Vous êtes sur la page 1sur 298

289

f.!;u nqka jykafia


jod< ksjka u.
290 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

l;_Df.a fjk;a lD;s

) The Path to Nibbana


as Declared by the gautama Buddha
^f.!;u nqkajykafia j< ksjkau. lD;sfha bx.%Sis
mj;kh&

) Web - www.pathtonibbana.com
291

f.!;u nqka jykafia


jod< ksjka u.

w;smQckSh uykqjr jrnqoa h;sjrhdfKda


292 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.


m%:u uqKh ( 2008
fojk uqKh ( 2009
f;jk uqKh ( 2012
isjk uqKh ( 2013
w;smQckSh uykqjr jrnqoa h;sjrhdfKda
ISBN 978-955-30-1089-6
m.Kl ieliqu ( YIsl,d
06" nqoaOdf,dal udj;"
iqjdrfmd," ms<shkao,'
( 0112608127
293

fmrjok

woHd wkaOldrfhka jeiqK"q ;Kaydfjka N;" bJshka


msku msi u fhduq jQ w;sYh jdclrKh jQ" j;udk
f,dal ck iudch wjqf,ka wjq,g m;afjka w;sysiqKq
kdYld ulg fhduq ;sf'
nqka jykafia iska w;a y< hq;= hhs jod< wka; foflka
tlla jQ zlduiqL,a,sldkqfhda.hZ fyj;a wl f,i bJsh
msku u uq,a lr.;a" tA i|yd wjYH lrk im;a Wmhd.ekSu
u ;h hhs i,lk iudchl fN!;sl im;a w;am;a
lr.ekSu msi f.k hk ;r`.h ksid wjidkfha b;s j
we;af;a
udkisl wd;;sh" l,lsu" bPd Nx.;ajh" yDohdndO"
wrer mS v kh" fldf,dia g frda , a " ms < s l d" hjehdj"
;rndrenj" .eiagh%
s ia" iakdhq j,;d iy wia f frda.h
jeks frda. iuQyhla iu. fyn;a u mu'
fujeks mirhla ;=< mSvdjg m;a nqoau;ayq wo thska
.e,u i|yd ux fidh;s' iem ,eu i|yd fN!;sl im;a
yUdhdu l< o" tAjdfha i;=g ke;s nj wo Tjqkag m%;HlaI
we;' tA ksid wo je msila wdOHd;al ixjOkhla i|yd
keUqre jk nj olakg we;'
tjka miqul g jir fooyia mkaish mkylg fmr
fuf,djg my< jQ zf.!;u nqoaOZ kka m%isoahg m;a uyd
RIsjrhdKka iska joy< oyug j;udkfha ysjkafka
woa;Sh ia:dkhls' f,dalh la iys; nj;a" lg fya;=j
;Kaydj nj;a" ;Kaydj ke;s lsfuka l ke;s jk nj;a"
l ke;s lsf ud.h;a jYfhka ukdj foaYs; zp;=rdh
i;H OuhZ nqoaO foaYkdjhs'
vi
294 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wo jk g nqka jykafia iska foaYs; ksu, zp;=rdh


i;H OuhZ jeiSf.dia tA fjkqjg mqomQcd" m%d:kd ls"
iCOdhkd ls " m iud ls wd fkdfhl= ; a j;a
ms<sfj;aj,ska .yk wd.ula ys j ;sf' th nqoaOd.u kka
yekaf' tu nqoaOd.u O rgj, O ixialD;Ska hgf;a
O ,CIKhkaf.ka hqla; fjhs' nqka jykafia jodf<a l=ula
o hkak ykd.ekSu mjd Ialr h' tA ksid u nqka jykafia
iska jod< oyka ,nd.; yels zmru iem;Z Wod lr.ekSu
wo iudchg m%Yakhla ;sf'
m%dfhda.sl w;aoelS iys; wdpdhjrekaf.a Wmfoia yd
u.fmkau hgf;a m%.=K lr ;ud ;=<ska ;u kqjka oel
wjfndaO lr.; hq;= wei" lk" kdih" j" Yrh" uki hk
bJshkag yiq fkdjk w;s iQCIau oyula jk zp;=rdh i;HZ
we;af;a nUhla ;r jk ;ud ;=< hhs nqka jykafia jod<y'
tfia k lsisfia;a u th ;udf.ka ndysrj ;sh fkdyels h'
tfy;a wo ,dN-i;aldr" lS;s-m%Yxid miqmi yUd hk fndfyda
foaYlfhda nqoaO foaYkdj wkqj ms<smeo m%dfhda.slj Ouh
m%;HlaI fldg wjfndaO lr.kakjd fjkqjg fmd; m; lshjd
lgmdv lr.;a jpk iuQyhla ckhdg m%ldY lrka nqka
jykafia jod< zksu, p;=rdh i;HZ Ouh lD;s lrka
is;s' nqka jykafia jod< oyu yehg ;u fm!oa.,sl woyia
u m%ldY lr;s' tfia fyhska nqka jykafia jod< ioaOuh
ykd.ekSu b;d Ialr ldhhla j ;sf'
nqka jykafia jod< oyu l=ula o@ hkak ms<sn|j jir
my<jlg wl ld,hl w;aoelS iys; m%K wdpdhjreka
weiq f jk.; j m% d fhda . s l .fIKhl fhKq fuys
foaYlhdfKda ;ud ,;a w;aoelS wkqidrfhka Y%S ,xld .=jka
,s ixia:df lrg .=jka ,s fiajh uska jI ^2006
ckjd 13& fooyia yfha ckjd ui isg mif<diajla fmdfydh
khkays miajre 3'00 isg miajre 5'00 olajd iqrejd yk
,o idlPd ud,dj uska nqka jykafia jod< oyu
foaYkd lf<da h'
Y%djlhkaf.a m%Yk
a j,g ms<;
s r
= e foka bm;a flreKq
tA Ou idlPdjka tf,iska u fuys we;=<;a lf<a" tu
vii
295

foaYkdjkays we;s j .=Khg iy yrj;a njg ydkshla fkdjkq


msihs' l:k NdIdfjka r; f .%ka:h lshjk Tng h
kqyqre njla oefkkq we;' tfia jkafka Tn okakd zisxy,
nqoaOd.uZ iy nqka jykafia jod< p;=rd i;H oyu w;r
we;s mriamr;dj ksihs' Oufha we;s .eUqre nj;a" foaYkdf
we;s m%n,;ajh;a" bm;a lsf mj;akd ir, iqkaor;ajh;a"
Ou rih;a fuh lshjdf.k hdf Tng oefkkq we;'
jrla fojrla fkdj fndfyda jdrhla fuh lshu jvd;a M,odhS
jkq we;'

2008'06'15 k h'
viii
296 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.
297

mgqk

fmrjok v - vii
01' iir la .sks ksjk ioy u. 1 - 76
02' f,dalh 77 - 149
03' Y%oaOdj 150 - 219
04' nqoaO Ydikh 220 - 287
288 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.
1

1' iir la .sks ksjk ioy u.


nqka jod< Ouh flg wmg meye,s j u W;a;r
fokag mqjka ;ek ;uhs" wfma foaYkdfj wms hkag k'
nq ka jyka f ia nq o a O ;a j hg m;a f j,d uq , s k a u l<
foa Y kdjg' uu ys ; ka f k jvd;a u fyd| W;a ; f
;sfhkafk t;k' nq yduqrefjd" wms ljqre;a okakj
nqoaO;ajhg m;a fj,d fnda ue~ wi, u i;s lsysmhla
.; lr,d" Wka jykafia wjfndaO lrmq Ouh fYaI
mlaIdjg ,la lr,d Wka jykafia ;SrKh lrkj '''
uu i;Hh wjfndaO lr.;a;d" uu lska ksoyia
jqKd" uf.a iir .uk wjidk l<d" oeka f ioy u.
uu lska ;efjk i;a;ajhdg foaYkd lrkag k lsh,'
tfyu ys;, Wka jykafia n,kj ldg o uu uq,skau f
Ouh foaYkd lrkafk lsh,' tA fj,dfj Wka jykafiaf.
isyshg wdj" Wka jykafia nqoaO;ajhg m;afjkag fmr"
Ouh fidhdf.k hk ldf, Wka jykafia weiqre l<
Wka jykafiaf.a .=rejre' wd,dr ld,du" Woaoldrdu jeks
;jqika .ek' kuq;a tA jk g tA ;jqika j;=ka w;r
ke;s nj Wka jykafiag oekqK'
Bg miafia" Wka jykafia ;SrKh l<d Wka jykafia
iu. fndfyda ld,hla weiqre lrmq" uyK o mqrmq miaj.
;jqikag f oyu foaYkd lf<d;a" f .eUqre oyu f;are
.ekSf Yla;sh Tjqkag we;sh lsh, Wka jykafiag yeS
.sh ksid f oyu miaj. ;jqikag foaYkd lrkag ;SrKh
l< nqka jykafia miaj. ;jqikag f oyu foaYkd l<d'
2 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

tA foaYkdj ;uhs wms ljqre;a okak Ou plal


iQ;%h lsh, lshkafk' tAl ;uhs Ou plal foaYkdj
mj;ajmq uq,a ;ek' uq,a u foaYkdj'
fu;ekska ;uhs wmg f W;a;rh fidhd.kag
fjkafk' fudllao nqka jykafiaf. Ouh@ lsh,'
nqka jykafia miaj. ;jqikag Ouh foaYkd lrkag
mgka f.k" uq,ska u i;H y;rla .ek l:d l<d' uu
f flfhka lshkafk" uq,a iQ;f
% ha ;sfhk foa l;kaof
jf.a w.-uq, Tlafldu .kafk ke;sj" wmg jeo.;a
fjkafk oy fldgi ksid' t;fldg nq yduqrefjd
lsfj fudllao@ i;H y;rla lsjd' W;= i;H y;rla'
wms tAlg lshkj p;=rdh i;H lsh,'
m<uqjk i;Hh fudllao@ laL wdh i;Hh'
uq,ska u nqka jykafia l .ek ia;r l<d' tA
laL i;Hh' nqka jykafia ia;r lrkj" ljqre;a okak
md<sfhka lshk hg'''' cd;sms laLd crdms laLd" jHdms
laLd" urKms laLx" msfhys mamfhdf.d lafLd'''
wd jYfhka' tA lshkafk bmu lhs" uy u lhs"
f,vu lhs" urKh lhs" m%shhkaf.ka fjkau lhs"
wm%shhka yd tla u;a lhs" leu;s foa fkd,efnkj k
tAl;a lhs''' fukak fufyu lshdf.k .syska wka;sug
lsjd''' ix;af;k m[apqmdodklaLkaOd laLd lsh,'
tA lshkafk fldka u lshkj k f m[ap Wmdodkia-
lkaOh u ;uhs l lsh, Wka jykafia lsj'
b;ska f foaYkdj yu jeo.;a" wms wyf.k bkak
fldg' wms okakj wo kQ;k wOHdmk f,dalh yd n,k
fldg wms hula bf.k.kafk yqla fj,djg okakd foa
yryd fkdokakd foa lrd hkj lsh,' ljqre;a wy, we;s'
Wka jykafia ;uhs f,dalfha uq,ska u f l%uh md
lf<a'
iir la .sks ksjk ioy u. 3

Wka jykafia mgka .;af; bmu lhs" uy u


lhs" f,vu lhs" urKhg m;a u lhs" m%shhkaf.ka
fjka u lhs" wm%shhka yd tla u lhs" leu;s foa
fkd,efnkj k lhs" wlue;s foa ,efnk tl lhs
lshk f l kEu flfkla w;aoel, ;sfhkj' l=vd
orefjla mjd' mqx <ufhla jqK;a ;ukaf. fi,a,
nvqjla levqKyu w~kj" ;ukaf.a uj fyda mshd ke;s
jqfKd;a w~kj" lla we;s jqKd u w~kj" f lshmq
laj,ska tyd lla f,dafl ldgj;a ys;d.kagj;a nE'
bmfuka mgka wrka wjidkh olajd lshdf.k .sh la
f.dv ljqre;a okakj' f Njfhu f ;fhu
yeu fokdu f l w;a kj' tA yskao ;uhs nq
yduqrefjd f l md lf<a'
kuq;a nqjre my< fjkafk f l .ek lshkag
k fkdfjhs' yenehs b;d u meye,shs" Ouh wmsg
.eUqka yodrk fldg f l yeuodu ;snqKd' ljqre;a
f l oekf.k yshd' nqjre ke;s ld,j, mjd nqka
jykafia my< fjk fldg ;j;a O Ydia;Djre my<
fj,d ysh' O wd. ;snqKd' O weoys,s mQcd
;snqKd' b;ska f lska fokag O wh fkdfhl=;a
Wml%u ys;=j' iuyre ys;=j f l ljqre y fo
flfkla" uejq lrefjla yska we;s l< fohla" tfyu
ke;ak f l bf u yg.;a fohla" tfyu;a ke;ak
flg fya;=j iuyrg iQhhd fjkag mqjka" pkahd
fjkag mqjka" fflka fokag mqjka fjhs wmg uyd
jkdka;rj,g je|," .ia .,aj,g je|," uyd mj;j,g
je|,''' tA jf.a O u;su;dka;r ;snqK hq.hl uyd
wkaOldrhl isk hq.hl ;uhs nqka jykafia my<
jqfKa'
ux f lshkag .sfha f l ljqre;a oekf.k ysh'
tA ksid ;uhs tl tl foaj,a irK .sfha' tA foaj,a f,dafl
yeuodu ;snqKd' kuq;a nqjre my< fjkafk f l
4 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

.ek lshkak k fkdfjhs' fuhska tyd fohla ;sfhkj'


tA l ;uhs nq ka jyka f i ls fj wr ix;a f ;k
m[apm q dodklaLkaOd laLd lsh,' f m[apm q dodkialkaO
lshk l uq,ska u oek.;af; nq yduqrefjda nqoaO;ajhg
m;a fjp fj,dfj' fukak fl ;uhs Wka jykafia
wjfndaO lr.;a YsIag Ouh'
kuq;a fl tl mdrg u lsjg f;afrkafk keye'
tAlhs nq yduqrefjda uq,a fldgi lsh, - tA lshkafk
okakd l .ek lsh, - wka;sug lsfj fl ;uhs f
wjidk jYfhka .;a;u m%Odk l lsh," m[ap
WmdodkialkaO l .ek lsfj' yenehs f m[ap
Wmdodkia l ka O l ls jg tlmdrg ldgj;a fl
f;afrkafk kE' wehs@ fl b;du;a .eUqre Ou;djhla'
fl wjfndaO lr.kag k' fl ;uhs wms fkdokakd
l' wms fuf;ka g ;uhs .uka lrka g k' nq
yduqrejkaf.a Ouh wdrN fjkafka wms wr uq,k s a lshmq
cd;sms laLd" crdms laLd" jHdms laLd" urKms lafLd
lshmq tA lska mgkaf.k f .uk wjidk lrkag k
ienE l oel.kag k' ienE l lshkafk m[apm q dodkia-
lkaO l'
fukak f m[apqmdodkialkaO l oel.ekSu lrk
h ;uhs nqka jykafia wmg foaYkd lf<a' m%Odk l
m[ap WmdodkialkaO l ;uhs fu;k ;sfhk odYksl
w:h' nqjre my< fjkafk fl lshkaghs' fl ;uhs
Wka jykafia,d fidhd.;a mru i;Hh'
b;ska nq yduqrefjda la f.dv tfyu lshdf.k
.syska ix;af;k m[apqmdoklaLkaOd laLd lsj'
B<g nq yduqrefjd lsj f l bf yg.;a fohla
fkdfjhs" ljqrej;a ujmq tll=;a fkdfjhs' f l
fya;=jl M,hla" f l yg.;af; lsish fya;=jla ksid
lsh,' wkak tA fya;=j jYfhka foaYkd l<d laLiuqoh
iir la .sks ksjk ioy u. 5

wdh i;Hh lshk tl' fudllao tA lg fya;=j@ f


lshk l yg .;a;= fya;=j ;Kaydj' ljqre;a okakj
;Kaydj" wy,d we;s'
;Kaydj lSju oeka nq yduqrefjda foaYkd lrkj
f ;Kaydj ;=kla jYfhka' tA lshkafk" ldu ;Kayd"
Nj ;Kayd" Nj ;Kayd'
ldu ;Kayd lshkafk(
weiska rEm oel, m%sh wruqfKa wef,ka wdiajdo
lrkj' lkska m%sh Yo wy, tAl wdiajdo lrkj' jg
ri foaj,a ,ndf.k th kj" wdiajdo lrkj' kdifhka
wd>%dKh ,n,d tAl wdiajdo lrkj' lhg iamYh jf.au
ukig wruqKq jYfhka' ukqIHhd ;=< wdh;k yhla
;sfhkj wei" lk" kdih" j" Yrh" uki' f wdh;k
yh yryd ndysr f,dalfhka thg wod< wruqKq" tA
lshkafk weig rEm" lkg Yo" kdihg .|iqj|" jg
ri" lhg iamYh" ukig is;s,s jYfhka fukak f
wruqKq wrf.k k tl iemhs lsh, wdiajdo lrk tl
;uhs f ksik q a lrkafk' flg ;sfhk wdYdj ke;ak
flg ;sfhk ;Kaydj ;uhs" nq yduqrefjda woyia lf<a
ldu ;Kayd lsh,'
weiska rEm oel, wdiajdo lsu - ldu
lkska Yo wy, wdiajdo lsu - ldu
f ishu wdh;k ke;ak bkah s hka yryd wruqKq
,ndf.k tAjd u - wdiajdo lsu - ;ud ldu lsh,
lshkafk'
;j ;Kaydjla nq yduqrefjd foaYkd l<d" Nj
;Kayd lsh,' Nj ;Kayd lshkafk h<s h<s;a kej;
kej;;a bmfoka g ;s f hk wdYdj' bmfok ks i a i q
uefrkj' ue, wdhs;a kej; kej; bmfokag ;sfhk
wdYdj'
6 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

B<g Nj ;Kayd ksiqka ys;kjd kej; kej;


bmfokafka kE" fu;kska wjidkhs lsh,' t;k;a we;s
lrf.k ;sfhkafk iem kag ;sfhk wdYdjuhs' bkak
l,a iem |, ue, hkag k lsh, f;kdjla ;sfhkj'
fl Nj ;Kayd'
t;fldg f lshk ;Kaydj ldu ;Kayd" Nj ;Kayd"
Nj ;Kayd fya;= fldg f.k ;uhs" wr uq,ska lshmq
laL wdh i;Hh l lshk tl yg.kafk' nqrcdKka
jykafia lsj f l yg.kafk f ;Kaydj ksid k
wmg lrkag ;sfhkafka f flka fokag k fudllao
lrkag k' ;Kaydj ke;s lrkag k' ;Kaydj ksid
l yg.kakj' ;Kaydj ke;s lrd k flka fokag
mqjka'
t;fldg b;d meye,shs uq,ska lsj jf.a tl tl
foaj,a irK .sys,a," tl tl foa miafi .sys,a," .ia .,a
irK .sys,a," iQhhd pkahd irK .sys,a, ke;ak fo
flfkl=g je|, mqo," h h whg Ndr ydr fj,d
yhkafk kE' l ;sfhkafk wms ;=<uhs' lg fya;=j
;Kaydj' ;Kaydj ke;s l<d k l ke;s fjkj lsh,
nqka jykafia tod miaj. ;jqikag foaYkd l<d' t;fldg
nq yduqrefjd lsj fojeks i;Hh ;uhs laL iuqoh
i;Hh' tA lshkafk lg fya;=j ;Kaydj'
;=ka jk wdhh i;Hh ;uhs" l ke;s lsu lska
fok ;ek" lska u' fudllao lrkag k" lska
fokag k@ wms tfyu k lska u lsh, lshkafk
fudllao@ f ;Kaydj wjidk lsu' ksrjfYaI ksfrdaOh'
lsisu b;shla ke;sj f ;Kaydj uqukska u ke;s lr,
oeu k tod u f l bjrhs' tAl ;ud laL ksfrdaO
i;Hh' ;Kaydf fl<jr' ;Kaydj wjidk lsu'
B<g nq yduqrefjd lsj f ;Kaydj fl<jr
lrk l%uhla ;sfhkj' wmsg k k hg lrkag nE'
iir la .sks ksjk ioy u. 7

tA l%uh ;uhs laL ksfrdaO .d mmod wdhh i;Hh


lsh, nq yduqrefjd foaYkd l<d' fldfyduo f l
ke;s lrka f k' wx. wgls k a hq l a ; l% s h dud.hla '
m%;smodjla ;sfhkj" tAl mqrmqjdu f l wjidk fjkj"
ksfrdaOhg m;a fjkj' fudllao f wx. wglska
hqla; ud.h lsh, lshkafk' iud " iud
ixlmam" iud jdpd" iud luka;" iud wdj" iud
jdhdu" iud i;s" iud iud' - ljqre;a okakj"
lgmdvka lshdf.k lshdf.k hhs' k fmd <ufhla
biafldaf, - oy mdie,a .shd k fl okakj' oeka"
tfyu k wms n,kag k f wx. wglska hqla; ud.h
lshkafk fudllao lsh,'
fudllao f iud lshkafk@ hym;a oelSu'
wms wy, ;sfhkafk tAl' iud lshkafk hym;a' md,s
jpkh hym;a' isxy, f;areu hym;a' lshkafk
oelSu' b;ska hym;a oelSu' ;j wh lshkj ksjer oelSu
lsh,' wms bf.k.;af;;a l ;uhs' uu;a biafldaf,
hk ldf, bf.k.;af;;a l ;ud' wms yefudau okafk;a
l' wmg Ou foa Y kdj,;a fndfyda g wyka g
,efnkafk;a l' yenehs" m%Yf a k ;sfhkafk fu;k bkak
lSm fokdf.ka uu weyqfjd;a fudllao hym;a oelSu
lsh,'''' fudlo lshkafk@ tl tlaflkd tl tl w:
l:k fohs' ;u ;udg yefk hg" ;u ;udf.a
w;aoelS wdl,am wkqj W;a;r fohs'
b;ska fufyu oy foikag k uu ys;kafk kE
nqjrfhla wjYH fjhs lsh,' nq yduqrefjd tfyu lsh,
kE' iud h fudllao lsh, ksYa; j u foaYkd
lr, ;sfhkj" wjdikdjlg wmsg tA foaj,a yhg wykag
fkd,enqKdg' wms wo wyuq' nqyduqrefjd lsj fudllao
iud h lshkafk lsh,d' lafL Kx" laL iuqofh
Kx" laL ksfrdfO Kx" laL ksfrdO .d mmodh
Kx'
8 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fudllao iud h lsh, lshkafk@ lafL


Kx m<fjks tl" l ms<sn| oekSu wjfndaOh' B<g
laL iuqofh Kx lg fya;=j fudllao lsh," tA
ms<sn| we;s lr.kakd oekqu' wdrNl jYfhka we;s
lr.kakd oekqu' B<g laL ksfrdfO Kx l ke;s
lr .ekSu ms<sn| oekqu' B<g laL ksfrdO .d
mmodh Kx l ke;s lrk ud.h ms<sn| oekqu'
oeka t;fldg wmsg ljodj;a" ka bhg f ldgj;a
f Ou foaYkdj weyqjg miafi k lshkag nE iud
h lshkafk ksjer oelSu lsh,' iud h
lshk tl Th wmg k k hg .%y lrkag nE' nq
yduqrefjda iud h hs lSfj lafL Kx" laL
iuqofh Kx" laL ksfrdfO Kx" laL ksfrdO
.d mmodh Kx lsh,' fudllao f lshkafk@
wdfh;a p;=rdh i;Hh u hs'
lafL Kx wms wr biafi,a, l:d lrmq cd;sms
laLd lsh, mgka .;a;= la f.dv iy wka;sug lshmq
ix;af;k m[apqmdodklaLkaOd laLd lshmq tA laL
wdh i;Hfha ia;r lrmq l ;uhs f lafL Kx
lshkafk' fl wms inqjrfhlaf.kqhs wy.kafk' uq,ks a
u nq yduqrefjda wjfndaO lr.kakj" iud inqjr-
fhla ksid' mfia nqjrfhl=;a ;ksj u wjfndaO lr-
.kakj' t;kska tydg ldgj;a ;ksju wjfndaO lr.kag
nE' inqjrfhlaf.ka nK wy, wjfndaO lr.kag k'
uq,ska u wms lrkafk ioaOuh ;=<ska wms wykj fukak
fl lhs" fukak fufyu ia;r oekf.k wka;u s g
ix;af;k m[apqmdodklaLkaOd lshk l nqjrfhla-
f.ka wy, oek.kakjd' tAl ;uhs lrkafk' iq;uh
m%j lshkafk f wid oek.ekSu' t;fldg fudllao
lafL Kx laL wdh i;Hh'
iir la .sks ksjk ioy u. 9

B<g wms Ouh ;=<k s a wykj" ioaOu Y%jKh uska


u lg fya;=j ;Kaydj lsh,d' tAl ;ud laL iuqofha
[dKx lsh, nq yduqrefjd lsfj'
B<g l ke;s lsu - ksjk' ksfrdaO i;Hh'
B<g l ke;s lsf ud.h' wdfh;a wdh
wIagdx.sl ud.h' laL ksfrdO .d mmod wdh
i;Hh'
t;fldg wmsg b;d u meye,shs iud h
lshkafk p;=rdh i;Hh u hs' p;=rdh i;Hh ms<sn|
oekqu u ;ud iud h lshkafk' tAl ksid wmg ka
bhg k lshkag nE fl weyqjg miafia k lshkag
nE iud h lshkafk hym;a oelSu ksjer oelau
lsh,' ka bhg lshkag tmd' tAl lsfjd;a jerhs'
nqoaO foaYkdj lD;s lsula" nq oyu wj,x.= lsula
fjkj' fl uyd mdmluhla' flg lr.ykag tmd
ljqrej;a' yhg oek.kag ka bhg iud h
lshkafk p;=rdh i;H ms<sn| oekqu u ;ud' fukak
fl u ;ud wmg ke;af;;a' f lshk iud h
ke;s ksid ;uhs" wo f rf f wfma ck;dj uyd
llg m;a fj,d ;sfhkafk' fl oekf.k ysh k
wfma ksiia q wo f Ouh lD;s fj,d nq oyu fudllao
lsh, fidhkag fjkafk kE' wms wo nq oyu lsh, fjk
fjk foaj,a lrkafk fukak f iud h ke;s
ksid' l nj oek.;a;d k" lg fya;=j ;Kaydj lsh,
oek.;a;d k" f lska fokag fjk fjk foaj,a
lrkag keo@ wikSm fjk nj f l ;=< ;sfhkjfk'
jHdms laLd lsh, lsjfk' f l flg idudkH-
fhka wms uqyqK fokag k' bmKd k crdjg m;au"
urKhg m;au" m%sh whf.ka fjkau" wm%sh wh yd
tlau" wlue;s foaj,a ,eu" leu;s foaj,a fkd,eu
f lshk l ldg;a fmd foaj,a' fl wms wy, ;snqK
10 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

k fl ;ud l lsh, wms flg lmd fjkag keo@


kE' t;fldg fl ;ud f,dafl h:d:h'
B<g wms okakj fflka ldg y fokag k
lsh," ys;=K k fl lhs lsh, ys;=K k wms l<
hq;af;a fudllao@ nqka jykafia wmg foaYkd l<d f
lg fya;=j ;Kaydj' f l wms ;=< u hs ;sfhkafka'
lg fya;=j ;sfhkafk;a wms ;=<uhs" f nUhla ;r
Yrh ;=< u hs lg fya;=j ;Kaydj ;sfhkafk;a f
;ud ;=< u hs' tfyu k f flka fokag k wms
l< hq;af;a ;Kaydj ke;s lrk tl' wms tAl o fuf;la
l,a lf<a@
f,vla yeKdu wms fudlo lrkafk@ <ufhl=
Nd.hlska mdia fjkag k k fudlo lrkafk@
f,vlg fnfy;a .kag k' tAl l< hq;h = 's uu f fjkska
fohla lshkag hkafk' we;a;g u lrkafk tAl fkfjhs'
we;a;g u lrk foa fydh, nej u fmfkhs' T' oeka
f,vla yeKdu < u bkak ffjoHjrhd <g wrka
hkj' ke;ak < ;sfhk biams;df,g wrka hkj'
f,vd tfy od, B<g hkj fnda.yla <g' tAl ;ud
.egj' uu tAlhs f lshkag .sfha' ;j iuyre fudlo
lrkafk fohkag ndrhla fjkj' m~qrla wyla lrkj'
fkdfhl=;a foaj,a u;la fjkj'''' ms;la lshuq" kQ,la
.eg .yuq" wem kQ,la oduq" idhs ndnd mqouq" ncka lla
.dhkd lruq' f Tlafldu wo rf ;sfhk foaj,a' b;ska
t;fldg f,vla yeKdu Nd.hla mdia fjkag k
jqKd u gla .d, fudlo lrkafk Th lshk fudkj y
m~qrla wyla lr," fohkag ndr fj,d" fnda .yg ls
lla jlalr,d" mQcdjla lr,d wd fndfyda foaj,a lrkj'
yqla fj,djg rf ksiaiqkag fofhd nqka u;la
fjkafk jrk fldg' nq yduqrefjd wmg lsj yeuodu
jrkafk;a kE' yeuodu yhkafk;a kE lsh,'
iir la .sks ksjk ioy u. 11

nq yduqrefjd wmg foaYkd l<d wIag f,dal Ou


lsh, fohla' ,dN-w,dN" kskaod-m%Yxid" hii-whi iy
iem-l lsh, wgla' b;ska yeuodu l kE' iem;a
;sfhkj' w,dN;a fjkj' ,dN;a fjkj' fjd we;s fj
ke;s fj hkj' f ish foag wms uqyqK h hq;=hs'
fjg lsj wIag f,dal Ou lsh,' tAjd idudkH Ou;d'
b;ska fn!oaOfhd k fjd oek.kag k' nq
yduqrejkaf. foaYkd ;ud f wIag f,dal Ou' l
ms<sn| i;Hh' wo fndfyda wh l .ek l:d lrkag;a
leu;s kE' flka fok ye fjkqjg l fjkqjg Th
Ok ka;kh jf.a foaj,a w,a,df.k" fldfyduo f
lska fokafk' lhs lsh, lSfj kE nq yduqrefjda'
iuyre lshkj nq yduqrefjd l .ek fkfjhs lsfj
lsh,' we;a;' l lshkag fkfjhs nqjre my< fjkafk
mru iem; .ek lshkag' mru iem;g hk fldg l
foa lhs lsh, nq yduqrefjd lsj' iem foa iemhs lsh,
lsj' wo wjdikdjg f l lshk laL i;Hh u l
fkdfjhs lshk ;;a;ajhg je, ;sfhkj' fl ;uhs
m%Odku idOlh' wNd.Hh' fn!oaOfhda nqka jykafiaf.
foaYkdj fkdoek fn!oaOhka hhs m%ldY lrf.k j;au'
tAlhs" uu lshkafk f fndfyda fokdg iud h
;sn k wr Odldr foaj,a lrkafk kE' Th ndysr
mqo mQcd is;a ;a" ndr ydr" mqo mQcd jeks f;areula
ke;s foaj,a lrkag hkafk kE' ienE fn!oaOfhla k
ienE fn!oaOhdg iud h ;sfhkj' iud h
ke;s ksid iud h lshkafka fudllaoehs fkdoek
iud h ke;sj fn!oaO lshk f,an,a tl .y.;a;
wh ;uhs wr jf.a foaj,a lf<a' biair uu;a tfyuhs'
mqx ldf, uf. wud udj mkai,a tlalrf.k .syska
wr mqo mQcd is;a-;a l<d' b;ska wka;sug lsj" mqf;a
WU;a nqoOa d.ldrfhla" wms fn!oaOfhd lsh,' wu ;uhs
ug f,an,a tl .eyqfj nqoaOd.ldrh lsh,' b;ska
wms ffl ;uhs ysfh' tAl ;uhs wmsg ;sfhk foa'
12 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

we;a;g u fn!oaOhd lshkafk''' fn!oaOhdf. fYaIu


,laIKh ;uhs" iud h ;sfhkag k' iud h
ke;s ksid ;uhs wr lshmq foaj,a lrkafk' iud h
;snqK k" fl ;uhs l lsh, oekf.k yshd k"
laL i;Hh' tfyu k tAlg fya;=j;a thd okakj" lg
fya;=j ;Kaydj' ;Kaydj ke;s lf<d;a ;uhs l ke;s
fjkafk' tAl ksid wms lrkafk fudllao@ ;Kaydj ke;s
lrk l%shdud.h ms<smkj ila lg fya;=j fnda .y
lsh, nq yduqrefjd lsfj kEfk' b;ska l ke;s
lr.kag j;a iem fidhd.kagj;a fnda .y <g .sfhd;a
iud h ;snd fjkjo@ kE'
meye,sj fl f;are .kag k' iuyr whg f
lshk foag fohs' lrkag fohla kE' ldgj;a ojkag
j;a fjk;a f;kdjlska ldj j;a Wiai, ;shkag j;a
u odkag j;a fyu fjd lshkjd fkdfjhs' fjd
lshkafk nq yduqrefjd lshmq foa fidhd.kag' t;fldg
lg fya;=j ;Kaydj ksid ;Kaydj ke;s lsuhs l<
hq;af;a' tA fjkqjg wr uu biair fj,d lsj jf.a fnda
.y <g hdu" ke;ak fohkag ndr ydr u" mqo i;aldr
meje;au" kQ,a neu jf.a Th lshk ndysr lsisu fohla
lr, f lska .e,ula ,efnkafk kE lsh, nq
yduqrefjd lshmq nj ;uhs wms okafk' p;=rdh i;H
foaYkdj' meye,s o tA lshmq foa@
tfyu k iud h ;sfhkag k' iud h
;uhs m%Odk u idOlh fn!oaOfhla ug' fudlo tA iud
h ;sfhkafk nqoO a foaYkdjla ;=< muKhs' fjk lsius
wd.ul iud h kE' fudlo t;k oeka iud h
lshk ;ek l" lg fya;=j" l ke;s lsu iy l ke;s
lrk ud.h hk wx. y;r u ;sfhkj' fl wx.
imQK foaYkdjla' lg fya;=j ;Kaydj' ;Kaydj ke;s
l<d u ksjk' lska fok ;ek' flg lrkag k
wdh wIagdx.sl ud.h ms<smk m%;smodj lsh, foaYkd
iir la .sks ksjk ioy u. 13

l<d' fjk lsisu wd.ul fl kE' fudlo@ l ;sfhkj


ldg;a' lg fya;=j ;Kaydj lsh, tA f.d,af,d lshkafk
kE' fndfyda wd.j, tA f.d,a , ka f . ljq r e y
ijn,Od fo flfkla" ljqre y uejqlrefjla
bkakj lshk f;kdj ;sfhkafk' tfyu ys;d f.k tA
whg mqo i;aldr lrka hd lrka h h j;dj;aj,
fhK' tAjd jefgkafk kE nqoaO foaYkdjg' tA yskaod tA
foaj,a fudlj;a iud hg jefgkafk kE' kuq;a
fn!oaOhd lsh, lshkafk iud h ;sfhk whg' b;ska
wms lrkag k fudllao@ l ms<sn| okakj" l ke;s
lr.kag k'
lg fya;j= ;Kaydjhs' tAl ke;s lrkag h lrkag
k' wdh wIagdx.sl ud.h jv,d tA l%shd ms<sfj;ska
lska fokjd lshk f;kdj ;uhs wmg ;sfhkafk'
fl ;ud iud h' t;fldg iud h ;sfhkag
k' tAl wxl tl' iud h ;sfhk flkd ksl
bkafka kE' B< foag hkjd'
B< ud. wx.h ;uhs" iud ixlmam' iud
ixlmam lSfj fudllao@ wdfh;a lshhs hym;a ixl,amkd"
ksjer ixl,amkd lsh,' fodia lshkag nE' wykag ,enqK
foa fk' tfyu lsh, nE' nq yduqrefjd lsj iud
ixlmam lshkafk fudllao lsh,' oeka wms okakj iud
h ;=< wms oelald l lsfj laL i;Hh' wms okakj
fudllao l" lg fya;=j" ;Kaydj' wms f ;Kaydj
ke;s lrkaghs hkafk' ke;s lr, fk lska fokag
k' l f;are .;a; k lska fokag fudllao lrkak
k' lg fya;=j ;Kaydj k ;Kaydj ke;s lrkag
k'
;Kaydj lshkafk fudllao@ m%Odk u jYfhka wms
j;a fjkj lsh, fudlo lrkafk' weiska rEm olskj'
wdiajdo lrkj' leu;s tfla wef,kj' wlue;s tfla
14 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

.efgkj' lkska Yo wykj' leu;s tfla wef,kj"


wlue;s tfla .efgkj' m%;slafIam lrkj' kdifhka
wd>%dKh lrkjd' m%hs tfla wef,kj wm%h
s tfla .efgkj'
jg ri;a tfyuhs' m%sh tfla wef,kj" wm%sh tfla
.efgkj' lhg iamY;a tfyuhs' m%sh tfla wef,kj
wm%sh tfla .efgkj' ukig is;s,s;a tfyuhs' m%sh tfla
wef,kj' wlue;s tfla .efgkj' wdh;k yryd fodrgq
yryd wruqKq .kakj' leu;s tfla wef,kj' wlue;s
tfla .efgkj' j;a fjkj lshkafka u wef,kjd
.efgkjd' is; ;sfhkafk f wka; fofla' wef,ka
.efgka leu;s tAjd fidhfidhd hkj' tAlfka rg jf
hkafk' fkdao .uka hkj' jg jkaokdfj wguia:dk
jkaokdfj tfyu hkj' yhg nefjd;a fudllao
lrkafk lsh, f;afrhs' jkaokdjo@ tfyu ke;ak
fjk;a fohlao@ t;k;a .syska lf<a wdiajdo lrk tl'
rg jf f,dafl fkdfhl=;a foaj,a olska wdiajdo lrkj'
wei ms k jkj' lk ms k jkj' kdih ms k jkj' j
mskjkj' fl ;uhs j;afjkj lshkafk' fl ;uhs"
wms lsfj ldu' t;fldg flfk wms lf<a' idudkH-
fhka rf f,dafl ck;dj bkafk f ixl,amkdj,'
is; yeu fj,dfj u ;sfhkafk fldfyduo uu wei
mskjkafk'''' lk mskjkafk''' Th hg ys;kafk kE'
iem kj lsh, ;uhs ys;kafk' iem kj lshkafk
bkash msku' j;afjkj lshkafka bkash msku'
fuka k f bka s h ms k jk tfla ;uhs f;kdj
;sfhkafk' fjd fudk ixl,amkdo@ ldu ixl,amkd'
ksiaiq yeu fj,dfju bkafk ldu ixl,amkdj,' yeu
fj,dfj u ys; ;sfhkafk ldu ;lj,'
t;fldg" fjg ;sfhk ;Kaydj ksid fk l we;s
fjkafk' l ke;s lrkag k" wms yeufokd u <
;sfhkafk ldu ;Kaydj k wms oeka we;s lr.kakjd
ksjka uf.a .uka lrk mqoa.,fhda jYfhka fn!oaOfhda
iir la .sks ksjk ioy u. 15

jYfhka" nqka jykafiaf. Y%djlfhda jYfhka ldu


ixl,amkdj,ska fokag ;SrKh lrkj' tAlg lshkj
fklaLu ixl,amkd lsh,' t;fldg oeka iud ixlmam
lshk ;ek ksjer ixl,amkd fkdfjhs oeka W;a;f'
ksjer y l;kaof fkfjhs ;sfhkafka'
fudlla o iud ixlma m ' m<fjks tl ;uhs
fkla L u ixl,a m kd' wfma ys f ;a ;s f hka f k ldu
ixl,amkd' wms ;SrKh lrkj thska fokag' fklaLu
ixl,amkd we;s lr.kag lduhkaf.ka bj;a fjkj' oeka
fl w; ykj' wms fupr l,a fudkjo lf<a' ldu
ixl,amkdj, b|f.k f bkash mskjkag wjYH lrk
im;a fydhk tl" Wmhk tl" /ia lrk tl" f.dv
lrk tl" tA l fk lf<a ' /ls h d lrkj ls h ka f k
f.d;eka lrkj lshkafk" fj<|d lrkj lshkafk
fudkjo@ f bkash mskjkak wjYH lrk ldu im;a
,nd .kakd l%u Wmhd .kakd l%u' oeka f ldu im;a
y iS ;hs ' yeu fj,dfu wmg k k hg
,efnkafk kE' iEfyk fjfyila .kag k' iEfyk
wr.,hla lr,hs" fj wms tl;= lr .kafk' /ia
lr.kafk' ,nd.kafk' b;ska" fjd lrkag hk fldg
wfma w;ska ks;e;ska u isfjkj ;j foaj,a' fudkjo@ tA
;uhs lduh;a tlal u wksjdhfhka u we;s fjkj
jHdmdo" ysxid fol'
f f,daflu wo .sks .kafk hqoaO lrkafk cd;sjd
wr.," j.jd" jK fNao wr.," f.or fodf mjqf,a
w~ onr b|, f,dal hqoaO olajd f ish hqo lghq;=j,g
fya;= jk m%Odk idOlh fudllao@ ldu ixl,amkd'
t;fldg f lduhka ika;mKh lrkag hkfldg
wksjdhfhka u jHdmdo ysxid fol we;s fjkjd'
t;fldg wms fklaLu ixl,amkd we;s lr.kak fldg
wksjdhfhka u lduhkaf.ka fokj lsh, ys;k fldg
u fudlo fjkafk' wksjdhfhka wks;a fol;a lrkjd'
16 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fudkjo@ jHdmdo ysxid fjkqjg wjHdmdo" wysxid


lshk fol' wjHdmdo wysxid lshk ixl,amkd we;s
lr.kakj' t;fldg wms okakj lduhka ksid ;uhs
ysxidj ;sfhkafk' lduhkaf.ka fokj lsh, ;SrKh
l<d u ysxidfjkq;a fokj lshk is;s,a, bfu tkj'
meye,so lshmq foa@ oeka fl l%shd;aul lrkag k'
fjd lsh lshd b|, yhk foaj,a fkdfjhs' iud h
;sfhk flkdg wksjdhfhka u iud ixlmam ;sfhkj'
wksjdhfhka u fn!oaOhd lshk flkdg iud h
;sfhkj' tfyu k wksjdhfhka u thd < iud
ixlmam;a ;sfhkag k'
fojeks wxlh yehg k wksjdhfhka u fn!oaOhd
lduhkaf.ka f f;kdfjka bkafk' tfyu k
thd fudkjo lrkafk@ tAlg fokag k l%shdldrl
lrkag k' lduhkaf.ka fjkafjkag lrkag k m%Odk
u ldhh fudllao@ uq,au ldhh fudllao@ tAl mgka
.kafk fldfykao@ odkfhka" u' fuf;la wms lf<a
tl;= lsu" /ia lsu" f.dv lsu' oeka tAlg m%;sreoaO
foa lrkj' oeka fokjd' m;Hd. lrkjd' w;a ykjd'
f lg fya;=j w,a,d.ekSu' ;Kaydj /ia lsu k
lska fokag wms w;a yeu mqre lrkag k' mqyqKq
lrkag k'
t;fldg fn!oaOhd lshkafk ug .=l< oE;a we;sj
j;a jk flfkla' tAl wksjdhhs' wfma w;S;fha tfyu
wh ysh' wms oeka Tlafld,d u l:d lrkj" w;S; Y%S
N+;sh .ek' lsh-lshd yshg wmg tA Y%S N+;shg hkag
nE' tf;kag hkag k wms tA f.d,af,d lshmq lrmq foaj,a
lrkag k' fudlo g jvd fyd| fn!oaO iudchla tod
;snqK' tA whg wmg jvd ;snqK iud ixlmam' biair
lhs lSj u ljqre;a l,n, kE' l nj okakj' wfma
wd;a;u,d tfyu meye,s j u lshkj" wkspx laLx
ixidf lsh,' wo wykagj;a ;sfhkjo wkspx laLx
iir la .sks ksjk ioy u. 17

kE' oeka Tlafldu ks;H" iqL" wd;au fk ;sfhkafk fkao@


biair whg f yeSu ;snK q ' tAl ksid tA f.d,a, wks;Hhs"
lhs" wkd;auhs lshk tl oekf.k ysh ksid tA
f.d,af,d oej w,a,.kag .sfha keye' /ia lf<a kE'
fndfydu ir, pd ; .; lf<a' w,afmaP ; .;
lf<a' wo tAl kE' wo ug .= l< oE;a kE' wo bkafk
f,daflka fudkjo wmg ,efnkag ;sfhkafk" fldfykao
fudkj y lvdjvd.kafk" /ia lr.kafk" ;ukaf.
f.dv f,dl= lr.kafk" ku f,dl= lr.kafk lshk
f;kdfj bkafk'
,dN-i;aldr" lS;s-m%Yxid lshk tAjd f.dv.y.kak
f.df ;uhs wms bkafk' tAl ksid ;uhs wo f iudch
f ;r mydkshg m;afj,d ;sfhkafk' fudlo@
fklaLu ixl,amkd kE' w;a yeu kE' tA lshkafk u
kE' fokag leu;s kE' biair wms" uu;a mqx ldf, j;=r
, ;sfhkj msx;d,sfhka' j;=r ksl fokafk' k ;r
fndkag j;=r ;snKq ' miqld,Skj f hqKh q s lshk iudch
hqKq f.k hk fldg fudlo lf<a@ tA mska;d,sh bj;a
fj,d wfma jeysfhd;a tlalu' yka .dfk gema yhs
lrkag lghq;= l<d" m%dfoaYSh iNdfjka y" k.r
iNdfjka y' ld,hdf.a wejEfuka tAj;a ke;sj .sys,a,
wo i,a,sj,g j;=r fndkafk' Tkak fjp foa' .ula
.dfk wn, ;sn" kjd;eka .kag' wo tA fjkqjg
fria yjqia ke;ak f.ia yjqia lshk kj,ska -
Odldr - uqo,g fkajdisl ke;ak kjd;eka myiql
fok wdh;k ys jqKd' biair ldf, Th .iaj, f.
yg.kak ldf,g wms oel, ;sfhkj fldia.iaj, f.
tfyu ms, ;sfhk ldf,g wfma jeysfhd fj lv,d
lm,-lm, yrl=kg a lkag fokjd' iuyr fj,djg fldia
iqoao lr,d wrf.k ;n, n,a,kag tfyu we;sfjkak
lkag fokjd' n-lmqgq odk lsh, biair kakd' biair
ksiaiq O oka kakd' oka fokak y wdihs' wo wmg
tAj wykagj;a ,efnkafk kE' tA yskoa d wo lsij s la fokafk
18 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

kE' tAl ksid wo ksiaiqkaf. ys;a f.dfrdaiq fj,d'


f.drye fj,d' hka;% njg m;afj,d' /ia lrkag .syska
tld msg tld mrhd Okh miafi yUdf.k hkfldg
ksiaiqkaf. ;sfhk .=KOu ke;sj .shd' tAflka jqfKa
fudllao@ ksiaiq w;r uyd Nhla we;s jqKd' ksiaiq
uyd Nhlska wo j;a fjkafk'
biair jf.a fkfjhs" tod id,d uykqjr k ;snK
q d
;=ka h lsh, wukqIH Nh" frda. Nh" NslaI Nh lsh,
Nh ;=kla' kuq;a wo ,xldfj tfyu kE' wr uqyqo f.dv
.,,dj;a tA tl hlaj;a wdfj keye' f,dal iudc
;;a;ajh wkqj n,mqjyu kuq;a tA h ;=kg u jvd uyd
hlska oeka f rf ck;dj fmf<kj' fudllao tA
Nh@ tA Nh ;uhs ukqiai Nh' ukqIH Nh wehs f@ oka
fokafk kE' oka fok ksiaiq bkak iudchl" ug .=
l< oE;a we;sj j;a jk mrd:ld" odkYS,S" ;Hd.YS,S
ksiaiq bkak iudchl Nh kE' Tjqka iudcfha bkak
ksiaiq yd y wkqlmdfjka n,kafk' i;d isjqmdjdg
mjd l=rd l+hdg mjd lreKd ffu;%S fol ;snd' fudlo@
fklaLu ixl,amkd tlal wksjdhfhka u jHdmdo
ysxid fol keyefka' wjHdmdo wysxid ;ud lreKd
ffu;%s folg ;sfhkafk' oeka tA lreKd ffu;%S fol
kE' fudlo oeka ;sfhkafk ;Kaydj' wr fklaLu
ixl,amkd fkfjhs" ldu ixl,amkd ;sfhkafk' tA yskao
ksiaiq y ysxidldhs' oeka ksiaiq ys;kafk tlla'
lshkafk ;j tlla" lrkafk Bg;a jvd yd;amiska u
fjkia tlla' tA yskao lsis u ksfil= flf Yajdihla
;shkag nE' tA ksid tldg tld nfhka j;ajk iudchla
f.dvke.s, ;sfhkj' fukak wmsg fjp foa' fukak
fjp kdYh' f kdfi isoaOjqfKa wehs@ f ishhg
ye;a;Ejla fn!oaOfhd bkakjhs lshk rf fn!oaOfhda
ysh k fl fjkafk kE' tAl ksid ;uhs f kdYhg
fya;=j' t;fldg wms < iud ixlmam ;s, kE' wms
fn!oaO k ka bhg f ixl,amkd we;s lr.kag k'
iir la .sks ksjk ioy u. 19

fudkjo f ixl,amkd' fklaLu ixl,amkd"


wjHdmdo ixl,amkd" wysxid ixl,amkd' oeka wms mqre
lrkag k fokag oka fokag oeka wfma wh f rf
ck;dj wr biair ;sn f,dl= odk flfia fj;;a uu
uq,k
s a lshmq wr msk;
a d,s" tA jf.a foaj,a wys jqKd muKla
fkfjhs" wn, ke;s jqKd muKla fkdfjhs" fldfydu-
j;a u oka fokafk ke;s ;;a;ajhg wo f iudch
m;afj,d bjrhs'
oeka yqla whf.ka wms weyqfjd;a odfk tfyu
fokjo lsh,d Tlafldu, lshkj T wms odfk fokj'
fldfyduo fokafk lsh, weyqju wms mkai,g odfk
.syska fokj' udfilg ierhla lEu lla .syska fokj
yduqrejkag' f rf jefhka u fpkhg ,la jk
lKavdhu NslaIq iudch' uq udfi ojia is kjhla u
.f mkaif,a yduqrejkaj fpkh lrka b|,d"
yenehs tl ojila mkai,g odfk l .syska fokjd'
fudlo fya;=j@ fl fkd nE' kqkafkd;a wjidkfha
wr yeu flfkl=u uqyqK fok isoah" tla;rd hl
u<kS jkaokdj lsh, ir, j lshkj wms" tAl oeka
pd;% h la njg m;a f j,d' urKhg mia f i ;s f hk
mdxY=l+,h lshk pd;%h i|yd NslaIQka jykafia le|jd
.kag k ksid yduqrejkag odfk l kqkafkd;a Wka
jykafia ;ry jqfKd;a" wfma mdxY= l+,hg tkafk ke;s
fjhs lsh, nhg" lEu l .syska fokj' oeka t;fldg
fu;k odkhla kE' ula kE' fu;k lrkafk ula
fkdfjhs" wdfhdackhla lrkafk' mdxY=lf+ ,g yduqrefjd
f.kak .kak k ksid yduqrefjd ;ry fjhs lshk
nhg odfk l .syska fokj' t;fldg fu;k ;sfhkjo
fklaLu f;kdj' oka f f;kdj' lreKd-ffu;%s
fol' wfka" NslaIQka jykafiag tfyu ke;ak mkaif,a
yduqrejkag odfk l kafk ke;ak Wka jykafia
20 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fldfyduo j;a fjkafk lshk f;kdfjkao" Wka


jykafia iq; uq; lsf f;kdfjkao f odfk l
fokafk' kE' fjk .kqfokqjla fu;k isoaO fjkafk'
tfyu fkao@ yqla fj,djg wms lrkafk tAl'
Bg wu;r j .;af;d;a fudkjgo@ tlafld uj" wud
uefrkag k' tfyu ke;ak mshd wmam uefrkag
k' b;ska wu ;d;a; uerefK ke;ak wms oka fokafk
keoao@ fl ;uhs ;sfhk m%Yafk' wu ;d;a; uefrkag
k' fudlo t;fldg y;a ojfi odfk" ;=ka udfi odfk
,d wms mska muqKqjkag k' mqu jef lshkafk wfma
wu, ;d;a;,d ljodj;a mskla oyula lrf.k kE' mq;d,
u ;uhs b;ska uereKg miafi mska lrkag k' oka
fokag k' oka ,d mska wkqfudaoka lrkag k' wms;a
oeka tA f;kdfj bkafk' wms;a uereK u wfma orefjd
wmg mska wkqfudaoka lrhs' ljqre;a oeka mska lr.kafk
kE' nejd u tAl ;uhs oeka fjkafk;a' odfk fokak
.sys,a,;a odfk fkfjhsfk fokafk' fyd|g fydh,
nefjd;a fok odkh jqK;a wrka nefjd;a" fldg
Wrhla .syska mQcd l<;a tAfl;a ,shkj wyj,dg msx
msi orejka iska mQcd lrk , f fj<| oekaula
o-keoao@ oekaula' uu wy, ;sfhkj l%sia;+ka jykafia;a
odkh .ek l:d lr, ;sfhkj' Wka jykafia lsh,
;sfhkj ol=Kq w; fok foa j w;gj;a oek.kag
;shkag tmd lsh,' n,kak fldpr iqkaor m%ldYhla
o@ tAlhs" oka fokjd k kakd' u - w;yeu' tAfl
wdfh lsh lshd" k ..y oeka odkag k kE' fldg
Wfrhs" hq ,hs tflhs" wef|hs" mqgqfjhs" ffihs"
msdfk mjd oeka ku .y,' fl fj<| oekaula'
t;fldg ;j iuyre m;a;rj, msgq .Kka oeka odkj
fnr .y, mska jdlH lsh, Yo ldYk hka;% od,
;uhs oka fokafk' fl iQlaIuj fidh, nefjd;a
iir la .sks ksjk ioy u. 21

f;afrhs fudkjo lr, ;sfhkafk lsh,' imQKfhka


u ;udf.a m%;srEmh mqn.kak lrmq jevla ila wr
ls j fkla L u f;kdfjka lreKd-ffu;% S fol
fmroe lrf.k ula" yenE oka ula fkfjhs lr,
;sfhkafk' t;fldg fl fn!oaO okaula fkdfjhs'
t;fldg fn!oaOhd lshk flkd ke;ak iud-
h we;s lr .;a;= flkd oka fokag k fldfyduo@
fklaLu f;kdfjka' ;udf.a ;Kaydj re lr.ekSf
f;kdj we;sj' uqukska u ksjka olskag nE oka fuka'
kuq;a wms wdrNl jYfhka fok foa flfrys
f,daNlu ke;s lr.kak is;ska ;uhs oka fokag k'
ke;ak wms wfkla me;af;ka ys;, oka fokag k'
fuh ,nk flkd fl ,ndf.k iq; uq; fjhs fl
mfNdackh lr, lshk f;kdfjka' t;k ;sfhkafk
lreKd-ffu;%S fol' fn!oaOfhd oka fokag k fklaLu
f;kdfjka iy wr lshk lreKd-ffu;%S fol fmroe
lrf.k i fjk;a ,dN i;aldrhla" lS;shla m%Yxidjla
jYfhka fudkj;a n,dfmdfrd;a;=- fjka fkfjhs" odkh
h hq;af;a' wmsg oeka tAl mqre kE' wms wr lshk jdc
;;a;afjg je, ksid wfma is;a tkag tkag u krla
fj,d' l=Kq .| .yk Tvqjmq ;=jd, njg m;a fj,d' tAl
ksid ;uhs" wmsg wo w,a,mq f.or ukqIHhd ld, we|,
bkakjd n,kag nE' wi,ajeishd fydka bkakj olskag
nE' fl wr l%sia;+ka jykafia;a lsjfk' oeka wdmyq
ierhla ug lshkak fjkj' Wka jykafia fl fyd|g
oelal' t;=ud lsj fudllao@ wi,ajeishdg fm%au
lrm,a,d lsj' oelalo@ wehs wi,ajeishdgu fk fm%au
lrkag ne@ wefya lgq wkskj fydka bkakj oelalu'
b;ska" wmg mqjka k wi,a jeishdg tA foa lrkag uq
f,daflg u fm%au lrkag mqjka' tA lshkafk tfyu
lrkag mqjka'
22 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

m%Yakhla (-
oeka iajdka jykai" fndfyda fj,djg odkhla ,
m%d:kd lrkj fk fo-ksia iem" ksla-ksfrda.S iqjh
mjd m%d:kd lrkj' t;fldg w;a yeu k m%d:kd
lf<d;a t;k kej; ;DIaKdjg hkj fkao@
ms<s;=r (-
wkak y" T' m%d:kd lrkj fo-ksia iem lsh,'
m%d:kdj ;=< ;sfhkafk kej; w,a,d.ekSu fmd fohla
fokj' oeka remsh,la yskafkl=g , fudkjd y
m%d:kd lrkj' tlaflda jH im;a" ke;ak iq.;s
im;a' remsh,lska jHf,dafl hkag mqjka k uu
ys;kafk jH f,dafl tpr jk ;ekla fkdf' uu
ys;kafk kE tpr fmd .dklska mqjka lsh, jH
iem ,nkak' fmd n;a msdkla ," lEu lla ,' tA
yskao uu ys;kj m%d:kdj,a wjYH kE' oeka yeu foa u
m%d:kd' wms m%d:kd lrkag k kE' tA fok foa m%;sM,
;sfhkj' tAfl wdksixi ;sfhkj' iuyre lshkj m%d:kd
l< hq;=hs lsh,' oeka n,kak wms if;la" urefjla
urkjd' ur, ljqrej;a m%d:kd lrkjdo@ kE' f urejd
urmq wl=i, luh fya;=fjka udj ksrhg m;a fjd
lsh,' ljqrej;a m%d:kd lrkjo@ kE' wl=i,hla lr,
ljqrej;a m%d:kd lrkafk kE udj .;shg hkag lsh,'
yenehs tfyu fkdl<d lsh, Tyq .;shg fkdhd bhs
o@ fudlo tA lufha m%;sM,h .;sh k tAl ,efnkj
u hs' tAfl m%d:kd lrkag fohla kE' b;ska wl=i,hla
lf<d;a .;shg hkj jf.a u hs l=i, luhla lr,
wdfh m%d:kd lr-lr bkag k kE' Tyq iq.;shg hkj'
yenehs" iq.;shg hkak wdfh b,a,kag lrkag hkj
lshkafk wms kej;;a ;Kayd is;la we;s lr.kakj' f
;shk fmd fohla w; yer, uy f,dl= iemhla n,dfmd-
frd;a;= fjkj' wksl jH f,dal lsh, lshkafk lg
iir la .sks ksjk ioy u. 23

whs;s" f,daflg whs;s fohla' idfmalaIj iuyr fj,djg


ukqIH f,daflg jvd l wvqhs' fjkak mqjka' kuq;a
tAl;a wks;Hhs' t;k;a l ;sfhkj' tAl;a wkd;au hs'
b;ska" m%d:kd lrkj lsh, lshkafk fla b|f.k l
u m%d:kd lrk tl' tA ksid m%d:kd fkdl<dg lula
keye' tAlhs uu lsfj oka fokag k' fn!oaOfhd oka
,d m%d:kd fkdl<dg lula keye' ;ukaf. l ke;s
lr.kag fk fokafk' ;Kaydj ke;s lr.kag' wdfh ;j
;Kaydj jvkag k kE ;j fohla n,dfmdfrd;a;=fjka'
m%Yakhla (-
t;fldg oeka h lsis mqoa.,fhla h.shd u tA
wjia:djl odkhla , mska muqKqjkj lsh, lshkj
fk@ tAl@
ms<s;=r (-
T" tfyu tlla lrkj' wfma pd;%hla jYfhka
lrkj' b;ska tAl fyd|hs' uu lshkafk kE tAl krlhs
lsh,' u<.sh wh fjkqfjka wfma ;Ska fjkqfjka wfma
jeysfhd fjkqfjka l< .=K ie,lSula jYfhka wms
l< hq;=hs' wfma hq;=lula' isdf,dajdo jeks iQ;%j,;a tA
.ek i|yka fj,d ;sfhkj" tfia lrkag lsh,' nqka
jykafia wkqoek jod< nj;a fmakj' kuq;a m%Yafk
;sfhkafk flhs' biafi,a, wms mska lrkag k'
biafi,a, mska lrkag" oeka Th mskl
a j, mskua ;sfhkjo
lsh, n,kag' oeka wu uereKyu wuf. kdfuka
mjqf, wh tl;= fj,d ;u;ukaf. ku mqnd.kaghs"
h lrkafk' fyd|g fydh, nefjd;a wmg fmfkhs'
keoao@ To@
t;fldg t;k f;kdj@ oeka fu;k mj fyda msk
fjka f k fudlla o @ f;kdj' oka f wdks i xfi
;sfhkafk odk f;kdf' nq yduqrefjd luh lsh,
lsj f;kdj f;kdyx NslaLfj lux jod lsh,'
24 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

Th f;kdjhs jeo.;a' yqla fj,djg wmg fj,d


;sfhkafk Th lshk f;kdj" odk f;kdj yqla
whg kE' wu ;d;a ; bka k l iuyre me;a ; j;a
n,kafk kE' yhg i,lkafk kE" tA hq;=lu bgq
lrkafk ke;sj tA wh h .shdg miafi wr l=Kql"
lrmq jer l jy.kag W;aidy lrkj" uy f,dl=jg
f,daflg fnr .y, odkhla ,' b;ska t;fldg t;k
mskla ;sfhkjo lshk tl fmdvla ys;, n,kag fjkj
lshkafk" flhs' uu yeu fj,dfju k flfkl=g
lshkafk" biafi,a, msk lrkag' oka fokag' f oka
fok ksjer l%uh mska is jk l%uh nq yduqrefjd
lsj" fudllao@ ;ukaf.a ;Kaydj ke;s lr.ekSf
f;kdj iy lreKd-ffu;%s fol fmroe lr f.k
fokag' wkak n,kag' t;k f;kdj wmsis fjkj o@
f,daflg lE .ykag fkdfjhs wms kafk" f,daN
is; ke;s lr.kag' msis ffu;%s f;kdfjka mqKH
lufha uysuh yd n,kag;a k kE' fl wfma hq;l= ula'
nv.skafk bkak ksfyl=g lEu lla fok tl lEu
;sfhk ksfyl=f. hq;l= ula' wksjdhfhka tAl l<hq;h
= 's
yenehs wr mkai,g neK-neK fokj jf.a g miafi
fokag tmd' mkai,g lEu .syska fokag" odfk fokag'
wr jf. odfk fokag tmd' mdxY=l+f,g ths lshk
f;kdfjka" yduqrefjd ;ry fjhs lshk f;kdfjka"
;ry lr.kag nE lshk f;kdfjka fkfjhs ka bhg
odfk fokag k' fl wfma hq;=lu iy j.lSu" fl
;ud wfma fn!oaOlu" fn!oaOfhda lsh, lshkafk fukak
f wh' wdh wIagdx.sl ud.fha hk wh' ksjk b,lal
lr.;a; lKavdhula" msila' b;ska Tjqkaf.a tA ksjk
b,lal lrf.k .uka lrk mqrk m%;smodfj tl wx.hla
;uhs odkh lshk f;kdfjka odkh fokag' t;fldg
Th lshk lghq;= ish,a, is fjhs' t;fldg Bg wu;r
j mska l<hq;= kE' wu ;d;a;g bfu mska is fjkj'
iir la .sks ksjk ioy u. 25

fudlo@ fyd| mqrjeisfhd f,daflg ys lsu t;=uka,d


lr.;a l=i,hla" mskla nj fmfkhs' ldg;a f;afrkag
mgka .kshs' uu tAflka woyia lrkafk kE mska lrkag
tmd" oka fokag tmd lsh,' oka fokag k' wr nq
yduqrefjd lsj jf.a ug .= l< oE;a ;sfhkag k'
fok tl yhg fokag' ksjerj fokag' tAlhs" uu f
fmkajd fokag W;aidy lrkafk' t;fldg ;ukaj
rjg.kag fok odk fokag tmd'
oeka wms lEu lla .sys,a, fokag k nv.skafk
bkak flfkl=g' weula fokag k we wjYH
flfkl=g" we ke;s flkl=g" ;sika if;l=g weula
,d jevla kE' ;sikakq we wkafk kE' mam;a ke;s
ne <ufhl=g fmd;la mEkla mekai,la wrkau" im;a;=
l=gula wrka fok tl" .jqula lihla l,siula uy,
fok tl" f,fvl=g Wmia:dk lrk tl" uy,af,l=g
Wmia:dk lrk tl" f,fvl=g fnfy;a lla fok tl"
fukak fjd odk' t;fldg lg m;afjp flfkla
<g .syska jpfklska follska mqjka thdf. l
fmdvla iukh lrkak' l,n, fjkag tmd" nhfjkag
tmd" wms bkakjfk" wms k foalg Tn < bkakj" wms
msysg fjkj lshd' tA jdf.a jpk lSfmlska Tyqf. l
;=kS lrkag mqjka' Nh ke;s lrkag mqjka' tA lshkafk
wNh odkh' tA jf.a wmg fokag mqjka fndfyda foaj,a
;sfhkj' ke;s ne <ufhl=g mdvula lsh, fokag
mqjka' i,a,s n,df.k fkfjhs' hqIka fokj fkfjhs'
;uka okak Ys,amhla Ydia;%hla W.kajkag mqjka' h
h ;ekaj, ldgy wjjdohla WmfoaYhla wjYH ;ek
fokag mqjka' wmg ;ekla fkd;ekla wjYH kE' wfma
orefjla o keoao jevla kE' wmsg fmakj k wms tA foa
lshkag mqre fjkag k' wo tAl mqre kE' ljqre y
wudrefj jefgk l n,d bkakj i;=gq fjkag" yskd
fjkag n,df.k' fkdokak flfkl=g hula lsh,
26 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fokafk kE' ke;s ne flfkl=g fokafk kE' mam;a


lu oel, yskdfjkj' b;ska flo fn!oaOlu' fukak
f lshk :Hdfjka wms f.dv tkag k'
t;fldg wms wms u rjg.kag fyd| kE' wr l=Kq
lkao,a l ke;s fjkag k' wfma ys;a ;=<ska wr ;Kaydj
wvq fjkag lghq;= lrk fldg wka wh flfrys lreKd-
ffu;%s fol fmroe lrka lghq;= lrk fldg wfma
wOHd;auh msis fjkag mgka .kakj' tAl ke;s ksid
;uhs wmg wr wi,ajeishd ld, we|, bkakj olskag
ne' B<g wms l< foa''' tA lshk wmsis is;a Tlafldu
tfyu u ;shdf.k wms fudlo lrkafk@ lEu fokag
k nv.sks flfkl=g' kuq;a wms .sys,a, wr fudlla y
m%;us djla bfh lEu lla ;shkj nq yduqrefjda lsh,'
nqyduqrefjd mksndkhg m;afj,d( wjqre fooyia
mkaish y;<sia kjhla bjrhs' wo fjk fldg ljqre;a
tAl okakj' b;ska tAl oek-oeku wms .sys,a, fudlo
lrkafk' wr m%;sudj bfh lEu lla ;sh, nqka msj
lshkj'
f ldjo rjgkafk' nq yduqrefjd rjgkako@ nq
yduqrefjd /jfghso@ fldfyo nq yduqrefjd bkafk@
Th ms<sfuo@ Th ffp;Hfho@ fnda .iaj,o@ ;%smsgflao@
kE' nqoaO fldfyo bkafk' Ouh fldfyo ;sfhkafk'
ix>hd fldfyo bkafk' b;du meye,shs' nq yduqrefjd
lsj Ouh uq Ouh u uq f,dalh u" f,dalhg fya;j = "
f,dal iuqoh" f,dal ksfrdaOh u' oeka Th lshmq p;=rdh
i;Hh u fldfyo ;sfhkafk@ Th nUhla ;r Yrh
;=<' oeka ;udj rjgf.k t<sfh bkak nqkag jkag
hkj' t<sfh nqka jykafia kE' nqoaO;ajh" nqka jykafia
;ud ;=<" ;udf.a yoj;a ;=< u j;a fjkj' yeu
mqoa.,fhla ;=< u ry;ka jykafia flfkla jev jikj'
tA ry;ka jykafia u;= lr.ekSuhs wm l< hq;af;a' tAlg
iir la .sks ksjk ioy u. 27

l< hq;= l%shd ud.h p;=rdh i;Hh foaYkdj ;=<


;sfhkafk' p;=rdh i;H ;sfhkafk ;ud ;=< k wm
l< hq;af;a ;ud u tA lghq;a; lrk tlhs' kuq;a wms
lrkafk Bg yd;amiska u fjkia fohla' fjkia l%shdjla'
m%Yakhla (-
oeka" iajdka jykai" m%;sud tfyu yeug fya;=j@
fudllao tAfl ;sfhkafk@
ms<s;=r (-
tAl ;uhs" wjqre fooyia mkaish .Kklg;a jvd
mer oyula fl' b;ska tAl O fya;= u;" h h
wh" O wh" w;ska w;" lka lg we,a, O foaj,a
tl;= fj,d O wd.j, wdNdih ,n," O weoys,"s
mqo-mQcd " is;a-;a fl ;=<" wka;.; fj,d
;sfhkafk" nqka jykafia foaYkd lrmq ienE msis ksu,
nq oyu wo Nd;dj ;=< olskg a ,efnkafk kE' b;ska tAl
tfyu jqKd lsh, wms tAl ;=< u bkag Wjukd kE'
m%;sudjlg wdydr ;shk tflka fjk jro uu f
fmkajkag hkafk' jvd fyd| l%uh fudllao" oka fok
l%uh-fudllao" ienE fn!oaO lu" lshk tlhs ug f
fmkajkag jqjukd fj,d ;sfhkafk' b;ska" wms okakj
fyd|g u nqka jykafia tla wjia:djl wdrdu pdldfj
hoa tl ;ekl wr l=Iag frda.hla ye, fokdfjka
ysgmq yduqrejkaj oel, wr isjqr ysgka weg we,s,
ierjj,g' tA fj,dfj nqka jykafia wdkkao yduqrejka
tlal tl;= fj,d Wka jykafiaj kdj, msis lr,
isjqre;a fydao, wka;sug fudlo lf<a@ iqjm;a flfrj
thdj tA wudrefjka' Bg miafi oy foiqj'
Bg miafi nqka jykafia wdkkao yduqrejkag l:d
lr, lsj wdkkao ljqre y flfkla nq yduqrefjd
lsj hg .s,kqkg a Wmia:dk l<d k nqkag Wmia:dk
28 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

l<d fjkj' t;fldg nv.skafk bkak flfkl=g lEu


lla kak u nqyduqrejkag kak fjkj' t;fldg
ke;s ne ksfyl=g wirKfhl=g msysg jqKd u nq
yduqrejkag msysg jqKd fjkj' nq yduqrefjd ks;r
ks;r lsj wdkkao yduqrejkag" wfkl=;a NslaIQkag;a
ls j uyfKks " ljq r e y flfkla uf.a Ouh
ms<smkj k uf.a wkqYdikdj ms<smkj k thd ;uhs
ug msj fjkafk lsh,' t;fldg wms oka fokag k'
f ms<su .ek wymq ;ek b|, l:d lrf.k .sfha wms
ms<suhg lEu ;sh, wmsj rjg.kakjg jeh fyd|hs"
lEu lla .syska fokag nv.skafk bkak flfkl=g'
wkak nqoaO jkaokdj' nqka msj fjkj' tAlhs" lshkag
k m%Odk foa'
t;fldg oeka wms ;j fohla lrkj' T wms uQ,sl
lghq;= fkdlr fjk fjk foaj,a lrkj' wms oeka nq
yduqrejkag oka fokag hkj' f < md; bkak if;l=g"
;s ika if;l= g " n,a f ,l= g " mQ f il= g " f,a f kl= g "
l=l=f<l=g lEu lla kakd k tAl;a odfk" odk
f;kdfjka kakd k' wdydr ksid fk Wkq;a j;a
fjkafk' oeka wms tAl fkdlr ;uhs wr jdf. foaj,a
lrkafk' ms<sfulg lEu ;sh, nqkag msj' f ;ukaj
rjg .kakj' fl jxpdjla' B<g wms hkj tlmdrg
u ksjka olskag' f,dl= jev lrkag' ffu;%S Ndjkdj'
ffu;%S Ndjkdj fndfydu fyd| fohla' tAl l< hq;=hs'
tAl fjku l;kaorhla' kuq;a wms lrk ffu;%S Ndjkdj
fudllao@ tAl;a fmdvla ys;, n,kag' oeka fuf;kag"
wfma bhg tkj" wms ys;uq wdydr ke;sj nv.skafk
bkak lsish wysxil wirKfhla' we,a, wfmka lEu
lla b,a,kj' wms thdg lEu lla kafkd;a''' nv.skk a
lshk tl uy f,dl= lla ukqIHfhl=g ;sfhk" keu
if;l=g ;sfhk' wms tA mqoa.,hdg fyda i;dg wdydr
lla kak k wr nv.skak lshk l ke;s fj,d hkj'
iir la .sks ksjk ioy u. 29

tA l ksfjkj' wms tAlg tpr Wkka fjkafk kE'


kuq;a tfia fkdlrk wms" Wfoa iji ish i;a;ajfhda
ksla fj;ajd ksfrda.S fj;ajd iqjm;a fj;ajd lshkj'
fjhso l ljodj;a@ wms lsjg Th ish i;a;ajfhda
ksla fjhso@ ksfrda.s fjhso@ iqjm;a fjhso@ tfyk nq
yduqrefjdu l lrhs fk tA ldf,u' wms Tlafldu
iqjm;a lrkag ;snfk tod u' tfyu fjkafk kE' kuq;a
wr nv.skf a k bkak flkdg lEu lla kafkd;a tAflka
Tyq iqjm;a fjkj' t;fldg f lshk ffu;%sh;a we;a;g
u wdrNl jYfhka m%dfhda.sl l%shdj,shl=;a f odkh
;=< u tA foa isoO a fjkj' tAlhs wms fklaLu ixl,amkd;a
tla l u wks j dhfhka u wjHdmdo wys x id ls h k
ixl,amkd;a ysfjkj lsfj' fyd|g u;l ;shd.kag'
oeka uu f fupr f.dvla foaj,a lsfj" wms bkak
:Hdfjka f.dv we,a, ienE fn!oaOfhd fjkak k'
tA ksihs" f ;r f.dvla fndfyda foa l:d lrkag isoaO
jqfKa' f ;r foaj,a lsfj'
t;fldg wms ka bhg iud ixlmam lshk fldg
oek.kag k" u;l ;shd.kag k" fudkjo iud
ixlmam lsh,' fklaLu ixl,amkd" wjHdmdo ixl,amkd"
wysxid ixl,amkd oeka meye,s o tA l@ oeka tAjfh
fudkj;a .eg ;eka ;sfhkjo@ mriamrhla frdaOhla
;sfhkjo@ oeka fl fmdvla u;l ;shd.kag' wms f
oeka wyk foa;a wfma iudcfha wo mj;sk foa;a w;r
Yd, mriamrhla ;sfhkj' .egqula we;s lr.kag;a tmd'
uu lsjg fl ms<s.kag;a tmd' ;u ;udg;a kqjKla
nq o a hla ;s f hkjfk' fmdvla ys ; , n,ka g ' nq
yduqrefjd lshkafk f f,dafl my< fjp YsIag
odYkslhd" m%jka;hd' tjeks W;a;ufhla Th wdjg
.shdg f;areula ke;s" f wo wmsg olskg a ;sfhk :Hdjka
foaYkd lrhs lsh, ys;kag nE' tAlhs uu f lshkag
.sfha' wms lrk lshk foa wjxlj u nqoau;a j ys;d u;d
30 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

yhg lrkag k' lsish m%;smodjla ;=< bkag k'


ksl fndrejg fn!oaO lshk f,an,a tl .yf.k"
lrkakka jdf," wksla wh jkakka jdf, j, k
yhkafk kE' meye,shs fkao@ fl ;uhs iud '
B<g iud ixlmam' oeka fukak f lshmq lduhkaf.ka
fjka fjkag k lsh, ;SrKh lr.;a;= wjHdmdo wysxid
fol lreKd ffu;%S fol fmroe lr.;a; Y%djlhd"
nqoaO Y%djlhd ;uhs" B< mshjrg hkafk'
fudllao B< mshjr' oeka lshdmqj m%dfhda.l
s j mgka-
.kag' oeka odfkka ;uhs mgka.kafk' t;k u ;sfhkj
wr ixl,amkd' iud ixlmam' t;fldg fflka ;ud
mgka.kafk' nq yduqrefjd yeu fj,dfj u odkh ;ud
uq,g .;af;' fukak f ksid' oeka n,kag kEu tlla
wrka' ;%sO mqKH l%shd wrka n,kag' odkiS, Ndjkd oi
mdr;d wrka n,kag' uq,a u tl odkh' B<g oi rdc
Ou wrka n,kag' tA;a uq,g ;sfhkafk odkh' i;r
ix.%y jia;= wrka n,kag' tAfl;a uq,u ;sfhkafk odkh"
m%sh jpkh" w: phdj" iudkd;au;djh' t;k;a odkh'
t;ru jkj f odkh lshk tl' u lshk tl'
fyd|g u;l ;shd.kag f odkh lsju f lEu lla
ldg y fok tl ;rla fkfjhs' wmsg k u fohla
fokag mqjka' m%Odk jYfhka odk folla ;sfhkj' wdi
odkh iy Ou odkh lsh,' wms miafi ojil Ou
odkh .ek g jvd .eUqka l:d lruq' oekg f l
m%udKj;a' ish,a, mgka.kafk odkfhka' odkh lshk
tfla mq,a w:hla ;sfhkj'
wo fndfyda fofkla f odkh w;ayer, iS,hg hkag
W;aidy lrkj' ;j;a iuyre iS,h;a w; yer, tl mdrg
u Ndjkdjg hkag yokj' fu;k ;uhs yefudagu jerp
;ek' ffl wkqms<sfj<la ;sfhkj' wkqmQj m%;smodjla
;sfhkj' f m%;smodj ;=<hs wms .uka l< hq;af;' fjd
iir la .sks ksjk ioy u. 31

;=< .uka lrkag k' tfyu ke;ak wms kslu ksl


j,au;a fjp msila njg m;a fjkj' t;fldg wdh
wIagdx.sl ud.h jvk mqoa.,fhd flka fokag hk
mqoa.,fhd m<uqfjka u iud h we;s lr.kag k'
B<g iud ixlmam ;sfhkag k' fukak f iud
" iud ixlmam fol ;snqK flkd muKhs B<
mshjr jYfhka B< wx.j,g hkafk'
wdh wIagdx.sl ud.fh iudjdpd" iud luka;"
iud wdj lshk wx. ;=k tlg u jf.a l%shd;aul
lrkag k' fudkjo fjd@ f ;=k ;uhs whs;s fjkafk
iS,hg' t;fldg iS,h lsh, lshkafk fudllao@ ixjrh"
fudllao ixjr lr.kag k wms' lh iy jpkh lshk
fol' t;fldg wms yeu fj,djl u f rf f f,dafla
ldu fNda.S" ldu ixl,amkd ;sfhk wh bkafk wixjrj'
lghq;= lrkafk wixjrj' lduhka ika;mKh lrkak
hk fldg wksjdhfhka u wixjr lghq;= ;uhs lrkafk'
lrkak fjkafk' b;ska f wh wixjrl lrkj lfhka
iy jpkfhka' wfma lh wixjr fj,d ;sfhkj lreKq
;=klska' tA lshkafk m%dK>d;h - mr mK keiSu" B<g
kqka foa .ekSu' B<g mrodr fiajkh lshk lreKq
;=fkka' kqka foa .ekSu lsju fydrlu ;rla fkfjhs
fydrlu;a we;=<;a' fld,a, lEu" fokak lsh, wrf.k
fkd isu" w,a,ia .ekSu t;fldg kS;s frda fldia
.ekSu" fndfyda rg /lshdjg .syska meh wgla jev
fkdlr fndrejg ldf, .; lr, udfi wka;sug mh
.ekSu' fudlo" tA fiajd fldkafoais lv lsula fk'
fiajlhd iy fiajHhd w;r .siqula ;sfhkj' ojilg
fupr meh .Kkla fupr ojia .Kkla udfig jev
l<du f jegqm fokj lsh, we;s lr.;a; .siqu' tA
.siqu lv lsu ;=< ;ukag ys ke;s jegqmla .kafk'
oeka fjd wfma rf uq,a neyef.k ;sfhk foaj,a f
iudch ;=<' iuyr fj,djg fjd lf<a f rf ck;dj"
32 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fjd wl=i,a nj fkdoek" fjd fn!oaO m%;smodj


fkdfjhs lsh, fkdoek' fjd jer jev' fjd whs;s
ke;s jev' fjd fn!oaOhkag iqiq ke;s foaj,a lsh,
fkdoekhs f foaj,a lf<a' oeka uu fjd jefhka u
wjOdkhg ,la lr, fmkajd fokag W;aidy lrkafk
ka bhg f wh ksjer fjhs lsh,' oeka yqla wh
okafk kE w,a,ia .ekSu" fldia .ekSu Th oji .;
lr, fndrejg ldf, ld,d jegqm .ekSu tfyu fydrlu
lsh, okafk kE' fkdka foa .ekSu fkdoek ;uhs lf<a'
yenehs u;l ;shd.kag" fjd fkdoek l<;a oekf.k
l<;a m%;sM,h k" wdksixih k jrkafk kE' wod<
wdksixih ,efnkj' t;fldg f wixjrlu' fkdka
foa .ekSu' B<g ldu :Hdpdrh ke;ak mrodr fiajkh
hk fukak f lreKq ;=k ksid lh wixjrhs'
B<g jpkh wixjr fj,d ;sfhkj' lreKq y;rla
ksid' fudkjo tA lreKq@ fndre lSu" fla<d lSu" mreI
jpk lSu" ysia jpk lSu'
fndre lshkj' hula lr, lf<a keyehs lshkj'
fkdl< fohla l<dh lshkj' tAl fndrej' B<g fla<d
lshkj' fla<u uyd Nhdkl fohla' fndrej jf.a u f
iudf .sks .kafku fla<ka' tlaflkdg tlaflkd
fla<d lshkj h h ,dN i;aldr n,df.k' tA yskao
tAflka mqudldr kdYhla f rf isoaO fjkj' fl
uyd wixjrlula' uyd mdmhla' wl=i,hla'
B<g mreI jpkh' wka whf. isf;a ksixi, nj"
ikaiqka nj ke;s lrkag lrk ieu lghq;a;la u mreI
jpkh' idudkHfhka ksii a q lshk wiNH jpk;a we;=j
Bg wu;rj;a wiNH fkdjk hg;a mreI jpk lshkag
mqjka' fndfydu iqkaor jpk md lr, mreI jpk
lshkag mqjka' Th ldhd,j, tfyu k ;r fjkj'
bsfhka yeisfuka mjd fkao@ l:d lrk jpkhlska
iir la .sks ksjk ioy u. 33

mjd fome;a; lefmk f;are folla ;sfhk jpk md


lrkj' f Tlafldu jefgkafk mreI jpkj,g' B<g
wms lrk wks;a wixjrlu ;uhs mdm' je yhla
l:d lrkafk mdm' Yd, jYfhka ld,h ld oukj'
Yd, ydkshla iudchg lr.kakj'
t;k fukak f y;r ;ud jpkfhka jk wl=i,a'
t;fldg oeka nqka jykafia iud jdpd lsh, lsfj
fudllao@ fukak f lshmq jpkfhka jk wl=i,a
y;frka je<lSu ;uhs iud jdpd' uu weyqfj kE f
whf.ka fudllao iud jdpd lsh,d' ,efnkag ;shk
ms<s;=r uu okakj' ksjer jpkh lshhs' tAl y hkafk
kE' ksjer jpkh fjkafk fldfyduo@ wr lshk
jpkfhka lrk wl=i,a y;frka je<l=Kd k Tyqf.
jpkh ixjrhs' fndre lSu" fla<d lSu" mreI jpk lSu"
ysia jpk lSu lshk Th lshk y;frka je<l=Kd k tA
y;ka f;dr jqKd k b;s l:d lrk ish jpk
iud jdpd' tAjd ish,a, ksjer jpk' yenehs fjd
ish,af,ka je<l=Kdg miafi l:d lrkag foaj,a ke;sj
hkj' tAl fjkj' kuq;a tAlg leu;s kE f rf ck;dj'
.sr jf.a lshj, mqre fjp iudchla ;sfhkafk' fudk
fya;=jla ksid y .eg iy.; jpk ;sfhkafk' wms
yqdla fj,djg l:d lrk fldg olskj" kdkjd fmks
fmkS kdkjo lsh, wykj' uu oel, ;sfhkj" f
iudcfha fl tla;rd hl iqyolu' wmsg krlhs
lshkak nE' wr lshk iqyo;djh inehdj fmkajkaghs
tfyu l:d lrkafk' fl fuf;kag wod< fjkafka
kE' uu lshkag .sfha wms mqjka ;r wjYH foa muKhs
l:d lrkag k' f fn!oaOhhs lshk flkd ksl
wdjdg .shdg jpk md lrkafk kE' l:d lrkj
k Odl jpkhla" fyd| jpkhla" YS,dpdr jpkhla'
tfyu ke;ak fudlo lrkafk" l:d lrkag fohla
34 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

ke;ak fudlo lrkafk' ksy~j bkakj' kslu ksy~j


fkdfjhs' nq yduqrejkaf. foaYkdfj jpkhla md
lrkj wdh ;= I a Ndjh ls h ,' oeka ks y ~j
bkakjfk ;sika i;a;; = 'a f.dfjd" f.dfjd;a ksy~hs"
l:d lrkag ne yskao' tAl nq yduqrefjd lshmq ksy~-
;djho@ wdh ;=IaNdjh o@ kE' wdh ;=IaNdjh
lsh, lshkafk isysfhka" wjfhka bkakj" jer jpk
md fkdlr' tAlhs wdh ;=IaNdjh lshkafk'
t;fldg l:d lrkj k fyd| jpkhla" ke;ak wdh
;=IaNdjfhka bkafk' ksl u ksy~ Ndjfhka
fkdfjhs' nqjre ry;ka jykafia,d ksy~j bkafk ksl
u fkdfjhs' tA f.d,a,kaf. .=K hym;alu' isysfhka
bkafk' t<U is isyhs " j;udkh' y" t;fldg fukak
f hg tA wl=i,a y;frka" jpkfhka lrk wl=i,a
y;frka je<l=Kd k wkak tAl iud jdpd'
iud luka; lsh, lsfj' uu wr biafi,a, lshmq
lh md lr," Yrh md lr," lrk wl=i,
lu ;=k m%dK>d;h" wo;a;d odkh iy ldu :Hdpdrh
Th ;=fkka je<l=Kd k lh ixjrhs'
B<g wms ;j tl wl=i,hla lrkj' nqrcdKka
jykafia tAl wmg lrkag tmd lsh, lsj" fn!oaOhdg'
tAl fudllao@ :Hd wdjh' :Hd wdjfhka je<lSu
;uhs iud wdjh' iud jdpd" iud luka;" iud
wdj'''
iud wdj ls h , ls h ka f k :Hd wdjfhka
je<lSu' t;fldg :Hd wdj lsh, lSfj fudllao@
ir,j .;af;d;a lshkag ;sfhkafk ksiaiq j;au
i|yd ig lmgl" lml lrkj' wkak tAjdhska
j<lskak k' fndfydu Odlj lmlka f;drj"
wjxl Rcq jk m%;smodjla f.kshkag k' wkak
t;fldg tA mqoa.,hd ;uhs is,aj;d lshkafk' meye,so@
oeka fu;k mg,j .kag tmd' wmsg wykag ,efnkj
iir la .sks ksjk ioy u. 35

fn!oaOfhd k mkais,a rlskag k' mkais,a rlsk tl


fyd|hs' l:d folla kE' f,dl= fohla' f,dl= iS,hla
ne k tAl y rlsk tl f,dl= fohla" l;dj we;a;'
kuq;a nqjre my< fjkafk mkais,a .ek lshkag k
fkfjhs" tAl;a u;l ;shd.kag' fl iuyr whg fohs'
lrkag fohla kE' we;a; we;s yefhka m%ldY lrkag
k' nqka jykafiaf. Ouh wNsnjd hkag wmg mqjka
lula kE' m[ap iS,h lshk tl nqjre ke;s ld,j,;a
f,dafl ;snqKd' Bg jvd f,dl= is;a ;snqKd' isoaOd:
l=udrhd u l=fia ms<sis|.kak fldg uydudhd foah
Wfmdai: iS,h iudoka fj,d ysh lsh, wms wy,
;sfhkj' iafldaf, hk ldf, fmd;aj, i|yka fj,d
;snqKd' uyudhd foah fmfyjia iudoka fj,d ysfh'
t;fldg ;uhs isoaOd: l=udrhd" tjeks wjia:djl ;uhs
ul=i ms<sis|.;af; lsh, lshkj' b;ska fmfyjia
iudoka fjkj lsh, lshkafk Wfmdai: iS,h lsh,
lshkafk m[ap iS,hg jvd by< iS,hla' b;ska tjeks
is;a ;snqK iudchl ;uhs nqjre my< fjkafk'
t;fldg iS,fhka f;dr iudhla keye' isoaOd:
l=udrhd rcf.hska ksla,d msg fj,d .sfha Ouh
fydhdf.k' Th wd,drld,du" Woaoldrdu jeks ;jqika
<g' tA ;jqika fmd mfya wh fkdfjhs' fkaji[a
kdi[a jeks wIag iudm;a;s" by<u OHdk olajd is;
hqKq lrmq wh' b;ska tjeks OHdk ,nkag ksl nE'
by< iS,hla' lh jpk fol ixjr lr .ekSula ;sfhkag
k' tfyu k nqjre my< fjk fldg f is,a ;snqKd'
m[ap iS,h yeuodu f,dafl ;snqKd' wksl=;a wd.j,;a
fjd ;sfhkj' tAl ksid ljqre y lshkj k mkais,a
foaYkd lrkag nq yduqrefjd my< jqfKa lshk tl
w: Y+kH l:djla' yenehs nqka jykafia foaYkd lrmq
iS,h ;=< m[apiS,h;a ;sfhkj' tAl fjku l;kaorhla'
mg,j .kag tmd' oeka uu lsj" oeka wms oi wl=i,a
36 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

;sfhkj lsh, wy, ;sfhkj' lfhka lrk wl=i,a ;=kla'


Th m%dK>d;h" wo;a;dodkh" ldu :Hdpdrh' jpkfhka
lrk wl=i,a fndre lSu" fla<d lSu" mreI jpk lSu"
ysia jpk lSu lreKq y;rhs' Bg miafi ys;ska lrk ;j
wl=i,a ;=kla ;sfhkj' oe f,daNh" oafIh iy :Hd
oDIah' Th oyh ;uhs oi wl=i,a lsh, lsfj' oeka Th
oyh ;=< iqrdmdkh tfyu kE' t;fldg wms oeka lsfj
iud jdpd" iud luka;" iud wdj lshk ;ek;a
iqrdmdkh we;=<;a fj,d kE' oeka t;fldg m[ap iS,h
wrf.k nefjd;a lfhka lrk wl=i,a ;=k t;k
;sfhkj' m%dK>d;h" wo;a;dodkh" ldu :Hdpdrh'
jpkfhka lrk wl=i,a y;frka ;sfhkafk fudllao@
fndre lSu ;rhs' t;fldg fla<d lSu" mreI jpk
lSu" ysia jpk lSu fyd|hs lsh,o tA lshkafk' tA ;=k
whska lr, tA fjkqjg fldfykao f.k,a, x.j,
;sfhkj iqrdmdkh' fflka woyia fjkafka uu fl
krlhs lshkj fyu fkfjhs' fflka woyia fjkafk
nqjre my< fjkafk fukak f jf. wjq,a cd,hla
;sfhk iudchla mj;sk ldf,l' i;Hh okafk kE'
iS,h fudllao lsh, yhg okafk kE' iudh okafk
kE' m%j okafk kE' wjq,a cd,hl meg,s,d" f f,dalh
;=< w;rux fj,d bkak hq.hl ;uhs nqjre my<
fjkafk' nqjre lrkafk fudllao@ tAl ksjer lrk
tl'
m[ap iS,h fkfjhs Bg tyd iS,hla ffl ;sfhkj'
fudlo iud jdpd" iud luka;" iud wdj lshk
;ek is,amo" YslaId mo wgla ;sfhkjd' lg ;j k
k iqrdmdkh od, kjhla lrkag ;sn' kjh lf<a
ke;af; wehs' fya;=jla ;sfhkj' uu fflka lshkag
hkafk iqrdmdkh idOdrhlrKh lrk tl fkfjhs'
iqrd mdkh Bg jvd fjkia fohla' oeka isd, .Dym;s
mq ; % h dg foa Y kd lrmq foa Y kdfj nq yduq refjd tA
iir la .sks ksjk ioy u. 37

;reKhg fudllao lSfj' i;r lu laf,aY lsh,


m% d K>d;h" wo;a ; dodkh" ldu :Hdpdrh mreI
jpkfhka je<flkag lSj' kuq;a tf;ka iqrdmdkh
.;af; kE' f fjkfldg iudcfha ;snqK my u kuq;a
tAflka iqrdmdkh bj;a l<d' meye,s o lshk foa@
fjd wdh wIagdx.sl ud.h foaYkd lrk" lska
fok uf.a" uu fj;a lshdf.k hkafk mqjka ;r
wms oekaj;a wdmiaig ye, n,, ienE nq oyu u;=
lr.kag' f wh wymq m%Yafku flhs" fudllao ienE
nqoaO foaYkdj lsh,' oeka ug f nqoaO foaYkdj Rcqj u
lshdf.k hkag mqjka' tA w;r;=f f :Hdj;a
fmdvla u;= lrf.k lshdf.k hkafk wi;Hfhka
i;Hh u;= lrf.k lshdf.k .shyu ysf;a we;s jk
fo.shdfjka fokj' meye,s o@ tAlhs ux f lshdk
hkafk' tAl ksid u;l ;shd.kag' tf;ka tA y;r ;rla
lsfj tAjd ienE is,a' tf;ka nqyduqrefjd iqrdmdkh
.;af; fjk;a ;eklg' ;j lreKq yhla lsjd' tAjd
Ok ydks jk" mydks jk fodrgq jYfhka iqrdmdkh"
iQj" w,ilu" wf,df ixpdrh" kegq .ehq ne,Su
iy mdm;% fiajkh lshk fukak f yh .;a;'
t;fldg tAlg;a fya;=jla ;sfhkj' iqrdmdkfh wdkj
wksjdhfhkau yhla nqyduqrefjd isdf,dajdo iQ;%fha
foaYkd l<d'
iqrdmdkh lrk flfklaf.ka fjk jer fudkjo@
is fjk m<fjks jro ;uhs( iqrdmdkh lrk flkdf.a
wksjdhfhkau Okh ydks fjkj' fol( Tyqg kvqyn
l, flda,dy, we;s fjkjd' ;=k( frda.S fjkj' frda.fs hla
fjkag mqjka' y;r( Tyqg wl=i,a lsu i|yd ;sfhk
,cd - nh fol ke;s fjkj' Bg wu;r j miafjks tl(
Tjqka flfrys iudcfha ;sfhk ms<s.ekSu ke;sj hkj'
fyd| ms<s.ekSula fkfjhs ;sfhkafk' krl ms<s.ekSula'
38 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

krl mqoa.,fhla yehg yxjvq .efykj' yhfjks


ldrKh( iqrdmdkh lrk flkd wksjdhfhka u m%ud
mqoa.,fhla' fudlo@ iqrdmdkh m%udohg fya;= fjkj'
fuka k f lreKq yh ;uhs wdkj jYfhka
nqyduqrefjd foaYkd lf<a' tA yskoa t;k fldhs fj,djl
j;a lsfj kE' iqrdmdkh lrk flkd ksrhg tfyu
hkj lsh,' tAl yskao je jefhka wrlal= fndkag
,Eia;s fjkag tfyu tmd' wehs" ksrhg hkafk kEhs lsh,'
fudlo wrlal= fndk ksyg wr lshmq wmdhg hk tAjd
tlla fkfjhs" Tlafldu jqK;a lrkag mqjka' ;sfhk
isyhs ;a ke;s jqKdg miafi wjisyf s hka lrkag ne fohla
keyefk' oeka Th T;k lsjfk mjg Nh ke;s fjkj
lsh,' tfyu" m mskaj,g Nh kE' isysh ke;sj hkj
fkao@ t;fldg frda.S fjkj' b;ska k wmrdOhla lrkag
mq jka u;a m eka jg mia f i' kuq ; a u;a m eka u
wl=i,hla fkfjhs' tAl wms meye,sj f;are .kag k'
uu okak hg k Th isdf,dajdo iQ;%h;a ;j ;ekq;a
.;a;yu fmakj' tAl tfyu k nq yduqrefjda ksYa;
j u lshkj u;ameka , fyda fkd wr lshmq wl=i,
lu lf<d;a Tyq ksrhg hkj' tAj lf<d;a ksrhg hkj'
, l<d o fkd l<d o lsh,d l:djla kE' lf<d;a
ksrhg hkj' tAjdhska je<l=Kd k Tyq iq.;s.d' tAlg
f fkd f m%Yakhla kE' uu f ;shk wdrdjq,
ksrdlrKh lrk f;kdfjka lshkafk' fudlo@ ug;a
Th wdrdjq, ;snqKd' iEfyk .fIKhla - mfhaIKhla
l<d fmd;m; lsfhjd' iQ;% msglh lsfhjyu wmg
ksYa;j u .kag ;sfhkafk nq yduqrefjda f fya;=
ksid fl f hg lsj lshk tlhs' tAl ksid wms
fl oekf.k lrkag k" ka bhg' tAl yskao fl
mg,.kag fyd| kE'
t;fldg wms iS,h lsh, lshkafk" t;k fn!oaOhd-
f.a iS,h - ks;H iS,h - lshk tl' Th lshk mxp iS,h
fkfjhs' we;a;g u fn!oaOhdf. iS,h fudllao@ lh
iir la .sks ksjk ioy u. 39

jpk fol ixjr lr.ekSu' lhska fjk wl=i,a ;=khs'


jpkfhka fjk wl=i,a y;rhs" :Hd wdjfhka je<lSuhs
lshk Th wx. wfgka u /flk flkd" bka je<lSu
l%shd;aul lrk flkd ;uhs tA lshkafk Th lshk jer
wfgka u j<lsk flkd ;uhs fn!oaOhd lsh, lshkafk'
meye,so ux lshmq l@
m%Yakhla (-
oeka t;k iajdka jykai" :Hd wdj lsjyu
fkdfhl=;a foaj,a mqo mQcd iy Yajdi weoys,s;a tAlg
jefgkjo@
ms<s;=r (-
kE' tf;ka flg :Hd weoys,s we;=<;a fjkafk
kE' fu;ek oeka .ia .,a jekao lsh, fjk mdvqjla kE'
b;ska ,efnk foal=;a kE' leu;s k lrkag mqjks'
kuq;a tAl fkdfjhs fu;k ;sfhkafk' oeka yqdla ksii
a q
j;a fjkag fkdfhl=;a lml lrkj fkao@ wfma
fmdf;a k" iQ;%hl k ug olskag ,enqfK kE' uu
tpr" tA lshkafk uq ;%smsglhu wOHhkh lr, kE'
kuq;a uu oelmq hg k wms wy, ;sfhkj fkdl<
hq;= ludka; tfyu .ek' u;a jH fj<|du" uia
fj<|du" i;=ka fj<|du jdf.a foaj,a" I jH lsu"
ldka;djka lsu" .sks w wf,h lsh, tfyu lshkj'
uu ys;kafk tal iQ;%hl ;snqK o lsh, ug u;l keye'
iuyr fj,djg iQ;%hl ke;ak wgqjdjl j;a ,she,d
we;s' kuq;a tAjdfha jrola kE' fldfydu kuq;a jvd;a
ir,j .;af;d;a fyu ip N. iQ;h % " uyd i;smGdk
iQ;h% fyu meye,sj u lshkafk :Hd wdjfhka je<lSu
iud wdj lsh,hs' tfyuhs m%ldY fjkafk' t;fldg
:Hd wdj lsh, wmg .kag fjkafk j;au i|yd
ksiaiq lrk Th iuHla m%fhda. lsh, tfyu md
lrkj' iuHla o keoao lsh, uu okafk kE' m%fhda. tA
40 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

lshkafk lml" ish lml" j;au i|yd lrk


foaj,a' fl .ek lshkag wfma fmd;aj, O WodyrK
, ;sfhkj' wr kfhla jf.a Wla .yla ;snqKd' tA jdf.a
lshmq foaj,a .ek fmd;aj, i|yka fjkj' uu oeka tAjd
lshkag hkafk keye' b;ska Th NslaIQka tfyu Odldr
foaj,a lrkj' fkdlshd b,a,kj' fkdlshd lshkj iuyre
wfma jHjydfr ;sfhkj m, fkdlshd m,d fnokj
lsh,' tfyu l;kaor ye, ;sfhkafk''' oeka fjd
jefgkafk :Hd wdjhg' tA ;u;ukaf. wruqKq bgq
lr.ekSu i|yd Rcqj ke;sj fjk;a jl% l%uj,ska ;udf.a
m%fhdackh i|yd lghq;= lrkjd' ;ukaf. jdishg lghq;=
lrkj' b;ska uu ys;kafk fl ;uhs nqka jykafia
woyia lf<a :Hd wdj lsh,' j;au i|yd lrk ish
u lml' fudlo@ tA ;=< ;j flfkl=g ydkshla fjkj
fk' t;fldg tAl fyd| fohla fjkak nE' b;ska fukak
f lshmq foa - wms ir, jYfhka f l .ksuq'
b;ska f lshmq lh jpk ixjr lrk flkd ;uhs
is,aj;d lshkafk' fuhd ;uhs fn!oaOhd' tA yskao oeka
ka bhg lshkag hkag tmd wms mia mka je<l=Kd"
wms mka i s , a rls k j ls h ,' mka i s , a /la l g fyd|
fn!oaOfhla fjkag nE' Bg tyd hkag k' wehs@ iQ;%j,
;sfhkj oeka fidajdka M,hg m;ajK q du ks;H iS,h wdh
ldka; iS,h m[ap iS,h lsh,' t;ek i|yka fjkj
yenehs" tA fidajdka jqKdg miafi /flk ks;H iS,h'
tAl ks;e;ska /flk iS,h njg nq yduqrefjd foaYkd
l<d' tAl rlskag nE f l ke;sj' tA lshkafk wdh
wIagdx.sl ud.fhka f;drj wdh wIagdx.sl ud.h
ms<m
s eof.k hkfldg ,efnk tl M,hla" tla wjia:djla"
tl uxikahla" fidajdka M,h' t;fldg f YslaId mo
l bf /flkj' tAl fjku l;kaorhla' kuq;a tAflka
woyia fjkafk kE ksjka u. tAlhs lsh,' lska fokag
k wms lh jpk fol ixjr lr.kag fjkjduhs'
iir la .sks ksjk ioy u. 41

meye,so tA lshmq foa@ lla wjq,a iy.; jf.a we;s' ;j


lla Tfydu hk fldg l l jegfyhs' tl mdrg u
iud h my< fjkafk;a keye fk' Tfydu wyf.k
wyf.k hkfldg bhg ;j idlPd lrkfldg
miafi ;j lla Th .ek ys;kag' uu lsjg u ms<. s kag;a
tmd' uu lsjg m%;l s f
a Iam lrkag;a tmd' nq yduqrefjd;a
tfyu foaYkd l<d' ;uka l,amkd lr, n,, bfha
;SrKh lrkag fudllao jvd iqiq jvd ksjer' fudl
jqK;a nqyduqrejkag jrkag nE' fl ;uhs nqka
jykafiaf. foaYkdj ;=< wdh wIagdx.sl ud.h lshk
tflka woyia lf<a' Th lshmq wx. ;=k ;uhs iS,hg
wod< fjkafk' oeka meye,so lshmq foa@ oeka f iS,h
rlskag' oeka yqdla lE .ykafk wfma iudch wYS,dpdrhs
lsh, mkai, s a rlskf
a k kE is,ja ;a fjkafk keyehs lsh,'
wehs f" f ksiaiq is,aj;a ke;af;' wmg oeka W;a;r
l ;sfhkj ,iaikg' lkakdh jf.a .kag mqjka
wdmiaig' wms b;s wx. l wdmiaig .shd k iS,h
is,aj;a fjkag k wmg fudkjo biafi,a,u ;sfhkag
k' iS,hg hkag biafi,a, wmg ;sfhkag k iud
ixlmam" iud jdpd" iud luka;" iud wdj lshk
iS,hg hkag biafi,a, wmg ;sfhkag k wksjdhfhkau
iud ixlmam'
iud ixlmam lsh, lsfj fklaLu ixl,amkd"
wjHdmdo ixl,amkd" wysxid ixl,amkd' f lshk
ixl,amkd we;s lr.;a;= flfkla ;rhs iS,hg hkafk'
t;fldg f ixl,amkd ;=k ksl we;s fjkag nE fk'
f ixlmam tA lshkafk iud ixlmam ke;s yskao
is,aj;a kE iaiS,hs' t;fldg is,aj;a fjkag k iud
ixlmam ;sfhkag k' t;fldg iud ixlmam ksl
we;sfjkafk kE' fklaLu" wjHdmdo" wysxid Th lshk
ixlmam ;=k we;s fjkag k biafi,a, fudllao wmg
42 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

;sfhkag k' iud h ;sfhkag k' l" lg fya;j


= "
l ke;s lsu iy l ke;s lsf ud.h lshk wx.
y;frka hqla; p;=rdh i;H wjfndaOh - oekqu ke;s
ksid iud h ke;s yskao iud ixlmam kE' f
iud ixlmam ke;s ;ek ;sfhhs o iud jdpd" iud
luka;" iud wdj lshk iS,h@
iS,h kE" tAl ;uhs" uu f fupr f.dvla h
lrkafk yeu fj,dfju fudlo f ksiaiq is,aj;a
ke;a f ;' k lrk uQ , s l moku keye' fudlla o
fn!oaOhdf. nqoaO Y%djlhdf. moku' .uk wdrN
fjka f k fld;eks k a o @ ud.h fmrgq fldg .uka
lrkafk ljqo@ uq,au fudllao@ iud h' f rf
ksiaiqkag iud h keye' iud h ;sfhkag u
k' t;fldg iud h ke;af; wehs@ iud h
we;sfjkag fudkjo k idOl" fldfyduo iud h
we;sfjkafk" iud h we;s fjkag k ioaOuh
Y%jKh lrkag k' b;ska ioaOu Y%jKh kE' wehs
ioaOu Y%jKh lrkafk ke;af;' ioaOuh Y%jKh
lrkag foaYkd lrkag tmdhe' foaYkdj kE' ioaOuh
fkdfjhsfk foaYkd lrkafk' wo wms n,ka ysfhd;a
yqla wmg wykag ,efnkafk ioaOuho@ ioaOuh lsh
lshd fudkjo wo foaYkd fjkafk" wioaOuhu fk
foaYkd fjkafk' iuyr whg fohs fufyu lshkfldg'
ug lrkag fohla kE' f wfma w;aoelS lrkag fohla
kE' f.dvdlau wms mqx ldf, Ou fmd;m; lsfhj"
bf.k.;a;d" oy weyqj' ksrjq,aj wmg fl ,enqK
k" wms lshkafk kE fk iud h lshkafk ksjer
oelSu lsh,' foaYkdj ;=< meye,shs' fjd i|yka fjkj
iQ;% msglfh' t;fldg wmg ioaOuh wykag ,enqfK
ke;s yskao wmg iud h kE' ioaOuh wykag
,enqK;a wmg iud h my< fjkafk kE' fudlo
iir la .sks ksjk ioy u. 43

ioaOu Y%jKh ;rla fkdfjhs" iud h we;s f


m%Odk idOlh fjkafk tAl ;rla fkfjhs' ;j;a
idOlhla ;sfhkj' iud h we;s fjkag k lrk
idOl folla ;sfhkj' tlla ioaOu Y%jKh' wksla tl
fudllao kqjka fufkys lsu" fhdaksfida ukisldrh'
kqjka l,amkd lrkag k' fufyu tlla weyqjg u
nE' f p;=rdh i;H weyqj m<shg iud h we;s
fjkafk kE' Tyq tAl fyd|g ijka , kqjka l,amkd
lrkag k' f lshkafk we;a; fkao@ fl ;uhs fkao@
wmg fjp foa' fflka ;uhs fkao wms fokag k'
fl fkao l@ f wmg jer,d fkao@ jer .ukla
fkao .sfha@ :Hdjl fkao ysfh lsh, tA ixl,am we;s
lrf.k tA i;H wjfndaO lrf.k kqjka l,amkd
lr, wkak tA iud h we;s lr.;a flkd ;uhs
iud ixlma m j,g hka f k' b;s k a tA l ks i d u;l
;shd.kag k f rf yefudag u iud h kE'
ioaOuh wymq ke;s tl fjku l;kaorhla' ioaOuh
weyqj jqK;a yeu fokdg u iud h we;s fjkafk
kE' fudlo tA" iud h we;s fjkag k lrk wksl; = a
idOlhka ;ud < ;sfhkag k' ioaOu Y%jKh jf.au
we;sfjkag k' ;ud ;=< ;sfhkag k kqjka l,amkd
lr, ne,Su' wkak tA ksid ;uhs nq yduqrefjd foaYkd
lf<a f Ouh kjka;hskg a lsh," wdrNl jYfhkau
yefudagu ioaOuh wy, iud h my< fjkafk
keye' nq yduqrefjd bkak ldf, yeu;eku oy foiqj
lsh, yefudau fn!oaOfhd WfK;a kE' yefudau ksjka
oelafl;a kE' yeu flfkla u ienE ug oy ug
ms<smkafk;a kE' tAl yskao nq yduqrefjd yefudag u
nK lshkag;a .sfha kE' nqka jykafia Wfoau ke.sg,d
n,kj" uyd lreKd iudm;a;shg iu je,d" uu wo
ldgo oy foikafk lsh,' tA wehs@ f oyu f;are.kag
;rug hlsis kqjKla ;sfhkag k' wkak tA
44 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

kqjKe;a;kaghs f oyu' tAl ksid tA kqjK ;sfhk flkd


fidhdf.k .syska oy foiqj' wkak thdg ;rhs iud
h my< lr.kag mqjka fjkafka' ioy foiqjd u
Ouh foiqjdu'
t;fldg oeka u;l ;shd.kag f rf fndfyduhla
fn!oaOfhd lsjg ishhg ye;a;Ejla fn!oaOfhd lsjg
f rf fn!oaOfhd fkfjhs bkafk' fn!oaOfhd ysh
k f kdYhka fjkag nE' ug oekg wjqre tl
yudrlg ;r biair odfk T;df.k wdmq m;a;r lE,a,la
lshjkag ,enqKd' ug m;a;r lshjkag ,efnkafk kE'
lef,a bkak ksid' tAl kslx oel, lshjdf.k hkfldg
wr oelalg lshjmqjyu ug oel.kag ,enqK' f rf
ixLHd f,aLk j.hla' tA m;a;r msgqf ;snqK klg Th
lshkafk W;=re kef.kysr hqoaOhla ;sfhk tl yer
wfkl=;a m<d;aj, is jk wmrdO .ekhs i|yka jqfKa'
tAfl lshkj klg tA lshkafk meh yhlg jrla kS
uereula flfrkj' ukqIH >d;khla' tA lshkafk ojilg
y;rla wksjdhfhka u' t;fldg meh yhlg ierhla
ia;%S IKhla isoaO fjkjd' iuyr g Tlafldu jd;d
fjkafk kE' tAflka lshkj meh yhlg ierhla uyd
uxfld,a,hla isoaO fjkj' B<g lshkj" iEu kd
;sia mylg jrla ,xldfj fld;ekl fyda wmrdOhla
isoaO fjkj' f W;=re kef.kysr yer' b;ska f wmrdO
isoaO fjhso f rf bkak ishhg ye;a;Ejla fn!oaO
k@ f hqoaOhla ;sfhhs o W;=fr@ tAj;a wms l:d lrkag
k' f oyu ;=< ;sfhkafk'
f ioaOufhka msg mekSf idOl' wms mer Y%S
N+;sh .ek wfma fn!oaO iudch .ek ixialD;sh .ek
l;d lrkj' tod fjd fkd;sfnkag fya;=j;a wo fjd
;sfhkag fya;=j;a wehs@ fya;= ;sfhkj' t;fldg fukak
fl ;uhs idOlh' t;fldg fn!oaO k iS,h ;sfhkag
iir la .sks ksjk ioy u. 45

k' is,aj;a kE' is,aj;a fjkag iud ixlmam lshk tA


ixl,amkd ;sfhkag k' tA ixl,amkd we;s fjkag k
iud h ;sfhkag k' iud h we;s fjkag k
ioaOuh Y%jKh lrkag k fhdaksfida ukisldrh
;sfhkag k' b;ska f idOl ke;s ksid iud h
kE' ioaOu Y%jKh ke;s ksid kqjka fufkys lsu
ke;s ksid iud h kE' tA ksid iud ixlmam kE' tA
ksid iud jdpd iud luka; iud wdj lshk
iS,h kE' b;ska fl rf Tlafldagu fokag;a nE' wms
kslx w~, yhkafk kE' f rf wfka y widOdrKhs
lsh-lshd wksla wh is,aj;a lrkag h lrkag;a tmd
ljqrejlaj;a' tAl;a u;l ;shd .kag' tAl;a ;uka wudrefj
jeula' uu f oyu fokafk wkqkaj ksjer lrkag
fkfjhs' ;uka ksjer fjkag' f wyf.k bkak whg
uu lshkafk fudllao@ wkqkag wes,a, la lrkag hkag
tmd' ;ud foi n,kag' f l:d lrk iEu fohlau
lshk fldg ;ud foi n,kag mqre fjkag' uf.a ;=<
fj ;sfhkjo@ n,kag' ke;ak ;ud yefokag' meye,s
o lshmq foa@
oeka uf.ka yqla nK wyk wh lshk fohla ;uhs
wfka yduqrejfka" wms j lsjg ljqo wykafk' f
rg is,aj;a fjhso@ lsh, wykj' uu f fupr ueIsula
jf.a lshdf.k hkafk f f,daflu is,aj;a lrkag
fkfjhs' f wyf.k bkak wh is,aj;a fjkag' f
,xldfj bkak tlaflda wkQmka ,laIh u iaiS, jqKdg
lula kE' ;uka Th wIaGdkh we;s lrf.k is,aj;a
jqfKd;a" f rfgka tla flfkla is,aj;a fka' tAl ys;d
.kag' wksl wksla whf. iS,h wmg n,mdkafk kE
fk' wmsg n,mdkafk wfma iS,h' wmsg jeo.;a wfma
iudh" wfma m%j' wkqkaf. iS,hj;a wkqkaf.a iudh
j;a wkqkaf. m%j j;a wmsg jevla fjkafk kE' ;uka
46 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

lr.kak foa hs ;ukag ;sfhkafk' tAl ksid tAl u;l


;shdf.k ;uka is,aj;a fjkag' ;uka iud h we;s
lr.ka g ' Th ls h k wx. l we;s lrf.k ienE
fn!oaOhka fjkag h lrkag' meye,so lshmq foa@ oeka"
wms fflka msg mek, ;uhs wms yeufoau lrkag hkafk'
wfma < fudl=;a ke;sj wms f,daflg lshkag hkj'
Tlafld,du wkqkag lshkj' nK foikag k y olaIhs"
f rf ksiaiq' ms<smkag nE' tAlhs f Tlafldag u
uq,' oeka f;afrkjo lshmq foa@
Th l lr.;a; flkd ;uhs B< mshjr jYfhka
iud ialkaOhg hkafk' iud lshk fldgig" iud
jdhdu" iud i;s" iud iud lshk ud. wx. ;=kg'
meye,so oeka t;fldg@ t;k;a nq yduqrefjd foaYkd
l<d b;d meye,s j u fudkjo fj lsh,' iS,fh
msyshd iS,h msysgmq flkd ;uhs iudhg hkafk'
iS,fhka f;dr iudhla kE' f iS,h w;HjYHhs' fukak
f iud jdpd" iud luka;" iud wdj lshk is,a
rlskfa k ke;s flkd fn!oaOfhla fkfjhs' lreKd lr,
fn!oaO f,an,a tl me;a;lg odkag' wmsg rlskg
a nE fl'
wms fn!oaOfhd fkfjhs lshkag' m%Yakhla kE' tAl" ;ud
wjxlula fk' wvq .dfk ;ud ;ukag wjxl fjkag'
wjxl fn!oaOfhla k tAl lrkag' ke;sk fkdlr
bkag' ffl kS;shla keyefk' tfyu fjkag lsh,' f
rf Tlafldag u fn!oaO fjkag lsh, lsh,;a kEfk'
ljqrej;a fj rlskag lsh, lsh,;a kE' ;uka leu;s
k lrkag' yenehs wjxl fjkag ;ukag' tAl b;d jeo.;a'
meye,so@ tAl u;l ;shd .kag' fjd y ksoyia' fjd
y ksoyia wd." nq yduqrefjd fldfyj;a kS;s oefu
kE' uu ys;kafka yeu wd.ula u ksoyia' miqld,Skj
h h wh kS;s ;s u.ska fkdfhla foaj,aj,ska n,h
;r lr.kag .shdg tfyu kE'
iir la .sks ksjk ioy u. 47

t;fldg oeka f iS,h we;s lr.kak flkd ;uhs


Bg miafi iudhg hkafk' t;k oeka lsj" iud
jdhdu" iud i;s" iud iud lsh,'
fudllao iud jdhdu lshkafk@ fokj W;a;f"
uu okakj ksjer jEhu' tAjd yhkafk kE' iud jdhdu
lshkafk fudllao lsh, nq yduqrefjd lsj' iud
jdhdu lshkafk ;j;a foaYkdj, fndfyda ;ekaj, i|yka
fjkj" i;r iuHla m%Odk hh lsh,' tA jpfk wy,
we;s iuyr g' i;r iuHla m%Odk hh' fudllao
jdhdu@ fudlgo wms jEh lrkafk@ Wmka wl=i,a
m%ydKh lsug tA tlla' wksla tl ;uhs kQmka wl=i,a
kQmoug' wksla me;af;ka B<g lshkj" Wmka l=i,a
/l.ekSu iy kQmka l=i,a Wmojd.ekSu' meye,shs fkao
lshmq foa@ Wmka l=i,a /l.kag;a k mj;ajdf.k
hkag;a k' kQmka l=i,a we;s lr.kag;a k' wksla
me;af;ka Wmka wl=i,a ke;s lrkag k' tA lshkafk
m%ydKh lrkag k' kQmka wl=i,a kQmojkag k' fukak
flg lrk jEhu" flg lshkafk i;r iuHla m%Odk
hh lsh,' fukak f lshk jEhu i;r iuHla m%Odk
jEhu' oeka jdhdu lshkfldg fu;k jpk folla
meye,sj i|yka jqKd' wl=i,a iy l=i,a lsh,'
oeka t;fldg m%Yakhla fjkj" fudkjo l=i,a
fudkjo wl=i,a lsh,' f rf y wdkafoda,khla
;sfhkj f ldf, Ou foaYkd wykfldg wefykj"
Ou idlPdfj fndfyda wh m%Yak lrkj l=i,a
fudkjo wl=i,a fudkjo lsh,' fjg w: l:k O
O tAjd tl tlaflkdg k k hg fokag mqjka'
f jpk fol nq yduqrefjd tl tl ;ekaj, i|yka
lr, ;sfhkj' yenehs" fudk foa jqK;a wms jdfog hkag
k kE' wms f foaYkdjg wod< ;ek f l=i,a iy
wl=i,a fudkjo lsh, n,d.;a;u fyd|g u m%udKj;a'
48 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

t;fldg u;l ;shd.kag k" fudkjo f wdh


wIagdx.sl ud.fha l=i,a iy wl=i,a lsh, woyia lf<a"
f iud jdhdu lshk ;ek'
wms n,uq fudkjo wl=i,a lsh,' okakjo wl=i,a
fudkjo lsh,' nq yduqrefjd woyia lf<a m%dK>d;fhka
je<lSuo@ oeka yqla wh ys;kj f wl=i,h lsh,
lshkafk m%dK>d;h lshk tl" wo;a;dodkh jf.a' b;ska
l=i,a lshkafk tAjdhska je<lSu lsh,' tfyu lshmq ;ekq;a
;sfhkj" nqoO a foaYkdfj' kuq;a oeka fu;kg fl wod<
fjkafk kE' oeka wfma iS,h ;=< m%dK>d;fhka je<ls,d
bkafk" wo;a;dodkfhka je<ls,d bkafk' tfyu k
wdfhu;a fu;k tA l;kaof tkafk kE fka' fu;k
wl=i,a lsh, lsfj fjk fudl=;a fkfjhs" kSjrK'
kSjrK lsh, cd;shla wy, ;sfhkjo@ kSjrK lsh,
cd;shla ;sfhkj ysf;a ;sfhk' iEu flfklaf.a u is;
m%NdYajrhs' nenf<kj' b;d u Yla;su;a is;la ;sfhkafk'
uela .,la jf.a b;d u m%NdYajrhs' kuq;a ndyska wdmq
wl=i,a ksid wl=i, oy ksid tA m%NdYajrh ke;s fj,d
.sys,a, ;sfhkj' yhg wr ,s ne, jf.a" uela
.f,a' wkak tfyu ysf;a ;sfhk m%NdYajrh jeys, .sh
lreKq myla ;sfhkj' m%NdYajrh jyk ksid tAlghs
kSjrK lsh, lshkafk' wkak tA kSjrK myla ;sfhkj'
wkak tA kSjrK ;uhs nqyduqrefjd fu;k woyia lf<a"
wl=i,a lsh,' t;fldg nq yduqrefjd tl iQ;%hl
lshkj" wl=i,a lshkafk kSjrK lshkafk" flf,ia
lshkafk fudkjo@ fukak f my' wms n,uq fudkjo@
lduPkao" jHdmdo" koaO" WoaOp-l=ll a
= p" lsPd'
lduPkao lsh, lsfj wei" lk" kdih wd fodrgq-
oajdrj,ska wruqKq wrf.k wdiajdo lrkag ;sfhk wdYdj'
bkash mskjkag ;sfhk wdYdj' fldka u lshkj k"
flg lsj lduPkao tAl ksid f ysf;a ;sfhk
iir la .sks ksjk ioy u. 49

m%NdYajrh jeys,' tAjd miafika mkakkj' is; oeka


j,hs' tAl ksid ;uhs f,dafl i;Hh fmakafk ke;af;'
t;fldg B< foa ;uhs jHdmdoh' yeu ff,a u
m%sh wruqKq u ,efnkafk kE' m%sh wruqfKa wef,kj'
tAl ;uhs lduPkaoh' wm%sh wruqfKa .efgkj' wkak
jHdmdoh yg.kakj" ;ryj" tAlg lsj jHdmdoh lsh,'
tAl wl=i,hla" kSjrKhla" flf,ia" t;fldg tA fofjks
tl'
;=kj
a k tl fudllao@ koaO' koaO lsh, lsfj
isf;a iy lfha ;sfhk ue<s nj w,i iajNdjh' yenehs
wl=i,a lrkag tfyu fkdfjhs" l=i,a oyys fhfokaghs
lue<s' miq nyskj" ue<s iajNdjhla ;sfhkj" w,i
iajNdjhla ;sfhkj" isf;a iy lfha' is; w,i jqKdu
f lh;a wksjdhfhka u w,ihs' fldfydu y f
isf;a iy lfha w,i iajNdjh ;uhs koaO lsh, lsfj'
tAl wl=i,hla' tAl kSjrKhla'
B<g y;rfjks tl ;uhs" WoaOp-l=lal=p'
Woa O p-l= l a l = p ls h , ls h ka f k' fu;k Woa O p"
l=lal=p lsh, kSjrK folla ;sfhkjd' kSjrK fol
tlg u hk yskao tlg u wrka ;sfhkafk' WoaOp
lsh, lshkafk ysf;a ;sfhk fkdikaiqka nj" isreKq
iajNdjh' tl wruqKl bkag nE' is; oy wf;a mek-
mek" mek-mek jkj' tls k a tlg" tls k a tlg"
wruqKqj,g hkj' f" ysf;a ;sfhk fkdikaiqka lu"
tAlg lsj WoaOp' B<g l=lal=p lshk tl' tAl;a
tlal u tlg u lshefjkj' l=lal=p lsh, lshkafk
f kEu mqo. a ,fhla ;=< ;sfhkj wl=i,a lrmqj' ry;ka
jykafia yer kEu flfkla ;=< lrmq wl=i,a ;sfhkj'
oeka fl tpr jeo.;a kE' fidajdka M,hg m;a jqKdg
miafi' ta lshkafk wdh ;;a;afjg m;a jqKdg miafi'
fidajdka jqKdg miafi n,mdkafk kE' l=lal=p lsh,
50 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

lshkafk fidajdka fj,d ke;s ish mD:ckhka ;=<


wksjdhfhka u ;sfhkj ;ud lrmq wl=i, lu ms<sn|
ysf;a ;efjk iajNdjh' ys; ief,kj" ;efjkj" lmdjg
m;a fjkj ks;r u' wr ;=jd,hla ;sfhk fldg mEfrkj
jf.a" ys;g tkj uu wyj,a wl=i,a l<d fkao@ lsh,'
.e,jqula kE' ksfyla ur, jqK;a ksiaiqkag ffrkag
mq jka ' iuyr fj,djg kS ; s f hka ke;a k iudc
wmjdofhka" kuq;a ;udf.ka ffrkag nE' ;udf.a
wOHd;auh okakj tAl' wkak tAl ;ud t;k lsfj"
l=lal=p' ;ud lrmq wl=i,a ms<sn|j ief,k iajNdjh"
;efjk iajNdjh iy fkdl< l=i,a ;sfhkj' iuyr
fj,djg l=i,a lrkag wjia:dj ,e, lf<a kE fudlla
y yskao' tA .ek;a la fjkjd' Iya ug wyj,a tl
lrkag ;snqKd' uu tAl tA fj,dfj lr.;af; kEfk
lsh, tA .ek;a miq;efjk iajNdjhla ;sfhkj' fukak
fl ;uhs l=lal=p lsfj' l< wl=i,a ms<sn| ;efjk
iajNdjh iy fkdl< l=i,a ms<sn| ;efjk iajNdjh'
t;fldg fukak flg lsj WoaOp-l=lal=p lsh,'
miafjks tl ;uhs lsPdj' nqka jykafia ms<n
s |j"
Ouh ms<sn|j" wdh uyd ix> r;akh ms<sn|j" mrf,dj
ms<sn|j" iq.;sh .;sh wd O foaj,a ms<sn|j ielhs'
fufyu tlla ;sfhkjo@ fl we;a;o@ wms uerK u
kej; bmfokjdo@ mqkre;am;a;h s lsh, tlla ;sfhkjo@
jf.a fndfyda foaj,a ms<sn| iel' fjd wfma weyeg
fmakafk kE' fjd kqjka olskag k foaj,a' b;ska
yeu fohla flfrys u iel lrk iajNdjhla ;sfhkj'
fukak fl ;uhs lsPdj'
fukak f my ;sfhkl ksjka olskag nE' f my
ke;s lr.kag lrk h ;uhs tl me;a;lska Th wms
lsj l=i,a'
iir la .sks ksjk ioy u. 51

Wmka wl=i,a' oeka lduPkao ;sfhk fj,djg tAl


Wmka wl=i,h' kuq;a tA fj,djg jHdmdoh kE' t;fldg
jHdmdoh kQmka wl=i,hla' lduPkaoh ;sfhk fldg
tAl Wmka wl=i,hla jHdmdoh tA fj,djg ke;ak tAl
kQmka wl=i,hla' tAlhs lsfj Wmka wl=i,a lsfj
lduPkao tAl ke;s lrkag fudllao wms lrkag k'
f lshkag hkafk iu: Ndjkdj .ek' f kSjrK
hgm;a lrkafk iu: Ndjkdfjka' t;fldg Ndjkd l<d
u fudlo fjkafk' lduPkao ;snKq d k tAl ke;sfj,d
hkj' tA Ndjkdj lrf.k hoa jHdmdoh we;sfjkag
mqjkalula ;sfhkjo@ kE' tAlhs f nq yduqrefjd
foaYkd lf<a' Wmka wl=i,a iy kQmka wl=i,a ms<sn|j
lshkafk Th hg hs'
B<g l=i,a .ek' fudkjo l=i,a@ t;fldg l=i,a
lsh, lshkafk m[ap kSjrK ke;s fjk fldg isf;a
u;=fjkj' wksjdhfhka isf;a m[apkSjrK ;sfhkj'
wNd; is;l" Ndjkd lrkafk ke;s is;l yeu ff,a
u kSjrK my ;sfhkj' tAjd tltlla wvqje jYfhka
;sfhkjd' f myu ;sfhkj' my u tlg l%shd;aul
fjkafk kE' wvqje jYfhka mj;skj' oeka Ndjkd
lrf.k hkfldg fudlo fjkafk' iu: Ndjkdj
lrf.k hk fldg fjd hgm;a fjkjd' fjd hgm;a
fjk fldg fudkjo u;=fjkafk' u;= jk ;j fohla
;sfhkj' lduPkao jHdmdo" k oaO" WoaOp-l=lal=p
lsPd lshk m[ap kSjrK hg hk fldg u;=fjkj
ysf;a m%NdYajrh' t;fldg m%NdYajr is;l fudkjo
;sfhkafk@ OHdk wx.' ;lal" pdr" m%S;s" iqL tld.%;d
lshk wx. my u;=fjkjd' uu fjd ia;r lrkag
hkafk kE f fj,dfj' Ndjkd ialkaOh y .eUqrehs'
miafi ojil wms l:d lruq' fukak f OHdk ;uhs
fuf;ka woyia lf<a' m%:u OHdkh ;=< ;sfhkj Th
52 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wx. myu' ;lal" pdr" m%S;s" iqL" tAld.%;d lshk OHdk


wx. myu' ;sh OHdkhg hkfldg ;lal pdr fol
kE' m%S;sh iqLh tAld.%;dj muKhs' Bg miafi ;D;Sh
OHdkhg hkj' tf;ka m%S;sh;a w; ykj' t;fldg
b;s fjkafk iqLh yd tAld.%;dj muKhs' wms p;=:
OHdkhg hkfldg iqLh;a w; ykj' wka;sug b;=re
fjkafk tAld.%;dj muKhs'
fukak fl we;s lr.ekSu ;uhs" fukak f OHdk
;uhs l=i,a lsh, lsfj' t;fldg fukak f kSjrK
hgm;a lr, OHdk is; we;s lr.ekSu ;uhs i;r iuHla
m%Odk hh lsh, f wdh wIagdx.sl ud.fh iud
jdhdu lsh, lshkafk'
fl mg,j.kag tmd' ;j;ekaj, ;j;j;a m%ldYk
fj,d we;s' uu f l:d lf<a wdh wIagdx.sl ud.h
.ek' meye,so f lshmq l@ fl wudre we;s' oekg
u;l ;shd.kag' wr mer u;fh bkak tmd' oeka iud
jdhdu lsfj fudllao@ fukak f i;r iuHla m%Odk
hh' i;r iuHla m%Odk lsju fudkjo f l=i,a
wl=i,a lshk tl;a" fjd we;s lsu iy ke;s lsu
ms<sn|j wjfndaOhla ;sfhkag k' fl ;uhs lrkag
k' f l lrkafk iu: Ndjkdfjka'
m%Yakhla (-
oeka iajdka jykai" t;fldg fndfyda fj,djg
wmg lsh, , ;sfhkafk fndfyda wh oekf.k bkafk"
oekf.k ;sfhkafk" mska-m lsh, fka' l=i,a-wl=i,a
lshk tl fkf' fndfyda fj,djg wykag ,efnkafk
mska m lsh,' oeka fj;a isf;a we;s jk foaj,a' hym;a
foa l<du tAl mska is;=,a,la lshkj' whym;a foa l<du
m is;=,a,la' tAl fldfyduo meye,s lr fokak' Tn
jykafia lsj OHdk is;a ;ud l=i,a lsh,' t;fldg
mska lsju tAl''''
iir la .sks ksjk ioy u. 53

ms<s;=r (-
T" oeka mska m lsh, foal=;a l:d fjkj' oeka
yqdla fj,djg flg O ksjpkhka fokj O
wh' Th jpk md fjkj' tAl we;a;' uu ys;kj
jvd fyd| h ;uhs oeka Th mska iy m lshk tl
.ksuq' tA fol f,!lslhs' tA lshkafk iq.;s.d fjkag
lrk foag wmg lshkag mqjka mska lsh,' t;fldg
.;s.d u i|yd fya;= jk luj,g wmsg lshkag
mq jka m ls h ,' m% d K>d;h mjla ' ks r hg hkj'
m%dK>d;fhka je<lSu mskla' yenehs b;ska nqyduqrefjd
l=i,a lshk jpfk;a T;kg od, ;sfhkj' oeka fu;k
;sfhkafk jpkj, m%Yakhla ug fmak hg' b;ska wms
jpkj, t,af,kag hkafk wehs@ jpk Ofu fkfjhs-
fk' fkao@ fudlo f f,daflda;a;r Ouh foaYkd lroa
nqyduqrejkag f.dvdla m%Yak u;= jqKd' fudlo NdIdjla
ye, ;sfhkafk ;udf.a bkash f.dapr Ouj,g wkqj'
tl tl ck fldGdi ;u;udf.a bkash f.daprj ;udg
yefk woyia yqjudre lr.ekSu i|yd ilia lr.;a;
ixfla; iuQyhlghs NdIdj lsh, lshkafk' iuyre md,s
NdIdjg jkj tAfl n,hla ;sfhkj lsh,' fyd|g u;l
;shd.kag tfyu fjkag nE' md,shg uyd n,hla ;sfhkag
nE' md,s lshkafk;a ;j;a isxy," fou<" bx.%sis" ,;ska"
.Sl
% a jf.a ;j;a NdIdjla ;rhs' tla;rd ck fldGdYhla
Tjqkaf.a woyia yqjudre lr .ekSu i|yd ilia lr.;a;
ixfla; iuQyhla' b;ska f ixfla; iuQyhla we;s
fjkafk" f NdIdj lshk tl yg.kafk bkash f.dapr
Ou wkqj' b;ska nq yduqrefjd foaYkd lrmq ksndKh"
ksjk fudk bkashgo f.dapr fjkafk' kqjKg f.dapr
fjkafk' b;ska tf;kag .sh flfkla tf;la ysfh
nqka jykafia muKhs' miqld,Skj Wkajykafiaf. ud.h
ms<ms eo, ry;a fjp wh bkakj' ud.M,j,g m;afjp
54 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wh bkakj' tA wh muKhs nqka jykafia lshk foa


m%;HlaIj okafk' wksla wh okafk kE' b;ska tAl ksid
nq yduqrejkag f fkdokakd Ouh lshkag fj,d
;sfhkafk ksiaiq okake;s" w;aoelS fkd,nmq Ouh
foaYkd lrkag jqfKa wr w;aoelS ,nmq jpk yryd'
meye,so@ t;fldg fukak f wjq,g ,la fjkj' tAl
yskao yeu fokdf.ka u b,a,d yskj" jpk miafi k
hkag tmd' jpk tlal t,af,kag hkag;a tmd' b;du
meye,shs' oeka f p;=rdh i;H foaYkdj ms<sn|jhs"
wms l:d lrf.k hkafka' tA l iy l ke;s lr.ekSu
ms<sn|j" lg fya;=j ke;s lsu ms<sn|j' b;ska tA ;=<
ud.h f,i wdh wIagdx.sl ud.h i|yka fjkj'
b;ska tAfl iS,h fudllao lsh, lsj' oeka fu;k l=i,a
lshkj' l=i,a lshk jpkh lshkj' b;ska fl ;uhs
l<hq;af;" fn!oaOfhd jYfhka'
mska-m" b;ska f,dafl yeuodu ;snqKd' odkh mskla'
oka fok tl mska' is,aj;a u mskla' oka, iq.;s.d
fjhs' jH f,dal im;a ukqIH im;a ,nkag mqjka'
is,a /l, jH f,dal ukqIH f,dalj,g hkag mqjka'
yenehs is,a /l, oka, ksjkg hkag k nE' tA yskao
ir, WodyrKhla ug fu;k ksl lshkag mqjka'
mska m lsh, lshkafk f f,daflg wod<jk iq.;s.d
iy .;s.d fjk luj,g' l=i,a yd wl=i,a lshkafk
f,da f lda ; a ; r ;;a ; a j hg m;a f jka g jq j ukd lrk
l%shdldrlj,g lsh, lshkag mqjka' uu f u;hla
jYfhka fl oej .kag hkafk kE' uu f lshkag
hkafk f wh wymq ksid' wms T;kska l kj;a;uqfld'
jpk;a tlal wmg .efgkak jqjukdjla kE' fudlo@
;l-;l lr, f Ouh wjfndaO lr.kag nE' fl
;lhg f.dapr fjkafk kE' fl m%;HlaIh ;=<ska
;udf.a kfhka kqjka oelsh hq;= Ou;djhla' ;ud
;=<ska ;udf.a kqjka olskag k'
iir la .sks ksjk ioy u. 55

m%Yakhla (-
iajdka jykai" l=i,a is;a lshkafk Ndjkd uska
is; hqKq lr.ekSuo@
ms<s;=r (-
uu tA l hs ls h ka g .s f ha ' fu;k oeka m% Y a f k
;sfhkafk f jpkj,fk' wms jpk fmdvla me;a;-
lska ;sh," k k l=i,a lshk tlg l=i,a lshkag'
ke;ak lg mska lsh,;a lshkag' fudlla lsj;a lula
kE' wr l;kaorhla ;sfhkj frdaiu,g frdaiu, lsj;a
tlhs' lg ke;ak lmqre u," msp u, lsj;a tlhs'
kf fkdfjhs fjki ;sfhkafk' frdaiu,g frdaiu,
lsfj keye lsh, frdaiuf,a meyehg j;a iqj|g j;a
fjkila fjkafk kE' tAlg wdfl iqj|la iy
meyehla ;sfhkj' b;ska f jpk w,a,f.k .efgkag
.sfhd;a wms u wudrefj jefgkj ila" wr o< we;=ka
uf treK jf.a tfrk tl ;rhs fjkafk' tl
tlaflkd tA tA ;l ;lj, bkakj' wmg;a wefykj'
tl tlaflkdf. mKa;l fmkajkag O O w;a
foaj,a fidhd.;a;= wh l;d lrkj' wms tpr m,af,yd
ugf bkag k kE' wms Wvg huq' b;ska wms tA .ek
ys;kag k kE' wms f l%shdj,sh lrf.k huq' oeka
fu;k lshkjfk odkh .ek' B<g fu;k iS,h .ek
lshkjfk' fu;k Ndjkd .ek;a lshkj' b;ska flg
k k mska lsh, lshkag k k l=i,a lsh,;a lshkag'
leu;s tlla lshkag' fudlo lshkafk@ tAlyskao wms tAl
wu;l lruq fka o@
t;fldg iud jdhdu oeka fl lr.;a;yu fudlo
fjkafk' wl=i,a hgm;a lr, l=i,a u;= lr.;a;yu
m%NdYajr is;' wkak tA is;g mqjka f,dafl ;sfhk kEu
.eUqre Ou;djlg f is; fhduq lrkag' wkak tA is;
;uhs t;fldg wms fhduq lrkafk iud i;shg' iud
56 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

i;sh lshkafk fudllao@ ksjer isysh tfyu k


fkdfjhs' i;sh lshkafk isysh ;uhs" tAl nq yduqrefjd
foaYkd lrkafk isysh msysgqjkag k ;ek' fldfyo
isysh msysgqjkafk" i;r i;smGdkfh lsh,hs lsfj'
isysh msysgqjk ;eka y;rla lsj' lh ms<sn|j" fokdj
ms<sn|j is; ms<sn|j iy Ou ms<sn|j'
lh ms<sn|j" ldfh ldhdkqmiaiS yr;s wd;dms
imcdfkd i;sud fkhH f,dafl wNsCOd fodaukiaix
fukak f ldhdkqmiaikdj jvk ye i;smGdk
iQ;%fha Ndjkd ody;rla wmsg , ;sfhkj' tA hg wms
tAl Ndjkd .ek l:d lrk fldg l:d lruq' t;fldg
f i;r i;smGdkh ;uhs" tAl jvk tl ;uhs ziud
i;sZ lsh, lshkafk' fuf;la wy, ;snqfK fudllao@
nqjre my< jqfKa fn!oaO k mkai, s a rlskga k' fn!oaO
k ks;s mkais,a fmdah wgis,a' ks;s mkais,a fmdah wgis,a
yska wd.fuka wdfj' fldkau lshkj k biair fjd
;snqKd' uydudhd foah Wfmdai: iS,h iudoka fj,d
ysfh tod isoOa d: l=udrhd ul=i ms<is |
s .kakd wjia:dj
fjk fldg' tjlg bkahdkq iudcfha" wksl=;a wd.j,
fYaIfhka u yska wd.f ;snK q fohla ;uhs ks;s mkai, s a
fmdah wgis,a' nqjre my< fjkafk mkais,a .ek lshkak
fkfjhs" oelalo@ uu biafi,a,;a l lsj' oekq;a
lshkj' oeka fudlgo nqjre my< fjkafk' t;fldg
Tkak W;a;f wdj' nqjre my< fjkafk f,daflg i;r
i;smGdkh lsh, fokag' fyd|g u;l ;shd.kag' nqoaO
foaYkdfj yrh" wrgqj fudllao@ fukak f i;r
i;smGdk Ndjkdj' f i;r i;smGdkh jevqfjd;a
;rhs ksjkg hkag mqjka' f lska fokag mqjka
iodld,slju' nqjre ke;s ld,j, nqoaO Ydik ke;s
ld,j, wfkl=;a wd.j, ;sfhkafk fudkjo@ i;r
i;smGdkfhka f;dr wfkl=;a ish foaj,a ;sfhkj'
odk iS, Ndjkd tAjfh ;snqKd' tA ksiaiq;a oka kakd'
iir la .sks ksjk ioy u. 57

wfkl=;a wd.lfhd oka fokj' wfkla wd. j,;a iS,h


;sfhkj' nqoaO Ydik ke;s ld,j,;a iS,h ;sn' odkh
;sn' Ndjkd;a ;sn' OHdk ,enqj' n%yau f,dalj,
bmKd' fkaji[a kdi[a olajd wIag iudm;a;s
Wmojd.;a;' n%yau f,dalj,g .shd' tA wh ys;=j fl
;uhs mrud:h" fl ;uhs mru iem; lsh,' n%yau
f,dalj,g hkak k lrk OHdk jevqj' kuq;a tAl i;Hh
fkdfjhs lsh, oelal nq yduqrefjd' ljoo tAl oelafl'
uq,ska u wr wd,drld,du" Woaoldrdu <g .sys,a,
bf.k.;af; fudllao@ Tkak Th lshk fkaji[a
kdi[a olajd ;sfhk wIag iudm;a;s iu: Ndjkd'
tAjd f,!lslhs' tAjd;a lhs" tAjd;a wks;Hhs tAj;a wkd;auhs'
tAj;a f,daflg whs;shs' tAl yskao tAl mru i;Hh
fkdfjhs' tfyu k mru i;Hh fydhk Ndjkdjla
oek.kag k' fudllao tAl' tAl fydhd.kag ;uhs
nqyduqrefjd wjqre yhla Ialr l%shd lf<a' fudllao
fidhd.;af;' fukak f i;r i;smGdkh' meye,so
lshk foa@
t;fldg nqjre my< fjkafk i;r i;smGdkh
foaYkd lrkag' wfkl=;a Ndjkd ;snqK' tAjd;a ksjer
lrka" l%uj;a lrka" ms<sfj,g ilia lrka ienE
Ndjkdjg f.kshkj nq yduqrefjd' fukak f lshk
i;r i;smGdkhghs wdh wIagdx.sl ud.fha iud
i;s lsh, lsfj fukak f lsj y;rg' t;fldg
ksjer isysh lsh, tfyu we fr.kag nE ldgj;a'
oeka fl jvkfldg i;r i;smGdkh jvkfldg
iud i;sh jvkfldg fudlo fjkafk" lh ms<n s | lfha
h:d iajrEmh ms<sn|j wms n,kj' fhka" kqjka"
isysfhka wd;dms imcdfkda i;sud lh foi" lfha
h:d iajrEmh foi n,ka jdih lrkj' fldfyduo@
fhka kqjka" isysfhka fkhH f,dfl wNscCOd
fodukiaix wkqj uu f tlla WodyrKhg .;af;'
58 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

we,Sfuka iy .efuka f;drj' fukak fuf;kag tkag


k' fukak f l lr.kag jvd;a fya;= jk foa ;uhs
uQ,sl isoaOdka; y;rla t;k ;sfhkj' fudkjo hhs
kqjKhs isyshhs' t;k ;=khs' we,Su iy .eu ke;ak
t;k fudkjo ;sfhkafk' uOHia: nj WfmalaIdj
t;fldg f i;r i;smGdkh jvkag wmg jqjukd
lrkj m%Odk idOl y;rla' hhs" kqjKhs" isyshhs"
WfmalaIdjhs' oeka fu;k isysh .ek wdfh lshkj" i;r
i;smGdkfha isysh msysgqjk ;eka y;rla' tAl lrkag;a
wdfh;a isyshla k' oeka y .egjla fl' fudllao tA
isysh t;fldg@ j;udkh t<U is isysh j;udkh'
ksiaiqkaf. ys; yeufjf,au ;sfhkafk tl fj,djl
w;S;fh' lrmq fyd| fohla k u;la lr-lr i;=gq
fjkj' krl fohla jerp fohla k u;la lr-lr
la fjkj w;S;fha ' B<g ;j fj,djl wkd.;fh
isysk ujkj' lfk lrkafk' yeu fjf,a u is;
w;S;fh ke;ak wkd.;fh' t;fldg w;S;h h.sh
fohla' wkd.;h kQmka fohla' t;fldg ksiaiq bkafk
Th fofla' tA ksiaiq uereK jf.a fkao@ w;S;h ue,d
wkd.;h bm,d kE' Th fofla wms bkakj lsh,
lshkafk j;a fjkjo@ j;a fjkafk kE' wr tAlhs
wmamudfod wu; mox - mudfod upqfkd mox lsfj'
m%udoh lsh, lsfj fudllao@ w;S;fh iy wkd.;fh
is;' wka; fofla ;sfhkafk' wm%udo fjkak k fudlo
lrkag k@ is; j;udkhg f.akg a k' f fudfyd;g
f.akag k' f fudfyd;g f.akag ;uhs" wms wr iu:
Ndjkdj lr, isyh s hqKq lr.kafk' i;r i;smGdkhg
tkag biair fj,d wr h kqjK isysh iy WfmalaIdj
lshk y;r ;sfhkafk fldfyo@ f OHdkj, p;=:
OHdkfh f y;r u ;sfhkj' WfmalaIdj ;sfhkafk
fu;k' uu lshkag hkafk kE' nqyduqrefjd lsfj
kE ksYa; j u fl' p;=: OHdkhg hd hq;=uhs lsh,'
iu:h wjYHhs' iu:fhka f;dr oYkdjla kE' iu:hg
iir la .sks ksjk ioy u. 59

;uhs ziud jdhduZ lsfj' oeka oYkdj u ;uhs i;r


i;smGdkh lsfj' oeka uu f.dvdla .eUqrg ia;r
lrkag .syska wjq,a cd,hla fjhs' oekg Thska kj;ajkj'
u;l ;shd.kag' oeka f i;r i;smGdkfha isysh
msyg
s j
q kfldg fudlo fjkafk wmg' t;ek jefvkafk
fudlla o @ tA l g ls h kj wr fjk;a ;ekl wr
fndCO. iQ;%j, wmg lshkafk fudllao@ i;s
ifndCO.h' i;r i;smGdkfh isysh msysfgjd
u i;s ifndCO.h jefvkj' i;s ifndCO.h"
i;r i;smGdkfh isysh .ska .g .ska .g tfyu
mj;aj f.k hk fldg Bg miafi fudlo fjkafk'
f,dalfha h:d iajrEmh olskag mgka .kakj' fudllao
f,dalfha h:d iajrEmh" h:d ;;a;ajh' fudllao@ h:dN+;
kh my< fjkag mgka .kakj' fudllao zh:dN+;Z
lsh, lsfj' fudllao f,dalfha we;a;' wksp' we;s u
- ke;s u olskga mgka .kakj' l olskg
a mgka .kakj'
olskj' fyd|o@ l,amkd lrkafk kE' lshkafk kE'
iCOdhkd lrkafk kE' u;=rkafk kE' wr meye,s
is;ska wr nqka jykafia foaYkd lrmq wr i;smGdk
iQ;%fha ;sfhk lugyka yryd m,mqre w;aoelS ,;a
wdpdh jrfhl=f.a Wmfoia u; fukak f i;r
i;smGdkh jvk fldg i;s ifndCO.h jefvk
fldg fudllao fjkafk' zOuphZ jefvkag mgka
.kakj' we;s u-ke;s u olskj' fudflkao olskafk
kqjka" kqjKeiska' uieiska fkdfjhs" kqjKeiska-
kqjka olskj' olskag mgka .kakj" zOu phZ we;s
u-ke;s u" B<g tAl .ska .g ;j jvdf.k hk
fldg i;s ifndCO.h" Ou ph ifndCO.h
jefvka g mgka .ka k jd' tA l jef.k jef.k
hkfldg fudlo fjka f k' h ifndCO.h
jefvkj' hla" uyd hla ljodj;a f,dafl wms
60 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fkdoelmq i;Hhla olskag mgka .kakj' wkak tAlghs


h lsh, lsfj' t;fldg h jefvkj' tfyu
hkfldg ;j;a jvdf.k hkfldg i;s ifndCO.h'
fu;k i;r i;smGdkfh u isysh msysgqjd f.k hk
fldg B<g uyd m%S;shla oefkkj' is;g ieye,ajla
oefkkj' flf,ia m%ydKh fjkag mgka .kakj' iu:
Ndjkdfjka fjkafk wr m[ap kSjrK hgm;a u
muKhs' oYkdfjka f,dalfha i;Hh olskfldg fudlo
fjkafk' flf,ia ke;s fjkag mgka .kakj' f,dalh
wms w,a,ka bkafk ks;Hhs-iqLhs' wd;auhs lsh,' oeka
olskj wksphs" laLhs wkd;auhs lsh,' olskfldg
flf,ia m%ydKh fjkj" kdY fjkj jf.au ys;
f,dalfhka fokag mgka .kakj' w;a;fhka olskf a k'
oeka w ;a;h l%shd;aul fjkafk yDoh jia;=j wdY%s;j'
Wvq is; l%shd;aul fjkafk fud<h wdY%s;j' fl oeka
olsk fldg fudlo fjkafk' w ;a;h inkaO fj,d
;sfhkafk yDoh jia;=j wdY%s;j ksid t;fldg is; Wvq
w;g jefvkag mgka .kakj' tAl ;ud ;=<ska olskag k
fohla' ;ukag f w;aoelSu ,efnkj' tA .ek jeh
ia;r lrkag k kE wms' Bg miafi m%; S h
s la ieye,ajla"
wl m%S;shla oefkkag mgka .kakj' flf,ia m%ydKh
fjk fldg ieye,ajla' t;fldg zm%S;shZ <g miaioa
lsh, lsfj ieye,aj' lh;a ieye,ahs" is;;a ieye,ahs'
ieye,a fjkag mgka .kakj' uykaih s la lsius fjfyila
oefkkafk kE' wyfi bkakj jf.a' .ska-.g" .ska-
.g i;r i;smGdkh jefvkj' oeka fl jvd f.k
hkafk t;k isysh mj;ajdf.k bkakj yhg' isysh
fldfyj;a jkafk kE' ;a;sfh weKhla .y, yhslrmq
mska;+rhla jf.a'
Bg miafi zieye,ajZ tA lshkafk zmiaioahZ B<g
iudh' oeka wka k jefvka f k iudhla ' fuka k
fl;uhs iud iudh lshkafk' oeka Tlafldagu
m%Yakhla ;sfhkj' fudllao iud iudh lshkafk
iir la .sks ksjk ioy u. 61

lsh,' iud iudh lsh, lsfj fukak f i;r


i;smGdkfh isysh msysgqjd f.k bkak fldg Ou
ph jefvkj' h" mS%;s" miaioa yryd jefvk iudh'
fukak flg lshkj oYkd iudh lsh,' t;fldg
f iud iudh lsh, lSfj oYkd iudhg' tAl
fYaI iudhla' wr l,ska hqKq lrmq iu:h ;=<ska
jevqKq OHdk iudh fkdfjhs' tAl oYkd' oeka
flf,ia m%ydKh fj,d' w;k wr iu: Ndjkdj,ska wdfj
flf,ia hgm;a u ;=<' oeka i;smGdk Ndjkdj ;=<
flf,ia ke;sfjkj" kdY lrkj" m%ydKh lrkj' tA
yryd jefvkj wdmyq iudh' OHdk jefvkag mgka
.kakj' tAl wr hg wdfh;a p;=: OHdkh olajd
jefvkj' je, WfmalaIdjg tkj' zixLdr WfmalaIdZ
lsh, lsfj;a tAl' oeka fnd. iQ;%fha iudh <g
lshkafk fudllao@ iud ifndCO.h' B<g
WfmalaId ifndCO.h' WfmalaId lsh, lsfj f
oYk iudh' jefvkj ixLdr WfmalaId' lsisu foalg
wef,kafk .efgkafk ke;s uOHia: ;ekg tAld.%;djg
jefgkj' wkak tAl ;uhs" iud iudh lsh, lsfj'
wkak tA iud iudh WfmalaIdjg jefvkj' wkak tAl
yryd B<g fudlo fjkafk' iud iudh fudlgo
wmsg iud fjkafk l=ula i|ydo@ f oYkd iudh
fudlgo@ fokag' T" fokag' wkak is; fokj"
uqla;s' Bg miafi my< fjkj uqla;s k oYkh'
oeka f y;r fjks iefghs f fokag k' f
uq l a ; s h ls h k ;ek' Bg bia i r fj,d fida j dka "
ilDod.d" wkd.d lshk tA ud. M, ,efnkj' y;r
jk wjia:df is; fokj" mmQK jYfhkau' oeka
Th iud iudh ;=< uq,ska is; fokj' ksjk olskj'
f,daflda;a;r is; my< fjkj' uq,ska u my< jqKdu wms
lshkafk" fidajdka lsh,' tf;ka wr i;a;ja hd f,dalhg
ne| ;nk oi ixfhdackj,ska ;=kla ke;sj hkj' uq,ska
u is; fok fldg ilaldh " lsPd" iS,n;-
62 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

mrdudi lshk ixfhdack ;=k ke;sj hkj' Bg miafi


wkak thdg ;ud wms lshkafk fidajdka lsh,' uq,ajrg
ksjk oelmq flkd' kej;;a wms i;r i;smGdkfhu
isysh msysgqjkj'
wdfh;a i;r i;smGdk Ndjkdj u lrf.k
lrf.k hkj" kej; jdrhla' B<g ;sfhkafk wr
biair fj,d jdf. fkfjhs Bg jvd ishq flf,ia ;j
;sfhkjd' f.dfrdaiq flf,ia biair fj,d ke;s fjkafk'
Bg jvd ishq flf,ia f;d.hla iuQyhla kdY fjkag
mgka .kakj' m%ydKh fjkj' Bg miafi ldurd." m>
lshk ixfhdack foflka ishhg mKyla ke;sjqKdu
ilDod.d lshk ;;a;afjg m;a fjkj' fojeks jrg
ksjk olskj' tA lshkafka ksfrdaO is; my< fjkj'
thdg lsj ilDod.d lsh,' B<g wms wdfhu;a uq,
b|, lrkafk fudllao@ i;r i;smGdkh jvdf.k
jvdf.k hkj' kej;;a wms ;=kafjks jrg;a ksjk
olskj' ksndKhg m;a fjkj' ksfrdaO is; my< fjkj'
t;fldg ldurd. m> lshk ixfhdack imQKfhka
u kdYhs' tA lshkafk t;fldg oi ixfhdackj,ska
ixfhdack myla u bjrhs' imQKfhka u ilaldh "
lsPd" iS,n; mrdudi" ldurd." m> lshk tAjd'
wkak tA mqoa.,hd wdfh ljodj;a ldu f,dalhg tkafk
kE' W;am;a;s jYfhka jHf,dal ukqIH f,dalj,
Wmkafk kE Tyq' wkd.d mqoa.,hd" n%yauf,dalj,
wksjdhfhka u Y=oaOdjdi lsh, wms lshkafk u;l
;shd.kag' t;k bmfokj' tfy ksjka olskj' fidajdka
flkd Nj y;hs" jeu jqfKd;a Wmkafk ldu f,dalj,'
tA ;=< ksjka olskj' ilDod.d flkd tl mdrhs ldu
f,dalfha Wmkafk' ukqIHfhla jYfhka fyda fo
flfkla jYfhka' fidajdka fjp flkd wdfh ljodj;a
ksrhg hkafk kE' t;fldg ilDod.d flkd tl mdrhs
ukqIH f,daflg tkafk' fidajdka flkd y;a ierhhs
iir la .sks ksjk ioy u. 63

tkafk' wkd.d flkd ljodj;a wdhs;a ukqIH f,daflg


jH f,daflg tkafk kE' thd wksjdhfhka u n%yau
f,dalj, Wmkafk" Y=oO a djdi lshk' tysu ksjka olskj'
tA ;=kafjks jrg;a ksjk'
B<g ;j ixfhdack myla ;sfhkj' rEm rd." wrEm
rd." udk" WoaOp" wcd lsh,d b;du m%n, ishq
ixfhdack myla' b;ska wms h<s;a wr hg u i;r
i;smGdkh jvkj' wdfhu;a jvdf.k jvdf.k hk
fldg Th lSj flf,ia B<g b;sj ;snqKq wka;su
flf,ia l;a kdY fj,d y;r fjks jrg;a ksjk
olskj' wkak tAl ;uhs ienE uqla;sh' tAl ;uhs wry;a
lsh, lshkafk' t;fldg fukak f lsj b;=re
ixfhdack my;a bjrhs' ixfhdack oyh u bjrhs' Tyq
wdfh;a W;am;a;s jYfhka lsis u ;ekl Wm;la ,nkafk
kE' thdg ;ud wms ksjka oelal lsh, lshkafk' thdg
;uhs ry;ka jykafia lsh, lshkafk'
oeka t;fldg wka k tA l ;ud uq l a ; s h ls h ,
lshkafk' y;rfjks jrg;a uqla;sh ,enqjg miafi Tyqg
my< fjkj" uql; a s k oYkh' wksla ;ekaj,;a my<
fjkj ;uhs' fidajdka jqKdu;a k oYkhla my<
fjkj' m%;HflaId kh lsh, lshkafk;a tAl' f
f ixfhdack bjrhs' ;du uqla;sh imQK kE' ;j
l< hq;=hs lsh, kej;;a Ndjkd lrkj'
fofjks mdr ilDod.d jqKyu;a k my< fjkj'
tA;a okakj ke;s jqfKa f ixfhdack' fukak fjhs
jqfKa' ;j ug lrkag ;sfhkj lsh, wdfh;a Ndjkd
lrkj' wkd.dh;a tfyuhs' kuq;a ry;a jqKdu f;afrkj
ksjka i|yd ug ;j;a l< hq;= fohla ke;' nUir jei
ksu h' fl ;uhs uf.a wjidk ;h' wjidk
W;am;a;sh lsh, ;ukag kqjK my< fjkj' p;=rdh
i;Hh lshk tl h<s;a wmg jegfykag mgka .kakj'
64 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fl ;uhs l" fukak iuqoh" fukak ksjk" fukak


ud.h lsh, wm p;=rdh i;H ;=ka wdldrhg olskag
mgka .kakj' i;H K" lD;H K" lD; K
jYfhka K my< fjkj' l ;uhs uqla;s K
oYkh' t;fldg wx. wghs' tA wgg uqla;s iy uqla;s
k oYk lshk fol;a tl;= fjkj' oyhhs'
fukak fl ;uhs fn!oaO ms<sfj;' uu iuyr tAjd
f.dvdla ia;r lf<a kE' wms fjk ojil fjk;a
foaYkdjl wdmyq iS,h iudh yd Ndjkdj fjk fjku
wrf.k g jvd .eUqka idlPd lruq' uu wo fmdf
iuia;hla jYfhka nqka jykafia foaYkd lf<a fudllao@
fudllao nqoaO Ouh lshkafk@ ljqo fn!oaOhd lshk
foa o< jYfhka u;= lr, fokag ;uhs h .;af;' f
;r f,d wms l;d lf<a' uu ys;kafk uu iEfyk
W;aidyhla .;a;" fl h ;rulg ir,j lsh, fokag'
g jvd ir, lrkag mqjka lula ;sfhkjo lsh, uu
k okafk kE' mqjka k nqka jykafia fkdlr bkafk
kE' ug Wka jykafia wnjd hkag nE' b;ska fl f;are
.kag yefudag u nE' h lsis kqjKla ;sfhkag k' f
iudh we;sfjp fjf,a b|, u tf;kag tkl
isys kqjKla wjYHuhs fk' b;ska fl ke;s ksid ;uhs
f m%Yafk ;sfhkafk' b;ska iuyr wh fl f
ksiaiqkag idudkH whg f;afrkafk keyehs lsh, ir,
lrkag fndfydau W;aidy lrkag .sys,a, wka;sug Ouh
lD;s fj,d kdY fj,d hk ;;a;ajhg oeka m;afj,d
;sfhkj' wmg fl k k hg tydg-fuydg
yrjkag lrkak nE' fudlo@ wmsg jvd nqka jykafia
lshkafk uyd m%jka;fhla' Wka jykafiag lrkag ne
foa wmsg lrkag nE' uf.ka f.dvla wh wykj wfka
iajdka jykai" fl g jvd ir, lrkag neo@ fl
f kQ.;a whg .e ck;djg lshkag g jvd ir,
l%uhla keoao@ lsh, wy, ;sfhkj' fl yqla wh
iir la .sks ksjk ioy u. 65

uf.ka wy, ;sfhkj' uu fldfyduo tAl lrkafk"


ux jf.a wysxilfhla' nqka jykafiag ne fjp foa'
uu f mqx je,s leghla jf.a ukqIHfhla' fl tfyu
lrkag nE' mqjka ;ru Tprhs' b;ska T;kska tydg
l:d lrkag nE' tAl wr fudllao tlla jf.a ;uhs' h
lrkag u k' tA yskao fl wudrehs lsh, iuyre myiq
foaj,a lrkj' l lrkag nE' wms ;efka yehg fufyu
lr f.k huq hs lsh,'''
fl;a wr ux yeuodu fok WodyrKh jf.a' wr
kiarekaf. l;kaof ;uhs ug wdfh;a u;la fjkafk'
wy, we;s kiareka lsh, ukqiaifhla b|, ;sfhkj' tA
ldf,' tA ukqiaih ojila f, oK .yf.k fudkjo
fydhkj" u w; ..d hula fydhkj' ke;sfj fohla'
f wi,ska hk wy, my, jeisfhla we,a, wykj
fudkjo kiareka fydhkafk@ lsh,' Bg miafi kiare
ka lshkj uf. h;=r ke;s jqKd fk" uu tA h;=r
fydhkj lsh,' b;ska wi,ajeish;a fuhdf. Wojg
we,a, thd;a oK .y f.k oeka w; ..d fydhkj' Bg
miafi tA w;r ;=f ;j;a wi,ajeisfhla T;kska hkj'
fokafkla u u oK .yf.k fydhkj oelal' oel,
wykj kiareka fudkjo f fydhkafk@ lsh,
t;fldg kiareka lshkj uf. h;=r ke;s jqKd fk
uu tAl fydhkj' Bg miafi wr fojeks mdr wdmq
wi,a j eis h wykj fldfyo l jegq f K@ ls h ,'
t;fldg kiareka lshkj tAl jegqfK f.a we;=f<'
Bg miafi wykj wehs b;ska fu;k fydhkafk@
t;fldg lshkj kE fu;k ;uhs t<sh ;sfhkafk
lsh,' Th l;kaof wy, we;s fjkfjk hg' Th
uu wymq h' b;ska f kiarekaf. f.a we;=f<hs h;=r
jegqfK' t;k wrehs" fydhkag wudrehs' kuq;a t<sh
;sfhkafk f, yskao f, fydhkj' b;ska Th jf.a
;uhs wfma ksiaiq;a' wo fn!oaOfhd lshk f rf
fndfyda fokd f l=Kqf.dv wjqiai, n,kag k' f
66 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

l" fya;=j ksfrdaOh ke;ak ksjk" ud.h Tlafldu


;sfhkafk" f p;=rdh i;Hhu ;sfhkafk f nUhla
;r Yrh ;=<' wms oeka flhs wjqiai wjqiaid n,kag
k' fflka fokag k' fflka f.dvtkag k'
yenehs tAl wudrehs' wdh wIagdx.sl ud.h jvk tl
wudrehs fk' fl f;afrkafk kE y wudrehs' tA yskao
h;=r jep ;ek tAl ;sfhoa fjk ;ekl fydhkj
jf.a ;ud' b;ska fl l<hq;= h w; wer, myiq foa
lrkj'
b;ska .ia .,a je| je| bkakj' Th .ia .,a jkaokdj
wdfj;a Th h h ixl,am foaj ixl,am' m%;sud" h
h jia;+ka jkaokdj" Od;= jkaokd" lshk fj wdfj
fudlgo@ wr jef wudre yskao myiq foa lrkj' b;ska
leu;s wh lrmqfoka' fudlo@ yefudag u iud h
kE fk' wms l,n, fjkag k kE' wms la fj,d wmg
lrkag mqjka fohla kE' mqjka k wms Tlafldu f.dv
.kakj' b;ska nq yduqrejkag;a ne fjp tl wmsg
lrkag nEfk' kuq;a uu fl foaYkd lf<a fl f;are
.kag mqjka b;d u iS; msila" w;f<diaila f rf
ck;dj bkakj' ;reKfhd" nqoau;=ka" W.;=ka' wjdikd-
jlg tA whg f oyu wykag ,efnkafk kE wo fjk
fldg' fudlo@ f uf.a w;a oelS uu okakj wms Ouh
fydhdf.k hoa wmsg;a f ienE oyu" msisj" meye,sj
lsh, fokag mqjka flfkla ysfh kE' kuq;a wms
wffOh jqfKa kE' fudllao wr mQrefj jdikdjlg
mskla ;snqK yskao wms O O whf.ka lE,s lE,s"
fmdv fmdv" wyq,f.k .sys,a, hka; fukak fl
;uhs nqoO
a foaYkdj lsh, wjidk jYfhka wmsg iEySulg
m;afjkak mqjkalu ,enqK yskao uu ksNS;j u fl
lshkj'
iir la .sks ksjk ioy u. 67

fudlo f jf.a" uu fyj jf.a u fl wo fydhk


msila Yd, jYfhka f rf bkakj' kuq;a Tjqka wo
w;rux fj,d bkafk' kuq;a Tjqkaf.a tA b,a,Su ksid h
h mqoa.,fhd biairyg we,a, fukak fl ;uhs oy
u. lsh, Odldr foaj,a W.kajk" Odldr mka;s
mj;ajk" hqIka mka;s" foaYk mj;ajk jeks foaj,a
lrf.k hkj' b;ska tA yryd wdfh;a w;rux fjkafk
wr nqo
a u;a msk ;sfhk lKavdhu u hs' tA whg wkqlmd-
fjkqhs uu fl lshkafk' fudlo uu f foaYkdj
l<d lsh, f rf Tlafldagu fl weyqj lsh, fl
Tlafldu wykafk kE' fl .=jka ,sfhka m%pdrh
lrd lsh, yefudag u wykag ,efnkafk kE' kuq;a Th
wyk yefudagu;a iud h my< fjkafk kE'
iud h my< fjkag wjYH lrk idOl ;sfhkak
tmdhe' fldpr ioaOuh weyqj;a wr lshk kqjK
;sfhkag kEfk" l,amkd lrkag' wkak tA kqjK ;sfhk
iq msi fjkqfjka ;uhs uu f foaYkdj lf<a' ldf.
y ys; K k ug tAlg lrkag mqjka lsisu fohla
keye' tfyu f;kdjla wfma kE' ldgj;a myr .ykak-
j;a" ojkakj;a fy<d olskakj;a'
kuq;a wms f i;Hh fydhdf.k hk lg m;afjp
h ;rul mskla" kqjKla tfyu ke;ak Nd; is;la
we;s jdikdjla we;s b;d u w;f<diaila" iS; msila
Wfoid hs f foaYkdj lf<a'
fuhska m%fhdackhla .kakjk fl ;uhs lrkag
mqjka f,dl= u Ou mQcdj' fl ;uhs nqoaO mQcdj'
fyd|g u;l ;shd.kag' fukak flhs nqoaO mQcdj'
m%Yakhla (-
b;ska iajdka jykai" t;fldg oeka fndfyda wh
oeka f Ou foaYkd lsf iudcfha ;sfhk ms<.s ekSu;a
Nd;h;a m%;sm;a;s mQcdj iy wdi mQcdj lsh, folla
68 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

nq yduqrefjd foaYkd l<d lsh, ms<s.ekSula ;sfhkj'


b;ska wms m%;sm;a;sh lshkafk oeka Tn jykafia lsj
jf.a m%;sm;a;s mqrk tl lshk tl fkdf' tAl ;ud
iska l%shd;aul lrkag k' t;fldg wdi mQcd lsh,
ykajkj" h h mqo mQcd ;=<ska h Y%oaOdjla we;s
lr.ekSug W;aidy lsula' t;fldg fl fldhs ;r
rg f oyug .e<fmkjo@
ms<s;=r (-
T" uu wymq ksid flfhka lshkak' m%;sm;a;s
mQcdj lsh, lshkafk wdh wIagdx.sl ud.h jeu' f
;=< ;ud wfma fn!oaOhdf.a wjidk wruqKg hkag mqjka
fjkafk' oeka l ;uhs l< hq;af;' nq yduqrefjd
wmg lsfj nqoaO mQcdj lsh, lg' Wka jykafiaf.a
foaYkdj ms<smk tl nqoaO mQcdj' tfyu ke;sj fjk
fudllaj;a fkfjhs' nqka jykafiaf. foaYkdfj uu
wr lsj l=Iag frda. yep NslaIqj .ek' Wmia:dk lr,
meye,sj lsfj fl' ljqre y f,fvl=g Wmia:dk
l<d k ug l<d fjkj' ug jekao fjkj' tAl ;uhs
nqoaO jkaokdj' b;ska nqoaOfoaYkdj ms<smeu u ;uhs th
l%shd;aul lsu u ;uhs" f wdh wIagdx.sl ud.h
ms<smeu u ;uhs" l%shd;aul lsu u ;uhs nqoaO mQcdj'
b;d meye,sh's yenehs wo fjkfldg tAl fmdvla fjkia
lrf.k nqoaO mQcdj lshk ;ekg .;a;d wr wdh
wIagdx.sl ud.fh iS, - iud - m% jvkj lshk tl'
m%;sm;a;s mQcdj' tAl;a mQcdjla lrf.k' wfka uu k
okafk kE nq yduqrefjd mQcd .ek l:d l< njla'
fyd|g u;l ;shd.kag mQcd ;sfhkafk wd.j,' wfkl=;a
ish wd.j, ;sfhkj mQcd' nq oyfu mQcd l;kaorhla
kE' ux okak ;rka k lsisu mQcdjla kE' tA ;snqKq mQcd
wkqidrfhka ;uhs nqyduqrefjd lsfj ljqre y mqokj
k uf.a Ouhg mqokag' tA lshkafk uf. Ouh
ms<smkag fjk fudl=;a kE'
iir la .sks ksjk ioy u. 69

oeka jlal,S lshk NslaIQka jykafia me jqfKa u


nqka jykafiaf. rEmhg jYS fj,d' tAl yd n,df.k
bkak wdidfjka' me fj,d fudlo lf<a' nqka jykafia
fmfkk ;eklg fj,d n,ka bkakj nqka jykafia
ydu' l ojila hkfldg nqka jykafia l:d l<d
jlal,Sg l:d lr, weyqj jlal,S" Tng we;s mf,a l=ulao
uf.a f l=Kq lh foi n,d isfuka@ Tng udj olskag
k k uf.a Ouh olskak lsj' ljqre;a wy, we;s
wr md,s mdGhla ;sfhkafk fhd Oux miai;s fid ux
miai;s lsh,' ljqre y flfkla uf.a Ouh olskj
k Tyq udj olskj' t;fldg f Ouh oelSu ;uhs
nqoaO mQcdj fjkafk' Ouh ms<smeu ;=<ska Ouh oelSu'
t;fldg u;l ;shd.kag k nqoaO lsh, lshkafk nqka
jykafiaf. judk Yrh j;a nqoaO fkdfjhs' tAlfk
jlal,Sg lsfj uf.a l=Kq lh foi n,d b|,d Tng
jevla kE udj olskka k Ouh olskg a lsh,' t;fldg
f nqka jykafiaf. judk Yrh u yekajQfha nqoaO
fkdfjhs' fl l=Kq lh' tod l=Kq lh wo fudk l;do@
judk lh;a l=Kq lh lsh, ;uka jykafia u ykajd
.;a;' tA tlal u lSj udj olskag k k Ouh olskag
lsh,' t;fldg nqoaO lsh, lshkafk Th tlla j;a
fkdfjhs' wms fkdys;k ;ekl ;sfhk fohla' Ouh
yryd wks;H" laL" wkd;au ;uhs nqoaO lsh, lshkafk'
wkd;au-Y+kH;ajh' l lshkag ljqre;a leu;s keye'
f;afrkafk kE' f;afrkafk kE fkakak' we;a;fka'
;uqka tf;kag hkag k" tAl f;afrkag k' tA ;ekg
is; hqKq lrf.k .sh flkdg wr kSjrK hgm;a
lrf.k i;r i;smGdkh jvmq flkd ;ud olskafk
wr ix;af;k m[apqmdodklaLkaOd laLd lsh, nq
yduqrefjd uq, wr foaYkd lrmq odYksl w:h
jegfykafk' wkak tA Wmuhg .sh flkd" tAl oelmq
flkd ;ud ry;ka jykafia' tAl oelSu u ;uhs" nqoaO
70 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

oelSu' tAl ;uhs nqoaO lsh, lsfj' oelSu" tA lsfj


wksp laL wkd;au oel, ys; fok tl Y+kH;ajhg
m;afjk tl' b;ska tAl l=Kq lh oelSu fkdfjhs' tAl
tfyuhs lsh, jlal,Sg lsh, ;sfhoa wo fjk fldg tA
l=Kq lh fjkqjg tAfl weglE,s" o;a lE,s wkxukx
wrf.k ij{ Od;=" oka; Od;= lsh lshd jk mqok
;;a;afjg m;a fj,d bkakj' b;ska fl yod.;a; nqoaO
mqcdj lsh, wr ud.h ms<smeuhs mQcdj' oeka nqkag
mqokj' nqkag fudkj mqokago@ ksl ys;, n,kak'
fudkjo nq ka g mq o ka g ;s f hka f k' wmg ls k a
.e,fjkaghs ;sfhkafk' nqoaO fldfyo bkafk@ ;ud ;=<'
Ouh fldfyo ;sfhkafk@ ;ud ;=<' ix>hd fldfyo
;s f hka f k@ ;ud ;= < ' p;= r dh i;Hh fldfyo
;sfhkafk@ ;ud ;=<' f nUhla ;r Yrh ;=< uq
f,daflu ;sfhkafk lSj' b;ska fl ms<smeo, f Ouh
wjfndaO lrf.k f lska fokaghs ;sfhkafk' tA
fjkqjg wms f ksiaiq fjk;a wd.j,ska w,a,f.k
iudc l%uh ;=< ye, ;sfhkj mQcdj lsh, tlla' tAl
yod.;a;' ud.h ms<ms k whg lsj m%;m s ;a;s mQcd lrkj
lsh,' Th Ndjkd tfyu lrk wh m%;sm;a;s mqokj' f
mQcdj lshk tl nq yduqrefjd lsfj ke;s tlla' lula
keye' wms ;sfhk ykao l:d lruq' b;ska Ndjkdj,g
m%;sm;a;s lsj' B<g ;j tlla yod.;a;" wdi mQcd
lsh,' fudllao tA@ fudllao wdi lshkafk@ ms<suhla
yodf.k nqoaO lsh," oeka judk nqoaO Yrh;a nqoaO
fkdfjhs lshmq Ydia;Djrfhlaf. Ouh wkqidrfhka
tAlg jkj lshlshd je,s .fvd,a" ue" isfuka;sj,ska
yodf.k ;Ska; .d, wuq;= uy Yd, rEmhla yod f.k
oeka tAlg nqoaO lshkj' yo@ oeka y .egjla fl'
fu;k yenEjg nqoaO foaYkdfj Th l;kaof kE' oeka
yod.;a; tAl' B<g ij{Od;=' Od;= ksoka l<d lsh,
ffp;Hj,g jkj' nqka jykafiag nq fjkag msysg
iir la .sks ksjk ioy u. 71

jqKd lsh, fnda .yg jkj' uu k okafk kE f


fnda .y nq yduqrejkag nqfjkag Wmldr fjp njla'
fldfyj;a wykag ,e, kE' fudlo@ tod ? nqka
jykafia fudk .yhg ysh;a nq fjkj' tAlg n,mEfj
Wkajykafia hqKq lrf.k wdmq Wka jykafiaf.a uki
iy Wkajykafiaf. mdr;dj ila .i fkdfjhs' tA
yskao fjd f hg yodf.k wka;sug fukak f
ms<suhg" ffp;Hhg" fnda.yg lrk mqo mQcd wdi mQcd
lsh, yod.;a;' u,a mqokj" iqj| mqokj" myka mqokj"
fukak fl wdi lsh, lshkj'''
yenehs fufyu tlla ;sfhkj' nqka jykafiaf.
ldf, wdi fkdfjhs tAlg lsfj" uu okak mQcdjla
;sfhkj' tAl mQcdjla jYfhka lrkafk' oeka wdydrh"
ku i;a;ajfhla wdydrfhkqhs j;a fjkafk' wdydrh
wjYH hs' ry;ka jykafiag;a NslaIqjg;a k' ry;ka
jykafiag;a nq yduqrejkag;a msksjka mdklu wdydr
k' tAl w;HjYHhs' jrhla wjYHhs ,s jid.kak'
YS ; WIa K foflka /flka k ' ueis urejka f .ka
ffrkak jia;%hla wjYHhs' flg lsj jr' wdydrhg
lsj msKavmd;' t;fldg bkag jdiia:dkhla k'
jeiafika wfjka mskafkka i;=kaf.ka ffrkag' tAlg
lsjqj fiakdikhla" fikiqka' B<g wikSm fjkj'
fnfy;a wjYHhs' tAlg lsj .s,dk m%;H' t;fldg wdydr"
we" jdiia:dkhla iy fnfy;a' f y;r NslaIqjg;a tA
ls h ka f k ry;ka jyka f ia g ;a idudkH ks i q k a g ;a
w;HjYH foaj,a' tA yskao fukak fjd mqok tlg" f
y;rg lsj isjqmih lsh,' fukak fflka mqokag k'
fl mQcdjla fjkj' oeka nv.skafk bkak if;l=g"
mD:.a c kfhl= g fok wdydrh" wys x ilfhl= g fok
wdydrh" tAl wkq.%y jYfhka fokafk' kuq;a wdh uyd
ix> r;akh Ifhys fok fldg fokafk mQcdjla
jYfhka' tAlhs lsfj tAl mQcdjla lsh,' b;ska tAl ;uhs
72 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wdi mQcd lshkafk lsh,hs uu ys;kafk' ismih lshk


tlo okafk kE wdi mQcd lsh, yod.;af;' t;fldg
wdi mQcdj tAl k lula kE' yenehs b;ska isjqmifhka
ix.%y lsu wdi mQcdjhs lsh, wms ys;uqflda' yenehs
b;sk"a tAl;a u;lhsfk' uu wr uq,k
s u
a lSfj' f isjm q ih
k lrkafk ldgo@ j;a fjk whg' wdydr kE ldgo@
nv .skafk bkak whg' j;a fjk whg t;fldg
nv.skafk bkak flfkl=g lEu lla fokag lsh, uu
biafi,a, u lsfj iud ixlmam lshmq ;ek wkak tA
ksihs'
oeka ms<sfulg lEu keo@ nv.sks fjkjo@ kE'
t;fldg ms<suhla bfh lEu ;eu isjqmifhka ix.%y
ls ula fjkjo@ ;ldkq l + , j ys ; ka g ' tfyu k
ms<suhla bfh lEu ;eu lsisfia;a u isjqmifhka
ix.%y l<d fjkafk kE' nqoaO fkdfjhs tA' nqka jykafia
mksndKhg m;a fj,d bjrhs' tA fjkqfjka wmg oeka
nqoaO foaYkdj ms<smkjd k wmg lrkak ;sfhkafk
lEu lla wjYH flfkl=g fokag' wkak nqoO a jkaokdj'
t;fldg we wjYH fjkafk ldgo@ j;a jk flfkl=g'
wmg nE nq yduqrejkag jr mQcd lrkag' msksjka
md, fndfyda l,a' j;a fjk whg fokag k' t;fldg
mD:ck whg fokag mqjka' wksl mQcd jYfhka
ix>r;akh wdh ix>r;akh Ifhys mQcd lrkag mqjka'
yenehs b;ska wms fudlo lrkafk' .syska fnda .ia jf
isjqre T;k tl fkao@ iuyre ms<suj,g wgmslr mQcd
lrkj uu oel, ;sfhkj' uu okafk kE f tlla
n,kag fl jrojd wr.;a; ye' B<g fnfy;a u
t,a,kj fnda .fya' fnfy;a k f,vqkag' meye,shs
o@ y oeka jdiia:dk k fjkafk j;a fj,d bkak
whg' t;fldg fukak fl ;uhs isjqmifhka ix.%y
lsu' oeka f lshmqjd judk ksiqkaghs k lrkafk'
j;ajk whghs k' fl fjkqjg isjqmih lsh,
iir la .sks ksjk ioy u. 73

yod.;a;o okafk kE' oeka b;ska Bg miafi tAlg ;j


tl;= jqKd' u,a mqokjd' iqj| mqokjd' Yo mQcd lsh,
fnr .ykjd" myka mqokjd" >Kagdr mQcd lsh, >Kagdr
.ykjd' b;ska uu okafk kE fjd fldf;la rg nqoaO
jkaokdjo@ nqoO
a foaYkdjg wkql, + o lsh,' wfma Ydia;Dka
jykafiag .re lsula jYfhka u,a tfyu mqok tl k
uu jerhs lsh, lshkafk kE' kuq;a m%Yafk ;sfhkafk
ms<suhla bfha ;sh, f nqka lsh, lshd .kag ;r
;udj rjg.kag bm;a u .ek k wms lK.dgq fjkag
k' fudlo@ tA nqoaO fkdfjhs' u;lo jlal,Sg ;udf.
judk Yrh u uu nqoaO fkdfjhs' udj olskak k
k Ouh olskak lshmq tfla wo je,s uej,ska yod
.;a;= ms<suhla bfha nqoaO lsh, wms rjg .kakj k
tAl Yd, wd;au jxpdjla' tA .egjg uqyKq fokag fjkj'
t;fldg B< foa ;uhs" f,dalfha my< fjp
ksYaYo;djh b;d u w.h l< iajNdj fi!kaohh w.h
l< b;d u jkd Ydia;DDka jykafia by< u ksYaYo;d-
jh w.h l< W;a;uhdKka jykafia ;uhs nqka jykafia'
b;ska Wkajykafiaf. ms<suh bmsg lka ys lrjk
yka ojq,a ;ueg jhka fydrKE jhka Yo mQcd
lrkj k tAl fudk mQcdjlao@ yenEjg f bkafk nq
yduqrefjd k fudkj lrhs o lsh, ysf;kj' fudlo
uu oel, ;sfhkj j lrkj' b;ska uu l,amkd lrkj
we;a;gu u f ms<sfu fjkqjg nqka jykafia fu;k
yshd k fudkjd fjhso@ Th fnr .yklka wyf.k
bo@ oeka fjd mQcd fjhso t;fldg' n,kag fldhs;r
jer hg f oyu w,a,.;a;o lsh,' b;ska tA jf.a
fndfyda foaj,a ;sfhkj ug f < wykag ,enqK
l:djla ' uu tA l ls h ka k ' b;d jeo.;a ' tla ; rd
ldka;djla" Wfoag thd riaidjg hkj' ms<sfu bmsg
mQcd lrkag odfk Ndck folla ilia lr," folu
wdifka Wka ;sh, je|f.k lshkj wfka iajdka
74 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

jykai ug jevg hkag ;sfhkj tAl yskao Tn jykafia


f odkf, Wfoag j<|kag' f odfk f, oj,ag j<|k
fialajd lsh, hkj' b;ska we;a;g u fl ysjla
jf.hs fmakafk' fl ysjla fkfjhs' thdg f;afrk
;ru' f wmg W.kaj, ;sfhk foa' b;ska ug y m%Yk a hla
f Wfoa lEuf, iy oj,a lEu f,' we;a;g u nq
yduqrefjd rc ud,s.dfjka msg jQ od isg mksndKh
olajd wjqre mkia tlla j;a fj,d ;sfhkafk klg
tl u tl wdydr f,la muKla ,ndf.k njhs
fmd;mf;a i|yka fj,d ;sfhkafk' tl f,hs wdydr
.;af;' b;ska tA foa j;a fkdoek ;uhs tA nqoaO kdufhka
lEu f,a folla ;shkafk' b;ska tA ;r m%Yakhla fl'
ys;kag fmdvla' ysky fjkag fkdfjhs' uu yefudag u
lshkafk f .ek ys;, n,kag' ienEjg uqyqK fokag'
i;Hhg uqyqK fokag' nq yduqrefjd judkj isoa
j;a tl f,hs je<fj' oeka ms<suhla bfha tl
fjkqjg folla u ;shkj odfk' t;fldg fnr .eyqfj
kE' kp .S; jd; iqloiaikd fru lshk tl
ish u ry;ka jykafia,d nq mfia nq uyry;a lshk
;=ka fokd u ysfhka tA f.d,af,d kegq .ehq jehq
nefj kE' .| u,a ,jqka oerefj kE' b;ska tjeks
miqula ;=< wms fldfyduo t;k .sys,a, nq ms<suhla
bmsg nqka jykafiag lrk mQcdjla lsh, mqjkao
fnr .ykag@ kegq .ehq jhkag mqjkao mkai,g .syk s a
jqK;a' nE' b;ska fukak fl ;uhs m%Yakh'''
tAl ksid uu lshkafk nqka mqokag' nqoaO mQcdj
wjYH hs' nqoaO mQcdj ke;ak nqka mqokafk ke;s flkd
fn!oaOfhla fkdfjhs' nqoaO mQcdj lshd lshkafk nqka
jykafiaf. foaYkdj ms<smeu' b;d u meye,shs' wr
jlal,Sg lrmq foaYkdj iy ;j;a foaYkd f.dvla ;sfhkj'
B< foa u;l ;shd.kag k' fnda mQcd;a ;shkag
k' fnda mQcd ;shkafk ke;s flfkla fn!oaOfhla
iir la .sks ksjk ioy u. 75

fkdfjhs' t;fldg fnda lsh, lshkafk fudllao@ wms


wy, ;sfhkj Th ;=ka;rd fndah lsh,' tA lshkafk
iud ifndah" mfl fndah" Y%djl fndah' nq
mfianq" ry;a lshk ;=k fnda lsh, ykajkjd' fnda
ls h , ls h ka f k ks j k' f,da f lda ; a ; r ud. m% jg
lshkafk fndah lsh,' t;fldg fndah mqokag k'
oeka fuf;la f,d f foaYkdfj wdh wIagdx.sl ud.h
lsh, p;=rdh i;Hh foaYkd lf<a" fnda mQcdj' Tkak
lhs fnda mQcdj' yenehs fnda mQcdj lshkafk .ylg
jk tl fkdfjhs' tod rd;%f s h nqka jykafia nqoOa ;ajhg
m;a jqK fj,dfj fijK ,enqjhs lshk .i weyegq fnda
rel" uy fnda rel lsh, lshkj' nqoaO .hdfj ;sfhkafk
lsh, lshkj' tAfl YdLdjla wkqrdOmqf ;sfhkafk lsh,
lshkj' fudfla ;sn;a tA folg u jeu nqoaO jkaokdj
fkdfjhs' fnda mQcdj k fkdfjhs' tAl u;l ;shd
.kag' fnda mQcdj lshkafk wdh wIagdx.sl ud.h
jeu' fndah lsh, lshkafk ksjk' b;ska ksjkg jeu
;uhs fn!oaOhdf.a ldhh'
fnda mQcd lrkj lshkafk wdh wIagdx.sl ud.h
jeu' nqoaO jkaokdj lsh, lshkafk;a nqka mqokj
lshkafk;a nqka jykafiaf. foaYkdj ms<smeu' B<g
wms ;j tlla u;l ;shd.kag k' fnda mQcdj nqoaO
mQcdj tA jf.a u B<g fn!oaOhd lshk flkd b;d u
.re .dNSr mqoa.,fhla' b;d fyd| nqoahla ;sfhk
flfkla' thd Th tl tl tAjd irK hkafka kE'
wdkkao yduqrejkag nq yduqrefjd meye,sj u
foa Y kd l<d wmg oel.ka g mq jka iQ ; % ms g lfha
mksndK iQ;%h lshjk fldg wdkkao yduqrefjd
fndfydau la fjkj' y~d je,fmkj" nq yduqrefjd
mksndKhg m;a fjkj lsh, oek.;a;yu Bg miafi
nq yduqrefjd w~ .y, lshkj wdkkaog" wdkkao la
76 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fjkag tmd' uu lshkag k ish foaYkd" Ou foaYkd


lr,hs ;sfhkafk' i;H Ouh foaYkd lr, ;sfhkafk'
lsisu fohla yx.f.k kE' ka bhg Ydia;Djrfhla
keyehs lsh, ys;kag tmd' uf.a Ouh .=re fldg.kag
lsh, lsj' tA lsh, bjrfj,d ;j tlla nqka jykafia
foaYkd l<d b;du meye,sj tAl md,sfhka i|yka fjkj'
fukak f hg nq yduqrefjd lsj wdkkao w;a;md
yr: w;a;irKd wk[a[ irKd y meye,shs' w;a;
md yr: ;ud u jhskla lrf.k jdih lrkag' uu
ke;s jqKdg l,n, fjkag tmd' t;fldg w;a; md
yr: lsfj ;udu jhskla lrf.k jdih lrkag'
B<g nq yduqrefjda lshkj" iuyre lshkj fl ;ud
u ;udg mykla lr.kag lsh,' Th foflka fldal
.;a;;a md,s okak wh' W.;=ka ;uhs fl lrkafk'
mhla lr.;a;;a lula kE' mykla lsh, ;udu
;udg wdf,dalhla lr .;a;;a lula keye' ;udg u ;ud
jhskla lr .;a;;a lula kE' t;k ;sfhkafk ;udg
;ud ila tl tl foaj ixl,am miafihs .ia .,a
jkaokdj miafihs Th Odldr foa idhsndn," Th
fida, - tl tl Odldr foa O Ou foaYkd wo
;sfhkjfk' mqoa.,fhd bkakjfk - tAjd miafia hkag
jqjukd kE' ;ukag ;ud jhskla lr.kag" ;ud ;udg
msysg lr .kag' w;a; md yr: w;a; irKd wk[a[
irKd wka fohla irK lr.ka g tmd ls h , nq
yduqrefjd meye,sj u lsj' b;ska fukak fl fyd|g
u;l ;shd.;a; k" fukak fl lrk flkd thd
;uhs fn!oaOhd''''
fl ;uhs nqoaO foaYkdj"
fl ;uhs ud.h"
fl ms<smeoao flkd ;uhs lska fokafk'
fl ;uhs iir la .sks ksjk ksjka u'
77

2' f,dalh
ojila wdkkao f;reka jykafia" tA lshkafka nqka
jykafiaf.a w.% Wmia:dhlhd nqka jykafia <g .syska
weyqjd' Nd.Hj;=ka jykai" f,dalh ;sfhkafka fldfyao@
lsh,d'
fndfydu ir, m%Yakhla" iajdka jykai" f,dalh
;sfhkafka fldfyao@ nqka jykafia W;a;r kakd
wdkkao" f,dalh ;sfhkafka l Wv lsh,'
oeka" wfmka tfyu weyqjd k Th m%Yakh" wms
fudlo lshkafka@ f,dalh ;sfhkafka fldfyo lsh,d
wms fydhkjd' jg msg n,hs" weyeg lkg fmak f,dalh
fka wms n,kafk' fkao@ weyeg fmfkk lkg wefyk'
ke;sk is;sh fmd;a fmr<hs" ke;sk f,dal f.da,hla
fydhhs' wms olsk f,dalh tAlhs'
kuq;a nqka jykafia W;a;r kafk Bg jvd fjkia
yd;amiska fjkia ms<s;=rla' wms n,uq" fudllao tA ms<s;=r
lsh,d' oeka wms fudlo lrkafka@
oeka wmsg wei" lk" kdih" j" Yrh" uki lsh,d
wdh;k yhla ;sfhkjd'
f weig iamY jkjd ndysr f,dalfha ;sfhk jK'
jK rEmh lsh,d tAlg lshkafka' jKh' Bg miafia"
weig jK rEmh iamY jqKyu jKh iamY jqKyu
tA tlalu [aKh lshk tl yg.kakjd' [aKh
lshk tl yhg wmsg WodyrKhlg .;af;d;a" wmsg
f wms okak f,dafl hg k" yhg f wr' ,sh
78 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

iys; jh folla tlg .egqKyu wr .sks mq< s j


= la ksl;
= a
fjkjd' iamdla fjkjd lsh,d wms lshkafka' ia
.d,d' t<shl=;a u;= fjkjd" wkak tA jf.a jevla' wei;a
rEm;a iamY jqKdu [aKh yg.kakjd' wms tAlg
lsjd plaLq [aKh lsh,'
B<g lKg Yohla weyqKdu Yoh iamY jqKyu
t;k [aKh yg.kakjd' lkhs Yohs ksid tAlg
lsjd fid; [aKh lsh,'
B<g kdihg .kaOhla iamY jqKyu iq.| fyda
.| ku tlla iamY jqKq .uka t;k [aKh
yg.kakjd' tAlg wms lsjd >dK [aKh lsh,'
B<g jg lsish rihla oekqKyu" rihla iamY
jqKyu t;k [aKh yg.kakjd' nqka jykafia tAlg
k l<d yd [aKh lsh,d'
B<g lhg hlsisjla iamY jqKd u tAlg lsjd
ldh [aKh lsh,d"
ukig lsish is;s,a,la" wruqKla wdjdu t;k
[aKh yg.kakjd' nqka jykafia tAlg lSjd ufkda
[aKh lsh,d'
t;fldg f [aKh lshk tl wr ,sh jh
iamdla fjkjd jf.a ;ekska ;ek uelaldrhd jf.a"
yg.kakjd'
wei;a rEm;a ksid t;k [aKh yg.kakjd'
lk;a Yoh;a ksid t;k [aKh yg.kakjd
kdih;a wd>%dKh;a tlal t;k [aKh
yg.kakjd'
j;a rih;a iamY jqKyu t;k [aKh
yg.kakjd
f,dalh 79

lhg iamYh" ukig is;s,s" Ou jYfhka


fukak f wdh;k yfha ;ekska ;ek f [a-
Kh yg.kakjd'
t;fldg oeka f [aKh yg.kakd tA tA ;ek
wkqj wms tl tl k kakd' [aKh tAldld
iodld,sl fohla fkdf' ;ekska ;ek tA ,efnk wruqKq
wkqj tA tA bkashg" tA tA wdh;khg ,efnk ndysr wruqKq
wkqj tA tA ;ek yg.kakd fohla ;ud [aKh lsh,
lshkafk'
t;fldg oeka wms WodyrKhla .;af;d;a uq,skau'''
wei;a rEm;a iamY u ksid yg.kakd plaLq [a-
Kh ;rla yhkafk kE' f [aKh lshk tl
yeufj,djl u fld;kl fudk wdh;kfhka yg.;a;;a
wei lk kdih j Yrh uki lshk fudk wdh;kfha
yg.;a;;a f [aKh yg.kak fldg wksjdhfhka
u tAl;a tlal u yg.kakd ;j;a ffp;isl myla ;sfhkj'
wksjdhfhka u iEu [aKhla tlal u f is;s,s
my - f ffp;isl my - yg .kakjd uhs' ljodj;a
[aKhla ;ksj u yg.kafka kE' f ffp;isl
mfyka f;dr j t;fldg f ffp;isl myg ljodlj;a
;ksj u yg .kag;a nE" [aKhlska f;drj' [a-
Kh yg.;af;d;a tA tlal u f ffp;isl my;a yg
.kakj f ffp;isl my wksjdhfhka u yg.kakj
[aKh yg.;af;d;a'
t;fldg fudkjo f ffp;isl my@ f is;s,s
my' oeka" tl ffp;islhla ;ud Miai lsh, lshkafk'
Miai lsh, lshkafk iamYh lshk tl' iamY jqKd'
oeka weihs jKhs iamY fj,d [aKh yg.;a;-
yu wms tAlg lsjd plaLq [aKh lsh,d' f Miai
lshk ffp;islfhka ;ud lshkafk oelald lsh,d' lkhs
Yohs iamY jqKyu yg.;a;d" fid; [aKh lsh,
80 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wms tA l g ls h kj' kuq ; a lfk;a [a Kh t;k


yg.kak fldg u weyqKd lshk foa lsh, wmg oekq
fokafk Miai lshk ffp;islfhka'
t;fldg kdihhs .kaOhhs ksid yg.kakd [a-
Kh t;k yg.kak fldg Miai ffp;islfhka wmg
lshkjd wd>%dKh l<d lsh,d' jhs rihs ksid yg.kakd
[aKh;a tlal yg.kak Miai ffp;islfhka wmg
oekq fokjd fl ;uhs ri oekqKd lsh,d' t;fldg
lhg iamY jqKdu;a fMdGn iamY jqKdu;a tA [a-
Kh yg.kak fldg Miai ffp;islfhka oekqKd'
B<g ukig is;s,sj,g tA [aKh yg.kakjd'
t;k Miai ffp;islfhka lshkjd u;la jqKd lsh,d'
y fka'
t;fldg'''
oelald - weyqKd - wd>%dKh l<d - ri oekqKd iamY
jqKd" lhg oekqKd" is;s,s wdjd u;la jqKd wd jYfhka
tA tA wdh;k tl tl ;ek mgka .;a; [aKh
fudlla o is jq f Ka ls h , oekq foka f ka Mia i
ffp;is l fhka ' t;fldg oeka weihs jKhs ks i d
yg.kakd plaLq [aKh Miai ffp;islfhka lsj
oelald lsh,'
B<g oeka" ;j ffp;islhla yg.kakj Miai lshk
ffp;islh;a tlal' fudllao B< tl@ fokd' oeka
f WodyrKhlg" oeka oelald lshk tl .;af;d;a
Miaifhka lsj oelal lsh,' B<g lshkj tA oelmq foa
wms leu;s fohlao wleue;s fohlao lsh, oekq fokj'
fudflkao lrkafk tAl' fokd ffp;islfhka'
t;fldg Miai fokd" fokdfjka lsfj leu;so
oelmq wruqK wms leu;s wruqKlao tfyu ke;ak
wlue;s wruqKlao tfyu ke;ak tA folg u ke;s
uOHia: wruqKla o@
f,dalh 81

B<g tA wdh;k yhg u tfyuhs' tA [aKh


yg.;a; ;ek" tA [aKh yg.;a; ;ek fudllao
weyqKo oelalo wd jYfhka' tA yg.;a; ;ek tA oelal
fyda weyqK fyda foh fudllao wd>%dKh fyda iamY
jqK foa ke;ak is;= ,a, leu;s fohlao wleue;s fohlao
uOHia: fohlao lshk tl oekq fokafka fokd
ffp;islfhka'
B<g ;j ffp;islhla yg.kakjd wms tAlg
lshkafk fudllao@ i[a ffp;islh' i[a is; = ,a,'
i[a lshkafka ykd.kakjd' oeka weig rEmhla oelald
k oelal foh fudllao lsh,d ykd.kakjd'
weyqKd k fudllao weyqfK" ke;ak wd>%dKh
l<d k fudllao tA@
jg ri oekqKd k fudkjo oekqK ri@
lhg oekqKd k iamY jYfhka fudk fohlao
iamY jqfKa' is;=,a,l=;a tfyuhs'
t;fldg i[afjka lrkafk ykd.ekSuhs'
t;fldg Miai iamY jqKdu fudllao tA we;s jqK foa
lsh, okakj' Bg miafi fokdj ykd.kakj wms'
fudllao wlue;s fohlao" leu;s fohlao" ke;ak
uOHia: o lsh,' B<g ixfjka ykd.kakjd' oelal
fyda weyqK fyda tA we;s jqK foa'
B<g oeka ;j ffp;islhla ;sfhkjd' tAlg
lshkafk f;kd ffp;islh lsh,d' f;kd lshkafk
wms oelal lsh, .;af;d;a wms oelmq foa wms leu;so@
wlue;s o lsh, ykd.;a;d' oekq kakd wmsg' B<g
tA oelmq foa fudllao lsh,d leu;so" wlue;so lshk tl
fokd ffp;is l fhka oekq ka k d' B<g ix
ffp;islfhka wmg oekq fokj" tA oelmq foa l=ulao
lsh,d ykd.;a;' oeka wms B<g fudlo lrkafk' oelmq
82 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

foa leu;s wruqKla k" tfyu ke;ak ,ep wruqK


leu;s wruqKla k wms tA foa ms<n
s | we,Sula we;s lr.ka-
kj' ;Kaydjla we;s lr.kakj' f;kd ffp;islfhka
;ud fl lrkafk' leu;s tfla wef,kjd' ke;ak
;Kayd is;=,a,la we;s lr.kakj' ;Kaydjla we;s
lr.kakj' tfyu ke;ak wlue;s wruqKla k f
,enqfK wms tA flfrys oafIhla we;s lr.kakj'
.eula" m%;slafIam lsula" t;fldg wmsg f wdh;k-
j,g wei" lk" kdih" j" Yrh" uki lshk wdh;k
yhg ,efnk wruqK wkqj wms we;s lr.kakjd leu;s
wruqKla ,enqKd k we,Sul=;a wleue;s wruqKla we;s
jqKd k .eul=;a' fukak fl ;uhs luh lsh,
lSfj nqyduqrefjda' ljqre;a wy,d we;s'
f;kdyx NslaLfj lux jod lsh, lsfj
luh" f;kdj" f f;kd ;uhs luh lsh, lSfj'
t;fldg Miai" fokd" i[a" f;kd ;j tlla
;sfhkj ukisldr lsh,d' f l%shdj,sh lrkag Wo
fok ;j is;=,a,la'
t;fldg oeka n,kag oeka wms olskjd lsh, oeka
WodyrKhlg .;af;d;a olskjd lshkafk fudllao@
wei;a ndysr rEm;a iamY jqKd' Bg miafi [aKh
yg.;a;d' tA [aKh yg.kakj;a tlal u yg.kakj
Miai" fokd" i[a" f;kd" ukisldr lshk l%shdj,sh
isoaO fjkj' tA lshkafk oelald tA foa fudllao@ oelald
k leu;s fohlao oelafla" wlue;s fohlao lsh," B<g
tAl ms<sn| we;s lr.kak is;=,a, f,daN fyda oafI
is;s,a,'
t;fldg fl ;uhs wms iodld,slj u f i;a;j a hd
f ukqIHhd lshk flkd Wmkaod b|ka u uefrklu
lrkafk' fukak f l%h s dj,sh weiska rEm olskjd' leu;s
tfla wef,kjd' wlue;s tfla .efgkjd' lkska Yo
f,dalh 83

wykjd" leu;s tfla wef,kjd' wlue;s tfla .efgkjd'


kdifhka wd>%dKh lrkjd' leu;s tfla wef,kj'
wlue;s tfla .efgkjd' jg ri;a tfyuhs' leu;s tfla
wef,kjd' wlue;s tfla .efgkjd' lhg iamYh;a
tfyuhs' leu;s tfla wef,kjd" wlue;s tfla .efgkjd'
ukiska is;s ,s;a tfyuhs' leu;s tfla wef,kjd' wlue;s
tfla .efgkjd' fukak f wd jYfhka fukak f
is;s,s we;s lr.kska f,daN" oafI fofla f is; -
[aKh l%shd;aul fjka Wmkaod isg uefrk f;la
olajd fukak f l%h s dj,sh lrf.k hkjd' fukak fl
;ud wms j;a fjkjd lsh,d lshkafk;a" Tkak Th l'
yhg fl W.=,l wiq jqKd jf.a' wei ;sfhkjd" rEm
;sfhkjd iamY fjkjd' [aKh yg.kakjd' lk
;sfhkjd" Yo ;sfhkjd' [aKh yg .kakjd' Th
yg f wdh;k ndysr wdh;k iu. wef,ka iamY
fjka f l%shdj,sh is lr f.k lrf.k hkjd'
t;fldg f l%shdj,sh isfjk fldg fl f.-
fhka isfjkjd' fl yhg kslx fkdkj;ajd l%h s d;aul
jk fohla' lsis flfkl=g f;afrkafk kE' fl
[aKhlska f l%shdj,sh isfjkafka' b;ska fl
yhg u f.fhka is jk ksid ldgj;a f;afrkafk
kE fl laIKhlska we;sjk" ke;sfj,d hk fohla
lsh,d' tA ;r ;a;laIKhla lshkafka b;d f.fhka
l%shd;aul jk fohla' lsis flfkl=g f;afrkafk kE
fl' w,a,kakg;a nE' f,aishlg ys;,d l,amkd lr,
.kag;a nE' fl f.fhka is;=,s mrmrdjlska ;ud
f hlsis isula wms olskafka fyda wykafka fyda
wd>%dKh lrkafka fyda iamY fjkafka f lshk ku
wruqKlg .sys,a,d wms tA is;=,s we;s lr.kafka'
t;fldg oeka nq yduqrefjd yeka jQ f,dalh
fukak flhs' fukak fl ;uhs f,dalh' fudllao
lrkafk fukak f m[ap WmdkialkaO' fukak flg
84 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

lshkafk m[apqmdodkialkaO f,dalh fjk fudlj;a


fkdfjhs'
t;fldg nq yduqrejkaf.ka oeka wdkkao yduqre-
fjda we,a, weyqf f,dalh ;sfhkafka fldfyao lsh,d'
oeka fudllao f,dalh lsh,d nqyduqrefjd ykajkafka
f m[apqmdodkialkaO f,dalh' f wdh;k yh;a tlal
ndysr wdh;k wOHd;al wdh;k iy ndysr wdh;k
iamY u ksid yg.kakd f ;a; ffp;isl l%shdj,sh
;uhs f,dalh' fu;k uu lshk f,dalh uefjkjd' f
f,dalh l Wv ;sfhkafka lsjd' wehs fl l Wv
;sfhkjd lsh, lsfj@
oeka weihs rEmhs iamY fkdjqKd k plaLq [a-
Kh yg.kSo@ kE' plaLq [aKh yg.kafka kE'
lkhs Yohhs iamY fkdjqKd k fid; [aKh
yg .kafka kE'
kdihhs .kaOhhs wd>%dKh fkdjqKd k lsisfia;a
u >dk [aKh yg.kafka kE'
jhs rihhs iamY fkdjqKd k yd [aKh
kE'
lhhs fMdGnhhs iamY fkdjqKd k lsis ojil
ldh [aKh kE'
ukig is;=,s fkdwdjd k lsisfia;a u ufkda
[aKh kE'
t;fldg oeka fl f is; = ,s tkjd iamY fjkjd
wdh;k wOHd;al wdh;k iy ndysr wdh;k [aKh
yg.kakjd' tAl;a tlal u wr lshmq m[apqmdodkialkaO
l%shdj,sh we;s fjkjd' tA is;s,a,;a tlal u ke;s fj,d
hkjd' oeka wms ys;uq WodyrKhla yehg lsih s Yohla
weyqkd lsh,'
gla ''''' .d,d Yohla weyqKd' tA gla .dk tl tlal
u oeka fufyu''' gla fufyu gla ''' gla t;fldg fudlo
f,dalh 85

fjkafka@ f''' tal tl mdrg u yg.;a;d' ke;sfj,d


.shd' tA tlalu [aKh yg.;a;d tA tlal u ke;sfj,d
.shd' t;fldg f l%shdj,sh f m[apqmdodkialkaO
l%shdj,sh fudlo fjkafk' we;s fjkjd ke;sfjkjd'
we;sfjkj ke;sfjkjd' yg.kakjd' ke;sfj,d hkjd'
fl f.fhka l%shdfjka isfjkjd'
fl f.fhka isjk l%shdj,shla' fl ldgj;a
f;afrkafk kE f.fhka we;sjk ke;sjk l%shdj,shla
lsh,d' f m[apqmamdodkialkaO l%shdj,sh okafka ry;ka
jykafia muKhs' nq yduqrefjd ;uhs uq,skau oelafla'
isoaOd: l=udrhd Ouh fydhdf.k .sys,a,d wka;su
ojfia nqoaO;ajhg m;a jqK ojfia" wr weyegq fnda rel
hg b|f.k uq,ska u lf<a fudllao@ b|f.k bjr fj,d
thd tf;la lr,d ;snqK Ndjkdj yqre mqre Ndjkdj
;uhs wdkdmdk i;s Ndjkdj' Wka jykafia tAl mgka
.;a;d' wdkdmdk i;s Ndjkdj lrkag'
Bg miafia fudlo lf<a@
tAflka m%:u OHdkh" oa;sh OHdkh" ;D;sh OHdkh"
p;=: OHdkh olajd OHdk jevqjd' Bg miafia nq
yduqrefjda lshkafka tfyuhs' tA OHdkj,ska bj;a fj,d
Bg miafia nejd f,dalh foi lsh,d lshkjd' oeka f
lrejf,a .yla hg fudkjo f,dalh n,kafka' f
f,dalh foi nejd lsfj Tkak Th l%shdj,sh foihs
nef' ;udf.a we;=<; foi nejd' ;udf.a we;=<;
n,d ysh u fukak fjk foa'
Yohla weyqKd ke;sfj,d .shd' wksla lkska wdfh
tlla weyqKd' we;s jqKd' ke;sjqKd' yq<la yeuqjd -
wefa jeKd' iS;,la fyda hula oekqKd' ke;sfj,d .shd'
fukak nq yduqrefjda f,dalh oelald' fl ;uhs' fudlo
fjkafka@ fukak f l%h s dj,sh we;sfjkjd' ke;sfjkjd'
86 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

Yohla weyqKd' ke;sj .shd' ndysr Yoh ;uhs ndysr -


tAl rEm" weihs jKhs iamY u rEm t;fldg tA fol
iamY u;a tlal yg.kakd [aKh - kdu-is;' kdu-
rEm" is;hs lhhs kdu rEm fol u we;s fj - ke;s fj
b;shla ke;s j u we;s fjka ke;s fjka .uka lrkjd'
fukak fl ;uhs l%shdj,sh'
t;fldg fl ;uhs f f,dalh lsh, lsfj'
t;fldg f f,dalh wksphs' we;s fjkjd - ke;s
fjkjd" wksphs' b;ska wksp fohla iemhso ljodj;a@
wksp ishu foaj,a lhs' wkak tAl ksid ;uhs nq
yduqrefjda wdkkao yduqrejkag lSf wdkkao" f,dalh
;sfhkafka l Wv we;a;g u f f,dalh ;sfhkafka
fukak f lshk wksp Wv' l lsf wksp' wksp
Wv ;uhs f,dalh uefjkafka' b;ska f f,dalfha
ljqrejla j;a" f ry;ka jykafia,d yer f ljqrejlaj;a
fl okafka kE' tf;la nqka jykafia nqoaO;ajhg m;a
fj,d f,dalhg oy foikl' nqka jykafia fl
wjfndaO lr.kakl f,dalfha ljqrej;a oekf.k ysfha
kE' uq,ska u nqka jykafia oek.;a;" fukak fjk foa
lsh,' Bg miafi tAl Wka jykafia foaYkd l<d ndysr
wksl=;a whg' Bg miafi tA wkqj m%;smodj mqr,d wdh
wIagdx.sl ud.h jv,d fukak f lshk m[apqmdodk-
ialkaO l tA f.d,af,d oelald' fukak f m[apqmdodk-
ialkaO l oel.ekSu u ;uhs ry;a M,h lshkafka'
fl ;uhs cdj' fl olskl ;uhs wcdj' fl
oelald k fl ;ud cdj' nqka jykafia tod ?
fl ;uhs oelafla' fl ;uhs wy;a M,hg m;afjk
fldg olsk foa' tAl ;uhs fndfydu nqka jykafia yhg
Woka wekqj'
tod miaj. ;jqikag oy foaYkd lroa fl lsh,
bjr fj,d - m[apqmdodkialkaOh .ek" p;=rdh i;H
foaYkdf fudllao lSf@
f,dalh 87

cd;sZms laLd crdms laLd urKms lafLd lshdf.k


.sys,a,d wka;sug lsjd ix;af;k m[apqmdodkialkaOd
laLd lsh,d' tA lr,d f m[apqmdodkialkaO l ia;r
l<d' oeka f l%shdj,sh ;=< fudkjo wmg ;sfhkafka'
[aKh tlal yg.kakd f Miai - fokd - i[a
- f;kd - ukisldr lshk l%shdj,sh ;=< fukak f
rEm - fokd - i[a - ixialdr [aK lshk ialkaO
my ;sfhkafk' fjk fudl=;a kE'
weihs - jKhs lsh, lshkafk rEm' kdihhs .kaOhs
lsh, lshkafk rEm'
lkhs Yohs lsh, lshkafk rEm' jhs rihs lshkafk
rEm'
tAjd uyd N+;hkaf.ka yep foaj,a' fudkjo@ mG
wdfmd f;afcda jdfhd lshk uyd N+; y;r uq,a lr.;a
fN!;sl foaj,a ish,a, u we;= fjkj rEm ialkaOhg'
fukak rEm'
t;fldg fokd' oeka fokd lsh, lSf biair
wms wr m[a p q m dodkia l ka O ls h , ls h mq fokd
ffp;islh' t;fldg l fyda laL fokd iqL fokd
wlaLu iqL fokd' Tkak Th lshk fokd ;=k ;uhs
fokd ffp;islh' fl ;uhs fokd ialkaOh lsh,
lsf'
B<g rEm - fokd" B<g i[a ialkaOh' ykd-
.ekS' i[a ialkaOh lsh, lsjd' ishu ykd.ekS'
f,dalfha wms O wruqKq wdh;kj,g ,efnk wruqKq
yryd wms ykd.kakd ish,a, i[a ialkaOhg we;=
fjkjd'
B<g ixLdr - ixialdr ialkaOh'
ixialdr lsh, lsj' fudllao ixialdr lsh, lsfj'
wr f;kd ffp;islh' we;s lr.;a; l=i, wl=i, lu
88 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

l' l=i,a fyda wl=i,a lshk lu l' fl fu;k


ixia l dr ia l ka O h yka j k fldg nq yduq refjd
jefhka md l<d' mq[aNsixLdr" wmq[aNsixLdr
- wdfk[acdNs ixLdr lsh,d' mq[aNsixLdr lsh, lsfj
l=i, lu wmq[ a Ns ixLdr wl=i, lu mq[a Ns ixLdr
lsh, lsf rEmdjpr l=i,a' jH f,dal ukqIH f,dal-
jH im;a ukqIH im;a ,nd.kag ke;ak iq.;s im;a
,nd.kag k lrk l=i,aj,g lsj mskaj,g lsj
mq[aNsixLdr lsh,' wmq[aNsixLdr lsh, lsj wmdh-
.d ksrh.d i;r wmdhg jefgk ish lu wmq[ a Ns
ixLdr tfyu ke;ak wl=i, lu" m lsh, lsjd'
rEmdjpr l=i,aj,g mq[aNsixLdr lsj' Ndjkduh
l= i ,a - n% y a u f,da l j,g hk l= i ,a ' tA j g ls j
wdfk[acdNs ixLdr lsh,' t;fldg fukak f ixLdr
;uhs nqka jykafia lsfj f ixLdr ialkaOh'
t;fldg [aKh" [aKh lsh, lSf fudl-
lao@ wr wei lk kdih j Yrh lshk wdh;k yryd
wruqKq ,efnk fldg yg.kakd is;g" [aKhg'
t;fldg f,dalfh ;sfhkafka f my' rEm fokd
i[a ixialdr [aK' t;fldg ux biafi,a, lsj"
f f,dalh yg .kak ye fldfyduo l u;' fjd
Tlafldau we;sfjka ke;sfjka hkjd' t;fldg fjd
wksphs fjd lhs' wksp ksid lhs wksp foaj,a l
foaj,a fyd|hs hym;a lsh,d' wmsg w,a,d.kag hym;a
lsh,d wd;au jYfhka uu uf.a lsh,d w,a,d.kag fohla
;sfhkjo@ kE' tA ksid fl wkd;auhs lsh, lsj' ir,j
lshkj k" t;fldg fl ksid ;uhs lsfj nq
yduqrefjd wdkkao yduqrejkag f,dalh ;sfhkafka l
Wv lsh,d' t;fldg f wms olskafka" f f,dalh
;sfhkafka" wksp laL wkd;au lshk ;%s,laIKh u;'
flg lsjd ;%s,laIKh lsh,d' t;fldg f rEm
ialkaOh lhs'
f,dalh 89

rEm ialkaOh wksphs lhs" wkd;auhs'


fokd ialkaOh wksphs lhs" wkd;auhs'
i[a ialkaOh wksphs lhs" wkd;auhs'
ixLdr ialkaOh wksphs lhs" wkd;auhs'
[aK ialkaOh wksphs lhs" wkd;auhs'
nqka jykafia wmg foaYkd l<d' f rEmialkaOh
olskag lsjd' f mG" wdfmda" f;afcda" jdfhda lshk
uyd N+; y;r uq,a lr.;a wdOHd;al yd ndysr ishq
iy f.dfrdaiq lshk ish rEmhka olskag lsjd' fudk
hgo" yekakfq j fudkjg o f rEmialkaOh iulf<a'
fudkjgo@ Wmudjla kakd rEmialkaOh yhg fmK
f.dvla jf.a lSjd' fmK oel,d we;s fka' jlalvj,ska
tfyu jefgk fldg wr ;sfhkafk fkao@ iq mdgg'
wmg tAfl .kag fohla ;sfhkjo@ w,a,mqju fmd fj,d
hkj fmK' fnda, fnda, u;= fj we;s fj mqmqr mqmqrd
hkjd' fmK f.dvla lshkafk tAlg fk' t;fldg f
rEm ialkaOh yhg fmK f.dvla jf.a' y"
B<g fokd' fokd ialkaOh - iqL fokd fyda
laL fokd fyda wlaLu iqL fokd fyda f lshk
fokd yhg fudkjd jf.ao@ nq yduqrefjd Wmud
lf<a fudllgo@ fokdj h nqnq<la yehg' oeka
jyf,ka tfyu j;=r f.dvlg j;=r kajla jegqKu
gla .d,d fnda,hla u;=fj,d mqmqr,d hkjd laIKhlska
we;sfj,d fnda,hla ye,d mqmqr, hkjdfk' wkak tA
jf.a ish fokd iem fokdj;a" la fokdj;a" wlaLu
iqL lshk fokdj;a yhg h nqnq<la jf.a' laIKhlska
we;s fj,d ke;s fj,d hkj' ksiaiq l okafk kE'
y" t;fldg olskag lSfj h nqnq<lg fokdj'
B<g i[a ialkaOh' ish ykd.ekS nqka
jykafia Wmud lf<a fudkjgo@ =jlg' lsis u ykd
90 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

.ekSula lsh, fohla .;hq;a;la kE' =jla jf.a' wr


mdhk ldf,g wE; fmakjd' nejyu ne ne,aug wE;
neju fmakafk j;=r jf.a' oel, we;sfk =j lshk
tl" fkao@ hkag hkag tfyu fmakjd' kuq;a j;=r
;sfhkjo@ t;k c,h kE' tAl wmsj wei rjgk udhdjla'
t;fldg i[aj lsh, lshkafka f i;a;ajhd wms f
ukqIHfhda rjgk udhdjla ;rhs' =jla' oeka fmakjo@
ljqrej;a fufyu ys;=jo@ ys;ka kE' y" t;fldg
i[aj =jla'
B<g ixLdr" tA lsfj lu' l=i, lu fyda wl=i,
lu' f ish lu nqka jykafia yekakqfj flfi,a
l|lg' iudk lf<a flfi,a l|lg' flfi,a lf|a
fldpr m;=re .ef,j;a wrgqjla ,efnkjo@ uq .y
u bjr fjkl .f,da, .f,da, .f,da, bjr lr;eyels'
bjr fj,d hkj ila wrgqjla yrhla k ,efnkafk
kE' meye,so@ f nqyduqrefjd lshmq h'
oeka wmsg" f idlPdj;a" miq.sh jev igykq;a
yryd tk" iy wmg oek.kag ,efnk foa ;ud f wo
mj;sk ;;a;af' wo yu Wkkajla fka mskalj,g"
mqKH lj,g' f''' mskq;a mjq;a fol u lu' mskal
ms<sn|j mqu Wkkajla ;sfhkafka' oeka nq yduqrefjd
fl yekakf q j f''' Th Tpr wms fldpr lE.yf.k
mska l<;a yrhla ke;s fohla yehg' oeka n,kag
m[ap WmdodkialkaOh ;=< nq yduqrefjd Wmud lf<a
f Tlafldu l' rEm - fokd - i[a - ixLdrd -
[aK' oeka [aKh yekakqfj uela ldrfhla
yehg' y' fu;k uu f lshmq ixLdr lshk fldgi
lu' oeka wms yeuodu lrkafk f lu /ia lrk tl'
f wei lk kdih j Yrh uki msku yryd flg
k lrk wruqKq fydhdf.k ;uhs wms yeuodu yeu
lghq;a;la u lrkafk' Wfoa ke.sg ff,a b|,d
f,dalh 91

yekaoEf kskaog hk ;=re wms fudlo lrkafka@ f


fudlla fyda wdh;khlska" wei lk kdih j Yrh
uki lshk f wdh;k yfhka wruqKq wrf.k tAl
wdiajdo lsu' leu;s tfla wef,kjd' wlue;s tfla
.efgkjd' Th l%shdj,sh ;uhs lrf.k lrf.k hkafk'
fl ;uhs oelafla nq yduqrefjda' oeka fl ;uhs wms
yeu ff,au lrkafk' b;ska oeka fl wksp k fl
l k fl wkd;au k wmg ;sfhkafk f l=Kq
f.dv mska u f ialkaO my u w;yer, whska lr,
odk tl' fl lhs' fl ksid ;ud ksiaiq w~kafk'
je,fmkafk' fYdal fjkafk' Th lshkafk cd;s crd
urK fidal mfoaj laL fodaukiai Wmdhdi lshk
tfldf<dia .skak' f tfldf<dia .skak u fldfyo
;sfhkafk' fukak f lshmq m[apqmdodkialkaOfh' f
ialkaO my w;wer, oeu k f l bjrhs' wr bmu"
crdj" urKh lshmq tA l;a bjrhs' t;ekska fkdlshfj
f Bg jvd .eUqre w:fhka olajk ish la l|u
wfydaishs' f ialkaO m[aplh w;ykag mqjka k"
w;yeh k" wms oeka fudlo lrkafk' fl w;
ykjo@ fl okakjo@ fufyu lsh, kE' wms oy wf;a
jkj f wei mskjkag rEm fydhdf.k" lk mskjkag
Yo fydhdf.k" kdih mskjkag wd>%dK .kaOhka
fydhdf.k" jg rihka fydhdf.k" lhg iamYhka
fydhdf.k iy ukig is;=,s fydhdf.k' fl ;uhs
yeuodu lrkafk' fjk fudl=;a lrk fohla kE wms'
fl ;uhs f;kdj' fudkjo f wei" lk mskjk
tlg wms lshkafk fudllao@ ldu f;kd" ldu' fjd
msku ldu' t;fldg f mskjkjd lsh, fudkjo
lrkafka' f m[apqmodkialkaOh fmdaIKh lrk tl'
ialkaOh' t;fldg" oeka fudkjo lrkafka@ f bkash
mskjk tl ;uhs .ska .g lrf.k hkafk' fjg
wruqKq fydhdf.k hkafka tAlhs' b;ska fjg wmsg
92 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

yeufjf,au m%sh wruqKq ,efnkafk kE' wm%sh wruqKq;a


,efnkj' m%hs wruqfKa wef,kj' wm%h s wruqfKa .efgkj'
je yhla ,efnkafk wms m%sh fkdlrk wruqKq' je
yhla wmg fjkafk tAjdfhka fokag' m%sh wruqKq
,efnkafk lhs' tAl yskao iEfyk wr.,hla lrkag
fjkjd' b;ska fjd fydhdf.k fydhdf.k hkjd' b;ska
fl ;uhs j;a fjkjd lsh, lrkafk' t;fldg wmsg
oeka ;sfhk .egj f ialkaO m[aplh bf my<
fjkafk kE' wdh;k;a" wruqKq;a ksid oeka biafi,a,
wms u;la l<d f f,dalh yg.;af; fldfyduo lsh,'
fl yg.;a fohla' fl yg.;a;' wms ksl bkafk
kE' flu ;uhs fmdaIKh lrf.k lrf.k hkafk'
b;ska fjd mj;ajf.k hkag fl fmdaIKh lrkag
y wdYdjla ;s f hkjd' tA l ;uhs ;Ka y dj' tA l hs
nqyduqrefjd lsfj wr p;=rdh i;H foaYkdfj laL
i;Hh foaYkd lr, bjr fj,d f lg fya;=j;a" fl
ksl yg.;af; kE' l" fya;=jlska yg.;af;' tA fya;=j
;uhs ;Kaydj lsh, lsfj' ldu ;Kayd" Nj ;Kayd"
Nj ;Kayd lsh, lsf fl' oeka ldu ;Kaydfk
fjd' wei" lk" kdih" j" Yrh" uki wd bkashhka
mskf wdYdj' fl;a ;Kaydjla' tAl ldu ;Kayd lsh,
lsjd' rEm ;Kayd" Yo ;Kayd" .kaO ;Kayd" ri ;Kayd"
fmdGn ;Kayd" Ou ;Kayd lsh, f wdh;k yhg
tk tA wdh;kj, yg.kakd ;Kaydj jYfhka f
;Kaydj fjkalr, fmkakqj' f ish,a, ;uhs ldu
;Kaydj'
Bg miafi Nj ;Kayd - kej; kej; Wmkag ;sfhk
wdYdj' h<s h<s;a Njfha W;am;a;sh ,nkag ;sfhk wdYdj'
tAl;a ;Kaydjla' Nj ;Kaydj'
Nj ;Kayd - tfia bmfokake;s fjkag ;sfhk
;Kaydj' tAl;a ;Kaydjla' f fol u ;Kayd' t;fldg
f ;Kaydj fmdaIKh lrk tl ;uhs lrkafk' meye,so
f,dalh 93

ux f lshmq foa@ oeka m[apqmdodkialkaOh lshmq l


meye,so@ rEm" fokd" i[a" ixLdr" [aK' oeka
f.dvla whg .eg ;sfhkjd' oeka uy;a;hd uf.ka
weyqjd biafi,a, m%Yakhla' ixLdr .ek' weyqj fkao@
ixLdr' fudllao tA weyqfj we;sfjkj ke;sfjkjd lsh,
o@ ixLdr lshkafk oeka fu;k" u;l ;shd.kag" ixLdr
lshk jpfk' uu okak hg k f,dalfh ;sfhk
f,dl= u jpfkg jvd ;rhs fojks fjkafk' uu okak
hg k f,dl= u jpfk Ou lshk tl' Ou lshk
tlg f,dafl ;sfhk Tlafldu we;=<;a' Bg fmdvla
m,af,yhska ;uhs ;sfhkafk" Bg pqgla mqxhs ixLdr
lshk jpfk'
ixLdr lshkafk fudkjdo@ ixLdr lshk jpfk
f;are lSmhla ;sfhkj" tA fhfok ;ek wkqj' nq
yduqrefjd olaj,d ;sfhkjd' tl;ekl lsjd" wkspd
j; ixLdrd - Wmamdo jh Ofkd' t;k lshkafk
wkspd j; ixLdrd - ixLdr wks;Hhs' Wmamdo jh
Ofkd - we;sfjkjd ke;sfjkjd' oeka uu lfka
biafi,a, lSfj we;sfjkjd ke;sfjkjd'
wei" lk" kdih lshk tA wdh;k yhg ndysr wruqKq
,efnkjd' tA wruqKq tlal iamY fjk fldg fudlo
fjka f k@ wr ls h k m[a p q m dodkia l ka O l% s h dj,s h '
m[apm q dodkialkaO f,dalh uefjkjd y" t;fldg fl
wksphs'
wkspd j; ixLdrd - ixLdr wksphs' Wmamdo
jh Ofkd we;sfjkj ke;sfjkjd' fudkjd y
f,dalfha we;sjk ke;s jk iajNdjhlg hula weoao tAjd
ixLdr' fu;k f,dl= ;lhla ;sfhkafk keoao@ f,dalfha
fudkj y we;s jk ke;s jk fohla ;sfhkj k" tAjd
ixLdr' t;fldg ixLdr hkq l=ula o@ we;s jk ke;s jk
foaj,a' wksp foaj,a' t;fldg ixLdr lshkafka wksp
wkspdj; ixLdrd tA lshkafka' Wmamdo jh O fkd
94 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

we;sfjkjd ke;sfjkjd' Tkak ixLdr' tl W;a;rhla'


y'
B<g ;j ;ekl wcd mphd ixLdrd lsh,
lsj' ke;ak m[ap WmdodkialkaO lsj' rEm - fokd
- i[a - ixLdrd lsh,' tA lsfj lu' yenehs" f
lu;a yg.;a;d' wr m%Odk yg.;a foa ;=< fl;a
;sfhkafk' kuq;a wms fuf;ka woyia lrkafk l=i,
wl=i, lu' f ixLdr lshkafk l=i, wl=i, lu
fuf;ka' yenehs" wf;ka ixLdr lsh, lsfj Th f;are
fol ;ud" m%Odk jYfhka wmg olskag ,efnkafk' oeka
tA m%Yafkg W;a;f yo@
t;fldg oeka Th l=i, wl=i, lu lshk ;ek
Th wms lshkafk biafi,a, lshmq hg Th lrk lshk
ish l=i, lu lshk tAjd Tlafldu jefgkafk" wksp
f.dvg' fjd l yehg i,lkafk fudlo fya;=j f
m[apqmdodkialkaOh ;sfhkafk f,dalh ;=<' f,dalh
f,!lslhs lsh, wms lshkafk f,dalh ;=< f f,dalh
lhs' f f,dalh lhs' fl ;uhs" nqka jykafia,d
my< fjkafk" fl lshkag' f f,dalh lhs' fl
bf yg.;af;a kE' ljqrej;a uejqf kE' fl ljqrej;a
ksudKh lf<a kE' ijn,Od fohka jykafia
flfkla f.kdfj kE' uyd n%yaufhla uejqf kE'
fl lsish fya;=jlska yg.;a; fohla' fl
yg.;af; ;Kaydj ksid' fudllao f yg.;a; f,dalh'
m[apqmdodkialkaO f,dalh' fl yg.;a;' yg.;af;
;Kaydj ksid' b;ska f f,dalh lhs' f lska fokag
k wms fudllao l< hq;af;' ;Kaydj ke;s lrk tl'
flhs l< hq;af;' ;Kaydj ke;s lrkag k fudlgo@
m[apqmdodkialkaO lska ksoyia fjkag' m[apqmdodk-
ialkaOh yg.;af; ;Kaydj ksid' lska fokag ;Kaydj
ke;s lrkag k'
f,dalh 95

fudllao ;Kaydj@ ldu ;Kayd" Nj ;Kayd" Nj


;Kayd' ldu ;Kayd lsfj fudllao@
weiska rEm oel, wdiajdo lrkag ;sfhk wdYdj'
tAlg lsj rEm ;Kayd'
lkska Yo wy, wdiajdo lrkag ;sfhk wdYdj'
tAlg lsj Yo ;Kayd' kdifhka m%sh wruqKq wd>%dKh
,n, kdih mskjkag ;sfhk wdYdj' t;fldg tAlg
lsjd .kaO ;Kayd'
fjka ri oeks,d wdYajdo lrkag ;sfhk wdYdj -
ri ;Kayd'
lfhka iamY ,n,d wdYajdo lrkag ;sfhk wdYdj'
fmdGn ;Kayd'
ukiska is;s,s is;,d wdiajdo lrkag ;sfhk wdYdj
- Ou ;Kayd'
b;ska fukak f lshk wdh;k yh msku ;uhs
wms lrkafk ;Kaydj lsh,' flg lsj ldu ;Kayd
fukak f wdh;k msku'
t;fldg wksla ;Kaydj ;uhs Nj ;Kaydj' kej;
kej; h<s h<s;a bmug we;s wdYdj Nj ;Kaydj' tAl;a
;Kaydjla' tAl ;uhs tAlg Nj ;Kayd lsh, lsfj'
wksla ;Kaydj ;uhs Nj ;Kayd' Nj ;Kaydj
lsh, lSfj Nj ;Kaydfj wksla me;a;' kej; kej;
Wmkag jqjukdjla kE' tAl;a ;Kaydjla' oeka f ;Kaydj
ldu ;Kayd Nj ;Kayd" Nj ;Kayd' f ;Kaydj ksid
;uhs l yg.kafk' oeka f l yg.;a;d' f l
;=<u;a f ;Kaydj ;sfhkj' f m[apqmdodkialkaO
l ;=< f ;Kaydj ;sfhkafk' f wms oeka nq
yduqrefjd foaYkdjlg wmsg myiq fjkag fl lsjg
oeka rEm fokd i[a ixLdr [aK lshk ;ek u
96 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

f ixLdr yg.kafk ;Kaydj ksid' f l=i,a wl=i,a


fol u isoaofjkafk;a f;kdfjka fka' fl wksjdh-
fhka u m%sh wruqfKa wef,ka iy wm%sh wruqfKa .e
jYfhka f,daN oafI jYfhka ;Kaydj l%h s d;aul fjkjd'
oeka fl fndfyda fofkla okafka kE' oeka yu
.egjla yeu fokdg u ;sfhkjd f msk yd l=i,h
ms<sn|j' Th .egj tkafk tAlhs' oeka mskal fka
;sfhkafk yeu ;eku' mskal' odkuh mskal" m;%dK
Ou foaYkd" Ou foaYkd' t;fldg oka fokjd" odk
mskal' nqoaO jkaokd" tl nq flfkla fkdf' nqjre
is wg fofkla' wgis nqoaO jkaokd' ;j ;sfhkj i;a
nqjre jkjd lsh, lshkj' Th hg yodf.k'
Bg miafia wdh uyd ix> r;akh fjkqjg tlu
ix> r;akh fjkqjg wo fjk fldg wiQ uy Y%djl mQcd
yqla foaj,a yodf.k mskl
a jYfhka" msk - msk - mskuhs
l:d lrkafka' yeu ff,au' fo ksia iemuhs m%d:kd
lrkafka' b;ska f lshk yehg f msk yd f lshk
fo ksia iem" iemo lsh,d .egjla oeka u;= fjkjd'
oeka f m[apqmdodkialkaOh ;=< laL i;Hh ;=<
m[apqmdodkialkaO f,dalh u lhs lshmq ;ek" f
f,dalh ;=<hs jH f,dalh lshkafk' oeka f wms bkafk
ukqIH f,dalh ;=<' f ukqIH f,dalh iemo@ wdfh
fudlgo m%d:kd lrkafk' yu .egjla fkao@ f
bkafk;a ukqIH wd;auhl' wms ,n, ;sfhkafk yefudau
ukqIH wd;au' f nK lshk uu;a f nK wyk wksla
wh;a Tlafldu ukqIHfhd' f iq.;shla t;fldg b;ska
f f,dalh ;=< iq.;shlhs wms bkafk' wehs h<s;a fo
ksia iem m%d:kd lrkafk' ko@ wehs b;ska m%d:kd
lrkafka' wms ljodj;a iEySug m;afj,d ;sfhkjo@ ljoao
wms iEySug m;a fjkafk@ f iem n,dfmdfrd;a;= f
fl<jr fld;ko@ fjd fl<jr ;uhs fndfyda fokd
ksjka m%d:kd lrkafka' f fo-ksia iemj, fl<jr
f,dalh 97

fldfyao@ fo ksia iem lshkafk fudkjdo@ wdfh;a


;Kaydj' f jvkafk ;Kaydj' f mska lrlrd lrka-
fk;a ;Kaydj' t;fldg f f,dalfha fo ksia iem
lsh, lshkafk;a f f,dalhg whs;s fohla' idfmalaI
jYfhka i;r wmdhg jvd fl iemhs' oeka ksiaiq
okakj ukqIH f,dalh" fl iemhs lsh,d ys;dk bkafk'
fl iemhs k wdfh jH f,dalhla m%d:kd lrkag
k kE' fl lhs' fl iem k wdfh ksii a q w~kafk
kEfk' je,fmkafk kEfk' uq,ska lshdmq wr crdjg m;a
u" urKhg m;au" m%shhkaf.ka fjkau" Th lshk
lj,a kEfk' f Tla f ldu fu;k ;s f hkjfk'
t;fldg fukak f f,dalhu lhs' fukak f jH
f,dafl;a ukqIH f,dafl;a fol u ;sfhkafk f
m[apmq dodkialkaO f,dalh ;=<' wms ljod y lska fokag
k .e,fjkag k f m[apqmdodkialkaO lska' oeka
f f,dalh f f,dal Od;=j lsh, .;a;u nqyduqrefjd
lshkj f f,dal Od;=j ;=< i;ajhd W;am;a;sh ,nk
N+ ;sia tlla ;sfhkj lsh,' tA lshkafk i;r wmdh'
wl=i,a l<du mska fkdl<du hk ;ek' wmdh y;rhs"
ukqIH f,dalh iy jH f,dal yhhs" t;fldg tfld<yhs'
fjg lsj ldudjpr l=i,a fyda wl=i,aj,ska Wmk
ldu f,dal lsh,' t;fldg ldu iq.;s y;hs" ldu .;s
y;rhs tfld<yhs' Bg wu;r j n%yau f,dal ;shkj
iaila' oeka ia;r lrkag hkafk kE' fjd Ndjkduh
l=i,aj,ska wr wdfk[acdNs ixLdrj,ska" Ndjkduh
OHdkuh l=i,aj,ska Wmk ;eka iaila ;sfhkjd' f
Tlafldu tl;= l<d u ;sia tlhs' f ;sia tl u whs;s
f,dalhg' f f,dalh ixL;hs' yg.;a;d yg.;af;a
;Kaydfjka' f f,dalh lhs' fflka fokag k'
b;ska tAl ksid m%Yak u;=fjkafk' oeka m%Yak lrk wh;a
bkakj' wr l:d lrk wh lshk yehg msk" f mskal
keo@ y .egjla msko@ l=i,ho@ msk u ;snqKd k
Njh lafjkj' Njh" iir'
98 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

iir lsh, lshkafk uu' ke;ak f f,dalh'


iifr meje;aug ;uhs mska wjYH' iika fokag k
msk;a w;wkag k' m[apqmdodkialkaO u w;ykag
kE' y" t;fldg mskq;a w;ykag k' msk;a jevla
kE' jevla ;shkjo@ jevla fjkafk kE' mskq;a w;wkag
k' t;fldg wms jvkag k fudkjo@ wms lrkag k
l=i,a' l=i,h" l=i,;dj" ksmqK;ajh" fudlgo l=i,a
jvkafk' m[apm q dodkialkaOh w;ykag' f rEm fokd
ix ixLdr [aK lshk f f,dalh w;ykag' f
f,dalh lhs k f f,dalfhka .e,fjkag kE'
f,dalfhka tf;r jqkd k l bjrhs' lg fya;=j ;uhs
;Kaydj' wms okafk kE' f ;Kaydj fmdaIKh lrka
wms bkakj tA l ;=< u' nqyduqrefjd oelafl Tkak
l' fl ;uhs l' f lhs w;wkag k' meye,so
lshmq foa'
tfyu k fl w;wkag kfjkafk l=i,h' tA
ksid l=i,h k lrkafk fl w;wkag' msk wjYH
fjkafk f,dalfha bkag' T" f,dalfha meje;aug' Nj
meje;aug' iir meje;aug' msk fya;= m%;Hfjkafk Njfha
meje;aug' l=i,h wjYH fjkafk f,dalfhka tf;r
fjkag' t;fldg msk wjYH fjkafk l u Wmojd
.ekSug' l=i,h wjYH fjkafk lska fokag' oeka
meye,so lshmq foa@ oeka wms mska lsh, fudkjo lrkafk'
oka fokj'
odkh iS,h t;fldg Ndjkd;a we;=<;a fjkj' OHdk
jvk tAjd tfyu' wr ux lsfj OHdkj,ska f,dal iaila"
n%yau f,dal iaila ;shkj lsh,' tA OHdkuh l=i,aj,ska
hkafk' tA;eka iaihs' tAl;a f,dalh' yenehs f,daflg
we;=<;a f,dal Od;=fj ;sfhkafk' tA;a luhs tAl;a wks-
phs' t;k;a uu bkakjd' fkji[a kdi[ah;kh
lshk OHdk ,n, ux ys;kafk' wdhq ,laI jf.a Yd,
f,dalh 99

l,amj,ska tfy" ukqIH f,dalhg jvd jH f,dalj,


wdhqld,h .hs' n%yau f,dalj, wdhqld,h l,amj,ska
ukskafk' oeka b;du by< wlksgd n%yau f,dalhg .sh;a
t;k;a lhs' t;k;a uu bkakjd' t;k;a kafkla
bkakj' oeka m[apqmdodkialkaOh u lhs lsh, lsj
k ish f,dal lhs' ish fokd;a lhs' ish
lhs' b;ska f,dalh ;=< kj' fkji[a kdi[a
OHdkh ,n,' wlksgd n%yau f,dalhg .shd jqK;a t;k;a
kj' t;k;a uu bkakj' tAl;a f,!lslhs' tAl;a lhs'
meye,so@ wksp ksid u fkdfjhs u u lhs' wksp
ksid;a lhs' l ksid;a lhs' fl lhs' ish
lhs' t;fldg wms mska lrkj lsh, lrkafk" oka fuka"
is,a /lSfuka" Ndjkd lsfuka" f ish,af,ka u lrkafk
fudllao@ la jvk tl' l jvkafk'
m%Yakhla (-
tA ;=< l=i,a /iaula isoaO fjkafk keoao@
ms<s;=r (-
kE' kE' kE' l=i,a /iafjkafk kE' ux lshkak
l=i,a /iafjk ye' oeka f wms fndfyda fokd lrkafk
mskafk' msk n,d f.k fk' wo Ndjkd;a lrkj' fndfyda
wh Ndjkd lrkj' wo Ndjkdj fudaia;rhla njg
m;afj,d' odkuh mskal iS,uh mskal m;%dK foaYkd
jf.a' tA Odldr tA mskal jf.a u B<g wo Bg x.la
Wvg .sys,a, ;j msila Yd, jYfhka Ndjkduh mka;s
jYfhka" hqIka fokj jf.a jHdmdrhla jYfhka jf.a
fmak hg ish.Kka oyia .Kka /ia lrf.k tl.g
lrf.k hkjd' Ndjkd" f Ndjkd fokj' fokj lsh,
lshkafk" wms Ndjkd mka;s .shd lsh, lshkafk' Ndjkd
jevigykg' y .egjla' oeka f whf.ka weyqfjd;a
wehs Ndjkd lrkafk fudlgo lsh," W;a;rhla kE'
fudllao Ndjkdj weyqfjd;a W;a;rhla kE'
100 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

f fu;k ux f lshkafk" f je, ;shk wjq,


ux f fmkajd fokafk' fldfydu y wms u;l ;shd
.kag k" ish mqKHlu l ;=<uhs ;sfhkafk'
ixLdr ls h , ls fj ixLdr ia l ka O h' ixLdr'
nqkajykafia msk yekakqfj t;fldg" ixLdr lsh,'
fu;k ykajkafk l=i, wl=i, lu lsh,' f lu
yekajQf fudlla yehg o@ Wmud lf<a flfi,a
l|lg' flfi,a lf|a m;=re fldpr .ef,j;a yrhla
kE' wrgqjla ljodj;a yn fjkafk kE' m;=re .,j,
.,j, l| bjr fj,d hkj' t;fldg tfyu k" wmg
wjYH fjkafk msk fkdf' mska .ek l:d lrkag nqjre
my< fjkag k kE' nqjre ysh;a ke;;a iifr meje;au
;sfhkj' f,dafl meje;au ;sfhkj' l ;sfhkj' f,dalh
;sfhkafk fldfyo wymqjdu wdkkao yduqrejkag W;a;r
kafk f,dalh ;sfhkafk l Wv lsh,' tfyu k
f Tlafld,du bkafk f l Wv' f ish i;a;ajfhda
bkafk l Wv' t;fldg fla meje;aug ;uhs ixLdr
wjYH fjkafk' lu wjYH fjkafk'
wcd mphd ixLdrd - ixLdr mphd [aKx
lsh,d mp iuqmamdoh foaYkdf lshkafk' wms fjk
ojil l:d lruq tA .ek' tAfl lshkafk;a f meje;au
fldfyo ;sfhkafk' t;fldg f iir meje;aug k
lrk m%Odk idOlhla ixLdr lshkafk' lu lshkafk'
t;fldg f f,da l fha i;a ; a j hdf.a meje;a u
;sfhkafk f,dalfha' i;a;ajfhd bkafk l=ula uq,a lr-
f.ko@ wdydrh uq,a lrf.k' nq yduqrefjda lSjd wdydr
ksid i;a;ajhd j;a fjkafk' t;fldg wdydr fudkjo@
wdydr y;rla ;sfhkjd' ln,sxldr wdydr" Miai wdydr"
ufkda ixf;kd wdydr" [aK wdydr' oeka fu;k
ln,sxldr wdydr lsfj lka .kak lk fndk foaj,a'
lfha meje;aug tAjd wjYHhs'
f,dalh 101

B<g Miai wdydr lsh, lsfj weig rEm" lkg


Yo jYfhka f wdh;kj,g k lrk wruqKq k' tA
wruqKq ke;=j bkag nE' wei lykj" lk lykj tl
;ekl bkag nE' oywf;a jkj' Odldr foaj,a lrkj'
tAl uu lshkag k kE' ljqre;a okakj fl fldhs
;r wudreo lsh,' tl ojila tl fudfyd;la f.org
fj,d lduflg fj,d l:d fkdlr rEm n,kake;sj
wykake;sj me;a;lg fj,d bkag mqjkao n,kag
fldpr wudreo lsh,' f iamYh tA Miai wdydr' tAl
ke;=j bkag nE'
B< foa ;uhs f meje;aug wjYH lrkafk ufkda
ixf;kd" lu" lu Yla;sh' f iif meje;au
i;a;aj- hdf.a meje;au ;sfhkafk lu Yla;sh ;=<' tAl
;sfhk- l i;a;ajfhd bkakj'
B<g [aKh - is;'
t;fldg oeka fj ;uhs wms oeka t;k;a lshkj
f wdydr fjd lg fya;= fjkj' fjd ke;s fjkj'
Nj meje;aughs lu wjYH fjkafk' Nj meje;aug lu
wjYH k Njh meje;au l k lska u fl
w;yeu k" wms oeka l< hq;f a ; mska /ia lsu fkfuhs'
mska /ia lrkj lsh, lshkafk fla b|f.k l u
m%d:kd lrka fla u bkakj lshk tl' l u bhg
f.k hkj lshk tl' meye,so t;fldg@ tA ksid wmg
wjYH lrkafk msk fkfjhs' msk yeuodu ;snqKd' nqjre
my<fjk fldg;a iir meje;au ;snqKd' Njh ;snqKd'
jH f,dal ;snqKd' n%yau f,dal ;snqKd' n%yau f,dalhg
ksiaiq .shd" wdmyq wdjd' ksrhg;a .shd' Th yeu ;ek u
iir' ixidr pl%h .uka lrka ish i;a;ajfhda .uka
l<d' Th lshk isoaOd: f.!;uhka nqfjkak biair
t;=ud;a Njfh' idrd ixLH l,am ,laIhla fmre mqroa;a
Njfh .; lrka wdj' b;ska Bg fmr fldhs ;r
ld,hla ysho lshkag lsis flfkla okafk kE'
102 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

t;fldg wms f lska .e<fjkaghs kE' f lska


.e,fjkag k wms l< hq;af;a msk fkdf" l=i,h
jvkaghs kE' t;fldg l=i,h lsh, lshkafk f
iika tf;r jk jev igyk m%.=K lsu' f l=i,h
jvk tl ;ud wdh wIagdx.sl ud.fhka lsfj' ux
tAl ;j pqglska ia;r lrkak' l=i,h fldfyduo
jvkafk lsh,' oeka meye,so lshmq foa@
m%Yakhla (-
t;k oeka wms fndfyda fj,djg msk lshkjd mqKH
lu ls h kjd' fl u fndfyda wh l= i ,a ls h ,;a
ykajkjd' hym;a foa fyd| foa lsh, l=i,a jvkjd
lsh,;a fndfyda wh fkdfhla w:j,ska meye,s lrkjd'
oeka f Tn jykafia olajk yehg mska lrkjd
lshkafk l ;=< b|f.k l jvkjd lshk tl' fndfyda
whg fl .egjla fjhs' tA lshkafk wms oeka fndfyda
fj,djg wms ksjka olskag jqK;a mska lrkag kE lsh,
woyia lrkjd' ys;df.k bkakjd'
ms<s;=r (-
T mska lshkafk fudllao lsh,d wykag' ffl
jpkj,;a yrUhla ;sfhkjd fmd' tAl mg,jd.kag
tmd' jpk;a tlal w,a,f.k t,af,kag hkag tmd' fu;k
msk hkqfjka woyia lf<a oeka Th ljqre;a lrkjd jf.a"
oeka Th ljqre;a uu biafi,a, lsj jf.a wms yeu
flfkla u odkhla ,d m%d:kd lrkj fo ksia iem'
fo ksia iem lsh, lsfj fudllao@ f f,dalh ;=<
iq.;shla' T f meje;au ;=<" f f,dalh ;=<' f
f,dalh lsh, lsfj fudllao@ oeka uu uq, b|ka u
l:d lf<a fudllao@ m[apmq dodkialkaO f,dalh' f,dalh
lsh,d lsfj wms olsk is;sh fmdf;a f,dalh j;a wr
f,dal f.da,h j;a fkdf' f,dal Od;=jla ;=< m[apq-
mdodkialkaO f,dalh' wr ux lsj" Miai - fokd -
f,dalh 103

i[a - f;kd - ukisldr lshk l%shdj,sh' [aK-


h;a tlal yg.kak kdu - rEm fol' t;fldg f f,dalh
u lhs' f f,dalfha meje;au" f f,dalh mj;skafk
lsish fya;=jla u;' tAlhs uu wr wdydr .ek;a lSfj'
f,dalfha meje;au ;sfhkag wjYH jk m%Odk idOlh
;uhs lu" mqKH lu' t;fldg f f,dalfha meje;au
i|yd lrk fudkj y fohla jefgkafk mska fyda
mj,g' tfyu .;af;d;a" f;areKdo@ f f,dalfha Njfha
fla meje;aug fya;= jk fudkj y fohla' yenehs l
lshk tl'''' jH f,dafl;a lhs' yenehs u;l ;shd.kag
oeka f,dalh ;sfhkafk l Wv lsjyu f ish foaj,a
f,daflg whs;shs' oeka tl f,dal Od;=jl uu lsj f
f,dal Od;=j ;=< Wmam;a;h s ,nk N+ ;sia tlla ;sfhkjd
lsh,d' tAj;a t;fldg f ukqIH" jH" n%yu a f Tlafldu
wyqfjkafk lg' t;fldg f fla meje;aug lu
wjYHhs' tAjd msk'a y" tAjd mska lsh,d .kag' y" t;fldg
f f,dalfhka tf;r jkag" f lska tf;r jkag l<
hq;= hula ;sfhkjfka' wkak tA foa .kag l=i,a lsh,'
fudlo fl wjq,a cd,hla njg m;afj,d' tl tlaflkd
tl tl foa foaYkd lrkjd' O m%Yak wykjd' y
wudrehs fl lshkag'
WodyrKhlg .;a f ;d;a f nq ka jyka f ia f .a
foaYkdjla lrkag ;sfhk wudrej;a' wyka bkak whg
f;are .kak ;sfhk wudrej;a fukak flhs' wms
okakjd Wm;ska u wkaO fjp ksiaiq bkakjfk' h
flfkla Wmkfldg u wkaO k tA whg lshkafka
cd;s wkaOfhd lsh,d' cd;s wkaOfhla ljodj;a wdf,dalh
oel, ;sfhkag mqjkao@ Wmk fldg u wkaO fjp
flkd ljodlj;a wdf,dalh oel, kE' weia fmkSu ;s,
miafi wkaO jqfKd;a thd oel, ;sfhkj' tAl fkdfjhs
uu lsfj Wmk fldg u wkaO fjp flfkla
wdf,dalh oel, kE' Tyq ljodj;a jK oel, ;sfhkjo@
104 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

kE' b;ska wms cd;s wkaOfhl=g jK .ek lshkag .sfhd;a


fldpr wudrejl jefghso wms@ tA jf. jevla f
lrkafk' f f,dalh ;=< bkak wh f,dalfhka tyd
fohla .ek ljqrejla j;a okafk kE' f,daflda;; a r fohla
.ek lshkafk' b;ska tA jf.a ;ud f luh lshk
tl;a wrf.k nejyu' ldgj;a weyeg fmakake;s
w,a,kag ne fohla' b;ska luh lshkjd" msk lshkjd'
jpkj,ska ;uhs foaYkd lrkag hkafk' b;ska tAl yskaod
f wjq,a cd,hlg m;afjkjd'
oeka ir,j u;l ;shd.kag fukak f hg'
fukak f m[apqmdodkialkaO f,dalfha meje;au i|yd
fl iq.;sh fyda .;sh k tlla' f,dalfha meje;au
i|yd k lrk lu mska fyda m' f,dalfhka tf;r
u i|yd lsish l%shdj,shla ;sfhkjdfka' tAl l=i,a'
oeka f;areKdo@ t;fldg f,daN oafI" fuday lshkafk
fudkjdo@ f,daN" oafI" fuday lshkafk wl=i,a uq,a'
wf,daN" wfodai" wfuday lshkafk l=i,a uq,'a f,daN" oafI"
fuday" wf,daN" wfodai" wfuday lshk Th Tlafldu;a
jefgkafk l=i,a iy wl=i, luj,g' tAjd wl=i, yd
l=i,a uQ,hka" lu uQ,hka' oeka wms jvkag kE f
iika tf;r fjkag k mska fyda m fkdf l=i,a'
fu;k oeka wdmyq megf,kag we;s' w;k l=i,a wl=i,a
uq,a lshkj' lhs ux lsfj' tA yskao Th .egj we;s
lr.kag tmd' fyd|g u;l ;shd.kag t;fldg oeka mska'
oeka wms n,uq odkh' oka u mskla' oka u mskla jf.a u
;j ;ekl wms okakj ksjka olskag k lrk foa wms
mdr lsh,d lshkjfka' oeka mdr;d oyhla ;sfhkj'
ths k a uq , g u ;s f hka f k odk mdr;dj' odkh
mdr;djl=;a fjkj' oeka fldfyduo odkh' odkh tl
me;a;lska mskla fjkj' ;j me;a;lska mdr;djla
fjkj' odkh mskla fjkafk odkfha l=i, wl=i, luh'
odkfhka ,efnk mskla ;sfhkjfk' msk n,df.k oka
f,dalh 105

fokj k tAl mska f.dvg jefgkafk' odkhla - hula


, fo ksia iem m%d:kd lrkj k tAl mskla'
m%Yakhla (-
tA odkh u l=i,a is;lg jefgkakeoao@
ms<s;=r (-
kE' tAl tfyu jefgkag ;sfhk wjia:dj wvqhs'
fudlo ;udf.a f;kdj fka luh fjkj lsh, fu;k
woyia lf<a' oeka fu;k wms n,dfmdfrd;a;=j fo ksia
iem' l u m%d:kd lrk iuh ;=< ,efnkafk fo
ksia iem u ;ud' tAl l=i,hla fjkjd' isf;a f,daNlu
wvq lr.kag kakd k" ksjka m;df.k kakd k"
ksjkla m%d:kd lrkag kE kE' f,daN" oafI" fuday
ke;sj fokag k wf,daN" wfodai" wfuday is;ska' oeka
f,daN is;lska oka fokafk' oeka yqla fj,djg Th
lrk ish mqKH lu lrkafk f,daN is;lska' hula
,d f,dl= fohla n,dfmdfrd;a ; = fjkjd' oeka
yskafkl=g remsh,la folla ,d jH f,dafla hkag
ys;kjd' t;k .kqfokqjla ;sfhkafka' tAl wdfhdackhla'
t;k ;sfhkjd lsish m%;s,dNhla' wdmyq" Nj.d' tAl
luhs' tA f;kdfjka f;drj fokj'''' fl lhs' f
m[apqmdodkialkaO lska fokag k' f lg fya;=j
;Kaydj' uu oka fokj" f ;Kaydj ke;s lr.kag
ls h , ka f kd;a tA l l= i ,hg n,mdkj' t;k
wdfhda c khla fjka f k kE' tA l odk mdr;djla '
fjiaika;r rcqrefjda ;ukaf. orefjd fokakd oka
ka f k ;j;j;a orejka f.dvla ,efnka g ls h ,d
n,df.ko@ tfyu kako@ kE' fjiaika;r rcqrefjd
orefjd fokak oka kafk ksjka m;df.k' orejka oka
kafk iud ifndah m;df.k'
tAl odk mdr;djg jegqK' kuq;a thd je jefhka
orefjd ,efnkak lsh, kakd k wdmyq f,dafluhs'
106 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

tAl mskg jefgkafk' tAfl m%;smdlhla ;sfhkj' oeka


l=i,hla lrkfldg tAfl m%;smdl;a ;sfhkj' l,n,
fjkag tmd' oeka yqla wh Nhhs' ksjka olsk tl y
wudrehs' t;l iifr wms bkag kE' ksjka olskl
ljo y ojil .;s.d fkd isu;a f,dl= fohla' tA
ksid wmg tAlg msysg fjkafk msk' yhg f .ukla
hkfldg ksjk lshk .uk hk fldg u. houg wjYH
jk foa lsh,fk lshkafk msk lsh,' wuq;=fjka mska
lrkag lsh, lshkjd' b;ska tfyu mska lsf wjYH-
;djhla fjkafk kE fndfyda fj,djg' fudlo wr l=i,h
lshk tl lrf.k ksjk lrd lghq;= lrka hk fldg
.;s.d fjkag lsisu fya;=jla kE' yhg lrf.k .shd
k oeka fyd| WodyrKhla uu lshkak' wfma oy
fmd;aj, i|yka fjkj f nqoaO Ydikhg fmr ;snqK
nqoaO Ydikhl tA lshkafk ldYHm nq yduqrejkaf.
ldf,' tA nqoaO Ydikh;a f wo jf.a ;ud' msySf.k
msySf.k hkjd' oeka wfydais fjkag <hs' f wo jf.a
;uhs y wudrehs Ouh wefykafkau kE' wOuh wioa-
Ouh ;uhs ioaOuh kdufhka wefykafk' mskal
fkdfhl=;a foaj,a ;uhs' ksjka u. kE' y' b;ska f
miafofkla ysh tA nqoaO Ydikfh NslaIQka jykafia,d'
yduqrejre mia kula' tAf.d,af,d l,amkd lrkj'''' f
nqoaO Ydikh;a oeka bjr ff.khs hkafka' ;j u wmsg
ud. M,hla" f,daflda;a;r ;;a;afjlg m;afjkag ne
jqKd' wmsg f nqoaO Ydikh;a u. yerefKd;a wdfh
ljod nqoaO Ydikhla k yn fjhso okafk kE lsh,d'
tAl ksid wms fldfydu y fflka tf;r jkag
fldfydu y h lrkag kE lsh,d f miafokd
uyd >k jkdka;rhl ;snqKq Yd, .,a mj;hlg
k.skjd b u.l wdOdrfhka' bu.la ;sh, tA .,a
mj;hg ke., bjr fj,d bu. ;,alr, odkj'
wdfh nyskag nE' oeka f mj;h Wv b|f.k miafokd
f,dalh 107

Ndjkd lrkj' wdfh fndkag j;=rj;a kE lEu ;shd'


.sks wf oj,ag msfpkj ?g iS;f,a .efyka wr
., Wv b|f.k nv.skafk j;=rj;a ke;=j Ndjkd
lrf.k lrf.k .shd' fldpr l,a lrkago@ je-
jqfKd;a ojia myla yhla y;la b' lkav;a ke;=j j;=r;a
ke;=j f<s,d mia fokdu ue, .shd' tA miafokdf.ka
tlaflfkla ;rla wkd.d M,hg m;a jqKd lsh,
i|yka fjkj' Tyq Y=oaOdjdi n%yau f,dalfha bmKd' wr
i|yka jk hg Th n%yu a f,dafl bkak iym;s n%yu
a hd
lshkafk thd yehg ;uhs ie,flkafk tod tA miafokd-
f.ka tA wkd.d M,hg m;a jQ flkd' b;s y;r fokd
u lsis u ud. M,hlg m;a fkd mD:ckj u h
.shd' oeka f f.d,af,da oka kafka kE' iS,h ;sfhkj'
wksjdhfhka u lh jpk fol ixjrhs' jHf,dal"
ukqIHf,dal m%d:kd lf<a kE' ; wdYdjka w;yer,
fjk fohla jqKdfj' f iiqk ;=< lsih s ud. M,hlg
m;afjkjd lsh, Ndjkd l<d' b;ska lsisu ud. M,hlg
m;a fkdjqKdg tA ojia y;r mfya uefrkl lrmq tA
h fld;r n,j;ao lsh, lshkafk tA mia fokd .sy, s ,
a
;=is; jH f,dafl bmfokj' tA nqoaO Ydikh bjr fj,d
B<g nqjrfhla my< fjk fldg tA lshka- fka f
f.!;u nqka jykafia my< fjk l tA ld,hg
lshkafk nqoaOdka;rhla lsh,d' ys;d .kag nE l,am ,laI
.dkla - nqjrfhla my< fj,d iy ;j nqjrfhla my<
fjk ld,iSudj' wkak tA nqoaOdka;rhla u jH im;a
kao - oelalo lrmq foa@
m%Yakhla (-
m%d:kdjla lf<a keoao@
ms<s;=r (-
kE' kE' fudl=;a kE' f wd;afu u fudkj y
ud. M,hlg m;afjkag k lsh, ish foa w;yer,
108 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

., Wvg ke., ; wdYdj w;ayer, uerefKd;a


uereKdf lsh, wr nq yduqrefjd lsj p;=rx.
iukakd.; h f lfha uiq;a f,a;a hefKd;a
heKdf' weg;a yu;a kyr;a b;s jqfKd;a b;s
jqKdf' mqreI mrdl%ufhka ,eh hq;= hula we;ak
th ,ndf.k i uu f wiqfkka fkd ke.s lshk
p;=rx. iukakd.; fhka b|f.k h lrkag lsh,
nqyduqrefjd lsfj' oeka tAl ;uhs tA f.d,a, lf'
;dYdj w;a wer,d msrej' wr tlaflfkla wkd.d
fj,d Y= o a O djdihg .s h d jq K dg wks l a y;r fokd
mD:ckj u uereKd' kuq;a .;shlg .sfha kE' tA ojia
y;r my ;=< h hkl lrmq l=i, lufha ;sfhk
wdksixifhka B< nqjrhd my< fjkl nqoO a dka;rhla
u jH f,dafl .; l<d' tA lr,d f isoaOd: f.!;u
nqka jykafiaf.a ld,fha f ukqIH f,daflg we,a,d
tA whf.ka tlaflfkla ;uhs Th ljqre;a okakd ndysh'
ndysh" odreh oelald k oelald muKhs" weyqjd k
weyqjd muKhs' wd>%dKh l<d k wd>%dKh l<d muKhs
lsh,d Th lshmq oy jdlH ;=k nqka jykafia msKv a mdf;a
joa nqka jykafia miafia t<jdf.k .syska ;uhs oy
foikag lsfj' b;ska f mdfr" nqyduqrefjd msKav-
mdf;a jk .uka Th jdlH ;=k lsh, hkag .shd'
oelald k oelald muKhs' weyqjd k weyqjd muKhs'
wd>%dKh l<d k wd>%dKh l<d muKhs lsh,d nqka
jykafia tydg .sys,a, msKavmdf;a odkh imhdf.k
kej; jkfldg f ndysh ry;a fj,d msksjka md,d;a
bjrhs' oelalo tA msfka n,h' l=i,h fldhs ;ro lsh,
ys;kag' wksla flkd mqlal=id;s' mqlal=id;s lshkafk rc
flfkla' rclu Tlafldu w; wer,d - meoafola fj,d
- ;dmifhla jf.a me fj,d ;uka yska nqka jykafia
fydhd f.k toa tla rd;%shla .; lrkjd l=U,a y,l'
nqkayduqrefjda fydhdf.k toa u. ynfj,d' b;ska
f,dalh 109

nq yduqrefjd Wfoa oy foikj' foimq .uka fudlo


jqfKa' wkd.d jqKd' thdg ry;a fjkag ne jqKd'
wkd.d jqKd' th;a t<fokla wek,d h.shd' ndysh;a
tfyuhs" mdfr t<fokla wek,d' fudlla y wl=i,
luhla tkj Th w;f' thd tfyu uereKd' fuhd
fufyu uereKd' wksla fokakd ;ud onu,a, ry;ka
jykafia iy fud.a.,s mq;;a uy ry;ka jykafia' n,kag"
tA fokak ry;a' n,kag tA y;r fokdf.ka ;=ka fofkla
u f wd;afuu ry;a jqKd' tlaflfkla wkd.d fj,d
thd Y=oaOdjdfig .shd' oeka wms wu;r j mska lrkag
keo@ oeka fmakjo l=i,h ;=< ;sfhk foa@
nq yduqrefjd fl lshkj" tl foflfkla we;a
lshkj f l=i,a oy .ek lshkag tmd" mskla oyula
lrf.k f f,dafl j;a fjkag" l iem kag lsh,'
nqyduqrefjd lsj kE uu lsisfia;a u mskal wkqu;
lrkafk kE lsh,' nqyduqrefjd lshkj f f.d,af,d
yeu flfkla u f Njh .ek l:d lrkj' nqyduqrefjd
tl iQ;%hl lshkj uyfKks" uQ;%d" uQ;%d tl xjla
jqK;a .|hs' B<g f,a" f,a kajla jqK;a .|hs' f
jf.a ;uhs" uu Njh tl fudfyd;lg j;a jKkd
lrkafk kE' Njh lsfj meje;au' Njh tl fudfyd;lg
j;a m%d:kd lrkafk kE' fukak fufyu ms<sfl l<
tlla f Njh lshkafk' ffl meje;aug ;uhs f wms
yeu fokd u h lrkafk'
oeka f fufyu wms oy foik fldg iuyre
reoaOhs flg' tfyu nE' fl yefudagu f;afrkafk
kE' yefudag u lrkag nE' yefudag u fudf<a kE' tAl
yskao f whg iifr meje;aug wms fudkj y lshkag
kE' b;ska yefudagu f oyu fkdf;afrk tl we;a;'
wehs fkdf;afrkafk@ Tjqkaf.a Nd; is;la ke;slu'
l=i,a jv, kE' f f,dalh w;ayk ye" fuf;la tA
w;aykag k ;dlaIKh tA f.d,af,d < kE' tA
110 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

;dlaIKh ;sn flkd ;uhs gla .d, w,a,.;af;' Ndysh


mgia .d, w,a,.;a; lshmq .uka u fudlo tA ;dlaIKh
m%.=K lrd' uu f jpfk .;af; w;a iqmqre jpkhla
ys k a o ' ;dla I Kh ls fj tA ;= < ls i s h Ys , a m hla "
Ys,ma l%uhla" l%ufohla ;snKq d' f l%ufoh mqre lrka
wdmq ksid B<g nqjrfhlaf.ka wymq .uka u f;areKd'
oeka tA jf.a ;uhs wo f nqoO
a Ydikh ;=<k
s a isoO
a d:
f.!;u nqka jykafia mksndKhg m;ajqKdg Wka
jykafia f.ka wLKavj mejf;k wdpdh mrmrdj
bkakj' wdh mrmrdj bkakj' tA ry;ka jykafia,'
b;ska nqka jykafia flfkla lshk oyuu ;ud f
ry;ka jykafia foaYkd lrkafk;a' ry;ka jykafiaf.
wuq;= Ouhla kE' Ouh bf.k.;af; nqka jykafia-
f.ka' tAl jv, nqoaO;ajhg m;a jqKdg miafi tA ry;a
W;a;ufhda kej; kej;;a foikafk nqka jykafiaf.
Ouhuhs' tAl yskao nqjrfhlau wmg uqK .efykag
k kE' iud inqjrfhlau fkd,enqKdg lula kE'
tA nqoaOYdikh ;=< judkj Ydikh ;sfhkj lsh,
lshkafk ry;ka jykafia,d bkakj lshk tl' tA ry;ka
jyka f ia , d oy foa Y kd lrkj ls h ka f k nq ka
jykafiaf. oyuuhs tA foikafk' b;ska fl wykfldg
iika tf;r f l%ufoh - Ys,am l%uh - tA ;dlaIKh
m%.=K lrf.k fmr Njfha b|, we,a, ;snqK k" tA
whg fukak f lshk oyu mgia .d, jgyf.k tA wh
tf;r fjkj'
b;ska wo bkakjo f f,dalfha - rf - ry;ka
jykafia,d@ oeka l ;uhs .egj' fndfyda wh lshkj
bkakj lsh,' fndfyda wh lshkj kE lsh,' tlaflfkla
fokafkla lshkj bkag mqjka lsh,' fl ;uhs .egj'
f f,dafl ry;ka jykafia,d bkakj' ;j u bkakj'
judk j ry;ka jykafia,d bkakj' wkd.d olajd
f,dalh 111

.sh .sysfhd mjd wo;a bkakj' fidajdka ilDod.d wh


.ek fudk l;do@ t;fldg ry;ka jykafia,d j;aj
bkakj' tA wh oy foikj' kuq;a fldhs ;r ry;ka
jykafia,d nK lSj;a" fldhs ;r nqjre my< fj,d
nK lSj;a" wmg mqre l< Nd; is;la ke;ak tA oyu
f;afrkafk kE' b;ska wo f bkak Yd, msig f
oyu fkdf;afrkafk wehs@ g fmr tA ;dlaIKh mqrmq
ke;s yskao' tA lsfj l=i,h mqr,d mqreoaola ke;s ksid'
b;ska wms tA whg lrk wkqlmdj fudllao@ wfka f
f.d,a,kag f .eUqre oyu f iQCIau Ouh f;afrkafk
kE' tA yskao ksrhg fkdje B< nqjrfhla yn
fjkl y f iifr bkag ke lrkafk mska lshlshd
;j ;j;a Njfha meje;au u tA f.d,a,kag tA me;a;g u
fmdaIKhg wjYH lrk f;dr;=re imhka tAjg u
ffOhhg m;a lrka ysfhd;a Tjqka ljod o ksjk
olskafk@ ;j nqjre fldpr yuq jqK;a olskak mqjka
o@ nE'
tAl ksid Ouh foaYkd lrk whf.ka uu b,a,d
iskj f rf oy foik Th tl tl Odl jHdmD;s
mj;ajdf.k hk yeu fokdf.ka u uu b,a,d iskj
lreKdlr, Tn,d f rf ck;dj" f lshk la k
ck;djg f wh flfrys wkqlmdjla ;sfhkjd k
f whj f u.g fhduq lrkag wju jYfhka" wo
b|f.k Ndjkdjla lrkag lsju b|.;a; .uka wmsg
iudhlg hkag nEfka' m%:u OHdkhg iu jkag nEfk'
tA l g l= i ,hla ;s f hka g kE' l= i ,h ls fj wr
fl!Y,Hh" l=i,;djh - Skill lsh, bx.%sisfhka lshmq
foa u ;uhs' fl iika mj;ajdf.k tkag k' b;ska
tAl lr, ;snqK flkd k kd mylska oyhlska gla
.d, iudhla w,a,.kakj' OHdk jv, ;sn flkd
tl mefhka foflka OHdkj,g hkj' tAl lr, ke;s
flkdg ojia .Kka W;aidy l<dg neye' iuyr g
112 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

udi .Kkla l<;a nE' iuyr g ; ldf,j;a nE' nE


;uhs' wudrehs' tA ;uka fkdlrmq yskao' b;ska tAl ksid
f iifr meje;au .ek u fkdis;d flg h lrkag'
h lrk fldg b;=re foa;a flfrkj' Wv mkskj k
uu yefudagu lshkafk wyi w,a,kag h lrkag' fmd,a
.ia bf u wyqfjhs' t;fldg fldia .ia bf wyqfjhs'
fmd,a .yla w,a , ka g Wv meka f kd;a wyq f jka f k
t~re.yla ;uhs' tAl;a kE iuyr g ;=;a;s .ia' oeka
meye,s o lshk foa@
ksjk u m;df.k lghq;= lrkfldg wfkl=;a Nj
im;a ,efnkj ksjkg hkl' tA w;r;=f ysia kE'
k ;r wrka n,kag' Th tlla" Th f: .d:dj,
tfyu lshjkfldg wmg fmakak ;shk fndfyda foaj,a'
oeka iqfOd f;rksh lshkj fldaKd.uk nqoaO Ydikh
ld,fha iq f Ohs " Okxcdks h s - Okxcdks ls h ka f k
n%dyauKfhla - fuhs - fud lsh, lshkafk nq rcdKka
jykafiaf. w.%Yd% ldjla - ;=kf
a okd tl;=fj,d ydrhla
lrj, mQcd l<d' ldgo@ fldaKd.uk nqyduqrejkag' tA
l=i, Yla;sfha uysufhka" jH f,dalfha ysh lsh,
lshkafk' yenehs b;ska t;k tAflka lshkafk B<
nqyduqrefjd;a u. we, jH f,dafl b|, ;sfhkafk
Th lshk hg k' ug u;l tfyuhs" f: .d:dj,
;sfhkafk' tA fldaKd.uk nqyduqrejkag lrmq ydr
mQcdjla idOl jqKd fuf;kag tkag' yenehs fu;k ydr
mQcdj lf<a fo ksia iem n,df.k fkf' tAl u;l
;shd.kag' ksjka m;df.k" fklaLu f;kdfjka' oeka
n,kag fud;a fuf;kag wdj' Okxcdks n%dyauKh;a wdj'
yenehs Okxcdks n% d ya u Khg ud. M,hlg tka k
nejqKd' wjidk fudfydf; uu ys;kafk idmq;a;
yduqrefjd .sys,a, oy foi, n%yau f,daflg hkak
mqjka jqKd' t;fldg fud w.%Y%dldj jqKd' f
f,dalh 113

tla f lfkla j;a fjd lr, fkfjhs f l= i ,h


jvkfldg l=i,h ;=<" lshkafk ksjka uf.a hkfldg
f b;=re foaj,a ilia fjkj' ksjka u.g h lrk
flkd ljodlaj;a my<g jefgkafk kE' tAl ksid yenehs
oeka f tl mdrg wmsg Ndjkd lrkag nE' wmsg is,a
rlskag nE' Th m[ap iS,h we;s' ks;s mkais,a fmdfydh
wgis,a /lf.k wug ;d;a;g i,lf.k mkai,g
odkhla udkhla lrf.k Th .;dkq.;sl im%odh ;=<
yshu we;s' j lshkag nqjre k kE' nqjre ke;s
ldf,;a j l<d'
mkais,a wgis,a yeuodu ;snqK f,dafl' nqjre ke;s
ld,j,;a ;snqKd' odk udk tA ldf,;a ;snqKd' yenehs
tAf.d,af,d f f,daflda;a;r ;;a;ajhla oekx ysfh
kE' tA f.d,af,d f f,!lsl ;;a;ajhla hgf; ;uhs
f ish Ydia;DDka jykafia,du oy foiqfj;a' lghq;=
lf<;a' b;ska tAl u wo;a f nqoaO Ydikhla ;=<
b|f.k;a l< hq;= kE'
tA ksid uu yefudag u lshkafk f l=i,h jvkag
h lrkag' oka fokag fklaLu f;kdfjka' f
ldufk" f ;Kaydjfk" ldu ;Kaydfjka f;drj" Nj
;Kaydfjka f;drj" ysf;a lduhkaf.ka bj;a u f
;Kaydj fmdaIKh lsfuka f;dr j oka fokag ysf;a
lduhka f .ka bj;a u ;ud i;= j ;s f nk im;a
;sfhkafk ;udf.a l iem i|yd tAjd ;j flkl=g
fokjd k lduhkaf.ka bj;a u' t;fldg wms oka
fokag k fklaLu f;kdfjka'
oeka tAlhs wdh wIagdx.sl ud.fha ;sfhkafk' wdh
wIagdx.sl ud.fha iud ' f f,dalh lhs" m[apq-
mdodkialkaOd laLd - ialkaO my u lhs' rEm lhs"
fokd lhs" ix lhs" ixLdr lhs" [aKh lhs'
ish rEm lhs' <-r" ySk-m%; ku tlla' t;fldg
114 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

ish fokd ish " iem l fol u lhs' wdh


i;H ;=< iem;a lhs" l .ek fudk l;do@ iem l
fol u lhs' f foaYkdj ;=<" Ouh ;=<" nqkajykafia-
f.a p;=rdh i;H foaYkdj ;=< ish ykd .ekS lhs'
kEu ykd.ekSula lhs" fydf|a' wdh f wu ;d;a;
lsh, kE' tAj;a lg jefgkafk' t;fldg ish ixLdr
lhs' ish l=i,dl=i, lu lhs' ish [aK is;a
lhs' t;fldg m[apqmdodkialkaO u lhs' f lg
fya;=j ;Kaydj' b;ska wms ;Kaydj ke;s lrkag k'
;Kaydj ke;s lr.ekSu ;uhs ksjk lsh, lshkafk'
lska u lsh, lshkafk' tAlg k lrk l%shd ms<sfj;
m%;smodj ;uhs wdh wIagdx.sl ud.h' t;fldg wdh
wIagdx.sl ud.h jeuu l=i,h' fyd|g u;l ;shd.kak'
meye,s o lshmq foa'
wdhs mska fkfjhs oeka l:d lrkafk l=i,h'
fudllao wdhdIagdx.sl ud.h jvk tl ;uhs wms l=i,a
lsh, .kafk' t;fldg wdhdIagdx.sl ud.h lsh,
lshkafk fudllao ksjka olsk jev igyk' lska fok
jev ms<sfj<'
t;fldg iud h lshk ;ek tkafk Tf;kag'
oeka m<fjks ud. wx.h iud h' iud fh
m<fjks fudllao t;fldg@
lafL Kx - f m[apqmdodkialkaO l' laL
iuqofha Kx - lg fya;=j' B<g laL ksfrdaOh -
ksjk - lska fok ;ek" l ke;s lsu' f lshkafk
;Kaydj ke;s lsu' l ke;s lrkj lshkafk ;Kaydj
ke;s lrkj' meye,so@ ;Kaydj yg.kafk fldfyo@
;ud ;=<uhs' wefia ;Kaydj yg.kafk wei mskjkak
yskao lfka ;Kaydj yg.kakj' kdifha" f" lfha''' tA
jf.a' wdh;kj,g" tA tA ;eku" ;Kaydj yg.kakj' ux
tAl ia;r lrkakE oekau' wms tAl fjk ojil l:d
f,dalh 115

lruq ia;rd;aulj' t;fldg f ;ekaj,u ;Kaydj


ke;s lr, odkj' f ;Kaydj tAl ;uhs ldu ;Kayd
fklaLu" lduhkaf.ka fokag k' f ;Kaydj ke;s
lsu' Nj ;Kayd' tAl;a ke;s lr, odkj' f ;Kaydj
ke;s lsf ud.h ;uhs wdh wIagdx.sl ud.h' laL
ksfrdaO .d mmodh Kx wdh i;H fukak fl'
fl ;uhs iud h' fukak fl we;s lr.;a;
ukqIHhd B<g fudlo lrkafk'
B<g wms hkj fklaLu ixl,amkdj,g' wkak
tA fklaLu' tAlhs lsfj' fklaLu ixl,amkd ;=<hs
lghq;= lrkak k' fuf;la l,a oekf.k ke;sj ysgmq'''
l lshkafk m[apqmdodkialkaOh' tAl ;=< ;uhs f
l ;sfhkafk' tAl oekka ysh k''' tAl fkdoek ysgmq
ksidfk oeka wr ish lu ixLdr lhs lshmq ksid"
;uhs nqyduqrefjd lsfj iud ixlmam lshk ;ekg
.;a ; fkla L u ixl,a m kd' meye,s o ls h mq foa @
fklaLu ixl,amkd .;a;' fuf;la l,a ;snqfK ldu
ixl,amkd' f lg fya;j = ldufk' tfyu k lduhka-
f.ka bj;a fjkag k' tA yskao fklaLu ixl,amkd
biairyg .;a;' t;fldg lduhka ksid ;ud jHdmdo
ysxid fol isfjkafk' tAl yskao" tA fol;a w;ykag
k' wjHdmdo wysxid fol lreKd ffu;%s fol .kag
fk' t;fldg l=i,h jvkjd lshkafk fudllao@ wms
lduhkaf.ka bj;a ug .;a; wIaGdkh lreKd ffu;%S
fol fmroe lr.;a; is;=,a,' t;fldg f l=i, is;
lsh, lshkafk fudllao@
oeka lduhka lsh, lsfj wmsg wfma bkashhka
mskug ;sfhk im;a fk' wms tAjhska bj;a fjkag
;SrKh lrkj' wms i;= foaj,a" wms wdrN fjk ;ek
;uhs fu;k' uQ , s l ms h jr odkh" u w;a y eu -
m;Hd.h' t;fldg l=i,h lshkafk m;Hd. is; iy
116 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

lreKd ffu;%s fol' fuf;kag wms hkag k' b;ska


fl lrkag ldgo ne' oeka wr wms idudkHfhka
iu;h ;=< odkhla , fudkj y lr, wms fudlo
wjidkfha lrkafk' f foaYkdjl fudlo lrkafk'
f f foaj,a lrd fflka fo ksia iem lsh,
l;kaorhla lshkjdfk' fo ksia iem ,efjd f
iir meje;aug oeka wms fjd lshlshd bkag hkag k
kE weg fkdoekS fjd ,efnkj' fjd m%d:kd lrkag
k;a kE' oeka f f;kdfjkau oka fokak k kE'
oka fokak f,daNfk ksiaiq' fyd|g u;l ;shd
.kak' fokak f,daNhsfk" oeka fokafk ldgo@ ms<f s ulg
lEu lla ;shkj y" mkaif,a yduqrejkag lEu lla
.sysx fohs' oeka f fofla u .kqfokqjla keoao@ mkaif,a
yduqrejkag lEu l fokafk fndfyda fofkla ux
lshkafk Tlafldu fkfjhs' fndfyda fofkla' t;k
.kqfokqjla ;shkj' fudlo mdxY=l+f,g yduqrefjd
tkafk ke;sfjhs' ms;lg f.kak .kag nefjhs'
odfklg Ou foaYkdjla lr.kag nefjhs' tA f;kdj
;sfhkafk' tA yskao yduqrefjd k' t;fldg lEu' oeka
nqka jykafia lsh, ms<fs ulg lEu lla ;shkj ke;ak
fnda.ylg ls lla jlalrkj' ms<sfulg ke;ak
fnda.yg isjqrla fmdfrdakj' oeka tAjg f,daN kE' wehs@
wehs f,daN ke;af;@ oeka tA f.d,a, wy, ;sfhkj f
nqyduqrejkag fokfldg y uy;a M, uydksixihs'
je mska ,efnkj' tA ksid jefhka mska ,efnk ;ekg
;uhs fokag ,Eia;s" fokag leu;s' tAl fk fya;=j' kuq;a"
tAf;kdj kE nv.skafka bkak flfkl=g hdplfhl=g
lEu lla fokag' wi,ajeisfhl=g ke;s ne flfkl=g
msysg fjkag fokag f,daNhs' oeka w;k u fkdfjhs
;s f hka f k' t;k ;s f hka f k .kq f okq j la ' t;k
;sfhkafk yqla fj,djg wr fmdvla , f,dl= fohla
,nkak k lrk wdfhdack f;kdj' fl fyd| kE'
f,dalh 117

fyd| kE lsh, lshkafk'''' ,efnhs' tA ,efnk tl;a


fyd| keye' fudlo" wmsis is;lska , ;sfhkafk' Bg
jvd krlo fl yhg kafkd;a' tAlhs lsfj' oeka
nq ka jyka f ia f . Ouh wy, ;s n q K flfkla
nqoaOYdikhla ;=< fn!oaOhd hhs lshd.kska ;jrg;a
fn!oa O fkdjk j;a m s < s f j;l bka k j k Tjq k a
fn!oaOfhd fkfjhs' meye,s o@ nqoaO Ydikhla ;=< nqoaO
lshk f,an,a tl .yf.k' oeka odkh fn!oaO fkdjk
wks;a wd.j,;a ;sfhkj' fn!oaOfhda ;r o oka
fokafk@ l%is ;
a hs dks wh oka fokj' yska wh oka fokj'
bia,dlfhd oka fokj' tA f.d,a,kag m%;sM,
,efnkakeoao@ ,efnkj' tA f.d,af,d jH f,dafl hkafk
keoao@ uq ; ld,h u lem l<d f;fid u;=h"
wirKfhd fjkqfjka' jHf,dafl hkakeoao@ yenehs tAl
lem lf ksjka m;df.k k fkfjhs' tA f.d,a,kaf.
wd.f hg iq.;sh' iaj. ud.h - iq.;sh lsfj
wdmyq f,!lsl fohla - jH- f,dafl" fohka jykafia"
tA wh woyia lf' ux ys;kafk t;k ksjk jf.a ksula
kE' m[apqmdodkialkaOh ksula t;k kE' b;ska tA jf.a
;shkj' uy oka fok wh bkakj' fn!oaO fjkaku k
kE' b;s k a fn!oa O fkdjq K wh;a oka fokj k
fn!oaOfhd;a oka fokj k fn!oaOhkaf.hs fn!oaO
fkdjk whf. oka fuhs fjkila ;sfhkag k' ke;ak
f wd. fol u tlhs' f ish wd. tlhs' kuq;a
tfyu fjkag nE' tl u Ydia;Djrhd ;uhs f,dalfha
my< fjp f,dalh wksphs" lhs" wkd;auhs lshmq' wksla
ish Ydia;Djre lsfj f,dalh ks;Hhs" iqLhs" wd;auhs
lsh,' ks;H" iqL" wd;auu meje;au i|ydhs' oka fokafk
tA f.d,af,d' t;fldg wksp" laL" wkd;au lshk f
f,dalfhka u i|ydhs fn!oaOfhd okafokafk' t;fldg
wkak t;khs fn!oaO odkfha ;sfhk fjki' meye,s o
lshmq foa@ m%;sM,fh wvqjla kE' wrlg jvd m%;sM, wr
118 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

jHf,dal iq.;s im;a n,df.k fok odfkg jvd f


odkh msishs'
keoao@ To@
meye,sj u wf,daN is;ska fokafk' woafI is;ska"
wfuday is;ska fokafk' jH f,dafl hkag fokafk
wf,daN is;lskao@ jHf,dafl hkag oka fokafk wf,daN
is;lskao@ iq.;s im;a m%d:kdfjka oka fok ksyd
wf,daN is;lskoa oka fokafk" kE' f,daN is;lska fokafk'
tAlfk ux lshkafk fu;k y jrola lrkj Tlafldau,
ls h ,' f;a f rkjo ux ls h k foa @ t;k ;s f hka f k
.kqfokqjla' t;k ug ielhla ysf;kj fu;k Th lshk
foaj,a ,efnhso lsh,' wehs@ f,daN is;lafk ;sfhkafk'
b;ska f,daNh wl=i,hla fk' pqgla fl y ishqj
ys;kak k' f fndfyda foaj,a'
fklaLu ixl,amkd" wjHdmdo" wysxid lshk
ixl,amkd uq,a lrf.k ;uhs wms oka fokak k' oka
fokj' u" w;a yeu m;Hd.h y wudrehs' fudlo f
m[apm q dodkialkaOh ;=<ufk ;Kaydj ;sfhkafk' ixLdr
;sfhkafk t;kufk' wehs fokd" ix fol wkqj b;=re
l ilia fjkj ;Kaydj we;sfjkjfk' tA ksid ;Kaydj
w;wkag y wudrehs' fokag ys;kagj;a leu;s keye'
tAl b;d meye,shs' tAl ksid ;uhs wms tAlg tA is; hqKq
lrkag k' oeka wms fok is; hqKq lrkag k' fok
is; hqKq lrkj fjkqjg ;uhs wms oeka lrkafk
.kqfokq is; hqKq lrkj' .kqfokq is; fkfjhs"
wdfhdack is; fkfjhs fmdvla , f,dl= fohla ,nk
tl fkfjhs fok is;' w;a yef is; hqKq lrkag
k' fokag f,daNhs' oeka Th iuyre fokj lsh,
ys;kakg;a nE' iuyre ys;d .;a;;a fokag f,daNhs' ,;a
iuyrekag i;=gq fjkag nE' wmrdfo uu kafk''' fl
g jvd fyd|hs''' fufyu ug lrkag ;snqK''' ,
bjrfj,;a f,daN fjkj' n,kagfld Th ys;a we;sfj,d
f,dalh 119

we;s k ;r' mqre lr, ke;s jqKyu fokag ysf;kj'


ys;=jg fokag nE' fokag lsh, lshkag f,daNhs' ys;kag
f,daNhs' ys;=j;a" Bg;a jvd wudrehs lshk tl' fokak
lsh, lshkjg;a jvd wudrehs fok tl' Bg;a jvd wudrehs
, i;=gq fjk tl' wksjdfhka yqla fj,djg , la
fjp ;eka we;s k ;r' wmrdfo yskafkl=g kak'
thdg fyd|g w;la mhla fyd,a,, jevlrkag mqjka'
tAjf.a wms ys;d.kakj' O foaj,a" is;= ,s tkj' wmrdfo
tA yduqrejkag odfk kafk" yu iai, S hs" lshkj fkao@
b;ska tA jf.a fjkj'
b;ska t;fldg y wudrehs fokag ys;k tl' lshk
tl' fok tl iy , i;=gq fjk tl' t;fldg B<
foa' fl wudrehs' tfyu k wmsg fl ;uhs" g
m%;s reoaO foa lrkag k' fokag' fklaLu f;kdfjka
fokafk' t;fldg wrj .ek fkdis;d ;uhs oka fokag
k' tA f,daNlu ksid' fokag ;shk f,daN lu ksid
;uhs oeka Th ms<u s j,g Th fjk fjk ujd.;a;= foaj,g
fokag f,daN kE' tA wehs@ tAl f,dl= mskla yd n,df.k'
t;fldg ljqre y msk mska n,df.kfk oka fokafk'
msk n,df.k okafokj k tAl y wmrdOhla uu k
lshkafk we;a;gu''' tA ;ru f''' wmrdOhla lsh,
lsfj tla;rd hl kslx my;a jevla jf.a ug k
ysf;kj' wms wehs f ;ru l=yl lsh, ysf;kj'
f msk fkd;snK q d k wms ldgj;a fudl=;a fokafk
keoao@ t;fldg fudlla o ;sikakk q f
a .hs ukqIHhkaf.hs
;shk fjki@ Th jf.a f.dvdla m%Yak u;=fjkj'
t;fldg fokag f,daNhs' yenehs fokag mqrefjkag'
nqyduqrejkaf. ldf, b|, ;shkj tAlidgl
nuqKd lsh, flfkla' n%dyauKfhla' yu mam;a' tA
nuqKdf. | nehghs fokakg u Wvqlh jid.kag
;sfn tl ijhs' tAlhs tAlidgl nuqKd lsh, lshkafk'
120 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

tl ijhs ;sfhkafk' b;ska" f fokakg u ljodlaj;a


tl g f.oka t<shg neye, .ukla hkag nE' tlafl-
fkla .sfhd;a tlaflfkla f.or bkak k' fudlo f.a
we;=<g fj,d bkakj' fudlo Wvqlh jid.kag fokakg
u ;sfhkafk tl weuhs' wvksrej;ska hkak ne yskao'
b;ska nqka jykafia oy foikag tA m<d;g wdj' we;a
Ouh foaYkd lrkj' oeka f fokakg tlg .sysx nK
wykag nE' b;ska oeka tl fj,djl tlaflfkla hkj'
wksla tlaflkd f.or bkakj' oeka tl ojila fldfydu
y f nuqKd .shd neh f.or ;sh, nK wykag'
b;ska f Ou foaYkdj wyf.k bkak fldg f nuqKdg
mqu i;=gla oefkkj' meyeula nqka jykafia flfrys'
b;ska nuqKd l,amkd lrkj fuhdg ux f ij mQcd
lrkag k lsh,' tA tlal u uy f,dl= f,daN lula
ysf;kj' wdmyq wl=,.kakj ij' wdhs;a lla fj,d
hkfldg wdhs;a ysf;kj fl mQcdlrkag k lsh,'
wdhs;a ysf;kj f,daNlu' Tfydu Tfydu lSm ierhla u
y;r mia j;djla u fl fokag ysf;kj" wdhsu wl=,-
.kakj' wka;sug fldfydu y fl fokj' mQcd lrkj
nqyduqrejkag fl' tl u ij fokakgu ;sfhk mQcd
lrkj' mQcd lr, bjr fj,d fudlo lrkafk@ thdg
i;=g byjyd .sys,a, fuhd lE .ykj uu kqjd" uu
kqjd lsh,' tA fj,dfj tA wy, my, bkakj rf
rcqrefjd;a we,a, n,df.k' rcqrefjd Nh fjkj'
uu kqj uu kqj lsj" uf.a rclu;a ke;s jqKd ;uhs"
ljq r e y we,a , tA l ;a wdl% u Kh l<d o ls h ,
rcqrefjd Nh fjkj' Nh fj,d fydh, n,kj' b;ska
uu f lshkag .sfha tAfl wdksixi ;j f.dvla ;sfhkj'
tA l:dj oeka lshkakE''' wkak tA jf.a oka fokag k'
mqjka o fokag uu lshkafk tAlhs' oka fokj k tAl
idgl nuqKd jf.a oka fokag'
f,dalh 121

oeka f kafk fudlgo nqka jykafia flfrys"


Wka jykafiaf. Ouh flfrys" meye,d' myka is;ska
kakd' ux ys;kakE lsij s la n,df.k kakhs lsh,' oelalo
mqomq ye' wkak tfyu mqokag' wkak tfyu mqokfldg
;ukag i;=gla ;shkj' tAl ke;s ksid ;uhs" nqka jykafia
mksndkhg m;afj,d wjqre fooyia mkaish mKyla
fjkag we,a,;a nqka jykafia ke;s nqoaO flfkla
m%;sudjla jYfhka yodf.k tAlg mqokafk' tA nqka
jykafia flfrys meyefuka fkf' tA ;Kaydfjka
mqokafk je mska .kag' ke;s mskla we;s lr.kag' nqka
jykafia kE' wms nqkag msj lsh, ms<sfulg ;shkj
lEu' oelalo lshk foa' fl uu ;rylg lshk fohla
fkf" kuq;a Th lshk foa u ke;s ne ksfyl=g msj
k wkak nqoaO foaYkdj ms<smeoao fjkj' foaYkdj
ms<smeoafo wehs@ foaYkdj flfrys ;sfhk meyeu ksid'
nqka jykafia flfrys ;sfhk meyeu ksid' nqka
jykafia flfrys ;sfhk Nla;shlg f.!rjhlg" fo-
ksia iem ,nkag tfyu fkdfjhs' t;fldg oeka meye,s
o lshk foa@ tAl jqK;a fokafk nqka jykafia wmg
lsj fukak fl lhs" fl lg fya;=j tA ksid f
lska fokag k fl lrkag k lsh, wkak tA
f;kdfjka oka fokag' l=i,h jef f;kdfjka'
wdh wIagdx.sl ud.h jef f;kdfjka' oeka
meye,s o lshmq foa@ odfk fokag k fukak f hg'
t;fldg fjd mska lshkj' ffl kEu ul
m%;smdlh ;shkj' wms if;la ur, m%d:kd lf kE
ksrhg hkag' m%d:kd lrkafk;a kE' kuq;a tAfl
wdksixih fjkia fjkafk kE' Tyqg tA wdksixi ;shkj'
wmdh.dhs' tA jf.au msfk;a" oka fu;a lshkj' fudk
f;kdfjka kak;a f h m%;sM,hla ;shkj yhg
kafkd;a' .kqfokqj fkfjhs yhg kafkd;a' tA yskao
122 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

f wdh wIagdx.sl ud.h jef ksjka oelSf


mrud:fhka fok u isf;a ;Kaydj ke;slr .ekSf
is;ska fok u' t;fldg" isf;a flf,ia wvq lr.ekSf
f;kdfjka fok u" odkh' uy;a M,hs uydksixihs'
tAl msis is;la' tA is;g fldhs;r foaj,a ,efnhso@
yenehs tAl;a ys;kag tmd ,efnkj lsh,' fklaLu
f;kdfjka fokag' tAl uy;aM,hs uydksixihs lsh,
wdhs tAl w,a,kag;a tmd' fudlo f Ydikfh nqka
jykafiaf. foaYkdfj iqfYaI u foa ;uhs w;ayeu'
;Kaydj lshkafk w,a,d.ekSu' t;fldg fflka
fokj lsh, lshkafk w;a yeu'
t;fldg" nqka jykafif. Ouh ;=< foaYkdj ;=<
l=i,h lshkafk w;ayeu' wmg ne;a tAl' flg ;uhs
wms h lrkag k' meye,s o lshmq foa@ tA w;ayeu
wdrN lrkafk odkfhka' fuf;ka oka fokag mqjka'
wdi oka fokag mqjka' wNh fokag mqjka' wdi
lsh, lsfj Th wdydr" we me, jf.a fN!;sl
foaj,a' jdiia:dk fnfy;afya;a jf.a foaj,a' B<g wNh'
lg m;a fjp flfkl=g jpk lla we;s Tyqf. ys;
ikikak' nh fjkag tmd wms bkakj <" wms n,d.uq"
Thd l,n, fjkag tmd lsh, is; ikikag ksjkag
mqjka wmg' tAl wNh' Nhg reoaO foa' tAl;a odkhla'
Ouh" Ou odkhla' ioaOuh - Ouh f' f Ouh
lsh, fokag mqjka' odk iS, Ndjkd lsh, fokag mqjka'
f;rejka flfrys is; myojk ye lsh, fokag mqjka'
tA ke;;a wvq .dfk <ufhl=g mdvula" fmd;la" Tyqf.a
meje;au i|yd Tyqf.a hymeje;au i|yd lsish fohla'
tAl;a tla;rd hl Ou odkhla' f Tlafldu odk'
b;ska fl lrkag k'
b;ska" wdrN lrkafk t;kska' m<fjkshg u w;a
yeu' T;ks k a Tla f ldu w;yka g nE' fndfydu
fmdvhs' fl mdr;djg tl;= fjkj' msk iifr
f,dalh 123

meje;aula ;shkj' ksjka olskl iifr meje;au


;shkjfk' wms h lrkafk lska fokag' t;fldg
B<g fudlo lrkafk' odkfh B< mshjrg wms hkj'
fklaLu wjHdmdo <g miafi'''
B<g wms hkj" by< u ;uhs w;a yeu f,dafla'
fudllao@
lhska jk wl=i,fhka je<lSu'
jpkfhka jk wl=i,fhka je<lSu iy
:Hd wdjfhka je<lSu'
jpkfhka lrk wl=i,a y;rla ;shkj' fndre
lshkj" fla<d lshkj" ysia jpk lshkj" MreI jpk
lshkj' f y;r lrkafk ldu ;Kaydfjka o keoao@
fndre lshkafk wehs ;ukaf. jdishgfk' fla<d
lshkafk ;ukaf. jdishg o keoao@ tlafld ;ukaf.
jdishg' tfyu ke;ak oafI ys;lska fla<d lshkj'
i;=ka bkak fokafkla |jkag' |j, ;ukaf. jdishg
fudkj y fohla' ke;ak fokak ;ry fj,d bkakj
oel," i;=gq fjkak ukiska' tAl oafIh' jHdmdo
ysxidj,g jefgkafk' tfyu ke;ak fudkj y
jdishlg' fla<d lshkafk" fndre lshkafk" ysia jpk
lshkafk" mreI jpk lshkafk Th ldu f;kdfjka'
ke;ak jHdmdo" ysxid f;kdfjka' t;fldg fflka
fokag k" fklaLu" wjHdmdo" wysxid f;kd oeka
wmg ;sfhkafk' wkak wms oeka jpkh ixjr lr-
.kakj' wr lrmq jer jev oeka w; ykj' jpkfhka
lrk wl=i,a y;frka j<lskj' wkak" jpkh ixjrhs'
B<g lhska fjk wl=i,a ;=k' m%dK>d; lrkj"
wo;a;dodkh" ldu :Hdpdrh' tA ;=fkka j<lskj' wkak
tA ;=k u lf<a ;ukaf. jdishg' ;uka mskjkag' tA ;=fkka
124 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

j<lskj lsh, lshkafk( tAflka fokj' wkak lh


ixjrhs'
:Hd wdj" fndrefjka j;a fjkafk ;ukaf.
jdishg' fndrej w;ykj' i;Hfhka j;a fjkj' wkak
lh" jpkh" fol ixjrhs' wkak YS,h'
oeka odkh .ek' odkh fklaLu f;kdfjka
fokfldg wms ksjk ;uhs b,lal lrkafk' kuq;a f
odkh uy;aM, uydksixihs' nqyduqrefjd odkfh
wdksixi y ,iaikg ia;r lrkj' u ;=<' m%Odk
jYfhka fok flkd ksiaiqkag m%shhs' t;fldg fok
flkd flfrys uy;a lS;shla me;sr hkj' bfu oka
fok flkd lS;shg m;a fjkj' wdfh;a" k .ykag
k kE' fnda .ykag k kE' oeka odkag k kE'
Yo ldYk od, rgg lE.ykag k kE' fnr.ykag
k kE' ksil a ,xlj ksYY a oj fokfldg lka lg hkj'
ljqre;a okakj' ksiaiqkag m%shhs okafok flkd' thdf.
hym;a lS;srdjh me;sfrkj' k iNdjlg thdg
ksNS;j hkak mqjka' tAjdf.a wdksixi ;sfhkj' i;a
mq r eIhka f .a wdYS jdohg ,la f jkj' f wd;a f uu
,efnkj wdksixi' f odkh'
B<g iS,h' iS,h Bg jvd uy;aM,hs' uydksixihs'
odkhg jvd by< mshjrla iS,fh ;sfhkafk' i; mylaj;a
ho fjkafk keye' i,a,s hkafk keye is,ja ;a fjkag'
iaiS,j j;a fjk jir iShl ;hg jvd tl ojila
is,aj;a j j;a u jkj lsj'
wdfh ljqrejlaj;a wfka iajdka jykai" Th lshk
hg wmg j;a fjkag nE' j;a fjkag k f YslaId
mo lvkag k' ke;=j j;a fjkag nE''' lsh, m
lrkag k kE' iS,h rlskag k ye wfma fmdf;a
;shkj' fndfydu ,iaikg'
f,dalh 125

tl f.dfhla hkj' f''' lef,ag ,S j.hla lmdk


tkag y ke;sfjp yrflla fydhkag y ug u;l
kE' tA foflka tllg' ;udf.a wf;a ;shk - thdf.
wf;a le;a;l=;a ;shkj' tA le;a;;a wrf.k lef,ag
hkafk' l rla hkfldg msUqfrla we,a, fuhdj
fj<d.kakj' oeka f,aisfhka mqjka f le;af;ka f
msUqrj lm, fldg, ur, od, ffrkag' fuhd lrkakE'
oeka msUqrd ;o lr.kakj" fj<df.k' b;ska l l
oeka fuhdg fokdj oefkkj' Bg miafi fuhd l,amkd
lrkj oeka l l ;o fjoa wudre jefjkj" ;j
fj,d .sfhd;a tfyu'''' urK nh lshk tl by<u hfk"
flj urkag ysf;hs lsh, wf;a ;shk le;a; is lrkj'
n,kag ysfhka is,a rlskj lshkafk lhs' is,a
rlskag k wkak tfyu' f m%dK>d;h tfyu j;a uu
lrkakE' flj urkag ysf;hs' ug ;j fokd oefkk
fldg fokdj we;s fjkfldg lsh, ys;df.k fudlo
lf@ is lrd le;a; me;a;lg' Bg miafi n,kag f
msUqrd f ukqiaihj w; wer, hkag hkj' wkak n,kag
iS,fh wdksixi' b;ska fukak fufyuhs is,a rlskag
k ysfhka' f;a .shdfj' iaiS, ;hg jvd
is,aj;a urKh W;=' fudlo urKh lshk tl Th wms
ys;df.k yshg l iuq;shla' f Ouh ;=< uefrk
flfkla kE' tAl yskao Th urKh iuq;s urKhla' f
fmdvla f ;djld,sl wn,ul jf.a ukqIH ;hlg
we,a," Th jf.a wl=i,a lr, .;s .d fjkjg jvd
fyd|hs" fl w;wer, iq.;shlg hk tl'
tA yskao ysfhka is,a rlskag k'
oeka is,aj;a jk flkdf." lh jpk ixjr lr.;a;
flkdf. wdks i xi .ek nq yduq refjd fndfydu
,iaikg lshkj'
fudllao m<fjks wdksixih is,aj;a flkdf.
m<fjks wdksixih ;uhs Tyqf. im;a fNda. jefvkj"
126 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

im;a jOkh fjkj" hqKq fjkj' wehs@ is,aj;a' lh


jpkh ixjrhs' f is,a rlsk tl y wudrehs' is,a rlskg a
uyd hla k' ukd isyshla k' isyshla ;sfhkag k'
ke;ak is,aj;a fjkag nE' wjisysfhka b|f.k nE'
lduhkaf.ka fjka fjk tl y wudrehs' fklaLu
f;kd we;s lrf.k f is,aj;a fjkag hkfldg y
wudrehs lh jpk ixjr lr.kag' flg t<U is isysh
;sfhkag k' t;fldg f isysh ;shk ksid Tyqf. is,a
rlskag .kak isysh ksid u Tyqf. wks;a lghq;=;a
id:lhs' tA isysh md lrkj' t;fldg fudlo
fjkafk Tyqf. fNda. jOkh fjkj' im;a jOkh
fjkj' tA m<fjks wdksixih is,aj;a flkdf.'
fofjks wdksixi ;uhs is,aj;a flkd flfrys rg
mqrd hym;a lS;s rdjhla me;sfrkj' m%ios
a hg m;a fjkj'
is,aj;a flfkla k tA fofjks wdksixih'
;=kafjks wdksixih ;uhs is,aj;a flkd kEu
iNdjlg rdc iNdjg mjd ksNS;j hkj' thd Nh kE'
m lrkakE' lsisu wl=i,hla lrkakE' lh jpk fol
ixjrhs' y ksNS;hs' Tyq hkj' fudlo is,aj;a flkd
jgd ukd mjqrla jf.a uyd Yla;shla f.dvkef.kj'
lr, nefjd;a fmfkhs' is,aj;a flkdg f .dNSr
l Tlafldu ;shkj' tA Yla;h s ;uhs wr ksNS;j hkafk
bhg rdc iNdjg mjd' t;fldg tA ;=kf a jks wdksixfi'
y;rfjks wdksixi ;uhs is,aj;a flkd isys uq<d
fkd" urKhg m;afjkj' isyf s hka u h hkj' isyf s hka
uefrk flfkla .;shlg hhso ljodlj;a@ wjisysfhka
uerefKd;a ;uhs .;shg hkafk' isysfhka uefrk
flfkla ljodlaj;a .;shlg hkafk kE' wksjdh-
fhkau iq.;s.dhs' tA y;r fjks wdksixih'
miafjks wdksixih iq.;s.d fjkj' isysfhka
uefrkj lsh, lsjfk oeka' tfyk iq.;s.dhs' Tkak'''
wdksixi'
f,dalh 127

b;ska t;fldg oeka fjd lrkag k' b;ska fl


yenehs u;l ;shd.kag k' YslaId mo lshk tl fkfjhs
uu f woyia lf<a' mdKd;smd;d fru islaLdmox
iudhd lsjg ,efnk lsisjla kE wmsg' tAl lsj;a
jevla kE''' tAl lrkake;ak' tAl fkdlsj;a lula
kE' m%dK>d;fhka je<l=Kd k' fyd|g u;l ;shd.kag'
t;fldg wkakdodkd fru islaLd mox iudhd
lshkag k kE' kak lshkag uu tmd lshkakE' lsjg
jevla kE' tAl lf ke;ak' tAfl lsj lsh, ,efnk
wdksixihla kE' tAl lrkag k' tAl lf<d;a ;uhs''''
tys m%;sM, ,efnkafk' b;ska tAl lrk flkdg l
fkdlsh yshg lul=;a keye' tA yskao f YslaId mo lSu
fkfjhs jeo.;a' fjd l%shd;aul lsu' f iS,fh
msysgkag k' f iS,h l%shd;aul lrkag k' t;fldghs
ffl wdksixi ;sfhkafk' t;fldg" YslaId mo lshk
iudchlska wmg jevla kE' YslaId mo rlsk iudchlska
wmg m%fhdack ;sfhkafk'
t;fldg f iS,h rlskag mqjka' t;fldg f
YslaId mo wms iudoka fjkafk ldgo@ yduqre flfkla
bia i ry ms g o@ oeka yduq rejka g fudlla o ;s h k
jqjukdj''' wmsg ;shk jqjukdj''' yduqre flfkla
biairy" iajdka jykai uu m%dK>d;fhka j<ls lsh,
lshkak' ux k lshkafk tfyu wjYH kE' ;uka tfyu
bm;a fj,d lrkag jqjukdjl=;a kE' yduqrejkag
jqjukdjl=;a kE" tA whg tfyu lrjkag' Th iS,h wks;a
wd.j,;a ;shkj' odkh wks;a wd.j,;a ;shkj'
Ndjkdj wks;a wd.j,;a ;shkj' u;l ;shd.kag'
Ndjkdj ;shkj' y'''' ux lshkak ke;af; fudllao
lsh,' wks;a wd.j, iy nqoaOd.f ;shk tl bfha'
;j lla tydg .shyu'
t;fldg" wms u;l ;shd.kag k' f fmdfrdka
fjkag k' f ndysr ldgj;a fkfjhs' ux f lshkag
hkafk f yduqrefjd .dj tmd lshk tl fkfjhs uu
128 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

f lsfj''' wms l<hq;af;a l=ulao@ ienEj k wms f


wIaGdkh wms f fmdfrdkaj fjkag k ;ukag' wms
wjxl fjkag k ;ukag' wms ish,a, lrkag k ;uka'
fudlo f uq f,daflu ;sfhkafk f nUhla ;r
Yrh ;=<' fudllao f f,dalh'''' m[apqmdodkialkaO
f,dalh' ndysr fldfyj;a kE' wmsg ndysr f,dalh;a tlal
lsis .kqfokqjla kE' ;uka ksjer fjkag ;uka foi
n,kag'
biafi,a, wymq m%Yafk" ;ry hkj' wehs ;ry
tkafk@ t<sfh ksiaiq lrmq jrolg o@ kE' ;ukaf.
ys; jerhs' wehs@ f f,dalh wksphs lsh, oelal k"
f;are .;a;k tA lshkafk ksjka olsk" wr wdOHd;al'''
w;a;fhka olsk tl fkf ux f lshkafk' Bg
l,ska ioaOuh wy, ;sn k" wr ;a;duh m%j iq;uh
m%j ;snqKd k f nq yduqrejkaf. Ouh wymq
flfkl=g ;ry tkag nE' ;ry tkj' iajNdjh flf,ia
;shk yskao' kuq;a md,kh lr.kag mqjka ys;' wksp
foalg fk f ;ryfjkafk' l" wkd;au" b;ska fudlgo
wms ;ry fjkafk' wmsg f f,dafl fjkia lrkag
mqjkao@ ;ukagu mqjkao ;ukaf. f;a fjkia
lr.kag' ;ry .sys,a, mqjkao@ oeka Th ysiflia oeka
/jq,a iq jqfKa wy, o f uy;a;=rekaf.ka weyqjo@
md,kh lrkag mqjkao l@ l flia iq fjkj'
mqjkao md,kh lrkag@ nE fkao@ nE' wehs ;ry fjkake-
;af;" fldKafv;a tlal' oeka uy;a;h ndysr foag ;ry
fjkj' f wyj,d jer jev lrkj' ke;ak" fufyu
lrkakE' f ;ry jqKd' tA uy;a;hg wjk; fkdjqK
ksid ;uhs ;ry hkafk' uy;a;h ndysr foa .ek l:d
lrkj' uy;a;h ;=< u foaj,a uy;a;hg wjk; kE fk'
weyqjo flia iq fjkago ux lsh,' kE' wehs ;ry jqfKa
ke;af;@ thd oelal fl ;uhs iajNdjh' t;fldg
;ryla tkakE' wehs@ wr ksiaiq tA jer jev lrk tl
iajNdjh fjkag neo tA f.d,a,kaf.'
f,dalh 129

u;l ;shd.kag''' f f,dafl bkafk Tlafldu,du


msiafid lsh,' nqyduqrefjd lsj( if mD;ckd
Wu;a;ld" ry;ka jykafia yer' ish,af,da msiafid'
msiafila nekakyu ;ry hkjo@ msiafila msiaiq jev
lrmqjyu ;ry hkjo@ kslka ys;kag' uf. <g f
Bfh fmfo flfkla tfyu wdj' tA;a jf. ;ry hk
tl .ek weyqf' oeka y m%Yakhla''' lg fyd|
WodyrKhla ux f.d,a,kag lshkak' mdfr hoa'''' Th
ykafhka hkfldg" f.or lsgqj ksfyla b|ka fyd|g
u nkj" fyd|g u nkj" b;d u my;a jpk md
lr,' b;ska y le<,a,lg m;afjkj' oeka ;ry .sy, s ,
a d
yDoiaMkaokh jefj,d' t;fldg P jKh fjkia
fj,d uyd foaj,a fj,d oeka jevg hkj' y ,echs'
tl me;a;lska biafi,a, ,ecdjla we;s jqKd' f ksy
nkj'''' B<g ;ryla we;s jqKd' Bg miafi fudlo
lrkafk oeka jevg hkj' oeka ojiu wid:lhs' lrk
jev Tlafldu y kE' fudlo uki oeka wjq,a fj,dfk'
Tfydu b;ska oji .; lr, fndfydu wiykfhka oji
.; lr, f.or tkj' tkfldg yji tA ykafhu
b|f.k fjk ksfyla - ;j;a ukqIHfhla wmsg lshkj''''
uy;a;hg nekak fkao wr ukqIHhd Wfoa fyd|g u@
T''' nekakfk' uy;a;h .Kka .kak tmd ksyd
msiafila' Th ksy Tfydu ;uhs lshkj' oeka fudlo
fjkafk" is;g oeka wr Wfoa b|ka ;snqK wiykh bjr
fjkjo tl mdrgu' laIKhlska' tA wehs@ wr ukqIHhd
msif
a ila lsh, wymq yskoa ' tAl oekf.k ysh k fudlo
fjkafk' Wfoau oekx yshk" f ug nkafk msif a ila
lsh," wr lshmq tlla j;a fjhso@ wiykld foaj,a
fjkafk kE'
b;ska wkak tAlhs fyd|g u;l ;shd.kag fukak
fl' f f,da f l Tla f ldu Tfyduhs ' tA fjki
130 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

;sfhkafk msiaiqfjhs' h h whf. wvqjel ;shkj'


h h wjia:dj, wvqjel ;shkj' wr ukqIHhd
nekafk' tA ukqIHhdf. msii a 'q ''' wmsg;a msii
a q ;ud' thdf.
msiaiq lla ;o fj,d' lla jehs' tA yskao nekafk'
wks;a whg''' ;o kE' oeka" uy;a;h,g ;ry hkfldg tA
fj,djg uy;a;h,g msiaiq ;o fj,d' yo@ wks;a whg
;o fj,d'''' tA f.d,a, nkfldg tAjf. wmsg fufyu
ys;d.kag mqjka k f .egj bjrhs' fyd|g u;l
;shd.kag'
wksp" laL" wkd;au lshk f iajNdjh ;=< fl
;uhs h:d:h' b;ska f flfhka lsfj f jf.a
m%Yak tkj' f f,dalh .ek ys;mq yskao' f f,dalfh
wmsg k foaj,a lrkag nE' f f,dalh ;sfhkag k
h ;uhs Th ;sfhkafk' fudllao ;sfhkag k h'
wksp" laL" wkd;au fl f,dal iajNdjh' wmsg ;shk
.egj wms fl okafk ke;slu' wms fl f;are f.k
kE' wjfndaO lrka kE' tAl ksid ;ud f lg uq,' Th
;ryj lshkafk lfk' oafIh' f,daN" oafI fofla
ys; ;sfhkafk' l' ixLdr yg.;a;' Tkak'' m[apm q dodk-
ialkaOh oeka Th ;sfhkafk' ;ryj lshkafk fudllao@
f;kdj' m[apqmdodkialkaO ;shkj fkao@ ixLdr
WmdodkialkaOh l l ;uhs' tAl f" ldf.j;a foaj,a
wod< kE wmg' b;ska l wudrehs' lshk foa t;r'''
fudlo wms wksla me;af; fk bkafk' b;ska fl hqKq
lr.kag k'
b;ska u;l ;shd.kag' fukak fl ;uhs fjkag
k foa' t;fldg f iS,h lshk tl''' wdksixi myla
bfu ;shkj' t;k u lshkj' fl fyd|g lrf.k
hkak mqjka' iaiS, ;hg jvd is,aj;a tl ojil
;h jkj' iaiS, ;hg jvd is,aj;a urKh W;='
uf.a fkdfjhs" nqoaO jpk fjd'
f,dalh 131

tAl yskao wkak wr lshmq .ia lmkag .sh tA f.dhd


jf.a ysfhka is,aj;a fjkag W;aidy lrkag' f
iS,h mjqrla jf.a ;ud jf Yla;shla jYfhka l%shd;aul
fjhs' wr nq yduqrefjd lsjfk Oufh yeisfrkakd
Ouh iska rlskj lsh,' ;ukau w;aolS fjfh ;shk
wdksixi f ;fhu' l,ahkag k kE' odfk;a tA
h'
m%Yakhla (-
t;fldg iajdka jykai" wms is,a rlskak lshkafk
l=i,a jvkjd lshk tlo@
ms<s;=r (-
l=i,a" l=i,a yenehs jHf,dafl hk f;kdfjka
fkfjhs' nqyduqrefjd lsj' f tl ojila jevqj;a"
fufyuhs lsh,' is,a rlsk hla ;shkj' jHf,dafl
hk ye;a uu wksla ojfi foaYkdfj lshkak' is,a
/l, jHf,dafl hk ye;a nq yduqrefjd ,iaikg
lsj' YdLd Wmdisldjg lshmq ;ekla ;shkj' YdLdjg
;j ;ekl ;shkj'''' Ol Wmdilg lshmq foaYkdjla
;shkjd' fl<skau f Wfmdai; iS,hu fldfydu o lsh,
jHf,dafl hk ye Tlafldu ia;r lr, ;shkj' wms
tAl fjk ojil lshuq' oeka ux f l:d lrkafk Bg;a
tyd iem .ek' f l .ek fkfjhs oeka l:d lrkafk
mru iem .ek' ;djld,sl'''' jH f,dafl;a oeka lfk'
b;ska tAl;a kak nq yduqrefjd lsh, ;shkj'
;djld,slj' kuq;a wms f lshkafk mru iem; .ek'
ksjk - ksndKhg hk ye lshkafk' b;ska ksjk ;=<
iS,h Tkak Tfyduhs' odkh fukak f hhs'
Bg miafi wr lshmq lh" jpk" ixjr lr.;a;=
flkd ;uhs" B<g hkafk fldydgo@ Ndjkdjg'
132 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wms oeka l:d lrkag hkafk Ndjkdj .ek' t;fldg


oeka Ndjkdj wks;a wd.j,;a ;shkj' l%sia;shdks wd.f
Ndjkdj ;shkj wy, ;shkjo@ bia,d wd.f Ndjkdj
;shkj' wfkl=;a yska wd.j, yska'''' fkaji[a
kdi[a olajd nqyduqrefjd;a bf.k .;af; wd,dr
ld,du Woaoldrdu tA f.d,af,d .djg .sys,a,' by< OHdk
iudm;a;s ;sn'
t;fldg nqyduqrefjd fudkjo f Ndjkdj lsh,
lsfj@ iud jdhdu" iud i;s" iud iud" iud
jdhdu uu to;a ia;r lrd'
kQmka l=i,a Wmojd.ekSu" Wmka l=i,a jehqKq
lr.ekSu" kQmka wl=i,a kQmou" Wmka wl=i,a m%ydKh
lsu'
fukak flhs i;r iuHla m%Odk h' t;fldg
f h ;uhs" wms jvkag k' iud jdhdu lsh, tAl
jvdk hkfldg fu;k lshfjkj wl=i,a iy l=i,a
lsh, folla' oeka wdfh mg,.kag tmd' w;k lsj
l=i,a wl=i,a' oeka fu;k Ndjkdfj wl=i,a lsh, lsj
l=i,a lsh, lsj' Ndjkdfj wl=i,a lsh, lsfj m[ap
kSjrK' lduPkao" jHdmdo" koaO" WoaOp" l=lal=p"
lsPd'
oeka f lshmq l=i,a ;=k;a wr lshmq iS,h;a ;shkj'
yenehs u;l ;shd.kak' lduPkao ksidfk lh jpk
wixjr wfma' keoao@ jHdmdo ksid fkao wfma lh jpk
wixjr' keoao@ To@ lduPkaoh ksid fkao oka fokag
f,daN' oelalo fjki@ meye,s o lshk foa@
f wdh wIagdx.sl ud.h fld;kska .;a;;a fudk
fudkj y tlg inkaOhs' foaYkdfj tfyu lsjg
fu;k;a" odkh ;=<;a ;shkj' kuq;a" odkhg jvd by<hs
iS,h' iS,hg jvd by<hs Ndjkdj' f i;r iuHla m%Odk
f,dalh 133

hfhka woyia lrkafk f wl=i,a l=i,a fndfydu


by< ugka" l=i,a jeu iy wl=i,a m%ydKh lsu'
oeka odkfh iS,fh Bg jvd wvqhs' odkhg jvd iS,h
by<hs" iS,hg jvd Ndjkdj by<hs'
t;fldg oeka ksYa;j u lshkj wl=i,a lshkafk
m[ap kSjrK' lduPkao" wei" lk" j" kdih" lh
lshk bkash mskjkakg ;shk wdYdj' tAlg lduPkao
lsh, lsj' ;ryj we;sfjkfldg jHdmdoh lsh, lsj'
B<g fofjks tl tA' ;=ka jeks tl koaO' isf;a iy
lfha ;shk ue<s nj" w,i iajNdjh' B<g WoaOp"
l=lal=ph lsh, lsj' isf;a ;shk fkdikaiqkalug"
iqreKq iajNdjhg WoaOp lsh, lsj' l=lal=p lsh,
lsj isf;a ;shk l< wl=i,a ms<sn| ;efjk iajNdjhg'
fkdl< l=i,a ms<sn|j ;sfhk ;efjk iajNdjhg' tA
fol ;uhs ;sfhkafk WoaOp l=lal=p lsh,'
B<g lspdj lsh, lshkafk nqka jykafia
flfrys" Ouh flfrys" ix>hd flfrys" iS,h wd
fkdfhl=;a foaj,a flfrys we;s jk ielh' b;sk"a fukak
fjd kSjrK'
fjd ksid isf;a ;shk m%NdIajr .;sh isf;a Yla;sh
uels, .sys,a, ;shkj' tA yskao fukak fjd m%ydKh
lrkag k'
t;fldg" lduPkaoh ;sfhk fj,djg tAl Wmka
wl=i,hla' jHdmdoh ke;ak tAl tA fj,djg kQmka
wl=i,hla' t;fldg kQmka wl=i,h kQmojkag;a Wmka
wl= i ,h m% y dKh lrka k g;a " lrka g ;s f hka f k
fudllao@ Ndjkdj' is; tl wruqKl kE' isf;a isfrk
iajNdjh ksid" is; mek mek jkafk" lduPkaoh yskoa '
fjd mskjkag ;shk wdidj' wms tAjg hkak fkd tl
wruqKl is; mj;ajd .kakj' we,S .ej,ska f;dr
134 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wruqKl l=i,a wruqKl is; r|jd.ekSug lrk h


;uhs" iu: Ndjkd lsh, lshkafk'
iu: Ndjkdjlska fjkafk fudllao@ f flf,ia
wl=i,a hgm;a fjkj' B<g l=i,a jefvkj' fudkjo
l=i,a lsh, lsfj' fu;k l=i,a lsh, lsfj
m%:u OHdkh l=i,hla'
;sh OHdkh l=i,hla'
;D;sh OHdkh l=i,hla
p;=: OHdkh l=i,hla'
m%:u OHdkh l=i,hla fudkjo m%:u OHdkfh ;shk
,laIK OHdk wx.' lduPkao" jHdmdo" koaO" WoaOp"
l= l a l = p" ls Pd ls h k m[a p kS j rK hgm;a
fjkfldg" isf;a u;=fjkj isf;a m%NdYajrh" isf;a
nenf<k .;sh" Yla;sh' t;fldg f m%NdIajr is;l
;sfhk ,laIK fudkjo@
;lal" pdr" m%S;s" iqL" tAld.%;d lshk OHdk wx.'
t;fldg" f OHdk wx. u;=fjkjhs lsh, lshkafk
m<fjks OHdkh m%:u OHdkh'
;sh OHdkh l=i,hla' ;lal" pdr fol kE tAfl'
m%S;sh" iqLh" tAld.%;d ;rhs ;sfhkafk'
B<g ;D;sh OHdkhg hkfldg m%S;sh kE' iqLh
iy tAld.%;djh'
p;=: OHdkhg hkfldg iqLh;a kE' b;=refjkafk
tAld.%;djh" WfmalI
a dj muKhs' fl ;uhs m%NdYajr is;'
fukak f is; wms Bg miafi fhduq lrkj iud i;shg'
iud i;sh lsh, lsfj i;r i;smGdkh'
ldhdkqmiaikdj
fokdkq miaikdj
f,dalh 135

;a;dkq miaikdj
Oudkq miaikdj
fukak f Ndjkdj ;uhs wks;a wd.j, ke;af;'
meye,so lshk foa' ux lsj wks;a wd.j,;a odkhla
;shkj" YS,hla ;shkj' ffl;a ;shkj' t;fldg wks;a
wd.j, odk" iS, fol ;snqKg tA f.d,a,kaf. odk"
iS, fol ;sfhkafk fudk wkaf;o@ f,!lsl iem im;a
iaj. im;a n,dfmdfrd;a;=j' kuq;a fn!oaOhdf. odk
iS , fol ;s f hka f k fudkj mrud: lrf.ko@
fklaLuh" wjHdmdo" wysxid lshk wx. b,lal
lrf.k' t;fldg" wka whf. <;a Ndjkdj,a ;shkj'
fn!oaOhkaf.;a Ndjkd ;shkj' kuq;a ldf. <;a ke;s
Ndjkdj''' oeka iu: Ndjkdj ;ud ieu;ek u ;sfhkafk'
nq oyfu;a tAl wkqu; lr, ;shkj nq yduqrefjd"
p;=: OHdkh olajd hkag lsh,' Bg miafi nqyduqrefjd
lshkj'''' f''' wNs mjd ,nkag lsh,'
B<g nq yduqrefjd foaYkd lrmq jeo.;a u foa
;uhs'''' nqjre my< fjkafk i;r i;smGdkh foaYkd
lrkag' oeka uq, lsj m[apm q dodklaLkaOd laLd lsh,'
f m[apqmdodkialkaOh olskag ;uhs f l olskag
;uhs" i;r i;smGdkh k lrkafk' f m[apqmdodk-
ialkaO l ;sfhkafk fldfyj;a fkfjhs' f nUhla
;r Yrh ;=<' tA yskao lfha h:d iajrEmh wkqj lh
foi n,kag k' weia foflka fkdf' kqjka' wr
m%NdIajr isf;ka' wr p;=: OHdkhg .shdg miafi y
Yla;u s ;a is;la' tAl fhduq lrkj lhg' fldfyduo fhduq
lrkafk@
ldfh ldhdkq miaiS yr;s wd;dms imcdfkd i;Sud
fkhH f,dafla wNsCOd fodaukiaix
lfha h:d iajrEmh n,kj fldfyduo@ wd;dms
imcdfkd i;sud fhka kqjka iy isysfhka'
136 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fkhH f,dafla wNsCOd fodaukiaix lh ms<sn|j


we,Sfuka iy .efuka f;drj''' ldhdkqmiaikdj'
Th hg u lshkj ;a;dkqmiaikdj' ;af;a
;a;dkq miai;s yr;s wd;dms imcdfkda i;Sud fkhH
f,dafla wNsCOd fodaukiaix'
fokdkq miaikdj' fokdiq fjokdkqmiaiS yr;s
wd;dms imcdfkda i;sud fkhH f,dafla wNsCOd
fodaukiaix" fokdiq fokdkqmiais yr;s lsh,
lshkafk" fokdj n,kj wms wef,kafk .efgkafk
ke;sj' fhka kqjka isysfhka'
B<g is; ms<sn| wms n,kj isf;a wef,kafk
.efgkafk ke;sj' fhka kqjka isysfhka'
B<g Ou' is;g ukig f.dapr fjk foaj,a Ou
yd wms n,kj wef,kafk .efgkafk ke;sj fhka
kqjka isysfhka' Tkak i;r i;smGdkh'
l jvdf.k hk fldg we;s u ke;s u olskag
mgka .kakj' wr wdkkao yduqrejkag lshmq f,dalh
;sfhkafk fldfyo@ l Wv lsfj' wkak tA l oeka
olskj'''' i;r i;smGdk jvkfldg f m[apqmdodk-
ialkaO f,dalfha we;sfjka ke;sfjka hk ye we;s
u ke;s u'
lfha ;sfhk ish rEm we;sfjkjd" ke;sfjkj
laIKhla laIKhla mdid' rEm jYfhka l,dm
jYfhka we;sfjkj ke;sfjkj olskag mgka .kakj'
is; fudfyd;ska fudfyd; f wyi jf.a fjkia
fj fjkia fj hk ye olskj' O is;a my< fjkj"
w;=reoyka fjkj olskj'
fokd ish iem fokd lafokd we;sfj
ke;sfj hk ye olskag mgka .kakj' wksphs is;g
f,dalh 137

tk is;=,s;a tfyuhs' m[ap kSjrK" t;fldg ialkaO"


wdh;k" l%shdldrl olskag mgka .kakj' fukak f
olskafk fudkjo we;s u ke;s u' tA lsfj wksp'
f wksp olskfldg ks;Hhs" iqLhs lsh, w,a,f.k
ysgmq is;g f m[apqmdodkialkaOh w,a,ka bkak nerej
hkj' w; wkak mgka .kakj'
Bg miafi tA yryd wdOHd;al jYfhka uyd l%h s dld-
;ajhla isoaO fjkj''' wms tAl miafi ojil n,uq' f
l%h
s dld;ajh yryd f isfjk l%h s dj,sh yryd jefvkj
iudhla' wkak tAl lsj iud iudh lsh,'
fndCOx. jvkj lsh, lshkafk;a fluhs' i;s
ifndCOx.h jvkj' i;r i;smGdkh ms<sn| isysh
Ouph i;sh jefvkfldg" i;smGdkfhau isysh
jvdf.k hkfldg" isyh s r|jdf.k hkfldg" Ou ph
jefvkag mgka .kakj' Ouu ph lshkafk wksp
olskka mgka .kakjd' l" wkd;auh olskg a mgka .kakj'
B<g h ifndCOx.' hla" uyd hla
jefvkj' fjd olsk fldg' f,dalfha ljodj;a fkdoelmq
we;a; olskfldg' h'''
m%S;sh" uyd m%S;shla i;=gla oefkkj is;g' B<g
miaioa' uyd ieye,ajla' lh;a ieye,ahs' is;;a
ieye,ahs' wyfi bkakj jf.a nv.sks oefkkakE' tfy
fufy rg jf wekag jkag ysf;kakE' wruqKq
fudkj;a tkakE mqu ieye,ajlska j;a fjkj'
B<g iudhla jefvkj' tA ;=< uyd Yd, iud-
hla ;a; tAld.%;djhla' ;a; tAld.%;djh we;sfjkafk
i;smGdkh u;uhs /f|kafk' fukak f iudh hkj
B< WfmalaIdjg' uOHia:j' fukak f WfmalaIdj Bg
miafi hkj uqla;shg'
uq,ajrg uqla;sh ,nkj' uqla;s is; my< fjkj'
tAlg lshkj fida;dmkak lsh,' fidajdka M,hg m;a
138 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

jqKd lsh,' fidajdka M,hg m;afjk fldg f f,dalfha


i;ajhska iirg ne| ;nk /yeka oyhla ;shkj' tAjg
lsj ixfhdack lsh, nqyduqrefjd' wkak tA ixfhdack
oyfhka ;=kla ke;sj hkj m<fjks jrg f,daflda;a;r
is; my< fjkfldg' is; fok fldg' ilaldh "
lsPd" iS,n;mrdudi lsh, lshkj' wd;au h
f|kj tA fj,dfj lh ms<sn| wd;au h ke;sj hkj'
B<g lsPdj' nqoaO Ou ix> flf ielhla
kE fudlo uq,ajrg thd ksjk oelafl' ksjk'''' ksfrdaO
is; lsh, lshkafk" uq,ajrg is; Kd lsh, lshkafk
ksjk oelal' ksjk oelmq flfkla oeka' tA yskao ksjk
.ek ielhla ud.h ms<sn| ielhla kE' nqka jykafia
ms<sn| oeka ielhla kE' wdh ix>hd flfrys ielhla
kE' fudlo@ fuh;a tA fjkqjg oeka wdhfhla' fidajdka
lsh, lshkafk wIag wdh mqoa.,hskaf.ka tla flfkla'
Tkak lsPdj kE' thd wdfh ljodj;a iS,n;
mrdudi kE' thd ljodlaj;a wdfh fjk fjk weoys,s
mqomQcd pd;% Th O foaj,aj,g hkafk kE'
t;lka ;uhs Th .ia .,a jkaokdj tfyu ;sfhkafk
nhfjkag tmd' Th .ia .,a jk tl b;sydifh wms
f,dalfh ljo y l mgka .;a; od b|, ;shk fohla'
iir mgka.;a;= od b|, lrmq fohla' f wd;afu ;rla
fkf' Th fnda.ia jkaokdj lsh, tfyu w,a,.;af;
ms<su jkaokdj' j O wd;au .Kkdjla u fmr ys;kag
ne ld,hla f,dafl mgka.;a;= od b|ka wdmq tAj' fj
iS,n; mrdudi' tA mqre ;uhs w;awer.kag ne' oeka
fj w;ykag k ksjka olskag k' ux Th yeuodu
lhs lshkafk' iuyre uf.;a tlal wukdm we;s fj
lsh,' f iajdka jykafiag fjk lshkag fohla ke;sj
we;s lsh,' ke;sj fkfjhs' f lsjhq;a;fk lshkafk'
f,dalh 139

j l k tA flka w;yefrkag k' b;ska Th flkq;a


hkag k'
f iS,n; mrdudi ;ud Th lshk tAjd' Th kQ,a
ne,s hka;r uka;r" .=rel" t;fldg Th Odldr
mqo mQcd" is;a ;a t;fldg Th h h jD; lsh,
fohla ;shkj' bkahdfj tfyu ;shkj' oeka Th wc
jD;" f.da jD; lsh lsh Th tfjd jf.a yrla jf.a
;h mj;ajdf.k hk O O foaj,a' Th Tlafldu
jefgkafk tl f.dvg' f Tlafldu ixLdr' f
Tlafldu oDIa' y' f Tlafldu hkag k' fjd
Tlafldu w; yefrkj fidajdka jqKdg miafi' fudlo@
Tyq okakj fl ;uhs f,dafl tl u ud.h tAldhk
ud.h flka fokag ;shk wdh wIagdx.sl ud.h'
tAl yskao thdg wdhs ielhla kE' wdhs ljodlaj;a thd
fjk fjk foa miafi hkafk kE' f fidajdka fjp
flkd fukak f ixfhdack ;=k |mq flkd" p
flkd uq,ajrg ksjk oelmq flkd' fudyq ;uhs m<fjks
wdhd fjkafk' Y%uKhd fjkafk' Tyq t;eka isg wdfh
ljodlaj;a ksrhg hkafk kE' Tyq jeu jqfKd;a
Wmkafk ;j Nj y;la muKhs' tA y; ;=< ry;a fjkjd-
uhs' ry;a fjkjd''' uhs'
t;fldg u;l ;shd.kag oeka wms jvkag k l=i,ao
keoao@ oeka jHf,dafl hkag o,kag ko fidajdka
jqKd k' ;sfhkjo .egjla' oeka wmdh Nhla ;sfhkjo
thdg@ kE' b;ska Th ljqre y bkakj k h lrkag
mqre lrkag k fudkjgo@ fu;kag tkag' f wmdh
Nh whska fjp flkd' i;r wmdfhka fk ljqo
t;fldg' fida;dmkak flkd fidajdka M,hg m;afjp
flkd fuf;kag tkag k' b;ska fuhdg kak t;kska
kej;=Kdg m%Yakhla kE' Tyq wmdh Nfhka ," ;j l
;sfhkj' jeu jqfKd;a Nj y;lg' t;eka isg tA Nj
y; ;=< ry;a fjkjduhs'
140 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

f wd;afuu thd h<s;a i;r i;smGdkh jvdf.k


.shdu kej; jrla Tyq wr hg u iudh jv,
fndCOx. jv, fofjks jrg;a is; fokj' tA fok
fldg thdf. wr oi ixfhdackj,ska B<g ;shk ldu
rd." m> lshk ixfhdack foflka ishhg mkyla ke;sj
hkj' imQK fkdfjhs Nd.hla ke;sj hkj' Tyqf.a
b;=re flf,ia n,j;a fjkafk t;eka isg ;j tl
wd;auhla bmu i|yd muKhs" ldu f,dalfha' ldu
f,dafl" tl wd;auhla bmu i|yd muKhs' thdg b;ska
wmdh Nh kEfk' fidajdka fjp fj,dfj b|, wmdh
Nh kE' ;j tl mdrla bmfokj' iq . ;s h l ;uhs "
Wmkafk'
;j;a wdfh;a ierhla thd Ndjkd lrf.k lrf.k
.sfhd;a" tA wd;afuu tA fj,dfju tA fudfyd;u meh
lSmhla ;=< ojila folla ;=< fjkag mqjka kd
lSmhla ;=< fjkag mqjka B< M,hg m;a fjkj' ldu
rd. m> lshk fol imQKfhka u kdY fj,d hkj'
ixfhdack fol ke;sj hkj' Tyq wdfh ljodlaj;a ukqIH
f,dafllj;a jHf,dafll j;a W;am;a;sh ,nkafk kE'
ldu f,dalhl W;am;a;sh ,nkafk kE' Tyq wkd.dhs'
Tyq Wmkafk Y=oaOdjdi lshk n%yau f,dafl ka bhg'
t;eka isg ;j;a h lf<d;a Tyqg ry;a M,hg
hkag mqjka' t;fldg rEm rd." wrEm rd. udk WoaOp"
wcdj ls h k ixfhda c k myu m% y dKh lr,
fidamdfYaI ksjdKh lshk ;;a;afjg m;afjkj'
rEm rd. lsh, lsfj" rEm f,dalj," n%yau f,dalj,
Wmkag ;shk wdYdj' wrEm rd. lsh, lsfj wrEmdjpr
n%yauf,dalj, Wmkag ;shk wdYdj' B<g udk lsh,
lsfj t;k;a ;ju uu bkakj' uu lshk is;=,a,
;shkj' tAlg lshkafk wiaudkh lsh,' uu lshk
is;=,a, ;shkj'
f,dalh 141

B<g WoaOp lsh, lsfj' isf;a fkdikaiqkalu


;du ;sfhkj' wcd" ;du mru i;H okafk kE'
m[apqmdodkialkaO l ;du oelafl kE' wr ux uq,ska
lshmq m[apqmdodkialkaO l' wr" wei;a rEmh;a" iamY
jqkdu [aKh yg.kakj' [aKh;a tlalu Miai
fokd" ix" f;kd" ukisldr lshk l%shdj,sh is-
fjkj lshkj' wkak tA l%shdj,sh ;ju oelafl keye
fuhd' tA yskao ;du thdg wcdj ;shkj'
wkak wry;a M,hg m;afjkj' fukak f lshk
ixfhdack my;a ke;s lrf.k wcdj re lrf.k
wkak thd ;uhs ry;a lsh, lshkafk' thd h<s;a k
Wmkafk kE' iirg tkafk kE' thd msksjka mdkafk'
tA fudfydf;u Tyq fidamdfYaI ksjdKh lshkafk
tf;la ;snqk ish iir la ne bjr lrkj Tyqg'
t;eka isg ksremdfYaI ksjdKh olajd t;eka isg Tyq
mksndKh olajd Tyqf.a tf;la tA lshk lh" ldhsl
l ;shkj tAl w;yklka' tprhs Tyqg ;shk l'
Tyq B<g mksndKhg m;afjkj'
fukak fl ;uhs ksjkau.' fl ;uhs foaYkdj'
nqjre my< fjkafk fl lshkag'
fl ;uhs f,dalh' Tkak f,dal ksfrdaOh' Tkak
nqyduqrefjd kak W;a;f' f,dalh fldfyo ;sfhkafk
l Wv' ux t;kska mgka .;a;' oeka f ksremdfYaI
ke;ak f mksndKh wdmqjdu fudlo fjkafk@ l
bjrhs'
l ;uhs nqoaO foaYkdj' f;areKdo Th lshmq tl'
ux okakE uu lla f.fhka l:d;a lrkj' Tfya
lshdk lshdk hkj' fldf;la f;areKdo@ fldf;la
f;afrkakeoao fudk fudk .eg ;shkjo@ ux ys;kafk
wmg f ld,iSudj ;=<'''''
142 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

m%Yakhla (-
T" kej;;a wykak ;shk tlu foa ;uhs iajdka
jykai" ux ys;kafk fl wjfndaOh ;=<ska flfkla
,nd.;hq;= fohla' wms mska m iy l=i,a wl=i,a lsh,
;uhs wms uQ,sl yrh jYfhka idlPd lf<a' t;fldg
wms mska lrkjd k" tAl f,daN is;la ke;=j lf<d;a
tAl l=i,a .Khg jefgkj lsh, ;ud ug f;afrk ye'
tAl we;a;o" ke;a;o lsh, oek.kak k'
ms<s;=r (-
oeka mska fkfjhs" odk iS, Ndjkd lrkag wf,daN
wfodaI wfuday is;ska' mska l;kaof wdfh .kag tmd'
y' tA f;kdfjka f;dr" f,daN" oafI" fuday f;kd-
fjka f;dr j lrk tAjd Tlafldu''' T" f,!lslhs'
flka wms tf;r fjkag k' oeka wdmyq m%Yak wykag
fjkafk f'''' yefudagu ;shk .eg Th' jpk;a tlal
f m%Yafk ;sfhkafk' ud;a wudrefj jefgkj' iuyr
g''' uu ys;k foa yqla fj,djg uu okakj" uu
ys;k foa lshfjkafk kE uf.a w;ska" uf.a jpkj,ska'
tAlg fya;j = la ;shkj' fudlo@ f NdIdf ;sfhk wvqjla
fl' yqdla wh fjd mg,f.k ;sfhkafk' oeka nK
fmdf;a wfma oy fmd;aj, ;sfhkafk Ouh ,sh,d
md,sfhka' b;ska f f.d,a, lshkj f md,sfh;a y
n,hla ;sfhkj lsh,' wfka wms k okakE fl
fldfyduo fufyu fjkafk lsh,' ud okak hg k
kEu NdIdjla ilia fj,d ;s f hka f k tA tA ck
fldGdij, Tjqkaf.a woyia Woyia tA foaj,a yeS
tlsfkld yqjudre lr.kag yod.;a; ixfla; iuQyhla'
b;ska fl md,s fjkag mqjka" ixialD; fjkag mqjka"
isxy," bx.%Sis" md,s" .%Sla k NdIdjla' fou<" isxy, lsis
.egjla kE f Tla f ldu tl iudkhs ' fjf.
;sfhkafk ixfla; iuQyhla' b;ska f ish ixfla;
f,dalh 143

ilia fj,d ;sfhkafk bkaSh f.dapr Ou wkqj' wei"


lk" kdih" j" Yrh uki lshk tA bkashhkag f.dapr
fjk ixisoaka ;=<hs ksiaiq bkafk' f,!lslhs ish,a,'
b;ska fjd lshkag" tA lshkafk weig" lkg wefik"
fmfkk" olsk w,a,kag mqjka foaj,a ;uhs yqjudre
lr.kafk NdIdjlska' NdIdj ilia jqfKa tAjg'
kuq;a" f wms l;d lrk nqka jykafiaf.a Ouh
f,daflda;; a rhs' f f,dalfha wei" lk" kdih" j" Yrh"
uki f lshk f,dalhg whs;s fjkafk kE' f bkashg
f.dapr fjkafk ke;s oyula' b;ska f f,daflda;a;r
oyula f,!lsl f,dalhg whs;s NdIdjla ;=<ska lshkag
.shd u f,dl= wudrejl jefgkj' uf.a ukiska olsk
foa fkdfjhs uf.a jpfkka iuyr g msgfjkafk' fl
b;ska ug lrkag fohla kE' ux ys;kafk b;ska wkqlmd
lrkag ug' ux fudkj lrkago fkao@
uf. w;skq;a wvqmdvq fj,d we;s' f foaYkdj wyx
ysfhd;a f.dvla uf.a w;ska foaYkd m%ldY lsf h
h j,;djhka ;sfhkag mqjka' ;sfhkj' tAl ux
ms<s.kakjd' okakjd' b;ska tA fya;=j tAlhs" uf.a woyia
m%ldY lsfu j;a uf.a wjfndaOfhj;a uf.a m%ldYk
Yla;fs h j;a wvqmdvqjla fkfjhs tA jqfKa' NdIdf ;sfhk
wvqmdvqj' b;ska uu okak NdIdj uf. bkash f.dapr
Ouj, ;sfhkafk' ud okak h h foa jqK;a nqka
jykafiaf.a jpk yryd lshkag W;aidy l<dg tA
f,daflda;;a r Ouh ilia fj,d ;sfhkafk bkah s f.dapr
Ouj,ska msg' tA yskaod f .egjg uQK fokag fjkjd'
wr yhg bnd ojila fmdl=fK bkakj' weyqj udjd
hdf" fldfyo miq.sh ldf, .sfha@ fudlo fmakag
ysfh ke;af;@ weyqfj ljqo@ udjd' wykafk bn-
f.ka ' bnd ls h kjd( f uu .s h dfk weka g
f.dvug' b;ska udjd wykj wd f.dvug .shdo@
144 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

f.dvu j;=r ;sfhkjo@ bnd lshkj( kE" f.dvu


j;=r kE' f.dvu mSkkag mqjkao@ mSkf.k .shdo@
kE f.dvu mSkkag nE' b;ska Tfydu ;uhs lshkafk'
oeka fl fldpr lsj;a udjd okakjo f.dvu@
oel, kEfk ljodlj;a' f.dvu weof.k hkag k"
f.dvu j;=r kE lsjg udjd okafk k kE' oeka
bnd lshkjd wekag nE tfy j;=r kE Tlafldu kE
lshkj' b;ska bnd lshkafk fndrejla o@ bnd
lshkafk we;a;' bnd tAl m%;HlaIfhka oelmq yskao'
kuq;a udj tA foa m%;HlaI lrf.k kE' t;fldg m%;HlaI
fkdl< foa fkdl< flkdg Bg ndysr fohla lshk fldg
Tjqkag f;are.kag nE' f oyfu;a ;sfhkafk fukak
f wdrjq,' f wdrjq,u ;uhs f ksiaiqkag fndfyda
rg f lshk :Hdjka miqmi hkakg fya;= fj,d
;sfhkafk' oyf kdufhka Th O wOdl foaj,a
lrkag fya;= idOl fj,d ;sfhkafk;a tAl'
b;ska B< foa ;uhs" yqdla u;l ;shd.kag" f
NdIdj ;=< u;l ;shd.kag" f oyu .ek l:d lroa
yefudagu ux b,a,d isk" lshk fohla ;uhs f oyu
foaYkd lf<a oekg wjqre fooyia mkaish mkylg;a
fmr' foaYkd lrmq W;a;uhd mksndKhg m;a jqKd
wNdjhg .shd' Bg;a jir y;,sia mylg fmrhs fl
foaYkd lrkag mgka .;af;' nqoaO;ajhg m;ajQ od isg'
t;fldg f oyu mer Oupla L iQ ; % f ha b|ka
.;af;d;a fooyia mkaish wkQmyla wjqre fooyia mkaish
wkQmyla merhs' nqka jykafia boa u f Ouh
tjlg ysgmq NslaIQka fl lD;s l<d' id;s NslaIqj jeks
tAjd wmsg f.dvdla ;sfhkj olskag' tl u [aKh
;uhs hkafk lshk f;kdj jf.a foaj,a' O O
oDIa" O O foaj,a" O wd. yryd O foaj,aj,ska
.ka k foa j ,a w,a , f.k" f Ouh yhg m% . = K
f,dalh 145

lrkake;=j" Ouh lD;s ls isoaO jqKd nqka jykafia


boau' ke;sfldg ljr l;do@ nqka jykafia bkaklka
tjlg ;snqK ish oy Ouj,g oYkj,g myr
jeKd' nqka jykafia bkaklka yemafmkag nE ksy~
jqKd' nqka jykafia ke;s jqK .uka tA f.d,af,d rc
lrkag mgka .;a;d'
t;fldg wmsg ;sfhkafk wjqre fooyia mkaih s hlg
jvd - Y;jI ismylg jvd - lka lg" w;ska w; wdmq
Ouhla ' O NdIdj,g O ck fldGdij,g
mj;kh fjka ;u;udf.a NdIdj,ska mj;ajdf.k
toa flg fkdfhl=;a foaj,a tA ;u;udf.a woyia wdl,am
tA tA ixialD;Skaj, h h wx. Wmdx.hka ;u ;ud
tf;la Yajdi l< wd. weoys,j s , fldgia flg we;=,a
jqfKa keyehs lsh, ldgo lshkag mqjka' h h foa
.s,syqfKa keye lsh, ldgo lshkag mqjka' .s,syqK foa
.egjla kE wmsg' fudlo tl ;eklska y w,a,kag
mqjkalu ;sfhkjd' ioaOufha i;Hh wmsg fmd;aj,
ke;=jd fkfjhs' ;shkjd' kuq;a je yhla we;=,afj,d
;sfhkj Oufhka msg foaj,a' tAl;a u;l ;shd.kag' tA
yskaod fmd;aj,ska ;rla w,a,f.k f .eg flg
i hula oej .kag hkag tmd' fndfyda miaika
lsr,d uek,d .kag kE' tAj;a .kak ye fmdf;a lsh,
;sfhkjd'
fu;k wmsg tA ;r rg l:d lrkag fj,djla kE'
ux f lshkag .sfha oeka wmsg ,e, ;sfhk miq.sh
foaYkdj yryd mjd ,ep ,smsf,aLk wkqj wmsg f
fndfyda wh h h u;fNaod;aul woyia bm;a lr,
;sfhkj' f woyia tkag m%Odk idOlh ;uhs f lshk
uu Tf;la fmkakmq foaj,a fmd; mf;a ;snQ muka
wmsg ms<s.kag nE' fl nqyduqrefjd wmsg lsjd' tAl
yskao wr ld,duhskag lsj fmd; mf;a ;snqK ksid" wfma
146 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wdpdhjre lshmq ksid" mrmrdfjka wdmq ksid" wfma


uq;=ka ;af;da lrmq ksid fl ms<s.kag hkag tmd lsjd'
tA tl ;ekl' ;j ;ekl NslaIQkag nqyduqrefjd
foaYkd l<d" uyd WmfoaY iQ;%h lshk ;ek lshkjd"
lreKq y;rla foaYkd lr, lre y flfkla we;a
lshkag mqjka ux fl nqyduqrejkaf.ka u wy,
oek.;a;d' fufyuhs lsh, hula ljqrey lshhs' ;j
flfkla lshhs wyj,a NslaIQka jykafia fukak fufyu
msi bkak wyj,a f;rekajykafia fufyu lsjd lsh,d'
b;ska tA jf.a O woyia ths wmsg' nqyduqrefjd lsjd
ms<.
s kag tmd lsjd' yenehs m%;l
s f
a Iam lrkag;a tmd lsjd'
ms<s.kag;a tmd" m%;slafIam lrkag;a tmd' fl ii|kag
lsjd Ou kh;a tlal'
fudllao Ou kh lshkafk@ B< m%Yk a h' iuyre
lshkj Ouh lshkafk iQ;% msglhg" kh lshkafk
kh msglhg lsh,' kE Ou kh lshk tl mgka
.;af; OuplaL iQ;f % hka' Ou kh lsh, lsfj wdh
wIagdx.sl ud.h' od,d n,kag Ou kh wdh wIagdx.sl
ud.fha wx. wg ;=< ia;r lrmq hg ux Tpr fj,d
ia;r l<d' iud h lshkafk fudllao@ laf
Kx ls h , mgka .;a ; ' iud ixlma m ls h ka f k
fudllao lsh, .g u wx. wg ia;r l<d' f wf
fld;k y ;eklg f foa jefgkj k tl k
Ndr .kag' ms<s.kag' ke;ak w;ykag'
ms<su jkaokdj .ek lshoa" ms<su jkaokdj nqoaO
jkaokdj fkfjhs lsh, ux tod m%ldY lrmq tl" ms<su
jka o kdj wdmyq idOdrK lrka g hkj' b;s k a uu
lshkafk ms<su jkaokdj fmkakkag wdh wIagdx.sl
ud.fha wx. wf fukak f Ou kh ;=< fld;kg
o jefgkafk' meye,s o lshk foa@
f,dalh 147

f fmdf fokafk f ms<s;=r' tlaflfkla


fokafkla f ,sms tjg" wyf.k bkak" foaYkdj wyk
fndfyda fofkl=g f woyia we;s' yefudau wmsg ,shq
tjkakE' yefudau wmsg rl:k weu;= , fjd uika-
fk kE' f Tlafldgu fmdf lshkafk' yeu fj,dfju
uu lsjg ms<. s kag tmd' nqyduqrefjd lsjg ms<.
s kag;a
tmd lsh, nqyduqrefjd lsfj uikag' wmsg kakd
rduqjla" wpqjla fukak flg od, n,kag' ux f to;a
foaYkd lf tAluhs' wo;a foaYkd lf tAluhs' fukak
f wdh wIagdx.sl ud.fh fukak f Ou kfh"
flg od,d n,kag' fl ;=< ;shkjk Ndr.kag
fmd;aj, k ;r jer foaj,a ;sfhkag mqjka' wo
f,dalfha ljqre;a ms<.s kakj' fudlo@ f nqoyu fnK'
f:rjdo" uydhdk" jrhdk" fika" fn Th rgj,
;sfhkj jf.a O foaj,a ;sfhkj' f,dafl rgj,a lE,s-
j,g le, le, .sys,a,' f Tlafldf.a u fmd;m;
;sfhk yskao" uu yeu tlla u fndfyda fmd;a lshj,
;sfhkj' f:rjdo fmd;a ;rla fkf' uu uydhdk
fmd;a" iQ;% lshj, ;sfhkj' yhg W;=r ol=K wu;l
fjkj tAjd lshjkfldg" fl nq oyuo lsh,'
b;ska f jf. wjq,a cdf,l wms bkakj' b;ska tAl
yskao ljqre y fmd;la m;la w,a,f.k" wyj,a tfla
wyj,a foa''' tfyu hkag tmd'
f uu lshk tl;a ms<. s kag tmd' yhg od, n,kag'
wksl f oyu foioa b;d meye,sj u u;l ;shd.kag
k" wfma oaj;=ka md lrk jpk folla' bx.%i S f
s hka
,shk" l:d lrk" md lrk yefudau lshkj( EARLY
BUDDHISM lshk jpfk' uq,a nqiuh isxyf,ka'
fuka k f nq iuh;a tla l ' uq , a nq iufh nq o a O
foaYkdj;a tlal wms ii|kag" fudllao uq,a nqiuh lsh,
fydhd.kag' p;=rdh i;H" wdh wIagdx.sl ud.h"
148 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

mp iuqmamdoh" luh" lu M,h wd jf.a foaj,a


uq,a nq iufh ;sfhkj' Bg miafi ixialrKh fjka
wjqre fooyia mkaishhla - Y; jI ismyla - wdmq tl
;sfhkafk' f fn!oaO idys;Hh;a tlal wudrefj
jefgkag tmd' fl nqyduqrefjd to;a lsjd' fl
wms g wo;a ls h ka g ;s h kj' uu ls jg fkfjhs '
nqyduqrefjd lsjg j;a ms<s.kag tmd lsh, lsh,
;sfhkj'
tA yskoa fukak fj ;=< fyd|g lsr, uek, wrf.k
fjd .ek l:d lrkag' wmsg tl tlaflkdg fm!oa.,slj
ms<s;=re fokag nE' fmd m%Yakhla fjk nj oekf.k
fl lsfj' meye,so lshmq foa@
tAl yskao fmd; mf;a ;sng ms<s.kag hkag;a tmd'
m%;slafIam lrkag;a tmd" fydh, n,kag' kE flfkla
ms<s.kakj" wo fjkfldg f ish fmd;a yryd h
;rulg jer wvq fmd; iQ;% msglh lsh, ms<sf.k
;sfhkj' f f,dafl bkak oaj;=ka ms<s.kakj jer
wvqfmd;' kuq;a tAflka woyia fjkafk kE ishhg iShhla
u iQ;% msglh ksjerhs lsh,' tAfl;a h h jer foaj,a
we;=,a fj,d ;sfhkj' ug ksYa;j u lshkag mqjka
uu ms<s.kak foaj,a u ;sfhkj' uu oeka lshkag hkakE'
b;d u ksNS;j lshkj fukak fjd nqoaO foaYkdj
fkdf lsh,' iQ;% msglfh ;sfhkj > ksldfha tfyu
meye,s j ;shkj' wms fjk ojil l:d lruq' wmsg
fj,dj u yskao tA .ek l:d lrkag wjYH fkdfjhs"
wjYH jqfKd;a fukak f lshk iSudj od, b|f.k
l:d lrkag' fl ;uhs wmsg wo;a lshkag ;sfhkafk'
fl ;uhs idlPdj'
uu ys;kj fndfyda foaj,a f;are .kag we;s lsh,'
y' l ;uhs wmsg oeka oek.kag k' fudllao@
f,dalh 149

nqyduqrefjd f,dalh ;sfhkafk fldfyo lsh," l


Wv' wksjdhfhka'''' l' wksp" laL" wkd;au'
oeka f,dalh meye,s o@ oeka wdfh;a is;sh fmd;a
tfyu fmr<kag hkag tmd f,dalh n,kag'
hkag" .yla uq,g hkag
lef,alg hkag
ysia ;eklg hkag
weia fol mshd.kag
;udf.a we;=<; n,kag''' we;=<; n,kag'
msg; fkdf' - l ;ud lrkag ;sfhkafk'
150 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

3' Y%oaOdj
wo wms l:d lruq Y%oaOdj .ek' nqoaO foaYkdf b;du
jeo.;a" ks;r ks;r fndfyda ;ekaj, fhfok jpkhla
;uhs Y%oaOdj lsh, lshkafk' fnda rdc l=udrhdg oy
foimq fj,dfj nqka jykafia foaYkd lrd" Ouh
wjfndaO lr.kag kE lrk m%Odk lreKq lSmhla' tAfl
i|yka lr, ;sfhkj" fudkjo tA wjYH lrk lreKq
lsh, wms n,uq' lreKq myla lsh, ;sfhkj'
thska m<fjks tl ;uhs Y%oaOdj' oeka ljqre y
ksjka olskag k k thd < ;sfhkag kE m%Odk
.=K Ou nqka jykafia t;k foaYkd lrd" m%Odk .=K
Ou myla ;sfhkag kE lsh,'
tA mfyka m<fjks tl Y%oaOdj' fojeks tl ;uhs
ksfrda.slu' ;=kafjks tl wjxllu' y;rfjks tl ;uhs
h' B<g ;sfhkak kE miafjks ldrKh ;uhs
we;su-ke;su oelsh yels ;rf kqjKla'
oeka uu f my u .ek l:d lrkag fkfjhs hkafk'
f my w;kq;a nqka jykafia uq,g u .;af; Y%oaOdj'
Y%oaOdfjka ;uhs mgka .kafk'
Bg wu;rj nqka jykafia foaYkd l<d oeka ljqre;a
wy, we;s ksjka olskag k lrk Ou' tAjdg wms lshkj
fnda mdlaIls Ou lsh,' Ou ;siya ;la oeka tAfl i|yka
fjkjfk' Th wdh wIagdx.sl ud.h" B<g mp
iuqmamdoh jf.a" ima; fndCO. tfyu lshk .uka tA
i;a;sia fnda mdlaIslOuj, ;sfhkj" m[ap n,
m[ap bkash lsh, cd;shla' t;fldg m[ap n, lshk
Y%oaOdj 151

;ek fudkjo m[apn, lsh, lshkafk@ Y%oaOd n,h"


n,h" i;s n,h" iud n,h" m% n,h' B<g ;j
m[ap bkash lshk ;ek Y%oaOd bkash" bkash" i;s
bkash" iud bkash" m% bkash' tA lshkafka fu;k;a
uq,g ;sfhkafk Y%oaOdj' tA yskao f Y%oaOdj lshk tl
b;d u jeo.;a'
nqoaO foaYkdj ;=< f,dl= f;areula ;sfhk fohla
;uhs" Y%oaOdj lsh, lshkafk' tA yskao f Y%oaOdj lsh,
lshk tl fyd|g f;are .kag kE' fudlo@ wmsg f
ojiaj, ks;r ks;r jpk wefykj' fndfyda wh l:d
lrkj' nqoaO foaYkdfj fYaIfhka u Y%oaOdj ;uhs" wms
uq,g .kafk' yefudau mskaj;=ka ykajkafk;a Y%oaOd-
jka; fn!oaO mskj a ;=ks lsh,' kE;r weys, we;s' b;sk"a
tA yskao wksjdhfhka u f fn!oaOfhda lshk wh Y%oaOdj
lshkafk fudllao lsh, oekf.k bkag u kE'
fyd|hs" fudllao wms t;fldg ys;kafk Y%oO a dj lsh,
fudllao nqyduqrefjd woyia lf<a' tl tlaflkd tl
tl w:l:k fokj' fndfyda wh lshkafk Y%oaOdj lsh,
lshkafk Yajdihg' Yajdih" weoys,a, lshk f;areu
;sfhkafk' tAl ;uhs ;sfhk .egj fu;k' we;a;g u
nqka jykafia woyia lf<a f Yajdih o@ weoys,a,
lshk tl o@ nq oyf lsisu ojil Yajdihg ;ekla
kE' nqka jykafia foaYkd lf<a we;a n,kak lsh,"
tys miaifs ld' lsiu
s flfkl=g lsfj kE we;a Yajdi
lrkak lsh,' woykak lsh,' weoys,a, Yajdih lshk
tl nq oyug mgyeks h s ' wks l a wd.j, ;s f hkj
weoys,a,' fohka jykafia f,dafl uej lsj k
ldgj;a m%Yak lrkag nE' tA .ek fydh," m%Yak lr,"
ui, jevla kE' tAl ms<. s kag kE wms' t;k ;sfhkafk
ms<s.ekSu' tAl Yajdih' tAl weoys,a,' kuq;a nq oyfu
tfyu tlla kE' nq oyfu yeu fj,dfju lsfj
152 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

we;a n,kak lsh,' nq yduqrefjd foaYkd lrmq yeu


fj,djl u fndfyda ;ekaj, ;sfhkj" wdkkao yduqrej-
ka g ls h kj" wdkka o uika k ' ;:d.;hka mjd
uikak' tfyuhs lshkafk' nqka jykafiaf. nqoO a ;ajh
mjd uikak' Ouh uikak' nqka jykafia iud
inqoaO o lsh, uikak' tfyuhs" nqka jykafia lSfj'
Ouh iajdlaLd; o lsh, ui, n,kak' f wdh ix>hd
iqmmkak o lsh, ui, n,kak'
t;fldg fu;k ms<s.kag lsh, lsfj kE' iud
inqoO a ms<.
s kag lsh, lsfj kE' f Ouh iajdlaLd;hs
lsh, ms<s.kag lSfj kE' f wdh ix>r;akh iqm-
mkakhs lsh, ms<s.kag lSfj kE' t;fldg wmg b;d
meye,shs f Yajdih lshk l;dj fu;kg .e<-
fmkafk kE lshk tl' fndfyda wh lshkafk Yajdih
lsh,hs' b;ska" t;fldg f yg wms yeu ;ekl u
nqka jykafiaf. foaYkdj,a .ek uis,f a ,ka n,kfldg
fmakj" Yajdihg ;ekla kE lsh,' we;a n,kak lsfj'
t;fldg i;Hh fmfkhs' oeka ld,duhskag foaYkd lrmq
fj,dfj;a tfyuhs lsfj' mrmrdfjka wdmq ksid j;a"
wu ;d;a; lsj ksid j;a" .=rejre lSj ksid j;a" wfma
fmd;am;aj, i|yka jQ muka j;a" ;lhg .e<fmk
ksidj;a" Th jf.a f.dvla fya;= olaj, nqka jykafia
lsj fufyu jqK m<shg fl ms<s.kak tmd lsj'
b;ska t;fldg wmg meye,sj u fmakjd" nq oyf
Yajdihg ;ekla kE lshk tl'
t;fldg f Y%oaOdj lshkafk Yajdih fkdfjhs
k" tfyk fudllao@ tAl ;uhs wms uikag kE'
t;fldg we;a; jYfhka u nejyu wmsg fmakafk
Y%oaOdj lshkafk Yajdih fkdfjhs" weoys,a, fkdfjhs'
Y%oaOdj lshkafk ysf;a we;s jk myka nj" meyeu' isf;a
we;s jk meyeu ;uhs Y%oaOdj lshkafk' tAlhs oeka f
Y%oaOdj 153

wksla wd.j, Y%oaOdj lshk jpfk kE' fudlo@ tAjd


wd." tAjd weoys,s" tAjd Yajdihka' Yajdi lrkj i
tAjd m%Yak lrkag nE' nq oyf Yajdihg ;ekla kE'
nq oyfu ;sfhkafk uid lghq;= lsu" m%Yak lsu"
kqjka l,amkd lsu' tA ksid ;uhs flg Y%oaOdj
lsh, lshkafk' Y%oaOdj lshkafk Yajdih fkfjhs'
meyeu" m%ikak nj" myka nj'
t;fldg meyefokj' wms fudkjgo meyefokafk@
T wmsg oeka isf;a meyeu we;sfjkak kE fudkjgo
lsh, nq yduqrefjd lsj' nqka jykafia flfrys meyeu
we;s lr.kag kE' nqka jykafia flfrys Yajdih
fkdfjhs we;s lr.kag kE meyeu' t;fldg Ouh
flfrys meyeu we;s lr.kag kE' Ouh flfrys
Yajdih fkfjhs we;s lr.kag kE' t;fldg wdh
uyd ix> r;akh flfrys we;s lr.kag kE Y%oaOdj'
meyeu' tfyu ke;sj Yajdih fkdfjhs'
t;fldg fldfyduo wms nqka jykafia flfrys
Y% o a O dj we;s lr.ka f k@ fldfyduo we;s jka f ka @
fldfyduo nqka jykafia flfrys" Ouh flfrys" wdh
uyd ix> r;akh flfrys meyeu we;s jkafka@
m%Odk u idOlh ;uhs" Y%oaOdj we;sfjkag kE
lrkafka Y%jKh" ioaOu Y%jKh' Ouh wykag kE'
iud inqjrekaghs" mfia nqjrekaghs k lsis .egjla
kE' tA f.d,a,kag Y%oaOdj .ek ldf.kaj;a wykag kE
kE' tA f.d,a,kaf. mdr;djka wkqj tA f.d,af,d tA
lghq;= lr.kakjd' kuq;a" t;kska tydg my< bkak
wksl=;a ish u wh fYaIfhka nqoaO Y%djlfhda' Y%oaOdj
u; ;uhs" ish,a, mok fjkafk' wdrN lrkafk'
t;fldg Y%oaOdj we;s lr.kag kE wms" nqka jykafia
flfrys Ouh flfrys iy ix>hd flfrys" ;=kqrejka
flfrys'
154 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

t;fldg fldfyduo nqka jykafia flfrys Y%oaOdj


we;s lr.kafk@ fldfyduo nqka jykafia flfrys
meyefokafk wms@ tAlg wmsg wjYH fjkjd" nqka jyka-
fiaf.a ,laIK oekf.k bkag kE' .=K oekf.k bkag
kE' ljqo nqoO
a lsh, lshkafk@ wkak tA u; ;uhs Y%oO a dj
f.dvkef.kafk' t;fldg wms nqka jykafia ljqo lsh,
oek.kag k nqka jykafia ljqo lsh, wy, ;sfhkag
kE' fldfyduo nqka jykafia .ek wy, ;sfhkafk@
nqka jykafia ljqre jf.a flfkla o@ fldfyduo" nq
yduqrefjd fudk jf.ao@ wiQ wg hka o@ oy wg hka
o@ tfyuo@ wms wr oel, ;sfhk m%;u s dj, bkakj jf.ao@
kE' tAl ;uhs" wms l:d lrkag kE' tfyu fkfjhs nq
yduqrefjd ljqo lsh, wms olskag kE Ouh ;=<skauhs'
nqka jykafia foaYkd l<d ljqo nqka jykafia@ fldfydu
flfklao lsh,' ljqre;a wy, we;s wr nqka jk .d:djla
;sfhkj'
b;sms fid N.jd wryx" iud inqof a Od cd prK
imkafkd" iq.f;d" f,dl wkq;; a frd mqiou idr"
i;a:d fojukqiaidkx nqoafOd N.jdZ;s
oeka fu;k f .d:dj ;=< nqka jykafia u ykaj,
;sfhkj" nqka jykafia lshkafk ljqo lsh, lshk tl'
tA Nd.Hj;a wy;a fkao@ b;sZms fid N.jd wryx'
Nd.Hj;=ka jykafia wry;a' wry;a lshkafk fudllao@
t;k ;sfhkj .=K kjhla' m<fjks tl ;uhs wryx'
wryx' fudlla o wryx lsh, lshkafk@ wy,
;sfhk yg wryx lshkafk ljqre;a okakj' Th
lshkafk ryiska j;a m lf<a kE fkao@ ish m re
lrd' ryiska m lrd lshk tl k tA ;r u uu k
w.h lrkafk kE' tA jpkh iqiq uhs lsh,hs lshkag
;sfhkafk' nqka jykafia jf.a flfkla ykajk fldg
tpr my<g hkag ke kE wms' wryx lsh, lshkafk
Y%oaOdj 155

ish flf,iqkf a .ka Kd lshk tlhs' ish flf,ia


ish wl=i,a re l< flkd' t;fldg fudkjdo wl=i,a'
fudkjo fu;k m%Odk jYfhka wms .kafk wl=i,a
yehg' wl=i,a uq,ska u ke;s l< flkd" wdfh kQmk
yg ish wl=i,a m%ydKh l< flkd' m%ydKh lsu
;uhs wryx lsh, lshkafk' fudkjo wl=i,a@ wl=i,
uQ,hka rd. - oafI - fuday' fukak f lshk wl=i,
uq,a ke;ak f,daN oafI" fuday lsh,;a lshkjd' f
f,daN" oafI" fuday lshk wl=i,hka uq,ska u m%ySK
lrd lshk w:h ;uhs f wryx lsh, lshkafk'
ke;a;g u ke;s lr, oeu' wl=i,a bjrhs' rd." oafI"
fuday ksid ;uhs ish rdpdrhka" Yap;hka" ish
ml lrkafk' b;ska fl ke;s lrdg miafi bjrhs'
wdfh;a thdg fydfrka lrkak lsh, fohla kE' ke;ak
bjr k bjrhs' nq yduqrefjd lSj f ry;ka jykafia,
lsh, lshkafk - flf,ia ke;s lf<a yhg WodyrK-
hlg fmkakqjd ;,a .ia lrfhka lm, oeuyu wdfh
o,kjo@ wdfh;a ,sh,kafk kE' wkak tA jf.a ;uhs
;,a .fia lrfhka lv, oeug miafi wdfh ,sh,kafk
kE' wkak tA ;;a;ajfhka ;uhs i,lkafk" ry;ka
jykafia,' wdfh tA f.d,a,kaf. flf,ia jefvkafk
kE' b;ska flf,ia ksid ;uhs ml lrkafk' fydr
ryfia lrkafk;a t<smsg ml lrkafk;a f flf,ia
;sfhkl ;rhs' tAlhs uu uq,ska u lSfj ryis.;
l:djla wjYH fjkafk kE fuf;kag lsh,' ish
wl=i,hkaf.ka Kd lshk tl ;uhs wryx lsh,
lshkafk' oeka t;fldg nq yduqrefjd lsh, lshkafk
ljqo@ rd.-oafI-fuday ke;s flkd' meye,s o@ l y
f,aishs' tl fj,djl tl NslaIQka jykafia kula' ug
u;l yehg rdO lshk NslaIqj we;a wykj( iajdka
jykai" ksjk lsh, lshkafk fudllao@ lsh,' t;fldg
nqka jykafia lshkj( rdO" rd.laLh" fodailaLh"
156 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fudaylaLh ;uhs ksjk' rd.h ke;s ;ek" oafIh ke;s


;ek" fudayh ke;s ;ek ksjk' b;ska ksjkg .sh uq,a u
wdhhka jykafia iud inqjrhd isoaOd: f.!;u'
Wka jykafiaf.a m<fjks ,laIKh wryx t;fldg
fudllao f wryx lsh, lshkafk@ rd. - oafI - fuday
ke;s l<d lshk tl'
fofjks tl fudllao@ iud inqoaO' Wka jykafia
;ksj u f Ouh wjfndaO lr.;a;d lsisfjl=f.a
.=reyrel ke;sj' ldf.ka j;a weyqfj nefj kE'
Wmfoia .kag flfkla ysfh kE' Wka jykafia hqKq
lrf.k wdmq ;udf.a u kqjka f Ouh wjfndaO
lr.;a;d' tA ksid thdg lshkj wms iud inqoaO lsh,'
B<g lsjd cdprK imkak - .=Khkaf.ka
imQKhs lsh,' cd iy prK' t;fldg fudkjo
cd@ fudkjo prK@ tAl wmg oek.kag mqjka' oHd
wgla" wIag oHd lsh, lshkafk' tlla ;uhs oHd wgla
wfma ukfia we;s lr.kag kE' tAjd Ouh ms<smeu
;=<skqhs we;s lr.kafk' tAjd wdh wIagdx.sl ud.h
jeu ;=<ska ;uhs tkafk'
m<uq tl ;uhs wIag oHdf oYkd kh'
fojeks oHdj ;uhs ufkdauh boO {dkh" rEm
ujka g mq jka ' O rEm f.dvla ujka g mq jka '
pq,a,mka:l yduqrefjd rEm f.dvla uej fk' wkak
tA jf.a'
;=k - boO kh O R m%d;sydhhka mEu' tA
lshkafk Th wyiska hkag mqjka' fmd<fj .sf,ka
hka g mq jka ' mj; w;ka hka g mq jka ' j;= f
.sf,kafk ke;sj hkag mqjka' tlaflfkla f.dvla jf.a
fmakag i,iaikag mqjka' Th jf.a Odldr R
m%d;sydhmEu tAl oHdjla'
y;rfjks tl ;uhs n fid; kh' jH lk'
wE; ;shk b;d ish q Yo mjd wykag mqjka' tA lshkafk
Y%oaOdj 157

ksia lk blaujd idudkH ksia lklg fkd wefik


fya Yo weySf Yla;sh ;sfhkj' tAlg lshkafk
nfid; kh lsh,'
mia fjks tl" nplaLq kh' ksia wei blaujd
Bg tyd hkag mqjka' kqjka fjd olskafk' tAlg
lSjd n plaLq kh lsh,'
yh" mqfn ksjdidkqii
a ;s kh' fmr O wd;auj,
; .; lrmq ye olskag mqjka' fmr iQ l| ms<sfj<
olakd kh' tAl oHdjla'
y;" pq;m+ md; kh' B<g ;j;a oHdjla ;sfhkj'
ksikq a bm uereKg miafi h h wd;auj, Njhkaj,
bmfoka uefrka hk ye olskj' tA tA lu Yla;Ska
wkqj ue, bmfok ;eka olsk kh' tAlg lSjd pq;m+ md;
kh lsh,d' ;j tlla ;sfhkj'
wg" wdijlaLh kh' tA wry;a M,h'
fukak f wgg ;uhs lSf wIagoHd lsh,' f
foaYkd wyk whg m%Yak u;=fjhs fjd fldfykao f
iajdka jykafia wrf.k ;sfhkafka lsh,' fmd;m;
lshjk wh kak fmr<, n,kag' f wIag oHd i|yka
fjkjd > ksldfha wnGl iQ;%fha'
t;fldg f lshmq wIag oHd yd B<g mif<dia
prK' prK Ou myf<djlska hqla;hs' prK Ou lsh,
lSf fukak f i|yka lrmq oHd wg ,nd.ekSu i|yd
jeh hq;= ls%hd ms<sfj; ;uhs prK' tAjd my<jla
;sfhkjd'
m<fjks tl ;uhs m%d;sfudalaI ixjr iS,h' m%d;s-
fudalaI ixjr iS,h lsh, lsjyu nqka jykafia uq,ska
u foaYkd l<d jdo m%d;sfudalaIh lsh,' wms tAlg
lshkafk" mdmfhka j<lskag' l=i,a jvkag' is; msis
lr.kag' wr ish nqjrhka jykafia,df. foaYkdj' tA
158 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

jdo m%d;sfudalI
a h' t;fldg Bg wu;r j nqka jykafia
nqoaO;ajfhka wjqre iailg miafi kej; foaYkd l<d
YslaId mo jYfhka NslaIQka jykafia,dg m%d;sfudalaIhla'
NslaIQkag ;sfhkj tAfl YslaId mo foish isy;la'
ug u;l hg NslaIqkag ;j;a je m%udKhla tl;=
lr, ;sfhkj' fldfydu y f foflka u woyia
lrkafk m%d;sfudalaI ixjr iS,h lshk tl'
fojeks tl ;uhs bkash ixjr iS,h' bkash ixjr
lr.kak kE' oeka wei - lk - kdih - j - Yrh -
uki lshk wdh;kj,ska ;uhs wms f wruqKq .kafk'
tAjd fyd|hs ,iaikhs ke;ak wdiajdocklhs lsh, kag
hkafk ke;sj tAjd wks;Hhs lhs wkd;auhs jYfhka
olska tA wruqKq;a tlal j;a u ;uhs bkash ixjrh
lsh, lshkafk' t;fldg f lshk iS,h;a wjYH fjkj
wr uq,ska i|yka lrmq wIag oHdjka lrd <d fjkag"
t;fldg tA ;uhs bkash ixjr iS,h'
;=kajeks tl ;uhs fNdackfha ud;% i[a[dj' oeka
ksjka lSf uf.a hk flfkla" ke;ak wr wIag oHdj
,nkag kE flfkla wksjdhfhka u wdydr .kag kE
m%udKh oekf.k Yrhg wjYH m%udKhg' fudlo wdydr
lsh, lshkafk b;d u by< ugka flf,ia jefvk
;ekla' tAl ixjr lr.;af; ke;ak f lshk tl u
oHdjla j;a ,nk tl tpr f,ais jevlak fjkafk
kE' tAl yskao ;h mj;ajd f.k hkag wjYH m%udKhg
wdydr .kag kE thska neyer fkdhd' yqla wh wdydr
.kakj fkao Yrh jOkh lr.kag" l%Svd msi" i;=g
msi" j mskf f;kdj u;" tA jf.a O fya;=
u;' kuq;a tAjd lla md,kh lrka wjYH m%udKhg
.ekSu ;uhs fu;k lSfj fNdackfha ud;% i[aj lsh,'
B< tl ;uhs cd.hdkqfhda.h' cd.hdkqfhda.h
lsh, lshkafk ksurkag mqjka fjkag kE' ke;sj
Y%oaOdj 159

kskoa g f,d,a fjp flfkl=g f lshk oHdjka ,nkag


nE'
miafjks tl ;uhs Y%oO
a dj' fu;k;a Y%oO
a dj ;sfhkjd'
t;fldg fudllao f Y%oaOdj lsh, lshkafk@ wdfh;a
wr m%ikak meye,s is;la ;sfhkag kE' tA Y%oaOdjhs'
yh fjks tl ysh' t;k lSf m lrkag ;sfhk
,cdj'
B<g T;a;mam' tA lshkafk mlrkag ;sfhk nh'
B<g nyqY%e; Ndjh' fndfyda weiQ msrE ;eka we;s
nj' fyd|g oekqu ;su' Ouh ms<sn| wd ish foaj,a
ms<n
s |j' we;a; jYfhka u nqoOa " Ou" ix> flrys fndfyda
weiQ msrE ;eka ;suhs' we;a;g u jeo.;a fjkafk nqka
jykafiaf. foaYkdj ms<sn| wjfndaOhhs'
B<g kjjekak h' h ke;sj fudl=;a lrkag
nE' fudllao fu;k h lsh, lSfj@ wr wms yeu
fjf,au i|yka lrk i;r iuHla m%Odk hh u ;uhs'
ksl wdjg .shdg f lshk oHdjka ,nkag nE' ;
wdYdj w;wer, f ud.hg nyskag mqjkalu ;sfhkag
kE' tA h'
oyfjks tl ;uhs iauD;sh' i;sh' fu;k woyia
lf<a isysh' t<U is isysh j;udkh m%Odk jYfhka u
iy i;r i;smGdkh' i;r i;smGdkh;a .kag fjkjd'
oYkd kh ,efnkafk i;r i;smGdkfhka'
B< y;r m%:u OHdkh" oa;Sh OHdkh" ;D;sh
OHdkh" p;=: OHdkh' meye,s o@ fukak fl ;uhs
myf<dj' fjg lshkj mif<dia prK Ouhka lsh,'
f Ouhka n,d.kag mqjka" i|yka fjkjd uCu
ksldfha fiaL iQ;%fha' t;fldg wr uq,ska i|yka lrmq
wIag oHdjka iy B<g i|yka lrmq prK Ou
160 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

myf<dj ;uhs nqka jykafiaf. cd prK imkak


.=Kh lsh, wms lshkafk' meye,s o@
B< nq .=Kh ;uhs iq.;' iq.f;da lsh, lshkafk
nqka jykafiaf. ukd bh' .ukd bh meje;au
b;d u ikaiqka iqkaor ,dYhla ;snqfK' ldf.;a is;a
meyefok .uka ,dYhla ;snqKd' tA iq.; .=Khhs'
B<g nqka jykafia f,dal' ish f,dalhka
ms<sn| mrf;rg u okakj' fudk f,dalhka o@ ish
f,dalhka' ukqIH f,dalh;a" jH f,dalh;a" n%yau
f,dalh;a" ;sika wmdh wd ish ksrhka ms<sn|j ukdj
okak flkd' tA lshkafk O iQ;%j, nqka jykafiaf.a
f f,dalhka ms<sn| oekqu ia;r fjkj' ;j ia;r
lrkag .sfhd;a f.dvla foaj,a lshkag fjkj' fldfydu
y nqka jykafiaf. ;sfhk tl .=Khla ;uhs" ish
f,dalhka ms<sn| oekf.k isu' wms oekg fu;kska
kj;suq' ud;Dldfjka f.dvla msg mksk yskao'
B<g wkq;a;frd mqi ou idr' fudllao tA
lsfj' yslauh hq;a;ka yslauf w.;ekam;a flkd'
yslauh hq;a;ka lsh, lSf ljqo@ oeka yqla wh mg,j
.kakj yslauh hq;a;ka lsjyu uyd ys;kag ne foaj,a
lrd fkfjhs' yslauu lsh, lshkafk nqoaO foaYkdj
;=< f Oufha msysgqjkj lsh, lshk tl' ksiqkaj
ksjka u.g fhduq lrjkjd' ke;ak wr w,s yslaujkj"
we;=ka yslaujkj" ke;ak wYajfhda yslaujkj" jf.a
tfyu tlla fkfjhs' h h wh oyug yslaujkj'
t;fldg h h wh oyug fhduq lrf Yla;sh w;ska
w. ;ekam;a flkd ;uhs" iud inqjrfhla lsh,
lshkafk' wksla yefudag u jvd nqka jykafia ;uhs
fY%I
a G
a ' Bg wu;r j ;j h h wh yslu a jmq ;eka ;snK
q d'
oeka yslafujqjd lsh, woyia lf<a tA wh tfia l< yelsj
;snqK ksid' oeka WodyrKhlg .;af;d;a" wx.=,sud,
Y%oaOdj 161

oukh lrd lsh, wms lshkj' oeka wx.=,sud, oukh


lrd lsh, lshkafk kSure ;;a;ajfhka fjka lr,"
ksjka u.g fhduq lrd lshk tl' kuq;a tfia lrkak
mqjka jqfKa nqka jykafiag tA yelshdj ;snqK ksid'
fudlo@ wx.=,sud, tA ksjka u.g .kag mqjka k lrk
.=K Ou thd < ;snqKq ksid' meye,s o lshk foa@
fudlo tAl fyd|g u;l ;shd.kag kE' yslu a ug wjYH
iqiql ;snqKq whj yslauf olaI;djhka ;uhs f
lshkafk' nq yduqrejkag ne jqKd foajo;a;j yslau-
jkag' u;l ;shd.kag''' oeka yqla wh mg,jd.kakj'
uu f ;eka jefhka l;d lrkafk ksiaiqkaf.
woyila ;sfhkj" nq yduqrefjd lshkafk kE fohla
lrkag mqjka" foaj;ajhla wdfrdamKh lrkag mqjka
flfkla lsh,' tfyu tlla kE" nq yduqrefjd .dj'
tfyu ;snqK lsh, fmakak kE' tfyk foajo;a; ksrhg
hkl n,df.k bkafk kE fk' foajo;a;g lrkag
mqjka wl=i, lu Tlafldu foajo;a; l<d' wdkka;h
mdm lu lr, thd ksrhg .shd' b;ska wr jf.a fYaI
yelshdjla nq yduqrejkag ;snqKd k foajo;a; j;a
fr .kag ;snqKd' foajo;a;j fr.kag ne jqKd' kuq;a
wx.=,sud, fr.;a;d' wx.=,sud, ksiaiq odylg jvd
uerej' kuq;a thdj fr.kag mqjka jqKd' tA mqjka
jqfKa foajo;a;g ;snqfKa kE ksjka olskag kE lrk
m%Odk .=K Ou' tA .=K Ou ms,d ;snqKd k fr.kag
;snqKd' thd ksrhg .sfha ne ksid' kuq;a wx.=,sud,
fr.;a;d' tA jf.a ;sfhkj' wd,jl oukh" Th ipl,
jeks wh;a tlal ;l lr, h h mqoa.,hka fu,a,
lrmq ye' fldfydu y woyia lrkafka tA tA wjYH
.=K Ou ;snqKq yslauug yels mqoa.,hka yslauf
mqu yelshdjla" wiuiu yelshdjla ;snqKd' tAl ;uhs
wkq;a;rhs lsh, lshkafk' tA yelshdjka w;ka by< u
flkd ;uhs nqka jykafia lsh, lshkafk'
162 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

B<g i;a:d foaj ukqiaidkx - ishu fohka-


f.a;a ksikq f
a .a;a Ydia;Dka jykafia ;uhs nqka jykafia'
B<g nqoaO' nqoaO lsh, lSf wdfh;a nq nj u
;uhs' f,dal ;;a;ajh ms<sn| mQK wjfndaOhg m;a
W;=udfKda lshk tlhs'
N.jd nqka jykafia i;=j ;snqKq nq .=K w;ka
kj fjks nq.=Kh ke;ak wjidk nq .=Kh ;uhs
N.jd lshkafk' t;fldg fudllao N.jd lshkafk@
N.jd lshkafk ish m kid W;a;;r mdY=oaO;ajhg
m;a Nd.Hjka;hdfKda lshk woyihs' N.jd lshk nq
.=Kfhka lshkafk Wka jykafia ish u m keiqjd'
nqka jykafia lsif s ia;a u mjla lrk flfkla fkdfjhs'
ish m re l< flfkla' tfia ish m re lr, w;s
mdY=oaO;ajhg m;a jqKd' f f,dalfha jik ukqIHfhda"
fofhda" n%yaufhda w;ka by< u mdY=oaO;ajhg m;a
ishu m keiQ iEu fokdf.a u f.!rjhg" mQckSh;ajhg
.reldr - iudk - i;aldr" mqo mQcd ,eug iqiq
W;a;uhdfKda lshk tlhs f N.jd lshk nq.=Kfhka
lshkafk' nqka jykafia ish m keiqjd' ishu
wl=i,hka re l<d' t;fldg ish laf,aY Ouhka
imqKfhka u ke;s l<d' ishu laf,aYhka h<s we;s
fkdjk wdldrhg kdY lr, oeu' yhg wr ;,a
.yla lrfhka u lm, oeuyu wdfh ljodj;a tA
;,a.y ,sh,kafk kE" o,kafk kE' wkak tA jf.a' tA
wdldrfhka nqka jykafia ish u wl=i, Ouhka"
laf,aY Ouhka m%ydKh lrd' wkak tA yg laf,aY
Ouhka m%ydKh lrmq" m keiQ" w;s mdY=oaO;ajhg m;a
jqKd ish u ukqIHhskaf.a" fohkaf.a" n%yauhkaf.a
W;a;;r mQcdjg" f.!rjhg" iudkhg iqiql ,enqjd
jQ W;a;u .Kfha w;sW;a;u Nd.Hjka;hdfKda lshk
tl ;uhs nqka jykafiaf.a nq .=K w;ka wjidk .=Kh
jk N.jd lshk nq .=Kfhka woyia jkafka'
Y%oaOdj 163

fukak f lshmq .=K l oekf.k bkag kE'


oeka f .=K kjh lsjg fjd jpkj,ska lSjg we;a;g
u fjd wyf.k bkak whg jpk muKla fjkjd'
fudlo fya;=j@ nqjrekaf.a .=K f;are .kak mqjka
;j;a iud inqjrfhl=g muKhs' iud inqjr-
fhl=f.a .=K ;j;a iud inqjrfhl=g i" wvq .dfka
mfianqjrfhl=g j;a f;afrkafk ke;s nj u;l
;shd.kag' tAl ksid fjd wms jpkj,ska muKla ;uhs
.kag ;sfhkafk" lsish wkaoul ys; myojd.kag' fjk
wmsg lrkag fohla kE' f jpkj,ska lshk foa f;are
.ekSu;a tA ;ru f,ais kE' o< woyila ;rhs .kag
mqjka" fyd|g u;l ;shd.kag' t;fldg f .=K
oekf.k bu wmg m%fhdackj;a' fudlo wms ms<smk
wfma Ydia;Dka jykafia fukak fujeks .=K ;sfhk
flfkla lsh, o< wjfndaOhla .kag wjYH fjkjd'
fudlo@ tA u; ;uhs Y%oaOdj - nqka jykafia flfrys
meyeu - mok jkafka'
t;fldg B<g Ouh ms<n s |j oekf.k bkag kE'
Ouh ms<sn|j k.;a;yu wmsg Y%oaOdj we;sfjkj'
fldfyduo Ouh ms<sn| wmg oek.kag ;sfhkafk@
fudllao Ouh lsh, lshkafk@ Ouh lsh, lshkafk
p;=rdh i;H' nqoaO foaYkdj' p;=rdh i;H foaYkdj'
ia j dla L df;d N.jf;d Ofud" ika fld"
wld,sfld tys miaif s ld Tmkhsfld mp;a;x fj;fnd
[a ySZ;S'
f Ouh iajdlaLd;hs' t;fldg nqka jykafiaf.a
foaYkh iajlaLd;hs' ukdj foaYkd lr, ;sfhkjd' l"
lg fya;=j" l ke;s lsu" l ke;s lsf ud.h' tAl
wdfh ldgj;a fjkia lrkag" wvqlrkag" jelrkag
fohla kE' wx.imQKj f foaYkdj,a lr, ;sfhkj'
tA yskao f Ouh iajdlaLd;hs' uq," ueo" w. hym;a'
164 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

B<g f Ouh ikalhs' tff,a u m,


fokj' f wdh wIagdx.sl ud.h" ksjka olsk ud.h
ms<smeoafod;a tff,a u" tA wd;aufha u" tA fudfydf;a
u m, fokj' tA ; ld,fha u m, fokj' uereKg
miafia j;a" uefrK fudfydf;a j;a fkdf' h lsis
flfkla m%:u OHdkhg iujefKd;a tA OHdk iqjh tA
fjf,au kj' hlsis mqoa.,fhla fidajdka M,hg m;a
jqfKd;a t;eka isg tA fidajdka mqoa.,fhl= ;=< ;sfnk tA
.=KOu Tyq < ;sfhkjd' tA wvq fjp flf,ia nr
wvq jqKduhs' tA ieye,a iqLh ;sfhkjd' tA uqla;s rih
;sfhkj' ksjka oelafld;a t;eka isg Tyqf.a l bjrhs'
tA lshkafk uql; a s rih" uql; a s iqLh ;sfhkjd' t;fldg
tAl ikalhs'
B<g f Ouh wld,slhs' ld,hla kE' kEu
ld,hl Ouh ms<m s eoafod;a f Oufha m%;Ms , ,efnkj'
tA lshkafk nqka jykafia Ouh foaYkd lf wjqre
foodia mka i s h mKylg fmr' fl todg ;rhs
.e<fmkafk' fl wog .e<fmkafk kE lsh, iuyre
lshkj' fl wog yhkafk kE' tod hq.h fkfjhs wo'
wkak tA jf.a O u; m< lrkj h h wh' tfyu
tlla fkfjhs nqka jykafia lSfj' f Ouh ljo
ms<smeoao;a m%;sM, ,efnkj' tAl yskao flg ld,hla
kE' tAlhs wld,slhs lsh, lsf'
B<g Ouh tAysmiaislhs' we;a n,kag lsh,
lsfj' ldgj;a lshkag nE we;a Yajdi lrkag tfyu
lsh,' tA yskao fu;k Yajdihg ;ekla kE' tA yskao tAys
miaisl hs' oeka wr biafi,a, lsj Y%oaOdj n,kag yeu
;ekl u hk ye'
Ouh mkhslhs' tAl ;udf.a kqjka we;s
lr.kag kE tlla' is; ;=< we;s lr.kak tlla' kqjka
olskag kE' tAlhs mkhsfld lsfj'
Y%oaOdj 165

B<g mp;a;x fj;fnd [a ySZ;s' kqjKe;a-


;ka iska ;u ;udf.a kqjka ;uhs fl olskag kE'
tfyu ke;sj w;g wrka fmkakkag j;a wyj,a ;ek
fu;k ;sfhkafk lsh, fmkakkag j;a nE' ;u;udf.a
kqjka olskg a kE' nqka jykafiag j;a fl fmkajkag
nE' nq yduqrejkag;a mqjka ud.h fmkajkag ;rhs'
kuq;a Ouh ;uka u ;ud ;=<ska olskag kE' t;fldg
fl ;uhs f Oufha ,laIKh'
fl ;uhs nqka jykafia foaYkd l< Ouh'
t;fldg f Ouh lshk tl f;are .kag kE fukak
f ,laIKj,ska fy fohla i" w;g wrka fmkajkag
mqjka fohlaj;a" tfyu ke;ak fjk;a fN!;sluh
fohla j;a fkfjhs' fjk;a WodyrK u.ska fokag;a
wudrehs' fu;k ,laIK yhla ;sfhkj' tA ,laIK yfhka
iuka; fohla ;uhs Ouh lsh, lshkafk'
B<g wms ys; myoj.kag kE ;ek ;uhs" nqka
jykafiaf.a Y%djlfhda' Y%djl ix>hd' ix> lshkafk
md,sfhka iuQyh lshk tl' t;fldg ljqo f nqka
jykafiaf.a Y%djl iuQyh' tAl;a wms oekf.k bkag kE'
tA ,laIK l;a nqka jykafia foaYkd lrd wmsg' fudllao
nqka jykafiaf.a Y%djlhskaf.a ;sfhk m%Odk ,laIKh@
ljqre;a wy, we;s'
iqmmkafkd N.jf;d idjl ixf>d
Wcqmmkafkd N.jf;d idjl ixf>d
h mmkafkd N.jf;d idjl ixf>d
id mmkafkd N.jf;d idjl ixf>d
hox p;a;d mqi hq.dks wG mqi mq.a.,d
tai N.jf;d idjl ixf>d wdyqfKfhHd mdyqfK-
fhHd olafKfhHd w[ac,s lrfhd" wkq;; a rx mq[[a -
lafL;a;x f,dliaidZ;s'
166 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

m<fjks .=Kh ;uhs iqmmkafkd N.jf;d idjl


ixf>d' ljqre;a wy, we;s' fjd ljqre;a okakj'
fudllao iqmmkafkd lsh, lsfj@ T' ksjka u.g
ms<smka" ksjka u.g nei.;a wh iqmmkakhs' nqka
jykafiaf.a Y%djl iuQyh ksjka u.g nei.;a wh'
B<g Wcqmmkafkd N.jf;d idjlixf>d' nqka
jykafiaf.a Y%djlfhda Rcq ud.hg nei.;a wh' fudllao
Rcq ud.h" tAldhk ud.h fudlla o@ ysla ksjka
u." wdh wIagdx.sl ud.h fjk fldfyj;a hkafk
kE' tAlg nei.;a; k neiai ;uhs' kj;skafk fl<ska
u ksjk lrd .sys,a,' tA yskao Rcq ud.hg nei.;a wh
Wcqmmkafkd N.jf;d idjl ixf>d'
h mmkafkd N.jf;d idjl ixf>d' B<
Y%djl .=Kh' ksjka u.g nei.;a wh' nqka jykafiaf.a
Y%djlfhda ksjka ug nei.;a wh'
id mmka f kd N.jf;d idjl ixf>d'
Nd.Hj;=ka jykafiaf.a Y%djlfhda idmmkakhs'
fudllao id mmkak lshkafk@ .re nqyquka ,nkag
iqiq ud.hg nei.;a wh'
f jdlH y;frka u nqka jykafia foaYkd lf<a
wdh wIagdx.sl ud.hhs' ksjka u.' t;fldg f ix>
r;akh ljqo@ hym;a ud.hg nei.;a wh" Rcq ud.hg
nei.;a wh" ksjka u.g nei.;a wh" ish .re nqyquka
,nkag iqiq ud.hg nei.;a wh' fukak f f.d,af,d'
B<g hox p;a;d mqi hq.dks wG mqi mq.a.,d
tai N.jf;d idjl ixf>d' f ksjka u.g nei.;a;
mqoa.,fhda bkakj mqoa.,hka jYfhka k wg fofkla"
;ks;ksfhka .;af;d;a' ke;ak hq., jYfhka k i;r
fofkla' fudllao f hq., lsh, fu;k woyia lf<a@
fidajdka" ilDod.d" wkd.d" wry;a lshk ud.hkag
Y%oaOdj 167

iy M,hkag' fidajdka ud.h - fidajdka M,h" ilDod.d


ud.h - ilDod.d M,h" wkd.d ud.h - wkd.d
M,h" wy;a ud.h - wy;a M,h' fukak f lshmq
wIag wdh mqoa.,fhda wg fokd ;uhs f' hq., jYfhka
i;r fokhs' fukak f f.d,af,d ;uhs" nqka jykafia-
f. Y%djl ix>hd' B<g fyd|g u;l ;shd.kag ix>hd
lsjyu iuQyh lsh, lshkafk' Y%djl ix>hd lsjyu
fukak f yg ykaj, ;sfhkafk' t;fldg fyd|g
u;l ;shd.kag kE wms nqka jykafiaf.a ix>hd ljqo
lshk tl meye,s lr.kag kE' ix> lsjyu yqla
wh ys;kafk NslaIQka jykafia, lsh,' f NslaIQka
lshkafk nqka jykafiaf.a Y%djlhskaf.ka tla fldgila
muKhs' nqka jykafiaf.a Y%djlfhda fldgia y;rla
bkakjd' isjq jkla msi lsh, lshkafk' NslaIq-NslaIq"
Wmdil-Wmdisld' fukak f oeka wms wr uq,ska u i|yka
lrmq" wr ,laIK ;sfhk" iqmmkak - Wcqmmkak -
h mmkak - id mmkak lshk ksjka u.g
nei.;a; mqoa.,hka y;r fofkla bkakjd' t;fldg
NslaIq-NslaIq" Wmdil-Wmdisld lshk y;r fokd ;uhs
nqka jykafiaf.a Y%djlfhda lshkafk' t;fldg f
ix> lshmqjyu tl mdrgu wr NslaIqj lshk tl .kag
tpr iqiq kE' tAl jerhs' ix> lshkafk iuQyh
lshk w:hhs' t;fldg u;l ;shd.kag kE" f wdh
mqoa.,fhda w;f .sys wh;a bkakjd' oeka wkd.d
fjkl u bkag mqjka .sys whg' .egjla kE' ksjka
olskl u bkag mqjka' ry;a fjkl,a u bkag mqjka'
ish flf,ia kikl u .sysj .;lrkag mqjka'
.syshka jYfhka idudkH ukqIHhka w;f bkag mqjka'
t;fldg wms u;l ;shd.kag kE wms f woyia lrkafk
NslaIQka lshk fldgi muKla fkdfjhs' NslaIq-NslaIq"
Wmdil-Wmdisld lshk isjqjkla msiu' t;fldg wdh
ix>hdg wh;a msi f .syh s ka w;fr;a bkakj' t;fldg
168 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wms Th .d:dj lshk fldg tA wh;a we;=<;a fl' tfyu


ke;sj u;l ;shd.kag ksl NslaIQka ;rla .kag tmd'
wksla tl NslaIqjla jqK;a Th lshk ud.j,g neye,
ke;ak tA wh whs;s kE' ysi nQ.d.;a; muka" lidj;la
fmdrjd.;a ; muka thd Ns l a I q j la fjka f k kE'
fYaIfhka u f wdh ix> r;akhg jefgkafk kE'
fudlo wdhfhla fjkak k wr lshmq ksjka u.g
nei.;a; flfkla fjkag kE' wvq .dfka fidajdka
ud.fha b|, Wvg bkak wg fokd ;rfk jefgkafk'
b;ska tAl yskao NslaIq fYhla wod< fjkafk kE' fyd|g
f;are .kak' fyd|o@ f;are .kak tl jkj' ke;ak
yqla fkdu. .syska bkafk' f ix>hd lsjyu wmsg
t;fldg f,dl= jrola isoao fjkj' fudlo@ .syshka
w;fr;a wdh mqo. a ,fhd bkakj' to;a ysh' wo;a bkakj'
tAfl ielhla ;shd.kag kE kE' nqoaO Ydikh ;ju;a
judkj ;sfhkjd' ms<smk wh bkak ;dla l,a Th
wdh mqoa.,fhda Th yeu ;ekl u bkak mqjka' tAlhs
f u;la lf<a' t;fldg fukak f wh ;uhs wIagdh
mqoa.,fhda'
B<g wdyqfKfhHd' f wIagdh mqoa.,hskag r
b|, f.k;a mQcd lrkag iqiqh"s f whg' mdyqfKfhHd
- wd.ka;=lhska fjkqfjka ilia lrmq foa mQcd lrkag
iqiqhs'
olafKfhHd - mrf,dj mska msi mQcd lrkag
iqiqhs'
w[ac,s lrfhd - fodfyd;a uqka jkag iqiqhs
f whg'
wkq;a;rx mq[a[lafL;a;x f,dliai' f wh ;uhs
f,dalfha bkak by<u mska fl;' fukak t;fldg nqka
jykafiaf.a wdh uyd ix> r;akh'
Y%oaOdj 169

t;fldg wms fukak f nqoaO" Ou" ix> lshk


msi flfrys we;s lr.kak meyeu isf;a we;s lr.kak
m%ikak nj" myka nj ;uhs Y%oaOdj lsh, lshkafk' oeka
f lshmq nqka jykafiaf.a .=K kjh;a Oufha .=K
yh;a ix>hdf.a .=K kjh;a tl;= l<yu .=K isy;rla
;sfhkj' f .=K isy;r u idudkH mD:.ack ukilg
f;are .kakjd lshk tl f,ais jevla k fkfjhs'
h ;rulg f ms<sn|j o< igykla - Pdhdjla we;s
lr.kag mqjka wjia:djlg tkag k wju jYfhka
fidajdka M,hg j;a m;afjkag kE' t;l wms b;ska
jpk jYfhka" ud;%d jYfhka" o< jYfhka" ka;duh
jYfhka h lrkj' ys;d.kag" fl wefrkag fjk
l:djla lrkag nE' fu;k fl" u;l ;shd.kag kE
fohla'
t;fldg fukak f .=K wms wy, ;sfhkag kE'
h h fjd wms idlPd lr, ;sfhkag kE' t;fldg
oeka f nqoO
a " Ou" ix> flfrys we;s lr .kakd meyeu
u ;uhs" Y%oaOdj lsh, lshkafk' tA ksid f Y%oaOdj lshk
tl" fjk;a wd.j, fl kE lsh, uu lsfj tAlhs'
oeka fu;k lshkafk kE f wh Yajdi lrkag
lsh,' f lshk ;%s O r;akfha .=K wms wy, tAjd fufkys
lr, tA wkqj wms ysf;a we;s lr.kakd myka njhs" Y%oaOdj
lshkafk' t;fldg u;l ;shd.kag kE f Y%oaOdj
lshk tl bf u we;s jk ;ekl=;a ;sfhkj' kuq;a f
bf we;s jk Y%oaOdj ;=<ska" f we;s jk meyeu ;=<ska
nqka jykafiaf.a Ouh wkqj f ksjka u.g nyskag"
ksjka olskag mqjka lula k wmg ,efnkafk kE'
fyd|g u;l ;shd.kag kE" oeka yqla fj,djg Y%oaOdj
oeka we;s fjkj laIKhlska' tA we;s jk muka
biairyg hkag nE' oeka yqla fj,djg wmsg olskag
;sfhk iudcfha Y%oaOdj lsh, lshkafka" tA Y%oaOdj lsh,
ys;dk yshg tAl Y%oaOdj fkfjhs' fndfyda fofkla <
170 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

;sfhkafk Yajdih fk' Nla;sh' wksl Nla;sh lshk


;ek ;sfhkafk wkaO Yajdihla' tAl wkaOhs' oeka n,uq
fohka jykafia f,dafla uej k wms ldgj;a oel.kag
nE' fofhda f,dafla uejo keoao lsh, m%Yak lrkag
mqjka ;ekl=;a fkfjhs fl' wmsg lrkag ;sfhkafk
fl Yajdi lrkag' Yajdih lshk ;ek ;sfhkafk
fkdokakd fohla ksid tAl wkaOhs' oeka Y%oaOdj lshk
;ek tAl fjkag nE' Y%oO a dj wkaO fjkag nE' tAl Yajdih
fkfjhs" tAl ;uka hlsis m%;HlaIhla ;=<k s a ,nk oekqu'
lsish wkaoul kqjka hula oel.;af;d;a muKhs
Y%oaOdj we;s jkafk' tAl b;d u meye,sj wfma fn!oaO
idys;Hh ;=< wms olskj' oeka Wm;siai lshk flkd
oelal wiai ry;ka jykafia msKavmd; jkj'
t;fldg oel, Wm;siaig ys;=Kd" .sys,a, l:d lr,
weyqj' Tn jykafiaf.a yeisu" tA lshkafk P jKh
meyem;a' bkash m%ikakhs' Tn jykafia ljfrla Wfoid
me jqfKao lsh, weyqj' oeka f fudlo WfKa@ Wm;sii a
oelal wiai ry;ka jykafiaf.a rEmldh' yeisu oelal'
wkak we;sjqKd Y%oaOdjla' oeka tAl Nla;sh fkdf' t;k
we;sjqfKa Y%oaOdj' tA Y%oaOdj wkaO tlla fkdfjhs fk'
thdf. oEiska oelald" thd ukiska l,amkd l<d' thd
okak Ou;djhka wkqj fuhd fndfydu yslauqKq" lsish
Ou;djla ;=< bkak flfkla' b;ska tA meyeu we;sjqK
ksid ;uhs Wm;siai .sys,a, weyefj wiaif.ka" Tn
ljfrla Wfoid me jqfkao lsh,' wkak Y%oaOdj -
meye,s o lshk foa@
t;fldg Wm;siai tfyu weyejg miafi wiai
ry;ka jykafia ms<s;=re kak wr .d:djlska' mo y;rla
lsjd'
fh Oud fy;=mamNjd-f;ix fya;=x ;:d.f;d wdy
f;ix p fhd ksfrdfOd-tjx jd uyd iufKd
Y%oaOdj 171

hula fya;+ka ksid yg.kSo" fya;+ka ke;s lsfuka


tA M,h ke;sfjkjd lsh, nqka jykafiaf.a uq fya;=M,
Ouh u yl=jd mo y;rlska foaYkd l<d' Bg miafi"
tA foaYkdj lroa tA .d:df m<fjks mo fol lshoa u
Wm;siai fidajdka M,hg m;a jqKd'
oeka uu f lshkak .sfha f Y%oaOdj t;fldg
bf we;s jk fohla fkfjhs ' ls i s h udkis l
ls%hdj,shla' wdrNh;a udkisl l%shdj,shla' lsish
meyeula we;s fjkak u kE' oeka wmsg wo;a b;ska
ry;ka jykafia,d oelafld;a tA jf.a bh oelafld;a
wmsg b;ska h ;rul meyeula we;s fjkag mqjka'
h ;rul'
oeka uu f lshkag .sfh Y%oaOdj lshkafk wr wkaO
Yajdih fkdfjhs lshk tlhs' wksl oeka wiai ry;ka
jykafia oelmq .uka Wm;siaig tjeks Y%oaOdjla we;s
jqKd' oeka f foa u isoaO jqKd wr Wml lshk
wdjlhg;a' nqka jykafia oy foikag uq,ska u
nqoaO.hdf b|, jkfldg bism;kdrduhg uq,ska u
ynjqKd Wml lsh, flfkla' oeka Wml;a Th yg
.sy,s ,
a weyqj" Tn jykafiaf. P jKh meyem;a' bh
m%ikakhs' Tn jykafia ljfrla Wfoid me jQfhao@
lsh,' oeka b;ska tA fj,df nqka jykafia lsj ljqrej;a
ug .=rejrfhla kE' uu ;uhs f,dafl bkak tl u ry;ka
jykafia uu ;uhs iud inqoaO lsh, lsjd' b;ska Bg
miafi Wml Tj fyd,j fyd,j hkag .shd" tAl;a
fjkag mqjka lsh,' b;ska t;kska tydg fudl=;a jqfKa
kE' kuq;a oeka wr wiai ry;ka jykafia mo y;f
.d:dj foaYkd lrmqjyu mo folla lshoa Wm;siaig
mqjka jqKd fidajdka M,hg m;afjkag' u;l ;shd.kag
f Wm;siai lsh, lshkafk idmq;a; uy ry;ka
jykafia' Wm;siai lshkafk mefjkag biair .sysj
boa lsj ku' oeka t;kska tlla ;uhs tA Y%oaOdj uq,ska
172 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

u we;sfjkj' kuq;a oeka uu lsjd ksjkg hkag tA


Y%oaOdj uq,ska u we;s jQ muka u nE' wkaO Nla;shg
fldfyduj;a nE' kuq;a ienE Y%oaOdjg;a t;kska ksjka
hkag nE' ffl ;j l%shdj,shla ;sfhkj' t;fldg f
Y%oO
a dj lshk tl jvkag kE tlla' jefvk Ou;djhla'
oeka wiai yduqrefjd wr mo fol lshk fldgu
Wm;siai fidajdka M,hg m;a jqfKa wr mo fol lshk
w;r;=f wr Y%oO a dj jevqKd' Tyq fndfyda mska lr, ;snK
q '
mdr;d imQK flfkla' lshk fldg u gla .d,d
wr fmr f.kdmq iif wdmq foa thdf.a kqjKg wdjd' tA
wkqj Tyqf.a is; bhg .shd' iu:-oYkd je,
fidajdka M,hg m;a jqKd' oeka Th .d:dj u .sys,a,
Tyqf. ;%hd jk flda,s;g lshk fldg - tA lshkafk
miqld,Skj uq.,ka uy ry;ka jykafia" l,ska flda,s;"
b;ska thdf. ;%hd Wm;siai flda,s;g mo y;ru lshk
fldg - thd fidajdka M,hg m;a jqKd' t;fldg tA l%shd-
j,sh t;k isoaO jqKd' kuq;a f foa isoaO jqfKa kE
Wmlg' Wml Tj fyd,j fyd,j hkag .shd' t;fldg
Tyqf.a Y%oaOdj jevqfKa kE' t;fldg u;l ;shd.kag
kE m%Odk u foa ;uhs Y%oaOdj lshkafk meyeu' tAl
ukfia we;sjk nqoauh l%shdj,shla'
oeka yqla fj,djg lshkj Y%oaOdj ;rla ;s, nE'
nqoah;a ;sfhkag kE lsh, wmsg wykag ,efnkj'
Y%oOa dj ;rla ;s, nqo a h ke;ak thd fudavfhla lsh,
lshkj' fudav Y%oaOdj' B<g ;j lshkj iuyrekag
nqoah ;sfhkj' Y%oaOdj kE' t;fldg tAl lmlu lsh,
lshkj' uu ys;kafk kE tA yekau t;r u iqiq o
lsh,' fudlo@ Y%oaOdj lshk tl f.dvkef.kafku
lsish nqoauh l%shdj,shla ;=<' tA ksid t;k wdfh
kej; nqoahla wjYH fjkafk kE' nqoahhs Y%oaOdjhs
tlg ;s f hka k kE ls h , jpk f;a r e .ekS f
meg,s,a,la we;af;' kuq;a tA wr yqla fj,djg W;aidy
Y%oaOdj 173

lrkj uu ys;kafk Th lrkag hkafk wms .sys,a,


jkjfk mkai,g .sys,a, fnda mQcd nqoaO mQcd nqoaO
jkaokd' oeka tAl lrkag wmsg W.kajkafk tAl Y%oO a dfjka
lrkag kE lsh,' fu;k ;uhs uu olsk jro fjkag
we;af;' kuq;a t;k uu olskafk Y%oaOdj fkfjhs' t;k
Nla;shhs' oeka ms<suhla bfha .sys,a, je| je, nqka
jykafia lsh, tA mqo mqcd i;aldr l<dg tAl wkaO
Yajdihlska lrkafk' tAl ;uhs Nla;sh' b;ska tAlg
wdfh kqjKla tl;= lrkag fjkafk kE' tAlhs uu
lshkak .sfh Y%oO a dj ;=< u nqo
a uh l%h
s dj,shla ;sfhkjd'
nqoah wjYHhs' tA yskao tAlg wdfh fjk fjk foaj,a
lshkag wjYH fjkafk kE'
yenehs Y%oaOdj we;s fjkag idOl ;sfhkj' yenehs
tA uQ,sl idOl we;s jqK muka u Y%oaOdj we;s jqK
muka u Tyqg ksjka olskag nE' tA i|yd Y%oaOdj jvkag
kE' wkak tA ksid ;uhs wr fnda mdlaIsl Ouj,
Y%oaOdj bkash Ouhla jYfhka l%shd;aul fjkafk'
bkash Ou lsh, lshkafk f w;ska mhska jf.a hula
lrka g mq jka ls h k tl' t;fldg ks j k ola j d
f.khkag mqjka" bkash Ouhla jYfhka f Y%oaOdj'
t;fldg fl jvkag kE Ou;djhla' B<g bkash
Ouhla jYfhka fuka u n, Ouhla jYfhkq;a f
Y%oaOdj l%shd;aul lrkag mqjka' b;ska f ;;a;ajhg
f.akj lsh, lshkafk" f bkash Ouhla jYfhka
bhg .kakjd lsh, lshk tl' y" n, Ouhla
jYfhka bhg Y% o a O dj jvkjd ls h ,d ls h ka f k
fudllao@ nqka jykafiaf.a Ou foaYkdj ms<m s eu ;=<k
s a
u hs fl .kag kE' t;fldg f Y%oaOdj lshk tl
udkisl l%shdj,shla' fl jvkag kE' hqKq lrkag
kE'
t;fldg f Y%oaOdj we;sfjkag m%Odk u idOlhla
;sfhkjd' tAl hqKq lrkag ke' fl hqKq lrkag
174 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

k fl we;s f jka g kE' fl we;s f jka g k


biafi,a,d u wms lrkafk fudllao@ Y%oaOdj uq,ska u
wdrN fjk m<fjks ldrKh fudllao@ Y%jKh' ioaOu
Y%jKh' ioaOuh wymq ke;s flfkl=g Y%oO a dj we;sfjkag
yla kE nqoaO" Ou" ix> flfrys' wy, ke;ak thdg
Y%oaOdj we;sfjkag nE' t;fldg ioaOuh wykag k
ioaOuh foaYkd lrk flfkla bkag kE' ioaOuh
foaYkd lrk flkd ljqo@ nqkajykafia' B<g Wka
jykafiaf.a Y%djlfhda' tA lshkafk wdh uyd ix> r;akh'
we;a ; gu m% O dks h d jYfhka .ka g bka f k ry;ka
jykafia,d' b;ska t;fldg Bg my< wh;a wmg .kag
mqjka wdh ix> r;akh yehg' fldfydu y t;fldg
ioaOuh Y%jKh lrkag k wmsg bkag kE
ljqo@ wdpdhjrfhla" .=rejrfhla" l,HdK ;%fhla'
t;fldg f Y%oaOdj jef m<uqjk l%shd ud.h ;uhs
l,HdK ;% wdY%h' l,HdK ;%fhla bkagu kE'
t;fldg l,HdK ;%hd lsh, lSfj nqka jykafiaf.a
Y%djlfhla wksjdhfhka u' yenehs nqyduqrefjd
l,HdK ;%hd lshk ;ek .;af; .=rejrhd jYfhka'
nq yduqrefjd l,HdK ;%hd lshkafk ljqo lsh, lsh,d
;sfhkjd fndfydau meye,s j u iQ;%j,'
b;ska Y%oaOdj we;sfjkag l,HdK ;%fhla wjYHhs'
Y%oO
a dj we;sfjkag ioaOuh wykag kE' ioaOuh wykag
k ioaOuh foaYkd lrkafkla bkag kE' b;ska thd
;uhs l,HdK ;%hd jYfhka .kafk' t;fldg f
l,HdK ;%hd ljqo lshk tl nq yduqrefjd meye,sj
u lSjd' tla;rd foaYkdjl nq yduqrefjd lshkj
NslaIQka jykafia,dg uyfKks" f f,dalfha ;j;a wh
yslaujkag mqjka k tA ldgo mqjka' nqka jykafiag
iy Wka jykafiaf.a Y%djlhkag' fl ;uhs fYaI u
foa' nqyduqrefjda lSjd f iudcfha ksii
a k
q j
a yslu
a jkag
Y%oaOdj 175

mqjka nqka jykafiag iy Wka jykafiaf. Y%djlhkag


lsh,'
t;fldg B<g lshkj fudllao f nqka
jykafiag iy Wka jykafiaf. Y%djlhkag ;sfhk fYaI
iqiqlu wksla wh yslaujkag' oeka fu;k woyia lf<a
yslaujkjd lshkafk Oufha msysgqjkjd lshk tl'
t;fldg nqka jykafiag iy Wka jykafiaf. Y%djlhskg a
;sfhk fYaI iqiqlu fudllao wka whj yslaujkag@
nq yduqrefjd foaYkd lrkjd nqyduqrejkag iy
Wkajykafiaf. Y%djlhskg a yelshdjla ;sfhkjd' fudllao
tA yelshdj' tA wh muKhs f,dalfha lduhkaf.a wdiajdoh"
wdiajdoh jYfhka okafk' tA wh muKhs f f,dalfha
lduhkaf.a wdkjh" wdkjh jYfhka okafk' tA wh
muKhs f f,dalfha lduhkaf.a ksii a rKh okafk' b;ska
fukak f lshk ;=k u okafk nq yduqrefjd iy
Wka j yka f ia f . Y% d jlfhda muKhs ' t;fldg nq
yduqrefjd f ;=ku okakj lshk tl k l:d folla
kE' Wka jykafiaf. Y%djlfhd lsjyu ljqo f ;=ku
okafk@ lduhkaf.a wdiajdoh;a wdkjh;a ksiairKh;a
hk f ;=ku okafk ljqo@ yhg u okakj k" ry;ka
jykafia ;uhs okafk' fudlo Bg my< wh wkd.d
flkd jqK;a ry;ka jykafia ;r fyd|g ksiairKh
okafk kE' wdiajdoh wdkjh okakj'
t;fldg wms we;a;g u l,HdK ;%hd lsh, .kafk
ry;ka jykafia' fudlo@ thd wdiajdoh" wdkjh"
ksiairKh ;=k u okakj' oeka fidajdka fjp flkd;a
lduhkaf.a wdkjh okakj' thd wks;H" laL" wkd;auh
okakjd' wks;H oel, ;sfhkafk' fidajdka jqKd lshkafk
uq,ajrg wks;Hh oelmq flkd' oelalyu ;uhs thdf.
is; uq,ajrg fokafk' t;fldg fidajdka" ilDod.d"
wkd.d ;=ka fokdu okakj lduhkaf. wdiajdoh;a
176 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wdkjh;a' yenehs" tA ;=ka fokd u ksiairKh imQK


lr, kE' tA yskao meye,sj u wmsg fu;k .kag
;sfhkafk ry;ka jykafia' t;fldg nq yduqrefjd
meye,sj u Ouh foaYkd lrkag iqiqhs lSfj ldgo@
ry;ka jykafiag' lsisu ojil thdf. foaYkdjla
;jrg;a lduhkays /f|kag oy foikafk kE' meye,s
o lshk foa@ wksjdhfhka u Ou ll NslaIqj ljqo
lsh, nqyduqrefjd ,iaikg lsh, ;sfhkj' fudllao
fYaI;ajh@ f oyu foaYkd lrkag kE fldfyduo@
f lduhkaf.ka fjkau ms<sn|j foaYkd lrkag kE'
lduhkaf.a ;sfhk ksiaidr;ajh ms<sn|j lshk wh ;uhs
wjYH fjkafk oy foikag' tfyu ke;sj f lduhka
u jvk ye lduhkaf.a u bkak ye lshk l,HdK
;% h s k a f .ka wms g jevla fjka f k kE' fudlo@ tA
f.d,af,d l,HdK ;%fhda fjkafk kE' oeka wmsg yqla
fj,djg wykag ,efnkafk tfyu fkao@ je jefhka
orefjd ,nd .kak ye fkao@ tA whg bx.%sis bf.k
.kak ye" f,dl= riaidj,aj,g hk ye' t;fldg
POSITIVE THINKING fkao@ Okd;aul ka;kh' oeka tA
jf.a wmsg yqla fj,djg wefykafk jdy ;h .;
lrk ye' oeka f l%shdj,sfh Tlafldu ;sfhkafk
fldfyo@ fudkjo@ lduhka' oeka orefjda lsh, lshkafk
by< u lduhkaf.a m%;sM,hla fkao@ b;ska t;fldg f
;=< ;uhs bkafk' fjd wefykfldg lduhkaf.au
b|f.k lduhkaf.a ;sfhk wdiajdoh .eku l:d lrk-
fldg Y%oaOdj jefvhso ksiqkaf.a@ Y%oaOdj we;sfjhso@
wju jYfhka Y%oO a dj jefvkjd ;shd''' Y%oO
a dj we;s fjkag
k fudllao wmsg oek.kag kE@ nqoaO" Ou" ix> -
;sirKh" f;rejka' wmsg tA fjkqjg wefykafk tAjdg
ndys r foa j ,a fka o @ ka nq o a O Ou ix> ;s i rKh
;sfhkafk lduhkaf.ka fjkau yryd fklaLu fkao@
wdh wIagdx.sl ud.h .;a;yu iud " iud
Y%oaOdj 177

ixlmam wrf.k tfyu hk ud.hl bkag kE' kuq;a


tAjd wms oeka me;a;lg od,d l:d lrkafk f,dalh .ek'
lduf,dalh .ek' wkak tA ksihs uu lshkafk wo f.dvla
u wfma rf whg Y%oO a dj kE lsh,' meye,sj fl lshkag
fjkj' Y%oaOdj ;sn k Th fya ;;a;ajhla we;s
fjkafk kE' tAl ksid wfma rf ksii a q ishhg ye;a;Ejla
fn!oaOfhda lsh, ms<s.kag nE' tAl uu wdfh;a kej;
kej;;a lshkj" fmr foaYkdj, lsj jf.a' wehs fya;=j
fudlo@ f Y%oaOdj we;sfjkag kE idOl u; fkdfjhs
f wh bkafk' meye,shs fkao@ kE ;r fjd wykag
,e, we;s' b;ska tAlhs uu f ia;r lf" fl
fmdvla y lsfj' f l,HdK ;%hd lsh, lshkafk
lduhkaf.ka fjka fj,d ksjk lrd hk u. foaYkd
lrk flkd' b;ska tA whf.ka oy wyk fldg fudlo
fjkafk@ tA wh lshkafk fudkjo t;fldg@ ioaOuh'
lduhkaf.a u bkag lshk Ouh w;frhs" lduhkaf.ka
fjka jkag lshk Ouh w;frhs wyig fmdf<dj jf.a
mr;rhla ;sfhkjo - keoao@ t;fldg Th foflka
fldalo ioaOuh@ l iem k ye lshk Ouh o
ioaOuh jkafka@ lduhkaf.ka fjka uo ioaOuh
jkafk@
ms<s;=r (- ^idlPd uKavmfhka&
lduhkaf.ka fjkau'
lduhkaf.a b|f.k" lduhkau hqKq lrf.k ldu-
hkaf.a u we,S .e,S bkag h flfkla foaYkd lrk tl
ioaOuh o@ wioaOuho@
ms<s;=r (- ^idlPd uKavmfhka&
wioaOuh'
meye,so@ f;are .kag fl' wykag ,efnkj wmsg'
fjd foaYkd lrk wh ys; ojd.kag tmd' ys;, n,kag
178 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fj .ek' f Ou foaYkd wyk wh;a bkakjd' wmg


we;a lshkj wfka fIdala Ou foaYkdjla weyqj" fufyu
lsj' idx>sl odk folla ;sfhkj k tlla kj;a;,
tl odkhla ;rla fokag' wksla odfkg hk i,a,sj,ska
is,su .ykag' f jf.a wefyk fj,dj;a ;sfhkj'
uu f WyrKhg .;af;' fj y iemhs wyf.k
bkak whg' b;ska uu wr lSfj oeka orefjda je jefhka
yokag lsjyu bx.%sis bf.k.kag lsjyu" tA fN!;sl
- f,!lsl iem im;a miafia yUd hk orejka ys lrkag
lsjyu wyf.k bkak whg y iemhs' b;ska ys;kj
oeka wr jf.a lshk fldg wms l< hq;af;a flhs' f
Ouh fldfyduo f,!lsl iem im;a yryd fhdod-
.kafk lsh,' b;ska tAl ;uhs fu;k ;sfhk .egj'
b;ska tAflka fjkafk fudllao@ wmsg f,!lsl iem
im;a ,nk ye bf.k.kag k ;eka k ;r
;sfhkj' kE ;r iudc oHd{fhda" ufkda oHd{fhda"
fjk;a fjk;a foaYlfhda f f,dalfha bkakj' kuq;a
f ioaOuh ;=<ska ,nkag mqjka foa ,nkag nE fk
tAjdf.ka' l iem yryd wjYH lrk uqla;sh ,nkag
nE' oeka uqla;sh" f l" fudk iem ,enqj;a Tlafldu
flafk ;sfhkafk' f lska fokag ;uhs ioaOuh
wjYH jkafka' b;ska tAl foaYkd lrkag mqjka flkd
;uhs wr ux lsfj' wms thdg lshkafk l,HdK ;%hd
lsh,' thd lduhkaf.a wdiajdoh wdkjh" ksiairKh"
f lreKq ;=ku okakj' fkdokakd whf.ka ;uhs f
.egj u;=fjkafk' oeka lduhka fldpr iemhs lSj;a
jevla ke' tAjd wks;Hhs" lhs" wkd;auhs meye,so@ oeka
ry;ka jykafia tAl okakj' tAl ksid thd wdiajdoh;a
okakj' wdkjh fudllao@ wks;H nj okakj' ksii a rKh
tAflka fok ye;a okakj' b;ska tjeks wh ljodlj;a
mru iem; .ek lshkjd ila Bg m,af,yd iem; .ek
lshkafk kE' mru iem; fudllao@ ksndKh' ksndKx
Y%oaOdj 179

mrux iqLx lsh, lsj' fjk fudlj;a nqyduqrefjd


iqL yehg ie,l=fj kE'
b;ska t;fldg uu f lshkag .sfha l,HdK ;%hd
.ek' wkak tA wh oy foik fldg ienE l,HdK
;%hd oy foikfldg tA f.d,a,ka lduhkaf.ka fjka
u .ek l:d lrkafk' fklaLuh .ekhs l:d lrkafk'
wkak tAl l:d lrk whf.ka ;uhs wmsg ioaOuh wykag
,efnkafk' wkak tA ioaOuh wefyk fldg wmsg Y%oO a dj
we;s fjkj' t;fldg m<fjks tl ;uhs l,HdK ;%
wdY%h'
B<g fldpr ry;ka jykafia,d wdY%h l<;a
jevla kE' Ouh wy,d ke;ak Ouh wykag kE'
fldpr Ouh weyqj;a jevla kE' tAl ms<m s kag fkfjhs
Bg biafi,a, lr.kag ;j tlla ;sfhkj' kqjka
l,amkd lrkag kE' fyd|g u;l ;shd.kag" f nq
oyf ;uhs f kqjka l,amkd lrkag ;sfhkafk'
t;k;a n,kag y jeo.;a fohla f foaYkdfj ;sfhk'
oeka lsisu oyul kE kqjka l,amkd lsu' tAlg
md,sfhka lshkafk fhdaksfid ukisldrh' oeka yeu
;ekl u ;sfhkafk Tfya lshjkj' wms;a ms<smkj'
kqjka l,amkd lsu kE' meye,so lshk foa@ nq oyug
tAl .e<fmkafk kE' tAl l,amkd lr, lrkag kE'
fudllao wms lrkag kE@ wms kqjka l,amkd lrkag
kE' f lshk foa we;a;o@ fl fufyuo@ fl fjkag
mqjkao@ wd jYfhka' t;fldg t;k nqo a uh l%hs dj,shla
;sfhkj' tAlhs uu f lsfj Y%oaOdj ;=<u nqoah
;sfhkj' nqoah ke;ak Y%oaOdj we;s fjkag nE' Y%oaOdj
we;s fjkag nqo
a h wksjdh wx.hla' t;fldg fhdakf s id-
ukisldrh ;sfhkag u kE' tA lshkafk kqjka
l,amkd lsu' t;fldg kqjK w;HjYHhs' ioaOuh
wefykag kE' ioaOuh wykag k l,HdK ;%fhla
180 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wdY%h lrkag kE' oeka f l,HdK ;%hd uq,g .kakj


jf.au ;uhs' tAl fk uyd ux., iQ;%fh tfyu
uq,g ;sfhkafk wfijkdp nd,dkx mKa;dk[ap
fiajkd lsh lshd tfyu .kafk wehs@ t;kska ;uhs
Y%oaOdj werfUkafk' l,HdK ;%hd tA lsfj mKa;hd
wdY%h lrkag kE' mKa;fhd wdY%h lf<d;a Y%oaOdj
we;s f jhs ' fuda v fhd wdY% h lf<d;a fudkjo we;s
fjkafk@ meye,so lshk foa@ t;fldg kqjka l,amkd
lrkag kE' kqjka l,amkd lsu ;sfhkafk nq oyfu
muKhs' fjk lsisu wd.ul fl kE' tA yskao wr wkaO
:Hd weoys , s j ,g hkj' wka O Nla ; s h g hgfj,d
;sfhkafk' oeka" meye,so lshk foa@ oeka fyd|g ys;,
n,kag f yeu l%shdjl u jeo.;a fohla ;sfhkj'
b;ska oeka wmsg f ioaOuh fkdweiQ ksid ioaOu-
hg mgyeks foaj,a ;uhs wykag ,efnkafk' WodyrKhla
yehg .;af;d;a" uu fufyu lsfjd;a" uu lshk fldg
iuyr whg fohs' wms we;a; we;s iefhka .uq" ;shk
j;udk WodyrK .uq' t;fldghs fl wmsg jgy.kag
mqjka fjkafk' wms fufyu lshkj'
rkajka mdka o ,k fndah
ks,ajka mdka fld< ,k fndah
f.!;u uqkska msgka fndah
wms;a juq chis uy fndah
ksl ys;, n,kag fu;k ;sfhkafk nqoauh
l%shdj,shlao lsh,' rkajka mdka o,kj f fndafha"
flg nq yduqrefjd msg kakd' wms;a juq ch is uy
fndah' ksl ys;, n,kag' fudlo ysf;kafk@ fl
yqla wh ys;kafk kE' fjd jrojd jgyd.kag tmd'
tAlhs lsfj fhdakf s idaukisldrh lsh,' kqjka l,amkd
lrkag' fudlo@ ljqre;a jkakka jdf,a wms jkag ke
kE' ljqre;a mqokakka jdf,a wms mqokag ke kE' ljqre;a
Y%oaOdj 181

hkakka jdf,a wms hkag ke kE' yqla foaj,a hkafk


foaj weoys,"s idhs ndnd weoys,"s O mqo mQcd' f Tlafldu
we;a ;sfhkafk fjk;a ;ekaj,ska' fjk;a wd.j,ska'
wms f me;a;g yrjdf.k wms tAjg nqoaO lshk f,an,a
tl .yf.k ;sfhkafk' tAlhs fu;k ;sfhk jro@
meye,so@ t;fldg wkak tjeks l%shdldrl ksid wo
fjkfldg nqoaO Ydikh ;=< f wo mj;sk nqoaO Ouh
;=<" wykag ,efnk foa ;=<" Y%oaOdjg ,e, ;sfhkafk
ksis ;ek fkdfjhs' Y%oaOdj kE' Y%oaOdj ke;s ksid ;uhs
Ydikh msfykafk' Y%oaOdj ;snqK k f ;;a;ajhg
m;afjkafk kE' b;sk"a Y%oO a dj ke;af; Y%oO a dj we;sfjkag
kE lrk idOl ke;s yskoa ' ioaOu Y%jKh kE' l,HdK
;%fhda wdY%h lrkag wjia:djla we;af;u kE' wefyk
foa fldfyduj;a wms kqjka l,amkd lrkafk kE'
meye,so lshk foa@
t;fldg f Y%oaOdj lshk tl y mq,a ud;Dldjla'
uu f f.dvla foaj,a lshkafk tAlhs' jerhg ys;kag
tmd' fl ljqrej;a fpkh lrkag j;a ljqrej;a fy<d
olskag j;a ljqrej;a by< odkag j;a uu fjd lshkj
fkdfjhs' mj;sk iudc l%uh ;=< uu f h h foaj,a
fmkajkaghs W;aidy lrkafk' fjd nq oyug mgyekshs'
t;fldg wms f nq oyug mgyeks foaj,a lrf.k hk
ksid ;uhs wmsg Y%oaOdj ke;af;' Y%oaOdj lsh, wms
ys;df.k bkafk fjk;a ;ekaj,ska wd.j,ska wms .;a;
foaj,a' t;fldg wms tl tl miafi tl tl foaj,a jkag
mqokag hkjd' t;fldg oeka u;l ;sfhkag k l,HdK
;%fhla bkag kE' Ouh wykag kE' B<g kqjka
l,amkd lrkag kE' B<g f kqjka l,amkd lsu
;=< uQ,sl Y%oaOdj we;sfjkjd' l,HdK ;%hd;a" Ouh
weiSu iy l,amkd lsu ;=< Y%oaOdj jefvkag mgka
.kakjd' fudlo Oufha h h foaj,a ys;k fldg
l,amkd lrk fldg" ;udf.a kqjK ka;duh m%j
182 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

jefvkj' oeka ioaOuh wykj lsh, lshkafk iq;uh


m%j" weiSfuka muKla ,efnk oekqu'
B<g wms wfma nqoauh l%shdj,sh ;=< wfma ;sfhk
yelshdj ;=< tA .ek kej; kej; fufkys lr," idlPd
lr," kqjka ;l lr, ys;, n,kjg ;uhs fhdakf s ida-
ukisldrh lsh, lshkafk' t;fldg fudlo wr wymq
foa je hqKq fjkag mgka .kakj' B<g ;j;a wms
bkash Ou n,Ou njg m;a lr.kag kE k fudlo
lrkag kE' OudkqOu m%;smodj f ud.h ms<smkag
kE" m%dfhda.slj' t;fldg fudlo fjkafk@ wkak tAl
ksjk lrd hkjd' tAl ;uhs bkash Ou jYfhka i|yka
lrkafk' bkash lsh, lsfj ke;sk n,Ou
lsfj' Y%oO
a d n,h lsh, lsfj Y%oO
a d bkah
s lsh, lsfj'
fukak fl t;fldg ksjkg fya;= fjkjd' t;fldg
f Y%oaOdj lshk tl y mq,a fohla' Y%oaOdj lsh,
lshkafk wms oeka uq,ska wms tl tlaflkd lshmq yg
Tfya jkakka jdf,a jk tlla fkdfjhs' fndfydu
kqjka l,amkd lr, nqoauh l%shdj,shl fhu ;uhs
Y%oaOdj lsh, lshkafk'
t;fldg oeka b;d meye,shs' h ;rula f;are
.kag we;s Y%oaOdj lshkafk fudllao@ Y%oaOdj we;s
fjkafk fldfyduo@ t;fldg Y%oaOdj we;s fjk uQ,sl
l%shdldrl y;rla lsjd' l,HdK ;% wdY%h" ioaOu
Y%jkh" fhdaksfida ukisldrh iy OudkqOu m%;smodj'
oeka f fudlgo fl lrkafk@ fudlgo f Ouh'
Y%oaOdj jvkaghs' t;fldg oeka fu;k ;sfhkafk
l%shdj,shla' oeka fu;k OudkqOu m%;smodj lsh,
lsfj l:d folla kE f Tlafldu lshkafk wdh
wIagdx.sl ud.h' biairyg ys; hqKq lrf.k hk l%shd
ud.hla' t;fldg fl jvk fldg Y%oaOdj jefvkj'
fl jef.k jef.k .sys,a, fudlo fjkafk@ tl
Y%oaOdj 183

;ekl m<fjks wdhhd njg m;a fjkj' fidajdka


M,hg m;a fjkj' t;fldg f Y%oaOdj jef.k .sys,a,
iar njg" fkdief,k Y%oO a dj njg m;afjkafk fidajdka
M,hg m;ajqKd uhs'
oeka fidajdka M,hg m;a fjp flkdf. fYaI
,laIK fudkjo@ tlla ;uhs nqka jykafia flfrys
wp, - wfjpmami % doh" fjkia fkdjk iodld,sl Y%oO a dj'
t;l,a tfyu fjkia fkdjk Y%oO a djla fkdfjhs ;snf
q K'
fidajdka M,hg m;afjk l,a u nqka jykafia flfrys
;sfhk Y%oaOdj t;r iar tlla fkdfjhs' kak f
; ldf, ;sfhhs' urfKka miafi fldfy hhs o okafk
kE' kuq;a fidajdka M,hg m;a jqKd u nqka jykafia
flfrys Tyqf.a Y%oaOdj wdfh ljodlj;a fjkia fjkafk
kE' t;fldg fidajdka lsh, lshkafk nqka jykafia
flfrys ;sfhk Y%oaOdj iar hs'
B<g Ouh flfrys Tyqg lsis u ielhla kE' tA
Y%oaOdj;a iarhs' t;l,a u fidajdka M,hg m;afjkl,a
u Y%oaOdj fjkia fjkag mqjka' wvqfjkag mqjka'
jefjkag mqjka' we;sfjkag mqjka' ke;sfjkag mqjka'
kuq;a fidajdka M,hg m;ajqKd u Y%oaOdj fjkia fjkafk
kE' Ouh flfrys Y%oaOdj iar njg m;a fjkjd'
wdh uyd ix>r;akh Ifhys lsisu m%Yakhla kE'
tA Y%oO
a dj;a iarhs' t;fldg f fidajdka M,hg m;afjp
flkd nqoaO" Ou" ix> flfrys fjkia fkdjk fkd-
fi,afjk m%idohg m;afjkj' fjkia fkdjk Y%oaOdjla
;sfhkj'
t;fldg Y%oaOdj iar fjkafk fldfyao@ fidajdka
M,fha' t;fldg Y%oaOdj jvkag kE' jefvk tlla'
Y%oaOdj jvdf.k jvdf.k .shyu iar njg m;afjkafk
fidajdka jqKd u' t;fldg fidajdka jqKd u k Y%oaOdj
iar fjkafk" lsisu ojil fidajdka fjkag mqjkao
184 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

ms<sfulg je|,' fnda.ylg ls jlalr, mqjkao@


meye,so@
t;fldg tAl Y%oaOdjo@ keoao@ Y%oaOdj fkdfjhs'
wkak" oeka meye,so lshk foa@ oelalo wms bkak uq<dj@
nqka jykafiaf.a foaYkdf Th .eg kE' f miqld,Skj
wdmq .eg u;hs wms ysrfj,d bkafk' f;areKdo lshmq
tl@
t;fldg Y%oaOdj jef.k jef.k .sys,a, iar
fjkafk fidajdka M,fh k ksjka u.g hk l%shdj,sh
lsu k th wdh wIagdx.sl ud.h jeu i fjk;a
lsisjla fkfjhs' b;ska nqka jykafiaf.a" tA fjkqfjka
yomq ms<u
s hla fkfjhs judk nqka jykafia <g .sy, s ,
a
je|f.k ysh;a wdh wIagdx.sl ud.h jefvhso@
fidajdka fjhso thd' kE' tAlfk jlal,Sg lsfj" fudllao
Tng we;s jef uf.a f l=Kq lh foi n,d isfuka"
udj olskag kE k Ouh olskag lsfj' Ouh lSfj
fudllao@ f lshmq p;=rdh i;Hh' ud.h fudllao@
wdh wIagdx.sl ud.h' b;ska tAl ;sfhkjo nq yduqre-
jkaf.a wefa" Th Yrfha' l yd n,df.k yshg
yhkjo@ kE' fldfyo wdh wIagdx.sl ud.h ;sfhka-
fk@ p;=rdh i;H ;sfhkafka nUhla ;r Th ;u
;udf.a Yrh ;=<uhs' l n,kag' tAl ;uhs nqka
jykafiaf. foaYkdj'
b;ska oeka meye,so@ oeka Y%oaOdj lshkafk fudllao
lsh,@ fldhs;r .eUqre" fldhs ;r mq,a fohlao@
fldfykao fl mgka .kafk@ fldfyduo jvkafk@
fldfyduo fl ia r fjka f k@ fldfyka o fl
imQK njg m;afjkafk lsh,@ meye,so lshmq foa@
oeka wykag k fohla Th Y%oaOdj ms<sn|j' uu
fndfydu u;=mska" .eUqre foaYkd idlPdj,g .sfha
kE' fudlo@ f.dvla fofkl=g f;are .kag mqjkao
Y%oaOdj 185

lshk tl y .egjla' fYaIfhka u .=jka ,s


foaYkdjla lshkafk fmdhs' fl O wh Y%jKh
lrkj' fudlo@ yefudaf. u nqoa ug iudk kE'
yefudau Y%oaOdj tl yg jv, ;sn k iif" wmsg
tl u foaYkdjla lrkag ;sn' tfyu lr, kE' tAlfk
Wml nq yduqrefjd .ek wy," tl u ry;ka jykafia
lsj u fjkag mqjka lsh, Tj fyd,j fyd,j
hkag .sfha' kuq;a Wm;siai wiai ry;ka jykafia j
oel, Tj fyd,j fyd,j hkag .sfha kEfk' fudllao
Ouh lsh, weyqj' wr .d:dfj m<fjks mo fol lshk
fldg u fidajdka M,hg m;a jqKd' oelalo tl tlafl-
kdf. ;sfhk fjkial@ b;ska tA fjki fudllao@ tl
tlaflkd mqrdf.k wdmq mdr;dfj iy hqKq lrdk
wdmq ukfia ;;a;ajh' b;ska tAl ksid f foaYkdj wyk
O wh Ohs' tA whf.a nqoa ug tl iudk kE'
tksid wms mqjka ;r W;aidy lrkj yefudag u h
;rulg f ud.hg fhduq fjkag mqjka ugulg
f foaYkdj ir, lr, lshkag' b;ska f ir, isxy,
md lrmq ;rka f Ouh k ir, lrkag nE' tAl
b;d u meye,shs' tA ;r u .eUqrehs f Ouh' fl
foaYkd lsu;a wudrehs' fl Y%jKh lsu" f;are .ekSu
Bg;a jvd wudrehs' tA ksid h ;rul W;aidyhla oerefj'
tA ksid f .eUqre oyu jqK;a ir,j foaYkd lrkag k
yskao u;=mska .%yhla ;rhs lrkag mqjka' fudlo@
.eUqre .%yhlg hkj lsh, lshkafk;a" mq,a .%yhlg
hkj lsh, lshkafk;a" f;are .ekSu wudrehs lshk
tlhs' b;ska kE k flfkl=g" wjia:dj ;sfhkj fl
Y%jKh lrk flfkl=g g jvd .eUqrg hkag kE u
k" we,a, udj uqK .eys, weyqfjd;a" g jvd hula
lsh, fokag mqjka' tfyu jqjukd flfkla bkakj
k b;ska tfyu ke;ak fmdf ldg;a fhduqfjkag
;uhs f l lsfj' b;ska fl ;=< h h .eg
186 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

we;s' iel ;eka fkdf;afrk ;eka we;s' kE k leu;s


m%Yakhla wykag'
m%Yakhla (-
oeka Tn jykafia meye,s lrd" Y%oaOdj lshkafk
l,HdK ;% wdY%h" ioaOu Y%jKh" fhdakf s idaukisldrh"
OudkqOu m%;smodj jeu' oeka f l%shdj,sh ;=<
fndfyda wh wo mqre fj,d ;sfhkafk oeka nqoO a jkaokdj
lsh, .;a;yu fndfyda g wms lrkafk ms<suhg jkaokd
lsu" wdydr mQcd lsu" meka - iqj| " u,a mQcd lsu
ke;sk fndahg fjd mQcd lr, tA ;=< ysf;a hlsis
;ekam;a njla we;s lr.kav W;aidy lsu ;uhs Y%oaOdj
jYfhka olskafk' oeka f m%;smodj jvkjg jeh f
foa lr lr b|, ysf;a Y%oaOdj jvd.kak W;aidy lrkj'
b;ska t;k ;sfhkafk Nla;shla ;rhs fkao t;fldg@
ms<s;=r (-
T oeka Y%oaOdj jefvk y" wmsg ke kE foaj,a
lrkag nEfk uy;a;fhda' oeka nq yduqrefjd lsjd f
l%uh Y%oaOdj lshkafk fudllao@ tAl jefvk y lsj'
oeka uu Th ia;r lf<a tAlhs' b;ska f l%shdfjka msg
hula mqjkao lshk tl wms ys;kag kE' fudlo" wms
yefudag u jvd okak flkd wfma Ydia;DDka jykafia'
Wka jykafia wnjd wmg hkag nE' b;ska nqyduqrefjd
tA l%uh lrkag mqjkalu ;snqKd k wmsg fldfya y
;ekl bshla y fmkak, ;sfhkag kE' Tn,dg fl
lrkag mqjka" fukak f yg;a fl jvkag mqjka
lsh,' b;ska tfia ne nj k lsh, ;sfhkj' oeka yqla
fj,djg wr jlal,Sg lshmq l:dj b;d meye,shs'
oeka Y%oO
a dj jefvkj k" we;a;gu Y%oOa dj jefvkj
k ksjka u.' Y%oaOdj lsh, lshkafk ksjka u.' nq
yduqrefjd bkak fldg ug;a jkag tmd lshmq tfla"
ms<us hlg jkag lshhs lsh, ys;kag j;a nE' nqoO a Yrhg
Y%oaOdj 187

tfyu lshoa tl /hla wr .; lrmq fijK ,nmq .ilg


jkag lshhs o lsh, ys;kagj;a nE' mqjka o@ fkao@
tfyu ys;kag nE' t;fldg judk lh u l=Kq lh
lsh, yekajQjd k Wkajykafiaf. ;h wNdjhg
m;ajqKdg" mksndKhg m;ajqKdg miafi wr rEm lh
oj, w fjp weg len,s wrka .syska jkag lshhs
lsh, ys;kag ljodlj;a mqjka lula kE' mqjkao wmg
tfyu ys;kag@ judk lhg jvd je jkdlula
;sfhkjo w ll@ ke;ak weg lene,a,l@ ;sfhkag
nE fkao@ fudlo fu;k wms ;ldkql+,j nqoau;aj
ys;kag kE' nqoauh l%shdj,shla fu;k ;sfhkafk'
ljqrej;a lsjg ms<s.kag ke kE' b;ska judk lhg
tfyu lsj k weglene,a,lg ljodj;a tfyu fjkag
nE' fijK kak tl /hla .; lrmq .yl jkdlul=;a
kE' b;ska tAl ;snqK k nq yduqrefjd fkdlshd
bkafk;a kE' fudlo@ nq yduqrefjd okakj f Ouh
f;are .kag wudrehs lsh,' oeka nqoaO;ajhg m;afj,d
nqka jykafia l,amkd lrkj oy foikag' Bg miafi
l,amkd lrf.k hkfldg n,mqjyu f;afrkj f
lduhkaf.ka u;afj,d" lduhkaf.ka uqPdjg m;a fj,d"
ldu ixl,amkdj,ska u ld,h .; lrk ldu fNda.S
.syshkag fldfyduo f ;r ishq m%; Ouhla uu
foaYkd lrkafk lsh,' fldfydu o f ksiaiq fl
f;are .kafk lsh, nq yduqrefjd miqng jqKd' b;ska
tAl fkdokakj fkfjhs' nq yduqrefjd okakj f Ouh
f;are .kag ;sfhk wudrej' b;ska tAl oekf.k Bg
jvd ir, l%uhla ;snK
q k" Wka jykafia foaYkd fkdlr
bkafk kE' Tn,dg fl f;are .kag wudrehs' t;l,a
Tn,d f fjkqjg fufyu jkag" fufyu mqo i;aldr
lrkag" f yg j;a ms<sfj;a lrkag' t;fldg ljod
y ojil Tn,d ksjka olshs lsh, tfyu k lshkj'
kuq;a tfyu lsh, kE' yenehs tmd lsh, k ;sfhkj'
188 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

oeka Ou moh jf.a ;ekla .;a;yu .d:d lSmhl u


i|yka fjkj nq yduqrefjd meye,sj u lshkj mj;"
jk" wdrdu" jDlaI" ffp;H irK .sys,a, yhkafk kE
lsh,' t;fldg irK hkak u fjkafk f;rejka' nqoaO"
Ou" ix> u hs' hk ud.h tluhs' b;ska tA ud.h ;=<
;j fol ;=kla ;sfhkag nE' oeka wr ix>r;akh .ek
lsjyu iqmmkak" Wcqmmkak lsh-lshd lshkjfk'
Rcq ud.h" hym;a ud.h' fudllao f tl u ud.h
lsh-lshd lshkafk@ wdh wIagdx.sl ud.h u hs' tAl
;=< fjg ;ekla kE'
b;ska tA yskao Th Y%oaOdj fkfjhs Th lshk tl"
Th wymq m%Yka fh yg fl Nla;h s ' uu wr biafi,a,;a
lsj jf.a fjk fjk wd.j,;a fl lrkj' tA
f.d,a,kaf. ;sfhk tA l%uh fjkhs' tA f.d,af,d f,dalh
;=<hs bkafk' tA f.d,af,d b;ska h h foaj,a n,df.k
fohka w;rg hkag" ke;ak n%yauhd <g hkag wd
jYfhka ys;df.k' b;ska tA f.d,af,d tAjd is;a ;=< jvkj
lshka tAjd cmlrka" ys;ka" l,amkd lrka tA foaj,a
lrkjd' b;ska tA foaj,au wms flg wrf.k bjr fj,d"
wms;a tA fjkqjg oeka yska wd.f ;sfhk l;r.u foaj
ixl,amhg jkjd fjkqjg" jkag nqoO a ixl,amhg lsh,
nqoaO rEmhla yod.;a; lsh, fjkag mqjka' t;fldg tA
f.d,af,d kq. .yg .sys,a, j;a ms<sfj;a lrk fldg"
kE' tAl yska' kE fnda.yg jkag fl fn!oaO lsh,'
wdkak tA jf.a fohla fl' oeka we;=f<ka yrh iudkhs'
yrh tl u :Hdjla' b;ska wr iqmqre :Hdjg nqoaO
lsh, f,an,a tl .eyqj muka u iud h fjkafk
kE fk' kuq;a wmsg wo isoaOfj,d ;sfhkafk tjeks
wdl,amhla .kaghs f mj;sk l%uh ;=<' fu;kska wms
f.dv tkag kE'
t;fldg Th Y%oO a dj lshk tl Th yg jefvkafk
kE' Y%oaOdj jefvkj k tA Y%oaOdj fl<jr fjkafk
Y%oaOdj 189

ksjkska' nqyduqrefjd Wmksi iQ;%fha y ,iaikg


fl lshkj'
oeka Y%oaOdj ksid yg.kafk fudllao@ Y%oaOdj ksid
we;sjk foa" Y%oaOdf B< M,h fudllao@ Y%oaOdj
fya;=jla jYfhka .;a;yu Y%oaOdj jvdf.k jvdf.k
.shyu tAfl m%;M s ,hla jYfhka ,efnkj" is; m%fudaohg
m;afjkj' isf;a m%fudaoh we;s fjkj'
isf;a m%fudaoh we;s jqKyu B<g fudlo fjkafk@
B<g m%S;shla we;s fjkjd' isf;a i;=gla" m%S;shla
we;sjqKyu m%S;sh fya;= fjkj miaioahg' miaioah
lsh, lshkafk is; mS%;su;a jqKyu" lh;a ieye,ahs
is;;a ieye,ahs'
B<g miaioah fya;= fjkj iqLhg' iemhg' lh;a
ieye,ahs" is;;a ieye,ahs" y iemhs' tAl okakj jvmq
wh' Th lfh;a isf;;a iemh" Th lshk ;ekg tk
fldg ;D;sh OHdkh" OHdk ugka .;af;d;a'
t;fldg iqLh" iemh B<g fya;=fjkafk fudfla-
go@ lh ieye,a fjk fldg is; tl fjkjd' miaioah
<g iemh fka' iemhg m;afjkfldg iqLhg m;afjk
fldg tA iqLh fya;=fjkj ;a; tAld.%;djhg' iudhg'
t;fldg iudh fya;= fjkj h:dN+; khg'
iudhla ke;sj h:dN+;khla my< fjkafk kE' Th
yqla ;ekaj, lh wks;Hhs" wei wks;Hhs" rEmh wks;Hhs"
weihs rEmhhs ksid yg.kakd [aKh wks;Hhs wd
jYfhka O O foa u;=rk h h foaj,a ;sfhkj'
fl wks;Hhs" fl uu fkdf lsh, ksjka olskag
m[ap WmdodkialkaO Ndjkdj lsh, f ug h h
wh fmd;am;a f.k,a, fmkajkj' fukak f Ndjkdj
;uhs wms lrka f k fuka k fufyuhs ls h ,' fj
yhkafk kE' iQ;%j, meye,sj u ;sfhkj' ka f
190 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

iudh ;=< ;uhs h:dN+; kh my< fjkafk' fudllao


h:dN+; kh lsh, lshkafk@ wks;Hh" we;su" ke;su
olskj' iudu;a is;lska olskj f,dalfha h:d iajNdjh
tAlhs h:dN+;kh lsh, lshkafk' we;su-ke;su'
h:dN+; kh ksid fudlo fjkafk@ tA kh we;s
fjk fldg" we;s u - ke;s u olsk fldg fudlo
fjkafk@ l,lsfrkj' fudkjgo l,lsfrkafk' m[ap
WmdodkialkaO f,dalh flfrys l,lsfrkj' l,lsu
fya;=fjkj B<g fkdwe,Sug' rd.hg' rd.h B<g
fya;=fjkj uqla;shg' fkdwe,Su ksid fokj' m[ap
WmdodkialkaOfhka fokj' Tkak ksjk'
Kyu fudlo fjkafk@ Kq nj oefkkj' kqjK
my< fjkj' m%;HfCId kh lsh, lshkafk tAl'
wdijlaLh kh fokj lsh, lshkafk f,dalfhka
ksoyia jqKd lsh, lshk tl' t;fldg tA kqjK my<
fjkj' tA kqjKg lsj wdijlaLh kh lsh,' tAl
;uhs ksjka olskj lsh, wms lrf.k hkag h
lrkafk'
oeka n,kag fjk foa@ oeka f;afrkjo@ oeka meye,s
o lshk tl@ oeka uy;a;fhda" Th l%shdj,sh isoaO fjhso
fnda .yla hgg .sy,
s ,
a je|f.k ysfhd;a' ms<us hla <g
.sys,a, je|f.k ysfhd;a' ms<suhla <g .sys,a, j;a-
ms<sfj;a lr, Th u,a lla tfyu ;sh, iqj| l+rla
tfyu m;a;= lr, je|f.k bkakj' oeka jefvhso@ oeka
Y%oaOdjfk f jefvkafk' oeka f lshk Y%oaOdj jevqK
k f Y%oaOdj B< ;ekg hkag kE' fudllao B<g
hkag kE@ Y%oaOdj <g uu biafi,a, lSfj' uu wdmyq
u;la lrkak'
oeka Y%oaOdj jefvk fldg fudllao B<g Y%oaOdf
M,h@ is; m%fudaohg m;a fjkj'
Y%oaOdj 191

m%fudaohg m;a jQ is; B<g fya;= fjkj isf;a


m%S;shg' tA m%S;sh fya;=fjkj miaioahg' ieye,ajg'
B<g miaioah fya;= fjkj iqLhg' iemhg' B<g
iemh fya;= fjkj iudhg'
iudh fya;=fjkj h:d N+; khg
h:dN+; kh fya;= fjkj l,lsu msi
l,lsu fya;= fjkj fkdwe,Su msi
fkdwe,Su fya;= fjkj ug
u fya;= fjkj Kq nj oek.kakd khg'
wkak tAlfk ry;ka jykafia,d lshkafk" nUir
jei ksuh' ;jrg;a l< hq;= lsisjla ke;' ish,a, lr
wjidkhs lsh, ksjk m%ldY lrkafk nqyduqrefjd
<g y" ld <g y .sys,a, f nj m%ldY lrkj' f
fudllao Kq nj okakd kh@ wdijlaLH kh'
b;ska n,kak f Y%oaOdj fl<jr jkafka ksjkska'
oeka f l isoaO fjhso wr lshmq m%Yafk wymq
yg' Y%oaOdj jefvhso tjeks foaj,a lrlrd ysgmqjyu@
tAl ksid fk nqyduqrefjd jlal,Sg lsfj" f l=Kq
lh yd n,dk yshg jevla fjkafk kE lsh,' fudlo@
Wka jykafia fyd|g okakjfk ug Tfydu fkdfjhs
Tfjka ysgf.k jekao;a jevla fjkafk kE' Th lshk
Ou;d jefvkafk kE lsh,' jefvkjo@ meye,so lshmq
foa@ f lshmq tl f;areKd o@ .eUqre ;ekla uu f
lsfj' fl iuyrg wy, ke;sj we;s f;ag u"
Y%oaOdj fldfyduo ksjk lrd hkafk lsh,'
Y%oaOdfjka Tkak Tfyduhs hkafk' Th Y%oaOdj jvd-
f.k jvdf.k .sys,a, fl<jr fjkafk T;kska' oeka
f Y%oaOdjg wdfj fld;kskao@ oeka Y%oaOdj uu f
ueolska lsfj' Y%oaOdj lshk tl ;j;a fya;=jl M,hla'
Y%oaOdj ksid ;uhs uu wr biafi,a, lsfj jefvk l'
Y%oaOdj ksid is; m%fudaohg m;a fjkj wd jYfhka'
192 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

oeka Y%oaOdjg;a Bg biair ;j fya;=jla ;sfhkj'


fudllao Y%oaOdjg fya;=j@ l' l ksihs Y%oaOdj yg-
.kafk' l lsfj fudllao@ wms ljqre;a okakd l'
cd;sms laLd crdZms laLd" jHdZms laLd" urKms
laLx" wmamf
s hys imfhdf.d lafLd" msfhys mamfhdf.d
la f Ld" hms Px k,N;s ;ms la L d ix;a f ;k
m[apqmdodklaLkaOd laLd'
fukak f l ke;ak fudlgo wdfh ud.h
jvkafk@ f l nj oelmq ksid ;uhs ud.h jvkafk'
lg fya;=j ;Kaydj' f ;Kaydj ke;s lrkag
kE lsh,' f ;Kaydj ke;s ;ek ksjk' lska k
;ek ksjk' tA i|yd fudlo lrkafk@ wdh wIagdx.sl
ud.h jvkj' f wdh wIagdx.sl ud.h jef
idOlhla jYfhka ;uhs Y%oaOdj jefvkafk' tA Y%oaOdj
;uhs wr Wvg" by<g .sfha' t;fldg Y%oaOdjg fya;=
jkafka l'
oeka lg fya;= jkafk fudllao@ bmu - cd;s'
bmfKa ke;ak lla ;sfhkjo@ kE'
bmfKa fudlla fya;=fjka o@ Njh ksid'
Njh l=ula fya;=fjkao@ ;Kaydj ksid'
;Kaydj fudlla ksido we;sjqfKa@ fokdj ksid'
fokd mphd ;Kayd
fokdj fudlla yskao o@ iamYh ksid'
oeka meye,s o@ oelalo ksjka u.@ Th ;r l%h s dj,s-
hla lrk ;ekla' t;fldg lg fya;=j iamYh fl<ska
u .;af;d;a" Rcq j .;af;d;a"
iamY jqfka i<dh;k - wei lk kdih j Yrh
uki ksid we;sjqfKa'
i<dh;k - wdh;k we;sjqfKa fudlla yskao o@ kdu
rEm ksid' kdu rEm we;sjf q Ka fudlla yskoa o@ [aKh
Y%oaOdj 193

ksid' [aKh we;s jqfKa fudlla yskao o@ ixLdr


ksid' lu -
ixLdr l=ula ksido@ wcdj ksid' yo@
wcdj we;sjqfKa fudlla ksid o@ wdij ksid'
wdY%j - ldudij Njdij wcdij'
oelal o ffl ;sfhk .dNSr;ajh@ oeka Th ;r
l%shdj,shla isfjhso oeka Th wo ljqre;a lshk" Y%oaOdj
;=< l fjhso@ Y%oaOdjhs m%jhs tl;= lrf.k fl
lrkag' u,a l jqK;a .syk s a m%jla we;sj ;shkag' tfyu
yhkafk kE' tfyu Y%oaOdj lsh, nq yduqrefjd lsh,
kE Nla;shg' fjk wksla ;ekaj,ska wrf.k y" fudlla
y ksid wr.;a; :Hd ixl,amj,g fn!oaO jpk fhjhs
lsh, nq yduqrejkaf.a foaYkdj, h h foaj,a f,an,a
.eyqjhs lsh, tAjd nqka jykafiaf.a Ouh fjkafk kE'
meye,so lshk foa@
t;fldg uu ys;kafk wr wymq m%Yafkg ms<s;=rla
,enqK o@ fudlo lshkafk@ f;areKdo@ lla nrm;<
ms<s;=rla uu kafk' iuyr whg fjd y .eUqre Ou
lreKq' ug kElu ;sfhkjd'''' fjd yqla fj,djg
f;are .kag nE' uu okakj fj ksii a kq g
a f;afrkafk
kE lsh,' kuq;a wvq .dfk f Oufha ;sfhk .dNSr;ajh
j;a ksiaiq oek f.k bkag kE' fl ksl yhg wr
mdmkajla jf.a nqoaOd.u yhg mdmkajla jf.a' wr
ys;=Kq ys;=Kq w;g mhska .ykag mqjka' yeu foag u
od.ka k j fl' odf.k k k fohla lr, wms
fufyuhs lshkj' tfyu yhkafk kE' uu tAlhs W;aidy
lrkafk yeu fj,dfju' uf.a f f,dl=lu" uf.a ;sfhk
mKa;lu fmkakkag uu f foaYkd lrkj tfyu
fkfjhs' ffl ;sfhk .eUqr ksii a kq ga lsfjd;a wkak
t;k Y%oaOdj we;sfjkj' fl f wdjg .shdg lrkag
194 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

mqjka tlla fkfjhs lsh,' fl ke;s ksihs ksiaiq


f uq<dfj bkafk' fudlo@ ug uf.a mqoa.,sl w;aoelS
;sfhkj' uu Tlafldu lshkag leu;s kE tA ;r rg'
uu f lshkafk wms;a wdrN jqfKa Tkak Th ;ekaj,sk'a
n,k fldg f;afrkj' fl f ys;kak ne ;ekl nq
oyu ;sfhkafk' nqoOa foaYkdj lshkafk p;=rdh i;Hh"
wdh wIa g dx.s l ud.h" mp iuq m a m doh i;r
i;smGdkh fjd tllg tlla n,mqjyu ii|mqjyu
y ,iaikg .e<fmkj' ieif|kj' u,a ud,djla jf.a"
ksl l:d lrkafk ksiaiqkaf. nqoahg'
fudllao ;sfhk m%Yafk' fudkj y ;sfhkj k
;sfhk fohla wykag' f Ouh y .eUqrehs' wyf.k
bkak fldg wmeye,s ;eka we;s' ;j ndyska wyk m%Yak
wkqj;a h h whf.ka wykag ,efnk foaj,a wkqj;a"
;ukaf. uki ;=< ;l-;l f.dvkef.kj we;s'
,ep wjia:dfjka Wmu m%fhdack .kag' wykag ;sfhk
fohla wykag' kE fohla wykag'
m%Yakhla (-
iajdka jykai" t;fldg ioaOdkqid mqoa.,fhla
fjkag k fidajdka M,hg m;afjp flfkla u fjkak
keo@
ms<s;=r (-
y" fndfydu fyd| m%Yakhla' ioaOdkqid lsh,
ls h ka f k fida j dka fjp flfkla fkfjhs ' tA l
wksjdhhs' oeka wIagdh mqo.
a ,fhda bkakj fka@ fidajdka
ilDod.d" wkd.d" wy;a" fidajdka ud.h" fidajdka
M,h" ilDod.d ud.h" ilDod.d M,h" wkd.d
ud.h" wkd.d M,h" wy;a ud.h" wy;a M,h Th
lshk wg fokd ;uhs f,dalfha bkafk' t;fldg oeka
fidajdka ud.h iy fidajdka M,h lshmqjyu" oeka fjd
Y%oaOdj 195

;ks ;ksj u wgla jqKdg nq yduqrefjd hq., jYfhka


lsfj' fudlo@ kHdhd;aulj" Oudkql+,j wg fofkla
yshg oeka ldgy yn fj,d ;sfhkjo fidajdka
ud.ia: mqoa.,fhla@ wy, ;sfhkjo nqoaO Ydikfha
fld;kl y@ fidajdka M,hg m;a fjp wh wmsg wykag
,e, ;sfhkj' t;fldg ilDod.d M,hg m;a fjp
wh bkakj' wkd.d M,hg m;a fjp wh bkakj' ry;a
fjp wh bkakj' wmg tA jf.a fld;kl y ud.hg
.sh flfkla .ek wykag ,e, ;sfhkjo@ lsisu ;ekl
kE' mqoa.,fhda jYfhka wmsg fydhkag ,efnkafk kE'
tAlg fya;=jla ;sfhkj' tjeks mqoa.,fhla ke;s ksid
fkdfjhs' tjeks mqo.
a ,fhla bkakj' oeka fidajdka ud.h
lsh, lshkafk b;d laIKhla' ud.hg jep .uka tA
ud.fha tA is; tlalu tA is; ksreoaO fjk fldg u
my< fjkafk M, is;' t;fldg ud.h lsh, lshkafk
tl is;la' is;la lshk tl fldpr o lsh, m%udKh
ykajkag y wudrehs' wmg lshkag nE' iuyr g is;la"
;a;laIKhla lsh, lshkafk ;;amrhlska oi oyia
.Kklska mx.=jla jf.a fjkag mqjka' tA ;r f.j;a'
f is; lshkafk we;sfj,d ke;sjk foa ;uhs' f,dalfha
f.j;a u Yla;shfk is; lsh, lshkafk' t;fldg f
tl is;la ;uhs fidajdka ud.h lsh, lshkafk' t;fldg
tAl ksreoaO fjk fldg u M, is; my< fjkj' tAl
ksid ;uhs" wmsg ud.ia:fhla fydhd.kag ke;af;'
wksl" ud.hg jep flkd M,fhka ;uhs fl<jr
fjkafk' Tyq wdmyq my<g jefgkafk kE' M,hg
m;afjkjduhs' tAl yskao M,ia: mqoa.,fhda bkakj y;r
fofkla' ud.ia: mqoa.,fhda y;r fokd fydhd.kag
nE'
oeka fu;k wymq m%Yakh ;uhs f ioaOdkqid
Oudkqid' oeka wo fjkfldg yqla wh ys;d f.k
bkakj f ioaOdkqid Oudkqid lsh, lshkafk f
196 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fidajdka ud.fha bkak wh lsh,' tAl jerhs' tfyu


;uhs wmsg Ouh wykag ,efnkafk' yqla wh lshkj
fidajdka ud.h ;uhs f lsh,' tfyu ud.hla kE'
oeka ioaOdkqidhd lsh, lshkafk ljqo@ fudllao
ioaOdkqidhdf. ;sfhk ,laIK@ ioaOdkqidhdf.
;sfhk ,laIK ;uhs" nqka jykafia flfrys Y%oaOdj
;sfhkj' wr wp, Y%oaOdj fkfjhs' wr fjkia fkdjk
Y%oO
a dj fkdfjhs wr fidajdka M,hg m;ajKq du tk' kuq;a
jefvk Y%oaOdjla ;sfhkj nqka jykafia flfrys' wr
,nmq iq;uh kh iy ka;duh m%j' tA lsfj
fhdaksfidaukisldrh iy ud.h jeu yryd Tyqf.a
Y%oaOdj jefvka mj;skjd' Tyq f .uk wdrN lf
nqka jykafia flfrys meyefuka' tA yskoa Tyqg ioaOdkq-
idhd lshkj' b;ska tA yskao Tyq f ud.h jvd f.k
hkj' yenehs ud.h lsh, lSfj fidajdka ud.h lshk
tl fkfjhs' f wdh wIagdx.sl ud.h jvd f.k hk
flfkla fuhd' oeka fudyq < ;sfhk fYaI ,laIKh
fudllao@ ioaOdkqidhd nqka jykafia flfrys Y%oaOdj
;sfhkj' tA;a tlalu m[ap bkash ;sfhkj Tyqg'
fudkjo m[ap bkah s lsh, lshkafk@ bkah s Ou' ioaOd
bkash" bkash" i;s bkash" iud bkash" m[a
bkash' f bkash Ou my ;sfhkag kE fuhd <'
t;fldg f bkash Ou my;a ;sfhkjd' nqka jykafia
flfrys Y%oaOdj ;sfhkj' fukak fuhd ioaOdkqid'
oeka B<g ;j flfkla bkakj' Tyqg lshkj
Oudkqid lsh,' Tyq Ouh flfrys Y%oaOdfjka ;uhs
ud.hg neiafi' wdh wIagdx.sl ud.h jvkag mgka
.;af;' Tyqg;a bkash Ou my ;sfhkj' Y%oaOd bkash"
bkash" i;s bkash" iud bkash" m% bkash' Tyqg
Ouh flfrys Y%oaOdj ;sfhkjd' t;fldg ioaOdkqid"
Oudkq i d ls h k foka k u fida j dka ud.fha j;a
fkfjhs' f whf. ;sfhk fjki uu fjk;a ylg
Y%oaOdj 197

lshkak' f whg iu: miaikd iud jefvka


mj;skj'
oeka uq,ska u h:dN+;kh lsh, wr uu biafi,a,d
u lsj' oeka h:dN+;kh lsh, lSfj we;su - ke;su
olskj' t;fldg we;su - ke;su oelf.k oelf.k
hk fldg fudlo fjkafk@ fl oelmq ff,a b|,"
w;a;fhka oeka fjd olskafk' flg lshkafk w
;a;h lsh,' his; lsh, lshkafk;a tAlg fjkag kE'
wms ufkda oHdf k Wvq is; h is; lsh, lshkj'
nq yduqrefjd tAlg ;a;h iy w ;a;h lshk folu
md lr, ;sfhkj' t;fldg uydhdk fmd;aj,
i|yka fjkj [aKh iy wd,h [aKh lsh,'
wd,h [aKh lshkafk;a mj;sk kQ;k ufkda oHdf
h is; lshkafk;a f:rjd fmdf;a i|yka jk w
;a;h;a uu ys;kafk ;=ku iudk lula olajkj'
t;fldg f h is;ska w;a;fhka fl olskj'
we;su - ke;su oelf.k hkfldg f f,dalh
w,a,f.k bkafk" m[apqmdodkialkaO f,dalh w,a,dk
bkafk ks;Hhs - iqLhs - wd;auhs lshk ixl,amh ksid'
wks;H - laL - wkd;au lshk tl fkdokakd lu ksid'
tA wks;H - laL - wkd;au lshk tl fkdokakdlu
;uhs wcdj" meye,s o@ tAl fkdokakdlu ;uhs"
wcdj lsh, lshkafk' fl we;a;g u k wks;Hhs -
lhs - wkd;auhs" f f,dalh lshkafk wks;H - laL -
wkd;au foa' kuq;a tA foa wms okafk kE' wkak th
fkdokakdlu wcdj'
t;fldg wcdj ksid wms f f,dalh w,a,ka
bkakjd' oeka fudlo fjkafk@ we;su - ke;su olskj
lsh, lshkafk wcdj re fjkjo@ ke;ak ;jrg;a
;yjqre fjkjo@ re fjkj' oeka wks;H - laL - wkd;au
lsh, olskag mgka .;a; lshkafk ks;H - iqL - wd;au
lshk ks;H i[a[dj ke;sj hkj' wks;Hh olsk fldg
198 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

ks;H i[aj ke;sj hkj' tAlfk nq yduqrefjd


lsfj" wksp i[a" rd. i[a" mydK i[a'''
lsh-lshd .sudkkao iQ;%fh lshkafk fudkjo f@ wr
m%;sreoaO foa jvkag lsh, lshkafk' t;fldg we;su
- ke;su olsk fldg f,dalh w;ykag mgka .kakj'
w ;a;fhka isfjkafk fl' t;fldg oeka flf,ia
m%ydKh fjkj' oeka flf,ia bj;a fj hkafk' kdY
fjka Wvg - Wvg hkj' t;fldg we;su - ke;su
olsk fldg B<g is; ;j msis fjkj' flf,ia
ke;s f jka g ke;s f jka g is ; m% N dYa j r fjkj' ;j
u;=fjkj' t;fldg fudlo fjkafk' B<g msis
jqKyu@ ke;su u .ska .gu olskag mgka .kakj' tA
;sfhk n,j;alu ksid is; ;j;a oeka f.j;a' b;d
msisj oeka f,dalh fyd|g fmakag mgka .kakj'
t;fldg ke;sug N. kh lsh, lshkafk' Bg
miafi fl ;j tydg - tydg hkfldg Nhla we;sfjkj'
tA lshkafk ish ixialdr Ouhka wks;Hhs lsh, oeka
f olskafk'
ifn ixLdrd wkspd;s - hod m[ah miai;s
w: ksnkao;s lafL - ti u.af.d iqoahd
tA lsfj tA hod m[ah oeka olskafka h:dN+;
kh lsfj tAlg' ixLdr wks;H nj olskj' Yohla
weyqKd - ke;sjqKd' Yfo;a ke;sjqKd' Yfo lSfj rEm'
weyqKd lshkafka [aKh yg.;a;d' ke;sjqKd' kdu
rEm fol u we;sfj ke;sfj hkj' oeka we;su -
ke;su oelald' B<g ke;su u oeka olskag mgka
.kakj' flf,ia ;j ;j;a m%ydKh fjkag mgka .kakj'
is; ;j ;j;a msis fjkj' m%NdYajr fjkj' B<g
Nhla we;s fjkj' f ish ixialdr oeka ks;Hhs' iqLhs
- wd;auhs lsh, w,a,k ysh" oeka f Tlafldu kdY
fjkj' uq f,daflu ke;s fjkj' y Nhla we;s
fjkj' flg Nh kh ls h kj' Bg mia f i
Y%oaOdj 199

l,lsfrkj' ffl ysfhd;a k y hkafk kE' fokag


kE lsh, ys;kj' Bg miafi fokag jgmsg n,kj'
hkag nE' imfhd jg lr.;a; jf.a' Bg miafi is;
WfmalaIdjg jefgkj' uOHia: njg m;afjkj' lsisjlg
wef,kafk - .efgkafk kE' n,dk bkakj' l ;uhs
ixLdr WfmalI a d lshkafk' l ;uhs ima; fndaCO.j,
WfmalaId ifndCO.h lsh, lshkafk' ima; fnd-
CO.j, tfyu fkao ;sfhkafk@ i;s" Ou ph" h"
ms;"s miaioa" iud" WfmlaLd ifndCOx.h" WfmalI a dj
lsh, lsfj f we;su - ke;su oelf.k f l%h s dj,sh
isfjka hkj' we;su - ke;su" B<g ke;su" B<g
N.h" B<g Nh fokag kE' Bg miafi fokag ux
fydhkj' Bg mia f i foka g ne nj fma k j'
l,lsfrkj' Bg miafi ixLdr WfmalaIdjg m;a fjkj"
ixLdr WfmalaIdj lsh, lshkafk ish ixialdrhkau
weiSf ixLdr" oelSf ixLdr" wd>%dKh Tlafldu ixLdr"
fjd yg.kak foaj,a' fjd flfrys WfmalaIdjg
m;afjkj' wkak tA WfmalaIdjg .shdg miafi" WfmalaId
is; <g ;uhs" B<g lshkj f.da;%N+ kh lsh,'
B<g wod< khg m;afjk tl mD:ck nj w;yer,
fida j dka ud.h' wka k fida j dka ud.h" ixLdr
WfmalaIdjg .shdg miafi ;uhs t;k Wodfjkafk
fidajdka ud.h' tAl ;a;laIKhla' tAl;a tlalu M,
is; my< fjkjd' ixLdr WfmalaIdjg .shd lsh, Tyq
fida j dka fkfjhs ' Tyq weof.k jefgkj my<g'
jegqfKd;a ksrhg hkag;a mqjka' M,hg m;afj,d kE'
ud.hg je, kE' ud.hg jegqK k M,hg m;afjkjd
uhs' M,hg m;afjkafk ud.hg jegqfKd;a muKhs' wr
lsj ixLdr WfmalaIdj olajd .shd lsh, Tyq lsisfia;a u
wdh wIagdx.sl ud.hg nei f.k kE'
t;fldg ioaOdkqid lsh, lsfj fukak f lsj
oYkd k Tyqg ;sfhkj' we;su" ke;su Tyq olskj'
200 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

iuyr g Tyq ixLdr WfmalaIdj olajd .sys,a, fjkag;a


mqjka' fkd.sys,a, fjkag;a mqjka' kuq;a Tyq we;su -
ke;su - olskj' tA lshkafk ima; fndCO. jefvkj'
i;s ifndCO.h" Ou ph ifndCO.h" h
ifndCO.h" mS;s ifndCO.h" miaioa ifnd-
CO.h" iud ifndCO.h ;sfhkjd' iuyrg
WfmlaLd ifndCO.h ;sfhkjd' fndCO. y; u
fyda yf;ka ;ekl bkakj lshk tlhs f lshkafk'
meye,s o lshk tl@ we;su - ke;su Tyq olskj'
yenehs f lshk fokak ;uhs" fuhd ioaOdkqid fyda
Oudkqid lshk flkd' tAlhs tA f.d,af,d .dj m[ap
bkash ;sfhkj lsh, lsfj' iu: - oYkd fol
;sfhkj' fYaIfhka oYkd ;sfhkj' t;fldg yenehs"
f f.d,af,d;a wr M,hg m;a fj,d kE' f f.d,af,d
yenehs mD:ck ;uhs ' M,hg m;a j q f Ka ke;a k
md:ck' M,hg m;afjkl Th fudkj l<;a jevla
kE' Tyq ud.hg je, kE' fldfyka fl<jr fjhso
lshkag nE' ksjka olsk l,a M,hg m;afjk l,a Tjqka
i;r wmdfhka , kE' t;fldg oeka fu;k fjki
;sfhkafk" f f.d,af,d wdh mqoa.,fhd fkfjhs'
ud.hg M,hlg m;a fkdjqKdg" yenehs mD:ck ;uhs"
mD:ck jqKdg wksla mD:ck whg jvd fjkila
;sfhkj' wehs@ f f.d,a,kaf. fjki@ f,dalfha bkak
wksla mD:ckfhda we;su-ke;su okafk kE' tA
f.d,af,d mD:ckNdjh blauj, kE ;du' kuq;a mD:-
ckNdjh ;=< u b|f.k wr lshk oYkd kh ;sfh-
kj' t;fldg f f.d,af,d idudkH w| nd, ldufNda.S
mD:ckhkag jvd fjkia' meye,so fjki@ f wh
we;a;g u b;d w.h lrkag kE ;eklhs bkafk' kuq;a
jrojd jgyd.kag tmd' fl fidajdka ud.h k
fkdfjhs'
oeka yqla wh W.kajkj f ioaOdkqid Oudkqid
lsh, lshkafk fidajdka ud.h lsh,' wms Ndjkd lrkag
Y%oaOdj 201

mgka .;a; muka" odkhla kak muka" iS,hla


wdrlaId lrkag mgka .;a; muka" Tjqka ud.ia:fhda
fkdfjhs' oeka yqla wh lshkj wms f;rejka irK .sh
Wmdilfhd" wms ksrhg hkafk kE lsh,' oeka iQ;%j,
i|yka fjkj f;rejka irK .sh Wmdilhd ksrhg
hkafk kE lsh,' b;ska f;rejka irK .sh Wmdilhd
lshkafk ldgo@ fidajdka M,hg m;a fjp flkdg'
fidajdka M,hg m;a fjp flkd ;uhs" f;rejka irK
.sh Wmdilhd' Tyqg nqoaO Ou ix> flfrys wfjp
m%idoh ;sfhkj' fjkia fkdjk" fkdief,k m%idohla"
Y%oaOdjla' b;ska tAl ;sfhkjo t;kska m,af,yd ldgj;a'
kE' b;ska tfyu k fldfyduo tA f.d,af,d lshkafk-
wksl fmdvla f ud.h jvkag ys;=jd muKhs" iuyr
g ;j ;a; tAld.%;djhla wy,lj;a kE' ;j ud.h
yhg okafk kE' kuq;a wms b;ska weia fol mshdf.k
Th fldfy y ;eklg fj,d ojila .; lrkj' wrl
wks;Hhs fl wks;Hhs uu fkdf uf.a fkdf lsh
lshd bkag .shyu ud.h lsh, wy,lj;a kE ;du ud.h
yhg okafk;a kE' kuq;a fl ud.h lsh, ys;df.k
b;ska ojila .; lrkj Tfya weia fol mshdf.k' yo
fl@ tA yskoa ksrhg hkafk kE lshkj' tfyu f;rejka
irK .shd fjkafk kE'
nqoaOx irKx .Pd lsjg nqka irK hkjdo@
Oux irKx .Pd lSjg oy irK hkjo@
ix>x irKx .Pd lSjg i=ka irK hkjo@
kE' fjd jpk muKhs' fjd m%dfhda.slj hkag
kE'
b;ska ksYa;j u f;rejka irK .sh Wmdilhd
fjkafk fidajdka fjp flkd' wIagdh mqoa.,hkaf.ka
flfkla fjkag k wksjdhfhka u' fidajdka fjkag
tmdhe uQ,sl ;ek' fidajdka M,hg m;afj,d kE' t;l,a
202 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

Tyq iar f;rejka irK .sh wfhla fkdfjhs' kuq;a


h jvkafkla' ke;ak wmg lshkag mqjka f;rejka
irK .sh Wmdilhd lshkjg jvd fyd|hs fnda i;a;aj
ixl,amh' oeka ksjka olskag ud. ;=kla ;sfhkj' fnda
;=kla ;sfhkj' wms lshkafk tAjg nq" mfianq" uyry;a
iud ifndah" mfl fndah" Y%djl fndah' Th
fudlla y fndahg m;au" ksjkg m;au lrkag k"
wmg ;sfhkag kE wjYH Ou mqrk tl' mdr;d'
t;fldg mdr;d mqrk flkdg fudllao lshkafk@
fnda i;a;ajfhda" iud ifnda i;a;aj" mfpl fnda
i;a;aj" Y%djl fnda i;a;aj' b;ska uu ys;kjd" b;d u
fyd|hs f;rejka irK .sh Wmdilhd lshkjdg jvd
fyd|hs yeu fokd u lshkag mqre fjkag wms fndai;ajre'
jrojd jgyd.kag tmd uydhdkfh;a ;sfhkj fndai;a
l:djla' tAfl ;sfhkafk uyd fndai;a;aj lsh,' tA
Tlafldu nqjre" iud inqjre fjkag hk l:djla'
tfyu tlla fkfjhs' leu;s ;eklska ksjka olskag'
kuq;a wms mdr mqrkag kE' mdr imQK kE' wms
mqrdf.k hkj' ksjka olskl u lrkafk tAl' wry;a
lsh, lshkafk mdr imQKhs' wms t;l,a jvkj'
fudkjo jvkafk@ Y%oaOd" YS," ;Hd." m%' l .sys me
l:djl=;a kE' jvdf.khkag mqjka'
t;fldg ioaOdkqid lsh, lshkafk wr bkah s Ou
tA lshkafk oYkdj jefvka mj;sk flfkla'
Oudkqid;a tfyuhs' f fokaku fidajdka ud.ia:
fkdfjhs' h jvkafkda muKhs' kuq;a wr fYaI;ajhla
;sfhkj' ksl u ksl w|nd, mD:ckhskag jvd uyd
Yd, fjkila ;sfhkj' fudlo@ f f.d,af,d wks;Hh
olskj' wks;Hh olska bkafk' ;du imQK fj,d
kE' ud.hlg M,hlg m;afj,d kE' meye,s o lshmq
foa fl ;uhs ug lshkag ;sfhkafk' ;j f.dvla foaj,a
ia;r lrkag mqjka' uu ys;kafk Th ia;r lrmq
Y%oaOdj 203

l we;s ls h ,' fida j dka M,ia : h muKhs " ks r hg


fkdhkafk' ioaOdkqid" Oudkqidfhda wmdh Nfhka
, kE' tA f.d,af,d lsis u fya;j= la ksidj;a wdkka;h
lu mfyka ,;a kE' lrkafk kE lsh, lshkag;a nE'
M,hg m;a fjkl u tA iy;slh kE ldgj;a' tAl yskao
fyd|g u;l ;shd.kag f i;Hh' fl ;uhs lshkag
;sfhkafk ug' ;j fudkjo wykag ;sfhkafk@
m%Yakhla (-
iajdka jykai" oeka wms meye,sj u fndfyda
fj,djg wms lrk mqo mQcdj, Nla;sh jefvkafk' wms
fldpr Y%oaOdj jvkag W;aidy lrkjd lsj;a t;k
Y%oaOdjla jefvkafk kE' Nla;sh ;uhs jefvkafk' kuq;a
f Nla;sh h ;rulg y flfkla ;=< we;sfjkak
wms ixl,amuh jYfhka Yajdih ;=< we;sjk Nla;sh
fkdfjhs' oeka wms lshkj nqoaO foaYkdj ms<sn| we;s
lr.kakd Nla;sfhka tA ms<sn| ms<smkak W;aidy lrkj
k" tA ;=< Y%oaOdj jeug h lsis ud.hla mEfokafk
keoao flfkl=g@
ms<s;=r (-
Nla;h s we;s jqKd k Nla;f
s hka hkafk kE" m%;ms od-
jg' m%;smodjg hkafk Y%oaOdj we;sjqfKd;a'
m%Yakhla (-
tA ksid wksjdhfhka u Y%oaOdj we;s lr.; hq;=uhs
fkao@
ms<s;=r (-
T' b;ska Y%oaOdj ;sfhk flkd ;uhsfk" Y%oaOdj
we;s jqfKd;a ;uhs B< mshjrg hkafk' wfma oeka Th
mj;sk l%uh ;=< Th lshk mqo mQcdj, ;sfhkafk Th
lshk je msj, ;sfhkafk Y%oaOdj fkfjhs' tAl
ksid ;uhs Tjqka B< mshjrg hkafk ke;af;'
204 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

m%Yakhla (-
yeuodu tAlu lrlr bkakj fkao@
ms<s;=r (-
yeuodu tAlu lr lrd bkakj' tAlu lr lrd bkak
fldg tA f.d,af,d ys;kj wms fufyu je|-je|" mqo-mqod
bkak fldg wmsg ljqre y fo flfkla we,a, wmsg
wkq l md lr, fuhd, ks j ka m% d :kd lr lrd
bkakjfk" fl lsh lshd ksjka m;kj' tfyu ke;ak
fo-ksia iem m;kj lsh, fl ljqre y fohs lsh,
ys;df.k bkak jevla fk f lrkafk' oeka tfyu
tlla nq oyf kE' oeka Nla;sh ksid y lula kE
m%;smodjg hkj k' oeka m%;smodjg hkag ;r kqjKla
Wkkajla ;sfhkj lshk wh ykajkafk Y%oaOdjka;h
yehg ila Nla;sjka;hd yehg fkfjhs' tAlhs f
jpkj, ;sfhk fjki' wr f.d,af,d .dj ;sfhk Nla;h s
ksid ;uhs" B< mshjr fkd ;nkafk' f;areKd o lshmq
tl' uu okafk kE wymq m%Yafkg ms<s;=r ,enqK o lsh,'
yo@
m%Yakhla (-
Nla;sh ksid b mshjrla ;shkafk kE' t;ku
bkakj fkao@
ms<s;=r (-
T' tA mshjr fkd;shkafk Nla;h
s ksid' oeka Nla;h
s
wkaOhs fk' B< mshjrla oelaula kE' fudayfhka jeys,
bkafk' B< mshjrla kE' wksla foajjd ksudKjd
uejqldr ixl,am ;sfhk wd. ;=< fl y' tA
f.d,af,d lrk foa ;uhs fu;k;a lrkafk' oeka f
ms<sfug je|f.k ysh lsh, nq yduqrefjd wfma
.e,jqldrh fkdfjhsfk' fohka jykafia fkdfjhs-
fk' fohka jykafiaf.a mq;%hd;a fkdfjhsfk' wmsj
Y%oaOdj 205

.,j.kag wdfj kE' wms mfjka .,j .kag j;a ke;ak


wmsj iaj.hg hjkag j;a wdmq flfkla fkfjhs' Wka
jykafia wdjd' Wka jykafia l oel, Wka jykafia
ud.h jv, l fl<jr l<d' Bg miafi Wka jykafia
oy foiqj' Wka jykafia wfma udf.damfoaYlhd muKhs'
kuq ; a Wka jyka f ia g nE wms j tf;r lrjka g '
Wkajykafiag foaYkd lrkag mqjka' Wka jykafiag
W.kajkag nE' ldgj;a f f,dalfha Th fldpr .=rejre
ysh;a W.kajkag nE' bf.k.kag kE' tA jf.a ;uhs
nqka jykafia;a lsjd" foaYkdj meje;ajj
Q d" mdr fmkakj
q '
wms .uk hkag kE' b;ska tAl yskao wms wr wksl=;a
wd. yryd .;a; wr ixl,amj,ska wrl lr lr bkak
fldg wms ys;kj j;a-ms<sfj;a" mqo-mQcd yryd flg
hkag mqjka lsh,' tAl fjkafk kE' b;ska tAl fjkafk
ke;af; fudlo@ Y%oaOdj fkfjhs wrjf. ;sfhkafk
Nla;shhs' t;fldg Nla;sh wkaOhs' tA ;=< tA f.d,af,d
okakjo nqoO a .ek' Th jkafk nqoaO lsh, oekf.ko
ljqre;a' nqka jykafia l=uk wdldrfha flfklao lsh,
wvq u .dfka Pdhd ud;%hlaj;a ys; ;=< we;s lr.;a;
k" Ou lshkafk fudllao lsh, ix> lshkafk
fufyuhs lsh, is; ;=< is;=,a,la we;s lr.;a; k
Tfydu fjkafk kE' T;k bkafk kE' jg jekaohs
msjhs lsh, tAl fjkafk kE' tl w;lska n,mqjyu
jg jkag jkag fodr jeys,hs ;sfhkafk'
m%Yakhla (-
iajdka jykai" tA lshkafk kej; :Hdjg u
jefgkjo@
ms<s;=r (-
:Hdfj bkafk' jefgkag fkfjhs' :Hdfjka f.dv
tkaghs kE' fjg je| je| t;k bkag bkag fudlo
fjkafk@
206 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

m%Yakhla (-
tA lshkafk flfkla ;=< :Hdj ;sfhk ;dlal,a
Y%oaOdj we;s lr.kag wmyiqhs o@
ms<s;=r (-
oeka fu;k iud h imQK fjkl,a ry;a
fjk l,a u :Hdj ;sfhkj' oi ixfhdackj,ska wka;su
tlfk wcdj lshk tl' wcdj ;sfhkl,a i;Hh
okafk kE' nq yduqrefjd Pd h lshk tl lshkag
tpr Wkkajla jqfKa kE' fu;k ;sfhk .egj iud
h ke;slu' wms megf,kak kE kE' iud h
kE'
m%Yakhla (- hym;a oelSu'''
ms<s;=r (-
hym;a oelau fkfjhs' tfyu nq yduqrefjd nK
lsfj kE' hym;a oelau" ksjer oelau" Th kE kE
flkdg kE kE yg ksjpk fokag nE' iud h
lsh, lshkafk fudllao@
lafL Kx
laL iuqofh Kx
laL ksfrdfO Kx
laL ksfrdO .d mmodh Kx
lhs" f f,dalh l nj oekSf kh" B<g
lg fya;=j ;Kaydj nj" B<g l ke;s lsu" l
ke;s lrk ud.h' tA lsfj wdh wIagdx.sl ud.h'
fukak f y;r ms<sn| oekqula we;s lr.ekSu iud
hhs' fl fkdokakdlu ;uhs iud h ke;s
lu' uu lshkafk kE' wksla tAjg blauka fjkafk kE'
:Hd foaj,a .ek lshkag hkag ke kE' iud
h kE f whg' t;fldg iud h ;snqK k"
Y%oaOdj 207

oeka l lsh, oekqK k" l ksid ;uhs wd.u Ouhla


kE lrkafk ksiaiqkag' l ke;ak wd.ula Ouhla
wjYH kE' fojre weoys,s fudkjlaj;a ke kE' bmu"
crdj" urKhg m;au" m%shhkaf.ka fjkau" wm%shhka
yd tlau" leu;s foa fkd,eu fl ;uhs l' ljqre;a
w;a olsk f f,!lslj w;a olsk l' oeka nq yduqrefjd
;j mshjrla bhg .syska .eUqrg .sys,a, ;uhs lsfj"
f l l ;uhs" kuq;a Thsg jvd mq,a' flfhka u
lshkj k m[ap WmdodkialkaOh u lhs lsh, nq
yduqrefjd bhg .sys,a, odYksl w:hla bm;a
l<d' b;ska tAl f;afrkafk kE idudkH flkdg'
m[apqmdodklaLkaOd laLd lshk tl f;are .kafk
wdh wIagdx.sl ud.h imQK jqK ojig' tA wry;a
M,fh' t;l,a tAl olskafk kE' kuq;a wksla l okakj
fka' bmu" crdjg m;au" urKh" m%shhkaf.ka fjkau"
wm%shhka yd tlau" leu;s foa fkd,eu lshk tA l
okakj' b;ska t;fldg tA l nj okakj k" wkak l
.ek okakj' uQ,sl jYfhka l ms<sn| wjfndaOh
;sfhkj' oeka l okakj ljqre;a' tAlfk jerKyu
fk hkafk mkai,g' fnda.y hgg" ms<sfug jkag"
foajdf,lg hkafk" ms;la lshjkag y" kQ,la ne|.kag
hkafk" foys f.hla lmkafk" f;,a lla u;=rjkafk"
idhs ndng jkafk" l;r.u hkafk fkao@ T" tA l
okakj' b;ska l okakj kuq;a tAl i;Hhla" tAl f,dal
iajNdjh lsh, f;are .kafk kE ksiaiq' tAlhs fu;k
;sfhk jro@ fl f,dal iajNdjhla lsh, fl f;are
.;a; k" wkak tAl ;uhs l' bmu" crdj" bmKd
k uefrkj lshk tl wms oekf.k bkafk' tAl
ms<s.kag leu;s kE' tA ksid fjk fjk jev lr lr
bkakj' tA ksid lg fya;j
= ;Kaydj oeka flka fokag
kE' flka fokag wms ;Kaydj ke;s lr.kag kE'
;Kaydj ksidfk l yg.kafk' tA ksid wms ;Kaydj
208 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

ke;s lr.kag kE' b;ska tAl lrkjd fjkqjg wms fudlo


lrkafk' wr lshmq mqo i;aldr mqo mQcdj,g hkj'
m%Yakhla (- l ke;s lr.kak fkao@
ms<s;=r (-
T" l ke;s lr.kag' yhhso@ tAlhs jro' t;fldg
mqo mQcdj,g hkafk iud h ke;s yskoa ' iud h
;sn k Th .egj kE' lhs" lg fya;=j ;Kaydj"
;Kaydj ke;s lf<d;a l ke;sfjkj' b;ska ;Kaydjhs
lhs folu ke;s l<yu ;uhs ksjk lsh, lshkafk'
tAlg hk u. ;uhs wdh wIagdx.sl ud.h'
tfyu k wms l< hq;af;a wdh wIagdx.sl ud.fha
b;s wx. l jvk tl' iud ixlmam we;s lr.kag
kE' fl lhs" lg fya;=j ;Kaydj' ;Kaydj ke;s
lr.kag kE' fldfyduo ;Kaydj ke;s lr.kafk@ wr
lSj m%;smodj we;s lr.kag kE' wfma is; ;sfhkafk
ldu ;Kayd" Nj ;Kayd" Nj ;Kayd flfrys' oeka tAjd
ke;s lr.kag k wms fudlo lrkafk@ Bg m%;sreoaO
foa wms lrkag kE' wkak" iud ixlmam we;s lr.kag
kE' fklaLu ixl,amkd we;s lr.kag kE' ldu
ixl,amkd me;a;lg od,d fudlo lrkafk@ wkak mgka
.kakj t;kska' jHdmdo" ysxid fol w;yer, Tkak
wjHdmdo wysxid ixl,amkd we;s lr.kakj' wkak iud
ixlmam' Bg miafi mgka .kakj' oeka jev igyk
wIaGdk lrf.k kqjka l,amkd lr, uu wo b|,u
ud.fha hkag kE' fl ;uhs lrkag ;sfhkafk' fl
;uhs tAldhk ud.h lsh, Tkak mgka .kakj w;
yeu' f f,dalh w,a,d.ekSu ksid fk l" ;Kaydj
ksidfk fl ;sfhkafk' Tkak flka fokag k
w;ykag kE' fklaLuh lSfj tAlhs' w;ykag
mgka.kag k' w;ykag k fudlo lrkag ke@
fokag kE' Tlafldu foaj,a fokag kE'
Y%oaOdj 209

oeka fudlo lrkafk@ fla b|f.k l u m%d:kd


lrkj' lhs lsh, .syk s a mQcd mj;ajka fohka woyka"
ke;ak h h foaj,a woyka bkakj' oeka f;afrkjo
lshmq foa@
iud h ke;slu' Pd h lshkjg jeh
fyd|hs" iud h ke;slu fkao' uu ys;kafk fn!oaO
ksjpkh jvd fyd| tAlhs lsh,' iud h ke;s
yskao tA f.d,af,d tA tA foaj,a lrlr bkakj' tfyu lr-
lr" je|-je| bkakj' oeka fflka y wudrehs f.dv
.kag' b;ska Tlafld,du l,amkd lrkj' zfl iud
h fkfjhs k wms ys;uq" Pd h lsh,' tfyu
k ksiaiq f ;r fjd lrhso@
oeka wms lshkj ffp;Hfha Ouh kE' fnda .fya
Ouh kE' ms<sufha Ouh kE' Ouh lshkafk flhs"
p;=rdh i;Hh' fl ;sfhkafk f nUhla ;r Yrh
;=< fj Tlafldu ;sfhkj' B<g m%Yak lrkj' ys;
hg fo.shdfjka fmf<kj' tfyu k wehs@ f
fldfyduo f ;r Yd, rejkaje,s iEh yef@ wr
wNh.sh f;jkdrdu ffp;Hh" f,dalfha Yd,u
ia;+mh" fjd f.dvke=fKa fldfyduo@ wjqre fooyia
.Kka ksiaiq fnda .yg jekao' Y%S uyd fndahg jekao
fkao@ fj fldfyduo wdfj@ oeka b;ska oy wf;a m%Yak
lrkj' fukak fjp foa@ oeka b;ska f yg jkj'
oeka fl lshk fldg ;j flfklaf. ys; fokag
mqjka' f yduqrefjd fufyu nK lshkag .sfhd;a
tfyu wfma ixialD;sh;a bjrhs fkao@ jejhs - od.enhs
ixl,amh bjrhs' ffp;Hh fnda.y ms<suh bjrhs fkao@
t;fldg fudlo fjkafk lsh, ys;kj' oeka y .eg
f.dvlg uqyqK fokj ksiaiq'
u;l ;shd.kag f nqka jykafiaf. foaYkdj'
ioaOuh hg lrf.k miqld,Skj u;= jqKd O foaj,a"
210 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

O wd." wdl%uK - fYaIfhka bkahdf' tjlg


Ndr;fha ;snqKq yska - n%dyauK wd. yryd tA jf.a wh
fjg we,a, mefj,d tA f.d,a,kaf. ixl,am flg
tAf.d,af,d we;=,a lr.;a;' oeka nq yduqrefjd Wm;ska
yska fjla yska Nla;ls fhla fkao@ wu" ;d;a; yska fk'
b;ska nqkajykafia oy foiqjd' oy foioa jefk
ldgo@ ioaOuh foaYkd lroa jefK yska wd.ug'
lg W;a;r ke;sj ysh nq yduqrefjd bkakl nq
yduqrefjd;a tlal kkag ne yskao' msksjka mdmq .uka
wkak ke.sgd" nq yduqrefjd yska' wy, ;sfhkjo tA
l:dj@ nq yduqrefjd yska lsh, tAf.d,af,d lshkafk'
ksl ysfh kE tA f.d,af,d' ms<sfu .syska ;shd.;a;
fldaf,a' thd wfma flfkla' thd wfma ;uhs' wms oeka
lshkjfk nq yduqrejkaf. foaYkdfj jefK u Th
f.d,a,kgfk lsh,' kE' tfyu ;uhs thd wfma wd.u
fpkh l<d' tA WKdg thd yska' thd ;uhs ljqo@
yska wd.f tA f.d,af,d lshkafk IaKq fohkaf.
kjfjks wj;drh lsh,' oelalo fpp foa' fukak fl
we;a ;sfhkj wo fjk fldg' to;a fl ;snqKd' b;ska
fukak f yg we,a, oeka tAl yska lrf.k' yska
wd.l ,laIK flg we;=,a fj,d' oeka f Tlafldu
ixl,kh fj,d' Y% fj,d' oeka f ;=<hs bkafk' oeka
f ;=< uyd ld,dka;rhla .; fj,d" uyd ixialD;shla
f.dvke.s,d' kj;a;kak nE' nqoaO kdufhka wr yska
iy fkdfhl=;a ixl,am yryd we;sjqKd h h foaj,a'
nqoO
a fjkqjg ms<u s hla yod .;a;' Ou fjkqjg ffp;Hh
ke;ak nqoaO Ou ix> fjkqjg ffp;Hhhs" ms<suhhs"
fnda.yhs .;a;' b;ska fnda.i jf fnda>rh" rkajeg"
fojeks rkajeg' B<g mkaif,a i|lv myk" t;fldg
legh l,dj " .Dy ksudK Ys,amh' oeka fudlo jqfKa
uyd Yd, ixialD;shla f.dv ke=Kd' oeka wo fjk
Y%oaOdj 211

fldg ld,dka;rhla .;fj,d' tfyu jqKdg wkuk


yejd' b;ska wykj fj yefj fudavfhdo lsh,' kE'
tAl ;uhs fjp foa' fjp jro' kuq;a l lrkag ;r
Yla;shla ;snqfKa kE' fjg reoaO fjk fldgila ysh'
NslaIQka jykafia,d yshd' f:arjd ienE NslaIQka jk.;
fj,d tA f.d,af,d ;ukaf. .uk .shd' wr t;kska neyer
fjp lsish lKavdhula yryd f l f.dvke=Kd'
Bg miafi fudlo jqfKa@ oeka fudlo lrkafk@
ixialD;shg je| je| bkakj' meye,so lsj foa@ oeka
jkafk fudflago@ ixialD;shg' oeka uu fufyu oy
foioa iuyre reoaO fjkj' f yduqrefjd fufyu
lrf.k .sfhd;a tfyu" wjqre fooyia .Kkla /lf.k
wdj ixialD;sh bjrhs' y m%Yakhla fkao@ uu l:d
lrkafk oyu' f nqka jod< Ouh' uu ixialD;shla
.ek l:d lrkafk kE' nq yduqrefjd yska fjla Wm;sk'a
oy foioa jefhka u myr kafk ldgo@ yskakag'
nq yduqrefjd fkdoek ysho l@ nq yduqrefjd ys;=j
k" uu f Ouh foaYkd lrkag .sys,a, f Oufhka
msg bkak whf. ys; fokj" tA f.d,a,kaf. ixialD;sh
| jefgkj' fl''' fyd| kE ys;a ojkag" uu ksy~
fj,d me;a;lg fj,d bkakj lsh, ys;=j k wmsg wo
Ouh ;sfhkjo@ kE' b;ska ug;a wo fj,d ;sfhkafk
Th foa ;uhs' uu;a wo f Ouh foaYkd lf<a ke;ak"
ug;a mqjka lef,ag fj,d ysh jf.a bkag' ug lrkag
foa j ;a ;s f hkj' tA l m% Y a k hla fkfjhs ' uu f
ksii a k
q g
a wkqlmdfjka f oy foikag bm;a jqfKa'
b;ska fl foaYkd lrk fldg wksl=;a foaj,aj,g myr
jkjd ;uhs' b;ska tAlg uu fudlo lrkafk fkao@
ixia l D;s h g jk wh jka g ' uu ls h ka f k kE
ixialD;shg jkag tmd lsh,' ixialD;sh tmd lsh,'
tAl Th f.d,a,kag whs;s jevla' jk flfkla jkag'
212 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

kuq;a fl Ouh kE' Ouh ;uhs uu f lshkafk'


leu;s k ms<s.kag' f;are .kag W;aidy lrkag'
meye,s o@
t;fldg f ixialD;sfh l;kaorhla kE' wksl
ixialD;sh;a ;sfhkafk f,dalh ;=<' l ;uhs' w; yeu
;sfhkafk' wrl w; yer, ixialD;shla nod.;a; tA mdr'
fyd|g ;sfhhs fkao" l@ oeka l jeo@ wvqo@ oeka
flfk fj,d ;sfhkafk' ixialD;sh nod.;a;' fn!oaO
ixialD;sh jejhs od.enhs nod.;a;' .uhs mkai,hs
ffp;Hh" fnda.y" ms<suh" isxy, lu nodf.k cd;sh
tfyka nod .;a;' rg" wfma uyd b;sydih" f Tlafldu
nodk bkafk' oeka f Tlafld,d u fl ;=< b|f.k
iem fydhkafk' wo f rg .sks .kafk tAlfk' W;=f
hqoaO lrkafk" ol=fKa .y.kafk fkao@ urd.kafk"
ma,j lrkafk fudlgo@ f jevlg ke;s l=Kq lkao,a
f.dvla nodf.k' nq oyug wkqj k fj Tlafldu
jevlg ke;s is lrkag kE foaj,a' oeka fj nodf.k
bkafk' wo fjf.ka fokag kE lshk ixl,amh
f.dvk.d.kag kE lshk uyd odYksl nqka jykafia-
f. foaYkdj yryd tA whf.a wkq.dlfhda jYfhka fmkS-
iska" uqr foaj;dfjda jYfhka fmkS iska fudlo
lrkafk@ wrj u fmdaIKh lrkj' tA lshkafk l
fmdaIKh lrkj' f l fkdfjhso f Tlafldu' oeka
nq yduqrefjd oy foioa mrmrd folla bjrhs'
flda,sh - YdlH jxY fol u bjrhs' rdc mrmrdjg
fudlo jqfKa@ ;rfg fof.d,af,d fome;af;ka mkaiSh
mkaih S uyK Wkd' tfyu fkao fmdf;a i|yka fjkafk@
wka;sug fudlo jqfKa' bjrhs mrmrd folu' oeka
iqof
a Odaok YdlH mrmrdf Tgqkka ys l=udrh isoO
a d:
f.!;u' thd me jqKd' B<g iqoafOdaok rcqrefjd
ys;=jd fofjkshd rdyq,g rclu fokag' rdyq,;a uyK
Y%oaOdj 213

jqKd' B<g kkao l=udrh' kkao;a uyK jqKd' oeka


ldgo Tgqkak fokafk@ bjrhs fkao rdc mrmrdj' oeka
fu;k rdc mrmrdjo@ uqla;sho@ fudllao jeo.;a@
rcluo uqla;sho@ t;fldg ixialD;sh o uqla;sh o@
cd;sho uqla;sh o@ oeka fmakjo fjki'
nq yduqrefjd f oyu foaYkd lf<a f ;r
YsIag Ouhla myqrlg iudk lr,' fl tf;r
fjkl,a ;rhs" f wdh wIagdx.sl ud.h' tf;r
jqKdg miafi fl;a w; ykj' fudlo@ wdh wIagdx.sl
ud.h;a lhs' tAl;a ixL;hs' ixLdrhla' uq p;=rdh
i;Hhu;a ixLdrhla' fl;a we;sfj,d ke;sfj,d hkj
ljo y' fl ;sfhkafk tf;r fjkag ;rhs' lf
;shdk hkag fkfjhs' flg je|, mqo, yhkafk kE'
p;=rdh i;Hhg je|, mqo, y hkafk ke;s fldg f
.ia - .,a je|, yhhso@ oeka meye,so lshmq foa@ fudkjo
;j ;sfhk m%Yak@ uu okafk kE' uu f.dvla lshdk
lshdk hkj' wvqmdvq we;s' wykag' fyd|g ys;kag' yqla
whg f oyu foioa y m%Yak f.dvla tkjd'
f Tlafld,u wyk fohla ;uhs ixialD;sh' y
iqkaorhs uu kE lshkafk kE' n,kag f ixialD;sh o@
wmg jeo.;a fjkafk fudllao lsh,@ wfma mrmrdjo
orefjd o@ ku f.kshkag orefjd bkag kE' orefjd
je jefhka yokag kE' tfyu fkao" lo - keoao@
tl orejo" orefjd fokako jefhka l@ orefjd fokak
lshkafk fo.=Khla' ;=ka fokd lshkafk ;=ka .=Khla'
tla flfkl=g jvd' yo@ t;fldg fl jevqjyu y
hhso@ ksl l,amkd lr, n,kag w;ykaghs ;sfhkafk'
f ish foa w;yeu ;=<hs ;sfhkafk' nqoaO foaYkdj
mok fjkafk w;a yeu ;=<' w;yeu ;=< lsisjla
b;s fjkafk kE' ksjk ;=< lsij
s la kE w,a,.;a; fohla'
214 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

w,a,.kag foal=;a kE' tAlhs nq yduqrefjd foaYkd lf<a"


f Ou foaYkdj mjd w; ykag kE lsh,'
b;ska tA ;=< fudk l;d o f ixialD;shhs" isxy,hhs"
iNH;ajhhs' wkka ukka' yenehs f ud.hg hkfldg
Th ish,a, /flk nj;a u;l ;shd.kag' by< foa f,dl=
foa lrk fldg fmd foa bf /flkj' f ixialD;sh"
f Ou ud.h ;=< bkak whf.ka Th lsisjla kdY
fjkafk kE' f Oufhka msg mek,'
oeka w;S;h .;a;yu ug u;lhs oekg wjqre ;sia
mylg y;<sylg fmr Th mkai,a fnda.ia Tlafldu
;snqKfk' wms;a .shdfk mkai,g wu,;a tlal mqx
ldf,' wms;a u,a myka mQcd l<d' fnda.y <g .shd'
u,la ;snd' mykla m;a;= l<d' wdjd' yenehs wms fnda.y
<g .sys,a, fudkj;a b,afj kE' tA ldf, ms<su <g
.sys,a, b,afj kE fudkjla j;a' wms .re lrd wfma
Ydia;Dka jykafiag' wms fnda.yg mqo i;aldr lrd" tAlg
msysg jqKd lsh,' tAfl hlsis tA lshkafk tAl Ouh
fkdjqK;a tAlg wmg tlmdrg u reoaO fjkag nE'
fudlo@ wmsg tAl ;sfhk .uka u tA yryd mkaif,ka
Ouh ,enqKd' tjlg ysgmq NslaIQka jykafia,d wmsg
we;a; lsh, kakd' ug u;lhs" wmsg fkdf;areKdg uq
.u u fmdahg nK wykag hkafk yduqrejkaf.ka
mkaif,a' oeka jf.a .=jka,sj, rEmjdyskSj, nK kE'
yeuodu nK lshkafk kE' fmdahg .f mkaif,a ;uhs
yduqrefjd nK lshkafk' .eUqre Ou lsjd' ug u;lhs
f.or we,a, wfma wu, jeysfhd tA Ou lreKq
idlPd lrkj' b;d m%n, .eUqre Ou lreKq' fldfyduo
m%;sikahlska orefjla l<,hla yg.kafk' f b;d
.eUqre foaj,a' b;ska [aKh tk ye .kaOnh
lsh-lshd Th" oeka uu tA l ia;r lshkag hkafk kE'
tA l:dj Tlafldu imQKfhka wfm wu, tfyu
Y%oaOdj 215

f.j,aj, l:dfjkj myqjod b|,' ug u;lh ;rhs


;sfhkafk' ug tod tAjd f;arefKa kE' kuq;a tAflka
woyia fjkafk tjlg ysgmq NslaIQka jykafia,d tA .eUqre
oyu foaYkd l<d' tA ;=< wfma iudcfha ;snqK tA yehdj"
idr Ou Th lshk Ou;djh ;=< ysh' wr ffp;H"
fnda.y ;snqKg tAjd me;a;l ;snqKd' tAjg jekao" mQcd
lrd wr lsish ylg kdl jYfhka' kuq;a Ouh
;= < f f.d,a f ,d yeis r eKd' tjlg tA f.d,a f ,d
ixialD;sh Wka ;shdf.k ysfh kE' ixialD;sh ;snK q ;a
Ouh Wka ;snqfK' wo Ouh hg .sys,a, ixialD;sh
by<ska jecfUkj' tA ksid ;uhs f kdYh jqfKa'
meye,so@
b;ska fukak fl ;uhs fj,d ;sfhk jro' fl
ljqre;a l:d lrkag;a nhhs' oeka Th wmg wdmq ,smsj,ska
tfyu Th h h idlPdj,ska woyiaj,ska wmg fmakj
y mqu nhla ;sfhkafk f whf.' fuf;kag udj
uqK .efykag tk wh mjd lshk l;kaor fj' oeka
fjd y wjq,a cd,hl ;sfhkafk' oeka Tlafldu ys;dk
bkafk nqoaOd.u lsh, lshkafk fudllao@ ms<suhhs"
ffp;Hhs" fnda.yhs' wms mkais,a rlskj' wms mia mj,ska
j<lskj' wms wu ;d;a;g i,lkj' Tkak fn!oaOlu"
Tprhs'
oeka f wjq,a cd,hla ;=< fldhs ;r :Hdjl
bkakjo lsh, lshkafk" fldhs ;r wkaO ;;a;afjl
bkakjo lsh, lshkafk uu fyd| WodyrKhla lshkak'
udj yn fjkag tla;rd wjia:djl ;reKfhda ;=ka y;r
fofkla wdj' we,a, ug lsj( wfka iajdka jykai"
y jeffk wfma nq yduqrefjd fifrmamqj, od,d
bkakjfk" fifrmamqj, wpq .y, bkakjd' uu lsj(
fjkag ne jevla' kE kE wms oelalfk' nq yduqrej-
kaf. msk;a f
+ r fifrmamj
q , ;sfhkj' uu lsj lsif s ia;a
216 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

u h fkdyelshs' b;ska tA f.d,af,d lshkj kE oelaluhs


lsh,' uu lsj oelalo@ fyd|hs fldfyduo lshkafk
Th fifrmamqj, ;sfhk mska;+fr nqyduqrefjd lsh,d@
uu weyqj Bg miafi tA f.d,a,kaf.ka" wjqre fooyia
mkaish mKylg fmr j;a fjp W;a;ufhla' tA ldf,
Th rEmjdyskSj;a tfyu ke;ak Th leurd Ys,amh
;snqfK;a kE' ;%hlaj;a we|, ;snqK njla fmakag kE'
ka miq ld,Skj ms<su yf.k jkj' tl tl rgj,
im%odhg wkqj tl tl yhs' tlu rf jqk;a uQ;s
Ys,amshd wkqj tAl;a fjkia fj,d ;shkj' b;ska Th
f.d,af,d tAl w,a,ka lshkj tAl t;k ;snqKd lsh,'
b;ska t;fldg jroaof.k ;sfhkafk ljqo@ uu weyqfj
tAlhs' fifrmamqj, bkafk nqoaO lsh, lshkafk Th
f.d,af,dfk' b;ska nq yduqrejkag wmydi lrkafk
tA fifrmamqf wpq .ymq tA mska;+fr odmq flkdo@ Th
f.d,af,do@ wms tA nqoO
a lsh, lsfjd;afk tAlg wmydi
fjkafk' tA nqoaO fkdfjhs' fudlo lshkafk@ f;areKdo
lshk foa@ tA nqoaO lsh, ms<s.kak ;dla l,a ;uhs tA
ukqIHhg tA mska;+rh jeo.;a fjkafk' yenehs" tA ;dla
rg ;uhs wms nqka jykafiag lrk wf.!rjh lrkafk'
tA nqoaO fkdf@ tAl rEmhla - oelalo@ m%j jevqj k
Th l;kaorh fjkafk kE' tA f.d,af,d lsj" kE wms
oelal fifrmamqfj ;sfhkafk tfyuhs lsh,' b;ska tA
f.d,af,d fn!oaOlu lsh, w,a,.;af; wr rEmh' uu
tAlhs lshkafk rEm jkaokdfj ;sfhk jro@ wo fj,d
;shk foa wo fj,d ;sfhkafk m%n, jYfhka fukak
fl ;=< Ouh hg .shd' fjd u;=fjkag u;=fjkag
Ouh hg hkj' Ouh hg lrka Ouh u;hs f
ixialD;sh f.dvke.=fk' ixialD;sh by< hkag hkag
oyu hg hkj' je<f,kj' j,ajkj'
;j mqoa.,fhla ojila we,a, fu;k w~kj'
wyfnka oel," msKv a md;fh joa oel," we,a, je|,
Y%oaOdj 217

lshkj( iajdka jykafia,d jf.a wh ;uhs wmg kE


lsh,' b;ska jka - f.dka lshkag mgka .;a;' miafi
uu lsj b;ska ug jev ;sfhkj flfhka lshkag' f
fudllao lshkag hkafk lsh,@ fuhd l:dj mgka .;a;'
oeka fuhd w~kj' Bg miafi w~-w~d lshkj wfka
iajdka jykai" wmsg wd.u woykag;a kEfk' wmsg nq
ms<suhla ;shd.kag;a kE fk' b;ska uu weyqjd wehs b;ska
Thdg bkag ;ekla keoao@ fldfyo bkafk@ f,dl=
ms<suhla o Th lshk tl@ ;shd.kag f,dl= bvla keo@
uu Th jf.a m%Yak weyqj' kE' kE' lsh, oeka fudlo f
w~kafk@ ;%sl=Kduf,a wr TAXI STAND tfla ms<suhla
;shd.kag fokafk kE lsh, oeka fuhd w~kj' fukak
fn!oaOlu' yo@ uu okafk kE fjd wdkafoda,kd;aul
m%Yak' fmdvla ys;kag' f ms<sufha y" fudfla y
tAl" y nqoaO lshuqfld wms" wd.ula ;sfhkafk cd;Ska
w;fr ck iudchla" ck fldGdihla w;fr iduh
iu.sh i|ydo@ ke;ak fNao Nskak fj,d ldfldgd-
.kago@ lsish flfkla wd.ula Ouhla woykjd k
;j flfkl=f.a ys;a ofjkag" iu.sh ke;s fjkag" tAl
wd. l;=jrhdg lrk f,dl=u wf.!rjhla' ud okakd
;rka lsisu wd.l kdhlfhla tjeks oyula foaYkd
lr, kE' isoOa d: f.!;u nqka jykafiaj;a fiq;u = dj;a
uyuoa;=udj;a Th lsis flfkla lshkafk kE jd lrkag
lsh,' b;ska fukak fjd ys;kag fmdvla' fjd lshk
fldg uf.;a tlal iuyre ;ryfjhs' oelalo fjki
fudlo lshkafk@ fj l:d l< hq;=hs uu ys;kafk'
fjg ksy~ fj,d bkag kE kE' f yeu tlla u wms
jD;j l:d l< hq;= hs' f nq oyu' nqka jykafia
wmsg lsisjla l:d lrkag tmd lsh, lsfj kE' kEu
fohla l:d lsf whs;sh , ;sfhkj' yenehs rduqjla
, ;sfhkj" iSudjla' fudllao iSudj@ kEu Ihla
l:d lsf iSudjla nqka jykafia wmsg , ;sfhkj'
218 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fudllao tA i;r w.;sfhka f;drj Pkao" fodai" Nh"


fuday lshk tA y;rg fkdje uOHia:j b|f.k kEu
fohla l:d lsf whs;sh ;sfhkj' tAl ksid uu k
ys;kj wms ienE fn!oaOfhda k f ;r wysxidjd
Ouhla foaYkd l< fklaLu" wjHdmdo" wysxid f
;r foaYkd lrmq Ydia;Djrfhl=f.a Y%djlfhda jYfhka
fldfyy ldf.y ys;a ofjk hula lrd k Ou
frdahs' fl we;sjqfKa wehs@ Tkak Th lshk mqo
mQcdj,g hgfj,d' Th lshk ixfla; jkaokdjg f.dkq
fj,d" ksiaiqkaf.a uki wkaOfj,d fudgfj,d f.d-
fj,d' b;ska l ;uhs fj,d ;sfhkafk' tfyu ke;sj
fjk lsisu fohla isoaO fj,d kE' t;fldg oeka
meye,s o@
oeka wms f.dvla foaj,a l:d lrd f Y%oaOdj .ek
lshkag .sys,a,' t;fldg fyd|g u;l ;shd.kag' wms
Y%oaOdj lsh, lshkafk lsisfia;a u Nla;sh fkdf'
Yajdih fkdf' Yajdi lrkafk fkdokakd foa'
fkdolakd foa' fkdokakd whg fkdolakd whg fkdfjhs
f nq oyu' nqka jykafiaf.a Ouh olakd whghs" okakd
whghs'
tA yskao Y%oaOdj jeh hq;=" hqKq l< hq;= ksjkska
fl<jr jk l%shdld nqoauh l%shdj,shla' Y%oaOdj u;l
;shd.kag kE" Okhla' /ia lrkag' nq yduqrefjd /ia
lrkag lSjd wmsg Okhla yehg' Y%oaOdj Okhla" iS,h
Okhla" ;Hd.h Okhla" m%j Okhla' t;fldg f
ish foa jefgkafk Okhla yehg' fjg lshkafk"
wdh Okh lsh,' wdh Okh /ia lrkag' f wdh
Okh w;frka uq,ska u ;sfhkafk Y%oaOdj' ioaOd
Okx' tA yskao f wdh Okh /ia lrkag' fl Okhla
jYfhka /ia lrkjd lshkafk fl .ska .g u
f.kshkjd lshk tl' tAl yskoa yels ;r hqKq lr.kag
Y%oaOdj 219

n,kag' uq wdh wIagdx.sl ud.h ;=< u ;uhs fl;a


;sfhkafk' fl wdrN fjkafk fu;kska' uu lsj
wr l,HdK ;% wdY%h" ioaOu Y%jKh" fhdaksfida-
ukisldrh" OudkqOu m%;m s odj' Y%oO
a dj ksjkska fl<jr
fjk ye uu biafi,a,;a fmkaj, kakd tlska tlg'
tA yskao fmdvla fyd|g f Ouh Y%jKh lr,
fflka m%fhdackh .kag wIaGdk lr.kag' fl jeh
hq;= bkash Ouhla" n, Ouhla nj u;l ;shd.kag'
220 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

4' nqoaO Ydikh


wo l:d lruq wms nqoaO Ydikh .ek' nqoaO Ydikh
ms<n
s | j" yeu fokd u l:d lrkjd f wjqreoafo' fudlo@
nqrcdKka jykafia mksjdKhg m;afj,d wjqre
foodia mkaish mKyla .; jk jIh ksid'
fudllao nqoaO Ydikh lshkafk@ okakd fhka
wy, ;sfhkafk fudllao nqoaO Ydikh@ tl tlaflkd
tl tl woyia olajhs" lsfjd;a' wms tA woyia fmdvla
me;a;lska ;sh,d" wms n,uq nq yduqrefjd f .ek
fudllao lSf lsh,' fudlo Wka jykafia wfma Ydia;DDka
jykafia jYfhka Wka jykafia lshk foa ;uhs" wms
ms<s.kag k' tAl ;uhs y foa'
nq yduqrefjd fl fndfydu ,iaikg mo y;rl
.d:djlska foaYkd lr,d ;sfhkjd' ljqre;a wy, we;s'
ks;r - ks;r wy, we;s' f .d:dj' yeuodu wefykjd
ux ys;kafk' Y%S ,xld .=jka ,s ixia:dfj ? jevigyka
wjika fjkafk f .d:dfjka' ljqre;a okakj'
in mdmiai wlrKx - l=i,iai Wmimod
i;a; mfhdomkx - t;x nqoaOdk idikx
tprhs" mo y;rhs ;sfhkafk' fudllao in
mdmiai wlrKx - ish m fkdlrkak" l=i,iai
Wmimod - l=i,a imdokh lrkak" l=i,a jvkak"
is; msis lrkak i;a; mfhdomkx - is; msis
lrkak" Tprhs' t;x nqoaOdkidikx - fukak fl
;uhs" ish nqjrhka jykafia,df.a foaYkdj' f ;dla
f,dalfha my< fjp ish nqjrhka jykafia,d;a
nqoaO Ydikh 221

wkd.;fha my< fjk;dla nqjrhka jykafia,d;a foaYkd


lrkafk fuprhs'
fudllao t;fldg ish m fkdlrkak" l=i,a
jvkak" is; msis lrkak' fl ;uhs nqjrekaf.a
wkqYdikdj' flg ;uhs f Ydikh lsh,d lshkafk'
nqoaO Ydikh lsh,d lshkafk' wms nqoaO Ydikh lsh,d
lshkjd' nqoaOdkqYdikdj lsh,d lshkjd' t;fldg
Ydikh fjkafk f l'
wms n,uq fudllao nq yduqrefjd lshmq Ydikh
lsh,d ia;rd;aulj' m<fjkshg lSf fudllao@ in
mdmiai wlrKx - ish m fkdlrkak' wehs m
fkdlrkag lSf' oeka f jdlHh ;=< lshefjkjd m
lrkag tmd lsh,d' tmd lSf wehs@ m lrk yskao fkao@
m lrkafk ke;ak m lrkag tmd lsh, lshkag k
kE fk' tfyk f ksiaiq nyq, jYfhka lrkafk
fudllao@ lrkafk je yhla m" mdmlu" ml'
tAl yskao nq yduqrefjd lsj f m lrk tflka
j<lskak' m fkdlrkag'
m lrkjd' fudkjo m' oeka n,uq fudkjdo m'
ml fudkjo@
ksiaiq ml lrkjd" lh md lr,d' B<g
jpkh md lr,d' B<g ys; md lr,d' t;fldg
f ml lrkafk fudkjhska o@ lfhka" jpkfhka
iy is;ska'
t;fldg lh md lr,d lrk ml ;=kla
;sfhkjd' ljqre;a wy, we;s m%dK >d;h - mr mK keiSu"
wo;a;dodkh - kqkafoa .ekSu" ldu :Hdpdrh - mrodr
fiajkh' t;fldg fukak f ml ;=k ksiaiq
lrkjd' fudllao@ m%dK>d;h" kqka foa .ekSu iy ldu
:Hdpdrh' t;fldg f" lh md lr,d lrk ml
;=k' mdmlu ;=k'
222 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

B<g jpkh md lr,d mdmlu y;rla


lrkjd' tA fudkjo@ fndre lshkjd' fla<d lshkjd'
mreI jpk lshkjd' ysia jpk lshkjd' t;fldg f
;uhs" jpkh md lr,d lrk ml' mdm lu'
fndrelSuhs" fla<d lSuhs" mreI jpk lSuhs" ysia jpk
lSuhs' t;fldg oeka jpkfhka mdmlu y;rla lrkjd'
lfhka mdmlu ;=kla lrkjd' oeka mdmlu y;la
t;k ;sfhkjd'
Bg wu;r j ;j mdmlu lrk ;ekla ;uhs is;'
is; md lr,d mdmlu ;=kla lrkjd' thska tlla
;uhs" oe f,daNh' f,daN lu" uiqrelu' tAl mjla'
mdmluhla' B<g oafIh" ;ryj" oafI lsu" is;ska
lrkafk" f,daNl lrkjd is;ska' B<g oafI lrkjd'
Bg wu;rj ;j tlla lrkjd' :Hd oDIah lsh,d tAlg
ls h ka f k' t;fldg fudlla o :Hd oDIa h ls h ,d
lshkafk@ :Hd oDIah lshk tl;a nqyduqrefjd lsjd'
tl iQ;%hl i|yka lrkjd" :Hd oDIah lsh, lshkafk
fu;k f is;ska lrk mdmluj,g ;uhs'
ksii a q ys;kjd f mdl ke;' uy oka f mdl
ke;' ujg ie,lSf mdl ke;' mshdg ie,lSf mdl
ke;' t;fldg luh" luj, M, mdl ke;'
fuf,djla ke;' mrf,djla ke;' B<g ukdj ms<smkak
uyK nuqKka ke;' lshk fya Thjf.a lreKq oyhla
nq yduqrefjda foaYkd l<d' fukak f jf.a woyia
oeu :Hd oDIah yehg' t;fldg f ;uhs is;ska
lrk wl=i,a' mdmlu ;=k' fudllao@ f,daNlu" oafIh"
iy :HdoDIah'
t;fldg oeka ml oyhhs' lfhka lrkjd ;=kla"
jpkfhka lrkjd y;rla" is;k s a lrkjd ;=kla" mdmlu
oyhhs' oeka fukak fjdhska je<lSu ;uhs nqka jykafia
foaYkd lf<a' f ml fuprhs ;sfhkafk' g jvd
nqoaO Ydikh 223

ml kE' tl tlaflkdg tl tl tAjd x.jkag nE


flg' whska lrkag;a nE' mqjkao@ nE' wmg tfyu
wefykjd' tAlg b;ska lrkag fohla kE' nq yduqrefjd
k tfyu lsh,d kE fkao@
oeka wmg yeu ff,au lfhka lrk ml ;=k
k wefykjd' m%dK>d;h" wo;a;dodkh" ldu :Hdpdrh'
B<g m l yehg jpkfhka mdmlu y;rla
lrkjd jqKdg wmg wefykafk fndre lshkag tmd lshk
tl ;rhs' t;fldg wo fndfyda fofkla okafka kE
ljqre;a okafk kE fla<d lSu nrm;< wl=i,hla nj'
ksrhg hk ksrh.d wl=i,hla lsh, okafk kE' mreI
jpk lSu wmdhg hkag ;r .;s.d wl=i,hla lsh,
okafk kE' ysia jpk fou' fof,djg ke;s jpk lshka
ld,h .; lsu mdmluhla lsh,d ljqre;a okafk kE'
oeka f yg wmg nE' nqyduqrefjd lsjd'
meye,sj u jpkfhka mdmlu y;rla lrk nj' fndre
lSu" fla<d lSu" mreI jpk lSu" ysia jpk lSu' f
y;r u ml' t;fldg is;k s a lrkjd f,daNluhs oafI
lsuhs" :Hd oDIahhs' oeka tAlhs uu lsfj' fjf.ka
tllaj;a w;ykag nE' f oyhu ml' we;=,a lrkag;a
nE' fndfyda foaj,a we;=,a lrkag h lrkjd' k
jYfhka i|yka lrkag;a mqjka" k k' t;fldg
lfhka lrk ml ;=khs' jpkfhka lrk ml
y;rhs' is;" uki" fud<h md lr,d lrk mdmlu
;=khs' ufkda lu lsh,d lshkafk uki' fyd|o@ ldh
lu - j lu - ufkda lu' t;fldg uki md
lr,d lrk mdmlu ;=khs" fu;k f :HdoDIah
lsh,d lsfj" fjd ksh; :HdoDIa' tAjfh oeka''''
luh luM, kE lshk tl" ujg ie<lSf m,la kE
lshk tl" mshdg ie<lSu m,la kE lshk tl" oka u
m,la kE lshk tl" ukdj ms<smkak uyK nuqKka
224 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

ke;ehs hkak ms<s.ekSu" fjd nrm;, mdmlu" ukiska


lrk' fudlo@ tA whf. uki b;d u j,hs' tAlhs
fya;=j' tjeks ukila ;sfhk wh iqiq kE ukqIH
f,daflg' tAlhs tAjd mdmlu lsh,d lsfj' tAjd oe
f,i n,mdkjd ksh; :HdoDIahg' nq yduqrefjd
foaYkd lrkjd tA lshkafk b;d u j, udkisl;ajhla
we;s ukiska lrkafk' tAjd lrk whf.a w;ska Yd,
jYfhka mdmluuhs isoaO fjkafk' tAlhs" uu tfyu
lsfj' fldfydu jqK;a fukak f lshmq mdmlu oyhhs
;sfhkafk' flg wdfh w;ska tl;= lrkag fohla
kE' wvq lrkag;a nE' uu wr lsfj jpkfhka flfrk
y;frka tlhs oeka lshefjkafk' b;s ;=k w; yer,d'
tAl nrm;< jrola' B<g ke;s foaj,a tl;= lrkag
hkj' WodyrKhla yehg" uu fl uq,;a l:d l<d'
fjd l:d lrk fldg fndfyda whg fndfyda m%Yak
u;=fjkjd' mdmlu lsh,d nqyduqrefjd foaYkd lrmq
ke;s tAjd x.jkag W;aidy lrkjd' Rcqj u oeka fu;k
fld;klj;a ;sfhkjo@ lshefjkafk kE fk' kE' oeka
uu fjd lshkag kE' fld;kl y f oyfha ;shkjo
iqrdmdkh lrk tl - u;ameka md lsu mdmluhla
lsh,d' kE' t;fldg wo y uy;a wdkafoda,khla f
fn!oaOfhd B<g yodf.k bkak tlla ;uhs udxi
NlaIKh' uia udxi wkqNjh' ffl ;sfhkjo fl
mdmluhla lsh,d' ux f lshkafk fyd|g u;l
;shd.kag uu f fol wkqu; lrkjd tfyu fkfjhs'
udxi NlaIKh fyd|hs lshkag hkjd fkd fjhs' t;fldg
iqrdmdkh fyd|hs lshk tl fkf' ksiaiq fldfydu;a
u;a fj,hs bkafk' Bg wu;rj u;a fjkag fohla kE'
Okh ksid" l=,h ksid" n,h ksid" fjk fjk yelshdjka
ksid" W.;alu ksid" B<g rEm iajNdjh ksid Th jf.a
fkdfhl=;a foaj,ska u;afj,hs bkafk' Th w;rg wdfh
;j f I jH we;= lrf.k u;afjkag jqjukdjla
nqoaO Ydikh 225

kE' ux tAlhs lsfj' uf.a tAlg .egjla kE' kuq;a ux


f lshkag hkafk wfma ienE msis nq oyu nqoaO
foaYkdj u;= lrf.k hk fldg" wmsg f neyeka
ndyska wdmq nqoaO foaYkdjg wvx.= fkdjk f ndysr
foaj,a bj;a lrkag fjkjd' tAlhs uu ksYa;j u lsfj'
wo yqdla wh ys;dk bkakj wrlal= fndkafk ke;ak
tAl ;uhs fn!oaOlu' wrlal= fndkjd k Tyq wka;hg
u od,d fy<d oel, l:d lrkjd' f jf.a fndfyda
j, ;ekq;a fyd| ;ekq;a ;sfhkjd' fol u wmsg l:d
lrkag fjkjd' miafi ojil l:d lruq' kuq;a wms nf,ka
we;=,a lrkag hkag k kE' f mdmlu oyh ;=<
fld;klj;a u;ameka u;ajH Nd;h i|yka lr,;a
kE' udxi NlaIKh i|yka lr,;a kE' tA ksid fl
ldgj;a we;=,a lrkag nE' fudlo fu;kg we,a,d uf.;a
tlal jdo lrk wh bkakjd" iuyre' jdo lr,d jevla
kE' fudlo@ f Ouh uf.a fkdf' f l:d lrkafka
nqoaO foaYkdj' uf.a foaYkdjla fkdf' nq yduqrefjd
lsh,d ke;s tlhs uu f lshkafk' msis" ms<s.kag
mqjka" idOdrK" fmd;m; uQ, .%ka:j, tA lshkafk
mer nq oyf nqoO a foaYkdj ;=< wmg w,a,.kag mqjka
;ekla kE' fj we;=,a lrkag x.jkag mqjka lul=;a
kE' oeka meye,s o lsj foa@ tAlhs uu lsfj f
mdmlu oyh b;d meye,sj u' u;l ;shd.kag f
oyfhka tllaj;a w; ykag hkag tmd' we;=,a lrkag;a
tmd' nq yduqrefjda lsj k tA lsj u ;uhs' tA yskaod
f tllaj;a w; ykag;a tmd' we;=,a lrkag;a tmd'
t;fldg f ml oyh lrmq j yu fudlo
fjkafk@ f ml oyh lrk ksiaiq .;s.d' oeka
ks i a i q fjd ;uhs lr-lr bka f k' je yhla
lrkafku fjd' jeyhla f mdmluj, ;uhs
bkafk' tAlg fya;=jla ;sfhkjd' f foaYkdj w.g hk
226 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fldg f;afrhs" wehs fya;=j lsh,d' t;fldg fflka


j<lskag lSjd' fjd lrk ksihs j<lskag lSf' fjd
fkdlrkjd k nq yduqrejkag fjd lshkag jqjukd-
jla kE' yeu ff,a u f oyh lr-lr bkafk kE' tA tA
wjia:dkql+,jhs' tA lshkafk yeu fjf,a u m%dK>d;h
lrkafk kE' ,ep fj,djg" fj,djla wdjd u ;uhs
lrkafk' fidrlug" b;ska tA jf.a ;uhs ldufha jrojd
yeisug" fndre lshkag" fla<d lshkag" mreI jpk
lshkag" ysia jpk lshkag f yeu tllg u wjia:djla
,efnkag k' b;ska t;fldg fjd lrkjd' fjdf.ka
j<lskag ;uhs nqyduqrefjda lsfj'
m<fjksfhka u in mdmiai wlrKx lsj ;ek"
ml lsfj tA oyh jqkdg fu;k fmd fjkila ;j
lrkag fjkjd' uu f ml oyh ia;r lf<a'
t;fldg fyd|g u;l ;shd.kag f oyh lrk ksiaiq
wksjdhfhka u .;s.d' i;r wmdhg hkjd' B<g tA
wehs@ fjd lrk ksiaiq ukqIH;ajhg;a ks.d fokjd'
ukqIH;ajhg iqiq kE' oeka fjdhska j<lskag lsh,d
lsjd' fjdhska je<l=Kd k fudlo fjkafk@ Tjqka
wksjdhfhka u iq.;s.d' tA lshkafk" B<g W;am;a;h s
,nkafk" ukqIHfhda jYfhka' tfyu ke;ak jH f,dal
yhla ;sfhkjd' jH f,dal yfha fyda wr lshmq ksia
f,dalfha ;uhs W;am;a;sh ,nkafk' .;shlg hdula
kE' t;fldg f mdmlu oyfhka je<lsp flkd"
wksjdhfhka u Tyq < ukqIH Ou ;sfhkjd' f
ml lrk ksiaiq < ukqIH Ou kE' meye,s o@
ukqIH Ou fkdf f ml lrkjd k' fjd lrk
flkd ukqIH Ouj,g whs;s foaj,a lrk flfkla
fkdfjhs' tA ksid ;uhs Tjqka ksrhg hkafk' ukqIH;ajhg
iqiq kE' odkjd m,af,ydg meye,s o@ fjdhska je<l=Kd
k" f ml oyfhka je<l=Kd k" Tjqka ienE ukqIH
nqoaO Ydikh 227

Ou ;sfhk wh' Tjqka ukqIH;ajhg iqiqhs' Bg by<g


hkag;a tA mqrk m%udKh wkqj iqiqh's tA ksid ;uhs Tjqkg
a
iq.;s.d fjkag mqjka fjkafk' meye,s o lsj foa@
ux f lsfj foaYkdfjka pqgla fmdvla fjkila
lr,d' ml oyh .ek lshkag k yskaod' ffla
.egjla ;sfhkjo@ f ml oyfh@ t;fldg fuhska
j<lskag lsjd nq yduqrefjda' oeka in mdmiai
wlrKx lsj ;ek fuf;ka yenehs f .d:dfj wmg
.kakfldg .kag fjkjd f ml oyh u fkf
fu;k woyia fjkafk' in mdmiai wlrKx lsj
;ek' fudlo@ fl ;ks mohla jYfhka foaYkd lrkjd
k ljqre y" tAl jerhs' nqoaO foaYkdjla yeu fj,djl
u .kag k imQK foaYkdjla yehg tlg' iuia;hla
jYfhka tlg .kag k' wmsg k k yg tl tl
moh tl tl LKavh tfyu ke;ak fo jYfhka
wrf.k foaYkd lrkag .sfhd;a tAl jerhs' tAl Ouh
lD;s lsula'
oeka fu;k fudllao in mdmiai wlrKx
lsfj@ m oyh u .ek fkdf fu;k lsfj' lfhka
fjk wl=i,a ;=fkka iy jpkfhka jk wl=i,a y;frka
j<lskag lsh,' fuhska woyia lf<a lh iy jpkh ixjr
lr.ekSuhs' fudlo@ ukiska jk mdmlu fu;kg ke
kE' fudlo B< mo folg hkfldg tAfl ;sfhk yskoa d'
meye,s o lshmq foa@ mdmlu oyhhs nqka jykafia foaYkd
lf<a' tA oyfhka fu;k woyia lf<a fudllao@ in
mdmiai wlrKx lsh, lsfj lfhka fjk mdmlu
;=fkka iy jpkfhka fjk mdmlu y;frka j<lsk
tl' fldka u lshkj k fl ;uhs YS,h' lh iy
jpkh ixjr lr.ekSu' meye,s o@ t;fldg f;afrkjo
lshmq foa@
t;fldg nqyduqrefjd fudllao lSf@ f .d:df
uq,ska u lsfj in mdmiai wlrKx tfyk biair
228 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fj,d wms fudllao l< hq;af;a@ lh jpkh fol ixjr


lr.ekSu' Bg miafi fudlo lrkafk@
oeka u;l ;shd.kag fu;k ml oyh .ek uu
l:d l<d' f ml oyh t;fldg f oyh lsu m
yehg ie,l=jd' fjd .;s.d' Bg wu;rj mska lsh,d
fohla lrkag ;sfhkjo wmg@ fudkjo mska fjkafk@
f ml oyfhka je<lSu u msk' meye,s o lshmq foa@
oeka f.dvla whg .eg u;=fjkjd f m
fudkjo@ mska fudkjo lsh,' fudlo@ wmsg wykag
,efnkafk tfyufka' in mdmiai wlrKx lsh,d
Th .d:dj lsh,d ml lrkag tmd lsj' B<g
l=i,iai Wm imod l=i,a jvkak lsj' mska lrkag
lsj' mj,ska j<lskak" mska lrkak lsj lsh, ;uhs
lshkafk' kE f m<fjks ;ek u lshkj in mdmiai
wlrKx lsh, lSfj mdmhkaf.ka j<lskag' t;fldg
mfjka je<lSu u msk fjkjd' kE ux f lshkafk f
.d:dfjka msg ;ekl b|,d fyd|o@ f ml oyh
.ek lshmq ksid' f ml oyfhka je<l=kd k tAl
msk' Bg jvd mskla f,dalfha ;j;a kE' meye,s o lshk
foa@
Th oka fok tAjd" Th nK lS" lk mskl a fjfyr
ydr lr' t;fldg Th wg uy l=i,a lsh, Th
fkdfhl=;a ;shkjfka mskal lsh,' Th mskal
Tlafldag u jvd by<ska ;sfhkafk f mskalu" f m
oyfhka je<lSu' meye,s o lsj foa@
oeka odkh" bia i rfj,d ls h mq ms k a l is h ,a ,
jefgkafk odkhg' Th wg uy l=i,a" lk mskal" Th
mkai,a fjfyr ydr lrjk mskal" t;fldg Th
Tlafldu jefgkafk odkj,g' odkhg jvd b;d u by<hs
iS,h' ke;ak lfhka iy jpkfhka fjk" ukiska
fjk mlj,ska je<lSu' t;fldg f ml lsfuka
nqoaO Ydikh 229

ksrhg hkjd' fjd m' fjdhska je<lSu ;uhs mska'


wdfh lsis l:djla kE' by< u msk fyd|o@ mskal
fjkafk m oyfhka je<lSu' meye,s o lshmq foa@ wdh
ldgj;a .eg ;sfhkag nE fudkjo ml' fudkjo
mskal lsh,d' meye,s o@
f oyfhka j<lsk tl o f,ais fl lrk tlo
f,ais hula lrk tl o f,ais fkdlrk tlo f,ais ux
okakE''' ksiia k
q g
a ;sfhk m%Yf a k - y k fjk fohla
.;af;d;a lshkafk lrk tl wudrehs" j<lsk tl f,aih s s
lsh,' yenehs" oeka fl ;ud wudre f ml oyfhka
j<lsk tl wudrehs' lrk tl f,aishs' wehs@ ksiaiq
mqre fj,d ;sfhkafk" fjd lr-lr b|,d fflu
ys; ;sfhkafk' wksl b;ska u;l ;shd.kag k' f
fldpr ljqre f is,a rlskag lSj;a" fjd lrkag tmd
lSjg fjd lrkag fya;=jla ;sfhkjd' fudllao fya;=j@
fjdfha fmd wdiajdohla ;sfhkj' keoao@ tAlhs fya;=j'
fjdfha wdiajdohla ;sfhkjd' mlj, tfjf,g
;djld,sl fyda iq wdiajdohla ;sfhkj' .=ld,Skj uyd
wdkjhla ;sfhkjd' tAl okafk kE iuyre' iuyre
oek.;a;;a lula kE''' wo b|, fl lr,d ke;sjqK;a
lula kE lsh,d Yla;u s ;a ke;s udkisl;ajhla" yelshdjla
ke;s wd;au Yajdihla ke;s mqoa.,fhda tfyu ys;kjd'
kuq;a fjd lrkafk lsish wdiajdohla ;sfhk yskaod'
wms tlla u;l ;shd .kag k' yenehs u;l ;shd.kag
wdiajdohg jvd wdkjh Yd,hs' tA ksihs" fl tmd
lsh,d lshkafk' ksii a q okafk kE fu;kska tydg hkag
.shd k ;sfhk iemh' fuhska je<l=Kd k ;sfhk
iemh okafk kE' tA mqreoao ke;s yskao'
t;fldg fldfydu jqK;a f ml oyfhka
je<l=kd k tAl ;ud msk' t;fldg m mska .ek wdfh
.egjla ;sfhkag nE' f oyh lf<d;a ksrhg hkj'
wkak" f m oyfhka je<l=fKd;a Tjqka iq.;s.d' Tkak
230 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

mska yfka' yenehs t;fldg in mdmiai wlrKx


lsj ;ek ml y;hs jefgkafk' fudlo ufkda lu
fu;k .efkkafk kE' ukiska lrk ml ;=k
jefgkafk kE' lfhka iy jpkfhka lrk mdmlu
y; ;uhs f lsfj' f mdmfhka j<lskag lsj' lh
jpk fol ixjr lr.kag lSjd' meye,s o oeka t;fldg'
Bg miafi fofjkshg nq yduqrefjda foaYkd l<d
tA .d:df fojeks moh' fudllao lSf@ l=i,iai
Wmimod' oeka f lh jpkh ixjr lr,d w; mh
ne|f.k me;a;lg fj,d b|,d yhkafk kE' f oyu
Bg jvd .eUqre fohla nq rcdKka jykafia foaYkd lf<a'
wr m oyfhka je<ls,d jH f,dafla hkag lsh,d lshkag
nqjre my< fjkag kE kE' fudlo tAjd wksla wd.j,;a
;snqKd' nqjre my< jqK;a wksla wd.j,;a fjdhska
h h foaj,a wvqje jYfhka ;snqKd' nqka jykafia
;r f jf.a wx. imQKj l%uj;a j foaYkd fj,d
fkd;s n q K g wvq - je jYfhka h h wvq m dvq l
j,l uOHfha kuq;a Th ml iy Th mskal .ek
ksiqkaf. h h wjfndaOhla ;snqKd tod' kuq;a nq
yduqrefjda fl wx. imQKj l%uj;aj ilia l<d'
oeka fu;k f mj,ska je<ls,d mskal ;rla lrlr
b|,d yhkafk kE' fudlo wo foaYkdfj oeka f
hkafk fjk ;eklska' p;=rdh i;Hh foaYkdfjka
fkf' wdh wIagdx.sl ud.fhka fkdjk yskoa ' fudlo@
fjd wjYH fjkafk l ksid' lska .e,fjkag wms
hkafk' iir lska .e,fjkag hkafk' b;ska tA ksid
biair fj,d lrkag k lh jpkh ixjr lr.ekSu'
B<g wms fu;kska kej;s,d yhkafk kE' wms B<
mshjrg hkag k' fudlg o fl lr.kafk@ fudlg o
wms lh - jpk ixjr lr.kafka@ B< mshjrg hkag
k yskao'
nqoaO Ydikh 231

fudllao B< mshjr l=i,iai Wmimod wd''' oeka


biair fj,d lSjd ml lrkag tmd' f nqoaO foaYkdj
y .dNSrhs' fyd|g n,kag ;sfhk nqoau;a iajNdjh'
ml lrkag tmd lsjd tprhs' wdfh mskal .ek
lshkag .sfha kE' ml fkdl<d k tAl u msk' oelalo@
y flhs' n,kag fldpr bf.k.kag foaj,a ;sfhkjo
lsh, fkao@ ml lrkag tmd lsjd' tfyk y wdfh
mskal .ek lsh-lshd bkag k kE' t;k u msk' m
fkdlsu'
m%Yakhla (- mkais,a .kak k;a keoao@
ms<s;=r (-
wdfh .kafka fldfykao@ is,a .kafk lfvkao@
.kag ;ekla ;sfhkjo@ .nvd ldurhl' fldfy y
/ia lr,' wdfh .kag fohla kE' fl fkdlr bkag'
tprhs' wdfh jkag mqokag fudlj;a kE' f l Th
lshmq oyh fkdlr bkag' oyfhka f y; fkdlr bkag'
lh-jpk fol ixjr lr.kag' Tkak msk' mka je,l=Kd'
B<g lshkj l=i,a jvkag' fudlgo l=i,a@ l=i,a
kE ksiaiq <' l=i,a kE' l=i,a ;snqKd k l=i,a jvkag
lshkafk kEfk nq yduqrefjda' l=i,a kE' tfyk
fudkjo ;sfhkafk@ wl=i,a' oelalo fjki@ oeka w;k
m .ek lsh, m lrkag tmd lsj' t;k m fkdlsu
u msk' mska m fol t;kska bj;a fjkag k' wdfh
fuf;kag f.akag k kE' tfyu lshmq nqka jykafia
B<g lshkj ish l=i,a jvkag' wehs l=i,a' wms <
l=i,a kE' ksiaiq < l=i,a kE' tA yskaod l=i,a jvkag
lsjd' l=i,a ke;ak fudkjo ;sfhkafk@ wl=i,a'
Tkak B<g m%Yakhla tkjd' fudkjo l=i,a@
fudkjo wl=i,a@ oeka ksiaiq < ;sfhk foa wms l:d
lruq' ;sfhkafk wl=i,a' l=i,a kE' tfyk oeka l=i,a
232 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

jvkag lshkjd' l=i,a ke;s yskao ;sfhkafk wl=i,a'


fudkjo wl=i,a@ m[ap kSjrK' ^jevigykg idlPdjg
inkaO flfkla& ' m[ap kSjrK lsh, ;uhs
f,aisfhka wmg lshkag ;sfhkafka' fudkjo f@
T' weiska rem oel, wei mskjkag ;sfhk wdYdj"
rEm oelSu iemhs' wdiajdocklhs' b;ska wms ksiaiq
lrkafk tAlu miafi mkakkjd' ;ud m%sh lrk rEm
miafia oy wf;a jkj" wei mskjkag' B<g lkska m%sh
Yo wy, lk mskjkag ;sfhk wdYdj" wdiajdo lsug
;sfhk wdYdj" kdihg ;ud m%sh lrk .kaOhka ,nd ,
kdih mskjkag ;sfhk wdYdj' wdiajdo lrkak ;sfhk
wdYdj' jg ;ud m%sh lrk rihka ,nd , j mskjkag
;sfhk wdYdj" B<g lhg ;ud m%sh lrk iamYhka
,nd , lh mskjkag ;sfhk wdYdj" B<g ukig ;ud
m%sh lrk is;s,s l,amkd ls wd jYfhka hh
foaj,a fufkys ls jYfhka is; uki mskjkag ;sfhk
wdidj' wei - lk - kdih - j - Yrh - uki lshk
wdh;k yfhka ;uhs ksiaiq wruqKq .kafka' f wruqKq
.kak ;ud m%sh lrk foaj,a miafi hkjd thska kag
;sfhk wdYdj ksid' t;fldg f wei" lk" kdih" j"
Yrh uki lshk f wdh;k yh msku ;uhs ldu
lsh,d lshkafk' md,sfhka ldu lsh, lshkafk' f ish
wdh;k msku' fyd| o@ wfma rf ldu lsh, lshkafk
tla;rd foalg muKhs' tAl;a we;=j f yh u ;uhs
ldu lsh, lshkafka' t;fldg fl mskjkag ;sfhk
wdYdjg lsjd lduPkao lsh,d' b;ska f lduPkaoh
lshmq tl nqka jykafia yekajQf wl=i,hla yehg'
fl wl=i,hla' flg kSjrK lsh, lsjd' kSjrK
lsh, lshkafk'''
ks i a i q k a f . ys ; ia j Ndjfhka u nenf<kjd'
m%NdYajrhs lsh,d lsf' fukak f jf.a kSjrK lshk
nqoaO Ydikh 233

is; wdjrKh lr,d ;sfhk wl=i,a cd;shla ;sfhkjd'


ke;ak flf,ia lsh,;a lshkjd' fukak fjd ksid
is; wmsis fj,d ;sfhkafk' is; jeys, ;sfhkafk' tAl
yskaod ;uhs fjg wl=i,a lsh, lshkafk' kSjrK lsh,
lshkafk' kSjrK myla i|yka fjkjd' m<fjks tl
;uhs lduPkaoh' wei lk kdih j Yrh uki lshk
wdh;k mskjkag ;sfhk wdYdjg' t;fldg tA tlla'
fojeks tl ;uhs" fudllao fojeks wl=i,h'
jHdmdoh" ;ryj' oeka wmg yeu fjf,au weig m%h s wruqKq
,efnkafk kE' jefhka ,efnkafk m%sh fkdlrk
wruq K q ' lkg;a tfyuhs ' yeu fjf,a u m% s h Yo
,efnkafk kE' wmg ,efnkjd kE ;r wms m%sh
fkdlrk wruqKq' kdihg .kaOh;a tfyuhs' m%sh lrk
foa;a m%sh fkdlrk foa;a ,efnkj' jg rih;a tfyuhs"
lhg iamY;a tfyuhs" ukig is;=,s;a tfyuhs' wms
t;fldg fudlo lrkafk@ wr leu;s tl miafi ;uhs
mkakkafk' wlue;s foa m%;slafIam lrkjd' tAl;a tlal
.efgkj wkak tAlg oafIh lsh, lsjd' Th ;ry
tkafk" .efgkafk" jdo jdo lrkafk" m%Yak we;s lr
.kafka wehs f@ f jHdmdoh' ;uka wleue;s ksid'
leu;s foa wef,kjd" wlue;s foa .efgkjd' leu;s foa
miqmi hdu ;uhs wms lduPkaoh lsh, lSf' thska
wmsg wleue;s foa ke;ak m%sh fkdlrk foa ,efnk
fldg wms tAl m%;slafIam lrkjd' tAl neyer lrkjd'
tAl ;uhs oafIh lsh,d lsf' t;fldg fl;a
wl=i,hla' kSjrKhla' yo@ tA fojeks tl'
t;fldg ;=kj a eks tl fudllao@ f isf;a koaOh"
lue<slu' yeufoag u fkdfjhs lue<s fyd| jev
lrkag' l=i,a oy lrkag lue<shs' fyd| jevj,g
lue<shs' wksla jevj,g k y WfoHda.fhka tkjd'
tA fudlo@ wdiajdohla ;sfhkjfk' biair fj,d wms
234 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

lsjdfka mlj, kuq;a fyd|jev mskal' tfjf,g


wdiajdo kE' miafi ;uhs tAfl foaj,a ;sfhkafk' iem
kafk' tA yskaod wr laIlj ,efnk foag ;uhs
mkakkafk' blaukg i;=gq fjkag' ml lrkafk tAlhs'
mskg lla miqnisk iajNdjhla ;sfhkjd' wkak tAlg
lsjd koaO lsh,d' isf;a iy lfha ;sfhk ue<s nj'
t;fldg fl;a wl=i,hla'
B<g y;r jeks tl ;uhs WoaOp - l=lal=ph'
f WoaOp lsh,d lsf ysf;a ;sfhk fkdikaiqka nj'
tl wruqKl ys; ;shdf.k bkag nE' oy wf;a mek-mek
jkjd wruqKq fydhdf.k' tAlg lsjd ysf;a fkdikaik q a
nj - WoaOph lsh,d' B<g t;k u ;j tlla ;sfhkjd"
l=lal=ph lsh,d' isf;auhs yg .kafk' tAlg l=lal=ph
lsh, lsfj" lrmq wl=i,a ms<sn|j ;efjk iajNdjh
B<g fkdl< l=i,a ms<n s |j ;efjk iajNdjh' t;fldg
fkdl< l=i,a iy l< wl=i,a" lrmq ml iy fkdlrmq
mskal ms<sn| isf;a ;efjk iajNdjh ;uhs l=lal=ph
lsh, lshkafk' f fol tlg isjk yskaod WoaOp hhs
l=lal=phhs fol u tlg od,d WoaOp-l=lal=p lsh,d
tl kSjrKhla yehg .;a;d'
B<g miafjks tl ;uhs lspdj" ielh' ielhs'
fu;k iel lsh,d lsfj nqka jykafia ms<sn|j" Ouh
ms<sn|j" ix>r;akh ms<sn|j" t;fldg luh" Th hg
Ouhg wod< foaj,a ms<sn|j wmg ;sfhk iel iys;
nj' tAlg lsjd lsPdj lsh,d' fukak f l ;uhs
wl=i,a' oeka ksiqkaf. ysf;a ks;ru fuj l ;uhs
;sfhkafk' f myu ;uhs ;sfhkafk' idudkH is;l"
wNd; is;l" wNd; lshkafk hqKq fkdl< md,kh
lr.;af; ke;s is;l' wNd; is;l yeuff,a u f
my ;sfhkjd' my u ;sfhkjd' yenehs my u tl ygu
l%shd;aul fjkafk kE' yeu fj,dfj u' tl tlla
nqoaO Ydikh 235

wvq-je jYfhka ;sfhkj' tl tl fj,djg tl tl


kSjrKh W;aikakj mj;skj' tlla W;aikak fjkfldg
wksl j,hs' tA jf.a udrefjka udrejg iuyr tAjd
W;aikakjhs" iuyr tAjd j,jhs" kuq;a myu iuia;hla
jYfhka is;aj, ;sfhkjd'
t;fldg fukak fjd wl=i,a' oeka nq yduqrefjd
lsjd" l=i,a jvkag lsh,d' oeka f l=i,a jvkag lsh,d
lshmq tflka woyia lrkafk fudllao@ f my ke;s
lsuuhs' wl=i,h ke;s lsu u l=i,h njg m;a fjkjd"
fu;k yehg k' meye,so@
oeka w;k m mska .ek lshoa mfjka je<lSu u
msk jqKd' wdfh wksl lshkag ke kE' n,kag" fldpr
iqkaorj lsh, ;sfhkjdo lsh,d' fuf;ka lshkafk
fudllao@ f wl=i,fhka je<lSu u ;uhs" l=i,a jeu'
tA my ke;s lrkag h lrkag' t;fldg tAl l=i,h
fjkjd' f wl=i,h ke;sj hkjd' oeka' ksiqkaf. is;
;sfhkafk wl=i,fha' f lshmq m[apkSjrKj,' flf,ia
lsh,d lsfj;a fjg' oeka f my ke;s lrkag lrk
hu ;uhs fu;k l=i,h lsh,d .;af;' f;areKdo
lshk foa@ meye,so@ uu lshdk lshdk hkjd' m%Yakhla
;sfhkj k f lshk ;ek t;k u wykag' ;sfhkjo
.eg ;ekla@ t;fldg oeka l=i,a jvkafk" fudlgo@
l=i,a jvkjd lsh, lshkafk f wl=i,h ke;s lsu'
wl=i,a l ke;s l<d k t;k l=i,h' oeka f kSjrK
my ;shkl ys; wl=i,fha ;sfhkafk' oeka f mfyka
uqoj.;a; k fudlo fjkafk' oeka fl ke;s lrkag
fudlo lrkag k' fl tlmdrg ksl lrkag nE'
wkak tf;kag tkak ;ud biafi,a,d nq yduqrefjd
lsfj' in mdmiai wlrKx lsfj biair fj,d
lrkag k lh-jpk fol ixjr lr.kak tl' lfhka
lrk wl=i,a ;=fkka iy jpkfhka lrk wl=i,a
236 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

y;frka j<lskjd' t;fldg B<g wms hkjd l=i,a


jvkag' oeka ;sfhkafk ys;;a tlal f .kqfokqj wmsg'
oeka f ys;g k foa lrkafk lh yryd' wdYajdi-
m%Yajdi lshk tl Wmka fudfyd;a isg hhk f;la
Yrfha bfu is jk l%shdj,shla' tAl yereKqfldg
lhg fjk lsisjla lrkag nE isf;a ksfhda.hlska isf;a
wkq.%yhlska f;drj' y''' biair fj,d ys;, ysf;ka
fok ksfhda.hlg ;uhs lh l%shd;aul fjkafk' B<g
l:d lrkag nE' lhska lrk foa iy lh;a jpkh;a folu
wms l:d lrkafk;a biair fj,d is;ska is;,d' t;fldg
isf;a wkq.%yh ke;sj l:d lrkag;a nE' lhska lrk wr
wl=i,a ;=k m%dK>d;h" wo;a;dodkh" ldu:Hdpdrh'
jpkfhka" fndrelSu" fla<d lSu" mreI jpk lSu" ysia
jpk lSu lshk y;r' oeka f y; u lrkag k ysf;a
wkq.%yh k' wms tAl yskaod ;uhs lhhs - jpkhhs fol
ixjr lr.kak k' t;fldg b;s fjkafk is;ska lrk
ml ;=k ;rhs' wr biair fj,d lshmq ml oyfhka
oeka fl ixjr lr.kag lh jpk fol ixjr lr.kag
lSfj tAlg' t;fldg is;ks a lrk mdmlu oyfhka y;la
u kj;skjd lh jpk ixjr lr.;a;yu' tAlhs tAl uq,g
.;af;'
oeka is;ska ;uhs t;fldg wr f,daNh" oafIh"
:HdoDIah tA foaj,a lrkafk' oeka B<g f l
fu;k;a lrkjd' oeka B<g fudlo lrkafk wms'
wl=i, lu lsjd' fjd mdmlu ke;ak m[ap
kSjrK ke;s lrkag k wms fudlo lrkag k' Ndjkd'
wms tAjdg lshkjd iu: Ndjkd lsh,d' kSjrK' oeka
fjd l:d lrmq nq yduqrefjd fu;k woyia lf<a
fl' l=i,iai Wmimod l=i,a jvkag' wl=i,fhka
ys; uqojd.kag' wl=i,fhka is; uqoj.;a;yu ys;
l=i,fha ;sfhkafk' meye,s o lshmq foa" wl=i,a ;sfhkjd
nqoaO Ydikh 237

myla' m[a[ kSjrK lsh, wms i|yka lrmq' tA mfyka


is; uqoj.;a; k t;k ;sfhkafk l=i,a is;a' m[ap
kSjrK wl=i,a is;a bj;a fjk fldgu my< fjkafk
l=i,a is;a' t;fldg f m[ap kSjrK ke;s lr.kag
k wms fudlo lrkag k@ wms biair fj,d lrkag
k Ndjkdjla' tAjdg wms lshkafk iu: Ndjkd lsh,d'
iu: Ndjkdjla lrk fldg wms lrkafk fudlla
y l=i,a wruqKl is; tl wruqKl r|dmeje;aug h
lr, - lr, tA wruqfKa is; r|dmj;ajd.ekSu' oeka wms
wdkdmdki;s Ndjkdfjka lrkafk tAl' wdYajdi-m%Yajdi
wms lsjfk lh bfu lrk l%shdj,shla lsh,' f lh
iska lrk bf u isjk l%shdj,sh foi n,ka bkakjd'
wms f Ndjkd mdvula foaYkd idlPdjla fkdjk ksid
ux f .ek jeh l:d lrkag hkafk kE' b ojil
f Ndjkd ms<sn| idlPdjl .eUqre f,iska f iu:
Ndjkdj;a miaikd Ndjkdj;a ms<sn| j mQK jYfhka
idlPd lrk yskoa d ux f Ndjkdj lshk jpfk ;rla
fu;k i|yka l<d wms g jeh fohla l:d lrk
ksid'
t;fldg f Ndjkdfjka ;uhs f kSjrK ke;s
lrkafk' t;fldg f kSjrK ke;s lsu ;uhs l=i,a
jeu' t;fldg f m[apkSjrK ke;s lrkag k
Ndjkd lrkag kE' Ndjkd lrf.k lrf.k hk fldg
is; tl wruqKl /f|k fldg fudlo fjkafk' f
m[ap kSjrK l hgm;a fjkjd yhg wr fmdl=Kl
;sfhk uv" j;=r uv fj,d ;snqK fmdl=Kl uv l
wfha ;ekam;a jqKd jf.a' wr Ndjkd wruqfKa ys; r|jk
fldg" l%shd;aul lrk fldg" fudlo fjkafk@ kSjrK
l hgm;a fj,d isf;a m%NdYajrh u;=fjkjd' meye,s o
lshmq foa@
238 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

tA m%NdYajr is; u;= lr.ekSu ;uhs l=i,a jeu


fjkafk f .d:df fu;k lshefjk yg' t;fldg
f m%NdYajr is;l ke;ak l=i,a is;l fudkjo ;sfhk
wx.' oeka m[ap kSjrK ke;sfjk fldg" tA my ke;sfjk
fldg ;j myla ys;g tkjd' tAjdg lshkjd ;lal"
pdr" m%S;s" iqL" tAld.%;d lsh,d' Ndjkd lrk lugyfka
- Ndjkd wruqfKau is; .ska .g u mj;ajdf.k hk
fldg m[ap kSjrK l hgm;a fjkjd' hgm;a fjkafk
fldfyduo@ f Ndjkd wruqfKa .ska .g u ys; /,
;sfhk fldg' Ndjkd wruqfKa .ska .g u ys; mj;sk
fldg" tAlg wms lshkjd biair fj,d u;=fjkjd OHdk
wx. my' tA OHdk wx. my fudkjo n,uq'
tlla ;uhs ;lal' tA Ndjkd wruqfKa u is; /
mj;sk iajNdjh' pdr lshkafka tAl jf u lerls
lerlS n,kj jf.a' tAfla / mj;skjd jf.a' fmd
fjkila f fofla ;sfhkafk" ;lal pdr jYfhka tA
wruqfKa mj;skjd' t;fldg m%S;shla oefkkjd' is;
tla;eka fjk fldg kSjrK hgm;a fjk fldg uyd
i;=gla oefkkjd' B<g iqLhla lhg oefkkjd' is;
tl fjkfldg ieye,a fjkfldg lhg iemhla
oefkkjd' tA l g ;uhs iq L h ls h , ls fj' B<g
WfmalI a dj jefvkafk' tAld.%;djh' is; tfy fufy jk
tl kj;skjd' t;fldg wr lshk m[ap kSjrK hgm;a
fjkjd' B<g u;=fjkjd" fudkjo@ f OHdk wx.
my' oeka f OHdk wx. my fldfyo ;sfhkafk@ m%:u
OHdkfha t;fldg m%:u OHdkh l=i,hla o@ wl=i,hla
o@ l=i,hla' m%:u OHdkfha" wr wl=i,a m[ap kSjrK
kE' tA fjkqjg ;sfhkafk OHdk wx.'
B<g oeka oa;Sh OHdkhg hkfldg ;lal pdr
fol bj;a fjkjd' m%S;sh" iqLh" tAld.%;djh ;sfhkafk'
oa;Sh OHdkh l=i,hla' m%:u OHdkhg jvd n,j;a
nqoaO Ydikh 239

l=i,hla tAl' oeka ;D;Sh OHdkhg hk fldg m%S;sh;a


bj;a fjkjd' iqLhhs tAld.%;djhhs muKhs' b;d u n,j;a
fojeks OHdkhg jvd' iqLh;a w;yehd u i;r jeks
OHdkhg hkjd' p;=: OHdkhg hkfldg iqLh;a w;-
yefrkjd' b;s fjkafk msis WfmalaIdj muKhs' oeka
meye,s o lshmq foa@
oeka fu;k woyia lf<a fukak fl' t;fldg
f l=i,a wl=i,a ms<sn| .egjla ;sfhkjo@ mska-m
.ek .egjla' kE fkao@ l=i,a wl=i,a .ek .egjl=;a
kE' oeka fudlo lrkafka oeka l=i,a jvkfldgu wl=i,a
l ke;sj hkj' bf u l=i,fh is; /f|kjd' oeka
fl fudlgo f lrf.k hkafk' oeka fl fu;kska
bjr kE' f .d:dfj b;=re ;ekg hkag kE" wms'
oeka B<g n,kag' wms oeka mdmfhkq;a je<l=Kd'
oeka wl=i,fhkq;a je<l=Kd yo@ m<fjks ;ek lshmq
lh-jpk ixjr lr.;a;d' mdmfhka je<l=Kd' oeka
mskaj;a is;la ;sfhkafk' mskajka;fhla jqKd' B<g
l=i,a jevqjd' wl=i,a l ke;s lr.;a;d' oeka tA;a nq
yduqrefjd fu;kska kj;skg a lSjdo@ kE' ;j;a jdlHhla
lSjd' fudllao B<g lSf@ i;a; mfhdomkx
is; msis lrkag' n,kag' fupr foa lr,;a is; msis
kE fkao@ oelalo fjki@ mka je<l=Kd' l=i,a jevqjd'
fkao@ ml w;yer,d mskal lrkjd' oeka wl=i,a
w;yer,d l=i;a jvdf.k hkjd' kuq;a nqyduqrefjd
B<g ;=kajeks mofhka lshkjd i;a; mfhdomkx'
oeka fudllao lrkag ;sfhkafk' is; msis lrkag'
wehs is; msis lrkafk@ wmsis yskaod' oeka f l
lr,;a is; msis kE' n,kag fldhs ;r .eUqreo f
oyu fkao@ lsh,' is; wmsishs' fldfyduo is; wmsis
fupr foaj,a lr,@ oeka mka je<l=Kd' is; l=i,fha
msysgqjd wl=i,a ke;s jqKd' ;j;a wmg B<g ;=ka jk
240 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

mofhka lsjd" is; msis lrkak is; wmsishs'


fldfyduo is; wmsis fjkafk' nqka jykafiaf.
foaYkdfj ;sfhk fYaI u ;ek ;uhs fl' oeka n,kag
is; ''''
oeka wms lsfjd;a" wms f oeka lrkag hkafk f
iir lska fokakfka hkafk' oeka lhs' laL i;Hh'
l ksid f lska fokag hk fldg f nqka jykafia-
f. foaYkdfj ;sfhk fYaI u ;ek fu;kfka' oeka
we;a;g u f mo ;=fkka f jdlHfhka wms lshkafk;a
wr nqka jykafiaf. foaYkdfj wr wdh wIagdx.sl
ud.h u ;uhs fjk;a l%uhlg nq yduqrefjd foaYkd
lf<a' oeka fl f iir lshk tl nqyduqrefjd
Wmudjlg wrf.k lshkj uyd Yd, .yla jf.a' wmsg
kElu ;sfhkafk tA Yd, .y bj;a lrkag' ke;s lr,d
odkag' wms f,dl= .yla bj;a lrkag biair fj,du fudlo
lrkafk@ wms biair fj,d u lrkafk .fya w;=l
lmkjd' w;=l lm,d bj;a lrkjd' w;= l lm,d
bjr jqKdg .y bjr o@ .y ;sfhkjd' l ojila n,dk
ysfhd;a wmg fmfkhs" wdmyq o odkjd' T' B<g wms
fudlo lrkafk@ w;= lm,d ksl bkafk kE' B<g
wms l| lmkjd' l| ;sfhk l o odkjd' tA yskaod l|
lmkjd' l| lm,d ksl ysfhd;a l ojila hk fldg
fudlo fjkafk@ wdfh;a ls,s tkjd' wehs fya;=j@ uq,a
l ;sfhkjd' meye,s o lshmq foa@
wkak" tAl ;ud nq yduqrefjd foaYkd lf<a' wms
wr mdmfhka je<l=Kdu iS,fhka fudlo lr.;af;@
w;= lemqjd jf.a .fya" is,aj;a fjkjd lshkafk" lh
jpk ixjr lr.;a;d lshkafk .fya w;= l lemqjd'
fl lr-lr yeuod u bkag .sfhd;a is,a .ek ys;-ys;d
bkag fjhs' fudlo fldhsff,a y wdfh;a o ,kag
mgka .kakjd' fudlo fya;=j' l| ;sfhkjd' uq,a l;a
nqoaO Ydikh 241

;sfhkjd' oeka w;=l lmd is,aj;a jqKd' B<g l|


lmkjd' oeka l| lemSu ;uhs wr l=i,a jvkag lSf'
wl=i,a re lr,d" oeka l=i,a is;la ;sfhkafk' kuq;a
ys; msis kE lsh,d nq yduqrefjd tAlhs lSf' fu;k
ys; msis kE' wehs@ ;j;a uq,a l ;sfhkjd' uq,a l
fldfyo ;sfhkafk@ fmd<j hg fk .yl k' oeka
fu;k lshkafk fudllao@ is; msis lrkag lshk ;ek'
oeka f ml lf<a" wl=i,fha ys; ;snqfKa" wr lh
jpk wixjr jqfKa" m[ap kSjrK ;snqfKa fudlla yskao
o@ wl=i,a uq,a l ;snqK yskao' fudkjo wl=i,a uq,a@
rd." oafI" fuday' wl=i,a uq,a ;=k tfyu u ;sfhkjd
b;=re fj,d' wkak tA wl=i,a uq,a ;=k ke;s lsu ;uhs
nqyduqrefjd i;a; mfhd omkx lsh,d lsfj' is;
msis lrkag lsfj'
oeka Th wms mdmfhka wl=i,fhka je<lSu" l=i,a
jeu lshk tAjd wksla wd.j,;a ;sfhkjd' nqka
jykafia my< fjk fldg;a Th yska wd.j, tfyu
;snqK fkao@ OHdk ,enqj" wNs ,enqj" R m%d;sydhh
mdmq ksiaiq ysgka ysh tA ldf,' mr;a; cdkk -
wkqkaf.a is;a oel .kag mqjkalu ;snqK' n plaLq -
n fida; Th jdf. yelshdjka mjd ,nd .;a wh
nqyduqrefjd my< fjk fldg;a yshd' t;fldg nqoaO
Ydikfhka msg;a wfkl=;a wd.j,;a f fol ;sfhkjd'
kuq ; a tA ldf.j;a < ;s n q f K ke;s foa ;uhs
nqyduqrefjd f ;=kafjks mofhka lshkafk is; msis
lr.kag lsh,d' fudlo@ f wl=i,a uq,a l ;sfhkjd'
f uq,a l ;sfhkjd tfyu u b;=re fj,d' f uq,a
l;a .,j,d whska lrkag k' wr m[ap kSjrK l
hgm;a fj,d ;sfhkafk' OHdk u;= jqfKa kSjrK hgm;a
u ksid' wr fmdl=fK ;sfhk uv jf.a wfha uv l
;sfhkjd' lg wdh .,a leghla jep .uka" .,la
242 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

w; weh .uka uv l u;= fjkjd' tA jf.a ;ud wr


kSjrK l hgm;a lrf.k OHdk mj;ajdf.k .shdg
jevla kE" fldhs ff,a y fmd wvqmdvqjla fjp
.uka" kSjrKhla x.mq .uka" wruqKla ,ep .uka"
OHdkh ke;sj hkjd' flf,ia l u;=fjkjd' kSjrK
l u;= fjkjd' tA wehs@ uv l wr fmdl=fK ;sfhk
ksid' tA jf.a ;uhs wl=i,a uq,a l ;sfhkjd fu;k'
oeka f uq;a .,j,d whska lrk tl ;uhs nqka jykafia
woyia lf<a ' i;a ; mfhd omkx ls h ,d' oeka
fldfyduo t;fldg u;l ;shd .kag OHdk ,dNsfhl=f.a
jqK;a is; wmsishs' meye,s o@
oeka fu;kska woyia lf<a is; wmsishs lsh,d
lsfj" kSjrK ;sfhkj lshk tl fkfjhs' kSjrK
kE' is; m%NdYajrhs' kuq;a wl=i,a uq,a l ;du ;sfhkjd'
tA ksid wl=i,a uq,a l ;sfhk l fldhs ff,a y
Tyqf.a wl=i,a u;=fjkag mqjka" fmd wvqmdvqjla we;s
fjp .uka' tA ;rla fkfjhs" f wl=i,a uq,a l
;sfhkl Tyq iif bkafk' Tyq Nj.d Tyq Njfhka
.e,,d kE' Tyq lska ,d kE' meye,s o lshmq foa@
tfyu k" f lska fokag k" f iika tf;r
fjkag k wksjdhfhka u f uq,a l .,j,d bj;a
lrkag k' tA lshkafk f wl=i,a uq,a l ke;s lrkag
k' wkak tAl ;ud nq yduqrefjd woyia lf<a i;a;
mfhd omkx lsh,d'
t;fldg ka fl fldfyduo lrkafk@ is; msis
lrkafk fldfyduo@ oeka fldfyduo f" fupr foaj,a
lr,;a yeufjf,a u is; wmsishs lsh,d lshkafk oeka
f wl=i,a uq,a l ;sfhk yskoa fk wms fufyu lshkafk'
wl=i,a uq,a ;sfhkafk wehs fudllao@ fldfyduo fl
isoaO fjkafk@
fldfydu o isoaO fjkafk lsh,d fmdvla wms
ui,d n,uq' ux l,ska foaYkdjl fl fjk;a ylg
nqoaO Ydikh 243

l<d' wms h<s;a u;la lruq' oeka fldfyduo f is;la


yg.kafk@ wms okakjd WodyrKhla .;af;d;a weihs
ndyska ;sfhk jK" jK rEmh" wei;a rEm;a iamY
jqKdu fudlo fjkafk@ [aKh yg.kakj' t;fldg
wei;a jK;a [aKh;a ksid oeka f [aKhg
ljodj;a ;kshu yg.kag ne' [aKh yg.kak fldg
wksjdhfhka u ;j tAl;a tlal yg.kak ;j is;=,s
myla ;sfhkjd' tAjdg lshkjd Miai" fokd" i[a"
f;kd" ukisldr lsh,d' t;fldg [aKh kEu
f,djl [aKhla yg.;af;d;a tA [aKh;a tlal
u wksjdhfhka u f lshk Miai - fokd - i[a -
f;kd - ukisldr lshk l%shdj,sh isoaO fjkjd u hs'
t;fldg f Miai fokd - i[a - f;kd ukisldr
lshk l%shdj,shg ;kshu ljodj;a yg.kag;a nE'
[aKh yg.;af;d;a muKhs fl yg.kag mqjka'
meye,s o lshmq foa@
t;fldg [aKh yg.kafk fldfyduo@ f
wei" lk" kdih" j" Yrh" uki lshk f wdh;k
yhg fudkjd fyda wdh;khlg wod< wruqKla iamY
jqfKd;a muKhs' tA lshkafk weig k jK rEmh"
lkg k Yo rEmh" iamY fjkaku k' kdihg
.kaOh" jg ri" B<g lhg iamYh ukig is;s,s
fukak fjd fldfya y ;ekl fudkjd y wdh;k-
hlg tAjdg lshkjd wdh;k lsh,d' wei - lk - kdih
- j - Yrh - uki wdh;k yh" fodrgq lsh,;a lshkjd'
fukak f wdh;khlg ndysr wruqKla iamY jqK .uka
[aKh yg.kakjd' tAl meye,s o@
T' t;fldg f [a Kh yg.ka k fldg
wksjdhfhkau uu lsjd [aKh tlal yg .kakj
lSj wr lsj Miai - fokd - i[a - f;kd - ukisldr
lshk l%hs dj,sh' oeka fl WodyrKhlg .;af;d;a wei;a
jK;a iamY u ksid [aKh yg .kakj' tA
244 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

[aKh yg.kak fldg u tAl;a tlalu wr lshmq


Miai - fokd - i[a - f;kd - ukisldr lshk tA
is;s,s my;a we;s fjkjduhs' oeka f fudllao Miai
lsh,d lsf@ Miai lsh,d lshkafk we;a;g u lshkjd
k iamY jqKd lshk tl' kuq;a ir,j wms .;af;d;a
oeka weihs jKhs iamY u ksid [aKh yg.kakjd'
t;k Miaih yg.kakj' t;k Miaih lSf oelald
ls h k tl' lk;a Yoh;a ia m Y jq K d u t;k;a
[aKh yg.kakj' [aKh lshk tl kEu
wdh;khl ndysr wruqKla .ep .uka we;s fjkag
mqjka' kuq;a tA [aKh yg.;af; fld;ko@ fudllao
WfKa lsh,d lshkafk we;a;g u Miai lshk ffp;isl-
fhka' lk;a Yoh;a ksid yg.;a [aKh t;k
lshkjd Miai ffp;islfhka lshkjd weyqKd lsh,d'
t;fldg kdih;a .kaOh;a iamY u ksid [aKh
yg.;a;d k Miai lshk ffp;islfhka lshkjd t;k
wd>%dKh l<d lsh,d' t;fldg jg ri iamY jqKdu
t;k [aKh yg.kakjd Miai ffp;islfhka lshkj
ri fudllao lsh,' B<g lhg iamY jqKdu lsish
fohla t;k [a Kh yg.ka k jd t;k Mia i
ffp;islfhka lshkjd fudllao lhg iamY jqfKa
lsh,d' B<g ukig is;=,s tkfldg;a tfyuhs' u;la
jqKd ke;ak is;=,a,la wdjd lsh,d lshkjd' t;fldg
Miai ffp;islfhka ;uhs lrkafk f [aKh yg
.;af; fld;ko lshk tl' iamY jqfKa fudllao lshk
tl wmg oekq fok tl' B<g oeka wei - lk -
kdih - j - Yrh - uki lshk wOHd;al rEm" jK
- .kaO - ri'' lshk ndysr rEm iu. iamY jqKdu ;uhs
[aKh yg.kafk' [aKh tlalu wksjdhfhka
u WodyrKhlg .;af;d;a wei;a jK;a ksid yg.kak
[aKh" wei;a jK;a [aKh;a ksid Miai lshk
ffp;islh yg.kakjd' y fk t;fldg@
nqoaO Ydikh 245

oeka t;fldg Miaifhka oelald' B<g we;s jk


tl ;uhs fokd' oelald k tA oelmq foa wms leu;s
fohla o wlue;s fohlao tfyu ke;ak uOHia: fohlao
iqL fokdjla o laL fokdjla o tfyu ke;ak
wlaLuiqL fokdjla o lsh,d oekq fokjd' fudflkao
oekq fokafk wmsg' wr fokd lshk ffp;islfhka'
oeka tAl;a f [aKh;a tlalu f Miai fokd
Tlafldu tlg isoaO fjkafk' f foaYkdf myiqjg
fufyu ls jg tlla mia f i tlla fkdf tl
ms<sfj<lg fkfjhs f Tlafldu tlgu laIKhlska
isfjk fohla' [aKh tl mdrg u laIKhlska
we;sfj,d ke;sfjk fohla' tA tlal u f lshk l%hs dj,sh
tA tlal u we;sfj,d ke;sfjk fohla' oeka fl b;d
f.fhka isfjk l%shdj,shla' oeka fokd ffp;isl-
fhka fudlo lsfj@ leu;so wleue;so ke;ak uOHia:
fohlao lsh,d wmsg oekq fokjd'
B<g zi[aZ lshk ffp;islh i[a[dfjka
lrkafk fudllao@ oeka wms oelal k oelmq foa" oeka
wms okakjd leu;so wlue;so lsh,d' B<g i[a[d
ffp;islfhka ykd.kakjd fudllao lsh,' f.hlao
fk u,lao wr,sh u,lao wd jYfhka' WodyrKhla
ux .;a f ; ykd.ekS u lrka f k f i[a
ffp;islfhka'
B<g fudlo lrkafka" f;kd ;j ffp;islhla
;sfhkj f;kdj lsh,d" tAlg lshkafk' f;kd
ffp;islh' tA lshkafk wms oeka oelald k oelal foa
fudllao lsh,d okakj' oelal foa leu;so wleue;so lsh,d
oeka oek.kakjd fokd ffp;islfhka' B<g i[a
ffp;islfhka ykd.kakjd' oeka fudlo lrkafk@ wr
leu;so wleu;so lshk ffp;isl fol wkqj wms f;kd
ffp;islfhka fudlo lrkafk" leu;s wruqKla k
246 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

we;s lr.kakjd f,daN is;la' wms wleue;s wruqKla k


we;s lr.kakj oafI is;la' wr wlaLuiqL lshk ;ekg
k uOHia: is;la' oeka fldfydu y fudlo fjkafk@
rd. - oafI - fuday lshk ;=k yg.kafk fukak fu;k'
meye,s o lshmq foa@ ux tAl lshkag fuf;kag wdf'
B<g ;sfhkafk ukisldr lshk l%shdj,sh' tA f
l%shdj,sh lrkag ;=vqfok ;j;a ffp;islhla' oeka ux
f lshkag wdf iEu [a[dKhla" iEu is;=,a,la"
iEu is;la yg.kakd ;eklu t;fldg rd. - oafI -
fuday lshk foa isoaO fjkjd u hs' lshmq foa f;areKd o@
fudlo iEu [aKhla yg.ekSf u wr Miai
- fokd - i[a - f;kd - ukisldr lshk l%shdj,sh
isoaO fjkjd' t;k wksjdhfhka u f f;kd ffp;-
islh lsh, lSf" f;kdj lsh,d lSf luh' rd. -
oafI - fuday wr nq yduqrefjd f;kdyx NslaLfj
lux jod lsh, lsfj Tkak lhs' t;fldg f
f;kd ffp;islh lshk tl wksjdhfhka u iEu
is;=,a,la is;la iuu iEu [aKhla tlal u
yg.kakd fohla' t;fldg iEu [aKhla tlal u
f foa yg.kakjd k" rd. - oafI - fuday lshk f
;=k ;sfhkjd k iEu is;la u msis o@ wmsis o@
oeka wms lh - jpk fol ixjr lrf.k is,aj;a fj,d
Ndjkd lr,d m[ap kSjrK hgm;a lr.;a;d lsh, is;
msis fj,do t;fldg' wehs [aKh yg.kak iEu
fj,djlu wr lshk ffp;isl l%shdj,sh isoaO fjkjd'
tA iEu is;=,a,l u tA f;kdj ;sfhkjd' tfyk tA
is; wmsishs'
f rd. - oafI - fuday ;sfhk l is; wmsishs'
rd. - oafI - fuday ;=k ke;af; ldf. < o@ oeka f
rd. - oafI - fuday lshkafk;a lu' fu;k ixLdr
lsh, lshkafk;a fl' ldh ixLdr" j ixLdr" ;a;
nqoaO Ydikh 247

ixLdr lsh,d ykajkjd' tA lshkafka f lu' j lu"


ldh lu" ufkdalu ux lsjfk iEu fohlau is;ska
is;,d lrkafk lsh,d' f iEu is; = ,a,l u f f;kd
ffp;islh ;sfhkjd' t;fldg f f;kd ffp;islh
ke;af;" f luh lshk tl ke;af; ld < o@ ry;ka
jykafia <' t;fldg ry;a fjk;=re ieu flfkl=f.a
u [aKh;a iu. u f f;kd ffp;islh l%h s d;aul
fjkjd' tA lshkafk f rd. oafI fuday lshk ;=k
;sfhkjd' tfyu k tA ;=k ;sfhkl lsif s jl=f.a is;la
msis kE' wkak tA ksihs nq yduqrefjd lsfj f
;=kafjks mofhka i;a; mfhdomkx fudllao f
msis lrkag lsh, lsfj@ f lshmq wl=i, uQ,hka
l relsu' rd. - oafI - fuday ;=k ke;s lrkag' tAl
;sfhkl ldf.aj;a is;la msis kE' tAl msis lrf.k
lrf.k .shyu tAl wjidkfha fl<jr ;uhs msis
f wjidkh ;uhs wry;ajh lsh, lshkafk' re
lrkjd' fudkjo@ wdY%j'
fudkjo wdY%j@ ldudij" Njdij" wcdij" ldu
;Kayd" Nj ;Kayd" Nj ;Kayd' tA ;Kaydj,a Tlafldu
f yg.kak flf,ia yg.kafk rd. - oafI - fuday
lshk f;kd ffp;islfhka' t;fldg f;kd ffp;-
islh yg .kafk ke;af; ldf.o@ ry;ka jykafiaf.'
ry;ka jykafiag;a [aKh yg.kakjd' ry;ka
jykafiag;a weig rEmhla jKhla iamY jqKdu t;k
[aKh yg.kakjd' kuq;a tA tlalu Miai ffp;isl-
hla l%shd;aulhs' oelal lsh, okakj' ry;ka jykafia
okakjd" t;fldg oelal k" B<g fokd' ry;ka
jykafiag;a tA oelmq foa ms<sn| weula flfrkjd' tA
lshkafk .syshkag jf.a fkdf' kuq;a t;k;a ;sfhkjd
fokdj' ;uq k a leu;s o wleu;s o hka k weula
;sfhkjd t;k;a' B<g i[aj" ykd.kakjd' jg
me ri k me ri nj okakjd - ;s;a; ri k
248 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

;s;a; ri nj okakjd' tA weu' B<g ykd-


.kakjd' me ri k f ls;=,a meo@ fmd,a meo
wd jYfhka ykd.kakjd' .kaOhka wd>%dKh l<;a
tfyuhs' m%sh iqolao .|la o lsh,d okakjd' B<g
ykd.kakjd f iqj| k fk u,a iqj| o@ wr,sh
u,a iqj| o@ wd jYfhka ykd.kakjd' kuq;a oeka
.syshkaf. jf.a ry;a fj,d ke;s whf.a f fol;a tlal
B<g yg.kakjd f;kd ffp;islh' ry;ka jykafiag
tAl kE' wehs@ thdg fl m%shhs me rihs lsh,d wef,k
is;la kE' fl ,iaikhs lsh,d wef,k is;la kE' fl
le;hs ke;ak fl lgql rihs ;s;a; rihs lsh,d
.efgk is;l=;a kE' meye,s o@ t;fldg f;kd
ffp;islh l%shd;aul fjkafk kE ry;ka jykafiaf.a'
meye,so@ tfyk ry;a fj,d lshkafk" tfyk f
is; msis l<d lshk tl' Th mo ;=fka u lshmq foa wx.
imQ K fjka f k ry;a jq K du' t;lka kEu
flfklaf. is; wmsishs' m[ap kSjrKj,ska .e,jqkd
lsh, l=i,a jevqjd lsh, t;k imQK kE' t;fldg
oeka f fldgi ;uhs wks;a wd.j, ke;af;' Th fldhs
;r wyiska .sh;a fudk fudk ial fmkakqj;a
f,daflg" jevla kE' Tjqka Th l=i,h Yla;sh ;sfhk
l urKfhka miq WK;a l,am .Kka n%yau f,dalj,
bm,d iem |,d lska ;djld,slj , n%yau iem
|,d kuq;a h<s;a Tjqka f,daflg tkjd' fudlo@ f,dafl
;=< tAjd ;sfhkafk' f f;kd ffp;islh ;sfhkl
iika ,d kE' tAflka fokag ;ud fl whska lrkag
k' b;ska fl ke;af; ry;ka jykafia <' tfyk
tf;kag hkag wms lrkag ;sfhkafk f wl=i,a uq,a
l ke;s lsu' fukak fl lsu ;uhs is; msis
lsu' meye,s o lshmq foa' lshmq foa f;areKdo@
ux f.dvla jpk ia;r l<d' fl f;areKdo lshk
tl fmdvla .eg iys;hs' tA fudlo@ fl y wudrehs'
nqoaO Ydikh 249

W;aidy lr, lSjg' we;a;g u wudrehs' ldg fldpr


lsj;a f;are .kak tl f,ais kE' f ldg;a
fkdf;afrk ;ekla fl' meye,s o lshmq foa@
wf wr cd;s wkaOhskag jK .ek lsh, fokag
wudrehs' fl w;a oel,d ke;s flfkl=g fldpr lsj;a
y wudrehs' jpkj,ska lshkjd ;uhs' yhg wr udjdg
f.dvu .ek lsj jf.a ;ud' ux l,skq;a lsh, we;s
udjdg fldpr lsj;a f.dvf wekag u fk
f.dv u j;=r kE lsh, f;afrkafk kE fka' udjd
ys;ka bkafk f.dvu;a j;=r ;sfhkjd lsh,' tA jf.a
;uhs fkdoka k d fohla .ek ls h k fldg" wmg'
ksiqkaf.a woyia is;=,s ish foa ;sfhkafk wei - lk
- j - kdih - Yrh - uki lshk bkashj,g f.dapr
jk Ou;djhka u; ;uhs" oekqu lshk tl ;sfhkafk;a'
kuq;a t;ekska tydg hula ys;kag mqjka lula
kE" t;ekska tydg ys; hqKq lf<a ke;ak' tAl ;uhs
m%j jvkag lshkafk' ksiqkag oekqu ;sng nE' oekqu
lshkafk m%j fkfjhs' m%j fjkhs" [aKh fjkhs'
oekqu fjkhs" wjfndaOh fjkhs' is; msis lrkag lSfj"
f i;Hh olskf a k fudflkao@ f m[ap Wmdodkialka-
Oj, lsj [aKh;a tlal yg.kak Miai - fokd -
i[a - f;kd - ukisldr lshk l%shdj,sh olskag
k' tA oelmq odg ;uhs ienE ;;a;ajh f;are .kafk'
fl olskafk ljqo@ ry;ka jykafia' tA oel.ekSu ;ud"
wNs ,nkjd lshkafk' wNsfjka olskf a k f h:d:h"
f l%shdj,sh' tAl ;uhs ry;a M,hg m;afjkak ;shk
;ek' m;afjk ;ek' fl bjr fjkag k ish flf,ia
bjr fjkag k' flf,ia m%ydKh fjkag k' b;ska
is; msis lrkjd lsh, lSf tAlhs'
wr fmdl=fK ;sfhk uv l hgm;a fj,d ;ud wr
OHdk u;= jqKd lsh, ux lsfj" wr is; j;=r msis
250 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

jqKd jf.a' wms oeka fudlo lrkafk@ B<g wms


Ndjkdjla lrkag fjkj is; msis lrkag' wr fmdl=fK
;sfhk uv l bj;a lr,d" uv ;sfhkl fk j;=r
uvfjkafk' uv bj;a lf<d;a fudlo fjkafk wkak tA
jf.a ;uhs" isf;a wl=i,a hgm;a jqKdg jevla kE' wr
wl=i,a uq,a l hg ;sfhkjd" wr .fya uq,a l jf.a'
uq,ska .,j,d" whska lr,d" uq,a ydr,d" uq,a whska lr,d"
uq,a lE,sj,g lm,d" m<,d .sks ;sh,d w l;a md
lr,d wkag k jf.a ;uhs nq yduqrefjd lsf" f
ksjka u.' t;fldg f is; msis lrkag wms fudlo
lrka g k fjka f k' B<g ;j Ndjkdjla nq
yduqrefjd foaYkd l<d' B<g tAl wms l:d lruq' oeka
fuf;kag tkl lshmq foa f;areKdo@ oeka fudllao
m%Yakhla wykag .sfha" biair fj,d' is; .ek fkao@
m%Yakh (- iEu is;=,a,la tlal u Th ffp;isl yeu
tlla u we;s fjkjo@
ms<s;=r (-
T' ieu [aKhla" is;la tlalu Th lshk
lreKq my isoaO fjkjduhs' meye,so lshmq foa@ ry;ka
jykafiag f;kd ffp;islh kE' thdg ;rhs ke;af;'
ry;a fjkl wksla l ;sfhkjd'
oeka l ;uhs rEm - fokd - i[a - ixLdr -
[aK lsh,d ialkaO my lsh, wrf.k lrkafk'
oeka fndfyda wh lshkjd f m[apialkaO' ksii a q yka-
jkak iuyre lshkj f ;sfhkafk m[apialkaO lsh,'
tA jqKdg rEm - fokd - i[a - ixLdr - [aK
lshk f ialkaO my ;uhs ;sfhkafk' fu;k i;a;aj-
fhla mqoa.,fhla kE' f bkafk Tlafldau m[apialkaO'
ry;ka jykafia;a tA f.df bkakjd' t;fldg ry;ka
jykafia;a m[apialkaOhla' ialkaO f.dvla yo@ tfyu
;uhs lshkafk' f ialkaO myla u yodf.k ;sfhkafk
nqoaO Ydikh 251

fldfyduo@ ry;ka jykafiag ialkaO ;sfhkjd' kuq;a


Wmdodkhhs ke;af;' Wmdodkh kE' ialkaO my ;sfhkjd'
ux okafk kE fl fldfyka yeKo lsh,d' ry;ka
jykafia lshk ;ek ialkaO l;kaorhla ;sfhkag nE'
rEm - fokd - i[a - ixLdr - [aK lshk my u
;sfhkjd lsjg ry;ka jykafia < myla ;sfhkag nE
fka' ixLdr ;sfhkag nE' ixLdr lshkafk lu' lulaIh"
lu bjr lrmq flkd ry;a lsh, lshkafk' t;fldg
ry;ka jykafia .dj fldfyo lu' lu ke;ak flda
ixLdr' lu lshkafk;a ixLdr lshkafk;a fol u tlhs'
ixLdr kE' ry;a lsh,d lshkafk ixLdr ke;s lrmq flkd'
wcd mphd ixLdrd' ixLdr yg.kafk woHdj
ksid' ry;a lsh, lshkafk woHdj re lrmq flkd'
tfyk ixLdr yg.kag nE thdg' ixLdr kE' lu kE'
ux lsfj tAlhs' f;kd ffp;islh .ek lshoa wr wms
weyqjdfka yg.ekau' ry;ka jykafiag kE lsfj tAlhs'
fudlo@ f;kd ffp;islh yg.kag k" f;kd lsh,d
lSf lu' ixLdr' oeka mp iuqmamdofha ixLdr lsh,d
lSf tAl' t;fldg f ixLdr yg.kafka woHdj ;sfhk
l' t;fldg woHdj ;sfhkl ixLdr ;sfhkjd uhs'
t;fldg woHdj ;sfhkafk ld <o@ ry;a fjp ke;s
flkd <' woHdj ke;af; ld < o@ ry;ka jykafia
<' wry;ajhg m;a fjp flkd' ry;a lsh, lshkafk
woHdj re l<d lshk tl' t;fldg woHdj re l<d
k" woHdj ksreoaO k ixLdr ksreoaOhs' tA yskaod lu
kE' f;kd ffp;islh yg.kag nE' tA yskaod wr lshmq
biair fj,d l;kaof l:dj yg f ry;ka jykafia-
g;a m[apialkaOhla ;sfhkjd Wmdodkh kE' tAjd fjd
yhkafk kE' f ksiaiqkaj m[apialkaOh lsh,d
ykajkag .sh jrka l jqfKa' uu k oelafl kE
lsisu ;ekl nqyduqrefjd f ksiqkaj ykajkag f
bkafk m[apialkaO lsh,d ;sfhk njla' fldfyaj;a
252 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

lsh, kE' fldfyaj;a tfyu i|ykla kE' oeka tl tl


wh yodf.k fldfyka y we,a,d fl Nd;hla
yehg m;afj,d' oeka fl fuf;kag wod< kE' ux
fl lshkag .sfha f;kdj .ek lshmq ksid' t;fldg
ry;a fjkl f;kdj ;sfhkjd' luh ;sfhkjd' rd.
- oafI - fuday ;=k ;sfhkjd' tAflka msis lsu ;uhs
nq yduqrefjd wr .d:df ;=ka fjks mofhka lsfj'
i;a; mfhdomkx is; msis lrkag' oeka is; msis
lrkag k' fldfyduo is; msis lrkafk@
oeka f ixLdr ;sfhkafk i;Hh fkdokak ksid'
mru i;Hh okafk kE' tAl oek.kag k' oeka tAl
oek.kag k k fudlo lrkag k' f is; msis
lrk l%uh fudllao@ i;r i;smGdk Ndjkdj" oYkd
Ndjkdj" miaikd Ndjkdj lshkafk;a tAlu ;ud'
miaikd jvkag k' ldhdkqmiaikdj" fokdkqmiai-
kdj" ;a;dkqmiaikdj" Oudkqmiaikdj" i;r i;smGd-
kh lsfj flg' fukak f i;r i;smGdkh
jvmqjdu h:d iajrEmh f,dalfha h:d ;;a;ajh oek .kag
mqjka' fudllao h:d iajrEmh f,dafla' wksp" laL"
wkd;au' T' we;su - ke;su' f,dafla mj;sk lsisjla
kE' we;su ke;su ;rhs ;sfhkafk' we;su ke;su
wks;H laL wkd;au oel.kag k' fl fkdokakd
lu ;uhs woHdj lsh, lsfj' wks;H" laL" wkd;au
fkdokakd tl woHdj' woHdj ;sfhklx ;uhs wr lshmq
f;kdj rd. - oafI - fuday is; wmsis lrkafk' tAl
ke;s lrkag k wms fudlo lrkag k' woHdj ke;s
lrkag k' woHdj ke;s lrkag k fudlo lrkag
k' oHdj my< lr.kag ke" oHdj my< lr.kag
k i;H olskag kE' fudllao i;Hh olsk l%uh
t;fldg@ i;r i;smGdkh m%Odk u foa' nqoO a foaYkdf
;sfhk m<jeks foa ;uhs" nqjrfhl=f.a foaYkdf i;r
i;smGdkh ms<sn| lrk foaYkdj' i;r i;smGdkh
nqoaO Ydikh 253

wksl=;a lsisu wd.ul kE' wr lshk is; msis lrk


;ekg lshk fldgi ;uhs ke;af; wksla wd.j,' wks;a
wd.j,;a OHdk jvk tl fyu ;sfhkjd' t;fldg
i;r i;smGdkh ;uhs f,dalfha h:d iajrEmh' wks;Hh"
laL" wkd;au olskafk tA ;=<ska woHdj re lr wry;a
M,hg m;afj,d iir lska tf;r fjkj' t;fldg
fuka k fl foa Y kd ls u ;uhs is h nq jrhka
jykafia,df.a foaYkdj' fudllao@ ish mj,ska
j<lskak' l=i,a jvkak' is; msis lrkak' fl ;uhs
nqoaOdkqYdikdj' t;x nqoaOdk idikx t;fldg wms f
nqjrhkaf.a wkqYdikdj ;uhs Ydikh lsh,d lshkafk'
nqoaOdkqidikx t;fldg oeka f;areKdo nqoaO Ydikh
fudllao lsh,d' oeka meye,shs fka" nqka jykafiaf.a
foaYkdj' mdmfhka j<lskak' l=i,a jvkak' B<g is;
msis lrkak'
mdmfhka je<lSu lsh, t;k woyia lf<a iS,h'
lh - jpk fol ixjr lr.kakjd' Bg miafi lhhs
jpkhhs fol ixjr lrf.k kslx bkafk kE' Bg miafi
is; foig fhduqfjkjd' uu lsjfk lhg fudl=;a
lrkag nE yqiau .ekSu yer isf;a wkq.%yhla ke;sj'
ys;g kE yeu fohla u lr.kafk lh yryd' is;g
uql=;a lr.kak nE lh ke;=j' is;g k foa lh yryd
lrkafk lh ixjr lr.;a;dg miafi lhhs jpkhhs
ixjr jqKd u is;g lrkag mqjka foaj,ska mlj,ska
ishhg ye;a;Ejla" oyfhka y;la bjrhs' ishhg
ye;a;Ejla' oeka ys;g fhduq fjkjd' mka je<l=Kdu
lh jpk fol ixjr jqKd' oeka Bg miafi wms iu:
Ndjkdjlska ;uhs fojeks mshjrg hkafk' oeka lrkafk
fudllao@ l=i,a jvk tl fudlo fya;=j@ ksiqkaf.
ys; ;sfhkafk wl=i,fha' tA lsfj m[ap kSjrK'
lduPkaoh" jHdmdoh" k oaOh" WoaOp-l=lal=p"
lsPdj' meye,shs fkao@
254 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

oeka uq, b|ka wdmyq u;la lf<d;a lhska jk mdm-


lu oyhla ;sfhkj lsh, uu uq,ska lsjd' jpkfhka
lrk y;rhs lfhka lrk ;=khs" is;ska lrk wl=i,a
;=khs tl;= lryu oyhhs fu;k woyia lf<a oeka
oyfhka lhska lrk wl=i,a ;=khs" jpkfhka lrk
wl=i,a y;rhs je<lSu' t;fldg Tyq is,ajf;la fjkjd'
B<g fudlo lrkafk@ wms l=i,a jvkjd' fudlgo
l=i,a jvkafk wl=i,a re lrkag k yskao' t;fldg
wl=i,a lSf fudkjo@ wei - lk - kdih - j - Yrh
- uki lshk tA wdh;k mskjkag ;sfhk wdYdj'
lduPkaoh lshk tl wl=i,hla' B<g oafIh" ;ryj"
oafIh wl=i,hla' jHdmdo kSjrK lsh,d wms lshkafka
tAlg' B<g k oaOh isf;a iy lfha ;sfhk ue<s nj'
B<g WoaOp - l=ll a
= ph' ysf;a ;sfhk fkdikaik
q n
a j
iy isf;a ;sfhk wr lrmq wl=i,a iy fkdl< l=i,a
ms<sn| ;efjk iajNdjh' wms tAlg lsjd WoaOp -
l=lal=p lsh,d' B<g lsPdj lsh, lsj' nqka
jykafia ms<sn|" Ouh ms<sn| wdh uyd ix>r;akh
ms<sn| wd jYfhka ;sfhk ielh' fukak f lshk
m[a p kS j rKj, ;uhs is ; jefhka u mj;s k a f k
ksiqkaf.a' tAl ksid wms tAflka is; uqojd .kak ;uhs
Ndjkdjla lrkafk' iu: Ndjkdjla yryd wms fudlo
lrkafk' tA lshmq kSjrK l hgm;a lr .kakjd'
ke;slr .kakjd' tAl ;uhs l=i,a jeu hkqfjka woyia
lrkafk' t;fldg m%:u OHdkh lshkafk l=i,hla'
oeka f m[ap kSjrK l hgm;a jqKd u u;=jkafk
l=i,a is;a' l=i,a is;l m<fjks l=i,a isf;a ;sfhk
,laIKh ;uhs ;lal pdr m%s;s iqL tl.%;d lshk
OHdk wx.' oa;Sh OHdkhg hkfldg ;lal pdr fol
bj;a fjkjd' m%S;shhs iqLhhs tAld.%;djhhs' Bg miafi
;D;sh OHdkhg hkfldg iqLhhs tAld.%;djhhs' p;=:
OHdkhg hkfldg iqLh;a ke;sj .sys,a,d b;s fjkafk
nqoaO Ydikh 255

msis is;la' msis WfmalaIdj' f msis WfmalaIdj


lsh, lshkafk" t;k ;sfhkafk b;d u m%NdYajr is;la'
l ;uhs nq ka jyka f ia ola j k ms is wr wms g
ia j Ndjfhka ;s f hk m% N dYa j r is ; ;s f hka f k
Tlafldu,df.u' oeka f flf,ia hgm;a jqKdu oeka
f m%NdYajr is; ;uhs f,dalfha ;sfhk .eUqreu Ouj,g
fhduq lrkag mqjka' f is; b;d Yla;su;a is;la' wkak
tA is; u;= lr.kag fjkjd' nq yduqrefjda iQ;j
% , yhg
f .ek lshkj' Bg miafi wms tA is; ;uhs fhduq
lrkafk B<g is; msis lrkag' oeka f is; ;snqKhs
lsh,d is; msis fj,d kE' fudlo f;kd ffp;islh
;sfhkjd' tA lshkafk rd. - oafI - fuday lshk wl=i,
uQ,hka ;sfhkjd' wl=i,a uq,a l ;sfhkl f is;
wmsishs' tA ksid tAl msis lr.kag k f wl=i,a
uq,a l ke;s lrkag k' b;ska tAfl we;s fjkafku
f,daN - oafI - fuday ksid fjd we;s fj,d ;sfhkafk
woHdj ksid' woHdj ;sfhk l fjd ke;s fjkafk
kE' oeka woHdj re lrkag k' woHdj lsh,d lsfj
wks;H" laL" wkd;au lshk tl fkdokakd lu' t;fldg
tAl ke;s lrkag k oHdj my< fjkag k' oeka oHdj
lsh,d lsf wksp - laL - wkd;au olskag k' tAl
oel.kag k wms fudllao lrkag k' i;r i;smGdkh
jvkag k' t;fldg i;r i;smGdkh jvkag f,aishs
wka k wr ls h mq ms is lr.;a l= i ,a is ; g' wr
kSjrKhkaf.ka msis lr.;a l=i,a is;' p;=: OHdk
is; fhduq lrkjd i;r i;smGdkhg' t;fldg mqjka
fjkjd" wmg we;a; we;s iefhka olskag' lfha h:d
iajrEmh olskg a ' fokdf h:d iajrEmh fudllao@ isf;a
h:d ia j rEmh fudlla o @ B<g Oudkq m ia i kdj'
Ouhkaf.a h:d iajrEmh fudllao@ wd jYfhka i;r
i;smGdkh mslaisug mqjka fjkjd" tA Ndjkdj
jefuka' i;r i;smGdkh jefuka' wks;H - laL -
256 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wkd;au oel .kag mqjka' oHdj my< lr.kag mqjka'


fukak f l%shdj,sh foaYkd lrkag ;uhs nqjrfhla
my< fjkafk' l lshkaghs' fuf;la my< jqKq nq
jrhka jykafia,d foaYkd lf<;a fluhs' wkd.;fha
my< jk nqjre foaYkd lrkafk;a fluhs' tAl yskaod
fldhs nqjrhdf.ka y lula kE wo wmsg wykag
,efnkafk;a tAluhs' tA yskoa d fukak fl ;uhs Ydikh
lsh,d lshkafk' fl ;uhs nqoaOdkqYdikdj'
b;ska oeka n,uq wms wo flo wfmka flfrkafk@
oeka wykag n,kag m%Yak ;sfhkj k'
m%Yakh (-
iajdka jykai" fndfyda wh lshkafk nqoaO Ydikh
lsh, wo kQ;kfh ykajkafk isjkla msi iys; f
iudchfk' NslaIq-NslaIq" Wmdil-Wmdisld lshk f
msi ;uhs" nqoaO Ydikhg we;=<;a fjkafk' t;fldg
Tn jykafia lshmq Th foaYkh ms<sn| Th msi ;=< Th
.=KOu ;sfhkak kE' is; msis lr.kak k'
t;fldg ;uhs tA is; msis lr.;a; msi ;uhs nqoaO
Ydikhg we;=<;a fjk msi lshk tl ;uhs oeka ug
Tn jykafia lshmq yg foaYkdfjka f;afrkafk' kuq;a
wms lshkafk NslaIq-NslaIq" Wmdil-Wmdisld' t;fldg
tfyu k f NslaIq " NslaIq" Wmdil" Wmdisld lshk
f msi ;=< Th msis ffp;islh ;sfhkak k fkao@
kshu msis nqoaO Ydikhla mj;skak k tfyu ke;sj
wms fjk;a foaj,a w,a,d f.k bkakjd k t;k Th
lshk msis nqoaO Ydikh fkdf' fkao@
ms<s;=r (-
nqoaO Ydikh lsh,d oeka lsfj" oeka fu;k
lshkafk fudllao@ lsih
s l%h
s d ms<f
s j<la" l%h
s d ud.hla'
mdmfhka je<ls,d" wl=i,fhka je<ls,d" is; msis
nqoaO Ydikh 257

lrf.k hk l%shdj,shla' tAlhs nqoaOdkqYdikdj' b;ska


fl ;uhs wkqYdikdj' t;fldg f wkqYdikdj
ms < s m k wh ;uhs wms is j q j kla ms ilg fno,d
;sfhkafk' fl jvk msi ;uhs fn!oaOfhd lsh,d
lshkafk' fldka u lshkj k oeka f ud.h ms<m s k
wh fn!oaOfhda' f fn!oaOfhda bkakjd fldgia y;rla'
NslaIq - NslaIq - Wmdil - Wmdisld' f ud.h jvk
fyda jv,d wjika lrmq wh' ry;ka jykafia;a T;k
bkakjd' isjqjkla msi t;fldg fjd jvk wh ;uhs
wms .kafk" f fldgig jefgkafk' yenehs b;ska fjd
Th oeka wymq yg oeka Th weyqj m%Yakh yehg
jefgkafk" .;a;yu jvk msi tfyu lsjg T;k
.kafk ix>hd lshk fldgig wdh ix>hd' fl jvk
msi nq yduqrefjd woyia lf<a wvqu jYfhka fidajdka
ud.hg j;a ms<smkak flkdfka" nqoaO Y%djlfhla
fjkafk' t;lka Y%djl;ajhg je,;a kE' tAl ksid
t;kska m,af,yd bkafk h jvkafkda muKhs' kuq;a
h ;ekla iamY lrmq wh fkdf' wju jYfhka
fidajdka ud.hg j;a M,hg j;a m;afjp wh fkdf'
b;ska f isjqjkla msio@ nqoaO Ydikh lshk tl" oeka
T;k .egjla fkao@ t;fldg msi tA msi fkdf
nqoaO Ydikh lshkafk fukak f l%shd ms<sfj;g' tAlhs
t;fldg Ydikfha fjki - oeka Th wymq m%Yakfh
;sfhkafk" yodf.k ;sfhkjfka f NslaIq Ydikh"
NslaIq Ydikh" tA jf.a jpkj,ska fjkag we;s fl
we,a, we;af;' f jpk b;ska fldfydu yodf.k
fldfydu yeKo lshkag uu k okafk kE' b;sydifha
fndfyda foaj,a f Ydikfha wjqre foodia mkaih
s mKyla
.;fjk ld,iSudj ;=< fj,d ;sfhkjd' b;ska tl tl
jpk r . fkdn,d fkdis;d h h foa ykajkag
fjd lr,d ;sfhkjd' b;ska NslaIq Ydikh NslaIq
Ydikh wr Ydikh f Ydikh Ydik f.dvla kE' Ydik
258 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

tlhs ;sfhkafk' nqoaO Ydikh nqoaO Ydikhuhs' fl


nqoaO Ydikh lsh,d lsjd' b;ska ux Tpr fj,d lsfj
nqoaO Ydikh ;uhs fudlo lshkafka@
wms fldka u .uq fn!oaO lsh, lshkafk ldgo@
fukak f nqka jykafiaf. foaYkdj m<smk flkd'
fn!oaOhd lsh, lshkafk nqoaO Y%djlhd fka' nqka
jykafiaf.a foaYkdj ms<smk flkd' t;fldg nqoaOdkq-
Ydikdj fudllao@ f lshmq fupr fj,d mehla ;r
ia;r lrmq f l%shdj,sh' b;ska f l%shdj,sh lrkag
;SrKh lrmq" lrf.k hk flkd ;uhs nqoaO Y%djlhd'
b;ska fl lrkafk ke;s lsisfjl= nqoaO Y%djlfhla
fjkafk kE' b;ska fflka neyerj hula lrkjd k
tAl nqoaO Ydikhla fkdf' oeka fukak f lshmq
l%shdj,sfhka neyer hula ;sfhkjd k oeka fupr
fj,d mehla ;r l:d l<dfka" mehla ;r' mdmfhka
j<lskak' l=i,a jvkak' is; msis lrkak lsh,d'
fukak f l%shdj,sfhka neyerj fudkjd y fohla
lrkj k fn!oaO fkdf' b;d ir,hs' Tjqka fn!oaO
fkdf' tprhs' nqoOa Y%djlfhl= fkdf' nq yduqrefjd
irK .shd fkdf' nqka irK .shd k f Ouh
ms<smkag tmdhe' Ouh irK .shd k f Ouh
ms<smkag tmdhe' wdh uyd ix> r;akh irK .shd k
tA;a f Ouh ms<smkag tmdhe' fu;k f ud.h ;=<
bkag kE' Th lshmq mo ;=fkka ia;r lrmq l%shdj,sh
;=< bkag k' f ;=< ke;s fuhska neyerj kEu fohla
lrkjd k Tjqka fn!oaO fkdf'
kEu flfkl=g lshkag mqjka nqoaOx irKx
.Pd' Oux irKx .Pd' ix>x irKx .Pd' uu
nqka irK h' b;ska hkag' wms w,a,ka bkakj he' l
oy mdrla lsj;a ish mdrla lsj;a ,laI jdrhla lsj;a
jevla kE .sfha ke;ak' hkag wjYH lrk mshjr ;enqf
nqoaO Ydikh 259

ke;ak' h jevqfj ke;ak' tA wod< .=KOu hqKq


lrkag mshjr fkd.;af;d;a tAjd lsjd lsh,d lsis ojil
thd Wmdilfhla fjkafk kE' nqoaO Y%djlfhla fjkafk
kE' yenehs" b;ska l fkdlsj;a lula kE' jef lrkjd
k' nqoaOx irKx fkdlsjg Th l%shd ms<sfj; lrf.k
.sfhd;a Tyq ks;e;ska u nqoO
a Y%djlfhla fjkjd' t;fldg
f l%shdj,sfhka neyerj lrk kEu fohla" oeka nqoaOx
irKx .Pd" Oux irKx .Pd" ix>x irKx .Pd
lsh,d fjkfjk foaj,a lrkjd' idhsndnd miafi hkjd'
nqka irK h lsh,d lSf' oeka idhsndnd irK hkjd
yo@ uqkafkaYajr fofhd irK hkjd yo@ l;r.u
fofhd irK hkjd" tfyka ld,suEfhd" hlaIfhd
hlaIhlaf.ka fkao@ thd f.a miafika hkjd yo@
fudlo lshkafk' nqoaOx irKx .Pd lsh,d .sys,a,d
fnda.fya fld t,a,kjd' uf.a mq;d YsIH;ajfhka mdia
lr,d fokag' wyj,a jf. f,f iqjfjd' yo@
/lshdf Wiia ,efjd yo@ tfyu fkao@ fnda.yla
<g .shdu y ,iaik ,iaik ys ;sfhkjd t,a,,d'
yo@ t;fldg oeka flo" nqoaO Ydikh' oeka iuyre
ys;ka bkakjd fl ;uhs nqoaO Ydikh' Ydikh oeka
nenf<kjd' fnda tfyu;a .y, ;sfhkjd' nq iiqk
nenf<ajd' Tfydu .shdu nenf<hs' fudkjo f lrk
foaj,a lsh,d neju fmfkhs wmsg' flo f nqoaO
Ydikh' yo@ ms<su irihs' f;drka .yhs' fnda .fya
fld t,a,hs' jfg mdgmdg frje,a" md, fld
t,a,hs' ffp;Hj,g ,hsj,ska irihs' fkao@ wdf,dal
mQcd tfyu lsh, ;j fkdfhl=;a fkdfhl=;a foaj,a weyeg
fmakag ;sfhkjd' oeka nq iiqk nenf<hso@ t;fldg' tA
tlla' B<g flo nqoaO Ydikh' oeka fupr fj,d
l:d lrmq nqoaO Ydikho oeka fl@ ys;kag fmdvla
f lshk tAjd' fldfyo wms hkafk@ fudkjo fjkafk@
lsh,d'
260 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

t;fldg B< foa" oeka ;j msila nqoaOYdikh


hqKq lrkag hkjd' fldgila lshkjd fl msys,d'
fl hqKq lrkag k' nqoaO Ydikh msys,d' we;a;"
wehs@ nqoaO Ydikh lsfj" fuf;la wms l:d lrmq wr
nqoaOdkqYdikdj ms<smkafk kE' tA ksid f rg b;d u
rdpdrhka f.ka .yK fj,d' ksiaiq wukqIHfhda njg
m;afj,d' hka;% njg m;afj,d' is;a-ms;a ke;s ksiaiq
njg m;afj,d' lrkag mqjka ish mdmlu lrk
mldrhkaf.a foaYhla njg m;afj,d bjrhs' tAl uu
lshkag k kE' Wfoa yjy mqj;am;la nefjd;a .=jka
,shl tfyu ke;ak rEmjdyskS m%jD;a;s ldYkhla
nefjd;a" wmsg kE flfkl=g oel.kag mqjka' b;ska
f mldrhkaf.a foaYh njg m;afj,d ;sfhk tl lsh,d
lsfj Ydikh msys,d' tAl we;a;' b;ska" wms fudlo
lrkafk flg@ biair fj,d msySfuka j<laj,d fl
hqKq lrkag fudlo lrkag k@ ldg y mqjkao f
idikh hqKq lrkag@ ldgo mqjka' mqjkao@
wudrehs' ^idlPd uKavmfhka ms<s;=rla&
mqjka' wudrehs ;ud" mqjka' fldfyduo mqjka
fjkafk@ wr lshk m%;smodj mqrkag k' ^idlPd
uKa v mfhka & wd'''' m% ; s m odj mq r ka g k' t;fldg
fldfyduo mqjka fjkafk@ oeka Tlafldu wudrehs lSf
wehs@ fyd|hs oeka wudrehs lsfj' iuyre lshkafk nE
lsh,d' wehs@ fya;j
= ' fu;k uf.ka oy wyf.k .sy, s ,
a d
Tlafldu bjr fj,d wka;sf fudllao ug lshkafk
lsh,d okakjo@ iajdka jykai" Tn jykafia lshmq foa
Tlafldu we;a;' y' ish foa we;a;' ldgo l lrkag
mqjka@ wehs f@ fudkjo f@ tfyu lshkag fya;=j@
f yeu fofkla u fl wyf.k bkafk fl wyf.k
b|,d hkafk wksla wh fn!oaO lrkag hkafk' tAlhs
ne' meye,so lshmq foa@
nqoaO Ydikh 261

oeka fupr fj,d f lshkafk fudlgo@ f Ouh


;u ;ud ;= < we;s lr.ka g ls h ,d" f ls h ka f ka
nqyduqrefjda' wmsg fl wy,d wmsg fl f;are
wrf.k ms<smeo,d wms f iir l;ka tf;r fjkaghs
nqka jykafia f foaYkdj f.kdf' wms oeka wykafk
fudlgo@ ;j whg lshkag' ;j wh is,aj;a lrkag' Wfoa
b|ka ? fjkl iS,h .ek l:d lrk ksiqka wmg
wefykj' fmdvla x.,d <xfj,d n,kag" tA wh <
Th tllaj;a ;sfhkjo lsh,d' foaYkd k Wfoa b|,d ?
fjkl' ffhda tl oeu;a rEmjdysksh oeu;a nK
lshkak k ksiaiq jeys jeye,d' nK ms<smeu flfia
fj;;a" wksla ksiaiq ms<s.ekSu flfia fj;;a lshk
ksiaiq lS fofkla < jd ;sfhkjo lsh,d .egjla
ug kx' fudlo lshkafk@ ms<smkafk kE' b;ska f
rf fldfyduo fl hqKq fjkafk@ fl ;uhs
mydksh' fmdf;a ;sfhkjd" fmd; lshjkjd fmdf;a
;sfhk tl uyd mKa;fhd jf.a ksiqkag foaYkd
lrkjd' f w;ska wrka f w;ska kakd' ;uka <
fudlj;a kE' fukak mydh' ffla wmsg wkqkag
lshkag fohla kE' fl ;sfhkafk wmsg' nq yduqrefjd
foaYkd lr,d .shd' nqjre my< fjkafk tAlg' oyu
;sfhkj' idikh ;sfhkj' Wka jykafia,d ;ud" nqjre
;ud f Ydikh we;s lrkafk' ldgj;a fl ke;s lrkag
nE' Wkajykafia Ouh fidhd.;a;d' ud.h fidhd-
.;a;d' ms<smeo,d wjfndaOhg m;ajqKd' wka whg;a lsjd'
fukak ux lald' Tn,;a oelm,a,d lsh,d oy foi,
Wka jykafia,d msksjka md,d' Wkajykafia,df.a ldf,
bjrhs' Ydikh we;s lr,d ia:dms; lr,d hkag .shd'
flg wdh ldgj;a hqKq lrkag tl;= lrkag" f.dv
k.a.kag" uqlal= .ykag" mqjka c.f;la f f,dafla
kE' fl Tfyduu .sys,a,d ke;sfj,d hkjd' b;sydifha
my< jqK nqjre Tlafldag u jqfK;a l' wkd.;fha
262 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fjkafk;a tAl' kuq;a wmsg f Ydikh oeka judkj


;sfhkjd' tA lshkafk wmsg Ouh wykag ;sfhkjd'
fl ms<smeo,d wms tf;r fjk tlhs we;af;'
oeka fl lrkag mqjka' ljqre y flfkla f
Ydikh hqKq lrkag k lsh,d lshkj k" lrkag
mqjka tlu tl fohhs ;sfhkafk' ;uka fl ms<smk
tl' wkqkaf.ka wmsg jevla kE' wka whf.a iS,h wmsg
jevla ;s f hkjo@ wka whf.a iudh wmg jevla
;sfhkjo@ wka whf.a m%j wmsg jevla ;sfhkjo@ kE'
tAl wmsg we;s lrkag mqjkao@ wka whf.a nE' wka wh
ljqrej;a wmsg is,aj;a lrkag nE' iud.; lrkag nE'
m%{dj we;s lrkag nE' tl fohla mqjka' wmg is,aj;a
fjkag mqjka' wmsg iudhla we;s lr.kag mqjka' wmsg
m%j mqrkag mqjka' oeka wms fl lrkj k" ljqre
y flfkla" f foaYkdj wy,d wkak thd Ydikh
hqKq lrkag W;aidy l<d fjkjd' Ydikh ;snqKdf'
tAl hqKq lrkag k kE' ;uka tf;r fjkag' fl
b;ska lrkag ksiaiq kE' b;ska fl fjkqjg wo fudlo
lrkafk@ Ydikh lsh,d w,a,ka bkafk fjk fjk
foaj,a' wo nqoaO Ydikh fudllao lsh,d weyqfjd;a
fudllao lshkafk@ mkai, w,a,d.ksh"s biafi,a,u' tAfla
m%;sudjla ;sfhkjd' iuyr g ffp;Hhla ;sfhkjd'
fnda.yla ;sfhkjd' tAlg u,a myka ;shkjd mQcdjla
fudkjd y ;snd' fudkjd y .d:d lla lsjd' tA
lshkafka hd l<d' fudkjd y b,ajd' m%d:kdjla
l<d' i;=ka isr .shd' ysgmq l=Kq f.df u bkakjd'
nq yduqrefjd lsfj mdmfhka j<lskag lsh,d' ljqre;a
mdmfhka j<lskg a wIaGdk lr.;af;;a kE' je<flkag
h lf<;a kE' wr lshmq wr ffp;Hhhs" ms<suhhs"
fnda.yhs w,a,df.k tA tA oji fmdah oji fyda ojila
w,a,df.k mehla fyda folla f.j,d oji .; lr,d"
fudlla y hdjla lr,d" b,a, S b,a,,d" m%d:kd lr,d
nqoaO Ydikh 263

t<shg .sys,a,d ysgmq mdmlufha u mlf u bkakjd'


ysgmq l=Kq f.df u is;' kSjrKhkaf.ka ms,d' tAl
fka f kdfYg uq,' w,a,mq f.or ksyd ld, we|,d
bkakjd n,ka bkag nE' BIHdj fkao@ msis is;ks a tfyu
lrkag mqjkao@ ;j ksl fkdfjhsfk' Th l=Kq lkao,a
l ;shdk" weia fol mshdf.k iuyre kslx bkafk kE'
ish i;a;ajfhda ksla fjd ksfrda.S fjd iqjm;a fjd'
kak fjhso@ oelald fkao fjki'''' f.dvla wh Ydikh
lsh, w,a,.;af; fukak fjd' nqoaO Ydikh fkfuhs
fjd' Ydiksl jev igyk ;uhs wmsg ;sfhkafk' fukak
f lshmq foaYkdf b;d meye,s j nqka jykafia mo
y;rlska foaYkd lrmq fukak f l%shdj,sh' fl ljqre
y lrkjd k wkak Ydikh hqKq fjkjd f rf
ksiaiq Tlafldag u flg fhduq fjkag mqjka k
tAl fjkafk ke;s jevla' nq yduqrejkag lrkag ne
jqK jevla' lrkag ne jqKd Wka jykafiag;a' tod Th
fidf<dia uy ckmoj, flda lShla ck.ykh bkag
weoao@ lS fokdo ry;a jqfKa lS fokdo wkd.d jqfKa'
ilDod.d jqfKa lS fokdo" lSfofkla o fidajdka jqfKa"
lS fokdo nqyduqrefjd olskak .sfha lS fofkla o nK
mohla weyef tAl ;ud f,dal iajNdjh' tAl ksid
ljqre;a ys;kag tmd f Ouh wyk wh" f idifka
yokag f,dafl yokag rg yokag fl iqrmqrhla lrkag
ys;kj k tAl fudav lula' wo Tlafldu, lE .ykafk
tAl tfyu keyehs lsh,d' tAl tfyu fkfjhs ;ud' ljo;a
tfyu ;ud' l,n, fjkag tmd' ;u ;uka tf;r fjkag'
iudch hkafk b;d my;a ugug je,d' wehs@ lsisu
flfkla f foa lrkafk kE fk' wo wmg lsisu
fn!oaOfhla fidhd.kag f,ais kE' wehs fya;=j@ fl
ms<smk ksiaiq kE' foaYkd lrkafkd bkakjd' ;udf.a
woyiq;a tl;= lrf.k" mqoa.,sl woyiq;a ood" ;ukaf.
mKa;lu fmakag" ;ud okak nj fmkajkag" f,daflg
264 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

nK lshkjd' ;ud < kE' fndfyda fofkla <' fu;k


.sy-s me l;kaorhla kE' yefudau lrkjd' wo meoaokag
jvd nK lshkafk .sysfhda' Ndjkd mka;s fndfyda u
mj;ajkafk f f.d,af,d' fydh,d nefjd;a tfyu
fkao@ nejyu fmfkhs' b;ska tAl yskaod fndfyda
fmd;am;a ,shkafk wo m;fmd; wrka n,kag wd.u -
Ouh .ek Ndjkdj .ek jefhka ,shkafk .sysfhda'
wo f ;;a;ajfha ;sfhkafk' f tllska j;a Ydikh
hqKq fjkafk k kE' Ydikh ljqre y hqKq lrkag
k lsh, ys;kjd k" uu kx lshkafk ;uka hqKq
fjkag' Ydikh ;sfhkafk ;uka < Th lshmq l%shdj,sh
;sfhkafk fldfyo@ mdmh ;sfhkafk t<sfho@ fldfy-
j;a o@ ;ud ;=<' wl=i,h ;sfhkafk fldfyj;a o@ ;ud
;=<' wmsis ys;la ;sfhkafk ldgo@ ;ukag' b;ska oeka
t;fldg fldfyo Ydikh ;sfhkafk@ ;ud <' b;ska
ljqre y lshkjd k fl ms<smkag nE wfka iajdka
jykai" Th lshk yg ms<smkag nE lsh,' ne k
b;ska fudlo lrkafk wms' tAl thdf. j, lu' b;ska
mqjka tl lrkjd' tA lshkafk fudllao mqjka ml'
mldrl mqjka' ml lr-lr hd lrkjd jevlg
ke;s foaj,a miafia .sys,a,d" .ia .,a miafia .sys,a,d"
foaj ixfla; miafia .sys,a,d fka' tAl f,aishs' oeka
meye,so@ Ydikh fudllao@ ljqre y Ydikh hqKq
lrkag ys;kjd k l< hq;af;a fl' f Ydikh
msfykjd' msys,d ;sfhkafk' nq yduqrefjd bkak
fldghs msfykak mgka .;af;' wo Bfha fkdf' f
Ydikh lsh,d lshkafk f jevigyk' fl uq,a ldf,a"
wdrNl ldf,a ux ys;kafka wjqre y; wgla ;r ;uhs
hqKq jqfKa' nq yduqrejkaf.ka uq,ska u nK wymq wh
gla gla .d,d ry;a fj,d' y ,iaikhs' ry;ka jykafia,d
ms,d ysfha' lsis .egjla kE' Bg miafia wjqre y;
wgla oyhla hkfldg neju fu;k ;uhs Tlafldu
nqoaO Ydikh 265

,dN i;aldr ,efnkafk' uyK jqKd k y fIdala"


f,aisfhka j;a fjkag mqjka lsh,d" fndfyda wh ,dN-
i;aldr n,df.k uyK fjkag mgka .;a;d' wehs@ oeka
rcjre" isgqjre Tlafldu i,lkafk nq yduqrejkaf.
Ou ud.fha hk whg fka' y f,aishs fka' ysi nQ .d
.;a;d' froaola fmdrjd.;a;d' wr yg md;a;rhla t,a,
.;a;d' .shd' fudlo WfKa l ojila hkfldg wdh
iuQyhd wvq jqKd' mD:.ackfhda" ,dN - i;aldr ,nk
msi je jqKd' wjqre oyhla fod<yla hkfldg
wdhfhda wvqhs' mD:.ackfhda u ;uhs ysfha' tA lshkafka
jrOdfhd" ke;ak Y%uK fYOdfhd msreKd' wjqre
oyih ody;" oywg fjkfldg''' f.dv tkag u nE' wjq,a
cd,hla' wdhhl=g bkag;a kE' wehs@ wkdhfhda ms,'
,dN-i;aldr miafi jk Y%uK fYOdkaf.ka fl
f.dv .kag nE' nqyduqrefjd Bg miafi fudlo lf<a@
kS;s mkjkag mgka .;a;d' kh kS;s' wjqre iailg
miafi kh kS;s mkjkag mgka .;a;d' t;l,a kh
kS;s ;snqfKa kE' fudlo@ Ouh ;=<ska u kh YslaIKh
;snqKd' Oufhka msg mekakg miafi kS;s mefkjd'
b;sx kS;s odf.k odf.k .shd' yenehs f kS;s oeud
lsh,d fldhs fj,dfjj;a Tjqka ksjer jqfKa kE'
fjkafk;a kE' tA;a kS;s mekjqjd'
kS;s mefkf fudlgo@ tlla wdh ix>hdj /l-
.kag' wksla me;af;ka iaiS, uyKqkag ks.%y msi'
fmd;aj, iQ;j % , ;sfhkjd' kh mefkfj tAlg' iai, S
whj f,daflg fmkakqjd' fukak fuhd iaiS,hs' f
f.d,a, Ydikfha fkf lsh, fmkakkag meye,s j u
foaYkd l<d' lr,d bjr fj,d lsj" fukak f f.d,a,
Ydikhg whs;s kE lsh,' kh kS;s oef tAlg'
oeka ux f fupr fj,d l:d lrmq Th in
mdmia i wlrKx''' Th .d:df lg ls h ka f k
266 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

m%d;sfudalaI foaYkdj lsh,d' fl ;uhs nqjrekaf.a


foaYkdj' oeka Th foaYkdfjka ;uhs m<fjks wjqre
iai u l%shd;aul jqfKa' Th l lrmq ksiaiq yshd
fflka r neyer fjp .uka ;uhs kS;s mefkf'
Bg mia f i ;uhs m% d ;s f uda l a I h ls h ,d fjk tlla
mefkf' kS;s ud,djla' oeka Th Wmimod iS,h lsh,d
m%d;sfudalaI ixjr iS,h lsh,d ;sfhkafk' oeka ;sfhk
kh kS;s ud,djla' YslaId mo foish isy;lao fldfyo
;sfhkjd ux ys;kafk NslaIQkag' NslaIqkag ;j;a iShla
;r jelr,d ;sfhkjd ux ys;kafk' tA m%d;sfudalaIh
oef wehs@ tA kS;s ud,djla' oeka uq, ;snqfK f mo
;=k muKhs' t;fldg fukak fl ;uhs jqfKa' b;ska
f msySu .ska .g u .sys,a,d wka;su fjk fldg
yu lK.dgqodhl ;;a;ajhlg m;ajqKd'
oeka tl ojila" uyd ldYHm ry;ka jykafia
nqyduqrefjd <g .sys,a,d lshkjd( iajdka jykai"
biair kS;s ;snqfKa lhs" ry;ka jykafia,d fndfyduhs'
oeka kh kS ; s f.dvhs " kS ; s fndfyda u hs ' ry;ka
jykafia,d fndfydu w,amhs" lsh,d nqyduqrejkag
lshkjd' nq yduqrefjd fudlo lSf" Bg miafi' nq
yduqrefjd lshkjd tAl tfyu ;uhs" tAl tfyu ;uhs
ldYHm tAl tfyuuhs' tAl j<lajkag nE' wo jqfKa tAlhs'
fudlo fj,d ;sfhkafk' f kdfig uq, nq yduqrefjd
foaYkd lrkjd' uq,a ld,fha Ouh ms<smeomq wh yshd'
tAl ke;s ksid ;uhs kS;s mkjkag jqfKa' oeka f Ydikh
msfykafk kS;s je jqK ksid fkfjhs' Ouh ms<smk
wh wvq jqK ksid' oeka bkafk ljqo@ m%;srEmlhka -
Ou m%;srEmlhka ys jqKd' nq yduqrefjd lsfj
tfyuhs' Ou m%;srEmlhka ysfj,d ;sfhkafk' tAl
yskoa d f Ou m%;r
s Emlhka ys jqKdu fudlo fjkafk@
Ouh w;=reoyka fjkjd' Ouh w;=reoyka fjkfldg
nqoaO Ydikh 267

Ydikh msfykjd' wo fj,d ;sfhkafk tAl' tod jqfKa


fl' fyd|o@ wo n,j;a Ou m%;srEml'
oeka nqyduqrefjd ;j WodyrKhla fokjd' oeka
r;a;rka lshk foafk jkafk' r;a;rka lshk foa
jkjd' ljqre;a okakjd' tA jkdlu ;sfhkafk tfyu
;sfhklka' h ojil r;a;rka fjkqjg hula my<
jqfKd;a fudlo fjkafk@ fjk fohla fydhd .;af;d;a
r;a;rkaj,g fudlo fjkafk@ r;a;rkaj, ;ek ke;=j
hkjd' r;a;rka w;=reoyka fjkjd' wkak tA jf.a' tA
Ou m%;srEml my< jqK yskaod Ouh w;=reoyka jqKd'
t;fldg Ydikfha f m%;srEml my< jqfKa wo Bfha
fkdf' b;ska nqka jykafia judkj jev bkak ldf,u
fl .ek l:d lrkag is jqKd' nqyduqrefjd meye,sj
u lsjd' f m%;srEml oeka my<fj,hs ;sfhkafk' f
Ydikfha m%;r s Eml my< jqKdu Ouh w;=reoyka fjkjd'
t;fldg f Ouh w;=reoyka lrkafk mska ljqrej;a
we,a,d fkf lsh,d nq yduqrefjd lsjd' f Ydikh
;=< u hs' f Ydikh ;=<u fl w;=reoka lrk m%;r s Eml
my< fjkjd' ysia ksiaiq my< fjkjd' nq yduqrefjd
tfyuhs foaYkd lf<a tA iQ;%fha' mG Od;=j f Ouh
w;=re oyka lrkafk kE' wdfmda Od;=j f Ydikh w;=re-
oyka lrkafk kE' f;afcda Od;=j f Ydikh w;=reoyka
lrkafk kE' jdfhda Od;=j f Ydikh w;=reoyka
lrkafk kE' f Ydikh w;=reoyka lrk ysia ksiaiq
my<fjkafk f Ydikh ;=<uhs" lsh,d nqyduqrefjd
tod foaYkd l<d' tfyu lsh,d bjr fj,d nq yduqrefjd
lshkjd fl we;s jqfKa wehs@
oeka tA''' tod lshkafk" tA ojia fjkfldg nqka
jykafia flfrys f.!rjh ke;sj .sys,a,d' nqka jykafia
flfrys ;sn hgy;a my;a nj ke;sj .sys,a,d' lreKq
myla lsjd' B<g Ouh flfrys ;sn f.!rjh ke;sj
268 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

.sys,a,d Ouh flfrys ;sn hgy;a my;a nj ke;sj


.sys,a,d' B<g ix>hd flfrys ;sn f.!rjh ke;sj
.sys,a,d' ix>hd flfrys ;sn hgy;a my;a nj ke;sj
.sys,a,d' B<g YslaIdj flfrys ;snqK f.!rjh ke;sj
.sys,a,d' YslaIdj flfrys ;snqK hgy;a my;a nj ke;sj
.sy,
s ,
a d' tA ;rla fkf' iudh flfrys ;snK q q f.!rjh
ke;sj .sys,a,d' iudh flfrys ;snqKq hgy;a my;a nj
ke;s j .s y s , a , d' fuka k Ydikh ms fyka g Ouh
w;=reoyka fjkag fya;= fjp lreKq' fl ;sfhkafk"
k k lshj, n,kag ixhq;a; ksldfha ioaOu
m;srEml iQ;%fha' tAfla ku;a ioaOu m;srEml iQ;%h'
lshj,d nefjd;a fmfkhs' nq yduqrefjd fukak f
foaYkdj lf<a'''
b;ska fukak f kdYh fj,d ;sfhkafk fukak
f yg" to;a jqKd' tod nq yduqrefjd bkaou" fukak
f foa isoaO jqKd' b;ska wo;a fj,d' b;ska fl" f
Ydikh kdY jqfKa f Ydikh we;=<; bkak h
msila w;ska' ysia ksiaiq ys jqK ksid' f ioaOu
m%;srEml my< jqK ksid' nq yduqrefjd fjd tA ldf,
u oelald' meye,so lshk foa@
b;ska ljqre y flfkla W;aidy lrkj k'''
yenehs" f m%;srEml ke;s lrkag nqyduqrejkag;a
mqjka jqKd k tod tAl lrkjfk Wka jykafia' ldYHm
ry;ka jykafia lrkjfka' lrkag nE' f ;=< yenehs
fflka woyia lrkafk kE Ouh kE lsh,' ;du Ouh
;sfhkjd wyquqj,' fldfyy ;ju /ls,d ;sfhkjd'
;u;ukag ;sfhkafk fl f.dv.kag h lrkag
lsh,d lshkafk' ;ukau flg lghq;= lr,d f ms<f s j;
mqr,d iika tf;r fjkag' fjk k lrkag fohla
kE' b;ska tAlg h lrk flkd ;uhs f Ydikh
hqKq lrkag h lrk flkd fjkafk' b;ska Th yqla
nqoaO Ydikh 269

wh l,amkd lrkjd oeka f rf wh f rg msys,d


;shkjd' Ydikh msys,d ;shkjd' wms fl f.dv.kag
k' f kdYh ;uhs f Tlafldg u uq, lshkjd'
b;ska jevla kE' fl fjkjd' fl fj,d ;sfhkafk
wo fjk fldg' kuq;a ;du lsisuflfkla fl f.dv-
.kag k kshu ud.hg y ud.hg je,d ;sfhk
njla fmakafk kE' fudlo fya;=j@ lsisu okak flfkla
kE n,mqju Ydikh lshkafk fudllao lsh,d' yhg u
okafk kE fudllao nqoaO Ydikh lshkafk lsh,' tAlhs
ux lsfj wr ffp;Hh" ms<sf" fnda.y" w,a,f.k
fnda>rh" i|lv myK" wr legh l,dj" wfma mer
wr fudkjo ;snqK mqrdjia;= l" kgnqka l" jej" od.en
w,a,f.k o,kj' fl nqoaO Ydikh fkfjhs' Ydikh
ke;s jqKdu jd kdY fjkjd' tA ldf,;a jqKd' wo;a
fjkafk tAl' b;ska wdfh;a f mer Y%S N+;shg hkag
kE k wrjd f.dv.kag k k" wdmyq f oyug
fhduqfjkag ksiaiq' t;fldg ksl u Ydikh f.dv
ths' f Ydikh ke;s fjk tl .ek nqyduqrefjd
fndfyda foaj,a kdYh .ek lsh,d ;sfhkjd'
oeka tl ;ekl nq yduqrefjda foaYkd lrkjd
NslIa k
Q a jykafia,dg uyfKks" wo ke;s kuq;a wkd.;fha
my< fjk Nh myla ;sfhkjd lsh,d' wo kE' tAl
wkd.;fha my< fjkjd' b;ska lshkjd Tn,d f Nh
my ke;s lrkag lghq;= lrkag lsh,d NslaIQkag wjjdo
lrkjd' fudllao Nh my@
Wka jykafia lshkjd wkd.;fha ldh Ndjkd ;a;
Ndjkd m% Ndjkd ke;s uyKqka my< fjkjd' tA lsf
ldh Ndjkd" ;a; Ndjkd" m%{d Ndjkd ke;s NslaIQka
my< fjkj' tA lsfj uyKqka' fudllao ldh Ndjkd"
;a; Ndjkd" iud Ndjkd lsh, lshkafk' wdh
wIagdx.sl ud.h' oeka Th lsj foa iS, - iud - m%
270 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

jvkake;s yduqrejre my< fjkjd' tA lr,d fudkjo


lrkafk tA f.d,af,d@ ;j wh uyK lrkjd' t;fldg
fudlo fjkafk@ ;uka < ke;s iS, - iud - m%
;uka < ke;ak wkqka < we;s lrkag mqjkao@
t;fldg fudlo fjkafk@ ;uka < ke;s yskaod Ouh
ke;sj .shd' kh ke;sj .shd' iS, - iud - m% ke;ak
kh bjrhs ' kh ke;a k Ouh bjrhs ' Ouh
keiSfuka kh kikjd' kh keiSfuka Ouh kikjd'
tA lr,d ksl bkafk kE' ;j whj uyK lrkjd' tA
whg mqjkao Ouh-kh rlskag' tA f.d,a,kag mqjkao
iS, - iud - m% we;s lrkag' ;ukaf.a .=rejrhdg
fokag ne foa ;ukag mqjkao@ wdkak' oelalo@ wkak
my< jqKd fojeks Nh' ;uka < ke;sj ;j wh uyK
lrkjd' Wmimod lrkjd' wkak kdihs' B<g fudlo
lrkafk@ ;uka < ldh Ndjkd - ;a; Ndjkd - m%
Ndjkd kE' tA;a fudlo lrkafk' wksla whg Wmfoia
fokag hkjd' ;uka < ke;s Ouh wksla whg lsh,
fokag mqjkao@ wo fjkafk tAl fkfo fndfyda rg'
oelalo f lD;s fj,d' f fu;k wo f hkye'
;uka < ke;s Ou;d f,dlafld jf. foaYkd lrkjd"
fmdf;ka jpk lla w,a,f.k' fudlo fjkafk@ nq
yduqrefjd fl lsh, ;sfhkafk' iQ;%j, ;sfhkjd'
yo@ wkak" wks;a whg Wmfoia fokjd' fudlo fjkafk@
Ouh;a bjrhs' kh;a bjrhs' t;kska bjr kE' ;j;a
lsj'
oeka ;=ka fjks tl fudkjo lsfj@ wkd.f;a
NslaIQka my< fjkj' tA wh Th p;=rdh i;Hh" mp
iuqmamdoh" wdh wIagdx.sl ud.h" luh" luM,h
jeks .eUqre oy lreKq l:d lrk fldg foaYkd lrk
fldg tAjd wyf.k bkafk kE' tAjd f;are .kag W;aidy
lrkafk kE' wkqkf a .a weom fidhka ld,h ldouka
nqoaO Ydikh 271

.; lrkjd' fudlo fjkafk t;fldg@ ;ukaf. iS,h;a


bjrhs' ;uka < Ouhl=;a kE' jefvkafk;a ke' kh;a
bjrhs' Ouh;a bjrhs' wkak ;=ka jeks tl'
y;rjeks tlg fudkjo nqyduqrefjd lsfj@
wkd.;fh my< fjkjd msila' f uyd .eUqre Ou
fjkqjg fjd ms<m s kjd fjkqjg f idikfhka neyer
mqoa.,fhda idiksl fkdjk yg h h foaj,a lshkag"
foaYkd lrkag" lfhka .dhkd lrkag" jdo jdo yg
m%nkaO lrkag" O wh Th lfhda idys;Hlrefjda
m%nkaO lr,d .dhkd lrk foaj,a m%ldY lrkag" tAjdg
ijka fokag" wykag leu;s fjkjd' wo tA Th lshmqjd
keoao@ Th oeka ux y;rla lsjd' y;r u keoao@ oeka Th
y;r jeks tl fyd|g ;sfhkjd' n,kag Wfoa b|ka ?
fjkl fmdah ojig rg jf .sfhd;a wefykafk
fudkjo@ l nK" nK keoao To@ t;fldg fj
lshk ksiaiq nefjd;a fndfydag .sysfhda' mkai,aj,
f.j,aj, jd wefykjd fkao@ fjk fjk fldfyka
fldfyka y f lei jHdmdlfhda" fl jHdmdrhla
jYfhka l=Kf.k hk jHdmdrhla" oeka' fl
nqyduqrefjd tod wjqre foodia mkaish mKylg fmr
lsh,d ;snd' f llr m%nkaO lr lshk f fha
foaj,a Ydikh ;=< fjkjd' fukak fflka Ouh
jekfikjd' kh jekfikjd' f y;rjeks tl'
mia jeks tl fudllao nq yduqrefjd lsfj@
wkd.;fha my< fjkjd' bkak ia:r NslaIQka' fudlo
lrkafk@ m%;H nyq, fldg jdih lrkjd' ismih'
Tjqka m%;Hh i|ydu isjqmih i|yd u Ouh md
lrkjd' wo fjkjo keoao@ f my u wo ;sfhkjd'
fjd lshkfldg iuyrl=g fohs' fokag fkfjhs fjd
lshkafk' iuyr fj,djg uu f oelmq tl fohla'
mqu wjdikdjla lsh, lshkafk" udj uqK .efykag
272 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

NslIa k
Q a jykafia,d mjd tkjd' tA whg;a uu fj lshkjd'
lshkfldg tA wh;a mqu fj,d wyf.k bkakjd' tA lr,d
Wkajykafia,d lshkjd" f Tn jykafia lshmq l:dj
we;a;' tAflka ug ye=fka fudllao@ f whg fjd
wyf.k bkag nE' yenehs b;ska tA f.d,a,f.a j, lu"
fmd;am;a ldfjd lkjd' rdlalj, ms,d ;sfhkafk'
fmr<,d n,ka kE' .syslfu .syshkag wod< f ckm%sh
fj,d ;sfhk mj;sk l%uh ;=< u tA f.d,a,ka bkakjd'
fydhkafk kE' .fIKhla kE' f rf ksiaiq
.fIKh lrkakE' .sysfhd;a meoafod;a ljqre;a uu
lshkafk' me .sys l:dka;rhla kE' idudkH ck;dj
.fIKYS,S kE' B<g fpkYS,s kE' fmd;m;ska O
udOHj,ska fydh, ;rla nE' wms tAjd ixjdohg ,la
lrkag kE' oeka ux .fIKh lr,d uu wo ixjdohg
ksNS;j bm;a lroa;a iuyre fj,kjd' wfka Tn
jykafia fjd fldfyduo ksNS;j lshkafka' fjd y
m%Yak u;=fjkjd fkao@ b;ska f .fIKh fkdlr
fldfyduo wms i;Hh u;= lr.kafk' fpkh fkdlr
fldfyduo@ tAl ksid .fIKh lrkag kE' t;kska
kej;s,d nE' fpkh lrkag kE' tA;a nE' i;Hh u;=
lr .;a;u t;kska fl<jr fjkafk kE' hula id:l
lr.kag B<g ma,jld fjkag kE' tA lshkafk wdhqO
ikakoaO ma,jhla tfyu fkdf' wms fjd l%shd;aul
lrkag kE' b;ska fjd kE' Tfya biafldaf,a hkjd'
bf.k.kakjd' iy;slh lf t,a,.kakjd' fldfy y
rlaIdjla fydhd.kakj' fmdf;a bf.k.;a foa me;a;l'
thdg k foa lr, f.or hkj' rg t;k u' oji f.j,d
mh .kakj' wOHdmkhhs lrk flrejdjhs folla'
fya;=j@ tAl ;uhs fj,d ;sfhkafk' oeka f Ouhg
fj,d ;sfhkafk;a tAl' fmd; lshjkjd' ;ukag tAflka
.%yKh lrf.k ;ukaf.a iir fl<jr lr.kag kE
lshk f;kdj fkfjhs ;sfhkafk' f nK lshkag"
nqoaO Ydikh 273

msi je lr.kag' wr y;r jeks lreKg iudk foaj,a


lrkj' isjqmih" fyd|g lemSfmakag ,dN-i;aldr" lS;s-
m%Yxid i|yd fjd lrkjd'
b;ska f lreKq fjd fmdf;a ;sfhkjd' iQ;%
msglfha' ;ju /,d ;sfhkjd' wmsg lshjkag mqjkalu
;sfhkjd' wmsg fmd;aj, yn fjkjd' fl Ydiksl
mydkshg fya;=jla' f lreKq my ;sfhkjd'
b;ska nq yduqrefjd yenehs lsj fl ;sfhkj"
wkd.f;a fl fjkjd fl j<lajkag lghq;= lrkag
lsh,d' uu ksNS;j fjd l:d lrkjd' Nh fjkag tmd'
fudlo ux nqoaO jpkh ms<smkafk' nq yduqrefjd lsj
jf.a fl mqjka ;r j<lskg a lghq;= lrkag' wvq.dfk
fl lsh, y kafkd;a h h whf.a weia wefrhsfka
fkao@ ys;, n,kag f tl idOlhla f Ydiksl
mydkshg' meye,s o lshmq foa@
B<g ;j tlla' tla;rd nuqfKla we,a,d wykjd
nqka jykafiaf.ka iajdka jykai" Tn jykafiaf.ka
miq h;dla ld,hla f Ydikh mj;skjd k Bg fya;=
fudkjdo@ h;dla l,a Ydikh mj;skj k tA mej;Sug
fya;=jk idOl fudkjdo@ B<g tA nuqKdu wykjd
iajdks" Tn jykafiaf.ka miq h ojil f Ydikh
msfykjd k tA msySug fya;= jk ldrKd;a fudkjo
lsh,@ nq yduqrefjd flg y f,ais W;a;rhla kakd'
nq yduqrefjd lsjd( n%dyauKh" f Ydikfha NslaIQka
h ;dla ld,hla i;r i;smGdkh jvkjo" tA ;dla
l,a f Ydikh mj;skjd' ljo y ojil f Ydikfha
NslaIQka i;r i;smGdkh jvk tl kj;ajkjdo wkak
todg Ydikh msfykjd' fukak W;a;f'
oeka ljqre y flfkla W;aidy lrkj k f
Ydikh hqKq lrkag kE lsh,d" fudkjo thdg lrkag
;sfhk tlu foa@ nq yduqrefjd lsfj kE wka whg
274 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

jvjkag lsh,d' i;r i;smGdkh jvkag' ;uka jvkag


Ydikh hqKqfjkag' ;uka bj;a jqfKd;a Ydikh
msfykjd' fukak W;a;f' b;ska ljqrey Ydikh hqKq
lrkag kE lsh,d ys;kj k Tyqg ;sfhk tl u foa
fudllao@
wr[a[ .f;d jd" relaLuQ, .f;djd iq[a.dr
.f;d jd - lef,alg hkak' .yla hgg hkak' ysia
;eklg hkak' Wvqlh Rcqj ;shdf.k isysh we;=j yqiau
.kak' yqiau fy<kak' fukak mgka .kak ye' i;r
i;smGdkfha m<fjks lugyk ;sfhkjd ldhdkqmiai-
kdf' fukak lrkag' fjd lrkag mgka .;af;d;a f
Ydikh hqKq fjkjd' fl ke;s yskaod Ydikh
msfykjd' fukak Ydikh' oeka meye,s o lshmq foa@
t;fldg oeka f ;sfhk nqoaO Ydikh fudllao@
wo wms Ydikh lsh,d w,a,ka bkafk fudllao@ oeka
f Ydikh msySug fya;= fudkjo@ ux fkfjhs oeka
f lshmqjd Tlaflda u nq yduqrefjd foaYkd lrmqjd'
wo;a wmsg tAjd tA yg u olskag ;sfhkjd' b;ska ljqre
y ys;kjd k fl hqKq lrkag kE lsh, fukak
l< hq;= foa'
wo fndfyda wh f rf h h bfhka bkak
m%N+jre lshk wh" foaYmd,kfhka rg lrjk wh"
t;fldg O by< ugj, bkak wh" lshkjd f
Ydikh hqKq lrkag kE' fl bhg .kag kE wms'
f msySu ksid fndfyda kdYhla jqfKa lsh,' b;ska tA
whg ux lshkafk fndfydu fyd|hs woyi' tfyu
ys;kjk f,dl= fohla' tfyk mshjrla .kag' tfyk
;j rg;a fl hqKq lrkjd lshka f wYdiksl
foaj,a bfha k t,a,Sf.k bkag hkag tmd' lreKd-
lr,d wr nq yduqrefjd foaYkd lrmq f l%shdj,shg
ck;dj fhduq lrkag kE lrk mirh ilia lrkag'
.ula .ula .dfka mqjka k m%cdYd,d yokj jf.a
nqoaO Ydikh 275

mqjkak .ula .ula .dfk fmdvla .f ksial,xl


;ekla n,,d m%cd Yd,dj jf.a ;ekla yokag' wvq .Kfka
f ;reKhkag ksial,xlj .sys,a,d ojilg kd
myf<djla - iaila - meh nd.hla - mehla Ndjkdjla
jvkag mqjka ia:dkhla we;s lrkag' fukak Ydikh
hqKq lrk l%uh' mqjka ;r wkak tjeks wjia:d Wod
lr,d fokag' wo uf.a <g tk wh bkakjd fndfyda
fofkla lshkjd fl wyf.k b|,d .sys,a,d ms<smkag
h lrkjd' tA wh lshkjd lrkag nE' f.j,aj,
myiql u' f.j,a l=vhs' mqx ldur' bvlv u' b;ska
.f mkai,g .sys,a,d lrkag lsj u mkaif,a lrkag
nE' mkaif,a Bg jvd .d, f.dahla' tfyuhs lshkafk'
ksYa ;j u lshkjd mkaif,a Bg jehs' oeka fmdah ojig;a
nE' jefhka u Yo ;sfhkafk mkaif,a' Yo ldYk
hka;% odf.k" lei hka;% odf.k" fndfyda foa lrkjd'
fnr .yf.k lrkag nE' flhs rf we;a; ;;a;ajh'
wmg fmakag ;sfhk foa' ljqre;a lshk foa' b;ska tAl
ksid mqjka k uu yefudaf.kau n,Odkag fhdackd
lrkjd Ydikh hqKq lrkag k wo f,dl= Wkkajl=;a
;sfhkjd fYaIfhka m%dfhda.sl me;a;g fhduq fjkag
fYaIfhka u W.;=kaf. ;reKhskaf. wruqKla
;sfhkjd' tAl yskaod mqjka k fukak f wjia:djg
j;a hula lrkag n,kak' f wr m%cd Yd,d jf.a ;ekska
;ek yeu .ul u jdf.a" wr jf.a ksial,xlj Ndjkd
jvkag mqjka ;eka ;kjkag' ksoyfia lrf.k hkag
mqjka ;eka we;s lrkag" mqjka k' jvd fyd| fiajdjla
fl rgg' fudlo ys;kafk@ tfyu lf<d;a" lrkag
mqjka k t;fldg ksiaiq fjkqfjkafk" tAjd' lrkag
wjia:dj ;sfhkjd' b;ska t;fldg mqjka ;r h
lrkag m%dfhda.sl me;a; hqKq lrkag' fjk fjk foaj,a
lr, yhkafk kE'
276 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wiQ wg hka nq ms<suhs" ie;fmk ms<suhs" uyd .,a


ydrhs rf ke;s foaj,a l<d lsh, wo f rgg ms<suj;a"
mkai,a j;a" fjfyr ydrj;a wvqjla kE' wo ke;af;
fl ms<m s k ksii a 'q mkai,a wo jeySf.k hkjd' mkai,a
yej lsh," fouy,a Ou Yd,d yej lsh," fouy,a
ix>djdi yej lsh, f Ydikh hqKq fjkafk kE'
ksiaiq bkag kE biair fj,d" f Ouh ms<smkag'
ksiaiq ke;ak jd fudkjd ;sn;a we;s jevla kE'
wiQ ydr odyla fjfyr ydr l<d wfYdal wrdchd' wo
fudkjla j;a kE' wo fn!oaOfhd;a kE tA rf' f,dalfha
Yd, u fn!oaO ydrh bkakSishdf fndfrda nq
ydrh ;sfhkjd' tl fn!oaOfhlaj;a kE' tAjd tfyuj;a
;sfhkjd' bkahdf ms<su rEms lr,' f fn!oaOfhda
ysgmq ;eka' ;u ;ukaf.a uq;=ka ;af;da yomq foaj,a' wms
ljqre;a oelald ka wjqre mylg yhlg biair fj,d
foodfya foodia tfla ;r fkao@ we*a>ksia:dkh - biair
.kaOdr foaYh wr ;snK q uyd m%;u
s d - .,a m%;u
s d msmf
s rjd
tA whf.a uqknq f
q rda' yomq whf.a' nefjd;a tl fn!oaOfhla
j;a kE' wo tA ksiaiq fn!oaO fkdjqKd ;rla fkf
Oufhka msg jqKd ;rla fkdf" wr Ou ixfla;j,-
g;a ffjr lrkjd' tAlfka mqmqrjkafk' b;ska wo tA
;;a;ajh fufy fkdfjhs lsh,d ldgo lshkag mqjka"
wkd.f;a' wksjdhfhka wkd.f;a f hk yg .sfhd;a
b;d f.fhka h ojila Th lshk Th m%;sud - ffp;H
mqmrq jk cd;shla ths' fjd yomq .fvd,a fudavfhda lsh,d'
tAl fjkjd" fudlo Oufhka msg .sfhd;a' Oufha
ysfhd;a Ydikh ;snf q Kd;a jdg ljqrej;a w; ;shkafk
kE' fudlo tA wh < yeufoau ;sfhkjd' Oufhka msg
mekakyu ;uhs f Tlafldu fi,a, fjkafk' tA yskaod
ljqre y fjd /l.kag k k ixialD;sh .ek l:d
lrk wh bka k jd' iNH;a j h .ek l:d lrkjd'
lreKdlr,d yeu fofkla u biair fj,d yenehs tlu
nqoaO Ydikh 277

foa ;uhs ;uka Odl fjkag' biair fj,d rcqrefjd'


nq yduqrefjd lsfj tfyuhs' rcqrefjd Odl fjkag
k' rcqrefjd Odl jqKd u rcqrejkaf.a weu;sfhda
Odl fjkjd' weu;sfhda Odl jqKdu rcfha ks,Odka
Odl fjkjd' t;fldg rcqrefjda Odlhs" weu;sjre
Odlhs" rcfha ks,Odka Odlhs' t;fldg uq rdcH
;ka ; % h u Odlhs ' t;fldg rgjeis h ka bf u
Odlhs'
B<g rcqrefjda wOdl k" weu;sfhd wOd-
lhs' ks,Odka wOdlhs' uq rdcH ;ka;h% u wOdlhs'
rg jeishd bf u wOdlhs' fukak yokag kE ;eka'
oeka fjd ys;kag kE foaj,a' fudlo nq oyf ;sfhk
.eUqr" yrh" wrgqj fjd' ke;=j f .ia .,a jkaokdj
fkf' f mqo mQcdj,g nq oyf lsisu ;ekla kE' oeka
;snqKd k wr mo ;=fka lshkag tmdhe' oeka lfhka
fjk wl=i,fhka j<lsk lh-jpk ixjr lr.ekSu ;ek
mqo mQcd ;sfhkjo@ biair fj,d wymq tlg wdmyq hkag
kE oeka' mqo mQcd kE' tfyu kE' t;fldg wl=i,fhka
is; j<lajd .kak ;ek" ;sfhkjo mqo mQcd@ kE' is;
msis lr.ekSu lshmq ;ek ;sfhkjo mqo mQcd@ kE'
tfyk mqo mQcd lr, yhkafk kE flg' oeka
meye,so lshk foa@
tA yskaod wmsg fukak fu;kg tkag fjkjd' oeka
Ydikh .ek fudkjo ;j ys;kag ;sfhkafk@ oeka
fudkjo ;j wykag ;sfhk m%Yak@ oeka fyd|g u
meye,shs fkao Ydikh lshkafk fudllao lsh,@ nq
yduqrejkaf. foaYkdj nqoaO foaYkdj" nqoaOdkqYdikdj'
t;fldg Ydikh lshk tl" nqoaO Ydikh lshkafk
fudllao lsh, wms f.dvla l:d l<d' oeka wYdiksl
me;a;;a l:d l<d' Ydikh msfyk me;a;;a wms nqoaO
foaYkdj nqka jykafiaf. foaYkdfjka u wrf.k wms
278 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

l:d l<d' oeka ldg;a meye,s we;s fudllao nqoO


a foaYkdj
nqoaOdkqYdikh lsh,d' wo ;sfhk Ydikh lsh,d wms
ys;df.k bkak foa nqka jykafia foaYkd lrmq ienE
Ydikh fudllao lsh,d fjki jegfykag we;s' meye,shs
fkao@
ux ys;kafk uu mqjka ;r W;aidy l<d fndfydu
fl ld,hla ;=<' ug ,e, ;sfhk ld,h ;=< g jvd
wudrehs ia;r lrkag' wmsg bfha h<s h<s;a fjd
l:d lrkag mqjka wjia:d Wod fjhs' oekg fuf;la
lrmq foaYkdj ;=< wykag ;j fudkj y ;sfhkj k
wykag' fudkjo .eg ;sfhkafk@
m%Yakhla (-
nqrcdKka jykafiaf. foaYkh ;=< fYaI;ajh
;uhs oYkd jeu' b;ska oYkd jvkak mqjkao
iu: Ndjkdfjka f;drj@
ms<s;=r (-
nq yduqrefjd foaYkd lr,d ;sfhk yg oeka
;sfhk m%Yakh ;uhs iu: Ndjkdfjka f;drj oYkd
jvkag mqjka o lsh,' b;ska lg W;a;r fokag kE
uu fkfjhs" nq yduqrefjduhs' nq yduqrefjd W;a;r
,d ;sfhkjd ,iaikg' oeka f .d:dj ;=< u l
;sfhkjd fndfydarg' oeka l=i,a jvkag lsjd' oeka
l=i,h jeu ;=< u lshk ;eku iu:h ;sfhkjd' m[ap
kSjrK' oeka f kSjrK;a tlal ;uhs ux wr lsfj
biair fj,d' uu .yl WodyrKhla .;af;' f .y
uf.a WodyrKhla fkf' wd''' nq yduqrefjd Th
foaYkdju lr,d ;sfhkjd Th yg u" iQ;%j,' Th
lshk .fya w;= lmkj" l| lmkj" Bg miafia uq;a
.,jkjd' uq,a l lm,d .sks ;sh,d w l is lr,d
odkjd lsh,d lsf' b;ska w;= lmkjd lSf iS,h'
lh-jpk ixjr lr.ekSu" l| lmkjd lsh,d lSf
nqoaO Ydikh 279

iudh iu:' t;k lrkafk kSjrK hgm;a lr.ekSu'


b;ska m[ap kSjrK ;sfhk l wmsg mqjkao oYkd
jvkag@ oeka n,kag miaikd Ndjkdj mgka .kak fldg
nqyduqrefjd foaYkd lrkjd fldfyduo tAl lrkafk
lsh,d' oYkdfjka ;uhs wms is; msis lrkafk' ksjka
olskafk tAflka' nqjre my< fjkafk tAl lshkag' tAl
we;a;' kuq;a oYkdjg hkag mqjka lsish ms<sfj;la
nq yduqrefjd lsjd' oeka isf;a m%NdYajrh ke;ak
isf;a nenf<k Yla;su;a .;sh ke;sfj,d k ;sfhkafk
wr lshk m[ap kSjrKj,ska f is; jeys, k f
isf;a Yla;sh m%NdYajrh kdY fj,d k ;=rka fj,d
k wms fldfydu o tA j, is;ska wr jf.a .eUqre
oyula olskafk@ wksp - laL - wkd;au olskafk
fldfyduo@ i;r i;smGdkh jvkafk fldfyduo@
b;ska tAl ksid wksjdhfhka u f m[ap kSjrK hgm;a
fjkag kE u hs' isf;a m%NdYajrh u;=fjkag kE u hs'
tAfl l:d folla kE' iu:fhka f;dr oYkdjla kE'
iu:fhka f;dr oYkdjla ;shkj lshkj k Ouh
okafk ke;s Ndjkdj .ek fkdokakd wh ;uhs tfyu
lshkafk' oeka fjki fu;k oeka kSjrK hgm;a
lrf.k bjr jqK is;la ;uhs fhdokag mqjka' oeka
i;r i;smGdk iQ;%fha meye,s j u lshkjd' oeka wms
;j WodyrKhla .uq' ldfhldhdkqmiais yr;s wd;dms
imcdfkd i;sud fkhHf,dfl wNsCOd fodukiaix
oeka i;r i;smGdk iQ;f % ha lugyka Ndjkd l%u iaila
,d ;sfhkjd' oeka ldhdkqmiaikdj ody;rla ;sfhkjd'
ux oeka ldhdkqmiaikdj .ek ;rla l:d lrkak'
t;fldg oeka ldhdkqmiaikdf lugyka ody;rla
fokj' fokag biafi,a,d lsjd tA ody;r jvkafk tA od
y;r fyda tlla fyda fldhs tl y jvkag kE fukak
f hg' fldfyduo jvkafk@ ldfh ldhdkqmiais
yr;s wd;dms imcdfkd i;sud fkhHf,dfl wNsCOd
280 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fodukiaix - lfha h:d iajrEmh wkqj lfha lh wkqj


n,ka jdih lrkjd' ldfh ldhdkqmiais yr;s -
lfha lh wkqj n,ka jdih lrkjd' fldfyduo@
wd;dms imcdfkd i;sud f lh wmsg kE yg
n,kag nE' fldfyduo n,kafk@ wd;dms imcdfkd
i;sud jpk ;=kla ;sfhkjd' wd;dms imcdfkd
i;sud wd;dms lsh,d lsfj n,j;a h' h wjYHhs
f lfha h:d iajrEmh olskag' lfha fkfjhs i;r
i;smGdkfha y;rg u tfyuhs' wms oeka f WodyrKhg
.;af; lh fka' ux tAl .ek lshkafk t;fldg fl
we;a; we;s iefhka olskag k n,j;a hla kE'
t;fldg imcdfkd kqjKla' we;a; we;s iefhka
olskag mqjka m%n, kqjKla kE' B<g i;sud -
isysh" m%n, isyshla' t;fldg h - kqjK - isysh lshk
wx. ;=k u wmsg wjYHhs' f lshk uQ,sl wx. ;=k wmsg
;sfhkag kE' wd;dms imcdfkdi;sud B<g lshkjd
t;ksk; q a kj;skf
a k kE' B<g lshkj@ fkhH f,dfl
wNsCOd fodukiaix fukak f fkhH f,dfl
lsh,d lsfj ldhdkqmiaikdj' fudlo lh .ek fka
l:d lrka f k' t;fldg lh ms < s n | j wNs COd
fodukiaix - oe we,Sfuka yd .efuka f;dr j n,kag
kE' ldhdkqmiaikdj jvkafk fldfyduo@ lfha lh
wkqj n,kag kE' fldfydu o n,kafk@ fhka -
kqjka - isysfhka' t;fldg t;k wx. ;=kla ;sfhkjd'
Bg wu;rj lshkj" lh ms<sn| we,Sfuka yd .efuka
f;drj' we,S .e ke;ak t;k fudllao ;sfhkafk'
uOHia: nj' tA lsfj WfmalaIdj' t;fldg wms <
;sfhkag kE h" kqjK" isyhs iy WfmalIa dj' t;fldg
WfmalaIdj fldfyo ;sfhkafk' Th lshk y;r fldfyo
;sfhkafk@ p;=: OHdkfha'
oeka n,ka g m% : u OHdkh wrka n,ka g ' m% : u
OHdkfha is; fldfyo ;sfhkafk@ ;lal - pdr - ms;s
nqoaO Ydikh 281

- iqL - tAl.a.;d lshk y;r u ;sfhkjd' oa;Sh OHdkfha


;lal - pdr kE' mS;s - iqL - tAl.a.;d' B<g ;D;sh
OHdkfha iqLh tAld.a.;d ;sfhkj' m%S;sh kE' p;=:
OHdkhg hkfldg iqLh;a kE tAl.%;djh muKhs' ;kslr
WfmalaIdj muKhs y;r jk OHdkfha' t;fldg p;=:
OHdkh wjYH fjkjfka' oeka wr WfmalaIdj ;sfhkag
tmdhe' wkak tA WfmalI a d iy.; is; ;uhs p;=: OHdkfha
;sfhk tA is; ;uhs" fhka - kqjka - isysfhka fhduq
lrkafk ldhdkqmiaikdjg' ke;ak ;a;dkqmiaikdjg'
ke;ak fokdkqmiaikdjg' tfyu;a ke;ak Oudkq-
miaikdjg'
t;fldg fl ;uhs nq yduqrejkaf.a ksfoaYh'
uQ,sl ksfoaYh' b;ska wms w;k b|,d fldfyduo
lshkafk fl ke;sj mqjka lsh,d' uu .sh foaYkdfj
lsjd Wmksi iQ;%h wkqidrfhka" Y%oaOdj lshk tl'
Y%oOa dj ksid fudlo fjkafk@ B<g ux lsjd jefvkjd
lsh,d' oeka fu;k Y%oaOdj wr.;af; we;a;g u wdh
wIagdx.sl ud.huhs' wdfh;a f Ndjkdjuhs' y' wdh
wIagdx.sl ud.h Y%oO a dj ksid fudllao we;sfjkj lSfj'
m%fudaoh' isf;a m%fudaoh' is; m%fudaohg m;afjkjd'
m%fudaoh B<g fya;= fjkjd' fldydgo@ fudflago@ isf;a
m%S;shg' m%S;sh fya;= fjkjd ieye,ajg' miaioahg'
t;fldg miaioah fya;= fjkjd iqLhg' t;fldg iqLh
lsh,d lsf ldhsl iqjh' iqLh fya;= fjkjd iudhg'
iudh fya;= fjkjd fudflago@ h:dN+; khg' h:dN+;
kh lsh,d lsfj fudflago@ miaikdjg' t;kska
.;af;d;a" t;fldg fu;k meye,shs fkao@ f is;
fldfyduo hkafk lsh,d' t;fldg oeka iu:fhka f;dr
oYkdjla kE' wksjdhfhka f wx. l u;= fjkag
kE' yenehs fjki ;sfhkafk oYkd iudhla u
jvjvd bkag wmsg mqjka' h lrf.k lrf.k
hkag mqjka' kuq;a biafi,a, jefvkafk iu:h'
282 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

fldfydu y is; tlfj,d fj,d fldfydu y wudre


l%uhlska fyda fj,d wka;sug fudlo fjkafk tf;kag
is; tl jqKdg miafi kSjrK l hgm;a jqKdg miafi
;uhs we;s u - ke;s u olskag mgka .kafk' tA yskaod
iuyr fj,djg oYkd lugyfka u iu: jYfhka
;uhs uq,ska l%shd;aul fjkafk' tAl jvk fldg ldf.ka
y Wmfoia wrf.k h jvk fldg tA yryd iu:h
biafi,a, jefvkjd' Bg miafi kSjrK hgm;a fj,d
;uhs oYkdfjka we;s u - ke;s u olskag mgka
.kafk' meye,s o lshmq foa@
tA yskaod iu:fhka f;dr oYkdjla ;sfhkjd
lsh,d lshk tl ms<s.kag wudrehs' nqyduqrefjd tfyu
lshmq njla fldfyj;a i|yka fj,d kE' iQ;% .Kkdjla
;sfhkjd' tA iQ;%j, meye,sj u tAjd lsh,d ;sfhkjd'
wms B< foaYkdjl f iu: Ndjkd lrk ye
fjku foaYkdjlska wms lrkjd' tA iu: Ndjkdj
fldfyduo we;sfjkafk lsh,d' ug t;fldg ia;r
lrkag mqjka iu: jvkfldg fldfyduo m[ap kSjrK
hgm;a fjkafk' m[apkSjrK hgm;a fjk tl ;ukag
oefkkafk fldfyduo@ nqyduqrefjd m<uq kSjrK myg
fjk fjk u WodyrK Wmud myla fokjd' m[ap
kSjrKj,ska ys; ksoyia fjk fldg oefkk h"
nqyduqrefjd lsjd' oefkkafka fldfyduo@ ysr f.or
bkak flfkla ysfrka ksoyia jqKd jf.a' t;fldg Kh-
ldrfhla Kfhka ksoyia jqKd jf.a' t;fldg odifhla
odilka ksoyia jqKd jf.a' B<g frda.fs hla frda.fhka
iqj jqKd jf.a' lsish flfkla re l;rla f.jdf.k
hy;s k a tA .uk fl<jr l<d jf.a is ; g i;= g la
ieye,ajla oefkkjd' n,kag lreKq myla' f kSjrK
myg WodyrK myla kakd' fjdf.ka ksoyia jqKdu
oeka ksl ys;kag ysrf.orl bkak flfkla ysfrka
ksoyia jqKdu fldpr iekis,a,la o oefkkafk fkao@
nqoaO Ydikh 283

frda.sfhla frda.h fyd| jqKdu" t;fldg Khldrfhla


Kfhka Kdu" odifhla odi nfjka Kdu" b;ska
fukak f jdf.a nq yduqrefjd tA myg WodyrK myla
lshkjd' fukak f jf.a ;ukag oefkkag mgka .kakjd'
tfyuhs hkafk' b;ska tA jf.a nq yduqrefjd y ,iaikg
Bg miafi wr kSjrK .sys,a,d OHdk wx. oefkk ye;a
lsh,d ;sfhkjd' c,fhka ms,d ;sfnk j;=frka ms,d
;sfnk fmdl=Kla jf. uq fmdl=K u ms,d ;sfhkafk'
B<g uq fmdl=fKa yeu;ek u c,fhka f;,d
;sfhkjd jf.a uq Yrhg u oefkkjd f OHdk wx.
f iemh iqLh' B<g iq froaolska jyf.k bkakjd
jf.a" ysi isg fom;=< olajd uq Yrh u iqfoka jeys,d
.shd jf.a tAld.%;djhg hk ye" we;sfjk ye' fukak
fufyuhs" kSjrKj,ska bj;a fjkafk'
Bg miafi nq yduqrefjd lshkj" fldfyduo fmr
iQ l| ms<sfj;g ys; fhduq lrkafk@ p;=: OHdk ys;
oeka f lshkafk fmr iQ l| ms<sfj; n,kag fhduq
lrkak lsj tA mqfn ksjdidkqiai;s kh' fmr
wd;auhg fhduq lrkag lsjd' B<g pq;+mmd; khg'
i;a;ajfhda ludkqrEmj bmfoka - uefrka hk ye
olsk tl' Bg miafi fhduq lrkag lSj" wdijlaLh
khg' wdY%j CIh lsfj fl<ska u oYkdjg' ux
.sh i;sfha foaYkdf ux ys;kafk ux lSjd mif<dia
prK iy wIag oHd lsh,d' tA prK Ouj, wksjdh-
fhka u m%:u OHdkh oa;Sh OHdkh" ;D;sh OHdkh"
p;=: OHdkh lsh,d fiaL iQ;%fha meye,s j u f
OHdk y;r i|yka fjkjd" prK Ou yehg' b;ska
wms fldfyduo f nqyduqrefjd f ;r kej; kej;
lshoa iu:fhka f;drj wmg mqjka lsh, lshkafk'
ksiaiq f Nhg yod.;a;d' iu: jvkag Nhhs' OHdk
jvkag nE lsh,d ys;dk bkafk' OHdk lshk tjd f
284 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

wuq;= f,dalhl lsh,hs ys;df.k bkafk' OHdk jvkag


mqjka' wIag iudm;a;s hklx jvkag mqjka" wo;a' jvmq
wh;a bkakj' jvk wh;a bkakj" wo;a' fjd f ufkda
f,dalj, isysk f,dalj, ;sfhk tjd fkdfjhs' fjd
m%dfhda.ls j l< yels lrkag mqjka foaj,a' nq yduqrefjd
lrkag ne lsisjla wmg lsfj kE' ne k nq
yduqrefjda lshhs' b;ska tA yskaod ljqrey lshkjd k
iu:fhka f;dr miaikdjla ;sfhkjd lsh," tAl b;ska
thdf.a fkdokakd lu i nqoaO foaYkdj k fkdf' tA
yskaod iu: Ndjkdj wjYH fjkjd' f .d:dfj;a tAl
;sfhkjd' mdmfhka j<lskag' tA lSf iS,h' l=i,a
jvkjdg lsf wl=i,fhka is; uqojd.ekSu' oeka wl=i,-
fhka is; uqojd.ekSu meye,sj u m[ap kSjrKj,ska
ys; uqojd.ekSu' tA fojeks moh' ;=kajeks moh is; msis
lsu' tA lsfj ;kslr miaikdj' tAflka ;uhs i;Hh
olskafk' wdijlaLh Kh my< fjkafk' oHdj my<
fjkafk' f;areKdo lshmq foa@ ;j fudkjo tA .ek wykag
;sfhkafk' T' tAl ug ysf;kjd wms fuf;la l:d
lrmq m%Yakh f;areKdo@ iu:fhka f;dr oYkdjla
kE lshk tl ux ys;kafk' oeka fudkjo wdfh wykag
;sfhkafk@
m%Yakhla (
iajdka jykai" ldfuiqPdpdrd lsh,d Yrfhka
is fjk wl= i ,a .ek ls h efjk ;ek jefhka u
lshefjkafk Yrh msku ;r u o@ wks;a tAjd .ek;a
m[ap bkashhka .ek;a lshefjkjo@
ms<s;=r (-
T' Th wyka f k m[a p bka s h hka Tla f ldu
mskjkj o lshk tl' oeka fu;k lduhkaf.ka je<flk
;ek' wr mdmj,ska je<flk ;ek lh yiqrejd.kag
lshk ;ek lshk" t;k lh ixjr lr.ekSu" lfhka
flfrk ml nq yduqrefjd t;k meye,s j u
nqoaO Ydikh 285

lshkafk mrodr fiajkh' ldu :Hdpdrh lsh, lshkafk


mrodr fiajkh' ;ukag ys ke;s wUqjla iu. fyda
mqreIfhla iu. mqreIfhla fyda ia;%shla iu. ,sx.sl
jYfhka tlau' meye,sj u lshkjd k f tlau
jerhs' ;ukag ys ke;s ;uka irK mdjdf.k ke;s
flfkla iu. ,sx.sl in|;d meje;au jerhs lshk
tlhs fu;k meye,sj u lshkag ;sfhkafk' fu;k
Th lshk bkash msku mjla lsh, lsfj kE' weiska
rEm n,,d wdiajdo lrd lsh,d wmdfha hkjd lsh,d nq
yduq refjd ls h ,d ;s f hkjo fldfy y@ ls h ,
;sfhkjo@ mg,jd.kag fohla kE' fldfy y wy,
;sfhkjo@ kE' ud;a wy, ;sfhkjd' tA m%Yakh iuyre
lshkjd' f ldfuiqPdpdrd lsh,d lshkafk f ish
wei" lk" kdih mskfuka je<lSu lsh,' kE' tAl fjkj
f ud.h jvdf.k bhg hkfldg' f uq,ska u
iS,h" lh-jpkh ixjr lrf.k" B<g wl=i,fhka
je<ls,d l=i,a jvk ;ekg tk fldg flka l
l%ufhka f .uk hkjd' id.rh jf.a' nq yduqrefjd
f Ouh Wmud lf<a id.rhg' wms bkafk ;du fjrf<a'
f lh-jpk ixjr lr.kafka fjrf<a bkakjd jdf.a'
Bg miafi wms hkjd Ndjkdjg' B<g l=i,a jvkag'
t;fldg fudlo fjkafk@ l%u-l%ufhka neyef.k
neyef.k hkjd' l%ufhka .eUqre fjkafk' .eUqre
fjkfldg Th lshk B< Ouj,g hkjd' tA lshkafk
oeka ry;ka jykafia flfklaf. iS,hg wms lshkafk"
p;= mdY=oaO iS,h' t;k is,a y;rla ;sfhkjd' t;k
fudkjo ;sfhkafk@ m%d;sfudalaI ixjr iS,h" bkash
ixjr iS,h' t;fldg m%;H ixks#Y%; s iS,h" wdj mdY=oO
a
iS,h' oeka f Tlafldu mgka .kag nE fk' m<jekshg
u mgka .kak ksyg fjrf<a b|f.k jd lrkag nE'
uq,ska mgka .kafk wr foaj,aj,ska' fjd ;uhs ml'
f jf.a ;uhs ys; jkafk' mr wUqjka" mr ia;%Ska miafi
hkag ksii a q y leu;sh's ux lsjfk t;k wdiajdohla
286 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

;sfhkjd lsh,' tA jf.a tA lrk flkd tAl lrkjd'


biafi,a, tAflka j<lskag kE' tAflka je<ls,d B<
mshjfrka mshjr hkfldg Th lshk wr ish bkashhka
mskjk tl j<lskjd' wy;ajhg hkfldg tA w iS, -
w ;a; - w m%' f ud.h mgka .kak ;ekhs Th
l lsfj' tAl yskaod fu;k meye,s j u lsfj mrodr
fiajkh u i wei - lk - kdih mskjk ish,a, fkdf'
weiska rEm oel,d wdiajdo l<d lsh,d nq yduqrefjd
m lsh,d lSfj kE' f ksrhg hkag fjkjd lsh,d'
mjla fkdf' oeka wmdh.d fjkakE' ux wr biair
fj,d wr meye,sj u lsf' wr mdmlu oyhla lsf'
tA oyh jf.a ;uhs oeka tAlhs uu yeufjf,a u lshkafk
u;a meka mdkh lr,d ksrhg hkafk kE lsh,d lshkafk
tAlhs' oeka u;ameka .;a; ksfyla ksrhg hkjd k
u;ameka fkd.kak flkd jH f,dafl hkag tmdhe'
tAlhs' oeka f Tlafldu wrlal= fndk wh Tlafldu
ksrhg hkjd o@ tAlhs' u;a meka fkfjhs fu;k ;sfhk
m%Yafk' ,d fyda fkd fyda fukak f lshmq wl=i,a
lrkj k ksrhg hkjd' , , fyd|g u je, ksod
.;af;d;a tA ksyd fudk mjla j;a lrkj o@ tA yskaod
ksrhg hkafk kE' b;ska u;a .;sh bjr jqKd u ksyd
fyd|g ke.skjd' ksh,d weyehd jf.a' y" tAl ksihs
uu lsfj' oeka m%dK>d;h wl=i,hla lsjg udxi
NlaIKh mjla fjkafk kE' oeka fjd y wdkafoda,-
kd;aulhs' kuq;a l:d fkdlr;a nE' udxi NCIKh
lrkafka j mskjkag ;sfhk wdYdjg' weiska rEm oel,
wei msku yd iudkhs uia ld,d j mskjk tl' kuq;a
lhs m%dK>d;hhs folla' wei mskuhs ldu:Hdpdrhhs
folla' mg,jd.kag tmd' tAlhs ux wr biafi,a, mgka
.kak fldg u lsfj' nq yduqrefjd fukak f l
lsjd' fjdg hula tl;= lrkag hkag;a tmd' fjkia
lrka g hka g ;a tmd ls h ,' oeka f wymq m% Y a k h
nqoaO Ydikh 287

idOdrKhs' ldfuiqPdpdrd lsjyu t;k wms md,s-


fhka tA .d:dj" tA jdlHh lshjk fldg ldufha jrojd
yeisu lsh,d lshkafk t;k ksYa;j u .kakj k
W;a;f fudllao@ mrodr fiajkh' ;ud i;= ke;s ia;h s% la
iu. fyda mqreIfhla iu. ldhsl inkaO;djla meje;a-
u ;uhs t;k lshefjkafk' ke;ak mqreIfhla ,iaik
ia;%shla yd oel, ,iaik rEmhla lsh,d lsjg th wr
ldu:Hdpdrh fjkafk kE' weiska rEmhla oel,d wdiajdo
l< muka t;ekg hkafk kE' meye,s o lshmq foa@
;j .eg ;sfhkjo@ tA jf.a ljqre;a l:d lrkafk
f Ydikh lshkafk fudllao@ Ydikh ms<sn| j msySu
iy hqKq lsu .ek' wms;a mqjka ;r f .ek wjOdkh
fhduq l<d' ux ys;kafk ldg;a meye,shs fkao
nqoaOdkqYdikdj fudllao lsh,d' nqoaO foaYkdj ke;ak
nqoaO Ydikh fudllao lsh,d' ljqre y flfkla
bkakjk f Ydikh hqKq lrkag f Ydikh .ek
ys;k flfkla bkakj k" yenehs tlla" ys;kag tmd
tpr rg' Ydikh hqKq lrkag hkag tmd' ;uka hqKq
fjkag' Ydikh ;sfhkafk ;ud ;=<uhs' Th lshmq .d:df
mo ;=fka .d:df ;sfhkafk' t<sfha fkdf' ndysrj
fkf' ;ud ;=<uhs' ;ud Th l%shd ud.h ms<smkag'
fl m%dfhda.sl oyula' lsh-lshd bkak oyula fkdf'
hd{d lrk tlla fkfjhs' b,a,k tlla fkfjhs' fl
wmsg fokag flfkla kE' ms<smkag kE' l%shd;aul
fjkag kE' wms yska wms msisfjkag kE' wms tA foa
lrkag wIaGdk lr.kag' tA foa lrkag uQ,sl mshjr
;shkag' lrf.k hkag'
tAlu ;uhs Ydikfha hqKqj;a hqKq lrkag ;sfhk
tl u u.;a' ;uka hqKq fjk tl u u.;a' fl lrk
wh ;uhs fn!oaOfhd fjkafk' fuh lsu u ;uhs
yeufokdf.a u hym;g fya;= fjkafk'
288 f.!;u nqka jykafia jod< ksjka u.

Vous aimerez peut-être aussi