Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
TRNG I HC S PHM H NI 2
INH BO TRUNG
IM BT NG CA NH X LIPSCHITZ
SUY RNG TRONG KHNG GIAN METRIC NN
VI I S BANACH
H NI, 2016
B GIO DC V O TO
TRNG I HC S PHM H NI 2
INH BO TRUNG
IM BT NG CA NH X LIPSCHITZ
SUY RNG TRONG KHNG GIAN METRIC NN
VI I S BANACH
H NI, 2016
LI CM N
Tc gi lun vn
inh Bo Trung
LI CAM OAN
Tc gi lun vn
inh Bo Trung
Mc lc
Bng k hiu 1
M u 2
1.3. i s Banach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Kt lun 38
R Tp hp s thc
C Tp hp s phc
Tp hp rng
intP Phn trong ca P
p Quan h th t theo nn P
d Metric
dp Metric nn
Kt thc chng minh
1
M u
1. L do chn ti
im x tha mn x = T x c gi l im bt ng ca nh x T
trn tp hp X.
2
bng cch thay tp s thc R trong nh ngha metric bi khng gian
Banach thc [4]. T nhiu kt qu v im bt ng cho lp khng
gian ny ln lt c cng b.
2. Mc ch nghin cu
3. Nhim v nghin cu
3
4. i tng v phm vi nghin cu
1. Cone metric spaces with Banach algebras and fixed point theorems of
generalized Lipschitz mappings ca Hao Liu v Shaoyuan Xu [3].
6. ng gp ca lun vn
4
Sau cc khi nim, chng ti a ra cc v d minh ha.
Chng 2. im bt ng ca nh x Lipschitz suy rng trong khng gian
metric nn vi i s Banach
Trong chng ny, chng ti trnh by cc kin thc c bn v khng gian
metric nn vi i s Banach, cng vi cc v d minh ha.
Cui cng chng ti trnh by chi tit cc nh l im bt ng ca nh
x Lipschitz suy rng trong khng gian metric nn vi i s Banach cng
vi phn chng minh chi tit.
5
Chng 1
6
thc xc nh v lin tc trn on [a, b], ( < a < b < +).
Vi hai hm s bt k x = x(t), y = y(t) C[a,b] ta t:
Chng minh.
Tht vy, gi s dy hm {xn (t)} C[a,b] hi t ti hm x(t) C[a,b] .
Theo nh ngha, > 0, n0 N , n n0 th
Suy ra
7
Theo nh ngha v hi t u ca dy hm th > 0, n0 N , n n0
v t [a, b] ta c
|xn (t) x(t)| < .
1
0 nu 0 t <
4
n 1 1 1
xn (t) = nt nu t +
3 4 4 n
1 1
1 nu + < t 1
4 n
l dy Cauchy.
Chng minh
n, m N , m > n, t [0, 1] ta c
Z1
d(xn , xm ) = |xn (t) xm (t)| dt
0
8
1 1 1
Z4 4+n
Z Z1
= |xn (t) xm (t)|dt + |xn (t) xm (t)|dt + |xn (t) xm (t)|dt
0 1 1 1
4 4+n
1 1 1
Z 4 4+n
Z Z1
= 0dt + |xn (t) xm (t)|dt + 0dt
0 1 1 1
4 4+n
1 1
4+n
Z
= |xn (t) xm (t)|dt.
1
4
hay
1
0 d(xn , xm )
n
1
M lim = 0, nn theo nguyn l gii hn kp, ta c
n n
lim d(xn , xm ) = 0.
n,m
k
v khng gian R vi metric d c xc nh nh sau:
V d 1.1.4. Cho
u k
(m) 2
(n) (n) (n) (n)
uX
(n) (m) (n)
d x ,x = t xi xi , x = x1 , x2 , ..., xk ,
i=1
(m) (m) (m)
x(m) = x1 , x2 , ..., xk Rk .
Khi Rk l khng gian metric y .
9
Chng minh.
(n) (n) (n) (n)
Gi s x = x1 , x2 , ..., xk , n = 1, 2, ... l mt dy Cauchy ty
trong khng gian Euclid Rk .
vCauchy, ta c > 0, n0 N , n, m n0 th
Theo nh ngha ca dy
u k
(m) 2
uX (n)
(n) (m)
d x ,x < , hay t xi xi < .
i=1
Suy ra
(n) (m)
xi xi < , m, n n0 , i = 1, 2, ..., k. (1.2)
(n)
Cc bt ng thc (1.2) chng t, vi mi i = 1, 2, ..., k th dy {xi } l
mt dy s thc Cauchy nn n hi t, tc l tn ti gii hn
(n)
lim xi = xi , (i = 1, 2, ..., k).
n
(n)
t x = (x1 , x2 , ..., xk ), ta c dy {xi } Rk hi t theo ta ti x.
Do s hi t trong Rk l hi t theo ta nn dy Cauchy {x(n) } hi t
ti x trong Rk .
Vy Rk l khng gian metric y .
10
V d 1.2.1. Cho khng gian tuyn tnh thc
Rn = {x = (x1 , x2 , ..., xn ) : xi R} v nh x k.k : Rn R xc nh bi
kxk = max |xi | .
1in
Khi (Rn , k.k) l mt khng gian nh chun.
Chng minh.
x = (x1 , x2 , ..., xn ) Rn vi xi R suy ra |xi | R, i = 1, 2, ..., n.
Do max{|x1 | , |x2 | , ..., |xn |}.
Vy kxk = max |xi | hon ton xc nh.
1in
Hin nhin kxk = max |xi | 0, x Rn .
1in
kxk = 0 max |xi | = 0.
1in
Suy ra xi = 0, i = 1, 2, ..., n. Vy x = Rn .
Ta li c x Rn , K :
11
Khi ta c khng gian metric (X, d).
Chng minh.
Trc tinvta chng minh l2 l khng gian nh chun.
u
uX
1. kxk = t |xn |2 0, x l2 .
n=1
v
u
uX
kxk = 0 t |xn |2 = 0.
n=1
Suy ra xn = 0, n = 1, 2, ...
Vy x = .
12
2. R, x l2 ta c
v
u
uX
kxk = t |xn |2
n=1
v
u
uX
= || t |xn |2
n=1
= || kxk .
3. x, y l2 ta c
v
u
uX
kx + yk = t |xn + yn |2
n=1
v v
u u
uX 2
uX
t |xn | + t |yn |2
n=1 n=1
= kxk + kyk .
v
u p
(m) 2
uX (n)
Ta suy ra t xk xk < , m, n n0 , p N . (1.4)
k=1
(n) (m)
hay xk xk < , m, n n0 , k = 1, 2, 3, ... (1.5)
13
(n)
Cc bt ng thc (1.5) chng t vi mi k c nh, ta c {xk } l dy s
Cauchy nn tn ti gii hn
(n)
lim xk = xk , k = 1, 2, ...
n
Hn na ta c
(n) 2 (n) 2
2 (n) (n)
|xk | = xk xk + xk xk xk + xk .
Do
(n) 2
2
2 (n)
|xk | 2 xk + 2 xk xk , k, n = 1, 2, 3, ... (1.8)
p p p
(n1 ) 2
2
X 2
X X (n1 )
|xk | 2 xk + 2 x k x k
k=1 k=1 k=1
(n1 ) 2
2
X X (n1 )
2 xk + 2 x k x k
k=1 k=1
(n1 ) 2
X
<2 xk + 22 , n1 > n0 .
k=1
Do x = (xn ) l2 .
(n)
Chng t dy Cauchy {xk } hi t ti im x l2 .
Vy l2 l khng gian Banach.
14
1.3. i s Banach
Chng minh.
Gi s C l mt i s trn X , hin nhin C 6= .
Do tn ti mt tp hp A C v A \ A = C, X = C C.
Vy C l mt i s th C 6= v tha mn iu kin 1 v iu kin 2.
Ngc li, gi s C 6= , tha mn iu kin 1, iu kin 2. Ta chng minh
C l mt i s trn X.
Vi A, B C, theo iu kin 2 ta c AC , B C C v theo iu kin 1 ta c
AC B C C.
C
Li theo iu kin 2 ta c AC B C = A B C.
(Cng thc De Morgan).
Bng quy np ta c C ng kn i vi php hp v php giao hu hn
cc tp hp.
Mt khc ta c A, B C th B C C v theo chng minh trn ta c
A B C = A \ B C.
Tng t ta c B \ A C, v suy ra
(A \ B) (B \ A) C.
15
Chng t C ng kn i vi php ly hiu, hiu i xng ca cc tp hp.
Vy C l mt i s trn X.
Chng minh.
Tht vy, hin nhin C 6= .
Ta c X C, C X = X C.
Vy C ng kn i vi php hp cc tp hp.
Do X C X C = X \ X = C.
Vy C ng kn vi php ly phn b ca tp hp.
Vy C l mt i s trn X.
Chng minh.
Gi s F l -i s, ta chng minh F tha mn iu kin 1 v iu kin 2.
F l -i s nn F 6= v F ng kn vi mi php ton m c v
tp hp, tc l
n
[
Ai F, i = 1, 2, ..., n, suy ra Ai F .
i=1
16
A F suy ra AC = X \ A F.
Chng minh.
Tht vy, F = 2X l h tt c cc tp con ca X nn F 6= .
{Ai }
i=1 F ta suy ra Ai X, i = 1, 2, ..., n.
Ai F .
S S
Ta c Ai X do suy ra
i=1 i=1
Ta c A F ta suy ra A X v AC = X \ A X nn AC = X \ A F.
Do F l -i s.
17
nh ngha 1.3.4.[3]. i s nh chun (A, k.k) c gi l i s Ba-
nach (Banach algebra) nu k.k l mt chun y . Ngha l mi dy
Cauchy trong (A, k.k) u hi t ti mt im trong A.
th e x l kh nghch,
X
1
(e x) = xi .
i=0
18
i, j = 1, 2, ..., n l i s ca tt c cc ma trn thc vung cp n.
Ta xc nh chun trn A nh sau:
X
kak = |aij |.
1i,jn
V d 1.3.4. Cho A = l1 = {a = (an )n0 :
P
|an | < }.
i=0
Ta nh ngha php nhn trong A nh sau:
X
ab = (an )n0 (bn )n0 = ai b j .
i+j=n
n0
19
x p y nu y x intP, trong intP l phn trong ca P.
0 p x p y kxk M kyk .
P = {(x, y) R2 : x, y 0} R2 .
Khi P l mt nn trong R2 .
Chng minh.
Tht vy, (0, 0) P P 6= .
Hin nhin P 6= {0}.
Ta c R2 \ P = {(x, y) R2 : x, y < 0} R2 .
V int(R2 \ P ) = {(x, y) R2 : x, y < 0} R2 ,
int(R2 \ P ) = R2 \ P vy R2 \ P l tp m.
Do P l tp ng trong R2 .
a, b R, a, b 0 v x, y P R2 , do R2 l khng gian Banach
thc nn cng l khng gian tuyn tnh thc nn ta c ax + by P.
Cui cng ta thy P = {(x, y) R2 : x, y 0} R2 .
P = {(x, y) R2 : x, y 0} R2 .
20
Do P (P ) = {0}. Hay x P, x P th x = 0.
Vy P l mt nn trong R2 .
Quan h th t trn R2 theo nn P xc nh nh sau:
x, y R2 , x = (x1 , x2 ), y = (y1 , y2 ), x p y y x P.
Vy y x = (y1 x1 , y2 x2 ) P.
Ta suy ra yi xi 0, i = 1, 2.
Hay xi yi , i = 1, 2.
21
Chng minh.
Cho (X, dp ) l mt khng gian metric nn v gi s P l nn chun tc
vi hng s chun tc M < 1.
Chn x P, x 6= 0 v 0 < < 1 sao cho M < 1 .
Khi ta c (1 )x p x.
V P l nn chun tc vi hng s chun tc M nn ta c
(1 ) kxk p M kxk .
Ta suy ra M 1 l iu mu thun.
Vy khng th tn ti nn chun tc vi hng s chun tc M < 1.
dp : X X E
xc nh nh sau:
trong 0 l hng s.
Khi (X, dp ) l khng gian metric nn.
Chng minh.
Tht vy, ta kim tra ln lt 3 iu kin ca metric nn.
1. V |x y| 0, x, y X v 0 nn ta c
dp (x, y) = (|x y| , |x y|) p 0, x, y X.
dp (x, y) = 0 |x y| = 0 x = y.
2. Ta c |x y| = |y x| , x, y X nn
dp (x, y) = (|x y| , |x y|)
= (|y x| , |y x|)
= dp (y, x), x, y X.
22
3. x, y, z X, > 0 ta c
|x z + z y| |x z| + |z y| .
|x z + z y| |x z| + |z y| , 0.
dp (xn , x) p c, n n0 .
lim dp (xn , x) = 0.
n
Chng minh.
Gi s dy {xn } X hi t ti x X.
Vi mi s thc > 0, ta chn c E sao cho c p 0 v M kck < .
23
Khi tn ti s t nhin n0 sao cho
dp (xn , x) p c, n n0 .
Do P l nn chun tc vi hng s M nn ta c:
Do ta c c dp (xn , x) intP.
Hay dp (xn , x) p c, tc l dy {xn } hi t ti x trong X.
Chng minh.
Trc tin ta chng minh khng nh sau:
Nu q P v q p vi mi th q = 0.
c
Tht vy, c nh c P vi 0 p c. Khi t gi thit suy ra q p vi
c m
mi s nguyn dng m. Do q P, m.
m
c
V q hi t ti q trong E v P l tp ng nn q P.
m
Vy ta c q = 0.
24
By gi ta chng minh nh l.
Vi mi c E, 0 p c v lim xn = x, lim xn = y ta suy ra tn ti s t
n n
nhin N1 , N2 sao cho
c
dp (xn , x) p , n N1 ,
2
v
c
dp (xn , y) p , n N2 .
2
Vy ta c
c
dp (xn , x) intP,
2
c
dp (xn , y) intP, n > N = max{N1 , N2 }.
2
T intP + intP P, vi mi nn P ta suy ra
c c
dp (xn , x) + dp (xn , y) = c (dp (xn , x) + dp (xn , y)) intP, n > N.
2 2
Ta nhn c dp (x, y) p dp (xn , x) + dp (xn , y) p c, n > N.
Vy dp (x, y) = 0, tc l x = y.
Chng minh.
Vi mi c E m 0 p c, tn ti s t nhin n0 sao cho n n0 ta c
dp (xn , x) p c.
Vi mi k > n0 th nk > k > n0 , nn dp (xnk , x) p c.
Do dy {xnk } hi t ti x.
25
Chng minh.
Vi mi > 0, chn c E sao cho 0 p c v kck
4K + 2
T lim xn = x, lim yn = y, tn ti s t nhin N sao cho
n n
26
V d 1.4.3. Cho X = {a1 , a2 , ...} l tp m c ca khong cch
cc im v E = (l2 , k.k2 ) l khng gian Banach thc.
P = {{xn } l2 : xn 0, n 1} l mt nn trong E.
i
3
t {xi } = , xi l2 , i 1.
n n1
Ta xc nh nh x dp : X X E nh sau:
3i 3j
dp (ai , aj ) = |xi xj | = , i, j = 1, 2, 3, ...
n
Khi (X, dp ) l khng gian metric nn y .
Chng minh.
Gi s {xn } l dy Cauchy trong X.
Vi mi > 0, chn c E sao cho 0 p c v K kck < .
Khi , t gi thit {xn } l dy Cauchy, tn ti s t nhin N sao cho
dp (xn , xm ) p c, n, m > N.
27
Vi > 0 xc nh nh trn, tn ti s t nhin n0 sao cho
kdp (xn , xm )k <p , n, m > n0 .
Suy ra c dp (xn , xm ) intP, n, m > n0 .
Vy dp (xn , xm ) p c, n, m > n0 .
Tc l lim dp (xn , xm ) = 0, hay {xn } l dy Cauchy trong X.
n,m
28
Chng 2
im bt ng ca nh x
Lipschitz suy rng trong khng gian
metric nn vi i s Banach
29
4. P (P ) = {0}.
x p y y x P.
x <p y x p y v x 6= y.
30
V d 2.1.1. Cho A = Mn (R)
= {a = (aij )nn |aij R, 1 i, j n}
l i s ca cc ma trn thc vung cp n, chun trn A c xc nh
P
bi: kak = |aij | .
1i,jn
Khi A l mt i s Banach thc vi n v e l ma trn n v.
Cho P = {a A|aij 0, 1 i, j n} th P A l nn chun tc vi
hng s chun tc M = 1.
Ly X = Mn (R) v nh x dp : X X A xc nh bi
dp (x, y) = dp ((xij )nn , (yij )nn ) = (|xij yij |)nn A.
Khi (X, dp ) l mt khng gian metric nn vi i s Banach A.
1
P
V d 2.1.2. Cho A = l = a = (an )n0 | |an | <
n=0
vi php nhn c nh ngha:
X
ab = (an )n0 (bn )n0 = ai bj
i+j=n
n0
31
2.2. im bt ng ca nh x Lipschitz suy rng
trong khng gian metric nn vi i s Banach
Chng minh.
Tht vy, chn x0 X v t xn = T n x0 , n 1. Ta c
dp (xn+1 , xn ) = dp (T xn , T xn1 )
p kdp (xn , xn1 ) = kdp (T xn1 , T xn2 )
p k.kdp (xn1 , xn2 ) = k 2 dp (T xn2 , T xn3 )
p p k n dp (x1 , x0 ).
Nh vy, gi thit n < m ta c
dp (xn , xm ) p dp (xn , xn+1 ) + ... + dp (xm1 , xm )
p (k n + ... + k m1 )dp (x1 , x0 )
= (e + k + ... + k mn1 )k n dp (x1 , x0 )
!
X
p k i k n dp (x1 , x0 )
i=0
= (e k)1 k n dp (x1 , x0 ).
V P l nn chun tc vi hng s chun tc M nn ta c
kdp (xn , xm )k M
(e k)1
. kk n k . kdp (x1 , x0 )k
v ch rng lim kk n k = 0, v th ta c
n
lim dp (xn , xm ) = 0
n,m
32
Do X l khng gian y nn x X sao cho lim xn = x .
n
Hn na, ta c:
dp (T x , x ) p dp (T x , T xn ) + dp (T xn , x ) p kdp (x , xn ) + dp (xn+1 , x ).
Vy lim kdp (T x , x )k = 0.
n
Vy dp (T x , x ) = 0, ta c x = T x v x l im bt ng ca nh x
T trn X.
By gi ta chng minh tnh duy nht ca im bt ng bng phng
php phn chng.
Gi s y cng l im bt ng ca T, khi ta c
dp (x , y ) = dp (T x , T y ) p kdp (x , y ).
Ta suy ra (e k)d(x , y ) p 0.
1
k i 0, ta nhn c
P
Nhn c 2 v biu thc trn vi (e k) =
i=0
dp (x , y ) p 0.
Do ta c dp (x , y ) = 0, hay x = y .
Vy im bt ng ca nh x T l duy nht.
33
Chng minh.
Chn x0 X v t xn = T n x0 , n 1. Ta c
dp (xn+1 , xn ) = dp (T xn , T xn1 )
p k(dp (T xn , xn1 ) + dp (T xn1 , xn ))
p k(dp (xn+1 , xn ) + dp (xn , xn1 )).
1
V th ta c lim
(e k)1 k n
n <
< 1 v {xn } l mt dy
n 1
34
Cauchy.
Do X l khng gian y nn tn ti x X sao cho lim xn = x .
n
Ta c
dp (T x , x ) p dp (T x , T xn ) + dp (T xn , x )
p k(dp (T x , xn ) + dp (T xn , x )) + dp (xn+1 , x )
p k(dp (T x , x ) + dp (x , xn ) + dp (xn+1 , x )) + dp (xn+1 , x ).
do dp (T x , x ) = 0.
Vy x = T x , x l im bt ng ca nh x T.
Ta s chng minh x l im bt ng duy nht ca T.
Tht vy, nu y l mt im bt ng khc ca T th ta c:
dp (x , y ) = dp (T x , T y ) p k(dp (T x , y ) + dp (T y , x )) = 2kdp (x , y )
Nh vy dp (x , y ) p (2k)n dp (x , y ), n 1.
T lim k(2k)n k = 0 suy ra dp (x , y ) = 0 hay x = y .
n
Vy im bt ng ca nh x T l duy nht.
35
Khi T c duy nht mt im bt ng trong X.
Vi mi x X , dy {T n x} hi t ti im bt ng.
Chng minh.
Chn x0 X v t xn = T n x , n 1 ta c:
dp (xn+1 , xn ) = dp (T xn , T xn1 )
p k(dp (T xn , xn ) + dp (T xn1 , xn1 ))
= k(dp (xn+1 , xn ) + dp (xn , xn1 ))
36
Khi A l mt i s Banach vi n v e = (1, 0).
Cho P = {(x1 , x2 ) R2 : x1 , x2 0} th P l nn chun tc vi hng s
chun tc M = 1.
Cho X = R2 v metric dp c xc nh bi
dp (x, y) = dp ((x1 , x2 )(y1 , y2 )) = (|x1 y1 | , |x2 y2 |) P.
Khi (X, dp ) l mt khng gian metric nn y vi i s Banach A.
By gi ta nh ngha nh x T : X X bi
T (x1 , x2 ) = (lg(2 + |x1 |), arctan(3 + |x2 |) + x1 ) trong c th l s
thc dng bt k.
Theo nh l gi tr trung bnh Lagrange, ta c:
1 1
dp (T (x1 , x2 ), T (y1 , y2 )) p |x1 y1 | , |x2 y2 | + |x1 y1 |
2 10
1
p , dp ((x1 , x2 ), (y1 , y2 )).
2
v 1
n
n1
n n1 !
n
1
1 1
1
lim
,
= lim
, n
= < 1.
n
2
n
2 2
2
Vy theo nh l 2.2.1, nh x T c im bt ng duy nht trn X.
37
Kt lun
Lun vn trnh by ba kt qu v im bt ng ca nh x
Lipschitz suy rng trong khng gian metric nn vi i s Banach.
[1] Hong Ty (2003), Gii tch hm, NXB i hc Quc gia H Ni.
[3] Hao Liu, Shaoyuan Xu (2013), Cone metric spaces with Banach alge-
bras and fixed point theorems of generalized Lipschitz mappings, Fixed
point theory and Applications, Doi:10.1186/1687-1812-2013-320.
[4] Huang Long-Guang, Zhang Xian (2007), Cone metric spaces and fixed
point theorems of contractive mappings, J. Math. Anal. Appl. 332,
1468-1476.