Vous êtes sur la page 1sur 50
TRUONG CAO DANG NGUYEN TAT THANH KHOA DUQC BO MON THUC VAT - DUQC LIEt GLAO TRINH THUC HANH DUOC LIEU (Lucu hanh ngi 66) TP. HCM - 11/2009 Muc luc Bai 1. Nhan biét tinh bot bing kinh hién vi, dinh tinh tinh bét va acid hau co... Bai 2. Dinh tinh saponin, dudng, anthraglycosid.. Bai 3. Xdc dinh d6 4m, dé tro trong duge liéu. oil Bai 4. Dinh tinh flavonoid, chiét xut va thir tinh chat tinh dau, dau béo trong dugc liéu...... 10 Bai 5. Chiét xuat va dinh tinh alkaloid trong duge liéu..... Bai 6. Ky thuat ché bién duge ligu Bai 7.Nhan biét- hung dan sir dung dugc ligu tac dung tri cam sét. 18 Bai 8. Nhan biét- huong dan sit dung dugc liéu cé tac dung trj giun san... 20 22 Bai 9. Nhan biét- hudng dan sir dung duge ligu tac dung tri ho.... Bai 10, Nhan biét- hung dan sir dung dugc ligu tri bénh tigu chay — kiét ly - kich thich tiéu hoa. 2irs.: 224 Bai 11. Nhan biét- huéng dan sir dung duge ligu 6 tac dung tri bénh da day - td trang ........26 Bai 12. Nhn biét- huéng dan sit dung duge ligu tac dung Igi tiéu .. eras 28 Bai 13. Nhan biét- hudng dan st dyng duge ligu tac dung nhuan gan- Igi mat......... 30 Bai 14. Nhan biét- hudng din sir dung duge ligu tae dung tri bénh tim mach-cam mau ........32 Bai 15, Nhan biét- huéng dan sir dung duge ligu tri bénh phy ni... cco 35 Bai 16. Nhan biét- huéng dan sir dung duge ligu tae dung giam dau. tri thap khép .. 37 Bai 17. Nhan biét - huéng dan str dung duoc ligu téc dung an thin - gay ngu 39 Bai 18. Nhan biét- hudng dan str dung duge ligu tae dung b6 dudMg cece A Bai 19, Nhan biét- huéng dan sit dung duge liéu tac dung tiéu doc. 45 Bai 20. Nhan biét- huéng dan str dung duge ligu c6 tac dung tay. mhuan trang... 47 Bai 1. NHAN BIET TINH BOT BANG KiNH HIEN VI, DINH TINH TINH BOT VA ACID HUU CO MUC TI£U BAI HOC 1. Xe dinh duge tinh chat cua tinh bét va acid hiru co. 2. Thyc hién duge qué trinh lam tiéu ban tinh bét. 3. Phan bigt duge cic hat tinh bét bling céch quan sat dudi kinh hién vi va vé duge hinh céc hat tinh bot dé. 4, Dinh tinh duge tinh bét va acid hiu co. PHAN NOI DUNG A. COSO LY THUYET 1. Tinh bot 1.1. Ditc diém chung: Tinh bét duge cdu tao béi 2 loai polysaccharid la amylose va amylopectin, c6 cng thire cau tao chung la (CoHi00s) ». Trong té bao thyc vat, tinh bot tn tai dudi dang céc hat tinh b6t. Tinh bot tap trung nhiéu & mam cdy, qua, cl, hat. Tinh bot ca cae loai thyc vat khéc nhau ¢é thé dugc phan biét bing hinh dang va kich thude cia ching khi quan sat dudi kinh hién vi. Nguge Iai, quan sat tinh bdt bing kinh hién vi cé thé kiém tra duge d6 thuan nhét cia tinh bot va phat hién sy gia mao. | Hinh dang Loai tinh bot | Dic tinh ae Kich thuée nhé (2-12um) hat don hinh da gide. Tinh bét gao Thuong gap hat kép, cO khi két thinh dam rat nhiéu | | Hinh da | (Amylum Oryzae) | hat. | | gide TE 1a mét chm nho, van tang trudng khng r6. | Hinh b6t da gide, hiém khi gan tron, | Kich thud 4-28 jm. 8 hin chim, hinh sao hay hin __| nhan; van khong 18. \ [Tinh bot Sin day | Hinh chém ci Tinh bot Bap | (Amylum Maydis) Hinh (Amylum Puerariae) | | diém. ie chém clu | Tinh b6t Khoai mi | Hinh chém cau hay hinh chudng, kich thud ti 5-30 (Amylum Manihot) _ | um. T hinh sao 10. | | Tinh b6t Lua mi Hinh dia, hinh qua lé, d6i khi c6 ria sirt me. | | (Amylum Tritici) Hat to (30-40 pm), hat nho (2-8 um), it c6 hat kich Hinh dia thuée trung binh. Té khéng ro. - Tinh bot ¥ dt Mép thudng don séng, kich thutéc hat trung binh. TE (Amylum Coicis) __ | phan nhanh hinh sao | 1 ‘Tinh bot Khoai tay | Hinh trimg, kich thude trung binh 50 um, c6 hat 1én (Amylum Solani) aén 80 ym. Thinh thoang c6 hat kép 2 ho&e 3. TE la mét diém 6 dau hep, van 10. | Tinh bot Hoang tinh | Hinh trimg, kich thudc 50-80 um. TE la mot vach ngdn nim 6 dau to, vudng géc véi truc dai cua hat tinh b6t. Hat tinh b6t c6 khi lem. Tinh bét Dau xanh_—_| Hinh bau duc, kich thuéc 50 wm. (Amylum Phaseoli) _| ‘T@ dai phan nhanh hinh xuong cé. Tinh bét Hoai son | Hinh trimg hay hinh chudng, dai 20-80 ym, rdng 20 | (Amylum ~ | um. 8 dai khéng phn nhénh, doc theo truc dai cita | Dioscoreae) hat; nhiéu hat khng thay 18, | (Amylum Marantae) Hinh trimg 1.3. Phuong phdp dink tinh tinh bgt: O nhiét dO thudng, phan tir tinh bOt va cdc sin pham thay phan tig phan cua né la dextrin tn tai duéi dang cac chudi xoan, cir 6 phan tir glucose lap thanh m6t bude xodn cé thé hap phy 1 phan tir lod kim cho dung dich cé mau. Mau nay thay déi tiy thude vao céu tric cua phan tir tinh bot (ty 1 amylose/amylopectin) va chiéu dai ciia phan tir. Amylose cho mau xanh duong dam véi fod trong khi amylopectin lai cho mau tim d6 véi lod. Khi dun néng, cde ving xodn nay dudi ra lam cho hé tinh bét mat mau. Khi lam ngudi, cdc phan tir c6 xu hudng tro vé dang chudi xoin lam hé tinh b6t c6 mau tré lai. Khi thay phan tinh bdt (bang enzyme hay acid), phan ti tinh b6t bj cat ngdn dan lam cho mau cia hé tinh bot vi lod chuyén tir xanh sang tim d6, dé ndu rdi toi khong mau. 2. Acid hiru co: 2.1. Dite diém chung Acid hitu co c6 céng thire héa hgc chung 1a R-COOH. Cae acid c6 vi chua hoge rat chua va thudng tich lay & qua va la. 2.2. Phuong php dink tinh: é dinh tinh acid hiu co trong duge ligu, ta cho vao dich chiét duge ligu m6t it tinh thé natri carbonat (NayCOs) sé thay hién tugng sti bot do tao khi CO>. Ngoa ra, c6 thé xde dinh acid bang gidy quy. Khi nhiing gidy quy vao dich chiét duge ligu, gidy quy s¢ chuyén sang mau do. B. THUC HANH 1. Quan sat hat tinh bot dui kinh hién vi M rinh bét khoai tay, gao, khoai mi, ¥ di, dgu xanh, hoai son. 1.1. Lim tiéu ban tinh bot © Dang kim mai mac ldy mét it bot cho vao mét gigt nude di chudn bj trude ten phién kinh day. © Khudy nhe bang kim mii mac cho cdc hat tinh bét réi nhau. © Day phién kinh mong lén mau vat. 12, . Quan sét hat tinh b6t didi kinh hién viz Quan sét tiéu ban dudi vat kinh 10X va 40X. M6 ta va vé hinh céc hat tinh bot. 2. Dinh tinh tinh bot . BAOC I. Cacch 1: Hoa 1g tinh b6t gao voi 30 ml nude cAt trong | becher 100 ml, dun s6i 3 phiit (khudy déu). Dung dich thu duge 1a hd tinh bét (A) 06 thé léng, trong ma, hoi nhét. Lay ImI hé tinh bot (A) cho vao 1 éng nghiém, pha loding vi Sml nude cét rdi thém vao 3 giot TT Lugol, sé xuat hign mau xanh dam. Nhung éng nghigm trén vao nuée néng cho t6i khi dung dich cn mau tim nhat, sau 46 lam lanh 6ng nghiém dui voi nude sé thay xuat hign tro lai mau xanh (thudng nhat hon khi chua dun néng). 2. Cich 2: Nhé vai gigt dung dich lod 0,05% vao mat lat edt cti khoai tay. Quan sat hién tuong bién déi mau. Nhan xét va rit ra két Juan. Dinh tinh acid hiru eo Cho khoang 2ml nude ép qua chanh vao éng nghiém. Thém vao éng nghiém 2m! nude, Sau dé thém vao mét it tinh thé natri carbonat. Quan sat hign tugng va rit ra két Juan, THYC HANH Hinh vé hat tinh b6t khoai tay. Mé ta hinh dang. Ghi nhan phan img cia tinh b6t gao véi thude thir Lugol. Nhan xét va rit ra két Luan. Ghi nhan phan img ciia dich ép chanh va natri carbonat. Nhan xét va rit ra két lugn. Bai 2. BINH TINH SAPONIN, DUONG, ANTHRAGLYCOSID MUC TIEU BAI HOC |. Xée dinh duge tinh chat cia saponin, dudng, anthraglycosid. 2. Nam duge nguyén tac dinh tinh saponin, dong, anthraglycosid . 3. Tién hanh duge qué trinh dinh tinh saponin, dudng, anthraglycosid trong duge ligu, PHAN NOI DUNG A. CO'SO LY THUYET 1. Saponin 1.1. Dic diém chung: Saponin la mt nhém glycosid cé mét s6 tinh chat chung nhu tao bot bén khi lic véi nude, lam vo héng cau 6 cae ndng d6 thap, dc déi véi cd, tao phite véi cholesterol. Cae saponin thuéng dé tan trong ethanol, methanol, nude va céc hén hgp cdn nude; khé tan hodc khong tan trong cdc dung mdi kém phan cue. Dang aglycon (sapogenin) thi nguge lai, dé tan trong cae dung méi hitu co kém phan cue va khé tan trong nude. 1.2, Phucong phap djnh tinh: Dé dinh tinh saponin, ngudi ta thudng chiét saponin ra khoi duge ligu bing dung mdi can, cO dich chiét dén dam dae r6i két ta saponin bang dung méi hitu co (ether ethylic hoac aceton) Cae thir nghigm thudng ding dé dinh tinh saponin 1a tinh tao bot, tinh pha huyét, dc véi ca. Ciing c6 thé ding phan tng héa hoc nhung mite d6 dic higu thap so véi cée nhém hop chat khac. Ngoai ra, ngudi ta con dinh tinh bang sac ky Iép méng. 2. Duong 2.1. Nguyén tlic: Durdng c6 c6ng thtic héa hoc chung 1a: CoH;2Os. Phan logi theo cu tric cé nhimg loai duéng sau: + Dudng don (Monosaccharose): glucose, fructose. Tap trung trong bo phan hoa, qua. * Duong di (Disaccharose): Gim 2 duong don. Tap trung 6 cit hode than, nhur cil car dudng, than cay mia. * Duong da (Polysaccharid): Co tir hang tram dén hang ngan dudng don nhw tinh bt cua cdc loai céy luong thuc, nga céc. 2.2. Phuong phdp dinh tinh: - Dung dich glucose v6i thuéc thir Fehling cho tila mau dé gach. ~ Dung dich hé tinh bot véi thude thir Lugo! (lod) cho mau xanh duong dam. 3. Anthraglycosid 3.1. Nguyén tac: Anthraglycosid la nhig glycosid cé tac dyng nhugn tay, phan aglycon cé céng thie 1a khung, anthraquinon, Céc glycosid nay dé bj thiry phan d8 cho aglycon trong qua trinh chiét xudt. Tinh chit: Tan trong nude néng, trong cén va cée dung dich kiém. Dang aglycon khéng tan trong nude, tan trong dung méi hizu co nhw ether, chloroform,... 3.2, Phucong phdp dink tinh: Céc anthraglycosid khi c6 mat cua hydroxyd kiém sé tgo ion phenolat e6 mau do (phan img Borntrager). Cac dan chat 6 dang Khir phai chuyén sang dang oxy héa thi phan ing méi lén mau. B. THY'C HANH 1. Dinh tinh saponin 1.1. Thie nghigm tinh tao bot — Cho khodng nia qua bd két da ct nhd vao éng nghiém, thém 15 ml cén 70%, dun nhe trén cdch thy trong 10 phut rdi loc qua bong vao mét chén str Béc hoi dich lgc thu duge trén bép cach thity dén con khoang 2 ml, Lay 10 gigt dich chiét dam dac cho vao mot éng nghiém da c6 san 10 ml] nude cat. Phan con lai trong chén tiép tuc c6 trén bép cach thay dén can that kh6. manh theo chiéu dimg ctia dng nghiém Ding ngén tay cai bit miéng dng nghigm va 1a trong | phat (Ide 30 lan). bé yén dng nghiém trong 15 phit. Quan sat lép bot va danh gia két qua: +, +4, +4, ing phan tong héa hoc (phan tng Liebermann-Burchard) 1.2. Dinh tinh saponin Lica : Vat ca céc dung cu thye hign cho phan img nay déu phai that sach va kh6, — Cho vao cén trong chén da cé @ trén 1 ml anhydric acetic va | ml choloform. khuay ky cho tan, Loc dich loc qua béng vao mot dng nghigm khé. yao mot becher, ding pipet khé cho that nhe nhang theo thinh 4ng nghigm 1 ml acid sulfuric dam dc. Phan img duong tinh khi mat ngn céch gitta hai lép c6 mau tir nau do 161 do tim. 2. Dinh tink duéng Cho khoang 0,5 g nhan nhye vao binh nén SOml. Thém 30 ml nude, dun séi trong 5 phiit. Loc qua gidy Igc. Lay Sml dich loc cho vao Sng nghiém, sau dé cho tiép vao Ong nghigm | mi thuée thir Fehling A, 1 ml thudc thi Fehling B. Dun sdi cach thiy trong 5 phuit. Quan sat day éng nghiém, nhén xét va rat ra két ludn, Dinh tinh Anthraglycosid Lay khoang 0,5 bét 14 phan ta digp cho vao binh nén SOml. Thém khoang 20ml acid sulfuric 25%. Dun binh n6n trén bép cach thy trong 15 phat. Dé ngudi, thém 10 ml chloroform (hoc dichloromethan), léc kJ, sau d6 loc qua béng vao mét binh ling gan 50ml. Téch ly I6p chloroform (I6p duéi) cho vao m6t binh ling gan khdc 6 chita sin 2- 4ml dung dich NaOH 10%. Lic déu. Lop kiém s@ co mau 46. Ly khoang 0,1 g b6t dai hoang cho vio éng nghiém, thém 10 ml chloroform, léc déu. Loe dich chloroform qua béng vao mét éng nghiém khac da chia sin 2 ml NaOH 10%, lic déu. Lop kiém sé cé mau dé. . BAO CAO THYC HANH Nhén xét quy trinh chiét xudt va dinh tinh saponin trong duge ligu. Nhan xét quy trinh dinh tinh dudng trong durge ligu. Nhan xét quy trinh chiét xuat va dinh tinh anthraglycosid trong duge ligu. Bai 3. XAC DINH DQ AM, DO TRO TRONG DUQC LIEU MUC TI£U BAI HOC 4. Hidu duge nguyén tac dinh Iugng d6 Am va tro trong duge ligu. 2. Thye hién duge phuong phép xéc dinh 46 4m va d@ tro trong duge ligu PHAN NOI DUNG A. LY THUYET 1. DO am: ‘Trong diéu kién bao quan binh thudng, tat ca cdc duge ligu déu c6 chtra mot ham Iugng nude inh. Ti 1g phan tram cia lrgng nude nay trong duge ligu duge goi li 46 am (hay thuy Muén bao quan duge ligu, tranh hign tugng én meo méc, hoat chat trong i thi durge 1igu phai cé d6 am kh6ng qua mét gidi han ndo d6 (duge goi la “ddim an toan). Véi da s6 cde duge ligu, 46 4m an toan khoang 13%. Dinh lugng d6 4m trong duge ligu la xde dinh ti Ié phan tram nude trong duge ligu dé nhim kiém tra xem duge ligu c6 dat tiéu chuan vé d6 am hay khéng. ete actbcoacediein, , Ngoai ra, x4c dinh 49 4m ciing cn thiét trong vie tinh két qua dinh Iugng hay tinh higu suat chiét ctia hoat chat trong duge ligu. 2. Ce phuong phap xic dinh a9 am: 2.1. Phicong phip sy Sy 1a phuong phap loai nude ra khoi duge ligu bang cach lam cho nude bay hoi 6 nhing digu kign mhigt 46 va ap suit nhat dinh. Théng thuring, nurée duge tach ra khoi duge Ti céch sdy 6 105 °C dudi ap suat thudng. Thye nghi igm 6 thé duoc tién hanh trong tu say hay bing mot thiét bj dic bigt goi la can xéc dinh do Am. Phuong phép nay dp dung voi da sé duge ligu; tuy nhién khéng phi hop véi mét sé duge ligu, vi du, cae duge ligu c6 chita tinh dau, khi s4y thi cd nude va tinh dau cing bay hoi dan t6i khong xée dinh duge chinh xc lugng nude cia duge ligu. Voi cdc duge ligu quy hiém hoae duge ligu c6 hyp chat dé phan hity hay dé chay dinh o nhiét 8 cao (cde duge ligu cé nhiéu dudng hod tinh bot) ngudi ta c6 thé sdy 6 nhigt d6 thap hon trong dp suat gidm hoac ding chat hut am hoac két hyp ca 2 céch nay. 2.2. Phuong phdp chung cat véi dung méi Trong phyong phap nay, nude duge téch ra khoi duge ligu bang cach cat 16i cuén véi mot dung méi chon Igc. ké ca cée duge ligu c6 cde chat bay hoi 1a b6 dung cy xac Phuong phap nay ap dung duge cho moi dug nhu tinh dau. Thue nghiém duge tién hanh trong mét dung cu dac biét dinh 49 am. 3. Tro: Tro 1a phan cn v6 co con lai khi ta dét chéy hoan toan mét duge ligu. Cac nguyén t6 thudng gap trong tro la K, Ca, Na va Si. Cac nguyén t6 nhu Mg, Cu, Zn, Fe, Mn it gap hon. Céc chat v6 co cé trong duge ligu c6 2 ngudn géc: + Noi sinh: la cdc chat c6 trong céc mé cua ban than thyc vat. Nhimg chat nay tham gia vao qué trinh sinh ly ciia cy hodc 1a nhing chat duge tich Itty lai trong cy nhur Ja chat can ba cia qué trinh sinh truéng nhu cdc mudi CaCOs, CaC04...ciing cé nhiing chat khde duge tich liiy trong mét vai loai cy dic biét v6i ham Iugng cao hon nhiéu so vi nhiing cay khdc. Vi du, nhur Ié cy ho Poaceae chita nhiéu silic. + Ngogi sinh: la cdc chat v6 co (thudng 1a cét, byi, dé...) ln vao duge ligu trong qué trinh thu hai, phoi séy hay bao quan duge ligu. Céc tap chdt nay thudng lam cho ham luong SiO: cia tro (tro khéng tan trong HCl) ting cao. Cac loai d6 tro thudng duge xée dinh trong kiém nghiém duge ligu 1a: Tro toan phan Ia cn con lai khi ta dét chay hoan toan mét duge liéu. ¢ Tro khong tan trong HC! la lugng cn khdng tan cdn lai cia tro toan phan sau khi hoa tan tro toan phan trong HCI Tro Sulfat la lrgng cn cén lai khi dét chdy hoan toan duge ligu sau khi da cho duge ligu dé téc dng v6i acid sulfuric dim dc. MGi duge ligu c6 d6 tro gidi han trong mt khoang nhat dinh, thudng trong khoang tir 4-12%. MOt vai trudng hop, dé tro cé thé cao dén 15-18%. Néu mot duge liu e6 49 tro toan phan bat thudng (qué cao hay qué thép so véi qui dinh) phai nghT dén gia mao ho&c duge ligu Kin nhigu tap chat. Néu mt duge ligu c6 dé tro khong tan trong HCI cao bat thudg so véi qui dinh cé thé 1a do duge ligu bj in nhigu dat cat, B. THC HANH 1. Xée djnh 49 Am Lay mt chén can c6 ndp mai, , aly dén khdi luong khdng d6i 6 105 °C. Can va ghi lai khdi lugng ca chén. Cn vao dé 2g ld tra rdi dem sy trong tit sdy 6 nhiét do 105 °C trong 1 g Lay chén ra va cho ngay vao binh hut 4m, hé mé nap binh hut 4m cho thong khi vdi bén ngoai trong khodng | phitt rdi dong kin binh hut 4m. Dé nguéi chén trong binh hat 4m 15 phut. Sau 15 phit, lay chén ra, cn va ghi két qua. Tiép tyc sy trong | gidy va can mu nhu trén cho dén khi két qua 2 ln can lién tiép chénh léch khéng qua Smeg, Tinh két qua dO dm cua duge ligu theo céng thie sau: a~(b-m) x= x 100 a Trong d6, a: Khéi luong duge ligu trude khi say (g) b: Khdi Iugng chén cn c6 chita duge ligu sau khi sdy (g) m: Khéi lugng chén khong (g) 2. Xée djnh 49 tro toan phan Ly mt chén nung bing stt, sy dén khéi lugng khong ddi o 105 °C. Can chinh xée 2g la tra vao chén nung. Trai déu duge ligu & day chén va d6t trén bép dign cho én khi khong cén khdi béc é Dua chén vao 1 nung & nhiét 4 500-600 °C , nung cho dén Khi duge ligu vo co hoa hoan todn (tro khéng cn mau den). Lay chén nung ra, dé ngudi trong binh hat £m khoang 30 phi. én va ghi lai lung edn. At chén dyng tro vao 16 nung va tiép tye nung trong khoang | gid. Tiép tuc lap lai cde bude trén cho dén khi chénh Iéch kh6i lugng gifta hai lan cn khéng qué 0,5mg. Tinh tro toan phan dya trén duge liéu khan theo c6ng thie sau: a-b A= ————— x 100% c-(exh) Trong d6, a: Khdi long chén cn cé tro (g) b : Khdi lugng chén khéng (g) © Khéi lugng duge ligu da ding (g) h 9 am cua duge ligu (% ). c. BAO CAO THYC HANH 1. Tinh d6 Am cla duge ligu da the. 2. Tinh d6 tro cia duge ligu da thu. . BINH TINH FLAVONOID, CHIET XUAT VA THU TINH CHAT TINH DAU, DAU BEO TRONG DUQC LIEU MUC TIEU BAI HOC 1, Nam duge tinh chat ca tinh dau, dau béo, flavonoid. Bai 2. Hiéu duge qua trinh chiét xuat tinh dau. 3. Thye hanh chiét xuat tinh dau, thir tinh chat tinh dau, dau béo. 4, Thye hanh djnh tinh flavonoid. PHAN NOI DUNG A. CO SO LY THUYET 1. Tinh dau 1.1. Nguyén tiie: Tinh dau 14 mét hén hgp ce chat bay hoi phite tap, c6 cdu tao chit yéu la cde hydrocarbon mono va sesquiterpen thu duge chi yéu tir thuc vat. 1.2. Tinh chat chung: ¥ Cé mii thom. < Khéng tan trong nude. tan trong dung mdi hitu co: < 9 thudng, voi dau mo). ¥ Khi bay hoi khong dé lai dau’ vét trén gidy (phan bié Y Co thé di kéo hoi nude. ché bing phuong phap cé 1.3. K¥ thudt chiét xudt : Dang phuong phap ép d6i vi nhiing loai hoa, vé qua. - Ding phuong phap chung cat bing hoi nude, tinh dau béc hoi @ 60°C. Ding dung méi hitu co. 2. Dau béo Dau béo (lipid) thye chat la ester cua acid béo va glycerol, thudng gap 6 thyc vat. Dau béo thuong tap trung trong hat va cé cdc tinh chat chung la: ¥ C6 6 nhét cao. v_ Khdng tan trong nude. tan trong dung méi hau co. V Khéng bay hoi 6 nhigt dO thuong. Y Khi nho 1én gidy tao thanh vét trong ma va vét nay khong bj mat di khi dun nong. v Khéng thé diéu ché bang phuong phap cat kéo hoi nude. 3, Flavonoid 3.1. Bite diém chung: Flavonoid la nhimg hop chat c6 khung Cs ~ Cs~ Ce voi khung Cela vong thom (khung A va B). Mach 3 carbon thudng tao ‘mét dj vong oxy cé 6 hay 5 canh (khung C), 3.2. Phurong phip dink tinh: 3.2.1. Dinh tinh nhém hop chdt flavon, flavonol va flavanon. © Phin tong ctia vong y-pyron Dudi téc dyng cia cée tic nhan Khir (Mg/HCl; Zn/HCI; NaBH...) vong y-pyron ciia flavon(ol), flavanon(ol) sé bj khir thinh nhan pyrilium (tao thanh cdc dan chat anthocyanidin turong (mg) lam cho dung dich chuyén thanh mau dé cam t6i do (phan tmg cyanidin, phan img Shibata....), Céc chalcon trong méi trudng acid sé déng vong C tré thanh flavanon nén cing s€ duong tinh véi phan img nay. © Phan img ciia céic OH phenol Trong méi trudng kiém, nhém -OH phenol trong phan tir flavonoid c thé tao phenolat kim tng mau dung dich. Néu phan tir flavonoid cé nhiéu nhém —OH phenol c6 thé tao phite véi cde ion kim loai da héa tri nhu Fe”, Cr, Pb, Zn?",... cho cae phite chat két ta va c6 mau. Cac tinh chat nay cting duge img dung trong dinh tinh chung cde polyphenol. Trong méi trudng kiém nhe, cde flavonoid cé vong thom ma vi tri ortho hay para (so voi nhom -OH phenol) Khéng c6 nh6m thé va khéng bj can tro lap thé sé tao véi thude thir diazonium mét sin pham cng hgp azoic cé mau tir do cam dén do, 3.2.2. Dinh tinh nhém hop chat anthocyanin (AC) Cée anthocyanidin cé mau thay d6i tay pH mdi trudng. Trong méi trudng acid, trung tinh va kiém, cdc anthocyanidin sé cho tudn ty cdc mau tir do dén tim va xanh. Khi thyc hign phan (mg cyanidin (Mg /HC1), cing cho mau dé (do méi tritong cé tinh acid: chit khéng phai do anthocyanin bj khit héa), 3.2.3, Dinh tinh nhém leucoanthocyanidin (LAC) Trong méi trudng acid HCI dun néng, cdc leucoanthocyanidin khong mau sé bi oxy hoa mot phan thanh din chat anthocyanin tuong tmg cé mau dé cam t6i dé. Khi héa dung dich sau d6, dung dich sé chuyén thanh mau xanh. B, THYC HANH 4. Chiét xuat tinh dau inh dau sach. Tién hanh: Can 20g b6t Dai hdi cho vao binh cdu va thém 250 ml nude. Lap bé phan hing tinh dau va cho nuée vao khoang nira éng himng tinh dau. Lap sinh han. Tién hanh dun va gitr cho hdn hop séi trong khoang 2 gi (nhé cho thém dé bot truéc khi dun). Dé ngudi dung cy trong 15 phut. Sau dé doc thé tich 16p tinh dau thu duge. i 2, Thir tinh chit dau béo va tinh dau Két qua Dau béo Tinh dau Phurong php thir ‘Cam quan (ngiti, sb) Nho I giot tinh dau/déu béo lén gidy loc, ho trén bép dign. Hat Iml ethanol 96% vao éng nghiém, nho vao vai gigt tinh dau/diu béo. Hit ImI ether vao éng nghiém, nhé vao 1 giot tinh dau/dau béo. | Hat m1 nude cét vao éng nghiém, nho vao jot tinh dau/dau béo. 3. Dinh tinh Flavonoid 3.1. Chiét xudit: Lay 2 g hoa Hée cho vao binh nén 100 ml, thém 30 ml cén 96%. Day mit bong va dun trén bep céich thiy 5 phut, thinh thoang lic nhe. Loc néng dich chiét qua béng, thu dich loc vao mét binh nén dung mau chung (ghi tén md). Lay 5g du den cho vao binh nén 100 ml, thém 50 mi cdn 25%, Day niit bong va dun trén bép +h thy 15 phuit, thinh thoang lic nhe. Loc néng dich chiét qua béng, thu dich Igc vio mét binh non dyng mau chung (ghi én mau). Dich chiét thu duge phai cé mau tim, 3.2. Dinh tinh: 3.2]. Dinh tinh nhém hop chat flavon, flavonol, flavanon. © Phan img cua nhém OH phe ng nghiém cho vao mdi éng | ml dich chi hoa Hée dé lam cae phan img sau: ~ Phan ting ting mau visi dung dich NaOH 1%. Phan img tao phite vi dung dich AICI; 1% trong MeOH. Phan img tao phite voi dung dich FeCl; 1%. Phan tig tao phite v6i dung dich chi acetat trung tin. Thue hién: 1 ml dich chiét + 2-3 gigt thudc thi, lic déu, quan sét mau va so sinh véi mau chimg (dich chiét chua cho thuéc thir). 12 © Phan img cia vong y-pyron (Phan img Cyanidin) Lay mot éng nghiém Ién, sach va kh6, cn thin cho vao day éng nghiém mot it bot Mg kim logi (tranh khéng dé b6t Mg dinh Ién thanh éng nghigm). Cho vao ng nghiém trén 1 ml dich chiét hoa Hée. Thém tir tir theo thanh éng nghiém 1-2 ml HC! dam dac (lam trén gia éng nghiém dat trong ti hét). Quan sat sy chuyén mau ciia dung dich. 3.2.2. Dinh tinh nhém anthocyanidin (AC) Cho vao 3 éng nghiém riéng biét méi éng 1 ml dich chiét Dau den. Ong thir nhat thém vao 1 gigt HCI 1%, éng thir 2 thém 1 giot NaOH 1%, dng thir 3 dé nguyén. Quan sat va ghi nhdin mau cia 3 éng nghiém. c. BAO CAO THUC HANH 1. Tom tat quy trinh chiét xuat tinh dau. 2. Ghi nh§n céc két qua thir tinh chat tinh ddu va dau béo. 3, Ghi nhan két qua phan img mau ciia thuéc thir trén mau dugc ligu cé flavonoid. Bais. CHIET XUAT VA BINH TINH ALKALOID TRONG UQC LIEU MUC TIEU BAI HOC 4. Xe dinh duge tinh chat ciia alkaloid. 5. Nam duge ky thudt chiét xuat va nguyén tac dinh tinh alkaloid. 6. Tién hanh duge qua trinh dinh tinh alkaloid trong duge ligu. PHAN NOI DUNG A. CO SO LY THUYET 1. Dae diém chung Alkaloid la nhing hgp chat hitu co ¢6 chita Nito va c6 phan tng kiém. Trong cay, alkaloid it khi tn tai 6 dang tir do (dang base) ma thudng ton tai duéi dang mudi ctta cae acid hitu co tan trong dicheté bao. Cac mudi nay dé bi cdc chat kiém v6 co (NH,OH. NaOH) day ra khéi mudi cho lai cdc alkaloid base ban dau. 2 inh chat: Dang alkaloid base tan trong dung mdi hitu co kém phan cyc. dang mudi alkaloid tan trong nude Vi ding, phan Ién khGng mau, mét s6 it c6 mau nhur berberin, palmatin co mau vang. Céc alkaloid cho phan tig héa hoc véi mét sé thudc thir goi la thud thir chung alkaloid 3. Phuong php chiét xuat Nguoi ta thudng chiét alkaloid ra khoi duge ligu biing mot trong hai phuong phap sau: - Chiét alkaloid dang base bling dung méi hitu co (c6 kiém héa trude durge ligu). Chiét alkaloid dang mudi bing nus acid hoe edn acid. 4. Phuong php djnh tinh: Tat ca cdc phan tmg dinh tinh alkaloid bing thuée thir chung phai_ thyc hign trong mOi trudng acid * Sirdung cde thudc thir chung alkaloid, cée phan tg cé mau die trung nhu: 1. Thudc thir Bouchardat: cho két tia mau d6 ndu. 2. ‘Thudc thir Dragendroff: cho két ta mau d6 cam. 3. ‘Thude thir Valse-Meyer: cho két tla mau vang nhat. 4. Thudc thir Bertrand: cho két tua mau trang. 5. Thudc thir Hager: cho két tila mau vang. © Str dung cac thude thir dac higu dé dinh tinh mot sé alkaloid cu thé. - Phan tng Vitali-Morin: dinh tinh alkaloid trong Ca doc duge. Phan ting Murexid: dinh tinh alkaloid trong la Tra. 14 B. c THYC HANH Can khoang 5g b6t dugc ligu (la Vong nem, cu Binh v6i, tam sen,...) cho vao binh nén 250 ml. Kiém héa duge ligu bang m6t lrgng vira di NH,OH dam dic, dé yén 10 phut trong ti hét. Thém 20 ml chloroform (hoac dichloromethan), lic k¥, Ie dich chiét qua gon vao 1 binh ling gan. Cho vao binh ling gan 20 ml dung dich H2SO, 2%, lac kf, sau dé dé yén cho tach I6p. Rit ldy 16p acid phia trén dé lam cac phan img dinh tinh. Cho vao 5 éng nghiém nh6, méi éng nghiém 2 ml dich acid vira thu duge. Nhé vao méi éng nghiém trén 3 giot thuéc thir lan lugt nhu sau: Bouchardat, Valse-Mayer, Dragendoff. Bertrand va Hager. Lac déu. Quan sat va ghi nhan két qua. Ghi chit: Méi 6ng nghiém chi dirge thém 1 loai thudc thit. BAO CAO THU'C HANH Nhan xét quy trinh chiét xudt va dinh tinh alkaloid trong dugc ligu. Bai 6. KY THUAT CHE BIEN DUQC LIEU MUC TIEU BAI HOC 1. Hiéu duge cdc ky thuat ché bién duge ligu. 2. Tién hanh duge qua trinh sao vang va tam mat sao vang dugc liéu. NOI DUNG A, CO SO LY THUYET 1. Mue dich cita vige ché bién duge ligu Ché bién duge ligu la vie bién déi tinh thién nhién cia duge ligu, bién dugc ligu thanh nhimg vi thude tinh khiét nhim: Lam tang gid tr) Lam duge ligu dé bao quan va van chuyén dé dang. 2. Phan logi duge ligu Dé sit dung due ligu c6 higu qua, trude khi ché bién phai tién hanh phan loai duge ligu theo cae bude sau: Thu hai dung duge ligu, ding bO phan ding, ding thoi vu Thu hai duge ligu vé, chon Iya b6 phan ding diing theo tiéu chudn duge dién. Vi du. Dinh huong chon nu hoa khé: Kim ngan chon bap hoa khi sép no, cd mau tring nga vang: Dang sm chon than ré, mau vang sm, dai 15-20em, dudng kinh 1-2em; Ké dau ngya chon qua chin gia cé mau vang sim, nhiéu gai méc. Phuong php sir dung phan loai bang cam quar © Nhén dinh hinh dang: ding mat thuong hoac kinh lap d6i véi cae duge ligu nho. o Nhan dinh mau sie: quan sat bang mat thuong d6i voi anh sang ty nhién. © B6 phan ding la vo than, ré, qua: quan sat mat ngoai, mat trong: Ngai gia bi, Dé trong, Tran Bo phan ding la la: quan sit mat trén va dui cua 14 Nhan dinh miti: ngui duge ligu (khoaing céch 2-4em), néu duge ligu cig phai tin nhuyén. © Nhan dinh vj: nhai hoae ném nhimg b6 phan mém, d&o (14, hoa, qua). Cae duge ligu cing thi tan nhuyén (Vang dang, Cu tich...). Chui ¥: déi voi nhimg duoc liéu cé déc phai can thén khi nhén thie (O déu, Ma tién, Trice dao , Ba gac..) 16 3. Kg thudt ché bién duge ligu 3.1. Ché bién so bb Lam sach dugc ligu (sang, sdy, rita). Khéng ria nhing b6 phan ding 1a hoa, biip, canh nh6 nhu Duong quy, Hoa, Bi mau, ¥ di... - On dinh duge ligu (diét men...) = Lam khé duge ligu (phoi, say) 3.2. Ché bién hoan chinh 3.21, Sao = Sao truc tiép: Sao qua, sao vang, sao vang ha thé, sao vang xém canh, sao ton tinh. - Sao qua chit trung gian: Sao véi cat, sao véi cém, sao vai hoat thach. 3.22, Tam sao - Tam véi rugu. - Tam v6i mat ong. - Tam voi gidm. - Tam véi mudi. B. THUC HANH 1. Sao vang: Mye dich cia vige sao vang 1a kim kho, thom, lam digt men hay chuyén mau duge ligu nhung hhoat chat khong thay ddi, Ap dung cho tat ca cdc duge 1iéu % Buwéc 1; Chuan bi va lam sach duge liéu. - Lay mét luong hat Thao quyét minh (khoang 300 g). Chon Iya, loai bo nhing tap chat 06 trong duge ligu, sau dé sang, say cho bay hét bui = CAn 200 g duge ligu da loai tap, rua sach va dé cho rao nuce. Bude cho dén khi duge ligu co mau vang déu o mat ngoai Lam néng chao 6 nhiét d6 tir 70 - 80 C, cho duge ligu vao va dao déu lién tuc Bude 3: Trit dugc ligu ra, say déu va kiém tra cam quan. Loai bé nhitng duge ligu KhOng dat yéu cau. 2. Tm mat sao vang : Tam sao la phuong phép diéu khién tac dung cua duge ligu qua dung méi dé dan thuée vao cde co quan, bé phan trong co thé can digu tri. Buée 1: Tam. Cn 50 g cam thao da duge kim sach, sau d6 lam Am voi mt lugng mat ong thich hop (trung binh tir 10-15 g). ir 1-2 gid cho duge ligu thm am d&u. % Bude 2: Sao vang duge ligu. ‘Tién hanh sao vang nhu trén. Chi y sao cham va nho lia é tranh mat bi caramel hoa. 17 Bai 7. NHAN BIET- HUONG DAN SU DUNG DUQC LIEU TAC DUNG TRI CAM SOT MUC TIEU BAI HOC I, Xéc dinh duge tinh chat cde duge ligu c6 téc dung tri cam sét. 2. Nhan biét duge cae duge ligu cé tac dung tri cam sét bing mau thyc té tuoi va khé. 3. Nhén biét durge céc thanh phdm déng duge cé téc dung tri cam sét trén thi truéng 4. Sir dung cdc vj thuéc, thanh pham trén an toan va hp ly. NOI DUNG 1. TINH CHAT CAC DUQC LIEU CO TAC DUNG TRI CAM SOT Da sé 6 thanh phan hod hoc [a tinh dau. Tinh dau nay lam gian mach mau duéi da, kich thich ra m6 hdi, ha s6t, thu gian cdc co, c6 téc-dung tiéu viém, sat tring nhe giup lim zim dau, gidm phi né, Igi tiéu nhe, gidn tip cai thign tuan hoan phéi Céng dung chung: gidi cam, ha s6t, giam dau nhitc, chéng di tmg. Vi cay, néng hoge mat, c6 huong thom dae trung. 2, CAC THANH PHAM DONG DUGQC CO TAC DUNG TRI CAM SOT. Cae vi thude c6 tac dung tri cam sét thudng duge phéi hgp vai cde vi thudc khac dé ting higu gua. Céc thanh phim bao ché déng duge 6 trén thi trudng: + Vién Khung Chi (Xuyén khung, Bach chi): giai cam, ha nhiét, giam dau dau. * — Rhinassin - OPC (cao Thuong nhi, Tan di, Phong phong, Bach truat, Hoang ky, Bac ha, Bach chi): tri viém xoang mai, nghet mai, sé mai. 3. SU DUNG AN TOAN HOP LY VOI CAC VJ THUOC, THANH PHAM CO TAC DUNG TRI CAM SOT Bac ha: C6 kha nang kich thich tiét mé héi kha manh, tre ché nit tan cling than kinh lam gidm dau. Liéu cao cé thé gay ttc ché lim ngung thé va tim ngig dap hoan toan. Khong ding cho tré so sinh. trung tam hé hdp van mach gay nén. Chi str dung ligu Bach chi: C6 doc t6 Angeline cotoxin cé tac dung kich tI lam tang hé hap, tang huyét ap, mach chm, tang phan xa tu thap, liéu cao c6 thé gay co gidt. Xuyén khung: Tac dung trén trung khu than kinh, tte ché hoat déng ciia dai nao, hung phan déi véi trung khu van mach, trung khu ho hap, trung khu phan xa ty song. Ligu cao qua lam cho dai nao bj té ligt manh, trung khu phan xa tiiy séng bj tte ché, do dé huyét ap ha, nhiét d6 giam, hé hap kho khan dua dén té ligt va chét. Néu sir dung ligu déc vi lau dai sé lam giém tri nh. Giam ligu ding voi nhing ngudi cé thé chit suy nhuge, tang huyét dp. Chéng chi dinh v6i truéng hop ra nhigu mé héi, mat nude. 18 4. NHAN BIET VA PHAN BIET CAC DUQC LIEU CO TAC DUNG TRI CAM SOT ont | i TEN KHOA HQC | BQ PHAN DUNG | T. PHANHOA HOC | TINH VI CONG DUNG ae pacha | Mentha arvensis Toan cay (tri r€) A Chita cim cim, viém hé hap, | 10-20 1 [Bachd | Lamiaceae Tinh du | Tinh daw (menthol) | Cay, mat | om mita tro tiéu hoa. dang sic. | . | Angelica dahurica ze n A ‘ Chita cam sét, dau dau, dau | 4-12g 2. | Bech chi | ee | Rec | Tinh du, coumarin | Cay im | ne tg nhc eee | Chrysanthemum Tinh dau (camphor, oe aon 8-12g 3, eee? | acum Americas « |'Cumihoa ns chrysanthenon) Ding mat | CHO? ci enh, nbte!diwy me! te sho, vang | : mit, tang huyét 4p Mo] ae ___| Flavonoid ec xong i a | Chita cam sét, dau bung, nhite | 6-122 4. fever | poem sacar a cay | Tinh dau (Eugenol) | Cay 4m | du. Eugenol ding diét khudn | dang skc, je en) oo tiy ring. xéng ] | Chita cam sét, nhirc dau, sd | 8-12g 5. | Kinh gisi | Plsholeia crisiaa | 7 cay | Tinh déw Cay fm | mai. Sao den c6 téc dung cam | dang - ae ar jeer Ok mau thude sic ee | i Chita cam cam, s6t, an khd 6. | Sa | Sense cltratus | Troan cy Tinh dau (citral) Cay Am | tiéu, ndn, kinh gigt. Tinh dau 10g xong | DASESE a | | Khir mai hdi, dudi cén tring ae ueraria thomsonii x | Tinh bét, Flavonoid . | Thanh nhiét, chia cam sot, | 8-12g 7. | Sin diy | Fabaceae Reed | (Puerarin) Neot binh | it, ly dang bot t = eo TaSGaTESA ear _ Tinh dau: Zingiberen: Chita cdm cm, gitp ra mo hoi; . Zingiber officinale : | oid ‘5 Fame nO | 48g 8. |Gime | 7 iberaveae Than ré _chatcay:gingerol, | Cay 4m — | cha fanh bung, an wong khong | se a Tas _| shogaol tigu, non. a Perilla frutescens | . 2 ; Chita cam sét, dau dau, nén. 812g 9. [Tint | smiacene | Ca cay Tinh dw Cay dm | To tiga hod niko . | Chita cam s6t, nhite dau, cao 10. ee | as wallichit | than r& Cay huyét ap. Diéu kinh. Phong ae te i Races I oe cman thap, nhite moi oe Bai 8. NHAN BIET- HUONG DAN SU DUNG DUQC LIEU CO TAC DUNG TRI GIUN SAN MUC TIEU BAI HOC 1. Xée dinh duge tinh chat cc duge ligu c6 tac dung tri giun san. 2. Nhan biét duge céc duge ligu cé tac dung tri giun sn bang mau thy té tuoi va khé. 3. Nhfin biét duge cdc thanh pham dng duge 06 tée dung tri giun sén trén thi truéng. 4. Str dung cdc vj thuéc, thanh phdm trén an ton va hgp ly. NOI DUNG 1. TINH CHAT CHUNG CUA CAC DUQC LIEU CO TAC DUNG TR] GIUN SAN Da sé cdc cay thuée c6 tac dung tri giun sin thudng chita alkaloid déc va tinh dau. Cac hoat chat nay tac dung gay tre ché hach than kinh, té liét co tron cua giun san. 2. CAC THANH PHAM DONG DUQC CO TAC DUNG TRI GIUN SAN Céc vj thude nay thudng sir dung theo kinh nghiém dan gian nhu ding nude séc cua hat Cau, Sir quan tir, Bi ngé dé tay sén day. Trén thi trudng co ché phim « Vién giun qua nui (Sur quan tt, tinh dau Giun). SU’ DUNG AN TOAN HOP LY VOI CAC VI THUOC, THANH PHAM CO TAC DUNG TRI GIUN SAN Jc v6i hé than kinh, cn sir dung can trong. © Thude tay giun sai © Hat cau: Gay co ding tir nén kim giam nhan dp, lam tim dap cham, ting nhu déng rudt. ligu thap kich thich than kinh, liéu cao gay liét than kinh. 20 4. NHAN BIET CAC DUQC LIEU CO TAC DUNG TRI GIUN SAN | DUQC | TENKHOA | BOPHAN | THANH PHAN Ree | SIT. LIEU HOC DORG HOA HOC TINH VI CONG DUNG LIEU DUNG I 5 : oc | Cucurbita pepo [ess | Bin i 10-20g, bét hat, 1. | BiNgé Cucurbitaceae Hat | Dau béo Ans: | Tay giun diia, giun méc. dang sac phéi hop | chat, mat fe | i | voi hat Cau A Areca catechu * Cau | Alkaloid i Tri san xo mit, sin Ia; viém | Hat 0,5-1g, e | Binh tang) ee iat | (areola) Chat, mit | rust, itu chay. dang sic ea es ee ; 5 Tré em: 10-158 | jay | Leucaena glauca Dau béo Ding, ee ee KeoGigu Hat Sohal a | Tigiun dia, giun kim. Neudi lon: 25- | Fabaceae | Chat nhay chat, mat soy ftank te | oui | | Dau bé bi lisqualis indica | | Acid haw c ing, 2 ou f : ‘ 4. | Sirquan ti | One tacene | Hat Acid hitu co. chat mat | Tigium dia, cam tich, 10-20g dang sic - ial | |Phytosterol |" Bai 9. NHAN BIET- HUONG DAN SU DUNG DUQC LIEU TAC DUNG TRI HO MUC TIEU BAI HOC 1. Xéc dinh duge tinh chat cdc duge ligu cé tac dung tri ho hen. 2. Nhan biét durge céc duge ligu c6 tée dung tri ho hen bing mau thyc té tuoi va khé. 3. Nh@n biét duge cdc thanh phdm déng duge 06 tée dung tri ho hen trén thi truong. 4. Sir dung cdc vj thuéc, thanh pham trén an toan va hop ly. NOI DUNG 1. TINH CHAT CHUNG CUA CAC DUQC LIEU CO TAC DUNG TRI HO, HEN Da sé c6 thanh phan hod hoc 1a saponin, tinh dau, alkaloid,... Nhém hoat chat saponin cé tinh chat pha huyét manh, tiéu viém, kich thich long dom. Nhom alkaloid c6 kha ning ire ché trung khu ho, lim gidm phan xa ho. Nhém tinh dau cé tae dung sat khudn dudng ho hp. Ngoai ra con c6 tae dung tigu viém, gidm dau, giim pha né ving mii hong, loi tiéu, cai thin tun hoan phdi. Céng dung chung: tigu dom, giam ho, binh suyén. Vi cay. néng hode mat 2. CAC THANH PHAM BAO CHE DONG DUQC CO TAC DUNG TRI HO, HEN Cae vj thude co tée dung tri ho, hen thudng sir dung don phuong ho&e phéi hgp voi cae vi thude khdc dé tang higu qua. Cac thanh phdm bao ché déng duge cé trén thi truong: © Tragutan (Eucalyptol, tinh diu Gig, tinh dau Tan, menthol). * Bach ngan PV (Bach bé, Tang bach bi, Tran bi, Tir t6 tir, BO céng anh, Kim ngan hoa. C6 nho néi): tri ho cam, ho do kich tng, ho dom. nac, Eucalyptol, cén Thuéc gidi): tri * Siro Peetol (Hting chanh, Vé Cam, Vién chi ho, viém phé quan, cam, s6 mii 3. SU’ DUNG AN TOAN HOP LY VOI CAC V] THUOC, THANH PHAM CO TAC DUNG TR] HO * Bach b§: c6 alkaloid stemonin c6 kha nang ite ché hoan toan vi tring lao, tre ché trye trang md xanh, truc tring ly... cing nhu giam kich thich trung tam hé hap. Néu ding ligu qua cao sé tre ché hd hdp, ligt h6 hap. © Cam théo: cé glycyrrhizin tac dung twong ty cortison, ting sy tich nude va mudi, thai trir kali, néu ding lau dai sé lam ting huyét ap, réi loan nhip tim. «© Vién chi: gay co that co tir cung di cé thai hay khéng. * Ligu lugng thude siz dung phai thich hgp, ding liéu thap véi cdc vj thude e6 dgc tinh. * — Thn trong véi véi trudng hop tang huyét dp, phu nit cé thai. 22 4. NHAN BIET VA PHAN BIET CAC DUQC LIEU CO TAC DUNG TRI HO, HEN pugc BO THANH PHAN | TINH sae LIBU _ TEN KHOA HOC EEN: | HOA HOC VI CONG DUNG LIEU DUNG ae Stemona tuberosa | | in) | Pang, | Chita vim phé quan, ho nhiéu | 4-12g 1. | Bach bo. Sieconasee | Rect | Alkaloid (stemonin) | 57 Chayesainan atiml en dearese ie r ae T eee | ee 5 | " Saponin Chita ho mét tiéng, ho dom, | 5 | 2 [Cam thio | Chevrrhiza wralensis | ryan «8 | (glycyrthizin) Neot, —_| viem hong, viém phé quan; loét | 208. | Fabaceae aa mat Rei dang sic | oo i ___| Flavonoid da day, t4 trang. | ae Platycodon grandiflorum | x Saponin, sapogenin fi dm | Chita ho dim, viém phé quan, | 4-10g 3. | Céteanh | Campanulaceae RE | platicogenic AB,C__| NE 4™ | ho ra méu, hen suyén, dang sic (4. [Hung chan | C2Heus amboinicus a inh dau (thymol, | Dfng, | Chita ho, viém hong, trir dom, | 10-20g, dang ee eB chanh | Lamiaceae i S| carvaerol) dm gidi cam, ra mé hi. sic, ding tuoi. | 5, |-tram gio Melaleuca leucadendron | La, tinh Tinh dau: cineol cay, mat | Tinh dau chita ho, cam, ngat dang x6ng, | (eam Myrtaceae dau Flavonoid, tanin y mii; xoa bép noi sung dau pha nude udng, | 6, | Mach mon | Ophiopogon japonicus | yz, | Saponin Neot, | Chita ho, long dam, viém phé | 5-10g, | dong Liliaceae | Bude, ¢ ‘it nhay | dm. quan; to bén. dang sic 7, | Thin mon | Asparagus lucidus | R&ci | SaPonin: asparagosid | Neot, | Chita ho nhigu dim, viém hong, | 6-12¢ ~ | dong Liliaceae (Asparagaceac) | "°°! | | Dusng, acidamin | Am. t4o bon, migng khat, s6t. dang sic - = | | Z fe lain | Citrus reticulata | pea | Tinh dau (limonen) Cay, dm | Cha ho dim, tie nhue; an khé | 3-10g,_ | Rutaceae ha. _| Flavonoid: hesperidin ”e | tigu, nén, tiéu chay. dang sic an 4 Shee | | , Toan ; eae '- _ | 10-20g dang | 9. | Thude gioi | Powolzia zeylanica cay trir_| Chat nhay Dang, | Chitm ho lau ngay, viem hong; | 55. say vt | Urticaceae > mat viém rudt, bi tiéu, 4, 7 re __| nuéc uéng. leon lazer | Polygala sibirica Vo re Saponin: presenegin | Ngot, | Chita ho dom, dau tie ngyc; | 3-10g "| Polygalaceae Ore Tinh dau mat giam tri nhé, ngii kém, ae méng_| dang sic oo Belameanda chinensis Than ré | Flavonoid Ding, | Chita ho dom, viém hong, vigm . ay xe can Iridaceae (belameandin) mat amydal; théng tiéu. 4-88 dang sic Bai 10. NHAN BIET- HUONG DAN SU DUNG DUQC LIEU TRI BEN TIEU CHAY - KIET LY - KiCH THICH TIEU HOA MUC TIEU BAI HOC 1, Xe dinh duge tinh chat cdc duge ligu c6 tac dung trj bénh tiéu chay, kich thich tiéu hoa. 2. Nhin biét duge cdc duge ligu 06 tée dung tri bénh tiéu chay, kich thich tiéu héa bing mau thu té. nh tiéu chay, kich thich tiéu héa, 3. Nhfin biét duge céc thanh phém dong duge c6 tac dung tri 4. Sir dung cdc vi thuéc, thanh pham trén an toan va hop ly. NOI DUNG - 1. TINH CHAT CHUNG CUA CAC DUQC LIEU CO TAC DUNG TRI BENH TIEU CHAY- KiCH THICH TIEU HOA ~ Da sé cde duge ligu déu cé chia tinh dau, tanin hoac alkaloid. Tinh dau hom nay 6 tinh chat chung la nang va néng, gitip pha é, tiéu tich tré nén gidip su tiéu héa dé dang, kich thich an. Tanin c6 tic dung lam sin se niém mac, giém nhu dong rudt, sat khudn duong rugt. Alkaloid de ché vi tring tryc khuan, ly, thuong han, ho ga, digt ky sinh tring dudmg rust. CAC THANH PHAM DONG DUQC CO TAC DUNG TRI BENH TIRU CHAY- KiCH THICH TIRU HOA © Opzen-OPC (cao T6 méc): chita tiéu chay, nhiém khudn dudng rudt * Berberin vién (Berberin, Ba ché, Mc huong): Tri ly truc tring, tiéu chay * Me hoa tring (cao Mite hoa tring, Berberin, Méc huong): Tri viém dai trang, ly amib. 3. SU DUNG AN TOAN HOP LY CAC VI THUOC, THANH PHAM CO TAC DUNG TR] BENH TIEU CHAY- KiCH THICH TIEU HOA ‘Thuéc tr] tigu chay la thuéc hanh khi phd tich tré nén da phan cé vj cay, tinh néng, can sit dung cén nhéc tiy co thé can site khde hay suy kigt. é sit dung an toan vi thuée, thanh phm tri bénh tigu chay — kiét ly - kich thich tiéu hod can cht y: * Dai hdi ding liéu cao gay dc cho than kinh. * Vi thude léy tir qua Son tra chua chin sé gay tigu chay, kho tiéu. © Mire hoa trang c6 d6e, liéu cao sé lam tut huyét dp, ligt hé hap, tim dap cham. * Liéu lugng thuée sir dung ding theo yéu cdu. © Than trong voi ngudi gia yéu, tré em, ngudi mang thai, sau sanh. * Khéng diing cho ngudi cé thé trang hu han, kh6ng tich thy nhiét, 24 4, _NHAN BIET VA PHAN BIET CAC DUGQC LIEU CO TAC DUNG TRI BENH THRU CHAY- KiCH THICH TIEU HOA PH. LIEU STT | DUQC LIEU TEN KHOA HOC ae aN T. PHAN HOA HQC | TINH VI CONG DUNG DUNG nt Gitp trung tin, chita truéng | 4-8 1. | Dai héi Illicium verum liciaceae | Qua chin Tinh dau (anethol) Cay, 4m | bung, an khong tiéu, nén, dau | dang sic bung lan, tiéu chay. ; Paederia tomentosa roe. ; le Tri ly true khudn, tiéu chay, | 20-30g 2 | Motam the | ee La Tinh diu Alkaloid — | Biing mat | Fite tage pam 3. | Many ae | Garcinia mangostona Vo Bling, chat | Tri tigu chay, kit I sea he } ig cut | Clusiaceae ‘oO qua ing, 1 chay, kiét ly. ae 7 ~~ | Caesalpinia sappan — Neot, tinh | Chita ly trac khudn, tiéu chay, | 8-12¢ eae Fabaceae ae onl binh viém rugt, bé kinh, irhuyét. | dang sic 5. | Qué Cinnamomum cassia Vo tha Ding, Chita chan tay lanh, dau bung, | !-4g¢ Lauraceae " ngot, dm. | an ubng khéng tigu. Ky thai. | dang sé, | | Eugenia caryophyllata . inh dau (eugenol) . Chita dau bung, day hoi, an | I-4¢ | 6 | Binh huomg | gene co Nu hoa kho | Pani Bang, mat | ong khong tieu. dang sic Amomum xanthioides wen | i Lam dm bung, chita an khéng | 3-62 7, | Sanhén Zingziberaceae Qua gid fini is Cay, fim. | sau, n6n, ta ly. dang sic |; | mcrae onerous Cael fe ‘ Chia an kh6ng tiéu, dau bung | 3-62 Bo |qThio qua | 7ineibemcene {oui ee Cay 4™ | ay trucng, ti chay, non, dang sic 9. | Neabsitr — | Galla ch Chat Chita tigu chay, kiét 38 ig0 boi tir Galla chinensis " iu chay, kiét ly domaalc —_ - | a 10-15 qua am tie | Brucea javanica | onze | Dau béo js sen ihhaker | 10. | Nha dam tir | Siettbacene \ Qua chin | Brucein Ding, mat_| Tri ly amib, sét rét foaky x ee eee ——— ; — |e | Coscinium fenestratum mae ete Diing, mat | Uti ¥ true khudn, tiéu chay, | 10-208 | fing ding | Neniepemtncea ain v8 ‘aloid (berberin) ing, mat | viém rugt. dang sic eee - - a

Vous aimerez peut-être aussi