Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
8 www.notaris.be
De materie die aan bod komt in deze brochure is bijgehouden tot en
met juni 2016.
De lezer dient er rekening mee te houden dat de regelgeving snel wijzigt.
Wees dus voorzichtig bij de raadpleging van deze brochure en bij twijfel,
raadpleeg uw notaris.
Inhoud
Waarom uw successie plannen p. 3
Kan u een erfovereenkomst sluiten p. 5
Hoe zit het Belgisch erfrecht in elkaar p. 7
In goede en kwade dagen: Uw huwelijks-
contract is belangrijker dan u denkt p. 17
Algemeen
In onze steeds complexer wordende maatschappij wil de notaris u een helpende hand reiken.
Veel pijnlijke situaties kunt u voorkomen door tijdig zijn of haar advies in te winnen.
Het behoort trouwens tot de taak van de notaris u te informeren en u onpartijdig te adviseren.
Een eerste oriëntatiegesprek zal meestal gratis zijn. Indien er een grondige dossierstudie nodig is,
maakt u best vooraf een duidelijke afspraak over de vergoedingen. Een notaris mag de vergoeding
voor zijn diensten niet vrij vaststellen, maar moet een tarief eerbiedigen dat in de meeste gevallen bij
wet is vastgesteld. Op dit tarief is sinds 1/1/2012 btw verschuldigd.
Elk jaar gaan meer dan 2 miljoen cliënten bij de notaris langs voor advies en het verlijden van akten.
In België zijn momenteel 1.500 notarissen actief in 1.200 notariskantoren, waaronder ruim
300 associaties die samen 700 notarissen groeperen. Zij zijn verenigd in de Koninklijke Federatie
van het Belgisch Notariaat.
In deze serie zijn ook volgende onderwerpen beschikbaar: Ongehuwd samenwonen, Huwen,
Echtscheiding door onderlinge toestemming, Erven, Schenken, Kopen & Financieren,
Huren verhuren, Successierechten, Wat kan een notaris voor u doen, Bemiddeling, Landpacht,
Recht van erfpacht-opstal-natrekking en Vennootschappen.
De wetten veranderen snel. Misschien is er reeds een aangepaste versie van deze brochure te
vinden op onze website.
Erfovereenkomsten of ‘pacta
successoria’ zijn verboden en
nietig. U kunt ook niet op voorhand
afstand doen van een erfenis.
-6-
moet ook geen enkele schuld betalen. Hij riskeert dingen te doen, die als een
Het erfdeel van de verwerpende stilzwijgende aanvaarding van de nalaten-
erfgenamen komt door plaatsvervulling schap geïnterpreteerd kunnen worden.
toe aan zijn eigen erfgenamen. Denk aan het verhuren van een onroerend
goed uit de nalatenschap, of de betaling
van een niet dringende schuld. En daarna is
Haasje-over springen of een “generatie- verwerping of aanvaarding onder voorrecht
sprong” organiseren is een techniek van van boedelbeschrijving niet mogelijk.
successieplanning die meer en meer wordt Neem dus zo snel mogelijk een duidelijke
toegepast (zie meer hierover in Deel 2 van positie in.
deze gids, “Fiscaal vriendelijke (st)erven”,
over het zogenaamd “verdeel-en-heers-tes- Zodra de nalatenschap is opengevallen,
tament). Welnu, dergelijke generatiesprong heeft de erfgenaam drie maanden
is voor erfenissen opengevallen sinds om een boedelbeschrijving op te
21 januari 2013, dankzij een wet van maken. Na deze termijn of vanaf de
10 december 2012, ook mogelijk via sluiting van de boedelbeschrijving,
verwerping van de erfenis. Anders dan kan de erfgenaam nog eens 40 dagen
via testament, ligt het initiatief hier bij nadenken over zijn keuze.
de ervende ouders; de grootouders
kunnen het zelf niet organiseren naar de Tijdens deze termijn van boedelbeschrij-
kleinkinderen toe. Het komt er op neer dat ving en beraad kan de erfgenaam niet
wat de ouders erven van hun eigen ouders gedwongen worden een beslissing te
(de grootouders dus) wordt verworpen, nemen.
waardoor het toekomt aan de kinderen van Zodra de termijn van boedelbeschrijving
de ouders (de kleinkinderen dus). Noteer en beraad voorbij is, kan een schuldeiser
tevens dat het hier om een “alles-of-niets” de erfgenaam dagvaarden. Op die manier
gaat. Als de “tussengeneratie” de erfenis wordt hij gedwongen een keuze te maken.
verwerpt, geldt dit noodzakelijk voor Doet hij dat niet? Dan beschouwt de
alle erfgoederen. Men kan m.a.w. niet rechtbank hem als een zuiver aanvaarden-
selectief verwerpen en beslissen bepaalde de erfgenaam.
goederen uit de erfenis op te nemen en
andere meteen te laten doorgaan naar de WELKE ERFGENAMEN ZIJN WETTELIJK
volgende generatie. BESCHERMD
HOE LANG KAN IK NADENKEN OVER We doen met ons vermogen niet wat we
MIJN KEUZE willen. Niet tijdens ons leven via
In theorie bedraagt de verjaringstermijn schenking en niet via testament. Sommige
voor iedere erfgenaam dertig jaar. erfgenamen hebben een wettelijk
De termijn begint te lopen zodra de beschermd erfdeel: ‘de reserve’.
nalatenschap openvalt.
U kunt dus rustig nadenken, zo lijkt het wel.
In werkelijkheid liggen de zaken anders.
De erfgenaam die lang treuzelt, moet op
eieren lopen.
- 12 -
Deze reservataire erfgenamen kunt u niet Het beschikbaar deel bedraagt één vierde.
negeren. Het gevolg?
In nogal wat gevallen beschikt u slechts vrij Ouders
over een beperkt deel van uw bezittingen. Een tweede categorie van reservatairen
Dat noemen we het ‘beschikbaar deel’. zijn de ouders. Zij kunnen alleen hun
reserve inroepen als de overledene geen
WIE ZIJN ZE? EN HOE GROOT IS HUN kinderen nalaat. Bovendien kunnen ze
BESCHERMD ERFDEEL? hun reserve ook niet laten gelden tegen
schikkingen die de overledene deed in het
Kinderen of kleinkinderen voordeel van zijn echtgenoot of wettelijk
De afstammelingen van de overledene samenwonende partner.
hebben recht op een reserve als ze in de
‘nuttige’ graad staan. Een kleinkind kan De omvang van de ouderlijke reserve
bijvoorbeeld geen reserve inroepen in de varieert. Leven er nog ouders in beide
nalatenschap van zijn grootouders als familielijnen of slechts in één lijn? Iedere
zijn eigen ouder nog leeft. De ouder kan ouder heeft namelijk een reserve
wel de reserve inroepen. Kleinkinderen die gelijk is aan één vierde van de erfenis.
hebben alleen een reserve als ze door Stel: vader en moeder leven nog als hun
plaatsvervulling bij de erfenis komen. kind overlijdt. Dan hebben ze samen recht
op twee vierde. De andere helft is het
Sommige erfgenamen hebben een beschikbaar deel. Leeft alleen vader of
wettelijk beschermd erfdeel. moeder nog?
Dan heeft deze ouder recht op één vierde.
De reserve geldt voor alle kinderen, Het vrij beschikbaar deel bedraagt dan
ongeacht hun afstamming. drie vierde.
Ook buitenhuwelijkse, overspelige en
geadopteerde kinderen beschikken over Echtgeno(o)t(e)
een reserve. De wet kent de langstlevende echtgenoot
twee soorten reserves toe:
Hoe groot is de reserve van de kinderen? • de algemene, abstracte of kwantitatieve
Dat varieert in functie van het aantal reserve, meer bepaald het vruchtgebruik
kinderen. Is er maar één kind? Dan is zijn op de helft van alle goederen van de
reserve gelijk aan de helft van de erfenis. nalatenschap;
De andere helft is het vrij beschikbaar deel. • de specifieke, concrete of kwalitatieve
Zijn er twee kinderen? Dan hebben ze ieder reserve, meer bepaald het vruchtgebruik
recht op een derde van de erfenis, samen op de gezinswoning en de huisraad.
dus twee derde. Het beschikbaar deel
is dan gelijk aan één derde. Zijn er drie
kinderen? Dan hebben ze ieder recht op De langstlevende echtgenoot bekomt
één vierde van de erfenis, samen drie twee soorten reserves.
vierde. Het beschikbaar deel bedraagt
een vierde. Zijn er ten slotte vier of meer De langstlevende kiest zelf welke reserve
kinderen? Dan hebben ze samen recht op hij opeist.
drie vierde van de erfenis.
- 13 -
Het huwelijksvermogensstelsel
bepaalt de nalatenschap.
- 17 -
= de ‘nalatenschap’
- 19 -
nog rechten heeft, de andere helft naar de Bij een keuzebeding kiest de langstlevende
langstlevende echtgenoot. partner – binnen een bepaalde
periode na het overlijden - vrij welke
De langstlevende echtgenoot mag onderdelen van de huwelijksgemeenschap
een deel uit de huwelijksgemeenschap hij in volle, blote eigendom of
nemen. vruchtgebruik naar zich toetrekt. En dat
merkt u aan de factuur van de erfbelasting!
Het recht van voorafname kan gaan over
een geldsom, goederen in natura of over Fiscaal gezien kiest u beter voor een
een hoeveelheid of een percentage van ‘keuzebeding’. De fiscale druk in de
een categorie van goederen. ‘langst leeft, al heeft’-clausule is
De clausule van vooruitmaking kan zeer groot. Een enkele persoon, de
wederkerig bedongen worden (in het langstlevende, verkrijgt alles vanuit
voordeel van beide huwelijkspartners) of de huwelijksgemeenschap. Daardoor
slechts ten voordele van één echtgenoot. betaalt hij de hoogste successietarie-
ven. En als later de langstlevende sterft,
Nut? Dankzij het beding van vooruitmaking betalen de kinderen nog eens op het
kan de langstlevende echtgenoot goederen volle pond.
met een emotionele of economische
waarde onttrekken aan de onzekerheid van Uitgesteld erfrecht van de kinderen.
de erfrechtelijke verdeling. Ze komen dan Wat maakt deze clausules van ongelijke
meteen in zijn kavel terecht. verdeling van de huwelijksgemeenschap
zo interessant? De wetgever ziet deze vorm
HET BEDING VAN ONGELIJKE van bevoordeling niet als een schenking
VERDELING EN VERBLIJVING EN (op enkele uitzonderingen na), maar
KEUZEBEDING als een huwelijksvoordeel. Gevolg? De
De echtgenoten besluiten in het kinderen kunnen niet aanvechten dat
huwelijkscontract dat de langstlevende de schenking raakt aan hun wettelijk
bij de verdeling in plaats van de helft, een voorbehouden erfdeel, de reserve.
ander deel van de huwelijksgemeenschap
krijgt. Dat kan zeer ver gaan. U kunt Via deze clausules kunt u dus de reserve
afspreken dat de langstlevende de hele van de kinderen inperken, of zelfs helemaal
huwelijksgemeenschap in volle eigendom buiten werking stellen. De achterliggende
krijgt, zelfs als er kinderen zijn. Dat wordt redenering is dat die clausules de kinderen
het ‘verblijvingsbeding’ genoemd, bij het niet echt benadelen. Hun erfrecht wordt
grote publiek beter bekend als de ‘langst alleen maar uitgesteld. Wat ze niet erven
leeft, al heeft’- clausule. bij de dood van de eerststervende ouder,
De echtgenoten vullen de clausule krijgen ze bij het overlijden van de langst-
van ongelijke verdeling helemaal vrij levende ouder, tenzij die alles opgemaakt
in. Het kan gaan over een deel van het of verbrast heeft.
gemeenschappelijk vermogen, of over
het geheel. U kunt alleen de onroerende
goederen ongelijk verdelen, of alleen de
roerende, of allebei.
- 22 -
HAAL UW HUWELIJKSCONTRACT
VANONDER HET STOF
IS EEN TESTAMENT NOG NUTTIG VOOR Dan gaat de rest van de erfenis in principe
WETTELIJK SAMENWONENDEN naar de Belgische Staat. Om dit te
vermijden, moet u een testament opstellen.
Wilt u uw levenspartner, met wie u
wettelijk samenwoont, meer rechten AANWAS
gunnen dan alleen vruchtgebruik op de
gezinswoning en de huisraad? Dan moet u Een ‘beding van aanwas’ is een clausule
iets ondernemen. Wenst u dat uw partner die de notaris inbouwt in de koopakte,
het huis in volle eigendom krijgt? Dan moet als samenwonenden een gezinswoning
u een testament opstellen. Of u plaatst kopen in onverdeeldheid (ieder voor de
de woning onder een beding van aanwas, helft). Sterft een van de partners? Dan gaat
indien u ze samen ieder voor de helft in zijn aandeel van de woning automatisch
onverdeeldheid aankocht. naar de andere partner, in volle of blote
eigendom of beperkt tot vruchtgebruik.
Het wettelijk erfrecht is beperkt tot de De langstlevende krijgt de woning niet via
gezinswoning. Het tweede verblijf valt er erfenis, maar op een contractuele basis!
niet onder. Moet de langstlevende partner Heeft de eerststervende reservataire
ook het appartement aan zee erven - erfgenamen, zoals ouders of kinderen? Dan
al dan niet beperkt tot vruchtgebruik? kunnen zij in principe hun erfrechtelijke
Dan moet u dit zelf organiseren. Dat kan via reserve niet inroepen tegen de langstleven-
testament, maar ook via de techniek van de de partner. Samenwonenden die samen
‘gesplitste aankoop’. De ene partner koopt een huis kochten, moeten hun situatie
het vruchtgebruik en de andere de blote kritisch laten doorlichten. De nieuwe wet
eigendom. En ook hier kan een beding van verandert namelijk een en ander.
aanwas nuttig zijn.
ER IS GEEN AANWAS
Maakte u een testament op in het Kocht u een woning in onverdeeldheid
voordeel van uw ongehuwde partner, zonder beding van aanwas?
vóór de inwerkingtreding van de Misschien laat u toch beter zo’n beding
nieuwe erfrechtwet van 2007? opstellen, ook na de nieuwe erfwet.
Dan gaat u best even langs bij uw Want de wettelijk samenwonende
notaris. Door de nieuwe wet zullen langstlevende kan onterfd worden door
waarschijnlijk heel wat juridische zijn partner. Het wettelijke erfrecht in
interpretatieproblemen ontstaan over vruchtgebruik is immers niet reservatair
bestaande testamenten. Een bijsturing beschermd.
van uw bestaand testament is daarom
aangewezen. Bovendien kan een wettelijke
samenwoning op eenzijdig initiatief
Het erfrecht is beperkt tot het vrucht- verbroken worden. Eén partner overhandigt
gebruik op de gezinswoning en de een eenzijdige verklaring van beëindiging
huisraad. Dat heeft soms nare gevolgen. aan de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Stel dat de samenwonende partner de Dat is voldoende. Er ontstaat een toestand
enige erfgenaam is, en dat er geen andere van louter feitelijke samenwoning.
familieleden zijn. Het wettelijke erfrecht geldt niet langer
- 27 -
Na het overlijden beslist de langstlevende De nieuwe erfwet van 2007 bevat ook
partner dan zelf of hij de clausule inroept. verplichtingen voor wettelijk samen-
Tegelijk met het uitschrijven van het beding wonenden. De langstlevende wettelijk
van aanwas met optie, kan u dan een samenwonende heeft voortaan een beperkte
testament opmaken. Bij het overlijden onderhoudsplicht: tegenover de kinderen van
kiest de langstlevende een van de twee de overledene van wie hij niet de ouder is, en
mogelijkheden. Kiest hij voor de aanwas? tegenover de ouders en grootouders van de
overleden wettelijk samenwonende partner.
Dan betaalt hij het verkooprecht (10%
in Vlaanderen en 12,5% in Brussel en
Wallonië). Of roept hij het testament in?
- 28 -
- 29 -
Het testament is een juridische formule die volgens het wettelijk erfrecht heel Jans
tot de verbeelding spreekt. nalatenschap, ieder voor de helft.
Niet verwonderlijk. Vóór het tijdperk van Wil Jan om emotionele redenen zijn hele
Win for life en Euromillions was het de nalatenschap aan zijn neef en petekind
enige manier om plots rijk te worden – Sven geven? Dan moet hij een testament
zonder te werken! opmaken.
Is het anno 2015 nog zinvol een testament
op te stellen? Zeker weten! Ons erfrecht BEPAALDE ERFGENAMEN BEVOORDELEN
is sterk geëvolueerd, maar nog altijd niet U kunt de wettelijk uitgetekende
perfect voor alle individuele gevallen. erfvolgorde respecteren en toch meer
Wilt u zelf bepalen wie wat krijgt en onder geven aan bepaalde erfgenamen. Sommige
welke voorwaarden? Dan is het testament ouders beseffen bijvoorbeeld dat het
het ideale juridische instrument. leven niet zo gunstig was voor een van hun
kinderen. Door een handicap kreeg een
U BEPAALT EXACT WIE WAT KRIJGT kind minder kansen tot ontplooiing dan
zijn broers of zussen. Via een testament
Met een testament kan u afwijken van de herstellen de ouders dan gedeeltelijk de
erfvolgorde die de wet voorschrijft. Het gelijkheid van kansen.
testament heeft dan een corrigerende
functie. Een testament kan ook vergoedende
bedoelingen hebben. Een ouder
AFWIJKEN VAN DE WETTELIJKE compenseert bijvoorbeeld financieel
ERFVOLGORDE dat een van zijn zoons jarenlang in het
Met een testament kan u afwijken van de familiebedrijf meewerkte, zonder dat die
erfvolgorde die de wet voorschrijft. daar behoorlijk voor betaald werd.
Het testament heeft dan een corrigerende Minder fraai is een bestraffend testament.
functie. De contacten tussen een erflater en een van
zijn erfgenamen zijn verzuurd. De erflater
Voorbeeld gebruikt dan zijn laatste wilsbeschikking
Jan is ongehuwd en kinderloos. Zijn beide om die erfgenaam deels te onterven.
ouders zijn overleden. Jan heeft twee
zussen, Mia en Sandra, die ieder één
zoontje hebben, respectievelijk Sven en
Nico. Jan is peter van Sven. Als Jan
overlijdt, krijgen zijn zussen Mia en Sandra
- 30 -
DE JUISTE GOEDEREN VOOR DE JUISTE kinderen. Anja erft van haar ouders een
PERSONEN appartement, dat verhuurd wordt. Als Anja
Of u gebruikt een testament om bepaalde overlijdt, krijgt Bruno in principe slechts
goederen toe te wijzen aan bepaalde, met het vruchtgebruik. De blote eigendom is
naam genoemde erfgenamen. voor de twee kinderen. Wil Anja dat dit
Dat is een ‘stabiliserend testament’. appartement in volle eigendom voor Bruno
Zo’n verdeling van erfgoederen helpt is? Dan maakt ze best een testament op.
familieruzies voorkomen. De erfgenamen
aanvaarden gemakkelijker de verdeling HET GOEDE DOEL STEUNEN
die hun ouders opleggen, en die hun Alleenstaanden zonder erfgenamen doen
ouders dus ook uitdrukkelijk wensten. er goed aan een testament op te stellen.
Zo’n testament is ook nuttig vanuit Op die manier kunnen ze hun erfenis
economische overwegingen, denk aan de overmaken aan een goede vriend of een
continuïteit van de familiezaak. liefdadigheidsinstelling.
Doen ze dat niet, dan gaat hun erfenis
EEN NOODZAAK VOOR ONGEHUWDE naar de Belgische Staat.
SAMENWONENDEN
Ongehuwde feitelijk samenwonenden U KUNT VOORWAARDEN STELLEN
moeten een testament opmaken,
wil er überhaupt van enige erfenis sprake Via een testament laat u uw goederen
zijn. Feitelijk samenwonenden na aan wie u wilt. Bovendien kunt u daar
(die geen verklaring van wettelijke bepaalde voorwaarden aan verbinden.
samenwoning aflegden bij de Burgerlijke
Stand) en geen bloedverwanten zijn erven TESTAMENT MET BEWINDSCLAUSULE
volgens de wet niets van elkaar. U bent een grootouder, en u wilt uw
Zij moeten hun erfenis zelf organiseren kleinkinderen via testament iets nalaten.
met een testament, of via andere Maar u bent bezorgd: zullen de nagelaten
technieken, zoals het beding van aanwas. goederen goed besteed worden?
Wettelijk samenwonenden hebben sinds Kleinkinderen zijn na hun 18de verjaardag
18 mei 2007 een beperkt wettelijk erfrecht wel wettelijk meerderjarig, maar gaan nog
(zie eerder). niet volwassen met geld om.
bewindvoerder. Maar het eigendomsrecht Voor ouders met een gehandicapt kind,
en de beschikkingsbevoegdheid worden is het een techniek om diegene te belonen
van elkaar losgekoppeld. die na hun dood met toewijding voor dat
kind zorgt.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederland,
bestaat in België geen wettelijk kader U kunt uw wil afdwingen
voor de bewindsclausule. Rechtspraak Mensen die een testament opmaken zijn
is nagenoeg onbestaande en rechtsleer vaak bang dat benadeelde erfgenamen
eerder schaars. Sommige auteurs stellen lastig gaan doen. Gelukkig bestaan er
vragen bij de geldigheid van de clausule. mogelijkheden die een rem zetten op
De inlassing van een bewindsclausule al te drieste reacties.
kan dus aanleiding geven tot juridische
discussies. Een goed opgesteld testament STRAFBEDING
kan dit minimaliseren. Een strafbeding is een clausule, waarbij
de testamentmaker de erfenisaanspraken
HET RESTLEGAAT van een erfgenaam beperkt of zelfs teniet
Dankzij het restlegaat bepaalt de erflater doet, als die het testament betwist of niet
niet eenmaal, maar tweemaal wie uitvoert.
de goederen krijgt die hij nalaat.
De testamentmaker vermaakt zijn ALTERNATIEVE BESCHIKKING
erfgoederen aan een erfgenaam (de Bij de alternatieve beschikking krijgt de
legataris), ook wel de eerste begunstigde erfgenaam twee mogelijkheden.
genoemd, of de bezwaarde. Hij krijgt de In een eerste beschikking krijgt hij
goederen meteen. Hij blijft de eigenaar van meer dan wat hij volgens de wet zou
die goederen tot hij zelf sterft. Wat overblijft erven. Maar dan moet hij wel een bepaalde
gaat daarna naar een welbepaalde voorwaarde, last of modaliteit respecteren
persoon, die we de tweede begunstigde of die aan zijn legaat gekoppeld is. In een
de verwachter noemen. De opsteller van tweede beschikking krijgt de erfgenaam
het oorspronkelijke testament heeft die zijn kleiner wettelijk erfdeel. Maar er zijn
verwachter aangewezen. dan geen lasten aan de erfenis verbonden.
De tweede begunstigde erft eigenlijk Kiest de erfgenaam voor de eerste
rechtstreeks van de testamentmaker, beschikking? Dan wordt hij als het ware
maar in uitgesteld relais. beloond, omdat hij de laatste wil van
de testamentmaker respecteert.
Dankzij het restlegaat bepaalt de
erflater wie de goederen krijgt die
hij nalaat.
De schenking:
weggeven met de warme hand
WAT IS EEN SCHENKING Schenk dus weloverwogen en na rijp
beraad. Er is geen weg terug.
De schenking wordt wel eens het Dat is een groot verschil met het testament.
koninginnenstuk van de successieplanning Een testament kunt u altijd herroepen.
genoemd. En dat is niet onterecht.
Want u kunt er prachtige dingen mee Een belangrijk kenmerk van de
realiseren, zowel op burgerrechtelijk vlak schenking is het onherroepelijk
als fiscaal. karakter.
Toch zijn voor roerende goederen Maar in de praktijk creëert u best wel een
‘alternatieve’ schenkingstechnieken geschreven bewijs van de handgift.
toegelaten, waarvoor u geen notariële Vaak ontstaan na de dood van de schenker
tussenkomst nodig hebt. Met deze jarenlange juridische gevechten tussen de
alternatieve methodes betaalt u in principe erfgenamen en de begunstigde van
geen schenkbelasting. de handgift. Heeft de overledene
wel echt geschonken? Of werden de
Maar wees voorzichtig. Vooral deze goederen hem slinks en onrechtmatig
technieken veroorzaken vaak juridische ontfutseld?
discussies achteraf. Bovendien mislukt Daarom stelt u toch best een document
in bepaalde gevallen het beoogde effect, op van de handgift. Laat u bij de opmaak
namelijk belastingbesparing. Overlijdt van het document door een specialist
de schenker binnen de drie jaar na de begeleiden. De inhoud en de precieze
schenking? formulering zijn juridisch zeer belangrijk.
Dan moet de erfbelasting toch nog betaald
worden. Bij een notariële schenking is dat Geschreven handgiftdocumenten
in principe niet het geval. kunnen ook fiscaal belangrijk zijn.
Ze bewijzen dat de overhandiging een
Een gouden raad. Overweegt u een van schenking was en meer dan drie jaar
de onderstaande schenkingstechnieken voor het overlijden plaatsvond. Op die
toe te passen? Bespreek het even manier betaalt u geen erfbelasting. Of
met uw notaris! Dit zijn immers zeer wordt de schenker plots ziek, binnen
ingewikkelde en verfijnde methodes. de drie jaar na de handgift? Dan kunt
De kleinste misstap veroorzaakt u de handgiftdocumenten gebruiken
juridische betwistingen of fiscaal om nog snel de lage schenkbelasting te
onheil. betalen. U ontsnapt zo aan de hogere
successietarieven.
DE HANDGIFT
Een handgift is een vormvrije schenking. DE ONRECHTSTREEKSE SCHENKING
Ze komt geldig tot stand door de Bij een onrechtstreekse schenking gebruikt
overhandiging – de ‘traditio’ - van het de schenker een ander soort, neutraal
geschonken goed, door de schenker ogend, contract dan bij een openlijke
aan de begiftigde. Voor dit type van schenking. Er ontstaat een verschuiving van
schenking is de materiële overdracht het vermogen van de schenker naar dat van
cruciaal. Daarom kunnen alleen bepaalde de begiftigde.
goederen het voorwerp uitmaken De transactie is geen schenking, maar heeft
van een handgift. Komen in aanmerking: economisch gezien wel hetzelfde effect.
cash geld, meubilair, juwelen, kunstvoorwer- Uit de handeling kan niet meteen afgeleid
pen, enzovoort. Aandelen op naam van een worden of de eigendomsoverdracht die ze
bvba, nv of cvba kunnen nooit het voorwerp teweegbrengt bedoeld is als een schenking,
van een handgift uitmaken. Strikt gezien of niet.
hebt u geen schriftelijk document nodig voor
een handgift. Een handgift is perfect rechts-
geldig door de materiële overhandiging.
- 38 -
Dat geldt ook voor de handgift, een boot, een wagen, een
de bankgift en de onrechtstreekse kunstverzameling) en van onroerende
schenking. U moet dan alsnog de goederen (huizen, appartementen,
erfbelasting betalen op het geschonken gronden enz.)
goed. Dat risico loopt u niet, als u
roerende goederen schenkt via een Welke rechten en voordelen biedt het
Belgische notaris. vruchtgebruik de schenker? Volgens
ons Burgerlijk Wetboek is vruchtgebruik
SCHENKEN MET DE HANDREM OP het recht om tijdelijk het genot te hebben
van een zaak, waarvan een ander de
U kunt ‘zuiver en eenvoudig’ schenken. eigendom heeft, met de verplichting die
Of u kunt voorwaarden en lasten verbinden zaak zelf in stand te houden. Wat betekent
aan de schenking. Dat gebeurt vaak bij dit concreet?
mensen die bang zijn om “zich uit te kleden De vruchtgebruiker mag de zaak gebruiken,
voor het slapengaan”. Ze organiseren een er genot van hebben. Hij mag er de
controle- en vooral een inkomstenbehoud vruchten van opstrijken: de huurinkomsten
op de weggeschonken goederen. van een woning, intresten van
Of de schenker zoekt een manier om de spaartegoeden en kapitalen, dividenden
begiftigde te beschermen tegen zichzelf. en opbrengsten van aandelen en effecten-
portefeuilles, enzovoort.
Schenkingen kunnen perfect op maat Dankzij de schenking met voorbehoud van
gemaakt worden. Hieronder geven we vruchtgebruik behoudt de schenker dus
enkele mogelijkheden. inkomsten. En de vruchtgebruiker heeft ook
een beheersrecht over de goederen
SCHENKING MET VOORBEHOUD VAN waarop het vruchtgebruik slaat.
VRUCHTGEBRUIK
Schenkingen met voorbehoud van Het vruchtgebruik blijft levenslang
vruchtgebruik komen in de praktijk zeer bij de schenker.
vaak voor. De begiftigde ontvangt het
geschonken goed, maar wel alleen En de voordelen voor de blote eigenaar?
in blote eigendom. Het vruchtgebruik blijft Hij is de eigenaar. Maar zijn
levenslang bij de schenker. Als eigendomsrecht is zijn belangrijkste
de schenker sterft, voegt het vruchtgebruik attributen kwijt, namelijk genot en gebruik.
zich automatisch bij de blote Hij kan het voorwerp van het vruchtgebruik
eigendom. De begiftigde wordt op dat nog wel verkopen, wegschenken of in
ogenblik de volle eigenaar. Het uitdoven hypotheek geven – tenzij dat uitdrukkelijk
van het vruchtgebruik geeft in principe verboden wordt in de schenkingsakte. Maar
geen aanleiding tot het heffen van de hij kan alleen de blote eigendom verkopen,
erfbelasting. Maar hier bestaan wel wegschenken of in hypotheek geven.
uitzonderingen op. Krijgt de zaak een nieuwe (blote) eigenaar,
door verkoop of schenking?
Vruchtgebruik voorbehouden kan bij
schenking van roerende goederen
(effecten, een spaarboekje, meubilair,
- 40 -
Dan moet die het vruchtgebruik dulden Leg daarom enige terughoudendheid
en respecteren. De blote eigenaar kan de aan de dag.
volle eigendom alleen maar schenken Onze rechtspraak duldt het
of verkopen met toestemming van de vervreemdingsverbod onder twee
vruchtgebruiker. voorwaarden:
• het verbod is beperkt in de tijd
En wat met de controle bij schenking met • het dient een rechtmatig belang.
voorbehoud van vruchtgebruik?
Automatisch behoudt u al een deel van de Een vervreemdingsverbod dat ingebakken
controle, omdat de vruchtgebruiker zit in een schenking met voorbehoud
een beheersrecht heeft. Schenkt u van vruchtgebruik is bijvoorbeeld geldig.
bedrijfsaandelen, bijvoorbeeld van een nv Het is beperkt in de tijd – namelijk het
of een bvba, dan kunt u met een statutaire leven van de schenker.
clausule ook het behoud van stemrecht Het dient een rechtmatig belang – namelijk
over deze aandelen organiseren. Zo het rustig genot van de schenker, die
behoudt u controle over het bedrijf zelf. niet geconfronteerd wil worden met
een wildvreemde blote eigenaar. Ook
Niet alle schenkingen kunnen met als het gaat over de schenking van
voorbehoud van vruchtgebruik. Voor familiesouvenirs lijkt een verbod tot
schenkingen via notariële akte is vervreemden aanvaard te worden.
er geen enkel probleem. Maar een
handgift of bankgift met voorbehoud Wat als u het einde van het
van vruchtgebruik is volgens de meeste vervreemdingsverbod koppelt aan het
rechtsleer ongeldig! overlijden van de schenker? Dat wordt
doorgaans aanvaard. Het omgekeerde
SCHENKING MET VERVREEMDINGS- wordt meestal niet aanvaard. Het beding
VERBOD dat de onvervreemdbaarheid het hele
Bent u bang dat u geld of waardevolle leven van de begiftigde moet duren is niet
goederen schenkt aan iemand met een geldig.
spreekwoordelijk gat in zijn hand? Of dat
uw kleinkind door uw schenking Het vervreemdingsverbod moet niet
onbezonnen uitgaven zal doen? Dan last noodzakelijk het belang van de schenker
u in de notariële schenkingsakte een beschermen. Ook de begiftigde kan
vervreemdingsverbod in. beschermd worden, bijvoorbeeld tegen
zijn eigen onervarenheid. Het rechtmatig
Onze rechtspraak duldt het belang moet ruim geïnterpreteerd
vervreemdingsverbod onder twee worden. Het kan gebaseerd zijn op het
voorwaarden. verzekeren van de continuïteit
van het geschonken familiebedrijf,
Zo’n verbod zet een belangrijk fundament de belangen van de familie, enzovoort.
van ons rechtsverkeer op de helling,
namelijk het principe van het vrij
handelsverkeer van goederen.
- 41 -
Controlestructuren voor
gevorderden
Een fiscaalvriendelijke juridische over- Hij houdt de touwtjes stevig in handen.
dracht van het vermogen naar de volgende
generatie, met behoud van zeggenschap, De maatschap is een soepel en
macht en inkomsten. Dat is een belang- bovendien zeer discreet vehikeltje.
rijke doelstelling voor successieplanners. Ze is uitermate geschikt voor beheer
Grotere vermogens doen daarvoor vaak ‘à la carte’ van privaat roerend
een beroep op vehikels die bij het grote vermogen.
publiek minder bekend zijn. Het zijn vaak
bijzonder verfijnde technieken, waarbij Fiscaal is het volledig transparant.
elk detail telt. Bij wijze van kennismaking, De inkomsten van de maatschap zijn
zetten we enkele mogelijkheden op een rechtstreeks voor de vennoten, volgens
rijtje. de afgesproken verdeelsleutel.
De maatschap is een vennootschap, zonder
DE MAATSCHAP zelf een aparte rechtspersoon te zijn.
Er is dus geen fiscaal tussenschot,
De maatschap wint de laatste jaren fors zoals een klassieke bvba of nv.
aan belangstelling. Een maatschap
opzetten is werk voor een gespecialiseerde DE PRIVATE STICHTING
vermogensbankier of –advocaat.
De maatschap kan trouwens zonder notaris Sinds juli 2003 kunt u in België een private
worden opgericht bij onderhandse akte. stichting oprichten. Dat kan tijdens uw
Een notariële oprichtingsakte verhoogt wel leven, via een notariële oprichtingsakte.
de bewijskracht en geeft het contract een Of dat kan pas met effect na de dood, via
vaststaande datum. een authentiek testament. De notaris moet
dus altijd tussenbeide komen.
Eigenlijk komt het neer op een soort
georganiseerde onverdeeldheid. Vader De stichting kunt u gebruiken voor tal van
en moeder schenken roerende waarden doeleinden. Denk aan de handhaving
aan hun kinderen. Vervolgens brengen van een collectie kunstwerken of een
ze die samen in een soort vennootschap, unieke verzameling, de renovatie
de maatschap. De statuten bevatten van een cultureel historisch belangrijk
duidelijke spelregels over het beheer en erfgoed zoals een kasteel, het creëren van
de winstverdeling. Het familiehoofd, een prijs of van een werk, enzovoort.
de ‘pater familias’, krijgt het zitje van
onafzetbare zaakvoerder.
- 46 -
schenking
Ouders kinderen
Comm.VA (holding)
zaakvoerder
=
pater familias
opvolger-zaakvoerder
=
troonopvolger
Exploitatie - nv
BUITENLANDSE DOELVERMOGENS
Goed verzekerd is
half gewonnen
Een levensverzekering is een overeenkomst Dankzij de levensverzekering moet de
waarbij vier partijen een rol spelen: een vermogensoverdracht niet meteen
verzekeraar, een verzekeringnemer, een gebeuren. De overdracht komt er pas op
verzekerde en een begunstigde. het moment van de verzekerde
De verzekeringnemer sluit met de gebeurtenis: de verzekeringsnemer
verzekeraar een overeenkomst. sterft, de begunstigde wordt dertig
De verzekeraar betaalt een som uit aan een jaar, enzovoort. Bovendien kunt u de
begunstigde, als de verzekerde gebeurtenis successieplanning combineren met
zich voordoet, die gekoppeld is aan het een aantrekkelijke belegging. Denk
leven van een verzekerde. bijvoorbeeld aan een Tak23-polis.
10 Tips om erfruzies
te voorkomen
Een goede successieplanning voorkomt TIP 3 • STREEF NAAR EEN GELIJKE
juridische bekvechterij. Uit onderzoek BEHANDELING VAN DE KINDEREN
blijkt dat maar liefst 42% van de mensen
die een erfenis ontvangen, daarover ruziet. Ouders deden tijdens hun leven een
Zorg dat u de twistrecepten kent. schenking aan één of meerdere van hun
Voorkom heibel. kinderen. Heeft die achteraf gevolgen op
de erfbelasting en de vereffening-verdeling
TIP 1 • VERMIJD ONTERVING VAN UW van de ouderlijke erfenis? Dit hangt af
KINDEREN van de manier waarop de schenking
gebeurde: ‘buiten erfdeel’ of ‘op voorschot
Onterving van een kind komt niet vaak van erfenis’. De laatste formule kan later
voor. Maar het kan wel degelijk - binnen conflicten vermijden.
de grenzen van het ‘vrij beschikbaar deel’.
Kinderen hebben een wettelijk beschermd Doet u een schenking buiten erfdeel?
erfdeel, de reserve. Maar als u ontervend Dan moet u dit expliciet zeggen.
optreedt, steekt u het vuur aan de lont. Als u schenkt aan een niet-erfgenaam,
Wie wind zaait, zal storm oogsten. is de schenking steeds buiten erfdeel.
TIP 2 • ONTERF WEL ALS HET ECHT Doet de schenker een gift buiten erfdeel?
NODIG IS Dan gunt hij de begiftigde al tijdens zijn
leven een extraatje. Een extraatje bovenop
Soms heeft onterving wel een heilzaam het erfdeel, dat de begunstigde nog krijgt
effect. Een echtpaar leeft al jaren feitelijk als de schenker overlijdt. Zo’n gift moet
gescheiden. Maar een officiële binnen de perken van het beschikbaar
echtscheiding kwam er niet. Dan erven deel blijven. Als de gift de reserve van de
deze voormalige partners van elkaar, reservataire erfgenamen aantast, kan er
want ze zijn nog altijd echtgenoten. Een inkorting plaatsvinden.
ontervend testament lost dat op. Wie meer
dan zes maanden feitelijk gescheiden leeft Als u schenkt aan een niet-erfgenaam
van zijn huwelijkspartner, kan via testament is die steeds buiten erfdeel.
zijn echtgenoot onterven. Daarnaast moet
u via de rechtbank een vordering instellen
om een afzonderlijk verblijf te mogen
houden.
- 52 -
wordt fel bekritiseerd. Het geschonken dan volgens de waarde ten tijde van de
onroerend goed kan voor een veel grotere schenking. De waarde wordt ‘vastgeklikt’
waarde bij de fictieve massa gevoegd op datum van de schenking zelf.
moeten worden, dan de waarde die het
had op het moment van de schenking zelf. Schenk uw kinderen bij voorkeur
Hij zet bovendien ogenschijnlijk billijke goederen van een zelfde aard. Maar
ouderlijke regelingen op de helling. wat als u maar één perceel bouwgrond
hebt? Schenk de goederen
Daarom wordt het afgeraden aan uw dan in onverdeeldheid aan de kinderen,
kinderen goederen te schenken waarvan de waarna zij onder elkaar uit
waarde na verloop van tijd fors kan onverdeeldheid treden. Dat is de
verschillen. techniek van de ‘dubbele akte’.
Op die manier hebben de kinderen op
Stel: Vader en moeder Peeters hebben twee het moment van de schenking
kinderen: Jean en Ann. In 1985 krijgt Jean hetzelfde ontvangen. U omzeilt de
een som geld van € 75.000. Ann krijgt een problematiek van de ongelijke
perceel bouwgrond dat eveneens € 75.000 behandeling.
waard is. Vader en moeder zijn ervan
overtuigd dat ze billijk gehandeld hebben.
TIP 5 • ORGANISEER ZELF DE VERDELING
De ouders overlijden in 2008. De fictieve VAN UW INBOEDEL
massa wordt samengesteld. Ann’s grond
wordt in rekening gebracht voor de waarde Na een overlijden bezoeken de nazaten het
die hij dan heeft, per hypothese € 150.000. sterfhuis onder het motto: “eerst
De schenking aan Jean wordt ingebracht komt, eerst maalt”. Gust had een nieuwe
voor het initiële bedrag van € 75.000. televisie nodig? Hij graait het toestel
mee. En Annies studio aan zee krijgt
Het principe van de waardering van meteen een nieuw servies! Gust en Annie
het geschonken goed ten tijde van het zien dit niet als ‘stelen’. Maar Jef, die verder
overlijden voelt soms nog onrechtvaardiger van het ouderlijk huis woont, denkt daar
aan. Wat als de waardestijging van de natuurlijk anders over...
geschonken goederen vooral te danken is Hoe vermijdt u zulke discussies? Door via
aan eigen inspanningen of arbeid van de testament al uw huisraad, meubelen en
begiftigde zelf? Denk aan aandelen van siervoorwerpen netjes te verdelen onder
het familiebedrijf, die een van de kinderen uw erfgenamen? Dat is geen goed idee.
kreeg, die zelf in het bedrijf werkt. Het is behoorlijk tijdsintensief en u riskeert
veel kwaad bloed te zetten. En misschien
Daarom nog een nuttige tip: maakt schat u het verwachtingspatroon van uw
u bij de schenking van een onderneming pappenheimers wel totaal fout in. Beperk
gebruik van het fiscale gunsttarief van de uw verdeling tot een aantal stukken,
‘bedrijfsschenking’? Dan wijkt de waarvan u zeker weet wie die wil hebben.
wetgever af van het principe van de
waardering op datum van overlijden.
De aanrekening van de schenking gebeurt
- 54 -
Wat kunt u wel doen? Stel in uw testament TIP 7 • REGEL VOORAF DE OPVOLGING IN
dat de inboedel in principe moet worden UW FAMILIEBEDRIJF
verkocht. Binnen de maand na uw
overlijden moeten uw erfgenamen een Het openvallen van een erfenis doet een
taxateur of schatter aanstellen, die een ‘onverdeeldheid’ ontstaan. Alle erfgoederen
lijst maakt van alle goederen en hun komen in handen van de erfgenamen, voor
waarde. U laat uw erfgenamen kiezen: een bepaald, niet concreet aanwijsbaar
ofwel nemen ze hun deel van de breukdeel, bijvoorbeeld ieder een derde,
verkoopopbrengst ofwel kiezen ze de of ieder de helft. De allesoverheersende
tv of het servies en leveren ze geld in. spelregel bij onverdeeldheden is de
unanimiteit. Iedereen moet over alles
Dat maakt erfgenamen minder hebberig. akkoord gaan. Erfgenamen stemmen dus
Deze techniek bedaart ook de gemoederen niet over het lot van de erfenisgoederen
over bepaalde erfstukken. De taxatie meerderheid tegen minderheid.
brengt bijvoorbeeld aan het licht dat het
zo begeerde schilderij zijn waarde vooral te Wat als bij de erfenis een handelszaak
danken heeft aan de dure lijst. hoort? Zo’n onverdeeldheid zet een
belangrijke rem op de continuïteit en bloei
Wat als erfgenamen een meubelstuk van dat bedrijf. Als de erfgenamen
absoluut niet willen verkopen, omdat ze er niet uit de impasse raken, heeft dat nefaste
allemaal in geïnteresseerd zijn? Zet in uw gevolgen. Want niemand kan
testament dat de notaris dan tot een gedwongen worden om in onverdeeldheid
lottrekking overgaat. te blijven. Bij een aanslepend conflict
kan ‘de meest gerede partij’ (lees: wie
TIP 6 • STEL EEN TESTAMENTUITVOERDER als eerste de stap zet) via rechterlijke
AAN tussenkomst een gerechtelijke vereffening
vorderen. Uitonverdeeldheidtreding via
In het Angelsaksisch recht is de ‘executor’ rechterlijke weg mondt vaak uit in een
of testamentuitvoerder een veel openbare verkoop. En dat betekent het
gebruikte figuur. In België is hij minder einde van het familiebedrijf.
bekend. Toch kan het zinvol zijn. In principe Dé boodschap: anticiperen, anticiperen
moeten uw erfgenamen op een correcte en anticiperen. Regel vooraf de opvolging
manier uw erfenis vereffenen – volgens in uw bedrijf. Doe dat niet via testament,
de regels die u in uw testament opstelde. maar door schikkingen tijdens uw
Maar vreest u dat dat niet zal lukken, uit leven. Doe een bedrijfsschenking aan uw
kwade wil of uit onkunde? Dan biedt een gedoodverfde ‘troonopvolger’, de zoon
testamentuitvoerder een oplossing. of dochter die al jaren in de zaak werkt en
ze mee heeft groot gemaakt.
Een bedrijfsschenking kan fiscaal zeer
goedkoop gebeuren via notariële akte.
Zorg er voor dat het opvolgend kind geacht ten minste 20 jaar ouder te zijn
met een gerust gemoed voort kan. dan het oudste kind uit het vorig huwelijk
Maar werk tegelijk een regeling uit van de overledene. De waarde van het
waardoor de kinderen die niet in het bedrijf vruchtgebruik neemt af naarmate men
werken, zich niet benadeeld voelen. ouder is. Deze bijzondere berekeningsregel
beperkt dus de waarde van het
TIP 8 • MAAK DUIDELIJKE AFSPRAKEN MET vruchtgebruik van de langstlevende ouder.
UW ECHTGENOOT IN TWEEDE HUWELIJK
Denk aan de erfrechten voor de
Werk in uw huwelijkscontract een regeling echtgenoot in het tweede huwelijk.
op maat uit. Denk aan de erfrechten
voor de langstlevende echtgenoot in het Sinds de wet Valkeniers uit 2003 hebben
tweede huwelijk, en de gerechtvaardigde stiefkinderen meer zekerheid. Echtgenoten
aanspraken van de stiefkinderen. kunnen dankzij de wet een bindende
contractuele afspraak maken over de
Een nieuw huwelijk, waarbij kinderen uit hoegrootheid van hun erfrechten in elkaars
een vorige relatie betrokken zijn, veroor- nalatenschap.
zaakt vaak spanningen tussen stiefkinderen Opgelet, deze mogelijkheid bestaat alleen
en stiefouder. voor echtgenoten van wie minstens één
De stiefkinderen vrezen een stuk van de van hen één of meer kinderen heeft uit
erfenis te verliezen. een andere relatie.
Deze vrees is niet onterecht. De
langstlevende echtgenoot, ook in het Wat kunnen de echtgenoten concreet
tweede huwelijk, erft in principe het vrucht- doen? U moet een huwelijkscontract
gebruik op de hele nalatenschap. opmaken. Was u al gehuwd? Dan kunt u
Bovendien kan zijn erfrecht uitgebreid uw huwelijkscontract veranderen en de
worden door het huwelijkscontract. erfafspraak inlassen, via een wijzigende
notariële akte.
De wetgever komt deels tegemoet aan Dat kan alleen met wederzijds akkoord van
deze problematiek. Zijn er kinderen beide partijen.
uit een vorig huwelijk? Dan worden
bepaalde huwelijksvoordelen in het Inhoudelijk is er maar één beperking.
huwelijkscontract aanzien als schenkingen. De langstlevende echtgenoot behoudt
Bij een overlijden moeten ze aangerekend altijd het vruchtgebruik over de gezins-
worden op het vrij beschikbaar deel. woning en de huisraad, de ‘concrete
Werd het wettelijk beschermd erfdeel van reserve’.
het kind aangetast? Dan worden deze
schenkingen gekortwiekt.
Bovendien wordt de waarde van het
vruchtgebruik van de langstlevende
echtgenoot op een bijzondere manier
berekend, als die erft samen met kinderen
van de overledene uit een vorig huwelijk.
De langstlevende stiefouder wordt namelijk
- 56 -
Critici vinden dat de wet Valkeniers het voor de reële waarde kopen. Laat
hierdoor alleen weggelegd is voor de een onafhankelijke schatter de waarde
grotere vermogens. Want in het doorsnee bepalen. En wat als meer kinderen de
gezin zijn de gezinswoning en de huisraad woning willen?
net de belangrijkste bestanddelen van Dan wordt het lastig. In het uiterste geval
het vermogen. moet u maar tot lottrekking overgaan.
Soms is het wel interessant om het huis te
De langstlevende echtgenoot behoudt verkopen aan een van uw kinderen. U krijgt
altijd het vruchtgebruik over de cash geld in handen en kunt bijvoorbeeld
gezinswoning en de huisraad. op zoek naar een kleinere flat. En u geeft
uw kind een duwtje in de rug. Maar het
Als u rekening houdt met die ene verschil tussen de reële verkoopwaarde
beperking, kunt u een regeling op maat en de lagere prijs die uw kind betaalde, is
uitwerken. U beperkt de erfrechten van de eigenlijk een schenking. Zorg dat de andere
langstlevende tot welbepaalde goederen. kinderen ook aan hun trekken komen,
Of de stiefouder doet afstand van zijn bijvoorbeeld via een latere schenking van
erfrecht op alle voorhuwelijkse goederen, geld of via uw testament.
bijvoorbeeld de aandelen van het familie-
bedrijf. Of u schakelt de ‘abstracte reserve’ TIP 10 • SCHEP DUIDELIJKHEID OVER
van de langstlevende echtgenoot volledig UW LIJFRECHTEN
uit.
Begraven of cremeren? Kinderen zijn niet
Wederkerigheid in de erfaanspraken is niet altijd op de hoogte van de wensen van
nodig. Een van de echtgenoten verliest hun overleden ouder. En voor pa en ma is
de erfrechten op bepaalde goederen. het helaas te laat om te reageren. Blijf
Dat betekent niet dat de andere baas over eigen as, en regel uw uitvaart
echtgenoot in de nalatenschap van zijn netjes op voorhand.
partner geen rechten mag hebben op die
goederen. Dat doet u best niet alleen via een
testament. Als het testament gevonden
TIP 9 • REGEL HET LOT VAN DE is en alle formaliteiten bij de notaris
OUDERLIJKE WONING zijn vervuld, kan het al te laat zijn. Meld
uw laatste wilsbeschikkingen rond
De ouderlijke woning is vaak het lijkbezorging aan de ambtenaar van de
belangrijkste bestanddeel van een erfenis. burgerlijke stand van uw gemeente. En
Kom niet in de verleiding om het voor een praat er over met uw nabestaanden. Dat
zacht prijsje te verkopen aan een van uw geldt trouwens ook voor een reeks andere
kinderen want dan benadeelt u de andere ‘lijfrechten’, zoals orgaantransplantatie en
erfgenamen. afstand van het lijk ten behoeve van de
wetenschap.
Verkoop het huis op de vrije markt
en verdeel de opbrengst. Dat is het
gemakkelijkst. Wil één van de kinderen
het huis echt heel graag? Dan moet die
- 57 -
NOTA’S
- 58 -
NOTA’S
Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat
Vlaamse Raad van het Notariaat
Verantwoordelijke uitgever: J. Flemings
Bergstraat 30/34
1000 Brussel
2016
D/2016/1928/6
Juni 2016
http://www.notaris.be
Informatiebrochure uitgegeven door de
Vlaamse Raad van het Notariaat
Bergstraat 30-34 - 1000 Brussel