Vous êtes sur la page 1sur 22

EncabezadoCorriente:TOMADEDECISIONESENGRUPO 1

TomadeDecisionesenGrupo:

Mtodos,ModelosyConceptos

GamalielLamboy

UniversidaddePuertoRicoRoPiedras

COOP3006002

Prof.EstelaPrez

5denoviembrede2011
TOMADEDECISIONESENGRUPO 2

Resumen

Estetrabajodescribelosmtodos,modelosyconceptosdelatomadedecisionesendiversos

enfoquesdisciplinarios.Sedistinguentresenfoquesprincipales:utilitario,psicolgicoy

comunitario,loscualessedefinendeacuerdoasumbitonaturaldedesempeo(elcampo

tericodondesedesarrollayaplicaelmodelo)yasuconcepcindelosgruposparagenerarun

criteriodedecisin.Luegosepresentanalgunosejemplosdemodelosdedecisinencada

enfoque,yseexponeelrolycaractersticasdelasdecisionesencadauno.Conestosepretende

introducirallectoradistinguirentrelostresenfoques,susobjetivosespecficosysuaplicacin

potencialendistintosentornoslaborales.

PalabrasClave:Utilidad,Grupos,Decisin,TomadeDecisiones,Empoderamiento,Modelos
TOMADEDECISIONESENGRUPO 3

TablaDeContenido

Resumen...........................................................................................................................................2

Introduccin.....................................................................................................................................4

EnfoquesGenerales..........................................................................................................................6

EnfoqueUtilitario........................................................................................................................6

EnfoquePsicolgico....................................................................................................................8

EnfoqueComunitario................................................................................................................10

EjemplosdeModelosdeDecisin.................................................................................................12

ModelosdeDecisinUtilitarios................................................................................................12

AnlisisdeDecisin(Keeney&Raiffa,1976).....................................................................13

ProcesodeJerarquaAnaltica(Saaty,2008).......................................................................15

ModelosdeDecisinPsicolgicos............................................................................................16

TeoradeDeteccindeSeales(Wickens,2002).................................................................16

PruebaSecuencialdeTasasdeProbabilidad(Gold&Schladen,2007)...............................17

ModelosdeDecisinComunitarios..........................................................................................18

ModelodeRumbos(Saegert&Winkel,1996).....................................................................18

ModelodeEsperanzaAprendida(Zimmerman,1990).........................................................18

Conclusin......................................................................................................................................19

Referencias.....................................................................................................................................20
TOMADEDECISIONESENGRUPO 4

TomadeDecisionesenGrupo:

Mtodos,ModelosyConceptos

Introduccin

Latomadedecisionesesunfenmenofrecuentementeignoradoporlosindividuosygrupos.

Almomentodetomardecisiones,losesfuerzosmuchasvecesseconcentranenbuenosresultados

porencimadeelegirmedianteunmtodoapropiado(Dean&Sharfman,1996).Dehecho,

muchasvecesjuzgamosloscriteriosdedecisinprecisamenteporsusresultados:soncriterios

efectivossiproducenefectosdeseadosoviceversa.Perovalerecordarquelosresultados

deseadosnosurgenenvaco,sinoquesonproductodelainformacinutilizada,laevidencia

disponible,larelevanciasubjetivadecadainformacinynuestrasconsideracionespersonales,y

stosalavezsonmoldeadosporlametodologausadacomocriteriodedecisin.Preguntarse

sobreelprocesodedecisinllevaaimplicacionesimportantessobrenuestroprocesodecisivo:

porejemplo,culeslalgicadenuestratomadedecisiones?,quobjetivobuscamosaltomar

estetipodedecisin?,cmopodemosllegaraunadecisinmsefectiva?,etc.Undominiode

losprocesosdedecisinensusdiversoscontextosnospermitetomardecisionesmsefectivas

(aunquenotenganelresultadodeseado),yarepresentarlosproblemasqueenfrentamosdeforma

eficazyparsimoniosa.

Entodocampodelsaberhayunanecesidadconvergentedeestablecercriteriosdeevaluacin

tiles,medianteloscualessepuedadeterminarlaaceptacinorechazodehiptesis.Esta

disyuntivaconduceaunintersacadmicoengeneralporexplicarlatomadedecisiones.No
TOMADEDECISIONESENGRUPO 5

obstante,lagrandiversidaddedisciplinas,heterogeneidadeinnovacinenelconocimiento

moldeanelprocesodeacuerdoalosparmetrosestablecidosporcadadisciplina.Ergo,la

definicinyelavalodeltrminonopuedengeneralizarse,puescadaindividuoy/ogrupo

contemplaunavisinnicadeloscriteriosefectivos.Estodesembocaenlanecesidaddegenerar

mtodos,modelosyconceptosparalatomadedecisiones,cadaunoadaptadoalas

especificacionesparticularesdesudominio.Laestructuradelosmismoseselreflejodesu

enfoqueparticular,ascomolanecesidadinherenteatodadisciplinaacadmica:generaruna

contribucinsocial.

Estetrabajopresentalatomadedecisionesenuncontextogrupal,considerandolosdistintos

entornoscomodefinidoresdesuscriteriosyobjetivos.Primeroseintroducentresenfoques

generales,comomarcoconceptualparaclasificarlosdistintosprocesosdedecisin.Luegose

ramificanlosdistintosmodelosporsumbitoaplicable,suvisindegruposubyacenteysus

objetivosbsicos.Noobstante,losprocesosdedecisin,comocriaturasdelaprctica,se

pruebanensudesempeoreal;porestarazn,eltrabajotambinincluyevariosejemplos,que

permitenconstatarcmolosdiversosmodelostransformanelconceptodecisindeunente

genricoyabstractoaunaherramientadetrabajo.
TOMADEDECISIONESENGRUPO 6

EnfoquesGenerales

EnfoqueUtilitario

Comoimplicasunombre,esteenfoquesefundamentaenelconceptodeutilidad.Lautilidad

esunamedidadelaspreferenciaspersonalesdealgnbiensobreotro,ypuedesersinnimode

placer,bienestaroxito(Kapteyn,1985).Entiemposantiguos,losindividuoshablabandela

utilidadcomounentetantangibleymensurablecomocualquierotro:estoculminenuna

multiplicidaddeinconsistenciasyproblemasdemedicinquellevaronatericosincluso

postularquedebadesecharseporcompleto(Varian,2005).Unareformulacinentrminosdel

comportamientopreferencialexhibido,envezdelplacerobienestarprovenientesdealgn

materialtangible,permitisuelaboracinformal,yaquepermitalatransitividadydescartabala

medicincomosuobjetivoprincipal(Kapteyn,1985).Hoyda,lautilidadconformalabasedela

tomadedecisionesimpulsadaporsupuestoseconmicos;eltrminosupuestosesfundamental,

puessubrayalanaturalezaprincipalmentetericadelenfoqueutilitarioysuformalismo

caracterstico.

Latomadedecisionesempresarialconformaelentornonaturaldedesarrollodedecisiones

utilitarias.Enesteentorno,losrecursoslimitadosdeunaempresadebenoptimizarseenusopara

obtenerlamximagananciadelproducto;estoseconocecomoeficienciaParetiana1.La

1 EficienciaParetianaEsuncriterioquedefineelmximodeutilidadcomoelpuntodondeunaumentounitario

enunbienAseproduceaexpensasdeunareduccinenlosdemsbienes(B,C,...)superioralmismo

(Thomson,1966).
TOMADEDECISIONESENGRUPO 7

competitividaddeunaempresaeselniveldegananciaquelamismapuedagarantizarleasus

accionistas;porende,laempresaqueproduzcalagananciamximaenelmercadoatraerla

mayorcantidaddeaccionistasyenconsecuencia,mayorcapital.Enbasealosriesgos

inherentesacadaopcin,latomadedecisionesdebeformularsematemticamenteparaevitar

costososerroresdejuicioosesgosenladescripcin/percepcindelproblema.Lautilidadse

utilizaenestasdecisionescomoherramientaparaintegrarlaspreferenciashumanasenla

asignacinderecursos,yporendesirvedemedidordeeficienciadistributivaylasatisfaccin

dedeseosynecesidades(KeeneyyRaiffa,1976).

Debidoalsupuestodepreferenciasindividuales,elenfoqueutilitarioniegalaexistenciade

losgruposcomocomunidades(Ryan,2001).Estadeficienciaenlateoradeutilidadpara

fundamentardecisionescolectivasimplicaquedebemodificarseforzosamenteparaser

incorporadaenladinmicadegrupos.Algunastransformacionescomunesaesteenfoqueson:

a)reasignarlautilidadcomoplacerrespectoalbeneficiarioindirecto(ej.Becker,1981),

b)atribuirmotivosindividualistasadecisionesaltruistas(Andreoni,1989),oc)aproximarel

comportamientoindividualmediantemodelosestocsticos(ej.Wilcox,2011).Otrostericos

comoKeeneyyRaiffa(1976)asumenquelosobjetivosgrupalespuedenseracatadosmediante

unacoleccindeplanesindividuales,queintegrenensuecuacinutilitarialasdecisionesde

otrosindividuos.Enefecto,losprocesosdecomunicacinnosonimportantesparaunatomade

decisionesefectivabajoelutilitarismo:debidoaqueelambienteempresarialsebasaenla

aproximacinalidealunsonodemaximizacindeganancia,noesnecesariodirimir
TOMADEDECISIONESENGRUPO 8

democrticamentelosobjetivos.

EnfoquePsicolgico

Lametadelambientepsicolgicoestomarunaperspectivaobjetiva,descriptivayemprica

delatomadedecisiones(Hastie,2001).Medianteunanlisisinternodelosmecanismos

envueltosengenerarunadecisin,elenfoquepsicolgicofundamentaloscomportamientos

socialesdentrodeunmarcocognitivomsgeneral.Debidoalacantidadycomplejidaddela

teoradescriptiva,elenfoquepsicolgicofrecuentementecarecedemedidasprcticasparalidiar

consituacionesrealesdetomadedecisin(Bell&Raiffa,1988).Noobstante,laimportanciade

esteenfoqueyaceenproveerunateoradetalladadeltranscursoenterodeunadecisin,con

definicionesformalesydiagnsticosestablecidos.

Elentornodedesempeopsicolgicoesunodepuraabstraccinbasadoenhechos

empricos;portanto,losmodelosgeneralmentenoincluyennormativastilesnicriteriosde

optimizacin.Elenfoquepsicolgicobuscaestudiar,noelcontextodeladecisinperse,sino

lascapacidadespropiamentehumanasutilizadasenlatomadedecisiones.Dichofinrequierede

unaltogradodeexperimentacin,locualhacequeelambientedeinvestigacinsea

indispensableparasuconstruccin(Wierzbicki,Makowski&Wessels,2000).Estovaen

contraposicinconelenfoqueutilitario,queutilizaelcontextodeladecisincomocriterio

principal,yseenfocacasiexclusivamenteenobtenerresultadosptimos,determinadosapriori

alprocesodedecisin(KeeneyyRaiffa,1976).Losmodelospsicolgicossontilespara
TOMADEDECISIONESENGRUPO 9

describirelpanoramaindividualycolectivodeunadecisin,ascomodelosmecanismosusados

paragenerarunresultadodeterminado(ej.Gold&Schladen,2007).

Losgruposbajoelenfoquepsicolgicotradicional2sonvistoscomoDosomspersonas

quecompartenunadefinicinyevaluacincomndesmismosysecomportandeacuerdocon

taldefinicin(comoapareceenHardman,2009,p.147).Untipodegrupoparticularsonlos

equipos,quesedefinencomo:

a)Dosomsindividuosqueb)interactansocialmente(caraacara,ocadavezms,

virtualmente);c)poseenunaomsmetasencomn;d)seunenpararealizartareas

relevantesalaorganizacin;e)muestraninterdependenciarespectoasuflujodetrabajo,

metasyresultados;f)tienendiferentesrolesyresponsabilidades;yg)estninsertados

enunsistemaorganizativoabarcador,confronterasyenlacesalcontextosistmicoms

amplioyalambientedetrabajo(Kolowski&Ilgen,2006,p.79).

Enelenfoquepsicolgico,losgrupossonmedidosabasedesuefectividadaltomar

decisiones.stosseatribuyenadiversidaddefactoresinternosyexternosalosgrupos:distintos

criterios,mtodosyrolestienenefectosignificativoeneldesempeogrupal(Hardman,2009).

Porvirtuddeladisciplina,elenfoquepsicolgicosecentraenestudiarladimensininstrumental

delatomadedecisionesengrupo,examinandolasdinmicasdedecisinpuramenteentornoa

2 Esimposibledeterminarunaperspectivanicadelosgruposalenfoquepsicolgico,sencillamenteporla

amplituddelostemasquedeterminan.
TOMADEDECISIONESENGRUPO 10

surendimientoysindistinguirsusfinesomediossociales.Estosurgenuevamentedelameta

descriptivayempricadelenfoque,quepordiseonoincluyenormativascontextualizadaso

metasticas.Noobstante,estaevaluacinaprofundidaddelaprcticagrupalylasdinmicas

queconducenaxitosofracasoscontribuyegrandementealaefectividaddelosgruposen

completarsuvisinymisin.

EnfoqueComunitario

Elenfoquecomunitariodescribelasdecisionesenlaprcticadedistintosgrupos,yenbase

alaexperienciasostenidaenmltiplesentornosdedecisincomunitarios.Enesencia,este

enfoquebuscadescribireltrayectoqueconduceaungrupodeunestadodeinacciny

dependenciahaciaunestadodeaccinylibertad.Comoenfoquepragmtico,sumetanoes

formularprincipiosuniversales,sinofomentarelcambiosocialdebasemediadoporunatomade

decisionesqueproduzcafacultamiento(empowerment)colectivo.Lasdecisionessonformuladas

entrminosdeestefinsocial,ydebentrastocarlabalanzadepoderenfavordelademocraciay

lagestinhorizontal.Latomadedecisiones,entonces,seconvierteenelmecanismoprincipal

paragenerarautogestineindependenciaideolgicadelosesquemassocialespreexistentes.Este

fuerteelementopolticoylabsquedadeautogestindemocrticasondistintivosporexcelencia

delenfoquecomunitario,ymarcansulaborprincipalmentenormativaeneldesarrollode

modelosdedecisin.

Elentornocomunitarioesunasecuenciadetransformacinsocial,yencuentrasumayor
TOMADEDECISIONESENGRUPO 11

exposicinenlosmovimientossocialesdebase.Enparticular,esteenfoquepersiguequelos

gruposcumplansuvisinymisinefectivamente,yenelprocesogenerenaccinsocial

concertadaqueculmineenlasatisfaccindenecesidadescomunes.Latomadedecisiones

comunitariadeberesultarcasiexclusivamenteenconsensoscooperativos,porcausadelafuerte

interdependenciarequeridadesusmiembros:estoeselparadigmainversoalenfoqueutilitario,

quebuscalasatisfaccinindividualcomomediohaciaelconsensosocial.Otracaractersticadel

entornocomunitarioessufuertearraigoenelcontextocolectivo,elcualigualalenfoque

utilitariodefinelasdecisionesdegrupoascomolosobjetivosdeseados.Perocontrarioal

mismo,estecontextonoesinformacinadicionalenuncriteriodeoptimizacin,sinoelcimiento

delpoderlatenteenlaorganizacin;esdecir,elcontextosocialeslaraznporlacualdebe

transformarselagestinactualdelacomunidad.

Elconceptodefacultamientodefineestafacetapoltica.SegnPageyCzuba(1999),el

facultamientoesunprocesosocialmultidimensionalqueayudaalaspersonasatomarcontrol

desusvidas.Esunprocesoqueimpulsaelpoder(esdecir,lacapacidaddeimplementar)...

actuandoeneventosquelaspersonasdefinancomoimportantes(para.11).Elpoder,bajoesta

definicin,esunaparteindispensabledelatomadedecisionescomunitaria:lasdecisionesbajo

esteenfoquedebenalmenosenconjuntodesplazaralgrupodeunplanodedependenciaa

unodeindependenciaenvisinymisin.Lasdecisionesquereflejanestatransicinhabilitan

queelgrupoobtengalibertadydemocraciaenelmanejodesusasuntos,yporderivacin,un

aumentoensugradodefacultamiento.
TOMADEDECISIONESENGRUPO 12

Elenfoquecomunitariodefinelosgruposporlavisincompartidadealgncolectivo

respectoalasociedad;lamisindecualquiergrupoesllevaracabodichavisin,queenltima

instanciarespondeadeseosynecesidadeshumanas.Estadefinicincontrastaconladelenfoque

psicolgico,dondelosgrupossecimientanenlacohesineinterdependenciamsqueenla

finalidadcomn.Porserdebasepragmtica,elenfoquecomunitarionoestablecepautas

especficassobrelavisinymisindelosgrupos,sinoquetomadiferentesidiomassegnel

contexto(FosterFishman,Salem,Chibnall,Legler,&Yapchai,1998).Noobstante,elgrupo

comunitariopuededefinirsedeformageneralcomocualquiercolectivoquesedefinainternay

externamentepora)sostenerunavisinymisincomn,yb)tomarpasosconcertadoshaciala

misma.

EjemplosdeModelosdeDecisin

Unavezpresentadoslosenfoquesdedecisin,cabepresentarejemplosdirectosdela

aplicacindeestosenfoquesaldesarrollodeteorassobrelatomadedecisin.Acontinuacinse

presentanunavariedaddemodelosrepresentativosdelosdiversosenfoques:

ModelosdeDecisinUtilitarios

Latomadedecisionesutilitariasefundamentaenaltarigurosidadmatemtica,locualla

haceprestaparagranvariedaddeproblemas.Dosmodelosprincipalesparaacercarseaeste

conceptosepresentanacontinuacin.
TOMADEDECISIONESENGRUPO 13

AnlisisdeDecisin(Keeney&Raiffa,1976)

Estemodelobuscaexpandirunproblemaatravsdetodaslasimplicacionesprevistas,para

luegoasignarunvalorespecficodeutilidadacadanodosegnelbeneficioeconmico

presentado,yfinalmentecompararelvaloragregadodelasdistintasramasdedecisin.Su

representacinvisualesamaneraderbolconnodossimblicosencadadisyuntiva,loscuales

distinguensieleventoesa)unresultadodesconocido,b)unadecisinconsecuentealaoriginal,

oc)unaconsecuenciafinal.Trazarelrboldedecisionesconstade5pasos:

1.PreAnlisiscomosunombreindica,estepasoocurreprevioadesarrollarunrbolde

decisin.Envuelveobservara)qutipodeproblemaseestenfrentando,b)culessonlos

objetivosgeneralesdelaorganizacin,c)culessonlasposiblesdecisionesatomar,d)

culeseventossondendoledesconocidaye)quprobabilidaddeocurrirtienecada

evento.

2.AnlisisEstructuralenvuelveestructurarlaanatomacualitativadelproblema(Keeney

yRaiffa,1976,p.5).Enciertomodo,elrboldedecisionesesunalneadetiempo,donde

secomienzaporladecisinpresenteyseproyectaasusconsecuenciasfuturas.Portanto,

esnecesariopreguntarnosqudecisionespodemostomarenelmomentoodespus,cmo

reaccionaranuevainformacinobtenidaduranteeltiempo,quedatosserequieren

obtener,yqudecisionesresultanirrelevantesanuestroproblemadedecisin.

3.AnlisisdeIncertidumbreseutilizalainformacindisponibleparaestimarla

probabilidaddequeocurrandistintoseventosfueradelcontroldelagentededecisin.
TOMADEDECISIONESENGRUPO 14

4.AnlisisdeUtilidadelagentededecisinleasignavaloresdeutilidadalasdistintas

consecuenciasquepuedenocurriralfinaldecadaramadedecisin,basadoensus

preferenciaspersonalesyloscostospsicolgicosysocialesqueenvuelvenlosresultados

decadadecisin.

5.AnlisisdeOptimizacinunavezsehancalculadotantolasprobabilidadesdeocurrirun

evento,comolasutilidadesesperadasdecadadecisin,sedebecalcularentoncesla

estrategiaptimaparamaximizarlautilidadesperadausandounalgoritmodedecisin,

unainstruccinquepermitadiferenciarentrelasramasparaescogersiemprelaque

maximicelautilidadesperada.

Figura1:ModelodeunrboldeDecisionesDesglosadoensusComponentes

Fuente:Mochal,T.(Julio29de2008).Seeeffectofdependentriskbyusingadecisiontree.Recuperadode

http://www.techrepublic.com/blog/techmanager/seeeffectofdependentriskbyusingadecisiontree/569
TOMADEDECISIONESENGRUPO 15

ProcesodeJerarquaAnaltica(Saaty,2008)

Esteprocesoincorporaalanlisisdedecisinlosvaloresintangibles,alincluirunaescala

artificialparacadapuntointangibleuobjetivocualitativo.Esmsrobustoqueelsimplemtodo

deanlisisdedecisin,alasumirquenotodaslascategorasdeunproblemapuedenser

evaluadasmediantevaloresmonetarios.Suprocesoescomosigue:

1.Defineelproblemaydeterminaelconocimientodeseado.

2.Estructuraladecisinsegnlosmtodosdelanlisisdedecisiones.

3.Construyeunacoleccindematricescomparativassecreanmatricesenlascualeslafila

superiorsecomparaconcadaelementoinferioralamisma,yseasignaunaprioridad

(relativaalaprimerafila)paracadaelemento.

4.Utilizalasprioridadesobtenidasdecadacomparacinparaponderarloselementosdela

matriz,yasobtenerelvalorponderadodecadaelemento.

Figura2:MatrizdeComparacionesparaelConsumodeBebidasenE.U.

Fuente:Saaty,T.L.(2008).DecisionMakingUsingtheAnalyticHierachyProcess.InternationalJournalofServicesSciences,1(1),

8398.
TOMADEDECISIONESENGRUPO 16

Elvalorexactodelasponderacionesnoseobtienemediantelamediaaritmtica,sino

mediantelamediageomtrica,dondesemultiplicanlosresultadosdecadafilayluegose

n 1

elevanalapotenciarecprocadelnmerodeelementosenlafila,osea, ( ) .Estos
xi
i=1
n

resultadosenlaprcticaseaproximanalasproporcionesestadsticasreales(ibid.)

ModelosdeDecisinPsicolgicos

TeoradeDeteccindeSeales(Wickens,2002)

Estemodelobuscacuantificarlasdecisionesindividualesbajouncontextodeincertidumbre.

Segnelmismo,eltrasfondodeestetipodedecisinprovienededosfuentesprincipalesde

informacin:unaseal,queeselestmulodeseado,yotraderuido,lacualesuncompuestode

todoestmuloqueatraigalacapacidadcognitivadecisivadelindividuolejosdelaseal.Ambas

fuentessesolapan,yaquecompartenelmismoespaciosensorialenlaperspectivadel

individuo:estesolapeaumentamedidaqueelestmulodelasealsedesvaneceyeldelruido

aumenta,yviceversa.Elcriteriodedecisinindividualconsisteenescogerunpuntodondese

acerquelomsposiblealvaloresperadodelasealdentrodelsolapeentrelasdistribuciones.La

tasadeverosimilituddeestadecisin,olaprobabilidaddeerroresversusladeaciertosen

muestreorepetido,correspondeacuncercaseencuentraelcriteriodedecisindelamediareal

delaseal,ydependedelavariabilidadyfuerzadelaseal/ruido,ydelascapacidades

individualesparadistinguirentrelosdosestmulos.
TOMADEDECISIONESENGRUPO 17

PruebaSecuencialdeTasasdeProbabilidad(Gold&Schladen,2007)

Estapruebageneralizalametodologaestimadaporlateoradedeteccindeseales,y

prescribeasuvezuncriteriodedecisinmensurablepormtodosestadsticos.Segnestateora,

haycuatroelementosqueincidenenlasdecisionesindividuales:a)evidenciaodatosrelevantesa

ladecisin,b)preconcepciones,ovaloressobreeltemapreviosarecibirevidencia,c)valores

subjetivos,ovaloresusadosparainterpretarlosdatosrecibidosyd)lavariablededecisin,ola

ponderacinparticulardeprobabilidadesqueleasignacadaindividuoalaevidenciarecibidaya

laposibilidadpercibidadeunresultado.Bajolapruebasecuencial,lavariablededecisinocurre

enunflujoconstanteatravsdeltiempo,amedidaquecambianlosvaloressubjetivosdela

personaoaparecenuevaevidenciahaciaunresultadoparticular.Elcriteriodedecisin

normativoesaquelresultadoconmsevidenciaafavoralculminareltiempodisponiblepara

razonarladecisin.Estoimplicaqueunadecisina)nonecesariamenteusatodalainformacin

disponible,yaquepuedenhaberevidenciasqueapoyenotrosresultados,b)secentrafuertemente

enlascapacidadeshumanaspreconcepciones,valoressubjetivosydatasensorial,yc)ejerce

uncriteriodedecisinsimple:ladecisinconmsevidenciaalmomentoeslamejor.Estoes

precisamenteladefinicindeunheurstico(Katsikopoulos,2011).

Laconclusintericadelmodeloesqueparauntiempofinitoconincertidumbre,elser

humanonooptimizarlainformacindisponibleaunmodeloracional,sinoqueelegirbasado

ensusituacinparticular,conuncriteriosimpleyapoyadofuertementeensuscapacidadesde

decisin.
TOMADEDECISIONESENGRUPO 18

ModelosdeDecisinComunitarios

ModelodeRumbos(Saegert&Winkel,1996)

Elmodeloderumbosproponeunanuevaformaparaaproximarsealdesarrollode

facultamiento,tomandocomoejemplolascomunidadesdebajoingresoenNuevaYorkque

buscarongestionarseviviendadeformacooperativa,recuperandoedificiosabandonadosyauto

administrndolos.Segnelmismo,elfacultamientodelacomunidadsurgidecuatroniveles

cuyainteraccingeneraunascensoenelniveldefacultamiento(p.517).Enelprimernivel,los

atributospersonalessonvariablesfundamentalesyexgenasquemotivanycreanlainteraccin

inicialdelacomunidad.Estollevaalsegundonivel,dondelageneracindeactividades

cooperativasproduceefectosdirectosenlacalidaddevidadelosresidentesylaevaluacindela

propiedadconjunta,quecomponenenpromedioeltercernivel,lacalidaddevidaeneledificio.

Estamejoraenlacalidaddevidacomenzabanuevamenteelcicloygenerabamayorsentido

autogestionarioenlosindividuosquecomponandichaorganizacin.

ModelodeEsperanzaAprendida(Zimmerman,1990)

Estemodeloutilizalaliteraturasobredesvalidezaprendidaparagenerarunmodeloque

dirijahacialoopuesto:esperanzaaprendida.Segnelautor,laesperanzaaprendidaeselproceso

porelcuallosindividuosadquierendestrezasquelespermitensobreponerseasuestadode

desnimo(p.73).Losgruposcomunitarios,dentrodeestemodelo,soncentrosdecreacinde

esperanzaaprendida,yaqueelrangodedestrezaspersonalesycolectivasqueseobtienende

participarenlosmismospermitenquelosindividuospuedanenvolverseenlasolucinactivade
TOMADEDECISIONESENGRUPO 19

losproblemasasualrededor.Esteempoderamientopsicolgicollevapaulatinamenteal

empoderamientosocialdentrodelgrupo,aldesviarlasconsecuenciasnegativasdelafaltade

controlaintentosexitosos3paraejercercontrolcolectivosobrelosmismos.

Conclusin

Basadoenlopresentadoanteriormente,podemosconcluirconcertezaquecadamtodode

decisinposeeatributosquelosoptimizanparasusmbitosparticulares.Reconocercadambito

esimportante,yaqueenlavidarealnuestrasdecisionesutilizanvariosmodelosyaplicaciones

multidisciplinariasdelosmismos.Noobstante,debereconocersequeaunqueelenfoque

determinalanaturalezadelproblemadedecisin,laconstruccindeunmodelotilpararesolver

decisionesindividualesocolectivasdependedelosagentesdedecisinens.Unasolucinreal,

talcomolopostulanMintzbergyWestley(2001),provienedeintegraraspectosdelosdistintos

modelosquegenerenunapraxismsefectivaenelcontextodelgrupo.Unavisinintegrativade

cadaenfoqueevitaconflictosdecomprensin,agilizaelprocesodedecisinygeneranormativas

slidasbasadasenlainformacindisponible.

3 Losintentosexitosossonlasoportunidadesdecompromisoylogroalasqueaccedenlosintegrantesdeun

grupo,aunqueenlarealidadnotenganresultadosefectivos.Elmerohechodedecidirparticiparenvezde

ignorarelasuntoresaltalaadquisicindeunadestrezaparasobreponersealadesvalidezaprendida.
TOMADEDECISIONESENGRUPO 20

Referencias

Andreoni,J.(1989).GivingwithImpureAltruism:ApplicationstoCharityandRicardian

Equivalence.JournalofPoliticalEconomy,97(6),14471458.Recuperadode

http://www.jstor.org/stable/1833247

Becker,G.S.(1981).AltruismintheFamilyandSelfishnessintheMarketplace.Economica,

48(189),115.Recuperadodehttp://www.jstor.org/stable/2552939

Bell,D.E.,Raiffa,H.(1988).DecisionMaking:Descriptive,Normative,andPrescriptive

Interactions.Melbourne,AU:CambridgeUniversityPress.

Dean,J.W.,Sharfman,M.P.(1996).DoesDecisionProcessMatter?AStudyofStrategic

DecisionMakingEffectiveness.TheAcademyofManagementJournal,39(2),368396.

doi:10.2307/256784

FosterFishman,P.G.,Salem,D.A.,Chibnall,S.,Legler,R.,Yapchai,C.(1998).Empirical

SupportfortheCriticalAssumptionsofEmpowermentTheory.AmericanJournalof

CommunityPsychology,26(4),507536.doi:10.1023/A:1022188805083

Gold,J.I.,Schladen,M.N.(2007).TheNeuralBasisofDecisionMaking.AnnualReviewof

Neuroscience,30,535574.doi:10.1146/annurev.neuro.29.051605.113038

Hardman,D.(2009).JudgmentandDecisionMaking:PsychologicalPerspectives.London:BPS

TextbooksinPsychology.

Hastie,R.(2001).ProblemsforJudgmentandDecisionMaking.AnnualReviewofPsychology,

52,653683.doi:10.1146/annurev.psych.52.1.653
TOMADEDECISIONESENGRUPO 21

Kapteyn,A.(1985).UtilityandEconomics.DeEconomist,133(1),120.

doi:10.1007/BF01675959

Katsikopoulos,K.V.(2011).PsychologicalHeuristicsforMakingInferences:Definition,

Performance,andtheEmergingTheoryandPractice.DecisionAnalysis,8(1),1029.

doi:10.1287/deca.1100.0191

Keeney,R.L.,Raiffa,H.(1976).DecisionswithMultipleObjectives:PreferencesandValue

TradeOffs.NewYork:JohnWiley&Sons.

Kozlowski,S.W.J.,Ilgen,D.R.(2006).EnhancingtheEffectivenessofWorkGroupsand

Teams.PsychologicalScienceinthePublicInterest,7(3),77124.

doi:10.1111/j.15291006.2006.00030.x

Mintzberg,H.,Westley,F.(2001).DecisionMaking:It'sNotWhatYouThink.MITSloan

ManagementReview,42(3).Recuperadodehttp://sloanreview.mit.edu/themagazine/2001

spring/4238/decisionmakingitsnotwhatyouthink/

Page,N.,Czuba,C.E.(1999).Empowerment:Whatisit?JournalofExtension,37(5).

Recuperadodehttp://www.joe.org/joe/1999october/comm1.php

Ryan,A.J.(2001).OptimizingGroupUtilityintheCollaborativeDecisionMakingProcess.

Recuperadodehttp://mason.gmu.edu/~ajryan/research.html

Saaty,T.L.(2008).DecisionMakingUsingtheAnalyticHierarchyProcess.International

JournalofServicesSciences,1(1),8398.doi:10.1504/IJSSCI.2008.017590

Saegert,S.,Winkel,G.(1996).PathstoCommunityEmpowerment:OrganizingatHome.

AmericanJournalofCommunityPsychology,24(4),517550.doi:10.1007/BF02506795
TOMADEDECISIONESENGRUPO 22

Thomson,E.A.(1966).AParetoOptimalGroupDecisionProcess.PublicChoice,1(1),133140.

doi:10.1007/BF01718990

Varian,H.(2005).IntermediateMicroeconomics:AModernApproach(7ed).NewYork:W.W.

Norton&Co.,Ltd.

Wickens,T.D.(2002).ElementarySignalDetectionTheory.Cary,NC:OxfordUniversityPress.

Wierzbicki,A.,Makowski,M.,Wessels,J.(2000).ModelBasedDecisionSupportMethodology

WithEnvironmentalApplications.Dordrecht,DE:KluwerAcademicPublishers.

Wilcox,N.T.(2011).StochasticallyMoreRiskAverse:AContextualTheoryofStochastic

DiscreetChoiceUnderRisk.JournalofEconometrics,162(1),89104.

doi:10.1016/j.jeconom.2009.10.012

Zimmerman,M.A.(1990).TowardaTheoryofLearnedHopefulness:AStructuralModel

AnalysisofParticipationandEmpowerment.JournalofResearchinPersonality,24(1),

7186.doi:10.1016/00926566(90)90007S

Vous aimerez peut-être aussi