Lama Gendyn Rinpocze

MAHAMUDRA
Wielki Symbol
droga oddania i wspczucia
buddyzmu tybetaskiego

Przekad:
Aleksandra Migacz

Wydawnictwo A
Krakw 2007
 Tytu oryginau francuskiego:
MAHAMOUDRA

Przekad na jzyk polski:

Aleksandra Migacz SPIS TRECI
Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo A, Krakw 2004.
Wydanie II, poprawione, Krakw 2007

Drzeworyty zamieszczone w ksice pochodz Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

ze zbiorw Marka Kalmusa
Krtka historia ycia Lamy Gendyna Rinpoczego . . . . . . . 15
Redaktor serii:
Cezary Woniak Podstawy drogi duchowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Konieczno praktykowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Opracowanie typograficzne:
Dariusz Szlajnda Praktyka w codziennym yciu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Trudnoci jako droga rozwoju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Emocje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Samsara i nirwana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Natura buddy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
ISBN 978-83-89978-17-2 Umys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Natura umysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Przekraczanie nadziei i obaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
WYDAWNICTWO A Wyzwolenie od przywizania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
ul. Kociuszki 58/4, 30-114 Krakw Tonglen, wymiana siebie na innych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
tel./fax: 012-4272748
Czym w rzeczywistoci jest medytacja . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
e-mail: A@awyd.pl
Stawanie si wiadomym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Ksigarnia internetowa: Medytacyjne wchonicie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
www.awyd.pl Dowiadczenie urzeczywistnienia. Bdy w medytacji . . . . 93

5
Waciwa postawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Medytacja z punktami odniesienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Pozycja siedmiu punktw Wajroczany . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Medytacja na ciao Buddy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Pomidzy medytacjami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Bdy w medytacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Dowiadczenia i postpy w praktyce . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Pokonywanie przeszkd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Droga mahamudry i urzeczywistnienie dharmakai . . . . . . 131
Formuowanie ycze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
ycie, mier, stany porednie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Praktyka Deaczen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Praktyka w obecnym yciu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
Umie umiera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Towarzyszenie umierajcemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

Modlitwa do Lamy Gendyna Rinpoczego . . . . . . . . . . . . . 161

ajwyszym celem wdrowca jest dotarcie

N do stanu bez medytacji. Kada istota,
kada rzecz skania do tej podry.
Lao Tsy
Publikowanie lub czytanie nauk Buddy
jest duchow praktyk,
z ktrej zasuga spywa na wszystkie istoty.

Oby cay poytek zrodzony z tego dziea

poczy si z niezmierzonym strumieniem zasugi,
nagromadzonej od niemajcego pocztku czasu
przez wszystkich buddw i bodhisatww,
i oby zostay one ofiarowane Trzem Klejnotom.

Oby mogy one radowa si tym darem

i udzieliy bogosawiestwa tej pracy.

Oby pynca z tego zasuga staa si

udziaem wszystkich istot,
naszych dawnych matek,
zamieszkujcych niezliczone wiaty,
aby mogy zosta wyzwolone z cierpie
i aby otworzyy si na natur przebudzenia.
KRTKA HISTORIA YCIA
GENDYNA RINPOCZEGO

Lama Gendyn, tak jak Milarepa, w tym yciu osign

stan Dorde Czang.
Rangdziung Rigpe Dorde, XVI Gjala Karmapa

Historia mojego ycia nie istnieje,

piem herbat i jadem tsamp.
Gendyn Rinpocze

G
endyn Rinpocze urodzi si w roku Ziemi-Konia (1918)
we wschodnim Tybecie, w regionie Kham, w kraju
Nangczen, ktrego mieszkacy syn z prostoty i od-
wagi. Zgodnie z tradycj, wielu z nich powicao si mistycz-
nej ascezie i medytacji w grotach. Miejsce narodzin lamy ota-
czane jest czci, gdy tam wanie, w nadzwyczajnych okolicz-
nociach, przyszed na wiat legendarny jogin Sangdzie Jerpa.
Tradycja gosi, e ywia go swym mlekiem dzo, samica jaka.
Sangdzie Jerpa medytowa w grskiej grocie, a do ostatecznego
przebudzenia. Jeszcze dzi na skalnej cianie mona zobaczy

15
koo dharmy, ktre pojawio si tam spontanicznie, wiadczc
o jego urzeczywistnieniu.
Ojciec Rinpoczego, Mongde Dargje zajmowa si rzebie-
niem w drewnie i kamieniu mantr, witych formu mistycz-
nych. Od najmodszych lat Lama Gendyn dowiadcza gbo-
kiej potrzeby duchowoci. Gdy przychodzia wiosna, rodzice
wyprowadzali stada na pastwiska i caa rodzina ya pod wiel-
kim namiotem. Ulubiona zabawa Rinpoczego polegaa na bu-
dowaniu w pewnej odlegoci od obozu szaasu z lici i gazi.
Siada tam w pozycji medytacyjnej, owiadczajc, e jest pustel-
nikiem. Nastpnie mody chopiec wypenia wod mis, do-
dawa do niej rnych substancji, lepi z gliny tron, zasiada na
nim, po czym, cay czas recytujc modlitwy, udziela inicjacji.
Rinpocze w nastpujcy sposb wspomina ten okres: Mi-
mo, e nie otrzymaem adnego religijnego wychowania, cay
mj umys pragn witej Dharmy. Obserwowaem, jak yli
moi rodzice, ludzie proci i prawi. Widzc ich, troszczcych si
tylko o t egzystencj, mylaem: Wszystkie zajcia zwizane
ze sprawami wiata s bezuyteczne i pozbawione przyszoci.
Co bdzie po mierci? Zwyczajne ycie prowadzi jedynie do
cierpienia.
Gboko zastanawiaem si nad cierpieniami dowiadcza-
nymi przez istoty wiatw piekielnych i godne duchy. Zro-
zumiaem, e obecne warunki s skutkiem ich poprzednich
egzystencji, powiconych jedynie wiatowym zajciom. Czu-
em gbokie wspczucie dla ich rozpaczy i obawiaem si,
aby i moi rodzice po mierci nie poznali tych stanw. Ta g-
boka refleksja na zawsze odwrcia mj umys od spraw tego
wiata.
Ojciec prbowa nauczy mnie swojego zawodu, lecz jego
wysiki byy bezowocne. Nie byem zdolny do poprawnego
16
posugiwania si narzdziami. Zatroskani o moj przyszo
rodzice w kocu ulegli moim nieustannym probom i postano-
wili znale mistrza, ktry nauczy mnie Dharmy. Zaprowadzili
mnie do klasztoru Khjodrag, gdzie mogem otrzyma duchowe
wychowanie i codzienne utrzymanie.
W wieku siedmiu lat Rinpocze rozpocz wic nauk ycia
klasztornego. Cho oczywicie stosowa si do regu ycia
wsplnoty, nie pocigay go wcale tradycyjne zajcia mnichw:
lektura i recytacja tekstw, lepienie torm, wite tace i formal-
ne nauki.
W przeciwiestwie do innych mnichw, lubi jedynie po-
zostawa w medytacji i przez wiele lat uczy si jej u boku
przebywajcych w klasztorze wielkich mistrzw. Caym sercem
dy jedynie do praktyki wadrajany, Diamentowego Pojazdu,
drogi szybkiego duchowego urzeczywistnienia.
W okresie nauki Rinpocze odby kilka samotnych odosob-
nie. Gdy skoczy siedemnacie lat, otrzyma dojrzae wi-
cenia klasztorne, a w wieku dwudziestu jeden lat wstpi do
centrum odosobnie swojego klasztoru na tradycyjne, trwajce
trzy lata i trzy miesice odosobnienie.
Oywiany wielk wiar i oddaniem przenikn gboki sens
i otrzyma peny przekaz. Jego umys przesikn cakowicie
umysem mistrza. Praktykowa wskazwki odnoszce si do
subtelnych kanaw i oddechu Szeciu Jog Naropy. Jego jedy-
nym ubraniem byo proste przecierado z biaej baweny, gdy
dziki urzeczywistnieniu jogi psychicznego aru (jogi tummo),
osign zdolno topienia lodu. Nawet w rodku zimy po-
zostawa w swojej nieogrzewanej celi, w ktrej dziki sile jego
medytacyjnego wchonicia panowao ciepo.
Innym znakiem opanowania medytacji byo to, e nie czu
ju godu ani pragnienia i przyjmowa niewiele poywienia.
17
Osign wic bezporednie i ostateczne poznanie wszystkich
stanw, wcznie z najbardziej subtelnymi.
Po ukoczeniu trzyletniego odosobnienia jeszcze przez kil-
ka lat pozostawa w klasztorze Khjodrag, intensywnie praktyku-
jc samotn medytacj. Drzwi jego celi byy zawsze zamknite,
a jedyn osob, ktr widywa, by kucharz, przechowujcy
klucze od celi.
Pewnego dnia odwiedzi go jego rdzenny lama Tulku Ten-
zin. Otworzy drzwi i powiedzia: Przyszed czas, aby wy-
szed. Twoja medytacja dobiega koca, osigne urzeczy-
wistnienie praktyki, nie ma potrzeby, by nadal pozostawa
na odosobnieniu. Posiadasz prawdziwe bogosawiestwo i od
teraz moesz dziaa dla dobra innych istot, przebywajc wrd
nich. Twoje urzeczywistnienie jest niewzruszone i przypo-
minasz ska ze zota. Moesz by tego pewny. Teraz dziaaj
wedug wasnej woli.
Mimo tych sw Rinpocze pozosta na odosobnieniu. Po
drugich odwiedzinach Tenzina Rinpocze i pod naciskiem prze-
bywajcego w klasztorze siddhy Khenpo Mindziura, zgodzi
si w kocu opuci odosobnienie.
Podj pielgrzymk do witych miejsc Tybetu i Nepalu,
skadajc szczodre ofiary i wymawiajc pene mocy modlitwy
ycze.
W ten sposb upyn rok, po czym Rinpocze podj ko-
lejne odosobnienie, medytujc w grotach pobogosawionych
przez wielkich siddhw przeszoci, takich jak Padmasambha-
wa czy Milarepa.
To wanie wtedy Gendyn Rinpocze dopeni swojego
urzeczywistnienia. Moc duchowego wpywu Lamy Gendyna
i gorca emanacja jego wspczucia daway si natychmiast
18
odczu. Rinpocze jest znany rwnie ze swojej zdolnoci pano-
wania nad istotami pozaludzkimi, znanymi jako ze duchy, kt-
re s przyczyn zaburze rwnowagi, fizycznych i umysowych
chorb, szkodliwych wpyww i przeszkd, trapicych ludzi.
W 1959 roku, gdy zbrojna okupacja obja cay Tybet,
Rinpocze cigle przebywa na odosobnieniu. Wtedy wanie
ukazao mu si ochronne bstwo, doradzajc by uda si na
poudnie i zapewniajc o swojej opiece teraz i w przyszoci.
Nie znajc drogi, Lama wyruszy w podr w towarzystwie
dwch przyjaci. Z ca moc ufajc w opiek Trzech Klej-
notw, przedosta si przez linie chiskiej okupacji i bez
przeszkd dotar do Indii.
Tam uda si do Gjaly Karmapy, duchowego przywdcy
szkoy kagju, ktry powierzy mu prowadzenie nowego klasz-
toru we wschodnim Bhutanie. Gendyn pozosta w nim przez
trzy lata. Nastpnie, dziki yczliwoci Karmapy, zosta zapro-
szony przez jednego z dobroczycw do Kalimpongu we
wschodnim Bengalu, gdzie przebywa na odosobnieniu przez
kolejnych dwanacie lat.
Co roku Rinpocze udawa si do klasztoru Karmapy
w Rumteku, gdzie otrzyma wiele inicjacji. W 1974 roku, gdy
Karmapa wybiera si w pierwsz podr na Zachd, w ten
sposb zwrci si do Rinpocze: Wyjedam do Europy
i Ameryki. Ludzie Zachodu pochonici s pogoni za mate-
rialnym dobrobytem i nie znaj Dharmy. Z tego powodu spo-
tyka ich wiele cierpie zwizanych z mentalnymi problemami,
ktre poruszaj ich umysy: pych, zazdroci, pragnieniami,
nienawici... Jedynie autentyczna duchowo moe zaradzi
ich cierpieniom. Jeli zastan tam warunki sprzyjajce rozwo-
jowi mahajany, to wanie ty wyjedziesz tam, aby naucza. Nie
19
ma o czym dyskutowa, dostrzegem znaki. Wiem, e jeste
lam, ktry doprowadzi praktyk do koca. Nadszed czas,
aby dziaa dla dobra innych.
Rinpocze przypomina sobie wasn reakcj: Czuem si
zmiadony perspektyw takiego zadania. Staem bez sowa,
niezdolny do jakiejkolwiek odpowiedzi. Karmapa pooy do
na mojej gowie i z umiechem powiedzia: Pewien dobro-
czyca, pan Benson podarowa mi cz swojej posiadoci we
Francji. Trzeba tam bdzie zaoy wielki orodek emanujcy
Dharm. Dziki temu wiele osb pozna nauk Buddy, co przy-
niesie ogromne korzyci caemu Zachodowi. Tak wic zamiesz-
kasz w Europie. Nie obawiaj si. Masz odpowiedni karm,
eby sprosta temu zadaniu. Nadszed czas, aby zacz dziaa.
Jestem Karmap. Jeli masz cho troch wiary w imi Karma-
py, powiniene zaufa moim sowom zakoczy ze mie-
chem.
Jestem starym czowiekiem, odpowiedziaem. Karmapa
odpar: To prawda, jeste starszy ode mnie. Odejd jednak
przed tob i kiedy znw si spotkamy, bd dzieckiem! Twoja
dziaalno jest cile poczona z moj. Bdziesz wraca jesz- ych o kilka kilometrw miejscach. Jeden z nich przeznaczony
cze dwa razy jako osoba bardzo bliska mnie, po czym osig-
niesz ostateczne przebudzenie.
W 1975 roku Lama Gendyn Rinpocze przyby do Francji
i zamieszka w Dordogne, w miejscu wybranym przez Kar-
map na europejskie centrum. Podczas swojej drugiej podry
na Zachd Karmapa potwierdzi oficjalnie przekazanie terenu
i powici miejsce pod przyszy klasztor, nadajc mu imi
Dhagpo Kagju Ling, czyli Miejsce Przekazu Linii Gampopy,
Ustnego Przekazu.
Od chwili przyjazdu na miejsce Gendyn Rinpocze powi-
ci si bez reszty wypenianiu zadania powierzonego mu przez
20
Karmap przekazywaniu Zachodowi autentycznej Dharmy.
Jego dziaalno zaprowadzia go do wikszoci europejskich
krajw.
W 1984 roku w Auvergne zaoono orodek trzyletnich
odosobnie, Kundrel Ling, czyli Miejsce, gdzie wszystko si
wyzwala. Tym samym wypenio si yczenie Karmapy ofia-
rowania kobietom i mczyznom posiadajcym gbokie prag-
nienie Dharmy, moliwoci praktykowania najgbszych nauk
wadrajany, ktrymi s: Sze Jog Naropy oraz mahamudra,
opierajc si na najczystszej tradycji. Trzyletnie odosobnienie
ma na celu ksztacenie lamw. Dziki temu ludzie Zachodu
mog stawa si spadkobiercami i przedstawicielami szkoy
kagju, Linii Ustnego Przekazu.
Wobec rosncej liczby osb pragncych odby trzyletnie
odosobnienie pod kierunkiem duchowego mistrza, Rinpocze
powikszy istniejcy orodek i otworzy nowe. W obecnej
chwili na odosobnieniu przebywa okoo stu dwudziestu osb.
Wiele z nich podjo bardzo dugie odosobnienia, trwajce
dwanacie lub wicej lat. Orodki znajduj si w dwch odleg-
jest dla mczyzn, drugi dla kobiet. Medytujcy kilkunastu naro-
dowoci praktykuj nauk Buddy, goszon w trzech jzykach.
Szczeglnym pragnieniem Rinpoczego byo stworzenie
wsplnoty klasztornej, sanghi, ktrej zadaniem jest przecho-
wywanie autentycznych nauk i niezmieniony ich przekaz.
W obecnej chwili liczy ona ponad stu mnichw i mniszek y-
jcych w klasztorze, ktry kadego dnia wznosz wasnymi
rkami, wspierani przez dobroczycw i laikw, wierzcych
w t sama ide.
Ponadto w orodku Kundrel Ling powstaje wielka witynia
przeznaczona na religijne ceremonie.
21
 W Dhagpo Kagju Ling dziaa letni uniwersytet, proponuj- Nie wierz w realno dobrych lub zych rzeczy.
cy picioletni cykl studiw. Przez cay rok prowadzi on bogaty S one podobne do tczy na niebie.
program nauk, kultywujc w ten sposb w Europie tradycj Prbujc uchwyci nieuchwytne, wyczerpujemy si na prno.
buddyjskich uniwersytetw. Gdy tylko porzucamy to chwytanie,
Niedawno zosta powoany komitet przekadu witych Przestrze ju tutaj jest,
tekstw na jzyki zachodnie. Wkrtce, biblioteka pozwalajca Otwarta, gocinna i wygodna.
na zachowanie jak najwikszej iloci rzadkich i zagroonych Wic ciesz si ni.
znikniciem tomw, zawiadczy o niezmiernym bogactwie du- Nie szukaj wicej.
chowej ojczyzny Tybetu. Wszystkie te przedsiwzicia od- Wszystko jest ju twoje.
powiadaj piciu yczeniom Karmapy przeniesienia Dharmy Po co tropi w gstej dungli
Buddy do Europy. sonia, ktry spokojnie siedzi w domu.
Przesta czyni.
Przesta si zmusza.
[1] Poszukiwanie: denie do owiecenia Przesta chcie.
A wszystko speni si
Szczcia nie znajdziemy dziki wysikom i woli, naturalnie.
ono jest tutaj, bardzo blisko,
w rozlunieniu i braku przywizania. Lama Gendyn Rinpocze
Nie powiniene si niepokoi, nie ma niczego do zrobienia.
Cokolwiek pojawia si w umyle, jest bez znaczenia,
Gdy jest pozbawione realnoci.
Nie przywizuj si do myli, nie osdzaj ich.
Pozwl, by gra umysu toczya si sama,
wznoszc si i opadajc;
nie wikaj si w ni.
Wszystko, bez koca rozprasza si i rozpoczyna od nowa.
Samo poszukiwanie szczcia stanowi przeszkod
w jego odnalezieniu.
Jak pogo za tcz, ktrej nigdy nie moemy uchwyci.
Poniewa ono nie istnieje, poniewa zawsze tutaj byo,
poniewa towarzyszy ci w kadej chwili.

22
 PODSTAWY DROGI
DUCHOWEJ

K
ady, kto interesuje si jak ciek duchow, powi-
nien dowiedzie si, jakie s jej podstawy, cele i rodki
prowadzce do ich osignicia. Celem buddyjskiej
cieki jest cakowite wyzwolenie od wszystkich form cier-
pienia i urzeczywistnienie przebudzonego wymiaru umysu,
stanu niewzruszonego i ostatecznego szczcia.
Wczeniej czy pniej kady z nas zostanie skonfrontowany
ze mierci, to nieuniknione! Jeli w yciu praktykujemy nauki,
to dlatego, by w momencie mierci by wolnym od wszelkiego
strachu. Aby wkroczy w ni z zaufaniem, bdc pewnym, co
naley robi, a czego naley unika oraz w jaki sposb umys
moe skorzysta z tej szczeglnej okolicznoci, aby wyzwoli
si z cyklu narodzin i mierci. Z tak wanie wiadomoci
powinnimy praktykowa kadego dnia, przez cae nasze ycie.

Najistotniejsze jest, by podj drog duchow z waciwych

Budda w pozycji medytacyjnej pobudek. Nie powinno si praktykowa w celu osignicia lep-
szych warunkw egzystencji w obecnym yciu. Nasze intencje
powinny by wolne od chci wzbogacenia si, zyskania wadzy,

25
sawy, szacunku i wszystkich innych wiatowych czy osobis-
tych korzyci. Taka motywacja jest cakowicie sprzeczna z kie-
runkiem Dharmy. Wszystkie cele poczone z tym yciem nie
przynosz adnych dobroczynnych, dugotrwaych skutkw.
Nie chodzi rwnie o to, by praktykowa z zamiarem osigni-
cia po mierci lepszego odrodzenia, czy to jako ludzka istota
korzystajca z wszelkiego rodzaju uatwie, czy te w wiecie
bogw i ich iluzorycznych radoci. Poszukiwanie osobistych
korzyci nie stanowi wystarczajcej motywacji dla bodhisattwy.
Gdy tylko zwracamy si ku praktyce, pozostawiajc za sob
wszystkie sprawy tego wiata, naszym jedynym deniem po-
winno by osignicie najwyszego przebudzenia. Tylko ono
moe uczyni nas zdolnymi do dziaania dla dobra wszystkich
istot. W chwili mierci powinnimy zostawi za sob wszystko
to, do czego jestemy przywizani, wszystko, czego dokonali-
my i co zgromadzilimy. Wszystkie nasze dobra, bogactwa
i wasnoci na nic nam si ju nie przydadz. Rwnie ci, kt- nastpujcymi kwestiami: wszdzie, gdzie istnieje przestrze,
rych najbardziej kochamy nie bd mogli nam towarzyszy.
Nie bdziemy mogli nawet zabra ze sob swojego ciaa! Ka-
de zadowolenie zwizane z obecnym yciem jest tylko tymcza-
sow radoci i nie moe stanowi dla nas celu na duszy czas. wszelkiego rodzaju cierpie we wszelkiego rodzaju wiatach
Jedynym przedmiotem naszego ycia, jeli chcemy naladowa
przykad Buddy, powinno by osignicie ostatecznego szcz-
cia stanu przebudzenia.
Osignicie przebudzenia oznacza oparcie swojego ycia na
dziaaniu dla dobra innych. Jeli trwamy w poszukiwaniu oso-
bistych korzyci, nie przestajemy bdzi w cyklu istnie. Na
pocztku konieczne jest rozwinicie wyszej aspiracji, jak jest
osignicie przebudzenia. Gdy ju ustali si w nas ta czysta
intencja, pozostaje nam wcielenie jej w ycie.
26
Poprzez praktyk bodhiczity, czyli umysu przebudzenia,
rzeczywicie wkroczymy na drog prowadzc do niego. Mo-
ment wzbudzenia tej intencji analogiczny jest do chwili, w kt-
rej wyraamy ch udania si w jakie miejsce. Jeli naszym
pragnieniem jest na przykad wyjazd do Indii, chwila, w ktrej
powstaje w nas ten pomys odpowiada momentowi wzbudze-
nia intencji czy yczenia. Pniej zostaje zastosowany odpo-
wiedni rodek, jakim jest podr. yczenie osignicia najwy-
szego przebudzenia to rozwijanie intencji jak najszybszego
osignicia stanu buddy, by mc naprawd pomaga innym.
Takie jest nasze zobowizanie w praktyce, od ktrego zale jej
owoce lub rezultaty. Gdy ciaem, mow i umysem zaczynamy
wypenia to zobowizanie, speniajc naprawd pozytywne
uczynki, jest to faza przyczyny, gdy te wanie dziaania po-
prowadz nas do poszukiwanego przebudzenia.
W osigniciu tego zrozumienia pomoe nam refleksja nad
istniej rwnie istoty. Wszystkie istoty s uwarunkowane
przez swoj karm. Ich umys zamieszkiwany jest przez wszel-
kiego rodzaju emocje, ktre powoduj, e dowiadczaj one
i warunkach. Wszystkie te istoty, czy to ludzkie, czy nie, byy
dla siebie nawzajem niezliczon ilo razy ojcami i matkami,
w niekoczcej si sukcesji istnie.
Gdy istoty te byy naszymi rodzicami, ywiy do nas t sa-
m czuo i oddanie, co nasi rodzice w obecnym yciu. Jeli
nie doceniamy rzeczywistej wartoci ich dobroci, mylimy, e
wychowali nas, kierujc si swoim wasnym interesem, i e oni
s przyczyn naszych obecnych cierpie, to znaczy, i nie jes-
temy wiadomi natury tej dobroci i e powinnimy nad ni
medytowa.
27
 yczliwo ta zacza si w bardo, gdy desperacko poszuki-
walimy moliwoci narodzin. Nasza matka ofiarowaa nam
wic schronienie w swoim onie. Pniej pojawilimy si nadzy,
bezbronni, niezdolni nawet do utrzymania si przy yciu, zdani
na ask naszego rodowiska. To wanie nasza matka mya
nas, ubieraa, ogrzewaa i pielgnowaa. Powicia nam ca cierpienia, aby mc nareszcie uwolni innych od ich cierpie.
swoj trosk, ywia nas, wychowywaa, dawaa pienidze, edu-
kacj i mio. Chronia nas rwnie przed wszelkimi niebez-
pieczestwami zagraajcymi naszemu yciu, takimi jak opa-
rzenia, utopienie, upadki, rany, wypadki i strach. Gdy bylimy
chorzy, natychmiast czynia wszystko, bymy mogli otrzyma
waciw opiek. Zajmowaa si nami z cakowitym oddaniem,
nie baczc na to, ile j to mogo kosztowa, czsto nawet gro-
madzc negatywne uczynki, jedynie dla naszej korzyci. Wszy-
stkie nasze dzisiejsze zdolnoci komunikowania si z innymi,
chodzenia, zaspokajania swych potrzeb i normalnego ycia
jako ludzka istota zawdziczamy dobroci naszych rodzicw.
Wszystkie istoty byy kiedy naszymi rodzicami i wszystkie
s do nas podobne w swoim deniu do szczcia i unikania
cierpienia. Chocia pragn szczcia, nie potrafi go urzeczy-
wistni. Winiowie ignorancji nie s zdolni rozpozna przy-
czyny szczcia i cierpienia. Co za tym idzie, nie wiedz, e jeli
pragnie si szczcia, naley spenia pozytywne uczynki, a jeli
chce si unikn nieszczcia, naley unika speniania uczyn-
kw negatywnych. Zapominajc o tej relacji pomidzy uczyn-
kami i ich skutkami, istoty w swoim poszukiwaniu szczcia
stale popeniaj negatywne uczynki, ktrych jedynym rezulta-
tem jest jeszcze wiksze cierpienie. Z tej przyczyny, bez koca
obracaj si w cyklu istnie, przechodzc od ycia do ycia
i wiecznie cierpic pod rnymi postaciami. Gdy uwiadamia-
my sobie to wszystko, wypowiadamy yczenie bodhisatww
28
uwolnienia wszystkich istot z cyklu egzystencji i od wszelkich
cierpie, ktre musz znosi. Dlatego postanawiamy cako-
wicie powici energi naszego ciaa, mowy i umysu dla tego
jedynego celu, jakim jest wyzwolenie wszystkich istot. Nasz
intencj staje si wic jak najszybsze zakoczenie wasnego
Ta gboka i szczera postawa nie jest jedynie pozbawion sensu
formu, ktr od czasu do czasu recytujemy, lecz autentyczn
motywacj rozwijan w gbi naszej istoty. Powinna by ona
obecna w naszym umyle zawsze, kiedy praktykujemy Dharm.
Za kadym razem, gdy z t autentyczn motywacj sucha-
my nauk, zastanawiamy si nad ich sensem i praktykujemy je
poprzez medytacj, podamy drog bodhisatww prowadzc
bezporednio do przebudzenia. Praktykujc nauk Buddy po-
winnimy zawsze zachowywa w naszym umyle myl o do-
prowadzeniu tej praktyki do koca, by nie porzuci jej wp
drogi, zanim nie urzeczywistnimy jedynego celu, jakim jest stan
przebudzenia i zdolno pomagania innym w dojciu do niego.
Takie zaangaowanie wymaga wiele odwagi i staoci. Musimy
wytrwa, nie wtpic w nasz zdolno urzeczywistnienia stanu
przebudzenia oraz doprowadzenia do niego wszystkich istot.
Wstpujc na drog przebudzenia, powinnimy pielgnowa
w sobie gbok ufno. Jeli ta czysta motywacja bdzie stale
obecna w umyle, wtedy caa nasza duchowa aktywno i wszy-
stkie codzienne czynnoci stan si doskonaym rodkiem
urzeczywistniania przebudzenia. Jeli bez przerwy zastana-
wiamy si jak przyj z pomoc innym, nie potrzebujemy ju
troszczy si o nasze wasne dobro, ktre wtedy pojawi si
naturalnie. W rzeczywistoci, stosujc metody majce pomc
innym, jednoczenie rozwijamy w sobie rodki umoliwiajce
nam rozpoznanie ostatecznej natury umysu. Urzeczywistnie-
29
nie prawdziwej natury umysu umoliwia nam z kolei przeja-
wianie si pod rnymi formami i w niezliczonych sytuacjach,
by przychodzi innym z pomoc. Stajemy si wic budd, zdol-
nym do przejawiania tego urzeczywistnienia poprzez formy
cielesne lub kaje, dziaajce dla dobra wszystkich istot.
Moemy zastanawia si, czy zapominajc cakowicie o oso-
bistych korzyciach i oddajc si dziaaniu jedynie dla dobra
innych, naprawd urzeczywistnimy przebudzenie. Nie ma co
do tego adnych wtpliwoci. Przykadem jest Budda akja-
muni, ktry porzuci wszelkie denie do osobistych celw, po-
wicajc si jedynie urzeczywistnieniu przebudzenia. Oznajmi
on: Dzieci zajte s jedynie swym wasnym dobrem i bdz
w cyklu istnie. Mdrcy zajmuj si innymi i osigaj prze-
budzenie.
Dziaajc jak Budda, zapominamy cakowicie wszelkie myli
o wasnej satysfakcji, osobistych korzyciach, by powici si
jedynie dziaaniu dla dobra innych. Sprzyjajce okolicznoci,
powodzenie, renom, ktrymi si cieszymy, ofiarujemy dla ko-
rzyci innych. Gdy dzieje si odwrotnie i napotykamy proble-
my i przeszkody, bierzemy na siebie wszystkie te trudnoci.
Porzucajc negatywne postawy, ciaem, sowem i umysem
oddajemy si bez reszty pozytywnym dziaaniom dla dobra
wszystkich istot.
W ten sposb jestemy pewni, e urzeczywistnimy dosko-
na natur buddy. W przeciwnym razie pozostajemy z nasz
niewiedz i niedojrzaoci, dziaajc z egocentrycznych po-
budek i cakowicie ignorujc moliwo dziaania dla korzyci
innych. Naszym jedynym zajciem jest stawanie si wikszym,
bogatszym, silniejszym, szanowanym, przyciganie do siebie
przyjemnych sytuacji i sukcesw, i pragnienie, aby to inni zno-
sili pojawiajce si trudnoci. Porzucamy wtedy wszelk inten-
30
cj dziaania dla szczcia innych, za jedyn trosk majc za-
chowanie swoich korzyci. W tym celu nie wahamy si zrani
kogokolwiek, kto stanie na drodze do realizacji naszych celw.
Taka postawa stwarza jedynie kolejne przyczyny warunkujce
cykl istnie i cierpienia.
Czymkolwiek wic bymy si zajmowali, nigdy nie powin-
nimy oddala si w duchu od podstawowych zalet, jakimi s
miujca dobro i wspczucie. Miujca dobro to pragnienie,
aby wszystkie istoty osigny stan pewnego i ostatecznego
szczcia. Wspczucie jest yczeniem, aby wszystkie istoty
mogy wyzwoli si od cierpie i uczynkw powodujcych
cierpienie.
Powinnimy stale zadawa sobie pytanie o to, co dzieje si
w naszym umyle i potrafi dojrze we wszelkich okoliczno-
ciach nasz motywacj. Czy rzeczywicie powoduje nami ch
przyjcia innym z pomoc, czy te by moe za ich pomoc
usiujemy osign osobiste zadowolenie? Badanie siebie w ten
sposb jest bardzo wane, gdy inaczej moemy dopuci si
naduycia. Wierzc, e dziaamy z waciw postaw umysu,
w sposb przynoszcy korzyci, w rzeczywistoci bdziemy
dziaa powodowani egoistycznymi wzgldami. Podjcie tak
rygorystycznego dochodzenia, bez z gry przyjtych zaoe
co do naszych motywacji, jest koniecznym wstpem do dzia-
ania.
Obserwujc, co dzieje si, gdy mylimy tylko o nas samych
i dziaamy we wasnym interesie, zdajemy sobie spraw, e
nasze dziaania podtrzymuj i wzmacniaj egoistyczn fiksacj
odpowiedzialn za to, e bdzimy w cyklu istnie. Jeli nasze
dziaanie skierowane jest jedynie na podtrzymywanie i wzmac-
nianie tej fiksacji, nieuchronnie przynosi ono cierpienie. Dla-
tego tak wane jest rozwinicie w sobie staej woli tropienia
31
i zmniejszania tego egoistycznego chwytania. W tym celu od- dcych pocztkiem przyszych cierpie. Podsumowujc, moe-
dajmy cakowicie nasze ciao, umys i mow dziaaniu dla do- my zauway, e cho istnieje wielka rnorodno warunkw
bra innych. Sprbujmy wyrzec si wszelkich form osobistej i stanw istnienia, wszystkie one naznaczone s cierpieniem.
satysfakcji i jakiegokolwiek szkodzenia innym. Dlatego wanie wyraamy yczenie, aby wszystkie istoty nie
Naprawd podstawow spraw jest troskliwe badanie was- tylko cakowicie uwolniy si od cierpie, lecz take od przy-
nego umysu i nieustanne stawianie sobie pytania, czy rzeczy- czyny cierpienia, czyli skonnoci popychajcych je bez przer-
wicie pomagamy innym, czy moe usiujemy nimi manipulo- wy do popeniania negatywnych uczynkw. Nieustajco, dzie
wa i wykorzystywa dla swoich celw. Postpujc w ten spo- i noc, wyraamy yczenie, abymy stali si zdolni do uwolnienia
sb, gdy tylko odkryjemy w sobie negatywn postaw, moemy wszystkich istot od wszelkich cierpie i poprowadzenia ich do
natychmiast wpyn na ni i rozwija coraz peniejsz altru- przyjcia pozytywnego stanu przebudzonego umysu, ktry
istyczn motywacj. Jeli jednak chcemy pomaga innym, nie bdzie przyczyn ich przyszego szczcia.
pozbywszy si swoich egoistycznych skonnoci, taka prba
z gry skazana jest na niepowodzenie. Dlatego te, aby poy-
teczne zalety rzeczywicie mogy si rozwin, konieczne jest
wyzwolenie umysu ze wszystkich, krpujcych go negatyw-
nych skonnoci.
Miujca dobro nie koczy si jedynie na intencjach. Po-
winna si ona wyraa w czynach i dlatego naley nauczy si
praktykowa. Polega ona na wiczeniu naszego ciaa, mowy
i umysu w spenianiu szlachetnych uczynkw, ktrych pozy-
tywne skutki ofiarujemy wszystkim istotom, aby stanowiy dla
nich pomoc w jak najszybszym osigniciu przebudzenia. Jes-
temy w ten sposb pewni, e nasza dobra intencja przekada
si rzeczywicie na czyny i korzyci dla wszystkich istot.
Rozwijajce si wspczucie pomaga nam zrozumie, e
istoty popeniy w przeszoci niezliczon ilo uczynkw po-
zytywnych i negatywnych, ktre obecnie owocuj przyjemnymi
lub nieprzyjemnymi sytuacjami w ich yciu. W zalenoci od
rodzaju negatywnych zachowa, poznaj rne formy cier-
pienia. Rne warunki, ktrych dowiadczaj istoty, staj si
przyczynami popeniania kolejnych negatywnych czynw, b-

32

Padmasambhawa (Guru Rinpocze)
KONIECZNO
PRAKTYKOWANIA
S
ama intencja nie wystarczy, aby wszystkie istoty rzeczy-
wicie zostay wyzwolone. Jeli naprawd pragniemy
szczcia innych, musimy najpierw sami wyzwoli si od
swoich cierpie. Pretendowanie do roli wyzwoliciela, gdy nie
potrafimy nawet upora si ze swoim wasnym cierpieniem,
jest zupenym absurdem. Dlatego wanie powinnimy zacz
od nauczenia si sposobu, w jaki moemy pooy kres swo-
jemu cierpieniu, powstrzymujc si od wszelkich form szko-
dliwych dziaa. Przestajemy wic trudzi nasze ciao, mow
i umys zajciami powodujcymi cierpienie i frustracje, by
w kadej sytuacji pielgnowa postaw przynoszc rzeczy-
wicie pozytywne skutki. Rwnoczenie, rnymi rodkami
prbujemy skoni innych do tego samego, by pomc im
w stworzeniu warunkw dla pielgnowania dobra, unikania za,
co w konsekwencji umoliwi im zniweczenie przyczyn cierpie-
nia i stworzenie przyczyn szczcia. Wkadajc w t praktyk
ca swoj energi, sami pozbdziemy si cierpienia i rozwi-
niemy wystarczajca si, by doprowadzi do koca cierpienia
innych. Taka jest praktyka wspczucia.
35