LAPORAN PRAKTIKUM

MEKANIKA FLUIDA II TL 2201

MODUL 04

ALIRAN DI ATAS AMBANG LEBAR DAN PELIMPAH TAJAM

Nama Praktikan : Destria Rinaidi

NIM : 15315036

Kelompok/Shift : 11 / 14.00-15.30

Tanggal Praktikum : Kamis, 16 Maret 2017

Tanggal Pengumpulan : Kamis, 30 Maret 2017

PJ Modul : Noor Indra Rusnanda

Lailatus Syifa

Asisten yang Bertugas : Ezwin Ilham F (15313045)

Indang Fauziah H (15314031)

PROGRAM STUDI TEKNIK LINGKUNGAN

FAKULTAS TEKNIK SIPIL DAN LINGKUNGAN

INSTITUT TEKNOLOGI BANDUNG

2017
AMBANG LEBAR

IV. Data awal

Tabel 4.1 Tabel massa jenis air terhadap suhu

T (oC) Density (kg/m3)

0 999.8
5 1000
10 999.7
15 999.1
20 998.2
25 997
30 995.7
40 992.2
50 988
60 983.2
70 977.8
80 971.8
90 965.3
100 958.4
(Sumber : Finnemore, 2012)

Tabel 4.2 Data awal pengukuran parameter pendukung praktikum

Tinggi ambang (m) 0.025

Lebar ambang (m) 0.074
Panjang ambang (m) 0.113
Suhu awal (oC) 28
Suhu akhir (oC) 28
 Tabel 4.3 Data pengukuran waktu air mencapai 7.5 kg

Waktu (s)
Variasi
t1 t2 t3 trata-rata
1 14.56 14.58 13.75 14.29667
2 7.85 7.09 6.93 7.29
3 18.98 17.65 17.33 17.98667
4 9.37 9.14 9.56 9.356667

Tabel 4.4 Data pengukuran kedalaman air di delapan titik

Kedalaman (m)
Variasi
y1 y2 y3 y4 Y5 Y6 Y7 Y8
1 0.0525 0.0524 0.0498 0.0457 0.0378 0.0095 0.0264 0.0281
2 0.065 0.065 0.0626 0.05 0.0448 0.0201 0.0323 0.0408
3 0.0486 0.0486 0.0466 0.0408 0.0353 0.014 0.0203 0.0251
4 0.0622 0.062 0.059 0.0485 0.0434 0.0146 0.0346 0.0376

Tabel 4.5 Data pengukuran jarak masing-masing titik ke titik x1

Jarak (m)
Variasi
x1 X2 X3 X4 X5 X6 X7 X8
1 0 0.1 0.2 0.31 0.42 0.49 0.585 1.205
2 0 0.1 0.2 0.31 0.42 0.47 0.705 1.205
3 0 0.1 0.2 0.31 0.42 0.45 0.51 1.205
4 0 0.1 0.2 0.31 0.42 0.47 0.72 1.205
 V. Pengolahan data

(kg/m3)

1005
y = -0.0036x2 - 0.0675x + 1000.6
1000 R = 0.9992
995
990
985
980 Series1

975 Poly. (Series1)

970
965
960
955 T (oC)
0 20 40 60 80 100 120

Gambar 5.1 Grafik massa jenis air terhadap suhu

Pengolahan
data rho
ama
volume

Rho 995.8316
Volume 0.007531

VI. Data akhir

Tabel 6.1 Hasil perhitungan parameter aliran di atas ambang lebar untuk variasi 1

Titik y (m) Qaktual (m3/s) A (m2) v (m/s) NFr Es (m) Yc (m) y" (m)

1 0.0525 0.000526794 0.003885 0.135596833 0.188945 0.053437 0.017287 0.0525

2 0.0524 0.000526794 0.0038776 0.135855605 0.189486 0.053341 0.017287 0.0524
3 0.0498 0.000526794 0.0018352 0.287049747 0.581965 0.029 0.017287 0.0248
Variasi 1 4 0.0457 0.000526794 0.0015318 0.343905011 0.763166 0.026728 0.017287 0.0207
5 0.0378 0.000526794 0.0009472 0.556158884 1.569493 0.028565 0.017287 0.0128
6 0.0095 0.000526794 0.000703 0.749350918 2.454646 0.03812 0.017287 0.0095
7 0.0264 0.000526794 0.0019536 0.269652792 0.529869 0.030106 0.017287 0.0264
8 0.0281 0.000526794 0.0020794 0.253339278 0.482519 0.031371 0.017287 0.0281
 Tabel 6.2 Hasil perhitungan parameter aliran di atas ambang lebar untuk variasi 2
Titik y (m) Qaktual (m3/s) A (m2) v (m/s) NFr Es (m) Yc (m) y" (m)

1 0.065 0.001033113 0.00481 0.21478441 0.268975 0.067351 0.027085 0.065

2 0.065 0.001033113 0.00481 0.21478441 0.268975 0.067351 0.027085 0.065
3 0.0626 0.001033113 0.0027824 0.371302837 0.611364 0.044627 0.027085 0.0376
Variasi 2 4 0.05 0.001033113 0.00185 0.558439466 1.127643 0.040895 0.027085 0.025
5 0.0448 0.001033113 0.0014652 0.705100336 1.599867 0.04514 0.027085 0.0198
6 0.0201 0.001033113 0.0014874 0.694576451 1.564183 0.044689 0.027085 0.0201
7 0.0323 0.001033113 0.0023902 0.432228689 0.767853 0.041822 0.027085 0.0323
8 0.0408 0.001033113 0.0030192 0.342181046 0.540868 0.046768 0.027085 0.0408

Tabel 6.3 Hasil perhitungan parameter aliran di atas ambang lebar untuk variasi 3
Titik y (m) Qaktual (m3/s) A (m2) v (m/s) NFr Es (m) Yc (m) y" (m)

1 0.0486 0.000418721 0.0035964 0.116427798 0.168618 0.049291 0.014833 0.0486

2 0.0486 0.000418721 0.0035964 0.116427798 0.168618 0.049291 0.014833 0.0486
3 0.0466 0.000418721 0.0015984 0.261962546 0.569086 0.025098 0.014833 0.0216
Variasi 3 4 0.0408 0.000418721 0.0011692 0.358126012 0.909647 0.022337 0.014833 0.0158
5 0.0353 0.000418721 0.0007622 0.549358349 1.728234 0.025682 0.014833 0.0103
6 0.014 0.000418721 0.001036 0.404170785 1.090602 0.022326 0.014833 0.014
7 0.0203 0.000418721 0.0015022 0.278738473 0.624618 0.02426 0.014833 0.0203
8 0.0251 0.000418721 0.0018574 0.225433904 0.454305 0.02769 0.014833 0.0251

Tabel 6.4 Hasil perhitungan parameter aliran di atas ambang lebar untuk variasi 4
Titik y (m) Qaktual (m3/s) A (m2) v (m/s) NFr Es (m) Yc (m) y" (m)

1 0.0622 0.000804923 0.0046028 0.17487676 0.223873 0.063759 0.022933 0.0622

2 0.062 0.000804923 0.004588 0.175440878 0.224957 0.063569 0.022933 0.062
3 0.059 0.000804923 0.002516 0.319921602 0.553949 0.039217 0.022933 0.034
Variasi 4 4 0.0485 0.000804923 0.001739 0.462865296 0.96402 0.03442 0.022933 0.0235
5 0.0434 0.000804923 0.0013616 0.591159481 1.39143 0.036212 0.022933 0.0184
6 0.0146 0.000804923 0.0010804 0.745022908 1.968606 0.04289 0.022933 0.0146
7 0.0346 0.000804923 0.0025604 0.314373828 0.539602 0.039637 0.022933 0.0346
8 0.0376 0.000804923 0.0027824 0.28929081 0.476328 0.041866 0.022933 0.0376

Tabel 6.5 Hasil perhitungan parameter praktikum aliran di atas ambang lebar untuk masing-masing variasi

Variasi hu (m) Qaktual (m3/s) Qteoritis (m3/s) Cd

1 0.02745 0.000526794 0.000573777 0.918116327
2 0.04 0.001033113 0.001009298 1.023595835
3 0.0236 0.000418721 0.000457401 0.915434624
4 0.0371 0.000804923 0.000901551 0.89282019
VII. Analisis A
0.0012
y = 0.9545x
0.001
R = 0.9623
Q akual (m3/s) 0.0008
0.0006
Series1
0.0004
Linear (Series1)
0.0002
0
0 0.0005 0.001 0.0015
Q teoritis (M3/s)

Gambar 7.1 Grafik hubungan debit actual (Qaktual) terhadap debit teoritis (Qteoritis)

0.07
y = 0.0173x-0.667
0.06 R = 1
y = 0.0271x-0.667
Variasi 1
0.05 R = 1
y = 0.0148x-0.667 Variasi 2
0.04 R = 1 Variasi 3
Y (m)

y = 0.0229x-0.667
0.03 Variasi 4
R = 1
Power (Variasi 1)
0.02
Power (Variasi 2)
0.01 Power (Variasi 3)

0 Power (Variasi 4)
0 1 2 3
Fr

Gambar 7.2 Grafik hubungan kealaman air (y) terhadap bilangan Froude (Fr) untuk setiap variasi debit
 0.06

0.05

0.04
Y" (m)
0.03
Variasi 1
0.02

0.01

0
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06
Es

Gambar 7.3 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap energy spesifik (Es) untuk variasi 1

0.07

0.06

0.05

0.04
Y" (m)

0.03
Variasi 2
0.02

0.01

0
0 0.02 0.04 0.06 0.08
Es

Gambar 7.4 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap energy spesifik (Es) untuk variasi 2
 0.06

0.05

Y" (m) 0.04

0.03
Variasi 3
0.02

0.01

0
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06
Es

Gambar 7.5 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap energy spesifik (Es) untuk variasi 3

0.07

0.06

0.05

0.04
Y" (m)

0.03
Variasi 4
0.02

0.01

0
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07
Es

Gambar 7.6 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap energy spesifik (Es) untuk variasi 4
 0.07

0.06

0.05

0.04 Variasi 1
Y' (m)

0.03 Variasi 2
Variasi 3
0.02
Variasi 4
0.01

0
0 0.5 1 1.5
Jarak (m)

Gambar 7.7 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap jarak dari titik x1 ke titik tertentu (x)
AMBANG TAJAM

IV. Data awal

Tabel 4.1 Tabel massa jenis air terhadap suhu

T (oC) Density (kg/m3)

0 999.8
5 1000
10 999.7
15 999.1
20 998.2
25 997
30 995.7
40 992.2
50 988
60 983.2
70 977.8
80 971.8
90 965.3
100 958.4
(Sumber : Finnemore, 2012)

Tabel 4.2 Data awal pengukuran parameter pendukung praktikum

Tinggi ambang (m) 0.025

Lebar ambang (m) 0.074
Panjang ambang (m) 0.113
Suhu awal (oC) 28
Suhu akhir (oC) 28
 Tabel 4.3 Data pengukuran waktu air mencapai 7.5 kg

Waktu (s)
Variasi
t1 t2 t3 trata-rata
1 14.56 14.58 13.75 14.29667
2 7.85 7.09 6.93 7.29
3 18.98 17.65 17.33 17.98667
4 9.37 9.14 9.56 9.356667

Tabel 4.4 Data pengukuran kedalaman air di enam titik

Kedalaman (m)
Variasi
y1 y2 y3 y4 Y5 Y6
1 0.07 0.0678 0.0627 0.0579 0.008 0.0293
2 0.0826 0.0768 0.0733 0.0737 0.0135 0.0406
3 0.0675 0.0634 0.0591 0.0574 0.005 0.025
4 0.0793 0.0737 0.0715 0.0702 0.0123 0.0375

Tabel 4.5 Data pengukuran jarak masing-masing titik ke titik x1

Jarak (m)
Variasi
x1 X2 X3 X4 X5 X6
1 0 0.125 0.135 0.145 0.18 1.205
2 0 0.125 0.135 0.145 0.22 1.205
3 0 0.125 0.135 0.145 0.17 1.205
4 0 0.125 0.135 0.145 0.2 1.205
V. Pengolahan data

(kg/m3)

1005
y = -0.0036x2 - 0.0675x + 1000.6
1000 R = 0.9992
995
990
985
980 Series1

975 Poly. (Series1)

970
965
960
955 T (oC)
0 20 40 60 80 100 120

Gambar 5.1 Grafik massa jenis air terhadap suhu

Pengolahan
data rho
ama
volume

Rho 995.8316
Volume 0.007531

VI. Data akhir

Tabel 6.1 Hasil perhitungan parameter aliran di atas pelimpah tajam untuk variasi 1

Titik y (m) V (m3) Qaktual (m3/s) A (m2) v (m/s) NFr Es (m) Yc (m) y'' (m)

1 0.07 0.00518 0.101698 0.122724 0.070527 0.017287 0.07

2 0.0678 0.001391 0.378662 0.464304 0.026108 0.017287 0.0188
Variasi 1 3 0.0627 0.001384 0.380687 0.4854 0.026086 0.017287 0.0187
0.007531406 0.000526795
4 0.0579 0.001473 0.357731 0.47466 0.026422 0.017287 0.0199
5 0.008 0.000592 0.889856 3.176436 0.048359 0.017287 0.008
6 0.0293 0.002168 0.242964 0.453183 0.032309 0.017287 0.0293
 Tabel 6.2 Hasil perhitungan parameter aliran di atas pelimpah tajam untuk variasi 2

Titik y (m) V (m3) Qaktual (m3/s) A (m2) v (m/s) NFr Es (m) Yc (m) y'' (m)

1 0.0826 0.006112 0.086185 0.095743 0.082979 0.027085 0.0826

2 0.0768 0.002057 0.256074 0.295019 0.031142 0.027085 0.0278
Variasi 2 3 0.002168 0.242964 0.28652 0.032309 0.027085 0.0293
0.0733
0.007531406 0.001033115
4 0.0737 0.002642 0.199407 0.234516 0.037727 0.027085 0.0357
5 0.0135 0.000999 0.527322 1.44902 0.027673 0.027085 0.0135
6 0.0406 0.003004 0.175341 0.277834 0.042167 0.027085 0.0406

Tabel 6.3 Hasil perhitungan parameter aliran di atas pelimpah tajam untuk variasi 3

Titik y (m) V (m3) Qaktual (m3/s) A (m2) v (m/s) NFr Es (m) Yc (m) y'' (m)

1 0.0675 0.004995 0.105464 0.129604 0.068067 0.014833 0.0675

2 0.0634 0.001066 0.494364 0.626856 0.026856 0.014833 0.0144
Variasi 3 3 0.001117 0.471447 0.619162 0.026428 0.014833 0.0151
0.0591
0.007531406 0.000418722
4 0.0574 0.001436 0.366951 0.48901 0.026263 0.014833 0.0194
5 0.005 0.00037 1.423769 6.428654 0.108319 0.014833 0.005
6 0.025 0.00185 0.284754 0.574996 0.029133 0.014833 0.025

Tabel 6.4 Hasil perhitungan parameter aliran di atas pelimpah tajam untuk variasi 4

Titik y (m) V (m3) Qaktual (m3/s) A (m2) v (m/s) NFr Es (m) Yc (m) y'' (m)

1 0.0793 0.005868 0.089771 0.101781 0.079711 0.022933 0.0793

2 0.0737 0.001828 0.288212 0.338957 0.028934 0.022933 0.0247
Variasi 4 3 0.002479 0.212503 0.253733 0.035802 0.022933 0.0335
0.0715
0.007531406 0.000804924
4 0.0702 0.002383 0.221082 0.26641 0.034691 0.022933 0.0322
5 0.0123 0.00091 0.578768 1.666163 0.029373 0.022933 0.0123
6 0.0375 0.002775 0.189836 0.312988 0.039337 0.022933 0.0375

Tabel 6.5 Hasil perhitungan parameter praktikum aliran di atas ambang lebar untuk masing-masing variasi

Variasi hu (m) Qaktual (m3/s) Qteoritis (m3/s) Cd

0.019133333 0.000526795 0.00057833 0.910889
1
0.030933333 0.001033115 0.001188858 0.868997
2
0.0163 0.000418722 0.000454749 0.920776
3
0.028133333 0.000804924 0.00103115 0.780608
4
VII. Analisis A
0.0012

y = 0.846x
0.001
R = 0.966

0.0008
Qaktual (m^3/s)

0.0006

0.0004

0.0002

0
0 0.0002 0.0004 0.0006 0.0008 0.001 0.0012 0.0014
Qteoritis (m^3/s)

Gambar 7.1 Grafik hubungan debit actual (Qaktual) terhadap debit teoritis (Qteoritis)

Variasi 1 Variasi 2 Variasi 3 Variasi 4

0.09
0.08
0.07
0.06
0.05
y (m)

0.04
0.03
0.02
0.01
0
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4
x (m)

Gambar 7.2 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap jarak dari titik x1 ke titik tertentu (x)
 7
Variasi 1
6
y = 0.0025x-1.398
5 R = 0.906
y'' (m) 4 Variasi 2
y = 0.0023x-1.432
3 R = 0.9228

2 Variasi 3
y = 0.0022x-1.428
1 R = 0.9187

0 Variasi 4
0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1
y = 0.0022x-1.445
NFr R = 0.9271

Gambar 7.3 Grafik hubungan kealaman air (y) terhadap bilangan Froude (Fr) untuk setiap variasi debit

0.08

0.07

0.06

0.05
y''(m)

0.04

0.03

0.02

0.01

0
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08
Es (m)

Gambar 7.4 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap energy spesifik (Es) untuk variasi 1
 0.09
0.08
0.07
0.06
0.05
y''(m)

0.04
0.03
0.02
0.01
0
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
Es (m)

Gambar 7.5 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap energy spesifik (Es) untuk variasi 2

0.08

0.07

0.06

0.05
y'' (m)

0.04

0.03

0.02

0.01

0
0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 0.12
Es (m)

Gambar 7.6 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap energy spesifik (Es) untuk variasi 3
 0.09
0.08
0.07
0.06
0.05
y'' (m)

0.04
0.03
0.02
0.01
0
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
Es (m)

Gambar 7.7 Grafik hubungan kedalaman air (y) terhadap energy spesifik (Es) untuk variasi 4