Pierwszy dzie za murem

Mur cign si przez setki kilometrw. Wysoka na dziesi metrw ciana sigaa od
Szczecina po Wrocaw, zakrcaa w prawo i przechodzc przez Kotlin Kodzk, omijaa
tereny byego Grnego lska, by poda dalej na wschd, a do Ustrzyk, gdzie mur po raz
kolejny skrca, tym razem na pnoc i cign si nieprzerwanie a do Suwak. Widziany z
wideodrona przypomina szerok, poszarpan liter U, otwierajc si na szare, wci
radioaktywne bezdroa Pustyni Batyckiej. Stosy martwych ptakw, ktre zacielay ziemi
po zewntrznej stronie muru, przypominay wszystkim, e ciana to tylko jedno z
zabezpiecze, a bezpieczestwa mieszkacw i goci strzegy najnowsze technologie:
poczwszy od barier energetycznych, po lasery zdolne namierzy z orbity kadego, kto
chciaby si nielegalnie dosta do rodka lub wydosta na zewntrz. Odwiedzajcy mogli
skorzysta z jednej z trzech bram: Poznaskiej, Krakowskiej i Zamojskiej, istniaa take
moliwo teleportacji w dowolnie wybrane miejsce na otoczonym murem obszarze, ale koszt
tej usugi sprawia, e bya dostpna jedynie najbogatszym.

- A kupisz mi bigos? - Misza oderwa wzrok od pidziesiciometrowego ekranu

wiszcego pod sufitem poczekalni, na ktrym przez caa dob lecia zaptlony film "Wolna
Polska z lotu ptaka" i spojrza na ojca. Nie do koca wiedzia, czym tak waciwie jest bigos,
ale w swoim jedenastoletnim yciu nasucha si ju tylu opowieci o tym tajemniczym daniu,
e nie mg si doczeka chwili, gdy skosztuje go po raz pierwszy.

- Babcia ci zrobi bigos - przypomnia mu tata. - Takiego ze sklepu to nie ma nawet co

prbowa.

Misza posusznie pokiwa gow i sign do kieszeni po swoje szkieko. Kolejka przed
nimi liczya dobrych kilka tysicy osb - mama ostrzegaa, e tak bdzie, "Oszalelicie
chyba", mwia, "jecha akurat o tej porze" - wic rwnie dobrze mg spdzi ten czas na
odrabianiu lekcji, eby po powrocie z wycieczki nie musie nadrabia straconego materiau.
Po klikniciu w ikonk tornistra, na czarnym ekranie szkieka zaczo si krci znajome
umiechnite logo Szkoy Kadetw.

- Zaloguj si, aby pobra dzisiejszy program.

Misza wcisn do uszu suchawki i szepn do mikrofonu, podajc swoje dane. Nawet w
tym gwarze, jaki panowa w kolejce, modu rozpoznawania gosu zadziaa bez zarzutu.
 - Ucze: Misza Rajski. Lekcja pierwsza: Historia. Kliknij, aby zapozna si z tematem
lekcji.

Po smyrniciu szkieka palcem, na ekranie pojawi si umiechnity Khelianin w

uniformie szkolnego wykadowcy.

- Witaj, Misza - odezwa si gosem o tak ciepym i delikatnym brzmieniu, e trudno

byo uwierzy, e to tylko holograficzna projekcja sztucznej inteligencji. - Dzi chciabym ci
opowiedzie o wcieleniu Ziemi do Imperium Czterdziestu Planet. Zainteresowany?

Misza uwielbia histori, te wszystkie te opowieci o statkach kosmicznych i wielkich

bitwach toczcych si wrd gwiazd; fascynowaa go legenda 101 Brygady Nadwietlnej,
ktra w 2073 roku jako pierwsza dotara na rubiee ukadu planet krcych wok Sol,
rozpoczynajc tym samym nowy etap w dziejach ludzkoci. Jego palce migay po kolejnych
ikonkach, zaznaczajc prawidowe odpowiedzi i uruchamiajc kolejne materiay
multimedialne. Filmy z Marsa, gdzie doszo do pierwszego kontaktu, zdjcia umiechnitych
ludzi, ktrzy gromadzili si tumnie na placach, by powita gwiezdnych przybyszy,
reprodukcje najwaniejszych traktatw i dokumentw, ktre przypiecztoway ziemski akces
do galaktycznej wsplnoty. Wszystko to niezmiernie ciekawio Misz, ktry w przyszoci
chcia doczy do grona kosmicznych odkrywcw, by jak Vahur-I-Kidani, kheliaski
podrnik i odkrywca, ktry wsawi si odkryciem ciekych krysztaw w Oboku Ooorta,
drugiej inteligentnej rasy w Ukadzie Sonecznym, aktualnie uwaanej za wymar, jeli nie
liczy niedobitkw, zaprzgnitych do tworzenia galaktycznej Sztucznej Inteligencji, ktra
sprawowaa kontrol nad caym tym rozlegym Imperium. Dwadziecia pi minut lekcji
mino w mgnieniu oka, wypeniajc jego wyobrani marzeniami o wielkich przygodach i
doniosych odkryciach i Misza z niechci oderwa wzrok od ekranu. Kolejka posuna si
znacznie do przodu, ale od Bramy Krakowskiej wci dzielio ich jakie trzysta, czterysta
osb.

- Dugo jeszcze? - popatrzy ponownie na ojca, ktry w midzyczasie po raz setny

sprawdza, czy aby na pewno ma przy sobie wszystkie wymagane dokumenty.

- Bdziemy to bdziemy - odpowiedzia jak zwykle tata i znw skupi si trzymanych w

rku wistkach i kartach chipowych. Wizy turystyczne, paszporty, wiadectwa szczepie,
potwierdzenie ubezpieczenia od nieszczliwych wypadkw, plan wycieczki ze szczegowo
zaznaczonymi miejscami, gdzie zamierzali przebywa duej ni dwadziecia cztery godziny
oraz biometryczne dowody tosamoci, jego i syna. Wszystko wydawao si w jak
najlepszym porzdku, ale poprzednie wizyty w ojczynie nauczyy go, e nic nigdy nie jest
tak naprawd w porzdku. By moe zostawienie Polakom obsugi bramek nie byo
najlepszym pomysem, ale wadze domagay si tego wprost w traktacie separacyjnym, a
przedstawiciele Imperium nie chcc zaognia i tak ju gwatownego konfliktu, ktry
powanie psu im wizerunek wrd Ziemian, zgodziy si na to bez wikszych zastrzee.
Koniec kocw, stano na tym, e tylko przybysze spoza Ukadu Sonecznego mogli
korzysta ze specjalnie wyznaczonych przej, obsugiwanych przez uprzejme Askewitki,
ktre dokaday wszelkich stara, aby wejcie na teren Skansenu byo szybkie i przyjemne,
caa reszta Ziemian i potomkw ludzkoci rozrzuconych po innych planetach, ju na wstpie
musiaa si zmierzy z polsk biurokracj. Niektrzy uznawali to za istotny punkt wycieczki,
moment pierwszego kontaktu z surowym, pierwotnym dziedzictwem ludzkoci i wietne
wprowadzenie w klimat wiata za murem, ale ojciec Miszy, ktry przechodzi te odpraw co
najmniej raz do roku, mia ju tego serdecznie dosy. Zrezygnowany zadar gow do gry i
spojrza na wywietlacz, na ktrym pojawiay si nazwiska odprawianych wanie pasaerw.

- Rajski Ariusz. Rajski Misza. Stanowisko 213.

Napis pojawi si tak niespodziewanie, e zdezorientowany Ariusz zdy tylko zapa

syna za rk i pocign go za sob w stron okienka okupowanego przez leciw matron ze
skwaszon min. Misza wpatrywa si w ni z narastajcym zdumieniem. W caym swoim
dotychczasowym yciu widywa tak starych ludzi tylko na ekranie szkieka, w programach o
dawnych dziejach ludzkoci, z czasw nim midzyplanetarna wymiana naukowa umoliwia
ziemskim naukowcom skuteczn modyfikacj genw staroci. W jego wiecie wszyscy byli
tacy jak tata lub mama - okoo trzydziestki, lub modsi. yli oczywicie o wiele duej -
przecitna dugo wieku Ziemianina wzrosa do 171 lat, ale po osigniciu cakowitej
dojrzaoci ich wygld pozostawa niezmienny. Tymczasem kobieta w okienku wydawaa si
Miszy starsza ni sama Ziemia, a jej twarz pokryta siatk zmarszczek kojarzya mu si z
zaczerwienion, spkan powierzchni Marsa ze starych holowidw, gdy irygacja caej
planety wci znajdowaa si w powijakach. Urzdniczka miaa te dziwne wosy - prawie
biae, a na jej szyi srebrzy si olbrzymi wisior w ksztacie dwch skrzyowanych prostych,
do ktrych przymocowano jakiego czowieczka.

- Pochwalony - odezwaa si urzdniczka, wycigajc rk po dokumenty. - Cel wizyty?

 - Sprawy rodzinne - wyjani niepewnym gosem Ariusz. - Chopak jedzie w pierwsze
odwiedziny do dziadkw - wskaza na Misz, ktry wci kurczowo trzyma si jego rki.

- Polak? - upewnia si kobieta patrzc na czekoladow buzi chopca, ktry

odwdziczy jej si niemiaym spojrzeniem.

- Ja tak - wyjani jego ojciec. - Z dziada pradziada. Ale may jeszcze nigdy tutaj nie
by, matka go nie chciaa puci, a nie nabierze odpornoci na retrowirusy.

Urzdniczka pokrcia gow.

- Wy i te wasze fobie - westchna. - Kapust by maego karmili od dziecka, to by si

niczego nie trzeba byo ba.

Ariusz nie mia zamiaru si z ni spiera, wic tylko zwiesi gow i podsun kolejne
dokumenty. W rku kobiety pojawia si staroytna piecztka z czerwon rczk. UPS!
Misza a podskoczy w miejscu syszc ten okropny dwik. UPS! Kolejna karta chipowa
oznaczona. UPS. Zatwierdzenie pozwolenia pobytu. UPS! Opiecztowana wiza.

- Witamy w Skansenie Wolnej Polski - wyrecytowaa wyuczonym gosem urzdniczka.

- Niech bdzie pochwalony Jezus Chrystus.

- Pochwalony - odpowiedzia odruchowo Ariusz, ciskajc syna za rk. Wygldao na

to, e tym razem odprawa przebiegnie bez adnych niespodzianek. Kiedy jednak sign po
zatwierdzone dokumenty, kobieta spiorunowaa go wzrokiem.

- Gdzie z tymi apami! - warkna. - Ostrzeenie jeszcze musz wysucha - poprawia

okulary i spogldajc ktem oka na stojcy przed ni ekran, zacza odczytywa tre
ostrzeenia: - Wadze Skansenu Wolnej Polski informuj, e w dniach 1 - 31 wrzenia 2187
roku, na terenie caego kraju zaplanowano tradycyjne Pogromy. Turyci, ktrzy chcieliby
pozna z pierwszej rki ten staropolski obyczaj, proszeni s o udanie si do najbliszego
Biura Informacji Religijnej i zadeklarowanie po ktrej ze stron chc si opowiedzie.
Pozostaych goci uprasza si o szacunek do uwiconych tradycja rytuaw i nieprzerywanie
aktualnie trwajcych Pogromw. Szczegow i aktualizowan na bieco map miejsc
pogromowych znajd pastwo w swoim holoprzewodniku. yczymy miego pobytu -
zakoczya urzdniczka i przesuna opiecztowane dokumenty w stron Ariusza.
 - Dzikuj - odpowiedzia. - May ju nie moe si doczeka pierwszej wizyty w
ojczynie - poklepa Misz po gowie. - Powiedz pani, na co si najbardziej cieszysz?

- Na bigos! - oczy Miszy natychmiast rozbysy radoci. - I te - zamilk na chwil,

szukajc waciwego sowa. - Te takie, no rarogi!

- Pierogi, guptasie - poprawi go ojciec, umiechajc si do urzdniczki. - Sama pani

widzi. Sporo si jeszcze bdzie si musia nauczy.

- Tylko ruskich mu nie dawajcie - ostrzega ich na odchodnym. - Radioaktywne - dodaa

i nacisna guzik, przywoujcy kolejnego petenta.

Tu za Bram Krakowsk Misza zatrzyma si jak wryty. Przyzwyczajony do cichych

spokojnych ulic Wszechpolis, nad ktrymi unosiy si bezgone pojazdy, potrzebowa
duszej chwili, aby oswoi si z wszechobecnym haasem, tumem i dziwn woni
haaliwych automatw, ktre zdaway si toczy po ziemi.

- Uwaaj! - poczu nage szarpnicie za rk, a tu przed nim przetoczya si dua,

czerwona maszyna, przewoca kilkunastu pasaerw. - Musisz si tutaj rozglda na
wszystkie strony - przypomnia mu tata.

- A co jest tej pani? - zainteresowa si Misza, skupiajc wzrok na modej kobiecie z

wielkim brzuchem, stojcej w jednej z licznych kolejek przed sklepami.

- Nie gap si! - ofukn go Ariusz, czujc, e zaraz zacznie si rumieni. Mia nadziej,
e ten etap edukacji syna zaatwia ju szkoa, by moe jednak Kheliascy nauczyciele
woleli nie wgbia si w szczegy archaicznych metod ludzkiej reprodukcji. - Nieadnie si
tak gapi, wiesz przecie. A ta pani po prostu jest w ciy.

- W czym? - w spojrzeniu Miszy nie byo nawet grama zrozumienia.

- Pamitasz, jak mwie, e chcesz mie siostrzyczk? A potem naradzilimy si z

mam i zamieszkaa z nami Aleksa?

Chopak pokiwa gow.

- No wic wtedy poszlimy z mam do szpitala, wypenilimy odpowiednie dokumenty,

zrobiono nam badania i pobrano prbki, z ktrych automaty wyhodoway dokadnie tak
Aleks, jak sobie wymarzylimy, twoj malutk siostrzyczk. A tutaj - Ariusz skin gow w
stron ciarnej dziewczyny - robi si to jak w dawnych czasach. Pan spotyka pani - musz
by rnych pci, taki wymg - przytulaj si, dochodzi do zblienia i pani potem przez
prawie rok nosi w sobie nowe dziecko.

Misza spojrza na ojca z ukosa.

- Ale jak w sobie?

- No w brzuchu. - Wiedza Ariusza na temat szczegw ciy bya do nika, cho sam
przyszed na ten wiat w wyniku naturalnego porodu. -To wanie dlatego ta pani ma taki
duy brzuch - doda, prbujc przybra autorytatywny ton.

- I musz ja rozci, eby wyj dziecko ze rodka? - oczy Miszy zrobiy si okrge jak
spodki.

- No - zawaha si Ariusz. - Co w tym rodzaju. Ale robi to pod znieczuleniem -

uspokoi syna. - W szpitalu i w ogle, pod kontrol. Nic tym dziewczynom nie grozi.

Misza nie wyglda na zbytnio przekonanego, ale nagle jego uwag zwrcio co na
horyzoncie. Ariusz umiechn si, widzc niedowierzanie w oczach chopca. Pomnik na
kadego tak dziaa. To byo jedyne ustpstwo Wolnych Polakw w kwestii zakupu
pozaziemskich towarw i technologii. Waca siedemset ton asteroida, skadajca si w
prawie stu procentach z jednorodnej bryy czystego diamentu, bya cen za tereny Grnego
lska, na ktrych znajdoway si podane przez wgloernych Khelian kopalnie. Polacy
zatrudnili najsynniejszych rzebiarzy, ktrzy nadali diamentowi podany ksztat, tnc go
laserowymi lancami i polerujc pachtami najdelikatniejszego jedwabiu, a nastpnie za
pomoc dwigu orbitalnego, wypoyczonego od Khelian, ustawiono pomnik na obrzeach
Krakowa, skd rzuca wietlisty, tczowy cie na ca okolic. Promienie soca nadaway
obliczu wyrzebionej w diamencie postaci boskiego blasku, nikt nie by w stanie patrze na
nie duej ni kilka sekund.

- To Jezus Chrystus, Krl Polski - wyjani Ariusz biorc syna za rk. - Praprzodek
wszystkich Polakw. Tak przynajmniej si tu wierzy. Dawno temu umar za grzechy
wszystkich ludzi, a potem przyszed po raz drugi pod imieniem Karola Wojtyy, umar i
zmartwychwsta, by poprowadzi Nard do walki z galaktycznym najedc.

- Z kim?
 - No z Khelianami i reszt ich kosmicznych kumpli, ktrzy napadli na nasz planet.

Miszy wyranie co si nie zgadzao.

- Ale przecie Khelianie s dobrzy? - upewni si, patrzc na ojca. - Wcale nas nie
napadli. Przylecieli, porozmawiali z ludmi, dali nam technologi, zaprosili nas do swojego
Imperium i pokazali nam kosmos, prawda?

- Tak, tak - Ariusz pokiwa gow. - Wszystko prawda. Ale w tamtych czasach nie
wszyscy tak to widzieli.

- Czemu?

- No bo - Historia te nie bya najmocniejsz stron Ariusza. Waciwie nie mia zbyt
wielu mocnych stron, poza umiejtnoci pogodnego ignorowania rzeczywistoci i swego
rodzaju skrupulatnoci, ktra pozwalaa mu bezproblemowo wykonywa zautomatyzowane
dziaania biurowe, jakimi zajmowa si w charakterze pracy zarobkowej. - To skomplikowane
- wydusi wreszcie. - Moe dziadek ci opowie, jego ojciec bra udzia w tej wojnie.

Prowadzc syna za rk, ruszy w stron budynku dworca, skd autobusy rozjeday
si po caej Wolnej Polsce. Mimo upywu lat wci nie potrafi si pogodzi z niewygod
pojazdw spalinowych, ale Misza wydawa si zafascynowany tymi pojazdami. Chcia
wiedzie czemu si dymi, dlaczego sycz, czemu nie potrafi fruwa, jak normalny aerolot, a
Ariusz cierpliwie znajdowa odpowiedzi na jego pytania (nie zawsze prawdziwe) i mierzy si
z kolejn leciw matron w okienku, u ktrej kupi dwa bilety do Sosnowca. Wszechternet na
terenie Wolnej Polski dziaa tak niepewnie, e lepiej byo zaatwia takie sprawy osobicie,
ni tumaczy si pniej, dlaczego szkieko nie chce wywietli potwierdzenia zakupu biletu.
Misza pokrci si chwil przy kasie i nagle znikn, przycignity przez widok tradycyjnej
budki z preclami. Wrci po paru minutach, niosc z dum tradycyjny krakowski obwarzanek
z gobim smalcem, pierwszy w jego yciu zakup za prawdziw, brzczc gotwk.

Ariusz nie mia serca mu tumaczy, e ostatnie krakowskie gobie wymary Czarn
Zim, dobre p wieku temu, gdy miasto na dziewi miesicy znikno pod warstw smogu,
ktry wydusi wszystkie stworzenia mniejsze od kota, wic tylko pogaska syna po gowie i
pielgnowa w sercu nadziej, e wegetariaski smalec oraz obwarzanek przygotowano w
kontrolowanych, higienicznych warunkach. Lk przed tym, e Misza si czego nabawi
podczas wizyty u dziadkw nie odstpowa go ani na krok, w kocu Polska nie bez przyczyny
syna jako najlepsze (a waciwie jedyne) miejsce na caej planecie, gdzie mona byo bada
i obserwowa przebieg wielu nieznanych ju nigdzie indziej chorb, jakie przez wieki nkay
gatunek ludzki, nie chcia jednak psu synowi kontaktu z byo, nie byo, dziedzictwem
przodkw i stresowa go za kadym razem, gdy chopak czego dotknie lub wemie do buzi.
Za to po powrocie czekaa dzieciaka komora dekontaminacyjna i duga rozmowa ze szkolnym
psychologiem, ktry bdzie chcia wiedzie, czy nic mu podczas tej wycieczki nie
zaszkodzio.

Autobus do Sosnowca podjecha kilka minut pniej. Jego burty zdobio dumne logo
"PKS - 200 lat tradycji!", a klimatyzowane wntrze utrzymane byo w stylu retro,
wzorowanym na mieszance trendw z przeomu dwudziestego i dwudziestego pierwszego
wieku, uznawanym przez wielu mieszkacw za najwietniejsze czasy w dziejach Polski,
prawdziw Belle Epoque, gdy ludzko moga rozwija si we wasnym tempie, niepoganiana
przez kosmicznych intruzw. Ariusz usadowi Misz przy oknie, by chopak cho w ten
sposb zobaczy kawaek ojczyzny - nie mieli czasu na dugie zwiedzanie, w poniedziaek
musia i do pracy i odbbni swoje cztery obowizkowe godziny - i rozpar si wygodnie w
obitym skajem fotelu, prbujc cho przez chwil nie myle o nadchodzcym spotkaniu z
rodzicami.

W wita byo atwiej. Do tej pory zawsze jedzi sam, bo Sumiko baa si Polski (znaa
j gwnie z historycznych holowidw i opowieci Ariusza o dziecistwie za murem,
wypenionych tsknot do lepszego, szerszego wiata), a dzieci wci byy zbyt mae. To
uatwiao mu mimikr, wejcie w tradycyjn rol marnotrawnego syna, ktrego repertuar
reakcji ogranicza si do stoickiego kiwania gow i cierpliwego wysuchiwania niekoczcej
si litanii uwag o zdradzie ojczyzny, wartoci, Jezusa, rodziny i ludzkoci oraz o szkodliwoci
kontaktw z innymi rasami kosmosu. Tym razem jednak mia przy sobie Misz, ktrego
trudno byo powstrzyma od zadawania dziesitkw pyta i obawia si efektw, jakie moga
wywoa jego nieposkromiona dociekliwo.

Kwadrans drogi turboautostrad, najnowszym osigniciem polskiej technologii

transportowej, upyn im w milczeniu. Misza prbowa skupi si na widokach za oknem, ale
wszystko zlewao si w zotozielone, szarobrzowe smugi, wic ponownie wyj szkieko i
odpali ulubion gr. Automat quizowy natychmiast zasypa go dziesitkami pyta z
najrniejszych dziedzin wiedzy, od twierdzenia Fermata po geografi planety E7 w
Mgawicy Konia, na ktre chopiec odpowiada z 71% skutecznoci. Kada dobra
odpowied nagradzana bya niewielk odznak, a wrd wszystkich uczniw Wszechpolis
panowaa gorczkowa moda na gadety, ktre mona byo wygra, prezentujc odpowiedni
liczb zdobytych odznak. Siedem odznak pniej usatysfakcjonowany Misza odoy szkieko
i popatrzy na ojca, ktry jak zwykle skorzysta z okazji i chwil si zdrzemn.

Nigdy wczeniej nie przyszo mu do gowy, e tata jest Polakiem. Wiedzia o tym, ale
tego nie rozumia, narodowoci jako takie byy poza zasigiem jego moliwoci umysowych.
Istniay rzecz jasna rasy - ludzie, Khelianie, Askewici, Plutarchowie, Chlory, wszyscy
mieszkacy odlegych planet i galaktyk - i kada bya inna, kada dumna, tyle, e wszystkie
byy wewntrznie zjednoczone.

Tylko nie Ziemianie.

Pierwszy kontakt z obcymi cywilizacjami spad na nich na wczesnym etapie rozwoju,

gdy planeta wci targana bya przez wewntrzne wanie i wojny. Biali nie lubili czarnych,
ci nie lubili biaych, czerwoni nie lubili wszystkich. Powody ktni zwykle byway bahe -
skrawek ziemi, interpretacja fikcyjnej przypowieci - ale potrafiy byskawicznie eskalowa w
penowymiarowy konflikt z uyciem cikich maszyn bojowych. Pojawienie si 101 Brygady
Nadwietlnej w Ukadzie Sonecznym wpdzio ludzi w panik. Zwoana pospiesznie rada,
zoona z przywdcw najwikszych pastw, prezesw najbogatszych korporacji i liderw
najwaniejszych ruchw religijnych, uchwalia, e naley wysa powitaln sond i wybada
zamiary przybyszy.

Reszt faktw Misza pamita do mglicie, nie liczc oczywicie znanej kademu
dziecku w Wszechpolis anegdotki o Zabawnym Nieporozumieniu, ktrego efektem bya
cakowita anihilacja rady zoonej z przywdcw najwikszych pastw, prezesw
najbogatszych korporacji i liderw najwaniejszych ruchw religijnych oraz przekazanie
wadzy nad Ziemi Galaktycznej Sztucznej Inteligencji, ktra w przecigu kilku dekad
doprowadzia do wyrwnania najwaniejszych nierwnoci dzielcych Ziemian od reszty
imperialnej wsplnoty. Ne wszyscy wiatowi przywdcy ponieli jednak mier w wyniku
pomyki operatora orbitalnego promu, a wrd tych, ktrych nie zaproszono na pierwsze
spotkanie z ambasadorami Imperium, znalaz si rwnie Prymas Polski, arcybiskup
Wiechecki, ktry w tamtych czasach prowadzi teologiczne spory z ca cywilizacj Zachodu
i usilnie zabiega o przeniesienie Stolicy Apostolskiej do Krakowa, gdzie spoczyway prochy
najwybitniejszego z jej wadcw, Karola Wojtyy, wykradzione ledwie ptora dekady
wczeniej z watykaskiej krypty. Ostatecznie yczeniu Wiecheckiego stao si zado -
centrum ludzkiej myli religijnej od prawie stulecia bio w Polsce, to w Skansenie miay
swoje kwatery gwne wszystkie ocalae religie i to tutaj, wrd turystw, prboway mniej
lub bardziej skutecznie werbowa wiernych.

Wszechobecno obiektw sakralnych, bya pierwsz rzecz, jaka rzucia si Miszy w

oczy, gdy wysiedli w Czstochowie. Kocioy, synagogi, meczety, namioty ofiarne, stosy
caopalne, obwieszone ogoszeniami krzye, stojce rwnym szpalerem wzdu drg,
przejmujce zawodzenia ubranych na czarno kobiet i wesoe pobrzkiwanie tamburynw,
wo zwierzcej krwi, ciekajcej po kamiennych schodach piramid i odurzajcy zapach
tysicy kadzide. Chopiec sta przez chwil z szeroko otwartymi oczami i chon otaczajcy
go chaos, wreszcie odwrci si na picie i spojrza pytajco na ojca.

- Polska - westchn Ariusz. - To wanie jest Polska, synku. Poczekaj, a zobaczysz

pogrom.

Spalinowa takswka o zabawnym trjktnym ksztacie dowioza ich na przedmiecia,

pod may biay prostoktny domek, przypominajcy nieco pudeko po butach, wok ktrego
roso kilka rachitycznych drzewek w doniczkach. Kierowca prbowa zagadywa Ariusza o
powd wizyty i wydawao mu si, e rozpozna w nim koleg ze szkoy, ale Ariusz skutecznie
puci ca konwersacj mimo uszu, wpadajc w rol zajtego ojca, ktry musi poprawi
dziecku ubranie i sprawdzi czy porzdnie si prezentuje przed pierwsz wizyt u dziadkw.
Stojc z Misz przed pomalowanymi na biao drzwiami ze zot koatk w ksztacie dumnego
ora, raz jeszcze popatrzy na syna i po raz pierwszy od dawna poaowa, e si nie modli.
Chtnie wezwaby jakie niewidzialne siy, by roztoczyy opiek nad jego dzieckiem i
chroniy je przed tym, co miao je za chwil spotka. Nie miao to jednak wikszego sensu, a
wiksz pewno zapewniaa mu fiolka betablokerw, noszona w wewntrznej kieszeni
starowieckiej marynarki. Jeli Misza zacznie si za bardzo entuzjazmowa, zawsze mona
mu przecie podsun tabletk. Od malekoci by przyzwyczajony do tego, e nastroje
przychodziy w pigukach i impulsach elektrycznych.

W kocu zapa ora za gow i zastuka jego dziobem o wyobraenie jakiej kosmicznej
larwy, symbolizujcej wszelkie zo.

- Ariuszek! Miszka! - Matka przywitaa ich szerokim umiechem. - Wanie wyniosam

bigos z piwnicy.
 Ariusz wzi j w ramiona i wyciska, dziwic si jak zawsze, e znw zrobia si
mniejsza, ona jednak szybko wywina si z jego obj i pochylia si nad chopcem. Misza
rwnie zmierzy j spojrzeniem, rejestrujc niewysoki wzrost, krcone wosy - biae! co oni
tu mieli z tymi biaymi wosami? - rozdeptane kapcie i radosn, pomarszczon twarz, ktra
kojarzya mu si z jakim zwierztkiem. Babcia. aden z jego znajomych nie mia babci.
Mieli oczywicie jakich przodkw, ale aden z nich nie by stary, wygldali jak ich rodzice,
robili to samo, co ich rodzice, nie byo midzy nimi wikszych rnic. Babcia. Co go
waciwie z ni czy?

Matka Ariusza szybko oswoia si z ciemnym odcieniem skry wnuka, zauwaya, e

oczy ma cakiem jak wuj Hada, zapytaa jak mu idzie w szkole i czy widzia ju pogrom.
Misza pokrci gow.

- To masz szczcie, e do nas przyjechae - pocieszya go. - U nas s zawsze najlepsze

pogromy. Ale teraz chodcie, musicie co zje, odpocz, pewnie jestecie zmczeni.

Przy suto zastawionym stole czeka na nich ojciec Ariusza, postawny

siedemdziesiciopicioletni mczyzna o wysokim czole, ktrego - podobnie jak kilku
nawykw i zasad - nabawi si studiujc w seminarium. Nieudana prba pjcia w lady
dziada Ariusza, walecznego ksidza, ktry u boku kardynaa Wiecheckiego pomaga
przywrci do ycia zmarego u progu dwudziestego pierwszego wieku Karola Wojty i wraz
z Trzecim Pukiem Zmotoryzowanych Uanw przeprowadzi szereg rozpaczliwych,
samobjczych atakw na laserowe lance strzegce budowy muru, odzyskujc dla Polski
midzy innymi to pikne miasto, Czstochow, pozostawia w ojcu Ariusza trwae lady, i
objawiaa si midzy innymi skonnoci do mwienia z kapask intonacj, ktra w jego
umyle nadawaa kademu sowu rang prawdy objawionej.

- Tato - przywita go Ariusz zatrzymujc si w progu ukwieconej jadalni. Misza

wcign gboki haust powietrza i dononie kichn.

- Niech bdzie pochwalony - ojciec podnis si zza stou i wyszed im naprzeciw,

robic w powietrzu znak krzya. Janusz pochyli gow, pokornie przyjmujc
bogosawiestwo. Misza wodzi wzrokiem po caej trjce dorosych, zastanawiajc si nad
znaczeniem tych rytuaw. Matka Janusza znw si umiechna i poprowadzia ich do stou.

- No chod, Heniek - popatrzya na ma. - Co tak stoisz? Nie widzisz, e chopaki

godne?
 - Amen - zgodzi si Henryk i usiad za stoem. - Sam bym chtnie co przeksi.
Nalewaj zupy, Helenka.

Misza zaj wskazane mu miejsce i wbi wzrok w biay, porcelanowy talerz, wypeniony
zocist ciecz. Pyway po niej jakie dziwaczne oczka, w rodku wiy si dugie biae nitki i
kolorowe kawaki jakich rolin.

- Jedz, jedz, pycha ros - zachcia go babcia Helenka. - Tradycyjny. Z prawdziwej

kurzej nogi. Nie macie tam takich u was, nie?

- Nie - potwierdzi Misza, grzebic niepewnie yk w talerzu i podnoszc j do nosa.

Jedzenie pachniao dziwnie. A moe dziwne byo to, e w ogle miao zapach?
Przyzwyczajony do sformatowanych posikw w barwach podstawowych, dostarczajcych
odpowiedni liczb kalorii oraz energii, by podoa zadaniom dnia, analizowa w skupieniu
nowe doznania, prbujc nada im jak obiektywn warto. Jedzenie w Polsce byo inne.
Wymagao znajomoci obsugi zrnicowanych narzdzi, atakowao waciwie wszystkie
zmysy na raz, nie tylko smak i wch, ale rwnie wzrok, dotyk, such, draniony gonymi
siorbniciami makaronu, absorbowao wszystkie moce przerobowe organizmu i pozostawiao
uczucie ociaej sytoci. Po trzeciej yce zocistej zupy, poczu, e ma ju do, przyj tak
dawk kalorii, e aby j spali, musiaby przez dwie godziny wiczy w studni
antygrawitacyjnej. A najblisza studnia znajdowaa si po drugiej stronie muru.

Babcia nie przestawaa szczebiota, zasypujc syna i wnuka najnowszymi faktami z

ycia ojczyzny i ploteczkami z gabinetu Prymasa, arcykardynaa Owiewki, ktry od piciu lat
sprawowa niepodzieln wadz nad duszami i prawami Polakw, a dziadek Henryk wtrowa
jej opowieci, pochrzkujc znaczco w najbardziej dramatycznych momentach. Janusz
swoim zwyczajem stoicko kiwa gow, przyjmujc to wszystko do wiadomoci, a nastpnie
natychmiast zapomina i za pomoc znanych od dziecka pyta: Co te mama nie powie? Nie
moe by? kierowa monolog matki na inne tory.

Misza przyglda im si spod przymruonych powiek, opadajc coraz niej na krzele.

Jego gowa robia si coraz cisza, a podsuwany uporczywie przez babci talerz z kolejnymi
daniami zupenie nie pomaga opanowa sennoci. Nagle jednak, gdzie pomidzy drug
porcj pierogw, a kawakiem kiebasy (prawdziwej! z cebulk!), dotary do niego sowa,
ktrych wyczekiwa od chwili przekroczenia progu.

- Ten bigos to chyba ju si zagrza. Pjd przynios.

 Ariusz zaoferowa si z pomoc i wyszed za matk do kuchni, pozostawiajc chwilowo
rozbudzonego Misz sam na sam z dziadkiem. Przez chwil starszy mczyzna przyglda mu
si w milczeniu, a potem wsta od stou, polini palec i podszed do chopca. Misza poczu
jego wilgotny dotyk na swoim policzku. Nie reagowa, bojc si, e przerwie jaki miejscowy
obyczaj. Dziadek potar jego skr, a potem w skupieniu spojrza na swj palec i pokrci
gow. Bez sowa wrci na swoje miejsce za stoem i pochyli gow.

- wita Mario, Matko Boa

Misza nie wiedzia, co o tym myle. Na szczcie chwil pniej pojawia si babcia
Helenka, niosc wielk parujc mis pomaraczowo-tych lici, przyozdobionych
kawakami misa.

- Bigos, chopaku - Ariusz podszed do syna i pogadzi go po gowie. - Wreszcie si

dowiesz, jak to smakuje.

Chopiec z namaszczeniem zagbi widelec w swojej miseczce. Po tylu latach

wysuchiwania opowieci i porwna, po dziesitkach nieudanych prb odtworzenia
"jedynego prawdziwego smaku" przez coraz bardziej zrozpaczon Sumiko, ktra posuwaa
si do czynw z pogranicza legalnoci, by zdoby wymagane skadniki i zadowoli ma, w
kocu mia si dowiedzie, jak smakuje bigos od babci.

Okazao si, e smakowa kapust. Lekko kwan, doprawion octem i przyprawami,

podgrzan i wymieszan z kawakami kiebasy, smaonego misa, cebul i jakim czerwonym
sosem, chyba z pomidorw. Przy odrobinie wprawy mona byo skomponowa taki aromat za
pomoc kombinacji dziesiciu przyciskw na ich domowym automacie pokarmowym,
nadajc mu dowolnie wybran konsystencj. Postanowi zapamita t gam smakw i
odtworzy j w domu. Mama powinna si ucieszy. Szybciutko sign po swoje szkieko i
dyskretnie wyrecytowa wzory chemiczne podstawowych skadnikw smakowych bigosu,
zapisujc je w pamici urzdzenia. Dziadkowie patrzyli na niego, kiwajc pospnie gowami.

- Zaprawd, powiadam ci synu - odezwa si dziadek Heniek. - Krzywd robicie

dzieciom tymi ekranami. Nic tylko by w nie lepiy i gray, zdobyway punkty, i nie maj
czasu nawet pomyle o tym, co wane.

Ariusz pokiwa gow i naoy sobie kolejna porcj makowca. Nie spodziewa si w
ogle, e matka zrobi makowiec, zwykle by zarezerwowany tylko na wita, ale wida
chciaa pokaza wnukowi, co ma najlepszego. I dobrze. Niech si may nacieszy. A e si przy
tym uczy? C, te dzisiejsze dzieci. Nic, tylko uciekayby z tej planety jak najdalej, w
kosmosy, na statki, odkrywa nowe planety i formy ycia. Ariusza wcale tam nie cigno.
Perspektywa szerokiego kosmosu, pocitego szlakami handlowymi i bramami do skokw
nadwietlnych nie miaa w sobie jego zdaniem niczego pocigajcego. Wystarczao mu, e
dwadziecia dwa lata temu zdoby si na wysiek rezygnacji z polskiego obywatelstwa i
oznajmienie rodzicom, e przenosi si do Wszechpolis, by, jak sam to okreli "poy w
kocu jak czowiek".

Nie stawiali wikszego oporu, w tych czasach jasne ju byo, e styl ycia Skansenu jest
tylko dla wybranych, e nie da si go przekaza nastpnym pokoleniom, e potomstwo
Wolnych Polakw masowo wybiera ycie w sterylnej rzeczywistoci pod zarzdem
Galaktycznej Sztucznej Inteligencji, kosztem porzucenia religijnego dziedzictwa, z ktrym
najczciej i tak nie czuli adnego zwizku. Zdesperowany odpywem obywateli Prymas
Polski, gowa pozostaoci Kocioa Katolickiego i naczelny zwierzchnik si zbrojnych
pastwa, ju dwie dekady wczeniej ogosi Polsk pastwem wolnoci religijnej, oaz
duchowoci, zamurzem chrzecijastwa, buddyzmu, islamu, ostatni przystani dla ludw
Ksigi, we wszystkich jej niezliczonych permutacjach, a take azylem dla tych, ktrzy nie
potrafili sobie zorganizowa rzeczywistoci bez pomocy niewidzialnych si i hieratycznych
struktur.

Pocztkowo wydawao si, e Polska pknie w szwach, przyjmujc wszystkich

religijnych uchodcw i pozwalajc im zakada kaplice, chramy i zbory w dowolnie
wybranych miejscach, szybko jednak do gosu doszy zadawnione wanie, tym
intensywniejsze, e skupione teraz na o wiele mniejszym obszarze. Pierwsze Pogromy
okazay si tak straszne, e poskutkoway interwencj Kheliaskich Si Pokojowych, ktre
przez dobr dekad okupoway centra najwikszych religii w Krakowie, Warszawie,
Wrocawiu, Suwakach i Watykanie, przeniesionym ostatecznie na przedmiecia omy
(kolejny dar Imperium, ktre postanowio przeksztaci Rzym w najwiksze ziemskie
ldowisko midzygalaktyczne). Po dugotrwaych negocjacjach udao si wypracowa
kompromis, dziki ktremu pogromy na tle religijnym mogy wybucha jedynie w
okrelonym czasie i obowizyway w ich trakcie cile przestrzegane reguy. Zabronione byo
krzyowanie, dganie widami i wypalania pitna. Mona byo wiesza, pali ludzi w domach
(sprawdziwszy uprzednio czy wszystkie dzieci do lat trzech s bezpieczne), wizi ich w
wityniach i puszcza z dymem miejsca oraz obiekty kultu. Zjadanie polegych ofiar
dopuszczano tylko w przypadku wyznawcw tych religii, ktre miay udokumentowan,
ponad tysicletni histori rytuaw kanibalistycznych. Nad wszystkim czuway
wszdobylskie holodrony i Kheliaskie Oddziay Prewencji, gotowe do natychmiastowej
reakcji, gdy sytuacja wymknie si spod kontroli (lub liczba ofiar przekroczy 10% populacji
danego miasta, co zdarzao si o wiele czciej, ni mona si byo spodziewa). Wrzesie
sta si tradycyjnym miesicem gstych dymw nad Polsk, a turyci z caego wiata
gromadzili si w bezpiecznych kopuach obserwacyjnych, by podziwia pierwotn dziko
duchowego dziedzictwa ludzkoci. To wanie w czasie Pogromw rekrutowano najwicej
nowych adeptw, ktrzy gadko zastpowali szeregi polegych wspwyznawcw, a
widowiskowe obrazy poncych wity i zwok kolportowano w caym Wszechterniecie,
opatrujc najrniejszymi komentarzami: od utyskiwa na opieszao kosmitw, ktrzy
zezwalali na takie barbarzystwo, po entuzjastyczn zadum nad emocjonalnoci
obserwowanych zdarze, ktre zdaway si w niektrych ludziach pobudza najczulsze nuty i
najgbsze pragnienia, wci niestumione, pomimo dekad galaktycznej edukacji.

Ariusz bekn gono, dajc matce okazj do potpiajcego spojrzenia i wzbudzajc

czuy umiech w ojcu. Powitalny obiad przebiega wzorcowo, nawet Miszka przesta si
wszystkiemu dziwi i spokojnie smyra palcem po szkieku, sprawdzajc wiadomoci od
kolegw i wysyajc pierwsze hologramy z Polski stsknionej matce, ktra co kwadrans
wysyaa mu pytanie, czy na pewno dobrze si czuje i czy co zjad.

Wieczorem poszli ca rodzin zobaczy Pogrom. Krisznaici dostali srogiego upnia od

starozakonnych, a ich pachnca egzotycznymi przyprawami dzielnica wybuchaa a do rana
feeri rnokolorowych pomieni, ktre pochaniay skady towarw kolonialnych i malekie
rzemielnicze warsztaty w ktrych wytwarzano przedmioty nieopacalne w produkcji
masowej, gwnie pamitki i precjoza religijne. Misza dug chwil nie potrafi pozby si
sprzed oczu obrazu wychudego mnicha w pomaraczowej szacie, ktrego tum uwizi w
samym rodku supka piciu opon, a nastpnie podpali. Bezwosy mczyzna unis ku niebu
ekstatyczne spojrzenie i wycharcza dononie, pozbywajc si resztek powietrza z puc - Hare
Kriszna, Hare Rama! Chopiec odwrci wzrok i postanowi, e holo z tego wydarzenia
pokae tylko najbliszym kolegom.

*
 Noc, gdy babcia zaprowadzia go do sypialni i wskazaa olbrzymie ko, nakryte
gigantyczn pierzyn (jeszcze sprzed wojny, wyjania, nie precyzujc ktrej i z kim), Misza
zwin si w kbek i prbowa poukada w gowie wydarzenia caego dnia. Polska jak na
razie wydawaa mu si do bez sensu. Dziadkowie byli fajni, prawda, babcia robia
naprawd dobre pierogi, a dziadek mia te askoczce wosy pod nosem i tak miesznie
mwi, ale wszystko, czego dowiedzia si w cigu paru ostatnich godzin o ojczynie swoich
przodkw, robio na nim przygnbiajce wraenie. Nie rozumia niewidzialnych si, ktre
rzdziy tym spoeczestwem, nie widzia, co takiego daway im te religie, e byli gotowi
wyrzec si dugiego ycia, dobrobytu, moliwoci zobaczenia prawdziwego kosmosu, byle
tylko mc nadal y wedug starych, zdezaktualizowanych przypowieci. A pogrom, prawd
mwic, wzbudzi w nim fal obrzydzenia. Nie bulwersowaa go jednak przemoc, do niej by
przyzwyczajony, uczono ich podstaw walki w warunkach prniowych waciwie od dziecka,
by zniesmaczony jej cakowit, irracjonaln bezcelowoci, rytualnoci tej odwiecznej
ktni o myl tej czy innej fikcyjnej postaci. Zasypiajc postanowi, e na najblisze wita
wybierze si z mam na Marsa, nawet jeli tacie bdzie z tego powodu przykro. Sprbuje mu
to jako jutro wytumaczy w czasie wycieczki do Owicimia.