Vous êtes sur la page 1sur 12

Universidad Nacional de Asuncin

Facultad de Ingeniera
Instituto Paraguayo de Telecomunicaciones

Mboehra: Maria Elena Morinigo


Temimboekura: (Aty Mbohapyha)
Eduardo Maidana
Cristian Acero
Tobas Gonzlez
Gabriela Carvallo
Mboesyry: 2 M

Luque, Paraguay
2017
ande retme ymaguive ovaerakae mombeu guau, ohasava ande rukuerape, ha ande ru ha
ande sy ombohasejey andeve.
Ko momarandu rojapotava, roeta hina mombeu guau Paragui pegua rehegua.
Roeta mbae mbaepa ojeikuaa ko mombeuguaure ha mbaeichapa heraku ande retme.
Jaikuahaicha o heta kso oeeva luis, jasy jatere, pra, pombero, mboi tu, malavisin ha ore
roe avei ko mombeu guaure ande ru ombeuvaekue andeve ande mit roguare.
Narciso R. Colman
Hei Kuri Vallei Caballero, Paraguarpe, ra 29 jasypa 1876-me. Itva Juan Vicente Colmn
ha iskatu Isabel Cuellar. Oemoaranduvaekue Liceo de Nios Paraguaygua ha avei Escuela Normal-
pe. Ojeherovaekue El Anacreonte Guaran, ojekuaave ichupe Rosicrn-Ramo. Omano Paraguape
ra 31 jasypoapy 1954-me. Ary 1917-me ohone iaranduka hrava Okra Poty; ary 1929-me katu
iapyse hembiapo vusu haevahna ande Ypykura. Avei ohai: eenga Rory, eeporavopyre
ha Puku Raity.
ande Ypykura
ande Ypykura Narciso R. Colmn mbava
Rupav ha Sypav imemby mbohapy kuimbae ha heta kua. Umi ojeikuaavva apytpe o: Tume
Arandu, ikatupypyrva, ojeikuava arandu tvaramo, ova ichupe yvgagui; hae Pai Sume
mombeupykuragui. Marangatu, hava Kerana ru. Japeusa, heiva ipguio, hae memby hekovava,
opambae oepyr ojapo hapykuguio. Hogayguakura ndaijai hese ome hagure ojavvo heindy
Yrasmape pohvai; upi oapymi pe ha omano, hetgui oiko japeusa, ha picha oiko hapykue gotyo
opaite rama. Kuangura apytpe o: Porsy, heihicha hra por sy, imbaretva. Guarasyva, oyta
kuava, omendva Karive ndive, herajova Paragua (Raza Guarani ypykue). Tupinamba, avei
imbaretva omenda Mbaerory ndive, herajova Amaraso, Paragua ryke (Raza Tupi ypykue), Yrasma,
ysyry purahi, ie puasyetva, ombopu poritva mbaraka. Ohasvo aryatpe o pete kuata
ndeporva hava Kerana, Marangatu rajy, Tau, hava aa emoare oembokva hese, ha ojerovva
kariay nde porvape ha omondasva kuatame; oemoinge Angatupyry, imarangatu rekva,
oangareko hagua hese. Oorir poki ra pukukue, pyhare jepe ha os itenonde Tau, oipytyv ichupe
Pytajovi, heko ava, imbarete ha oorir kuava. Tau ha Kerana ri hoa Tup epochy ha
upvare omoemoa hikui poki tekove ndevaipajepva hava: Teju Jagua, Mbi Tu, Moi, Jasy
Jatere, Kurupi, Ao Ao y Luis.

1. Teju Jagua: Hete ojogua umi teju tuichvape, ha oguereko poki jagua ak. Kva hae Tau ha
Kerana memby ypykue. Hete tuichgui ndaikati oipuru mbarete oguerekva. Okaru yvakura,
eirete oguerva chupe ipehngue Jasy Jatere.
2. Mbi Tu': Kva hae Tau ha Kerana memby mokiha, hete mbi ha iaka tu. Ojemi hese
Haeha mbae he rerekura. Avei hae pira, mbusu, ysapy ha yvoty angarekohra.
3. Moi: Kva hina Tau ha Kerana memby mbohapyha. u ha yvytu jra, ipokovvare ha
mondahre oangareko ha oipytyv. Omondva omono Cerro Yyytykupe, koaga hrava
Cerro Kavaju Atyrpe. Avare Tume ohapyvaekue itakupe ha upe guive opyta hra
Moaikuare.
4. Jasy Jatere: Kva hina Tau ha Kerana memby irundyha. Ko miti yvgaicha hesa hovy asy ha
kuarahy mimbcha iakrague sayju. Oguahvo asajepyte ndaje os omosarambi mborayhu ha
tetiae. Ojee hese opvo oguataha ha oguerekoha ippe kaa rak pehngue omeva ichupe
mbaekuaaita. Oipurva oguerokay hagua mit oguarahva ipehngue Ao-Ao.
5. Kurupi: Kva hina Tau ha Kerana memby poha. Kariay karape oikva asajepyte kaagure
emihme. Oikje ohaperaar mitkua osva asajerei hgagui, Kurupi ojurne katuete ha
ogueraha kaaguy hesakhpe kapiipe rovy ha hyakuvureva ri orair ombotarova tr ojuka
peve.
6. Ao Ao: Kva hina Tau ha Kerana memby poteha. Ojee Ao Ao oikoha kure kaaguramo ha
ijatha hendivekura; oiko hagua oondive kuimbae roo rapykuri. Ndaje kuimbaekura
ojeheki hagua Ao Agui, ojup yvyra raka rehe; ha upicha jave Ao Ao ojoo yvy ha oity
yvyra, hou hagua kuimbae.
7. Luis: kva hina Tau ha Kerana memby pokiha. Ojogua pete jagupe; ivai, hesa vera ha
iakguasu. Pyharepyte vove oho ojapajeri teongue ri, upvare hesayju ha ine. Oramo kua
imembva poki kuimbae, pe ipahaguva haevaer katuete Luis. Pyhare reandramo
oarva ha opoko nde py ipo roysme, hae Luis nemomarandva nde ra paha.

Ta era un espritu malfico que se haba enamorado de la doncella llamada Keran, una nia de
belleza encomiable (hija de Marangat) que se pasaba los das durmiendo. Por esta razn le pusieron por
nombre Keran (dormilona) y era la simptica personificacin de la tribu. Ta se haba quedado
prendado de la joven y para conquistarla se transform en un apuesto joven.
Con la nueva apariencia Ta visita a Keran por siete das consecutivos. En el ltimo da, intenta
raptar a la joven, por lo que Angatupyry (espritu del bien) se ve obligado a intervenir para evitarlo. Para
ello se entabla en una lucha con Ta que dura siete das. Finalmente, Ta haciendo uso de artimaas
vence a Angatupyry.
Ta a verse triunfador se lleva a Keran. Esto ocasiona profunda tristeza e indignacin en la tribu
por lo cual estos ruegan un castigo ejemplar al transgresor.entonces vuelve a tomar cartas en el asunto y
hace de Ta el objeto de una terrible maldicin.
Como castigo a las acciones de Ta, Angatupyry condena a la pareja a parir monstruos. As
nacen los siete monstruos de la mitologa guaran: Tey Yagu; Mbi Tu'i, Moai, Jasy Jater, Kurup,
Ao Ao y finalmente Luisn. Todos ellos nacidos de forma prematura (a los siete meses).
Sostiene la leyenda que al nacer el ltimo hijo apareci en el cielo una seal de advertencia para
que los hombres se cuiden de estos engendros: las Plyades.
Al parecer la leyenda quiere asociar el castigo a las siete penas que marcan a la humanidad: el
miedo, el dolor, el llanto, el hambre, la sed, la enfermedad y la muerte.
Rojapopa vove ko tembiapo mombeu guau rehegua ikatu roe ande ret rehe jaguerekoha heta
mbae iporva ha amombaeguasuvaer paraguajohaisha.
Jaguereko heta mbae ikatuvarehe ae ha avei ogueteri heta mbae ikatuva jaikuaave ande ret
tekove rehegua, upeguar amoentevaer umi kuatia e jarekova ande pope.
http://www.abc.com.py/edicion-impresa/suplementos/escolar/mombeuguau--mitos-418723.html
ande Ypykura; Narciso R. Colman.
www.wikipedia.com/mitos
historiamitologicaparaguaya.com
libro: mombeu guau rehegua
Teju Jagua
Moai

Mboi Tui
Jasy Jatere

Mboi Tui Jasy


Jatere

Kurupi

Ao Ao
Tau ha Kerana
Luison

Tembiechauka
Jehepymeera Eduardo Cristian Tobas Gabriela
Maidana Acero Gonzlez Carvallo
Omombeupa upe
oeetava rehe.
Hesaka porapa upe
heiva.
Oehendu porapa
ichupe.
Isyiporapa oeenguvo.
Oikuaaporapa imboepy.
Oipuru mbaekura
ehendu ha jehecha
rehegua.
Ogueru uniforme de
gala.

Vous aimerez peut-être aussi