Vous êtes sur la page 1sur 153

/ : ( )

:
:


( )

:


:




:
:



:

1
/ : ( )

:



.




.



.
:

.

2
/ : ( )

:




.
: :


.

.
1 :




.


( )
.

1
.


2
.

1
P.Laussage, gestion de lentreprise et comptabilit, dition DALLOZ, paris, 1996, p18.
2
Stephane. Griffiths, comptabilit gnrale, 2eme dition, Vuibert, paris, 1998, P8

3
/ : ( )


.
: A B C .
2 :


1
.
2
.
:
:
: .

.



3
.


4
.


5
.

1
J. M. AURIAC, A. CAVAGNOL et les autres, Economie dentreprise, Edition Casteilla, Paris, 1995, P.07
2
P. D. GAGNON, G. SAVARD et les autres, lEntreprise, dition Gaetan Morin, 2me dition, CANADA, 2000
P36
3
Xavier Bouin, Franois-Xavier Simon, tous gestionnaires, Dunod, Paris, 2002, p159.
4 7991 .23
5 :
3222.783

4
/ : ( )


1
.
:
"

2
".
" ...

3
".






3 :
:
3 1 :

4
:


.
3 2 :
5
:

1
Abdallah Boughaba, comptabilit analytique d'exploitation, dition Berti, Algrie, 1998, p 44.
2
Farid Makhlouf, Comptabilit analytique, dition pages bleues , Algrie, 2006, p8.
3 3273 .9
4 2009 .29
5
BEATRICE et FRANCIS GRANDGUILLOT, Comptabilit analytique, diteur Gualino, France, 1999, p11

5
/ : ( )


.
1
33 :

:
.
4 :
2
:









.
5 :

.


.



.

1 .02
2 me
H . Bouquin , comptabilit de gestion, 2 dition , france, 1997, p15.

6
/ : ( )

:1











source : N. Guedj et collaborateur, contrle de gestion, dition dorganisation, 1991, p134.



....

.
1 :

()


.
2 :

.
2 1 :

.

7
/ : ( )

:

1
.

.
: / .
:
2

.

.
) (rmunration
.3
:
.
:
4
: ....
22 :
.
2 3 :

:
2 4 :

3 :
:

1 3226 .33
2
Y. PESQUEUX, B. MARTORY, La nouvelle comptabilit des cots, dition PUF, France, 1995, P.30
3
N. AFRAOUI, A. AMRANI, Mthodes danalyse des cots, Tome 1, ditions du management, Alger, 1991, P31
4 .73

8
/ : ( )


.

.
3 1 :
.
= +
32 :



:
.
:


.
.
:1


:
= + ( + )
= + ( + )

9
/ : ( )

: = ()
:
N X :
522 : 622.222 .
( )722.222 : .
052 : 922.222 .
752.222 : .
:
:
1 :

622.222
722.222

122.222
522
7022
2 :

622222 7022052:
752.222
182.222


.
3 3 :
:


10
/ : ( )


.

( ) .

:
= + ( + )
= + ( + )
= + ( + )
:
= .
= .
:
A B M1 M2 0202
:
:
082 ( )M1 5.3 /.
502 ( )M2 0 /.
:
002 A 032.
82 B 002.
:
022 A 02 .
02 B 03 .
:
002 : .
822 : .
503 : .
:
0 .

11
/ : ( )

0 .
5 .
:
:M2 1 M1
M2 M1
:
7682 2.5 082 :M1
7382 0 232 :M2
:
280
822 /082602 :M1
356
280 -602 :M2
1530 2604
326 486
4.8 4.3

= +
:
602 ( )822 /232 +082
=0827
= 384 = 822 /082 602
2 P1 .p2
P2 P1
:
7215 0.2 352 :P1
7753 0.8 302 :P2
:
028.76
092 /352 822 :P1
297.80
3022 -822 :P2
1543.84 1483.10
86 126
19.298 13.30

12
/ : ( )

= +
=
P1
092/)302 +352 ( 822
)352( P1
028.76 =092 /352 6222
p2
3 P1 p2
P2 P1
:
7326 73.26 722 :P1
7252.86 79.398 12 :P2
:
322
2152/ 3222 215 :P1
715
322 215 :P2
1525.80 1430

= +
=
2152 = )7152+3222 ( 215 :
322 = 2152 /3222 215 = P1 215 = p2 715 = 322
: 4 P1p2
P2 P1
:
3222 32 722 :P1
7152 35 12 :P2
( )7535.86 ()7026

330.70 560
188.14

13
/ : ( )

= .

:
" "X A B M1 M2
:0200
002 - : M1 03 /.
092 - M2 00 /.
:
- 092 A 022
- 002 B 92.
:
002 A 82 .
022 B 02 .
:
0022 : .
8222 : .
0088 : .
: .
:
:M2 1 M1
M2 M1
:
22152 15 072 :M1
77592 67 792 :M2
:
7602
622 /0723022 :M1
162
7602 -3022 :M2
12356 32396
196 416
05 19

14
/ : ( )

2 A.B
B A
:
75822 19 322 :P1
5852 65 92 :P2
:
5571.30
392 /322 8222 :P1
3083.16
5571.30 -8222 :P2
8332.10 21311.24
216 296
39.08 13.51
3 A B
B A
:
76713.3 12.57 332 :P1
1926 29.68 322 :P2
:
3306.7
032/ 332 0388 :P1
3207.9
3306.29 0388 :P2
9911.9 18418.1
:B 4 A
B A
:
71622 82 332 :P1
70222 12 322 :P2
()9911.9 ()78078.7

4622.1 ()818.1
3264

15
/ : ( )


= +


( ...)

:
1
:
:

(.)69/
:
.

= ( ) + (
) + ( ).
= ( ) (
)
- = ( ) (
( + ).
- = (
+ - ).
- = - + ).
:
= + - )1(...
= )2(...

:
0222 5322
:

1 .78

16
/ : ( )

:

2320
0222
5322

4464
( )


1
.
1 :
2
.
11 :

:
.
12 :


.
2 :
.
21 :
.
:
A B :
A0222 7 ( )21 (2522 )X
B
3 ( )282 7122 Y A 822 .B

1
F Grand grouillot, lessentiel de la comptabilit Analytique, Gualino dition, paris ; 1999, p13
2
Farid Makhlouf , op Cit, p 12 .

17
/ : ( )

2 ( )22 852 A 952 B


:
A .B
B A
:
0222 2522 X
822 7122 Y
952 852
5152 6252
22 :

:
:1
:2 .
" :

1
".

:3

7 7


3 3

2 2

1
Toufik Saada et les autres, Comptabilit analytique et contrle de gestion, dition Vuibert, 2 dition, Paris
1998, p15

18
/ : ( )

:
2 C BA :

C B A
:
73222 80222 2 2222 6 ..........M1 /
30222 32.222 6222 7 .........M2 /
:
8222 22.222 08222 ( 82 ...)7 /
6222 73222 13222
( 62 ...)3 /


7222 2222 9222
822 2222 9222
96222 253222 262.222
:
-7
-3 . 732.222 -
-7 . 720222 -
-3 . 87822 -
-2 :
-7 .
-3 (.)3
-0 () C B A ( )7 (.)3
-5 % 72
.A

19
/ : ( )

:
1 :
C B A
:

30000 P1= 6 500


84000 M1 : P2= 6 14000
12000
P3 = 6 2000
6000 P1= 1 600
20000
M2 : P2= 1 20000
24000
P3 = 1 24000

:
:
48000 P1= 80 600
30000
P2= 80 375
8000 P3 = 80 100

:
72000 P1= 60 1200
12000 P2= 60 200
6000
P3 = 60 100
50000 146000 156000
2 :
:
C B A

78597.55 17222/)6222 +5222( 73222 :A


51060.19 17222/)32222 +70222( 732222 :B
02902.66 17222/)30222+3222( 732222 :C
:
17222= )30222+3222(C + )32222 +70222(B+ )6222 +5222( A

20
/ : ( )

:
C B A

82882.09 3515/)7322 +622( 73222 :A


36196.73 3515/)322 +215( 732222 :B
9232.29 3515/)722+722( 732222 :C
3 :
1 :
C B A
12735 73822/9222 720222 :A
30215 73822/2222 720222 :B
6522 73822/822 720222 :C
2 ( 2 )2
C B A
52222 706222 756222 :
9232.29 36196.73 82882.09
3
59232.29 713196.73 329882.09
7222 2222 9222
59.23 51.59 36.65
:
C B A
329882.09 36.659222 :A
36196.73 51.59 2222 :B
01056 59.23822 :C
:
C B A
52265.30 012726/329882.09 720222 :A
02026.82 012726/36196.73 720222 :B
72091.86 012726/01056 720222 :C

21
/ : ( )

4 C .B. A :
:
C B A
52222 706222 756222 :
02902.66 51060.18 78597.50
3
92902.66 322060.18 7105975.50
7222 2222 9222
92.90 61.83 79.29
:
C B A
15753 322060.18 710597.50
C=80093.94
6522 30215 12735
( )7
59232.29 713196.73 329882.09
5 :A
= +
= 2.7 331176.5 +
2.9 = 331176.5
= 2.9/331176.5
= 315302.6
: = 36.58 = 9222/315302.6
3 :

()
1
().
3 1 :


.

1
P. MEVELLEC et G. ROCHERY, Elments fondamentaux de comptabilit, ditions Vuibert, Paris, 1990, P528

22
/ : ( )

32 :

1
.


2
.
:
:
:
( )68 67
3
.
:


4
.
4 :
:
5
41 :

( )
.



.
1
J.Trahand, B.Morad, E.C. Charles, Comptabilit de gestion : cot, activit, rparation , Press universitaire
Gronble , Paris, 2000, P13
2 : - 3 7990 .29
3
L. Dubrulle et R. Servan, "comptabilit analytique de gestion", dunod, 1998, P65
4
Grard Melyon, comptabilit analytique, 2edition, ditions Bral, Paris-France, 2001, P259.
5
Abdallah boughaba, " comptabilit analytique ", 2eme dition, Berti ditions, 1994, P 269

23
/ : ( )

:
:



25 35 35 5 72 75222 67/
75 22 22 72 75 37022 63/
32 22 22 75 5 27922 62/
32 22 22 72 72 372222 60/


32 22 22 32 ( )722
02 32 02 ( )722 -
2 2 .
: .
:



5255 2835 2835 165 7522 75222 67/
2372 6032 6032 3702 2372 37022 63/
6282 9512 9512 0185 7595 27922 62/
03222 62222 62222 37222 37222 372222 60/
56905 83875 83875 38692 31225

5061 8322.5 8322.5 5061 ()31225
72663.8 6827.0 72663.8 ()20751 -
16210.8 91806.9 720618.2 2 2

24
/ : ( )

:
:



30 10 10 20 15 15 18300 67
12 12 42 4 26 4 72800 63
20 25 25 10 5 15 47500 62
24 16 18 22 8 12 8900 60
10 20 20 10 22 18 37500 68

-
5 25 25 72 75 -
28 35 31 72 - - -
-
: ( ).
:



5092 7822 7822 2662 3105 3105 18300 67
8126 8126 22516 3973 78938 3973 72800 63
9522 77815 77815 0152 3215 1735 47500 62
3726 7030 7623 7958 173 7268 8900 60
2152 1522 1522 2152 8352 6152 37500 68
39673 27265 52282 71222 22272 32622

7222 1372 1372 3262 2292 ()32622 -


72178 9235 9101 2672 ()26722 -
00262 01622 12202 33122 22 22

25
/ : ( )

42 :

1
.



x y

.
:

56905 83875 83875 38692 31225

32 22 22 ()32 ()722
02 22 32 ()722 ()72
: .
::
x ()
y ()
:
22832.02 =x X= 27335 + 0,1y

20850.28 =y Y= 28690 + 0,2x


56905 83875 83875 38692 311225
6760 9306 9306 (6760.28 )22832.02
2903 72056 (6917 )20850.28 2085.0
11257 723071 99223 2 2

1
.G. Raimbault, "comptabilit analytique et gestion prvisionnelle", 2em dition, ditions eyrolles, 1996, P37.

26
/ : ( )

:
" " :

()3

73222 22222 38222 05522 35222
:
:
()3 ()7


%72 %22 %02 %32 %722

%5 %05 %52 %722 -

:
()3 ()7
%72 %25 %02 %75 -
%5 %05 %02 - %72
:
:
:
()3 ()7
3522 1522 72222 5222 ()35222
3535 33135 35352 ()52522

71235 62335 62352 22 22
: : = X
=Y
X= 25000 + 0.1Y
Y= 45500 + 0.15X
:
)Y= 45500 + 0.15 (25000+ 0.1Y
Y= 50000
27
/ : ( )
X= 30000
()2 ()1
2222 72522 73222 0522 ()22222
3522 33522 32222 ()52222 5222
71522 66222 62222 22 22
4 3 :
:
( : )



1
.
:


: x
y

( ) .
:


22222 26222 37822 9980 5681 0522

%22 %72 %22 %20 72 ()722
%52 %32 %32 %10 ()722
%52 %32 %32 ()722 % 10

1 3222 .728

28
/ : ( )

:

22222 26222 37822 9980 5681 0522
:
7252 052 7252 922 052 ()0522
31356 30456 23156 16886 0131 66
:1
x
y
X= 6137 + 0,1 y
Y = 10800 + 0,1 x
x=7300 :
Y= 11610

27252 26052 32752 72822 6721 II


2652 7062 7062 122 ()1222
5825 3233 3233 ()77672 7767
02825 02323 36923 22 22
( : )

022
022 .
:
:
3 2 1
020922 053022 30822 5382 00003 05822 02222

%02 %02 %52 %02 %02 ()
2,3 2,5 2,0 2,0 2,0 () 2,0
:

29
/ : ( )

:
:
(X =10000+ 0,2/1,5y)1
(Y =13800+ 0,1x)2
( )1 ( )2:
(Y= 13800 + 0,1(10000+0,2 /1,5y
Y= 15000
X= 12000
3 2 1
020922 053022 30822 5382 00003 05822 02222

0022 0022 5022 0022 0022 ()00222
3222 5222 0222 0222 0222 ()03222 0222
029922 000222 00022 9082 03003 22 22
( : )



.
:
722
3322 822 : 25 / 15
52 /.
:


00032 08922 02022 02502 0002 8002 05022 0
%20 %20 %20 %10 %20 %02 ()022
%10 %25 %25 %10 %10 ()%022 %02
%03+ %03- ............ II
%02- %02+
:

30
/ : ( )

:
1 :
:X
: Y
(X= 13400+ 0,2y .)7
(Y= 8460+ 0,1x..)3
( )7 ( )3:
(Y= 8460+ 0,1 (12000+0,2 y
Y=10000
X=15400


00032 08922 02022 02502 0002 8002 05022 0
5282 5282 5282 0302 5282 0302 ()03022
0222 0322 0322 0222 0222 ()02222 0222
02852 00082 03982 00922 02822 22 22

2 :
:L
:K
(L=10800+0,2k.)7
(K=12900+ 0,15l.)3
( )1 ( )2:
(K= 12900+ 0,15 (10800+0,2 k
K=14969,07
L= 13793,81
:
( 0,2k=0,15(14969,07
K=2993,814
0,15l
( 0,15l=0,15(13793,81
L=2069,07

31
/ : ( )


32822 30082 35932 73922 72822
3269.21 ()3269.21 :
)3992.870( 3992.870
:
26836 24486 25926 11915.250 11124.144
1266 546 1566 1866 546
11.35 45.32 11.32 0.05 21.11
:

08222 53 822 :
5032 32 03 :
:
0008.03 00.00 03 :
3502 0.03 822 :
0050 00.50 022 :
5599.03 03.55 03 :
43834
144
438.3
:

05852 058.5022 :
0053 00.53 022 :
45555
:

002222 0022022 :
()03303
134435

32
/ : ( )

5 :
": "
:
: 41


- -
100 - 100
-




.
= /

:
:
96212 :
99152 :
19822 :
:
: 7522
: 7322
: 822
:
:

10.822 99.152 96.212
822 7322 7522
92.5 82.003 60.30

33
/ : ( )



:


.
:
:
719 773 775 772 92 727 722 775 762 752 772 702

5352 0232 0212 0222 2682 2872 2822 0212 0122 0622 0222 0022

: .
:
:
R= (xi x)(yi y)/ (xi x) (yi y)2
2

X= xi/ N
y= yi/ N
xi yi xi -x yi -y (xi x)2 (yi y)2 )(xi x) (yi y
702 0022 76 322 356 02222 2322
772 0222 -77 -322 737 02222 3322
752 0622 36 022 616 762222 72022
762 0122 26 522 7396 352222 78222
775 0212 -9 -722 87 76922 7712
722 2822 -37 -022 007 762222 8022
727 2872 -32 -292 539 753722 8912
92 2682 -20 -532 7756 312022 71682
772 0222 -70 -322 796 02222 3822
775 0212 -9 -722 87 76922 7712
773 0232 -73 -782 700 23022 3762
719 5352 55 7252 2235 7723522 51152
7088 52022 22 22 8223 3387322 722922

X= 1488 /12

34
/ : ( )
X = 124
Y=50400 /12
Y= 4200
R =0.99
.
:1
A B M N :
:
922 M 38
7222 N 22
:
252 A 522 M
522 B 622 N
: 222 A 752
052 B 722
:
7622 : M 3291 N
72222 :
72 : .
: 7022
0722

1055 72802 8262 6232 8022

75 02 35 32 ()722
22 52 32 722
722

:
1
2
3
35
/ : ( )

4
:
1

8202 9602 38832 6232 ()8022

7362 2262 3722 7682 ()8022
3022 0222 7622 ()8222
77122 71222 23532 2 2
182 852 2353
15 26 16
2 :
N M
:
35322 38 922 = M
22222 22 7222 = N
3291 7622 :
:
3532 72 )722 / 35322( =M
2222 72 )722 / 22222( =N
35391 29326
1666 966
35.391 32.58
3 :
B A
:
76392 23.58 522 =A
37328.3 25.291 622 = B
:
852 / )252 72222( =A
0771.65
36
/ : ( )
5883.25 852/ )522 72222( = B
:
1222 32252 :A
72222 32 522 :B
31126.55 21461.05
566 356
14.24 18.31
4 :
B A
:
35803.2 18.27 222 = A
22028 10.30 052 = B
:
2222
72 222 =A
0522
72 052 = B

0952 :

6152 75 222 = A
75 052 = B
44058 34692.3
5 :
B A
05222 09522
()00658 ()20293.2

342 15461.1
15149.1

37
/ : ( )

0 :

75109.1
0722

7022
78009.1


1

:
+ = +
2
:



.


.
:






.

1 .86
2 3220 65.66
.

38
/ : ( )



1
:
()
( ) .
1 :
:
11 :

:
:

:
.
:
+ = +
12 :

:
:


:
.
:
+ = +
2 :

:

1 .66

39
/ : ( )

21 :
:

1

22 :
:

1

3 :
:

.
:
31 :
:
= + - +
() + - ()
32 :
:

.
:
:
67/ () 01/
() .01/
:
13/ () 12/
() .12/

40
/ : ( )

:
M N
1 :
9622 : 5162 M .N
5222 : 98 .
8 : .
2 : :

22622 726822 .... 92222 25722 :7
:3
6 6 0
0
6 6
6 3

7222 ......

3 M N :
M

.... .... .... .... 86.0 7222
.... 2622
.... .... 122 ......
.... .... 0622 .... 92 ....
N

.... 772 3822 .... 778 622
.... 122 .... ....
.... ......
.... .... .... .... ... 2222
4 3522 : A
5 3222 : A 652 /.
: .N M

M N 15 : 92

41
/ : ( )


:
1 M :N
M

257222 92 2922 86022 86.0 7222
62222 92 122 231622 97 2622

070222 92 0622 070222 92 0622
N

228222 772 3822 12822 778 622
33222 772 122 539322 728 3022

222222 772 2222 222222 772 2222
2 :
+ 2802 + )93 3022( = 359322
= 20562
= ..86022 = 206562 + 57802
3 :
:
X:
Y :
2
X= 35100 + /20Y
Y = 90000 + 4/20X
Y = 90000
X = 45000
:
= ( +
)
= ))0 4956( + )4 2256( ( 80466
= 41166

42
/ : ( )


22622 726822 47700 92222 25722 :7
:3
72522 72522 9222 9222 ()05222

39122 39122 39122 ()92222 99222

16822 782222 86022 22 22 3
7522 / 622
57.3 / 70.0
4 :
A
:
351666 M = 3900 90
368666
N = 2800 110

496666 98 5222 :
186666 :
1329666
5 :
A
:
7262322 527.6 3222 :A
:
76222
83222 :A
7705162
6 :
A
72222 652 3222 :
()7705162
:

750302

43
/ : ( )

:
"" 3270 :
1 :
522 : M1 822
122 : M2 522
2 :
92222 .
3 :


( )
.
:M1

... ... 562 388522 7750 352
... 587522 7762 522
... ...
.... ... ... 812222 7762 152
:M2

... ... 102 332522 105 222
... 538522 155 122
... ...
... ... .... 812222 7762 152
:
1 ()
2 ( ) ()
1 : ():
:
7772222 = 583522 + 587522 = ................
-152222 = )252222 + 022222( = .....................
- 92222 = ........................................

44
/ : ( )

= 312222 .............................
:
= ( 2.73 = 92222 /152222 7 )
= 355 = 312222 / 73222 /.
:
M2 M1
:

400000 M1 = 500 800


350000 M2 = 700 500
:
48000 M1 = 022222 2.73
42000
M2 = 350000 0.12
:
112500 M1 = 500 255
157500
M2 = 700 255
549566 5065666
2 :
:M1

622932 7723 562 388522 7750 352
375282 7723 792 562522 7737 522

809222 7723 152 809222 7723 152
:M2

513232 122 102 332522 105 222
322892 122 362 509522 155 122

122222 122 7222 122222 122 7222

45
/ : ( )

:
( )
( )

:
:
.
:

:

.
:

:
1 ( ):

1
.
( )
2
:
1 1 :
( )SCF
:
= ( 7) + ()
( 7) + ()
:
27/23 282 M : 82 .
- 27/26 332
- 27/77 82

1 3226 .727
2 .62

46
/ : ( )

- 27/76 352 83
- 27/79 762
27/30 - 732
- 27 /31 222 82
- 27/22 752.
: M
M :





7 27/23
82
82 22022 282 22022 282


27/26
82 73822 762 71622 82 332


27/77
82 6022 82 6022 82 82
27/76
83
87.57 36922 222 32522 352


27/79
72207.6 87.57
87.57 72858.0 712 762


27/30
87.57
87.57 0211.3 52 9187.3 732
27/31
82
83.19 38911.0 252 30922 222


73078.5 77/22
83.19 76558.1 322 83.19 752
59307.2 122 15822 922
12 :
:

:
.
2 :


.
21 :
:

47
/ : ( )

= : ()
()
= ( 7(+ )7 3(... +)3 )
+ 7 + ..+ 3
: .
: :M



83.50 22022 282
223022 82 282 7 7/73
83.50 73307.0 762 78758,8 83.50 332 7/26
83.50 5628 82 6622.3 83.50 82 7/75
83.50 33768 222
32522 83 352 7/76
83.50 73927.6 712 72326,0 83.50 762 7/79
83.50 2236.8 52 9920.8 83.50 732 7/70
83.50 31936.8 252 30922 82 222 7/31
83.50 7550558 85322 73287 83.50 752 7/22
62350.3 122 15822 922
22 :
:
.
:



.
3 + ( )CUMP
( )

:

48
/ : ( )

+ = ( 1) + () /(1)
+ ()
:
: .


87.52 22022 282 23022 82 282 7 7/23
87.52 73012 762 71922 87.52 332 7/26
87.52 5928 82 6532 87.52 82 7/75
87.52 36052 222 32522 83 352 7/76
87.52 72072 712 72202 87.52 762 7/79
87.52 2622 52 9182 87.52 732 7/70
87.52 38522 252 30922 82 222 7/31
87.52 76225 322 73335 87.5 752 7/22
59095 122 15822 292
:
P1 P2 M1 M2
:
P1 0.80kg M1 1.20kg M2
P2 0.50kg M1 0.90kg M2
1 :
752 :M1 5192 .
352 : M2 73915 p1 :P2
2 :
052 :M1 30 /.
152 : M2 26 /.
3 :
3825 : .
162 : 752
.

49
/ : ( )

: 7222 7522
.


77822 1322 8152 6052 72022 7
:3
3 5 0 2
:
3 5 2 3


:
:P1 322 262 .
:P2 022 252 .
:
775 :M1.377 : M2
: P1 :P2
: .
:
1 M1 M2
+ = +
775 052 + 752 = M1
485 = M1
377 152 + 352 =M2
189 = M1
2 P1 P2
)0.8 P1 + 0.5 P2 = 485.. (1
)1.2 P1 + 0.9 P2 = 789.. (2
P2 = 485 - 0.8 P1 / 0.5
P2 ( )3

1.2 P1 + 0.9 (485 - 0.8 P1 / 0.5 ) = 789


P1 = 350
P2 = 410

50
/ : ( )

3 :
:X :
:Y
(X= 12400+ 3/73y .)7
(Y= 6052+ 2/70x..)3
( )7 ( )3:
( Y= 6052+ 2/70 (12400+ 3/73y
Y=9000
X=11900


77822 1322 8152 6052 72022
:
7122 0352 2022 3552 ()77922

7522 2152 3352 ()9222 7522

75222 75322 70022 22 22
622 162 7322
35 32 73
2 :
M2 M1

10800 M1= 45024


27000 M2= 75036

810 M1= (283510800)/37800
2025 M2= 2835- 810

5400 M1= 45012
9000 M2= 75012
28235 71272
CUMPM1= 71272+ 5192/ 052+ 752
CUMPM1= 38DA/KG

51
/ : ( )
CUMPM2= 28235+ 73915/ 152+352
CUMPM2= 51DA/KG
3 :
P2 P1
:
10640
M1= (3500.8) 38
P1 :
21420 M2=(350O1.2) 51

7790
M1=(4100.5) 38
P2 :
18819 M2=(4100.9) 51
:
52500 P1= ((760350)/760)150
61500 P2= (( 760410)/760) 150
:
7000 P1= 35020

8200 P2= 41020


90369 91506
416 356
234.9 201.0
4 :
P2 P1
:

52320 P1= 300261.6


93960 P2= 400234.9
:
5000 P1= 20025
P2= 40025
10000

103960 57320

52
/ : ( )

5 :
P2 P1
140000 72000 :
()103960 ()57320
:

36040 14680
50720
0 :

52132
7522

7222
57332
:
:
: 0200
:
1 :
022 : 0 020032 .
322 : 0 53322
02222 : .
522 : 503222
022 : 39322 .
2 :
922 : 0 0202 .
3322 : 0 03 .
: 32222
3 0 02222 .
3 :
: 0 0 2.03 0 02
: 0 0 00 .

53
/ : ( )

4 :
: 0 5 :
02 /.
: 03 00 03 :
/.
5 :
022 0222 0222 0322
52222
.
5 :
022 : 0322 .
322 : 022 .
3 :
02
%0 02222 .


28522 06822 365522 722222 50222 30222 7
:3
5 72 25 22 32 ()%722-
:
72 5 02 25 ()%722- 72

7222 7 3 7 3


: .
:
+ = + :M2 1 M1
= 222 722 + 7222
= 866
= 322 522 + 3222

54
/ : ( )

= 2366
2 :
:X :
: Y
(X= 30200+ 2.7y .)7
(Y= 54000+ 0.2x..)3
( )7 ( )3:
( Y= 54000+0.2 (24000+ 0.1y
Y=60000
X=30000


28522 06822 365522 722222 50222 30222 7
:3
1500 3000 10500 9000 6000 ()30000
:
6000 3000 24000 21000 ()60000 6000

06222 53822 222222 762222 22 22 3


2366 006 0666 0466
26 86 56 25
2 :

52222 251522 978222 :
:
0522
5 966 :
31522
5 5566 :
72222

33522

72152 25 966 :
25 5566 :
06666 522566 945666

55
/ : ( )

= 905222+ 726352/ 922+ 722CUMP


= 1651.25DA/KGCUMP
= 533522+ 25522/ 5522+522CUMP
= 93DA/KGCUMP
3 :
:
= 822 = 7 822
= 622 = 2.15 822
= 76222 = 32 822
:
= 0622 = 3 3222
= 12022 = 33 3222

:
807222 = (7257.35 )7 822
55822
76222 : = (92 )2.15 822
= 32 822
031822 = (92 )3 3222
:
12022
= 32 822
:
:
2322 = (02 )6/62 822

0622 = (02 )2/62 3222


:
9222
= (05 )75/62 822
32122 = (05 )73/62 3222
:

12222 :
= 52 7022
322222

56
/ : ( )

= 52 0622
:
76222 = (82 )75/62 822
26822 = (82 )73/62 3222

196366 1611666
= 7277222+ 215222/ 822+ 222 CUM
= 1206DA/KG CUMP
= 192222+ 59522/ 3222+322 CUMP
= 339.92DA/KG CUMP
4 :

:

7362222 = 7362 7222


619802 = 229.93 3222
:
72222 = ( 2222 / )7222 22222
= ( 2222 / )3222 22222
32222
:
22222
= ((32 )7222/)7522 7222
76222 = (( 32 )7222 /)022 3222
115846 1366666
5 :

822222 7522222 :
()175802 ()7222222
:

84106 266666
284106

57
/ : ( )

0 :

380762
52222

72222
324106



:

.
1 (First Ine first out ) FIFO


1
.
( )SCF
.


2
.
:
.3270
:
FIFO

1
A. Burlaud, C. simon, Comptabilit de gestion, Vuibert, Paris, 1993, P66
2 2000 .769

58
/ : ( )


...... ...... .... 33522 52 052 2/ 7
..... ..... .... ........ ..... 022 2/ 3
...... ..... .... ....... 52.5 222 2/ 2
...... ..... ....

....... ..... .... ..... ..... 52 2/ 1


....
...... .... 322 5252 .....
72722 52.5 322 ..... .... .... 2/75
73681.5 ..... 352
..... ..... .... ...... .... 782 2/79
...... ..... ...
..... 52.5 32 5722 57 .... 2/35
..... 352
....
...
5722 ....

00 00 00 ...... .... 32 2/22


...... ..... .... 92
...... .....
...... ..... ....
...... .... ... ..... .... 02 2/27
5722 57 ...
... ... ......... .... ....... ....
:


33522 52 052 33522 52 052 2/ 7
3522 52 52 32222 52 022 2/ 3
3522 52 52 75752 52.5 222 2/ 2
75752 52.5 222

22 22 22 3522 52 52 2/ 1
72722 52.5 322 5252 52.5 722
72722 52.5 322 73681.5 52.15 352 2/75
73681.5 52.15 352
7272 52.5 32 9292 52.5 782 2/79
73681.5 52.15 352
7272 52.5 32 5722 57 722 2/35
73681.5 52.15 352
5722 57 722

59
/ : ( )
00 00 00 7272 52.5 32 2/22
73618.5 52.15 762 0561.5 52.15 92
5722 57 722
6292 52.15 732 3222 52.15 02 2/27
5722 57 722
77792 332 00301.5 882 55021.5 7722
2 ( lust Ine first out ) :)LIFO



1
.
""

.
:
M .
25/20 032 32 /.
22/3 022.
22/2 222 52.5 /.
22/1 752.
22/75 352 52.15 /.
22/79 782
22/35 15.
22/38 722 57 /.
22/22 922
/22/27 02
: M (.)LIFO

1 .69

60
/ : ( )

: LIFO M


33522 52 052 33522 52 052 2/7
3522 52 52 3222 52 022 2/3
352 52 52 75752 52.5 222 2/2
75752 52.5 222
3522 52 52 1512 52.5 752 2/1
1515 52.5 752
35222 52 582 73681.5 52.15 352 2/75
1515 52.5 752
36815 52.15 352
3522 52.15 352 9725 52.15 782 2/79
1515 52.15 752
2553.5 52.15 12
3553.5 52.15 12 22/35
353.5 52.5 5
:
P1 P2 0 0 P1 M1
M2 P2
: 00222 :M1 02 08222 M2 03
0322 :P1 080322 52222 P2 088322
: 02222 :M1 00.0 32222 : M2 08.0

:
:P1 00222 M1 52222 M2
:P2 00222 M1 03222 M2
:
03222 P1 002
002222 P2 02
:
:1 00322 P1
02222 P2 02

61
/ : ( )

:2 8222 :p1 02222 P2 03


:
0 0
008022 802222 0202222
0222

:
P1 P2
LIFO P1
:
:
1 :
2 1
708322 872222 7202222
1822 78222 23522
79 05 23
2 :
M2 M1

904000 M1= 4000022.6

1420000 M2= 5000028.4

7032222 920222
CUMPM1= 904000+ 240000/ 40000+ 12000
CUMPM1= 22DA/KG
CUMPM2= 1420000+ 450000/ 50000+18000
CUMPM2= 27.5DA/KG

62
/ : ( )

3 :
P2 P1
:
484000
M1=2200022
P1 :
825000 M2=3000027.5

484000
M1=2200022
P2 :
687500 M2=2500027.5
:
:7
500000 P1= 1250040
800000 P2= 2000040
:3
200000 P1= 800025
250000
P2= 1000025
:
:7
022222 P1= 1250032
640000
P2= 2000032
:3
360000 P1= 800045
450000
P2= 1000045

3311566 2109666
CUMPp1= 3169222+ 387522/ 35222+ 2500
CUMPp1= 116.93DA/KG
CUMPp2= 2277522+ 188522/ 730000+22000
CUMPp2= 27.33DA/KG

63
/ : ( )

4 :
P2 P1
:

2773250 P1= 25000110.93


3279600 P2= 12000027.33
:
57000 P1= 300019
P2= 480019
91200

3316866 2830250
7222 2222 = 7222 /732 35222= P1
7222 0822 = 7222 /02 732222= P2
5 :
P2 P1
4800000 2222222 :
()2212822 ()2830250
:

1429266 169750
1598950


1 :
2 1
708322 872222 7202222
1822 78222 23522
79 05 23

64
/ : ( )

2 :
M2 M1

904000 M1= 4000022.6

1420000 M2= 5000028.4

1426666 964666
56666 46666
28.4 22.0
3 :
P1
:
497200
M1=2200023.6
P1 :
852000 M2=3000028.4
:
500000 P1= 1250040 :7
P1= 800025 :3
200000
:
400000 P1= 1250032 :7
:3
360000
P1= 800045
2869266
25666
112.308

65
/ : ( )

4 :
P1
3829322 :
:
51222 P1= 300019

2800266
:

: : 1 2.
:
:
:A 5622222 B 3222222
:A : 2622222 381522 .
:B 7022222 765222
2 1
3722222 7822222 3222222 0222222 i
II
%02 %22 %22 ) %722
7222
:A : A 9
7 26 .3
B 6 778 .3
: 722222 A 323 .
52222 B 02222 732
:
73222 :A 732 73222 B 82
: AB
: FIFO

66
/ : ( )

:
1 :
3 7
3722222 7822222 3222222 0222222 I
:3
7622222 7322222 7322222 ()0222222

2122222 2222222 2522222 2
35222 15222 32222
148 46 115
2 A:B
B A
3222222 5622222 :
756222 381522
:
:
:1
3635222 71575222 :A
815222
7155222 :B
:2
3022222
622222 0262222 :A
02 75222 :B
1031666 16912566
56666 166666
12,02 169,125
:A

7702222 732 73222 7
72973522 7295735 722222
7702222 732 73222
7788222 725 88222

67
/ : ( )

:A

962222 82 73222 7
2627222 13563 52222
:FIFO
B A
:
7002222 732x73222 722222 :A
9622222
7295735 x88222
962222 82 x73222 02222 :B
3222262 13563 x38222
7325222 2273522

3989622
708x7222/323x722222 :7
172022
708x7222/732x02222 :3
4938106 11345166
4 :
B A
0822222 32322222
()0928162 ()71205722

()136106 2854966
2110146

68
/ : ( )

:





.
( ):

.
1 :

1
.
: ....
2 :


:








1
Farid Makhlouf, op cit, p82.

69
/ : ( )

:
"" A B M L C :
:1 M S
.3
:2 S L C
A B N .
1 :
522 :L 25522 .
55222 :C
732 :S 79722 : .
752 :A .95122
332 :B 777169.5 :
5022 : 72822 7 3 1222
A .B
2 :
7522 :M 22 /.
3222 :L 62 /
3 :
122 S 7222 M
2322 .
222 A 232 S 7722 L
70522 C 2722 .
022 B 450 S 800 L
32000 C 2900 .
4 :
70222 : M L .
352 : 7 522
332 A B 12 .
73302 : A B .

70
/ : ( )

5 : :
3 7
20222 57722 03222 22222
722 722

0 :
002 A 922
582 B 522
:
1: :
3 7
20222 57722 03222 22222
6862 122 122 7652
5 12 62 32
2 :
L M
:

45000 M= 150030
120000 L= 200060
:
6000 M= 140001500 /3500
L= 140002000/ 3500
8000
:
M= ((150030)/100) 20
9000
24000 L= ((200060)/100) 20

152000 60000
/ 1566
/ 46
CUMPL= 753000+ 25522/ 3222+ 522
CUMPL= 15DA/KG

71
/ : ( )

3 :S
S
5022
:
52000 M=130040
71522
12 352 :
:
62 122 :7
03222
()2322 :
113166
CUMPS= 772122+ 79722/ 122+ 732
CUMPS= 101.95DA/KG
4 :
B A
3880 7000 :
: L
82500 A= 110075
60000
B= 80075
S:
51824
A= 320161.95
72877.5 B= 450161.95
70522
23222

:
15400
A= 22070

19600 B= 28070

21000 ( ):
A= 30070
30100 B= 43070
()3922 ()2722
215551.5 189124

72
/ : ( )
CUMPA= 189124+ 95700/ 322+ 152
CUMPS= 632.94 DA/KG
CUMPS= 215557.5+ 111770/ 432+ 332
CUMPS= 503.58 DA/KG
5 :
B A
:

278493.6 A= 440632.94
292076.4 B= 580503.58
:
5280 )A= ((12240440)/1020
6960
B= ((12240580)/1020
:
19800 A= ((440900)/ 100) 5
14500 B= (( 580500) /100) 5

313530.4 363513.0
5 :
P2 P1
392222 296222 :
()272526.0 ()222512.6
:

()23530.4 92420.4
08896
( ):

.
1 :

( 722 )722
.

73
/ : ( )


1
:
= +



.
2 :
:


+ 7 + 7



() ( 3)
() ( 3)



2
.
:
"" p1 p2 M1 M2
3270 :
1 : 6222 : M1 2 / 5222 :M2
3 /.
70222
022 :P1 35562 622 :P2
700222

1 .98
2 .333

74
/ : ( )

2 : 0222 : M1 2 / 0222 :M2 3


/.
3 : 3222 :M1 2222 :M2
322 :P1 222 :P2
: 225.62 :P1 072.02 :P2
4 : :
M2 M1
50% 40% %62 P1
P2
5 : %0 : : 322
%02 P1 P2 3 :
.
0 : 622 : P1 12 022 P2
352 .
1 : 7622
222

3222 722 822

:

:
1 :
+ = +
022 322 + 622 = p1 :
466 = p1
622 222 + 022 = P2
166 = P2
2 :
+ = +

75
/ : ( )

32222 0222 + 6222 = M1 :


8666 = M1
2222 0222 + 5222 = M2
0666 = M2
2 :

3222 722 822
7222 322 8222
3 2.5 2.7
3 :
M2 M1

12000 M1= 40003


M2= 40002
8000
:
480 M1= 120000.04
320
M2= 80000.04
:
400 M1= 40000.1
400
M2= 40000.1

8126 12886
CUMPM1= 73882+ 78000/ 4000+ 6000
CUMPM1= 3.688DA/KG
CUMPM2= 8132+ 72000/ 0000+5000
CUMPM2= 2.68DA/KG

76
/ : ( )

0 :
P2 P1
:
14822.4
M1=(8000.6) 3.088
P1 :
4992 M2=(60000.4) 2.08

M1=(8000 0.4) 3.088


9881.6
P2 :
M2=(6000 0.6) 2.08
7488
:
P1= 140000.5
7000 P2= 140000.5
7000 :
160 P1= (2000.4) 2
240 P2= (2000.6) 2
:
40 P1= 800.5
60
P2= 1200.5
()072.02 ()225.62

24259.2 20168.8
CUMPM1= 36128.8+ 35562/ 022+ 000
CUMPM1= 05.330DA/KG
CUMPM2= 30359.3+ 700000/ 700+600
CUMPM2= 246.31DA/KG
5 :
P2 P1
39201.6 P1=600 65.335 :
36148
P2= 400240.37
1200 P1= 6002 :
800 P2= 4002
36948 40401.6

77
/ : ( )

6 :
P2 P1
100000 42000 :
()96948 ()40401.6
:

3052 1598.4
4650.4
1 :

0652.0
7622

222
5956.4
:
P M1 M2
.
0200 :
1 : 5222 : M1 0022
3222 :M2 3022 0522 .
322 :P 55022 .
2 : 0222 : M1 0 / 0222 :M2 5
/.
3 : 0222 :M1 5222 :M2
022 :P 000
: : 02222 .
: 082 % 52
0
% 0 : .
4 : 022
5 : 03 .

78
/ : ( )

5 :
02222 % 5.
0 0
922 030 0222 0222


:

:
1 :
+ = +
32222 0222 + 2222 = M1 :
5666 = M1
2222 6222 + 5222 = M2
8666 = M2
2 :
+ = +
322 622 + 522 = P :
966 = P
3 :
2 1
922 353 0222 0222
922 736 7222 72222
7 3 2.27 2.0

79
/ : ( )

4 :
M2 M1
:

8000 M1= 40002


M2= 60003
18000
:
4000 M1= 100004000/ 10000
6000
M2= 100006000/ 10000
:
1600 M1= 40000.4
2400
M2= 60000.4

26400 13600
CUMPM1= 13600+ 7400/ 4000+ 3000
CUMPM1= 3DA/KG
CUMPM2= 26400+ 5600/ 6000+5000
CUMPM2= 2.91DA/KG
5 :
P
0222
:
15000 M1= 50003
23280
M2= 80002.91
:
3 )2.2 782( :
108
3 )2.1 782( :
252
:
0222 2.27 72222 :
353
3 )2.1 782( :
()112
41116
CUMPP= 01772+ 33200/ 600+ 500
CUMPP= 13.61DA/KG
80
/ : ( )

0 :
P
:

65709 P= 900173.01
:
P= 657090.02
1314.18
:
900
P= 9001

67923.18
1 :
P
61522 :
()67923.18
:
)(423.18
8 :
= (722 = 7/73 )2.22 02222

)(423.18
722

22
323.18
:

.
1 :
.

81
/ : ( )


(
...).1


.2
2 :

( )

.


:
21 :
:
=

( )

=
22 :

( ) :
= /

=
:

1 .90
2 .739
.

82
/ : ( )

= /
:

.
:
:

=
() =
()

:


+
+
()

:
A . K
:
72222 :
3522 :
6222 :
822 A 922 K
K 052 .
0 .
%35 .
:

83
/ : ( )

:
:


72222 2622 0x922
3522
+

6222 ()26222.35
()922
()3352
()052

76352 3352
822
32.27
= +
= (+ + ) +
= -
:
X K
:
68502 : .
78222 : .
52222 : .
:
285 : .
3122 : .
5222 X 6322
K K 3502
%22 .
:
K X

84
/ : ( )

:
1 K
K
14886 3502 6322 :
()4404
252 70882 :
()3685
3122 + 285 :
1331
2 :X
X
:
08546
18666
56666 :
:
()1331 :
129269
:

.
1 :

( )
1
:

.
: :
....
:
.

1 92

85
/ : ( )

2 :

:
:





.

()
:
/.
XXX
XXX
XXX
()XXX

XXX
:


( ).
:

:
=
( )
:
= + +

86
/ : ( )

:

()

.

.



:

Xxx
()XXX

()XXX
()
XXX XXX
= ( - + + )
:
.
:1 () ( )K M1
:2 ( )P ( )K . M2
:
:
125 :M1 41435
782 :M2 75622
3622 :
:
325 M1 23
300 M2 22

87
/ : ( )

:
782 : K 282 M1
2222 : .
382 : A 322 K
320 M2 5722 .
:
752 822 .
:
3 :
7222 : 25 532
.
1 : .
: :

3 7
79082 07302 35162 32122 71322 71732 7
2 3.5 7.5 3 7 ()72
:3
7 2 3 3.5 ()72 7.5

. .

: .
:
1 :
:X
: Y
(X= 71732+ 7.5/72y .)7
(Y= 71322+ 7/72x..)3
( )7 ( )3:
(Y= 71322+ 7/72 (71732+ 7.5/72y
Y=19266
X=26666

88
/ : ( )

1 :

3 7
79082 07302 35162 32122 71322 71732 7
6222 5222 2222 0222 3222 ()32222
:3
7932 5162 2802 0822 ()79322 3882

31022 53222 23622 23522 22 22 3
/ / / 635
/ / / 53
2 :
M2 M1
:
72022
M1= 325 32
9000 M2= 300 30
:
650 M1= 325 2
600
M2= 300 2
:
16900 M1= 325 52
15600 M2= 300 52

25266 21956
CUMP M1 = 27950 + 41435/ 325 +125
CUMP M1= 154.19 DA/KG
CUMP M2 = 25200 + 15600/ 300 +180
CUMP M2= 85

89
/ : ( )

3 ):(K
K
:

58592.2 M1= 380 154.19


:
78322 35 520
:
23622
2222
112392.2
CUMP K = 112392.2 + 17436/ 180 +60
CUMP K= 540.95 DA/KG
4 ):(P
P
3622
:
27200 M1= 320 85
108190
K = 200 540.95
27300 :
35 780
:
52000
()5722
212190
CUMP P = 212190 + 34050/ 280 +70
CUMP P= 703.54 DA/KG

90
/ : ( )

5 ):(P
P
:
725527 P = 752 703.54
:
052
3 156

31022 :

133381
0 ):(P
P
:
732222 P = 752 822

()722287
()13381

91
/ : ( )

:


....
:


.


.

.
1 :
1
:


.
11 :




.
.
.

1
Grard Melyon, op cit, p136.

92
/ : ( )


1 2 :

:

1 3 :
:

2 :



:

93
/ : ( )


.
2 1 :
:


1
.

2
.

.
2 2 :
3
:









.
3 :
:


.

1
RONGE YVES, "Comptabilit de Gestion", De Boeck, Bruxelles, 1998, P 60.
2 .52
3
Abdallah Boughaba, op cit, PP242-243.

94
/ : ( )

:

.

37222 700222 7
32222 706222 3
38222 953222 2
30222 709222 0
35222 757222 5
33222 708222 6
33222 708222 1
32222 705222 8
36222 753222 9
22222 755222 72
31222 752222 77
38222 750222 73
90222 7191222
:

Y=a X+ b

:
:a : ( )x=0
:B .
:

.
())765222 .22222 ()X1.Y1( :
()70222. 32222( )X2.Y2 ():
Y=a X+ b
95
/ : ( )

)Y1.X2(: 155000= 30000a|+ b


)Y2.X2(: 14500= 20000a|+ b
:
a=1
b = 125000
:
Y= X+ 125000
:
:
.
Y= AX + b
a = (X X) (Y Y) / (X X)2
b = Y- aX

4 :
:
Y= a X + b
x .
:
Y= a X + b/ x
Y= a + b/ x
:
""
.3270
222 352 322 752 722 52

723222 85222 68222 57222 20222 71222
768222 702222 773222 80222 56222 38222
92222 15222 62222 05222 22222 75222
05222 05222 05222 05222 05222 05222
35222 35222 35222 35222 35222 35222
1: .

96
/ : ( )

3
.
2
.
:
1 :
:


.
:

.
2

:
222 352 322 752 722 52

723222 85222 68222 57222 20222 71222
768222 702222 773222 80222 56222 38222
92222 15222 62222 05222 22222 75222
262222 222222 302222 782222 732222 62222
7322 7322 7322 7322 7322 7322
= / .
= 1266 = 52 / 62222 52
= 1266 = 722 / 732222 722
= 1266 = 752 / 782222 752
= 1266 = 322 / 302222 322
= 1266 = 352 / 222222 352
= 1266 = 222 / 262222 222

97
/ : ( )

:
222 352 322 752 722 52

05222 05222 05222 05222 05222 05222
35222 35222 35222 35222 35222 35222
62222 62222 62222 62222 62222 62222
322 302 222 022 622 7322
= / .
= 1266 = 52 / 62222 52
= 066 = 722 / 62222 722
= 466 = 752 / 62222 752
= 366 = 322 / 62222 322
= 246 = 352 / 62222 352
= 266 = 352 / 62222 222
3
.
:
Y=ax+b
:
:
Y1 = a x

:Y
:a
Y :x ( )
y= 1200x :
:
X 0 100
Y 0 120000

98
/ : ( )

:
Y1 = a
X y= 1200 :
:

Y
:



.
:
:
Y2 = b
Y

y= 60000 :
:

:
b
Y2 = /x
y= 60000/x :
:
X 0 1 100 150 +
Y + 60000 600 400 0

99
/ : ( )

:

.

.


.


:
1 ( ):

.
%
100 Xxxxx 7
xxxxx
3
Xxxxx / 2
xxxxx
0
5
:
=

100
/ : ( )

=

=
(= / ) 722

/ = /

/ =

/ (= / ) 722

= /
:
32222 02 72
052222 .
:
26666 56666
:
1 26666
=
= 02 32222
= 822222
=
= 72 32222
= 322222
/ =
= 822222 322222
= 622222
= 052222
= /

101
/ : ( )

= 622222 052222
= 052222
32222
%
722 (822222 7
35 3
322222-
15 622222 / 2
052222 0

752222 5
2 56666
=
= 02 52222
= 3222222
=
= 72 52222
= 522222
/ =
= 3222222 522222
=7522222
= 052222
= /
= 7522222 052222
= 7252222
52222
%
722 322222 7
35 522222 3

15 7522222 / 2
05222 0

7252222 5

102
/ : ( )

2 :


.



()
()
%144

()
()



()



()
()



()
%
% /
()
%

103
/ : ( )

: x :
000222 :
050222 :
0000222 :
000222 :
58222 :
0003222 :
:
000222 :
98022 :
038222 :
: :
:

%
0000222
()000222
%144 5544444
0003222
()58222
98022
0023022
000222
()050222
0309022
038222
%35.42 ()4033444 4033444
%24,58 1522544 /
()552444
%00,33 054544

104
/ : ( )

( ):
( )
.
1 :
" :
1
".
.

.
2


2
:
2 1 :
:
:
= / /
:
= / /
:
= ( / )

:
:
=( / ) 306
:
=( / ) 12

1
D. LECLERE, L'essentiel de la comptabilit analytique, les ditions d'organisation, Paris, 1997, P. 117
2
ZITOUNE, T, Comptabilit analytique, Berti dition, Alger, 2003, p203.

105
/ : ( )

:
X :0200
Y= 150X + 450000 :
3222 :.
%02 : .
1 : .
2 ( )
1000000DA
%02
032222 200000DA
:
:
1 :
:
/ = /
/ = 3222 032
/ = 354444
:
= /
= 032222 032222
= 344444
:
= 2,0 : = 2,0 /
= 2,0 / 522222
= 1544444
:
22 :
:
:
= / /

106
/ : ( )


144 1544444 1
54 354444 2
54 354444 / 3
454444 4
344444 5
= 2,3 /032222
= 922222
:
= / /
= 2,3 /0322222 032222
= 922222
: = /
: = /
= 3222 / 0322222
= 344
= /
= 3222 / 032222
=154
: = 522( /032222 )032
= 3444
:
( / ) 00 )0322222 / 922222( = 12
= 3,2
0 : 52
2,0 x
X =0,2 30/ 1
X=6
5 :.

107
/ : ( )

: ( 344444)
: .
3 :
.
: / =
: / Y1= ax :
/
=a / :
: Y2= b :
b :
y1 y2 .
: =
= +
: Y1= x :
x : .
: + Y2=Ax + b :

=a / :
b
y1 y2 .
: : =6
Y1=Ax + b :
/
=a / :
b
Y2= 0 : .
: .
:
"" 3275 :
= 5222
/ = 02
= 72
= 75%
: .
108
/ : ( )

.
( ) .
:
1 :
/ = 322222 = 02 5222
= % 15:
/ = 722 / 15
: = 722/15 )7(...
: / = 2.15
/ = 2.35 .
2.35 = 322222 : : = 866666 = 2.35/322222
( )7 : = 066666 = 2.15 822222
=
= 56666 = 5222 72
= /
= 322222 156666 = 52222
%
100 800000 CA 7
75 600000 3
CV
25 200000 / M/CV 2
150000 0
CF
6.25 50000 R 5
2 :
:
= ( ) //
SR = (CA CF)/MCV
SR = (800000 150000) /200000
SR = 600000
:
= ( / / / )
SR = CF/T

109
/ : ( )
SR = 150000 /0.25
SR = 600000
Y :
:/ =
/ Y1= 0.25X :
Y2= 150000 :

Y : =
: Y1= X :
Y2=Ax + X :
= 0.75 / = a :
Y2= 0.75 X + 150000

: :
= 2 Y= ax b :
/ = a

a =200000/800000 = 0.25
Y1= 0.25 X- 150000
Y2=0 :
.

110
/ : ( )

3 ( )
= / = 5222/822222
= .762
= = 2152 = 622222
762
4 :
= ( 92 92 )92= 2 22 :

= 61.5 = 92 622222
822222
: 61 2.5 3275/22/28 :
4 :

:
=
7
:

:
: .
5 :
" :
1
".
(
).

.

1 3221 750

111
/ : ( )


1
:





.
:
=

: = - 722

:
x :
7322222 :
782222 :
352222 :
60% : .
20% : .
: .

.
:
1 :
= + +
.
= 7622222 = 3522222 + 7822222 +7322222
=
2.6 = 7622222

1 .756

112
/ : ( )

2.0 = 7622222
= 0215222
= 2.3
= 875222 = 0215222 2.3
/ = 2.6 = 0215222 2.6
/ = 3005222
= /
= 875222 3005222
= 7622222
:
%
722 4615666 : 7
7322222
782222
352222

02 7622222 3
62 3005222 / 2
7622222 0
32 875222 5
2 :
= = 3176666.66 = 76222222 0215222
3005222 /
3 :
= = 7258222.22 = 3176666.66 0215222
= = .%22.22 = 7258222.22
0215222
: P2 P1 M1 M2
:
372 : M1 82 .
392 : M2 52

113
/ : ( )

732 : P1 722 662 82 P2 52


852 .
- 322 352 M1 M2
- : 732 02 52 : P1
P2

3 7
75222 05222 26222 73222 2 II
2222 5222 6222 0222



322 762 722 635
:
3022 681.5
:
1 ():

2 1
75222 05222 26222 73222 2 II
752 322 732 522

722 335 222 30
:
M2 M1
:
76822 82x372 :M1
70522 52x392 :M2
:
5202 30 x372 :M1
6962 30x392 :M2
21406 21846
296 216
14 164
114
/ : ( )

:
P2 P1
:
32822 720322 :P1
78522 10 352 :P2
:
3222
0252 :P1
3822
0212 :P2
:

75222 :1

37222 222 52 :P1


22212 :P2
:2
31222 335732 :P1
78222 33582 :P2
06366 04866
86 126
153.15 546
:
P2 P1
:
50222 502x722 =P1
21681.5 152.15x52 =P2
:
72222
722x722 =7
5222
722x52 =3
42081.5 04666

115
/ : ( )

:
P2 P1
03522 66222
()03681.5 ()60222

181.5- 2666
1812.5
:

7873.5
3022

681.5
3525
-II :

3 7
7322 02222 22222 8222
752 322 732 522

82 322 352 76
:
P1 P1
:
76822 :P1
70522 :P2
:
2262
76372 :P1
0602
76 39392 P2
19146 22106
296 216
00 90

116
/ : ( )

:
P2 P1
:
79322 96x322 :P1
76522 66x352 :P2
:
3222
02 x52 :P1
3822
02 x16 :P2

73522 :

71522 35252 :P1


35212 :P2
:3
30222 322732 :P1
76222 32282 :P2
52866 51166
86 126
006 486
:
P2 P1
:
08222 082 x722 :P1
22222 662 x52 :P2
:
8222
82 x722 :P1
0222
82 x52 :P2
31666 50666

117
/ : ( )

:
P1 P1
03522 66222
()21222 ()56222

5522 72222
75522
:

.

= + (+ )-

:
= 78222 =2222+5222+6222+0222
: :
: =7 +7
322-372+2 =3
= 72
=3352-392+2 =3
= 02
)2 :
= +7 -
:732= 722-732+2 =7
:322= 52+82+2 =3
= ( - )
82 = )96-720( 72 :7
232 =)66-10(02 =3
7322 =)082-502 (32 =7
3873.5 = )66-152.15( 22 =3
= 0073.5

118
/ : ( )

:
= 0073.5+78222-681.5 -3022+75522
= 3025
:
( )






.
:




.

" "

.

1
":


1
"

.
1 0220 .02

119
/ : ( )

" :

1
".


.
2 :
:


(
)


.
:
2 1 :
:



.

2 2 :
.
2 3 :

.

1
ZITOUNE, T, op.cit, P 87
.

120
/ : ( )

2 4 :

.
3 :
1
:
3 1 :

.
3 2
.
3 3 :
.
3 4 :

.
..
.

.
:
322
022
:
:
32222 = 022 322
:

.
:

1 .331

121
/ : ( )


.

:

:



.






.
4 :

1
:
41 :

.
42 :

.
43 :

.

1 .321

122
/ : ( )

:
=
:
=
.
1 :
1
:

.
1 1 :


.
: :

( )

.
: :

(
)
.
1 2 :

.
2 :

1997 93
1

123
/ : ( )


:
:
=
=

=
:

.
.
:
0022 :
8902 9,02 /.
0033 50,02 /
80022 .
0222 :
8222 02 /.
0222 50 /.
00222 .

50222 .
:
:
1 ( ):

84444 14 8444
144444 35 4444
32444 18 4444
205444

124
/ : ( )

090222 02220.
2 ( / ( )1444)

84 14 8
144 35 4
32 18 4
205
( ) 090 .
:
A B M
.
:
522
:
: :
3222 .
0222 .
A 0 M 82 / 5
02 .
B 5 M 82 / 3
02 .
:
03 A
53 B
:
03 A 02 A 82
53 B 82 B 083
92 = A
= 32

125
/ : ( )

8003
.
:

5444
4444
344
34
:
:
B A

002 82 5 002 82 0
522 02 3 082 02 5
032 52 3 92 52 5
092 0 052 0
:
8003
(003 = )083 + 082
55

B A

0022 92 82 3022 92 02
9032 32 083 0222 32 82
0023 55 083 0002 55 82
00333 000,0 53 00202 080,0 03


.

126
/ : ( )


B A

8022 82 553 0222 82 003
02322 02 353 0322 02 503
3032 52 353 0032 52 503
000322 092 53 02032 052 03
5 :

.
.
" :
1
".


2
.
5 1 :
:
=
:
=
( )+

.
:
=
:
=

1 3227 .73
2
KAPLAN .S. Robert and NORTON .P .David, "The balanced scorecard", Harvard Business School Press,
Boston, 1996, P 247.

127
/ : ( )



.




.
:1
.
:

B A
+ +
0390+ 00333 00032 0092 00202 02032

0022+ 0022 8022 0022 3022 0222 /
0032+ 9032 02322 322 0222 0322 /
833+ 0023 3032 592 0002 0032 /
0393+ 0092
.
:2
0022 :
8902 9,02 /.
0033 50,02 /
80022 .
0222 :
8222 02 /.
0222 50 /.
00222 .

128
/ : ( )

50222 .
: .
:


+ . . . . .. .. .
0000 88222 02 8822 0022 8 83350 9,02 8902

0500 038022 50 0022 0022 0 003000 50,02 0033

0022 09022 08 0022 0022 0 800222 0033

0000 503022 550800


= 0000 .
:
= . .
. .= .
. .= .
. = .
.= .
. . = .
= .
= + .
5 2 :


1
.
:

1
Dubrelle Louis &Jourdain Didier, Comptabilit analytique de gestion, Dunod, Paris, 2000, P 295.

129
/ : ( )

.


.
52 1 :

.
:
:

( ).

.
.
:

.
: :




.
:
:


.
:
= ( )

130
/ : ( )

:
= ( )
:
= +
:

:
:
= ( ) .
= ( 8902 02 )8822
= ( 0022
).
= ( )
= ( 9,02 8902 )02
= ( 5300 )
= +
= ( + 0022 )5300
= ( 0000 )
( )+ .
:
00222 X.
0,0 02 /
02222 00222 00 /.
:

:
1 :
= +
= ( ) ( )
:

131
/ : ( )

= 00222.
= 00
= 0,0 02222 = 00222
= 02
:


+ .. . . .. .. .
50222 002222 02 0,0 000222 00222 02222 00 00222

50222 .

.
= ( ) .
= ( 00222 02 )00222
= 02222
= ( )
= ( 00 00222 )02
=00222
= +
= 00222 + 02222
= ( 50222 )


.
+ . .
02222 02 0222 0222 00222

. .
00222 00222 0 02 00
50222

132
/ : ( )

:
:
()
( )
: :




.
: :


.
:
()
= ( ) .
( )
= ( ) .
:
:
:
() = ( )
() = ( 0033 50 )0022
() = ( 0932
)
( ) = ( )
( ) = ( 50,02 0033 )50
( ) = ( 3500
)

133
/ : ( )

5 2 2 :


:

.


.
:
=
:

.
:

1
.
.
.
:
A 3222
022222 022 /.
: 4444 :5444 5444 .
:

0222 3222 0222
022222 322222 022222
()022 0222 ()022 3222 ()022 0222
022222 022222 022222

1 .331

134
/ : ( )

822222 022222 022222


0222 3222 0222
055,55 002 032
022 022 022
55,55 02 32
: = /
= /

( ) .
:
= ( ) +
:
= ( ) +
.
:
:
8 :.
92 :.
80 :.
02 : .
8 :.
00,3 :.
02 2,0 .
%02
.


700222
62082=750262928
53222
8222=25020263558
135
/ : ( )
32532
30222

8222
1222
3222
5222


3222

108666 108666
522 6355 8 :
226
388 522/76822
522/700222
08 522/30222
:
466 : 566 066
:

622 522 022
:
13516 62082 08285
63022 53222 07622

9622 8222 6022


38330 32532 78876
112866 144666 115266
:
8222 8222 8222
1222 1222 1222

3222 3222 3222


5222 5222 5222
3222 3222 3222

136
/ : ( )
24666 24666 24666
190866 108666 139266
328 330 348
288 288 288
46 48 06
:
=

:
=
:
=
( )
:
=
+ .

:
:
: .
:
=

=

:

:
=

137
/ : ( )


= ( )

:
%022


.


.
1 :




.

1
.

( )
2
.
:

7222
%15 152
: 62
61522

1
P. PIGET et G. CHA, comptabilit analytique, dition Economica, 3me dition, Paris, 2001, P. 67
2
Dubrelle Louis &Jourdain Didier, op cit, P 223.

138
/ : ( )

: 522 152
722.
:
1666 156 566

6222 05222 22222 x
61222
61522 61522

731522
773522 91522
731.5 152 5222
731.5 752 795

61.6 62 92 62 725 62


725
522 61.5 7222.
2 :




:
/
.
2 1 :
:
(

%72 ).%35

139
/ : ( )

:


2 2 :




( )




.
=c I

.
=:1


.
:1


.
:1

.
:
= .

140
/ : ( )

:
.
1666 156 566
62222 05222 22222
61522 61522 61522
7.220 = 7222 7 = 152 2.661 =522 =
152 152 152 /
89115 61522 00552 =

33315 2 33952- =

709115 773522 10552 =
+
72222 152 152
752 752 752


1
.

()
() .
:


" "

1
Alain BOUTAT & Jean Marc CAPRARO, Comptabilit Analytique de Gestion, presses polytechniques et
Universitaires Romandes, 2e dition, Lausanne, France, 2008, p65.

141
/ : ( )

3 :

1
:


/

+

.

:
Y= a X+ b
:


(
).
:
X
7522.


17122 53222 62222
752222 721622 732222

21522 215222 21522


359322 791722 371522
7822 7252 7522
700 706 705

1 .782

142
/ : ( )

:
1
2
3
:
1 :

7822 7252 7522 ( )
7522/7822 7522/7252 7522/7522
= /
1,26 6,96 1
2 :
:
2 1 :

337122 759622 782222
05222 22152 21522
=
200166 193356 215666
7822 7252 7522
148,11 143,22 145
708571 778533 732
35 35 35

1566 3156+
2 2 :

:

359322 791722 371522
366122 792252 371522

1566 3156

143
/ : ( )

3 :
.
752 ( 7252
( 7522) 2152
= 792252 = 791722 )2152
( 22152 )21522 :
=
= 7252( 35 = )7522 2152
222 ( 7822
7522) 1522 (
= 366122 )1522 = 791722
.
4 :

.
4 1 :

1
.
2
:









.

1
Dubrelle Louis &Jourdain Didier , op cit, P 225.
2
MENDOZA Carla et autres, Cots et dcisions, Gualino diteurs, Paris, France, 2002, p 158.

144
/ : ( )

4 2 :

1
.






( )

:



.
:
"" 3
N-2
N+2 N+1 N N-1 N-2
2700000 2250000 1800000 1575000 1350000
1050000 1050000 1050000 1050000 1050000
1800 1500 1200 1050 900
1:
0 0022:


1
Van Caillie, Didier Kabwigiri Charles, L'approche En Cot Client- Une Mthodologie de Calcul des Cot
Propre L'entreprise Oriente Client, Communication Prsente Lors du 23eme Congrs de L'Association
Franaise decomptabilit- Toulouse- France, 16&17 Mai, 2002.p 13.

145
/ : ( )


( )
:
1 :
N+2 N+1 N N-1 N-2
2700000 2250000 1800000 1575000 1350000
1050000 1050000 1050000 1050000 1050000
5032222 5522222 0832222 0003222 0022222
0822 0322 0022 0232 922
0285.55 0022 0503 0322 0000.00

:


.
2 :1244
:
=

N+2 N+1 N N-1 N-2
1800 1500 1200 1050 900
0022 0022 0022 0022 0022
0.3 0.03 1 2.803 2.03
:
=
N+2 N+1 N N-1 N-2
0232222 0232222 0232222 0232222 0232222
0.3 0.03 0 2.803 2.03
0303222 0500322 0232222 908032 080322

146
/ : ( )

:
=
N+2 N+1 N N-1 N-2
0303222 0500322 0232222 908032 080322
0232222 0232222 0232222 0232222 0232222
303222 000322 2 050032 000322


= +
N+2 N+1 N N-1 N-2
0022222 0032222 0822222 0303222 0532222
030322 0500322 0232222 908032 080322
0003222 5300322 0832222 0095032 005032
0822 0322 0022 0232 922
0503 0503 0503 0503 0503
:
p2 p1 M1 M2
:
372 : M1 82 .
392 M2 52
732 : P1 722 662 82 P2
52 852 .
- 322 325 M1 M2
- : 732 02 52 : P1
P2 .
3 7
75222 05222 26222 73222 2 II
2222 5222 6222 0222

322 762 722 635

147
/ : ( )

:

:
1 :
2 1
73222 02222 22222 8222
2222 5222 6222 0222
2.15 7.35 7.3 2.8
3352 6352 1322 2322
)752(- )7152(+ )7322(+ )822(-

70352 06352 21322 77322

752 322 732 522


95 231.25 316 22.4
= /
= 2.8=635/522
(7.3=722/732 = )7
(7.35= 762/322 =)3
= 2.15 = 322/752
:
M2 M1

76822 82 x372
52 x392
70522
0120
33.0 x372
60.90 33.0 x392
26990 21564
296 216
12.4 162.4

148
/ : ( )

:
P2 P1
:
32082 723.0322
78722 13.0352
:
3222
0252
3822
0212
:
P1
27252
75522
27212
37122
P2
327.35732
31152
327.3582
78522
01166 05136
86 126
103.15 541.15
:
P2 P1
:
50115 501.15722
28781.5 162.1552
:
9522
95722
015.2
9552
42931.5 04215

149
/ : ( )

:
P2 P1
03522 66222 662722 :
()03921.5 ()60315

431.5- 1125
1281.511
= + ( - + ) ( +
)
= 215-752-822-7152 +7322 +681.5 -3022 +7381.5
= 2535
: = ( _ )
60+ =)13.0 -10(02 =3 76+ = )723.0-720(72 =7
)162.15 -152.15(22 =3 755-= )501.15-502(32 =7
222 =215- =222-755-60+76

150
/ : ( )

:





.




.


(
) :
.

151
/ : ( )

:
1 :

.0220
.0200
.0220
.0220

.0220
2000

.0990

1997
.0220
0222

0229
: 0
0990
:
.0222
2 :

A. Burlaud, C. simon, Comptabilit de gestion, Vuibert, Paris, 1993


Abdallah boughaba, " comptabilit analytique ", 2eme dition, Berti ditions, 1994
Abdallah Boughaba, comptabilit analytique d'exploitation, Berti, Algrie, 1998
AFRAOUI et A. AMRANI, Mthodes danalyse des cots, Tome 1, ditions du
management, Alger, 1991
Alain BOUTAT & Jean Marc CAPRARO, Comptabilit Analytique de Gestion, presses
polytechniques et Universitaires Romandes, 2e dition, Lausanne, France, 2008
; B & F Grand grouillot, lessentiel de la comptabilit Analytique, Gualino dition, paris
1999
BEATRICE et FRANCIS GRANDGUILLOT, Comptabilit analytique, Gualino diteur,
France, 1999.
Farid Makhlouf, Comptabilit analytique, pages bleues , Algrie, 2006.

152
/ ) ( :
G. Raimbault, "comptabilit analytique et gestion prvisionnelle", 2em dition, ditions
eyrolles, 1996
Grard Melyon, comptabilit analytique, 2edition, ditions Bral, Paris-France, 2001.
H . Bouquin , comptabilit de gestion, 2me dition , france, 1997.
J. M. AURIAC, A. CAVAGNOL et les autres, Economie dentreprise, Edition Casteilla,
Paris, 1995
J.Trahand, B.Morad, E.C. Charles, Comptabilit de gestion : cot, activit, rparation ,
Press universitaire Gronble , Paris, 2000
KAPLAN .S. Robert and NORTON .P .David, "The balanced scorecard", Harvard Business
School Press, Boston, 1996.
L. Dubrulle et R. Servan, "comptabilit analytique de gestion", dunod, 1998.
LECLERE, L'essentiel de la comptabilit analytique, les ditions d'organisation, Paris, 1997
MENDOZA Carla et autres, Cots et dcisions, Gualino diteurs, Paris, France, 2002
N. Guedj et collaborateur, contrle de gestion, les dition dorganisation, 1991
P. D. GAGNON, G. SAVARD et les autres, lEntreprise, Edition Gaetan Morin, CANADA,
2me dition, 2000
P. MEVELLEC et G. ROCHERY, Elments fondamentaux de comptabilit, ditions
Vuibert, Paris, 1990
P.Laussage, gestion de lentreprise et comptabilit, dition DALLOZ, paris, 1996
PIGET et G. CHA, comptabilit analytique, dition Economica, 3me dition, Paris, 2001
RONGE YVES, "Comptabilit de Gestion", De Boeck, Bruxelles, 1998.
Stephane. Griffiths, comptabilit gnrale, 2eme dition, Vuibert, paris, 1998
Toufik Saada et les autres, Comptabilit analytique et contrle de gestion, 2 d, Vuibert,
Paris, 1998
Van Caillie, Didier Kabwigiri Charles, L'approche En Cot Client- Une Mthodologie de Calcul des Cot
Propre L'entreprise Oriente Client, Communication Prsente Lors du 23eme Congrs de L'Association
Franaise decomptabilit- Toulouse- France, 16&17 Mai, 2002.p 13.
Xavier Bouin, Franois-Xavier Simon, tous gestionnaires, Dunod, Paris, 2002
Y. PESQUEUX et B. MARTORY, La nouvelle comptabilit des cots, PUF, France, 1995

153

Vous aimerez peut-être aussi