SOWO WSTPNE

Kiedy sigamy po powie autora niezbyt znanego, czsto odczuwamy

potrzeb klasyfikacji: jakie pisarstwo uprawia? do jakiego nurtu nalea?
ycie Octavea Mirbeau przypado na okres wyrazistych prdw literackich.
Naturalizm, pniej symbolizm, stanowiy punkt odniesienia dla wikszoci
wczesnych pisarzy. Jednak Mirbeau wymyka si prostej kategoryzacji. Nie
sposb go zaliczy ani do naturalizmu, ani do symbolizmu, cho w pewnym
stopniu czerpie z obu tych nurtw. Sam z ca pewnoci nie czu si
naturalist, co potwierdzaj jego wasne wypowiedzi, w duej mierze krytyczne
wobec szkoy Zoli1. Symbolizmowi przyglda si z sympati, ale i pewn
nieufnoci wobec tych jego aspektw, ktre uwaa za naduycie2. Przede
wszystkim ceni prawdziwy talent, nie prbujc go umieci w obrbie danej
estetyki: by niechtny wszelkim etykietkom. W rozmowie z Julesem Huretem,
ktry w 1891 roku przeprowadzi wrd pisarzy ankiet na temat przyszoci i
kierunkw rozwoju literatury, Mirbeau deklaruje: Naturalizm? miej si z
niego! Sdzi pan, e za pidziesit lat pozostanie cokolwiek z etykietek, na
temat ktrych dzisiaj trwaj ktnie? [] Co do symbolistw Czemu nie?
Kiedy s geniuszami albo maj wielki talent [], bardzo ich ceni. W
literaturze podziwiam najbardziej to, e mona jednoczenie lubi Zol [],
Mallarmgo, Barrsa, lmira Bourgesa, Paula Adama, i Paula Hervieu!3.

1 Na przykad w artykuach: M. mile Zola et le naturalisme, ktry ukaza si w Lvnement

11 marca 1885, albo La fin dun homme, w Le Figaro 9 sierpnia 1888. W prywatnej
korespondencji Mirbeau bywa jeszcze bardziej radykalny, nazywajc Zol zadufanym w
sobie, samolubnym, naiwnym i wyjtkowym parweniuszem, a nawet kompletnym
imbecylem (list do J.-H. Rosnyego, poowa marca 1890, t. II Correspondance gnrale, LAge
dHomme, 2005, s. 206-207). Powrci do lepszej opinii na jego temat dopiero podczas sprawy
Dreyfusa.
2 Zwaszcza odejcie od prawdziwego ycia na rzecz sztucznie wykreowanego wiata, ktre

wydawao mu si faszywe i pretensjonalne. Por. P. Michel, Mirbeau et le symbolisme, Cahiers

Octave Mirbeau nr 2, 1995, s. 8-22.
3 J. Huret, Enqute sur lvolution littraire, ditions Thot, Vanves 1982, s. 188. Stphane

Mallarm: czoowy poeta symbolizmu, ktrego Mirbeau otacza wyjtkowym szacunkiem.

Maurice Barrs: w tamtym okresie znany jako autor trylogii Le Culte du Moi, w ktrej rozwija
teori egotyzmu. lmir Bourges: autor Zmierzchu bogw, symbolistycznej powieci czerpicej
z twrczoci Richarda Wagnera. Paul Adam: pocztkowo zwizany z naturalizmem, w
pniejszym okresie zbliony do symbolizmu. Paul Hervieu autor moralizatorskich powieci
o raczej dogmatycznym charakterze, w okresie wywiadu bliski przyjaciel i powiernik Mirbeau.
Pisarz szczerze (acz moe nieco zalepiony przyjani) podziwia jego talent i nie traci okazji,
aby go pochwali.
 2

Do wasnej twrczoci mia stosunek nad wyraz krytyczny i wielokrotnie

deklarowa swj brak talentu i oryginalnoci. A przecie wanie oryginalno
wydaje si najwaniejszym rysem jego pisarstwa, zarwno na gruncie
tematyki, jak i rodkw wyrazu. Dzisiejszy czytelnik bez wtpienia doceni si
charakterystycznego stylu Mirbeau, obfitujcego w hiperbole i wyraziste
obrazowanie. Przede wszystkim jednak poczuje szczero przekazu, opartego
na emocjach. Bo te Mirbeau, przez wspczesnych, niechtnych mu krytykw
uwaany za sadyst i pornografa, by przede wszystkim indywidualist i
idealist, wraliwym na wszelkie przejawy za. Jego twrczo w sposb
niezwykle konsekwentny, mimo bardzo zrnicowanej formy, oddaje te cechy;
jest gniewnym krzykiem o niesprawiedliwoci i okruciestwie wiata, ktry
artysta kocha mimo wszystko. Wrd nieba rwnie zawiera te treci, pod
pewnymi wzgldami stanowi wrcz ich kwintesencj. Mona by uzna ten
utwr za swoisty punkt kulminacyjny w karierze pisarskiej Mirbeau: powieci
powstae przed nim prowadziy do niego, te opublikowane pniej z niego
wynikay. Zanim przyjrzymy si dokadniej temu fascynujcemu tekstowi,
warto wic przeledzi karier jego twrcy.
atwo wyrni w niej kilka rwnolegych nurtw. Oprcz powieci,
ktrych za ycia opublikowa osiem, mia te na swoim koncie liczne
opowiadania (w wikszoci niewydane za ycia), by te dramaturgiem (jego
Interes przede wszystkim cieszy si wielkim powodzeniem we Francji i w
innych krajach Europy), a take podnym i bardzo cenionym dziennikarzem.
Oczywicie ta pozycja nie przysza od razu. Pierwszych dwanacie lat Mirbeau
przepracowa na usugach kolejnych kontrahentw piszc teksty polityczne,
czsto niezgodnie z jego osobistymi pogldami, recenzje z wystaw, a take
jak twierdzi Pierre Michel4 pi powieci na zamwienie, ktre ukazay si
pod nazwiskiem tych, ktrzy za nie zapacili. Dopiero po tym czasie pisarz mg
zacz gosi wasne przekonania, zaj si propagowaniem sztuki, wtedy te
nastpi jego debiut powieciopisarski. Lista tematw, ktre go zaprztay, jest
duga i bardzo zrnicowana. Przez lata swojej dziennikarskiej kariery

4Por. P. Michel, Quand Mirbeau faisait le ngre, Actes du Colloque Octave Mirbeau du Prieur
Saint-Michel, ditions du Demi-Cercle 1994, s. 81-101; rwnie uvre romanesque, t. 1-3,
Paris, Buchet/Chastel - Socit Octave Mirbeau, 2000-2001.
 3

dopomina si o sprawiedliwo spoeczn, walczy z zacofaniem, oskara

pastwo, koci i szko o formatowanie obywateli wedle z gry zaoonych i
wymuszajcych posuszestwo wzorw; by antymilitaryst i pacyfist, jako
jeden z nielicznych w tamtym czasie gosi konieczno zblienia Francji i
Niemiec; przykada wielk uwag do kwestii ekologii i obrony praw zwierzt.
Osobnym frontem, na ktrym zaangaowa si z ca waciw sobie energi,
byo propagowanie twrczoci bliskich mu estetycznie artystw.
Impresjonistom powici liczne artykuy, jednoczenie krytykujc
przedstawicieli sztuki akademickiej. Przede wszystkim skupi si na
promowaniu Claudea Moneta i Augustea Rodina. Zachwyt ich talentem i si
ich dzie czy z czysto prywatnym podziwem dla obu twrcw. W latach 1884-
5 pozna ich osobicie, a nawizana wtedy przyja przetrwaa do jego mierci.
Ich korespondencja zdradza bezgraniczne oddanie i uwielbienie Mirbeau dla
artystw, ktrych talent stawia bez porwnania wyej ni swj5.
Wypowiada si take na temat wielu innych twrcw. Wrd ponad
trzystu artykuw powiconych sztuce znajdziemy recenzje z kolejnych
Salonw Niezalenych, wystaw akwarelistw oraz opisy twrczoci Camillea
Pissarro, Odilona Redona, Georgesa Seurata, Paula Gauguina, Camille
Claudel, by wymieni tylko niektrych. Na osobn wzmiank, zwaszcza w
kontekcie niniejszej powieci, zasuguj dwa artykuy o Van Goghu, jedne z
pierwszych, jakie mu powicono na amach prasy wielkonakadowej. Mirbeau
opisuje talent malarza z wielkim wyczuciem i znawstwem w czasie, kiedy Van
Gogh by jeszcze cakiem nieznany6. Warto wspomnie, e pisarz by
pierwszym wacicielem Sonecznikw i Irysw, ktre naby od marszanda
Juliena Tanguy za czn sum 600 frankw.
Mirbeau potrafi rwnie rozpozna talent wrd literatw. Jego
najsynniejszym odkryciem by Maurice Maeterlinck, przyszy noblista,

5 W listach do Moneta powracaj pochway i zachta do dalszej pracy, niezalenie od

negatywnych komentarzy krytykw. Zdarzaj si te bezporednie porwnania: Uwaam, e
wszyscy maj wielki talent, tylko ja jestem go pozbawiony pisze w poowie padziernika
1889. I w kocu grudnia, apelujc o powrt energii do pracy: Gdyby by pan mn, to co
innego. Pisz dalej swoj powie [Sebastiana]; [] i wypisuj gupoty. Ale uznaem, e skoro
nie sta mnie na wicej, musz si z tym pogodzi. [] Zreszt ja si nie licz. Pan to co
innego. T. II Correspondance gnrale, op. cit., s. 155 i 173-174.
6 Van Gogh, Lcho de Paris, 31 marca 1891; Vincent van Gogh, Le Journal, 17 marca

1901.
 4

ktrego wynis z niebytu do sawy jednym artykuem w Le Figaro7. Promowa

te skutecznie Paula Claudela, Marcela Schwoba, Lona Bloy, Julesa Renarda
i Marguerite Audoux. Przyczyni si do rozpowszechnienia we Francji dzie
Knuta Hamsuna i Henrika Ibsena.
Jego wasna twrczo jak ju wspomniano nie budzia w nim
entuzjazmu. Poczwszy od drugiej powieci pisanie byo dla niego prawdziw
mk, ktr wielokrotnie komentowa w listach do przyjaci. Uwaa przy tym,
e nie ma wiele do powiedzenia, i e robi to w nieciekawy sposb8. Tymczasem
wszystkie jego powieci doczekay si przychylnych komentarzy innych
artystw, takich jak Stphane Mallarm, Edmond de Goncourt czy Lew
Tostoj. Kada z nich stanowi za kolejny etap jego drogi twrczej, na ktrej
wytrwale cho z charakterystycznym dla siebie sceptycyzmem poszukiwa
odpowiednich rodkw wyrazu.
Urodzony w 1848 roku Mirbeau debiutuje jako powieciopisarz
stosunkowo pno, bo w 1886, utworem Le Calvaire. Oparta na osobistych
dowiadczeniach powie kreli obraz zwizku, w ktrym kobieta niszczy
mczyzn, a ten nie potrafi si wyzwoli z uczucia do niej. Niezalenie od
pewnych stereotypw na temat kobiecej natury, typowych dla tamtych czasw,
ksika przynosi gboki psychologicznie rys postaci. Jednak wspczesnych
najbardziej oburzy nie obraz pustej, zachannej i niewiernej Juliette, przy
ktrej trwa, z pen wiadomoci swojego ponienia, delikatny Jean Minti.
Skandal wywoa opis wojny francusko-pruskiej, obnaajcy nieudolno
wadz wojskowych i absurd konfliktu midzy dwoma cywilizowanymi
narodami. Ju wwczas Mirbeau zaznaczy swoj odrbno wobec
nacjonalistycznych zapdw rodakw, goszc potrzeb porozumienia i
pokojowego rozwizania trudnych kwestii midzynarodowych.
Kolejne powieci potwierdzaj wraliwo twrcy, jego zmys obserwacji i
analizy. LAbb Jules z 1888 roku9 to portret nieprzecitnej osobowoci,

7 24 sierpnia 1890. Porwnywa w nim Maeterlincka do Szekspira, stawiajc wyej

belgijskiego dramaturga.
8 Nie mog siebie znie. Zaczem now powie: jest nieskoczenie gupia []. Nie mam ju

nic, nic, nic, w mzgu. [] Naprawd uwaam, e ju nigdy nie napisz adnej powieci (list
do Gustavea Geffroy, 3 grudnia 1888, t. I Correspondance gnrale, LAge dHomme, 2002, s.
883).
9 Wyd. polskie Ksidz Juliusz, Krakw 1906, t. F. M.
 5

zmagajcej si z wasn, pen sprzecznoci natur. Mirbeau rwnie

inspirowa si tutaj po czci wasnymi dowiadczeniami, chcia te jednak
przenie na grunt francuski odkrycia pisarzy rosyjskich, zwaszcza
psychologi gbi Dostojewskiego. Sbastien Roch, opublikowany w 1890
roku10, to rozdzierajca opowie o rodzcej si wraliwoci chopca, ktra
ginie w zetkniciu z okruciestwem systemu nauczania (kolegium jezuickie) i
osobistym dowiadczeniem gwatu, jakiego dopuszcza si na Sebastianie jeden
z ksiy. Od wielu lat powraca pytanie, na ile i tutaj pisarz sign do
wasnych, traumatycznych przey. Wskazywaoby na to wiele tropw, jak
choby odmowa przez kolegium jezuitw w Vannes udostpnienia badaczom
twrczoci Mirbeau dokumentw dotyczcych pisarza, ktry pobiera tam
nauki przez blisko cztery lata, by nagle, niedugo przed zakoczeniem roku
szkolnego, zosta z niego wydalonym w niewyjanionych okolicznociach.
Wanie po tej autobiograficznej triadzie sytuuje si tekst, ktrego przekad
oddajemy dzi w rce polskiego czytelnika. Za ycia autora nie doczeka si on
wydania ksikowego. Po opublikowaniu go w odcinkach na amach Lcho
de Paris na przeomie lat 1892-93 Mirbeau milknie. Na kolejny utwr
powieciowy trzeba bdzie poczeka a do 1899 roku, kiedy to pisarz wraca
dzieem przez wielu uwaanym za jedno z najciekawszych w jego dorobku: Le
Jardin des supplices11. Ten utrzymany w poetyce dekadentyzmu utwr zbiera
wszystkie istotne dla pisarza wtki: posta femme fatale i relacje midzy
kobiet i mczyzn, nieuchronnie zmierzajce do poraki, okruciestwo
czowieka wpisane w jego natur, zepsucie spoeczne, zbrodniczy charakter
ludzkich cywilizacji, zwizek mierci, mioci i ycia.
Kolejna powie ukazuje si niemal natychmiast po poprzedniej. To
najbardziej znany dzisiaj utwr Mirbeau, wielokrotnie przenoszony na ekrany
(ostatnio adaptowa go Benot Jacquot, z L Seydoux w roli Clestine). Le
Journal dune femme de chambre12 zosta wydany na fali wydarze zwizanych

10 Wyd. polskie Sebastian, Warszawa 1960, t. K. Byczewska.

11 W Polsce Ogrd udrcze ukaza si trzykrotnie: w 1909, 1922 i 1992 roku, zawsze w tym
samym tumaczeniu Leona Choromaskiego i zawsze w tej samej, okrojonej wersji. Z oryginau
liczcego trzy czci polskiemu czytelnikowi prezentuje si niezmiennie tylko ostatni, co
oczywicie uniemoliwia zrozumienie wymowy caoci.
12Pamitnik panny sucej, pierwszy przekad Heleny Orlicz-Garlikowskiej z 1909

niekompletny i nierzetelny; w 1977 powie ukazaa si pod tytuem Dziennik panny sucej,
w przekadzie Marii Zenowicz, w serii Czytelnika.
 6

ze spraw Dreyfusa, ale jego pierwsza wersja ukazywaa si w odcinkach w

Lcho de Paris na pocztku 1892 r.
W 1902 roku Mirbeau publikuje Les 21 Jours dun neurasthnique13. W
tym przypadku trudno mwi o powieci, tak luno splecione s ze sob
poszczeglne wtki, poczone jedynie postaci narratora, przebywajcego na
kuracji w grach, gdzie ma okazj spotka wielu przedstawicieli ostro
krytykowanego przez siebie spoeczestwa. Werwa polemiczna Mirbeau wieci
tu penym blaskiem, ale trzeba te wiedzie, e wikszo rozdziaw stanowi
przerbk opowiada, opublikowanych wczeniej na amach wielu czasopism.
Do szczytu dochodzi tu proceder zapocztkowany w Ogrodzie udrcze, a ktry
Pierre Michel nazywa literatur patchworkow14: Mirbeau bez enady
wykorzystuje ponownie swoje teksty, co mona oczywicie uzna za przejaw
merkantylizmu. Trzeba jednak doda do tego trudnoci psychiczne, o ktrych
bdzie jeszcze dalej mowa, a take rozway osignity efekt. W istocie teksty
te, zgromadzone obok siebie i umieszczone w innym kontekcie, nabieraj
nowego znaczenia. Jednoczenie zabieg ten pozwala pisarzowi dotrze do
nowej grupy odbiorcw i poszerzy grono objtych jego specyficzn
pedagogik.
Kolejne dwa utwory ukazuj si w wikszych odstpach czasu: La 628-E8
w 1907, Dingo w 1913 roku. Zagadkowy tytu pierwszej powieci jest numerem
rejestracyjnym samochodu, ktrym pisarz odby podr przez kilka
europejskich krajw. Zamiast prostej relacji z podry otrzymujemy jednak
zbir refleksji, wspomnie i impresjonistyczny zapis odczu narratora, gboko
zwizanych z charakterem wyprawy odbywanej w pdzcym z zawrotn (100
km na godzin!) prdkoci automobilu. Bez adnej przesady mona
stwierdzi, e to on jest prawdziwym bohaterem tego tekstu podobnie jak
pies Dingo z ostatniej powieci Mirbeau. W utworze tym krytyka przywar
spoecznych czy si z opowieci o czworonogu obdarzonym niezwyk
wraliwoci i poczuciem sprawiedliwoci, ktry bezbdnie wyczuwa ludzk
podo i pitnuje j w imieniu osabionego przez wiek narratora. Dingo by

13Dwa polskie przekady, oba z 1910 roku, s jedynie wyborem z francuskiego oryginau.
14Por. np. P. Michel, Le Jardin des supplices : entre patchwork et soubresauts dpouvante,
Cahiers Octave Mirbeau nr 3, 1996, s. 46-72.
 7

ostatnim tekstem napisanym przez Mirbeau, zreszt w redakcji ostatnich

rozdziaw pomaga mu Lon Werth. Kolejne cztery lata byy stopniowym
osuwaniem si w inercj. Psychika pisarza niewtpliwie ucierpiaa rwnie w
wyniku wojny, ktrej nadejcia od dawna si obawia i ktrej tragiczne skutki
jasno przewidywa. Zmar w swoje 68. urodziny, 16 lutego 1917 roku.
Z powyszego zestawienia mona wysnu pewne wnioski. Mirbeau
rozpoczyna swoj pisarsk drog od powieci najbardziej osobistych, ktre
zawieraj elementy jego wasnych dowiadcze yciowych, ma te wwczas
do mocne przekonanie na temat tego, co chciaby w tych utworach zawrze.
Charakteryzujcy go brak wiary we wasne siy sprawia, e ju na tym etapie
czsto wtpi w osignity rezultat: Nie chciaem pisa jak Zola. [] Ale
najwyraniej forma mnie zawioda skary si, zraniony opini krytyka na
temat Ksidza Juliusza15. Pisanie przychodzi mu coraz trudniej: nad
Sebastianem spdza wytone godziny, ktre okrela jako prawdziw mk:
Literatura to okropna rzecz. Nienawidz jej! Nienawidz! wybucha16.
Niepowodzenie tej ostatniej powieci (a raczej kompletna cisza krytyki, jaka
otoczya j po wydaniu17) na pewno przyczynio si do gbokiego zniechcenia,
jakie w owym czasie ogarno pisarza. Podatny na neurasteni dzi
mwilibymy o depresji zauwaajcy z niepokojem podobne nastroje u ony,
Mirbeau odczuwa bezsens wszelkiego dziaania: niewiele rzeczy, ktre miaem
do powiedzenia, ju dawno zostao powiedziane, deklaruje18. Jednoczenie,
jak zwierza si Monetowi, jest zniesmaczony form powieci i chciaby zaj
si tworzeniem ksiek zoonych z czystych myli i odczu, bez formy
powieci, ktrych jest o tym przekonany nie sprzeda si nawet 100
egzemplarzy. Pozwolioby mu to ocali artystyczne ambicje. Na ycie
zarabiaby za, piszc dla teatru19.
Mona sdzi, e Wrd nieba jest prb spenienia tego projektu. Intryga
jest zaledwie naszkicowana, nieliczne wydarzenia stanowi jedynie pretekst do

15 List do Paula Hervieu, poowa marca 1888, tom I Correspondance gnrale, op. cit., s. 766.
16 List do Hervieu, poowa marca 1890, t. II Correspondance gnrale, op. cit., s. 204.
17 Pierre Michel przypisuje j konsternacji wywoanej tematem, dotykajcym tabu pedofilii

wrd ksiy.
18 Ponownie w licie do Hervieu, 4 padziernika 1892, t. II Correspondance gnrale, op. cit.,

s. 629.
19 List do Claudea Moneta, pocztek wrzenia 1891, t. II Correspondance gnrale, op. cit., s.

446-447.
 8

ukazania psychiki postaci. Konstrukcja powieci daleka jest od tradycyjnej.

Znajdujemy w niej trzy poziomy narracji, z ktrych tylko jeden jest
zakoczony. Przyjaciel, ktry odwiedza X w jego samotni, oddaje w rce
czytelnika dziennik tego ostatniego, ktry okazuje si w dalszym toku powieci
Georgesem, przyjacielem Lucjana. Wanie na Lucjanie koncentruje si dalsza
opowie i koczy bez informacji, co stao si z Georgesem. Ten brak
respektu dla tradycyjnych zasad kompozycji nie szkodzi jednak w
najmniejszym stopniu czytelnoci i jakoci przekazu bolesny los dwch
artystw dociera do nas tym mocniej, e pozbawiony jest zbdnych elementw
konstrukcyjnych. czymy si niemal organicznie z ich wiadomoci i
moemy z bliska obserwowa jej stopniow dezintegracj. Dodatkowo warto
podkreli autoteliczny charakter narracji, ktry wprowadza do utworu
elementy rozwaa nad sztuk, jej ksztatem i znaczeniem. Lucjan i Georges
dali si uwie ideaowi artystycznemu, ktry okaza si dla nich niemoliwy
do osignicia. Tragedia artysty skonfrontowanego z wasnymi ograniczeniami
jest przedstawiona w sposb dojmujco prawdziwy, mwicy wiele o samym
autorze i o rozterkach, ktre targay nim w tamtym okresie. W Lucjanie
moemy wic dopatrywa si samego Mirbeau, ale take szerzej portretu
kadego artysty poszukujcego doskonaoci. Z ca pewnoci Vincent Van
Gogh, zmary w 1891 roku, ktrego twrczo Mirbeau zna i ceni, stanowi
inspiracj dla tego portretu. Rysy szalestwa Lucjana maj wiele wsplnego z
postaci holenderskiego malarza. Jednak i Monet odnalaz si w tragicznej
postaci Lucjana do tego stopnia, e odradza przyjacielowi publikacj utworu.
Uwaa, e tak negatywna wizja twrcy le przysuy si sprawie
impresjonizmu. Zapewne zreszt i sam Mirbeau nie by do koca przekonany
co do wartoci swojego dziea. Ostatecznie nie zdecydowa si na publikacj,
mimo zacht Marcela Schwoba czy Stphanea Mallarmgo20. Kolejne powieci
cechowaa patchworkowa budowa i publicystyczny charakter narracji.
Jednak La 628-E8, zbir szkicw z podry, podporzdkowany szczeglnej
percepcji, jakiej narrator dowiadcza podczas jazdy samochodem, przypomina
pod wieloma wzgldami Wrd nieba. Tam rwnie wany by problem

20 Wersj ksikow opublikowali dopiero Pierre Michel i Jean-Franois Nivet w 1989 roku.
 9

kontaktu z rzeczywistoci, ktry jednak nie zadowala twrcw (metaforyczny

wymiar szczytu, na ktrym obaj pograj si w szalestwie, poniewa widz
tylko niebo). W obu utworach wyeksponowana jest rola sztuki, w obu wan
rol odgrywa malarstwo Van Gogha. Wydaje si, e pisarz po latach dojrza do
estetyki, na ktr nie by jeszcze gotowy w 1893 roku.
Losy polskiego przekadu nie s moe a tak interesujce, a czas jego
powstania nieco krtszy, niemniej warto wspomnie, e prace nad nim
rozpoczy si rwno dziesi lat temu. Wtedy to grupa studentw z Koa
Naukowego Romanistw Uniwersytetu dzkiego21 zacza prace nad polsk
wersj Dans le ciel w ramach warsztatw przekadowych. Niestety, skoczyli
studia, zanim wszystkie rozdziay zostay przetumaczone. Kolejne roczniki
przejmoway paeczk, nie doprowadzajc jednak dziea do koca. Trzeba byo
dodatkowego wysiku absolwentw tych z pierwszej edycji warsztatw eby
przekad Wrd nieba zosta ukoczony. Pragn w tym miejscu gorco
podzikowa paniom: Annie Rodek-Sosnowskiej, Izabelli Post-
Wojciechowskiej, Dorocie Sadowskiej oraz panu ukaszowi Szkopiskiemu,
obecnie mojemu koledze z Instytutu Romanistyki, za ten cakowicie
altruistyczny wkad w projekt, nad ktrym spdzilimy w swoim czasie wiele
godzin, dyskutujc nad niemal kadym sowem. Dziki Wam ten trud nie
poszed na marne.
W tym roku od mierci Octavea Mirbeau mija rwno sto lat. Mimo to
jakkolwiek banalnie to zabrzmi jego utwory s wci ywe, a ich styl,
tematyka i wydwik nadal potrafi poruszy czytelnika. Wydaje si, e
wieo t naley przypisa przede wszystkim emocjom, ktre kryj si za
kadym sowem. Wybuchowy temperament, wielka odwaga i
bezkompromisowo, ktre cechoway pisarza, przenikaj do jego pisarstwa,
nadajc mu szczero, ktra wzrusza i ujmuje.

Anita Staro

21 Byli w niej: Anna Rodek, Izabella Post, Dorota Skwara, Izabela Lipiska, Marta
Dabkowska, Katarzyna Kula, Hanna Zaleska, Natalia Obukowicz i ukasz Szkopiski. W
kolejnych edycjach udzia wziy: Magdalena Gaik, Marzena Dratwiska, Ewelina Wojtczak,
Katarzyna Szablewska.