478 5153

KL66P.

RULES
1. Books may be kept two weeks and may be
renewed once for the same period, except 7 day
books and magazines.

2. A fij^fcf two\ents a da|gdli be ^^m on

each rookltvlich
is\ou^ra^U^ldg to^he>
above nilej/yy^^ %l b|^Red to any per-
KglaM^fcr uaril it has been paid.
mjuries to books beyond reasonable
d all losses shallbe made good to the sat-
on of the Librarian.

4. Each borrower is held responsible for all

books drawn on his card and for all fines accruing

on the same.
LINGUA LATIN A
PRIMUS ANNUS
BY

W. L. PAINE
AND

C. L. MAINWARIKG

OXFORD
AT THE CLARENDON PRESS
1912
 LINGUA LATINA
EDITORS :

Dr. W. H. D. ROUSE, Perse School, Cambridge.

S. O. ANDREW, M.A., Whitgift School, Croydon.

PRIMUS ANNUS. First Year's Course, by

W. L. PAINE, M.A., and C. L. MAIHWABING,B.A.&?.

DECEM FABULAE PUERIS PUELLISQUE

AGENDAE. A
Companion Volume of Plays, by
W. L. PAINE, M.A., C. L. MAINWARING, B.A., and
Miss E, RTLE. Is. 6d.
 PREFACE
THE book Is the result of three years* experience In
teaching Latin on the Direct Method, during which
time we have used the proofs In various forms* In
a method, whose essential is spontaneity, it is intended
rather to be suggestive to present one line along
which the principles of this method can be followed,
and it must rest with the individual teacher to modify
it, as his experience leads him. Further, It is still in
an experimental stage, and we shall be most happy to
receive suggestions both on the general scheme and on
the details of the book, from teachers using it. In

scope it includes practically all constructions which do

not involve the Subjunctive Mood or Oratio Obliqua,
and can be done in a year by an average class which
devotes an hour a day to Latin.
We wish to express our thanks to Mr, S. O. Andrew
scheme of the book and
for his great assistance In the
the arrangement of the Grammar and Syntax ; to Dr.
W. H. D. House and Prof. E, V. Arnold for reading
the proofs and offering many valuable suggestions;
and to Mr. E. M. Carter for the picture of the Villa
Corneliana.
The need for accurate pronunciation, in a method
where the appeal is largely made to the ear, is obvious,
but a note of explanation may be necessary, of the
principle we have followed in marking the *
hidden
quantities/ We have marked the vowel long

(1) If there seems evidence of its length from i1

derivation.
If it precedes the combinations -ws, -nf,
(2) -gn, e. $
Insula, confer5j stagnum ; or the inceptive -sc

e.g. expergiscor.
N.B. disco an exception to this rule.
is

(3) If it precedes a hidden g, e.g. tactum (tam/o).

Diphthongs and short vowels have been left ur

marked.

W. L. P.
C. L. M.

WHJTGIPT SCHOOL, CBOYDON.

July, 1912.
 INTRODUCTION
THIS course is an attempt to apply the Direct
Method to the teaching of Latin. The method, when
used for modern language teaching, is based on a
psychological principle of imitation ; the learner learns
by imitating his master, by saying what he says, the
grammar only coming in afterwards to explain prac
tice. In the teaching of Latin, this method is modified
in an essential particular by the character of the Latin
language itself; Latin is so highly inflected, and so
much of its syntaxstrange to the learner, that the
is

grammar must form the basis throughout and deter

mine to some extent the arrangement of subject-matter.
In using the present book, the teacher will generally
find a certain sequence of treatment convenient, or even

necessary:

(1) Before a new exercise (or story) is touched, a new

point of grammar has to be explained. This is put
before the class by means of concrete examples, and
then elucidated by reference to Pure Grammar; it is

then applied by frequent and varied oral practice,

drawn not from the story but from the vocabulary
already possessed by the class ; e. g. if the Accusative
of Extent is under.consideration the oral practice will
consist of questions like the following: *Quamdiu in
5
 '
ludo sumus eottldie? 'Quarn longe tu abes a magistro?'
L '
Quamlonge tabula distat a ianua ? and the like. In
this way faults will be prevented from taking root the ;

oral practice should at any rate be continued until the

new point of grammar is thoroughly understood and
can be accurately applied.
(2) The story is now taken in hand, and is explained
in the first instance (with books closed) by the master,
in Latin, and driven home by repeated questions put
to the class. It is important, in this stage, that the
class shall not merely listen and understand but shall
also speak where they cannot explain anything them
;

selves they must repeat the explanation given by the

master. When they have got on a little way in the
course they will begin to take down explanations of

important words in their notebooks and learn them by

heart.

(3) The story can now be read in class from the

book ;
this should never be done until it can be
attempted with confidence, and when it is done the
teacher should insist upon intelligent expression. The

subject-matter and vocabulary can now be set for

homework ;
the hearing of
it will usually lead to the

story being reconstructed by means of question and

answer, the questions being varied in every possible
way to ensure plasticity and liveliness of mind.
Each teacher will use his own discretion about the
'
pensa ', bearing in mind the great principle that
nothing is to be written down until it has been under
stood and practised.
6
 It may be found
difficult to apply the above rules

at but they will become almost mechanical with

first,

the teacher as the work progresses and as regards ;

the first lessons of all in this book, it will be obvious

that they are mere adumbrations, which leave the
l
teacher scope for filling in '. It has been our ex
perience that the use of the Direct Method in Latin
awakens keen interest on the part x>f the learner.
This interest is not necessarily an end in itself, but
a good teacher will make it his business to take ad

vantage of it in order to get out of the Latin lessons

that exact and rigorous intellectual discipline which

they ought to afford. One sometimes hears teachers

say that the Direct Method makes a foreign language
easy ; such men betray themselves when they say so,
for anybody who has seriously tried it knows that the

new method is far more exacting, for teacher and

learner alike, than the old. Yet boys take to it eagerly,
for they cannot forget at any stage of it that they are

occupied with something reaL

S. O. ANDREW.

WHITGIFT SCHOOL, CROYDON.

 PEIMUS ANNUS
PEIMA LECTIO: lAtterae et

SECUNDA LECTIO: Verlum.

Recita, responds, surge, cdnslde, die, venl.
Quldfacis? Recits. Quidfacis? Redtas. Quidfacit?
Recitat.
Recitate, respondete, surgite, venlte.
Quid facitis? Recitamus. Quid facimus? Recitatis.

Quid faciunt ? Recitanfc.

TEBTIA LECTIO : Pron<imen.

Ego interrogS, tu responds ? ille audit.

Ego et ille surgimus ; n5s stamus.
Tu et ille cQnslditis ;
YOS sedstis. Illl veniunt.
Quis docet ? Magister docet. Quis discit ? Discipulus
discit.

Magister etiam scnbit ; discipulus spectat.

Nemo statj omnss sedeni Omnes recitant, nemd sileL

QUARTA LECTIO: Interrogate.

Recitasne tti ? Mioiine, magister, ego audio.
Audisne? Ita, magister, audis.
Nsnne y5s sedetis ? Sane, magister, BOS sedsmus.
Surgitne ille an consldit? Neque surgit neque c&nsldit,
sed stat.
Audiuntne illl an spectant ? Et audiunt et spectant.
Scrib5ne ego an interrogQ ? Non scribis, sed
Intellegitisne omn^s annon ? Intel legim us.
9
 QUINTA LECTIO: Nomen.
Quid est illud? Msnsa est ilia. Quid est hoc? Sella
est haec.

lanua, fenestra, tabula, crsta, carta, pagina, Ilttera, lingua,

dextra, sinistra, pila, camera.

Quid est illud ? IsTonne scis ? Minims, magister, nescio.
SEXTA LECTIO : Adiecffivum,

Qualis est tabula? Quadrata est tabula. Pila est ro

tunda.
lanua et longa et angusta est, sed tabula lata est. Greta
alba est, lingua rubra, tabula nigra. lanua clausa
est ;
fenestra non elausa sed aperta est. Neque haec
Irttera, neque ilia rubra est: haec nigra est, ilia
caerulea.

Quanta est msnsa ? Magna est mSnsa, sed sella parva.

SEPTIMA LECTIO Cdsus AccusaHvus.:

Quid Tide's ? Cretam vide5, o magister.

Paginam tango, stam5 teneo, ponD. 7

Ego albam crstam habeo, vos nigram tabulam videtis.

Biscipulus lanuam aperit ; nunc aperta est ianua ; apertam

ianuam yidstis.

Magister fenestram claudit ; nunc clausa est fenestra ;

clausam fenestram vidstis.

Paryam crstam sumo j magnam litteram et longam
sententiam scrlbo.
Spectate omnss ! Dextra sinistram tangit ; nunc dextram
sinistra tangit.

OCTAVA LECTIO : Adieetvwm Posses&vum.

Mea est haec crsta ; meam crstam vidstis. Tua est ilia
sella j
tuam sellam monstro. Marcus suam sellam
habet. Nostra tabula est haec nostram tabulam
;

spectUnus. Yestra camera est haec: spectEte ve-

stram cameram !
Magister suam cameram habet*
10
 PiNStTM.
A. Dscllna: recito, sto, responded, sedeO, surgO, facia,
venio.

J3. Kesponde;
(i) Qualis est ianua, fenestra, tabula, creia, pila ?
(ii) Quanta est msnsa, selia, cre"ta ? llttera B, haec sen-
tentia?
(iii) Qualem ere" tarn teneo ?
(iv) Qualem tabulam habsmus ?
(v) Qualem paginam tangis?
(vi) Qualem fenestram vidss ?
(vii) Quantam sententiam scrlbis ?
jviii) Quantam cameram habetis ?
(ix) Cuius est crsta ? camera ?
(x) Cuius sellam hab^s?

-
>Ji*z ,
'
'

: ~5
^ *

NONA LECTIO. Przma DecZinaZia

Carta Europae.
Hie est terra, illic est aqua. Spectate ! hie terrain,
illle aquam vide"tis. *Q*i&li& esfc terra ? Terra rubra est,
sed aqua caerulea. Nunc insulam m5nstr5 ; Corsica est
Insula, Britannia etiam Insula est. Britannia mligna,
Corsica parva Insula est. Insulane est Italia ? Minims,
Italia non Insula sed paemnsula est. Neque Italia

neque Hisp&nia Insula est; longa paenlnsula est Italia,

Hispania fere quadrata paenlnsula, Graecia acUta paenln
'

sula. Qualis terra est Helvetia? Helvetia neojie Insula

neque paenlnsula est, sed terra inclusa. Bnl^mia 'est
nostra patria. Melita provineia nostra est, Bbc
Romam m5nstr5 ; Hispania erat Romana proyincia ;
Gallia etiam Romana prOyincia erat. Nunc aliam pro-
vinciam Romanam mOnstrO Sicilia etiam wt^giup, in- ; 7

snla, prdvincia erat^ sed Germania n&n erat prdvincla.

11
 PEKSUM,
JL. Edisce vocabula.
B. Scribe responsa :
(i) Quid est Hispania ? Sardinia? Helvetia^?
(ii) Qualis et quanta terra est Sicilia? et Italia?
(iii) Utra insula est magna, Sardinia an Hibernia?
(iv) Utra paenlnsula est longa, Italia an Hispania?
(v) Quae insula Ksmana pr5vincia* erat ?
- -
(vi) Cuius est Britannia?
patria
' -- *

(vii) Cuius provincia est Melita ?

(viii) Qualem ianuam habes ?
(ix) Qualem sententiam scrlbis ?
C. Scribe interrogata ad haec responsa :
(i) Pila est ilia.

(ii) Linguam tang5.

(iii) Nigra est tabula. ,

(iv) Magna insula est Britannia,"'

(v) Clausam fenestram yidsmus.
(yi)
Vos sedstis.
(vii) Britanniam non Galliam monstr<3. -

(viii) Mea est haec pagina.

(ix) Melita est nostra provineia. *i

DECIMA LECTIO. Numerus Pluralis.

Carta Europae.
Multae provinciae sunt, iina, duae, tres, quattuor,
e, sex, septem, octo, novem, decem.
Insulae sunt? Nonne multas etiam Insulas videtis?
Ecce ! multas Insulas mDnstro, unam, duas, trss, quat
tuor, qulnque, sex, septem, octo, novem, decem. Muttae
et fers inammerae sunt Insulae.

Quot magnae Insulae sunt? Faucae sunt magnae

Insulae, trss vel quattuor, Britannia, Corsica, Sardinia,
Sicilia.

Quantae sunt Tnsulae ? Magnaene sunt omns ? Minims,

non omn6s sunt mSgnae. Hie duas Insulas vidstis ;
12
altera magna, altera parva est.
SiciliaetMellta, quantae
Insulae stint, magnae an parvae? Altera est magna,
altera parva.
nilc sex prsvincias videtis, Britanniam,
Galliam, Hi-
spsniam, Sardinian!, Sicilian!, Graeeiam. Magnaene sunt
annOn? Non omns
magnae sunt, sed aliae magnae,
aliae parvae sunt. Aliae terrae Kom&nae erant, aliae
barfoarae erant : sed provincia nulla erat barbara,

PENSTTM.
A. Edisce vocabula.
J5. Eesponds :
Quot et quae prOvinclae Romanae erant Tnsulae ?
(i)

(ii) Quot ckusas fenestras vidss, et quot apertas ?

(iii) Specta cartam Quot tnsulas vides ?

!

(iv) Omnssne fenestrae clausae sunt annOn ?

(v) Omnssne litteras magnas scribis annon ?
*
(YI) Quot lltteras scribis, earn carta EurOpae scribis ?
l

(vii) Scribe contraria :

midtae, omnes, haec, sitrgunt, silete,
respondes?

UNBECIMA LECTIO. Ordinatia.

Horae.
Duodecim omnino borae sunt. Mane sunt sex, prlma,
secunda et ceterae ; sexta h5ra meridies vocatur. Sex
etiam h^rae sunt post meridiem. Quota hra est, cum
mane surgimus ? Ant pnma ant secunda liora est> cum
mane surgimus; secunda h5ra est, cum prandemtts ;

tertia h5ra est ?

cum Latlnam linguam
discimus; quSrta
hora est ? cum Gallicam linguam discimus quinta hora
est, cum mathematicam scientiam discimus ; nOna fers

est, cum ludimns, tindecima, cum cenamus.

Nox
quattuor vigilias habet, primam, secundam, ter-
tiam, quartam. Aut pr5ma aut ^cunda est vigilia, cum
dormlnras ; deinde trs fere vigilias, noyem hsras, dor-
mimus et mane iteram surgimus.
IS
 PENSUM,
A. Edisce numerOs.
B* (i) Scribe interrogant.
Quot lltterae sunt ?
Quot litteras seribis ?
Quota llttera est t, r, g, n?
Quae llttera est altera, quarta, septima, nOna ?
(ii) Quot librae sunt mane ? Quot post meridiem ?
Quot omnlno ?
(iii) Quota hora nunc est? Quota est haec lectio ?
(iv) Quota hora est, cum Latmam linguam discis?
cum Gallicam linguam discis? cum maths-
maticam scientiam discis ? cum prandes ? cum
ludis ? cum cen&s ? cum dormls ? cum surgis ?
(v) Quot hOrSs nox habet ? Quot boras vigilia habet ?
Quot sellas habes ? Quot sentential haec pagina
habet?
DUODECIMA LECTIO.
Praepositiones : Casus Acc&sativus. (TTbi?)
Carta Eiiropae.
DiscipulT eameram sedent
intra magister extra
;

cameram Hie eameram intrat et prope tabulam

est.

stat et ante tabulam cartam ponit. Nemo nunc tabulam

videt, nam post cartam tabula est, sed omnes cartam

Magister interrogat : Ubi est GennSnia, supra

*
spectant.
an infra Italiam? iN'Snne intellegitis ? Spectate, dum
hoc monstro. Supra Italiam est Germania et Italia est
infra Germaniam. Quae Insula infra Italiam est?*
5

Discipulus respondet: Sicilia Insula infra Italiam est.

Magister dlcit: 'Bene respondgs; Italia igitur inter

terras Germaniam et Siciliam iacet. Italia etiam est
inter paeninsulas Hispaniam et Graeciam/
Sicilia infra Italiam et supra Afdeam est : inter terras

igitur Italiam et Africam iacet. Helvetia inter Ger-

maniam et Italiam iacet, GaUia inter Hispaniam et

Gennaniam, vel inter Italiam et Britanniam.

14
 Spectate nunc insulas: multas videiis. Corsica est
prope Sardinian!, Sardinia prope Corsicam. Circum
rnsulas aquam vidstis, sed circum Helv^tiam terras.

PENSTJM
A. Dsclina :
mSnstro, iaceo", cgno",
1

prandeo lado, dormia*

,

.
Besponde":
(i) Ubi discipullsedent? (intrs.)
(ii) Ubi magister stat? (extra.)
(iii) Ubi est tabula? (post.)
(iv) Ubi cartam vidss ? (ante.)
(v) Ubi est Italia? (infra.)
(YI) Ubi Sicilia facet? (supra.)
(vii) Ubiiaeet Gallia? (inter.)
(viii) Ubi Britannia est? (prope.)
(ix) Ubi est aqua ? (circum.)
(s) Ubi discipulus stat? (tabula.)
(xi) Ubi est Melita? (Sicilia.)
(xii) Ubi est Africa? (Eur5pa.)
(xiii)Inter quas paenlnsulas est Italia?
(xiv) Prope quam insulam Corsica iacet?
(xv) Quas terras circum Helvetians vidstis?

TBBTIA BOEKJIMA LECTIO.

Pwe$>ositi6ne$: C&sus Ac&mtwus (Quo?) tt Yoemm*

Camera.
Magister intra cameram sedet Marcus autem extra ;

cameram stat. Hie ianuam pulsat, ille clamat : Hue <

intral' Marcus ianuam aperit, in eameram

venit, ad
msnsam it, ante rnensam stat; tton, Salve/ inqtiit, *

*
5 magister/ Hie respondet : * Et in salve, Marce claude ;
'
ianuam, ad sellam 19 c^nside ! Marcus ianuam claudit,
circum cameram ambulat, ad isellam it, cQnsidit.
4
Magister nunc, 'Qulnte t Tite/ inquit, lte atd^feoA-
'
stras ! Ilii et
surgunt j^jfejjjesto^s eunt et prope fenasi^as
stant Magister ita excfemat : Aperrte
'
fenestrSs !
*

Penestras aperiunt et ad sellas redeunt.

15
 PENSTTM.
A. EespondS:
(I) Ubi Marcus est ? (camera.)
(ii) Quo" intrat ? (camera.)
(iii) Ubi stat ? (mensa.)
(iv) Ubiambulat? (camera.)
(v) Quoit? (seUa.)
(vi) Quo" QuTntus et Titus eunt ? (fenestrae.)
(vii) Ubistant? (fenestrae.)
(viii) Quo redeunt ? (sellae.)
(ix) Qu5 Britannl eunt ? (Gallia.)

S. Scribe interrogUta ad haec respQnsa :

(i) Intra cameram discipull sedent,

(ii) In cameram magister venit.

(iii) Prope mSnsam est mea sella.
(iv) Inter cartam et tabulam discipulus stat.

(v) Ad fenestrSs discipull eunt.

(vi) Ad sellas redeunt.

QUARTA DECIMA LECTIO. II

Ludus.
Ludus pneri discunt et magistrt
est locus, ubi eottidie
decent : ludus multas cameras habet, ubi discipull magi-
strique laborant. Hie viginta fers discipulss docet et
cottidis multas sententias corrigit ;
ill! audiunt, recitant,

scrlbunt ; loculos, tabellas, stilos habent ; mult5s etiam

librds habent, Anglieos, Gallicos, Latinos: alii librl

caerulei sunt, alii rubri. Oircum cameram sunt quattuor

murij hie murus ianuam habet, ille fenestrEs, tertius
tabulam nigram, quSrtns plcturas.
Extra ludum campus latus iacet ; eampum per fene-
stram vidstis; locus est, ubi puerl ludunt et inter se
eurrunt. Ltidus autem est locus, ubi no"n ludunt sed
laborant. Circum eampum est altus murus,
16
A. Bpclma :
intro, haben, corrigu, eo, labrrr, curru, elflmo.
B. Respond^:
(i) Qualis est stilus, ludus, liber, mttrus, aqua, campus?
o
(ii) Qualms sunt discipull, loculi, puerl, magistrl,
ginae picturae?
y

(iii) Qualem tabellam, ludum, stilum, campum

(iv) Quales libros, mQros, sellas habetis?
(v) Quot magistrl cottldis ts decent ?
(vi) Quot mUr5s camera tua habet ?
(vii) Quot stUQs, libros, campus, tabellas babts?
(vlii) Quot puerOs circum te vides ?
(ix) Quis prope te laborat ? Quern props te habes ?
(x) Ubi sunt muri ?
(xi) Quid facit discipulus ?
(xii) Quomodo vocatur locus ubi laborEs? locus ubi
sedes? locus ubi ladis?

DECIMA LECTIO.
Praepositiones : Castis AblatJvus, (Untie?)
Camera.
Tertia bora est: diseipull cameram ad sellas
intrant,
eunt, constdunt. ISTunc magister etiam intrat et omn$s
ex^sellls surgunt et exclamant :
'Safrs, 5 magister!'
Ille erstam a m^nsa sumit et sententias scrlbit. Turn
c5nsldit et omnes.*
'Becitate,' inquit, Discipull ez
tebula recitant Deinde magister TQ, Marce ' inquit, *
!

'ad tabulam earn exterge!* Marcus a sells ad

I et
tabulam it, prope tabulam sfcat> tabulam exterget ; turn
ajabula ad sellam. redit. Qulntus et Titus a seUts ad
fenestras eunt, fenestr&s aperiunt,
| fenestri ad sellas
redeunfc.

Magister, 'Apertte/ inquit, *libr5s! To, Sexte, ex

Hbr5 reelta/ Sextus antem respondet: NulIum librim 4

hie babeo extra enim cameram esl* Magister, * I

:
igitur,*
4
Inquit, ex camera et librum tuiun pete!' Sextus ex
isw-i 17 B
camera exit, librum petit, in eameram redit, ex libro
recitat. Gomes nunc ex libns recitani Unus autem
ex discipulls Gallus est ex Gallia venit
;
neque Anglicarn
linguam intellegit sed Latins, s sentential bene recitare
:

potest
Post ludum magister a mnsa abit et ex camera exit.
Turn discipuli a sellls abeunt, 6 ludo exeunt, per campuna
currant, domum redeunt.

PENSUM.
A. Deellna: camera, sella, discipulus, magister.
exempli gratia inensa, -am, -a, stilus, -um, -0.
:

-ae, -as, -Is, -I, -os, -is.

B. Eesponds:
(i) Unde surgitis ? (sellae.)
(ii) Unde magister cre~tam sumit ? (msnsa.)
(iii) Unde discipuli recitant ? (tabula.)
(iv) Quo Marcus it? (tabula.)
(v) Quo Quintus et Titus eunt ? (fenestrae.)
(vi) Unde abeunt? (fenestrae.)
(vii) Unde Sextus recitat ? (liber,)
(viii) Unde Gallus venit? Germanus? HispSnus?
Italus?
(ix) Qu5 is, cum tertia h<5ra est ? (ludus.)
(x) Unde post ladum puerl exeunt ? (campus.)
(xi) Quo redeunt ?
SEXTA DEC IMA LECTIO.
Praepositiones : Casus Allatmis. (Ubi?)

In Britannia sunt multi ludi et campi ;

in ItidD multi
puerl labDranty Itldunt in campo ; innumeri igitur disci-
pull in tota Britannia sunt. In ludis sunt multae
eamerae, in camerls multae sellae, in sellls discipuli
sedent. In camera etiam sunt quattuor muri ; in prim5
murs est ianua, in alter5 fenestrae, in tertifc tabula
nigra,
in quarts plcturae.
18
 Magister a sellli surgit. cretam a mensa ^imit. trs
sententias in tabula scribit, primam in summa tabula,
alteram in media, tertiam in Ima. Multae litterae in
sententia sunt, permultae in paginS, in totu librO in-
numerae. Nunc magister cartam Europae monstrat. In
summa carta esfc Britannia, ubi Britannl babitant ; in
media est Helvetia, in Ima" Sicilia. Graecia est a dextra,
a sinistra Hispania. Graeci in Graecia habitant, in
Hispania HispanT. In media aqua multas Insul&s
vidstis.
Nunc magister in media camera stat et ad sellas s
vertit. Fenestrae sunt a dextra, ianua a sinistra sellae ?

a fronte, tabula a tergo. Ad ianuam ss vertit : ubi sunt

fenestrae, ianua, sellae, tabula ?

PENSUH.
A. De"c!ma tabula nigra, campus
:
latus, stilus ruber, liber
magnus.
B. Responds:
(i) UbilaborSs?

(ii) Ubiludis?

(iii) Ubi sunt

camerae ?
(iv) Ubi sunt sellae ?
(v) Ubisedstis?
(vi) Ubi magister sedet ?
(vii) Ubi picturas vidss?
(viii) Ubi psnsum. scrlbis ?
(ix) Ubi magister primam sententiam scribit ? alteram ?
tertiam?
(x) Ubi sunt paginae ?
(xi) Magister se ad fenestras vertit ubi sunt fenestrae,
:

ianua, sellae, tabula? Ubi magister stat ?

(xii) Ubi sunt Britannia, Hispania, Gallia,
Africa, Graecia?
(xiii) Ubi sunt insulae?
(xiv) Ubi habitant Itall, Helv^tiT, Germanl, GallT?
19 B2
 SEPTIMA DECIMA LECTIO. Concordia Adiectim.

Agricola Romamis.
In carta apparent terra et aqua. In terra sunt
incolae in Gallia Galll habitant, in GerinaniE Ger-
manx. Hanc aquam Oceannm vocEmus, sed illam
fiuvium. In Oceano nautae laborant. Ister fluvius

longus est et latus ; Padus, fiuvius angustus et rapidus,

per Italiam f.uit. Prope Padum sunt clivi altl ; nulll
agri in summis cllvis sunt, sed in ImTs cllvls multl.
Agrieolae agros colunt. Agricola ita voeatur gnia agros
colit ;
n5n enim clivos surnmos neque silvas colit, sed
agros in imis ellvls et in ripa colit. Incolae KomSnl
multos agrDs habent neque suo"s agros colunt: agricolae
igitur incolls Esmanls in agrls laborant.
pro IsTautae
non in terra laborant, sed in Oceano. Britannl nautae
pro patria Britannia et incolls Britannls in Oceano
p-ugnant.

PEKSUM.
A. Dscllna : fluvius longus, patria nostra, incola
KomSnus, agricola Gallus, nauta Britannus.

B. Responds:

(i)
Si aqua circum terram est, quOmodo vocatur ?
(ii) Si per terram nuit, quOmodo vocatur ?
(iii) Quid agricola colit ? ubi laborat ?
(iv) Q ua^ s fluvius est Padus ? ubi fluit ?
(v) Ubi sunt agri ?
fvi) Quis agros colit?
(vii) QuI nautae in Oceano pugnant ?

(viii) QuT incolae in Gallia, in Italia, in HispEnia habitant?

(ix) Quo Padus fluvius fluit ? et unde ?
(x) Quid vidss in rlpls?
(xi) Cuius in camera laboras ?
(xii) Pro quibus Eomanl nautae pugnant?
20
 iMA LECTIO. Genus Xeutmm.
Arma Romana.
Castra Romana quadr&ta sunt. Romanl Tallinn circum
castra aedifieant, extra vallum terrain fodiunt et ita
fossam faciunt. In castns sunt multa tabernacula ; si
tabernaculum intramus, arma et tela vidimus. Arma
sunt galea et scutum et lorlca. Te~la suni hast a et
gladius et iactilum. Romanus iaculum aeutum iacit,
hastam longam triidit. Cum pugnare vult, gladiura ex
vagina stringit.
Ecce ! in prctura Remanus gladium gerit ; gladius a
dextra, n5n a sinistra pendet. Bracehitun sinistrum
scutum oblongnm tenet ; Gallus autem n5n scatum,
sed clipeum rotundum gerit. Si puer Britannus pQgnare
vult, neque tsla neque arma habet, sed pugnos. Pagnus
et bracchium membra sunt alia membra sunt coilum,
;

tergum, nasus, oculi.

PENSTJM.
A. De"cllna : t^lum acutum, magna castra.
B. Dsclina :
pende5,iaeis, trtido, pugno, reded.
0, Responds :

(i) Quot eolla, braechia, ocui5s, nas^s, terga

(ii) Ubi sunt scutum, gladius, tabernacula^
fossa?
(iii) Quae sunt arma? quae tela?
(iv) Quale est scutum? qualis clipeus?
(v) Utrum bracclaium clipeum gerit ?
(vi) Quid Romanus stringit? QuidtrGdit? Quid iacit?
(yii) QuOmodo multa in tins eamp$ tabernaculk vocas?
(viii) Utra castra quadrata sunt, Gallica aa

LECTIO. Ablatwus Insirumemti*

Arma Romana.
Rsmanl, cum pGgnare volunt, arma et t^k gerunt.
enim ss defendtmt; tells autem, hasia, gladio,
21
iaculo alios oppugnant Gallus n5n scuto, sed clipeo
rotundo, s6 dsfendit. Puer Britannus n3n Mis armlsque
pugnat, sed ptignls; sinistro pugno oppugnat, dextro se"
dsfendit ; oppugnare etiam nonnunquam dextro" potest.
Membrls nostrls multa facere possumus: oculls enim
vidimus, lingua recitamus, bracchiis pilam iacimus, dextra
stilum' vel cretam, cum scrlbere volumus, tenemus stilo ;

in pagina, in tabula crSta scrlbimus.

PEKSUM.
A. DeclTna: sum, possum, volo, ms dsfendo.
~B.
Respond^ :

(i) Quo instrumento in tabula scrlbis? In pagina?

(ii) Qttibus armis Romanas se dgfendit? Gallus?
(Hi) Qu5 membrD scrlbis ? recitas ? pilam iacis ?
(iv) Quibus membrls yidss ? pugnas ?
(v) UtrO pugnO ts dsfendis ? alium puerum oppugnas ?
(vi) UtrO bracchio RQmanus scutum tenet ?
(vii) Quibus tslls Romanxis oppugnat ?
(viii) Potesne sinistra scrlbere ?

YICENSIMA LECTIO.
Infmltvws. Casus Accusatwus. (Quamdiu ? Quam longe ?)
Titus Romam visit.

Procul Rsma agricola et Titus fHius habitant. Hie

cottldie" ad ludum it: bonus enim puer est et iam
Graecam linguarn intellegere incipit. Suam linguam
bene dlcere potest, quia magistrl bene docsre possunt.
Nunc tredecim annos natus est et Romam
ire vult.

Itaque agricola Romam eum Quia Rsma procul

dueit.
ab agris abest, ambulare nDn possunt: equi igitur eos
vehunt.
Cum ad portam Latlnam veniunt, ab equls descendant ,

quia viae intra murum inlquae sunt et angustae. Sex

deinde horas Romae manent duas boras per
;

22
vias emit et antiqua aedificia spectant
multa enirn ex ;

templls quadringentos annOs Delude

aedifieata
sunt.
amicum vistuit et apud ilium prandent. Post pran-
dium puer speetacula spectare vult ad Ciremn Maaci-
;

mum igitur eunt, et spectacula tre"s boras spectant.

Tandem equos prope portam Latlnam petunt et domum
redeunt.

PEXSUH.
A. Scribe mfrnltxvum et imperatlvum : ambulo, prandes,
pets, yeho, dsscendo, absum, redeO, possum, vo!5,
intrD, dormio, responded.
B. Responds:
(i) Quot annos natus es ?

(il) Quot boras Latlnam linguam, Galllcam linguam,

matbsmaticam scientiam cottldis discis ?
(iii) Quamdiu in campo iQdis ?
(iv) Quot boras cottldis labsras?
(v) Quot bsras agricola laborat ?
(vi) In nostra camera quot passiis abest fenestra a
ianua ?
(vii) In tua camera quot passus m^nsa a fenestra abest?
(viii) Quamdiu dormis?
(ix) Quot annos noster ludus aedificatus est ?
d Ta es Titus ; narra mbulam.

ET VICEITSIMA LECTIO. Nowtina et Adieetwa.

Carta Bomae,
Eoma in septem cllvls stat. Ibi Capitolium ridstis,
templum, ubi mSgnus deus babiiat. tlnum nos Denm
babe"mus ; sed E5ma.nl multSs deOs babent ; multa igitur
templa in magno oppido sunt; dl enim suum quisque
templum habeni Ante templum stant altae colnmnae ;
hae tectum sustineiit. Prope templum sunt multa aedi
ficia, alia parva, alia magna. Muras validiifi tstum
oppidum dngit et in boc mur5 sunt multae portaa
Viae ex oppido per portas ducunt. Via Latlna per
portam Latlnam in Latium ducit ; Yia Sacra praeter
forum ad Capitolium, templum sacrum, ducit. Forum
in me did" oppids est. Extra oppidum viae latae et

aequae sunt; sed intra murum angustae et

inlquae.
Oampl latl et apertl sunt. In CampO Martio viri puerl-
que ludunt et s exercent, Hie stat Circus Maximus ;

ibi EsmanT magna spectacula vident ;

ibi equi currunt
et virl pugnant. Haec spectacula Romanl ludos Tocant.

A. Declina : ni exerceo, duco, cingO.

B. Declina : vir sacer, hoc spectaculum, magnus deus.

C. Besponds :

Ubi Eoma stat ?

(i)

(ii) Ubi dl habitant

?

(in) Quot deos nOs habsmus ?

(iv) Quae via ad Capitolium ducit
?

(v) Quid columnae sustinent ? Quales sunt?

(vi) Quid tsctum sustinet ?
(vii) Quid oppidum cingit
?

(viii) Quid murus cingit

?
(ix) Quo ducit via Latlna ?
(x) Ubi virl se exercent ? Quis etiam ibi hoe facit ?

(xi) Scribe contrarium :

aequus, angustus, ludd, ezed, abeo,
campus, ager.
D. Describe Eomam.

ALTERA ET YICENSIMA LECTIO.

Casus Genet'ivus. Adverliwm.
Camera.
.Brutus mains discipulus est ; male p^nsum facit ;

lente ad ludum ambulat et saepe sero venit, sed cito

domum currit; ninil bene facere potest. In Iud5 ant
amice cum propinqno discipulo Itldit aut inimice
pugnat.
24
 Hodie Bratus noster tranquille In sells Sextl
dormit,
cum suTbito Sextus cameram intrat et ita exclamat Ecce, :
4

5 magister! Brutus in mea sells est.'

Magister 'Brate!* f

inquit,
'
remove ts Sexti ex sella et tuam in sellam
statim c5nsldelNunc recita!' Bratus lente s6 removet,

sed, 'Nullum librum,' inquit, f

hlc babes.' Magister
'
respondet Murenae ex Iibr5
:
4
recita ! MarSnae igitur
librum Brutus capit et illius ex libro recitare incipii
Male autem recitat et magister ita exclamat O IgnSve :
'

discipule, stulte semper omnia fiacis neque unquam

stndiose Ia1x>ras Noli tarn Ignavus esse. Geten htaius
lad! discipull su5s semper habent librOs^ tQ autem nun-
quam hab^s tuum. Exemplum ab illis cape ! Ta semper
illorum in sellis sedes, illonim librss habere TIS. Venl
ad me"!* 6 misernm Bratum! Bum timide surgit
et ad me"nsam magistrl lents appropinquat, inimlcl
eius spectaculum laetl spectant. *Propera!* inquit
magister, et feralam sQmit.

PENSUM,
A. Adiectlva scnbe ad 3iaec adverbia: male, lents, ini-
studiSsS.

JB. Adverbia scribe ad haec adiectlva: bonus ?

TgnEvus, miser.
C. Contraria scribe ad haec vocabula : bene ? lents ?

sus? laetus, semper.

D, Responds :

(i) Si fluvius lentus est, quomodo fiuit?

(ii) Si Oceanus tranquillus est, qu^modo nauta Oceanum
transit ?
(iii) Si s^r5 ad ludum venis, quDmodo ambulas?

(iv) Qu5modo studiosl pueri laborant ?

(v) Quomodo cum amlc ludis?
(vi) Qu5modo contra inimlcum pagnas?
(vii) Qualis puer IgnavS laborat?
25
 (viii) Qualis puer male omnia facit ?
(ix) Qualss agricolae agros bene colunt ?
(x) Quomodo ludos spectas ?
E. Kesponde":
(i) Cuius est haec camera ?

(ii) Cuius est hie ludus ?

(iii) Quorum est hie campus ?

(iv) Quorum patria est Britannia? Gallia? Germania?
librum babe's ?
(v) Ctiius
(vi) Cuius in sella sedss?
(vii) Cuius ex libro recitas ?
(viii) Cuius stilo nunc scrlbis ?
(ix) Cuius sella ante tuam sellam est ?
(x) Cuius sella post tuam est ?
(xi) Cams sella prope tuam est ?
(xii) Quorum sellas circum tuam vide"s
?

(xiii) Cuius in sella Brutus dormit ?

(xiv) Quoi-um in sellis cgterl puerT sedent ?
(xv) Cuius ex libro Brutus recitat ?
(xvi) Quorum ex librls cgterl pueri recitant ?
(xvii) Quorum libros bonT pueri habent ?
(xviii) Ctiius ad m6nsam BrQtus appropinquat
?

F. Tu es Brutus ;
narra fabulam de te".

TERTIA ET YICENSIMA LECTIO. Casus Daftvus.

Camera.
PuerT magistro sententias suas dant ; magister senten-
tias corrigit et puerls reddit ; puen el gratias agnnt,
omnss praeter Brutum ; nam hie nullas notas accipit et
magistro ita dlcit:
{
Cur nullas notas mihi das? Cur
nullae notae mihi sunt?' Hulc magister ita respondet:
*Quia multa in sententils tuls vitia sunt tibi nullas y

notas do. His autem puerrs rnultas do, quia horum in

sententils pauca vitia sunt. Tti, Marce, sententias tuas
'
nobis recita ! Brutus,
'
Marcus autem
Eheu/ sibi dlcit ;

Turn magister pulchrtun

sententias csterls puerls recitat.
librum a msnsa sumit et puerls monstrat et 'Yobls,
26
 *
S pueri,* inquit, semper praemia do, si bene
pnsa facitis.
Hodie Marco praemium do. Vem Marce et hunc librum ? ?
'
accipe ! Laetus Marcus librum a magistr5 accipit et Ita
l
el exclamat : Maximas gratias, 5 magister, tibi ago.'

PEKSUM.
A. Deelma :
nota, magister, Indus, deus, anna, praemium.
B. Dscllna :
ego, tu, S6, hie, ille, is.
(7. Kesponde":
(i) Cul sententias das?

(ii) CUT sententias tuas redds ?

(iii) Quibus magister sententias puerdrum reddit ?

(iv) Quibus sententias vestras reddo?

(v) Unde notas accipis ?
(vi) CUT gratias agis ?
(vii) ST tibi stilum do, cui nunc stilus est ?
(viii) Si magister tibi praemium dat, quid dlcis?
(ix) Si te interrogo, CUT respondgs ?
(x) Quail puerO magister praemium dat ?
(xi) Quibus magister librum mSnstrat ?
(xii) Quibus magister notas dat ?
(xiii) CUT Brutus, 'Eheu,' dicit?
(xiv) Quibus Marcus sententias recitat ?
(xv) Unde notas accipit ?
D. Scribe in omnibus persOnls :

Ego magistro librum meuni mDnstrD.

QUABTA ET VICENSIMA LECTIO. Casus AblMwus. (Quando ?)

Dies Pueri BritannI
Puer Britannus prlma tera S leoto surgit. Ex cubi-
culo ad prandium de^cendit. Tiun dom5 ad ludum it.
Ibi tre^ vel quattuor horas labOrat. PrTnmm linguam
Gallicam discit, deinde Anglicam, postremd seientiam
math^maticam. Tandem e Iud5 exit et domum ad
secundum prandium redii tJnam h5ram domi maaet.
Post prandium iterum ad ludum venit. BecimS
27
in campum exit. Vesper! domum ad cenam redit.
Post csnain pensum facit. Mox dormire vuli Prlma
igitur vigilia ss in lectum iacit. Brevi ss somno dat,
et tre"s vigilias dormit. Prnna hora gallus cantat ; cum
gallus cantat, puer non iam dormit ; sed 6 Iscto statim
surgit saepe etiam ante hanc hOram surgit, nam in lecto
;

manure nonvult. Cottidis mane surgit, merldis prandet,

vesperl csnat, noetti dormit.

PENSUM.
A. Decllna nauta bonus, haec
:
cSna, hoc vitium, ille puer.
B. Eesponds:
(i) QuandD le"cto" surgis?
(ii) Quando t in lecturn iacis ?
(iii) Quando ts somn5 das ?
(iv) Quando prandes ?
(v) Quando csnas ?
(vi) Quando liuguam Latlnam discis ?
(vii) Quid mane discis ? (prlmo, deinde, postrmO.)
(viii) Quis prims hora cantat ?
(ix) Quando tu cantas ?
(x)Quid mane facis ? Quid merldie ? Quid noctu ?
C. Quid cottldis facis ?

QUINTA ET VICJEKSIMA LECTIO.

Tempus Praeteritum Imperfectum.
Dies Pueri Eomani.
Puer Eomanus pnma hDra e le"cto surgebat ;
deinde
in oppidum ad ludum ibat, ubi magister eum Latlnam
linguam et G-raecam linguam et scientiam math^maticam
docebat. Nonnunquam puer Ignavus erat turn magister ;

eum feriebat, sed puer Eomanus nunquam laerimabat.

Post ludum domum redibatj merldis prandebat. Post
prandium in CampO Martio ludebat aut in silvis agrTsque
errabat. Silvae in summo cllvo erant, agrl in Im5.
28
Priina vigilia post cgnani in leetum s iaeiebat somnft-
que S5 dabat.
Nonnunquam etiam die festo puer Rdm&nus otium
agebat neque in ladum ibat. Turn totus populns ad
templa deorum eonvenie"bat, virl feminaeqne aderant,
puerl puellaeque cantabant et deds laudabant. In
templo dis sacrificabant et multas victimas casdebant.
Post sacrificium victim&s sacras edebant.

PENSUM.
A. DScllnE tempus imperfectum : laudo, doced, lado,
iacio, ferio, eo, sum.
I?. Com pis sentential : e. g. Hodie" labsra ;
lierl labo-
rabam.
(i)
Hodie ad iQdum venlmus.
(ii)
Hodis in hac sella sedes.
(iii) Hodie" Marcus prima hora surgit.
(iv) Hodis domum redeo.
(v) Hodis ille in Iscto manet.
(vi) Hodiemum psnsum longum est.

(vii) Hodi tempus praessns decllnatis.

(viii) Quid facitis hodie, O puerl ?
(is) Hodis nos in silvls erramus.
(x) Hodis puert Latlnam discunt.
0. Responds:
(i) Quando puerl Ronianl 5tium age"bant ?
(ii) Quo t5tus populus conveniebat?
(iii) Quis aderat? Quis cani^bat? Quern puellae latidE-
bant?
(iv) Quot victimas Rsmanl caedsbant ?
(T) Quiseasedsbat? Quando?
(vi) Quem magister Romanus feri^bat ?

SEXTA ET YICEITSIMA LECTIO. Tempus Futurum.

Oiaum Pueri Biitaimi.
Cras otium agemus. Qu5 ibitis? Marcus per agrs
errabit, ibique multa videbit. In agrts appa-
29
rebunt tauri, vaccae, agni, asini, equi. Taurss autem
vitabit Marcus, quia saevi sunt, sed vaccae appropinqua*
bunt diuque eum speetabunt. Agni euni fugient, quia
timidi erunt, et in extremo agrO salient. Equi asinlque,
si Marcus non elamabit, appropinqnabunt, quia cibum
accipere volent. Si cibum Marcus habebit, illls dare

poterit. Turn caelum obsctiruni erit ; Marcus silvam

intrare nolet. Si autem silvam intrabit, quid ibi audiet ?

quid videbit? Hoc, si manure voletis, posthao ali-

quando vobls dlcam, cum alteram fabulam narrabo.
Marcus tamen silvam non intrabit, sed ex agrls esibit
domumque redibit. Ibi cenabit et in le"ctum s iaciet.

PENSUM.
A. Decllna tempus futuium horum verboTum: erro,
habeo, dlc5, fugio, salio, rede5, possum, volo.
B. Comple" sententiEs XXY B., e. g. Hodie" laboro : eras
Iaborab5.
G. Eesponde :

(i) Quis mox in OceanO pagnabit? (BritannT.)

(ii) Quid aliquando vobls narrabo ?
(iii) Quid eras in ludo" disc^tis ?
(iv) Quis vOs in ludo eras doebit ?
(v) QuandO ts in Isctum iaci^s ?
(vi) QuandO eras ad prandium d^scendss ?
(vii) Yolssne eras bene laborare ?
(viii) Quid aperies, cum cameram intrare voles ?
(ix) Quid sttmSs. cum scnbere vole's ?
(x) Ubi errabis,_ cum otium agSs ?
(xi) Quis trans Oceanum eras ibit ? (multl nautae.)
(xii) Quid aliquando audiss ?

SEPTIUIA ET YICENSIMA LECTIO.

Cum -praepositio. Cum coniunctio.

Pugna.
Olim Eomanus cum Hispano Massiliam ibat : subit5
ex silva duo Galli exsiliunt eosque longis hastls oppQ-
80
gnant. Romiinus et Hispanus statira gladifts stringunt
et defendere se incipiunt. Alter Gallonim
HispSnum
in fluvium propinquum hasta trndit ille mortnus ad ;

imum fluvium consldit. RDmanus, quia nunc sine

socio pugnabat, circum sS spectabat : hand
procul
aberat parvus murus : hue currit, s
post murum ponit,
Gall os exspectat. Turn primus appropinquat, et, cum
hastam tradit, Romanus earn vitat et Gallum gladis
ferit. Statim ille mortuus cadit. Delude alter GalliiSj
cum socium mortuum yidet, tergum vertit. Romanus
clamat et sine mora super murum salit. Mox Gallum
sinistra capit et gladi5 caedit. Ita solus ambos Gallos
occldere poterat
R5manus Massiliam abit ;
Galll autem alter cum alters
hum! iacsbant et, si ne"mO illos inveniet, semper ibi
iacsbunt.
PENSUM.
A. D^cllna in tempore praesentl capi5, invenio : :

in tempore futurG exspecto, occido :

;

in tempore imperfects laced, ahsum. :

B. Responds:
(i) Quocum ad ladum venls ?
(ii) Quot cum amicls hen ladebas ?
(iii) Quot cum magistrls eras laborabis *?

(iv) Quot puerl tecum in camera adsunt ?

(v) Cum pila ladis, quocum ludis ?
(vi) Uter sine socio erat, Gallus an Romanus ?
O. Responds per conitinctionem cum : .
g. Com ceno,
ad mensam sedeS.
(i) Quanda ad mensam sedss ?
(ii) Quando ad tabulam stas? (scrlbere.)
s
(iii) Quand5 Salv6, magisterT dices? (intrSre.)
(iv) QuandOsilebis? (resp5nsum nesclra)
(v) Quando in silvis erratis? (otium agere.)
(YI) Quand5 dormls ? (in lecto iaeere.)
Z). Tu es Romanus ; describe pQgBam.
31
 DXJODETRIGENSTMA LECTIO. Tempus Perfectum.
Vita Pueri Britanni.
Gaius duodecim annos natus est* Nonduin longam
vltam vixit, sed tamen multa vidit et audivit; mulfca
cogitavit et didlcit multa bene et pauca, ut spero
; :

male fgcit, MultOs annos lusit, paucos annos laboravit.

Magistrl eum legere et scrlbere docuerunt. Multos iam
libros legit, multas fabulEs audivit ;
nunc igitur linguam
Anglicam bene recitat et bene dlcit. Multa pgnsa scrlpsit
et nonnulias epistulas ;
fabulamne etiani scrlpsit ? Iam
Gallicam linguam discere incSpitj ad G-alliam igitur
mox Ire et pulcbra oppida Gallorum spectare poterit.
Saepe cum amicls cucurrit, pilam iecit, per silvas erravit ;

nunc igitur validus est et robustus.

Yssne, O puerT, etiam baec fecistis ? Legistisne et
scripsistis? Yidistisne multa et audlvistis? Lusistisne
et laboravistis ? *Ita, nos etiam haec omnia fecimus;
inter no's cucurrimus, pilam iscimus, per silvas erra-
vimus.' Tti, Quinte, silss ;
nonne ta etiam baec fseisti ?

An semper tantum laboravisti ?

l

Ego etiam, magister,

baec et alia fe"cl ;
in fiuvio enim saepe ante prandium
natavi ;
alilne puerl in fluvio natavsrunt ? Ad ladum
etiam cottldie adfui ; multl autem puerl saepe afu^runt/
Qulntus praemium accipiet.

PENSUM.
A. D^clina tempus perfectum nato. :

B. Scribe prlmam persOnam, singularem et pluralem,

temporis perfect!: laborD, doceO, dtc5 audid, eo, ?

facis, absum ; et secundam personam cOgito :

?

vivo, video, disco, currO, addo, adsum, transeo.

G. Eesponds:
(i)
Ivistlne h6c ann5 ad theatrum ?
(ii) Transiistlne unquam Oceannm?
(iii) Quoties hoc anno in ludo non adfuistl ?
32
 (iv) Qulntamne et tnggnsimam Isctiftnem iam legistis ?
(v) Quis agrum col ere didicit ? (agricolae.)
(vi) Quis pe*nsum fecit ? (nos omnes.)
(vii) Validus nunc es ; quid an tea fecisti ?
(viii) Sententia scrlpta est ; quid fseistl ?
(ix) lanua clausa est, fenestra aperta quid ; fecit aliquis?
(x) Pe~nsum recit&re bene scis quid f j

(xi) Stilum tene5; quid fsci?

(xii) Stilus nunc in mensa
iacet quid ;

(xiii) Nunc humi iacet

quid fexrl ?
;

(xiv) Psnsa vestra corr^cta sunt ; quid magister f^cit ?

D. Quid iam in ludo fscistl ? Quid extra ludum ?

tJNl>ETBIGEKSrMA LECTIO.

Tempus Praetentum et Supinwn.

Britannia vieta,
Itilius Caesar ad Britanniam vnit? quod Britannss
vincere et nostram patriam imperio Romano addere
volebat. Britanni ad oram descenderunt K5man5s
speetatum. Capilli els long! erant et flavi, bracchia
caerulea ; neque mulfca Testaments gersbant. RdmSnl
autem contra barbarOs inimlcs adire incSpSrunt ; ilJ!
igitur domum fQg6runt quia arma secum n5n habgbant,
?

lacula gladiss clipeds sumpssrunt et ad ptignam redierunL

Diii patriam dsfenderunt, sed Caesar e^ tandem Ylcit,
Begulns igitur BritannSrum ad KomtoOs pacem pet!-
t-om ve"nit. Turn Irilios Caesar ad Italiam rediit et
victoriam populd K6man5 ita narravit: 'Ad novam
rnsulam Oceanum transit ; Britannia vocatur. Bona es4
terra BritannOrum ; hanc terram Valid! snnt bar-
c^pl.
barr et bene pugnant; hos vlcT. Spectate, Kflm&nl,
meOs cap^Evoe ; bl erunt vestn servi ; vestra erit torum
terra, V^nT, vldl, vlcL*
 PENSTJM.
A. Scribe Partgs Principles horuni verborum :
specto,
doceo, peto, aperio.
B. Besponde :

(i) Quo
consilio ad lectum is ?

(ii) Quo consilio ad mSnsarn Is ?

(iii) Quo consilio in camp urn is ?
(iv) Cur lulius ad Britanniani venit?
(v) Quo consilio BritannT ad oram descendsrunt?
(vi) Describe antiques Britannos.
(vii) Cur Britannl doinum fugemnt ?
(viii) Quid sumpserunt ?
(ix) Cuius erafc victoria ?
(x) Quo ad luliuin ivit?
consilio rSgulus
(xi) Cul lulius yictoriam narravit ?
(xii) Quibus verbis victoriam narravit
?
(7. Tu es antlquus Britannus fabulam narra.
:

ITEBATIO.

Eesponde ad haec interrogata in plurali etiam numer5,

cum poteris.
i. Stasne an sedes? Kecitasne an scrlbis? Silssne
ann5n ? Potesne Latinam linguam intellegere ? Equumne
hab^s ? Inimicosne amas ?
Quid mane facis ? tertia liora ? merldis ? vesper! ?
ii.

prlma vigilia" ? noctu ? lingua ? dextra ? oculis ? ptignls ?

stilo? in ludo? in campD? Quid agricola facit? disci-
pulus? magister? nauta? mums? fiuvius? columnae?
gallus ? Quid Caesar fecit ? rSgulus Britannorum ? agri-
cola filiusque ? alter GallSrum ?
iii. Quid est Graecia? Sicilia? ante t? in dextra
tua? in camera? circum insulam? circum cameram?
in castrls? circum castra? in vagina? ante templum?
media aqua ? in msnsa ?
1

in
Quae arma Eomanl gersbant? tela? Quae membra
habemus ? Quae aniinalia in agrls sunt ?
iv. Quis docet ? discit ? agrum colit ? Oceanum transit ?
in templo habitat? pugnls pugnat? stilum nunc tenet?
mane cantat ? gladio iaculoque hastaque pugnSbat?
34
clipeum gerebat? in Campo Martin ludebat? Massiliam
cum Komano ibat ? in G-allia babitabat ? ftlium Romam
duxit ? Britanniam vicit ?
Quae insula prope Corsicam est? Quae terra est nostra
patria? Quae terra BftmSna provineia erat? Quae via
in Latium ducebat ?
v. Quails (vel quale ? vel quantus ?
etc.) est Britannia ?
camera, crsta, Italia, ianua, pila, columnae templi, gladius,
agricola, clipeus, fluvius, cliviiSj campus, murus, Britan-
n5rum capilli ? liber, ager, puer, magister, templuni, forum,
oppidum, scutum ? iaculum, aedificium, tabernaculum,
castra ?
vi. Quot sunt litterae in vocabulft tabernaculornml
litterae in pUgina? litterae in toto librO? discipull in
ludo ? discipull in camera nostra ? hoTae in dis ? vigiliae
in nocte? aedificia in oppido? ianuae, fenestrae, sellae
in camera ? viae in oppido nostro ? tabernacula in castns ?
vii. In vocabulo Eomanorum
quota llttera est r o, m, ?

a, n, u? Quota est haee paglna? haec lectio? hoc in-

terrogatum ?
viii. Quern magister docet?
agricola E5mam diixit?
alter Gallorum in fluvium trusit ? lulius Caesar vicit ?
Ante t in camera yid&s ? post ts ? in agris ? in OceanO ?
Quam insulam prope Italiam vidss? Quas terras
circum Helvstiam?
is. Quid nunc scribis? tenes? ante t spectas? in
murls aide's? circum Tnsulam? circum cameram? in
castrls? circum castra? ante templum? in media aqua?
in mensa? aperuistl? clausistl? didicistl? Marcus in
agris yldit ? equls dedit ?
s. Qualem (vel quale? vel quantum? etc.) patriam
babe's? cameram, linguam, sellam, tabellam, ludum,
campum, Isctwn, stilum, libnun, magistrum, nasuni,
oculos, capillos, amlcOs ? crstam magister habet ? clipeum
Gallus gergbat? columnas ante templum vides? castra
Bomanl bab^bant ? bracchia Britannl habsbant ?
s. Quot stilus babes? libro^, magistrate, braccnia^linguas,
oculos, eapilloSy naso^, arnica ? tabulas camera tua h&bet ?
ianuaSj fenestras, pictaras, seDas, m^nsis, murGs? ad
terras ivistl? per vias ad iQdum Is? cum amicls? stills
^5 c 2
scribis? oculls vids? in camerls cottldie" laboras? re-
sponsa iam scrlpsistl?
xi. Cuius (vel qudrum ?) est hie liber ? haec camera ?
hie ludus ? templum ? stilo nune scribis ? in sella sedes ?
ante sellam sede"s? post sellana sede"s? sellae circum te"
sunt? in campo ludis? in camera laboras? patria est
Britannia ? pro vincia erat Gallia ? in agrts Ksmani agri-
colae laborabant? scuta oblonga erant? clipeT rotundl
erant ?
xii. CuT (vel quibus?) pe"nsum das? magister psnsum
reddit ? notas dat ? gratias agis ? responded, si amleus ts
salntat ? est hie liber ? tuus stilus ?
xiii. Quo Marcus prims h5ra ibat ? meridig redlbat ?
tu vesperl redls? noctu ts iacis? Via Sacra ducsbat?
Gallus Hispanum trusit? BritannT fuge~runt? Caesar
captlvos dQxit ? fluvius Suit ?
xiv. Ubi sunt agrl? silvae, oppida, nautae, Germanl,
arma, discipuli, Gallia, Helvetia, stilus, magister sedet,
agricola laborat ? Marcus errat ? tu natavisti ? Britannl
contra Romanes ptignavsrunt? Eomanus contra du5s
GallOs se" dsfendsbat ? Romanl puerl virlque ludebant ?
xv. Unde post prandium exis ? ante prandium ds-
scendis? prlma hora surgis? via dacit? fluvius fluit?
nautae domum redeunt? lalius Caesar rediit? Marcus
noctu rediit ?
xvi. QuandO s Iscto sails ? prande"s ? csnas ? ad ludum
is? Latlnam linguam discis? domum redls? ludis?
pensum facis ? te somnQ das ?
xvii Quamdiucottldis labdras? Gallicam linguam
cottldis discis ? Latlnam didicistl ? Britannl pugna-
vSrunt ? Quot annOs natus es ? Quam longs tu nunc
a ianua abes? lanua a fenestra abest? Eoma a Bri
tannia abest ? Quamdiu agricola flliusque Romae man-
sSrunt?
xviii. Qu5 Instruments (vel tsls vel membro") in pagina
scribis ? Hbrum legis ? fabulam recitas ? pugnas ? magi
ster Rdmanus Ignavum discipulum feriebat? Galll s
defendsbant? Rdmanus scutum gersbat? Romanus
inimlcum oppUgnabat? Utro ptigno oppugnas? ufcro
t dsfendis?
36
 xix. Quucum ad iQdum hodis vSnistl ? in lad$ laboras?
in campo ludis? domi labGrtis ? Rumanus contra Gallos
pugnftvit ? agricola Komam Tvit ?
xx. Quomodo fluvius Suit? ta amlco dtcis? laborSs?
Orbilius exclaraEvit ? BrQtus psnsa faciebat ? domum
currebat et adludum ambulabat? ininilc! Brutl illud
miserum spectEculum spectabant? vocatur locus ubi
laboras? locus nbi ladis? locus ubi multa tabernacula
sunt?

TEIGENSIMA LECTIO. Ill Decllnatio.

Villa Corneliana.
Gaius Cornelius Sclpio in hac villa habitat. TFxor
Cornell est SemprOnia. Hi du5s fllios et duas filias
babent. Duobus filils nomina sunt Marcus et Titus ;

hie du5s annos natus est, ille duodecim ann5s. Flliae

ambae, Corneliae nOmen patris habent.

;
Fllil sunt
fratres Cornsliarum ; bae sunt sorores Marcl et TitT.
Quattuor omnes ScTpiOnem patrem, Sempruniam matrem
vocant.
Comslius saepe contra barbarOs pQgnavit ; mGes fuit.
MultOs militss in bello ducebat dux erat multorum
;

mTliirum, _H5c autem temp ore EOmanT pacem habent.

Domi igitur Cornelius cum familia manet.
Marcus etiam, cum non iam puer erit, in capite galeam
nitidam miles geret Esmanae legionis dux exit. Iam
;

multuin s5 exercuit ; Yalidum igitur corpus habet ; cum

vir erit, bene ptlgnare poterii Iam multum cucurrit;
valida igitur crura et validOs pedes habet mllitss
EomSnds contra barbarOs cito ducet,

PEKSUM.
A* Dsdlna: Scipio, pater, miles, ndmen.
Scribe NominatEvnm et Grenetlvum C&sos Singulsris
.

Numen et Genus uxor, frater, soror, mlto, dux,

:

pax, tempus, caput, legid, corpus, eras,

37
C. Responds :

(i) Quot patre"s, fratrss, sororss, metres babe's ?

(iij Quot noinina habes ?

(iii) Quot nomina Romanus habsbat? Scribe exempluni.

(Iv) Quot nomina Romana habsbat? Scribe exemplum.
(v) Quis patriam dsfendit in terra ? et in Oceano ?
(vi) Quot crura, corpora, pede"s, capita
babe's ?
(vii) TJbi mflitgs galeam gerunt ?
(viii) Si tn multum cueurristl, qualia crura habes ?
(is) Si multum saluistl, qualss pedss habes ?
(x) Si t multum exercuistl, quale corpus habes ?
(xi) QuandD mllites non pugnant ?
(xii) Quot militss in una legione erant ?
(xiii) Contra quDs Cornglius mllitss Romanes ducebat ?
(xiv) Quomodo vocatur filia Marcl Tulll Ciceronis ?
(xv) Q u ^ lno do pater SemprOniae voeatur ?
D. Describe familiam Romanam.

UNA ET TBIGENSIMA LECTIO. Ill Dcdln&tio.

Horatins pontem defendit.
Marcus multa iam didicit de Claris antiquorum Ro-
mansrum proeliis; hanc ds Horatis fabulam maxime
amat.
Etruscl? gens valid a, prope montes AppennlnSs habita-
bant ;
inter ess et iirbem R5mam flnmen Tiberis flusbat.
Olim Porsenna, rex haius gentis, bellum -contra Romanos
gersbat et ad pontem Sublicium magnO agmine ad-
venit. Gives Roman! ad arcem, altam partem urbis,
fugsrunt, sed pontem non fregerunt. Nisi quis pontem
franget, hostes flumen transire portamque urbis oppu-
gnare poterunt. Quis nunc ex arce de"scendere vult?
Trss ducss hoc pro patria facere volunt. HorStius Codes,
Spurius Lartius, Titus Herminius ad portam dscurrsrunt
et contra totum hostium agmen pontem defendere in-
ceperunt. Hostes eos oppugnant ; illl diti resistant.
38
Interea alii mllites Human! partem
ponth frangunt.
Puns adhtic stubat, cuni Horatius duns sooios IntrS
moenia dlmisit. Solus in angusto ponte contra tria
mllla hostium piignabat. Subito elamorem audlvit ;

'
Give'senim, proelil speetatores, el&niavgrunt : Fracttis
'
est puns Deslll mine, Horatl
! Ille d? extremo ponte
!

in medium flumen d^siluit et ad moenia natavit Ibi

multl clvSs ducem ex aqiut fiinibus traxerunt, H6c
modo Horatius urbem servavit.

A. Decllna: gSns, urbs, clvis, r^x, flamen.

B. Scribe Partgs PrTncipales: aniu, frangO, dlmitto,
trah5.

C. Scribe Noniinativum et Genetivum Gas us Singullris

Numen et Genus : niuns, pons, Sgrnen, arx, pars T

hostis, moenia, spectator? clamor, t'dnis.

D. Eesponds:
(i) Quando clvis erat Rcmanus ? Quandd" miles ?
(ii) Quo"omnes elves fugSrunt ?
(iil) Quis ex arce descenders voluit ?
(iv) Narra aliquid ds Porsenna.
(v) Quis nunc rSx est BritannOrum ?
(vi) Qua via hostss flumen translre volebant ?
(vii) Qu5 Horatius socios suOs dimisit ?
(viii) Quo instruments clveis ducem ex aqua traxSnint ?
(ix) Civisne est pater tuus an miles ?
(x) Si quis mllitss ducit, quo" modo Yoeatur ?
(xi) Si quis populum regit, quDmodo vocatur ?
(xii) NarrS, aliquid ds Etruscls.
(xiii) Quae proelia Cornelius MErco" narrabat ?
(xiv) Si murus vaiMusurbem dsfendit, qudmodo vocatur?
(xv) Agricola et filius siiis MdOs spectant;
vocantur ?
E. Tu es Horatius ;
narra fabukm.
39
 ALTERA ET TRIGENSIMA LECTIO. Pronomen Selatlvum.

Navis.

Cornelius Marcum, qul naves vidsre volsbat, Ostium

duxit. In rlpa Tiberis stant, et mare caeruleum ante
oeulos eorum iaeet. Ed tempore, quo adveniunt, navis ad
ostmm Tiberis a dextra appropinquat* Remiges in
transtris sedent, quia ventus adversus est? navem-
que lents propellunt. Magister navis, quern in prora
Marcus rSmigibus nautlsque iussa dat. G-tiber-
videfc,

nator, qul in puppi stat, gubernactdtun vertit, et navis

fiumen intrat. Nunc secundus est ventus ; nautae igitur
remos pSnunt et vela in malnm funibus erigunt. Ventus
vela implet, et navis cito it. Turn Marcus de* nave, quae
iam eum praeterlbat, multa rogare incSpit ;
cul pater
omnia ita exposuit:
PrOra est ea pars navis quam a fronte vides.
Rostrum est ea pars prDrae quae mare secat.
Puppis est ea pars navis in qua stat gubernator.
Gubernator est is quern in puppl vidimus.
Gubernaculum est id quo ille navem gubernat.
Esmig^s sunt nautae qul in transtris sedent.
Kernl sunt ea quibus remigant.
Malus est id cul funes vela coniungunt.
Vela sunt ea quae ventus implet.
Ventus, qul vela implet, secundus est.
Transtra sunt sellae ubi rsmiges sedent.
Massilia est oppidum unde navis exiit.
Ostium est oppidum quo navis adit.
Deinde Marcus, nondum contentus, rogat : * Ctlius est
navis?' 'Is, cuius navis est, magister vocatur, sed
nomen eius ignoro.' Turn Marcus, Ego/ inquit, 'magi
4

ster navis ero/

40
 PENSUM
A. Becllnfi :
is, ea, id ; qul, quae, quod,
B. Responds :

(i) QuOmodo voeatur is qul agrum colit? is qul discit?

isqul pugnat ? id quo scrlbis ? id quod scrlbis ?
id quo rsmex remigat? pons quem Horatius de-
fendsbat ? ventus qul vela n>n implefc ? pars urbis
quo clvSs fQgSrunt ? ea quae fxlios habet?
(ii) QuOmodo vocantur membra quibus pQgnas? tela
quae E5manl iacisbant ? sellae ubi re"mige"s sedent?
el qul pontem cum Horatio de"fende"bant ? hostes
contra quOs pugnabant? el qul ddcunt? eae quae
fratrSs habent? ea quae agricola et fllius elus
spectabant ?
C. Explica baec vocabula :
nauta, miles, agricolae, magi-
ster ? fllius, pater, puert, pons, ars, hostis, amlcuSj
casfcra, stilus, scutum, gladius, galeae, crdra, sella,
Massilia, femes, prora, re"me"x, magistrl navium,
transtrum, gubernator, dux.

TEBTIA ET TEiGENSTiaA LECTIO.

Adiecklw, III Declinationis.

Marcus R-ura Cornell describit,

Pater meus est dives ; nAm multos et fertile* agros

et innumeras pecudes habet. Hert otium agsbam et
post prandium per rora nostra errabam. 3>omo exlbam,
cum duae colambae ds tecto devolavenmt et in
mels Tuneris cOnssdenmt. Galli et gallinae circum
pedes meOs currebant, qiiibus omnibus cibum dedL
Bapaces sunt hae aves ; semper emm, dum hue illnc
lent errant, rostra in humum trtldunt et eibum petunt ;

si alia cibum invenit, aliae statim occurrunt et de cibd

pQgnant. Utiles autem sunt^ quod ova et dnleem car-

nem nobls dant ATifmalia tamen quae ndn fidelia mint
non am& ; nisi enim firumentnm mecum habed, gallinae
41
me vltant neque, cum eas voco, veniunt. Canem autem
meuin amo, quia fidelis est et, cum per rura nostra
ambulo, semper me"cum venit neque avss occidere vult,
;

docile enim animal est, et gallinas non occidere saepe

eum docul. Novistine canis mei nomen? Rufum eum
voco, quia rubram habet pellem.

PEKSUM.
A. Decllna: agricola dives, ager fertilis, caro dulcis,
avis rapax.
J5. Scribe Partss Prlncipalss : propello, erigo, praetereo,
seco, guberno, coniungo, volo, occurrO.
C. Eesponde:
Quis hanc fabulam narrat ?
(i)

(ii) Quod animal docile est ?

(iii) Quae caro dulcis est ?

(iv) Quae avis rapax est ?

(v) Quomodo galllnae utiles sunt ?
(vi) Quae animalia nDn fidslia sunt ?
(vii) Qualss sunt el quT multos agros habent ?
(viii) QuElis est is qul amicum semper amat ?
(ix) Scribe ea nomina animalium quae novistl.
(x) Quae ex his animalibus, docilia sunt ?
(xi) Quae nobls ntilia sunt ?
(xii) Quomodo equus nobis utilis est ?

(xiii) Quid in camerE nostrE utile est ?

(xiv) Qualms agrl nobls atilss sunt ?
(xv) ExplicS vocabula : dives, docilis, fidslis, avis, gallus.
Z>, Tu ipse, O discipule, per rus erravistl. Quae animalia
vidistl ? Scribe decem lineas.

QlTAETA ET TEIGENSIMA LECTIO.

Adiedwa III DecUnationis*

R-Qxa Cornell.
Deinde ego et canis per rura ivimus, ubi servl nostrl
Iab5rabant. Arator agrum arabat ; aratnim trahsbant
42
duo boves, quorum colla iugo coniQncta erant. In
proximo agru pastor em vidimus, Senex pauper est
et plerumque solus seclet Itaque earmina et tristia et
;

dulcia sibi ovibusque cantat. Circum pSstorem grex

ovium lents errabat Parvi agni procul a matribus sails-
bant, quae tristl voce eos Yocabant; sed can is noster,
animal sagax, e5s ad matre"s mox redegit. Alium agrum
intrabam, cum taurus ingens in ms incurrere incepit.
Semper saevus est liic taurus ego igitur cum cane, qul
;

non audax est. si taurum prope ss videt, domum fagL

Ecce? tres sues in Ixortum erravsrunt !
Mugnis clamo*
ribus eas expellere volebam, sed difSlcile est suss
docere;
hae saltern id quod imperabam facere nolsbant. Bacu-
lum igitur sine mora stimpst et cum cane ilia stulta
animalia ex horto expuli.

PENSUM,
A . Decllna : senex, canis audax, taurus ingens, carmen
trlste tre"s suss, sagax animal, bos docilis.
;

B. Explica per clansularn relativam: arator aratnim, ?

iugum, pastor, carmen, pauper, canis, bove*s, senex,

0. Responds:
(i) Quae animalia sagacia sunt? Quae stulta?
(ii) Quands n5n audacss sumus ?
(Hi) Quis oves agebat? Quis SgnOs red^git?
(iv) Qulle carmen pastor cantabai?
(v) Qualms homines snnt p^st^rSs?
(vi) QuDmodo Marcus sues expellere volebat? Qudmodo
oy6s agnos vocabant ?
(vii) Estne facile an difficile asinnm docSre? equum
docSre ?
( viii) Qualia carmina tu amas ?
(ix) Car pastor semper cantat ?
(x) Qua Tia sues Tre semper volunt ?
(xi) Cur canis domum ftlgit ?
(xii) Quandd Marcus timidus fuit ? Quands audax ?
(xiii) Estne hoc p$nsum facile ?
48
 QUINTA ET TBIGENSIMA LECTIO. IV Dedlnutio.
Iter Hannibalis.
Gaius Cornelius Sclpi5 duobus cum filiis sub portion
'
umbrosa sedsbat. Marcus el dixit : Narra nobls, pater,
fabulam d$ Hannibale illo quern avus noster vlcit.'
Sane" I non tamen ds victoria Scipionis, sed dg magno
'

itinere quod Hannibal trans Alpss fe"cit, hodig vobis

narrabo.
PoenT magnam et pulchram urbem in Africa incole-
*

bant, quae Carthago vocabatur. DuxPoenorum, Hannibal,

vir fortis et prudens, Eomam capere volsbat. Ingentl
igitur cum esercitu in Italiam invadere constituit. In
hoc exercitu erant pedites et equites et iaculatores et
elephant!. Ex portu Carthaginis ad Italiam tantum
exercitum vehere navSs non poterant parvae enim turn ,

erant. Hannibal igitur exercitum per Hispaniam et

Galliam dacere constituit. Nunquam antea tantus ex-
ercitus tarn longilm iter fecit ! Hibsrum flnmen montss-
que Pyrsnaeos transiit. Per Galliam longum iter fe"cit.
Difficile erat Ehodanum transire, quia gentes Gallorum
infestae erant/
PlNSTJM.

A. Dsclina: porticus umbrosa, exercitus magnus, iter

longum, vir fortis et prude"ns.
J5. Explica per clausulam relatlvam porticus, portus,:

porta, pedes, eques, iaculator, hosfcllis, fortis.

0. EespondS :

(i) UbiPoenlhabitabant?

(ii) Qualis urbs erat Carthago ?

(iii) Quail in urbe habitas?
(iv) Qua in parte urbis naves manent ?
(v) Unde navss in mare exeunt ?
(vi) Car Hannibal mare trEnsire constituit ?
(vii) Quid Hannibal facere constituit ?
(viii) Ubi Cornelius hanc iabulam narrabat?
 (is) Car ibi sedebat ?
(x) Quomodo vocatur pater patris ?
(xi) QuOmodo vocatur is qul iacula eonicit V
(xii) Quomodo yocantur el qul pedibus eunt?
(xiii) QuOmodo vocatur miles quern equus vehit ?
(xiv)Quale animal est elephas? equus? asinus?
D. Describe (i) exercitum Hannibalis (ii) iter Hanni- ;

(iii) Hannibalem.
balis ;

SEXTA ET TEIGENSIMA LECTIO. Adverbia.

Iter Hannibalis.
(
Hannibal autem vir fortis efc prndens erat nain :

omnia pericula, quae vltare poterat, prQdenter vltabat :

si tamen vltare nQn poterat, ipse primus in perTculum

fortiter Tbai Tandem ad imas AlpSs pervSnit ibi ;

Gallus quidam el saltnm mOnstraYit. Via per monies

inlqua erat et angustaascensus igitur erat difficilis.'
;

'
Marcus patrem rogavit Potestne elephas, tarn grave
:

*
animal, montem ascendere ?
4
Ita, mi fill ; elephas docilis est et sag&eiter facit id
quod magister imperat ;
hi saltern elephantl cum ester
exercitti n5n sine magnS labore ascenderunt.*
Turn Marcus *Nsn celeriter/ inquit, *ml pater? ele
phant! currere possunt.* Cornelius autem ^Irnmo vero
i

celeriter,* inquit ? in camp5 et per silvas elephantl cur-

runt ;
sed in montdbus lents et prlidenter eunt. Hannibal
etiam in Alpibus prudenter ibat, quia genius barbarOrum
quae ibi habitabant saepe eum audacter oppugnabant.
Aliquando ingentia saxa de summls montibus in exer
citum devolvere incSpsrunt; sagittarii statim arcros
sumpse"runt et sagittas in hosted mlse"runt ; sed hi post
magna saxa latebant neque iterum se audacter ostende-
bant.'
45
 PENSUM.
A. Ex his adieetlvls fac adverbia :
fortis, prude"ns, sagax,
audax, celer, utilis, rapax, bonus, malus, lentus,
rapidus.
B. Dscllna : animal grave, gens hostllis, aseensus dinicilis,
summus mons.
0. Scribe Partes Principals habito, invado, C5nstituo,
:

veho, ducO, transeo, facio, vlto, ascendo, imper5,

curro, oppugns, de"volv5, inciplo, mitto, stimo,
ostendo.
D. Esplica per clausulam relatlvam :
sagitta, arcus,
Sagittarius, sagittarii, saltus, magister elephant!,
prudsns, fortis.

E* Quomodo barbarl, quT in Alpibus habitabant. exer-

citum Hannibalis oppugnabant ? Scribe decem
llneas.

SEPTIMA ET TRIGENSIMA LECTIO. F DecTindtio.

Iter Hannibalis.
4
Bern difficilem Poenl faciebant. Yia enim non imqua
mode, sed ropta etiam in multls locls erat, Ibi neque
elephanti neque equi neque asini, ne homines quidem
gradum facere poterant.'
Marcus Be asinis/ inquit, nihil, 6 mi pater, dlxistl
* *

'
Erantne asinl etiam in exercitu Hannibalis ? Erant in *

exercitu asinT, qul onera yehsbant. Nsmo, ut dixT,

gradum facere poterat, ubi via rupta erat. Turn pedites
et iaculatores genibus manibusque saxa ascendgrunt,
deinde animalia trans locum difficilem funibus traxerunt.
Itaque totum agmen iterum in tutam viam pervenit.
Hie nives altae in monte iacsbant, illlc glacies ; neque
exercitus procedere poterat, antequam peditss viam per
nivSs glaciemque fgcerunt.
*
Novem dies Poenl Alp5s ascendsbant decimO die ad ;

summum saltum pervenerunt. Turn Hannibal omnes

46
milites convoeavit et talia els dlxit **
Primus nOs exer*
:

citus AlpSs transiiiniis ; descensus adhuc n5s manet ;

haec re's certe nobls qur tarn novam et

facilis erit
difficllem rem fgeimus ; qulnque diebus In
campls Italiae
stabimus fortes este ! descend! te ! " *
;

PENSUM.
J.. Decllna r5s diflficilis,
: Onus diss, duo dids, genQ,
dextra inanus : nix alta.
B. Expliea per clausulam relatlvam : gradus, onus,
genua, manus, ped^s, nix, rss difiicilis, finis.
0. Responds:
Quot dies Hannibal ascendebat? Quot diebus ad
(i)
summas Alpss pervSnit ? Quot5 die illQc pervenlt?
(ii) Quibus membris Poeni saxa ascendsbant V

(iii) II bi n homines quidem gradum faciebant ?

(iv) Car sagittarii non multss host^s occldere potunint ?
(v) Unde barbarl saxa dsvolvebant ? QuSlia saxa ?
(vi) Qualss erant barbarl ?
(vii) Postquam dux mllit^s convocavit, qualms sunt
milites ?
(viii) Quid dux mllitibus imperavit ?
ix) Q uae tela sagittarii mittunt ?
(x) Quo instruments milites animjilift traxerunt ? Trans
qualem locum ?
(xi) Quid in monte iacsbat ? Quale erat ?
(xii) Quot pedss alta nix aliquands in Britannia iacet ?
(xiii) Yidistine unquam in flnmine glaciem ?
(xiv) Qualia onera asini venebant ?
(xv) Quae erant haec onera ?
D. Quomodo exercitus Hannibalis viani ruptam transiit ?
Scribe decem llneas.

LECTIO.
Iter Hannibal IB.

Longa erat fabula, et proximo die Cornelms ds itinere

Hannibalis nan-are i>errexit :

4
BsscSnsus Alpium difficilior erat quam asesn^^, In
47
camp 5 pedites lentiOrSs sunt quam equites; sed dum
de" summis inontibus exereltus Hannibalis dsscendit,
peditss celeriorss fuSrunt quam equitss elephant! ex
;

omnibus lentissimT erant. Interdum elephant! in locls

superioribtis diu manebant neque in loca inferiora
de~scendere yolebant ;
via enim quae ultra AlpSs inlqua
et perxeulosa erat, citra inlquior erafc et perlculssior ;

neque elephant!, animalia ex omnibus gravissima, facile

ascendere aut dsscendere poterant. Tandem m!lite"s

campus fertiles Italiae Infra ylderunt ; statim fortiores

ilJls fu^runt am'mT ; longissim! enim itineris aderat finis.
1
Decem diebus ad summas AlpSs pervsnsrunt paucio- ;

ribus diebus ad campum dsscendsrunt. Postquam

autem RDmam ds hac tarn difficill re" audlverunt, clamare
"
incgperunt :
Quis nunc n5s servare potest ? Nsnne
Hannibal quam omnes nostri
fortior et prtidentior est

imperatores ? Difficillimam hanc rem fscit multo ;

facilius erit nostram urbem capere." At post iter multo

minor erat exercitus Poenormn, qul anteE maior erat
quam Eomanus.'
Turn Marcus *Ce"pitne,' inquit,
i
Hannibal Eoniam?'
Cu! pater respondit :
*
K"um hoc rogas, m! fll!? ttl qul
'
Edmanus puer es ?

PENSITM.
ji. Scribe gi'adus comparat!vum et superlat!vum horum
adiectlvoTum : lentus, inlquus, perlculosus, fortis,
pauc!, prudsns, facilis, dijBBcilis, celer, longus,
gravis.
B. Compara:
(i) Hannibalem cum alils imperat5ribus. (pradens.)
(ii) ascSnsum Alpium cum dgscgnsu. (difficilis.)
(iii) elephantum cum equo. (docilis.)
(iv) canem cum asino. (sagax.)
(v) months cum campls. (altus.)
(vi) hoc psnsum cum tr!ge"nsim6". (facilis.)
48
 (vii) iter Hannibalis cum itinere quod tti cottldie
facis. (longus.)
(viii) cum equitibus, (lentus.)
peditss
(ix) cum peditibus. (celer.)
equitss
(x) canes cum bsbus. (fidelis.)
(xi) militem cum cive. (fortis.)
(xii) Bmtum cum Orbilio". (stultus,)
(xiii) discipulum qui nunquam labsrat cum e5 qui
nftnnunquam Iab5rat.
(ignavus,)
(xiv) puerum qui corpus exercuit cum 60 qui hoc n5n
fecit. (Talidus.)
(xv) quartam decimam sententiam cum quarts, (longus.)
(xvi) galltnas cum columbis, (rap&x.)
(xvii) Comelium cum pasture, (di^es.)
(xriii) carmen past5ris cum carmine galll, (dulcis.)
(xix) Padum cum Istro", (rapidua)
(xx) Italiam cum Sicilia. (magnus,)
C. Compara trSs rSs per gradum superlatlvum e. g. Ex :

his animalibus, elephants equo cane r eiephas

gravissimus est.
(i) taurum et oyem et canem. (saevus.)
(ii) Alpss et PyrenaeOs et AppennTn5s. (altus.)
(iii) Isixum et Tiberim et Padum. (longus,)
(iv) Britanniam et Corsicam et Siciliam. (magnus.)
(v) ducem et past5rem et arat5rem. (fortik)
(vi) equum et Taccam et isuem, (fidslia)
(vii) canem et asinura et taurum. (sagtx.)
(viii)
stilum et sellam et i&nuam. (parvus.)
(ix) Bratum et Marcum et Tertium. (stultus,)
(x) hanc partem pensi et prlmam et alteram. (iacilis.)
(xi) hanc sententiam et pnmam et tertianu (brevis.)

Llciid* Compamiio
Villa Comeliana.
Marcus Ynicnm multa ds animalibus rogtl^t.
cottidis

AliquandO, dum *
per agr5s ambul^it, Die mihi, Bare/
inquit,
e
no"nne canis omninm animalium celerrimum est ? *
Kespondit D&vus, Minims, cerri enim eelerms quana
*

canss currunt, et celerrim omnium

iiro-i 40
 '
Turn Marcus Nonne venatoribus,' inquit, canes sunt
{

qul cervOs in silvls agunt ? Car igitur hos cane's adhibent,

'
si lentius quam cervl currunt ?
l
'
Sunt ut
respondit vilicus ;
ista, sunt canes
dicis,'
venatici qul vel cervds celeritate superant.'
Deinde Marcus Sed certs inquit, si non celerrimum,
( '

',

at utilissimum omnium animalium canis est.*

Turn vilicus :
<
Quid dicis, Marce ? Mihi fortasse alirs-

sed mllitl equus,

que pastoribus canis est ntilissimus ;

alia animalia utiliGra

agricolae bos, viator! mulus, alils
sunt quam canis.'
Marcus, qul ds hoc response din cogitabat, tandem
^Sed ego,' inquit, 'canem maxims amD, et libentins
cum cane meo Indo quam cum omnibus alils animalibus.'

PENSUM.
-4. Scribe gradas comparativum et superlativum horum
adverbiorum celeriter, lents, rapids, prQdenter,
:

fortiter, bene, male, facile.

J9, AdiectlYa in adverbia verte et finge novas sententias :
(i) In camp5 eques celerior est quam pedes. (ire.)

(ii) In montibus pedite lentior est eques.

(iii) Canis sagacior est sue. (agn5s redigere.)
(iv) Equus fidslior est asinO. (magistrum amare.j
(v) Caesar prftdentior erat Hannibale. (e^ercitum
ducere.)
(vi) Hannibal Caesare audacior erat. (bellum gerere.)
(vii) Miles fortior est
pastor. (pQgnare.) quam
(viii) Padus
flumen celerius est quam Rhodanus. (fluere.)
Qulntus melior scriptor est quam Titus, (scrlbere.)
(ix)
(x)
Hie servus illo peior arator est. (arare.)

C. Eesponde:
(i) Uter celerius
tu an amicus tuus ?
currit,
(ii) Ex quis celerrims currit? quis
nostris discipulls,
optims cantat? quis facillims psnsum Latlnum
facit? quis saepissimS abest?
(iii) Quae instrumenta tibi in Iud5 ntilia sunt?
50
 fiv) Quod rnstrQmentum magistrft utilfcslmum est ?
(v) Utram linguam libentius discis, Gallieam an La-
tlnam?
(vi) Quale animal est cervus?
(vii) Qu5s cervus fugit?
(viii) Curritne cervus celerius quam canss vsnatiel ?
(ix) Quibus hominibus cans utiles sunt ?
D. Alii discipull verba Msrcl, alii verba Davl sdiscent.
Postea in ludo sermonem eDrum iterabunt.

QUADBAGENSIMA LECTIO. Geruftdium.

Servi.

Hostes, quos BdmanT cspsmnt, servi finnt. Alii

autem barbari erant et rades agros igitur colsbant aut
;

pecudes pascebant. Alii servi erant Graeci, qui Eomanis

saepe doctiores semperque callidiores erant. Hi KbrOs
domini ctirabant, litteras scrlbebant, pecuniam numeara-
bant. Bomina etiam hatebat servas multas, quae v^tes
faeisbant aut infantem curabant. Stolam enim ttini-
camque, quas Sempr5nia geritj et togam, qu&m Cor
nelius gerit, domi feosrunt servae. Prope Cornell um
stat nuntins ; mox Edmain ibit Mterasque amico domini
reddet.
Servi, qul in villa natl sunt ibique semper vtxrant,
vernae vocantur. Marcus parvum vernam habet, qui
cum eO ad ludum it et libros portat. Quo consilio
Marcus ipse ad ladum it ? Discendi causa ad ludum it*

Servi, qul validi<>rss erant quam ceten, saepe in Cired

MaximD pugnabant. Hi gladiatores vocabantur, quia
saepius gladio pQgnabant. Pleriqne gladiatorum capillda
flSvSs oculosque caeruleds habebant; GermanI enim
erant aut Britanni. Nunqtiam patriam suam iterum
vidsbunt ;
nam
servus effogere n5n potest. Multi ex els
in Circs Maxims pugnare malunt qnam in villa R^mana
servire. Fortasse eo^ alii gladi&torss Occident! Hie
51 D 2
servitutis erit finis. Hoc spectaeulum videndi causa
Eomanl Saepe ante decem mllia specta-
conveniebant.
torum gladiatOres alius alium oceidsbant.
PENSUM.
A. (i) QuO eOnsilio ego ad tabulam eo ?
(ii) Quo cOnsilio tu ad msnsam cOnsldis ?
(iii) Quo cOnsilio puerl in eampum eunt ?
(iv) Quo cOnsilio nos ad fLumen imus?
(v) Quo cOnsilio tu stilum sumis ?
(yi) Quo cOnsilio lulius Caesar mare transiit ?
(yii) Quo cOnsilio agricola et fllius sius Eomam TvSrunt?
(viii) Quo cOnsilio discipull ad ludum yeniunt ?
(ix) Quo cOnsilio tu in Isctum ts iacis ?
(x) Quo cOnsilio Eomanus post murum ss posuit ?
(xi) Quo cOnsilio Hannibal Alpss transiit ?
(xii) Quo cOnsilio Horatius pontem defendit ?
(xiii) Quo cOnsilio Eomanl ad Circum convenisbant ?
(xiv) Quo cOnsilio verna cum Marco ad ludum Tbat ?
(xv) Quo cOnsilio nuntius Eomam currsbat?
(xvi) Quo cOnsilio yOs domum a Itido redltis ?
(xyii) Quo cOnsilio elyss funem d6 porta demlssrunt?
(xviii) Quo cOnsilio Horatius in Tiberim desiluit? '

Aperl omnss fenestras

*

(xix) Si magister imperat : !

quo cOnsilio sella venls ?

(xx)Quo cOnsilio magister ad ludum venit?

~B. Scribe Nominativum et Genetlyum Gasus Singularis
Kumerl et Genus: hostis, ager, pecus, pecunia,
nuntius, circus, servitus y finis, spectator, gladiator.
G. Explica per clausulam relafeyam : gladiator, yerna,
spectator, toga, stola, seryus, serya,
dominus.
D. Scribe Partss Principals et Gerundium: eo, disco,
conyenio, yideO, gerO, pascO, capio, colo, euro,
scribo, referO, ylyo, effugio, possum, malo, servio,
*
occldo.

ET QTJADBAGENSIMA LECTIO. Casus AUativus.

Villa Corneliana.
Contentl sumus fundo nostro. Vaccae enim lac et
caseum, gallinae anatesque ova, pecora carnem prae-
52
bent, Flttmen etiam, quod praeter villam ftuit, piseibas
plenum est. Haec omnia nall&
labdre habemus, sed si
framentum et vinum cupinras, multo labdre opns est.
Nostn autem servl fundum dUigenter c&rant ; nam
domlnum amant, quia et iustus et benignos est; sT

enim servus laude dignus laudem et praemium

est, et

accipit, sed is qui inctlgnus est sine morn poenas dat.

Apud Claudium contra misen sunt servi dominus ;

enim ipse Eomae habitat, vilicus autem est omnium

hominum iniastissimus. ServQs enim cottldis ferit, neque
unquam satis cibi els dat. El qui esuriunt non bene
laboi^re possunt. Nolunt igitur servl Glaudiani diligenter
laborare, et q.uam pluri.Tni s fund5 aufugiunt. Els enim
qul Iab5rant opus est cib^ els etiam qui nOn labdrant
;

cibo opus est Vivendi causa.

A, Declina :
lac, pecus, caro ? kus.
B. Responds :

(i) Quail pn&5 contentus est magister ?

(ii) Qu^0ms servts contentos est dominus?
(iii) Quibus rebus msnsa m^istrl plena est ?
(iy) Quibus rebus nostra camera plena est ?
(v) Qualibus hominibus nostra camera plena est ?
(vi) Quibus rebus malum p^nsum est plenum ?
(yii) Quibus animalibus ager est plsnus? Quibus avibus
fundus ? Quibus animalibus mare ?
(yiii) Qua re dignus es, si pensum bene ffecistl?
(ix) Qua re dignus es, si pensum male fecisti?
(x) Qua re tibi opus est scrfbendl causa ?
(xi) Quibus membrls tibi opus est videndl causS? Et
natandi causa? Et ambulandl causa?
(xii) Cur sern apud Cornelium libenter manebant ?
(xiii) Cur apud Claudium n5n manebant?
(xiv) Quis nostrcrum regum ittstus erat et benigniis?
(xv) Quis nostrorum rSgum poenas deditj quia initistus
erat?
53
 '
C. Pastor olim erat qui culpa dignus erat, quia oves
nndiligenter curabat/ Hoc est initium novae
fabulae. Comple fabulam.

ALTEBA ET QITADBIGENSIMA LECTIO. Verbum Impersonate.

Villa Corneliana.

Marcus olim aegrotabat neque ad ludum Ire volebat.

Otium igitur agere el licuit. Patrem autem res
agendl causa Tibur ire oportuit et Marcus ilium ro-
gavit Llcetne rm"hi, O pater, tecum venire ? Yol5
:
'

enim run eiTare et voces avium audlre, dum tu ne-

gotitun in urbe agis.*
Cornelius respondit: 'Si vis, ml fill, mscum venire,
tibi licet.Propera tamen, quia ego iam paratus sum.'
Mox extra mra Corneliana erant et, dum eunt multa ?

inter s disserebant. Subito leporem in via occisum

vlderunt, et Marcus 'O miserum leporem!' inquit.
' '
homines volunt animalia interficere ? Pater ^Hoc
Ctir
i

nescio/ inquit, barbari tamen multo plus quam nos hoc

faciunt, quia animalia ferociora apud eos sunt ;
nonnulla
etiam homines vorant. In Africa, ut incolae dlcunt,
leo, qui rsx animalium vocatur, noctu vicum saepissime
intrat et Infantem aufert vel, si magnopere esurit, homi
nes etiam vi petit. In Indls tigris habitat, qui neque
homines neque feras, nisi elephantum, timet. Apud
nOs etiam aper in medils silvis latet non carnem ille ;

humanam, ut le& tigrisque, vorat, sed ferocissimus tamen

est venatoribusque diu resistit.'

PENSUM.
J.. Decllna :
Ie5, tigris, aper, lepus.
J5, Scribe in omnibus persOnis : Tnihi licet exire ; me
oportet bene laborare.
54
C. Responds:
(i)Quid Y5bls facere n5n licet, dum Latinam linguam
discitis ?
(ii) Quid vos facere oportet, dum Latinam linguam
discitis ?
(iii) Ubi te labQrare oportet ? Ubi ladere licet?
(iv) Quandd ad ludum venire tibi n$n licsbit ?
(v) Curritne lepus ex omnibus animalibus celerrime"?
(vi) Quod animal ferOcissimum est ?
(vii) Qualem carnem tigris libenter vorat ?
(viii) QuandQ leo homines oppagnat ?
(ix) QuamdiQ aper venatOribus resistit?
(x) Unde led saepe infantem aufert ?
(xi) Quando Cornelius et Marcus multa inter 88 dissere-
bant?
(xii) cOnsilio Cornelius Tlbur iit?
Quo
(xiii) Ubi
erat Tlbur oppidum?
(xiv) Quam procul Eoma aberat ?
'xv) Quae ferae in Britannia habitant ?

TEETIA ET QUADRAGESIMA LECTIO, Futurum Per/edum*

Villa Coraeliana.

vere agricok semina in agrO searelmt, cum

Marcus forte appropinqu&Yit Hie agricolam ro^vit:
;
Cur nihil in agrls crescit?* Ille ds response dia cogi-
tavit, turn ita respondit :
*
Cum pluerit et sol folserit,
turn plantae tenerae ex hums surgent aetate; aristae
fiavescent; autumno segetem me*emns. Cum sege-
tem messuerimuSy turn frdmentum in fearreToa iM^mus.
Dum autem sermOnem teflon confero, casso neque ^ate ;

pluviam totum agrum ssvero.'

Deinde Marcus
*
Hum pluet ?
*
inquit.
*
QuOmodo boc

Turn ^ricola 'Multa*, inquit, ^sunt agna pluyiae.

Nsnne himndines vides? Supra fluvium multae voii-
tant ; magni igiktr erunt imbres, Nomi ooniicem ibi
55
vidss ? Ecce, eornlx sola in rlpa fluvil hue illCie ambulat
et plsna voce pluviam vocat. Poeta noster haec
cecinit :

Turn eornlx plena pluviam vocat improba voce

Et sola in sicca sscum spatiatur narena.
Haec Eece autem certissimum
et alia stint slgna pluviae.

slgnum ; densa enim imbes sDlem pendet.

inter nOs et
Nisi tu quam celerrims domum cucurreris, imber ts
intercipiet ; equidem, nisi nunc properabo, non ante im-
brem agrum severo.*

PENSUM.
A. Decllna in futuro peifecto fulgeo, volito, curro.
:

B. Scribe primam personam singularis numeri futurl

perfectltemporis; sero, appropinquD, cresco, surgo,
meto, fero, video, cano, pendeo, intercipio.
(7.
Kesponde per futarum perfectum :

(i) Quando in campum ibis ?

e. g. Cum p6nsum meum fscero, in campum ibo.
(ii) QuandD ad ladum redlbis ?
(iii) Quando
seges crsscet ?
(iv) Quando
pluet ?
(v) magister eontentus erit ?
Quando
(vi) Qui discipulus praemium accipiet ?
(vii) Quando dormitum ibis ?
(viii) Quando Marcus vir erit ?
(ix) Quando agricolae frumen turn in horreum ferent ?
(x) Quando plantae tenerae ex humo surgent ?
(xi) Quando tu eontentus eris ?
(xii) Quando vos Latlnam linguam bene dicere poteritis?
D. Eesponde:
(i) Quocum Marcus sermonem conferebat ?
(ii) Quibus rebus caelum saepe est plenum ?
(iii) Quo tempore anni hirundinss in Britanniam re-
deunt ?
(iv) Quae sunt quattuor tempora anni ?
(v) Quo tempore anni agricolae serunt? metunt? non
laborant ?
56
 (vi) Quo tempore anni plorimum pluit?
(yii) Quomodo vocatur ille posta qul de cornice eecinit?
(viii) Bum ad ludum cum amico venis, quid per tdtuin
iter facis ?
(ix) Ds quibus rebus sermonem cum hoc amico confers?
(x) Quando sol non fulget ?
(xi) Hieme quid hmm
iacet?
(xii) Quo hirundinss autumno volant ?
(xiii) Cur nOn amant?
agricolae cornices
(xiy) Scribe ea nOmina avlum quae scis.
(xv) Quid nunc in caelo vides ?

QUAETA ET QUABEAGENSIMA LiCTia

Praeteritum Perfedum Tempus.
De Romulo et Bemo.
Nutrix cum infante Tito et sororibus sins sub vetere
quercu sedebat, dum Marcus in silvE ladit. Ad eos
pastor senex appropinquat, quern omnss unS voce rogant :

'NarrS nobis, sodes, o senex, f&bulam ds heroibns'.

Itaque narrSxe incSpit :

*Eomulus et Remus, ut ferunt, Martis del et Rheae

Silviae gemini erant fflii. Esx antem carudelisj nomine
Amulius, Albae Longaa turn r^nabat. FrStrem enim
suum regno iam expulerat omne^que frStris fflios inter-
fecerat Rbeae tamen Silviae pepercerat. Tandem hos
;

etiam infantes necare constituit; itaque in Tiberim

fiuvium servos conicere eos iussit. Forte Tiberis super
rlpas aquam effuderat efc agrOs, qul circa e*an% intm-
daverat ; neque adlre servl ad ilJstiun JBuvil cnrsum
poterant. Itaque in stagno parvnm alvecmi, in qua
infantas iacebant, reliqneront. Postquam aqua itemm
conssdit, lupa sitiens, quae ad flsmen desoendebat^
va^tus pneroram audiik MultOs diss eos nutzivit
Tandem pastor regil gregis gemino^ inv^nit et uxOrl
suae dedit. ULa eOs educavit. Ita conservitl puerl
urbem postea condiderunt.
57
 PENSUM,
A. Dscllna in tempore praeterito perfects :
expello, inundo.
B. Scribe Partss Principal's omnium in hac fibula ver-
borum.
G. Scribe omnia nomina in casibus Nominative et
GenetlvD Singularis Numert cum genere.
D. Eesponde":
(i) Quot quercus in horts tu5 sunt ?
(ii) Quocum Titus sedsbat ?
(iii) Ubi Amulius regnabat ?
(iv) Quem rsgnO expulerat ?
(v) Quem interfecerat ?
(vi) Cur Ebea Silvia adbuc vlvsbat?
(vii) QuDmodo Numitor geminOs necare constituit ?
(viii) Quid servos facere iussit?
(ix) Cur servl id facere nOn poterant ?
(x) QuandD flumen super rlpEs aquam effandit ?
(xi) Si flumen aquam super rlpas effQdit, qualss sunt
agrt?
(xii) QuandD lupa ad Tiberim descendit ?
(xiii) Quis infantss servavit ?
(xiv) Ubi est Roma ?
(xv) Quis Eomam condidit.
E. Explica per clausulam relatlvam: r6x, ntitrix, pastor,
quercus, senex, Infans, Tiberis, alveus, stagnum,
-
rTpae.

QUINTA ET QUADKAGENSIMA LlCJTIO.

Vox Pas$iva : Tempos Praesens.
Gastra Bomana.
Die quodam Marcus 5 cubili mode surrexerat, cum
castra ultra fluvium in cllvo posita conspexit. Turn
7
*
sunt ista tabernacula ? inquit ; hen ibi n5n erant
*
Quae
antequam dormitum Ivi/ Pater illl respondit: 'Castra
sunt, ubi exercitus Eomanus noctu dormit, cum bellum
gerit/ Bum prandium igitur edunt, talibus yerbls pater
castra explicat.
58
 'Cum agmen Romanum iter facit, vesper! tribunus
lectis cum mllitibus castra pOnendl causa praemittitur.
Locus ab eO capitur, prope quern aqua cibusque facile
invenlri possunt, Statim tribunus TexULum erigit et
quadratum spatinm signat, quod socil murure ineipiunt
Fossa circum tota castra foditur, ex qua terra vallum
stmendi causa cumulatur. In vallo quattuor portae
ftunt. Interea ab alils mllitibus media castra in varias
partes vils dividtmtur et in proprils locls tabernacula
pOnuntur. Separatim praetorium, quod impeiatoris
tabernaculum est, exstruitur quae omnia summa celeri-
-,

tate fiunt, quod haud procul agmen fessnm appropinquat/

PENSUM.
A. Scnbe tempus praesens vocis passivae hdrum verbd-
rum cumulo,
:
doceo, pOn5, fodi5, invenis, faci(5.
B. Eesponds ad interrogatum Quid fit? (Yerte in pas-
:

si vam v5cem.)
(i) Sententiam scrlbo.
(ii) Oibum edimus.
(iii) Castra pOnimus.
(iv) Tribtlnum praemitts.
(Y) DuOs tribune praemitto.
(vi) Terram cumulamus.
(vii)In vallo quattuor portas facimus.
(viii)Castra in variEs partss dlTidimus.
(ix) Praetdrium exstruimus.
(x) Fossam fodimus.
(xi) YosdoceD.
(xii) Me audltis.
(xiii) N5s docss.
(xiv) Ts audimus.
(XT) Te interrogs.
(7. Responds ad interrogatum : A qud hoc fit?
(i) Agricola agrum colit.

(ii) Gubernator narem gubernat

(iii) Ego YOS doeeS.
 (iv) Pastor oves pascit.
(v) Magister nos interrogat.
(vi) Puer ianuam aperit.
(vii) Mllite~s imperator duciL
(viii) Caesar Britannos vincit.
(ix) Horatius pontem dsfendit
(x) Sagittarius sagittam mittit.
(xi) Socii castra muniunt.
(xii) Miles aquam invenlre potest.
(xiii) Marcus castra cOnspicit.
(xiv) Mea verba audis.
(xv) Nos docss et interrogas.

SEXTA ET QuADRlaiNSBiA LECTIO.

Vox Pas&va : Praesens et Fwturum.
Castra Bomana.

Agmen castra intrat. Impedimenta et spolia in spatio,

quod inter vallum et tabernacula
est, cumulantur ibi ;

etiani equl pecud^sque pascuntui*. Deinde legiones ad

suam quaeque castrorum parteni dlmittuntur. Csna
statim paratur arma et tsla reponuntur mllite"s edunt
; ;

et bibunt. Post cenam vigiles per totum vallum dis-

ponuntur; omne perlculum avertitur; nam
itaque
hostes, si ad
vallum silentio adibunt aut explorandi aut
expugnandi causa, a vigilibus cernentur ; hi extemplo
exclamabunt et slgnum tuba dabunt ; omne"s statim
ex somnD exeitabuntur hostes repellendl causa, Dum
vigiles castra custodiunt, legiones ttitae seciiraeque
dormiunt
PENSTJM.
A. Daclina in tempore futur5 passlvae v5cis: excit5,
cernO.

5. Dsclina in tempore praesentl passlvae vocis: paro,

averto, custodio.
60
C, Eespondg ad interrogatum A quo hoc fit ?
;

(i) Mllites impedimenta in eastrls cumulant.

(ii) Pastores pecudgs paseunt.
(iii) EquOs nostrOs paseimus.
(iv) Hunc equum pascimus.
(v) Servl ce"nam parant.
(vi) Yigiles castra custodiunt.
(vii) Vigiles urbem custodiunt.
(viii) Hannibal Hibsrum flumen tensit.
(ix) Hannibal Alp^s transit,
(x) Peditss elephantos trans yiam ruptam trabunt.
(xi) Vigil hostss cernit.
(xii) Vigilss hostem cernunt.
(xiii) FessT arma repOnimus.
(xiv) Magister vos interrogat.
(xv) Magister vos audit.
D. Responds:
(i) Quo instruments signum in castns datur?
(ii) QuD instruments p^nsum scribitur ?
(iii) Qu5 lnstrGment5 Horatius flumine traMtur ?
e"

(IY) Quo instruments mains discipulus ferTtur?

(v) Quo telo hostis occlditur ?
(vi) Quibus tells hostes occidi possunt ?
(vii) QuD veMculo nautae vehuntur ?
(viii) Quo vehiculo agricola vehitur?
(ix) Quo vebiculo eques vebitur ?
(x) Quo instrumento sententia in tabula scribitur ?

SEPTIMA ET QUABRAGEHSIMA LECTIO.

Vox Pas&va : Tew%ws Fut&rum.
Castra Bomana,
Manetribunl centrorionesque extra praetorium <x>n-
vocantur.. Ulis dux iussa dat et talia verba dlcit.
Castra extemplo mov^buntnr ; arma ab omnibus para-
t

buntur; acies instnietur. Ham hostss iam in con-

spectu sunt; nosfaram impettun, ut credo, n&n mm&-
bunt, sed ipsl pridres n5s oppugnEbunt. Si prtmo ab
61
hostibus repelleminT, nollte desperare.ST enim fortes
eritis et
quam acerrime pUgnabitis, hostss tandem a
vobrs fiigabuntur. Eos qul ss dedere nolent oecidite ;

sed captives nolxte oeddere. Hi enim Eomam auferentur,

ubi vendentor; et pecunia vobis militibusque distri-
buetur. Haec iussa, tribunl centuriones^ue, extemplo
militibus niintiate.'

PENSUM.
A. De*clma in tempore futtirs vocis passlvae paro, moves, :

Tnstruo, capi5, cQstsdiS, faci5.

B. Verte in tempus futiirum sententias quae in pe"nsO
B XLY
sunt ; deinde in vDcem passlvam verte.
C. Verte in tempus futurum sententias quae in penso
XLY sunt ; deinde responds ad interrogatum :

A quo hoc flet ?

D. Explica per clausulam relatlvam in qua verbum

passlvae vDcis adhibstur pastor, dux, magister,
:

stilus, pEgina, gladius, sagitta, pons, cibus, vigiles

e. g. Pastor est is a quo ove"s pascuntur.

LiCTI
Vox Pas&m :
Tempera JPraeterita.
Obsidio Alesiae.
Marcus de proeliis et vietorils multa libenter audiebat,
Praecipue Caesaris ds vietorils audlre semper volsbat.
Pater enim ius, Caesare duce, contra Gallos BritannDsque

pugnaverat multa igitur ds bello Grallic5 MarcD narrare

j

poterat,
i '
Cornelius olim Marco Hodie/ inquit, ds obsidione
Alesiae tibi narrabo/
CUT Marcus ^SorOribusne etiam/ inquit, 'bane his-
toriam audlre licet?' Postquam sorore"s convocatae
sunty pater liberis haec narrare incepit
:

G-allOrum gentes a lulio Caesare victae

erant ana tamen gSns, cm nomen erat ArvernT, did
;

Rsmanis resistsbat. Rsgulus eorum erat YereingetortX

dux summa fortitudine, qul multls proeliis dsfessus
tandem intr& moenia Alesiae fugEtus est. Dum autem
Caesar contra oppidum omnibus cum copiis tendit,
moenia a GallTs flrmabantur, Mox Caesar advsrtit et ?

quia n5n statim oppidum capi poterat, c^nsilia ad obsi-

dendum vertit.*
PEKSXJM.
A. Scribe tempora imperfectum et perfectum vocis pas-
sivae hQrum verbOmm fug$, obsidoo, vertd, faci5,
:

audio.
B* Verte in vocem passlvam :

(i) Yercingetorix ArvemOs ducebat.

(ii) Inlius Caesar hanc gentem vie it.
(iii) Eomani Gallos fugavsrunt.
(iv) Arvernl moenia Alesiae firmabant.
(v) Caesar Alesiam obsidsbat.
(vi) Eomani Alesiam obsederunt.
(vii) Ego vos heri docsbam.
(viii) Obsessl anna paraverunt.
(ix) Yos sententias octo scripsistis,
(x) Alesiam posuit.
Caesar castra prop
(xi) Quam fabulam hen v5bls narrabam ?
(xii) Quot fabulas iam vsbls narrayi ?
(xiii) Dux tribunes centurionesque convocEvit.
(xiv) Dux eis iussa dedit.
(xv) Tribunl iussa militibus nuntiavsrunt.
C. QuOmodo E^mani castra ponelbant? Scribe deoem
Imeas.

LitcTIO.

Vox Passim :
Tempom Praeterita*

Obsidio Alesiae.

Caesar, ut dlxl, Alesiam oppidum obsidsre

tuii Castra extra moenia a Bftmanis posita siint, et
63
oppidum exteriore muro" cmctum est unde Caesar
;

moenia oppUgnabat, sed neque impetu capere

cottldie

neque tormojitls deicere poterat. Itaque obsidio multos

menses prGducebatur : tandem autem obsessi cibo aqua-
que carebant. Games in forum convocatl sunt. Turn
qurdam e principibus Gallorum hoc consilium dedit:
*Ntillum cibum habsmus; cibo nobis opus est Vivendi
causa; infantss nostros edere n5s oportet/ Vercinge-
torixtamen Gallos hoe facere vetuit. Turn prlncipgs s
Eomanrs dsdere constitu6runt. El, qul vl et armls cap!
n5n poterant, fame tandem vieti sunt. Vercingetorlx
Gallique Caesarl s dedidgrunt. Quorum multl quidem
extemplo occlsl sunt ; cgterl ^fortissimus quisque, vali-
dissimus quis'que, pulcherrimus quisque cum ipso Ver-
cingetorige in vincula coniectl sunt. Proximo anno"
Romam adducti sunt. Ibi Caesar eOs in triumplio doxit.

PENSUM.
A, Dscllna in temporibus imperfeoto et perfects passlvae
vocis: psno", cOnicio.

B. Verte in vocem passlvam :

(i) E5manl castra

extra moenia posusrunt.
(ii) Rsmani oppidum exteriore mtir5 clnxsrunt.

(iii) Caesar Alesiam capere non poterat.

(iv) Roman! moenia dsicere non poterant.

(Y) Obsidionem multos menses Galli producebant.
(vi) Multos Gallos occidimus.
(vii) Ceteros in vincula coniecimus.
(viii) Hos tandem Romam attulimus.
(ix) Caesar Vercingetorigem per triumpbum dQxit.
(x) Dux homines feminasque in forum convocavit.
CL Ta es miles Romanus Roman!,
; Caesare duce, Alesiam
obsident. Describe obsidionem Alesiae.

64
 QUINQUAGENSIMA LECTIO.
Parthipium Perfectum Passiruw,
Trinmphus Eomanus,
Caesar victor cum Gallls captlvls Eomam redierat, et
Cornelius in agmine erat. Institute igitur die Sem-
prSnia totam familiam spectandl causa secum doxit
et inter dye's fsstls vestibus indxitds
prope forum
s posuit In templis apertls arae ftoribus omatae
fiimabant. lam Titus
i
Equos/ inquit, n5n video. Ubi
est pater, ubi Caesar?' Cm mater respondet Caesar :
*

orationem apud mllitss extra urbem convocatos habet ;

virtutem eorum laudat ; spolia distribuit mos autem ;

curmm ascendet et per portam Triumphalem urbem

intrabit. Turn et Caesarem et patrem tuum vidsbis.*
Subito universi clamsrem tollunt ;
triumphus enim
adest. Praelbat senatus qul Caesarem saliitandi cau^
eonye"nerat deinde plaustra erant optimis spolils
;

onerata turn albi tauri auralis cornibus a sacerdoti-

;

bus ad sacrificium dacebantur post eds ibat inter ali&s

;

captives Vercingetorlx, vir superbtts, vinculis vinctus ;

turn Caesar ipse, toga picta vestitus et lauro coronatu^

currusplendid6,quemquattuorequl trahebant, vehsbatur ;

denique, novissimum agmea, equites peditssque clamita-

bant Io, triumpne '
et magna voee cantabant ; neque
!

'
Cornelius vocem infantis, qul * Pater ! iterabat, parvam
inter illos clamores audire poterat.
Postquam autem
Caesar ad Capitolium ascendit, taurf in 5rls caeei et
spolia IOYT dedicata sunt

PENSTTM.
A. Scnbe participium praeteritum passivum horan
yerbdrum et cum participiis singnla nomina:
e. g. ping5 ^tabuk picta.
d, orno,vestio, convocG,
 caedC, dsdic<5 obsideO, fugfy fodi<5, munio vinco,
1

? ,

capio, distribuOj do, condo, aperio, claudo, parO,

scrtbo, effundo, sero.
B. Responds:
, (i) Qualia erant templa, plaustra, cornua taurorum ?
(ii) Quales erant cTvSs, arae, taurl ?
(iii) Qualis erat Yercingetorlx, Caesar, toga Caesaris,
currus Caesaris, vox Titi, v5x mllitum ?
(iv) Quo dis Sempronia Romam ivit?
(v) Quern scum dacgbat ?
(vi) Quo consilio R5mam Tvit ?
(vii) Ubi fainilia Corneliana sS posuit ?
(viii) Apud quos Caesar orationem habuit ?
(ix) Quid Caesar laudabat ? Quid distribue"bat ?
(x) Quo cOnsilid senatus convsnerat ?
(xi) Quo taurl ducebantur?
(xii) A quibus taurl ducsbantur ?
(xiii) Quomodo Caesar ibat ?
(xiv) Ubi taurl caesi sunt?
(xv) Quomodo pater deSrura vocatur ?
C. Coniunge in unam sententiam :

Caesar coronatus est;

/.NJ
^
H Caesar curruin ascendit.
e. g. Caesar coronatus currum ascendit.
,..> f Galll vinctl sunt ;
^ '
Galll per triumphum dactl sunt.
\

Galll obsess! sunt ;

m
,...^
l J
f

| (3. aiii oppidum dsfendsrunt.

/. f Vercingetorix victus est
-,
;
\lv)
(Yercingetorix ss RsmSnls dsdit.
, N fMllitgs convocatl sunt;
^ v *

lMllite"s Caesaris 5rati5nem audlvSrunt.

, f Caesar milite"s convocayit ;

^* IMilitss
.^
Caesaris orationem audlv^runt.
, ..% f Roman! Gallas obsgdgrunt;

^^(GallT oppidum dsfendsrunt.

, ...vfEtruscTHoratium vnlneravemnt ;

,. [Dux tribunum praemlsit;

(ixj K jj ) t| ims castra posuit.
| ;
 / s Caesar
( Gallos cspit ;
* '
(Caesar GallOs BQmam duxit.
/ f Caesar Alesiam diQ obssdlt ;
'
^
-^
1 Caesar Alesiam tandem cepit.
, ..x
(
Pons fractus est ;
^
'I Horatius pontem translre non potuii
,
'
...^ (Caesar milites convocavit ;
^
( Caesar mllites laudavit.

/ \$ Caesar GallOs cepit

^ '
1 Caesar cum
Gallls
;

Eomam
rediii
, x ( Caesar mllitss convocavit

^ H ;

Caesar apud milites Orationem habuit*

/ Sacerdotes Eras ornaysrunt
^ v .^ | j

1 Arae fumabant,
'

Centurid vulneratus est j

Dux centuriom praemium dedit.

( Magister ianuam aperuit ;

j^agisfej. cameram intravit.

\Puer pe"nsum fecit ;

(p uer dormltum ivit.

(Mllitss arma reposuerunt ;

Milites csnavsrunt.
f Spolia Icm d^dicata sunt ;

j Caesar domum redirt

D. Tu es Marcus ;
describe triumphum, duin Romtol
praetereunt.

UNA BT QuiHQUAGKHSIMJL
Cornelius litteras scribit.
GrllTTS QlTI2?TO S.B.F.

Donum, quod nunMus tuus in mantim mihi trftdidit,

roagnD cum gaudio accipio. Ego et uxor mea multas Mbi
gfatias agimus. Quid Bomae nuper aeddit? Quam
opinionem senatores d lulid Gaesare habent? haec
cogn5seere volebas j tamen Brundisil omnia tanta celeri-
tate ajinuniaaiitur. Quid noyl tibi nSrrftre poscsaa?
67 22
lulius in die's potentior fit et a plebe magis amatur;
paucis enim ante diebus, dum Alba ad Urbem iter facit,
J
multi exclamabant *

Salve, Kex !
;
at lulius, hom5 pru-
*
dentissimus, Caesar sum/ inquit, 'non re"x.' Equidem
tamen d salute eius metud. Dum enim fest5 die
senator!! iuvenes cursum inter Via Sacra currunt et se"

ipse ex gradibus templl spectat, magna multitude con-

venit ; subito autem Marcus Antsnius diadema illi
oifert ; ubique silentium fit nemo plaudit praeter
;

paucos lull amlcos. Ille diadema reicit turn omne"s ;

plauserunt. Antonius autem, nondum contentus, ter

diadsma obtulit. G-audeo quod tam stulte egit ;

in invidiam enim Caesarem addQxit. lam pl^rlque

senatorss eum oderunt, neque Cassius saltern, ut puto,
hanc facultatem agendl praetermittet. Caesar tamen
ssctirus mihi esse videtur. Has lltteras Brundisium per
eundem nUntium mitts. Kalendis Martiis dedi.
Vale.

PENSUM.
A. Scribe tertiam persSnam singularem et pluralem tem-
porum futuri et imperfect! et perfectl passlvae
V5cis verborum :
trado, anntlnti5, offers, reicio,
addtico, mitto, accipio.
B. Decllna : idem
nantius, haec facultas, festus diss.
(7. Scribe hanc epistulam: Marcus Antonius ad amioum
suum Claudium, qui Athenis est, Htteras de
diademate Caesar! oblato mittit.
D. Scribe participium perfectum passlvum in Ioc5
clausulae temporalis :

(i) Postquani Marcus AntOnius diadema obtulit, Caesar

id rsiscit.
(ii) Postquam Caesar salutatus est, respondit:
sum/
r6x
(iii) Postquam tuum ntintium accspl, eum dimisi.
(iv) Postquam tuas lltteras accepl, E5mam Ivl.
(v) Postquam Alesiam cspit, Caesar domum rediit,
68
 AlTERA ET QxTINQTTAGENSmA LECTIO.
Alterae de eadem re Htterae.
GAIUS QUISTO s. i>. p.

Litteras tuas accspi, pro quibus multas tibi gratias

ago.
Illud, quod metusbam, accidit. lulius enim hen inter-
QuT autem sunt coniiirati ? Hss bene novistl;
fectus est.
Marcus Brutus, qui homo honestus est, sed rempubli-
cam magis quam ipsunx Caesarem amabat, et Cassius,
quT Caesari invidebat, auetores eranfc coniurationia
Neque prodigia deerant ; Kalendls enim MartiTs vates
quidam Caesarem in via admonuit Cave Idiis M&r- '
:

'
tias Securus tamen lalius Idibus Martia ad senifcum
!

ibat, cumvatem inter multitQdinem conspexit, CUT 'Hens

4 *
vatss ', inquit, vsnsrunt Idas
Turn ille Mirtiae. :

4
YsnSrunt quidem, O Caesar, sed nOndum pi^aeterieruni*
Deinde, dum civSs ab illd rss Yarias petunt, Artemidorus
el libellum dedit, in quo coniQratdrum nomina indi-

caverat conioratl autem nullam facultatem Caesari

;

dabant legend! undique enim eum premebant. Turn,

;

signs dato, gladios stringuntipse etiam aderam, sed

obstupefSactus nihil facere poteram et innumerls
ictibus Caesarem transSgnnt. Ille solus paMmmper
silentio resistebat ;
amlcum suum,
sed simul ac BrQtum,
4
inter inimlcos cernit, Et tu, Brute!* exclamat et ante
stataam ipsam Pompei mortuus cadit.
Miseret me illlus tarn illiistris imperatoris, sed gauded
quod Bratus rempublicam servavit, Et ta, quid ds his
rsbusputas?
Vale.
a. d. XVII Kal. Apr. dedl.

A. De"ellna : rsspublica, idem n5men, vate^ quidam,

B. Scribe omnia nOidina in hac Ieeti5ne cum genere et
cast! genetlvo amb^rum numerorum.
C. ScribePartss Principal 5s omnium in hac Isetione ver-
borum.
D. Scribe bane epistulam: Brutus vesper! Idibus
Martiis Htteras de coniuratione ad amicum
scribit.
E. Kesponde":
(i) Cur Gaius Quints gratias agsbat?

(ii) Cur Caesar a Bruto occlsus est?

(iii) Cur a Cassio occlsus est ?

(iv) Quo consilio bi comtiraverunt ?
(v) Quo di vatss Caesarem admonuit ?
(vi) Quo dis Caesar occlsus est ?
(vii) Quo ArtemidSrus libellum scrlpserat ?
consilio
(viii) Quid spectators facisbant ?
(ix) Cuius Cornelium misersbat ?
(s) Qualium bomimim ts miseret ?
(xi) A quibus Caesar premsbatur ?
(xii) Qua ds re vatss Caesarem admonuerat ?
F. Verte in vocem passlvam :

(i) Donum, quod nuntius tradidit, accspl.

(ii) Caesar diadsma rsiscit.

(iii) Antenius Caesarem in inyidiam addtixit.

(iv) Ego bas lltterSs ad te mitto.

(v) Caesar libellum ArtemidoTi non Isgit,

TEETIA ET QUXNQITAGEKSIMA LECTIO,

Verlum D&powns.
Profectio Marci.
Marcus prima luce s cublll surgit neque cibum ante
est quam dom5 ad ladum proficiscitur. Si in itinere
morari yult animalia persequendl causa, senex servus,
qui eum conritatur, ita loquitur; 'Propera, Marce, tg
precor, nisi sSrD in Indum vis ingredi/ Illos sequitur
verna parvus, qui Iibr5s tabellasque portat. Si forte
librlaut still oblitus erit, magister Iratus Mare5 ita
(
loquitur ; Cur stilum doml rellquistl ? Qu<5 Instruments
'
ad scrlbendum uti vis ? Nonne verbera meriims es ?
Puer silentio poenas dabit ;
at verna etiam, ut opinor,

post ladum verbera patitur, quae plsns meritus est.

70
A. Scribe Partss Principals verborum dsponentium.
B. Quern casum haec verba regunt ? careo,
Citor, miseret,
obllvlscor, invideO, licet, oportet.
(7.
Responds :

(I) Unde Marcus prlma hora cottrdie" proficlscebatur ?

(ii) Quando cublll surgsbat ?
(in) Qu5modo differunt inter ss servus et verna ?
(iv) Qu5 consilio yerna Marcum sequsbatur ?
(v) Qu5 consilio servus senex eum eomii&b&hir ?
(vi) Quo cOnsillo Marcus saepe morabatur?
Crir maglster iratus est ?
(yii)
(viii) Uter puerorum verbera meritus erat ?
(ix) Uter verbera passus est?
(s) Quo instrumento ateris ad scribendum In tabula ?
(xi) Quibus membris atimur ad natandum ? Quibua ad
salienduni ?
(xii) Quis te ad ludum comitatur?
(xiii) Si sero in ladum vSneriSj quid magister loquBtur?
(xiv) Quando ta 6 cublll surgis ?
(xv) Quando domo proficlsceris ?
Beclina tempera praesens et futarum : moror, mereor,
patior.

QtTAETA ET QUINQUAGENSIMA
Verbum D&ponens.
Reditus Marcl.
Sexta hora, dum Marcus domum redit, parentes eum in
horto exspectabant. Postquam matrem amplexns est at
patrem salutavit, ilia eum rogavit: CQr toga tibi tam
(

sordida est?* CuT Marcus 'Quia in limo/ inquit, de- *

lapsus sum, dum avem persequor*. Turn mater irfita,

quod puer tam impr&dsns erat, *Kon cnabis igitur/
inquit, ^statim ad cubiculom abi/ ICareus autem lacri-
mare incspit nam persuadere lacrimis main seifcbat
et Ignosce mihi inquit, mater mea *
*
*, ndll Trasd ; iam ;

satis poenSmm dedi paene enim ante mortuus sum,

;

71
 qnam servus rne @ fossa extr&xit '. Turn mater ftlium
iteruin aniplexa alteram togam Induendi causa dlmisit.
Hie mox ad cenani regreditur ridens et pura toga
vestttus.

PENSUM.
A. Decllna tempus perfectum verborum :
amplector,
morior.
B. Scribe Partes Principals :
reded", amplector, delsbor,
persequor, irascor, persuades, scio", Ign0se5,
morior, extraho, induO, regredior, rldeo.
C EespondS:
(i) QuOmodo vocantur pater et mater ?
(ii) IJtrum parentem Marcus amplectsbatur ?
(iii) Utrum parentem saldtavit ?
(iv) Cor sordida facta erat toga Marci ?
(v> Quando toga MarcT sordida facta est ?
(vi) Cor Sempronia irata est ?
(vii) QuOmodo Marcus matrl suae persuadsbat?
(viii) Cor matres frliis suls semper TgnOscunt ?
(ix) Oportetne matres frills suls semper ignSscere ?
(x> Quo consilio SemprOnia Marcum dlmlsit ?
(xi) Meritusne est Marcus certain ?
(xil) A quo Marcus e fossa exti-actus est ?
(xiii) Quails Marcus ad cublculum dimissus est ?
(xiv) Quails Marcus ad cenam regressus est ?
D. Conlunge in Qnam sententiam :
v (Marcus maferam
^/I
amplexus est ;
M Marcus patrem salotavii
....
|
Marcus regressus est ;
1
M Marcus cenarlt.
(iii^ I
^uer "

^P delapsus est ;
1
MPuer sordidam togam habet
y. vMarcus domo profectus est
(
;
* '
1 Marcus
in itinere morabatur.
, v
Discipull stfldrum oblltl sunt ;
I
*
MlHsdipiill poen&s dabunt.
Caesar in senatum ingressus est ;

Conitiraiat Caesarem occlderunt.

72
 ,~. ( Marcus S Ind5 regressus esfc ;
Mater Marcurn amplectitur.
i

/.. Marcus verbera meritus est

(

;
1 j
( Mater Marco
TgnOviL
/ . Avus mortuus est
*> f
;
*
MPuerl puellaeque lacrimant.
, x
J
Marcus animalia persecutus est
^
*
(Marcus ssrO ad ludum advenit.

ET QUINQUAGEXSIMA LECTIO,
Pariidpia PraesBns et Futurum.
Hortus.
Die quodam pnmd
v^re Titus, quT iam pedibua ire
poterat, cum ntitrlce in hortum ingressus fldrss spectabat.
Ubique stant arbores, quae aestate, dum sol fulgst,
dulcem umbram praebebunt et autumno poma ferent.
Hie sata sunt semina, ex quibus mox florss varila colori-
bus, lflia? violae, rosae
nascentur ; illlc iam fiorent
?

hyacintM, crocij narcissi Omnss Titus ainabat et

praecipue hyacinthum ; quern ad florem currit et carp-
tizriLS eum manG tangit, Subitd autem non verba
tantum ntltricis, sed Terbera efciam meminit ;
ilia enim
flor&s carpere saepe eum Tetueral Turn 4
Qu5inodo',
inquit,
4
Mc fios vocatur ?
'

Postquam hoc didicit, iterum

*
rogavit: CQr hyacinthus vocatur?' Ilia 'Tibi ho<3
*
dlcam*, inquit. Hyacinthus puer erat pulcherrimus et
tarn grandis quam Marcua Eum et Phoebus ApollD
et Zephyrus amabant ; libeniatis tamen cum
Apolline
puer lade"bat. Glim Zephyrus eos inter ss discnin
iacientes conspexit, et fratua discum a <fe& eonieetum
in cor puen dsvertai Hie gravi vnlnere Ictus humi
ceeidit; neque ars Phoebl Beque lacrimae Zephyrl,
qtiem iam facfeE
paenitet, ad ylt&m earn T&TOC&TQ
possimt, E saiignine sius exortas est flos semper
nomen serra turns.'
n
 PENSUM.
A. Scrtbe participia praessns et futarum SctTvae vocis
et perfectum passlvae TOCIS verborum :

spectOj fero, sero, voco, carpo, servo, tango, dlco, lado,

doceo, iaciOj audio.
B. Scribe participia praese"ns et futurum et perfectum
verborum depOnentium :
moror, comitor, rnereor,
sequor, loquor, ingredior, patior, irascor, oblTvlscor,
amplector, morior, exorior.
C. Responds:
Quid sfgnificat Verbum Depone"ns ?
(i)

(ii) Quo tempore annl Titus Sore's spectabat ?

(iii) Quo tempore annl arborss umbram praebent?

Quando poma ferunt ?
(iv) Explica Tocabula semen, cor. sanguis.
:

(v) Quo colore sunt floras ?

(vi) Qul floras V6re nascuntur? Qulaestste?
(vii) Quo cOnsilio Titus hyacinthum tangit ?
(viii) CQr consilium vertit ?
(ix) Compara Hyacinthum cum Marco,
(x) QuT ventus ex occidente flat ? QuT ex orients ?
QuT s mertdis ? Qul a septentrionibus ?
(xi) Quocum puer libentius ladsbat ?
(xii) Quis illls invidsbat ?
(xiii) Paenitetne ts, si malum fscistl ?
(xiv) Caius rel turn ts paenitet ?
(xv) Unde fios exortus est ?
JD. Coniunge in dnam sententiam :

/.,
'
(PuerrTdsbat ;

IPuer ad ce"nam regressus est.

" (Phoebus Apollo et Marcus disctim iacisbant ;
/..^
'
illlr sermOnem inter s5 cOnferebant.

p.., (Zephyrus lacrimabat ;

^ '
1 Zephyrus corpus Hyacinthl spectavit.
/- % Gladiafcorss moritun sunt ;
f

^ '
1 GladiatOrss consulem salatant.
, , (Miles profectQrus est ;
^ ^
1Miles uxOrem suam amplectitur.
'ConiQratl Gaesarem oecisun erant ;
Coniurati eum undique premsbant.
74
1?. Clausulam temporalem verte In particlplum :
(i)Horatius, clum in aquam desiiit, exclamavit : <R0
mam servavT,*
(ii) Senex, dum morltur, 'Yalete/ inquit, 'liberl melP
(iii) Dum
sol oritur, Gallus cantat.
(iv) Caesar, dum
iter facit, lltteras a sen&tn accSpii
(v) Postquam Caesar Eomam regressus est, Brutus
Cassiusque eum cxicTdemnt.
(vl) Postquam geminl prope Tiberim relict! stmt, lupa
eOs invSnit.
(vii) Lupa, dum aquam bibit, vagrtOs puerOrum audit,
(viii) Pastor, postquam pueros invSnit, e5s us5rl suae
dedit.

SEXTA KT QuiNQUAGlNsrsrA LECTIO,

Mensa,
H(5ra csnae adest. et omnss propter laborem esurientss
et sitientss domum redeunt. K5nne famss optimum
cibl eondimentum est? Cibo igitur parato servlsque
circumstantibus, tota familia in trielinio accumbit ;

Cornelius ipse in summc* loco, uxor in proximo, deinde

Mil filiaeque. Servl cibum ante eds ponunt et ex
amphora vinum aufe aquam in poctila fandunt pifmo ;

Ova aut pisc^s edunt, deinde carnem aut ovium aut bourn
aut avium,' postrsmo pdma. Panem digitis frangunt ;
dextra omnes cibds ad 6s ferunt pScuIa vino plena ad
;

labra tollunt. Nonnunquam Sempronia Titum culpat ;

quod nimis est et rapid ius quam oportet. *N6ll tanta

frusta sorbere sed parvam partena dentibns morde
f !
*

Turn pater *Neque edac^*, inquit, nQs oportet ^e 4

neque ebriosos, sed sobrioe; satis ^te et satis bibite,

mel llberl; deinde fame sMque depulsis, desistite!
?

mentem sanam ita servsbifcis in corpore steo. Honoini-

bus vero edendum est vrvendi eauss ;
sic renovates
sangnis ex corde per omnia membra fluit ; itaque corpora
validiora &unt ei saniora.'
75
A. Scribe Partis Prtncipales :
accumbd, fundo, mordeo,
edG, bibo, desists, suriu, sitio, sorbeu, fluu.

frango.
B, Kesponds :

(i)Quando tota familia in trlcllnio accumbit?

(ii)Cor Sempr^nia Titum culpat ?
(lii) Quid Tltuin nGn oportet facere ?

(iv) Quales nos nOn oportet esse ?

(v) QuandD nobls desistendum est ?
(vi) Quo cOnsilio hominibus edendum est ?
(vii) Quid Tito n5n sorbendum est ?
(viii) Quid ei mordendum est ?
(ix) Quantum nftbls edendum et bibendum est?
(x) Cur omnss domum redeunt ?
(xi) Quo cOnsilio omnss domum redeunt ?
(xii) Cdr omnes esuriunt et sitiunt ?
(xiii) Qualos nos oportet esse ?
(xiv) Quomodo corpora nobls validiora ftunt ?
(xy) Unde servus vlnum effundit ?
O. Dsclma fames, .
sitis, dsns, cor, os, sanguis, bos, caro.
D. Ta Marcus es ; describe cenam.
 ARS GEAMMATICA
PE1MA PAES: ACCIDEKTIA
NGMINA.
1. Flexibus nftmmum Numerus et CSsus dt<larantur.
Numert sunt duo, Singul&ris et Plttralis.
Castls sunt sex, Nominatlvus, Vocatlvus, Accusatlvus,
Genetivus Datlrus, Ablatrvus.
?

Genera etiam tria sunt nOminura Mascullnum, F&minl-

?

num, Neutnim.
2. Qulnque sunt d^cllnationes nominum, quas lnfr&

exponemus Genetlvl Casus termination ibus d$eernendae

j

sunt.

3. PHwa DecUn&tio.
Prlma D^cllnatis eorum est nftminum qudrum Grene-
tlvus in Singular! Numer5 in *ae exit. E. g.

Sing. Pl&r*
N. V. mens-a mens-ae
A. mens-am mens-fis
G. mens-ae mens-arum
D. mens-ae mene-is
Abl. niens-a mms-ls
Hdrum nOminum Grenus est PeminlntmiJ nisi quod e&
quae TITOS deslgn&nt Mascullna sunt.
Eddem mods dscllnantur haec :

amphora camera columl>a deztra

aqua carta colnmna domina
ara c&xjm creta epMab
arista cena culpa fabula
77
 Itm'Mna :

Hasculina ;

agricola nauta verna

in cola poeta Murena
C&stis Loo&ttvus :
Mdiiat, Romas. Casus LocStlvus : AfhSrite.

Sectmda Declinatid.

4. Hao in D^clmatiOne Nominatlvus Singularis in

-us aut -er aut -um, Genetinis in -I, exit.
NOmina quae in -us aut -er exeunt Mascullna sunt.

Sitig, Plur. Sing. PZw.

N, amlc-us amic-I ager agr-i
V. amic-e amlc-I ager agr-i
A, amlc-um amlc-os agr-um agr-os
G. am!o-l amfc-orum agr-i agr-orum
D. amlc-5 amlc-ls agr-o agr-Is
AbL amlc-d agr-d agr-ls
78
 Eddem mod 5 dgcllnantur ;

agnus fundus lulios

3
neryus
alveus gallus socius Mrcus
amicus Notus
animus fladius
ortus stilus Oceanu 5
;

annus humus 1
taurus Padus
asinus hyaeinthus Phoebus
autumnus lectus triumphu? Poenus
avus libelluri umerus Quintus
campus llmus ventus Remus
capillus loculus \icus Roman us
captivus locus 2 vtiicus R5mulus
easeus ludus Sextui
cervus modus Brutus Titus
cibus mulus Gkcus Zephjrus
clipeus muruff Cornelius 3
cllvus narcissus Etruscus geminl
coniuratus nasus ludt
Eurus
crocus numerus Gaius ager
digitus nuntius GaUus aper
discipulus oculos Germanus lioer
discus populus Graecus magister
dominus pugnus Hispanus puer*
regulus Horatius 5 vir*
remus Indus Isfcer
8
fiuvius Sagittarius Italus liberi*
1 8
FSminlni Generis ; Cisus Locitlrtis, kuml.
2
pi. loca. Voc,
Gen. sing. -i. *
et Gen, jsmarf, w'rt, ffl&rtnan.

5. Ea n5mina quae in -urn exeunt Generis

Neutn ; hoc modo" dsclinantur :

Sing.
N. V. A. bell-urn bell-a
G. bell-i bell-oram
D. bell-o beU-ls
Abl. beU-o bell-is

modo dsclinantur ;

aedificium caelum donum frustnm

collam exemplnm gaudiam
baculom c^ndnnenluni factam gnbernacolam
bellum consiliam forana horreum
bracchium cubiculam frumentum iaculom
79
 Tertia Decllnatio: Nomina Pansyllabka.
6. Hac in Decllnatione Genetlvus Singularis in -is
exit.

Distinguenda sunt ParisyUabica n5mina ab Impari-

sylkbicls ; parisyllabica sunt ea nomina quae in G-enetivd
pares atque in Nominative syllabas praebent haec omnia ;

Grenetlyum Plaralem in -ium formant, e.g.

Sing, Plur.
N. V. civ-is civ-es
A. civ-em civ-es
G. civ-is clv-ium
D. clv-l clv-ibus
AbL clv-e clv-ibus

JEtodem modo decllnantur haec Mascullna et Feminlna

ndmina:
3
OTIS iA 1
'
avis invems sitis *

canis * senei 2
panis tigris
8
1 1
linis (g* sen-is) pellis vestis
mensis piscis Tiberis 8
hotis navis 1 puppis
l

* 5
Gen. pi. comem, iutrnum, senum. Ace. s. -im t abl. s, *i.

SO
 F6m. Abl. s./am?.

Imparisyllabka.
7. Horum nSminum Genetivus PlUralis in -urn,
in -ium, exii
Animadvertenda eat summa can in haiusmodt nomini-
bus Radix, i. e. ea pars nGminis cui inflexionss ad-

iungis eo consilid ut ndmen declines, e. g. Ie5 ? radix

Sing.
KV. leo leon-es
A. leon-em leon-es
G. leon-is leon-um
D. leon-I leon-ibus
AbL leon-^ leon-ibus

Alia exempla radlcum :

labsr- . S. labor Gen. PL

flor- Norn. S. fios Gen. PL fl&r-um
Nom. S. pater Gen. PL patr-um
patr-
milit- Norn. S. miles Gen. PL milit-um
Nom. S. grex (= greg-s) Gen. PL greg-um
greg-
iQdic- Nom. S. iddex (= iodic-s) Gen. PL indie-um
SratiOn- Nom, S. 5rati6 Gen, PL
fortitadin- Kom. S. fortittido Gen. PL fortitadin-tim
aestat- Nom. S. aestas Gen. PL aesta^-iun
virtdt- Norn. S. virttts Gen. PL Tirttit-iini
pac- Horn. S. pax (=
Norn- & v$x {= Gen. PL
lac- Norn, a lax {= Ifcc-s)

81
 M&sculina N&nina ImparisyUdbica.
Mascullna sunt ea nomina TertTae De"cllnati<5nis
8.

quae In -<X -or, 5s, -ter, -es, -ex exeunt, e.g.

centurio imperator eques remex

led" pastor miles (remig-is)
sermo senator pedes sol (sol-is)

Septentrion-es spectator pes (ped-is) vigil (vigil-is)

veniitor sanguis
arbor 1 viator (sanguin-is)
clamor victor Apollo
color ~ (Apollin-is)
anas Aquilo
soror Caesar

f
auctpr Scipip
gladiator fr&ter (princip-is) Yercingetorlx
pibernator
mater *
parens
laculator pater (parent-is)
1
F5m. secundum seastun.

N&mina Imparisyllabka,
9. Feminina sunt ea nomina quae in -do, -io, -tas,

-Qs, -x exeunt, e.g.

Loe. sing.

Neutr&lia Nomina.
10. (i) ParisyttaUca.
Sing. Pl&r.
N. V. A. mar-e mar-ia
G. mar-is mar-itun
D. mar-i maribus
Abl. mar-I mar-ibus
Eodem modo declmantur: cubile, animal, moenia (pi.).
82
 (2) ImparisyllaUca.

11.Neutralia sunt ea nomina quae In -en (e. g.

n5niin-is), -us (e.g. genus, generis; corpus, corjx>r-Is)?
-er (e. g. verber, verber-is) exeunt.

Sing. Plur.
N. V. A. genus gener-a
Gr. gener-is gener-um
D. gener-I gener-ibns
Abl. gener-e gener-ibus

Eodem modo declmantur :

agmen opus crus capufc (capit-is)

carmen vulnus rus 2 cor (cord-is)
fiumen lac (lact-is)
1 3
semen corpus iter diadema
Htus l ver (diademat-is)
l
genus pecus verber
l
onus tempus os (or-is)
2 *
1
Gen. sing, in -om. Ioc. sing. run. Gen, sing.

12. Huius decllnStiQnis sunt nSmina in* -us efc -G

exeuntia quae Genetlvum in -us formant, e.g. portus

(masc.), genti (neut).

Sing.
N. V. port-us port-Os
A. port-um port-as
G. port-us port-mini
D. port-ui porfe-ibus
Abl. port-a port-ibus

N. V. A, gen-u
G. gen-us gen-uum
D. gen-u gen-ibus
Abl. gen-u gen-ibim
83
 mods declinantur fcaee H&seullim et Neutralla :

s
Fim. D. Abl. pi.

Quinta Dectinatio.
18. Hanc in DscImatiOnem cadunt pleraque nDmina
quae in -ss exeunt. Omnia praeter dies (m.) ffeminlna
sunt.
Sing. Pltir.

N. V. di-es di-es
A. di-em di-es
G. di-I di-erum
D. di-I di-ebus
Abl. di-e di-ebus

Ita etiam :
acies, glacies, mer idles, res.

14. Anomala Nomina.

Sing. Plur. Sing. PUr.
N.V. has bov-es deus di
(voc. deus)
de-urn de-6s
de-1
de-o dis
de-o dis

Sing. Sing.
vis luppiter
vim lov-em
(deest) lov-is
(deest) lov-i
vi lov-e
N.B. E6spublica Gen. reipublicae, &c
? f

84
ADIECTIVA
 Eftdem modd declinantur participia futurum activum et
perfectum passivum.
N,B. Dexter, dextr-a, dextr-um. Ita etiam niger,

noster, pulcher, ruber, sacer, sinister, vester.

Tener, tener-a, tener-um; miser, miser-a 7

miser-um.

Antimala Adiectlva.

PL ali-Iy ali-ae,
ali-a? &e.

Eodem mododeclinantur: nullus, solus, totus, nonnulli,

alter (Gen. alterius), uter (Gen. utrlns).

Adiectim Secundae Classis.

16. Parlsyllabka.

Sing. Plur.
1LF. N. M.R K
N. V. brev-is brev-e brev-es brev-ia
A. brev-em brev-e brev-es brev-ia
G. brev-is brev-itun
D. brev-i brev-ibus
Abl. brev-i brev-ibus

Itaetiam:
cradelis fertilis iJlustrie talis
difficilis fidelis omnis tristis
docilis fortis qualis? triumplialis
dnicis grandis nidis utilis
facilis gravis
86
 N.B. Celer ? celeris, celere.

17. ImparisyMaUca.

Sing. Plur.
M.R K M. F. N.
N. V. audas: audEc-es audac-ia
A. audacem audax audioes aud^c-ia
G. audae-is aud&o-ium
D. audac-i audax?-ibus
AbL audac-i audac-ibus

Eodem modo declinantur :

*
dives Mdivi^-) imprudeus pauper rapax
edax (imprudent-) potlas sagax
ferSx (feroc-) iBgens(ingent-) pradens
3
1
G. pL <itm'linj pQvperum, N. pi. t^era, G. pi.

CJomparafeiva bdc modo declinanttor :

Sinff.
M.F. N. M.F. N.
N.V. melior melior-^ melior-ci
A. melior-em malior-is melior-e
G. melior4s melidr-iun
D. melior-I melior-ibus
AbL melior-e melior-ibus
87
 Compar&tio Adiecffivorum.
18. Trs sunt Gradtts Comparatidnis, PositTvus, Com-
parStivus, Superlativus ; qul hoc mods formantur.

Eddem modo quo niger et miser comparantur alia adiectiva

quae in -er exeunt, e. g. pulcher, acer, celer.

N.B. 2. faeiiis facil- facil-ior iacil-limus

difficilis difficil- difficil-ior difficil-limus

19. AnQmala Comparand.

Oea. i^ifntw, K. et A. Neut. ptura.

88
 ADVEBBIA.
2O. Form&tio Adverliorum.

fa) Adieciiva prlmae classis -5 pterumque radlei

addunt, e.g. amlc^j ignavt? lent^ misers, &c.
t

Excepta: bene. mala

cito, subito, rar$.
multum, mignopere, pleruxnque.
(b) Adiectiva seeundae classis -iter radici addunt,
e.g. acriter, celeriter, fortlter, sagaciter.
Exceptai audacter, diligentetj libenter, prQdenter.
facile, difficulfcer.

Index
21, Adverb la modi.
QuOmodo? forte, fortasse, ita, quam? B5paratim t

sic ;
accedunt etiam omnia quae in -s et -ter exeunt.
Quantum? haud, immo multum,
? magis, mlxim^ ?
ns . , ,
quidem, nOn, plus, minime. satis, minis, fers,
paene, praecipue, longs, procul, plerumque ? tantum, vix.
Adverbia iempms.
Quando? adhue, aliquando, antea, cotttdis, cirts,
deinde, denique, extemplo, hen, hodie, iam, interdum,
interea, mane, modo, mox ? noctQ, n5ndum, n5nnunquam,
nunquam, nunc, nQper ? olim, posted, posthac, postr6m5,
prrmo, pnmum, semper, statim, tandem, unquam,
yesperl.
Quamditi? dia, parumper.
Qtiotiens? iterurn, saepe, semel, bis, ter, &c.

Ubi? circa, hie, iM illlc, infra, ublque; domi,

Brundisii, E6ma^ &c.
hue, Hlfte ; domnm,, Bdmam, &e,
U nd e ? hlBc, ilteQC, undique ; domo, rUr% Roma, &c.
 Compamiw Advcrbforum.

NUMEEALIA.
23. Cardinal* OrdintiUa Adverbia

(Quot?) (Quotus?) (Quotiens?)

I unus primus semel
II duo seeundus vel alter bis
III tr^s tertius
IV quattuor quSrtus quater
quintus qumquiens
VI sex sexfeus sexiens
VII septem septimus septiens
VIII octo octavus octiens
IX novem nonus noviens
X decem deciens
XI undecim undeeimus undeciens
XII duodeeim duodecimus duodeciens
XIH tredecim tertius decimus terdeciens
XIV quattuordecim quartus decimus quaterdeciens
XV qulndecim qulntus decimus quindeciens
XVI sedecim sextus decimus sedeciens
90
 Cardinalla Ordin&ia Adserbia
(Quot?) (Quotas?)
XVII septendeeim Septimus decimus septiens deeiens
XVIII duodevlgintl duodevlcensimus duodeviciens
XIX undevlgintl undeYicnsimus undevleiens
XX vigint! vlcensimus vlciens
XXI unus et vlgmti unusetvlcensimuB semel et vlciens
XXX trlcensimus trlciens
XL quadrSginta quadragensimus quadrfigiens
L quinquiginta quinquagensimus qulnqufigigns
LX sexaginta sexSgensimus sexagiens
LXX septuaginta septulgensimus septulgiens
LXXX octogint octogensimus octogiens
XC nonSginta n5ngensimus ndnSgiens
C centum centensimus centiSns

Dcdin&tio Numer&lium.
24. Decllnantur Qnus (v. 15), duo, trsa.
Alia a quattuor usque ad centum Curdioftlia inds-
cllnabilia sunt.
Duo (ambd) et tr$s lidc modo d^clmantur:

Ordinaiia eodem mode d&clinantur quo bonus, bo n a,

bonum.
PKOHOMINA.
25. (a) Personalia.
 (ft) Kejkxlw.
Sing, et P/tlr.

A. se ml sese
G. su!
D. sibi
Abl. se vel sese

(e) Demdnstratlm.

Sing. M. F. N. P/ar. M. F. N.
hi hae haec
hds has haec
horam hsrum horum
his
his

el,
a eae ea
eos eas ea
eorum earum eorum
els vel ils
els ml ils

N. ille ilk illud illi illae ilia

A. ilium ilkin illud illos illas ilia

G. illlus illonun illarum illorum

D. illi illfe

AbL illo ilia illo mis

Eodem modd qu5 ille dscliaantur iste efc

ipse, nisi
quod ipse Neutnun N. et A. ips-um praebet.
Idem, quod Yoc&bulum ex is et -dem compositum
est, hoc

Sing. M. R N. Pliir. M.
N. idem eadem idem Idem eaedem
A. eundem eandem idem eosdem eEsdem eadem
G, eiujsdem eonmdem eHrundem eorandem
D, eldem Isdem vel elsdem
Abi eodem eadem eodem isdem vel elsdem
m
Sing. M. F. N. PZr.M. P. N.
N. qu! quae quod qui quae quae
A. quem quam quod quos quas quae
G. cuius quorum quamm quorum
D. cul quibus
AbL quo qua quo quibus
Ita dscllnantur PrOnOmina qtiis? quid ? aliquis aliqua
aliquid quis qua quid quisque quaeque quidque quldam
quaedam quiddam ; etiam Adiectiva qui ? quae ? quod ?
quisque quaeque quodque quldam quaedam quoddam.
N.B. Ace. S. quendam quandam quiddam.
Gen. PL quOrundam qiiarundam qusrundam.

PEAEPOSITIONEB.
20. A, ab, cum, ds,
Pr5, sine, ex, 5,
Casum regunt Ablatlvum.
Ad, ante, apud, circum,
Contra, extra, infrlj inter,
IntrS, per, post, praeter,
Prope, propter, supr% ultra,
Casum regunt AccdsatiTtim.
Haec tria, in sub, super, ?

Secundum sensum Ablativum

Begunt aut AccQsltivum.

CONIUNCTIONES.
27. (1) Hae coninnctidnss aliam alii sententias con-
iungunt:
1
aut), autem , enini
1
At aut (aut . . . et (et ,
y
1
. . . et etiam, igitur itaque, nam, neque {neqne
,

1
neque), -quo , sed tamen, vel (Tel
. . .
. . . ? Tel).

(2) Hae conitmcfciones clausulam sententiae cordungunt :

1
HQn potesfe primma in seafceatii ^ire ; tiimen
aUi.
que poet prtmtim vocSfe^ihim
. 93
 Antequam^ cum, dum, nisi postquam, quam,
quia, quod, si, simul Sc vel atque, ut.
(8} Hae eomQnctiones Interrogativam sententlam indi
cant :

-no, num, utrum . . .

an, -ne . . .
an, anndn.

INTEEIECTIONES.
28. Haec vocabula sunt quae extra sententiam stant,

eccej heus, i5, 0.

e.g.
VEEBA.
20. Inflexion's verbomm PersOnam, Numerum,
Tempos, Modum, Vocem declarant.
Tr&s sunt Pers^nae, Prlma, Secunda, Tertia: e.g.
am&ba-m, amaba-s, amaba-t.
Duo sunt Numerl, Singular is et Pluralis: e.g.
amaba-m, amaba-mus,
Sex sunt Tempora, PraesSns, Praeteritum Imper
fect u m
? Futtlrum,
P e r fe c t u m, Praeteritum P e r fe c t u m,
Futurum Perfectum: e.g. ama-t, ama-bat, ama-bit,
ama-vit, ama-verat r ama-verit
Quattuor sunt Modi, Indicatlvus, Imperatlvus,
Infmitivus, ConiQnetivus: e.g. am-as, am-a, am-are
am-es.
Duae sunt Y5cQ3, Actlva et PasslYa: e.g. am-at,
am-atur.
Dspdnentia sunt ea verba quae fonnam Passlvam
sed sensum Actlvum habent.

Coniugaiw Verborum.
SO. Quattuor sunt ConlugatiftnSs verbDrum ;
distin-

guuntur autem secundum radleem h?>e mod :

Pnma Conmg&titi Radix ama- :

Secunda Coniuyatlo: Radix mone-

Tertia <mmgtw\ Radix rege-

Conwg&tw: Radix audi-

94
 **
-

'jl ^ KD O >O SO C

sd cS c3

E3 i-"*
i-
s -^
tfi

^4 ^ ^ --H --J

CO

-
--3 t2
i 33 ^J CS 03 KS (S
O OQ ^> 55 13 S JD JQ rQ-Q
db K!> <6 ^ K!> 6 sO 16 ^5 16 16 ,i
d a a d rt s
o o o o o o
a a a a a s a a a a a a

rH C3 CO rH O3 CO rH O5 CO r^ Q* CO
 00 "fi
'
* -

*H .
.-*J
.3 .S to ! S o o 3 S <L O O <D O O O
>
, ,>
s

33 Si i =3 ej

^ODM
00 i-^ C -. pS ~2
WDD-pS-^S5 P .02

*-^ "~PS Sgc3ic:cs

>M -S .^ ,S .S 11* j
O QJ G 3 C O
9
A x A ^ ><
I s 1 1 e I ,

g g g g g
,

3'"
**** i

3S ..!_?

li O O O O O G o o
.

||
c c C3 p fl fl j4 fl rt a ri rt rt rt
o o o o o o O O O O O O o o o o o o
a a 5 a a a 13 3 53 53! pj
a a a a a a

I
03
Eg
-o I.S-
S "Ja rf
.
g Ig g Kj tta CO
53 O Q d
?
nS
C - J3 ,j
3 ^ 3 08 cs a i

r-1 Cl CO CO i-i <M CO rH CO

CQ CQ
i
 _
(4

ttj
3si s
f^S
s^
W3 53 '-
^ *^ ^^ ^
l*>
^*^ ^
*p

Illlll

g S S .a g g'g ^ j
-
-7
?O i
KD 'O
Ii*' 6c
O p fcc 'be
Q Q Q
be
0>
c fcO tkC bC
<D S^ g 3

J., JLt fe *4 *4 EH 5 5^ ^ SH M S-, &-i ^

li_
.2 3 2'
K g ^
Kd K3 S
O KD O KD I O
05 !C3

illlll
^
si ti 16 tis t&
c g s cj d a s a d a a 3 a
S 73 d
000000
cs rt fl
o o o o o o o o o a o o
15 i

s s s s s s s s s a a s

S
,.
Illlll
s s a s s s i
s 1 s s s
cS^CttSjcS^ti ^ cici c5 5

T-f Ca CO T-f d CO TH O3 CO rH (M CO TH Csi co rH oa co

CQ PS CX2 P^
iH
03

98
 -
i
~

X T.

SM-

TS
Ililsl ;

g i i i i I i!

.-. 3D -U> 00 -g
5 .59 '2-s-n S -43
-
O Q O
O O
H

~
"^
_ ,
_
a-* -
8 '-

g o ffl
*
*J
. OQ OD 20 QC C3
g g g
j
P
^>
Z3
.4^ -*s
3 -

S 43
&-i (

*a *a
o o *a*a*s
o *s *S*3*S "S'S'S
o o o o o o a -a
o o o 1
a a a a a a a a a a a a II a a a a

-3 .s o .g .-*
g .a
s S -

aj m o o

C^I OO i-l O3 OO r-l <M 00 rH Csl CO ( 03 CO

99
 QC St

?rll fit 3 i
'

-3 '-

illl "111

si

4* tJ-1*
Kb ti K& >

g g g g
s s s s ino mo ino

C4 CO C^l 00

1OQ
 Index

32. (i) Yerba PrTmae Coniugaticnis quae

modo quo amO coniugantur:

(2) Yerba Secundae ConiugatiOnia quae e$dem modo

quG moneo coniugantur:
l
admoneo flSreo praebeo
1
careo 1 habeo sileo
1
doleo adhibeo appSreo
1
exerceo iaceo
1
DS^sfe Saplntim.

(3) Yerba Terf^ Coniti^ltiCiMs : vids 85,

(4) Yerba QuSrtae Ooniugali0nis quae eodem modo q

audio eoniugantur:
cSsfcodio serviS
dormio scio vestio
inunio

3 B^stint et Perfectum et Saplnum,

 Antimafa Verba.

33. (i) CapiOj capere, cSpT, captum,

Vox Adlva. Vox Pas&va.

Indie. Imper. Indie. Imper.

capio capior
capis cape eaperis capere
capit capito capitur capitor
capimus capimur
si capitis capita capiminl |
capiminT
capiunt capiunto capiuntur capiun^or

, &c. j
&c.
Imp'.

Fut. capiam ? capiar,

Inftnlt. capere cap!

Gerund. capieudtim

Ite etiam wjnitigantur

cnpio, facio, fodio, fugio, iacio,
rapio, -spicio, et hornm compoiita.
Edem modo quo capior couiugantur gradior, morior.
patior.

102
 00

0.55:3.3:3.15
JL< h
J-< JM
J_4 -<
o o o o o o

OD
5 DO -4J
CO

O O O 03 O O

00
S 'J3

at

a
O O OJ Oi O C

.89

00
O OQ
O ZI
CC
ac

<73 OO i 1 O5 CO CQ CO Cq CO
02
CQ

10S
 (3 1 Possum, posse, potul.
Pmes. possum, potes, potest, possumus, potestis ?

poa^unt.
Pmzt. Imp. poteram, etc.
Fuf. poteroj etc.

(4) Pero, ferre, fcull, latum.

Praessns hoc mods conlugatur :

Actfm Vo-jr. Passiva Vox.

Indie. J Imperfrt, Indie. I
Imperaf.

(5) Eo, ire, ivi, itum.

Pr&es. eo? Is, it, Imus, Ifcis? eunt.
Praet. Imp. ibanij etc.
Fwt. Ibo7 etc.
Iwpenmt* I, Ifco, Ifee, eunto.
Pariidp. i^ns (euntis), iturus,
Inftnlt* Ire, I(vi)sse ? iturus ease.
Gerund, eunduni.

(^ Meminlj novi, odi.

Haec verba formam perfecfel temporis habent prae- 7

sentis sensum.
N.B. In verbls novl et odl deest imperatlvus
modus sed ;
mem i n I praebet imperitlyum memento, :

mementdte.
104
105
 Partes

34. Paries verbl principals quae vocantur hae sunt

quattuor; Praesens et Per feet urn IndieEtlvI Modi,

Praessns Infinitlvl Modi, SupTnum.
Es his formantur aliae verb! paries omnes, e. g.

Praesgns IaciO ? iacior:

Praet&ritum Impfrfectttm iaci0bam iaciebar,
?
Jfatu-
rum iaciam, iaclar.

Pariidpium Praes&is iacisns, Gerundmm iacien-

dum.

Inflnltiws lacere:
Imperaffims Modus iace y
iacite t
&c. ;
iacere ;

iacitor, &c*

Perf&tum Isci:
Praetentum Ferfectwn Actlvum ieceram.
P&t&mm Perfecfum Ac&mm iecero.
I?(fonl$vu$ ActH-us Perfect} Temporis iecisae.

&ipJmim lactum :

Pariic^pium Perfedum Passlvum i act us.

Participiwn Futurum Acftvwn iactQrus.
Perfeda te^ora Pas&foae Votis iactus sum, iactus
eram, iactus ero.

106
 TABULA PAETITJM PRlNCIPALIUM
35. (i) Verba Pnmae Coniug&ti&nis.
do dare dedl datum
seco secare secul secttim
sto stare stetl statum
circumsto -stare -stitt

(2) Verba Sfcuwdae Conwgatimis.

(3) Yerba Tertiae Conivg&ttinis.

c^xpo -ere carpel carptum
eingo -ere ^Inxl dnctum
dloo 1
-ere cbM
1
% sing, imperat. die,
107
1
2 sing, imperat. due.
108
 -ere captum
aocipio -are -c5pl
incipid
intercipid
cuplo -ere cuplvl cupltum
-ere feel
inter-field -re -feci -fectuni
fodio -ere fodl fossuni

fogio -ere fugitom

aufugid
efifogiO
iacio -ere ieel iactum
oonicio -ere eaniectum
deieio
rei<a5
oonspkslo -ere
109
repono
-ere -serai nserkon
void velle volui
maid mslle tnalui (deesfy
ndld nolle ndltii (deesfy
110
111
(5) Verb D&ponenim.

112
 SECUNDA PAKS: SYNTAXIS
Concorfliae.

36. (1) Adiectlrum cum Substantivd concordat Ge-

nere, Numero", CasQ : e. g.

Bona Portuna ; bonas feminas.

(2) Nomen, quod cum altero in appositidne stat,

CasO concordat cum ill$ : e. g.
Delude Athenas, caput Graeciae, vidimus.

(3) Yerbum Plnltum cum Subiecto concordat Nu-

merO et Persona : e. g.

Tempo ra niutflwfwr, nos et nmiamur in illls.

(4) PrOndmen Relativum cum Antecsdente concordat

Genere et Numero, sed n6n CasG e. g. :

Alexander urbem condidit quae Alexandria vocatnr.

Casus Nominafims*
37. (1) N5minaia:vus Casus Subiecti proprius est:

ag.
Plant venti, ttimet Oceanus.

(2) Nominativus Casus in praedicatidne sfcat cum

*
verbis *esse*, fieri* et Passiyls ndnntlllis; e, g*

Nemo fit casu bonus.

Isqnl Imperat impeml^r vocatur.
Locus eastris idoneus videbater.

Cdsus Acc&satmis.
38. (1) Acctisatlvus Casus Obiectumtr&njativT verbl
indicat : e. g.

Liberi parentes suoe dflignnt.

(2) Stat etiam in praedicatisne cum verbis trtn-

sitlvls: e. g.
Praebe te in mails kominem.
Urbem qttam condidit Bom nine Romam vociTit.
H
 (3) Quaedam verba duo Obiecta admittunt : e. g.

Amiens me pecumam rogavlt.

Fortuna tictos quoque artem belli docet.

(4) Accus&tivus Exelamatlonis: e.g.

6 me miserMm ! 6 me stultwm.

Accusatlvus Nominis Propril, quod oppidum vel

(5)
parvam insulam nSminat, cum verbis mOtum slgnifi-
cantibus potest stare : e. g,

Primum Melitam, deinde Athena^ navigavimus.

Ita etiam rtts et domum :

e.g.
Vos ite domum, ego rus ibo.

Alia omnia nOmina praepositlonem exigunt : e. g.

In Sicilian! ad magnam urbem Imus.

(6) Accasatlvus Spatil et Temporis: e. g.

Marcus a ianua mulios passiis stabat. _

Decem annos Troia a Graecis oppugnata est.
_
Mortuus est Caesar sex et qulnguaginta annos natus.

(7) Post Praepositi5nss: vide 26.

Casus Datimts.

39. (1) Datlvus propris usurpatur cum verbis dandl

et borum similibus : e. g.

Caesar filiam Pompeio in matrlmonium dedit.

(2) Datlvus possessionis : e. g.

Quot tibi Hbri snnt ?

Quod puero nomen est ?

(8) Datlvum regunt quaedam Verba :

e.g.

Imperare sibi maximum imperium est.

Forfciter ho&ibus resistite, o milites.
Centurio cttns p&ret, imperat oltts.

Casus Ablaffivus,

40. Ablatlvus Casus plurSs habet sTgnificati5n5,

Cum enim proprio ssnsu ad ablationem quandam vel
114
se"parati5nem refert, turn amiss&s alios Ga&us Instrumen-
talem et LocStlvum in s$ complectitur.

I. (1) Ablatlvus Separatisms (vide S8. 5): e. g.

Domo eadimus, Roma excessimus.

(2} Ablatlvus Comparatidnis :

e.g.
Cicerone nemo Romanus fuifc eloquentior.

U. (1) Ablatlvus InstrQmentT: e. g,

Fi et aunts urbem oppugnaverunt.

Britanni came vivunt, dk& MdunL

(2) AblatlTUs Causa e: e. g.

Tlmore paene mortuus est,

(S) Ablatlvus Age ntis n5n nisi adiecta Praepositione

a ml ab adhibstur : e. g.

Servus a dot&ino baculo castigatus est.

(4) Ablatlvum regunt Verba quaedam : e. g.

Hac de re utere tuv iMieid.

Cibo opus est hominibus.
Quae caret ora crudre DC^tro ?

Ita etiain cum adiectrvls ;

Part contentas est ^piens.

Plena mtm est haec omtio.

(5) Ablatlvus Dscrlpti6nis: e. g.

Summa fartitudine restiteruni
Yir mmmfc konwtake.

N.B. Nsn adMbendas mi huiuOTiodr Ablslffiis nisi

* * *
cum adjectivis
*
magnus summits et similibus.

(6) Ablatlvus Absolutas: ag.

Urbe capta redierant milifce^
Me iudice vir fuit magnus Cae^ur.

ITT. (1) Ablatlvus Loci. Barus ^t sine praepoei-

tiOne Mo UBUS a g. :

Terra wwrique Romarti bellum gerebant.

115 H3
 (2) Abl&tivus Temporis :
e.g.
Qua nocte natus est Alexander, eadem DiSnae temphtm
deftagravit

(3) Post Praepositionss : vids 26.

Cftsus

41, (1) Genetlvus Partitionis: e.g.

Uter nostrum Corintlium prior adibit ?

(2) Genetivus Possessivus: e, g,

Romae moenia nos defendunt.

(3) Genetivus Obiecti, ita vocatus quia ad Obieo-

tum Transit! vl verbi respondet : e. g.
Yincit amor patriot (cf, patriam am5),

(4) Genetivus Praedicatlvus: e. g.

Hominis est errare.

(5) Genetlvum regunt quaedam Verb a: e, g.

Virontm memininec tamen Epicuri licet obliviscL

Gasus Locativus.

42. Hunc casum habent Propria Nomina quae

oppidum vel parvain insulam nSminant ; terminati5 sius
in Singtilari Nnmero -ae aut -I est, in Pltirsli -is, ut
Bdmae, Corinthi, AthSnls: etiam humi, domi.
Yids 38. 5 40.
?
I. 1.

Drcendum est igitur

(1) Jfemom, vel Meltiam, e5 ; sed ad wbem, vel in

Roma, vel domo, exe6 ; sed od ltdia, vel a ford

(3) AtMn^ vel dom, maneo; sed in Asia, vel in

templo, maneo.
116
 Prdndmtna.
43. Se, sese Nominatlvo CasQ caret propterea quod
Eeflexlvum est : e. g.

Brutus gladio se EUO necavit.

Stti memor sed inimieus sibi.

Me, t, nOs, YSS Reflexiva sunt pron5mina Pinnae

et Secundae Persftnae : e. g.
Hac victoria me consolor.
Somno vos none date.
44. Ipse, omnium persOnarum commune, AdiectlvT
vim habet ita ut nDmina et alia prdn5mina corroboret :

e.g.
Audentes pater ip$e iuvat.
Hac victoria me ipse cousolor.

45. Hie primae personae pronomen est proprium,

iste secundae, ille tertiae: e. g.
Quid facere vis isto tuo baculo ?
Hie liber Latmus, Hie Graecus est.
Is plerumque Antecexiens ^t Eellttivi Pr5n5minis;
e. g.

Imperitorem vocainEK eum gw imperat.

46. Alter ad duos tantum, alias ad ptares refert:

a g.
Altera raanu gladium,
Ego solos resfitl, olw fugeruni

47. Verba sunt Trami&va et

Transitfvum Verbum ita Yocste quia Sctio ius in

Obieetum transit : e. g.

Bratus C^temrem occldit.

48. Persdme. PersOn&lia prOncmina verbs n$n suat

adicienda nisi discriminis causS : a g.
Tu pulsas* eg Tapnlo.
117
 Impersdn&lia sunt quaedam verba,ut licet, miseret,
oportet ; pluit.

49. Tefnpora verjDT sunt novem:

Praessns Indeflnltum, PraesSna Imperfeetum,
Praesens Perfectum.
Praeteritum Indeflnltum, Praeteritum Imperfectum,
Praeteritum Perfectum.
FutBnim Indefrnltum, Put arum Imperfectum,
Futdrtim Perfectum.
Ds temporibus LatlnT verbl haec sunt summa cQra
animadvertenda :

(1) Besunt Imperfeeta Praesens et FutQrum

nisi quod interdum IndsfrnTta Tempora i31o ssnsu
Qsurpantur : e. g.

Tu dum ludls, adhuc ego lab&ro.

(2) Una forma duorum temporum Praesentis

Perfectl et Praeteritl IndsflnltT ofSci5 fungitur:
e. g. amavt, monuT, &c.

60. Vox Pass&va conversift est Transitivi Verbi, ita

ut Obiectum ActivT Verbi Subiectum ftat Passlvl
Verbl: e.g.
Act. Brains Caes&rem occldii
Caesar a BrSto occisus est.

5L Ndmina VerMlia sunt Infimtivus, Gerundium,

et Supinum.
Nsmen Verbale partim verbl partim n5minis habet
Tiniy in eO quod et obiectum regere potest et dsuum
flexiOnSs praebei

Inflnltlvus aut Subiectum aut Obiectum potest

es&e: e,g.

Dplce et decorum est pro patria

mom.
Cicero rempublicam odiums eupiit.

118
 ExGerundio suppeditantur obllqul easus tn&nitlti :

e-g.
Agenda discimm
Ars loquendi difEcilis est.
Ad cogitandum aptus est homo.
S u pi n um cum verbis m5tum slgnificantibus ftsurpltur :
e.g.
Lusum eximua, delude dormttum abixnus.

52. Pariicipmm est Adiectlvum Verbale j Adiectlvtun

enim est quia cum nomine concordat, yerbl autem liabet
vim in e5 quod obiectum potest regere e. g. :

In Africa Poends oppugnantes Bomam defendimw.

Clausulae.

58. Clausulae sunt eae sententiae quae ex Prlnci-

pall Sententiapendent, Harum tria sunt genera ;

aut enim nOminales vocantur si nOminis, aut adiec-

tivalss si adiectlvi, aut adverbiales si adverbl, officio

funguntur.
AdiectWllis autem dausnla per Belatlvum Pr6n5-
men, adverbi&Iis per conluneti^nem, alHgatur.
Adverbi&lss claosnlae plMam sunt genenun, e, g.
(1) Temporales, quaram comuBctioneseanijdiim, ante-
quam, postquam, simul Ic, et similia sunL
(2) Canslles, quannn coniunctiones quia, quod soat.
(3) Comparativae, quarum coniunctioBes quam, ni,
slcut snnt.
(4) Conditionales, qmram comiSnetiBaes si et
sunt.

Animadvertenda est in his sententiis

;
proprietas
Dinn Brandisitun iter f&cti, sabi^ ab bostibtis op-

Cum Romam redtero, Senatum de re

Si te Me offender* morOn.

119
VOCABULA

120
URBS
12S
 HOMINES
populua RoraHni Hispani Hannibal
gns Britannl Itali Horatius
plebs Etmsci Poent Romulus
princepa Galli Latin I Remus
rex German! Caesar ScTpio
regulns Graeci Brutus Yercingetoiix
barban

124
 INDEX
A. Alpes, -ium,/. jrf, 85,
alter, alters, alie rum. 10. gram.
&, ab, praep. Att. reg. 15. 15.
abed, -Ire, -il, -itum. 15. altus, -a,-um. 14,
absunij -esse, aful, . 20. alveus, -I, m. 44.
accid<5, -ere, -cidl, . 51. amb^, ambae,
accipi5 y -ere, -cepl, -ceptum. 23. 24.
aecumbs, -ere, -cubul, -cubitum. ambuls, -are, -avl, -Stum. 13.
56. amleS, odr. 22.
&cer, Scris, acre. 47. amleus, -I, m. 20.
acISs, aciel, /. 47. ams, -are, -Svi, -atum. SI.
aeriter, adv. 47. ampliora, -ae,/. 56.
acutus, -a, -um. 9.
amplector, -I, -plexus ssum. 54.
ad, proep. Ace. reg. 13. an, row". 8.
adds, -ere, addidi, additmn. 29. anas, anatis,/. 41.
adducS, -ere, -duxl, -ductum. Anglicus, -a, -am. IL
51.
angustus, -a, -um. 6.
ade5, -Ire, -il, -itum. 20. animal, ani mails, n. S3.
adMbeO, -ere, -uI, -itum. 8^. animus, -I, ?, 88.
adbucj adv. SI. anndn, coni. 8.
admonec, -4re, -ui, -itmn. 52. annuntis, -are, -IvI, -Atom. 51,
adsum, -esse, -fui, . 28. annus, -i ? m. 20.
adverms, -a, -turn. S2. ant, j^m>. ul^ riy. 12.
aedificinm, aedificii, n, 20. anteS, ocfv. 85.
aedifies, -are, -av5, -ttum. 18. antequam, ccni. 87.
aegrfttS, -Ire, -Sri, -Shim. 42. antiquing -a, -am. iO.
aeqtras, -a, -um, 21. aper, aprl, m* 42.
aestas, aest&fcis,/. 43. aperic*, -Ire, a|>enif apertma. 7.
affero, -ferre, attull, ailatum. 49. apertms, -a, -um, 6,
Africa, -ae,/. 12. Apolld, Apollinis, m. 55.
ager, agrl, m. 17. app&red, -Sre, -td, -item. 17.
agmen, Sgminis, n. El. appropiuqed, -ftr, -avS,
agnus, -I, m. 25.
ag5, -ere, gf, acfcum. 23, 25, 39,
42, 51. aqua, -ae,/. 9.
agricola, -ae, m, 17. Aquil6, Aquil^riiB, m, 55.
albns, -a, -am. 6. ara, -ae,/. 50.
aliquEndo, a<ir. 26. airator, arftteis, w. 84.
aliquis, aliquM, $?m, 31. prcfeHik araimm, -I, n. $4.
25. arbor, arboris,/, 6S.
alias, alia, aliud, 9. gram. areas, -us, m. Jtei, JIM. H. arcu-
15.
arista, -ae, /. 48. camera, ae,/. 5.

arma, armSrum, n. pi. 18. campus, -i, m. 14.

aro, -are, -ivl, -atum. 34. canis, -is, m. Gen. PL canum.

ars, artis,/. 55. 33.
an, areis, /. 31. can5, -ere, eeclm, cantum. 43.
ascends, -ere, -seendl, -seSnsum. canto, -are, -avl, -atum. 24.
36. capillus, -I f m. 29.
asce*nsus, -us, m. S6. capid, -ere, ce"pl, captum. 22.
asinus, -I t m. 26. Capit5lium, CapitOlii, n. 21.
at, coni. 88. captlvuSj -I, m. 29.
Athenae, -arum,/, pi 51. caput, capitis, n. 30.
auctor, auctSris, m. 52. careO, -ere, -ui, -itum. AU. reg.
49.
audacter, ode. 86.
audax, adL Gm, audacis. 34. carmen, carminis, n. 34.
auditf, -Ire, -Ivi, -itum. 4. j
car5, carnis, /. S3.
auferS, -ferre, abstuli, ablatum. carpQ, -ere, carpsi, carpfcum. 55.
42. carta, -ae, /. 5.
aufugidj -ere, -fugi, -fugitum. Carthag5 Carthaginis,/. 35.
T

41. caseus, -I, m. 41.

auratus, -a, -um. 50. castra, castrurum, n.pl* 18.
aut, coni. 11. causa, -ae,/. 40.
autem, com. 14. cayeo, -6re, cavl, cautum. 52.
autumnus, -I, m. 43. celer, celeris, celere. 36.
averts, -ere, -yertl, -versmn. 46. celeritas, celeritatis, /. 39.
avis, -is, /. 83. celeriter, adv. 86.
avus, -I, m. 35. c6na, -ae,/. 24.
centurid, centurionis, m. 47
cto, -are, -avl, -atum. 11.
B.
cerao", -ere, cr6vl, eretum. 46,
baculum, -I
?
n. 84. cert, adv. 87.
barbarus, -a, -urn. 10. certus, -a, -um. 43.
bellum, -I, 30. .
cervus, -i, w. 39.
bene, oilr. 12. cessS, -Sre, -avl, -atum. 43.
benlgnus, -a, -um. 41. cSterl, -ae, -a, pi. adL 11.
bib^, -ere, bibi, . 46. cibus, -I, m. 26.
bonus, -um. 20.
-a, cingci, -erej clnii, cinctum. 21.
m. 84.
bds, bovis, pram. 14. circk, ociu. 44.
bracchium, braccb.il, n. 18. circum, praep. Ace. reg. 12.
brevis, breve. 88. circumstd, -are, -stetl, . 56.
Britannia, -ae,/. 9. circus, -i, m. 20.
Brundisium, Brundisii, n. 51. cito, adv. 22.
Brutus, -I, m. 22. clvis, -is, TO. 31.
clamito, -are, -avi, -atum. 50.
C. clamO, -are, -avl, -atum. 13.
clamor, elamSris, . 81.
cad5, -ere, cecidl, casum. 27. clarus, -a, -um. 31.
caedG, -ere, cecldl, eaesom. 25. Clauds, -ere, clausi, clausum. 7.
-i ? n.
caelum, 26. elausus, -a, -um. 6.
eaeruleus, -a, -um. 6. clipeus, -i, m. 18.
Caesar, CaesariSj m. 29. cllvus, -i, m. 17.
callidtis, -a, -urn. 40. -fivi, -atnm. 28,
120
c&gnSscS, -ere, -n$vl, -nitum. eras, odfo. 26.
51.
collum, -I, n, 18. -ere, crgyi, erStum. 48.
colo, -ere, cplul, cultum. 17. crC-ta 7 -e ? /. 5.

color, coldris, w, 55. crocus, -I, m. 55,

columba ? -ae, /, 88. crudells, crud&le. 44.
eolunma, -ae,/. 21. crus, cruris, n, SO.
comitor, -an, -atua sum. 53. cuhiculum, -5, n. 24.
compare, -are, -avl, -atum. 38, cublle, cubllis, n. 45.
compled, -6re, -plevl, -pl&tum. culpa, -ae,/. 41,
culpu, -are, -^?I? -3uum. 56*
condlmentum, -!, n. 56. cum ?
coni, 10.
condd, -ere, condidl, conditum, cunij prarp. AU, rsg. 22.
eumulo, -are, -arl^ -Mum. 45.
eSnfero, -ferre, contull, collltum, cupid, -ere, cuplvl, cupltum. 4L
43. cur? adv. 23.
c6nici5, -ere, conied, eoniectum. cur5, -are, -*Yl, -i,tiim. 40.
currQ, -ere, cucurrl, cursum. 14,
coniungd, -ere ? -iunxl. -iunctum, curras, -us, m, 50.
32, cursus, -us, i. 44.
coniuratlo, coniuratiOnls, /. 52. cust5dlu, -Ire, -!T!? -itum. 4ft,
coniuratus, -I3 m. 52.
coniurO, -are, -ari, -atum. 52. D.
C5nserv6, -ire, -ivl, -tum. 44.
c5nsid5, -ere, -s6dl, -sessum. 2. d^, |?ri^. jdK. rgg, 82.
cdnsilium, c5nsilil, n. 20. decem, o<ii. 10.
conspectus, -us, m. 47. decimus, -a, -um. 10.
cdnspicid, -ere, -spexl, -spectum. dsdico, -tej -avl, -^tum. 50.
ded6, -ere, d6did! d^dltum. t 47.
defends, -ere, -fend!, ~
19.

32. deicid, -ere,

contra, proep. Jl^r. r&g. 29,
contra, ocfr. 41. ,
oilr. 11.
contrarium, contraril, n, 10. delabor, -I, dsllpsus sum. 54.
convenld, -Ire, -ve"n!, -ventum. dsmittd, -ere, -mM, -ntissiani*
40. 81.
convocd, -are, -i,vi, -itum. S7. d^nique, adt, 50.
cdpiae, -arum, /. pi. 48. dins, denti^ m. 56.
cor, cordis, n. 55. d^nsus, -a,-um. 4S.
Cornelia, -ae,/. SO. dpell<5, -re, -ymlij -pulsum.
CornSlilnus, -a, -um. 30, 66,
Cornelius, CJornSlI, m. SO.
comix, cornlcis,/. 43. 20.
cornu, -us, n. 50, dSac^nsua, -us, m. $7.
eoronS, -are, -aTS,-afcuaj. 50. dfiscrlfeo, ^r% -scrip*!, -
corpus, corporis, . 30.
eonig5, -ere? -rSxi, -return. 14, d&sili5, -ire, -silul, -solti^a. SI.
Cornea, aey /. 9. -ere, deaiitL
cottldiS, o4t?. 14,
dSspe"r5, -are, -fivl, -Mum. 47. I E.
de"jbum, d$esse, de"ful, . 52.
deus, -I, m. 21. gram. 14. e, ex,praep. AU. rcg. 15.

devertS, -ere, -vertl, -versum. 55. SbriOsus, -it, -um. 56.

de"vol5, -ire, -avl, -atum. S3. ecce inter/. 10.
!

de"volv$, -ere, -volvi, -volutum. edax, a^i. Gt^. edacis. 56.

36. edisc5, -ere, Sdidlcl, . 0.

dexter, dextra, dextram. 19. ed6, -ere, e~dl, Ssum. 25.

dextra, -ae, /. 5. educu, -are, -avi, -atum. 44.
diadema, diadematis, w. 51. effugiS, -ere, -fugl, -fugitum. 40.
died, -ere, dlxi, dictum. 2. effundOj -ere, -fudl, -fusum. 44.
m. 24. ego, pron. 3. gram. 25.
dis, die" I,

differO, -ferre, distull, dllatum. elephas, elephantl, m. 35.

53. enim, com. 15.

difficilis, difficile. 84. e<5, ire, Ivi rd ii, itum. 13.

digitus, -I, m. 56. epistula, -ae,/. 28.
dlgnus, -a, -urn. AU. reg. 41. eques, equltis, m. 35.
dlligenter, acfr. 41. equidem, arfr. 43.
dimitts, -ere, -ml&i, -missum. equus, -I, m. 20.
46. SrigO, -ere, -re"xi, -rectum. <7rai.
discipulus, -I, m. 3. 45.
discO, -ere, didicl, . 3. err5, -are, -Svt, -atum. 25.
41.
discus, -I, m. 55,
.
fisurid, -ire, ,

disp6nO, -ere, -posul, -positum. efc, com. 3.

46. etiam, com". 9.
dissert, -ere, -serul, -sertum. Etrusci, -5rum, w, pi. 81.
42. EurOpa, -ae,/, 9.
distribu5,-ere,-tribulj -iributum. Eurus, -I, w. 55.
47. ex, praep. Att. reg. 15.
*
dia, ode. 29. excits, -are, -avl, -atum. 46.
dives, adi. Gen, divitlb. 33. exclamS, -are, -avl, -atum. 13.
divide, -ere, dmal, dlvisum. 45. exemplum, -I, n. 15.
dG, dare 3 dedS, datiun. 23. exed, -Ire, -ii, -itum. 15.
doeed, -gre, docul, dcwtum. 3, exerced, -5re, -ul, -itum. 21.
docilis, docile. 33. exercituSj -us, m. 35.
doctiis, -a, -ttiru 40. exorior, -Irl, -exortus stun. 55.
doml, *Kii?. 24. expello, -ere, -pull, -pulsnm. 34.
domina, -ae /. 40. ? explicS, -are, -avl, -Stum. 32.
dominus, -I, m. 40. expldrd, -Sre, -avl, -atum. 46.
domO, odf. 24. expCno, -ere, -posul, -positum.
domum, cwft:. 15. 32.
ddntim, -I,
n, 51. expugBd, -are, -avl, -atum. 46.
dormi& -Itum. 11.
-Ire, -Ivl, exspeetS, -are, -Svl, -afcum. 27.
dues, -ere, dfixl, ductum. 20. exstrud, -ere, -struxi, -structum.
dulcis, dulce. S3. 45.
dum, coni. 12. ertempls, adv. 4=6.

duo, duae, duo, adi. 10. extergeO, -6re, -tersl, -tersnm. 15.
duodecim, adi. 11. exterior, exterius, camp. adi. 49*
duodecimos, ~a, -um. 12. extra, praep. Ace. reg. 12.
duodevieSnsimus, -a, -xnru 18. extrali$, -ere, -traxi,
duels, m* 30. 54.

128
extremes, -a, -urn. SupcrL Adi. fngu, -^re f -Svl, -ittim. 47.
2G. fulgeo, --re, fnhl, . 43.
F. fum6, -are, -avl, -atum. 50.
fundo, -Ire, -avl, -atum. 56.
fabula, ae, 20.
/, m. 41.
fundus, -I,

facile, adi\ 38. funis, -is, m. 31.

facilis, facile. 34.
facie, -ere, fc-cl, factum. 2. G.
faetum, n. 55.
-I, Gams, OM, m. for. Gil. 80,
facultas, facultaiis,/. 51. galea,-ae./. 18.
fams, faxniB,/ AU. fame. 49. Gallia, -ae,/. 9.
familia, -ae,/. 30. GalUcus, -a, -Tim. 11.
f^mina, -ae,/. 25. galllna, -ae,/. 33.
fenestra, -ae, /. 5. Gallus, m. 15.
-I,
fera, -ae, /. 42. gallus, m. 24.
-I f
fer@,adr. 9. gaudeu,-Cre, gi,visiis sum. 51.
ferio, -ire, , , 25. gaudmin, gaudil. m. 51.
ferO, ferre, tuli, latum. 43, 44. gemint -orum, m, pi. 44.
feruz, adi. Gen. fer6cis. 42. ggns, gentis,/. 31.
fertilis, fertile. 33, genu, -us ? n. S7.
ferula, -ae,/. 22. genus, generic n. 18.
fessus, -a, -um. 45. Germi.ma, -ae, /. *J.

ffestus, -a, -urn. 25. Germanus, m. 15.

-I,
fidelis, fidele. 33. gerS, -ere, 18, 45.
ge^sl, gestum.
filia, -ae,/. 30. glaci^a, glacial,/. 37.
fllius, fill, m. Voc. fill. 20. gladiator, gladiaturis, m, 40.
finis, -is, m. 38. gladius, gladii, m. 18.
fI5, fieri, factus sum. 40. gradus, -us, m, 37.
firms, -are, -&vlj -atum, 48* Graecia, -ae,/ 9.
flavSseS, -ere, , . 43,
Graecps, -I, m. 16.
flavins, -a, -um. 29. grandis, grajsde. 55.
flS T -are, -avl. -atum. 55.
fl5re5, -r, -uI T
. 55. gravis, grave. 36.
fids, flOris, m. 50. gr5x s gregiSj m. $4.
fliimenj flumiuis, n. 81. gubern^culuia, -I, w. 88.
flu6, -ere, fiuxl, fiuxum. 17, gubernator, gnbematGris, m. 83.
fluvius, fknril, i. 17. gnbemO, -are, -avl, -&turri. SS,
fodid, -ere, fodl, fossum. 18.
fortasse, o<lr. 39.
H.
forte, acfr. 43. habeo, -re, -nl, -Hum. 7.
fortis, forte. 35. habitd, -Ire, -&vf -Ittim, 16,t

fortiter, adv. 36. Hannibal, Hannibalis, m. $5.

fortituds, fortitudinis,/. 48. harena, -ae,/. 4$.
fomm,-I? H. 21. e,/. 18.
fossa, -ae,/. la
frangd, -ere, frSg!, fractttm. SI. Helvetia, -ae,/. 9,
frater, frttris, SO. m. adf ^.
lierl, .

fr&ns, frontis,/. 16. itgres, feSr&is, m. 44.

framentimij -I ? n. S3. hens 1 mfcri. 52.
frastum, -I, . 56. Hibeniia, -ae,/. 9.
fagi5, -ere, fagi, fugitnm. 26^ liic, haec, koc, 6.
hie , adv. 9. imprudfins, adi. Gen. imprQ-
hiems, Inemis,/. 43. dentis. 54.
hlrundfj, hirundinis,/. 43. Imus, -a, -um, sup&rl. adi. 16.
Hispania, -ae,/. 9. m,pra&p.Acc. rey. 13. Abl.reg. 16.
Hispanus, -I, TO, 15. incipiO, -ere, -c^pT, -ceptum. 20.
histona, -ae,/. 48. inclusus, -a, -um. 9.
hodiS, adv. 22. incola, -ae, m. 17.
hodiernus, -a, -um. 25. incolo, -ere, -colul, . 35.
honestus, -a, -urn. 52. incurrd,-ere,-currl,-cursum. 34.
h5ra, -ae,/. 11. indicd, -are, avi, -atum. 52.
Horatius, HoratI, w. Foc.Horatl. indlgnus -a, -um. 41.
31. induC), -ere, -dul, -dutum. 54.
horreum, -I, n. 43. Indus, -I, m. 42.
hortub, -I, m. 34. indutus T -a, -um. 50.
hostis, -ib, wt. 31. Infaiis, infant is, m. etf. 40.

hue, adv. 13. Inferior, inferius, comp. adi. 38.

hum!, oifr. 27. Infestua, -a, -nm. 35
humus, -I,/ 43. InfrS, praep. J.cc. reg. 12.
hyacinthus, -I, m. 55. infra, adv. 38.
IngSns, cult. Gen. ingentis. 34.
I.
ingredior, -I, ingressus sum. 53
iaceft, -ere, -ul. -itum. 12* inimleS, adv. 22.
iaeir, -ere, iwel, iactum. 18. inlquus, -a, -um. 20.
iaeulatcr, iaeulatdris, m, 35. initium, initil, n. 41.
iaculum, -I, n. 18. iniustus, -a, -um. 41.
lam, adr. 20. innumeras, -a, -um. 10.
I&nua, -ae,/. 5. inquit, rb. 13.
ibi, arf?7. 21. Institutus, -a, -um. 50.
leu, -ere, IcI T Ictum. 55. instrumentum, -i, n. 19.
Ictus, -us, >M. 52. Instruo, -ere, -struxi, -structum.
idem, eadem, idem. 51. gram. 47.
25 ' Insula, -ae, /. 9,
f
Idua, -uum,/. p?. 52, intellegS, -ere, intellgxl, intel-
Igltur, ccmi. 12. Igctum. 4.

fgnST>, adr. 22. inter, prasp. Ace. reg. 12.

tgnavus, -a, -um. 22. intercipi5, -ere, -cpl, -ceptum.
IgriSro, -are, -&T!, -atum. 32. 43.
IgnOecd, -ere ? -n5vi, -upturn. 54. interdum, adv. 38.
ille, ilia, illud. 3. gram. 25. interea, adv. 31.
illle, adv. 9. interficio, -ere, -f&ci, -fectum. 42.
illuc, otfc. 53. interrogati6,interrogtti5nis,/. 4.
illustris, illustre. 52. interrogatuni, -I, n. 13.
imber, imbris, wt. 43. interrogo, -are, -avi, -Stum. 3.
immO vSr6 atfr. 86. intra, praep. Aco. reg. 12.
impedimenta, -drum, n. pi. 46. intrd, -are, -avi, -atum, 12.
irnperator, imperStoris, w. 38. Inundd, -are, -avi, -atum. 44.
imperG, -Ire, -a>I, -atum. 34. invad5, -re, -vasi, -vasum. 35.
Imperium, imperil, n. 29. invenis. -ire, -vnl, -ventum.
impefcus, -us, m. 47. 27.
implex, -5re ? -plSvi, -plSfcum. ^2. invide<5, -re, -vldl, -vlattm. Dot
improbus, -a, -um. 43. reg. 52.
ISO
Invidia, -ae,/. 51. lepus, kporin, m. 42.
iS! inieri. 50. llbellus, -i, m. 52.
3p*5P, ipsa, ipsum. 36. gram. 25. hbcnter. adr. S9.
IrSseor, -i, ir&tus sum. 54. liber, libri, m. 14.
Sratus, -a, -um. 53. llberl, -firum, M. JBJ". 4^.
is, ea, id. 32. gram. 25. licet, -er^, IJcuit, .. 42.
iste, ista, istud. 39. #raw. 25. Hliuni, Hlil. n. 55,
Ister, Istri, m. 17. limns, 54.
-I, TO.

ita, adv. 4=. lln fa, -ae,/. 33.

ftalia, -ae ; /. 9. lingua, -ap,/. 5.
Italus, -I, m, 15. lltt^rtt^ -af% /. 5.
itaque, con*. 46. lltterae. -Irum, /. pi. 40.
ifcer, itineris, n. 35. loeuhi*?, -I, w. 14.
iterG, are, -avl, -atum. 50. locus, -I, m. PL loca, n 14,
iterum, adr. 11. longg, a^r. 20.
iubeO, -re t iussl, iussum. 44. longus, -a, -um. 6,
iugum, -I, n. 34. loquor, -I, logins sum. 53.
lulius, lull, m. roc. lull. 29. Iur5ca r -ae,/. 18.
luppiter, lovis, m. 50. gram. 14. lusum.
ludi}, -ere, lusl, 11,
iusbum, -1, n. 32. ludus, m. 14.
-I,
iustus, -a, -urn. 41. ludl, -Orum, m. pi. 21,
iuvenis, -is, w. Gen. pi. iu- lupa, -ae,/. 44.
venum, 51. lux, lucis,/. 53.
K.
Kalendae, -arum,/. pL 51.
magi*?, romp. adr. 51.
magister, magistrl, m. 13.
magnus, -a, -um. 6.
labor, labdris, m. 56. maior m^ius, camp.
? adt. 38.
labors, -are, -Svi, -atum. 14. male, adr. 22.
labrum, -I, n. 56. mil&, mlHe, malul ? , 40.
lac, Hetis, . 41. S^am. 38.
lacrima, -ae,/. 54. mains, -| m. 32. T

laerimO, -are, -avl, -Mum. 25. maluB. -a, -am. 22.

laets, o^t. 22. mane, a^r. 11.
Sj -a, -urn. 22. mane*">. -^rema.nsl. mlnsum. 20.
e, -ul, 36. .
manus, -us,/. 37.
, -a, -urn. 11. Marcus, -l t m. 13.
Latium, Latil n. 21. mare, maris, n. B2.
latus, -a, -um. 6. Mlrs, Mlrtis, m. 44.
laado, -,re, -ayi, -atum. 25. Martins, -a, -urn. 21, 51.
launis, -i t /. 50. Massilia, -ae,/. 27.
laus, laudis, /. 41. mater, mStris,/. IK).

ra&tbSraatienis, -a, -nm. 13.

, -I, m. 24. maiim^j superl, adv. $L
, *, -urn. 45. maxImaB, -a. -urn, s?^erL adj. 20.
Ieginis, f. SO. medins, -a, -nm. 16.
lego, -ere, lg!* letum. 28. MelitA, -ae,/. 9.
membrum. -! t&, 18,
lentus, -a, -um. 22, mem in i. meminisbe. 55. gram.
ie6, iedais, m. 42.

1S1 I 2
 nSminem, nullius, nS-
, mentis,/. 56.
a, -ae,/ 5. mint, nulls, prm. 3.
me"nsis -Is, m. 49.
T neque, com. 4.
mereor, -rl} meritvis sum. 53. nesciu, -ire, -Ivl, -Itum. 5.
merfdis T merSdiSI, m. 11, 55. niger, ni^ra, nigrum. 6.
met<3, -ere. messul, messuin. 43. nihil,p>on. 22.
metuO, -ere, metul, ruetutum. nimis, adr. 56.
51. nisi, com. 81.
meus, mea, meum ; Foe. WKISC. nitidu^, -a, -um. 30,
ml. 8. nix, nivis,/. 37.
miles, mllitis, iw. SO. noctu, adv. 24.
nulo, nolle, n5lui, 22. gram.
mille, adfi. 31.
.

minimi swjwl. atft?. 4,

j
33.
nSmen, nSminis, n. 5, 30.
minor, minus, camp. adi. 38.
ac?r. 4.
miser, misera, miserum. 22. nOn,
nondum, adr. 32.
misers, adv. 22.
miseret, -ere, miseruitj . 52. iiCinne ? adi\ 4.
-a, pi. adi. 28.
IbittOj -ere, misi, rnissum. 86. nOnnullT, -ae,
nSnnunquam, a^c. 19.
modo, adr. 37, 45.
modus, -i, m. 81. n5nus, -a, -um. 9.

n6s, pron. 3. gram. 25.

moenia, moenlum, . jrf. 81.
mons, mentis, m. 81. nosfcer, nostra, nostrum. 8.
monstrO, -5re -Evi, -atum. 8.
r nota, -ae,/. 23.
mora, -ae, f. 27, Kotus y -I, m. 55.
mordeSj -Sre, momordl,morsum. novem, adi. 10,
56. nCvi, novisae. 33. ^ram. 33.
moror, -^rl, moratus sum. 53. novus, -a, -um. 29, 50.
mortims, -a, -um. 27. ! nox, noctis,/. 11.
move<3, -^re, mOvi, mOtum. 47. nubs, nubis,/. 43,

mox, adv. 24. nullus, -a T -um. 10. gram. 15.

multitudu, multitudinis, /. 51. num? adv. 38.

multus, -a, -um. 10. numero, -are, -Svl, -atum. 40.

mulus, -I, m. 39. numerus, -I, w. 10.

iO, -Ire, -ivl, -Itum, 45. nune, adv. 7.
, -ae,
m. 22, nuntis, -are, -Ivl, -atum. 47.
murus,, -I, m, 14. nuntius, nuntl, m. 40.
nuper, adv. 51.
3SL
nutrio, -Ire, -Ivi, -Itum. 44.
nam, cent. 23. nutrlx, nutrlcis,/. 44.
narcissus, -I, tn. 55. O.
nSrr&, -Sre, -&YI, -^tum. 20.
nlscor, -1, natus sum. 55. oblivlscor, -I, obllfcus sum ; Gen.

B&SUS, -1, f. 18. reg. 53.

natd, -ire, -IvI, -Itum, 28. oblongus, -a, -um. 18.

nSttiSj -a, -um. 20. obscurus, -a, -um. 26.

naufca, -ae, m. 17. obsessus, -a, -um. 49.

, -is,/. S2. obsideS, -8re, -sdi, -sessum. 48.
if. 4. bbsidi6, obsidionis, /. 48.
quidem, adv. 87. obstupefactus, -a, -um. 52.
, -&tum. 44.
-Ire, -&vi, occidSns, occidentis, m. 55.
neg&tium, negGfcii, n. 42. oecid#, -ere, -cldl, -dsum. 27.
132
Oceanus, -I,
yj
m. 17.
. .
p&ttor, p&Htijris, w. Si.
pater, patris, m. SO.
octavus, -a, -urn. 8. patior, -I, passus sum. 53*
octG, odt. 10. patria, -ae, /. 9.
oculu^, -I, m. 18. paucl, -a<e, -a, p7. *lu IH.
Sdl, Sdisse. 51. 31 am. 33.
offerG, -ferre, oltulL obl&tum. pi-x,
51. pecunia, -ue,/. 40.
6lim, atfc. 27. peeu*, pecoriA, n. II.
adi. 11. pecus, peeudiM,/. 33.
omne. 3. l^edesj |H,ditis, m. 35.
oner5 ? -Ire, -Stum. 50.
-ftvl, pellis, -I^/. 33.
onus, oneris, n. 37. peiideO, -re, ^MndT,
opmiOy oplnicnis, /. 51. IS.
oplnor, -art, -atns sum. 53, pnsum, -I, n. 8.
oportet, -ere, oportuit, . 42.
per, pratp. Ace. rg 14. r

oppidum, -I, n. 21. perg6, -*rc, perr^xl, per return.

oppugns, -are, -avt, -Itum. 19. 38.
optimus, -a, -urn svperl. arli. GO.
; perieul'lsus, -a, -urn. 38.
opus, operis, n. 41. perlculum, -I, n, %.
5ra, -ae, /. 29. permultu*, -a, -urn. 16.
6r5,tiO, drltiiuim, / 50. prxequ*rj -I, pti^<'utu sum.
orienSy orientis, w. 53. 58.
orno, -Ire, -avl, -atum. 50. persulde^, -ire, -suaal, -i&wStym.
5s, oris, n. 56. 54.
osiendd, -ere ? -tendere, -tSnsum -Ir, rdol, -rcntum,
vel -tentum. 36.

Oatium, Ostii, n. 32. p^Sy pc-dis, m. 30.

6atium } Sstil, n. 32. peto, -ere, petit!, p^tltuin. 15
Stium, 6til, n. 25. Piioebus, -Ij m. 55.
ovis, -is,/. 34. plctura, -a /. 14. ;

Ovum, -I r n. S3. pila,-*e/. 5.

ping6, -re, pfuxl, |>ir tarn. 60.
P.
piscis, -is, su. 41.
Padus, -I, m. 17. plants, -ae,/. 4$.
paene, adr. 54. plaudfr, -re, plau^L plausum, 51.
paenlnsula, -ae,/. 9. plaastrum, -I ? #*. 5*>.

paenitet, -6re T paemtoit, . 55. ,/. 51.

pagina, -ae. /. 5.
pSnis, -is, m. 56. pl^nus, -a, -m. 41.
paratus, -a, -um. 42,
pared, -ere, peperei, parsum. . &&L 40.
.Da*, reg. 44. plSiiimque, adff. 34.
par^ns, parentis, m.$$f. Gw.pl. pluifc, -ere, pluit, , 4B.
parentum. 54. plurimus, -a, *am, wpa-Z. otfi* 41.
par5, -ire, -avl, -atum. 46. piiiTia, -ae,/. 43.
pars, partis,/. 31. p6culum, -I, M. 56.
pammper, adU. 52. poena, -ae,/. 41.
parrus, -a, -urn. 6. Poeatw, -I, m. S.
paacO, -ere, par!, past urn. 40. -ae, m, 4S.
passus, -as, m. 20. , -!,. 55.
pSno, -ere, posul, po&itum. 7, propter, pmep. Ace. reg. 56.
puns, pontis, m. 31. pr5ra -ae,/. 32.
?

pop ul us, -I, m. 25. prSvincia, -ae./. 9.

porta, -ae, /. 20. proximus, -a, -um, superl. adi. 34.

porticus, -us./. 35.
porto", -are, -avl*
portus, -us, M. 35.
possum, posse, potui,
post, praep. Ace. rtg. 12.
posted, adi. 39.
pckthac, adr. 26.
prud^QS, adi. Gen. prudentis.
-atum. 40. 35.
prudenter, adt. 3G.
. 15, \ puella, -ae, /. 25.
puer, puerl, m. 14.
pugna, -ae, /. 27.
1

pugnG. -are, -avl, -atum. 17.

postquam, com. 44,
postrSmu, atlr. 24.
patens, atf*. Gen. potentis,. 51.
o, -<5re, -ui, -itum. 41.
adv. 48.
C',
praeeO, -Ire, -ii, -iturn. 56.
praeniitto, -ere ? -misl ? -mlssum.
45.
praemium, praemil
praett-r, praep. Ate. reg. 21.
praetere<5j -Ire, -ii, -itum. 32.
j pugaus, -I, m. 18.
|
pulcher. pulchra, pulchrum. 23.
pulsu, -are, -avi, -atum. 13.
puppis, -iSj/. 32. f/ram. 6.
purub, -a, -um, 54.
putO, -are, -avl, -atum, 52.
Q.
?
n. 23. quadraggnsimus, -a, -um. 40.
quadratus, -a, -um. 6.
quadringenti, -ae, -a. 20.

praftermittO, -ere y -mI>I T -mis- qualis? quale? 6.

sum. 51. quam, odr. 41.
praetSriurn, praetQril, n. 45. quam, cani. 38.

prandeS, -re prandi, pr^nsiim.

} quam? adr. 20.
11. quamdiu? adv. 20.
prandium, prandil, n. 20. quandO ? a<ir. 24.
pre^ior, -Iri, preeltus sum. 5S. quantus? -a, -um. 6.

premSy -ere, press!, presbum. 52 quartus. -a, -um. 4.

prime, adi. 47. quattuor, adi 10.
primum, adv. 24. -que, cut. 21.
primus, swpfrL adi.
-a, -urn, 1. quercus, -us,/. 44.
prlneeps, principis m. 49. ? qul, quae, quod, prun. 32. gram.
prior, priuSj cwnp. adi. 47. 25.
pr<5 T pr&ep- AU. reg. 17. quia, conL 17.
pr6cd6 ? -ere. -cessl, -cessum. 37. quldam, quaedam, quoddam,
procul, a^. 20. adi. 36. gram. 25.
prodigium pr&digil, ?
n. 52. qulnque, adi. 10.
prfkiueu. -ere, -duxl. -ductum. qulntus, -a, -um. 5.
49. Quintus, -I, m. 13.
proelium, pro^Iii, n. 31. quis? quid ? pron. 3. gram. 25.
profectio",profeti6nis, /. 53. quis, quid, pr5n. 31. gram. 25.
proficiscor, -I, profectug sum. 53. qui&que, quaeque, quodque, adi.
pr6nuntilti<5, prOnuntiatiunis 7 46. gram. 25.
/. 1. qu5? adr. 13.
prope, praep. Ace reg. 12. quod, coni. 29.

prGpelluj -ere, -pull, -pulsum. 32. quGmodo? adv. 14.

propero, -^re, -Sri, -fitum. 22. quot? adi. 10.
propinquus, -a,-um. 22. quotifins? adv. 28.
proprius, -a, -um. 45. quotus ? -a ? -um. 11.

184
 rostrum, -I. 32. .

rotuadus, -a, -um. 6.

rapax,<ui. Gew. raplcis, 33. ruber, rubra rub rum. 6. T

rapidus, -a. -urn. 17. rudiy, rudt*. 40.

recite, -are, -avl ? -Itum. 2. ruptus, -a, -um. 37,
red 15 -ere, reddidi, redditum.
5
rurl, dr. 42.
rus. ruriy, n. S3.
redeG, -Ire, -il, -Itum, 13.
rudigo, -ere, -gi, -actum. 34. S.
reditus, -us, m. 54. s.d.p. salutem dlcit plurmmm*
referu, referre, rettull, relit urn.
40. nacra. bacrum. 21.
,

rsgius, -a, -urn. 44. , -dot is, m, 50.

regnG, -are, -&vl, -atum. 44. afterjficium, bacniicil
t - 2u.
rgnum, -I ? n. 44.
sacriticO, -ire, -ivl, -&turn, 25,
regG, -ere, r6xl, rectum. 31. saepe, ude. 22.
regredior, regredi, regressus saevus, -a, -um. 26,
&utn. 54.
saglciter, wl*. 86.
rSgulus, -I, m. 2$. sagi,x, urifi. trr. ag&ei^. 84.
rsicio, rSieere, rfiificl, reiectum. sagitta, -ae,/. 3ft.
51.
Sagittarius, aagittfcrl, m. ^6
relinquG, -ere y rellqul, relietum. saliO, -Ire, Sialul 7 baltum, 26.
44.
saltern, adv. 84.
rfimSx, rsmigis, m. 32. saltua, -us, m. 80.
rfimigo, -&re, avl, -atum. S2. salus. salufcis,/ 51.
removeo. -re, -m6vl* -nidtutn. , -Ire, -4vl t -itum. 50.

22. I tn^n. 13.

remus, -I, m. E2. a:/c. 4.
Kemus, -I, m. 44. &&nus t -a, -um. 56.
renov5 T -Stum, 56.
-ire, -ftyf, sanguis, sangyinis, m. 55.
repfIIu -ere, reppull, repulsum.
7
Sardinia, -a*,/. 9,
satis, <Kf. 41,
rep6nO, -ere, -postilj -posituin. saxum, -I, n. S6.
46. scientia, -ae,/. 11,
/. 37. sci6 T -ire, selrl, scltum. 5,
resistG, -ere, restitl, . 81. ScIpitTi, Svlpitois. m, 80.
responded, -Sre, respond!, re- scribe, -ere ? &crlps! s scriptuan, S.
spSnsum. 2. scutum, -I, n. 18.
respdnsum, -I, n. 13. ad, sui, pr^- H. i?im, ^ix
respubliea, relptiblieae,/. 52. seed, -are, seeul, i*eetam, 82L
revoc6, -ftre, -&vi, -Stumu 55. seeundas, -a, -urn. 2, 82.
rSx, regis, i. 81. sScanzs, -a, -um. 46.
Ehea Silvia, Rheae SiMae,/. 44. Bed, com. 4.
rideQ, -6re, ns! y risum. 54, , afidl,
rlp^-ae,/. 17.
rdbustus, -a, -tun. 28, selia, -ae,/. 5.
rog6, -are, -avS, -atnm. S2. &men T sSminis. n. 48.
-a*,/. 9. semper, oit?. 22.
-um. 9. Sempr^nia, ,/. 80.
-I? m. 44.
, senator, senatOria, m. 5
rosa, -a,/. 5d. -a, -um. 51.
senatus, -us, m. 50, spolium, spolil, w. 46.
Benex,&enis, m. Gm pl.sertum.34. stILgnum, -!, n. 44.
sententia, -ae,/ 7. statim, adv. 22
separating wlr. 43. statua, -ae, /. 52.
septem, wli, 10. stilus, -I, m. 14.

septentriunSs, -urn, m, pi. 55. stO, stare, stetl, statum. 3.

septimus, -a, -urn. 7. stola, -ae,/ 40.

sequor, -I, secutub sum. 53. stringu, -ere, strlnxl, strlctum.
sermo, strmunis, wi. 89. 18.

seru, -ere, a$vl, satum. 43. struG, -ere, stnixl, structum. 45.
seTtf, a/Ir. 22. studiusS, adi\ 22.
serva, -ae, /. 40. studiOsus, -a, -um. 22.
servio, -Ire, -IvI, -itum. 40. stults, adv. 22.
servitus, servitude, /. 40. stultus, -a, -um. 22.
servo, -iire, -Svl, -Stum. 31. sub, praep. AIL reg. 35.
servus, -I, m. 29. suljitO, adv. 22.
sex, adt. 10. sum, esse, ful, , 5. gram. 33.
sextus, -a, -urn. 6. summus, -a, -um, super?, adi. 16,
Sertus, -I, m. 22. 45.
7.
si, cottL 17. sumo, -ere, sumpsl, sumptum.
Ble, adfr. 5*5, super, praep. Ace. reg. 27.
Sic ilia, -ae, / superbus, -a, -um. 50.
sieeus -a, -um 43. superior, superius, comp. adi. 38.
slgn#, -ire, -avl, -atum. 45. superd, -are, -S,vl, -atum. 39.
aignum, -I, n. 43. sapra, praep. Ace. reg. 12.
si!entium silent il,
?
n. 46. surgd, -ere, surrSxi, surrSctum.
2
sileG, -6re T silul, . 3. sus, suis, m. 34.
silva, -ae,/. 17. sust"meO,-3re, -tinul, -tentum. 21.
simul Ic t
coni. 52, suus, -a, -um. 8.
sine, prapp, AU. ng. 27.
singull, -ae, -a. 50. T.
sinister, sinistra, siixistrum. 18.
sinistra, -ae f /. 5. tabella, -ae,/. 14.
. 44. tabernaculum, -I, w. 18.
sitio, -Ire, ,

sitisj sitis, /. 56. yt am. 6. tabula, -ae,/ 5.

tale. 37.
sobrius, -a, -um. 56. tftlis,

soeius, soci!, m. 27. tarn, ode. 22.

sdfe, adv. 44. tamen, com. 28.
sdI T solis, m. 43. tandem, odr. 20.
sdlus, -a, -um, 27. gram. 15. tang5, -ere, tetigi, tllctum. 7,
somnus, m. 25.
-I, tantum, adv. 28.
sorbeu, ~re, sorbul, . 56. tantus, -a, -um. 35.
sordidus, -a T -um. 54. taurus, -1, m. 26.
soror, soruris,/. 30. tsctum, -I, n. 21.
n. 18.
spatior, -an, -itus sum. 43. telum, -I,
n. 45. templum, -!, n. 20.
spatium, apatii,
n. 30.
speet&eulum, -I, n. 20. tempus, temporis,
spectator, spectators, m. 31. tend5, -ere, teteudi, tentum vel

spectG, -are, -!tYl -Itum. 3. ?

tensum. 48.
sp6r6, -Ire, -avf, -atum. 28. tened, -re, tenui, tentum. 7.

splendidu^, -a, -um. 50- tener, tenera, tenerum. 43,

136
ter, adv. 51.
undecimus, -a, -um. 11.
tergum, -I, . 16. undtSvIcC'immus, -a, -um. 19,
terra, -ae, /. 9. undique, odr, 52.
tertius, -a ? -um. 3. universus, -a, -um. 50.
theatruni, -5 T n. 23.
unquam, adr, 22.
Tiberis, Tiberis, m. 81. 0ram. 6,
unusj -A, -uin. 10. ^ram. 15.
Tibur, Tlburis. w. 42, urbs, urbis,/, SI.
m. 42. 0mm,
tigris, tigrls, 6. ut, ani. 28.
timeu, -re, timui, - . 42. uter? utra? utrum ? prOn. &.
timidg, adi\ 22. gram. 15.
timldus, -a, -urn. 22. utilis, utile. 33.
Titus, -I,ro. 13. iitor, utl, fisua sum. AM. tta.
toga, -ae,/. 40, 58.
toll<5,-ere, sustull, subl&tum. 50. uior, uxOris,/. 30.
torment um, -i, n. 49.
tStus, -a, -urn. 16. gram. 15.
V.
trans, -ere, traxl, tractum, 81,
trado, -re, tradidi, traditum. vacca, -ae t /. 28.
51.
vlgina, -ae,/. 18.
tranquilly adu. 22. vlgltus, -us, m. 44.
tranquillus, -a, -urn. 22. vai I in'^n. 51.
fcranseS, -ire, -IT, -it-am, 22. valldus, -a, -urn. 21.
trSnsfigS, -ere, -fixi, -flxum. 52. vlllum ? -I, n. 18,
transtram, -I, n. 32. varius, -a, -um. 45.
tredecim, adi. 20, vatss, -is, WL etj. 52.
trgs, tria. 10. gram. 24. Teh5, -ere, T&S!, return. 20.
tribunus, -I, m. 45. vehiculam, i, n. 46.
triclinium, tricllnil, n. 56. velj c&ni. 12.
trigensimus, -a t -um, 80. velum, -1, n. 82,
trlstis, trlste. U. , -a, -um. 89.
triumphalis, triumphlle. 50. ,
vnat&ris m. 39,
triumphus, -I m. 49. %

trudo, -ere, trusi, trustim. 18, tum. 47

tu, pron. 3. gram, 25.
tuba, -ae,/. 46. ventus, -I ? m. 32,
turn, adv. 13. ^Sr, Tgria, n. 43.
ttmicar -ae, /. 40. verier, verberis, n. 58.
tutus, -a, -um. 87. Terbum, -i, n. 55.
tuns, -a, -um. 8* Vercingetorix, Yercisgetorigim,
m. 48.
U. Terna, -ae,/. 40,
TSrd, ode. 56.
nbi, adp. 14. vertC, -ere, vertl, vermim. 16*
ubi? adv. 12. , adv. 34.
ttbique, adt?. 51. , vesira, Yesfcrura, 8.
altrfi, praep. Ace, TBQ. 88. -I, . 2$,

umbra, -ae,/. 54. -Ire, -I^I, *! turn. 50.

umbrdeoa, -a, -um. 85. TesiiB,/. 40.
umeraSj -I, m. 3S. r, Tts!, retitam. 4S.
trade, ode. 32. veius, ad*. Om. vetcris. 44.
tmde? o^w. 15. , -I, n. 45.

187
via,-ae,/. 20.
viator, viaturis, m, 30.
-um.
vic&nsimus, -a,
victima, -ae, /. 25.
Tictor, vietOris, m. 50.
victoria, -ae, /. 2$.
vicus, -I,m 42.
t vit5, -are, -avi, -atum. 26.
videS, -Sre, vidi, vlstim. 7.
videor, -rl, vlsus sum. 51.
vigil, vigilis, m. 46.
vigilia, -ae, /. 11.
vlgiuti, adi. 14.
Tllicus, -I, m. 39.
villa, -ae, /. SO.
vinciOj -Ire, vinxl. vinctuin. 50.
vinc5, -ere, vlcl. victum. 29.
virtus, viitutis,/. 50.
nom./. ^.ec. vim, -4W. vi. 42.
TIS,
20. ^ram. 14.
Tls6, -ere, visi, visum. 20.
vita, -ae,/. 28.
vitium, vitn, n. 23.
TivS, -ere, vixi, victum. 28.
voc5, -are, -avi, -atum. 11.
volit<3, -are, -avi, -atum.
43.
void, velle, volul, . 18. gram,
33.
vor6, -are, -avi, -atum. 42.
vds, prtin. 3. gram. 25.
vox, vOcis,/. 42.
vulneru, -are -avi, -atum. 50.
?

vulnus, vulneris, n. 55.

vinculum, -I, ??. 49.
Tlnum, -I, >t. 41. Z.
viola, -ae,/. LT>.

Zephyrus, m. 55.
vir, viri, tn* 21. -I,

138
 OIPORU : HORACE HAST
PBHTTEE TO THE
12034