Zjawisko Prostytucji Demo

Katarzyna Charkowska
Zjawisko prostytucji
w dowiadczeniach
prostytuujcych si kobiet
K. Charkowska, Zjawisko prostytucji w dowiadczeniach prostytuujcych si kobiet, Krakw 2010
ISBN: 978-83-7587-720-5, by Oficyna Wydawnicza Impuls 2010
Copyright by Ocyna Wydawnicza Impuls, Krakw 2010
Recenzenci:
prof. zw. dr hab. Stanisaw Kawula
dr Dorota Zaworska-Nikoniuk
Redakcja wydawnicza:
Zuzanna Bochenek
Projekt okadki:
Ewa Beniak-Haremska
ISBN 978-83-7587-720-5
Ocyna Wydawnicza Impuls

30-619 Krakw, ul. Turniejowa 59/5
tel. (12) 422-41-80, fax (12) 422-59-47
www.impulsocyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsocyna.com.pl
Wydanie I, Krakw 2010
Charkowska_Zjawisko prostytucji 4 4 2010-02-10 11:56:20

Spis treci
Wstp ............................................................................................................................ 7
Rozdzia 1
Zjawisko prostytucji w wietle literatury
1.1. Pojcie prostytucji w literaturze naukowej ....................................... 11

1.2. Fenomen prostytucji w wybranych kulturach rys historyczny ....... 16
1.2.1. Prostytucja staroytna ............................................................ 16
1.2.2. Epoka redniowiecza ............................................................. 19
1.2.3. Epoka renesansu .................................................................... 20
1.2.4. Epoka galanterii .................................................................... 21
1.2.5. Epoka pruderii ....................................................................... 23
1.2.6. Prostytucja koca XX i pocztku XXI wieku ......................... 24
1.3. Sponsoring ....................................................................................... 29
1.4. Prawne uregulowania zjawiska prostytucji w Polsce ........................ 32
Rozdzia 2
Etiologia, zagroenia i prolaktyka prostytucji
2.1. Teorie rozwoju i funkcjonowania prostytucji ................................... 39

2.1.1. Nurt biologiczno-psychologiczny .......................................... 40
2.1.2. Nurt spoeczno-ekonomiczny ................................................ 44
2.1.3. Nurt kulturowy i rodowiskowy ............................................. 49
2.1.4. Wnioski wynikajce z dotychczasowych ustale .................... 53
2.2. Zagroenia i skutki uprawiania prostytucji ...................................... 54
2.2.1. Konsekwencje prostytucji dla zdrowia psychicznego ............. 56
2.2.2. Konsekwencje prostytucji dla zdrowia zycznego ................. 59
2.2.3. Zagroenia pynce ze strony spoeczestwa ......................... 67
2.3. Dyskursy wok prolaktyki i legalizacji prostytucji ........................ 70

6 Spis treci
Rozdzia 3
Metodologia bada wasnych
3.1. Model badawczy .............................................................................. 75

3.2. Cel i przedmiot bada ..................................................................... 76
3.3. Problematyka bada ........................................................................ 78
3.4. Metody, techniki i narzdzia badawcze ........................................... 79
3.5. Organizacja i przebieg bada ........................................................... 83
3.6. Charakterystyka badanych kobiet .................................................... 85
Rozdzia 4
Zjawisko prostytucji w dowiadczeniu badanych kobiet
4.1. Okres dziecistwa i relacje z najbliszymi osobami ......................... 89

4.2. Prostytuowanie si badanych kobiet ................................................ 106
4.2.1. Przyczyny rozpoczcia uprawiania prostytucji ....................... 106
4.2.2. Wpyw prostytuowania si na zwizek partnerski ................. 122
4.2.3. Ewentualne zaprzestanie uprawiania prostytucji ................... 129
4.3. Samoocena badanych kobiet ............................................................ 138
4.4. Preferowane sposoby uprawiania prostytucji ................................... 149
4.5. Stanowisko wobec klientw ............................................................. 158
4.6. Ocena zjawiska prostytucji w Polsce ................................................ 166
4.7. Oczekiwania zwizane z przyszoci .............................................. 181
Zakoczenie ................................................................................................. 187
Bibliograa ................................................................................................... 197
Aneks ........................................................................................................... 203

Wstp
Zjawisko prostytucji jest jedn z najstarszych patologii spoecznych w dziejach

caego wiata. Towarzyszy nam ju od czasw antycznych, a nawet wczeniej
mona si doszuka jej znamion. Niestety, wwczas nie bya ona rozumiana i po-
strzegana jako patologia. Traktowano j jak pewien nieodczny element kultury.
We wszystkich epokach zjawisko prostytucji przechodzio rozmaite ewaluacje
i przemiany. Wyodrbniy si nie tylko nowe okrelenia dla osb prostytuujcych
si, ale rwnie nowe grupy osb zajmujcych si prostytucj. Mimo podejmo-
wanych dziaa prolaktycznych od czasw staroytnych i stosowania surowych
kar wobec osb prostytuujcych si nikt nie zwalczy tego zjawiska. Przetrwao
ono do czasw wspczesnych, w ktrych cigle nie udaje si znale zotego
rodka skutkujcego zlikwidowaniem prostytucji.
Podejcie do prostytucji w naszym spoeczestwie, niestety, opiera si cz-
sto na stereotypach, tak mylnych i nieprawdziwych. Nie zauwaono nawet,
e w ostatniej dekadzie zjawisko to wyksztacio now form, obecnie okrela-
n sponsoringiem. Jeszcze kilkanacie lat temu nikt by nie pomyla, e mo-
de, zadbane, ambitne oraz wyksztacone i elokwentne kobiety zaczn wiadczy
patne usugi seksualne w zamian za pienidze bd inne dobra niematerialne.
Brakuje aktualnych i wyczerpujcych bada nad tym problemem. Dopiero od
kilku lat naukowcy dostrzegaj, e zjawisko prostytucji nie tylko przybiera na sile,
ale rwnie przyjmuje nowe formy. Dotychczasowe badania s zbyt ubogie, aby
mc dokadnie zrozumie mechanizmy funkcjonowania tego zjawiska, motywy,
jakimi kieruj si osoby rozpoczynajce prostytuowanie si, oraz w jaki sposb
oddziauje to na ich ycie i przyszo.
Prostytucja jest zjawiskiem bardzo zoonym, zarwno ze wzgldu na pe
i wiek osb wiadczcych odpatne usugi seksualne, jak i miejsce ich wykonywa-
nia, wysoko otrzymywanego wynagrodzenia oraz motywy, jakimi si kieruj te
osoby, podejmujc tak decyzj. Powszechnie przyjty jest pogld, e to kobiety
trudni si prostytucj. Dlatego wanie w niniejszej pracy badaniom poddano
kobiety prostytuujce si.

8 Wstp
Badaczk interesowao nie tylko samo zjawisko prostytucji, ale rwnie moty-
wy, jakimi kieroway si kobiety, podejmujc decyzj o rozpoczciu prostytuowa-
nia si, oraz zalenoci i zagroenia, jakie pyn wprost ze wiadczonych patnych
usug seksualnych. Dlatego zdecydowaa si ona na przyblienie tego zjawiska,
czerpic informacje wprost ze rda. W tym celu posuono si dwoma meto-
dami badawczymi. Metod sondau diagnostycznego wykorzystano jako pierw-
sz. Do kobiet prostytuujcych si rozesano drog elektroniczn kwestionariusz
ankiety. Nie uzyskano jednak wystarczajcej liczby odpowiedzi w formie wype-
nionych ankiet, ktra pozwoliaby na dokonanie analizy. Specyka tematu oraz
trudnoci, jakie badaczka napotkaa podczas prowadzonych bada, zmusiy j
do wykorzystania drugiej metody badawczej, ktr bya metoda biograczna. Za
pomoc wywiadu, rwnie przeprowadzonego drog elektroniczn z kobietami
prostytuujcymi si, ktre odesay uprzednio wypenion przez siebie ankiet,
dokonano badania zjawiska prostytucji opartego na ich dowiadczeniach. Zwa-
ywszy na specyk tematu, jej intymno i osobliwo, badania naleao prze-
prowadzi bez przyjtych z gry zaoe, uprzedze czy ocen. W przeciwnym
razie mogoby to wpyn ujemnie na ich jako.
Niniejsza praca badawcza skada si z czterech rozdziaw, a kady z nich
powicony jest innemu aspektowi zjawiska prostytucji.
Rozdzia pierwszy stanowi przyblienie istoty zjawiska we wspczesnej Pol-
sce, z uwzgldnieniem rysu historycznego. Rozdzia drugi przedstawia etiologi
najstarszej patologii spoecznej w aspekcie biologicznym, spoecznym, psycho-
logicznym, ekonomicznym oraz spoecznym. Zawarte w nim zostay rwnie
zagroenia, jakie pyn ze wiadczenia patnych usug seksualnych dla osb pro-
stytuujcych si i ich klientw. Rozwaania nad prolaktyk, ktre zostay za-
mieszczone na kocu tego rozdziau, pozwalaj na zorientowanie si w temacie
dziaa, jakie zostay podjte w ostatnich epokach. Rozdzia trzeci zosta po-
wicony w zupenoci wykorzystanej metodologii bada wasnych. Natomiast
rozdzia czwarty wykorzystano do zaprezentowania wynikw przeprowadzonych
bada. Podzielony on zosta na kilka podrozdziaw dotyczcych: dziecistwa
badanych kobiet oraz ich relacji z najbliszymi osobami, samoakceptacji bada-
nej populacji kobiet, preferowanych przez nie sposobw uprawiania prostytucji
z uwzgldnieniem stanowiska wobec swoich klientw oraz subiektywnej oceny
zjawiska prostytucji i planw na przyszo. Badaczka poruszya rwnie sam
wtek prostytuowania si badanych kobiet, w ktrym uwzgldnia motywy, jaki-
mi si kieroway, podejmujc decyzj o wiadczeniu patnych usug seksualnych,
oraz wpyw tego zjawiska na ich przyszy zwizek partnerski. Do istotn kwe-
sti poruszan w tym podrozdziale jest rwnie wtek dotyczcy ewentualne-
go zaprzestania wiadczenia patnych usug seksualnych przez badane kobiety.
Warto nadmieni, i jednej z nich udao si zerwa z prostytucj, a wywiad z ni
zosta wzbogacony o dodatkowe pytania.

Wstp 9
Niniejsza praca nie zachca do uprawiania prostytucji ani jej nie promuje. Ba-
daczka staraa si unika rwnie osdw i ocen wobec osb prostytuujcych si.
Jej celem byo przyblienie zjawiska prostytucji na podstawie informacji zdoby-
tych u rda. Niezaprzeczalny jest fakt, e jest to patologia spoeczna zaliczana
do najstarszych w dziejach wiata. Jednake, chcc zrozumie motywy, jakimi
kieruj si osoby wykonujce czynnoci seksualne za pienidze oraz mechanizmy
caego zjawiska, naley wysucha samych zainteresowanych i sprbowa cho-
cia na niektre aspekty spojrze z ich perspektywy, a nie wycznie ich potpia
i skrela z ycia spoecznego.
***
Serdecznie dzikuj wszystkim kobietom, ktre zgodziy si na udzielenie mi
wywiadu. Bez nich nie powstaaby niniejsza ksika. Pragn wyrazi im wdzicz-
no za wytrwao i cierpliwo podczas bada oraz za odwag, ktra umoliwi-
a nam wspprac i korespondencj e-mailow.
Skadam serdeczne podzikowania Panu prof. Stanisawowi Kawuli i Panu
dr. Sawomirowi Przybyliskiemu za wsparcie naukowe, cenne uwagi meryto-
ryczne i metodologiczne oraz okazan pomoc w tworzeniu niniejszej publikacji.
Pragn podkreli, e zasugi Pani dr Doroty Zaworskiej-Nikoniuk, Pana dr.
Mieczysawa Gaasia i wielu innych osb miay niewtpliwie znaczcy wpyw na
ksztatowanie si mojej pracy.
Pragn rwnie podzikowa mojej Rodzinie i osobom mi bliskim, ktre to-
warzyszyy mi przez cay okres pisania, dodajc otuchy w chwilach trudnoci
i zwtpienia. Wasze zaangaowanie oraz yczliwo nie pozwoliy mi zrezygno-
wa z prowadzenia bada.

Rozdzia 1
Zjawisko prostytucji
w wietle literatury
1.1. Pojcie prostytucji

w literaturze naukowej
W literaturze przedmiotu spotykamy bardzo wiele okrele dla zjawiska prosty-
tucji, o czym wiadcz liczne i bardzo rnorodne denicje. Oglnie a zarazem
bardzo skrtowo mona powiedzie, e prostytucja to oddawanie wasnego cia-
a wikszej liczbie osb w celach materialnych. Termin prostytucja wywodzi
si z jzyka aciskiego od sowa prostitutio i oznacza nierzd uprawiany w celu
osignicia zysku. Wedug niektrych autorw, termin ten pochodzi rwnie od
aciskiego czasownika prostare oznaczajcego sta przed czym, wystawa,
oarowywa si na sprzeda1. Mona zatem powiedzie, e prostytucja kojarzy
si z oddawaniem wasnego ciaa za pienidze w celu zaspokojenia seksualne-
go osb (klientw), ktre chc za to zapaci. W mowie potocznej uznawana
jest ona za najstarszy zawd wiata. Nie jest to do koca prawda, gdy za taki
mona uzna np. mylistwo czy owiectwo powstae w kulturach pierwotnych,
w ktrych nie s widoczne przejawy prostytucji. To sygnalizuje jedynie, e po-
jawia si ona ju od najdawniejszych czasw w historii2. Pojcie to przedstawia
si inaczej, jeeli spojrzymy na nie z perspektywy najstarszego zjawiska patologii
spoecznej. Wspczenie, w dobie informacji technicznej i wszechobecnego eks-
ponowania obrazu seksualnoci, trudno jest wyznaczy wyran granic midzy
tym, co stanowi norm powszechnie akceptowan, a patologi spoeczn bd-
c w sprzecznoci z obowizujcymi kanonami moralnymi. Nie zawsze znaczna
swoboda obyczajowa potpiana przez opini spoeczn oraz nadmierne wyraanie
wasnej seksualnoci mona nazwa prostytucj. Ta trudno we waciwym od-
rnieniu prostytucji od zachowa zdecydowanie przekraczajcych normy oby-
1
Za: K. Imieliski, Manowce seksu prostytucja, Res Polonia, d 1990, s. 9.
2
Tame, s. 19.

12 Rozdzia 1. Zjawisko prostytucji w wietle literatury
czajowe, ktre mog by z ni utosamiane, skania do rozwaa nad istot i ce-

chami znamiennymi dla zjawiska prostytucji3.
Wedug Iwana Blocha, prostytucja to
[...] forma pozamaeskich stosunkw pciowych, odznaczajcych si tym, e
prostytuujca si jednostka, mniej lub bardziej bez wyboru, oddaje si nieokre-
lonej liczbie osb, jawnie i notorycznie, rzadko bez zapaty, na og w formie
zawodowego sprzedawania si w celu odbywania stosunkw seksualnych lub in-
nych zachowa tego rodzaju albo w celu dostarczania jakich podniet dajcych
zadowolenie seksualne i w rezultacie tego zawodowego uprawiania nierzdu staje
si okrelonym, staym typem4.
Seksuolog ten zwraca uwag, podobnie jak wikszo autorw prbujcych

zdeniowa prostytucj, e owe czyny maj na celu zaspokojenie seksualne tych
osb, ktre s w stanie za nie zapaci. Podkrela on rwnie, e wpywaj one na
osobowo i psychik osb trudnicych si tym procederem.
Bardzo podobne spojrzenie na denicj prostytucji prezentuje znany polski
seksuolog Zbigniew Lew-Starowicz, ktry rozumie j jako
[...] rnorodne w formie kontakty hetero- lub homoseksualne uprawiane w ce-
lach zarobkowych z wiksz liczb osb. Stosunek prostytucyjny traktowany jest
w kategoriach rzeczowych (usugowych) i wyklucza wi emocjonaln5.
Jego zdaniem, prostytucja traktowana jest jako usuga, a ciao osoby prostytu-
ujcej si jako towar, za ktry musi zapaci klient, aby go naby.
Zwile i rzeczowo brzmi haso powicone prostytucji w Nowej encyklopedii
powszechnej PWN:
[...] uprawianie stosunkw pciowych w celach zarobkowych; zjawisko szkodliwe
spoecznie, sprzyjajce szerzeniu si chorb przenoszonych drog pciow (wene-
rycznych, AIDS), czsto wie si z przestpczoci6.
Inaczej ksztatuje si spojrzenie Alfreda Kinseya na to zjawisko. Stwierdza on,

e prostytutk mona nazwa tak osob, ktra zostaa opacona, chocia za je-
den jedyny stosunek seksualny7. Jego zdaniem, prostytucja ma miejsce wwczas,
gdy form zapaty s najczciej pienidze, a za prostytutk uwaa tak kobiet,
ktra
3
M. Kowalczyk-Jamnicka, Charakterystyka wspczesnej prostytucji [w:] Problemy wspczesnej
patologii spoecznej, red. B. Urban, Wyd. UJ, Krakw 1998, s. 177.
4
Za: M. Jasiska, Proces spoecznego wykolejenia modocianych dziewczt, PWN, Warszawa
1967, s. 225.
5
Z. Lew-Starowicz, Sownik seksuologiczny, Omnipress, Warszawa 1986, s. 70.
6
Kaczorowski B. (red.), Nowa encyklopedia powszechna PWN, tom 7, PriSud, PWN, War-
szawa 2004, s. 26.
7
Za: J. Sztobryn-Giercuszkiewicz, Psychologiczne aspekty prostytucji, Dajas, d 2004, s. 18.

1.1. Pojcie prostytucji w literaturze naukowej 13
[...] zgadza si na stosunki seksualne prawie z kadym bez wzgldu na to, czy jest
to znajomy, czy obcy, jeli oferuje jej zapat, przy czym zapata nastpuje w prze-
waajcej mierze w pienidzach, a nie w towarach czy jakich przysugach8.
Kolejn denicj proponuje Kazimierz Imieliski. Jego zdaniem,

Prostytucja cechuje si oddawaniem wasnego ciaa do dyspozycji wikszej
liczbie osb celem osignicia przez nie zadowolenia seksualnego i pobieraniem
za to wynagrodzenia materialnego9.
Zwraca on uwag, e zjawisko prostytucji zaliczy mona do manowcw sek-

su, tzn.:
[...] do manowcw seksu zaliczy mona te jego formy, w ktrych nie spenia on
wszystkich funkcji. Chodzi tu przede wszystkim o brak spenienia funkcji spo-
ecznej oraz upoledzenie funkcji psychologicznej. Manowce seksu s wic tym
wiksze, im bardziej ogranicza si on do sfery biologicznej. Kontakty seksualne
podejmowane wwczas doprowadzaj tylko do prostego spenienia potrzeby sek-
sualnej. Daj poczucie odprenia i ulgi, lecz nie zaspokajaj istotnych potrzeb
psychicznych czowieka, ani nie zacieniaj wizi z innym czowiekiem. Klasycz-
nym przykadem manowcw seksu jest prostytucja10.
Autor uwaa, e seks ma znaczenie dla czowieka zarwno w sferze biolo-

gicznej, psychologicznej, jak i spoecznej. Funkcje biologiczne dostarczaj nie
tylko poczucia odprenia, ulgi, ale rwnie zapewniaj moliwo prokreacji.
Satysfakcja seksualna osigana na tym etapie sprowadza si przede wszystkim do
rozadowania napicia seksualnego. Zaspokojenie funkcji psychologicznych daje
osobom uprawiajcym seks moliwo zaspokojenia takich potrzeb, jak wyraenie
wasnej wartoci, samorealizacja, sprawdzenie si czy dostarczenie przyjemnoci
partnerowi11. W sferze psychologicznej istotne jest rwnie to, na jakim etapie
i jak mocno zaangaowane w akt seksualny s uczucia osb biorcych w nim
udzia, np. mio, wzajemny szacunek, podanie, euforia. Funkcja spoeczna,
jeeli jest realizowana podczas wspycia pciowego, dostarcza czowiekowi
kontaktu z drug osob, poczucia bliskoci i wzajemnej zalenoci. Eliminuje
ona osamotnienie i poczucie izolacji. Sfera ta realizuje mianowicie moliwo za-
istnienia oraz pogbienia wizi midzyludzkiej, tworzenia wsplnoty z drugim
czowiekiem. Satysfakcja seksualna osigana na tym poziomie, w poczeniu
z poprzednimi uwaana jest za najwiksz12.
8
Tame.
9
K. Imieliski, Manowce seksu..., dz. cyt., s. 14.
10
Tame, s. 56.
11
Tame, s. 5.
12
Tame.

Prostytucj, jak susznie zauway Kazimierz Imieliski, charakteryzuje za-

spokojenie jedynie sfery biologicznej. Nie wystpuje w niej ani funkcja psycho-
logiczna, ani spoeczna. Zjawisko prostytucji zachodzi w momencie, gdy osoba
wiadczca usugi seksualne pobiera opat i nie zaistnieje adna wi uczuciowa
midzy t osob a klientem. Jeeli jednak osoba prostytuujca si obdarzy swoje-
go klienta jakimkolwiek uczuciem, mimo e bdzie on opaca wiadczone przez
ni usugi seksualne, zjawiska tego nie bdzie mona nazwa prostytucj, gdy
[...] z punktu widzenia osoby uprawiajcej prostytucj kontakt z klientem nie
moe spenia adnej z funkcji waciwych dla seksu. Kontakty takie moe ona
traktowa jako swoisty rodzaj pracy umoliwiajcej zarobkowanie w sferze seksu,
a nie akt seksualny, ktrego celem jest osigniecie rozkoszy13.
Kazimierz Imieliski zwraca uwag na kilka istotnych elementw, ktre musz

wystpi, aby mona byo mwi o zjawisku prostytucji:
1. Oddawanie wasnego ciaa do dyspozycji klientw celem spowodowania
zaspokojenia seksualnego, pyncego nie tylko ze wspycia seksualnego.
2. Wiksza liczba osb korzystajcych z usug osoby prostytuujcej si, co
wyklucza moliwo zaistnienia trwaego zwizku.
3. Osiganie wynagrodzenia materialnego, ktre umoliwia traktowanie sto-
sunku seksualnego jako czysto rzeczowy.
4. Nie moe zaistnie wi emocjonalna midzy osob wiadczc patne
usugi seksualne a jej klientem. Stosunek seksualny moe mie charakter
wycznie materialny 14.
Bardzo podobn denicj prostytucji i osoby prostytuujcej si podaje Joanna
Sztobryn-Giercuszkiewicz. Uwaa, e za prostytutk uzna mona
[...] osob, ktra odpatnie wiadczy usugi seksualne, bdc wiadoma, e jest to
sposb zarobkowania, a z klientem cz j jedynie wizi zarobkowe15.
Autorka w duej mierze podziela zdanie Kazimierza Imieliskiego, dodajc, e

nie istniej podczas aktu seksualnego wzajemne stosunki pomidzy sfer emocjo-
naln a behawioraln. Wizi zarobkowe natomiast to takie poczucie wiado-
moci osoby prostytuujcej si, ktra traktuje swoje ciao jako towar, narzdzie
pracy. Podejmowana przez te osoby aktywno zawodowa jest nie tylko wiado-
ma, ale rwnie dobrowolna16.
Denicje prostytucji, czy osb prostytuujcych si, zmieniaj si nieznacznie.
Rni badacze tego samego zjawiska maj nieco zrnicowane opinie. Wie
13
14
R. Gardian, Zjawisko sponsoringu jako forma prostytucji kobiecej, Impuls, Krakw 2007,
s. 1516.
15
J. Sztobryn-Giercuszkiewicz, Psychologiczne aspekty prostytucji, dz. cyt., s. 30.
16
R. Gardian, Zjawisko sponsoringu..., dz. cyt., s. 15.

1.1. Pojcie prostytucji w literaturze naukowej 15
si to ze zmian penionych przez kobiety rl w kulturze. Istotne jest, e prawie

kady z autorw rozrnia prostytucj hetero- i homoseksualn. Piszc jednak
o osobach prostytuujcych si, maj na myli gwnie kobiety, gdy znacznym
odsetkiem trudnicych si tym procederem jest pe pikna.
Podsumowujc: o zjawisku prostytucji moemy mwi, gdy ciao osoby pro-
stytuujcej si traktowane jest jako towar wystawiony na sprzeda, ktry moe
naby wielu przypadkowych, nieznanych tej osobie klientw rnej pci. Ze stro-
ny prostytutki nie powinny rwnie zaistnie adne wizi emocjonalne z kt-
rymkolwiek z jej klientw, gdy motywem kluczowym, ktrym owa kobieta si
kieruje, s wycznie zyski materialne. Dlatego prostytucja jest spoecznie nieak-
ceptowana i uwaana za patologi spoeczn.
Koci katolicki od zarania dziejw potpia prostytucj i uwaa j za czyn
zdrony, chocia, wedug niektrych autorw, ratuje ona podstawow komr-
k spoeczn, jak jest rodzina. Warto tu przytoczy sowa Kazimierza Imieli-
skiego, ktry interpretuje myli Leopolda von Wiesego:
[...] mczyzna z prostytutk odpra si, lecz nie czy go z ni na og wi
uczuciowa, ani nie wie si z ni na dugo. A zatem prostytucja nie zagraa ma-
estwu. Bowiem przygoda pozamaeska nie z prostytutk, lecz z inn kobiet
moe by rdem wielu powika yciowych i maeskich17.
Autorzy nie maj na celu rozpowszechniania prostytucji jako zjawiska pozytyw-

nego, jednak ukazuj nam spojrzenie od drugiej strony na to, co powszechnie ze,
nieakceptowane i niezrozumiae.
Duy wpyw na zjawisko prostytucji oraz jej potencjalnych klientw wywiera
natura czowieka, ktra jest poli- i monogamiczna. Cytujc Kazimierza Imie-
liskiego, znanego seksuologa, mona atwo odzwierciedli ludzkie zachowania
seksualne:
Czowiek posiada tendencje poli- i monogamiczne (-andryczne) grujce na
przemian jedne nad drugimi. Ostateczny wynik zachowania si czowieka w kie-
runku dotrzymania wiernoci seksualnej lub jej zamania jest wypadkow dzia-
ania [...] czynnikw, tj.: tendencji pozaseksualnych do zmian, stanu uczu ich
integracji z popdem seksualnym, aktualnej sytuacji yciowej, siy popdu seksu-
alnego, siy hamulcw psychicznych i moliwoci uregulowania zaspokojenia po-
pdu seksualnego. Nie istniej jakie jednolite, samoistne czynniki, ktre miayby
warunkowa poli- lub monogamiczno popdu seksualnego i ktre miayby by
stworzone przez natur18.
17
18
K. Imieliski, Psychozjologiczne problemy seksuologii [w:] Seksuologia spoeczna, red. K. Imie-
liski, PWN, Warszawa 1974, s. 35.

Prostytucja, mimo e jest zjawiskiem, ktre pojawio si w kulturze ju w cza-

sach staroytnych, istnieje do dzisiaj. I, wedug znanych badaczy tej patologii,
bdzie istniaa tak dugo, dopki bd osoby gotowe za to zapaci.
1.2. Fenomen prostytucji

w wybranych kulturach rys historyczny
1.2.1. Prostytucja staroytna
Prostytucja, przybierajc rozmaite formy w rnych kulturach, istnieje od czasw

staroytnych i nadal stanowi nierozstrzygnity problem spoeczny. Kazimierz
Imieliski pisze:
Kulturowe uwarunkowania prostytucji wynikaj std, e prostytucja jako zin-
stytucjonalizowana forma regulacji ycia seksualnego jest podporzdkowana po-
rzdkowi spoecznemu panujcemu w danej kulturze i epoce19.
Prostytucja w staroytnych pastwach Bliskiego Wschodu (Babilon, Fenicja,

Syria) istniaa w dwch formach, mianowicie miaa charakter religijny i gocinny20.
Ta pierwsza forma funkcjonowaa w dwch odmianach: jako prostytucja reli-
gijna jednorazowa i staa. Iwan Bloch sdzi, e prostytucja religijna jednorazowa to
[...] najczciej oarowanie dziewictwa lub jednorazowe oddanie si kobiety
ju oddziewiczonej dla uczczenia bstwa. [...] kobieta oddaje si bezporednio
bstwu, poprzez swj zyczny kontakt z materialnym jego symbolem, np. ma
kontakt seksualny z mskim czonkiem z kamienia, koci soniowej, drewna, od-
bywa stosunek z fallusem gurki bstwa albo oddaje si czowiekowi jako zastpcy
bstwa, np. krlowi, kapanowi, krewnemu lub obcemu mczynie21.
Trudno si zgodzi z tym pogldem, gdy takie praktyki seksualne dokonywane

z uyciem gurki bstwa nie miay nic wsplnego z prostytucj. Kobiety skaday
w ten sposb oar swojemu bogowi, ktry w zamian zsya na ludzi i zwierzta
podno oraz urodzaj w sadach i winnicach.
Iwan Bloch twierdzi, e sytuacja, w ktrej kobieta oddawaa si pierwsze-
mu lepszemu mczynie (jako przedstawicielowi bstwa) bez mioci, lecz za
pienidze, wiadczya o tym, e staroytna prostytucja religijna nosia cechy
wspczesnej prostytucji22. Taki zwyczaj panowa, jak donosi Herodot, w okresie
19
20
B. Hoyst, Kryminologia, Wyd. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2001, s. 670.
21
Za: K. Imieliski, Manowce seksu..., dz. cyt., s. 2930.
22
Tame, s. 28.

1.2. Fenomen prostytucji w wybranych kulturach rys historyczny 17
starobabiloskim. Mianowicie kada kobieta, bez wzgldu na swoj pozycj spo-

eczn oraz stan cywilny zamna czy panna, dziewica czy matka, musiaa cho
raz w yciu odda si obcemu mczynie za sztuk srebra. Zapata ta wdrowaa
wwczas do skarbca wityni. Miao to na celu zjednoczenie kobiety i jej rodziny
z bstwem poprzez jej wspycie z obcym mczyzn.
Prostytucja religijna staa stanowia natomiast pewien fenomen historyczny.
Iwan Bloch uwaa, e ten akt seksualnego oddania si kobiety by czysto zmyso-
wy, gdy wiza si z odczuciami religijnymi. Poczenie namitnoci i cakowi-
tego powicenia si bstwu miao skoni kobiet do staego oddawania swojego
ciaa mczyznom w imieniu boga. Mona w tej sytuacji mwi o boskim hare-
mie, gdzie bstwo za porednictwem mczyzn wspyje z wieloma kobietami.
W pniejszym czasie bstwo otrzymao (od czowieka) wasne dziewczta
hierodule, czyli niewolnice witynne. Mczyni nie mieli ju obowizku po-
syania do wity swoich crek, sistr czy on, gdy mogli wspy seksualnie
z hierodulami, co miao zapewni podno ludzi, zwierzt i rolin23.
Prostytucja gocinna polegaa na oddawaniu gociowi przez gospodarza domu
swojej ony lub crki jako towarzyszki do spania. M czy ojciec okazywa w ten
sposb swoj wdziczno obcemu mczynie, ktrego pobyt mia przynie
szczcie i dobrostan dla domu24.
Za panowania Solona w Atenach wprowadzono system praw, ktre miay
ustali pozycj spoeczn wszystkich kobiet. Grecki prawodawca odwoywa si
do tradycyjnego podziau kobiet na porzdne i ca reszt. Jak pisze Nickie
Roberts,
Godne szacunku ony i przysze ony mogy wychodzi tylko na pogrzeby
i wita religijne, ewentualnie do teatru, w wielu przypadkach nie mogy cho-
dzi na targ zakupy robili mczyni lub niewolnicy. Przez cae ycie godna
szacunku pozostawaa pod opiek mczyzny: najpierw mia nad ni wadz oj-
ciec, potem m. Ateska ona nie posiadaa nic, ani adnego majtku, ani prawa
dziedziczenia25.
Podzia Solona jasno przedstawia sytuacj spoeczn kobiet byy one onami
albo dziwkami. Do tej drugiej grupy zalicza wszystkie kobiety, ktre prboway
y niezalenie od mczyzny, cudzoziemki, niewolnice pracujce poza domem,
a nawet kobiety ubogie26.
W staroytnej Grecji istniay trzy stopnie prostytucji:
dikteriady stanowiy najniszy stopie; byy to gwnie niewolnice, ktre
zgodnie z prawem Solona zamieszkiway w domach publicznych;
23
Tame, s. 33.
24
B. Hoyst, Kryminologia, dz. cyt., s. 670.
25
N. Roberts, Dziwki w historii. Prostytucja w spoeczestwie zachodnim, tum. L. Engelking,
Volumen Alfa-Wero, Warszawa 1997, s. 35.
26
Tame.

auletridy kobiety wiadczce swoje usugi na wyszym poziomie; byy to

zazwyczaj tancerki, ecistki itp., ktre odwiedzay mczyzn w ich domach;
hetery (kurtyzany) wiadczyy usugi na najwyszym poziomie; byy
utrzymywane przez najbogatszych mczyzn27. Byy to bardzo inteligentne
i pikne kobiety, znajce tajniki sztuki miosnej, dla greckich poetw, rze-
biarzy i politykw byy niczym muzy, ktre pobudzay ich wen twrcz.
W staroytnym Rzymie, podobnie jak w Grecji, prostytucja zawodowa sigaa
korzeniami obrzdw religijnych. Dziaalno domw publicznych zapobiegaa
uwodzeniu cudzych on.
Wszystkie prostytutki publiczne quaestuariae, zgodnie z obowizujcym
prawem podzielone zostay na prostytutki zarejestrowane i niezarejestrowane:
meretrices prostytutki zarejestrowane nalece do wyszej klasy. Po tym,
jak wadze pastwa zapisay ich imi, wiek oraz miejsce urodzenia i usta-
liy cen, za jak maj wiadczy usugi, kada z nich otrzymywaa licencj
na uprawianie prostytucji;
prostibulae prostytutki niezarejestrowane, ktre rwnie naleay do wy-
szej klasy. Zaliczao si do nich liczne grono tancerek, aktorek i muzykan-
tek, ktre prostytuoway si na boku. Kada z nich miaa wasn nazw
i zwyczaje:
dorides swoje nagie wdziki reklamoway, stojc w drzwiach;
lupae (wilczyce) wabiy klientw, naladujc wycie wilkw;
aelicariae (piekareczki) sprzedaway ciasteczka w restauracjach w kszta-
cie eskich i mskich narzdw pciowych;
bustuariae pracoway na cmentarzach, uywajc grobowcw jako oa.
czyy zawd prostytutki z profesj paczki na pogrzebach;
sorta erratica rzymskie ulicznice;
blitidae nazwa ich wywodzi si od taniego wina sprzedawanego w go-
spodach, gdzie szukay klientw;
copae pracoway jako suce w restauracjach i gospodach;
gallinae (kury) czyy prostytucj z rabunkiem;
forarirae wieniaczki, ktre wabiy klientw na wiejskich drogach28;
delicatae i famosae
[...] yy na wasny rachunek, przyjmujc wizyty kilku bogatych klientw.
Niekiedy gdzie na drugim planie czai si pomocny maonek, penicy funk-
cj dyskretnego rajfura* 29;
noctilucasae prostytutki pracujce tylko noc;
naniae dzieci od 6. r.., ktre zostay wcignite do prostytucji;
27
28
N. Roberts, Dziwki w historii..., dz. cyt., s. 73.
* Dawne okrelenie strczyciela, kuplera, sutenera.
29

1.2. Fenomen prostytucji w wybranych kulturach rys historyczny 19
tzw. chopcy do zabawy nieletni chopcy, ktrych mona byo kupi

lub wynaj na Polu Marsowym30.
Znaczna cz elity prostytutek, ktre naleay do wyszych klas, wywodzia
si z porzdnych, tradycyjnych rodzin. Byy to najczciej kobiety pikne, wy-
ksztacone, obdarzone ogad, wysok kultur osobist i znajce doskonale tajni-
ki sztuki miosnej. Nic wic dziwnego, e mczyni korzystali z ich usug.
1.2.2. Epoka redniowiecza
W epoce redniowiecza, w ktrej wielk potg by Koci, zwracano uwag

przede wszystkim na czysto duchow i cielesn, traktujc ze wstrtem nagie
ciao i potpiajc stosunki seksualne31. Obowizujce wwczas tendencje asce-
tyczne i antyseksualne sprawiy, e temat seksu i jego praktykowanie uwaane
byo za grzech. Prostytutki natomiast traktowano jako zo konieczne. R. Buks
podaje, e pastwo utrzymywao agencje publiczne, czerpic z nich due zyski,
gdy naleay one do instytucji pastwowych. Ze wzgldu na obowizujc reli-
gijno i oddanie Bogu na prostytutki nakadane byy coraz surowsze kary i ogra-
niczenia, ktre doprowadzi miay do odseparowania ich od reszty spoecze-
stwa. Traktowano je z pogard: mieszkay w osobnych dzielnicach; nosiy stroje
odrniajce je od innych kobiet (czerwona przepaska na rkawie, tzw. gilda,
bya jak naznaczenie pitnem); nie mogy wnosi aktu oskarenia za gwat na
nich; nie mogy otrzymywa spadkw ani sporzdza testamentw. Kiedy umie-
ray, chowano je na osobnych cmentarzach, poza miastem. Zarwno ogranicze-
nia prawne, jak i moralne sprawiy, e prostytutki yjce w epoce redniowiecza
naprawd znajdoway si poza nawiasem spoeczestwa32.
W redniowieczu uprawiano prostytucj nie tylko w domach publicznych czy
rnorodnych zakadach kpielowych, istniaa rwnie potajemna prostytucja
uliczna i wdrowna.
Zakady kpielowe funkcjonujce w redniowieczu dziaay rwnie jako
agencje publiczne. Stosowano w nich oblewanie wod, kpiele we dwoje i masa,
a nastpnie odbywano stosunki pciowe w ku lub w basenie, ktry spenia
rol salonu33.
Prostytucja uliczna zaliczana bya do prostytucji potajemnej. Gwnym zada-
niem policji w epoce redniowiecza byo dopilnowanie, aby kobiety wiadczce
patne usugi seksualne przestrzegay nakazu noszenia przyszytej na rkawie gildy34.
30
31
32
33
Tame, s. 70.
34
Tame.

Prostytutki wdrowne mona byo spotka tam, gdzie organizowano uro-

czystoci, sejmy czy koronacje, oraz na turniejach rycerskich. Zaliczano do nich
rwnie te, ktre towarzyszyy wyprawom krzyowym. Ta wielka migracja wojsk
spowodowaa olbrzymi ekspansj prostytucji. Wadze pastwowe musiay sko-
szarowa tysice prostytutek w domach publicznych pod nadzorem policji35.
redniowiecze starao si walczy z prostytucj gwnie ze wzgldw religij-
nych. Jak podaje Richard Lewinsohn, kiedy grzesznice chciay zawrci ze zej
cieki i wstpi na drog cnoty, Koci zaleca, aby im tego nie utrudniano ani
zerwania z prostytucj, ani powrotu do spoeczestwa. W tym celu powstaway na-
wet schroniska Magdaleny dla nawrconych grzesznic, gdzie miay si one oczysz-
cza z grzechw. Niestety, wadze pastwowe musiay je zlikwidowa i zakaza
powoywania nowych, gdy zaczy si one przeksztaca w domy publiczne36.
Koniec epoki redniowiecza by okresem przeladowa czarownic. Kobiety
grzeszne, czyli np. prostytutki, postrzegano jako czarownice, kusicielki suce
nieznanym siom. Represje spoeczestwa dotyczyy tylko tych, ktre pracoway
na wasn rk. Natomiast prostytutki wiadczce swe usugi w domach pu-
blicznych byy traktowane jako kobiety sypiajce z szanowanymi obywatelami
kraju, czego nikt im nie mg zabroni37. Zadziwiajcy jest fakt, e wpyw na to,
czy prostytutka zostaa spalona na stosie, czy nie, zaleao od tego, kto czerpa
zyski ze wiadczonych przez ni usug seksualnych pastwo czy ona sama.
1.2.3. Epoka renesansu
W epoce renesansu prostytucja przyjmowaa tak sam form jak w epoce an-
tyku. Ponownie pojawiy si wyksztacone, wpywowe i utalentowane damy do
towarzystwa, dawniej zwane heterami, a teraz kurtyzanami, ktre specjalizoway
si w zaspokajaniu potrzeb seksualnych mczyzn38. Najczciej byy to aktor-
ki, piewaczki, tancerki itp. Rnica, jak mona dojrze midzy kurtyzanami
a antycznymi heterami, jest taka, e te drugie postrzegane byy jako kapanki
pobudzajce w sercach i umysach ludzkoci aspekty religijne. Renesansowe
prostytutki natomiast to urodziwe i bardzo utalentowane miertelniczki majce
zaspokoi potrzeby seksualn i towarzysk mczyzny39. Za kurtyzany uwaa-
no gwnie wolne prostytutki, ktre w odrnieniu od prostytutek pracujcych
w domach publicznych pracoway na wasn rk, przyjmujc nielicznych, ale
za to bogatych klientw we wasnych i eleganckich mieszkaniach40. Pokusi si
35
36
Za: tame, s. 71.
37
Tame, s. 74.
38
39
R. Gardian, Zjawisko sponsoringu..., dz. cyt., s. 25.
40

Niedostpne w wersji demonstracyjnej.
Zapraszamy do zakupu
penej wersji ksiki
w serwisie

Zjawisko Prostytucji Demo

Transféré par

Informations du document

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Zjawisko Prostytucji Demo

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Katarzyna Charkowska

Copyright by Ocyna Wydawnicza Impuls, Krakw 2010

Ocyna Wydawnicza Impuls

Charkowska_Zjawisko prostytucji 4 4 2010-02-10 11:56:20

1.1. Pojcie prostytucji w literaturze naukowej ....................................... 11

2.1. Teorie rozwoju i funkcjonowania prostytucji ................................... 39

Charkowska_Zjawisko prostytucji 5 5 2010-02-10 11:56:20

3.1. Model badawczy .............................................................................. 75

4.1. Okres dziecistwa i relacje z najbliszymi osobami ......................... 89

Zakoczenie ................................................................................................. 187

Bibliograa ................................................................................................... 197

Aneks ........................................................................................................... 203

Charkowska_Zjawisko prostytucji 6 6 2010-02-10 11:56:21

Zjawisko prostytucji jest jedn z najstarszych patologii spoecznych w dziejach

Charkowska_Zjawisko prostytucji 7 7 2010-02-10 11:56:21

Charkowska_Zjawisko prostytucji 8 8 2010-02-10 11:56:21

Charkowska_Zjawisko prostytucji 9 9 2010-02-10 11:56:21

1.1. Pojcie prostytucji

Charkowska_Zjawisko prostytucji 11 11 2010-02-10 11:56:21

12 Rozdzia 1. Zjawisko prostytucji w wietle literatury

czajowe, ktre mog by z ni utosamiane, skania do rozwaa nad istot i ce-

Seksuolog ten zwraca uwag, podobnie jak wikszo autorw prbujcych

Inaczej ksztatuje si spojrzenie Alfreda Kinseya na to zjawisko. Stwierdza on,

Charkowska_Zjawisko prostytucji 12 12 2010-02-10 11:56:21

1.1. Pojcie prostytucji w literaturze naukowej 13

Kolejn denicj proponuje Kazimierz Imieliski. Jego zdaniem,

Zwraca on uwag, e zjawisko prostytucji zaliczy mona do manowcw sek-

Autor uwaa, e seks ma znaczenie dla czowieka zarwno w sferze biolo-

Charkowska_Zjawisko prostytucji 13 13 2010-02-10 11:56:21

14 Rozdzia 1. Zjawisko prostytucji w wietle literatury

Prostytucj, jak susznie zauway Kazimierz Imieliski, charakteryzuje za-

Kazimierz Imieliski zwraca uwag na kilka istotnych elementw, ktre musz

Autorka w duej mierze podziela zdanie Kazimierza Imieliskiego, dodajc, e

Charkowska_Zjawisko prostytucji 14 14 2010-02-10 11:56:21

1.1. Pojcie prostytucji w literaturze naukowej 15

si to ze zmian penionych przez kobiety rl w kulturze. Istotne jest, e prawie

Autorzy nie maj na celu rozpowszechniania prostytucji jako zjawiska pozytyw-

Charkowska_Zjawisko prostytucji 15 15 2010-02-10 11:56:21

16 Rozdzia 1. Zjawisko prostytucji w wietle literatury

Prostytucja, mimo e jest zjawiskiem, ktre pojawio si w kulturze ju w cza-

1.2. Fenomen prostytucji

Prostytucja, przybierajc rozmaite formy w rnych kulturach, istnieje od czasw

Prostytucja w staroytnych pastwach Bliskiego Wschodu (Babilon, Fenicja,

Trudno si zgodzi z tym pogldem, gdy takie praktyki seksualne dokonywane

Charkowska_Zjawisko prostytucji 16 16 2010-02-10 11:56:21

1.2. Fenomen prostytucji w wybranych kulturach rys historyczny 17

starobabiloskim. Mianowicie kada kobieta, bez wzgldu na swoj pozycj spo-

Charkowska_Zjawisko prostytucji 17 17 2010-02-10 11:56:21

18 Rozdzia 1. Zjawisko prostytucji w wietle literatury

auletridy kobiety wiadczce swoje usugi na wyszym poziomie; byy to

Charkowska_Zjawisko prostytucji 18 18 2010-02-10 11:56:21

1.2. Fenomen prostytucji w wybranych kulturach rys historyczny 19

tzw. chopcy do zabawy nieletni chopcy, ktrych mona byo kupi

1.2.2. Epoka redniowiecza

W epoce redniowiecza, w ktrej wielk potg by Koci, zwracano uwag

Charkowska_Zjawisko prostytucji 19 19 2010-02-10 11:56:21

20 Rozdzia 1. Zjawisko prostytucji w wietle literatury

Prostytutki wdrowne mona byo spotka tam, gdzie organizowano uro-

1.2.3. Epoka renesansu

Charkowska_Zjawisko prostytucji 20 20 2010-02-10 11:56:21

penej wersji ksiki

Vous aimerez peut-être aussi