See

discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/277205084

Scabies: Permanent problem of intensive swine

production

Article January 2003

CITATIONS READS

0 25

5 authors, including:

Ivan Pavlovic
Scientific Institute of Veterinary Medicine of Serbia
185 PUBLICATIONS 249 CITATIONS

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

SCOPES project no.160429, Arbovirus Monitoring, Surveillance and Researchcapacity building on

mosquitoes and biting midges (AMSAR) View project

Control of parasitic contamination of public places, parks and green area in Belgrade View project

All content following this page was uploaded by Ivan Pavlovic on 04 July 2015.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 Zbornik nau~nih radova, 9 (2003)

UDK: 636.4 : 616.995

Pregledni rad

UGA - STALNO PRISUTAN PROBLEM INTENZIVNE SVI-

NJARSKE PROIZVODNJE

I. Pavlovi}, V. Hudina, Z. Kulii}, S. Mini}, M. Rikson*

Izvod: uga uzrokovana sa Sarcoptes scabei var.suis predstavlja jednu od

naj~e}ih i najrasprostranjenijih parazitsku infekciju svinja, globalne distribucije ~ija se
prevalenca zavisno od uslova dr`anja kre}e 5-95%. Proti~u}i u akutnom a potom hro-
ni~nom obliku uzrokuje rapidne gubitke svinjarskoj proizvodnji kroz umanjen prirast i
slabije proizvodne rezultate. U naem radu dajemo kratak osvrt na najva`nije momente
vezane za ugu svinja - rairenost ove parazitoze kod nas, patogenezu i patoloke prome-
ne kao i mere preventive i suzbijanja obolenja.

Klju~ne re~i: uga svinja, Sarcoptes scabiei var.suis, svinje.

Uvod

uga svinja je parazitsko oboljenje koje uzrokuje Sarcoptes scabei var.suis (23).
To je kontagiozno oboljenje, ve}inom hroni~nog toka, koje se karakterie svrabom i
ko`nim promenama. Za sarkoptes ugu mo`emo re}i da predstavlja jedno od naj~e}ih,
najzna~ajnijih i uz askaridozu i najrairenijih parazitskih oboljenja doma}ih i divljih svi-
nja, rareno po celom svetu, u svim vrstama odgoja, i svim starostnim kategorijama `ivo-
tinja. Gubici koji proisti~u od uge su ravni, ~ak i ve}i od mnotva zaraznih bolesti a te-
te koje uga nanosi svinjarstvu mogu se porditi jedino sa posledicama askaridoze
(1,2,11,13,16).
Sarkoptes uga je prisutna i aktuelna u celom svetu gde se odgoj svinja vri. Do-
due, u zemljama sa visokom tehnologijom i higijenom dr`anja njena prevalenca ne pre-
lazi 5-10% dok se u drugim zemljama ona pribli`ava brojci od 50-90% (2,3,6,21,22).

* Dr Ivan Pavlovi}, nau~ni saradnik, Nau~ni institut za veterinarstvo Srbije, Beograd, Vojin Hudina,
dvm.spec., Mileta Rikson, dipl.in`., Centar za sto~rstvo PK"Beograd", Padinska Skela, prof. dr Zoran Kuli{i},
Fakultet veterinarske medicine, Beograd, Stanko Mini}, dvm.spec., Poljoprivredna {kola PKB, Krnja~a-
Beograd.

401
 Zbornik nau~nih radova, 9 (2003)

Metode dijagnostike

Za razliku od drugih parazitoza uga se vidljivo manifestuje po ko`i obolelih je-

dinki. Za pregled se uzimaju skarifikati na prelasku izmedju zdravih i obolelih mesta na
ko`i kao i kraste. Uzimanje uzoraka se vri struganjem predilaktacionog mesta na ko`i
otrom kaikom (kiretom) ili skalperom sve dok na povrini ne dodje do laganog krvare-
nja. Na ovaj na~in se dolazi i do onih ugaraca koji se nalaze u kanali}ima epiderma
ko`e. Diobijeni uzorci se zatim obradjuju brzom metodom (primenom 1-2 kapi KOH ili
NaOH), metodom kuvanja materijala ili metodom flotacije po eteru (24,25).

Epizootiologija {uge svinja

U farmskim uslovima, u naoj zemlji, na osnovu pregleda, uga je ustanovljena

kod 39,76% podmladka, 15,36% tovljenika i kod 62,43% priplodnih `ivotinja. Pri tome
se uga javlja u vidu stacioniranih farmskih infekcija ili kao povremeno prisutna infekci-
ja koja je mnogo ~e}a. Higijena dr`anja i tehnoloka reenje imaju zna~ajan uticaja na
rairenost uge ali ona uspeva da se odr`i i makar povremeno javi na svim farma
(6,11,14,15,19,21,22).
Podaci iz sveta ukazuju da i tamo uga uspeno opstaje u savremenoj tehnologiji
odgoja i pored primene najnovijih akaricida i visokog nivoa higijene i da je prisutna u i
velikim farmskim aglomeracijama svinja 1,2,4,13,18).

Biologija uzro~nika

Za bolje razumevanje ovih podataka moramo se osvrnuti na nekoliko osnovnih

~injenica vezanih za sarkoptes ugu.
Sarcoptes ugu uzrokuje artropoda Sarcoptes scabei var.suis. Paraziti imaju sko-
ro okruglo telo veli~ine 0,25-0,5mm. Noge su im kratke, debele sa zvonastim ~aicama
na protarzusu i ambulakrama koje se kod `enki nalaze na I i II paru nogu a kod mu`jaka
na I,II i IV paru. Na ledjnoj strane imaju ljuspi~aste bodlje. Rilo im je podeeno za buen-
je hodnika u ko`i, ta~nije epidermisu gde se odvija ceo bioloki ciklus parazita - razvoj,
razmno`avanje i polaganje jaja. @enka pola`e ovalna sivo-bela jaja veli~ine 155x84 mi-
krometara, ukupno 40-50 jaja, prose~no 1-2 dnevno. Iz njih se za 3-4 dana izlegu larve
sa tri para nogu kod kojih nema ledjnih ljuspica i izra`enog polnog dimorfizma. Od njih
se razvijaju porotonimfe od kojih kasnijim presvla~enjem nastaju adulti parazita (23,24).

Patogeneza i klini~ka slika

Infestacija nastaje kontaktom obolelih i zdravih `ivotinja, putem infestrirane

opreme, objekata i sl. Po prispe}u na doma}ina, paraziti lediraju ko`u i ulaze u epiderm
gde potom bue kanale hrane}i se limfom i mladim }eijama epiderma. Ovde se odvija
ceo bioloki ciklus parazita. Primarni situs parazita jeu ko`i oko njuke, o~iju i uiju a

402
 Zbornik nau~nih radova, 9 (2003)

odatle se oni ire po vratu, na unutranju stranu zadnjih nogu, kod mukih `ivotinja po
skrotumu a `enskih oko vulve i kona~no po celom telu (5,10,17,23,24).
Kratanje parazita i buenje knali}a u epidermu izaziva stalan nadra`aj nervnih za-
vretaka i posledi~no svrab, ~eanje i lediranje zahva}enih mesta na ko`i. Na ledirana
mesta nastaju upalni procesi pra}eni eksudacijom i stvaranjem krasti a u kasnijoj fazi ke-
ratinizacijom i proliferacijom tkva. Ko`a postaje gruba i zadebljala a na zahva}enim me-
stima ispada dlaka.
U daljem toku infestacije naslage na ko`i postaju deblje i krte tako da pucaju, stva-
raju se pukotine u ko`i iz kojih curi sukrvica i limfa. Koagulisani eksudat prouzrokuje no-
vi krustozni sloj ali u isto vreme ove lezije su mesto ulaska mikroorganizama uzro~nika
sekundarnih infekcija. Na ko`i gde su nastale lezije i erozije usled ovih infekcija nastaju
gnojni procesi, apcesi i ulceracije pri ~emu se ose}a prodoran i neprijatan miris (10).
Ako se uga proirila sa unih koljki na une kanale `ivotije dr`e glavu stalno
oborenu i iskrenutu. Ako je uga zahvatila velik povrinu ko`e javlja se kahekti~nost,
anamija a kod prasadi pri izuzetno jakim infestacijama i uginu}a.

Terapija i profilaksa

Preventiva uge sa~injena je od nekoliko osnovnih komponenti - zoohigijene

dr`anja, tehnologije odgoja, parazitoloke kontrole `ivotinja i ciljne terapije
(7,8,9,12,16).
Preventivna dermatoloka dijagnostika treba da obuhvati sve `ivotinje na farmi i
vri se minimum dva puta godinje u svim starostnim i proizvodnim kategorijama. Pri-
plodne `ivotinje ako su pozitivne, treba terapirati pre uvodjenja u prasilite ~ime
spre~avamo inicijalnu infekciju prasadi. Odlu~enu prasad pre prebacivanja u tov obave-
zno pregledamo i po potrebi le~imo. Za tovne `ivotinje i priplodna grla koja su na farmi
va`e isti principi - redovne i periodi~ne kontrole. Novonabavljene priplodne `ivotinje to-
kom boravka u karantinu se obavezno dva puta kontroliu parazitoloki. Pri davanju tov-
nog materijala na kooperacijski tov on se mora kontrolisati na prisustvo parazita kao i
tovni materijal nabavljen za uslu`ni tov.
U svim slu~ajevima pozitivnog nalaza mora se vriti dehelmintizacija svih `ivoti-
nja. U slu~aju panog ~oporenja vri se pregonsko napasanje analogno napasanju
pre`ivara.
Terapija se sprovodi preparatima na bazi piretrina (piretroid, deltametrin), linda-
na, malationa, organofosfornij jedinjenja i ivermektina. Oni se nanose prskanjem, prema-
zivanjem, inekciono ili putem hrane, zavisno od formulacije.
Te~na akaricidna sredstva se pod pritiskom prskaju, nakon pranja i dezinfekcije,
po objektima, boksevima, opremi i drugim segmentima koji su bili u direktnom kontask-
tu sa obolelim `ivotinjama ali isto tako i po po svim objektima farme. Te~nim akaricidi-
ma se prskaju iili u njima kupaju svinje pri ~emu se mora voditi ra~una o toksi~nosti i ka-
renci aplikovanih preparata (piretrinski preparati imaju najmanju toksi~nost i visok ste-
pen efikasnosti).
Inekciona aplikacija vri se samo kod ivermektinskih preparata koji svakako da
imaju najve}u terapijsku irinu imaju}i u vidu njihovo delovanje na ekto i endoparazite.

403
 Zbornik nau~nih radova, 9 (2003)

Do sada, ivermektin se aplikovao injekcionim putem to je na farmama sa velikom aglo-

meracijom svinja ote`avalo njegovu primenu (primarno zbog velike anga`ovanosti ljudi
u aplikaciji leka). Poslednjih godina, medjutim, dolo je do nove formulacje ivermektina
u vidu praka koji se pomean sa hranom daje svinjama. Na osnovu dobijenih rezultata
ustanovljeno je da se peroralnom primenom ivermektina uspeno vri terapija ektopara-
zitskih infestacija svinja, koja ni u ~emu ne zaostaje za njegovom s/c apilkacijom. Pero-
ralnom primenom ivermektina u mnogome se olakava terapija i preventiva parazitskih
infekcija na farmama sa velikom aglomeracijom `ivotinja.

Literatura

1. Arends,J.J.,Stanislaw, C.M.,Gordon, D. (1990): Effects of sarcoptic mange on

lacting swine and growing pigs, Journal of Animal Science 38, 249-253.
2. Chakarabarti, A (1990): Pig handlers itc, International Journal of Parasitology
29, 205-206.3. Dalton P.M.,Ryan .G. (1988): Productive effects of pig mange
and control with Ivermectin, Veterinary Record 122, 307-308.
3. Dalton, P.M., Ryan, .G. (1988): Productive effects of pig mange and control
with Ivermectin, Veterinary Record 122, 307-308.
4. Grzyninski, L.,Poznanski, W., Jasek, S., Pawinski, J. (1990): Economic effects
resulting from the control of external parasites in pigs, Medycyna Weterynary-
ja 46, 253-255.
5. Mathes, H.F., Nockler, K. ,Hieper, T. (1990): Clinical courses of spontaneos and
experimental Sarcoptes suis infestation in pigs, Monatschrifte fur Veterinarme-
dizin 45 (19/20), 706-709.
6. Lemman, E.J. (1992): Disease of Swine,. Wolf Publishing Ltd. New York.
7. Hudina, V., Pavlovi}, I., Nei} Dragica Jordanov}, B., Valter, D., Mii} Zorana
(1994): Prilog poznavanju mera koje se koriste za suzbijanje uge svinja i tret-
man objekata njihovog dr`anja, Zbornik radova V simpozijuma DDD u zatiti
`ivotne sredine, Subotica-Pali}, 26-28.5.1994., 131-133.
8. Hudina, V., Rosi}, G., Kulii}, Z., Pavlovi}, I., Nei} Dragica (1994): Naa is-
kustva u primeni Ivomec-a pri suzbijanju i preventivi parazitskih infekcija kod
priplodnih svinja. Zbornik radova simpozijuma uzgoj i zatita zdravlja svinja,
Vrac, 21-24.6.1994., 11-12.
9. Hudina, V., Pavlovi}, I., Kulii}, Z., Nei} Dragica (1995): Zna~aj zoohigijene
dr`anja u preventivi parazitskih infekcija svinja u farmskim uslovimaZbornik
radova VI Simpozijuma DDD u zatiti `ivotne sredine, Donji Milanovac, 14-
17.6.1995., 268-270.
10. Iveti}, V., @uti}, M., Valter, D., Pavlovi}, I., Savi}, B. (2000): Atlas patomor-
folokih promena bolesti svinja, Nau~ni institut za veterinarstvo Srbije, Beo-
grad.
11. Lasko,t V.I., Voronov, A.K., Semenkov, A.D. (1988): Parasitoses of pigs in bre-
edin heards and fattening houses. Sbornik Nautshnykh Trudov Leningradskii
Veterinarny Instituta 94, 45-48.
12. Nei} Dragica, Hudina, V., Pavlovi}, I. (1995): Mogu}nost primene moksi-

404
 Zbornik nau~nih radova, 9 (2003)

dektina (Cydectin-Cynamid) pri suzbijanju ekto i endoparazitskih infekcija

svinja. Zbornik kratkih sadr`aja radova 8. savetovanja veterinara Srbije, Zla-
tibor, 110-111.
13. Orlov, F.M. (1970): Bolezni svinei. Izdatelstvo Kolos, Moskva.
14. Pavlovi}, I., Lon~arevi}, A., Kulii}, Z., Nei} Dragica, Romani}, S., Iveti}, V.,
Valter, D., Drezga Jadranka, Bogdanovi} Zorica, Rosi}, G. (1994): Incidenca
parazitskih infekcija svinja u farmskom odgoju. Zbornik radova I savetovanja
uzgoj i zdravstvena zatita svinja, Vrac, 9-11.
15. Pavlovi}, I., Lon~arevi}, A., Iveti}, V., Kulii}, Z., Markovi}, Z., Tosevski, J.
(1995): Sort and distribution of parasite infection in swine farm breeding. Ma-
cedonian Veterinary Review 24(1-2), 69-72.
16. Pavlovi}, I., Lon~arevi}, A., Valenta, M., Romani} ,S. (1995): Naa iskustva u
primeni deltametrina (Butox-Rousel-uclaff) pri suzbijanju uge kod svinja
Zbornik radova VI Simpozijuma DDD u zatiti `ivotne sredine, Donji Mila-
novac, 14-17.6.1995. 182-186.
17. Pavlovi}, I., Lon~arevi}, A., Nei} Dragica, Valter, D. (1996): Parazitske infek-
cije svinja u farmskom i individualnom sektoru proizvodnje i njihova uloga u
zdravstvenoj problematici svinjarske proizvodnje. Sinopsisi referata savetova-
nja agronoma Republike Srpske, Banja Luka, Republika Srpska, 146-147.
18. Pavlovi}, I., Kulii}, Z., Vuji}, B. (1997): Parazitske bolesti, U: A.Lon~arevi}:
Zdravstvena zatita svinja u intenzivnom odgoju. Nau~ni institut za veterinar-
stvo Srbije, Beograd, 157-201.
19. Pavlovi}, I., Kulii}, Z., Hudina, V., Milutinovi} Marija (1998): Ectoparasito-
ses of swine (Sus scrofa domestica) in Serbia , Abstracts of Second Internati-
onal Congress of the Biodiversity, Ecology and Conservation of the Balkan
Fauna, BIOECO 2, Ohrid, Macedonia, 16-20.9.1998.,104.
20. Pavlovi}, I., Trifunovi} Mirjana , ^uki}, M,. @uti}, M. (2002): Naa iskustva
u peroralnoj primeni ivermektina (Ivermektin-P,Hemovet,Vrac) u suzbijanju
uge svinja, Zbornik radova i kratkih sadr`aja 14.savetovanja veterinara Srbi-
je sa medjunarodnim u~e}em, Zlatibor, 10-14.9.2002., 91.
21. Radojevi}, M. (1990a): Parazitoze svinja na novoj farmi PP Aleksa anti}
u Aleksi anti}. Veterinarski glasnik 44(6), 456-466.
22. Radojevi}, M. (1990b): Parazitoze svinja na staroj farmi PP Aleksa anti} u
Aleksi anti}. Veterinarski glasnik 44(7), 553-559.
23. Soulsby, E.J.L. (1977): Helminths, Arthropods and Protozoa of Domesticated
Animals, Baillier, tindall and Cassell edition, London.
24. ibali}, S., Cvetkovi}, Lj. (1980): Osnovi dijagnostike parazitskih bolesti do-
ma}ih `ivotinja. OZID Beograd.
25. ibali}, S., Cvetkovi}, Lj. (1983): Parazitske bolesti doma}ih `viotinja. OZID
Beograd.

405
 Zbornik nau~nih radova, 9 (2003)

UDC: 636.4 : 616.995

Review paper

SCABIES - PERMANENT PROBLEM OF INTENSIVE SWINE

PRODUCTION

I. Pavlovi}, V. Hudina, Z. Kulii}, S. Mini}, M. Rikson*

Summary

Scabies caused by Sarcoptes scabei var.suis presence most frequent, and most im-
portant health problem in farm breeding swine with global distribution with prevelence, de-
pendent of bruding condition, were 5-95%. Chronical development of diseases induce per-
manent lasses at swine production through by low growt, weakly product results and by
condemned of organs when presence larvar migration. At our papers we give outline on
most important moment connected with swine scabies spread of parasites in our countries,
pathogenesis and pathology changes and measure to prevention and eradication of diseases.

Key words: scabies, sarcoptes mange, Sarcoptes scabiei, swine

* Ivan Pavlovi}, Ph.D., Institut of Veterinarian science of Serbia, Beograd, Vojin Hudina, B.Sc.Vet.,
Mileta Rikson, B.Sc., PK"Beograd", Padinska Skela, Zoran Kuli{i}, Ph,D., Faculty of Veterinary Medicine,
Belgrade, Stanko Mini}, B.Sc.Spec., School of Agriculture-PKB, Krnja~a-Belgrade. Yugoslavia.

406

View publication stats