PORADNIK

dla uczniw i nauczycieli

 SPIS TRECI
SOWO OD ORGANIZATORW 3
KINO WARTOCI 4
ABC OLIMPIADY 5
Kalendarium 5
REGULAMIN OLIMPIADY 6
Informacje wstpne 6
1.Prawa i obowizki Organizatora 6
2.Struktura organizacyjna Olimpiady 6
3.Uczestnicy Olimpiady 8
4.Organizacja zawodw 8
5.Przepisy szczegowe 11
6.Tryb odwoawczy 12
7.Rejestracja przebiegu zawodw 12
8.Nagrody i uprawnienia 12
9.Postanowienia kocowe 13
Wana informacja dodatkowa 13
ZAKRES TEMATYCZNY OLIMPIADY 14
BIBLIOGRAFIA 15
Obowizujce zagadnienia i filmografia oraz zalecana bibliografia I Etap Olimpiady 15
Zalecana bibliografia II Etap Olimpiady 17
Zalecana bibliografia i materiay do wywiadw III Etap Olimpiady 19
WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU TEMATYCZNEGO OLIMPIADY 20
Osobowoci polskiego kina 20
Wkad Polakw w rozwj kinematografii na przeomie XIX/XX w. 21
Etyka i jzyk przekazu dziennikarskiego 22
System medialny w Polsce 23
Instytucje polskiego systemu medialnego 25
KRYTERIA OCENY PRAC UCZESTNIKW OLIMPIADY 26
Kryteria oceny analizy i interpretacji plakatu 26
Kryteria oceny analizy i interpretacji sceny filmowej 26
Kryteria oceny wywiadu 27
Kryteria oceny eseju 28
Kryteria oceny fotokastu 29
Kryteria oceny wypowiedzi ustnej oraz przykadowe pytania 29
PYTANIA TESTOWE Z PIERWSZEJ EDYCJI OLIMPIADY 31
Pytania z etapu I (szkolnego) 31
Pytania z etapu II (okrgowego) 34
PRZYKADOWE PRACE UCZESTNIKW PIERWSZEJ EDYCJI OLIMPIADY WRAZ ZOMWIENIEM 38
Analiza sceny i plakatu 38
Wywiad 42
Esej 44
CZYM BY DLA MNIE UDZIA W OLIMPIADZIE? WYPOWIEDZI UCZESTNIKW 48
KLUCZ ODPOWIEDZI 49
Pytania z etapu I (szkolnego) 49
Pytania z etapu II (okrgowego) 49

2
 SOWO
OD
ORGANIZATORW
Szanowni Pastwo!

Jest mi niezwykle mio, e I Edycja Olimpiady, spotkaa si z tak duym zainteresowaniem ze strony
modziey szkolnej i dydaktykw. Przede wszystkim jestem jednak bardzo szczliwa, i tematyka filmu
i komunikacji spoecznej okazaa si by bliska tak duemu gronu modych ludzi. Wierz, e dziki tej inicja-
tywie, a take staraniom naszego caego Zespou, bdzie ich przybywa z roku na rok.

Przekazuj w Pastwa rce II wydanie broszury, stanowicej rdo wiedzy na temat Olimpiady i porusza-
nych na niej zagadnie. Dzielimy si w niej dowiadczeniami z I Edycji konkursu. Znajdziecie tu zarwno wiele
interesujcych tematw, ktre mog posuy jako inspiracja do realizacji zaj z zakresu filmu i komunikacji
spoecznej, jak i przykadowe testy oraz prace uczniw z poszczeglnych Etapw Olimpiady. Mam nadziej,
e informator ten okae si pomocnym narzdziem w przygotowaniach do II Edycji naszego konkursu,
a zawarte w nim rady zachc do udziau rzesz kolejnych, spragnionych wiedzy, filmowych pasjonatw.

Chciaabym rwnie podzikowa wszystkim osobom zaangaowanym w powstanie tej publikacji,

a w szczeglnoci Centralnemu Gabinetowi Edukacji Filmowej oraz czonkom Prezydium Komitetu Gwnego
Olimpiady: prof. UG, dr. hab. Krzysztofowi Kornackiemu, dr. Maciejowi Dowgielowi i mgr Annie Rwny.

ycz powodzenia wszystkim przyszym Uczestnikom Olimpiady i ich Opiekunom!

Anna Sienkiewicz-Rogowska
Przewodniczca Komitetu Gwnego
Olimpiady Wiedzy o Filmie
i Komunikacji Spoecznej

3
 KINO
WARTOCI
Czym byoby ogldanie filmw bez poszukiwania
w nich wartoci? Bez ledzenia na ekranie postaw lub
zachowa innych ludzi, bez obserwowania, jakich
dokonuj wyborw i jakie konsekwencje wi si
z tymi decyzjami. Czego szukamy, obserwujc wci
na nowo w kinie zbawcw galaktyki i dzielnych
szeryfw? Dlaczego cieszy nas pokonanie kadego
nikczemnika, a ubolewamy nad kadym utraconym
happy endem? Poniewa odbir filmu to nie tylko
rozrywka, to take poznawanie siebie samego,
swoich czasw i otoczenia kulturowego, w ktrym
si znajdujemy. Kino wartoci to kino, dziki ktremu
uczymy si odrnia dobro od za, rozpoznajemy
wartoci moralne obecne w wiecie, dokonujemy
trafnej oceny podejmowanych przez bohaterw
dziaa. Budujemy hierarchi wartoci. Po co? By byo
nam atwiej rozwija wasn wraliwo moraln,
ksztatowa tosamo i doskonali umiejtno
poznawania siebie. By y lepiej i pikniej z samym
sob i z innymi ludmi.
Jan Pawe II w Ordziu z 1995 roku powiedzia:
Kiedy kino, speniajc jedno ze swoich zasadniczych
zada, pokazuje realistyczny wizerunek czowieka,
powinno stwarza te okazj do refleksji wycho-
dzcej od rzeczywistoci nad konkretnymi warun-
kami, w jakich czowiek ten yje. Sowa te skupiaj
nasz uwag na problemach wspczesnego wiata
i na czowieku, ktrego losy determinuj warunki,
w jakich przyszo mu y. Zmienia si rzeczywisto
4
i obecne w niej dylematy, jednak staym obowiz-
kiem czowieka pozostaje podtrzymanie wartoci
moralnych.
W tegorocznej edycji Olimpiady odwoamy
si do filmw, przekazw medialnych, zjawisk
z zakresu komunikacji spoecznej, ktre prowokuj
do tworzenia ocen i sdw moralnych, prezentuj
wane problemy spoeczne, demaskuj przemoc,
przejawy dyskryminacji i niesprawiedliwoci.
Dozagadnie, wok ktrych bd budowane tego-
roczne zadania, nale m.in.:
problem rozrniania dobra i za oraz ich
obecnoci we wspczesnej kulturze,
Dekalog jako podstawa ycia moralnego,
poszukiwanie autorytetw i wzorcw
osobowych,
rozwaania o ideaach mstwa, sprawiedliwoci,
wolnoci etc.,
przyjmowanie odpowiedzialnoci za wasne
sowa i czyny,
problem manipulacji,
zasady etyki w przestrzeni medialnej oraz
w filmie, szczeglnie dokumentalnym,
moralne aspekty pracy oraz rnych dziedzin
ycia publicznego,
moralny wymiar stosunku czowieka do wiata
przyrody,
etyczny wymiar ycia spoecznego, w tym
szkolnego.
 ABC
OLIMPIADY
Oglnopolska Olimpiada Wiedzy o Filmie
i Komunikacji Spoecznej to jedyny tego typu inter-
dyscyplinarny konkurs w kraju. Adresowany jest on
do modziey ze szk ponadgimnazjalnych.
Skada si z trzech etapw:
eliminacji szkolnych (listopad 2017 r.), podcza znajduj si w kolejnych rozdziaach
s ktrych Uczestnicy rozwizuj test on-line;
zawodw okrgowych (stycze 2018 r.),
na ktre Uczestnicy przygotowuj prac
domow (fotokast) oraz rozwizuj test on-line
z pytaniami zamknitymi i otwartymi (analiza
plakatu i analiza sceny filmowej);
dwudniowych zawodw centralnych
odbywajcych si w Warszawie (kwiecie
2018 r.), w czasie ich trwania Uczestnicy
przeprowadz wywiad z wylosowanym
gociem specjalnym, napisz esej oraz,
w trakcie wypowiedzi ustnej, odpowiedz
na jedno pytanie wylosowane spord
kilkudziesiciu pyta (przykadowe pytania
broszury) oraz na jedno pytanie zwizane
z opracowanym w drugim etapie fotokastem.
Aby wzi udzia w Olimpiadzie Wiedzy o Filmie
i Komunikacji Spoecznej, naley zgosi si do dyrek-
tora szkoy, ktry powoa Komisj Szkoln.
Szczegowe informacje dla Uczestnikw
i nauczycieli dostpne s na stronie Olimpiady:
www.fn.org.pl/olimpiada

Kalendarium1
Rejestracja Komisji Szkolnych i uczniw w systemie elektronicznym 1.09.2017-21.10.2017
I Etap

I Etap Olimpiady (test on-line) 21.11.2017

Termin dostarczenia pracy wykonywanej przez Uczestnika w domu 8.01.2018

II Etap

II Etap Olimpiady (test on-line) 11.01.2018

III Etap

III Etap Olimpiady (etap centralny w Warszawie) 7-8.04.2018

1 Terminy mog zosta nieznacznie zmienione. Ostateczny harmonogram zostanie opublikowany na stronie Olimpiady do koca
lipca 2017 r.

5
 REGULAMIN
OLIMPIADY
Informacje wstpne
Olimpiada Wiedzy o Filmie i Komunikacji
Spoecznej, zwana dalej Olimpiad, jest organi-
zowana zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy z 7 wrze-
nia 1991 r. o systemie owiaty (t.j. Dz. U. z 2015 r.
poz. 2156, z pn. zm.), art. 43, 47 i 150 ustawy z 27
sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U.
z 2013 r. poz. 885 z pn. zm.) oraz rozporzdzeniem
Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 29 stycznia
2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przepro-
wadzania konkursw, turniejw i Olimpiad (Dz. U z r.
2002, nr 13, poz. 125, z pn. zm.) i jest finansowana
z dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej i rodkw
wasnych Organizatora. Dopuszczalna jest rwnie
moliwo czciowego finansowania zawodw
przez inne instytucje wspomagajce stosownie do
wsplnych ustale i moliwoci budetowych.
Olimpiada suy przywracaniu nalenego miejsca
w nauczaniu szkolnym wartociom humanistycznym
i kulturze ze szczeglnym uwzgldnieniem kultury
ojczystej. Olimpiada stawia sobie za cel poszerzenie
interdyscyplinarnych kompetencji w zakresie wiedzy
o filmie i nauki o komunikacji spoecznej w wymiarze
praktycznym. Promuje i doskonali umiejtno wia-
domego odbioru, rozwija i pogbia aktywne wsp-
uczestnictwo w kulturze. W dalszej perspektywie
wspomaga rozwj cieki zawodowej modziey,
umoliwiajc podjcie studiw wyszych w obszarze
dyscyplin zwizanych z zainteresowaniami uczniw.
W trakcie Olimpiady wiedza i umiejtnoci
uczniw sprawdzane s w taki sposb, aby pobu-
dzi twrcze mylenie oraz ksztatowa umiejtno 3.4. Nawizywania wsppracy z Partnerami,
samodzielnej pracy, co przyczyni si do lepszego
przygotowania do nauki w szkoach wyszych.
1. Prawa i obowizki Organizatora
1. Organizatorem Olimpiady jest Filmoteka
Narodowa Instytut Audiowizualny z siedzib
w Warszawie przy ul. Wabrzyskiej 3/5, 02-739
w Warszawie, tel. (22) 845 50 74, fax (22) 646 53
73, e-mail: olimpiada@fn.org.pl.
2. Zadaniem Organizatora jest przeprowadzanie
corocznych edycji Olimpiady, a w szczeglnoci:
2.1. Powoanie organw koniecznych dla reali-
zacji zada zwizanych z organizacj
Olimpiady i udzielenie im niezbdnego
wsparcia merytorycznego oraz finansowego.
2.2. Przygotowanie Harmonogramu Olimpiady.
6
2.3. Przygotowanie i dystrybucja materiaw
promocyjnych.
2.4. Dziaanie na rzecz upowszechnienia
Olimpiady.
2.5. Przeprowadzanie procesu rekrutacji
Uczestnikw Olimpiady.
2.6. Rezerwacje sal do przeprowadzenia poszcze-
glnych etapw Olimpiady.
2.7. Zapewnienie stabilnej platformy z narz-
dziem egzaminacyjnym.
2.8. Organizowanie przebiegu poszczeglnych
etapw Olimpiady, w tym uroczystego
zakoczenia.
2.9. Publikacja wynikw poszczeglnych etapw
Olimpiady na stronie internetowej dedyko-
wanej Olimpiadzie.
3. Organizator zastrzega sobie prawo do:
3.1. Anulowania wynikw poszczeglnych
etapw lub nakazywania powtrzenia
zawodw w razie ujawnienia istotnych
(naruszajcych Regulamin Olimpiady)
nieprawidowoci.
3.2. Wykluczenia z udziau w Olimpiadzie
Uczestnikw amicych Regulamin
Olimpiady, wykluczenia z udziau
w Olimpiadzie Uczestnikw etapu przepro-
wadzonego przez dan Komisj niezgodnie
z Regulaminem lub/i Harmonogramem
Olimpiady.
3.3. Rozstrzygania sporw i prowadzenia arbi-
trau w sprawach dotyczcych Olimpiady
i jej Uczestnikw.
ktrymi mog zosta uczelnie wysze, orga-
nizacje pozarzdowe i eksperckie oraz zrze-
szenia nauczycieli i praktykw.
W odniesieniu do punktw 3.1-3.2. Organizator
dziaa w porozumieniu z Komitetem Gwnym.
2. Struktura organizacyjna Olimpiady
1. Organizator.
1.1. Sprawami organizacyjnymi Olimpiady
zajmuje si we wsppracy z Prezydium
Komitetu Gwnego powoany przez
Organizatora, Koordynator. Sprawami admi-
nistracyjno-finansowymi zajmuje si ksi-
gowy oraz pracownicy administracyjni.
1.2. Organizator, we wsppracy z Komitetem
Gwnym, przed rozpoczciem kadej
 kolejnej edycji Olimpiady, publikuje na
stronie internetowej Olimpiady Informator
o Olimpiadzie Wiedzy o Filmie i Komunikacji
Spoecznej zawierajcy m.in. Program,
Harmonogram, Regulamin oraz szczeg-
owe wytyczne zwizane z jej organizacj
i literatur zalecan w przygotowaniach do
zawodw wszystkich stopni.
2. Komitet Gwny.
2.1. Komitet Gwny jest powoywany przez
Organizatora. (Zacznik nr 1a2).
2.2. Komitet Gwny ma siedzib w siedzibie
Organizatora i korzysta ze wszystkich
adresw kontaktowych podanych w 1 pkt.
1 Regulaminu.
2.3. W skad Komitetu Gwnego Olimpiady
wchodz: przedstawiciele Organizatora,
nauczyciele akademiccy uniwersytetw,
nauczyciele szk ponadgimnazjalnych,
powoani przez Organizatora. S to wybitni
znawcy dziedzin objtych programem
Olimpiady.
2.4. Realizacj biecych prac Komitetu
Gwnego zajmuje si Prezydium Komitetu
Gwnego, skadajce si z Przewodniczcego,
Wiceprzewodniczcego i Sekretarza nauko-
wego. Prezydium Komitetu Gwnego
powouje Komitet Gwny. (Zacznik nr 1b).
2.5. Komitet Gwny Olimpiady:
2.5.1. Opracowuje i przedstawia
Organizatorowi program Olimpiady
oraz zmiany w tym dokumencie, jest
odpowiedzialny za poziom meryto-
ryczny Olimpiady.
2.5.2. Przygotowuje i zatwierdza zestawy
zada wszystkich etapw zawodw
wraz z zasadami ich jednolitej oceny;
przekazuje je Komisjom przeprowa-
dzajcym zawody w sposb unie-
moliwiajcy ich nieuprawnione
ujawnienie do chwili rozpoczcia
zawodw.
2.5.3. Opracowuje wykaz zalecanej literatury
na poszczeglne etapy Olimpiady.
2.5.4. Powouje Komisje przeprowadzajce
i sprawdzajce prace z zawodw II i III
stopnia.
2.5.5. Przyznaje tytu Laureata lub Finalisty
w zalenoci od miejsca zajtego na
punktowej licie wynikw Etapu III na
podstawie ustalonych kryteriw.
2.5.6. Wydaje Laureatom i Finalistom
zawiadczenia zgodnie z obowizu-
jcym wzorem i dyplomy oraz przy-
znaje nagrody.
2.5.7. Moe przyzna inne wyrnienia
Uczestnikom zawodw III stopnia.
2 Zaczniki do pobrania z Regulaminu Olimpiady dostpnego na stronie:
www.fn.org.pl/olimpiada
2.5.8. Moe przyzna dyplomy i nagrody za
zasugi dla rozwoju Olimpiad szkolnych
nauczycielom, ktrzy byli opiekunami
naukowymi Laureatw bd Laureatw
i Finalistw.
2.5.9. Rozpatruje odwoania w kwestiach
merytorycznych.
2.5.10. Na wniosek Przewodniczcego moe
dokooptowa nowych czonkw
Komitetu Gwnego.
2.5.11. Powouje odpowiedni liczb
Komitetw Okrgowych, ktre prze-
prowadzaj II Etap w poszczeglnych
wojewdztwach. W skad Komitetw
powinny wchodzi co najmniej trzy
osoby (Zacznik nr 1c). Komitet wybiera
spord siebie przewodniczcego.
2.5.12. Przewodniczcy odpowiada za:
zapewnienie kademu z Uczestnikw,
na czas trwania zawodw drugiego
stopnia, komputera ze stabilnym,
skutecznym dostpem do internetu,
speniajcym wszystkie wymagania
okrelone przez Komitet Gwny,
stworzenie rwnych warunkw
udziau dla Uczestnikw
z niepenosprawnoci,
zadbanie o przebieg zawodw
zgodny z wytycznymi niniejszego
Regulaminu, w szczeglnoci nad
samodzieln prac Uczestnika,
kontakt z Komitetem Gwnym.
2.5.13. Powouje Komisj Centraln (Zacznik
nr 1d).
2.5.14. Moe delegowa cz swoich upraw-
nie i obowizkw na:
Komisje Szkolne w zakresie przepro-
wadzenia I Etapu,
Komitety Okrgowe w zakresie
przeprowadzenia II Etapu,
Komisj Centraln w zakresie prze-
prowadzenia III Etapu.
3. Do realizacji zawodw I stopnia w szkoach
powouje si Komisje Szkolne. Za powoanie
Komisji spord czonki i czonkw grona peda-
gogicznego oraz jej prace odpowiada dyrekcja
szkoy zgoszonej do udziau w Olimpiadzie
zgodnie z 3pkt 4.1. Regulaminu. Komisja
powinna zapewni tajno zada I stopnia do
chwili rozpoczcia zawodw, przeprowadzenie
zawodw zgodnie ze wskazwkami otrzymanymi
od Organizatora, w tym za ich Regulaminowy
przebieg i samodzielno pracy zawodnikw.
W skad Komisji powinny wchodzi co najmniej
trzy osoby, a jedn z nich jest nauczyciel informa-
tyki (Zacznik nr 1e). Komisja wybiera spord
siebie przewodniczcego.
7
 3.1. Przewodniczcy odpowiada za:
zapewnienie kademu z Uczestnikw na
czas trwania zawodw I stopnia komputera
ze stabilnym, skutecznym dostpem do
internetu, speniajcym wszystkie wyma-
gania okrelone przez Komitet Gwny
i przekazane Szkoom, ktrych uczniowie
zostali zakwalifikowani do zawodw,
stworzenie rwnych warunkw udziau
dla Uczestnikw z niepenosprawnoci,
zadbanie o przebieg zawodw zgodny
z wytycznymi niniejszego Regulaminu,
w szczeglnoci nad samodzieln prac
Uczestnika,
kontakt z Komitetem Gwnym.
4. Kada z Komisji, o ktrych mowa w 2, jest
kierowana przez Przewodniczcego, ktry
odpowiada za prawidowy przebieg zawodw,
wszczeglnoci za przestrzeganie Regulaminu
oraz za sporzdzenie kompletnej dokumentacji
danego Etapu Olimpiady, a nastpnie przeka-
zanie jej Komitetowi Gwnemu.
3. Uczestnicy Olimpiady
1. Adresatami Olimpiady s uczniowie dotychcza-
sowych szk ponadgimnazjalnych znajduj-
cych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
2. W Olimpiadzie mog rwnie uczestniczy za
zgod Komitetu Gwnego laureaci konkursw,
rekomendowani przez Komisje konkursowe oraz
uczniowie szk podstawowych, gimnazjw,
zasadniczych szk zawodowych i szk bran-
owych I stopnia, ktrzy realizuj indywidualny
program lub tok nauki rekomendowani przez
szko.
3. Zawodnicy zobowizani s do przestrzegania
oglnie przyjtych norm spoecznych, w tym
uczciwej, samodzielnej pracy przy rozwizy-
waniu zada, oraz do informowania Organizatora
Olimpiady o wszelkich zastrzeeniach.
4. By wzi udzia w Olimpiadzie, Uczestnik powi-
nien zgosi si do powoanej w szkole Komisji
Szkolnej. List zawodnikw z danej szkoy zgasza
na Olimpiad Komisja Szkolna. Rejestracja
Uczestnikw na zawody przez Komisj Szkoln
przebiega w nastpujcy sposb:
4.1. Komisja Szkolna dokonuje elektronicznej
rejestracji szkoy poprzez stron internetow
Olimpiady, wraz z podaniem skadu Komisji
Szkolnej i danych zgaszanych Uczestnikw.
4.2. Rejestracja odbywa si w ustalonych dla
danej edycji Olimpiady terminach, podanych
na stronie internetowej Olimpiady.
4.3. W czasie rejestracji wygenerowane zostaje
zgoszenie, ktre naley wydrukowa,
podpisa, podstemplowa pieczci szkoy
oraz wysa do Komitetu Gwnego w usta-
lonym terminie (decyduje data stempla
pocztowego) na adres Organizatora (1 pkt.
1 Regulaminu).
8
5. Uczestnicy Olimpiady na I i II Etapie (test on-line)
bd korzystali z kont na platformie edukacyjnej
Olimpiady wygenerowanych przez Organizatora.
5.1. Organizator przele dane dostpowe
Uczestnikw do kont na platformie, na
adres e-mail Przewodniczcego Komisji
Szkolnej/Okrgowej, minimum 5 dni przed
rozpoczciem kadego z Etapw. W przy-
padku problemw z otrzymaniem wiado-
moci, Przewodniczcy zobowizany jest
poinformowa o tym fakcie Organizatora
minimum 3 dni przed rozpoczciem danego
Etapu Olimpiady.
5.2. Uczestnicy powinni otrzyma dane dost-
powe do swojego konta na platformie
w dniu przeprowadzenia danego Etapu
Olimpiady, tu przed jego rozpoczciem.
6. Uczestnicy Olimpiady powinni zapozna si
z niniejszym Regulaminem i go przestrzega,
a take wyrazi zgod na przetwarzanie
swoich danych osobowych w zakresie wyma-
ganym organizacj Olimpiady. Kady Uczestnik
potwierdza te fakty, podpisujc owiadczenie
(Zacznik nr 2).
7. Uczestnik ma prawo do:
7.1. Zwolnienia na czas zawodw z zaj
szkolnych.
7.2. Otrzymania zwrotu kosztw zakwatero-
wania i wyywienia dla potrzeb uczestnictwa
w zawodach III stopnia, wedug zasad okre-
lonych przez Organizatora i opublikowa-
nych na stronie internetowej Olimpiady.
7.3. Skadania odwoa do Komitetu Gwnego
Olimpiady od decyzji waciwej Komisji lub
Komitetu, zgodnie z trybem odwoawczym
okrelonym w 6.
4. Organizacja zawodw
1. Zawody maj charakter indywidualny.
1.1. Do zawodw mog przystpi tylko osoby,
ktre maj przy sobie wany dokument
tosamoci (legitymacj szkoln, dowd
osobisty lub inny dokument ze zdjciem
potwierdzajcy tosamo).
1.2. Podczas zawodw niedopuszczalne jest
uycie jakichkolwiek pomocy, chyba e
Organizator zdecyduje inaczej.
1.3. Nieuregulowane przez Komitet Gwny
kwestie dotyczce spraw porzdko-
wych (rozsadzenie uczniw, zbieranie
prac, umieszczenie zegara itp.) oraz prze-
biegu zawodw, rozstrzyga kadorazowo
Organizator zawodw danego stopnia.
2. Zawody s trjstopniowe:
Zawody I stopnia odbywaj si w szkoach,
Zawody II stopnia odbywaj si w skali
okrgw,
Zawody III stopnia odbywaj si w skali
oglnokrajowej.
3. Komitet Gwny sprawuje funkcj nadzorcz nad
organizacj i przebiegiem zawodw wszystkich
stopni.
4. I Etap Olimpiady:
4.1. I Etap przeprowadzaj Komisje Szkolne
w szkoach zgoszonych terminowo
Organizatorowi, drog przewidzian
w Regulaminie zgodnie z Harmonogramem
Olimpiady. Wykaz zgoszonych szk umiesz-
czany jest na stronie internetowej Olimpiady.
4.2. Eliminacje szkolne odbywaj si we wszyst-
kich szkoach na terenie caego kraju w trybie
on-line.
4.3. Zawody odbywaj si w formule skadajcej
si z testu udostpnionego Uczestnikom
przez Komitet Gwny w cile okrelonym
czasie za porednictwem platformy
edukacyjnej Olimpiady, w szyfrowanym
poczeniu.
4.3.1. Uczestnicy udzielaj odpowiedzi na
pytania testowe z zakresu okrelonego
na stronie internetowej Olimpiady,
w nieprzekraczalnym czasie 60 minut.
Zakres tematyczny eliminacji szkol-
nych odpowiada znajomoci zagad-
nie z podstawy programowej IV
etapu edukacyjnego z przedmiotw:
jzyk polski, wiedza o kulturze, wiedza
o spoeczestwie, w stopniu wystar-
czajcym do uzyskania oceny bardzo
dobrej na zakoczenie nauki przed-
miotu oraz dobrej znajomoci zagad-
nie ujtych w czci staej programu
Olimpiady. Program Olimpiady
oraz wykaz literatury obowizujcej
Uczestnikw znajduj si na stronie
internetowej Olimpiady.
4.3.2. Pytania maj form tekstow, ale
mog by wzbogacone o materia
rdowy (krtka notka, grafika, zdjcie,
nagranie audio, nagranie wideo).
4.4. Komisja Szkolna ma prawo zdyskwalifi-
kowa zawodnika na skutek stwierdzenia
niesamodzielnoci odpowiedzi lub niespe-
nienia warunkw formalnych okrelonych
w Regulaminie.
4.5. W cigu 7 dni od daty I Etapu Olimpiady,
Przewodniczcy Komisji Szkolnej powinien:
wprowadzi wyniki Uczestnikw
Olimpiady do elektronicznego protokou
udostpnionego na stronie internetowej
Olimpiady,
przesa na adres Komitetu Gwnego
podpisany przez wszystkich czonkw
Komisji protok z przebiegu I Etapu
Olimpiady (Zacznik nr 3a),
przesa na adres Komitetu Gwnego
owiadczenie dyrektora szkoy o posia-
daniu penej dokumentacji I Etapu
Olimpiady (Zacznik nr 3b).
4.6. Do II Etapu Olimpiady przechodz Uczestnicy,
ktrzy otrzymali co najmniej 65% punktw
moliwych do zdobycia, jednak nie wicej
ni 100 osb.
4.7. W cigu 7 dni od otrzymania wszystkich
protokow z przebiegu I Etapu, Komitet
Gwny podejmuje decyzj w sprawie
zatwierdzenia wynikw I Etapu i publikuje je
na stronie internetowej Olimpiady.
4.8. Komisje Szkolne przechowuj przez dwa lata
dokumentacj I Etapu, na ktr skadaj si:
zgoszenia uczestnictwa,
powoanie czonkw Komisji Szkolnej
(Zacznik nr 1e),
owiadczenia czonkw Komisji Szkolnej
o zachowaniu tajemnicy konkursowej
(Zacznik nr 4),
kopia protokou z przebiegu I Etapu
Olimpiady (Zacznik nr 3a),
protokoy dyskwalifikacji Uczestnikw
(Zacznik nr 5).
4.9. Komitet Gwny zastrzega sobie moliwo
delegowania do danej szkoy swojego przed-
stawiciela, celem stwierdzenia prawidowego
przeprowadzenia I Etapu Olimpiady.
5. II Etap Olimpiady:
5.1. Zawody II stopnia skadaj si z dwch czci.
5.2. Cz pierwsza zawodw II stopnia odbywa
si w formule zadania wykonywanego
zdalnie przez Uczestnika, czego efektem
musi by praca dostarczona poczt na adres
Komitetu Gwnego w terminie wskazanym
przez Komitet Gwny.
5.2.1. Cz pierwsza zawodw II stopnia
polega na przygotowaniu autorskiej
pracy, podejmujcej temat przewodni
Olimpiady, zrealizowanej w formule
fotokastu.
5.2.2. Kada nadesana na Olimpiad praca
powinna zawiera metryk pracy,
owiadczenie o tym, e praca nie jest
plagiatem oraz owiadczenie doty-
czce zgody na publikacj pracy
i przeniesienie na rzecz Organizatora
autorskich praw majtkowych z tego
tytuu (Zacznik nr 6). Brak metryki i/
lub podpisanych owiadcze skutkuje
przyznaniem Uczestnikowi 0 punktw
za dan prac.
5.2.3. W zwizku z kodowaniem nadesanych
prac Uczestnik nie moe podawa
swojego imienia i nazwiska w treci
fotokastu (np. napisach pocztko-
wych/kocowych), a take opisywa
pliku audio-wideo swoimi danymi. Nie
dostosowanie si do tego wymogu
skutkowa bdzie dyskwalifikacj.
Instrukcje do przesania i opisania
materiau organizator zamieci na
9
 stronie Olimpiady z co najmniej
miesicznym wyprzedzeniem.
5.2.4. Cz pierwsza zawodw II stopnia
odbywa si w przedziale czasowym
wyznaczonym przez Komitet Gwny.
5.2.5. Brak nadesanej pracy (fotokastu)
skutkuje dyskwalifikacj Uczestnika
i brakiem moliwoci wzicia udziau
w kolejnych etapach Olimpiady.
5.3. Cz druga zawodw II stopnia odbywa
si w formule testu i dwch pyta otwar-
tych udostpnionych Uczestnikom przez
Komitet Gwny w cile okrelonym czasie
za porednictwem platformy edukacyjnej
Olimpiady, w szyfrowanym poczeniu.
5.3.1. Cz druga zawodw II stopnia prze-
prowadzana jest rwnoczenie we
wszystkich okrgach.
5.3.2. Okrgi ustalane s co roku przez
Organizatora na podstawie rozkadu
terytorialnego Uczestnikw zakwalifi-
kowanych do zawodw II stopnia.
5.3.3. W kadym z tych okrgw zawody
II stopnia mog by organizowane
przez Komitet Okrgowy lub czonkw
Komitetu Gwnego.
5.3.4. Uczestnicy odpowiadaj na pytania
testowe i dwa pytania otwarte
z zakresu okrelonego na stronie
internetowej Olimpiady, w nieprze-
kraczalnym czasie 120 minut. Zakres
tematyczny eliminacji okrgowych
odpowiada znajomoci zagadnie
z podstawy programowej IV etapu
edukacyjnego z przedmiotw:
jzyk polski, wiedza o kulturze,
wiedza o spoeczestwie, w stopniu
niezbdnym do uzyskania oceny
celujcej na zakoczenie nauki przed-
miotu oraz bardzo dobrej znajomoci
zagadnie ujtych w czci zmiennej
programu Olimpiady. Program Olimpiady
oraz wykaz filmografii i literatury
obowizujcych Uczestnikw znajduj
si na stronie internetowej Olimpiady.
5.3.5. Pytania maj form tekstow, ale
mog by wzbogacone o materia
rdowy (krtka notka, grafika, zdjcie,
nagranie audio, nagranie wideo).
5.4. Komitet Okrgowy moe zdyskwalifikowa
Uczestnika na skutek stwierdzenia niesa-
modzielnoci odpowiedzi lub niespe-
nienia warunkw formalnych okrelonych
w Regulaminie.
5.5. Komitety Okrgowe w cigu 4 dni od daty
drugiej czci zawodw II stopnia przesyaj
na adres Komitetu Gwnego dokumenty
zwizane z przeprowadzeniem II Etapu
Olimpiady.
10
5.6. Autorskie prace, testy i odpowiedzi na
pytania otwarte zawodw II stopnia ocenia
Komisja wskazana przez Komitet Gwny.
Komisja ma 16 dni na ocen.
5.7. W cigu 5 dni od otrzymania ocen Komisji,
Komitet Gwny podejmuje decyzj
w sprawie zatwierdzenia wynikw II
Etapu i publikuje je na stronie interne-
towej Olimpiady. Do IIIEtapu przechodzi
25 Uczestnikw z najwyszym wynikami
w zawodach II stopnia. Jeeli wicej ni
jedna osoba uzyskaa wynik zapewniajcy
miejsce, o udziale w III Etapie decyduje
liczba punktw uzyskanych za odpowiedzi
na pytania otwarte w zawodach II stopnia.
Jeeli po przyjciu kryterium dodatkowego
nie ma moliwoci wyonienia tylko 25
Uczestnikw, o udziale w III Etapie decyduje
liczba punktw uzyskanych za wykonanie
autorskiej pracy fotokastu.
5.8. Komitet Gwny przechowuje przez 3 lata
dokumentacj II Etapu Olimpiady, na ktr
skadaj si:
listy Uczestnikw,
powoania czonkw Komitetw
Okrgowych (Zacznik nr 1c),
owiadczenia czonkw Komitetw
Okrgowych o zachowaniu tajemnicy
konkursowej (Zacznik nr 4),
protokoy z przebiegu II Etapu Olimpiady
(Zacznik nr 7),
protokoy dyskwalifikacji Uczestnikw
(Zacznik nr 5),
autorskie prace Uczestnikw.
5.9. Komitet Gwny zastrzega sobie moli-
wo delegowania do danego Komitetu
Okrgowego swojego przedstawiciela,
celem stwierdzenia prawidowego przepro-
wadzenia II Etapu Olimpiady.
6. III Etap Olimpiady:
6.1. Zawody III stopnia przeprowadza Komisja
Centralna powoana przez Komitet Gwny.
6.2. Zakres tematyczny zawodw III stopnia odpo-
wiada znajomoci zagadnie wykraczajcych
poza program szkolny wskazany w programie
Olimpiady. Program Olimpiady oraz wykaz lite-
ratury obowizujcej Uczestnikw znajduj si
na stronie internetowej Olimpiady.
6.3. Zawody odbywaj si w jednym miejscu
i skadaj si z trzech czci organizowanych
w cigu dwch dni.
6.4. I cz zawodw III stopnia polega na
napisaniu eseju. Na I cz przeznacza si
120minut.
6.5. II cz zawodw III stopnia polega na
odpowiedzi ustnej. W czci I tego zadania
Uczestnik losuje 1 z puli kilkudziesiciu pyta
i odpowiada na nie przed Komisj ocenia-
jc. Odpowied poprzedzona zostanie
 10 minutami na przygotowanie si. W II
czci wypowiedzi ustnej Uczestnik otrzy-
muje pytanie od Komisji dotyczce zreali-
zowanego przez niego, podczas II Etapu
Olimpiady, fotokastu. Cao rozmowy nie
moe przekroczy 10 min.
6.6. III cz zawodw III stopnia polega na
przeprowadzeniu wywiadu z wylosowanym
gociem specjalnym Olimpiady oraz zreda-
gowaniu odbytej rozmowy pod ktem
jej publikacji. Wywiad nie moe przekro-
czy 10 minut. Na zredagowanie wywiadu
przeznacza si nie wicej ni 150 minut.
W zwizku z kodowaniem prac Uczestnik nie
moe podawa swojego imienia i nazwiska
w treci wywiadu.
6.7. III cz zawodw III stopnia jest reje-
strowana poprzez nagranie audio lub
wideo. Uczestnik moe zoy owiad-
czenie o zgodzie na zapis odpowiedzi
ustnej (Zacznik nr 8a) lub braku zgody na
zapis odpowiedzi ustnej (Zacznik nr 8b).
Nagrania mog by wykorzystane w celu
weryfikacji odpowiedzi Uczestnikw IIIEtapu
Olimpiady w zwizku z realizacj trybu
odwoawczego lub do publikacji w celach
edukacyjnych i promocyjnych, wycznie za
zgod Uczestnika Olimpiady. Brak zgody na
zapis odpowiedzi ustnej skutkuje niemoli-
woci skorzystania z trybu odwoawczego.
6.8. Komisja Centralna ma prawo zdyskwalifi-
kowa zawodnika na skutek stwierdzenia
niesamodzielnoci odpowiedzi lub niespe-
nienia warunkw formalnych okrelonych
w Regulaminie.
6.9. Komisja Centralna ma 16 dni na ocen
poszczeglnych czci zawodw III stopnia.
6.10. W cigu 2 dni od otrzymania ocen Komisji,
Komitet Gwny podejmuje decyzj
w sprawie zatwierdzenia wynikw III Etapu
i publikuje je na stronie internetowej
Olimpiady.
6.11. Tytu Laureata otrzymuje 12 Uczestnikw
zawodw III stopnia, ktrzy uzyskali
najwicej punktw, tytu Finalisty otrzymuj
pozostali Uczestnicy zawodw III stopnia.
6.12. Organizator przyznaje tytuy Laureata
1,2,3,4,5 miejsca na podstawie punktacji
uzyskanej przez Uczestnikw w III Etapie
Olimpiady.
6.13. Uroczyste zakoczenie danej edycji
Olimpiady odbywa si podczas Festiwalu
Filmoteki Szkolnej w Warszawie, na ktry
zapraszani s Uczestnicy, ktrzy uzyskali
tytu Laureata, wraz z opiekunami.
6.14. W czasie wolnym dla Uczestnikw mog
by organizowane imprezy towarzyszce.
6.15. Komitet Gwny przechowuje przez 5 lat
dokumentacj dotyczc III Etapu, na ktra
skadaj si:
lista Uczestnikw,
powoanie czonkw Komisji Centralnej
(Zacznik nr 1),
owiadczenia czonkw Komisji
Centralnej o zachowaniu tajemnicy
konkursowej (Zacznik nr 4),
protok z przebiegu III Etapu Olimpiady
(Zacznik nr 9),
protokoy dyskwalifikacji Uczestnikw
(Zacznik nr 5),
dokumentacj w sprawie powoania
Olimpiady,
informatory Olimpiady, programy wszyst-
kich edycji Olimpiady oraz zestawy zada,
testw i studiw przypadku wykorzysty-
wanych we wszystkich trzech etapach
zawodw; protokoy z eliminacji okr-
gowych i centralnych, listy Laureatw
i nauczycieli, ktrzy przygotowywali
Laureatw do Olimpiady, rejestr zawiad-
cze wydanych Laureatom i Finalistom.
5. Przepisy szczegowe
1. Organizator Olimpiady na kadym szczeblu
dooy stara, aby terminy zawodw Olimpiady
nie pokryway si z terminami zawodw
Olimpiad pokrewnych.
2. Organizator Olimpiady na kadym szczeblu
dooy stara, aby uwzgldni potrzeby osb
niepenosprawnych, po wczeniejszym zgo-
szeniu Organizatorowi udziau takich osb
w zawodach przez Komisj Szkoln. Przed
kadym z etapw Olimpiady, na ktre skada
si cz pisemna (I i II Etap) Uczestnik o stwier-
dzonej dysleksji lub dysgrafii moe przekaza
do Komitetu Gwnego odpowiednie aktualne
zawiadczenie o dysfunkcji z waciwej poradni.
Komisja oceniajca bierze pod uwag zawiad-
czenie o dysfunkcji, jeli nisza ocena pracy
wynika wycznie ze stwierdzonych w nim trud-
noci w poprawnym pisaniu. Zawiadczenie
powinno zosta przekazane listem poleconym
na adres Organizatora, minimum tydzie przed
rozpoczciem danego etapu (decyduje data
wpynicia dokumentu).
3. Dyskwalifikacja:
3.1. W wypadku niestawienia si na zawody
dowolnego Etapu (w tym niewykonanie
zadania domowego), Uczestnik niezalenie
od przyczyny nieobecnoci traci prawo do
dalszego w niej udziau.
3.2. Komitet Gwny ma prawo (rwnie na
wniosek Komisji Szkolnej lub Komitetw
Okrgowych) wykluczy z dalszego udziau
w Olimpiadzie (rwnie w nastpnych jej
edycjach) zawodnikw zachowujcych
si nieregulaminowo (np. korzystajcych
11
 z pomocy, niepracujcych samodzielnie).
3.3. Uczestnik podlega dyskwalifikacji z dalszego
udziau w zawodach w przypadku niedope-
nienia warunkw formalnych okrelonych
w Regulaminie Olimpiady.
3.4. Komitet Gwny moe dokona dyskwalifi-
kacji zawodnikw z danego Etapu w przy-
padku, gdy Komisja Szkolna i/lub Komisja
Okrgowa nie dotrzymaa warunkw
organizacji eliminacji szkolnych i/lub okr-
gowych, w szczeglnoci poprzez niedo-
trzymanie terminu organizacji zawodw,
niedotrzymanie terminu przesania proto-
kou, odesanie dokumentw niepod-
pisanych przez zobowizanych do tego
czonkw Komisji Szkolnej i/lub Komitetu
Okrgowego, jak rwnie w przypadku
negatywnej opinii co do prawidowoci
przebiegu zawodw wydanej przez wydele-
gowanego do szkoy obserwatora.
3.5. Pkt 3.2. obowizuje take w wypadku
wykrycia nieprawidowoci w postpowaniu
Uczestnika ju po zakoczeniu zawodw.
Dyskwalifikacja Finalisty lub Laureata
oznacza automatycznie utrat danego
tytuu.
4. Przed wejciem na sal, w ktrej bd odbywa
si zawody Uczestnicy powinni okaza doku-
ment potwierdzajcy ich tosamo. Czonkowie
Komisji odnotowuj obecno Uczestnikw na
licie. Po odznaczeniu na licie Uczestnik powi-
nien zaj wskazane miejsce na sali.
5. Niezwocznie po upywie Regulaminowego
czasu przeznaczonego na rozwizanie zada
Uczestnicy zaprzestaj udzielania odpowiedzi
i pozostaj na miejscu.
6. Tryb odwoawczy
1. Uczestnik, ktry uwaa, e wynik, jaki uzyska
w czasie zawodw nie odzwierciedla, zgodnie ze
schematem oceniania, treci zawartych w jego
pracy lub e zawody byy prowadzone z narusze-
niem Regulaminu, ma prawo zoenia odwoania
do Komitetu Gwnego.
2. Odwoania dotyczce wynikw zawodw skada
si pisemnie, listem poleconym do Prezydium
Komitetu Gwnego w terminie do 3 dni od ogo-
szenia wynikw (decyduje data stempla poczto-
wego) z jednoczesnym powiadomieniem poczt
elektroniczn (warunek konieczny) na adres
olimpiada@fn.org.pl lub oddajc je osobicie
w siedzibie Komitetu Gwnego za potwierdze-
niem zwrotnym.
3. Odwoanie powinno zawiera moliwie szczeg-
owy opis przyczyny odwoania, opis okolicznoci
istotnych dla oceny zasadnoci odwoania oraz
dane kontaktowe.
4. Uczestnik, ktry nie wyrazi zgody na zapis audio
lub wideo pozbawiony jest moliwoci zoenia
12
dania weryfikacji uzyskanej oceny.
5. Prezydium Komitetu Gwnego rozpatruje
odwoanie i udziela odpowiedzi w najkrtszym
moliwym terminie, nie duszym jednak ni 14 dni
od daty otrzymania odwoania. Odpowied udzie-
lana jest na pimie i przesyana Uczestnikowi listem
poleconym.
6. Decyzje Prezydium Komitetu Gwnego doty-
czce odwoa s ostateczne.
7. Rejestracja przebiegu zawodw
1. Dopuszczalna jest rejestracja fotograficzna i (lub)
wideo niektrych zdarze dla celw archiwalnych
i promocyjnych np. rozdanie dyplomw, zdjcie
zbiorowe itp.
2. Zawody III stopnia s w czci ustnej
rejestrowane.
2.1. Rejestracja odbywa si poprzez nagranie
audio lub wideo.
2.2. Zarejestrowane odpowiedzi mog by
wykorzystane w celu weryfikacji wynikw
uzyskanych w czasie zawodw dla potrzeb
przeprowadzenia postpowania odwoaw-
czego lub w celach edukacyjnych i promo-
cyjnych wycznie za zgod Uczestnika
Olimpiady.
8. Nagrody i uprawnienia
1. Szczegowy tryb przyznawania tytuu Finalisty
i Laureata Olimpiady okrelono wyej w 4 pkt.
6.10 niniejszego Regulaminu.
2. Uprawnienia Laureatw i Finalistw okrela
rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunkw
i sposobu oceniania, klasyfikowania i promo-
wania uczniw i suchaczy oraz przeprowadzania
sprawdzianw i egzaminw w szkoach publicz-
nych (Dz. U. Nr 83 poz. 562, z pn. zm.).
3. Potwierdzeniem uzyskania uprawnie Laureata
i Finalisty jest zawiadczenie, ktrego wzr
stanowi Zacznik do Rozporzdzenia Ministra
Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia
2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobw
przeprowadzania konkursw, turniejw
i Olimpiad (Dz. U. z 2002 r. Nr 13 poz. 125, z pn.
zm.).
4. Laureatom Olimpiady mog by przyzna-
wane nagrody rzeczowe lub finansowe. Rodzaj
i warto nagrd zaley od stanu finansw
Olimpiady oraz pozyskanych sponsorw.
5. Organizator moe rwnie przyzna nagrod
opiekunowi merytorycznemu Laureata, w przy-
padku, gdy jest on uprawnionym reprezen-
tantem szkoy Laureata.
6. Organizator Olimpiady przyznaje rwnie
w miar moliwoci nagrody Finalistom.
7. Nie obowizuj jednolite zasady przyjmowania
Laureatw i Finalistw stopnia centralnego na
studia wysze. Zgodnie z art. 169 ust. 6 ustawy
z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie
wyszym (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 572 z pn. zm.)
s one co 3 lata okrelane w uchwaach senatw
uczelni i podawane do wiadomoci publicznej.
8. Zasady przyjmowania Laureatw i Finalistw
stopnia centralnego na studia wysze okrelane
s przez uczelnie i podawane do wiadomoci
publicznej w sposb zwyczajowo przyjty
w danej uczelni.
9. Postanowienia kocowe
1. Decyzje w sprawach nieobjtych powyszym
Regulaminem podejmuje Komitet Gwny
w porozumieniu z Organizatorem.
2. Zgoszenie udziau w Olimpiadzie oraz wzicie
w niej udziau oznacza akceptacj warunkw
niniejszego Regulaminu.
3. Komitet Gwny Olimpiady moe te organi-
zowa jednorazowe, okolicznociowe konkursy
tematyczne.
4. Komitet Gwny Olimpiady prowadzi archiwum
akt z zawodw wszystkich stopni, w ktrym
gromadzi w szczeglnoci:
dokumentacje w sprawie powoania Olimpiady,
prace pisemne Uczestnikw zawodw II
i III stopnia, rejestr wydanych zawiadcze
i dyplomw Laureatw, informatory Olimpiady
i tematy zawodw,
listy Laureatw i ich opiekunw,
dokumentacj statystyczn i finansow.
Administratorem danych osobowych Uczestnikw
Olimpiady jest Filmoteka Narodowa Instytut
Audiowizualny z siedzib przy ul. Wabrzyska 3/5,
02-739 Warszawa, tel. (22) 845 50 74, fax (22) 646
53 73, e-mail: olimpiada@fn.org.pl.
Podanie danych osobowych wskazanych w zgo-
szeniu uczestnictwa jest dobrowolne, niemniej
jednak stanowi warunek udziau w Olimpiadzie.
Dane osobowe Uczestnikw Olimpiady s prze-
twarzane zgodnie z ustaw z 29 sierpnia 1997 r.
o ochronie danych osobowych (t.j. Dz. U. z 2015
r. poz. 2135, z pn. zm.), wycznie w celu prze-
prowadzenia oraz zapewnienia transparent-
noci wynikw Zawodw. Uczestnicy Olimpiady
maj prawo dostpu do swoich danych oraz ich
poprawiania.
5. Wszelkie informacje dotyczce: procesu reje-
stracji, warunkw uczestnictwa i przebiegu
Olimpiady s zamieszczane na stronie inter-
netowej Olimpiady, ktra jest podstawowym
kanaem komunikacji midzy Organizatorem
i Uczestnikami.
6. Niniejszy Regulamin obowizuje od 30 czerwca
2017 r.
Wana informacja dodatkowa
Zasady przyjmowania Laureatw i Finalistw
stopnia centralnego na studia wysze okrelane
s przez uczelnie i podawane do wiadomoci
publicznej w sposb zwyczajowo przyjty w danej
uczelni. Z roku na rok mog one ulega zmianie,
dlatego Uczestnicy Olimpiady, a w szczeglnoci
ci, ktrzy nie zdaj egzaminu maturalnego w tym
samym roku, w ktrym otrzymuj tytu Laureata lub
Finalisty, zobowizani s do samodzielnego spraw-
dzania informacji dotyczcych przyj olimpijczykw
na studia.
13
 ZAKRES
TEMATYCZNY
OLIMPIADY
Rozwj rodzajw i gatunkw filmowych
w rnych okresach historycznych.
Kino autorskie a kino gatunkw.
Osobowoci polskiego kina.
Gwne nurty i kierunki w polskim kinie np.:
socrealizm, szkoa polska, kino moralnego
niepokoju, nurt obrachunkw ze stalinizmem,
kino lektur szkolnych, trzecie kino polskie, kino
poprzeomowe, Pokolenie 2000.
rodki filmowego wyrazu.
Wkad Polakw w rozwj kinematografii na
przeomie XIX/XX w.
Historia kina polskiego.
Festiwale i nagrody filmowe (polskie
i wiatowe).
Instytucje wspierajce polsk twrczo
filmow.
Audiowizualne repozytoria cyfrowe w Polsce.
Dokonania polskich twrcw filmowych na
arenie midzynarodowej.
Od pomysu do premiery. Zawody filmowe
i etapy powstawania filmu.
14
Wzajemne relacje popkultury i filmu.
Wpyw estetyki nowych mediw na jzyk
filmu.
Etyka w filmie dokumentalnym.
Etyka i jzyk przekazu dziennikarskiego.
Specyfika podstawowych rodzajw
i gatunkw dziennikarskich.
System medialny w Polsce.
Cechy komunikacji masowej i komunikowania
publicznego.
Osobowoci polskiego dziennikarstwa.
Metody i techniki komunikacji.
Instytucje polskiego systemu medialnego.
Konwergencja mediw we wspczesnym
dziennikarstwie i filmie.
Symplifikacja przekazw medialnych.
Sztuka retoryki i rne techniki komunikacji
spoecznej.
Perswazja i manipulacja w mediach.
Reklama i PR jako procesy komunikacji.
Wpyw kultury na teksty reklamowe.
 BIBLIOGRAFIA
Obowizujce zagadnienia i filmografia oraz zalecana bibliografia I Etap Olimpiady
Zagadnienia
1. Z zakresu wiedzy o filmie:
Historia polskiego kina.
rodki filmowego wyrazu.
Rozwj rodzajw i gatunkw filmowych
w rnych okresach historycznych.
Od pomysu do premiery. Zawody filmowe
i etapy powstawania filmu.
Osobowoci polskiego kina.
Festiwale i nagrody filmowe (polskie i wiatowe).
Zalecana bibliografia
1. Z zakresu wiedzy o filmie:
Bordwell D., Thompson K., Film Art. Sztuka
filmowa. Wprowadzenie, Warszawa 2010.
EKRANy 3-4(13-14)/2013 (Festiwale filmowe,
cz: Temat numeru).
Hollender B., Od Wajdy do Komasy, Warszawa
2014.
Hollender B., Od Kutza do Czekaja, Warszawa
2016.
Klejsa K., Nurczyska-Fidelska E., Sitarski P.,
KysT., Kino bez tajemnic, Warszawa 2009.
Lubelski T., Historia kina polskiego, Krakw
(dwa wyd.: 2009 lub 2015).
Nurczyska-Fidelska E. (red.), Kino polskie
wtrzynastu sekwencjach, Krakw 2005.
Przylipiak M., Kino stylu zerowego. Z zagadnie
estetyki filmu fabularnego, Gdask 1994.
Wysocki G., Epidemia chronicznej serialozy,
Dwutygodnik, wyd. 60/07-201,
http://www.dwutygodnik.com/artykul/2395-
-epidemia-chronicznej-serialozy.html
(dostp: 2017.05.30)
2. Z zakresu komunikacji spoecznej:
Sztuka retoryki i rne techniki komunikacji
spoecznej.
Perswazja i manipulacja w mediach.
Specyfika podstawowych rodzajw i gatunkw
dziennikarskich.
Instytucje polskiego systemu medialnego.
Osobowoci polskiego dziennikarstwa.
2. Z zakresu komunikacji spoecznej:
Bortnowski S., Warsztaty dziennikarskie,
Warszawa 2013.
Chudziski E. (red.), Sownik wiedzy o mediach,
Bielsko-Biaa 2009.
Kuziak M., Jak mwi, rozmawia, przemawia?,
Bielsko-Biaa 2008.
Pisarek W., O mediach i jzyku, Krakw 2007.
Pokorna-Ignatowicz K. (red.), Polski system
medialny 1989-2011, Krakw 2013.
https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/
handle/11315/6423/Polski%20system%20
medialny_PokornaIgnatowicz_Katarzyna_2013.
pdf?sequence=1
Wojtak M., Analiza gatunkw prasowych,
Lublin 2008.
15
 Filmy z Filmoteki Szkolnej wedug lekcji
Kino myli
Krzysztof Zanussi: Struktura krysztau [74]
Zbigniew Rybczyski: Tango [8]
Sia symbolu
Andrzej Wajda: Popi i diament [97]
Feliks Falk: nowela w TVP Solidarno,
Solidarno (etiuda pt. Krtka historia jednej
tablicy) [5]
Grzegorz Skurski: Chleb [10]
Rozdroa historii
Andrzej Wajda: Czowiek z marmuru [153]
Pawe Kdzierski: Dokd? [1605]
Zapisy przeszoci
Maciej Drygas: Usyszcie mj krzyk [46]
Dariusz Jaboski: Fotoamator [55]
Wok narodowych stereotypw
Andrzej Munk: Eroica [78]
Julian Antoniszczak: Ostry film zaangaowany [7]
Gorzki miech
Andrzej Munk: Zezowate szczcie [107]
Daniel Szczechura: Fotel [5]
W krzywym zwierciadle
Andrzej Kondratiuk: Hydrozagadka [70]
Julian Antoniszczak: Polska kronika non-came-
rowa Nr. 1 [10]
Portrety zbiorowoci
Kazimierz Kutz: Sl ziemi czarnej [100]
Grzegorz Pacek: Jestem zy [29]
Midzy fikcj a rzeczywistoci
Wojciech Marczewski: Ucieczka z kina Wolno
[87]
Grzegorz Koncewicz: Exit [10]
Polecane witryny
1. www.filmotekaszkolna.pl
2. www.akademiapolskiegofilmu.pl
3. www.edukacjafilmowa.pl
4. http://www.bbc.co.uk/polish/specials/1712_guide_festivals/index.shtml (dostp: 2017.05.30)
5. http://www.imdb.com/awards-central/ (dostp: 2017.05.30)
16
Kino o kinie
Krzysztof Kielowski: Amator [117]
Marcel oziski: wiczenia warsztatowe [12]
Malarskie inspiracje
Andrzej Wajda: Brzezina [99]
Piotr Dumaa: agodna [11]
Esej filmowy
Krzysztof Zanussi: Iluminacja [87]
Grzegorz Krlikiewicz: Prekursor [18]
W krgu tradycji romantycznej
Julian Antoniszczak: Pan Tadeusz. Ksiga I.
Gospodarstwo [10]
Tadeusz Konwicki: Lawa [129]
Na styku kultur
Tadeusz Konwicki: Dolina Issy [102]
Wojciech Staro: Syberyjska lekcja [58]
Nowe szaty mitu
Zdzisaw Kuda: Syzyf [8]
Andrzej Wajda: Kana [91]
Akcja, fabua, widowisko
Wojciech Jerzy Has: Rkopis znaleziony w
Saragossie [177]
Zbigniew Rybczyski: Oj! Nie mog si
zatrzyma! [10]
Czowiek religijny
Tomasz Bagiski: Katedra [7]
Krzysztof Kielowski: Dekalog, 1 [53]
Micha Waszyski: Dybuk [100]
Moje korzenie
Jacek Bawut: Kraj urodzenia [26]
Andrzej Wajda: Ziemia obiecana [179]
Filmy wraz z opracowaniami s dostpne na stronie
www.filmotekaszkolna.pl.
Zalecana bibliografia II Etap Olimpiady3
Zalecana bibliografia
1. Z zakresu wiedzy o filmie
Folga-Januszewska D., (koncepcja, tekst
iopracowanie), Ach! Plakat filmowy w Polsce,
Olszanica 2000.
Koodyski A., Zarbski K.J. (red.), Historia kina.
Wybrane lata, Warszawa 1998.
Kosecka B., Piotrowska A., Kocoowski W.,
Panorama kina najnowszego 1980-1995,
Krakw 1997.
Lubelski T., Sowiska I., Syska R.(red.), Historia
kina, Tom I-III, Krakw 2009-2015.
Paewski J., Historia filmu. Wyd. V poszerzone,
Warszawa 2001.
Sitkiewicz P., Polska szkoa animacji, Gdask
2011.
Wojnicka J., Katafiasz O., Sownik wiedzy
ofilmie, Bielsko-Biaa 2005.
2. Z zakresu wiedzy o mediach
Kluszczyski R.W., Estetyka sztuki nowych
mediw, medialarts.pl,
http://www.medialarts.pl/download/skrypty/
Estetyka-sztuki-nowych-mediow.pdf
(dostp: 2016.09.07).
Lipszyc J. (red.), Cyfrowa przyszo. Edukacja
medialna i informacyjna w Polsce raport
otwarcia, Warszawa 2012,
https://nowoczesnapolska.org.pl/wp-content/
uploads/2012/01/Raport-Cyfrowa-
Przysz%C5%82o%C5%9B%C4%87-.pdf
(dostp: 2016.06.05).
Macioek D., Poleszak D., Wpyw manipulacji
medialnej na ksztatowanie si tosamoci
wspczesnej modziey, Kultura Media
Teologia 2014 nr 19, s. 45-59,
http://www.kmt.uksw.edu.pl/media/pdf/
kmt_2014_19_maciolek_poleszak.pdf
(dostp: 2016.09.07).
3. Z zakresu komunikacji spoecznej
Bauer Z., Chudziski E., Dziennikarstwo i wiat
mediw. Nowa edycja, Krakw 2012.
Benedikt A., Reklama jako proces komunikacji,
Wrocaw 2004.
Budzyski W., Public relations strategia
inowe techniki kreowania wizerunku,
Warszawa 2008.
Dobek-Ostrowska B., Polski system medialny
na rozdrou: media w polityce, polityka w
mediach, Wrocaw 2011.
Goban-Klas T., Media i komunikowanie
masowe, Warszawa 2005.
Hartley P., Komunikowanie interpersonalne,
Wrocaw 2006.
3 Na II Etapie Olimpiady obowizuje bibliografia z I Etapu, rozszerzona o wymienione pozycje.
Leathers D. G., Komunikacja niewerbalna,
Warszawa 2007.
Skworz A., Nizioek A. (red.), Biblia dziennikar-
stwa, Krakw 2010.
Wjcik K., Public Relations. Wiarygodny dialog
zotoczeniem, Warszawa 2015.
Wszoek M., Reklama. Operacjonalizacja pojcia,
Krakw 2015.
4. W krgu kina wartoci
Autorzy kina europejskiego, (oprac. zbiorowe),
t. I - VI, Krakw, Warszawa 2003-2011 (samo-
dzielnie wybrane artykuy).
Autorzy kina polskiego, (oprac. zbiorowe),
t.I-III, Krakw 2003-2007 (samodzielnie
wybrane artykuy).
Helman A., Akira Kurosawa, Warszawa 1970.
* Kornacki K., Kino polskie wobec katolicyzmu,
Gdask 2005.
Kornatowska M., Federico Fellini (wyd.
dowolne).
Kulig A., Spotkanie etyki i filmu w twrczoci
Krzysztofa Kielowskiego,
http://www.akademiapolskiegofilmu.pl/pl/
historia-polskiego-filmu/artykuly/spotkanie-
etyki-i-filmu-w-tworczosci-krzysztofa-
kieslowskiego/63 (dostp: 2017.05.30).
Kumierczyk S., Ksiga filmw Andrieja
Tarkowskiego, Warszawa 2012.
* Kumierczyk S., Zagubieni w drodze: film
fabularny jako obraz dowiadczenia wewntrz-
nego, Warszawa 1999.
Kwartalnik Filmowy 2000/3-4 (etyka i estetyka).
Kwartalnik Filmowy 2016/96 (metafizyka).
Lubelski T. (red.), Kino Krzysztofa Kielowskiego
Krakw 1998.
* Lis M., Figury Chrystusa w Dekalogu
Krzysztofa Kielowskiego, Opole 2007 .
Mka-Malatyska K., Bl istnienia. La Strada
(1954) Federico Felliniego,
http://edukacjafilmowa.pl/la-strada-1954/
(dostp 2017-05-30).
* Marczak M., Niepokj i tsknota, kino wobec
wartoci: o filmach Krzysztofa Zanussiego,
Olsztyn 2011.
Rutkowski R., Stacie si jak dzieci! O twr-
czoci filmowej Andrieja Tarkowskiego, Znak
2007/luty/621,
http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6212007-
rafal-rutkowskistancie-sie-jak-dzieci-o-
tworczosci-filmowej-andrieja-tarkowskiego/
(dostp: 2017.05.30).
17
 * Tes U. (red.), W stron kina filozoficznego,
Krakw 2011.
Wajda: czowiek, kino, polityka
https://youtu.be/qbeN-9ZnWM0
(dostp 2017.05.30).
Wajda A., O polityce, o sztuce, o sobie, wstp,
wybr i ukad tekstw M. Malatyska, Warszawa
2000.
Szczepaski T., Zwierciado Bergmana, Gdask
2007 (lub inne wydanie).
* Workowski A., Refleksja filozofa o kinie wartoci,
http://www.opoka.org.pl/biblioteka/I/IC/
wam_2011_kino_01.html (dostp 2017.05.30).
18
Wspomnienie o Ingmarze Bergmanie audycja
Anna Fuksiewicz, Sezon na Dwjk, Program
Drugi PR, 03.08. 07.
http://www2.polskieradio.pl/_files/2006122809
4816/2007080110454395.mp3
(dostp 2017.05.30).
* Zaremba-Penk J., Lisiecki M. (red.),
Czowieczestwo bez granic : wymiary kultury
w twrczoci Akiry Kurosawy, Bydgoszcz 2015.
Zawiliski S. (red.), Zanussi przemiany,
Wrocaw 2009.
* lektury dodatkowe
Zalecana bibliografia i materiay do wywiadw III Etap Olimpiady4

Zalecana bibliografia
1. Z zakresu wiedzy o filmie
Adamczak M., Globalne Hollywood, filmowa
Europa i polskie kino po 1989 roku, Gdask
2010.
Giycki M., Zmudziski B. (red.), Polski film
animowany, Warszawa 2008.
Gwd A. (red.), Kino po kinie, Warszawa 2010.
Hendrykowska M., Historia polskiego filmu
dokumentalnego t. I-II, Pozna 2015.
Kurz I., Kwiatkowska P., Zaremba . (opr.),
Antropologia kultury wizualnej. Zagadnienia
iwybr tekstw, Warszawa 2012.
Majmurek J., Ronduda . (red.), Kino-Sztuka.
Zwrot kinematograficzny w polskiej sztuce
wspczesnej, Warszawa 2015.
Marecki P., Kino niezalene w Polsce 1989-2009
Historia mwiona, Warszawa 2009.
Talarczyk-Gubaa M., Biay mazur. Kino kobiet w
polskiej kinematografii, Pozna 2013.
Winiewska A.(red.), Polskie kino dokumentalne
1989-2009 Historia polityczna, Warszawa 2011.
2. Z zakresu wiedzy o mediach
Filiciak M., Media, wersja beta, Gdask 2013.
Kopecka-Piech K. (red.), Zmiany medialne i
komunikacyjne. T. 1-2, Gdask 2015.
3. Z zakresu komunikacji spoecznej5
4. W krgu kina wartoci6

Materiay do wywiadw
1. Publikacje ksikowe kana kultowe rozmowy wywiad
Bielas K., Dzianina z misa, Warszawa 2009. z Magorzat Szumowsk,
Grobel L., Sztuka wywiadu. Lekcje mistrza, https://www.youtube.com/
Warszawa 2006. watch?v=WpGfNwCt-5o
Grzela R., Rozum spokornia: rozmowy z twr- kana znani.nam.nieznani wywiad
cami kultury, Warszawa 2000. z Tomaszem Saprykiem,
Wszystko jest lekko dziwne. Jerzy Radziwiowicz https://www.youtube.com/
w rozmowie z ukaszem Maciejewskim, watch?v=mtTuQ1hVtro
Warszawa 2012. Rozmowy poszczeglne: Andrzej Wajda
2. Strony internetowe (dostp 2017.05.30) (ninateka.edu),
kana kultowe rozmowy wywiad ukaszem http://ninateka.pl/film/
Barczykiem, rozmowy-poszczeg-lne-andrzej-wajda
https://www.youtube.com/
watch?v=eHMyNi2_GkQ

4 Na III Etapie Olimpiady obowizuje bibliografia z I i II Etapu, rozszerzona o wymienione pozycje

5 Na III Etapie Olimpiady obowizuje bibliografia przytoczona w czci Z zakresu komunikacji spoecznej wymagana na I i II Etapie
Olimpiady.
6 Na III Etapie Olimpiady obowizuje bibliografia przytoczona w czci W krgu kina wartoci wymagana na II Etapie Olimpiady.

19
 WYBRANE ZAGADNIENIA
Z ZAKRESU TEMATYCZNEGO
OLIMPIADY
Osobowoci polskiego kina
Wybrane zagadnienia
kompozytorzy muzyki filmowej
operatorzy filmowi
scenografowie
scenarzyci
reyserzy
gwiazdy kina midzywojennego
wybitni aktorzy rnych pokole
twrcy polskiej szkoy filmowej
Wymagania z podstawy programowej
1. Jzyk polski
ucze poznaje wybrane filmy z twr-
czoci polskich reyserw (np. Krzysztofa
Kielowskiego, Andrzeja Munka, Andrzeja
Wajdy, Krzysztofa Zanussiego).
Warto przeczyta
Autorzy kina polskiego, (oprac. zbiorowe),
t. I-III, Krakw 2003-2007 (samodzielnie
wybrane artykuy).
Filmoteka Szkolna opracowania
filmoznawcze oraz komentarze filmowe na
temat twrczoci wybranych autorw kina
polskiego (www.filmotekaszkolna.pl)
Hollender B., Od Wajdy do Komasy,
Warszawa 2014.
Przykadowe sowa kluczowe
Andrzejewski Jerzy Bajon Filip Barszczewska
Elbieta Bawut Jacek Bodo Eugeniusz Brandys
Kazimierz Braun Ewa Braunek Magorzata Bugajski
20
twrcy kina moralnego niepokoju
twrcy kina czasu przeomu ustrojowego
osobowoci w polskim kinie xxi w
dokumentalici
kobiety w polskim kinie
polscy twrcy filmowi odnoszcy
midzynarodowe sukcesy.
2. Wiedza o kulturze
ucze zna dwudziestowieczne dziea reprezen-
tujce rne dziedziny sztuki (literatur, archi-
tektur, plastyk, muzyk, teatr, fotografi, film,
sztuk nowych mediw) i dostrzega zwizki
pomidzy nimi.
Hollender B., Od Kutza do Czekaja, Warszawa
2016.
Klejsa K., Nurczyska-Fidelska E., Sitarski P., Kys T.,
Kino bez tajemnic, Warszawa 2009.
Lubelski T., Historia kina polskiego 1895-2014,
Krakw 2015.
Nurczyska-Fidelska E. (red.), Kino polskie
w trzynastu sekwencjach, Krakw 2005.
Ryszard Cybulski Zbigniew wikliska Mieczysawa
Dylewska Jolanta Dymsza Adolf Edelman
Pawe Englert Jan Falk Feliks Fertner Antoni
 Figura Katarzyna Gajos Janusz Harasimowicz
Cezary Has Wojciech Jerzy Holland Agnieszka
Idziak Sawomir Janda Krystyna Jdrusik Kalina
Kaczmarek Jan A.P. Kamiski Janusz Karabasz
Kazimierz Kawalerowicz Jerzy Kdzierzawska
Dorota Kielowski Krzysztof Kilar Wojciech Kolski
Jan Jakub Komasa Jan Komeda-Trzciski Krzysztof
Konwicki Tadeusz Koszaka Marcin Kot Tomasz
Krauze Krzysztof Kulesza Agata Kutz Kazimierz
Lenartowicz Stanisaw Linda Bogusaw Lorenc
Micha apicki Andrzej azarkiewicz Magdalena
epkowska Ilona omnicki Tadeusz oziski Marcel
Wkad Polakw w rozwj kinematografii na przeomie XIX/XX w.
Wybrane zagadnienia
wynalazki Kazimierza Prszyskiego
eseje Bolesawa Matuszewskiego pocztkiem
naukowej refleksji nad filmem
dziaalno operatorska Bolesawa
Matuszewskiego
pierwsze polskie filmy dokumentalne
Anto pierwszy raz w Warszawie pierwszym
polskim filmem fabularnym
Wymagania z podstawy programowej
1. Jzyk polski:
ucze szuka literatury przydatnej do opra-
cowania rnych zagadnie; selekcjonuje j
wedug wskazanych kryteriw (w zasobach
bibliotecznych korzysta zarwno z tradycyj-
nego ksigozbioru, jak i z zapisw multimedial-
nych i elektronicznych, w tym Internetu);
ucze tworzy przedmiotowe bazy danych
zawierajce informacje zdobywane w toku
nauki;
ucze dostrzega i nazywa zwizek midzy
dzieem a sytuacj spoecznohistoryczn
i obyczajami epoki, w ktrej powstao;
Warto przeczyta
Kino klasyczne, Historia kina, T. II, red. T.
Lubelski, I. Sowiska, R. Syska, Krakw 2012.
Kino nieme. Historia kina, T. I, red. T. Lubelski, I.
Sowiska, R. Syska, Krakw 2009.
oziski Pawe Machulski Jan Machulski Juliusz
Marczewski Wojciech Morgenstern Janusz Munk
Andrzej Negri Pola Olbrychski Daniel Pawlikowski
Pawe Penderecki Krzysztof Pieprzyca Maciej
Polaski Roman Preisner Zbigniew Ptak Krzysztof
Rybczyski Zbigniew Seweryn Andrzej Smarzowski
Wojciech Smosarska Jadwiga Sobociski Piotr
Sobociski Witold Starski Allan Starski Ludwik Stuhr
Jerzy Stuhr Maciej Szaflarska Danuta Szapoowska
Grayna Szumowska Magorzata Tyszkiewicz Beata
Wajda Andrzej Wars Henryk Wickiewicz Robert
Zamachowski Zbigniew Zanussi Krzysztof
pionierskie animacje lalkowe Wadysawa
Starewicza
dzki Teatr ywych fotografii braci
Krzemiskich pierwszym staym kinem na
ziemiach polskich
Sfinks Aleksandra Hertza pierwsz polsk
wytwrnia filmow.
2. Wiedza o kulturze:
ucze wskazuje rne funkcje dziea sztuki (np.
estetyczn, komunikacyjn, spoeczn, uyt-
kow, kultow, poznawcz, ludyczn);
3. Historia (gimnazjum):
ucze identyfikuje najwaniejsze wynalazki
i odkrycia XIX w. oraz wyjania nastpstwa
ekonomiczne i spoeczne ich zastosowania;
ucze przedstawia skutki przewrotu technicz-
nego i postpu cywilizacyjnego, w tym dla
rodowiska naturalnego;
ucze przedstawia nowe zjawiska kulturowe,
w tym narodziny kultury masowej i przemiany
obyczajowe.
Lubelski T., Historia kina polskiego 1895-2014,
Krakw 2015.
Wojnicka J., Katafiasz O., Sownik wiedzy o
filmie, Bielsko-Biaa 2005.
21
 Wykad prof. Tadeusza Lubelskiego: Pocztki
kina na ziemiach polskichw ramach Akademii
Polskiego Filmu
Przykadowe sowa kluczowe
aeroskop animacja animacja lalkowa animacja
poklatkowa fotografia Aleksander Herc iluzjon
kamera kinematograf kinetoskop kino jarmarczne
kinoteatr Krzemiscy (Wadysaw i Antoni)
Bolesaw Matuszewski Nowe rdo historii
Etyka i jzyk przekazu dziennikarskiego
Wybrane zagadnienia
wartoci obiektywne i powszechne
w odniesieniu do mediw i dziennikarzy
zapisy Karty Etycznej Mediw i Kodeksu Etyki
Dziennikarskiej Stowarzyszenia Dziennikarzy
Polskich
dziennikarze wobec swoich rozmwcw
i odbiorcw
rola mediw deontologicznych
Wymagania z podstawy programowej:
1. Jzyk polski:
ucze dostrzega w wiecie konflikty wartoci
(np. rwnoci i wolnoci, sprawiedliwoci
i miosierdzia) oraz rozumie rda tych
konfliktw;
ucze stosuje uczciwe zabiegi perswazyjne,
zdajc sobie spraw z ich wartoci i funkcji;
wystrzega si nieuczciwych zabiegw
erystycznych;
ucze dostrzega zwizek jzyka z obrazem
wiata;
ucze dostrzega zwizek jzyka z wartociami,
rozumie, e jzyk podlega wartociowaniu,
(np. jzyk jasny, prosty, zrozumiay, obrazowy,
pikny), jest narzdziem wartociowania,
a take rdem poznania wartoci (utrwa-
lonych w znaczeniach nazw wartoci, takich
jak: dobro, prawda, pikno; wiara, nadzieja,
mio; wolno, rwno, braterstwo; Bg,
honor, ojczyzna; solidarno, niepodlego,
tolerancja);
ucze dostrzega obecne w utworach literac-
kich oraz innych tekstach kultury wartoci naro-
dowe i uniwersalne;
22
http://www.akademiapolskiegofilmu.
pl/pl/historia-polskiego-filmu/
archiwum-wykladow/256/256
B. Matuszewskiego obturator oywione foto-
grafie Pikna Lukanida pionierzy kina pleograf
Kazimierz Prszyski Wadysaw Starewicz
wytwrnia filmowa Sfinks
zjawisko tabloidyzacji
rodzaje i funkcje komunikatw medialnych
rodzaje komunikowania midzyludzkiego
manipulacja medialna jej formy, techniki
i wpyw na odbiorcw
wolno sowa a wolno mediw
nieuczciwe zabiegi retoryczne
nowe gatunki dziennikarskie.
ucze wskazuje zwizki midzy rnymi
aspektami utworu (estetycznym, etycznym
i poznawczym);
ucze rozpoznaje specyfik tekstw publicy-
stycznych (artyku, felieton, reporta) (...); odczy-
tuje zawarte w odbieranych tekstach infor-
macje zarwno jawne, jak i ukryte;
ucze zna pojcie aktu komunikacji jzykowej
i wskazuje jego skadowe (nadawca, odbiorca,
kod, komunikat, kontekst), dostrzega i omawia
wspczesne zmiany modelu komunikacji jzy-
kowej (np. rnice midzy tradycyjn komu-
nikacj ustn lub pisan a komunikacj przez
Internet);
ucze rozpoznaje i nazywa funkcje tekstu
(informacyjn, poetyck, ekspresywn, impre-
sywn w tym perswazyjn);
ucze rozpoznaje manipulacj jzykow
w tekstach reklamowych (...);
ucze wskazuje rne sposoby wyraania
wartociowa w tekstach.
2. Wiedza o spoeczestwie:
ucze wyjania, jakimi zasadami etycznymi
powinny si kierowa media i ocenia przykady
 kontrowersyjnych dziaa dziennikarzy
i mediw;
ucze krytycznie analizuje przekazy medialne,
oceniajc ich wiarygodno i bezstronno oraz
odrniajc informacje od komentarzy;
ucze wyjania, na czym polega zasada
wolnoci sowa, i wskazuje na przypadki jej
naduycia.
3. Etyka (zagadnienia):
Wymiar moralny ycia czowieka. Zdolno
rozpoznawania wartoci i powszechne denie
Warto przeczyta
Bortnowski S., Warsztaty dziennikarskie,
Warszawa 2013.
Chudziski E. (red.), Sownik wiedzy o mediach,
Bielsko-Biaa 2009.
Moralno kamery komentarz filmoznawczy
prof. T. Lubelskiego oraz opracowania
filmoznawcze zawarte w lekcji nr 2 Filmoteki
Szkolnej.
Goban-Klas T., Media i komunikowanie
masowe, Warszawa 2005.
Hartley P., Komunikowanie interpersonalne,
Wrocaw 2006.
Kuziak M., Jak mwi, rozmawia,
Przykadowe sowa kluczowe
czwarte wadza erystyka etyka dziennikarska etyka
zawodowa godno czowieka Hiena Roku info-
tainment informator kodeksy filmowe kodeksy
postpowania mediw Krajowa Rada Radiofonii
i Telewizji Laur Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich
lojalno manipulacja media masowe netykieta
niezaleno dziennikarska nowomowa ochrona
danych osobowych odbiorca masowy perswazja
piramida komunikacji Denisa McQuaila plagiat
pluralizm mediw prawda prawo autorskie
prawo do informacji prawo do prywatnoci prawo
System medialny w Polsce
Wybrane zagadnienia:
transformacja systemu medialnego w Polsce
po 1989 r.
rynek prasowy, radiowy, telewizyjny i nowych
mediw
do dobra. wiadomo moralna. Rola sumienia
w prawidowym rozwoju wewntrznym. Sdy
i oceny moralne. Przykady patologii w zakresie
wiadomoci moralnej.
Problem manipulacji. Obecno dobra i za we
wspczesnej kulturze.
Moralne aspekty pracy i rnych dziedzin
ycia publicznego. Etyki zawodowe. Przykady
kodeksw etycznych. Korupcja jako negatywne
zjawisko naruszajce kodeksy etyczne.
przemawia?, Bielsko-Biaa 2008.
Macioek D., Poleszak D., Wpyw manipulacji
medialnej na ksztatowanie si tosamoci
wspczesnejmodziey, Kultura Media
Teologia 2014 nr 19, s. 45-59
(http://www.kmt.uksw.edu.pl/media/pdf/
kmt_2014_19_maciolek_poleszak.pdf)
Leathers D. G., Komunikacja niewerbalna,
Warszawa 2007.
Pisarek W., O mediach i jzyku, Krakw 2007
Skworz A., Nizioek A. (red.), Biblia
dziennikarstwa, Krakw 2010.
wasnoci prawo propaganda punkt widzenia
Rada Etyki Mediw redundancja retoryka stronni-
czo sumienno tabloidyzacja techniki manipu-
lacji tendencyjno wiarygodno wadza mediw
wasno intelektualna wolno mediw wolno
sowa zasada obiektywizmu zasada oddzielania
informacji od komentarza zasada pierwszestwa
dobra odbiorcy zasada prawdy zasada szacunku
i tolerancji zasada uczciwoci zasada wolnoci
i odpowiedzialnoci
media publiczne, spoecznociowe i prywatne
media wyznaniowe
media mniejszoci etnicznych
media lokalne, regionalne, niszowe
23
 uwarunkowania ekonomiczne funkcjonowania
mediw w Polsce finansowanie mediw,
koncerny medialne, koncentracja kapitau,
kapita zagraniczny w mediach w Polsce
agencje informacyjne rodzaje, formy dziaalnoci
Wymagania z podstawy programowej
1. Jzyk polski:
ucze zna pojcie znaku i systemu znakw;
uzasadnia, e jzyk jest systemem znakw;
rozrnia znaki werbalne i niewerbalne, ma
wiadomo ich rnych funkcji i sposobw
interpretacji;
ucze zna pojcie aktu komunikacji jzykowej
i wskazuje jego skadowe (nadawca, odbiorca,
kod, komunikat, kontekst), dostrzega i omawia
wspczesne zmiany modelu komunikacji jzy-
kowej (np. rnice midzy tradycyjn komu-
nikacj ustn lub pisan a komunikacj przez
Internet);
ucze rozpoznaje i nazywa funkcje tekstu
(informacyjn, poetyck, ekspresywn, impre-
sywn w tym perswazyjn).
2. Wiedza o kulturze:
ucze wymienia rone formy mediw kultury
(sowo mwione, pismo, ksika, obraz
malarski, fotografia, film, program telewi-
zyjny, spektakl teatralny) oraz uycia (nowe
Warto przeczyta
Bauer Z., Chudziski E., Dziennikarstwo i wiat
mediw. Nowa edycja, Krakw 2012.
Dobek-Ostrowska B., Polski system medialny
na rozdrou: media w polityce, polityka w
mediach, Wrocaw 2011.
Goban-Klas T., Media i komunikowanie
masowe, Warszawa 2005.
Przykadowe sowa kluczowe
anonimowo baka informacyjna blog chmura
cenzura crowdfunding demokratyczny ad
medialny dziennik edutainment ekonomia daru
Europejska Karta Mediw Europejska Konwencja
o Telewizji Ponadgranicznej formatowanie mediw
gazeta GIODO hakowanie hipertekst infogra-
fika informacja komercjalizacja mediw koncerny
medialne konwergencja mediw kwartalnik
licencjonowanie media gwnego nurtu media
komercyjne media spoeczne media spoecz-
nociowe media publiczne miesicznik misja
mediw publicznych monopol informacyjny
24
najpopularniejsze dzienniki, tygodniki,
miesiczniki oraz portale internetowe
opiniotwrcza rola mediw
ustawa o radiofonii i telewizji.
media, media masowe, media interaktywne,
multimedia);
ucze samodzielnie wyszukuje informacje na
temat kultury w ronych mediach, bibliotekach.
3. Wiedza o spoeczestwie:
ucze ocenia zasoby internetu z punktu
widzenia rzetelnoci i wiarygodnoci informa-
cyjnej; wiadomie i krytycznie odbiera zawarte
w nich treci;
ucze charakteryzuje spoeczno-gospodarcze
i techniczne skutki rewolucji naukowo-tech-
nicznej, rozpoznajc osignicia nauki i techniki
drugiej poowy XX w.;
ucze analizuje obieg informacji w spoecze-
stwie XX-wiecznym; charakteryzuje znaczenie
nowych form w komunikacji spoecznej,
z uwzgldnieniem radia, telewizji, filmu
i Internetu; analizuje, w jaki sposb dostpne
czowiekowi formy przekazu wpywaj na tre
przekazu.
Kopecka-Piech K. (red.), Zmiany medialne i
komunikacyjne. T. 1 2, Gdask 2015.
Pokorna-Ignatowicz K. (red.), Polski system
medialny 1989-2011, Krakw 2013.
Skworz A., Nizioek A. (red.), Biblia
dziennikarstwa, Krakw 2010.
monopol wydawniczy nowy ad informacyjny
opinia publiczna pluralizm mediw pluralizm
rde informacji polityka medialna portal pozy-
cjonowanie prasa radio Robotnicza Spdzielnia
Wydawnicza Prasa-Ksika-Ruch rynek czytelnika
rynek nadawcy rynek reklamodawcy sieciowanie
mediw selekcja informacji serwis internetowy
telewizja TIK transmedialno tygodnik wiary-
godno informacji wolne licencje wolny dostp
wymiana plikw wyszukiwanie informacji zagro-
enia w internecie zawd dziennikarza
Instytucje polskiego systemu medialnego
Wybrane zagadnienia
zadania i kompetencje Krajowej Rady
Radiofonii i Telewizji
rola Rady Mediw Narodowych
operatorzy sieci telefonii komrkowej
operatorzy dostpu do internetu
operatorzy telewizji kablowej i satelitarnej
wybrane koncerny medialne dziaajce w
Polsce, np.: Agora SA, Ringier Axel Springer
Polska, Bauer Media, holding medialno-
rozrywkowy Grupa ITI, Polsat, Eurozet
misja i oferta mediw publicznych: TVP SA
iPolskiego Radia SA
Wymagania z podstawy programowej
1. Wiedza o kulturze:
ucze charakteryzuje podstawowe media
kultury (sowo, obraz, dwik, widowisko);
ucze samodzielnie wyszukuje informacje na
temat kultury w ronych mediach, bibliotekach.
2. Wiedza o spoeczestwie:
ucze opisuje funkcje mediw w pastwie
demokratycznym i niedemokratycznym (na
wybranych przykadach);
ucze uzasadnia znaczenie niezalenoci i plura-
lizmu mediw; ocenia skutki ich ograniczania;
Warto przeczyta
Dobek-Ostrowska B., Polski system medialny
na rozdrou: media w polityce, polityka
w mediach, Wrocaw 2011.
Pokorna-Ignatowicz K. (red.), Polski system
medialny 1989-2011, Krakw 2013,
Przykadowe sowa kluczowe
Agora SA Bauer Media CBOS Dworak Jan Fakt
Gazeta Polska gazeta.pl Gazeta Wyborcza Go
Niedzielny Interia.pl ITI Krajowa Rada Radiofonii
i Telewizji Ministerstwo Cyfryzacji nadawca
prywatny nadawca publiczny nadawca spoeczny
Netflix Newsweek Polska Niedziela OBOP
Onet.pl Polityka Polsat Radio Zet Radio Zote
najpopularniejsze kanay telewizyjne, stacje
radiowe, portale internetowe (informacyjne i
tematyczne)
zadania Zwizku Autorw i Producentw
Audiowizualnych
kompetencje Urzdu Ochrony Konkurencji i
Konsumentw
zaoyciele i redaktorzy naczelni czoowych
mediw w Polsce.
ucze wymienia podstawowe zadania Krajowej
Rady Radiofonii i Telewizji (...);
ucze przedstawia najwaniejsze media
w Polsce i na wiecie (odbiorcy, zasig,
forma przekazu, orientacja ideologiczna, typ
wasnoci); charakteryzuje wybrane media
lokalne;
ucze charakteryzuje pras wielkonakadow
i ocenia jej rol w debacie publicznej.
https://repozytorium.ka.edu.pl/
bitstream/handle/11315/6423/Polski%20
system%20medialny_PokornaIgnatowicz_
Katarzyna_2013.pdf?sequence=1
(dostp 4.06.2017)
Przeboje Rada Mediw Narodowych Ringier Axel
Springer Polska RMF FM Rzeczpospolita Solorz
ak Zygmunt Superstacja Tok FM TVN TVP SA
TV Republika TV Trwam Tygodnik Do Rzeczy
Tygodnik Powszechny UOKiK Walter Mariusz
Wejchert Jan Wirtualna Polska WirtualneMedia.pl
Wprost W sieci
25
 KRYTERIA OCENY
PRAC UCZESTNIKW
OLIMPIADY
Kryteria oceny analizy i interpretacji plakatu

Plastyczne rodki wyrazu
artystycznego
kompozycja (0-2 pkt.)
kolorystyka (0-2 pkt.)
ksztaty/obiekty/postacie (0-2 pkt.)
liternictwo (0-1)
ANALIZA
Zastosowane rodki wyrazu Funkcje zastosowanych
artystycznego na plakacie: rodkw wyrazu artystycznego
1 punkt za nazwanie kompozycji 1 punkt za nazwanie jej funkcji
1 punkt za nazwanie kolorystyki 1 punkt za wskazanie jej funkcji
1 punkt za wskazanie domi-
nujcych ksztatw, obiektu/ 1 punkt za okrelenie funkcji
obiektw
1 punkt za nazwanie liternictwa i wskazanie jego funkcji

Zastosowane rodki wyrazu Funkcje zastosowanych

Inne rodki wyrazu artystycznego
artystycznego na plakacie rodkw wyrazu
1 punkt za wskazanie przynaj-
Symbole (0-2 pkt.) 1 punkt za nazwanie funkcji
mniej jednego symbolu
Aluzje i nawizania kulturowe (0-2 pkt.)

INTERPRETACJA
Sformuuj hipotez interpretacyjn plakatu i uzasadnij j dwoma argumentami. (0-4 pkt.)

Zasady przyznawania punktw za interpretacj:

0-1 punkt sformuowanie hipotezy interpretacyjnej
0-2 punkty sformuowanie 2 argumentw (1 punkt za kady argument)
0-1 punkt poprawno jzykowa (dopuszczalne 3 bdy bez rozrniania kategorii)

SUMA PUNKTW (0-15)

zawartym w utworze i czy jest spjna (tzn. obej-

Kryteria oceny analizy i interpretacji
sceny filmowej
C. (0-6 pkt.) Koncepcja interpretacyjna jest pomy-
sem na odczytanie fragmentu filmu w kontek-
cie caego utworu, moe by wyraona np.
w postaci tezy lub hipotezy interpretacyjnej lub
moe wynika z caociowej wymowy pracy.
Ocenia si j ze wzgldu na to, czy koncepcja inter-
pretacyjna znajduje potwierdzenie w materiale
muje i czy w cao odszukane przez piszcego
sensy utworu). Ocenie podlega, czy Uczestnik
dociera do sensw niedosownych interpretowa-
nego utworu, czy czyta go jedynie na poziomie
dosownym. Koncepcja jest niespjna, gdy jest
fragmentaryczna, gdy zawiera luno powizane,
niepowizane lub wzajemnie wykluczajce si
odczytania sensu utworu. Brak koncepcji to brak
ladw poszukiwania sensu utworu, praca nie
jest analiz i interpretacj, lecz np. streszczeniem.

26
D. (0-15 pkt.) Uzasadnienie tezy interpretacyjnej
jest oceniane ze wzgldu na to, czy jest trafne
i czy jest pogbione. Uzasadnienie trafne
zawiera wycznie powizane z utworem argu-
menty za odczytaniem sensu dziea. Argumenty
musz wynika ze sfunkcjonalizowanej analizy,
to znaczy wywodzi si z formy i treci tekstu.
Uczestnik wykazuje si wiedz funkcjonaln
z zakresu filmowych rodkw wyrazu (wskazuje
i nazywa filmowe rodki wyrazu oraz okrela ich
funkcje w analizowanym fragmencie filmu).
Uzasadnienie jest czciowo trafne, jeli w pracy
zosta sformuowany przynajmniej jeden argu-
ment powizany z utworem i wynikajcy ze sfunk-
cjonalizowanej analizy.
Uzasadnienie jest pogbione, jeli znajduje
potwierdzenie nie tylko w analizowanym frag-
mencie i caym filmie, ale take w kontekstach,
np. historycznym, literackim, filozoficznym, kultu-
rowym (np. twrczo Andrzeja Wajdy, polska
szkoa filmowa, nurty filozoficzne, koncepcje
etyczne itp.). Uczestnik powinien cho czciowo
rozwin przywoany kontekst, aby uzasadni
jego pojawienie si w wypowiedzi.
Uzasadnienie jest niepogbione, gdy Uczestnik
koncentruje si tylko na analizowanym frag-
mencie i nie przywouje kontekstw. Zarwno
liczba, jak i jako argumentw ma wpyw na
ocen pracy.
E. (0-4 pkt.) Poprawno rzeczow ocenia si na
podstawie liczby bdw rzeczowych. Pomyki
(np. w nazwach wasnych lub datach) niewpy-
wajce na koncepcj interpretacyjn uwaa si za
usterki, a nie bdy rzeczowe. Usterki maj rwnie
wpyw na ocen zadania.
F. (0-3 pkt.) Kompozycja jest oceniana ze wzgldu
na funkcjonalno segmentacji i uporzdko-
wanie wywodu. Istotne jest, czy tekst ma prze-
mylan struktur. Naley te wzi pod uwag,
czy w tekcie zostay wyodrbnione jzykowo
i graficznie czci pracy oraz akapity niezbdne
dla jasnego przedstawienia koncepcji interpreta-
cyjnej i uzasadniajcych j argumentw, a take
czy wyodrbnione czci i akapity s logicznie
oraz konsekwentnie uporzdkowane.
G. (0-3 pkt.) Styl tekstu ocenia si ze wzgldu
na stosowno. Styl uznaje si za stosowny
jeli dobr rodkw jzykowych jest celowy
i adekwatny do sytuacji komunikacyjnej i koncepcji
interpretacyjnej.
H. (0-4 pkt.) Poprawno jzykowa i poprawno
zapisu. Poprawno jzykowa oceniana jest ze
wzgldu na liczb i wag bdw jzykowych
(bez podziau na kategorie). Poprawno zapisu
ocenia si ze wzgldu na liczb bdw ortogra-
ficznych i interpunkcyjnych. W przypadku racej
liczby bdw ortograficznych i interpunkcyjnych
praca moe zosta zdyskwalifikowana.
Jeli praca jest krtsza ni zakadana liczba sw (200),
punkty przyznawane bd tylko w kryteriach A, B, C.
Kryteria oceny wywiadu
A. (0-10 pkt.) Ocena wywiadu w formie nagrania
na ywo rozmowy, ktra odbya si midzy
Uczestnikami a zaproszonymi gomi. Naley
wzi pod uwag wykorzystanie informacji
oraz wskazwek, ktre zostay wczeniej podane
osobom Uczestniczcym w Olimpiadzie. Patrz:
Oglne wskazwki przeprowadzania wywiadu.
Dodatkowo naley wzi pod uwag umiejtno
suchania gocia i przygotowanie do przeprowa-
dzonego wywiadu (cytowanie wczeniejszych
wypowiedzi wywiadowanej osoby lub tekstw
napisanych na temat jej twrczoci, szczeglnie
ksiek i artykuw w prasie). Wan umiejt-
no stanowi rwnie zachcanie rozmwcy do
mwienia, przy jednoczesnym panowaniu nad
tematem i zachowaniu dyscypliny czasowej
(wiadomo ram czasowych wywiadu).
B. (0-5 pkt.). Ocena spisanego wywiadu powinna
bra pod uwag dwa aspekty:
ocen zdolnoci do opracowania wywiadu
na ywo w formie tekstu pisanego; unikanie
przepisywania sowo w sowo, umiejtno
celnego parafrazowania wypowiedzi, monta
tekstu (np. dodania pytania, ktre w rozmowie
nie pado, ale rozbija zbyt dug wypowied,
skorygowanie wasnych zbyt dugich lub trud-
nych do rozumienia pyta itd.)
ocen tekstu wywiadu jako autonomicznej
formy dziennikarskiej
Wywiad powinien by oceniony przede wszystkim
ze wzgldu na zachowanie cech kompozycyj-
nych (tytu, lead, tekst waciwy wymagane
cechy formalne, patrz: Oglne zasady napisania
wywiadu [podczas Olimpiady]. Naley zwrci
uwag na spjno wywiadu, nie powinien on
by seri spisanych pyta i odpowiedzi, tytu
i lead ustawiaj cele i tematy przewodnie caego
tekstu. Prawidowo przeprowadzony wywiad
ma charakter dialogu, w ktrym osoba prowa-
dzca rozmow nie czyta przygotowanych wcze-
niej pyta, ale reaguje na wypowiedzi swojego
rozmwcy. Rzecz jasna, wywiad w formie
pisanej nie przypomina naturalnie prowadzonej
rozmowy, tylko, jak pisa Zygmunt Saloni, jest
zapisem na pewno nie dokadnym, ale wyranie
przestylizowanym.
C. (0-3 pkt.) Poprawno rzeczow ocenia si na
podstawie liczby bdw rzeczowych. Pomyki
(np. w nazwach wasnych lub datach) niewpy-
wajce na koncepcj interpretacyjn uwaa si za
usterki, a nie bdy rzeczowe. Usterki maj rwnie
wpyw na ocen zadania.
D. (0-3 pkt.) Kompozycja jest oceniana ze wzgldu
na funkcjonalno segmentacji i uporzdko-
wanie wywodu. Istotne jest, czy tekst ma prze-
mylan struktur. Naley te wzi pod uwag,
czy w tekcie zostay wyodrbnione jzykowo
27
 i graficznie pytania oraz odpowiedzi. Naley
zwrci uwag, aby pytania byy zdecydowanie
krtsze od odpowiedzi, miay charakter otwarty
(nie narzucajcy opinii osobie wywiadowanej).
Dugo wywiadu wynosi 2400 znakw ze
spacjami. W przypadku prac liczcych mniej ni
2400 znakw ze spacjami za kompozycj otrzy-
muje si 0 punktw.
E. (0-2 pkt.) Styl tekstu ocenia si ze wzgldu
na stosowno. Styl uznaje si za stosowny
jeli dobr rodkw jzykowych jest celowy
i adekwatny do sytuacji komunikacyjnej i koncepcji
interpretacyjnej.
F. (0-2 pkt.) Poprawno jzykowa i zapisu.
Poprawno jzykowa oceniana jest ze wzgldu
na liczb i wag bdw jzykowych (bez podziau
na kategorie). Poprawno zapisu ocenia si ze
wzgldu na liczb bdw ortograficznych i inter-
punkcyjnych. W przypadku racej liczby bdw
ortograficznych i interpunkcyjnych praca moe
zosta zdyskwalifikowana.
Kryteria oceny eseju
A. (0-3 pkt.) Dobr odpowiedniego materiau jest
kwesti kluczow dla rzetelnej oceny eseju.
Ucze/uczennica powinien/powinna wybra
zrnicowane produkcje: klasyk i kino wsp-
czesne, dziea wyprodukowane w Polsce oraz
kino wiatowe. Szczeglnie warto zwrci uwag
na siganie po filmy, w ktrych problema-
tyka wyznaczona przez esej bywa realizowana
w sposb przeomowy lub innowacyjny. (0-1)
Wysoko punktowane s teksty kultury, ktre
wychodz poza kinowe propozycje gwnego
nurtu: teatr telewizji, dziea dokumentalne, etiudy
studenckie itd.
Naley wzi pod uwag, czy rozwinite kwestie
cz si w logiczn cao i istniej midzy rodkw jzykowych jest celowy i adekwatny do
nimi czytelne poczenia, a nie stanowi jedynie
zestawu kontrastowo dobranych tytuw, ktre
nie prowadz ze sob adnej formy intertekstual-
nego dialogu. (2-3)
Ucze/uczennica powinien/powinna przywoa
minimum trzy rne teksty kultury. W wyjtko-
wych wypadkach mona pozytywnie oceni prac
niespeniajc tego kryterium, jeli omwione dwa
teksty s wyjtkowo wartociowe poznawczo.
B. (0-10 pkt.) Koncepcja interpretacyjna cile wynika
ze zrozumienia kluczowych sw uytych
w temacie. Ucze/uczennica powinien/powinna
skupi si na poleceniach zawartych w obu
czciach tematu eseju. Naley zwrci uwag,
na ile rnorodne teksty kultury s opisywane/
referowane, a na ile interpretowane lub analizo-
wane, odczytywane w kontekcie symbolicznym,
parabolicznym, czyli niedosownym. (0-5)
Warto zwrci uwag na uywanie poj
z zakresu jzyka filmowego przez uczniw/
28
uczennice, na wiadomo warsztatu technicz-
nego lub konteksty historyczno-filmowe. (0-2)
Przywoywanie kontekstw filmowych, filozo-
ficznych, literackich etc. uznaje si za konieczny
warunek uznania rozwinicia problematyki eseju
za pogbion. (0-3).
DYSKWALIFIKACJA PRACY ZE WZGLDU NA
DOBR MATERIAU I INTERPRETACJ moe
nastpi, jeli wybrane przykady nie s poddane
interpretacji, a np. jedynie opisano ich fabu.
Prac mona zdyskwalifikowa, jeli analizuje
tylko jeden film, niezalenie od trafnoci i jakoci
wybranego przykadu.
C. (0-4 pkt.) Poprawno rzeczow ocenia si na
podstawie liczby bdw rzeczowych. Pomyki
(np. w nazwach wasnych lub datach) niewpy-
wajce na koncepcj interpretacyjn uwaa si
za usterki, a nie bdy rzeczowe. Usterki maj
rwnie wpyw na ocen zadania. Za kade dwa
bdy rzeczowe odejmuje si jeden punkt.
D. (0-3 pkt.) Kompozycja jest oceniana ze wzgldu
na funkcjonalno segmentacji i uporzdko-
wanie wywodu. Istotne jest, czy tekst ma prze-
mylan struktur. Naley te wzi pod uwag,
czy w tekcie zostay wyodrbnione jzykowo
i graficznie czci pracy oraz akapity niezbdne
dla jasnego przedstawienia koncepcji interpreta-
cyjnej i uzasadniajcych j argumentw, a take
czy wyodrbnione czci i akapity s logicznie
oraz konsekwentnie uporzdkowane. Szczegln
uwag zwracamy na zakoczenie, aby miao ono
cechy zamknicia myli i wtkw. (0-2)
Zwracamy uwag na obecno rdtytuw (za
tytu uwaany jest podany w regulaminie temat
eseju, ale jeli ucze/uczennica nada wasny
tytu, podkrelajcy ide jej/jego pracy, mona to
dodatkowo doceni). (0-1)
E. (0-3 pkt.) Styl tekstu ocenia si ze wzgldu na
stosowno. Styl uznaje si za stosowny jeli dobr
sytuacji komunikacyjnej i koncepcji interpreta-
cyjnej. Pozytywnie oceniamy prac, ktra odwo-
uje si do stylu eseju krytycznego, recenzji pog-
biajcej kontekst.
Ze wzgldu na charakter eseju, uznajemy za
adekwatny rwnie styl czciowo stosowny, ktry
pozwala na uywanie kolokwializmw, metafor,
pod warunkiem uzasadnionej funkcjonalnoci.
F. (0-4 pkt.) Poprawno jzykowa i zapisu.
Poprawno jzykowa oceniana jest ze wzgldu
na liczb i wag bdw jzykowych. Poprawno
zapisu ocenia si ze wzgldu na liczb bdw
ortograficznych i interpunkcyjnych. W przypadku
racej (20) liczby bdw ortograficznych i inter-
punkcyjnych praca moe zosta zdyskwalifiko-
wana. Za kade 4 bdy ze wskazanych kategorii
odejmuje si 1 punkt, za 5 bdw 2 punkty, za 7
bdw 3 punkty, od omiu przyznawane jest
zero punktw w tej kategorii.
Kryteria oceny fotokastu
Lp. Kryteria Punktacja

1. Dobr materiaw rdowych, ich trafno, rnorodno 0-3 pkt.

Samodzielne badanie zjawiska oraz opinii innych osb w omawianej dziedzinie
2. 0-3 pkt.
(ankiety, wywiady, sonda itp.), sposb prezentacji wynikw i ich interpretacja
Poprawno merytoryczna i jzykowa
3. 4 bdy jzykowe = 0 punktw w tej kategorii 0-3 pkt.
3 bdy rzeczowe = 0 punktw w tej kategorii

4. Prezentacja wybranego rozwizania/podejcia/strategii, uzasadnienie wyboru 0-3 pkt.

Estetyka wykonania. Rnorodno, dynamika prezentacji fotokastowej,
5. adekwatnie do tematu uyte narzdzia i techniki 0-2 pkt.
Fotokast duszy ni 6 minut = 0 punktw w tej kategorii

6. Oryginalno ujcia tematu 0-6 pkt.

7. SUMA PUNKTW 0-20 pkt.

Kryteria oceny wypowiedzi ustnej oraz
przykadowe pytania
Cz I wypowiedzi ustnej polega na wylosowaniu
przez Uczestnika 1 z puli kilkudziesiciu pyta i odpo-
wiedzi na nie przed Komisj oceniajc (pytania nie
bd wczeniej publikowane). Ucze otrzyma 10min.
na przygotowanie si do odpowiedzi. W trakcie trwania
tej konkurencji, Komisja moe zadawa pytania pomoc-
nicze zwizane z tematem. W II czci wypowiedzi
ustnej Uczestnik otrzymuje pytanie od Komisji doty-
czce zrealizowanego przez niego, podczas II Etapu
Olimpiady, fotokastu. Cao rozmowy nie moe
przekroczy 10 min. Maksymalna liczba punktw do
Punktacja odpowiedzi na wylosowane pytanie:
Lp. Kryteria oceny wypowiedzi ustnej
zdobycia za odpowied na losowane pytanie 28pkt.,
za pytanie dotyczce fotokastu 12 pkt.
Oto przykadowe pytania:
1. Wedug Alicji Helman adaptacja jest twrcz
zdrad. Przypomnij sobie najbardziej zaskakujce
adaptacje dzie literackich i wyjanij mechanizm
adaptacji filmowej.
2. Ustal, jakie wartoci w codziennoci dostrzega
Pawe oziski w swoich filmach dokumental-
nych. Odwoaj si przynajmniej do 2 filmw
z pakietu Filmoteka Szkolna.
3. Hejt internetowy: rda i charakterystyka.
Odwoaj si do wasnych obserwacji i przemyle
na temat cyfrowej rzeczywistoci.
Punktacja

Zgodno wypowiedzi z poleceniem

Odpowied zgodna z poleceniem, wszystkie elementy odpowiedzi poczone s
1. myl przewodni, czc si z treci pytania (4-6 pkt.). 0-6 pkt.
Odpowied czciowo zgodna z poleceniem (1-3 pkt.).
Odpowied niezgodna z poleceniem, nie na temat (0 pkt.).

Ocena merytoryczna wypowiedzi

Wypowied pogbiona (omawiajca konkretne elementy polecenia) (5-8 pkt.).
2. Wypowied powierzchowna (pobiene omwienie wszystkich elementw lub 0-8 pkt.
czci) (1-4 pkt.).
Wypowied nie na temat (0 pkt.).

Samodzielno wypowiedzi
Argumentacja wedug zasad logiki i retoryki (np. hipoteza, argumentowanie,
hierarchia elementw, wnioskowanie) (0-3 pkt.) .
3. Publiczne wygoszenie (ton gosu, donono, wyrazisto) (0-3 pkt.). 0-6 pkt.
Uczestnikom przysuguj cznie dwa pytania naprowadzajce po jednym do
wylosowanego pytania i fotokastu. Trzecie pytanie skutkuje obnieniem oceny o 1
punkt, czwarte o 2 pkt.

29
 Kompozycja wypowiedzi
4. Logiczna segmentacja wypowiedzi (0-2 pkt.). 0-4 pkt.
Wybr i selekcja materiau (0-2 pkt.).

Poprawno merytoryczna i jzykowa

Poprawno jzykowa (0-2 pkt.).
Poprawno merytoryczna (0-2 pkt.).
5. Pomyki (np. w nazwach wasnych lub datach),niewpywajce na koncepcj 0-4 pkt.
interpretacyjn, uwaa si za usterki, a nie bdy rzeczowe. Usterki nie obniaj
punktacji (chyba, e jest ich raco duo; w takiej sytuacji Komisja oceniajca moe
podj decyzj o obnieniu oceny o 1 pkt.).

6. SUMA PUNKTW 0-28 pkt.

Punktacja odpowiedzi na pytanie dotyczce fotokastu:

Lp. Kryteria oceny wypowiedzi ustnej Punktacja

Zgodno wypowiedzi z poleceniem

Odpowied zgodna z poleceniem, wszystkie elementy odpowiedzi poczone s
1. myl przewodni, czc si z treci pytania (1-2 pkt.). 0-2 pkt.
Odpowied czciowo zgodna z poleceniem (1 pkt.).
Odpowied niezgodna z poleceniem, nie na temat (0 pkt.).

Ocena merytoryczna wypowiedzi

Wypowied pogbiona (omawiajca konkretne elementy polecenia) (2-3 pkt.).
2. Wypowied powierzchowna (pobiene omwienie wszystkich elementw lub 0-3 pkt.
czci) (1 pkt.).
Wypowied nie na temat (0 pkt.).

Samodzielno wypowiedzi
Argumentacja wedug zasad logiki i retoryki (np. hipoteza, argumentowanie,
hierarchia elementw, wnioskowanie) (1-2 pkt.).
3. Publiczne wygoszenie (ton gosu, donono, wyrazisto) (0-1 pkt.). 0-3 pkt.
Uczestnikom przysuguj cznie dwa pytania naprowadzajce po jednym do
wylosowanego pytania i fotokastu. Trzecie pytanie skutkuje obnieniem oceny o 1
punkt, czwarte o 2 pkt.

Kompozycja wypowiedzi
4. Logiczna segmentacja wypowiedzi (0-2 pkt.). 0-2 pkt.
Wybr i selekcja materiau (0-2 pkt.).

Poprawno merytoryczna i jzykowa

Poprawno jzykowa (0-2 pkt.).
Poprawno merytoryczna (0-2 pkt.).
5. Pomyki (np. w nazwach wasnych lub datach),niewpywajce na koncepcj 0-2 pkt.
interpretacyjn, uwaa si za usterki, a nie bdy rzeczowe. Usterki nie obniaj
punktacji (chyba, e jest ich raco duo; w takiej sytuacji Komisja oceniajca moe
podj decyzj o obnieniu oceny o 1 pkt.).

6. SUMA PUNKTW 0-12pkt.

30
 PYTANIA TESTOWE
Z PIERWSZEJ EDYCJI
OLIMPIADY7
Pytania z etapu I (szkolnego)
Pytania jednokrotnego wyboru
1. Ktry z wymienionych festiwali filmowych c. schemat scenariusza zawierajcy wytyczne
w Polsce dedykowany jest autorom zdj edytorskie (czcionka, odstpy, forma zapisu)
filmowych? d. podkadka, do ktrej przypity jest scenariusz,
a. Animator wykorzystywana przez reysera podczas pracy
b. Mobile Nowe Horyzonty na planie
c. Camerimage 8. Szwenk to:
d. Transatlantyk a. szybka panorama kamer
2. Festiwal Modzi i Film powicony modym b. wolna panorama kamer
polskim twrcom odbywa si: c. szybka jazda kamery
a. w Zwierzycu d. cicie montaowe pomidzy ostatnim kadrem
b. w Kazimierzu Dolnym a napisami kocowymi
c. w Toruniu 9. Mastershot to:
d. w Koszalinie a. ujcie wykonywane osobicie przez operatora
3. Rozszyfruj funkcjonujcy w publicystyce filmowej filmowego
skrt DKF: b. jedno pene ujcie caej sceny, kadrowane
a. Dom Kultury Filmowej zwykle w planie penym
b. Dialog Kompozytorw Filmowych c. zabieg artystyczny zwizany z punktem
c. Dyskusyjny Klub Filmowy widzenia kamery
d. Druyna Kolorystw Filmowych d. najlepsze ujcie w filmie wskazane przez
4. Celem digitalizacji (ucyfrowienia) nie jest: widzw
a. rekonstrukcja tamy filmowej 10. Zaczone zdjcie bohatera filmu Czowiek
b. archiwizacja tamy filmowej z marmuru zostao wykonane z perspektywy:
c. udostpnienie uytkownikom w sieci a. ptasiej
d. ochrona oryginau przed zniszczeniem b. abiej
5. Co to jest postprodukcja? c. neutralnej
a. przygotowanie filmu do emisji w tv d. rozbienej
b. wykonanie kopii kinowej Fotos dostpny TUTAJ.
c. proces sprzeday nieukoczonego filmu do tv
i kina 11. Na zaczonym zdjciu Jerzy Radziwiowicz
d. etap montau, korekcji barwnej, udwikowienia zosta sfotografowany w planie:
6. Najmniejsza czstka obrazu filmowego to: a. penym
a. kadr b. amerykaskim
b. ujcie c. pzblieniu
d. zblieniu
c. scena
d. sekwencja Fotos dostpny TUTAJ.
7. Storyboard to: 12. Wedug teoretykw, tekst dziennikarski (szcze-
a. tablica, na ktrej wywieszony jest na planie glnie tekst informacyjny) powinien zawiera
filmowym fragment scenariusza, do ktrego odpowiedzi na siedem pyta. S to pytania:
realizowane s zdjcia w danym dniu a. Gdzie? Jak? Dlaczego? W jakim czasie? Po co?
zdjciowym Z kim? Kiedy?
b. scenariusz w formie przypominajcej komiks, b. Kto? Co? Gdzie? Kiedy? Jak? Dlaczego? Co
zawierajcy rozrysowane kolejne kadry filmu z tego wyniko?
7 Odpowiedzi do pyta zamieszczone s w rozdziale Klucz odpowiedzi.

31
 c. Kto? Co? Kogo? Komu? Z kim? O kim? 21. Debiut dugometraowy Krzysztofa Zanussiego
Dlaczego? (1969) nosi tytu Struktura krysztau, poniewa:
d. W jakim stopniu? W jakim zakresie? W jakim a. film odnosi si do procederu przemytu
czasie? W jakim miejscu? Z jakim skutkiem? krysztaw
Z jakim wynikiem? Z jakim zamiarem? b. film opowiada o kruchoci miosnego
13. Najwybitniejszy polski reportaysta, uhonoro- zauroczenia
wany tytuem Dziennikarza Wieku miesicznika c. jeden z bohaterw jest fizykiem zajmujcym
Press: si krysztaami
a. Mariusz Szczygie d. bohaterka filmu, lubi wsuchiwa si
b. Wojciech Jagielski w dwik krysztau.
c. Ryszard Kapuciski 22. Do czyjego malarstwa odwouje si w Brzezinie
d. Artur Domosawski (1970) Andrzej Wajda?
14. Termin media masowe wszed do uycia a. Stanisawa Wyspiaskiego
w wieku: b. Jana Matejki
a. XVIII c. Jacka Malczewskiego
b. XIX d. Andrzeja Wrblewskiego
c. XX 23. Rkopis znaleziony w Saragossie (re. Wojciech
d. XXI J. Has, 1964) ma konstrukcj:
15. Technika manipulacji polegajca na codziennej a. szkatukow
selekcji wydarze, ktre z punktu widzenia b. dygresyjn
mediw s wane i godne pokazania z pomini- c. epizodyczn
ciem innych komunikatw to: d. perswazyjn
a. formatowanie mediw 24. Okrelenie filmy non-kamerowe (filmy,
b. news framing z ktrych syn Julian Antonisz) oznacza:
c. public relations a. filmy krcone na tamie 8 mm
d. ingracjacja b. inscenizacje na scenie z wykorzystaniem
16. Film Defilada Andrzeja Fidyka, pokazujcy reflektorw
totalitaryzm w stanie czystym, krcony by w: c. filmy, z treci malowan bezporednio na
a. Korei Poudniowej tamie
b. Korei Pnocnej d. filmy, z przedmiotami kadzionymi na tamie
c. Chinach i przewietlanymi w krtkim bysku wiata
d. na Kubie 25. Kiedy i gdzie dokona samospalenia bohater
17. Ktra z polskich reyserek modego pokolenia filmu Usyszcie mj krzyk (1990, re. Maciej
otrzymaa Srebrnego Niedwiedzia za reyseri Drygas)?
na Midzynarodowym Festiwalu Filmowym a. podczas obchodw 25-lecia PRL na Placu
w Berlinie: Defilad
a. Magorzata Szumowska b. podczas obchodw 25-lecia PRL na Stadionie
b. Agnieszka Smoczyska Dziesiciolecia
c. Anna Kazejak c. podczas doynek na Placu Defilad
d. Joanna Kopacz d. podczas doynek na Stadionie Dziesiciolecia
18. Ktry polski reyser nie zosta uhonorowany 26. Najwaniejsz instytucj powoan do wspie-
Nagrod Akademii Filmowej (Oscarem)? rania rozwoju oraz promocji polskiej kinemato-
a. Krzysztof Zanussi
grafii jest:
b. Pawe Pawlikowski
a. Polski Instytut Sztuki Filmowej
c. Roman Polaski
b. Stowarzyszenie Filmowcw Polskich
d. Andrzej Wajda
c. Pastwowy Instytut Sztuki Filmowej
19. Do jakiego okresu historycznego odwoywali
d. Narodowy Instytut Audiowizualny
si w pierwszej kolejnoci w tematyce swoich
filmw twrcy Polskiej Szkoy Filmowej? 27. Ktra z poniszych instytucji nie jest wytwrni
a. II wojny wiatowej filmow:
b. stalinizmu a. Studio Munka
c. II Rzeczpospolitej b. Centrum Technologii Audiowizualnych
d. Padziernika 56 c. Iluzjon Filmoteki Narodowej
20. W tle sceny z podpalanym alkoholem w filmie d. Studio Filmw Rysunkowych
Popi i diament (re. Andrzej Wajda, 1958) 28. Jedyne Muzeum Kinematografii w Polsce mieci
pojawia si piosenka: si w:
a. Deszcz, jesienny deszcz a. Warszawie
b. Warszawskie dzieci b. odzi
c. Czerwone maki na Monte Cassino c. Gdasku
d. Hej chopcy, bagnet na bro d. Katowicach

32
29. Najmniejsza dynamiczna jednostka budowy c. Sl ziemi czarnej
obrazu filmowego to: d. Na stray swej sta bd
a. Kadr 37. Dolina Issy to ekranizacja prozy:
b. ujcie a. Tadeusza Konwickiego
c. scena b. Adama Mickiewicza
d. sekwencja c. Jarosawa Iwaszkiewicza
30. Plan amerykaski to: d. Czesawa Miosza
a. sposb kadrowania, gdzie posta widoczna 38. Literackim pierwowzorem Katedry Tomasza
jest od ramion w gr Bagiskiego byo opowiadanie znanego
b. sposb kadrowania, gdzie posta widoczna polskiego pisarza. Ktrego?
jest od poowy nosa w gr a. Stanisawa Lema
c. sposb kadrowania, gdzie posta widoczna b. Jacka Dukaja
jest od okci w gr c. Andrzeja Sapkowskiego
d. sposb kadrowania, gdzie posta widoczna d. Janusza Zajdla
jest od kolan w gr 39. Iluminacj Krzysztofa Zanussiego rozpoczyna
31. Taper to: wywd znanego polskiego uczonego. O kogo
a. dawniej: osoba odpowiedzialna za odpo- chodzi?
wiedni ilo tamy w danym dniu a. Wadysawa Tatarkiewicza
zdjciowym b. Leszka Koakowskiego
b. osoba ilustrujca muzyk fortepianow lub c. Zygmunta Baumana
organow wywietlane filmy nieme d. Aleksandra Wolszczana
c. dawniej: aktor charakterystyczny, grajcy 40. Kto jest gwnym bohaterem Ucieczki z kina
zazwyczaj w westernach Wolno Wojciecha Marczewskiego?
d. dawniej: slangowe okrelenie kierownika a. aktor
planu b. cenzor
32. Arthur Reinhart to: c. sekretarz partii
a. polski scenograf pracujcy za granic d. reyser filmowy
b. autor zdj filmowych 41. Muzyk do Ziemi obiecanej skomponowa:
c. scenarzysta Idy a. Krzysztof Penderecki
d. producent filmowy b. Wojciech Kilar
33. Ktry z bohaterw filmu Krzysztofa c. Mikoaj Grecki
Kielowskiego podj decyzj o rezygnacji ze d. Zbigniew Preisner
swojej pasji filmowania z o przed wyrzdzeniem 42. Film Kana (1957) opisuje prawdziwe
komu krzywdy? dowiadczenie:
a. Jacek azar bohater filmu Krtki film a. Andrzeja Wajdy
o zabijaniu b. Jerzego Andrzejewskiego
b. Witek Dugosz bohater filmu Przypadek c. Jerzego Stefana Stawiskiego
c. Filip Mosz bohater filmu Amator d. Wadysawa Bartoszewskiego
d. Antoni Zyro bohater filmu Bez koca 43. Autorem scenariusza Czowieka z marmuru
34. Ktry z poniej wymienionych filmw Andrzeja (1976, re. Andrzeja Wajdy) by:
Wajdy z pakietu Filmoteka Szkolna by nomino- a. Zbigniew Kamiski
wany do Oscara: b. Aleksander cibor-Rylski
a. Ziemia obiecana c. Agnieszka Osiecka
b. Czowiek z marmuru d. Jerzy Radziwiowicz
c. Kana 44. Ktry reyser filmowy pojawia si w Amatorze
d. Brzezina (1979) Krzysztof Kielowskiego:
35. Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego przyznawana a. Krzysztof Kielowski
jest: b. Andrzej Wajda
a. modym aktorom i aktorkom wyrniajcym c. Krzysztof Zanussi
si wybitn indywidualnoci d. Roman Polaski
b. aktorom wcielajcym si w role teatralne 45. wiczenia warsztatowe (1986) Marcela
odgrywane w przeszoci przez oziskiego traktuj o:
c. Zbigniewa Cybulskiego a. edukacji filmowej
d. aktorom grajcym w komediach b. praktykach studentw prawa w zakadach
romantycznych karnych Dbrowy Grniczej
e. aktorom debiutujcym w filmie fabularnym c. manipulacji audiowizualnej
36. II powstanie lskie byo tematem filmu d. nauczaniu zawodu tokarza
Kazimierza Kutza. Ktrego? 46. Najczciej sprzedawany dziennik w Polsce to:
a. Pera w koronie a. Super Express
b. Paciorki jednego raca b. Gazeta Wyborcza

33
 c. Fakt Gazeta Codzienna
d. Rzeczpospolita
47. Jedna z najlepszych polskich dziennikarek prze-
prowadzajcych wywiady, autorka licznych
ksiek w tym: My, Oni, Byli to:
a. Monika Olejnik
b. Katarzyna Janowska
c. Teresa Toraska
d. Agnieszka Kublik
48. Jak nazywa si jedna z technik aktywnego
suchania polegajca na ujmowaniu zasysza-
nego komunikatu w inne sowa oraz upew-
nieniu si czy dobrze zostalimy zrozumiani:
a. odzwierciedlanie
b. klaryfikacja
c. parafrazowanie
d. potwierdzanie
49. Do informacyjnych gatunkw prasowych nie
zaliczymy:
a. felietonu
b. sprawozdania
c. wzmianki
d. raportu
50. W 1992 roku rozpocza nadawanie stacja tele-
wizyjna naleca do Zygmunta Solorza. Jest to:
a. TVN
b. Telewizja Puls
c. Polsat
d. MTV Polska
51. Melchior Wakowicz nie by autorem ksiki:
a. Wojna futbolowa
b. Na tropach Smtka
c. Bitwa o Monte Casino
d. Ziele na kraterze
52. Technika drzwiami w twarz polega na
zasadzie:
a. zgoda wycofanie, kiedy osoba wywiera-
jca wpyw nie dokonuje ustpstwa na rzecz
drugiej prowokujc j, aby to ona ustpia
b. odmowa wycofanie, kiedy osoba wywie-
rajca wpyw dokonuje ustpstwa na rzecz
drugiej prowokujc j, aby i ona ustpia
c. zgoda i aprobata, kiedy osoba wywierajca
wpyw dokonuje ustpstwa na rzecz drugiej
wiedzc, e ona nie ustpi
d. odmowa parcie do przodu, kiedy osoba
wywierajca wpyw nie dokonuje adnego
ustpstwa na rzecz drugiej
53. Akcja filmu Popi i diament (re. Andrzej
Wajda, 1958) rozgrywa si:
a. w styczniu 1945 roku
b. 8/9 maja 1945 roku
c. pod koniec padziernika 1944 roku
d. podczas powstania w getcie warszawskim
54. Ktry tandem artystyczny zrealizowa swj
pierwszy serial telewizyjny Artyci emitowany
w 2016 roku w TVP2:
a. Krzysztof Warlikowski i Magorzata Szczniak
b. Monika Strzpka i Pawe Demirski
34
c. Grzegorz Jarzyna i Dorota Masowska
d. Magdalena Piekorz i Wojciech Kuczok
Pytania wielokrotnego wyboru
55. Reyser na planie filmowym zajmuje si:
a. kierowaniem prac ekipy technicznej
b. przygotowaniem statystw do pracy na
planie
c. wspprac z operatorem obrazu i sceno-
grafem w zakresie realizacji koncepcji wizu-
alnej filmu
d. kierowaniem prac aktorw zgodnie ze
swoim zamysem artystycznym
56. Na scenografi mog skada si:
a. kostiumy
b. rekwizyty
c. dekoracja
d. przestrze naturalna
57. Wyznacznikami prasowoci tekstu s:
a. przekonanie, i osoby, fakty, przedmioty,
opinie zawarte w tekcie odnosz si wprost
do obiektywnej rzeczywistoci
b. szczegowo
c. dominujca funkcja informacyjna
d. zwizo
58. Ktrzy reyserzy tworzyli filmy w ramach
Polskiej Szkoy Filmowej
a. Marek Piwowski
b. Andrzej Munk
c. Kazimierz Kutz
d. Andrzej Wajda
59. Gwne funkcje artystyczne montau to midzy
innymi:
a. wykorzystanie jak najwikszej czci mate-
riau filmowego nakrconego w okresie
zdjciowym
b. zniwelowanie bdw operatorskich powsta-
ych podczas pracy na planie
c. budowanie pynnoci opowiadania i cigoci
wizualnej pomidzy ujciami
d. rytmizowanie narracji filmu i nadawanie jej
tempa
60. Tygodnikami s pisma:
a. Wprost
b. W sieci
c. Forum
d. Niedziela
Pytania z etapu II (okrgowego)
Pytania zamknite
1. Jedyne Muzeum Plakatu w Polsce znajduje si w:
a. w Wabrzychu
b. we Wrocawiu
c. we Wadysawowie
d. w Warszawie
2. Ktry z poniej wymienionych polskich kompo- c. Zawistowskiego
zytorw muzycznych nie skomponowa muzyki d. Dzidziusia Grkiewicza
do filmu: 11. Bolesaw Matuszewski jest autorem tekstu:
a. Krzysztof Penderecki a. mier kinematografu
b. Krzysztof Komeda-Trzciski b. X Muza
c. Wojciech Blecharz c. Nowe rdo historii
d. Pawe Kukiz d. Fotografia kolorowa
3. Synny cytat Pytania s tendencyjne pochodzi 12. Dwik niediegetyczny to:
z filmu: a. kady dwik pochodzcy z przestrzeni wiata
a. Seksmisja w re. Juliusza Machulskiego przedstawionego
b. Rejs w re. Marka Piwowskiego b. kady dwik pochodzcy spoza przestrzeni
c. Przesuchanie w re. Ryszarda Bugajskiego filmowego opowiadania
d. Bezmiar sprawiedliwoci w re. Wiesawa c. tzw. brudy dwikowe, konieczne do
Saniewskiego usunicia w procesie montau
4. Wynalazc pleografu, czyli aparatu kinematogra- d. dwiki stanowice wycznie dialogi
ficznego sucego rejestracji materiau filmo- i monologi
wego i jego projekcji by: 13. W ktrym studiu filmw animowanych
a. Louis Lumire powstaa seria o przygodach Bolka i Lolka:
b. Kazimierz Prszyski a. Se-Ma-For w odzi
c. Walt Disney b. Studio Miniatur Filmowych w Warszawie
d. Bogusaw Matuszewski c. Studio Filmw Rysunkowych w Bielsku-Biaej
5. Film Kana odwouje si do: d. Studio Filmw Animowanych w Krakowie
a. Krla Leara Williama Szekspira 14. W ktrym roku nadano pierwszy polski program
b. Nie-boskiej komedii Zygmunta Krasiskiego telewizyjny?
c. Boskiej komedii Dantego Alighieri a. 1926 r.
d. powieci Rzeka podziemna, podziemne ptaki b. 1944 r.
Tadeusza Konwickiego c. 1952 r.
6. Muzyk do Noa w wodzie napisa: d. 1966 r.
a. Jerzy Matuszkiewicz 15. Wadysaw Starewicz by twrc pierwszego
b. Krzysztof Komeda-Trzciski w historii filmu:
c. Jan Ptaszyn Wrblewski a. lalkowego
d. Jan Kanty Pawlukiewicz b. bezporedniego
7. Pierwszy akapit artykuu (czsto wyrniony c. barwnego
pogrubion czcionk) to: d. muzycznego
a. korpus 16. Kody ograniczone w komunikacji definiuje si
b. nadtytu jako:
c. lid a. nietrafiajce do ogu przedstawicieli danej
d. zapowied kultury
8. Zasada odwrconej piramidy, ktr zaleca si b. niezrozumiae
stosowa w tekstach dziennikarskich, polega na c. uproszczone, o uboszym sownictwie i prost-
tym, e: szej skadni
a. najwaniejsze informacje umieszcza si na d. abstrakcyjne
kocu tekstu 17. Nauka zajmujca si komunikacj niewerbaln
b. najwaniejsze informacje umieszcza si na czowieka to:
pocztku tekstu a. onomatopeika
c. najwaniejsze informacje pojawiaj si b. dendrozyka
w tytule c. kinezyka
d. najwaniejsze informacje umieszcza si d. antropologia generyczna
w trzecim i czwartym akapicie tekstu 18. W modelu aktu perswazyjnego stworzonym
9. 16 grudnia 1948 roku wadze komunistyczne przez Harolda Lasswella pojawia si pi pyta.
powoay do ycia dziennik, ktry by najwa- Ktre to pytania?
niejsz, oficjaln gazet okresu PRL-u. Nosi on a. Kto? Co? Jakim medium? Do kogo? Z jakim
nazw: skutkiem?
a. Robotnik b. Kto? Gdzie? W jaki sposb? Po co? Kiedy?
b. Trybuna Ludu c. Kto? Co? Gdzie? Dlaczego? Z jakim skutkiem?
c. Dziennik Ludowy d. Kto? Kogo? Czym? Komu? Ile?
d. Sowo Polskie 19. Kim s kobiety w rnym wieku w znanym
10. Film Eroica atakuje: filmie Krzysztofa Kielowskiego:
a. bohaterstwo wojenne a. baletnicami
b. bohaterszczyzn b. wkniarkami

35
 c. fryzjerkami c. Ministerstwo Cyfryzacji
d. urzdniczkami zakadu pogrzebowego d. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa
20. Akcja Doliny Issy dzieje si: Narodowego
a. na Litwie 28. Kto jest autorem koncepcji montau atrakcji
b. na Grnym lsku i montau intelektualnego?
c. w Bieszczadach a. Oeksandr Dowenko
d. na Kaszubach b. Wsiewood Pudowkin
21. Kto by pierwsz gwiazd komediow kina c. Dziga Wiertow
polskiego? d. Siergiej Eisenstein
a. Eugeniusz Bodo 29. Jednym z najsynniejszych japoskich rey-
b. Wodzimierz Neubelt serw filmowych by Akira Kurosawa. Prosz
c. Antoni Fertner
wskaza, ktry z podanych niej filmw nie jest
d. Adolf Dymsza
jego autorstwa.
22. Syn z filmu Takiego piknego syna urodziam
a. Rashomon
jest:
b. Tokijska opowie
a. studentem wydziau operatorskiego szkoy
filmowej c. Tron we krwi
b. studentem wydziau lekarskiego akademii d. Stra przyboczna
medycznej 30. W ktrym roku powsta napisany przez duskich
c. studentem politechniki filmowcw Manifest Dogma?
d. studentem wydziau nawigacyjnego szkoy a. 1990
morskiej b. 1995
23. Kiedy zniesiono w Polsce cenzur? c. 2000
a. 25 lutego 1989 r. d. 2010
b. 11 kwietnia 1990 r. 31. Jak ma na imi gwna bohaterka filmu Jak by
c. 29 grudnia 1992 r. kochan?
d. 4 lutego 1994 r. a. Felicja
24. Nowy system medialny po transformacji ustro- b. Pelagia
jowej w Polsce zosta ustalony w wyniku? c. Maria
a. Porozumie Okrgego Stou i pracy podsto- d. Zofia
lika medialnego 32. Nagrody francuskiej akademii filmowej to:
b. Powoania Rady Mediw Narodowych a. BAFTy
c. Powoania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji b. Felixy
d. Przyjcia nowej Ustawy Prawo Prasowe c. Cezary
25. Przedstawicielem, jakiego rodzaju sztuki jest d. Koguty
Marina Abramovi? 33. Krzysztof Kielowski w Dekalogu, 1 konfrontuje:
a. net-artu
a. religijno ze scjentyzmem
b. mail-artu
b. religijno z magi dziecistwa
c. wideoperformance
c. magi dziecistwa ze scjentyzmem
d. cyberpunku
d. dwa rodzaje scjentyzmu
26. Nadawanie rozpocza 3 padziernika 1997 r.
Telewizja ta bya wasnoci dwch spek ITI 34. Na ktrym z wymienionych festiwali filmowych
Mariusza Waltera, Bruno Valsangiacomo i Jana wrcza si Zot Muszl?
Wejcherta (67% udziaw) oraz amerykaskiego a. Rotterdam
Central European Media Enterprises (CME). b. San Sebastian
O ktrej stacji telewizyjnej mowa? c. Locarno
a. TV Wisa d. Karlowe Wary
b. TV Puls 35. W jakim kraju znajduje si synna wytwrnia
c. Polsat filmowa Barrandov?
d. TVN a. Austria
27. Ktra z polskich instytucji pastwowych ma b. Wgry
ustawowe zadanie upowszechniania umie- c. Czechy
jtnoci wiadomego korzystania z mediw d. Sowacja
(edukacji medialnej) oraz wsppracy z innymi 36. W jakim gatunku specjalizowa si Sidney
organami pastwowymi, organizacjami poza- Lumet?
rzdowymi i instytucjami w zakresie edukacji a. film kryminalny
medialnej? b. musical
a. Ministerstwo Edukacji Medialnej c. melodramat
b. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji d. film przygodowy

36
37. W jakim gatunku perfekcj osign Jacques b. dzie zdjciowy, kiedy w jednym plenerze
Tati? krci si zdjcia do dwch rnych scen lub
a. melodramat odcinkw serialu (na zakadk)
b. komedia c. wykorzystanie zdj archiwalnych w filmie
c. krymina d. zdjcia mieszane, czce w sobie elementy
d. musical animacji, fotografii i obrazu malarskiego
38. Autorem pojcia multimedia by w latach XX w.?
a. Bobb Goldsteinn Pytania otwarte
b. Marshall McLuhan
c. Dick Higgins 1. Analiza plakatu filmowego z wykorzystaniem
d. Andy Warhol znajomoci filmu i jego kontekstw interpreta-
39. Skrt POV w jzyku filmowcw oznacza: cyjnych Plakat Andrzeja Pgowskiego do filmu
a. punkt widzenia Andrzeja Wajdy Czowiek z elaza (Polska, 1981)
b. przeciwujcie 2. Dokonaj analizy i interpretacji fragmentu Popiou
c. przestrze pozakadrow i diamentu Andrzeja Wajdy w kontekcie caego
d. punkt wyjcia filmu. Szczegln uwag zwr na rodki filmo-
40. Zdjcia nakadane to: wego wyrazu i ich funkcje.
a. nawietlenie wicej ni jednego obrazu na
tym samym fragmencie tamy filmowej

37
 PRZYKADOWE PRACE
UCZESTNIKW PIERWSZEJ
EDYCJI OLIMPIADY WRAZ
ZOMWIENIEM
Poniej zamieszczamy przykadowe prace
pisemne finalistw i laureatw Olimpiady. Kada
z prac opatrzona jest komentarzem na temat
sposobu i stopnia realizacji tematu oraz uwagami
dotyczcymi sposobu oceniania wypowiedzi.
Ponisze prace zostay przygotowane do publi-
kacji pod wzgldem redakcyjnym.
Analiza sceny i plakatu
Przedstawiamy dwie wybrane prace laureatek
I Edycji Olimpiady Wiedzy o Filmie i Komunikacji
Spoecznej. S to napisane przez Paulin Zdebik
i Maj Grczak analizy plakatu do filmu Czowiek
z elaza Andrzeja Wajdy oraz analizy i interpretacje
sceny filmowej (bya to kocowa scena z filmu
Andrzeja Wajdy Popi i diament). Analizy zostay
rozbite na poszczeglne kategorie, a przy kadym
z nich uwzgldnione s sposoby oceny. Natomiast
w dymkach podajemy dodatkowe informacje,
zwracajce uwag na treci o kluczowym znaczeniu
dla oceny prac.
plakat do filmu Czowiek z elaza autorstwa Andrzeja Pgowskiego,
rdo Filmoteka Narodowa Instytut Audiowizualny
Paulina Zdebik, III Liceum Oglnoksztacce
w Gdasku, kl. 2
Analiza plakatu filmowego z wykorzystaniem znajo-
moci filmu i jego kontekstw interpretacyjnych
1. Kompozycja (0-2)
1A. Zastosowana kompozycja jest kompozycj
centraln, poniewa przedstawiony obiekt
znajduje si na rodku plakatu.
38
Wyranie wskazana i nazwana kompozycja. Jest to
jedna z moliwoci okrelenia tej kompozycji, inne to
np. zamknita, statyczna, symetryczna. W przypadku
innego nazwania kompozycji w punkcie 1B naleao
okreli jej inn funkcj.
1B. Dziki kompozycji centralnej uwaga odbiorcy
nie jest rozproszona, tylko cakowicie skupia si na
tym, co na plakacie istotne.
Jasno, waciwie okrelona funkcja kompozycji centralnej.
2. Kolorystyka (0-2)
Przyznawano po 1 punkcie za wskazanie kolory-
styki (2A) i podanie jej funkcji (2B).
2A. Plakat ogranicza si do trzech barw: kremowej
bieli, intensywnej czerwieni oraz czerni (wykorzy-
stanej tylko w napisach). Dominuje biel, jednak
czerwie szczeglnie przykuwa uwag.
Rzetelna i wyczerpujca informacja na temat kolorystyki
plakatu.
2B. Czerwie na plakacie plami biel, wprowadza
nastrj powagi i grozy. Przywodzi na myl silne
skojarzenie z krwi, ktra sugeruje cierpienie
i powicenie.
Waciwe odczytanie funkcji barw.
3. Ksztaty/obiekty/postacie (0-2)
Przyznawano po 1 punkt za wskazanie dominuj-
cych ksztatw, obiektu/obiektw, postaci (3A) i za
okrelenie ich funkcji (3B).
3A. Pgowski postawi na minimalizm - zrezy-
gnowa z postaci i dodatkowych obiektw.
Jedyne, co wida na plakacie, to zarys robotni-
czej kurtki splamionej krwi, ktra jest uoona
w ksztat krzya oraz skromny napis znajdujcy si
na samej grze plakatu, ktry przekazuje podsta-
wowe informacje na temat filmu (tytu, reyser,
gwni aktorzy).
Robotnicza kurtka splamiona krwi, jej uoenie w ksztat
krzya s to okrelenia, ktre wskazuj na waciwe
odczytanie i nazwanie obiektw znajdujcych si na
plakacie. To wystarczy, by przyzna 1 punkt.
Autorka nie mwi wprost o tabliczce nagrobnej (pisze:
skromny napis znajdujcy si na samej grze plakatu),
ktra czsto znajduje si na krzyach. Tabliczka taka odsya
do figury Chrystusa ukrzyowanego, poniewa napis INRI
 (Jezus Nazarejczyk Krl ydw) umieszczono nad gow
Jezusa w celu wyjanienia powodu, dla ktrego Piat
skaza go na mier.
3B. Zastosowane rodki maj na celu przykucie
uwagi odbiorcy plakatu. Sugeruj istot i powag
tematyki poruszanej w filmie.
4. Liternictwo (0-1)
Waciwe okrelenie funkcji.
Przyznawano 1 punkt za okrelenie rodzaju liter-
nictwa i nazwanie jego funkcji.
Tytu filmu zapisany jest tzw. solidaryc, czyli
oficjaln czcionk Solidarnoci. Takie liternictwo
otwarcie wskazuje na fakt, e film skupia si na
problematyce zwizanej z okresem Solidarnoci.
Trafnie i precyzyjne okrelone liternictwo.
5. Symbole (0-2)
Przyznawano po 1 punkcie za wskazanie przynaj-
mniej jednego symbolu (5A) i za nazwanie jego
funkcji (5B).
5A. Symbole, ktre mona odnale na plakacie
to: biao-czerwona kolorystka, krew ukadajca si
w ksztat krzya, kurtka robotnicza, solidaryca.
5B. Dziki takiej symbolice zastosowanej na
plakacie atwo jest odczyta, o czym mwi film.
Nie nazwano funkcji wskazanych symboli, np. kurtka
robotnicza (zakrwawiona) jako znak mczestwa poje-
dynczego robotnika, a take wszystkich walczcych ludzi
pracy. Symbol siy, mstwa, jednoci, determinacji
6. Aluzje i nawizania kulturowe (0-2)
Przyznawano po 1 punkcie za wskazanie przy-
najmniej jednej aluzji lub nawizania (6A) i za
nazwanie jego funkcji (6B).
6A. Przedstawiony na plakacie krzy oraz solida-
ryca stanowi aluzje i nawizania kulturowe.
6B. Nawizania kulturowe podkrelaj znaczenie
dziea.
Funkcja nie jest donazwana. Krzy jako aluzja kulturowa
moe odsya do wielu wydarze, dzie i tekstw kultury,
np. do drogi krzyowej i mierci Chrystusa na krzyu dla
zbawienia ludzi. Solidaryca za do strajkw w Stoczni
Gdaskiej w roku 1980, do powstania NSZZ Solidarno.
7. Sformuuj hipotez interpretacyjn plakatu
i uzasadnij j dwoma argumentami (0-4)
Zasady przyznawania punktw za interpretacj:
0-1 punkt sformuowanie hipotezy interpretacyjnej
0-2 punkty sformuowanie 2 argumentw
(1punkt za kady argument)
0-1 poprawno jzykowa (dopuszczalne 3bdy
bez rozrniania kategorii)
Interpretacja
Plakat Pgowskiego bardzo dobrze odzwier-
ciedla tre filmu. Minimalizm, na ktry postawi
Ta hipoteza jest w pracy dobrze uzasadniona. Interpretacja
jest spjna, waciwie wszystkie argumenty odnosz si
do hipotezy.
twrca, podkrela powag tematyki dziea. Tytu
Czowiek z elaza napisany jest tzw. solidaryc,
czyli czcionk Solidarnoci, co wskazuje na poli-
tyczne zabarwienie filmu. Biao-czerwona kolory-
styka stanowi nawizanie do narodowych barw
Polski. Uwiadamia nam to, e wydarzenia ze
Stoczni Gdaskiej w 1980 roku byy istotne dla
caego kraju. Czerwie, ktra plami biel, krew,
Trafny argument odnoszcy si do postawionej wyej
hipotezy.
ktra okrywa kurtk robotnicz jest symbolem
buntu stoczniowcw. Fakt, e ukada si w znak
krzya wskazuje na to, e ich bunt wiza si
z cierpieniem i powiceniem. Nazwiska reysera
Kolejny trafny argument.
oraz aktorw nie s istotne wobec powagi wyda-
rzenia, o ktrym mwi Czowiek z elaza, dlatego
s zapisane ma czcionk, ktra nie odwraca
uwagi od gwnego motywu plakatu.
Analiza i interpretacja fragmentu filmowego.
Dokonaj analizy i interpretacji fragmentu Popiou
i diamentu Andrzeja Wajdy w kontekcie caego
filmu. Szczegln uwag zwr na rodki filmo-
wego wyrazu i ich funkcje (min. 200 sw).
Kryteria oceny:
Koncepcja interpretacyjna (0-6)
Uzasadnienie tezy interpretacyjnej (0-15)
Poprawno rzeczowa (0-4)
Kompozycja (0-3)
Styl (0-3)
Nie ma bdw rzeczowych. Do takich mog nalee np.:
przypisanie danego filmu innemu autorowi, ze nazwanie
nurtu filmowego, podanie niewaciwego znaczenia
symbolu, nieadekwatne nazwanie filmowego rodka
wyrazu itp.
Poprawno jzykowa i zapisu (0-4)
Poprawna. Ze wstpem (na temat tego, z jak scen
i z jakiego filmu mamy do czynienia), rozwiniciem
i celowym podsumowaniem. Waciwa segmentacja
tekstu, ktra zachowuje proporcje pomidzy jego
czciami.
Powysza scena jest scen finaow filmu Andrzeja
Wajdy pt. Popi i diament. Przedstawia mier
Maka Chemickiego (w tej roli Zbigniew Cybulski),
gwnego bohatera dziea.
39
 Mody AK-owiec konwulsyjnie zwija si z blu po
postrzeleniu, dzieje si to na mietnisku. Miejsce,
w ktrym przyszo mu umrze jest symboliczne
przywouje stwierdzenie na temat pokolenia
AK-owcw porzuconych na mietniku historii.
To koncepcja interpretacyjna, ktr rozwijaj i uzasad-
niaj kolejne zdania.
Wszystkie ideay Maka, jego plany, marzenia, zostay
spisane na straty przez wojn. Biel wok Maka suge-
ruje jego niewinno. Widz zaczyna si zastanawia,
jak mogoby si potoczy ycie chopaka, gdyby
nie wojna, czy mogoby by czyste i niesplamione
mordem. Zadajemy sobie pytanie, kim waciwie
by Chemicki i czy faktycznie zasuy sobie na taki
koniec. Konwulsje modego AK-owca pokazuj jego
cierpienia i wahania nie tylko w danej chwili, lecz
take przez cay jego ywot.
Pokazani chwil wczeniej taczcy ludzie przy-
wodz na myli taniec chocholi z Wesela Stanisawa
Wyspiaskiego. Jednoczenie ukazuj, e mimo
Bardzo udane i celowe dopenienie interpretacji, posze-
rzenie o kolejny kontekst.
tego, i mody AK-owiec wanie umiera, wszystko
inne toczy si dalej. Sugeruj, e nikt nie zwraca
uwagi na mier Maka. Chemicki wic odchodzi
w zapomnieniu. Podkrela to jeszcze dodatkowo fakt
naznaczenia jego losu przez wojn.
Scena ta jest kluczowa dla zrozumienia sensu
filmu. Widz, patrzc na umierajcego Maka, przypo-
Autorka pracy koncentruje si przede wszystkim na inter-
pretacji sceny, sygnaowo tylko podejmuje si analizy.
Brak tu informacji na temat kompozycji sceny, zastosowa-
nych rodkw wyrazu i ich funkcji, kreacji aktorskich itp.
mina sobie wiersz C.K. Norwida ze sceny w zdewa-
stowanym kociele i zadaje sobie pytanie: Kim jest
Maciek? Popioem czy diamentem?
Maja Grczak, V Liceum Oglnoksztacce im. Klaudyny
Potockiej w Poznaniu, kl. 3
Analiza plakatu filmowego z wykorzysta-
niem znajomoci filmu i jego kontekstw
interpretacyjnych
1. Kompozycja (0-2)
Przyznawano po 1 punkcie za okrelenie kompo-
zycji (1A) i jej funkcji (1B).
1A. Kompozycja zamknita, centralna.
Pojawiaj si 2 waciwe okrelenia kompozycji, co nie ma
znaczenia dla oceny (max 1 punkt za 1 okrelenie kompo-
zycji), za to z pewnoci dobrze wiadczy o wiedzy autorki
pracy.
1B. Skupienie uwagi odbiorcy tylko na najwaniej-
szych elementach.
40
Waciwe uzasadnienie, ktre moe odnosi si do obu
okrele kompozycji.
2. Kolorystyka (0-2)
Przyznawano po 1 punkcie za wskazanie kolory-
styki (2A) i podanie jej funkcji (2B).
2A. Kolor biay oraz czerwony.
Okrelenia najprostsze, ale trafne.
2B. Nawizanie do barw flagi Polski. Czerwie
silnie kontrastuje z biel. Ponadto czerwona
plama przypomina odcinit na koszuli zakrwa-
wion ran.
Waciwe sfunkcjonalizowanie wymienionych wczeniej
barw.
3. Ksztaty/obiekty/postacie (0-2)
Przyznawano po 1 punkt za wskazanie dominuj-
cych ksztatw, obiektu/obiektw, postaci (3A) i za
okrelenie ich funkcji (3B).
3A. Rozoona pomarszczona, biaa koszula, popla-
miona krwi w miejscu plecw i ramion.
Nazwanie ksztatu bia koszul jest oczywicie
poprawne, jednak nazwanie go robotnicz kurtk, co
miao miejsce w poprzedniej pracy, dawao wicej bli-
szych moliwoci interpretacyjnych.
3B. Odniesienie do rozoonych ramion Chrystusa
na krzyu.
Funkcja dobrze dopasowana do okrelenia.
4. Liternictwo (0-1)
Przyznawano 1 punkt za okrelenie rodzaju liter-
nictwa i nazwanie jego funkcji.
Czerwone litery z charakterystyczn flag
Solidarnoci przy literce W. Czcionka
Solidarnoci wskazuje na spoeczne zamwienie
filmu, poruszon w nim tematyk. Widzc taki
napis, od razu wiemy, e Czowiek z elaza bdzie
opowiada o strajkach robotnikw, wydarzeniach
na Wybrzeu w latach 80. XX w.
Mimo e autorka nie podaa nazwy czcionki, solidarycy,
dokadnie dookrelia rodzaj liternictwa i bardzo dobrze
nazwaa jego funkcj.
5. Symbole (0-2)
Przyznawano po 1 punkcie za wskazanie przynaj-
mniej jednego symbolu (5A) i za nazwanie jego
funkcji (5B).
5A. Polskie barwy narodowe.
5B. Barwy narodowe maj wskazywa na zaan-
gaowanie polityczne bohaterw filmu oraz jego
antykomunistyczn wymow. Takie niedosowne
zaprezentowanie flagi Polski mogo zachci
wielu widzw do udziau w seansie.
Polskie barwy narodowe staj si symbolem walki
o wolno w ogle, ale take z komunistyczn, narzucon
narodowi wadz.
6. Aluzje i nawizania kulturowe (0-2)
Przyznawano po 1 punkcie za wskazanie przy-
najmniej jednej aluzji lub nawizania (6A) i za
nazwanie funkcji (6B).
6A. Czcionka Solidarnoci, zakrwawiona koszula
uoona jak gdyby w gecie rozwartych ramion.
6B. Czcionka Solidarnoci nawizuje do miejsca
akcji, sugeruje pojawienie si czoowych przed-
stawicieli tego ruchu takich jak np. Lech Wasa
czy Anna Walentynowicz. Zakrwawiona koszula
przywodzi na myl ubranie Janka Winiewskiego,
o ktrym ballada, zapiewana przez Krystyn
Jand, pojawia si w Czowieku z elaza.
Ksztat koszuli, jej rozoone rkawy przypominaj
ramiona ukrzyowanego Chrystusa, ktry cierpia
dla zbawienia ludzkoci. Jest to porwnanie boha-
terw filmu, szczeglnie modego Birkuta, ktrzy
walcz o wolno i godno, nie tylko robotnikw
stoczni, ale take wszystkich Polakw wanie do
ukrzyowanego Chrystusa.
Autorka pracy bardzo trafnie odwouje si do konkret-
nych osb zwizanych z ruchem Solidarnoci (i jedno-
czenie jego ikon). Poszerza odczytanie o ballad o Janku
Winiewskim i jego histori.
7. Sformuuj hipotez interpretacyjn plakatu
i uzasadnij j dwoma argumentami (0-4)
Zasady przyznawania punktw za interpretacj:
0-1 punkt sformuowanie hipotezy interpretacyjnej
0-2 punkty sformuowanie 2 argumentw (1punkt
za kady argument)
0-1 poprawno jzykowa (dopuszczalne 3bdy
bez rozrniania kategorii)
Interpretacja
Andrzej Pgowski swoim plakatem porwnuje
bohatera Czowieka z elaza do Chrystusa.
Wprost sformuowana hipoteza. Argumenty podane, aby
j potwierdzi: podobiestwo cierpienia Jezusa do cier-
pienia Birkuta czy Agnieszki; cierpienie, ktre prowadzi do
zbawienia/wybawienia szerszej rzeszy ludzi; nawizanie
do idei mickiewiczowskiego mesjanizmu.
Plakacista zauwaa podobiestwo cierpienia
Jezusa i Birkuta. Zaangaowanie stoczniowca
ma doprowadzi od wybawienia narodu spod
rzdw komunistycznych. Porwnanie to
moe dotyczy take tych robotnikw stoczni,
ktrzy zginli podczas protestw. Std koszula
z odbiciem zakrwawionych ramion i plecw.
Trafny argument odnoszcy si do powyszej hipotezy.
Sugeruje to katowanie ofiary w sposb fizyczny,
jednak warto pamita, e czstym sposobem
byo take psychiczne przeladowanie, pozba-
wianie poczucia bezpieczestwa, odizolowanie
od swojej rodziny, ograniczenie wolnoci. on
Birkuta, Agnieszk (gran przez Krystyn Jand),
odizolowano od wiata, nie moga si spotyka
ze swoj rodzin, poniewa bya zaangaowana
w polityk. Andrzej Pgowski sugeruje heroiczn
walk bohaterw, przypominajc mesjani-
styczn koncepcj Mickiewicza. Plakacista zrobi
Kolejny bardzo trafny argument, wiadczcy o zrozu-
mieniu treci filmu w przywoanym kontekcie.
take ukon w stron czonkw Solidarnoci,
wykorzystujc ich charakterystyczne liternictwo
przy projektowaniu tytuu filmu.
Analiza i interpretacja fragmentu filmowego
Dokonaj analizy i interpretacji fragmentu Popiou
i diamentu Andrzeja Wajdy w kontekcie caego
filmu. Szczegln uwag zwr na rodki filmo-
wego wyrazu i ich funkcje (min. 200 sw).
Kryteria oceny:
Koncepcja interpretacyjna (0-6)
Uzasadnienie tezy interpretacyjnej (0-15)
Poprawno rzeczowa (0-4)
Kompozycja (0-3)
Styl (0-3)
Andrzej Wajda finaow scen Popiou i diamentu
wzbudzi ogromne kontrowersje. Gwny bohater,
grany przez Zbigniewa Cybulskiego, jest onie-
rzem AK. Przez cay film Maciek Chemicki rozwaa
zasadno swojej walki, wspomina polegych
kolegw, rozmyla nad przyszym yciem oraz nad
tym, czy powinien wykona wyrok na komunicie
mieszkajcym w tym samym hotelu. W finale ginie
w strasznych mczarniach, w samotnoci, na wysy-
pisku mieci. Sugeruje to upadek wartoci oraz
zepchnicie byych onierzy Armii Krajowej na
Hipoteza/teza interpretacyjna nie musi by zaprezento-
wana na pocztku pracy. Wane, aby si pojawia i zostaa
konsekwentnie uzasadniona.
mietnik historii, a take odosobnienie ludzi
mietnik historii i chocholi taniec z Wesela to dwa
gwne konteksty interpretacji tego fragmentu filmo-
wego. Pojawiy si w wielu pracach, ale tutaj autorka
opisuje je szczeglnie trafnie i wnikliwie, odnoszc je
do sytuacji politycznej i spoecznej, jaka miaa miejsce
w powojennej Polsce.
o takich pogldach.
W tym samym czasie gocie hotelu zaczynaj
taczy poloneza. Nikt nie przejmuje si losem
ojczyzny, yjc chwil. Polonez jest odwoaniem do
Wesela Stanisawa Wyspiaskiego. W dramacie tym,
rozwaajcym podziay obecne w polskim spoe-
czestwie, finalnie bohaterowie tacz w otpieniu,
jak zaczarowani. Tutaj mamy podobn sytuacj.
Bohaterowie Popiou i diamentu wydaj si by
zadowoleni z zaistniaej w Polsce sytuacji. Nie chc
ju powica si, zaley im na spokoju i stabilizacji.
41
 Hotelowy portier wynosi rozoon flag Polski kompozycja (0-3 punkty), ze wzgldu na
na zewntrz. Scena jest niezwykle wymowna, logiczne uporzdkowanie wywodu, a take
umiejtne wyodrbnienie jzykowe
Autorka prbuje odnie si do sposobu, w jaki scena
i graficznie pyta oraz odpowiedzi;
zostaa zrealizowana, co jest bardzo cenne i znajduje
swoje odzwierciedlenie w przyznanej punktacji.
styl tekstu i jego stosowno (0-2 punkty),
czyli celowy dobr rodkw jzykowych i ich
mimo braku jakichkolwiek dialogw. Wszystko jest adekwatno do sytuacji komunikacyjnej. Tak
opowiedziane kompozycj kadru, choreografi wic, kady z Uczestnikw mg otrzyma
taca, otpiaym wzrokiem bohaterw oraz muzyk. maksymalnie 12 punktw za opracowanie
Kontrast stanowi scena mierci Maka. Sycha jego przeprowadzonego wczeniej wywiadu.
jki oraz przeraliwy kaszel, ktre podkrelaj jego
bl. Na samym kocu sycha odjedajcy pocig, Wywiady przeprowadzone przez Uczestnikw
niczym transport do innego wiata. Olimpiady byy rne. Sporo zaleao take od
rozmwcy i jego temperamentu. Im bardziej ekspre-
syjny go, tym wicej trudnoci byo z uporzdko-
Wywiad waniem jego wypowiedzi, a czasem take zapisa-
niem treci niedopowiedzianych. Najlepsze byy te
W III etapie Uczestnicy mieli okazj sprawdzi
rozmowy, ktre miay swj temat przewodni i nie
swoje kompetencje (merytoryczne i interperso-
byy o wszystkim. Na sam tok wywiadu i jego ocen
nalne) podczas wywiadu na ywo z gomi specjal-
mocno wpyway umiejtnoci prowadzcego
nymi Olimpiady, ktrymi byli aktorzy Agnieszka
w zakresie nawizania kontaktu z gociem, pod-
Grochowska i Filip Pawiak oraz krytyk filmowy
ania za ciekawym i/lub zaskakujcym wtkiem jego
Micha Oleszczyk. O tym, z ktrym z goci bdzie
wypowiedzi i otwarcie si na improwizacj.
prowadzona rozmowa, decydowao losowanie.
Jako przykad wywiadu do analizy wybralimy
Uczestnicy mieli moliwo przygotowania si do
tekst Jestem krytykiem z powoania, czyli rozmow
wywiadu i proszeni byli o zapoznanie si z wczeniej-
Karola Urbasia, finalisty Olimpiady, ze znakomitym
szymi wypowiedziami gocia/tekstami na temat jego
krytykiem filmowym Michaem Oleszczykiem.
twrczoci. Dysponowali take pomoc w postaci
Poniej prezentujemy wypowied tego ostatniego
Oglnych wskazwek przeprowadzenia wywiadu.
na temat olimpijskich dowiadcze:
Zarejestrowana rozmowa moga trwa nie duej ni
Rozmowa z Uczestnikami Olimpiady bya dla
15 minut. Na zapisanie i redakcj wywiadu przewi-
mnie bardzo miym dowiadczeniem, ale take
dziano 150 minut (to sporo, ale zadanie jest trudne,
wyzwaniem: od pierwszej modej osoby, ktra usiada
poniewa naley selekcjonowa nagrany mate-
przede mn z dyktafonem, miaem pen wiado-
ria, unika przepisywania sowo w sowo, celnie
mo, jak wietnie kady z zawodnikw przygotowa
parafrazowa wypowiedzi, poda za wybranym
si do wywiadu i ile serca wkada w zadanie. Pytania
tematem, a eliminowa treci marginalne czy niepo-
byy dociekliwe, przenikliwe, czsto zaskakujce.
trzebne wtrcenia).
Mam duy szacunek dla tych modych ludzi za ich
Uczestnicy proszeni byli o zachowanie anonimo-
pasj i za profesjonalizm, do ktrego ju teraz aspi-
woci, jeli chodzi o Komisj konkursow (przed-
ruj ogromnie si ciesz, e mogem ich pozna
stawiali si gociowi, ale nie powinni podawa do
i jestem pewien, e nasze cieki bd si take prze-
wiadomoci Komisji swojego imienia i nazwiska
cinay w przyszoci.
zarwno podczas wywiadu live, jaki i w wersji
Wersja audio wywiadu dostpna jest na stronie:
zapisanej).
https://youtu.be/51ttJov0IKI
Ocena caoci zadania bya zoona z dwch czci,
podobnie jak sam wywiad, i obejmowaa ocen
nagrania na ywo oraz ocen redakcji wywiadu.
Obowizywaa nastpujca punktacja:
za przeprowadzenie wywiadu na ywo
Uczestnik mg otrzyma 0-6 punktw.
Sprawdzano umiejtno suchania
gocia i przygotowanie merytoryczne do
przeprowadzanego wywiadu;
w ocenie redakcji wywiadu byy (0-5 punktw)
brane pod uwag dwa aspekty: umiejtno
opracowania wywiadu live w formie tekstu
pisanego oraz wiadomo funkcjonowania
wywiadu jako autonomicznej formy
dziennikarskiej;
oceniana bya take poprawno Micha Oleszczyk, fot. Sawomir Pultyn, Gdyska Szkoa Filmowa
merytoryczna (0-2 punkty);

42

Karol Urba, VI Liceum Oglnoksztacce
im. Wacawa Sierpiskiego w Gdyni, kl. 3
Jestem krytykiem z powoania
Tytu wywiadu, ktry powinien by syntetycznym
ujciem myli przewodniej, zosta raczej dobrany do treci
rozmowy live ni do jej zapisu. Zapis wywiadu (prawdo-
podobnie ze wzgldw czasowych) nie uwzgldnia wielu
bardzo interesujcych treci, ktre rozwijaj myl z tytuu,
a pojawiy si w rozmowie na ywo.
Ten tytu to tytu-cytat.
Tytu powinien zosta zapisany czcionk wiksz ni tekst
wywiadu.
Wywiad z Michaem Oleszczykiem do niedawna
dyrektorem artystycznym Festiwalu Filmowego
w Gdyni o tym, jak z t polsk sztuk jest.
Lead, czyli pierwszy akapit, wprowadza bohatera
rozmowy i przedstawia kluczowy problem. Powinien da
czytelnikowi poczucie zrozumienia tematu tekstu. W tym
przypadku lead nieco kci si z tytuem. Tytu zapowiada
bowiem rozmow na temat znakomitego krytyka, nato-
miast lead raczej rozmow na temat kondycji polskiej
sztuki. Nie mona jednak nie doceni autora wywiadu za
wprowadzenie kolejnego sowa-klucza do dekodowania
treci caego wywiadu.
Lead zosta prawidowo wyodrbniony graficznie
i zoony mniejsz czcionk ni sam wywiad. W prasie
czsto stosuje si w jego zapisie bold, kursyw, nowy krj
pisma lub inny wyrnik.
Zosta pan krytykiem filmowym z powoania czy
z przypadku?
W tym miejscu rozpoczyna si tekst wywiadu. Naley
podkreli, e mimo pewnych mankamentw zapisu
niniejszego wywiadu, autor zadba o to, co najwaniejsze
jego czytelno i komunikatywno.
Istniej rne sposoby wyodrbnienia wypowiedzi gocia
i prowadzcego. Pytania i komentarze osoby przeprowa-
dzajcej wywiad skada si zazwyczaj pismem pogru-
bionym (jak ma to miejsce w niniejszym wywiadzie),
a poszczeglne wypowiedzi rozpoczyna si od mylnika
Zosta pan krytykiem filmowym z powoania czy
z przypadku?
Nie by to przypadek ().
Mona take cakiem zrezygnowa ze stosowania myl-
nikw (jak to ma miejsce w analizowanym wywiadzie),
natomiast nie wyodrbnia si poszczeglnych wypo-
wiedzi za pomoc punktorw. A zatem poprawnie
byoby:
Zosta pan krytykiem filmowym z powoania czy
z przypadku?
Nie by to przypadek ().
Warto zidentyfikowa rozmwcw przy pierwszym
pytaniu i odpowiedzi (w przypadku wywiadw konkur-
sowych mona poda pseudonim). Mona je zapisa
pismem pogrubionym, wersalikami lub kapitalikami.
Karol Urba: Zosta pan krytykiem filmowym z powo-
ania czy z przypadku?
Micha Oleszczyk: Nie by to przypadek ().
W kolejnych wypowiedziach mona imiona i nazwiska
rozmwcw pomin zupenie lub zapisa inicjaami.
K.U.: Zosta pan krytykiem filmowym z powoania czy
z przypadku?
M.O.: Nie by to przypadek ().
Nie by to przypadek. Marzyem o tym, aby by
W niniejszym wywiadzie poprawnie zostay wyodrb-
nione caostki treciowe. Nie s one zbyt dugie, zapisane
prostymi, treciwymi zdaniami, z pominiciem natural-
nych w wywiadzie live zanieczyszcze.
krytykiem od bardzo wczesnych lat. Mio do filmu
pojawia si, gdy miaem moe sze lat. Rodzice
czsto zabierali mnie do kina. By to jeszcze ten czas,
kiedy filmy przede wszystkim ogldao si w kinie.
Byem nimi zafascynowany i miaem to szczcie, e
rodzice wspierali mnie w mojej pasji. Mama kupo-
waa mi pisma filmowe, a ja chciaem potem oglda
coraz to nowe filmy. W telewizji wyszukiwaem
bardziej ambitne pozycje i marzyem o tym, eby
pisa o filmie.
Jak zareagowa Pan na propozycj objcia
posady dyrektora artystycznego Festiwalu
Filmowego w Gdyni?
Zostaem zaproszony na rozmow jako jeden
z kandydatw, zaprezentowaem swoj wizj festi-
walu i zostaa mi zaproponowana ta funkcja. Byem
bardzo ucieszony, cho, przyznaj, baem si. Byem
najmodszym dyrektorem w historii festiwalu i prze-
konaem si o tym, e czym innym jest snu plany,
a czym innym faktycznie zosta dyrektorem. Dzisiaj
uwaam, e bya to przygoda mojego ycia. Trzy lata
miny jak jeden dzie, cho praca bya bardzo cika
i emocjonujca zarazem. By to burzliwy, intensywny
i ciekawy okres mojego ycia.
Czym si pan kierowa, wybierajc filmy, ktre
miay zosta pokazane na najwaniejszym polskim
festiwalu filmowym?
Na pocztku chciabym zaznaczy, e nie dobie-
raem ich sam pomaga mi komitet organizacyjny,
ale zawsze kierowaem si jakoci i rnorodno-
ci. Dbaem o to, by sycha byo gos modych
twrcw. Staraem si poszerza horyzonty festi-
walu, stworzyem now sekcj kina eksperymen-
talnego, przeniosem konkurs Modego Kina oraz
konkurs Krtkometraowych Filmw Fabularnych
Warto sprawdza nazwy wydarze, instytucji itp., aby
dostarcza czytelnikowi prawdziwych i kompletnych
informacji.
do Teatru Muzycznego. Chciaem pokaza mode,
jakociowo dobre polskie kino.
43
 Cae polskie rodowisko artystyczne yo pana
konfliktem z prof. Piotrem Gliskim (Ministrem
Kultury). Std pytanie, czy na dyrektora artystycz-
nego Festiwalu Filmowego w Gdyni czsto byy
wywierane naciski?
Powiedziabym raczej o sporze ni konflikcie, ale
tak, przy festiwalu w Gdyni element napicia jest
czym normalnym. Ten festiwal wsporganizuje
kilka duych instytucji. Kady dobr filmw do festi-
walu to wypadkowa si tych instytucji, a rol dyrek-
tora artystycznego jest wanie wzbi si ponad to
i pokaza, ktry film jest dobry i e z tego powodu
trzeba go wesprze. Jestem pewien, e przez trzy lata
speniaem tak rol i wiem o tym, e dziki moim
interwencjom kilka filmw dostao si do konkursu
gwnego. Mam z tego powodu du satysfakcj.
Warto podkreli, e prezentowany wywiad charaktery-
zuje si konsekwencj w prowadzeniu rozmowy wok
gwnego tematu. Wywiadujcy sprawnie poda za
wywodem rozmwcy, reaguje na wypowiedzi gocia
i nadaje rozmowie podany (zaoony wczeniej)
kierunek.
Satysfakcj, ale praca, jak pan wykona, wydaje
si by ogromna.
Tak. To bya cika praca w trudnych warunkach:
cige zwarcie z opini publiczn, organizatorami.
Bdc dyrektorem artystycznym takiego festiwalu,
wiesz, e kady patrzy ci na rce, a twoje decyzje s
bezustannie komentowane. Jest to naprawd due
wyzwanie.
A czy kino moe by wolne od naciskw?
Wiele pyta zadanych przez przeprowadzajcego wska-
zuje na jego dojrzao, dobre rozeznanie w aktualnej
sytuacji polskiej kultury, wnikliwe przygotowanie si do
rozmowy i prawdziwy zmys dziennikarski.
Nie ma takiej moliwoci. Kiedy chcemy zrobi
film, potrzebujemy pienidzy. Te pienidze musi kto
da, a instytucja, ktra daje, potem wymaga. Mona
jednak dy do duego stopnia niezalenoci.
wietnie jest, kiedy jest on osignity. Talent reysera
to midzy innymi to, e te ze uwarunkowania przy
tworzeniu dziea jest w stanie przekuwa na swoj
korzy.
Jaki przykad?
Prowadzcy wywiad poda za swoim gociem, reaguje
na tok rozmowy, zadajc dodatkowe, nieplanowane
pytania.
Kiedy producent powie ci, e ta aktorka ma zagra
w twoim filmie, a nie ta, ktr ty wybrae i pomimo
stara nie przekonae producenta do zmiany
decyzji, to musisz robi film z aktork, ktrej nie
lubisz. Co zrobisz? Obrazisz si i nie nakrcisz filmu?
Nie! Pjdziesz na kompromis i bdziesz pracowa
z nielubiana aktork. Bdziesz tez stara si wydoby
z niej to, co najlepsze. I to s sytuacje, przed ktrymi
stoi reyser przy realizacji kadego filmu. Sztuk jest
44
zachowa wierno swojej wizji pomimo tych naci-
skw, o ktrych teraz mwi.
Czyli mona powiedzie, e dyrektor artystyczny
festiwalu spenia te funkcj jego reysera?
Dokadnie tak.
Spektakl Kltwa wywoa w Polsce dyskusj
wanie o wolnoci twrcw. Pojawiy si gosy, e
jest ona za dua. Czy faktycznie wolno tworzenia
w Polsce jest problemem?
Z przekonania jestem zwolennikiem artystycznej
wolnoci. Nie widz granic, ktre powinno si
narzuca artystom i dobrze jest, kiedy sztuka jest
rnorodna. W przypadku Kltwy doszy do gosu
Warto pamita o zapisywaniu tytuw dzie sztuki
kursyw.
emocje i uwaam, e poziom narodowej dyskusji na
ten temat jest dosy niski. Z powodu bardzo gbo-
kich podziaw w naszym spoeczestwie wyglda to
bardziej jak napad kiboli na miecie, ktrzy pytaj:
A ty, za kim jeste?. Debata na temat kultury nie
powinna tak wyglda. Dyskutujc na temat kultury,
nie powinnimy reprezentowa klubw, ale rozma-
wia o wartoci dziea.
Czyli mamy w kocu problem z wolnoci arty-
styczn, czy nie mamy?
Uwaam, e w Polsce mamy dosy dobr sytuacj.
Kino i teatr, mimo wielu problemw, s hojnie dofi-
nansowywane ze rodkw pastwowych, powstaj
niesychanie rne filmy i spektakle. Uwaam, e
obecnie sytuacja wolnoci twrcw nie jest za. Dzi
w Polsce problem stanowi to, e poziom debaty
publicznej jest stanowczo za niski, a poziom emocji
stanowczo za wysoki.
Wywiad powinien zakoczy si podsumowaniem,
konkluzj, pytaniem otwartym etc. Powinno pojawi si
podzikowanie gociowi za rozmow.
Powysza praca zostaa przygotowana do publi-
kacji pod wzgldem redakcyjnym.
Esej
Esej jest jedn z trudniejszych form stylistycznych,
gdy wymaga od autora zarwno pewnej erudycji,
pozwalajcej na refleksj wok zadanego tematu,
jak rwnie swobody i sprawnoci jzykowej. Esej,
jako konkurencja Olimpiady, pojawi si w finaowym
jej etapie. Uczestnicy pisali go drugiego dnia finau,
a na prac mieli 60 minut. Poniej przedstawiamy
esej Patryka wierlikowskiego, laureata Olimpiady,
wraz z uwagami dotyczcymi sposobu realizacji
tematu przez autora oraz oceny pracy z uwzgld-
nieniem kryteriw oceny eseju udostpnionych
Uczestnikom przed III Etapem Olimpiady.
Kryteria oceny eseju:
1. Dobr materiau filmowego i jego uzasadnienie
(0-3 punkty).
2. Analiza i interpretacja (0-10 punktw).
3. Poprawno rzeczowa (0-4 punkty).
4. Kompozycja (0-3 punkty).
5. Styl (0-3 punkty).
6. Poprawno jzykowa i zapisu (0-4 punkty).
Patryk wierlikowski, Zesp Szk Licealnych
iTechnicznych nr 1 w Warszawie
Temat: Przedstaw odmienne sposoby, w jakie
kino portretuje modzie szkoln w okresie dojrze-
wania. Rozwa, na ile rne obrazy dorastania
wynikaj z przyjtych przez artystw konwencji
i gatunkw filmowych.
Temat dojrzewania i przemiany wewntrznej
bohatera w pierwszych latach ycia jest obecny
w sztuce od wielu lat. Poczwszy od osiemnasto-
wiecznych powieci Bildungsroman, a po popu-
larne ksiki wydawane wspczenie, widoczny
jest znaczcy trend w kulturze, by odkrywa to, co
jest bliskie modziey. Problematyka ta obecna jest
take w wielu produkcjach filmowych. Cz z nich
stanowi ekranizacje lektur szkolnych, w ktrych
obecny jest temat dojrzewania. Duym zaintereso-
waniem ze strony widzw cieszyy si fabuy, ktre
bazoway na autentycznych przeyciach reysera lub
scenarzysty. W jaki sposb kino portretuje uczniw
w okresie dojrzewania? Czy istotny wpyw na
przedstawienie ich historii miay rne konwencje
scenariuszowe? Ktry gatunek jest najczciej wybie-
Autor we wstpie ju nawizuje do obu istotnych kwestii
zawartych w temacie, czyli problemu dojrzewania oraz
wpywu konwencji filmowych na sposb ukazania tego
problemu.
rany przez twrcw filmowych, aby jak najwnikliwiej
pokaza dylematy moralne osb dopiero wchodz-
cych w dorose ycie? Tym kwestiom przyjrz si
w poniszej pracy.
W literaturze i filozofii znaczc cezur zdaje si by
II poowa XVIII wieku. To wanie wtedy synny fran-
cuski myliciel Jean Jacques Rousseau pisze traktat
Emil, czyli rzecz o wychowaniu. Powstaj rwnie
Autor odwouje si do szerszego kontekstu kulturowego,
jednak poprzestaje tylko na przywoaniu tytuw.
romanse cieszce si ogromnym zainteresowa-
niem, szczeglnie wrd dam dworu przykadem
moe by midzy innymi powie epistologra-
ficzna J.J. Rousseau Julia, Nowa Heloiza, listy dwojga
kochankw, mieszkacw maego miasteczka u stp
Alp. W przypadku kina wanym przeomem okazuje
si czas po II wojnie wiatowej. Twrcy coraz czciej
dotykaj spraw, ktre s bliskie modziey. Powstaj
ekranizacje powieci wiatowej klasy warto tu
wymieni Buszujcego w zbou Jeromea Dawida
Salingera.
Bd rzeczowy nie doszo do ekranizacji tego utworu,
gdy autor nie wyrazi na to zgody.
Naley przytacza tylko informacje sprawdzone i pewne.
Jeli takiej pewnoci nie ma lepiej zrezygnowa
z danego przykadu.
Gdy mwimy o problemach modziey ukaza-
nych w kinie lat 50. i 60., naley przede wszystkim
Dla zachowania spjnoci wywodu i lepszego uporzd-
kowania tekstu warto w eseju stosowa rdtytuy, na
ktre autor tej pracy si nie zdecydowa, lecz zastosowa
wyran segmentacj tekstu.
wskaza ekranizacj Szatana z sidmej klasy ksiki
Kornela Makuszyskiego, ktra staa si obowiz-
kow lektur dla ostatnich klas szkoy podstawowej.
W niesychanie interesujcy sposb przedstawia ona
histori Adama detektywa amatora. Jego zdolno
do analitycznego mylenia, wycigania wnioskw
i czenia faktw pomaga profesorowi rozwika
niejedn zagadk dotyczc rodzinnego dworku.
W filmie twrcy wykreowali nastolatka na spon-
tanicznego modzieca, ktry zdaje si z kadym
dniem coraz bardziej by gotowym do rozpoczcia
dorosego ycia. Z drugiej strony widz poznaje
rwnie jego wewntrzne rozterki. Na dodatek
Autor prezentuje tu elementy interpretacji postaci,
co jest niezbdne w tym eseju. Warto byoby t inter-
pretacj pogbi i odnie do strony formalnej filmu
(zgodnie z sugesti w temacie) oraz szerszych kontek-
stw kulturowych.
nie podlega dyskusji, e tytuowy szatan staje si
dla odbiorcy niezwykle bliski za spraw pierwszej
mioci, ktra w cigu wakacji zblia do siebie dwoje
bohaterw.
Realia szkolne niejednokrotnie czone s
z nastrojami spoecznymi i atmosfer po zako-
czeniu wanych wydarze. Ciekawy obraz Krakowa
po II wojnie wiatowej przedstawi Janusz Majewski
Odwoanie do kontekstu historycznego.
w swoim filmie obyczajowym Maa matura 1947.
Autor przytacza kolejny przykad filmowy (adekwatny
do tematu), jednak nie czy go w aden sposb
z poprzednim.
Modzie pokazana jest tutaj nie tylko w czasie lekcji
ogromn uwag przywizano do pokazania rodz-
cego si terroru stalinowskiego, aresztowa, strachu
przed aparatem represji i bezpieczestwa. Przy
okazji twrcy filmu zdecydowali si na pokazanie
sporu midzy nowymi wadzami a rodowiskiem
profesorskim, pamitajcym jeszcze czasy przedwo-
jenne. Dziki temu kontrastowi moemy zrozumie,
jak bardzo modzie miaa prawo czu si zagu-
biona. Tytuowa matura zdaje by si egzaminem
dojrzaoci w dosownym znaczeniu potrzebna
jest nie tylko wiedza wyniesiona z lektur i zaj, ale
45
 najwaniejsza okazuje si wierno wyznawanym
wartociom, asertywno, honor czy zdolno do
przezwyciania trudnych chwil. W jednej ze scen
widzimy przecie, jak szybko niewinny bohater,
ktry przyczy si do strajku, zosta aresztowany,
a nastpnie przesuchiwany na komendzie milicji. To
byo straszne przeycie zarwno dla niego, jak i ojca,
martwicego si, co si dzieje z jego synem. Naley
take pamita, jak wielk rol w procesie ksztato-
wania odpowiedzialnoci odegrali wtedy nauczy-
ciele, ktrzy nie poddali si ideologii. Podczas lekcji
matematyki profesor nie stroni od sugestywnych
komentarzy wobec ucznia, ktry nie by zaintereso-
wany nauk. Odbiera trzeba to nie jako zoliwo,
a ch zmotywowania do pracy i wysiku.
Praca z tak zwan trudn modzie nie naley
do najatwiejszych zada, jakie stoj przed peda-
gogiem. Przychodz chwile zwtpienia, poniewa
ani wychowankowie, ani wsppracownicy nie
chc zrozumie, e trzeba dziaa razem, aby osi-
gn cel. O tych trudnych, a zarazem poruszajcych
momentach, traktuje dramat obyczajowy Pan od
muzyki. Zmiana nastawienia modych osb do ycia
Ucze przytoczy kolejny adekwatny i ciekawy przykad.
Szkoda, e zabrako bezporedniego nawizania do
poprzednich (uzasadnienie logiki wywodu).
i odbudowanie autorytetu profesora na pocztku
nie przychodzi atwo. Dopiero pniej uczniowie
zauwaaj, e nowy nauczyciel nie jest zwyczajnym
belfrem, ktry nie angauje si w swoj prac, ale
karci, ponia i bije. Odmienna postawa gwnego
bohatera jest czym, co przyciga i budzi szacunek.
Historia ta bezsprzecznie przekonuje, jak ciekawe
moe by dla widza obserwowanie zmieniajcej
si psychiki modych osb. Tragizm sytuacji akcen-
tuj dramatyczne przeycia, budzce wspczucie
i poczucie jednoci z bohaterami. Wskutek obranej
przez reysera konwencji gatunkowej opisana
powyej produkcja jest przyczynkiem do prze-
myle i debaty na temat roli dorosych osb jako
Ucze przytoczy kolejny adekwatny i ciekawy przykad.
Szkoda, e zabrako bezporedniego nawizania do
poprzednich (uzasadnienie logiki wywodu).
przewodnikw modego pokolenia.
Nie zawsze problematyka szkolna jest gwnym
motywem historii. W niektrych filmach przejawia si
ona jako epizodyczne, ale niezbdne to gwnych
wydarze. Tak jest w przypadku komedii roman-
Bd rzeczowy, reyser nazywa si Lucas Belvaux tego
rodzaju bd w zapisie nazwiska traktowany by jak
usterka wpywajca na ocen.
tycznej Lucasa Brescaux zatytuowanej Niedobrani.
Widzimy w niej modzie w zaledwie kilku scenach.
Na pocztku nastolatkowie s kompletnie niezain-
teresowani wykadanym przez cenionego filozofa
przedmiotem, poniewa, jak sami przyznaj, zaley
46
im tylko na wiedzy, ktra pozwoli im w przyszoci
osiga wysokie dochody. W pewnych momentach
dostrzegamy wyran niech nauczyciela do prze-
kazywania wiedzy tej konkretnej grupie modych
ludzi. On si jednak nie poddaje i prbuje odnie
wiedz teoretyczn do praktyki i codziennego ycia.
Wraz z upywem czasu i z kolejnymi wykadami
powstaje interesujca relacja midzy wykadowc
a uczniami. Naley zaznaczy, e konwencja historii
miosnej wcale nie ograniczya scenarzysty, ktry
sprawnie wplt w gwny, rozrywkowy wtek
take wane problemy maych francuskich miej-
scowoci (w tym przypadku Arras) i ukazaa je obok
wydarze z gwnego nurtu fabuy.
Bardzo ciekawa i celna uwaga odnoszca si bezpo-
rednio do obu czci tematu.
Idealn formu dla reysera zdaje si te by film
dokumentalny. O tym, jak wraz z wiekiem zmienia
si filozofia ycia i zaangaowanie w wykonywan
prac, traktuje Siedem kobiet w rnym wieku.
Warto doceni, e autor pracy siga take po przykady
z kina dokumentalnego.
W kilkunastominutowej produkcji widz poznaje
tancerki baletowe w rnych momentach kariery.
Kiedy rozpoczynaj nauk, s niezwykle zafascy-
nowane figurami i krokami, poniewa instruk-
torka pokazuje im to w sposb bajkowy i przy-
jazny. Natomiast nastoletnie dziewczyny ju musz
zmaga si z tward i bezlitosn rzeczywistoci.
Pojawia si rywalizacja, nauczycielki poniaj uczen-
nice, wyzywaj, nie chwal ich i staraj si skonfron-
towa je z trudnociami. Wwczas entuzjazm zanika,
a to, co sprawiao niegdy wielk frajd, zamienia
si w udrk. Zestawione sceny niezwykle kontra-
stuj ze sob, wskutek czego uwidacznia si proces
dojrzewania oraz budzenia wiadomoci, e wiat
rzdzi si bezwzgldnymi prawami i dla sabszych
psychicznie nie ma miejsca na szczycie.
Ciekawa teza interpretacyjna.
Odwaga poczona z chciami zmiany na lepsze
jest jednym z gwnych motyww dramatu obycza-
jowego 300 mil do nieba. Jego akcja dzieje si
Ciekawa teza inte Kolejny celny przykad tym razem
z klasyki polskiego kina. rpretacyjna.
w Polsce Ludowej w latach 80., kiedy warunki ycia
pogarszaj si z roku na rok. Brakuje nadziei na
zmian, a codzienno staje si uciliwa. Trzech
modych chopakw decyduje si na odwany krok
chc opuci pastwo, ktre oddzielone jest elazn
kurtyn i przedosta si do wiata zachodniego. Na
pocztku filmu mamy niezwykle wany zarys sytu-
acji, ktry pomaga nam zrozumie przyczyny ich
decyzji. Konflikty w szkole, za atmosfera w domu
to wszystko sprawia, e chc uciec jak najdalej
z rodzinnej miejscowoci. Moemy wic powiedzie,
e fabua ta dotyka nie tylko wanych problemw
spoecznych zwizanych z brakiem szansy na
lepsz przyszo. Przez cay film obserwujemy
proces dojrzewania modych osb, ktre nie boj
si stawi czoa opresyjnemu systemowi. Staj si
coraz bardziej odpowiedzialni, wytrwali i niezomni.
Tragiczne zdarzenia, ktre przeyli, w znacznym
stopniu uksztatoway ich doros psychik.
Na koniec warto wspomnie o filmie dokumen-
talnym, ktry jest opowieci nie tylko o muzyce,
undegroundowych zespoach i buncie wobec
propagandowej kultury masowej. Leszek Gnoiski
Reyserami filmu s Leszek Gnoiski i Marek Gajczak
w swoim najnowszym dokumencie Jarocin. Po co
wolno koncentruje si przecie przede wszystkim
na fenomenie modziey, ktra chce razem
Reyserami filmu s Leszek G Duym atutem pracy jest
spora swoboda autora w siganiu po rne, ciekawe,
a zarazem adekwatne przykady filmowe. Jednak liczba
przytoczonych przykadw spowodowaa by moe, e
autor nie zdy pogbi analizy przywoanych filmw
w odwoaniu do tematu. noiski i Marek Gajczak
poznawa muzyk nigdzie niedostpn. Co prawda
s to osoby na przeomie pnego dziecistwa
i dorosoci, ale mimo wszystko zauwaalna staje si
rola wsplnego spdzania czasu, szukania prawdy
o wiecie i stawiania czoa wyzwaniom, jakie niesie
przyszo. Jestem skonny pokusi si o stwier-
dzenie, e bez nastolatkw festiwal w Jarocinie
w latach 80. nie byby tak wielkim wydarzeniem,
jakim si sta wwczas.
Analizujc powysze przykady, dostrzegamy
Warto pamita, e cech waciw eseju jest subiek-
tywny wywd, dlatego powinna w nim by silnie zaak-
centowana pozycja autowa.
wielo gatunkw filmowych, ktre posuyy do
ukazywania tematu dojrzewania modziey. Kady
z filmw dotyka w inny sposb istoty tej sprawy.
Wynika to zarwno z wybranej przez twrcw formy
gatunkowej, jak i konwencji scenariuszowej. W czci
fabu dorastanie przebiega szybciej ni si spodzie-
wamy, z kolei w niektrych ze wspomnianych historii
zmiana nastpuje pod wpywem konkretnych wyda-
rze. Porwnujc te filmy, przychodzi mi si na myl,
e dokument pozwala pokaza przemian boha-
tera niezwykle kontrastowo. Wynika to z moliwoci
atwego przeamania narracji linearnej. Z drugiej
W pracach powiconych filmowi niezbdne jest posugi-
wanie si pojciami z zakresu jzyka filmu. T prac warto
byoby jeszcze wzbogaci o tego rodzaju pojcia wiad-
czce o rozumieniu warsztatu twrcy filmowego.
strony, z bada ogldalnoci wynika, e filmy fabu-
larne ciesz si zwykle wiksz popularnoci
u masowego odbiorcy. Ktr form powinni zatem
wybra twrcy? To pytanie pozostawiam otwarte,
jednake jedno jest pewne dojrzewanie modziey
jest wdzicznym tematem dla reysera.
47
 CZYM BY DLA MNIE
UDZIA
W OLIMPIADZIE?
WYPOWIEDZI UCZESTNIKW
Udzia w Olimpiadzie okaza si dla Uczestnikw
sporym wyzwaniem oraz ciekawym dowiadcze-
niem. Zapytalimy laureatw i finalistw o rady dla
Uczestnikw kolejnych edycji. Wikszo z nich prze-
konywaa, e nie warto przeraa si list zagadnie
do Olimpiady. Naley natomiast rozwija swoje zain-
teresowanie filmem, a Olimpiada da tropy, ktrymi
warto pody, by dowiedzie si jeszcze wicej.
Uczestnicy wypowiadali si take, co da im udzia
Udzia w Olimpiadzie na pewno zmotywowa
mnie do obejrzenia wielu filmw, o ktrych
wiedziaam, e powinnam obejrze, ale nie mogam
znale czasu, zawsze byo co innego do obejrzenia.
Dziki Olimpiadzie na pewno zapoznaam si z klasy-
kami polskiego kina, czego pewnie sama z siebie a
w takim stopniu bym nie zrobia.
Paulina Zdebik
III Liceum Oglnoksztacce
im. Bohaterw Westerplatte w Gdasku

w Olimpiadzie. Oto wybrane wypowiedzi:

Czuj, e mam o wiele wiksz wiedz, ale nie
Dziki udziaowi w Olimpiadzie odkryam wiele
tylko z dziedziny filmw, bo to przeoyo si rwnie
swoich moliwoci i powanie zainteresowaam si
na zupenie inne przedmioty. Jednym sowem
filmem jako sztuk. Wszystkie etapy, a w szczegl-
nauczyam si analizowa teksty kultury w nowy
noci finaowy, pomogy mi si sprawdzi w trudnych
sposb.
sytuacjach. Podczas przygotowa dowiedziaam
Aleksandra Soko
si wielu interesujcych faktw na temat filmw
IX Liceum Oglnoksztacce
i zdobyam nowe umiejtnoci, jak przygotowy-
im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie
wanie prelekcji czy przeprowadzanie wywiadu.
Wiele z tego, czego si dowiedziaam i nauczyam,
mog wykorzysta podczas egzaminu maturalnego
Dziki Olimpiadzie usystematyzowaam i pog-
z jzyka polskiego.
biam swoj wiedz o filmie. Olimpiada bya moj
Gabriela Mynarska
dodatkow motywacj i czasami pretekstem do
Liceum Oglnoksztacce
nauki innych rzeczy, ni tych wymaganych w szkole.
im. K.K. Baczyskiego w Kozach
Agata lzak
III Liceum Oglnoksztacce
Dziki Olimpiadzie nabraam pewnoci, e wiat
im. Bohaterw Westerplatte w Gdasku
filmu to mj wiat i e zamierzam tu zosta.
Magorzata Mijewska
III Liceum Oglnoksztacce
im. Bohaterw Westerplatte w Gdasku

48
 KLUCZ
ODPOWIEDZI
Pytania z etapu I (szkolnego)

Pytania jednokrotnego wyboru

1. c 15. b 29. b 43. b
2. d 16. b 30. d 44. c
3. c 17. a 31. b 45. c
4. a 18. a 32. b 46. c
5. d 19. a 33. c 47. c
6. a 20. c 34. a 48. c
7. b 21. c 35. a 49. a
8. a 22. c 36. c 50. c
9. b 23. a 37. d 51. a
10. b 24. c 38. b 52. b
11. d 25. b 39. a 53. b
12. b 26. a 40. b 54. b
13. c 27. c 41. b
14. b 28. b 42. c

Pytania wielokrotnego wyboru

55. c, d 57. a, b, c, d 59. c, d
56. a, b, c, d 58. b, c, d 60. a, b, d

Pytania z etapu II (okrgowego)

Pytania zamknite
1. d 11. c 21. c 31. a
2. c 12. b 22. a 32. c
3. b 13. c 23. b 33. a
4. a 14. c 24. a 34. b
5. c 15. a 25. c 35. c
6. b 16. c 26. d 36. a
7. c 17. c 27. b 37. b
8. b 18. a 28. b 38. a
9. b 19. a 29. b 39. a
10. b 20. a 30. b 40. a

49
 Organizator

Partnerzy

Wspfinansowanie

www.fn.org.pl/olimpiada

Koordynacja Olimpiady
Julia Radziszewska
Robert Jaczewski
olimpiada@fn.org.pl
Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny

Redakcja
Centralny Gabinet Edukacji Filmowej
(Dorota Gobiowska, Ewa Kanownik, Anna Koodziejczak, Jadwiga Mostowska)

Wsppraca redakcyjna
dr hab. prof. UG Krzysztof Kornacki
dr Maciej Dowgiel
dr Robert Pruszczyski
mgr Anna Rwny

Korekta
Katarzyna Sosnowska

Projekt graficzny i skad:

Pawe Zakrzewski, evision.pl

50