Profesor: Dragan elija Asistent: dr Jovan ulc

Kabinet: Kula 209 Kabinet: MI125A

e-mail: seslija@uns.ac.rs e-mail: sulc@uns.ac.rs
Termin konsultacija: Sreda
11:00 - 13:00
Polaganje predmeta
Pneumatika
Elektropneumatika
Hidraulika

Pneumatika: Teorija + Zadatak

Javiti se asistentu za polaganje na e-mail!!!

Ocenu zakljuuje prof elija kada se poloe sva tri dela
 Zadatak za podsedanje
Ureaj za dodavanje
Na maini za obradu drveta treba da se ugradi automatski
ureaj za dodavanje. Kratkim zadavanjem signala
klipnjaa cilindra dvosmernog dejstva treba da se izvue i
nakon dostizanja izvuenog poloaja da se automatski
vrati nazad.
Dodatni uslovi:
- Omoguditi automatski ili runi reim rada.
- Kontrola magacina - prisustva predmeta rada samo pri
automatskom radu.
Ureaj za dodavanje
Reenje:
 Zadatak 1:
Pretovar paketa
Paketi koji dolaze jednom
stazom sa rolnama bivaju
izdignuti pomodu pneumatskog
cilindra 1A i nakon toga
potiskivani pomodu cilindra 2A
na drugu stazu. Cilindar 2A vri
uvlaenje klipnjae tek kada se
cilindar 1A potpuno uvukao.
Signal za startovanje se zadaje
pomodu runo aktiviranog
taster za svaki radni ciklus.
Reenje:
 Zadatak 2:
Ureaj za utiskivanje oznaka
Na tela ventila potrebno je
utisnuti slovne oznake T,
A, B i R. Tela ventila se
postavljaju u dra.
Cilindar 1A utiskuje
oznake dok cilindar 2A vri
izbacivanje tela ventila iz
draa u transportnu
korpu.
Ureaj za utiskivanje oznaka
Reenje:
Reenje:
Sistemsko ponitavanje signala
primenom pomodne memorije
Dodatna logika!!!

Primena pomodnih memorijskih

elemenata:
Kaskadna metoda
Taktni lanci
Mehaniki sekvencer
Delimino upravljako kolo - DUK
Osnovna ideja je da se dozvoli pojava signala samo u
onom trenutku kada je on potreban.
Ovo se moe postidi ili na taj nain da se signal ponitava
posle davaa signala, ili da se dava signala napaja
energijom samo u onom momentu kada je potrebno da
se iskoriste signali.
Da bi se moglo pristupiti reavanju upravljakog problema
moraju se prvo identifikovati grupe upravljakih aktivnosti
(koraka) koje ne mogu biti zajedno u istom upravljakom
kolu, odnosno treba pristupiti formiranju deliminih
upravljakih kola.
Formiranje DUK - ova
1. Utvrivanje toka izvoenja kretanja u dijagramu put
korak
2. Podela u grupe:
a) Naredba za promenu stanja (uvlaenje/izvlaenje
klipnjae) odreenog cilindra sme da se pojavi samo
jednom u okviru neke grupe
b) Da bi se potrebni broj memorijskih ventila sveo na
minimum, potrebno je formirati to je mogude vede grupe
kretanja
Kaskadna metoda
Ovakav raspored
ventila obezbeuje
da je vazduh pod
pritiskom prisutan
uvek samo na
jednom od izlaza,
dok su svi ostali
izlazi vezani sa
atmosferom.
Zadatak 3:
Na tela ventila potrebno je
utisnuti slovne oznake T,
A, B i R. Tela ventila se
postavljaju u dra.
Cilindar 1A utiskuje
oznake dok cilindar 2A vri
izbacivanje tela ventila iz
draa u transportnu
korpu.
Koristiti metodu
preklopnika
Reenje:
Zadatak 4:
Ureaj za savijanje
Na pneumatski pokretnom
ureaju za savijanje vri se
savijanje limenih traka.
Nakon pritezanja obratka
pomodu pneumatskog
cilindra jednosmernog
dejstva 1A, vri se savijanje
pomodu cilindra
dvosmernog dejstva 2A.
Nakon toga zavrno
savijanje se vri pomodu
cilindra dvosmernog dejstva
3A. Poetak pojedinanog
ciklusa sledi nakon runo
aktiviranog tastera.
Koristiti metodu kaskade
Ureaj za savijanje
Reenje:
Taktni lanci
Jednostavnija ali skuplja metoda
Za vie od tri DUK a
Koliko dukova toliko elemenata taktnog lanca
Dva tipa taktnog lanca: Tip A i Tip B
Poslednji element u nizu Tip B a svi ostali Tip A
Taktni lanci
Tip A Tip B

X ulazni signal; A izlazni signal

P prikljuak za VPP; L resetovanje taktnog lanca
Yn aktiviranje memorijskog ventila; Zn deaktiviranje
memorijskog ventila prethodnog elementa taktnog lanca
Zadatak 5:
Ureaj za savijanje
Na pneumatskom pokretnom
ureaju za savijanje vri se
savijanje limenih traka. Nakon
pritezanja obratka pomodu
pneumatskog cilindra
jednosmernog dejstva 1A, vri
se savijanje pomodu cilindra
dvosmernog dejstva 2A.
Nakon toga zavrno savijanje
se vri pomodu cilindra
dvosmernog dejstva 3A.
Poetak pojedinanog ciklusa
sledi nakon runo aktiviranog
tastera.
Koristiti metodu taktnih lanaca
Reenje:
Zadatak 6:
Ureaj za buenje
Dva otvora istog prenika treba
da budu izbuena na obratku sa
odreenim meusobnim
rastojanjem. Delovi se pomodu
cilindra dvosmernog dejstva 1A
izuzimaju iz magacina i ujedno
priteu na naslon ureaja. Pomak
glave za buenje izvodi se u toku
buenja pomodu cilindra
dvosmernog dejstva 2A. Za
pozicioniranje drugog otvora se
koristi pokretni sto sa dva vrsta
mehanika graninika, a njegovo
pomeranje se izvodipomodu
cilindra dvosmernog dejstva 3A.
Ureaj za buenje
Reenje:
 Zadatak 7:
Ureaj za doziranje kremena
U bunkeru za doziranje kremena se nalazi kremenje koje se odreenim
ritmom dostavlja na dva mesta za montau. Cilindar 1A otvara i zatvara
bunker. Pri aktiviranju tastera Start cilindar 1A otvara zatvara.
Kremenje se dozira u posudu 1 a nakon zatvaranja zatvaraa cilindar 2A
dovodi posudu 2 ispod otvora bunkera. U meuvremenu posuda 1
preko transportne trake dospeva na radon mesto za montau. Na
pokretnom stolu se ved nalazi jedna prazna posuda. Nakon zatvaranja
bunkera pomodu cilindra 1A cilindar 2A se vrada u poetni poloaj tako
da posuda 2 moe preko transportne trake da dospe na radon mesto za
montau.
Koristiti metodu taktnih lanaca
Ureaj za doziranje kremena
Ureaj za doziranje kremena
Reenje:
Komandni modul - povezivanje
P napajanje
ST signal za pojedinani
ciklus rada
DL signal za trajni ciklus
rada
SH izlaz za signal
samoodravanja starta
SO taster za stop
NS taster za Total Stop ili
drugi vid zaustavljanja
Yn+1 ulazni signal, uslov
za start
Yn izlazni signal za
startovanje rada ureaja
A dodatni izlazni signal
 Zadatak 8:
Automat za dodavanje obratka
U automatu za mainsku obradu potrebno je dodavati obratke koji se
izuzimaju iz magacina. Nakon pritiskanja taster za start dolazi do
izvlaenja klipnjae cilindra 1A a cilindar hvataljke 2A stee obradak i
izuzima ga iz magacina. Zatim se uvlai klipnjaa cilindra 1A a istovremeno
se pomodu cilindra 3A hvata zakrede u horizontalan poloaj. Ponovo se
izvlai klipnjaa cilindra 1A i pribliava hvata sa cilindrom 2A delu
automata za prihvatanje obratka koji se koji stee preneti obradak.
Obradak se oslobaa otvaranjem hvataa sa cilindrom 2A a cilindar 1A
vri uvlaenje klipnjae. Istovremeno sa ovim pokretom cilindar 3A
zakrede hvata u poetni poloaj. Obezbediti trajni i pojedinani ciklus.
Pritiskom na taster Stop, prekinuti trajni ciklus.
Koristiti metodu taktnih lanaca i komandni modul
Automat za dodavanje obratka
Automat za dodavanje obratka
Reenje:
 Zadatak 9:
Peskiranje odlivaka
Potrebno je izvriti peskiranje dve kvadratne povrine na jednom
od strana odlivka. Odlivci se runo ulau u ureaj za stezanje i
stezanje se vri pomodu cilindra 1A. Nakon toga cilindar 2A otvara u
toku unapred zadatog vremena ventil mlaznice za peskiranje.
Cilindar 2A nakon zavrenog peskiranja zatvara ventil mlaznice za
peskiranje a cilindar 3A pomera mlaznicu do druge povrine za
peskiranje. Postupak peskiranja se ponavlja. Nakon toga se cilindar
3A vrada u poetni poloaj a cilindar 1A otputa predmet rada.
Dodatni uslov: pritiskom na taster Not Stop potrebno je da se
uvue klipnjaa cilindra 1A, nakon toga da se uvue klipnjaa
cilindra 2A a 2s posle uvlaenja klipnje cilindra 2A da se izvue
klipnjaa cilindra 3A.
Koristiti taktne lance i komandni modul
Peskiranje odlivaka
Peskiranje odlivaka
Reenje:
 Mehaniki sekvencer
Bre obavlja vei broj
upravljakih koraka
nego taktni lanci
VPP se dovodi
centralno preko
obrtne cevi sa
kolenom na kraju koje
nalee na jedan od n
prikljuaka
Energija vazduha pod
pritiskom se koristi za
rotiranje dovoda
 Zadatak 10:
Ureaj za spajanje delova
presovanjem
Dva dela potrebno je spojiti tako to e jedan biti upresovan u
otvor na drugom delu. Da bi se postigla puna dubina utiskivanja,
cilindar 1A mora nakon utiskivanja cilindrinog dela da izvri jo
jedan brz, kratak udar po ovom delu, a nakon toga da ga pritiska
u utisnutom poloaju sve dok cilindar 2A ne utisne poprenu
iviju za osiguranje (jedan spori hod utiskivanja + dva kratka
udarca). Cilindar 3A vri izbacivanje spojenih delova sa maine.
Koristiti mehaniki sekvencer
Zadatak 10:
Ureaj za
spajanje delova
presovanjem
Zadatak 10:
Ureaj za spajanje delova presovanjem
Reenje: