Vous êtes sur la page 1sur 20

{dkmZ - {M{H$Ëgm - AmË‘{dídmg

OmXÿQ>moUm {damoYr H$m¶Xm


g‘O Am{U J¡ag‘O

A{Ic ^maVr¶ A§YlÕm {Z‘y©cZ g{‘Vr


a{O.Z§. 288/86 (‘hm) ‘w§~B© A{Y{Z¶‘ E’$/5890
ñWmnZm 1982
www.abans.org.in
àm. í¶m‘ ‘mZd
g§ñWmnH$ d amï´>r¶ g§KQ>H$
A{Ic ^maVr¶ A§YlÕm {Z‘y©cZ g{‘Vr

gV§ kmZíoda, gV§ VHw$mam‘mMr nan§am AgUmao Iao dmaH$ar ¶m


{dY¶oH$mcm {damYo H$é eH$Uma Zmhr. ‘J {damYo H$aUmao H$mUo AmhVo? H$odi
¶m {dY¶oH$m{df¶r Ja¡g‘O {Z‘mU© H$oë¶m‘i w ,§ Jm~oëog à{UV àMma àgma
Pmë¶m‘i w ,§ AZHo$ àm‘m{UH$ Iè¶m dmaH$è¶mZ§m ¶m {dY¶oH$mMr H$miOr dmQ>V.o
¶m‘wi§ dmarda, nyOoda ~§Xr ¶oB©c ¶mMr ^rVr dmQ>Vo. nU Ag§ ¶m
{dYo¶H$mV Hw$R>oM Zmhr. H$mhrM Zmhr. ho ˶m§Zm H$ic§ H$s ˶m§Mm {damoY
‘mdioc, ‘mdiVmo. Agm AZw^d Amho.
nU Á¶m§Zm ‘Zwñ‘¥Vr, dU©{Y{ð>V g‘mO nwÝhm {Z‘m©U H$am¶Mm
Amho. Ago H$mhr gZmVZr dmaH$è¶m§V Kwgco AmhoV. Vo dmaH$è¶m§M§
à{V{ZYrËd H$aVmhoV, Agm Am^mg {Z‘m©U H$aVmhoV. g§Vm§Z§r gm§{JVcocm
‘mZdVmdmXr Y‘© ‘mZUmè¶m Iè¶m dmaH$è¶m§Zr Aem Kwgcoë¶m§Zm ~mhoa
H$mTy>Z ˶m§M§ Ia§ ñdén g‘mOmg‘moa CKS>§ nmS>c§ nm{hOo.
Iè¶m AWm©Z§ dmaH$ar g§àXm¶mZ§ g‘mO à~moYZmM§ H$m‘ Ho$coc§
Agë¶m‘wi§ ¶m H$m¶ÚmÀ¶m nmR>rer Vo ^³H$‘nUo C^o amhVrc. cmoH$m§M§
emofU dmMdVrc, ˶m§Mo Ord dmMdʶmM§ gËH$m¶© H$aVrc, Aer gmè¶m
‘hmamï´>mcm ImÌr Amho.

A{Ic ^maVr¶ A§YlÜXm {Z‘y©cZ g{‘VrMr ^y{‘H$m


Am‘Mm Xodm-Y‘m©cm {damoY Zmhr.
hm cT>m ...
Xdom-Y‘mÀ©¶m Zmdmda gm‘mݶ OZVM o § emfoU H$aUmè¶m, c~wmS>Umè¶m{§déÜX Amh.o
g{‘VrMm CÔoe Amho...
g‘mOmVë¶m A§YlÜXm à~moYZmÛmao Xÿa H$éZ d¡km{ZH$ Ñ[ï>H$moZ éOdU§ Am{U
‘mUygH$snyU©, ñdmV§Í¶, g‘Vm, ~§YwVm ‘mZUmam-ñdrH$maUmam
AmZ§Xr g‘mO {Z‘m©U H$aU§.
OmXÿQ>moUm {damoYr H$m¶Xm
g‘O Am{U J¡ag‘O
àH$meH$ … A{Ic ^maVr¶ A§YlÜXm {Z‘y©cZ g{‘Vr
‘»w¶ H$m¶mc
© ¶ … 13/65, åhmS>m dZamB© H$mc
° Zr,
doñQ>Z© E³gàog hm¶do, JmoaoJmd nyd©,
‘w§~B© -400065
H|$Ðr¶ H$m¶m©c¶ … Z¶m IwZ, H$m°Q>Z ‘mH}$Q>
ZmJnya - 440009
Webside : www.abans.org. in

‘wÐH$ … Amo‘ B§Q>aàm¶Pog, Q>mJmoa ZJa,


{dH«$moir, ‘w§~B© - 400083
àVr … 1 hOma
àH$meZ … Owc¡ 2013
Xþgar Amd¥ËVr : Am°JñQ> 2013
XoUJr ‘yë¶ … én¶o 15/-
g§nmXZ … nwéfmoËV‘ Amdmao nmQ>rc, àd³Vm, A.^m.A§.{Z.g.
{Z{‘©Vr g§H$ënZm … àm. í¶m‘ ‘mZd, g§ñWmnH$ d amï´>r¶ g§KQ>H$

g§nH©$ …
amï´>r¶
àm. í¶m‘ ‘mZd g§KQ>H$ … 9371014832 ‘YwH$a H$m§~io Aܶj … 9930312494
C‘oe Mm¡~o H$m¶m©Ü¶j … 9890804832 hare Xoe‘wI ‘hmg{Md … 9970169083
gwaoe AJ«dmc H$mofmܶj … 9422804927 gwaoe Pwa‘wao àH$ën g§MmcH$ … 9422823335
‘hmamï´>
g‘mOgwYmaH$, g§V gm§JVmV .....

XodimV Xod ZgVo,


nwOmè¶mMo nmoQ> AgVo. ¶moJ-¶mJ {dYr, ¶oUo Zìho {gÜXr &
Iam Xod Vmo XrZ, XþIr, Xþ~im. dm¶mMr CnmYr, X§^ Y‘©&&
˶mMr godm H$am Vwåhmco Xod ^oQ>Z.
- g§V JmS>Jo ‘hmamO - g§V kmZoída ‘hmamO

M‘ËH$mamÀ¶m ^ar ^amoZr


Xod ˶m§ZmM ‘XV H$aVmo Pmcr AZoH$m§Mr YwiYmU&
Oo ñdV…Mr ‘XV H$aVmV. g§V M‘ËH$ma ¶mnwT>o H$moUr
ZH$m dUy© gÁOZhmo&&
- ñdm‘r {ddoH$mZ§X - g§V VwH$S>moOr ‘hmamO

OÌm ‘| ’$Ìm {~R>m¶m, X¡d Am{U Xodmda {dg§~yZ amhÿ ZH$m.


{VaW ~Zm¶m nmUr& A§YlÜXm d ~wdm~mOr ¶mMm {damoY H$am.
Xþ{Z¶m ^B© {XdmZr, ^{dî¶, ‘whyV©, M‘ËH$ma B. Jmoï>rda
n¡go H$s YwiYmUr&&- g§V H$~ra {dídmg R>ody ZH$m.
- S>m°. ~m~mgmho~ Am§~oS>H$a

Zdg‘mO {Z‘m©U H$ê$ BpÀN>Umao


nma§nm[aH$ MmH$moarVyZ Z OmVm
g˶ Ag˶mer ‘Z Ho$co ½dmhr&
H$mc{damoYr OwZmQ> Mmcr[aVr, na§nam ‘m{Z¶co Zmhr ~hþ‘Vm&
VwS>dyZ nwT>o OmVmV.
- ‘hmË‘m Á¶moVr~m ’w$co - g§V VwH$mam‘ ‘hmamO

‘mZdmMo eÌy - ‘whÿV© nmhUmar noedmB© K{Q>Ho$gmo~V


{ZajaVm, AkmZ, ~wS>mcr. ‘whÿV© Z nmhUmè¶m B§J«Om§Mo
A§YlÜXm, Xm[aÐç gm‘«mÁ¶ ‘mÌ OJ^a ngaco.
- amOfu emhþ ‘hmamO - {d. Xm. gmdaH$a
àñVmdZm
Am‘Mo MidirVrc ghH$mar, ‘hmamï´> A§YlÜXm {Z‘y©cZ g{‘VrMo g§ñWmnH$, H$m¶m©Ü¶j S>m°. Za|Ð Xm^moiH$a ¶m§Mm 20
Am°JñQ> amoOr gH$mir nwʶmV A‘mZwf IyZ Pmcm. Am{U gmè¶m ‘hmamï´>mVrc nwamoJm‘r MidirVrc H$m¶©H$V}, cmoH$emhr Am{U
{dMmañdmV§Í¶mMm AmXa H$aUmao gmao gm‘mݶ cmoH$ àM§S> hmXê$Z Joco. ‘hmamï´>^a JmdmoJmd cmoH$ añ˶mda Amco. g§¶‘r nUo,
nU R>m‘nUo ¶m {ZK¥U IyZmMm {ZfoY Ho$cm.
1982 gmcr A{Ic ^maVr¶ A§YlÜXm {Z‘y©cZ g{‘VrMr ñWmnZm H$ê$Z ‘hmamï´>mV Am{U AmOy~mOyÀ¶m àm§VmV ¶m
Midircm gwédmV Ho$cr. 4-5 àm§VmV H$m‘ gwê$ hmoV hmoVo. ‘hmamï´>mVrc H$m‘mV H$mhr ‘mUg§ OmoSy>Z ¿¶m¶Mr åhUyZ S>m°. ~m~m
AmT>mdmÀ§¶m gëë¶mZgwma S>m.° ZaÐ| Xm^mio H$amZ§m gh^mJr hmÊo¶mgmR>r {Z‘̧U {Xc.o 1987 gmcr Am‘À¶m MidirV Vo gm‘rc Pmc.o
XmZo df© Amåhr EH$Ì H$m‘ H$oc.§ 1990 gmcr S>m.° Xm^mio H$amZ§r ‘hmamï>´ A{§ZgMr ñWmnZm H$ê$Z ñdV̧[a˶m H$m‘ gêw$ H$oc.§
˶mZ§Va A§YlÜXm {Z‘y©cZ H$m¶Xm ìhmdm åhUyZ gVV Vo gaH$ma Xa~mar à¶ËZ H$aV am{hco.
2004 gmcr gm‘m{OH$ ݶm¶‘§Ìr M§ÐH$m§VOr h§S>moao ¶m§Zr {dYmZg^oV "A§YlÜXm {Z‘y©cZ' {~c ‘m§S>ʶmMm à¶ËZ Ho$cm.
˶m {Xder g^mJ¥hmV {edgoZoMo EH$hr Am‘Xma hOa ZìhVo. nU ^mOn d gËVméT> njmÀ¶m AZoH$ Am‘Xmam§Zr {~cmcm H$S>mSy>Z
{damoY Ho$cm. ‘cm gmV˶mZ§ MidirV ‘XV H$aʶmè¶m Am‘Xmam§Zrhr {damoY Ho$cm.
Ia§ åhUOo S>m°. Xm^moiH$a ‘m¶m gmo~V H$m‘ H$aV AgVmZmM 1989 gmcr H$m¶Úmg§~§Yr ~¡R>H$ Pmcr hmoVr. H$m¶ÚmMr
JaO Amho, ˶mgmR>r à¶ËZ H$aʶmMo R>aco hmoVo. nwT>o ˶m§Zr ñdV§Ì g§KQ>Zm {Z‘m©U Ho$ë¶mda Vo H$m¶ÚmMm nmR>nwamdm gaH$ma
Xa~mar H$aVmhoV ho ‘mhrV hmoV§. EH$ Xþgè¶mÀ¶m H$m‘mV hñVjon H$am¶Mm Zmhr ho R>adc§ Agë¶m‘wi§ ˶mV Hw$R>ohr Amåhr
(A.^m.A§{Zg) ZìhVmo.
gd©njr¶ Am‘Xmam§Zr Aem Mm§Jë¶m, OZ{hVmÀ¶m H$m¶Úmcm H$m H$S>mSy>Z {damoY Ho$cm ho g‘OyZ KoʶmgmR>r n{hë¶m§Xm
‘m§Sy> KmVcoë¶m A§YlÜXm {Z‘©ycZ H$m¶ÚmÀ¶m ‘gwÚmMm ‘r Aä¶mg Ho$cm. Am{U cjmV Amco Aem nÜXVrMm H$m¶Xm ^maVmVrc
H$moUV§M gaH$ma g§‘V H$ê$ eH$V Zmhr. g§‘V Ho$c§ Var Vmo KQ>ZoZwgma {Q>Hy$ eH$Uma Zmhr. Am{U ˶mMr A§‘c~OmdUr e³¶
Zmhr. ^yV A§JmV Amë¶mda ‘§ÌmonMma H$aU§, Xodr A§JmV ¶oU§, JwÝhm. g§VmZ {dYr H$aU§ JwÝhm. Aem AZoH$ {d{MÌ Jmoï>r A§V^y©V
hmo˶m. KQ>ZoZ§ {Xcoë¶m CnmgZm ñdmV§Í¶mÀ¶m {déÜX OmUmè¶m Jmoï>r hmo˶m.
‘J ‘mÌ ‘r nyU© e³Vr EH$dQy>Z H$m¶Xm gwYmaʶmÀ¶m à{H«$¶oV gh^mJr Pmcmo. gm‘m{OH$ ݶm¶‘§Ìr M§ÐH$m§VOr h§S>moao ¶m§Zr
gH«$s¶ à{VgmX {Xcm. Xm^moiH$am§À¶m g§KQ>ZoMo Aܶj EZ.S>r. nmQ>rc ¶m§Zr {dYm¶H$ gmW {Xcr. hiyhiy gaH$maZ§ ~arM gyÌ
hmVr gmondcr.
gw‘mao 100 nojm A{YH$ Am‘Xma, gd© njm§Mo ZoVo ¶m§À¶mer MMm© H$ê$Z gwàr‘ H$moQ>m©Mo ‘mOr ݶm¶‘yVu nr. ~r. gmd§Vm§Mo
‘mocmMo ‘mJ©Xe©Z KoD$Z ‘yi {dYo¶H$ ‘gwÚmV Am‘wcmJ« ~Xc H$amdo cmJco.
˶mdoir gd©njr¶ gwaoI gmW cm^cr. EH$ AZwHy$c dmVmdaU {Z‘m©U Pmco. Am{U ‘w»¶‘§Ìr {dcmgamd Xoe‘wI,
Cn‘w»¶‘§Ìr d J¥h‘§Ìr Ama.Ama. nmQ>rc Am{U gm‘m{OH$ ݶm¶‘§Ìr M§ÐH$m§VOr h§S>moao ¶m§Zr d gaH$maZo "OmXÿQ>moUm {damoYr
{dYo¶H$' 16 {S>go. 2005 cm {dYmZg^oV {hdmir A{YdoeZmV nmarV H$ê$Z KoVc§. nwT>o {dYmZn[afXoV Vo AS>H$c§. H$maU§ ...
H$mhr AmO Z gm§JʶmgmaIr, H$mhr gm§JʶmgmaIr ...
2011 gmcr Zì¶mZo ‘m§Sy>Zhr, {~c nwT>o gaHo$Zm. Xm^moiH$am§Mo, Am‘Mo à¶ËZ gwê$M hmoVo.
nU ... Xm^moiH$am§gma»¶m EH$m {ZIi gm‘m{OH$ H$m¶©H$˶m©Mm, ¶m H$m¶ÚmÀ¶m àdmgm‘wio, Pmcocm IyZ ¶m gaH$maÀ¶m
{Oìhmar cmJcm. Am{U ‘hmamï´> gaH$maZo ¶m {~cmMm AܶmXoe H$mT>ʶmMm {ZU©¶ KoVcm. H°${~ZoQ>Zo g§‘V H$ê$Z Vmo
amÁ¶nmcm§H$S>o nmR>dcm. amÁ¶nmcm§À¶m ghrZ§Va Vmo amOnÌmV à{gÜX Pmë¶mÀ¶m {XdgmnmgyZ H$m¶ÚmÀ¶m ñdénmV Vmo (H$m¶Xm)
‘hmamï´> amÁ¶mV cmJy hmoB©c.
6 ‘{hݶm§À¶m AdYrV ‘hmamï´> gaH$macm Vmo {dYmZg^oV Am{U {dYmZn[afXoV g§‘V H$ê$Z ¿¶mdm cmJoc. AݶWm
‘hmamï´> gaH$mamVrc amï´>dmXr d H$m±J«og njm§Mm, gaH$maMm Vmo XméU nam^d R>aoc.
gaH$mamVrc ‘w»¶‘§Ìr n¥ÏdramO MìhmU, Cn‘w»¶‘§Ìr AOrVXmXm ndma, gm‘m{OH$ ݶm¶‘§Ìr {edmOramd ‘moKo, J¥h‘§Ìr
Ama.Ama. nmQ>rc, Zm. N>JZ ^yO~i B˶mXtZr gmar e³Vr EH$dQy>Z S>m°. Za|Ð Xm^moiH$am§Zm Iè¶m AWm©Z§ AmXam§Ocr
dmhʶmgmR>r EH$ A˶§V YmS>gr {ZU©¶ KoVcm Amho. {ZdS>UwH$m Odi ¶oD$Z R>onë¶m AgVmZmhr, àM§S> ‘moR>m amOH$s¶ YmoH$m
nËH$ê$Z, ‘hmamï´>mÀ¶m {hVmgmR>r AܶmXoe H$mT>cm Amho. ˶m~Ôc ‘hmamï´>mVë¶m gmè¶m gw~wÜX OZVoZ§ gaH$maÀ¶m ¶m
{ZU©¶mÀ¶m nmR>rer R>m‘nUo C^§ am{hc§ nm{hOo.
¶m H$m¶Úm{df¶r AZoH$ J¡ag‘O {hVg§~§{Y¶m§Zr {Z‘m©U Ho$co AmhoV. ˶m‘wi§ ‘wimVyZ H$mhr Jmoï>r g‘OyZ KoU§ Amdí¶H$
Amho.
àm. í¶m‘ ‘mZd
OmXyQ>moUm {damoYr {dYo`H$ Y‘© {damoYr Zmhr
KmQ>§Or VmcwŠ`mVrc (`dV‘mi {Oëhm) Mmoam§~m `m Jmdr, JmdmV gwIem§Vr Zm§Xmdr `mgmR>r gnZm nigH$a `m 7
dfmªÀ`m ‘wcrMm Za~ir XoÊ`mV Amcm.
Am°ŠQ>mo~a ‘{hÝ`mV, ZdamÌmV gnZm Zmhrer Pmcr. {VÀ`m Jmonmi emaXm `m AmB© d{S>cm§Zr AZoH$ gm‘m{OH$ g§KQ>Zm§Zr
Am{U {OëømVrc nÌH$mam§Zr gVV nmR>nwamdm Ho$ë`m‘wio, Vã~c gmV ‘{hÝ`mZ§Va, Iyn C{eam OmJ§ Pmcoë`m nmocrg ImË`mÀ¶m
AWH$ à`ËZm§‘wio gnZmMm Za~ir CKS>H$sg Amcm. AÝ`Wm EH$ {‘qgJ VH«$ma EdT>§M ñdê$n am{hc§ AgV§.
XwJm©~mB© {ea^mVocm XwJm©Xodr ñdßZmV gm§JVo åhUyZ AmR> cmoH$ EH$Ì `oD$Z EH$m {Zînmn gmV dfm©À`m ‘wcrM§ era H$mnVmV.
VrM§ aŠV àgmX g‘OyZ àmeZ H$aVmV. g»»`o AmOr, AmOmo~m, ‘m‘m EH$m ‘m§{ÌH$mÀ`m d BVam§À`m gmWrZ§ ho A‘mZwf amZQ>r,
‘mZdOmVrcm H$m{i‘m ’$mgUma§ H¥$Ë` EImXo gËH¥$Ë`, Ym{‘©H$ H¥$Ë` Ho$ë`mgmaI§ nma nmS>VmV.
EdT>§M Zìho Va Ooìhm nmocrg g»»`m AmOrcm ZmVrMm IyZ Ho$ë`mÀ`m AmamonmImcr AQ>H$ H$aVmV. Voìhm Vr AmOr
nmo{cgm§Zm ~OmdVo, ‘mP§ H$mhrM {~KS>Uma Zmhr. XwJm©Xodr ‘mÂ`m nmR>rer Amho. {VÀ`m gmR>rM ho H¥$Ë` Ho$c§. Xodr Vwåhmcm nmhÿZ
KoB©c.
AmOhr EH${dgmì`m eVH$mV 2013 gmcr A§YlÜXm§Mm {H$Vr ^`mZH$ nJS>m Amho. `mM§ AË`§V {dXmaH$ Xe©Z KS>dUmar
d AmYw{ZH$ g‘mOmcm cmOoZ§ ‘mZ Imcr Kmcm`cm cmdUmar hr KQ>Zm `m dfuÀ`m ‘o ‘{hÝ`mÀ`m eodQ>r CKS>H$sg Amcr.
gm‘m{OH$ Ý`m`‘§Ìr, Zm.{edmOramd ‘moKo `m§Mm hm ‘VXma g§K, Zm.S>m°. {ZVrZ amD$V `m§À`mgmaIo Am§~oS>H$admXr,
nwamoJm‘r ZoVo ho `m {OëømMo nmcH$‘§Ìr. nwamoJm‘r, gSo>VmoS> {dMma ‘m§S>Umao {dMmad§V àmÜ`mnH$ åhUyZ AmoiIco OmUmao ‘mOr
{ejU‘§Ìr Am{U gÜ`mMo {dYmZg^oMo CnmÜ`j AgUmao ‘m. dg§VamdOr nwaHo$ `mM {OëømMo, gÎmmê$T> H$m±J«og njmMo àXoe
AÜ`j AgUmao Am‘Xma ‘m{UH$amd R>mH$ao `dV‘mi {OëømMoM.
^mOnmMo ZoVo Am{U {dYmZ n[afXoMo ‘mOr {damoYr njZoVo nm§Sw>a§J ’y§$S>H$a `m§À`mhr nwVÊ`mMm H$mhr dfm©ªnydu ~wcT>mUm
{OëømV Za~ir XoÊ`mgmR>r IyZ H$aÊ`mV Amcm hmoVm.
’w$co, emhÿ, Am§~oS>H$a, AmJaH$a, à~moYZH$ma R>mH$ao, ñdm. gmdaH$a `m nwamoJm‘r {dMmad§Vm§Mm Am{U g§V kmZoída, g§V
Zm‘Xod, g§V EH$ZmW, g§V VwH$mam‘, g§V VwH$S>moOr, g§V JmS>Jo ‘hmamO `m dmaH$ar g§àXm`mÀ`m g§Vm§À`m nwamoJm‘r à~moYZmMm
dmagm A{^‘mZmZ§ gm§JUmè`m ‘hmamï´>mcm AË`§V cm{OadmUr R>aUmar hr KQ>Zm AndmX Zmhr. {dX^© ‘amR>dmS>`mV Aem
Za~itÀ`m KQ>Zm AYyZ ‘YyZ KS>VmV. Ë`m H$Yr CKS>H$sg `oVM Zmhr. {‘qgJ ì`ŠVr åhUyZ H$mhr doim VH«$ma H$aÊ`mgmR>rhr
Hw$Ur `oV Zmhr. àoV gmnS>coM Va nmocrg gmYr IwZmMr Ho$g XmIc H$ê$Z ‘moH$io hmoVmV. Za~ir H$s IyZ hm nmo{cgm§gmo~V
Mmccocm, MmcUmam Zoh‘rMmM dmX Amho. {dX^m©V d ‘amR>dmS>`mV JwáYZmÀ`m emoYmgmR>r Za~ir gma»`m KQ>Zm nwÝhm
AcrH$S>À`m H$mimV ‘moR>çm à‘mUmda dmT>rg cmJë`mÀ`m VH«$mar gmVË`mZ§ Amåhm H$m`©H$Ë`m§ªH$So> `oVM AgVmV.
OmXyQ>moÊ`mÀ`m g§e`mnm`r hmoUmar ‘mahmU d AZoH$Xm Ë`mnm`r hmoUmao ‘¥Ë`y hr Va gVV KS>Umar ~m~ Amho. ZwH$VrM EH$
^`mZH$, A‘mZwf KQ>Zm KS>cr 22 Owc¡ 2013 cm 500-600 JmdH$ar EH$Ì Amco. AemoH$ H$Sy>H$a `m ^mOrnmë`mMm
ì`dgm` H$aUmè`m 55 dfm©À`m J¥hñWmcm JUoe ‘§{XamV ~mocmdyZ KoVco. cmWm~wŠŠ`m§Zr A‘mZwf ‘mahmU Ho$cr. Vr ‘mahmU
BVH$s A‘mZwf hmoVr. O~a hmoVr, H$s Ë`mV Ë`m§Mm ‘¥Ë`y Pmcm. ^§S>mam {OëømVrc gmH$mocr VmcwŠ`mVrc C‘ar `m JmdmMr hr
KQ>Zm. AemoH$ H$Sy>H$a `m§Mm JwÝhm H$m`? Vo JUnVr ‘§{XamV {Z`{‘V nyOm H$aV AgV, ~ñg EdT>mM !
JmdmVrc EH$m à{V{ð>V KamVrc ‘{hcm Zoh‘r AmOmar nS>V Ago. AemoH$ H$Sy>H$a ‘§{XamV nyOm H$aVmZm `m ‘{hcoda
OmXyQ>moUm H$aVmo. (Vr Amnë`m Kar AgVmZmM) Agm H$mhr cmoH$m§Mm g§e`. nwamdm H$m`? H$mhr Zmhr nU gma§ Jmd EH$Ì
Amc§ Am{U OmXyQ>moÊ`mÀ`m g§e`mnm`r gdmªg‘j A‘mZwf IyZ Ho$cm.
ho CXmhaU AndmXmË‘H$ Zmhr. Aer CXmhaU gmVË`mZ§ KS>V AgVmV. {dX^© ‘amR>dmS>`mV, Ywio {OëømV ho à‘mU
^`mdh Amho. hOmamo ‘mUgm§Zm OmXyQ>moÊ`mÀ`m g§e`mnm`r ‘mahmU hmoVo. Ë`mVco H$mhr Ord J‘mdyZ ~gVmV. {Od§V am{hcoco
H$go~go Ord ‘wR>rV Yê$Z nwT>M§ OrdZ T>H$cV OJVmV. VH«$ma H$aÊ`mMrhr Ë`m§Mr {hå‘V ZgVo. ‘mahmU hmoVmZm AZoH$Xm
KamVcohr g§ajUmgmR>r nwT>o `oV ZmhrV. EdT>m A§YlÕm§Mm nJS>m ^`mZH$ Amho.
1982 gmcr ApIc ^maVr` A§YlÜXm {Z‘y©cZ g{‘VrMr ñWmnZm H$ê$Z Jocr 31 df} ho H$m‘ H$aV AgVmZm gÜ`mMo
H$m`Xo AË`§V Anwao AmhoV. BÀN>m AgyZhr OmJê$H$ g{H«$` nmo{cgm§Zmhr `m ~m~V ’$ma H$mhr H$aVm `oV Zmhr. `m AS>MUr
cjmV KoD$ZM `m joÌmVrc H$m`©H$Ë`mªZm `m {df`mda EImXm H$m`Xm H$aÊ`mgmR>r nmR>nwamdm H$amdm cmJcm.
‘hmamîQ´ OmXyQ>moUm A{Zï> d AKmoar àWm `m§Mo g‘yi CƒmQ>Z {dYo`H$ 2005 {dYmZg^oV ‘m§S>Ê`mV Amco. ZmJnya
A{YdoeZmV 16 {S>g|~a 2005 cm Vo g§‘Vhr Pmco hmoVo. Ë`mdoiMo ‘w»`‘§Ìr {dcmgamd Xoe‘wI `m§À`m nwT>mH$mamZ§ Am{U
gm‘m{OH$ Ý`m`‘§Ìr M§ÐH$m§VOr h§S>moao `m§Zr Iyn ‘ohZVrZ§ {OX²XrZ§ ho {~c cmdyZ Yac§ hmoV§. åhUyZM Vo Ë`mdoir nmg Pmc hmoV§.
nU ho {~c Ë`m Zì`m ñdê$nmV {dYmZg^oV R>odÊ`mAmYr {d{Y‘§S>imVrc 100 nojm A{YH$ Am‘Xma, gJù`mM njmMo
‘hÎdmMo ZoVo, AZoH$ Ym{‘©H$ g§KQ>Zm§Mo cmoH$ `m§À`mer MMm© H$ê$Z Ë`m§À`m gyMZm§Mm {dMma H$ê$Z Ë`m {~cmM§ Zd§ àmê$n
R>adÊ`mV Amc§ hmoV§.
gwàr‘ H$moQ>m©Mo ‘mOr Ý`m`‘yVu nr. ~r. gmd§V `m§À`m A‘yë` gyMZm§‘wioM Aem doJù`m àH$maM§ {~c {Z‘m©U hmoD$ eH$c§
hmoV§. ho {~c Ho$di gÎmmê$T> H$m±J«og, amï´>dmXr njmÀ`m gaH$maZ§ ‘m§S>c§ ZìhV§ Va ^maVr` OZVm njmZ§ (gJù`mM ‘hÎdmÀ`m
ZoË`m§Zr Vg§ gm§{JVc§ AÜ`j {ZVrZ JS>H$ar, lr JmonrZmW ‘w§So>, lr nm§Sy>a§J ’w§$S>H$a, lr {dZmoX VmdSo>) Amnë`m dVrZ§ Am‘Xma
AemoH$ ‘moS>H$m§Zm `m {~cmgmR>r A{YH¥$V Ho$c§ hmoV§. Am. AemoH$ ‘moS>H$m§À`m gJù`mM gyMZm {~cmV ‘§Oya Pmë`m‘wioM
‘w»`‘§Í¶m§g‘j Ë`m§Zr `m {~cmcm ^mOnÀ`m dVrZ§ g§‘Vr {Xcr. EdT>§M Zìho Va Ë`mdoiMo {edgoZoMo H$m`m©Ü`j CÜXd R>mH$ao
`m§À`m gyMZoà‘mUo `m {~cmÀ`m ‘w»` ZmdmVrc A§Y{dídmg hm eãX H$mTy>Z Ë`m EodOr "AKmoar àWm' hm eãX Q>mH$cm hmoVm.
gJù`m§À`m g§‘VrZ§ ho {~c ìhmd§ Agm gaH$maMm à`ËZ hmoVm. åhUyZM {dYmZ g^oV {~c nmarVhr Pmc§.
nU nwT>o Vo {dYmZ n[afXoV AS>H$c§ Am{U ‘mOr gm‘m{OH$ Ý`m`‘§Ìr `m§Zr Vo g§`wŠV {M{H$Ëgm g{‘VrH$So> nmR>dc§. Ë`m‘wi§
nwÝhm Vo eyÝ`mda Amc§ hmoV§. nU `m {~cmM§ Mm§Jc§ à^mdr àmê$n ‘mÌ V`ma Pmc§ hmoV§.
Zì`m gaH$mamV gm‘m{OH$ Ý`m`‘§Ìr {edmOramd ‘moKo PmcoV. Vo ‘mÂ`mM `dV‘mi {OëømVco. Ë`m§Zm dma§dma ^oQy>Z nwÝhm
à`ËZ gwê$M hmoVo. ‘Yë`m H$mimV nwÝhm 2011 gmcr {dYmZg^oV WmoSo>go {H$aH$moi ~Xc H$ê$Z ho {~c ‘m§S>Ê`mV Amc§. Vo
MM}cm Amc§ AgV§ Va nwÝhm {d{Y‘§S>imV H$maU ZgVmZm {damoYmMm gwa cmJcm AgVm.
‘mOr ‘w»`‘§Ìr, gm‘m{OH$ Ý`m`‘§Í¶m§Zr AmYrM ‘mÝ` Ho$coë`m gyMZm Am{U H$mhr KoVco OmUmao Amjon cjmV KoD$Z WmoSo>
~Xc H$aU§ Amdí`H$ hmoV§. Ë`mgmR>r gd© ‘mJmªZr à`ËZ gwê$M hmoVo. dmaH$ar ‘§Ìr ‘hmoX`m§Zm dma§dma ^oQ>V hmoVo. Amjon
gwYmaUm gm§JV hmoVo. eodQ>r gm‘m{OH$ Ý`m`‘§Ìr `m§Zr J§^ranUo ‘Zmda KoVc§. nwÝhm Amdí`H$ Vo ~Xc ‘ohZVrZ§ Ho$coV.
‘w»`‘§Ìr n¥ÏdramO MìhmUm§Zrhr `m ~Xcm~m~V AZwHy$cVm Xe©dcr. Cn‘w»`‘§Ìr A{OV ndmam§Zr g§‘Vr {Xcr. gJù`m§ZmM
{dídmgmV KoD$Z Zì`m ñdê$nmVrc ho {~c V¶ma Pmc§ Amho. AmVm Oar AܶmXoe H$mT>cm Agcm Var {hdmir A{YdoeZmV
{dYmZg^oV d {dYmZn[afXoV ¶m H$m¶ÚmMm ‘gwXm g§‘V H$ê$Z ¿¶mdm cmJoc.
H$m` Amho `m {dYo`H$mV?
""‘hmamï´ Za~ir Am{U BVa A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm d OmXyQ>moUm `m§Zm à{V~§Y KmcÊ`m~m~V d Ë`m§Mo g‘yi
CƒmQ>Z H$aÊ`m~m~V A{Y{Z`‘'' Ago Zdo cm§~cMH$ Zmd Z dmnaVm OmXyQ>moUm {damoYr {dYo`H$ Ag§M N>moQ>og§ Zmd AmnU
dmnê$.
`m A{Y{Z`‘mMr ì`m»`m ’$ma doJiçmàH$mao Ho$cr Amho. Ë`m‘Ü`o Ý`m`‘yVu nr. ~r. gmd§Vm§Mm ‘moR>m dmQ>m Amho. Za~ir
Am{U BVa A‘mZwf A{Zï> d AKmoar àWm d OmXyQ>moUm `mMm AW© AZwgwMr‘Ü`o Z‘yX Ho$cocr 12 H¥$Ë`o, H$c‘o. ~ñg. `m
ncrH$S>M§ AmUIr H$mhrhr A§V^y©V Zmhr. AZwgy{MV 12 H$c‘m§Vrc dU©Z Ho$coë`m H¥$Vr H$aUo hmM JwÝhm, ~ñg...
H$R>moa {ejm
`mgmR>r H$‘rV H$‘r 6 ‘{hZo H$mamdmg Am{U nmM hOma én`o X§S> Vo 7 df} H$mamdmg Am{U nÝZmg hOma én`o X§S> {ejm
R>adcr Amho.
hm JwÝhm KS>ë`mg Ë`mMm àMma àgma H$aU§hr VodT>çmM H$R>moa {ejog nmÌ R>adc§ Amho. Ë`m‘wio hm hmoD$ KmVcocm H$m`Xm
H$S>H$ Amho. H$R>moa Amho.
Zì`m àmê$nmV, Ë`mVrc OwZ§ 5 Z§~aM§ H§$nZr Q´ñQ> g§~§YrM§ H$c‘ nyU©V… H$mTy>Z Q>mH$c§ Amho. Ia§ åhUOo `m H$c‘mMr JaO
ZìhVr. {damoYH$m§Zm CJmM Amjon KoÊ`mgmR>r g§Yr {‘iV hmoVr. Ym{‘©H$ Q´ñQ>da Q>mM AmUÊ`mMm, Ym{‘©H$ Q´ñQ>À`m H$m`m©V
T>dimT>di H$aÊ`mMm gaH$maMm ‘ZmoX` Amho, Agm Amamon {dZmH$maU Ho$cm OmV hmoVm.
ho nmMd§ H$c‘ H$mTy>Z Q>mH$ë`mZ§ àñVm{dV {dYo`H$ Hw$R>ohr H$‘Omoa hmoV Zmhr. `mVrc Voamd§ H$c‘hr Zì`m àmê$nmV H$mTy>Z
Q>mH$c§ Amho. Ia§ Va AmYrÀ`m gaH$maZ§ Vg§ ‘mÝ`hr Ho$c§ hmoV§. H$maU ho Voamd§ H$c‘ Ho$di Ym{‘©H$ cmoH$m§Mr g‘OyV
H$mT>Ê`mgmR>r AJXr eodQ>r A§V^y©V Ho$c§ hmoV§. Am. ‘§Jcà^mV cmoT>m EH$ O¡Z {eï>‘§S>i KoD$Z Amco hmoVo. ho {dYo`H$ Y‘©{damoYr
Amho. Agm Ë`m§Mm g‘O H$mhr {hVg§~§Yr`m§Zr H$ê$Z {Xcm hmoVm. {dYo`H$ g‘OyZ KoVë`mda Ë`mV H$mhrhr Y‘© {damoYr Zmhr ho
Ë`m§À`m d {eï>‘§S>imÀ`m cjmV Amc§. nU Ym{‘©H$ cmoH$m§À`m g‘mYmZmgmR>r `mV H$mhr Q>mH$m. Agm Ë`m§Mm AmJ«h gaH$maZ§
‘mÝ` Ho$cm Am{U Voamd§ H$c‘ OmoS>c§.
(13) e§H$m Xya H$aÊ`mgmR>r `m ìXmao Ago Kmo{fV H$aÊ`mV `oVo H$s, Á`m‘wio H$moUË`mhr ì`ŠVrcm emar[aH$, ‘mZ{gH$,
Am{W©H$ ~mYm nmohMV Zmhr Ago H$moUVohr Ym{‘©H$ {dYr d Ym{‘©H$ H¥$Ë`o A§V^y©V Agcoë`m H¥$VtZm `m A{Y{Z`‘mVrc
H$moUË`mhr Jmoï>r cmJy hmoUma ZmhrV.
{dYmZn[afXoV ho {~c MM}cm Amc§. Am. {XdmH$a amdVo ~mocm`cm C^o am{hco. ~mocco. ""CÚm Amåhr gË`Zmam`U Ho$cm
Va ho gaH$ma åhUoc Am‘M§ Am{W©H$ ZwH$gmZ Pmc§, Amåhmcm 6 ‘{hZo Ooc‘Ü`o nmR>dVrc. Amåhr n§T>anyaÀ`m dmarcm nm`r
Jocmo Va Am‘M§ emar[aH$ ZwH$gmZ Pmc§ åhUyZ 6 ‘{hZo Ooc‘ܶo nmR>dVrc. Kar Xod nyOm Ho$cr Va åhUVrc, Vw‘M§ ‘mZ{gH$
ZwH$gmZ Pmc§. Va Om 6 ‘{hZo Ooc‘Ü`o...'' Ë`mdoir Am. JwéZmW Hw$cH$Uu dma§dma C^o amhÿZ åhUV hmoVo, Ahmo Ag§
{dYo`H$mV Hw$R>oM Zmhr ho H$m` Vwåhr ~mocVm ?
Ë`mda Am. {XdmH$a amdVo åhUmco ""‘r {~cmda ~mocVmo Amho. ~mocÊ`mMm ‘cm A{YH$ma Amho. Vw‘Mr doi `oB©c Voìhm
Vwåhr ~mocm.''
Am{U {XdmH$a amdVo ~mocVM am{hco. nwT>o MMm© PmcrM Zmhr. Am. {XdmH$a amdV|M§ ho ~mocU§ gJù`m à{gÜXr ‘mÜ`‘mV
N>mnyZ Amc§. gZmVZ g§ñWogma»`m A§YlÜXm dmT>dUmè`m, ‘Zwñ‘¥Vrà{UV MmVw©dU© AmOhr éOdm`Mm à`ËZ H$aUmè`m
g§KQ>Zm hr nonaMr H$mÌU§ XmIdyZ XmIdyZ dmaH$è`m§Zm Am{U Ym{‘©H$ g§ñWm§Zm ^S>H$dy cmJcr. Ë`mVyZ dmVmdaU JTy>i Pmc§.
H$m`ÚmMm Agm CcQ>m AW© H$mT>Vm `oV Zmhr. Am. XodoÐ ’$S>U{dgm§Zrhr `m Voamì`m H$c‘m{df`r H$mhr ‘wX²Xo ‘mÂ`m
cjmV AmUyZ {Xco hmoVo. Ë`m‘wi§ ‘wX²Xm‘ Ý`m`‘yVu nr. ~r. gmd§Vm§Zm {dMmam`cm Jocmo. Ë`m§Zr ñnï> eãXm§V gm§{JVc§ H$s,
{~cm§g§~§Yr H$moUVrhr Jmoï> hm`H$moQ>m©V OmVo Am{U hm`H$moQ>m©Vrc H$moUVmhr Ý`m`‘yVu Á`m‘wio emar[aH$, Am{W©H$, ‘mZ{gH$
ZwH$gmZ hmoV§ Ë`m Ym{‘©H$ ê$T>rcm ho {~c, {ejm cmJy hmoB©c Agm Voamì`m H$c‘mMm AW© H$mTy>M eH$V Zmhr. gaH$maÀ`m H$m`Xm
ImË`mZ§ {c{hcoë`m dmŠ`m§Mm AW© XwamÝd`mZohr Agm hmoV Zmhr.
Ë`m‘wio Amåhr [ac°Šg Pmcmo Var Jmo~oëg àUrV ho àMmaV§Ì gwê$M hmoV§. åhUyZ ho Voamd§ H$c‘ H$mTy>Z Q>mH$U§ JaOoM§ Amho.
Ag§ Amåhm gmè`m§Zm dmQ>VM hmoV§. eodQ>r AmVm ho Voamd§ H$c‘ nyU©V… aX²XM Ho$c§ Amho.
AmVm Ho$di AZwgy{MV dU©Z Ho$coë`m 12 H¥$Vr åhUOoM {ejmnmÌ Jmoï>r AmhoV. Ë`m H$m` AmhoV Vo AmnU g‘OyZ KoD$.
WmoS>Š`mV `m {R>H$mUr Ë`m gm§{JVë`m AmhoV. {dñVmamZ§ ‘yi {~cmÀ`m ‘gwÚmV Ë`m dmMVm `oVrc.
AZwgyMr
1) ^yV CVadÊ`mÀ`m ~hmÊ`mZo EImÚm ì`ŠVrcm ~m§YyZ R>odyZ ‘mahmU H$aUo, Ë`mMm {d{dY àH$mao N>i H$aUo, MQ>Ho$ XoUo,
‘yÌ, {dð>m Im`cm cmdUo dJ¡ao H¥$Ë` H$aUo.(Oa ^yV CVadÊ`mgmR>r àmW©Zm, ‘§Ì åhQ>co, nyOm Ho$cr Va JwÝhm Zmhr.)
2) EImÚm ì`ŠVrZo M‘ËH$mamMm à`moJ H$ê$Z ’$g{dUo, R>H$dUo, Am{W©H$ àmár H$aUo. ({~c cmJy Pmë`mZ§Va Omo M‘ËH$ma
H$ê$Z ’$gdoc VmoM `mV `oB©c. AmYrÀ`m cmoH$m§da H$madmB© H$aVm `oUma Zmhr.)
3) Ordmcm YmoH$m {Z‘m©U hmoVmo. AWdm earamcm OrdKoÊ`m OI‘m hmoVmV. Aem A‘mZwf AKmoar àWm§Mm Adc§~ H$aUo.
4) JwáYZ, OmaU ‘maU, H$aUr, ^mZm‘Vr `m ZmdmZo A‘mZwf A{Zï> d AKmoar H¥$Ë` H$aUo, Za~ir XoUo.
5) AVt{Ð` eŠVr Agë`mMo ^mgdyZ BVam§À`m ‘ZmV ^rVr {Z‘m©U H$aUo d Z EoH$ë`mg dmB©Q> n[aUm‘mMr Y‘H$s XoUo,
’$g{dUo, R>H$dUo (Ho$di A§JmV `oUo JwÝhm Zmhr)
6) EImXr ì`ŠVr H$aUr H$aVo. OmXyQ>moUm H$aVo, ^yV cmdVo. OZmdam§Mo XyY AmQ>dVo, AneHw$Zr Amho, g¡VmZ Amho Ago Omhra
H$aUo. (OmXyQ>moUm g§e`mnm`r ’$ma Ìmg hmoVmo. N>i hmoVmo. ~{hîH$ma hmoVmo. AZoH$Xm eodQ> gm‘y{hH$ hË`mH$m§S>mV hmoD$
eH$Vmo. hr Iyn J§^ra g‘ñ`m Amho.)
7) OmaU ‘maU, MoQy>H$ Ho$ë`mÀ`m ZmdmImcr ‘mahmU H$aUo. Z¾mdñWoV qYS> H$mT>Uo, amoOÀ`m ì`dhmam§da ~§Xr KmcUo.
8) ^yV {nemƒm§Zm AmdmhZ H$ê$Z K~amQ> {Z‘m©U H$aUo. ‘¥Ë`yMr ^rVr KmcUo, ^wVmÀ`m H$monm‘wio emar[aH$ BOm Pmcr
gm§JUo.
9) Hw$Ìm, gmn, qdMy Mmdë`mg EImÚm ì`ŠVrcm d¡ÚH$s` CnMma KoÊ`mnmgyZ amoIyZ qH$dm à{V~§Y H$ê$Z Ë`mEodOr ‘§ÌV§Ì,
J§So>Xmoao qH$dm `mgmaIo CnMma H$aUo.
(`mMm AW© d¡ÚH$s` CnMma KoVmZm ‘§ÌV§Ì CnMma Ho$co Va JwÝhm Zmhr. {dfmar gmn Mmdcm Va A°ÝQ>rìhoZ‘ B§OoŠeZ,
ao{~O {Z‘m©U H$ê$ eH$Umam Hw$Ìm Mmdcm Va A°ÝQ>r ao{~O B§OoŠeZ d H$moH$UmVrc ‘moR>m qdMy Mmdcm Va d¡ÚH$s¶ CnMma
‘mUgm§Mo àmU dmMdy eH$VmV. Vo àmU dmMmdoV, A§YlÜXm§nm`r ‘mUg§ ‘ê$ Z`oV åhUyZ ho H$c‘)
10) ~moQ>mZo eñÌ{H«$`m H$aÊ`mMm Xmdm H$aUo. J^©dVr pñÌ`m§À`m J^m©Mo qcJ ~XcÊ`mMm Xmdm H$aUo.
11) (H$) ñdV:V {deof eŠVr Agë`mMo gm§JyZ, AWdm Joë`m OÝ‘mV nËZr, ào`gr, {à`H$a hmoVm Ag§ gm§JyZ c¢{JH$ g§~§Y
R>odUo.
(I) ‘yc Z hmoUmè`m pñÌ`m§Zm Acm¡{H$H$ eŠVr ìXmam ‘yc hmoÊ`mMo AmídmgZ XoD$Z {VÀ`mer c¢{JH$ g§~§Y R>odUo.
12) EImÚm ‘{V‘§X ì`ŠVr‘Ü`o (‘|Q>cr [aQ>mS}>S>) Acm¡{H$H$ eŠVr Agë`mMo ^mgdyZ Ë`m ì`ŠVrMm dmna Y§Xm d
ì`dgm`mgmR>r H$aUo.
AmVm AZwgyMrVrc øm 12 Jmoï>t{df`r H¥$Vr H$aUo JwÝhm R>aUma Amho. `m ~mhoarc EH$mhr Jmoï>rMm, ê$T>r, na§naoMm `m‘Ü`o
A§V^m©d AgUma Zmhr. Á`m Jmoï>t‘wio gd©gm‘mÝ` ‘mUgm§Mm Ord OmD$ eH$Vmo, {Odmcm YmoH$m {Z‘m©U hmoD$ eH$Vmo. cw~mS>UyH$,
’$gdUyH$ hmoD$ eH$Vo. AemM {R>H$mUr hm H$m`Xm hñVjon H$aUma Amho.
Aem H$m`Úmcm H$moUVmhr gw~wÜX ‘mUyg {damoY H$arc H$m` ? ‘mUgm§Zm ’$gy Xo , ‘ê$ Xo åhUoc H$m` ?
nmocrg XjVm A{YH$mar
`m {dYo`H$mÀ`m 5 ì`m H$c‘mZwgma nmocrg {ZarjH$ JQ> "~' `m XOm©À`m A{YH$mè`m§Mr XjVm A{YH$mar åhUyZ {Z`wŠVr
Ho$cr OmB©c. ‘hmamï´> emgZ `m A{YH$mè`m§Zm ñnoec Q´>oqZJ XoB©c. H$moUË`mhr nmocrg ñQ>oeZ ‘Ü`o `m A{Y{Z`‘mVrc
H$c‘mZwgma JwÝhm XmIc Pmcm Var Vmo XmIc H$aUo, Vnmg H$aUo, H$moQ>m©V gmXa H$aUo, B. H$m‘o gm‘mÝ` nmocrg Z H$aVm ho
XjVm A{YH$mar H$aVrc. `m {deof VaVwXt‘wio à^mdrnUo `m H$m`ÚmMr A§‘c~OmdUr hmoD$ eHo$c.
nmo{cgm§Zm `m‘wi§ ^«ï>mMmamM§ Zd§ Hw$aU {‘ioc Agm Amjon H$mhr cmoH$ KoVmV. nmo{cgm§‘Ü`ohr Mm§Jcr Am{U dmB©Q> XmoÝhr
àH$maMr ‘mUg§ AgVmV. eodQ>r H$m`ÚmMr am~dUyH$ nmocrgM H$aVmV ‘J Vo ^«ï>mMma H$aVrc `m ^rVrZ§ gmao H$m`XoM aX²X
H$am`Mo H$m? AmO ApñVËdmV Agcoë`m H$m`ÚmMmhr Cn`moJ ^«ï>mMmamgmR>r hmoD$ eH$Vmo. åhUyZ AmnU Vo aX²X Ho$c§V H$m? H$s
CËV‘ XjVm A{YH$mar Zo‘co OmVrc, Vo CËV‘ H$m‘ H$aVrc, ho nmhÊ`mM§ H$m‘ AmnU gmao OmJê$H$ ZmJ[aH$, nÌH$ma H$ê$ Ag§
R>adU§ OmñV g‘mO{hVmM§ AgUma Amho.
AmO ‘hmamï´>^amV H$m`©aV AgUmao nwamoJm‘r H$m`©H$V}, gm‘m{OH$Ñï²>`m g§doXZerc Agcoco nÌH$ma Am{U H$V©ì`{Zð>
nmocrg A{YH$mar Ago AmnU gmao hm H$m`Xm am~dyZ hOmamo Zìho H$moQ>çdYr ZmJ[aH$m§Mr cw~mS>UyH$ Wm§~dy, hOmamo cmIm|Mm Ord
dmMdy Ag§ R>adU§ OmñV g‘mO{hVmM§ R>aUma Zmhr H$m ?
hm H$m`Xm Xoe^a cmJy hmoB©c?
‘hmamï´>mV ‘w§~B© Amho. Q>r. ìhr., qàQ> {‘S>r`m gJù`m§ZmM ‘w§~B©VyZ gJù`mV OmñV {‘iH$V {‘iVo. ^maVr` ^mfoVrcM
Zìho Va naXoer ^mfoVrc Q>r.ìhr. gwÜXm ‘w§~B©V àgm[aV hmoV AgVmo. AZwgy{MV dU©Z Ho$coë`m H¥$Ë`m§Mm àMma àgma H$aU§ gwÜXm
g‘mZ JwÝhm Amho. H$‘rV H$‘r {ejm 6 ‘{hÝ`m§Mr Amho.
Ë`m‘wi§ ‘hmamï´>mV ho {dYo`H$ cmJy Pmë`mda Xoe^amVë`m à{gÜXr ‘mÜ`‘m§Zm `m H$m`ÚmMm Aä`mg H$ê$Z Amnc§
àgmaU ‘w§~B©V H$amd§ cmJUma Amho. H$iV ZH$iV `m H$m`ÚmMm à^md Xoemda nS>Uma Amho.
dmaH$è`m§À`m {damoYmMo H$m` ?
dmaH$ar g§àXm`mZ§ Joë`m 700 dfm©V AË`§V ‘mobmM§ à~moYZ Ho$c§ Amho. OmVrnmVrVrc ^oX H$‘r H$aÊ`mM§, dU©ì`dñWm
ZmH$maÊ`mM§ H$m‘ à^mdrnUo Ho$c§ Amho. åhUyZM ‘hmamï´> nwamoJm‘r ~Zy eH$cm Amho. g§ñH¥$V dmMÊ`mMm A{YH$ma Ho$di
~«måhUm§Zm hmoVm. Ë`m H$mimV 700 dfm©nydu doXm§M§ kmZ kmZoídarÀ`m ê$nmZ§ àmH¥$V ^mfoV AmUyZ gm‘mÝ` ‘mUgmcm
kmZoídarÀ`m Amodr (åhUOoM doX) åhUÊ`mMm A{YH$ma XoUmao g§V kmZoída ho H«$m§{VH$maH$M hmoVo Zm?
`oWo Hy$i OmVr dU© & AmKdoMr Jm AH$maU &
Am{U
`moJ `mJ {dYr, `oUo Zìho {gÜXr, dm`mMr CnmYr & X§^ Y‘© &
Ag§ gm§JyZ {gÜXr åhUOo, M‘ËH$mamMo gm‘Ï`© Hw$UmcmM àmá hmoV Zmhr. Ag§ R>UH$mdyZ gm§JUmao g§V kmZoída.
‘§ÌMr d¡ar ‘ao & Va H$m ~m§Ymdr H$Q>çmao &
Ag§ gm§JUmè`m g§V kmZoídam§Zr Ë`m H$mimV Ho$dT>§ ‘moR>§ g‘mO à~moYZmM§ H$m‘ Ho$c§ Amho.
g§ñH¥$V dmUr Xodo Ho$cr & ‘J àmH¥$V H$m` MmoamnmgmoZr Pmcr &
Ag§ åhUUmao, ~«måhU KamV OÝ‘coco g§V EH$ZmW g‘mO gwYmaH$ ZìhVo H$m ?
Zdgo H$Ý`m nwÌ hmoVr & Va H$m H$aUo cmJo nVr &
Am{U
‘hmamgr {edo& H$mono Vmo ~«måhU Zìho &
V`m àm`píMÎm H$mhr & Xoh Ë`mJ H$[aVm Zmhr &
Am{U
H${c`wJr KamoKar & g§V Pmco ’$ma &
{dV^ar nmoQ>mgmR>r & qhS>Vr XmamoXma &
VwH$m åhUo c§S> Ë`mMo hmUmoZr ’$moS>m Vm|S> &
(c§S> åhUOo ~X‘me) Ag§ åhUUmao g§V VwH$mam‘ A§YlÜXm {Z‘y©cH$ ZìhVo H$m`? Aem g§V kmZoída, g§V VwH$mam‘m§Mr
na§nam AgUmao Iao dmaH$ar `m {dYo`H$mcm {damoY H$ê$ eH$Uma Zmhr. ‘J {damoY H$aUmao H$moU AmhoV? Ho$di `m
{dYo`H$m{df`r J¡ag‘O {Z‘m©U Ho$ë`m‘wi§, Jmo~oëg àUrV àMma àgma Pmë`m‘wi§, AZoH$ àm‘m{UH$ Iè`m dmaH$è`m§Zm `m
{dYo`H$mMr H$miOr dmQ>Vo.
`m‘wi§ dmarda, nyOoda ~§Xr `oB©c. `mMr ^rVr dmQ>Vo. nU Ag§ `m {dYo`H$mV Hw$R>oM Zmhr. H$mhrM Zmhr. ho Ë`m§Zm H$ic§
H$s Ë`m§Mm {damoY ‘mdioc, ‘mdiVmo Agm AZw^d Amho.
nU Á`m§Zm ‘Zwñ‘¥Vr, dUm©{YpîR>V g‘mO nwÝhm {Z‘m©U H$am`Mm Amho. Ago H$mhr gZmVZr dmaH$è`m§V Kwgco AmhoV. Vo
dmaH$è`m§M§ à{V{Z{YËd H$aVmhoV. Agm Am^mg {Z‘m©U H$aVmhoV. g§Vm§Zr gm§{JVcocm ‘mZdVmdmXr Y‘© ‘mZUmè`m Iè`m
dmaH$è`m§Zr Aem Kwgcoë`m§Zm ~mhoa H$mTy>Z Ë`m§M§ Ia§ ñdê$n g‘mOmg‘moa CKS§> nmS>c§ nm{hOo.
Iè¶m AWm©Z§ dmaH$ar g§àXm¶mZ§ g‘mO à~moYZmM§ H$m‘ Ho$c§ Agë¶m‘wi§ ¶m H$m¶ÚmÀ¶m nmR>rer Vo ^³H$‘nUo C^o
amhVrc. cmoH$m§M§ emofU dmMdVrc, ˶m§Mo Ord dmMdʶmM§ gËH$m¶© H$aVrc, Aer gmè¶m ‘hmamï´>mcm ImÌr Amho.
- àm. í`m‘ ‘mZd
OmXyQ>moUm {damoYr {~cmMm ‘gwXm !
‘§{Ì‘§S>imZo àñVm{dV Ho$coë`m gwYmaUm§gh
gZ 2013 Mo {dYmZg^m {dYo`H$
AkmZmda nmogë`m OmUmè`m A{Zï> ê$T>r Am{U àWm§nmgyZ g‘mOmVrc gd©gm‘mÝ` cmoH$m§Mo g§ajU H$aÊ`mÀ`m Ñï>rZo
Am{U g‘mOmVrc gd©gm‘mÝ` cmoH$m§Mo emar[aH$ d Am{W©H$ ZwH$gmZ H$ê$Z Ë`m§Mo emofU H$aÊ`mÀ`m d Ë`mÛmao g‘mOmMr KS>rM
{dñH$Qy>Z Q>mH$Ê`mÀ`m Ñï> hoVyZo ^m|Xy cmoH$m§Zr gd©gm‘mÝ`: OmXyQ>moUm åhUyZ AmoiIë`m OmUmè`m VWmH${WV A‘mZdr qH$dm
Acm¡{H$H$ eŠVrÀ`m qH$dm AX²^wV eŠVrÀ`m qH$dm ^yV{nemÀ` `m§À`m ZmdmZo {Z‘m©U Pmcoë`m Za~ir Am{U BVa A‘mZwf,
A{Zï>, Xþï> d AKmoar àWm§Mm ‘wH$m~cm H$ê$Z Ë`m§Mo g‘yi CƒmQ>Z H$aÊ`mÀ`m Ñï>rZo, g‘mOm‘Ü`o OZOmJ¥Vr d OmUrd {Z‘m©U
H$aÊ`mH$[aVm VgoM {ZH$mon d gwa{jV dmVmdaU {Z‘m©U H$aÊ`mH$[aVm Am{U Ë`m§À`mer g§~§{YV qH$dm VXmZwf§{JH$ ~m~tgmR>r
VaVyX H$aÊ`mH$[aVm {dYo`H$.
Á`mAWu Za~ir Am{U BVa A‘mZwf,A{Zï>, Xþï> d AKmoar àWm Am{U ^m|Xy cmoH$m§H$Sy>Z Ho$co OmUmao OmXyQ>moÊ`mMo d
^yV{nemÀ`mMo à`moJ `m‘wio g‘mOmVrc gd©gm‘mÝ` cmoH$m§Mo emar[aH$ d Am{W©H$ ZwH$gmZ Am{U emofU hmoÊ`mÀ`m KQ>Zm
gmVË`mZo CKS>H$sg `oV AgyZ Ë`m§Mo à‘mU AË`§V ^`mdh Amho.
Am{U Á`mAWu, Aem ZwH$gmZH$maH$, àWm, MmcrarVr d ê$T>r, OmXyQ>moUm BVa A‘mZwf, A{Zï>, Xþï> d AKmoar àWm d
Ë`m§Mo A{Zï> n[aUm‘ Am{U Ë`m§Mm àgma `m§Zm n[aUm‘H$maH$ arVrZo à{V~§Y KmcÊ`mgmR>r d Ë`m§Mo g‘yi CƒmQ>Z H$aÊ`mgmR>r
Am{U OmXyQ>moUm H$aUmè`m ì`ŠVr, ^m|Xy cmoH$m§Mm Amnë`mH$So> AX²^wV qH$dm M‘ËH$mar Cnm` qH$dm eŠVr Agë`mMm ImoQ>m Xmdm
Am{U Ë`m§Mr g‘mO{dKmVH$ d ZwH$gmZH$maH$ H¥$Ë`o `m‘wio g‘mOmMr KS>rM {dñH$Q>Ê`mMm Am{U A{YH¥$V d emñÌr` d¡ÚH$s`
Cnm` d CnMma `m§darc gd©gm‘mÝ` cmoH$m§À`m {dídmgmcm VS>m OmÊ`mMm YmoH$m {Z‘m©U Pmcm Amho Am{U ^m|Xy cmoH$ d
OmXyQ>moUm H$aUmè`m ì`ŠVrMm Aml` KoV AmhoV, Aem n[apñWVrV Aem OmXyQ>moUm H$aUmè`m ì`ŠVr, ^m|Xy cmoH$ `m§À`m Hw${Q>c
H$mañWm§ZmZm ~ir nS>Ê`mnmgyZ gd©gm‘mÝ` cmoH$m§Zm dmM{dÊ`mgmR>r C{MV d H$R>moa gm‘m{OH$ d H$m`Xo{df`H$ Cnm``moOZm
H$aUo emgZmcm AË`mdí`H$ Pmco Amho; Ë`mAWu ^maVr` JUamÁ`mÀ`m Mm¡gï>mì`m dfu `mÛmao nwT>rc A{Y{Z`‘ H$aÊ`m§V `oV
Amho.
1) (1) `m A{Y{Z`‘mg, ‘hmamï´> Za~ir Am{U BVa A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm ì`már d àma§^ d OmXyQ>moUm `m§Zm
à{V~§Y KmcÊ`m~m~V d Ë`m§Mo g‘yi CƒmQ>Z H$aÊ`m~m~V A{Y{Z`‘, 2013 Ago åhUmdo.
(2) Vmo g§nyU© ‘hmamï´> amÁ`mg cmJy Agoc.
(3) Vmo, amÁ` emgZ, amOnÌmVrc A{YgyMZoÛmao {Z`V H$arc Aem {XZm§H$mg A‘cmV `oB©c.
2) (1) `m A{Y{Z`‘mV, g§X^m©Zwgma Xwgam AW© Ano{jV Zgoc Va -
(H$) ""g§{hVm'' `mMm AW©, ’$m¡OXmar à{H«$`m g§{hVm, 1973 Agm Amho.
(I) ""Za~ir Am{U BVa A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm d OmXyQ>moUm'' `mMm AW© EImÚm ì`ŠVrZo `m A{Y{Z`‘mcm
OmoS>coë`m AZwgyMr‘Ü`o Z‘yX Ho$coë`m qH$dm dU©Z Ho$coë`m H¥$Vtn¡H$s H$moUVrhr H¥$Vr ñdV: H$aUo qH$dm BVa
H$moUË`mhr ì`ŠVrH$Sy>Z H$adyZ KoUo qH$dm Ë`m H¥$Vr H$aÊ`mg BVa H$moUË`mhr ì`ŠVrcm àd¥ËV H$aUo, Agm Amho.
(hr ì`m»`m AË`§V ‘hÎdmMr Amho. AZwgyMrVrc 12 H¥$Vr åhUOoM "Za~ir, BVa A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm d
OmXyQ>moUm'. `m ~mhoaMr EH$hr H¥$Vr dm Jmoï> `m {~cmV A§V^y©V hmoUma Zmhr.)
(J) ""{d{hV'' `mMm AW©, `m A{Y{Z`‘mImcr Ho$coë`m {Z`‘m§Ûmao {d{hV, Agm Amho.
(K) ""àMma H$aUo'' `mMm AW©, Za~ir Am{U BVa A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm d OmXyQ>moUm `m§À`mer g§~§{YV qH$dm
Ë`m{df`r Om{hamV, gm{hË`, coI qH$dm nwñVH$ `m§Mo {dVaU H$aUo qH$dm Vo à{gÜX H$aUo, Agm Amho Am{U
Ë`m‘Ü`o, Za~ir Am{U BVa A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm d OmXyQ>moUm `m§À`m g§~§YmVrc H$moUVohr àË`j qH$dm
AàË`j ñdê$nmVrc gmhmæ`, AnàoaUm, gh^mJ qH$dm ghH$m`© XoUo `m§Mm g‘mdoe hmoVmo.
(S>) ""{Z`‘'' `mMm AW©, `m A{Y{Z`‘mÝd`o Ho$coco {Z`‘, Agm Amho.
(2) `mV dmnacoë`m na§Vw ì`m»`m Z Ho$coë`m eãXm§Zm d eãXà`moJm§Zm, Am¡f{YÐì`o d OmXyQ>moÊ`mMo CnMma (Amjonmh©
Om{hamVr) A{Y{Z`‘, 1954 d g§{hVo‘Ü`o Oo Oo AW© Zo‘yZ XoÊ`mV Amco AmhoV, Vo Vo AW© AgVrc.
3) (1) H$moUVrhr ì`ŠVr EH$Va ñdV: qH$dm BVa H$moUË`mhr ì`ŠVr‘m’©$V `m A{Y{Z`‘mg OmoS>coë`m AZwgyMr‘Ü`o Z‘yX
qH$dm dU©Z Ho$coë`m, Za~ir Am{U BVa A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm d OmXyQ>moUm H$aUma Zmhr qH$dm Ë`m§Mo àMmcZ
qH$dm àMma qH$dm AmMaU H$aUma Zmhr qH$dm àMmcZ, àMma qH$dm AmMaU H$amd`mg cmdUma Zmhr.
(2) hm A{Y{Z`‘ A‘cmV Amë`mÀ`m {XZm§H$mnmgyZ H$moUË`mhr ì`ŠVrZo ñdV: qH$dm BVa H$moUË`mhr ì`ŠVr‘m’©$V
Za~ir Am{U BVa A‘mZwf d AKmoar àWm d OmXyQ>moUm Aem ñdê$nmMr H$moUVrhr H¥$Vr Ho$cr Agoc Am{U `m
A{Y{Z`‘m§À`m VaVwXtMo C„§KZ H$ê$Z, Za~ir Am{U BVa A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm d OmXyQ>moUm `m§Mr
Om{hamV, AmMaU, àMma qH$dm AmMaU H$aUma Zmhr qH$dm àMmcZ, Ho$co Va Vmo `m A{Y{Z`‘mÀ`m VaVwXtImcr
AnamY R>aoc Am{U Aem AnamYmgmR>r Xmofr Agcocr ì`ŠVr, Xmof {gÜX Pmë`mZ§Va ghm ‘{hÝ`m§hÿZ H$‘r Zgoc
na§Vw gmV dfm©n`ªV Agy eHo$c BVŠ`m ‘wXVrÀ`m H$mamdmgmMr Am{U nmM hOma én`m§nojm H$‘r Zgoc, na§Vw nÝZmg
hOma én`m§n`ªV Agy eHo$c EdT>çm Ðì`X§S>mÀ`m {ejog nmÌ Agoc.
(3) Or H$moUVrhr ì`ŠVr, nmoQ>-H$c‘ (2) AÝd`o {ejmnmÌ Agcoë`m H$moUË`mhr H¥$Vrg qH$dm AnamYmg AnàoaUm
XoB©c qH$dm H$moUVrhr H¥$Vr qH$dm AnamY H$aÊ`mMm à`ËZ H$arc, {VZo Vmo AnamY Ho$cm Agë`mMo ‘mZÊ`mV `oB©c
Am{U Xmof {gÜX Pmë`mZ§Va, {Vcm nmoQ>-H$c‘ (2) ‘Ü`o Aem AnamYmgmR>r Or {ejm Agoc VrM {ejm H$aÊ`mV
`oB©c.
(4) nmoQ>-H$c‘ (2) Imcrc {ejmnmÌ AnamY ho XIcnmÌ d AOm‘rZnmÌ AgVrc.
4) H$c‘ 3 AÝd`o {ejmnmÌ Agcoë`m H$moUË`mhr AnamYmMr Ý`m` Mm¡H$er, ‘hmZJa X§S>m{YH$mar qH$dm àW‘ dJ©
X§S>m{YH$mar `m§À`m Ý`m`mc`mnojm H${Zð> XOm©À`m Ý`m`mc`mV Mmc{dÊ`mV `oUma Zmhr.
(Q´ñQ> Am{U H§$nZrg§~§Yr ho H$c‘ hmoVo ho H$mTy>Z Q>mH$Ê`mMo ‘§{Ì‘§S>imZo àñVm{dV Ho$co Amho.)
5) (1) amÁ` emgZmg, amOnÌmVrc A{YgyMZoÛmao Am{U Ë`m A{YgyMZoV {d{Z{X©ï> H$aÊ`mV `oVrc Aem AQ>r d eVvZm
AYrZ amhÿZ, Ë`m A{YgyMZoV {d{Z{X©ï> H$aÊ`mV `oVrc Aem amÁ`mÀ`m H$moUË`mhr EH$ dm AZoH$ nmocrg R>mÊ`m§V,
XjVm A{YH$mar åhUyZ AmoiIco OmUmao EH$ qH$dm AZoH$ nmocrg A{YH$mar, {Z`wŠV H$aVm `oVrc. na§Vw Agm
nmocrg A{YH$mar hm nmocrg {ZarjH$, JQ> "~' `m§À`m XOm©nojm H$‘r XOm©Mm Zgoc.
(2) XjVm A{YH$mè`mMr H$V©ì`o nwT>rcà‘mUo AgVrc -
(EH$) Ë`mÀ`m A{YH$m[aVoÀ`m joÌm‘Ü`o `m A{Y{Z`‘mÀ`m Am{U Ë`mImcr Ho$coë`m {Z`‘m§À`m VaVwXtMo C„§KZ
qH$dm ^§J `m§Mm Vnmg H$aUo d Ë`mg à{V~§Y H$aUo, Am{U Ë`mÀ`m A{YH$m[aVoÀ`m joÌm‘Yrc OdiÀ`m nmocrg
R>mÊ`mH$So> Aem àH$aUm§Mr VH«$ma XmIc H$aUo Am{U (Aem H¥$Ë`mg) ~ir nS>coë`m Hw$Umhr ì`ŠVrZo AWdm {VÀ`m
dVrZo AÝ` H$moUË`mhr ì`ŠVrZo H$moUË`mhr nmocrg R>mÊ`mH$So> VH«$ma XmIc Ho$cr AgVm, Ë`mda `mo½`arË`m d doJmZo
H$m`©dmhr hmoB©c `mMr ImVaO‘m H$aUo d Amdí`H$ Vmo g„m, ‘mJ©Xe©Z Am{U ‘XV g§~§{YV nmocrg R>mÊ`mcm H$aUo
:
(XmoZ) `m A{Y{Z`‘mÀ`m VaVwXrMo C„§KZ H$aUmè`m ì`ŠVrMm IQ>cm n[aUm‘H$maH$nUo Mmc{dÊ`mgmR>r nwamdm Jmoim
H$aUo, Am{U Á`m joÌm‘Ü`o Ago C„§KZ Pmco Amho qH$dm Ho$co OmV Amho Ë`m joÌmVrc nmocrg R>mÊ`mV Ë`m~m~VMr
VH«$ma XmIc H$aUo.
(VrZ) `mg§~§YmV amÁ` emgZmH$Sy>Z, doimodoir, gd©gmYmaU qH$dm {deof AmXoemÛmao Ë`mcm Zo‘yZ XoÊ`mV `oVrc Aer
BVa H$V©ì`o nma nmS>Uo.
(3) nmoQ>-H$c‘ (1) AÝd`o {Z`wŠV H$aÊ`mV Amcobm XjVm A{YH$mar Amncr nXr` H$V©ì`o qH$dm H$m‘o nma nmS>V
AgVmZm Ë`mV AS>Wio AmUUmè`m H$moUË`mhr ì`ŠVrg, Xmof {gÜXr Pmë`mZ§Va, VrZ ‘{hÝ`m§n`ªV Agy eHo$c
EdT>çm ‘wXVrÀ`m H$mamdmgmMr qH$dm, nmM hOma én`m§n`ªV Agy eHo$c EdT>çm Ðì`X§S>mMr qH$dm XmoÝhr {ejm
hmoVrc.
(4) XjVm A{YH$mar, ^maVr` X§S> g§{hVoÀ`m H$c‘ 21 À`m AWm©A§VJ©V cmoH$godoV Agë`mMo ‘mZÊ`mV `oB©c.
6) (1) amÁ` emgZmZo, `m~m~V doimodoir {Xcoë`m gd©gmYmaU qH$dm {deof AmXoem§Zm AYrZ amhÿZ, XjVm A{YH$mè`mcm,
Ë`mÀ`m A{YH$m[aVoVrc joÌmÀ`m ñWm{ZH$ ‘`m©XoV, Ë`mÀ`m joÌmVrc nmocrg A{YH$mè`mÀ`m gmhmæ`mZo
(EH$) `m A{Y{Z`‘mImcrc AnamY Ho$cm Amho qH$dm H$aÊ`mV `oV Amho Ago Ë`mg gH$maU dmQ>V Agoc Va, Aem
H$moUË`mhr {R>H$mUr, gd© dmOdr doir, Ë`mg Amdí`H$ dmQ>oc Aem ghmæ`m§gh, H$moUVohr Agë`mg, àdoe H$aVm
`oB©c d PS>Vr KoVm `oB©c.
(XmoZ) `m A{Y{Z`‘mÀ`m VaVwXtMo C„§KZ H$ê$Z H$moUVrhr H¥$Vr qH$dm Jmoï> H$aÊ`mgmR>r Oo dmnaÊ`mV Amco hmoVo qH$dm
dmnaÊ`mV `oV Amho Ago Ë`mg gH$maU dmQ>V Agoc Va, Ago H$moUVohr gm{hË`, CnH$aU qH$dm Om{hamV Oá
H$aVm `oB©c.
(VrZ) I§S> (EH$) ‘Ü`o Z‘yX Ho$coë`m H$moUË`mhr OmJoV AmT>icoë`m H$moUË`mhr A{^coImMr, H$mJXnÌmMr qH$dm BVa
‘hÎdmÀ`m dñVyMr VnmgUr H$aVm `oB©c Am{U Oa Vr `m A{Y{Z`‘mImcr {ejmnmÌ Agcocm AnamY Ho$ë`mMm
nwamdm åhUyZ gmXa H$aVm `oB©c Ago Ë`mg gH$maU dmQ>V Agoc Va, Vr Oá H$aVm `oB©c.
(2) g§{hVoÀ`m VaVwXr, g§{hVoÀ`m H$c‘ 94 AÝd`o H$mT>coë`m A{YnÌmÀ`m àm{YH$mamImcr Ho$coë`m H$moUË`mhr PS>Vrg
d Oárg Oem cmJy hmoVmV, VemM Ë`m Ë`m A{Y{Z`‘mÝd`o Ho$coë`m H$moUË`mhr PS>Vrg qH$dm Oárg, eŠ` hmoB©c
VoWda, cmJy hmoVrc.
(3) Oa EImÚm ì`ŠVrZo, nmoQ>-H$c‘ (1) À`m I§S> (XmoZ) qH$dm VrZ AÝd`o H$mhrhr Oá Ho$co Agë`mg Vr ì`ŠVr,
eŠ` {VVŠ`m cdH$a, Ë`m~m~V X§S>m{YH$mè`mg H$idrc d Ë`mÀ`m A{^ajogmR>r X§S>m{YH$mè`mMo AmXoe KoB©c.
7) ‘w§~B© nmocrg A{Y{Z`‘ 1951 Mr H$c‘o 151 d 160 À`m VaVwXr, XjVm A{YH$mè`mZo `m A{Y{Z`‘mA§VJ©V
gX²^mdZmnyd©H$ Ho$coë`m H¥$VtZm, Agm A{YH$mar hm OUy H$mhr CŠV A{Y{Z`‘m§VJ©V nmocrg A{YH$mar Agë`mMo g‘OyZ
cmJy AgVrc.
8) `m A{Y{Z`‘mImcrc AnamYm§À`m AÝdofUmcm d Mm¡H$ercm g§{hVoÀ`m VaVwXr cmJy AgVrc.
9) `m A{Y{Z`‘mÀ`m VaVwXr, Ë`m Ë`m doir A‘cmV Agcoë`m AÝ` H$moUË`mhr H$m`Úmg nyaH$ AgVrc d Ë`m§Mo Ý`yZrH$aU
H$aUmè`m ZgVrc.
10) (1) H$moUVrhr ì`ŠVr, `m A{Y{Z`‘mÝd`o {ejmnmÌ Agcoë`m H$moUË`mhr AnamYm~X²Xc {gÜXmnamY R>acr Agoc
Ë`m~m~VrV, Aem AnamÜ`mcm {gÜXmnamY R>a{dUmao Ý`m`mc`, Agm AnamY OoWo KS>cm Agoc VoWrc ñWm{ZH$
d¥ËVnÌm§‘Ü`o Aem ì`ŠVrMo Zmd d {ZdmgmMo {R>H$mU Am{U Aem AnamÜ`mg `m A{Y{Z`‘mImcrc
AnamYm~X²Xc {gÜXmnamY R>a{dÊ`mV Amco Amho, hr dñVwpñWVr VgoM, Omo Vnerc à{gÜX H$aÊ`mMr nadmZJr
XoUo Ý`m`mc`mg `mo½` d C{MV dmQ>oc Agm AÝ` Vnerc, nmo{cgm§H$Sy>Z à{gÜX H$aÊ`mMr ì`dñWm H$aÊ`mg gj‘
Agoc.
(2) Aem AmXoem{dê$ÜX XmIc Ho$coco Anrc (H$moUVohr Agë`mg) A§{V‘V: {ZH$mcr H$mT>Ê`mV `oB©n`ªV, nmoQ> H$c‘
(1) AÝd`o Aer H$moUVrhr à{gÜXr H$aÊ`mV `oUma Zmhr.
(1) amÁ` emgZmg, amOnÌmVrc A{YgyMZoÛmao, Am{U nyd© à{gÜXrÀ`m eVug AYrZ amhÿZ `m A{Y{Z`‘mMr à`moOZo
nma nmS>Ê`mgmR>r, {Z`‘ H$aVm `oVrc.
(2) `m A{Y{Z`‘mImcr H$aÊ`mV Amcocm àË`oH$ {Z`‘, Vmo H$aÊ`mV Amë`mZ§Va eŠ` {VVŠ`m cdH$a, amÁ`
{dYmZ‘§S>imMo A{YdoeZ Mmcy AgVmZm, EH$mM A{YdoeZmV qH$dm cmJmonmR>À`m XmoZ qH$dm Ë`mhÿZ A{YH$
A{YdoeZmV, {‘iyZ EHy$U Vrg {Xdgm§Mm hmoB©c BVŠ`m H$mcmdYrH$[aVm, amÁ`{dYmZ‘§S>imÀ`m àË`oH$
g^mJ¥hmnwT>o R>odÊ`mV `oB©c, Am{U Á`m A{YdoeZmV Vmo Aem [aVrZo R>odÊ`mV Amcm Agoc, Vo A{YdoeZ qH$dm
Ë`mÀ`m cJVZ§VaMo A{YdoeZ qH$dm A{YdoeZo g‘má hmoÊ`mnydu, Ë`m {Z`‘mV H$moUVmhr ’o$a~Xc H$aÊ`mg XmoÝhr
g^mJ¥ho gh‘V hmoVrc qH$dm Vmo {Z`‘ H$aÊ`mV `oD$ Z`o åhUyZ XmoÝhr g^mJ¥ho gh‘V hmoVrc Am{U Agm Ë`m§Mm
{ZU©`, amOnÌmV A{Ygy{MV H$aVrc Va, Agm {ZU©` amOnÌmV à{gÜX H$aÊ`mV Amë`mÀ`m {XZm§H$mnmgyZ, Vmo
{Z`‘ Aem ’o$a~Xc Ho$coë`m ñdê$nmVM A‘cmV `oB©c qH$dm `WmpñWVr, A§‘cmV `oUma Zmhr; VWm{n Agm
H$moUVmhr ’o$a~Xc qH$dm {dcmonZ `m‘wio Ë`m {Z`‘mÝd`o nydu H$aÊ`mV Amcoë`m qH$dm H$aÊ`mMo d{O©coë`m
H$moUË`mhr Jmoï>rÀ`m {d{YJ«møVog ~mY `oUma Zmhr.
AZygyMr
(H$c‘ 2 (1) (I) nhm)
1) ^yV CVa{dÊ`mÀ`m ~hmÊ`mZo EImÚm ì`ŠVrcm, XmoamZo qH$dm gmIirZo ~m§YyZ R>odyZ {Vcm ‘mahmU H$aUo, H$mR>rZo qH$dm
Mm~H$mZo ‘maUo, {Vcm nmXÌmUo {^Odcoco nmUr ß`m`cm cmdUo, {‘aMrMr Ywar XoUo, Ë`m ì`ŠVrcm N>Vmcm Q>m§JUo, Ë`mcm
XmoamZo qH$dm Ho$gm§Zr ~m§YUo qH$dm Ë`m ì`ŠVrMo Ho$g CnQ>Uo, ì`ŠVrÀ`m earamda qH$dm Ad`dm§da Vmncoë`m dñVyMo MQ>Ho$
XoD$Z BOm nmohM{dUo, ì`ŠVrcm CKS>çmda c¢{JH$ H¥$Ë` H$aÊ`mMr O~aXñVr H$aUo, ì`ŠVrda A‘mZwf H¥$Ë` H$aUo,
ì`ŠVrÀ`m Vm|S>mV O~aXñVrZo ‘yÌ qH$dm {dð>m KmcUo qH$dm `mgma»`m H$moUË`mhr H¥$Vr H$aUo.
2) EImÚm ì`ŠVrZo VWmH${WV M‘ËH$mam§Mm à`moJ àX{e©V H$ê$Z, Ë`mÛmao Am{W©H$ àmár H$aUo Am{U Aem VWmH${WV
M‘ËH$mam§Mm àMma d àgma H$ê$Z cmoH$m§Zm ’$gdUo, R>H$dUo Am{U Ë`m§À`mda XheV ~g{dUo.
3) Acm¡{H$H$ eŠVrMr H¥$nm {‘i{dÊ`mÀ`m hoVyZo, Á`m‘wio {Odmcm YmoH$m {Z‘m©U hmoVmo qH$dm earamcm OrdKoÊ`m OI‘m
hmoVmV Aem A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm§Mm Adc§~ H$aUo Am{U Aem àWm§Mm Adc§~ H$aÊ`mg àd¥ËV H$aUo, CËVoOZ
XoUo qH$dm gŠVr H$aUo.
4) ‘m¡ë`dmZ dñVy, Jwá YZ Am{U OcñÌmoV `m§Mm emoY KoÊ`mÀ`m ~hmÊ`mZo dm VËg‘ H$maUmZo H$aUr, ^mZm‘Vr `m ZmdmZo
H$moUVohr A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar H¥$Ë` Am{U OmXyQ>moUm H$aUo Am{U OmaU‘maU `m§À`m ZmdmZo d AÝ` H$maUmZo Za~ir
XoUo, qH$dm XoÊ`mMm à`ËZ H$aUo qH$dm Aer A‘mZwf H¥$Ë`o H$aÊ`mMm g„m XoUo, Ë`mH$[aVm àd¥ËV H$aUo,AWdm àmoËgmhZ
XoUo.
5) Amnë`m A§JmV AVt{Ð` eŠVr Agë`mMo ^mgdyZ AWdm EImÚm ì`ŠVrV AVt{Ð` eŠVr g§Mmacr Agë`mMm Am^mg
{Z‘m©U H$ê$Z BVam§À`m ‘ZmV ^rVr {Z‘m©U H$aUo qH$dm Ë`m ì`ŠVrMo gm§JUo Z EoH$ë`mg dmB©Q> n[aUm‘ hmoVrc Aer
BVam§Zm Y‘H$s XoUo, ’$gdUo d R>H$dUo.
6) EImXr {d{eï> ì`ŠVr H$aUr H$aVo, OmXyQ>moUm H$aVo qH$dm ^yV cmdVo qH$dm ‘§ÌV§ÌmZo OZmdam§Mo XyY AmQ>dVo Ago gm§JyZ
Ë`m ì`ŠVr~m~V Vgm g§e` {Z‘m©U H$aUo, qH$dm Ë`mMà‘mUo EImXr ì`ŠVr AneHw$Zr Amho qH$dm amoJamB© ngaÊ`mg
H$maUr^yV R>aUmar Amho Ago ^mgdUo, Aem ì`ŠVrMo OJUo ‘wpíŠb H$aUo, ÌmgXm`H$ H$aUo dm H$R>rU H$aUo, EImXr
ì`ŠVr g¡VmZ Agë`mMo qH$dm Vr g¡VmZmMm AdVma Agë`mMo Omhra H$aUo.
7) OmaU‘maU, H$aUr qH$dm MoQy>H$ Ho$ë`mÀ`m ZmdmImcr EImÚm ì`ŠVrcm ‘mahmU H$aUo {VMr Z¾mdñWoV qYS> H$mT>Uo,
qH$dm {VÀ`m amoOÀ`m ì`dhmam§da ~§Xr KmcUo.
8) ‘§ÌmÀ`m ghmæ`mZo ^yV {nemƒm§Zm AmdmhZ H$ê$Z, qH$dm ^yV {nemƒm§Zm AmdmhZ H$arZ Aer Y‘H$s XoD$Z gd©gm‘mÝ`
OZVoÀ`m ‘ZmV K~amQ> {Z‘m©U H$aUo. EImÚm ì`ŠVrcm emar[aH$ BOm hmoÊ`mg ^wVmMm qH$dm X¡dr eŠVrMm H$mon
Agë`mMm g‘O H$ê$Z XoUo, Am{U {Vcm d¡ÚH$s` CnMma KoÊ`mnmgyZ amoIyZ, Ë`mEodOr {Vcm A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar
H¥$Ë` dm Cnm` H$aÊ`mg àd¥ËV H$aUo, AWdm ‘§ÌV§Ì (MoQy>H$), OmXyQ>moUm AWdm A‘mZwf H¥$Ë`o H$ê$Z qH$dm Vgm Am^mg
{Z‘m©U H$ê$Z EImÚm ì`ŠVrcm ‘¥Ë`yMr ^rVr KmcUo, emar[aH$ doXZm H$aÊ`mMr qH$dm {VMo Am{W©H$ ZwH$gmZ H$aÊ`mMr
Y‘H$s XoUo.
9) Hw$Ìm, gmn qH$dm qdMy Mmdë`mg EImÚm ì`ŠVrcm d¡ÚH$s` CnMma KoÊ`mnmgyZ amoIyZ qH$dm à{V~§Y H$ê$Z, Ë`mEodOr
‘§ÌV§Ì, J§So>Xmoao qH$dm `mgmaIo CnMma H$aUo.
10) ~moQ>mZo eñÌ{H«$`m H$ê$Z XmIdVmo Agm Xmdm H$aUo qH$dm J^©dVr ñÌrÀ`m J^m©Mo qcJ ~Xc H$ê$Z XmIdVmo Agm Xmdm
H$aUo.
11) (H$) ñdV:V {deof Acm¡{H$H$ eŠVr Agë`mMo AWdm Hw$UmMmVar AdVma Agë`mMo dm ñdV:M n{dÌ AmË‘m Agë`mMo
^mgdyZ qH$dm Ë`mÀ`m ZmXr cmJcoë`m 춳Vrg nyd©OÝ‘r Vy ‘mPr nËZr, nVr dm ào`gr, {à`H$a hmoVm Ago gm§JyZ, Aem
ì`ŠVrer c¢{JH$ g§~§Y R>odUo.
(I) ‘yc Z hmoUmè`m ñÌrcm Acm¡{H$H$ eŠVrÛmam ‘yc hmoÊ`mMo AmídmgZ XoD$Z {VÀ`mer c¢{JH$ g§~§Y R>odUo.
12) EImÚm J{V‘§X (Mentally Retarded) ì`ŠVr‘Ü`o Acm¡{H$H$ eŠVr Agë`mMo ^mgdyZ Ë`m ì`ŠVrMm dmna Y§Xm d
ì`dgm` `mgmR>r H$aUo.
g‘O - J¡ag‘O
"‘hmamï´ Za~ir Am{U BVa A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm d OmXyQ>moUm `m§Zm à{V~§Y KmcÊ`m~m~V Am{U Ë`m§Mo g‘yi
CƒmQ>Z H$aÊ`m~m~V A{Y{Z`‘' Agm `m {dYo`H$mMm ‘Wim Amho.
nU gmo`rgmR>r AmnU "OmXyQ>moUm {damoYr H$m`Xm' Agm `m {dYo`H$mMm CëboI H$ê$.
OoìhmnmgyZ 2005 gmcr ho {dYo`H$ {d{Y‘§S>imV ‘m§S>Ê`mMm à`ËZ H$aÊ`mV Amcm VoìhmnmgyZ AZoH$ àH$maMo Amjon
KoÊ`mV AmcoV. Joë`m 8 dfm©V {Z‘m©U Pmcoë`m dm {hVg§~§{Y¶m§Zr ‘wX²Xm‘ {Z‘m©U Ho$boë`m, ngadcoë`m J¡ag‘Omg§~§Yr AMyH$
dñVw{Zð> ‘m{hVr OZVon`ªV nmohMdU§ {ZVm§V JaOoM§ Amho. AmOda {d{Y‘§S>i n[agamV AWdm {damoY H$aUmè`mÀ¶m
nÌH$m§‘YyZ, ^mfUm§‘YyZ dm àm‘m{UH$ Ym{‘©H$ ‘mUgm§Zr CnpñWV Ho$coë`m ‘hÎdmÀ`m e§H$m§‘YyZ {Z‘m©U Pmcoë`m àíZm§Mr
AmnU {ZdS> Ho$cr Amho. ho gmao g‘O J¡ag‘O Xya H$aÊ`mMm hm EH$ dñVw{Zð> à`ËZ Amho.
àíZ 1 … cmImo ^m{dH$ Xadfu n§T>anyacm {dR>mo~mÀ`m Xe©Zmcm OmVmV. hOmamo ^ŠV dmaH$ar nm`r gwÜXm OmVmV. `m‘Ü`o
dmaH$è`m§Zm emar[aH$ Ìmg hmoVmo åhUyZ OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmZwgma Ë`m§Zm AQ>H$ hmoB©c H$m? {H$‘mZ ghm ‘{hZo
Ooc‘ܶo gaH$ma ˶m§Zm nmR>doc H$m?
CËVa : H$moUË`mhr XodmMr ^ŠVr, CnmgZm, àmW©Zm, nyOm H$aÊ`mMm A{YH$ma ^maVr` amÁ` KQ>ZoZoM {Xcm Amho. Ë`m
{damoYmV H$moUË`mM amÁ`gaH$macm H$m`Xm H$aÊ`mMm A{YH$ma Zmhr. dmaH$ar g§àXm`m~X²Xc ‘hmamï´>mV {ZVm§V
AmXa Amho. ‘hmamï´>mMo ‘w»`‘§Ìr {dR²>R>cmMr emgH$s` nyOm H$aVmV. Aemdoir gaH$ma Agm H$m`Xm H$gm H$aoc?
‘w§~B©Mo Am‘Xma ‘§JcàgmX cmoT>m (2005 gmcr) EH$ O¡Z Y{‘©¶m§M§ {eï>‘§S>i KoD$Z ‘§Ìmc¶mV Amco hmoV|. ¶m
{~cmg§~§Yr ‘hËdmMr ~¡R>H$ ‘§Ìmc¶mV gwê$ hmoVr. ho {~c Y‘©{damoYr Amho. Agm ˶m§Mmhr g‘O H$ê$Z XoʶmV
Amcm hmoVm. Am. cmoT>m d ˶m§À¶mgmo~VÀ¶m {eï>‘§S>imZo {~c ZrQ> g‘OyZ KoVco. ˶m§Mm J¡ag‘O Xÿa Pmcm. Voìhm Vo
‘w»¶‘§Ìr (˶modiMo) {dcmgamd Xoe‘wIm§Zm åhUmco, "Mm§Jë¶m Ym{‘©H$ éT>r, na§nam§Zm ho {~c cmJy hmoV Zmhr. Aer
ViQ>rn Q>mH$m. åhUOo Ym{‘©H$ cmoH$m§‘ܶo J¡ag‘O nga{dʶmMr H$moUmcm g§Yr {‘iUma Zmhr.'
˶m§À¶m BÀN>ocm ‘mZ XoD$Z hr ViQ>rn Q>mH$ʶmMo R>aco. ˶mdoiMo gm‘m{OH$ ݶm¶‘§Ìr M§ÐH$m§V h§S>moao Am{U
Am‘À¶m Q>r‘Zo ViQ>rn V¶ma Ho$cr. "Á¶m‘wio 춳VrM§ emar[aH$, ‘mZ{gH$, Am{W©H$ ZwH$gmZ hmoV Zmhr Aem
H$moU˶mhr Mm§Jë¶m Ym{‘©H$ éT>r, na§naocm ho {~c cmJy hmoV Zmhr.'
H$m¶Xm Im˶mZo ˶mM§ eãXm§H$Z H$m¶Xoera ^mfoV H$ê$Z Vo 13 d§ H$c‘ åhUyZ {~cmV g‘m{dï> Ho$c§.
(AmYrÀ¶m coImV 13 ì¶m H$c‘mM§ eãXm§H$Z {Xc§ Amho) Ia§ åhUOo ¶m {~cmÀ¶m AZwgwMrVrc 12 H¥$˶m§‘ܶo
g‘Om EImXr Mm§Jcr Ym{‘©H$ éT>r, na§nam, H¥$Vr ¶oV Agoc Am{U ˶mnmgyZ ˶m 춳VrM§ emar[aH$, ‘mZ{gH$,
Am{W©H$ ZwH$gmZ hmoV Zgoc Va ˶m H¥$Vrcmhr {ejoVyZ gwQ> {Xcr hmoVr. Ho$di e§H$m Xÿa H$aʶmgmR>r ho H$c‘ hmoV§.
16 {S>go. 2005 gmcr ZmJnyaÀ¶m {hdmir A{YdoeZmV {dYmZg^oV ho {~c nmarV Pmc§. ˶mZ§Va H$mhr
{hVg§~§{Y¶m§Zr ¶m 13 ì¶m H$c‘mMm {dn¶©ñV AW© H$mTy>Z AnàMma H$aʶmg gwédmV Ho$cr.
¶m {~cmM§ àmén R>a{dʶmV gwàr‘ H$moQ>m©Mo ‘mOr ݶm¶‘yVu nr. ~r. gmd§V ¶m§M§ ‘mocmM§ ghH$m¶© {‘imc§ hmoV§.
nU A{YdoeZmÀ¶m 5-7 {Xdg AmYr ho 13 d§ H$c‘ g‘m{dï> Pmë¶m‘wio ˶m§Mm gëcm KoVcm ZìhVm.
{edm¶ ˶mdoiogMo ^mOnMo VS>’$Xma Am‘Xma Xod|Ð ’$S>Udrg (Vo AmVm ^mOnMo amÁ¶ Aܶj AmhoV) ¶m§Zr ¶m
13 ì¶m H$c‘mg§~§Yr H$mhr ‘hËdmMo ‘wÔo cjmV AmUyZ {Xco hmoVo.
˶m‘wi§ 13 ì¶m H$c‘mg§~§Yr gëcm KoʶmgmR>r ݶm¶‘yVu nr. ~r. gmd§Vm§Zm ^oQ>cmo. ˶m§Zr ˶mMm Aä¶mg Ho$cm
Am{U ñnï> eãXmV gm§{JVco, "¶m 13 ì¶m H$c‘mMr Ver JaO ZìhVr. nU AmVm Vo Amho Var H$mhr {~KS>V Zmhr.
H$m¶ÚmMm CcQ>m AW© H$mT>Vm ¶oV ZgVmo. 13 ì¶m H$c‘mMm AW© Hw$Urhr "Á¶m Ym{‘©H$ H¥$˶o d {dYr‘wio emar[aH$,
‘mZ{gH$, Am{W©H$ ZwH$gmZ (춳VrM§) hmoV§ ˶m ˶m H¥$˶m§Zm, {dYtZm ho {~c cmJy hmoB©c' Agm AW© H$mTy> eH$V
Zmhr, Vgm Vmo H$mT>Vm ¶oV Zmhr. ¶m {~cmg§~§YrMo gmao IQ>co CÀM ݶm¶mc¶ d gdm}ÀM ݶm¶mc¶mV MmcUma. {VWco
H$moUVohr ݶm¶‘yVu ¶mMm Agm {dnarV AW© H$mT>U§ e³¶ Zmhr. Vwåhr (gaH$ma) {Z…e§H$ amhm, qMVm H$ê$ ZH$m. ݶm.
gmd§Vm§M§ ho åhUU§ gm‘m{OH$ ݶm¶‘§Ìr Am{U g§~§{YVmn¶ªV nmohMdc§. Amåhr gmao [ac°³g Pmcmo.
ho {~c {dYmZn[afXoV MM}cm Amc§. Am. {XdmH$a amdVo {~cmda ~mocy cmJco. ¶m 13 ì¶m H$c‘mMm AmYma
KoD$Z åhUmco, ""CÚm Amåhr g˶Zmam¶U KmVcm Va ho gaH$ma åhUoc, Vw‘M§ Am{W©H$ ZwH$gmZ Pmc§ åhUyZ Amåhmcm
6 ‘{hZo Vwé§JmV nmR>dVrc. Amåhr n§T>arÀ¶m dmarcm nm¶r Jocmo Va åhUVrc, Vw‘M§ emar[aH$ ZwH$gmZ Pmc§, XmoZ
Vmg Kar nyOm Ho$cr Va åhUVrc, Vw‘M§ ‘mZ{gH$ ZwH$gmZ Pmc§ Am{U 6 ‘{hZo Vwé§JmV YmS>Vrc .... dJ¡ao''.
Am. {XdmH$a amdVo ~mocV AgVm§Zm Am. JwéZmW Hw$iH$Uu dma§dma ‘ܶo C^o amhÿZ {dMmaV hmoVo, ""Ahmo Ag§ ¶m
{~cmV Hw$R>o Amho? Hw$R>o {c{hc§ Amho?''
nU Am. amdVo ~mocVM am{hco. gmè¶m à{gÜXr ‘mܶ‘mVyZ ho N>mnyZ Amc§. ˶m‘wi§ ‘hmamï´>^a hm J¡ag‘O
{Z‘m©U Pmcm. gZmVZ g§ñWm, qhXÿ OZOmJ¥Vr g{‘Vr gma»¶m g§KQ>Zm Am{U ¶m {~cm‘wio Á¶m§À¶m ’$gdUwH$sÀ¶m
ì¶dgm¶mda JXm KoUma Amho. Aem {hVg§~§{Y¶m§Zr, ~m~m§Zr nÜXVeranUo ImoQ>m ZmQ>m àMma H$ê$Z gm‘mݶ Ym{‘©H$
‘mUgm§‘ܶo, dmaH$è¶m§‘ܶo ho J¡ag‘OmM§ dmVmdaU {Z‘m©U Ho$c§ Amho.
13 ì¶m H$c‘mMm AmYrhr Vgm AW© hmoV ZìhVm, hmoV Zmhr. ho Am. amdV|Zmhr ZrQ> ‘mhrV Amho. nU Ho$di ho
{~c ‘§Oya hmoD$ Z¶o åhUyZ hm J¡ag‘O {Z‘m©U hmoʶm‘ܶo Vo gh^mJr Pmco AgmdoV.
AmVm Va Zì¶m ‘gwÚmVyZ ho 13 do H$c‘M§ dJiʶmV Amco Amho.
AmVm g§nyU© OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmÀ`m ‘gwÚmV Y‘©, Ym{‘©H$ éT>r, Ym{‘©H$ na§nam Agm eãXhr Hw$R>o Zmhr.
WmoS>Š`mV n§T>anyaMr dmarM H$m`, H$moUË`mhr ^ŠVrcm, CnmgZocm, àmW©Zocm, nyOocm, {dYrcm `m H$m`ÚmZwgma
AQ>H$md Zmhr, Hw$Umcmhr `mgmR>r nmocrg AQ>H$ H$ê$ eH$V ZmhrV.
àíZ 2 … n§T>anyaÀ`m dmarcm OmVmZm, AmUr ¶m‘wio dmaH$è¶mMm ‘¥Ë¶w Pmcm Va nm`r qXS>rV MmcVmZm, EImXm dmaH$ar
AmOmar nS>cm dm nm` Kgê$Z nS>cm, EImXm AnKmV Pmcm Am{U ¶m‘wio dmaH$è¶mMm ‘¥Ë¶y Pmcm Va Ë`m
dmaH$è`mda, Ë`m qXS>rda d qXS>rÀ`m à‘wIm§da `m {~cmZwgma H$madmB© hmoB©c H$m ?
CËVa … OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmÀ`m AZwgy{MV 12 H¥$Ë`o gm§{JVcr AmhoV. Ho$di Ë`mM H¥$Vr {ejmnmÌ AmhoV. BVa
H$moUË`mhr ZmhrV. `m gwMrV 5 Z§~aMr H¥$Vr Amho. Acm¡{H$H$ eŠVrMr H¥$nm {‘i{dÊ`mÀ`m hoVyZo, Á`m‘wio {Odmcm
YmoH$m {Z‘m©U hmoVmo qH$dm earamcm OrdKoÊ`m OI‘m hmoVmV Aem A‘mZwf, A{Zï> d AKmoar àWm§Mm Adc§~ H$aUo
Am{U Aem àWm§Mm Adc§~ H$aÊ`mg BVam§Zm àd¥ËV H$aUo, CËVoOZ XoUo qH$dm gŠVr H$aUo.
`m 5 Z§~aÀ`m H¥$VrV Á`m Jmoï>r ~gVrc Ë`mM Ho$di {ejmnmÌ AgVrc. dmarV, {§X§S>rV dm nm`r MmcUo ho
XwamÝd`mZohr `m H¥$VrV ~gUo eŠ` Zmhr. añË`mV AnKmV hmoUo, Hw$Ur nm` Kgê$Z nS>Uo, AmOmar nS>Uo Am{U
Ë`m‘wio ‘¥Ë`y nmdUo ho H$moUË`mhr AWm©Zo `m OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmZwgma {ejmnmÌ R>ê$M eH$V Zmhr. nmocrghr
Agm AW© H$YrM H$mTy> eH$V ZmhrV. Ver H$m`ÚmV ‘w^mM Zmhr.
Ë`m‘wio dmaH$è`m§Zr dm qXS>r à‘wIm§Zr Aer e§H$m ‘ZmV AmUÊ`mM§ H$mhrhr H$maU Zmhr.
hm Ho$di AnKmVM Agoc. Vmo Hw$R>ohr KSy> eH$Vmo, Eadr nU AmnU nm`r MmcVmZm, àdmg H$aVmZm Ag§ KSy>
eH$V§.
àíZ 3 … h[anmR>, H$sV©Z§, àdMZ§, ^OZ§ `mda `m H$m`ÚmZwgma ~§Xr `oB©c H$m? {ejmnmÌ R>aoc H$m?
CËVa … OmXyQ>moUm {damoYr {~cmV `mda ~§Xr dm {ejm hmoB©c Aer H$moUVrhr VaVyX Zmhr. Ë`m‘wi§ Aer ^rVr ~miJÊ`mM§
H$maUM Zmhr.
àíZ 4 … H$sV©ZH$mamZo Amnë`m H$sV©ZmV g§V kmZoída, g§V VwH$mam‘ BË`mXr g§Vm§Mo M‘ËH$ma gm§{JVco Va `m H$m`ÚmZwgma `m
H$sV©ZH$mam§da H$madmB© hmoB©c H$m?
CËVa … AZwgyMr H¥$Vr Z§~a 2 : ""EImÚm ì`ŠVrZo VWmH${WV M‘ËH$mam§Mm à`moJ àX{e©V H$ê$Z Ë`mìXmao Am{W©H$ àmár H$aUo
Am{U Aem VWmH${WV M‘ËH$mam§Mm àMma d àgma H$ê$Z cmoH$m§Zm ’$gdUo, R>H$dUo Am{U ˶m§À¶mda XheV
~g{dUo''.
`mMm AW© hm H$m`Xm cmJy Pmë`mda EImÚm {Od§V ì`ŠVrZo ZwgVm M‘ËH$ma Ho$cm Var Vmo JwÝhm Zmhr. nU
{Od§V ì¶p³VZo M‘ËH$ma H$éZ Ë`mnmgyZ Am{W©H$ àmár Ho$cr, cmoH$m§Zm ’$gdc§, R>H$dc§, Ë`m§À`mda XheV
~gdcr VaM§ Vmo `m H$m`ÚmZo JwÝhm R>aoc. Am{U Aem ì`ŠVrÀ`m M‘ËH$mamMm àMma, àgma H$aU§ H$m`ÚmZ§ {ejm
nmÌ R>ê$ eHo$c.
H$m`Xoera ^mfoV ~mocm`M§ Pmc§ Va hm H$m`Xm cmJy hmoÊ`mÀ`m AmYrM Á`m§Zr M‘ËH$ma Ho$co AgVrc Vo gm§JU§,
Ë`mM§ dU©Z H$aU§, àMma, àgma H$aU§ H$m`ÚmZ§ JwÝhm R>ê$ eH$V Zmhr.
Ë`m‘wio H$moUË`mhr OwÝ`m g§VmMo M‘ËH$ma dU©Z H$aÊ`mg H$sV©ZH$mam§Zm ^ŠVm§Zm dm Hw$Umcmhr ~§Xr AgUma
Zmhr. Agy eH$V Zmhr.
àíZ 5 … AZoH$ ~m~m§À`m, g§Vm§À`m M‘ËH$mam§À`m nmoÏ`m AmhoV. cmoH$ Ë`m§Mr nmam`U§ H$aVmV. {eS>uMo gmB©~m~m, eoJmdMo
JOmZZ ‘hmamO dJ¡ao `m§À`m nmoÏ`m dmMU§, nmam`U H$aU§ JwÝhm R>aUma H$m` ? Aem nmoÏ`m§da ~§Xr `oUma H$m ?
CËVa : àíZ H«$.4 M§ CËVa `m àíZmM§ CËVa Amho. Aem H$moUË`mhr nmoÏ`m§da nmam`Um§da àMma àgmamda ~§Xr `oÊ`mMo H$maU
Zmhr. OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmZwgma Aer ~§Xr eŠ` Zmhr.
àíZ 6 … H$mhr ‘§{Xa§, XJ}, MM}g ^yV KmcdÊ`mMr {R>H$mU§ åhUyZ à{gÜX AmhoV. hOmam|À`m g§»`oZo ^yV H$mT>Ê`mgmR>r cmoH§$
`m {R>H$mUr `oVmV `m H$m`Úm‘wio `m gJù`m {R>H$mUm§da H$madmB© hmoUma H$m? hr ñWi ~§X nS>Uma H$m?
CËVa : AZwgyMrVrc Z§~a 1 {dñVmamZ§ dmMm (OmXyQ>moUm {damoYr {~cmMm ‘gwXm - AZwgyMr)
Ë`mZwgma ‘§{Xa, XJ} dm MM}g‘Ü`o AWdm Hw$R>ohr Kar gwÜXm Oa ^yV CVadÊ`mgmR>r Hw$Ur ‘§Ì, àmW©Zm, ^OZ
åhUV Agoc nyOm, CnmgZm {dYr H$aV Agoc Va Vmo H$m`ÚmZ§ JwÝhm R>aUma Zmhr.
nU ^yV CVadÊ`mÀ`m ~hmÊ`mZo EImÚm ì`ŠVrcm XmoamZo, gmIirZo ~m§YUo, ‘mahmU H$aUo, {‘aMrMr Ywar XoUo,
Ho$gmZo Q>m§JUo, earamda MQ>Ho$ XoUo, Vm|S>mV ‘yÌ, {dð>m KmcUo, O~aXñVrZo c¢{JH$ H¥$Ë` H$aUo BË`mXr H¥$Vr H$aUo hm
H$m`ÚmZo JwÝhm R>adcm Amho.
Aem H¥$˶mMm àMma àgma H$aUmè¶mda, {ejmnmÌ H¥$Vr H$aUmè`m§da, Ë`m§Zm ghmæ` H$aUmè`mda H$madmB©
Ho$cr OmB©c. Ë`m ì`ŠVr 6 ‘{hZo Vo 7 df© {ejog nmÌ R>ê$ eH$Vrc. (Am{U 5 hOma Vo 50 én¶o hOma X§S>mg nmÌ
AgVrc)
àíZ 7 … Xod-Xodr A§JmV `oU§ dm Vr Hw$UmMm Var AdVma Amho Ag§ Omhra H$aU§ JwÝhm R>aoc H$m? ‘moha‘À`m doir A§JmV `oU§
JwÝhm R>aoc H$m` ?
CËVa … AZwgyMr H«$.5 Amnë`m A§JmV AqV{Ð` eŠVr Agë`mMo ^mgdyZ AWdm {Z‘m©U H$ê$Z BVam§À`m ‘ZmV ^rVr {Z‘m©U
H$aUo qH$dm Ë`m ì`ŠVrMo gm§JUo Z EoH$ë`mg dmB©Q> n[aUm‘ hmoVrc Aer BVam§Zm Y‘H$s XoUo, ’$gdUo, R>H$dUo.
`mZwgmaM H$madmB© hmoD$ eHo$c. Ë`m‘wio Ho$di A§JmV Xod, Xodr `oU§ dm Hw$UmMm Var AdVma åhUyZ Omhra
H$aUo JwÝhm R>aUma Zmhr.
H$maU Xod - Xodr A§JmV `oU§ hm ‘mZ{gH$ AmOmahr Agy eH$Vmo. Aï>‘rÀ`m {Xder KmJa ’w§$H$Umè`m hOmamo
pñÌ`m§À`m A§JmV Xodr `oV AgVo. ‘moha‘À`m H$mimVhr Ag§ hmoV§. hm lÜXonmoQ>r ñdrH$macoë`m gOoeZMm n[aUm‘
Agy eH$Vmo. A§JmV `oUmè`m ì`ŠVrcm Ia§M Amnë`m A§JmV Xod -Xodr Amcr Ag§ dmQy> eH$V§. BWo H$m`Xm hñVjon
H$aV Zmhr, H$ê$ eH$V Zmhr.
nU A§JmV Amë`mMm Am^mg {Z‘m©U H$ê$Z Y‘H$s XoV Agoc, ’$gdV, R>H$dV Agoc Va ‘mÌ Vmo JwÝhm R>aoc.
Amnë`m ‘hmamï´>mV Am{U XoemV OmXyQ>moÊ`mÀ`m g§e`mnm`r hmoUmar ‘mahmU Am{U ‘¥Ë`y hr A{Ve` J§^ra
g‘ñ`m Amho.
Odinmg Aem 90 Q>ŠŠ`m§nojm A{YH$ Ho$gog ‘Ü`o Hw$UmVar OmUË`mZ§ dm Xod-Xodr A§JmV `oUmè`m§Z§ A‘wH$mZ§
Vwcm H$aUr Ho$cr, Ag§ gm§{JVc§ AgV§. Ë`mZ§Va gmao ZmVodmB©H$ dm gma§ Jmd EH$Ì `oD$Z Ë`m VWmH${WV H$aUr
H$aUmè`mcm ‘mahmU H$aV§. H$mhr doim Ë`mV Ë`mMm ‘¥Ë`yhr hmoVmo. åhUyZ hr ~m~ A{Ve` J§^ra Amho. Aem§Zm Amim
KmcU§ gaH$maM§ H$V©ì`M Amho.
dñVwpñWVr Aer Amho H$s `m OJmV Hw$Urhr Hw$Umcm H$aUr, OmXyQ>moUm H$ê$M eH$V Zmhr.
àíZ 8 … gmd©O{ZH$ JUoemoËgd, XwJm}Ëgd, AmaË`m, ^OZ, Jm`Ìr ‘§Ì, gË`Zmam`U H$aUo, BVa Ym{‘©H$ CËgd, Ym{‘©H$ Q´ñQ
`m§À`mda ~§Xr `oB©c H$m? d«V d¡H$ë`o, Cndmg Zdg ~mocUo, ‘ÝZV ‘mJUo B. {ejmnmÌ R>aoc H$m?
CËVa … àíZ H«$.1 M§ CËVa XoVmZm {dñVmamZ§ ‘m{hVr {Xcr Amho. VrM BWo cmJy hmoVo. `m Jmoï>tda ~§Xr `oU§ qH$dm Ë`m {ejmnmÌ
R>aU§ eŠ` Zmhr. Ver H$moUVrhr VaVyX OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmV Zmhr.
àíZ 9 … H$m`ÚmV ^m|Xy cmoH$ Agm eãX Amho. Ë`mMm gd©gm‘mÝ` Ym{‘©H$ cmoH$m§Zm dm AmÜ`mpË‘H$ cmoH$m§Zm Ìmg hmoUma Zmhr
H$m? ^m|Xy cmoH$ åhQ>ë`mda gmaoM H$m`ÚmÀ`m H$joV `oVrc Zm?
CËVa … àË`j H$m`Xm H$aÊ`m‘mJMm CX²Xoe gm§JVmZm Or àñVmdZm Amho Ë`mV ^m|XycmoH$ Agm eãX Amho. nydu `mV ^m|Xy d¡Ú
Am{U ^m|Xy ~m~m Ago eãX hmoVo. ‘Yë`m Q>ßß`mV ^m|Xy d¡Ú hm eãX Am‘À`m {dÛmZ {‘Ìm§Zr g‘m{dï> Ho$cm hmoVm.
CX²Xoe Mm§Jcm hmoVm. B§J«OrVrc Quacks `m eãXmM§ Vo ‘amR>rVrc ^mfm§Va hmoV§. nU ^maVmV d¡Ú hr na§nam Amho.
JmdmoJmdr PmS>nmë`mMr Am¡fYo XoUmao d¡Ú AmhoV. ^m|Xy d¡Ú `mMm AW© gaH$ma ‘mÝ` Am`wd}XmMr (~r.E.E‘.Eg.)
{S>J«r ZgUmam d¡Ú. CJmM Ë`m‘wio hm H$m`Xm na§namJV d¡Úm§Zm cmJy nS>Vmo. hm J¡ag‘O {Z‘m©U hmoÊ`mMr eŠ`Vm
Agë`m‘wio d Vgm àMma H$aÊ`mMr g§Yr {hVg§~§{Y`m§Zm {‘iUma Agë`m‘wio gaH$maZ§ ^m|Xy d¡Ú Am{U ^m|Xy ~m~m
`m XmoZ eãXm§EodOr "^m|Xy cmoH$' Agm eãX dmnaÊ`mM§ R>adc§ Amho. Ver XwéñVr àñVm{dV Ho$cr Amho.
hm eãX àñVmdZoV Amho. Ë`mMm àË`j H$m`Úmer H$mhr g~§Y Zmhr. àñVmdZoZ§Va H$m`ÚmMr H$c‘§ gwê$
hmoVmV. H$m`ÚmÀ`m H$c‘ 1 Vo 11 Am{U AZwgyMrVrc 12 H¥$Ë`o `m§V Hw$R>ohr ^m|Xy cmoH$ hm eãX `oV Zmhr. Ë`m‘wio
gd©gm‘mÝ` Ym{‘©H$ dm AmÜ`mpË‘H$ cmoH$m§da H$madmB© hmoÊ`mMr ^rVr ~miJÊ`mM§ H$moUV§hr H$maU Zmhrµ.
AZwgyMrVrc 12 ~m~rM {ejmnmÌ AmhoV. ~mhoaMr EH$hr Zmhr.
àíZ 10 … chmZ ‘wcm§Mo H$mZ, ZmH$, Q>moMVmV. O¡Z Y‘m©V H$S>H$ Cndmg H$aVmV. Ho$g CnQy>Z H$mT>VmV. `mda H$m`ÚmZ§ {Z~ªY
`oVrc H$m? hr H¥$Ë`o {ejmnmÌ R>aVrc H$m ?
CËVa … Zmhr. OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmV Hw$R>ohr Ago Zmhr. `mV Ord OmÊ`mMr eŠ`Vm ZgVo dm OrdKoÊ`m OI‘mhr hmoV
ZmhrV. Ë`m‘wi§ AZwgyMrVrc H«$.3 cmJy hmoV Zmhr.
àíZ 11 … Y‘© àgma, Y‘© àMma H$aÊ`mda hm H$m`Xm {Z~ªY cmXVmo. KQ>ZoZ§ Y‘© àMma ñdmV§µÌ {Xc§ Amho. ‘J hm H$m`Xm KQ>Zm
{damoYr R>aV Zmhr H$m ?
CËVa … Y‘© àMma, àgmamda `m H$m`ÚmZo Hw$R>ohr ~§Xr KmVcr Zmhr. Vgo OmXyQ>moUm {damoYr {~cmV Hw$R>ohr Zmhr.
àíZ 12 … ^maVr` X§S> {dYmZmVrc AZoH$ H$c‘m§Mm dmna H$ê$Z AmOhr `m (OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmV gm§{JVcoë`m) gmè`m
~m~tZm Amim KmcVm `oVmo. dmQ>ë`mg Ë`mVM gwYmaUm H$amì`mV. Aem doJù`m H$m`ÚmMr JaOM Zmhr.
Za~ir gma»`m KQ>Zocm 302 H$c‘ cmJy hmoVo. {VWo OÝ‘R>ononmgyZ Vo ’$mern`ªV {ejm hmoD$ eH$Vo. `m
H$m`ÚmZwgma ‘mÌ OmñVrV OmñV {ejm 7 dfmªMr Amho. Agë`m H$m`ÚmMm Cn`moJ H$m` ?
CËVa … hm Amjon AkmZmVyZ Amcocm Zmhr. åhUyZ Vmo hmñ`mñnX R>adVm `oUma Zmhr. OmXyQ>moUm {damoYr H$m`Xm cmJy
Pmë`mda Á`m§Zm Amnë`m gmè`mM Jmoï>r ~§X H$amì`m cmJUma AmhoV AWdm Ë`m gwé R>odë¶m Va Ooc‘ܶo Omd§
cmJUma Amho. ˶m cmoH$m§Zr AË`§V hþemarZ§ hm H$m`ÚmM hmoD$ Z`o `m gmR>r {OdmÀ`m AmH$m§VmZ§ Ioicocr hr Mmc
Amho.
Á`m§À`m ì`dgm`mda JXm `oB©c Ago ~m~m Am{U gJù`mM àH$maÀ`m A§YlÜXm§Mm àMma - àgma H$aUmar
gZmVZ g§ñWm, qhXy OZOmJ¥Vr g{‘Vr, gZmVZ à^mV `mV nwT>mH$ma KoVmZm {XgVmV.
A) ^m.X§.drVrc H$c‘o ~XcÊ`mMm, gwYmaÊ`mMm A{YH$ma amÁ`gaH$macm ZgVmo. gwYmaUm§Mm àñVmd ’$ŠV H|$Ðmcm
nmR>dVm `oVmo. H|$ÐgaH$ma {ZU©` KoVo. hr à{H«$`m pŠcï> Amho, H$R>rU Amho. doi ImD$ Amho. nwÝhm `m gmè`m
gwYmaUm ZmH$maÊ`mMm A{YH$ma Ho§$Ð gaH$macm AmhoM.
~) Za~irgmR>r OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmV {ejm H$‘r Amho. H$moUË`mhr JwÝømgmR>r gmaoM H$m`Xo EH$mMdoir
dmnaVm `oVmV. Ë`m‘wio OmXyQ>moUm {damoYr H$m`Xm Pmë`mda `m H$m`Úmgmo~V 302 H$c‘hr cmdc§ OmUma
Amho. Ë`mZwgma Za~ir XoUmè`mZ§ IyZ H$aÊ`mÀ¶m CX²XoemZ§ OmUrdnyd©H$, em§V S>moŠ`mZ§ IyZ Ho$cm Ag§ {gÜX
Pmc§ Va Ë`mcm OÝ‘R>on dm ’$mer hmoB©c.
nU Za~irÀ`m Ho$g‘Ü`o IyZ H$aÊ`mMm CX²Xoe hmoVm ho {gÜX hmoV Zmhr. Am{U Ë`m‘wio ‘moR>r {ejm
AndmXmZ§M hmoVo. {edm` gëbm XoUmam ‘m§{ÌH$ d BVa ‘XV H$aUmao, àmoËgmhZ XoUmao gwQ>VmV. H$maU Ë`mZ§
A‘wH$ ì`ŠVrMm IyZ H$a Ag§ åhQ>coc§ ZgV§. Za~ir Úmdm cmJVmo EdT>§M åhQ>c§ AgV§.
gmo~V OmXyQ>moUm {damoYr H$m`Xm Agoc Va Ë`mVrc AZwgyMr H«$.4 Zwgma ‘XV H$aUmao, gëbm XoUmao `m
gmè`m§Zm 7 dfmªn`ªV {ejm hmoD$ eHo$c Am{U àË`j Za~ir XoUmam gwÜXm {H$‘mZ EdT>çm {ejog nmÌ R>aoc.
H$) AmOda Am‘À`m ApIc ^maVr` A§YlÜXm {Z‘y©cZ g{‘VrZ§ OJmV gdm©V OmñV ^§S>m’$moS> Ho$co AmhoV. eoH$S>mo
cmoH$m§Zm Vwé§JmV nmR>dÊ`mMm à`ËZ Ho$cm Amho. nmo{cgm§M§ `m H$m‘r ’$ma gw§Xa ghH$m`© cm^c§ Amho, nU ’$ma
H$mhr H$aVm Amc§ Zmhr. ’$ŠV XmoZM H$m`Xo à^mdrnUo dmnaVm AmcoV. S´½O A°ÊS> ‘°{OH$ ao‘o{S>O A°ŠQ> 1954
hm H|$ÐmMm H$m`Xm Amho. amoJ XwéñVrMm OmXyB© Xmdm EImÚm (S>m°ŠQ>a ZgUmè`m) ‘mUgmZ§ Ho$cm VaM hm H$m`Xm
cmJy hmoVmo. {ejm AË`§V H$‘r Amho. Ho$di Am{W©H$ X§S>hr Ý`m`‘yVu H$ê$ eH$VmV. Ë`m‘wio Ë`mMm VodT>m Cn`moJ
hmoV Zmhr.
^m.X§.{d. ‘Yrc 420 H$c‘ ‘moR>çm à‘mUmda Amåhr dmnac§, nU ^am^a ~m~m, ‘m§{ÌH$ gwQ>m`cm
cmJco, {ejm Z hmoVm. H$maU ^m.X§.{d.À`m gmè`mM H$c‘m§‘Ü`o CÔoe {gÜX H$amdm cmJVmo. nmM hOma én`o
KoVco. Xodmcm àgÝZ H$aÊ`mgmR>r {dYr Ho$cm, ‘§Ì åhQ>co nU XodmZ§ {’$`m©Xrcm ’$i {Xc§ Zmhr Va ‘r H$m`
H$ê$? Agm `w{º$dmX H$ê$Z ~m~m- ‘m§{ÌH$ gwQ>m`cm cmJco.
S>) Amnë`m XoemV OmXyQ>moÊ`mÀ`m g§e`mnm`r hOmam|Mo ~ir OmVmV nU Omon`ªV Ë`m ì`ŠVrcm OI‘m hmoÊ`mBVnV
‘mahmU hmoV Zmhr Vmoda nmocrghr XIc KoV ZmhrV. n[aUm‘V: Ord Joë`mdaM Ho$g XmIc Ho$cr OmVo.
OmXyQ>moUm {damoYr H$m`Xm ZwgVm JwÝhm KS>ë`mda {ejm XoÊ`mgmR>rM Zmhr Va AZoH$ à{V~§Y KmcÊ`mgmR>r
gwÜXm Amho. Ë`m‘wi§ OmXyQ>moUm, H$aUr H$aVmo Ago Omhra H$aÊ`mdoio nmgyZ H$m`Xm hñVjon H$ê$Z nwT>o hmoD$
KmVcoë`m KQ>Zocm à{V~§Y H$ê$ eH$Uma Amho.
B) nmocrg Am{U gm‘m{OH$ H$m`©H$V} H$m`Xo Anwao nS>VmV `m‘wio hV~c Pmco hmoVo. åhUyZM OmXyQ>moUm {damoYr
H$m`ÚmgmR>r EdT>m Ord VmoSy>Z à`ËZ H$aV hmoVo Zm? åhUyZM gaH$maZ§ ‘Zmda KoVc§ Zm?
nU {damoY H$aUmè`m§M§ åhUU§ H$g§ N>X‘rnUmM§ Amho Vo nhm! AmYrM H$m`Xm Amho ‘J Zdm H$m`Xm
H$emcm? AmYrÀ`m H$m`ÚmZ§ Oa gmè`m ~m~r {ejm nmÌ AmhoV Va Ë`mM gmR>r Zdm H$m`Xm Pmcm Va {~KS>c§
Hw$R>§? {ejmnmÌ Jmoï>rM Zì`m H$m`ÚmZ§ {ejmnmÌ R>aUma AmhoV Zm! ‘J Vw‘M§ H$m` {~KS>V§? {damoY H$m?
H$emgmR>r?
àíZ 13 … emioV gañdVr d§XZm, h[aZm‘ gámh , ^mJdV gámh `mda ~§YZo `oVrc H$m? dQ>nm¡{U©‘m, ‘§JimJm¡ar, Ym{‘©H$
CËgd, {ddmh, CX²KmQ>Z g‘ma§^ ^y{‘nyOZ, dmñVwem§Vr `mda à{V~§Y `oVrc H$m ?
CËVa … OmXyQ>moUm {damoYr H$m`ÚmV darc Jmoï>r§da à{V~§Y KmcÊ`mgmR>r dm ~§Xr AmUÊ`mgmR>r H$moUV§hr H$c‘ Zmhr. hm
Ho$di AnàMma Amho. àíZ H«$ .1 Mo CËVaM BWo g‘Omdo.
àíZ 14 … Jù`mV, hmVmV J§So>Xmoao, VmB©V, A§JR>çm, OmUdo KmcUo, ~moQ>mV J«h IS>çm§À`m A§JR>çm KmcUo dJ¡ao JwÝhm R>aoc H$m`
?
CËVa … Zmhr. H$m`ÚmV Vg§ Hw$R>ohr åhQ>coc§ Zmhr.
àíZ 15 … Hw$Ìm, gmn, qdMy Mmdë`mda ‘§Ì Q>mH$co, nma§nm[aH$ ‘§ÌmXr CnMma Ho$co, amoJ XwéñVr gmR>r ‘§Ì åhQ>co Va JwÝhm R>aoc
H$m`?
CËVa … AZwgwMr H«$. 8, 9 Zwgma darc Jmoï>tgmR>r ‘§ÌmXr CnMma H$aUo JwÝhm Zmhr. nU d¡ÚH$s` Am¡fYmonMma amoIyZ AWdm
d¡ÚH$s` Am¡fYmonMmamg à{V~§Y H$ê$Z Hw$Ur ‘§Ì CnMma Ho$co VaM H$m`ÚmZ§ JwÝhm R>aoc. d¡ÚH$s` CnMma gwê$
AgVmZm AWdm Ë`m gmo~V ‘§ÌmXr CnMma Ho$ë`mg JwÝhm R>aUma Zmhr. `m‘Ü`o Ho$di ‘mUgm§Mo Ord dmMdÊ`mMm
gaH$maMm CÔoe Amho. ‘§ÌmonMmam§Zm {damoY H$aÊ`mMm Zmhr.
àíZ 16 … AZoH$ Ym{‘©H$ CËgdmV {ZImè`mda MmcÊ`mMr àWm Amho. Ë`mda ~§Xr `oUma H$m? nmoVamO Mm~yH$ ‘mê$Z KoVmV. Vmo
JwÝhm R>aoc H$m?
CËVa … ‘mUgmMr H$mVS>r {ZImè`m§‘wi§ qH$dm A§Jmdê$Z OiVo n{cVo {’$adë`m‘wio 3 Vo 4 goH§$X OiV Zmhr. nmoiV Zmhr.
(12000 ’°$aoZhrQ> nojm A{YH$ CîUVm Agcr VaM VmËH$mi OiVo.) `m {dkmZmMm Cn`moJ H$ê$Z ho à`moJ AZoH$
Ym{‘©H$ CËgdmV Ho$co OmVmV. A§{ZgÀ`m H$m`©H$Ë`m§©Zr hOmamo H$m`©H«$‘mV OmhraarË`m ho H$éZ XmIdc§ Amho. hOmamo
gm‘mÝ` cmHo$mH§$S>yZ emiVorc {dÚmÏ`mHª$S>yZ ho à`mJo H$ê$Z KVoco AmhVo. nmVoamOmZo Mm~Hy$ ‘mê$Z KUoo `mV H$odi
H$me
¡ ë` Amh,o YmHo$m Zmhr. XmÝohr Jmïo>rV {Odmcm YmHo$m Zgë`m‘iw § AZgwMyr H$«. 3 cmJy hmUoma Zmhr JÝwhm R>aUma Zmhr.
àíZ 17 … dmñVwemó gm§JUo, Ë`mZwgma KamV ~Xc H$aUo, Hw$S>‘wSo> Á`mo{Vfr, Omoer, Z§Xr~¡cdmco Á`moVrfr, BVa Á`mo{Vî`m§À`m
^{dî` H$WZmda ~§Xr `oUma H$m? J«hem§Vr BË`mXtda ~§Xr `oUma H$m?
CËVa … OmXyQ>moUm {damoYr {~cmV Ago H$mhrhr àñVm{dV Zmhr. Ë`m‘wio `mda ~§Xr `oUma Zmhr.
àíZ 18 … hm H$m`Xm Ho$di qhXy {damoYmV Amho BVa Y‘u`m§Zm hmV cmdÊ`mMr `m gaH$maMr {hå‘V Zmhr.
CËVa … `m H$m`ÚmÀ`m àmê$nmV Hw$R>ohr Y‘m©Mm, H$moUË`mM Y‘m©Mm CëboI Zmhr. hm H$m`Xm ^maVr` ZmJ[aH$m§Zm ‘hmamï´>mÀ`m
gr‘m ‘`m©XoV cmJy hmoUma Amho. AZwgyMrVrc 12 ~m~r AmnU em§VnUo dmMë`m Va Amnë`m cjmV `oB©c H$s
Ho$di {OWo ‘mUgm§Mr cw~mS>UyH$ hmoVo, N>i hmoVmo. AWdm Ord OmD$ eH$Vmo. `mM {R>H$mUr H$m`ÚmìXmao emgZ
hñVjon H$aVo Amho. Ho$di OZVoÀ`m {hVmgmR>r hm H$m`Xm Amho. `mVrc 12 hr ~m~r gJù`mM Y‘m©V OÝ‘coë`m
cmoH$m§Zm cmJy hmoVmV. Oer ^m. X§.{d. Mr. H$c‘§ gmè`m§ZmM cmJy hmoVmV, VerM.
AZwgwMrVrc 12 hr ~m~r gmè`mM Y‘u`m§‘Ü`o ^maVmV Var AmT>iVmV.
hm Ho$di qhXy {damoYr H$m`Xm Amho Ag§ åhUUmè`m§Mo hoVy AmnU VnmgyZ nm{hco nm{hOoV. CcQ> àíZ {dMmaco
nm{hOoV. `mVrc H$moUVr ~m~ Ho$di qhXy§Zm cmJy hmoVo? EH$Var H$c‘ Ago Amho H$m? H$‘r A{YH$ à‘mUmV
OmXyQ>moUm, AKmoar àWm ho àH$ma gJù`mM Y‘u`m§‘Ü`o AmhoV.
àíZ 19 … O{‘ZrImcM§ nmUr gm§JUmao nmUHo$, nmZmS>r, S>mD$qPJ H$aUmao Xmofr R>aVrc H$m?
CËVa … Zmhr. Ver VaVyX `m H$m`ÚmV Zmhr.
àíZ 20 … JUnVr, XwJm©, Jm¡ar, Vm{O`m, Vm~yV nmÊ`mV {eadUo, {Z‘m©ë` dJ¡ao ZXrV VcmdmV {eadUo H$m`ÚmZo JwÝhm R>aoc
H$m`?
CËVa … Zmhr. OmXyQ>moUm {damoYr {~cmV Ago H$moUVohr àmdYmZ Zmhr.
àíZ 21 … ‘w§~B©À`m cmoH$c‘Ü`o ~§Jmcr ~m~m§Mo Om{hamVr nmoñQ>g© cmJco AgVmV. Vo `m H$m`ÚmImcr `oD$ eH$Vrc H$m?
CËVa … hmo. ‘moR>çm à‘mUmda Vo `m H$m`ÚmImcr `oD$ eH$Vrc. nU AZwgyMrVrc 12 ~m~tn¡H$s EImXr Xwgar ~m~ àË`jmV
H$aVmZmMo nwamdo Jmoim H$amdo cmJVrc. Ë`mZ§Va nmocrg à^mdrnUo H$madmB© H$ê$ eH$Vrc.
àíZ 22 … hm H$m`Xm gaH$maZo Ho$cm Zmhr! A§YlÜXm {Z‘y©cZdmë`m§Zr Ho$cm Amho!
CËVa … ‘wimV A§YlÜXm {Z‘y©cZmM§ H$m‘ H$aUmè`m H$m`©H$Ë`mªZr `m H$m`ÚmMr JaO cjmV KoD$Z XrK© H$mimnmgyZ `m
H$m`ÚmMm nmR>nwamdm Ho$cm ho Ia§ Amho. nU H$m`Xm H$aÊ`mMm A{YH$ma {d{Y‘§S>imcmM Amho. gaH$ma H$m`Xm H$aV§,
{d{Y‘§S>imnwT>o Vo ‘m§S>V§ Am{U {d{Y‘§S>imZ§ g§‘V Ho$ë`mda Vmo H$m`Xm A‘cmV `oVmo.
H$m`ÚmMm ‘gwXm R>aVmZm eoH$S>mo ~¡R>H$m Pmë`mV Joë`m 8-9 dfm©V 150-200 Am‘Xmam§er MMm© H$ê$Z,
doJdoJù¶m njmÀ`m ‘hÎdmÀ`m ZoË`m§er MMm© H$ê$Z, doJdoJù`m Ym{‘©H$, nwamoJm‘r g§KQ>Zm§À`m {eï>‘§S>im§er MMm©
H$ê$Z, dmaH$ar g§àXm`mVrc AZoH$m§er MMm© H$ê$Z `m H$m`ÚmMm gÜ`mMm ‘gwXm V`ma Pmcm Amho.
A§{Zgdmë`m§Zm hd§ Vo gma§ `mV Zmhr, AgU§ eŠ` Zmhr H$maU hm ‘gwXm ‘hmamï´> gaH$maMm Amho. Am‘Mo EH$
{dÛmZ ghH$mar Va H$m`Úm~X²Xc ImOJrV ~mocVmZm Zoh‘r ~mocVmV "H$m`ÚmV H$mhr X‘ am{hcm Zmhr. nma nmVi
Pmcm Amho. ‘mB©ëS> Pmcm Amho.'
A§{Zgdmco Amåhr OmhraarË`m à~moYZ H$aVmZm Or ‘m§S>Ur H$aVmo Ë`m n¡H$s Ho$di nmM Vo Xhm Q>ŠHo$ Jmoï>r `m
‘Ü`o Amë`m AmhoV. Ho$di CKS> cw~mS>UyH$, emofU Wm§~{dÊ`mgmR>r, ‘mUgm§Mo Ord dmM{dÊ`mgmR>r hm H$m`Xm
gaH$ma AmUV§ Amho. 100 Q>ŠHo$ hm ‘hmamï´> gaH$maMm H$m`Xm Amho, A§{Zgdmë`m§Mm Zmhr.
àíZ 23 … ZmpñVH$ A§{Zg dmë`m§Zr hm H$m`Xm AmUcm Amho. ZmpñVH$ ‘mUgm§Zr Y‘m©V cwS>~wS> H$m H$amdr?
CËVa … ZmpñVH$ `m eãXmMm ^maVr` na§naoV doJim AW© Amho. doXàm‘mÊ` Z ‘mZUmao Vo ZmpñVH$. doXàm‘mÊ` ‘mZUmao Vo
AmpñVH$. nU Ë`m dmXmV Z {eaVmhr `mM§ CËVa XoVm `oB©b. "Am‘Mm Xodm Y‘m©cm {damoY Zmhr nU Xodm Y‘m©À`m
Zmdmda gd©gm‘mÝ`m§Zm cw~mS>Umè`m§À`m emofUm{déÕ hr Midi Amho.' Aer ^y{‘H$m KoD$ZM hr Midi Amåhr
ApIc ^maVr` A§YlÜXm {Z‘y©cZ g{‘Vr `m ZmdmZ§ 1982 gmcr gwê$ Ho$cr. (Z§Va 1990 gmcr ‘hmamï´>
A§YlÜXm {Z‘y©cZ g{‘Vr hr doJir g§ñWm H$mhtZr {Z‘m©U Ho$cr.) Jocr 31 df} ho à~moYZmM§ H$m‘ Amåhr H$aVmo
AmhmoV. AmOda Amåhr H$Yrhr Xod, Y‘©, XodnyOm, àmW©Zm `mcm {damoY Ho$cm Zmhr.
Ë`m‘wi§ ‘cm Am{U ‘mÂ`m Midircm ZmpñVH$ åhUU§ H$moUË`mM AWm©Z§ `mo½` Zmhr. H$maU Xod ‘mZUmè`m§Zmhr
A. ^m. A§{ZgM§ gXñ` hmoVm `oV§.
^maVmMr amÁ` KQ>Zm {Z‘m©U H$aUmè`m g{‘VrMo AÜ`j ^maVmMo H$m`Xm‘§Ìr S>m°. ~m~mgmho~ Am§~oS>H$a Am{U
Ë`m§À`m nmR>rer I§~ranUo C^o amhUmao Ë`mdoiMo n§VàYmZ n§. Odmhacmc Zohê$ ho XmoKohr éT>mWm©Zo ZmpñVH$ hmoVo.
Ë`m KQ>ZoZwgma Y‘©àMma, àgma, Y‘m©MaU ñdmV§Í¶ àmá Pmc§ Amho. Ë`m KQ>ZoZwgmaM amÁ` gaH$ma {Z‘m©U Pmc§
Amho. {d{Y‘§S>im§Zm H$m`Xo H$aÊ`mMm A{YH$ma àmá Pmcm Amho.
Am{U Am‘À`m gma»`m Vi‘irZ§ H$m‘ H$aUmè`m, gVV Ord YmoŠ`mV KmcyZ YmS>grnUo OZà~moYZ H$aUmè`m
H$m`©H$Ë`mªda dmQ>oc Ë`m ^mfoV {Q>H$m H$aÊ`mMm A{YH$ma `m KQ>ZoìXmao ~hmc Pmcm Amho.
{H$‘mZ ¶m {Q>H$m H$aÊ`mM§ ñdmV§Í¶ Cn^moJUmè`m§Zr Var ZmpñVH$ ‘mUgm§ZrM ho ñdmV§Í¶ KQ>ZoìXmam Ë`m§Zm {Xc§
Amho, ho G$U {dgaVm H$m‘m Z`o. Zmhr H$m?

Vous aimerez peut-être aussi