i redniozaawansowanych (A1B1)

.in.:
ieraj m
s k iej zaw w ,

HISZPASKI
i his z p a yim k
ramatyk w ych, prz h

dla pocztkujcych
s ta w y g o s o b o
Pod imkw miotnik k w yrazw
w i ic
ycia za
HISZPA
za s a d y u z o w n ik w, prz y n ie s zy
rzec j rw
odmiany e d s ta w ia
licz bnik
e i
ania. Prz orzenia,
stopniow b ic h tw
ch, spos itp.
w zdania gwne,
d k o we oraz
p o rz zentuj
y i c z a s owniki h is z p
o
a
ty
skie pre
c z c e podsta
wow ych dla pocztkujcych
Czas acje d w i ich
ne inform pw czasownik
niezbd
rodzajw
c za s

w

,

ty
z a
e s is o
wiera tak ych, modalnych
p raz i redniozaawansowanych (A1B1)
; ta c z ikow
odmian asownikw pos
ia n c z
odm
larnych.
i nieregu
p a s k i
sko -pols
i hiszpa has ow ych,
ki

AT Y K A
GR AM iki
isz w
polsko -h 20.000 artyku nych
S ownik z o k o o k re s u r
si ozz a
skada w n ic tw ieka.

HISZPASKI
c ych s o ci czo w
e n tu j a ln o
own
pre z r dz ia
ycia i sfe
dziedzin tyczny
zawiera
y i czas
-polski s
own ik te m
s
a
a pogru
p owano
stpnie
Czas
K
k o a

I
a s c h . H
Hisz p tyczny cia, a na
46 kateg
o ri i
najwan
te m a
iejsz ych
dzie d z in
rdziej sz
y
czeg o
we.
W N
SO aski i hiszpasko-polski
i rednio

w e d u g o ri e b a A N O ,
teg UM
no na ka UERPO H eza, rganos
podzielo i C
iszp yczny
te g o ri c ab
ad w ka
polsko-h
l cuerpo, n, vasos t
Na prz yk : p artes de z
ik tema
i sown
a le , c o ra
mona z
n sculos
zaawans

internos
, hu es o s y m
entidos.
ko -polsk
SKI

Hiszpas
n e o s y venas, s
sangu
dla pocz ch (A1B1)

ko o
wieraj o iej
skie za najbardz

IDIOMY
p a i
owany

m y h is z w a n y c h
Id io j sto s o hw z ra
jczcie atycznyc
1. 500 na w yra e id io m
oraz prz
ydatne
h i
tkujcy

la rn y c n ik a m
popu owied
kimi odp
z ich pols i powiedzenia.
ia
prz ys ow
ch

ISBN: 978-83-7544-383-7

Cena: 24,90 z www.rea-sj.pl

Hiszpanski OKLADKA.indd 1 30-09-11 10:25:24

 Projekt okadki: Radosaw Pazdrijowski
Opracowanie:
Podstawy gramatyki hiszpaskiej oraz Czasy i czasowniki hiszpaskie
na podstawie licencji wydawnictwa INFOA Magorzata Bryl
Sownik polsko-hiszpaski, Sownik hiszpasko-polski oraz Hiszpasko-polski sownik tematyczny
Anna Wrblewska
Idiomy hiszpaskie Maciej Jaskot
Korekta: Danuta Pitka

Wydawnictwo REA, 2011

ISBN 978-83-7544-462-9

Wszelkie prawa zastrzeone. Kada reprodukcja, adaptacja caoci lub czci niniejszej
publikacji, kopiowanie do bazy danych, zapis elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny,
dwikowy lub inny wymaga pisemnej zgody Wydawcy i waciciela praw autorskich.

Wydawnictwo REA s.j.

Dzia Handlowy
ul. Kolejowa 9/11, 01-217 Warszawa
Tel.: 22 631 94 23, 22 632 69 03, 22 632 68 82
Fax: 22 632 21 15
e-mail: handlowy@rea-sj.pl
www.rea-sj.pl

Skad i amanie: Studio Gravite, Olsztyn

01. podstawy gramatyki hiszpanskiej.indd 2 3-10-11 8:50:52

 WSTP
Niniejsza publikacja, dziki szczeglnej formie, stanowi doskona pomoc nie
tylko dla uczcych si jzyka hiszpaskiego (na poziomie podstawowym
i redniozaawansowanym) czy wyjedajcych za granic, ale take dla tych, ktrzy
po prostu interesuj si tym jzykiem.
Mona z niej korzysta na kadym etapie nauki, kiedy dopiero zaczynamy poznawa
jzyk, ale rwnie kiedy chcemy usystematyzowa swoje wiadomoci. Dziki niej
poznajemy system jzyka hiszpaskiego: zarwno gramatyk, jak i leksyk.
Przejrzysta forma tablic, w ktrych zaprezentowano Podstawy gramatyki hiszpaskiej
oraz Czasy i czasowniki hiszpaskie na pewno uatwi przyswojenie materiau podczas
nauki i pomoe w praktycznym stosowaniu jzyka np. w korespondencji.

W jednym tomie, podzielonym na 6 odrbnych czci, zamieszczono:

Podstawy gramatyki hiszpaskiej

Czasy i czasowniki hiszpaskie
Sownik polsko-hiszpaski
Sownik hiszpasko-polski
Hiszpasko-polski sownik tematyczny
Idiomy hiszpaskie

Podstawy gramatyki hiszpaskiej zawieraj m.in.: zasady uycia zaimkw

osobowych, przyimkw, odmiany rzeczownikw, przymiotnikw i ich stopniowania.
Przedstawiaj rwnie szyk wyrazw w zdaniach, sposb ich tworzenia, liczebniki
porzdkowe oraz gwne, itp.

Czasy i czasowniki hiszpaskie prezentuj niezbdne informacje dotyczce

podstawowych rodzajw czasw, typw czasownikw i ich odmian; ta cz
zawiera take spis oraz odmian czasownikw posikowych, modalnych
i nieregularnych.

Sownik polsko-hiszpaski i hiszpasko-polski skada si z okoo 20.000

artykuw hasowych, prezentujcych sownictwo z zakresu rnych dziedzin ycia
i sfer dziaalnoci czowieka.

Hiszpasko-polski sownik tematyczny zawiera 46 kategorii tematycznych. Hasa

pogrupowano wedug najwaniejszych dziedzin ycia, a nastpnie podzielono
na kategorie bardziej szczegowe. Na przykad w kategorii CUERPO HUMANO,
mona znale: partes del cuerpo, cabeza, rganos internos, huesos y msculos,
corazn, vasos sanguneos y venas, sentidos.

Idiomy hiszpaskie zawieraj okoo 1.500 najczciej stosowanych i najbardziej

popularnych wyrae idiomatycznych wraz z ich polskimi odpowiednikami oraz
przydatne przysowia i powiedzenia.

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 3 28-09-11 10:11:42

 SPIS TRECI

WSTP ............................................................................................. 3
Podstawy gramatyki hiszpaskiej ...................................... 5
Czasy i czasowniki hiszpaskie ........................................ 27
Sownik polsko-hiszpaski .................................................. 73
Sownik hiszpasko-polski ................................................ 197

Hiszpasko-polski sownik tematyczny ..................... 285

Indeks .......................................................................................... 368

Idiomy hiszpaskie ............................................................... 393

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 4 28-09-11 10:11:42

 PODSTAWY

GRAM AT Y K I
S K I E J
HISZPA
paski
Alfabet hisz krelony
relony i nieo
Rodzajnik ok
dzajnika
Absencja ro i
ki i przymiotnik
Rzeczowni i przyswkw
io w an ie przymiotn w ik
e, wzgldne,
S to pn
e, dz ie r aw cze, wskazujc
ow ce
Zaimki: osob krelone, zwrotne i przecz
pytajce, nieo
Przyimki
Spjniki
te i zoone
Zdania pros
icznikowe metyczne
Zdania okol rz d ko w e, dziaania aryt
wne i po
Liczebniki g
cz asu i daty
Okrelanie

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 5 28-09-11 10:11:42

 1 ALFABET HISZPASKI
A a J jota [chota] R erre
B be K ka S ese
C ce L ele T te
CH che [cze] LL elle [eje] U u
D de M eme V uve
E e N ene W uve doble
F efe ee [enie] X equis [ekis]
G ge [cze] O o Y i griega
H hache [acze] P pe Z zeta [eta]
I i Q cu [ku]

2 RODZAJNIK OKRELONY
rodzaj mski rodzaj eski rodzaj nijaki

liczba el libro la casa lo ms lejos*

pojedyncza (ta ksika) (ten) dom najdalej
el agua**
woda

liczba mnoga los libros las casas

(te) ksiki (te) domy
las aguas
wody

3 RODZAJNIK NIEOKRELONY
rodzaj mski rodzaj eski rodzaj nijaki

liczba un libro (una) casa

pojedyncza (jaka) ksika (jaki) dom
un agua
woda

liczba unos libros (unas) casas

mnoga (jakie) ksiki (jakie) domy
kilka ksiek

* Rodzajnik rodzaju nijakiego lo uywany jest w stopniu najwyszym

przyswkw i przed niektrymi zaimkami (np. lo que co, c)
** Rodzajnik el znajduje si przed rzeczownikami rodzaju eskiego
6 z akcentem na pocztkowym a- lub ha-.

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 6 28-09-11 10:11:42

 4 ABSENCJA RODZAJNIKA
1. przed zaimkami dzierawczymi, wskazujcymi, pytajcymi i niektrymi
nieokrelonymi: nuestro pas (nasz kraj), estos especialistas (ci specjalici)
2. w woaczu: Cmo est Vd., seorita? (Jak si panienka ma?)
3. w dopowiedzeniu: Praga, capital de la Repblica Checa. (Praga, stolica
Czech.)
4. po czasownikach typu ser (by), elegir (wybra), nombrar (nazywa) albo
przy orzeczeniu imiennym okrelajcym narodowo, zawd, funkcj itp.
Mi colega es espaol. (Mj kolega jest Hiszpanem.)
Fue nombrado ministro. (Zosta mianowanym ministrem.)
5. wyliczanie: Hombres y mujeres, todos se fueron.
(Mczyni i kobiety, wszyscy odeszli.)
6. nieokrelona ilo albo liczba: Deme pan, por favor! (Poprosz chleb)
7. rzeczowniki materialne: un puente de piedra (kamienny most)
8. ilo albo miara: dos litros de leche (dwa litry mleka)
9. miesice, o ile nie s bliej okrelone: En septiembre empieza el ao escolar.
(We wrzeniu rozpoczyna si rok szkolny.); ale: el septiembre pasado (zeszego wrzenia)
10. konstrukcje estar de, ser de, hacer de, servir de, ir de:
estar de vacaciones (by na urlopie); hacer de intrprete (robi za tumacza)
11. w wielu konstrukcjach i wyraeniach
np.: tener razn (mie racj); en casa (w domu) itd.

5 DEKLINACJA RZECZOWNIKW
rodzaj mski rodzaj eski

liczba liczba liczba liczba

pojedyncza mnoga pojedyncza mnoga

mianownik el libro los libros la casa las casas

(ksika) (ksiki) (dom) (domy)

dopeniacz del libro de los libros de la casa de las casas

celownik al libro a los libros a la casa a las casas

biernik el libro los libros la casa las casas

7

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 7 28-09-11 10:11:42

 6 RODZAJE RZECZOWNIKW
A. W zalenoci od znaczenia:

rzeczowniki rodzaju mskiego:

1. nazwy rzek, jezior, mrz, oceanw, wulkanw i wzgrz (rodzaju eskiego
s jednake wzgrza zawierajce w nazwie Sierra albo Cordillera):
el (ocano) Atlntico (ocean Atlantycki)
2. nazwy stron wiata: el norte (pnoc); el sureste (poudniowy wschd)
3. nazwy teatrw, kin, hoteli i statkw: el (hotel) Central (hotel Central)
4. nazwy dni i miesicy: el martes (wtorek); el febrero (luty)
5. nazwy wikszoci drzew owocowych i krzeww:
el manzano (jabo); el cerezo (czerenia)
6. nazwy cyfr: el dos (dwjka); el cincuenta (pidziesitka)
7. rzeczowniki odczasownikowe: el saber (wiedza); el deber (obowizek)

rzeczowniki rodzaju eskiego:

1. nazwy krajw i miast zakoczone na nieakcentowane -a: toda Bolivia (caa
Boliwia)
2. nazwy owocw: la pera (gruszka); la naranja (pomaracza) ale: el limn (cytryna)
3. nazwy liter: la a (a), la equis (iks)

B. W zalenoci od kocwki:

rzeczowniki rodzju mskiego zakoczone na:

-o, - el ro (rzeka), el plat (plan filmowy), el siglo (stulecie);
ale: la mano (rka)
-e, - el viaje (podr), el caf (kawa), el garaje (gara)
-a, - el da (dzie), el sof (kanapa), el mapa (mapa), el colega
(kolega), el poeta (poeta), el pap (tatu), el clima (klimat),
el problema (problem); ale: la broma (art)
-i, - el bistur (skalpel), el rub (rubin); ale: la metrpoli (stolica)
-u, - el espritu (duch), el bamb (bambus); ale: la tribu (plemi)
spgosk el pan (chleb), el reloj (zegar), el rbol (drzewo)
-or el honor (honor), el humor (nastrj), el favor (przysuga)

rzeczowniki rodzaju eskiego zakoczone na:

-a la carta (pismo), la casa (dom), la lengua (jzyk)
-e la calle (ulica), la sede (siedziba), la serie (seria)
spgosk la ley (prawo), la imagen (obraz), la sartn (patelnia)
-d la salud (zdrowie), la vid (winorol); ale: el husped (go)
-dad, -tad la soledad (samotno), la libertad (wolno)
-in, -cin, -sin la regin (region), la cancin (piosenka), la tensin (napicie)
-z, -ez la luz (wiato), la voz (gos), la altivez (pycha)

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 8 28-09-11 10:11:43

 7 LICZBA MNOGA RZECZOWNIKW
1. kocwka -s w rzeczownikach zakoczonych na samogosk:
el libro - los libros (ksika)
el pie - los pies (noga)
la vida - las vidas (ycie)
2. kocwka -es w rzeczownikach zakoczonych na spgosk (razem z -y):
el mes - los meses (miesic)
el motor - los motores (silnik)
la ley - las leyes (prawo)
3. w rzeczownikach zoonych dodaje si -s albo -es tylko do ich ostatniej czci:
el ferrocarril - los ferrocarriles (kolej)
el sobresalto - los sobresaltos (przeraenie)
- bez zmiany s rzeczowniki, ktrych ostatni element jest ju w formie mnogiej:
el paraguas - los paraguas (parasol)
el matasellos - los matasellos (piecztka)
4. rzeczowniki obcego pochodzenia:
el lbum - los lbumes (album)
el chfer - los chferes (kierowca)
el dlar - los dlares (dolar)
5. wyraenia parzystoci:
el padre (ojciec) - los padres (ojcowie, rodzice)
el abuelo (dziadek) - los abuelos (dziadkowie, dziadek i babcia)
el to (wujek) - los tos (wujostwo, wujek i ciocia)
6. rzeczowniki wystpujce tylko w liczbie pojedynczej:
- rzeczowniki abstrakcyjne, waciwoci i czynnoci: la bondad (dobro)
- rzeczowniki zbiorowe i materiaowe: el follaje (licie); el vidrio (szko);
la leche (mleko)
- w liczbie mnogiej nie istniej rzeczowniki don (pan), doa (pani)

8 LICZBA MNOGA PRZYMIOTNIKW

-s dodaje si do przymiotnikw zakoczonych w liczbie pojedynczej na
nieakcentowan samogosk:
ancho - anchos (szeroki) los ros anchos (szerokie rzeki)
urgente -urgentes (naglcy) las cartas urgentes (listy priorytetowe)
belga - belgas (belgijski) los turistas belgas (belgijscy turyci)
-es dodaje si do przymiotnikw zakoczonych na spgosk albo akcentowan
samogosk:
veloz - veloces (szybki) los trenes veloces (szybkie pocigi)
anterior - anteriores (przeszy) las generaciones anteriores (przesze pokolenia)
balad - balades (bez znaczenia) unas cosas balades (rzeczy bez znaczenia)
9

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 9 28-09-11 10:11:43

 9 STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKW

1. stopie 2. stopie 3. stopie

liczba largo ms* largo el ms* largo dugi
pojedyncza larga ms larga la ms larga duga
liczba largos ms largos los ms largos dudzy
mnoga largas ms largas las ms largas dugie
* Przy spadkowym stopniowaniu sowo ms (wicej) zostaje zastpione sowem menos (mniej)

10 STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKW NIEREGULARNYCH

bueno mejor el mejor dobry
malo peor el peor zy
grande* mayor el mayor wielki
pequeo* menor el menor may
alto* superior el superior wysoki
bajo* inferior el inferior niski
* Przymiotniki grande, pequeo, alto, bajo maj take regularny 2. i 3. stopie.

11 STOPNIOWANIE PRZYSWKW

1. stopie 2. stopie 3. stopie

despacio ms despacio lo ms despacio
wolno wolniej najwolniej
menos despacio lo menos despacio
mniej wolno jak najmniej wolno

12 STOPNIOWANIE PRZYSWKW NIEREGULARNYCH

bien mejor lo mejor dobrze
mal peor lo peor le
mucho ms lo ms duo
poco menos lo menos mao

10

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 10 28-09-11 10:11:43

 13 ZAIMKI OSOBOWE
liczba pojedyncza liczba mnoga
yo ja nosotros/-as my
t ty vosotros/-as wy
mianownik

l on ellos oni
ella ona ellas one
ello to
usted (Vd.) pan, pani ustedes (Vds.) pastwo

dopeniacz
Nieakcentowane

me nos
te os
le les
celownik

le les
le
le les
me nos
te os
le, lo les, los
la las
biernik

lo
le, la les, las
yo nosotros/-as
t vosotros/-as
mianownik

l ellos
ella ellas

usted (Vd.) ustedes (Vds.)
de m de nosotros/-as
Akcentowane

de ti de vosotros/-as
dopeniacz

de l de ellos
de ella de ellas

de Vd. de Vds.
a m a nosotros/-as
a ti a vosotros/-as
+ biernik

a l a ellos
celownik

a ella a ellas
11
a Vd. a Vds.

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 11 28-09-11 10:11:43

 14 ZAIMKI OSOBOWE FORMY Z PRZYIMKAMI
para m dla mnie conmigo ze mn
para ti dla ciebie contigo z tob
para l dla niego con l z nim
para ella dla niej con ella z ni
para Vd dla pana, pani con Vd. z panem, pani
para nosotros dla nas con nosotros z nami
para vosotros dla was con vosotros z wami
para ellos dla nich con ellos z nimi
para ellas dla nich con ellas z nimi
para Vds. dla pastwa con Vds. z pastwem

15 ZAIMKI OSOBOWE POCZENIE DWCH ZAIMKW OSOBOWYCH

liczba pojedyncza liczba mnoga

me lo me la nos lo nos la
te lo te la os lo os la
se lo se la se lo se la

me los me las nos los nos las

te los te las os los os las
se los se las se los se las

16 ZAIMKI DZIERAWCZE
niesamodzielne samodzielne

liczba liczba liczba liczba

pojedyncza mnoga pojedyncza mnoga

mi mis mo/-a mos/-as

tu tus tuyo/-a tuyos/-as
su sus suyo/-a suyos/-as
nuestro/-a nuestros/-as nuestro/-as nuestros/-as
vuestro/-a vuestros/-as vuestro/-as vuestros/-as
su sus suyo/-a suyos/-as

12

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 12 28-09-11 10:11:43

 17 ZAIMKI WSKAZUJCE
rodzaj mski rodzaj eski rodzaj nijaki

ten oto l.poj. este esta esto

l.mn. estos estas

ten l.poj. ese esa eso

l.mn. esos esas

w l.poj. aquel aquella aquello

l.mn. aquellos aquellas
ten sam l.poj. el mismo la misma lo mismo
l.mn. los mismos las mismas
taki l.poj. tal, semejante
l.mn. tales, semejantes

18 ZAIMKI WZGLDNE
liczba pojedyncza liczba mnoga dotyczce:
que que que que que osoby, rzeczy
el que la que lo que los que las que osoby, rzeczy
el cual la cual lo cual los cuales las cuales osoby, rzeczy
quien quien quien quienes quienes osoby
cuyo cuya cuyos cuyas waciwoci
cuanto cuanta cuanto cuantos cuantas iloci
tanto tanta tanto tantos tantas iloci

19 ZAIMKI PYTAJCE
liczba pojedyncza liczba mnoga
r. mski r. eski r. nijaki r. mski r. eski
quin? quin? quines? quines?
qu? qu? qu? qu? qu?
cul? cul? cules? cules?
cunto? cunta? cunto? cuntos? cuntas?

13

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 13 28-09-11 10:11:43

 20 ZAIMKI NIEOKRELONE
niesamodzielne samodzielne

algo
alguien
algn, -a, -os, -as alguno, -a, -os, -as
cada cada cual; cada uno, cada una
cierto, -a, -os, -as lo cierto
cualquier, cualesquier cualquiera, cualesquiera
dems dems
otro, -a, -os, -as otro, -a, -os, -as
quienquiera
todo, -a, -os, -as todo, -a, -os, -as
uno, una
varios, -as

21 ZAIMKI ZWROTNE
se - si, sobie; s - sobie, siebie; consigo - ze sob

}
l On myje sobie rce.
se lava
Ella Ona myje sobie rce.
las manos.
Usted Pan myje sobie rce.

}
Ellos Oni si z nami poegnali.
se despidieron de
Ellas One si z nami poegnay.
nosotros.
Ustedes Pastwo/Panowie/Panie si z nami poegnali.

}
l On przygotowuje to dla siebie.
lo prepara
Ella Ona przygotowuje to dla siebie.
para s.
Usted Wy przygotowujecie to dla siebie.

}
Ellos Oni mwi o sobie.
Ellas hablan de s. One mwi o sobie.
Ustedes Pastwo/Panowie/Panie mwi o sobie.

22 ZAIMKI PRZECZCE
niesamodzielne samodzielne

ninguno, -a, -os, -as (aden) ninguno, -a, -os, -as (nikt)
nadie (nikt)
nada (nic)

14

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 14 28-09-11 10:11:43

 23 PRZYIMKI
a wyraa: w, przy, do, ku, na itp.

kierunek i przeznaczenie a casa (do domu); a Praga (do Pragi)

miejsce a la puerta (przy drzwiach); a la orilla
(na brzegu)
odlego a 8 km de aqu (8 km std)
czas a las seis (o szstej); a medioda
(w poudnie)
sposb a mano (rcznie); a pie (pieszo)
powd a causa de (z powodu czego) lo dar a
mi madre (dam to matce)
ante przed (wraenia miejscowe i przenone)
El castillo apareci ante ellos. Przed nimi pojawi sie zamek.
bajo pod, za (wyraenie miejscowe i przenone)
bajo cero poniej zera
bajo la condicin pod warunkiem
bajo su gobierno podczas jego panowania
con wyraa: z
towarzyszenie, poczenie venir con los amigos (przyj z przyjacimi)
rodek, narzdzie escribir con lpiz (pisa owkiem)
sposb con cuidado (ostronie);
con gusto (z przyjemnoci)
stosunek (wobec) Eres injusto con Elena. (Jeste wobec
Heleny niesprawiedliwy.)
contra przeciw
en contra ma przeciw mnie, przeciw mojej woli
de wyraa: od, z, o
stosunek dopeniaczowy una botella de vino (butelka wina)
materia una puerta de hierro (elazna brama)
kierunek, pochodzenie Viene de Praga (Przyjeda z Pragi.);
Procedi de buena familia.
(Pochodzi z dobrej rodziny.)
czas de da (w dzie);
de dos a tres (od drugiej do trzeciej)
rozmiar dos metros de alto (dwa metry wysoki)
sposb de esta manera (tak oto), de pie
(na stojco)

15

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 15 28-09-11 10:11:43

 delante de przed (znaczenie miejscowe)

iba delante de m sza przede mn

desde od, z (wyraenie miejscowe, czasowe

i przenone)

desde la ventana z okna

desde la estacin hasta la plaza od dworca na rynek
desde el ao pasado od ubiegego roku
desde el principo hasta el fin od pocztku do koca

detrs de za (znaczenie miejscowe)

estn detrs de la puerta s za drzwiami

durante w cigu, w czasie, w okresie,

w trakcie, podczas
(znaczenie czasowe)

durante todo el ao w cigu caego roku

durante la guerra podczas wojny

en wyraa: w, na, za, do

okrelenie miejsca en casa (w domu); en la mesa

(na stole); en la ciudad (w miecie)
wskazywanie osb en los nios (przy dzieciach)
czas, okres en invierno (zim),; en 1996 (w 1996 r.);
en tres das (w trzy dni)
sposb en secreto (potajemnie);
en coche (samochodem)

entre midzy

entre 8 y10 midzy 8 i 10

entre t y yo midzy tob i mn

excepto oprcz, poza, z wyjtkiem

Todos lo saben excepto t. Wszyscy to wiedz poza tob.

hacia chyba, okoo (w kierunku)

Se fueron hacia el pueblo. Odeszli do (w kierunku) wsi.

hacia fines de enero pod koniec stycznia

16

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 16 28-09-11 10:11:43

 hasta a do (znaczenie miejscowe i czasowe)

hasta la noche do nocy

Se quedaron hasta las diez. Pozostali a do dziewitej.

incluso cznie z, zaliczajc

Trabaja todos los das incluso el Pracuje kadego dnia (codziennie),

domingo. z niedzielami wcznie.

mediante za porednictwem, za pomoc

Le mand una carta mediante un Wysaem do niego list za

amigo. porednictwem przyjaciela.

para wyraa: na, do, dla, ku

(znaczenie miejscowe i czasowe)

polskie dla es para t (to dla ciebie)

kierunek Voy para casa. (Id do domu.),
Camina para arriba y para abajo.
(Chodzi w gr i w d.)
ustalenie czasu Partieron para tres semanas.
(Odjechali na trzy tygodnie.)
cel Estudia para dentista.
(Studiuje stomatologi.)
przeznaczenie la seda para vestidos (jedwab na
suknie)

por wyraa: w; przez, na wylot, po; dla, za, z

miejsce (ktrdy?) pasear por la calle (przechadza si/

spacerowa ulic)
miejsce (w przyblieniu) Debe estar por aqu. (Musi tu gdzie by.)
czas por la maana (rano); por ahora (teraz)
rodki llamar por telfono (telefonowa)
powd, przyczyna por qu? (dlaczego?); por miedo
(ze strachu)
wyraenia przyswkowe por poco (nieomal)
zastpienie Elena lo pag por t. (Helena zapacia
zamiast ciebie.)
mnoenie dos por cuatro (2 x 4)

salvo pomimo, oprcz; z wyjtkiem

todos salvo l wszyscy z wyjtkiem niego

Toda la familia estaba enferma salvo yo. Oprcz mnie caa rodzina bya chora.

17

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 17 28-09-11 10:11:43

 segn wedug*

segn su consejo wedug jej rady

Segn ellos deberamos Wedug nich powinnimy wyjecha
partir ms tarde. pniej.

sin bez

Paula estuvo mucho Paula dugi czas bya bez pracy.

tiempo sin empleo.
Prefiero caf sin azcar. Wol kaw bez cukru.

so pod

so capa de pod paszczem czego

so pretexto de pod pozorem czego
so pena de pod grob czego

sobre na, nad; o; okoo, blisko, chyba

polskie na sobre la mesa (na stole); Viena est sobre el

Danubio. (Wiede ley nad Dunajem.)
polskie nad volbamos sobre el mar (lecielimy nad
morzem)
polskie o hablar sobre poltica (mwi o polityce)
przybliony czas vendr sobre las 4 (przyjd okoo 4)
przybliona liczba Madrid tiene sobre 4 milliones de
habitantes. (Madryt ma okoo 4 milionw
mieszkacw.)
powtarzanie viaje sobre viaje (podr za podr)

tras wyraa: za

nastpno uno tras otro (jeden za drugim);

tras el trabajo, el descanso
(po pracy odpoczynek)
polskie za tras la puerta (za drzwiami)
doczenie Tras de ser perezoso es tozudo.
(Oprcz tego, e jest leniwy, jest uparty.)

* W miejscowym znaczeniu nie mona uy segn. W tym przypadku musimy uy

wyraenia przyimkowego a lo largo de: wzdu rzeki = a lo largo del ro.

18

01. podstawy gramatyki hiszpanskiej.indd 18 28-09-11 15:05:43

 24 PODSTAWOWY PODZIA SPJNIKW
Spjniki wsprzdne
- cz wsprzdne caoci sowne lub zdaniowe

zdanie gwne spjnik zdanie gwne

Llova y todo el mundo estaba en casa.

Padao i wszyscy byli w domu.

Spjniki podrzdne
- podporzdkowuj zdanie podrzdne zdaniu gwnemu

zdanie gwne spjnik zdanie podrzdne

Lo comprar si tengo dinero.

Kupi to, jeeli bd mia pienidze.

25 SPJNIKI WSPRZDNE
- as que dlatego, a wic
- aunque chocia
- bien ... bien albo ... albo; lub ... lub; bd (to), czy to ... czy to
- conque e, a wic
- luego i dlatego
- mas ale, jednak(e), lecz, tym niemniej
- ni ani
- ni ... ni ani ... ani
- no obstante tym niemniej, jednak(e), (po)mimo to
-o/u albo
- pero ale, jednak(e), lecz, tym niemniej
- por lo tanto dlatego
- sin embargo tym niemniej, jednak(e), lecz
- sino ale, lecz
- y (e) i, a

19

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 19 28-09-11 10:11:43

 26 SPJNIKI PODRZDNE
- a condicin de que pod warunkiem, e
- a fin de que eby, w celu
- a medida que w miar jak
- a menos que chyba e(by)
- a no ser que chyba e(by)
- a pesar de que mimo e
- antes que wczeniej ni
- as que dlatego, a wic
- como jak, poniewa, bowiem (na pocztku zdania)
- con objeto de que eby, w celu
- con tal de que pod warunkiem e
- cuando kiedy, a
- dado que ze wzgldu na to, e
- de manera que tak, e; tak, eby
- de modo que tak, e; tak, eby
- debido a que dlatego, e; wskutek; z powodu, e; w rezultacie tego, e
- desde que odkd
- en cuanto que jak tylko
- hasta que dopki
- luego que ledwo, (za)ledwie
- mientras que podczas gdy, kiedy
- para que eby, w celu
- por ms que jakkolwiek
- porque dlatego e, poniewa, bowiem
- pues wic, a zatem, poniewa, bowiem
- puesto que poniewa, bowiem; w rezultacie tego, e
- que e, eby
- si jeeli, jakby, czy
- si bien aczkolwiek, chocia
- siempre que jakby
- tan pronto como jak tylko
- una vez que jak tylko
- ya que poniewa

20

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 20 28-09-11 10:11:43

 27 ZDANIA PROSTE
Szyk wyrazw w oznajmujcym zdaniu pozytywnym:

PODMIOT + ORZECZENIE CZASOWNIKOWE + NIEZALENE DOPENIENIE +

El mdico prescribi un nuevo medicamento
Lekarz przepisa nowe lekarstwo

+ ZALENE DOPENIENIE + OKOLICZNIK

al enfermo para aliviarle.
choremu, eby mu sprawi ulg.

PYTAJCE:
- pytania ustalajce
Rni si od zda oznajmujcych znakami zapytania na pocztku
i na kocu zdania (w pisanej formie). Szyk wyrazw jest taki sam.
Me ayudas? Pomoesz mi?
Ests en casa? Jeste w domu?
Usted interrumpi viaje? Pan przerwa podr?

- pytania uzupeniajce
Na pocztku tych zda znajduje si zaimek pytajcy albo przyswek.
Qu perdiste? Co zgubie?
De quin es esta casa? Czyj to dom?

Wyraajce yczenie:
Wymawiane s tonem wyraajcym yczenie i w pimie s zazwyczaj oznaczone
wykrzyknikiem. Jeeli wyraaj yczenie, bywaj czasem wprowadzone
partykuami que (eby), ojal (niechby, oby).
Ojal me lo enviaran! Oby to do mnie wysali!
Que no lo permitan! Niech na to nie pozwol!

Wykrzyknikowe:
Wymawiane s tonem podnieconym i zaznaczone wykrzyknikami.
Na ich pocztku stoj zaimki albo przyimki wykrzyknikowe.
Qu da ms hermoso! Jaki to pikny dzie!
Imagnatela en este traje! Wyobra j sobie w tym ubraniu!

21

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 21 28-09-11 10:11:43

 28 ZDANIA ZOONE
WSPRZDNE - zoone co najmniej z dwu zda gwnych
Stosunki:
czne - y (e), ni, ni - ni, ya - ya, ora - ora
l lea el peridico y ella preparaba la cena.
On czyta gazet, a ona przygotowywaa kolacj.
przeciwstawne - pero, aunque, no obstante, con todo, sino
Yo personalmente no puedo venir pero enviar el suplente
en vez de m.
Osobicie nie mog przyj, ale wyl zastpc (zamiast siebie).
rozczne - o (u), o - o, que - que, ya - ya, sea - sea
Le puede llamar por telfono o dejar un recado.
Moe pan do niego zadzwoni albo zostawi wiadomo.
wynikowe - y, pues, conque, luego
Me dola la cabeza pues fui a la cama.
Bolaa mnie gowa, a wic poszedem spa.

PODRZDNE - zoone s minimalnie z 1 zdania gwnego

i 1 zdania pobocznego. Rodzaje zda pobocznych:
podmiotowe - wyraaj podmiot zdania nadrzdnego
- que
Es necesario que sea sustituido.
Jest niezbdne, eby go zastpiono.
dopenieniowe - wyraaj dopenienie zdania nadrzdnego
- que, si, quin?, qu?, cmo?, dnde?
Creo que es perezosa.
Myl, e jest leniwa.
przydawkowe - wyraaj przydawk rzeczownika zdania nadrzdnego
(wzgldne) - de que, a que
La gente a la que habamos invitado no vino.
Ci ludzie, ktrych zaprosilimy, nie przyszli.
okolicznikowe - wyraaj okoliczniki, ktre rozwijaj orzeczenie zdania
gwnego. Podzia:
- miejsca - przyzwolenia - przyczyny
- czasu - porwnania - celu
- warunku - sposobu
22

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 22 28-09-11 10:11:43

 29 ZDANIA OKOLICZNIKOWE
MIEJSCA - wyraaj relacje miejscowe
adonde (dokd), por donde (ktrdy), de donde (skd)
Ir adonde irs t.
Pjd, dokd pjdziesz ty.
CZASU - wyraaj relacje czasowe
cuando (kiedy), a tiempo que (podczas gdy, w czasie), mientras (jeeli,
podczas gdy), cuando (kiedy, dopiero kiedy), antes que (wczeniej ni),
no bien (jak tylko), despus que (potem co), desde que (od tego czasu, co),
siempre que (kiedykolwiek), apenas (jak tylko)
Cuando le encuentre se lo dir.
Powiem mu to, kiedy go spotkam.
WARUNKU - wyraaj realny albo nierealny warunek
si (jeeli, jakby)
Si tuviera tiempo, ira.
Jeeli miabym czas, to bym przyszed.

PRZYZWOLENIA - wyraaj przyzwolenie

aunque (chocia), siquiera (nawet), a pesar de que (mimo tego e), por ms
que (chocia)
Aunque venimos tarde nadie lo not.
Chocia przyszlimy pno, nikt tego nie zauway.

PORWNANIA - wyraaj porwnanie jakoci albo iloci

tanto - cuanto (tyle - ile), ms - de lo que (wicej ni), tan - como (tak - jak)
Tiene ms experiencia de lo que piensas.
Ma wicej dowiadczenia, ni mylisz.

SPOSOBU - wyraaj sposb, miar, ewentualnie jako czynnoci

como (jak, jako), como si (jakby)
Escribo tan rpidamente como usted.
Pisz tak szybko jak pan.

PRZYCZYNY - wyraaj przyczyn albo powd

porque (dlatego e), ya que (poniewa), como (bowiem), pues (albowiem),
a causa de que (dlatego e)
Vendi el piso porque haba sido demasiado pequeo.
Sprzeda mieszkanie, dlatego e byo za mae.

CELU - odpowiadaj na pytania dlaczego? w jakim celu?

que (eby), a fin de que (w celu ...)
Lavar el vestido para que puedas llevarlo.
Wypior sukienk, eby moga j zaoy. 23

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 23 28-09-11 10:11:43

 30 LICZEBNIKI GWNE I PORZDKOWE
0 cero 21 veintiuno
1 uno, una 22 veintids
2 dos 30 treinta
3 tres 31 treinta y uno
4 cuatro 40 cuarenta
5 cinco 50 cincuenta
6 seis 60 sesenta
7 siete 70 setenta
8 ocho 80 ochenta
9 nueve 90 noventa
10 diez 100 cien, ciento
11 once 102 ciento dos
12 doce 200 doscientos
13 trece 600 seiscientos
14 catorce 1 000 mil
15 quince 2 639 dos mil seiscientos
16 diecisis treinta y nueve
17 diecisiete 4 000 cuatro mil
18 dieciocho 1 000 000 un millin
19 diecinueve 1 000 000 un millin
20 veinte

1 primero 17 decimosptimo
2 segundo 18 decimoctavo
3 tercero 19 decimonoveno
4 cuarto 20 vigsimo
5 quinto 21 vigsimo primero
6 sexto 30 trigsimo
7 sptimo 40 cuadragsimo
8 octavo 50 quincuagsimo
9 noveno 60 sexagsimo
10 dcimo 70 septuagsimo
11 undcimo 80 octogsimo
12 duodcimo 90 nonagsimo
13 decimotercero 100 centsimo
14 decimocuarto 110 centsimo dcimo
15 decimoquinto 1 000 milsimo
24
16 decimosexto 1 000 000 millonsimo

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 24 28-09-11 10:11:43

 31 DNI TYGODNIA
lunes poniedziaek viernes pitek

martes wtorek sabado sobota

mircoles roda domingo niedziela

jueves czwartek (el lunes) (w poniedziaek)

32 PODSTAWOWE DZIAANIA ARYTMETYCZNE

dodawanie 2 + 3 = 5
dos ms tres son cinco
odejmowanie 6 - 2 = 4
seis menos dos son cuatro
mnoenie 2 x 3 = 6
dos por tres son seis
dzielenie 8 : 2 = 4
ocho dividido por dos son cuatro

33 OKRELANIE CZASU I DATY

1 : 00 godzina es la una
3 : 00 godz. son las tres
3 : 05 godz. son las tres y cinco (minutos)
3 : 10 godz. son las tres y diez
3 : 15 godz. son las tres y cuarto
3 : 20 godz. son las tres y veinte
3 : 25 godz. son las tres y veinticinco
3 : 30 godz. son las tres y media
3 : 35 godz. son las cuatro menos veinticinco
3 : 40 godz. son las cuatro menos veinte
3 : 45 godz. son las cuatro menos cuarto
3 : 50 godz. son las cuatro menos diez
3 : 55 godz. son las cuatro menos cinco

1 maja 1970 el primero/el uno de mayo de mil novecientos setenta

2 czerwca el 2 (dos) de junio
31 lipca el 31 (treinta y uno) de julio

w licie: Madrid, 8 de septiembre de 1996

Praga, 8 - 9 - 1996

25

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 25 28-09-11 10:11:43

 65 MIESICE
enero stycze julio lipiec
febrero luty agosto sierpie
marzo marzec septiembre wrzesie
abril kwiecie octubre padziernik
mayo maj noviembre listopad
junio czerwiec diciembre grudzie

(en junio) (w czerwcu)

26

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 26 28-09-11 10:11:43

Niedostpne w wersji demonstracyjnej.

Zapraszamy do zakupu

penej wersji ksiki

w serwisie