Digitized by the Internet Archive

in 2010 with funding from

Boston Public Library

http://www.archive.org/details/philosophiettheoOOsegu
IACOBI SEGVERII
PHILO SOPHI ET ,

Thbologi Galli
Ruthcnenfis.

ORATIO
HAbipa ^omd in Sacello Tontificio ddVtticanutn infimtre
HEK^ICI Illl. B^egis ChrifiUnipimi'

quinto Kal, lunij. 1610.

k b m &>
Ex Tvpographia Iacobi Mafcardi. Sttpmorum }nmiffrt.

PARISIIS,
ET
ApudloANNEM dv C a r b o Y, viaRhenaenf»
m7d~c7x~
Cum Triuilegio I\jgis t
 Acesywfiy

m
ImplimMurfi videbitur R. ° P.JMt.SacriPa*
Utij JpoftoiicL

C&far Fidelis Vicefg.

fmprtmatur.
F.Thomas Pallauicinus Bonon Magi- :

fter, & P^euercndiflinu P. F. Ludomci

YftellaSacri Palatij Apoftolicifocius.
O rd.Praedicator um.

Extraidfc du Priuilege du Roy^

PAr grace & Priuilege da Roy , ii eft permis a Ican dii

Carro/ Marchand Libraire 8c Imprimcur a Paris, d'Impri-
mer ou faire imprimer,vendre & diftribuer vne Oraifon func-
bretantcn Latinqu'enFrancois,intitulee Iacobi Seguerij Phi-
lofophiGaUi Ruthemnjis &c, Etdefenfes font faites atoutes
perfonnes dequelquesqualitez qu'ils foient dimprimer ou
fairc imprimer vcndre & diftribueriaditc Oraifon tant en La-
tinquen Francois , fur peinc decent liures damende &de
confifcationdesexempla''respar euximprimez , comme cft
plusamplement porteparlefditesLcttres DonneaParis , lc
iS. Iuillet 1 6 1 o.Paile Roy en fon ConfeilChaiopin ; & fcciie
de Cireiaulne.
 hl VSTRISS IMO VlRO
FRANCISCO DE SAVARY
DOMINO DE B R E V E S>

Regk ChriftiamJJimiad Sedem AjtoBo-

licam Legato.

IACOBVS SEGVERIVS $. P.
•
- i

.^jABV I nuper, Virllluftriffime^cojjamSum..

^ mo Pontifice,& confcfTu smphiTimorumhcrrii-
1
Car-
'ktftf\ m dinalium,aliorumque nobilimmor'~>m
&£$^ £tJnumbreucmOrationem,deI.utdibus HEN-
|
fctfR I C I IV. Regis Chiiftianiffimi, qucm per
J§t hofcc dies magno bonorum omnjum moerore
vioicnta mors inuidit publiae viilitati.In quo
eenereitaverfatus fum.vtpaucaadmodum cxtantacopiade-»^
fibauerim.pluracnim dicere,nequc temporisquod mihi con-
cciTumcrat,brcuiraspatiebatur, ncquc dign)tasloci:& ccrtc
fin^ulapercenferejquaEde tanto PnncipediapciTen.t , op.us
cfTetmultorumdierum. Mihiautem hxc qusmumuispauca
protempore fufficcre vifa funr:nihilcnim egoahiidin toto
hoc ncgotio mihi propofui,quam imperata faccre,& fuperio -
ribusobtempcrarc.Nondeeruntquiiitagrauiorc, atque or-
natiore dicendi gencre perfequantur ,fed qui maiori quam e-
,

gopietatcfitinJ^atriam^atqueRegem repcrtumiri puto nc-

mincm. Vale Romas cx e/ttbus S.Ladouici ad dicm V I I.Mcn»
fislunij M.DCX,
Aij
 IANI MALIN FANTII
Tholosatis
A D
IACGBVM SEGVERIVM
apud Superosanim* Utdntur icquum vt
SI quid
Credcrejduddri cumfudfd&s vident.
y efi

Cumquefuimemorcs cernunt^quos viribus oUm

luucrc ingeniof onfilioque yiros.
lndigcs>exultd Bjx inuitlifiimc3 noftris
Et tud cum Idcrimis gdudidiunge, preeot
J\om4no eloquio tudfd&a SEGVEP^I VS dufui
Dicrey quos decuit3protulit orcfonos.
Scilicet dt triflcsiquis enim nifitriftidfuncUt
Vcrbdjui magno cordd dolorc tumcnn
\dttdmcn boc vnum cosla mircrc ncceffe eft,

Dcfque dnimigrdti confcidfigndtui.

Quifotuh tdntdm verborumfundere molem
Vontificcm dnte ipfum3purpureofque fatres.
Qum tud morsldcrimis obftruxerit ord loqucntum
flendquc tcrrificofin t locd cunBd metut
yiimirum dolor>& hcrimoefccerc difcrtum%
Sumpfit dr dpopuli mutua vcrbd metu.
Qmnid fic tm mors mutduit3 vt ordine vcrfo
^ fiofti triftidfint Omina Uta tuu.
 O KAT 1 O.

On dubito,Bcatiffime Pater,teacer-
biffimumdoloris fenfurn percepifle,
pofteaauam tibi renuntiatum eft
HENRICVM IIIL Regem Chri-
ftianiffimumimpiorugrafratorum acfcelcftif- 3

fimorum hominum gladiis per fummum nefas

occubuifle. Neque vero,tu id obfcuris argu-
mentis fignificafti , cum totam eam no£tem,
pr^ doloris magnitudine pene infomnem du-
xeris,&: vt communem totius Ecclefiae Ca-
tholicx parentem decet,tanti Principis animu
Deo Opt.Max. San&iffimis, dc ardentiffimis
precibuscommendaris.Quareneminidubiuni
efle poteft, te commemoratione maximarum
virtutum Regis Chriftianiffimimagnoperete-
tari, cupeiique , vt illius memoria immortalis,

seternaq. fit,quinihilvehementius ,aut arden-

tius,quamdiu fuperftes fuit, defiderauit. quam
Vt facrofan&a Apoftolic^ , &; Romanse Eccle-
fix apud omnesnationes,auftoritaspermane-
re.t. Dicamergo fretus illatuafohta benigni-

tate,quamquotidieomnesmagni,minimiquQ
cxperiuntur pauca quam breuiffime potero dc
innumeris,acpi<*pemodum infinitis laudibus
A i I)
 6
HENRICI IHI.efficiamque praceptionibus
Rhetorum omnium valere iuflis 3 nebreue ad-
modum tempus quod ad me comparandum
datum eft,in re parum necefiaria aut fuperua-
,

canea a me confumptum efTe videatur. Atque

eapr^cipua caufa eft,cur deRegum noftroru
nobilitate , fplendore,claritate,antiquitate, O-
rationem mihi inftituendam nullomodo efle
exiftimem,eumenimacorauni fenfu alienum
atqueabhorrenteeffe oporteret, quitot Sum-
morum Pontificum fan£titate &:do£trinapr£-
ftantium grauiflima teftimonia monumentis
annalium omnium, Sc hiftoriarum confignata,
ScperpetuatadeRegum noftrorum dignitate,
ac nobilitate vocare auderet m difquifitionem.
Certeex ipfis potentiflimi Regni legibus,&:
inftitutis,atqueingetibusmuneribusDiuinali-
bcralitateilli c6cefsis,firmifsimu ac -certiflimu
argumentii deducerepoflemihivideor,vt der
monftre.euideter Regum noftrorum nobilita»
temlonga,confertaque,&: nunquam interru-
pta maiorum fericadnos vfquepropagatara,
ac difleminatam.Sednolootio intemperanter
abuti,pr2efertim in ijs rebus perueftigandis,qu<£
atque edito loco pofits porrigunt fefe,
illuftri,

atque eminent , ncque patiuntur quamquam,

nifi forte maleuolum, autignaruminfuiigno-

rationeverfari. Maiorame, atque auguftiora

qux in HENRICO Rege ab ineunte astate
 7 ;.

emicuerunt, cum vera, folidaq. gloria coniun-

&a,nullifq. fortuna^ cafibus obnoxia ad fe re*
fpiceixiubent 3 quibusillememorabiliinpofte-
ros exemplo docuit,nullomodo in fallacibus
ac caducis bonis acquiefcendu.Nam^&a cultu
Diuini numinis, inquopietasfamilian>ducit,
principium fumam incredibile efl quam nu-
,

gno* excelfoq. animoin eamincubuerit Rex

incomparabiiis,perfeceritque adhortatione e-
xemploque fuo,vt omnes ordines 5 omnes aeta-
tesjineanivnamintuerentunidfolum, ma. Bc
ximumbonumfibi ducendum putarent, hoc
verum effe Chriftianorumpatrimonium:cete-
ra ommaexterna 5 vera bonanonefTe>&: ple-
ruqueijs,quieiufcemodinimioperegloriantur
ingentia detrimenta ixnportare. Excellentem
hanceximiamq.pietatem teftantur multa au-
reorum millia facris maiorum monumentis,
tej^iplifq. toto Regno nobilifsimis inftauran-
dft,&:inpriftinum fplendorem reftituendisjat-
tributa> qux fuperiorum temporum iniuria,
bellorumq. ciuiliumfuror difiecerat y
infiam-
mauerat foloa:quauerat. Quidiam Xenodo-
3

chia aut Religioforum hominum,velfacrarum

3

VirginumCcenobia ab illo vel inftituta, vel

magnis redditibus au£ta commemorc? Quid
referamadorandum Miffie facrificium tfecen-
tisVrbibus>&:e6 amplius,aquibus vcraReli*
gio totos quadraginta annos exulabat , fine
 8
ferro/me fanguine reftitiuum ? Quid ardcn-
tifsimumftudiuminreducendis^&ditandisdo-
£tifsimisj&: iapienttfsimis viris Societatis lefu,
qui in illa atroci bellorum ciuilium t€mpeitate>
re&um curfum tenere non potuerant.Sed pro-
pter nefcio quam rerum nouarurn fufpicione
non faiis firmam folum vertere iufsi erant?
coq.modo fapientifsime prouifum eft, ne deef«
fent prsftantes viri , qui iuuentutis animcs,
quodinPvepublica maximi momenti femper
eft habitunijornniliberali do&rina excolerentj
Sc probisatque incorruptis moribus , ad om*
nem virtutem &c humamtatcm infonnarent.
Quin etiam fcriptis perfepe litteris ad Tur-
carumImperatorem,ab eo tandem obtinuit,
vt ijfdem Patribus Societatis, Conftantino-
poli,in Vrbe totius Orientis Principe, nobile
Coliegium extfueretur, eaq. ratione Chrifiia-
na reKgio^qua^ in iliis partibus fere prollrata,
atque affli&a iacet,erigeretur pietateque & eru-
ditione quapiurimum polTunt apud omnes vi-
ri illi Sapientesconiirmaretur, Sc fUhtliretur.
Quibusexempiishocperirecir,vt pluiquamfe-
xaginta hominum milia inter qucs permulti e-
rant primx nobilitatis,qui fefe in varios,&:inex*
tricabilespeftiferarum opinionum laqueosin-
duerant refipuerint, Sc difcufo errorum caligi-

ne,venetandem rcligionisluccm afpe&arint.

Ciirn autem Turcarum Imperator auguftiffi-
mum
mum Chrifti Seruatoris noftri Sepulchrum di«
rui,atque aboleri iuffiffet ,vafa facra in profanos
vfus conuerti,xdes facras„& Dcodicatas,fpm>
ciffimis Mahometanorumritibus contamina-
vri , iros religiofos in compedes duci % atque in
feruitutemredigiimperaffet , admonitusRex
tam atrocis,&: nefarij incoeptiper fuos Legatos
effecit , vt quamprimum tam immane decretu
refcinderetur,honofq< tam fan&o loco debitus
in mentibus hominum magis quam vnquam
anteaglifceret &:augeretur. Eiusreilocuple^
5

tem teftem habeo Francifcum de Breues ad

hancSedem Apoftolicam proRege Chriftia-
niffimo Legatum qui tum quoque in Oriente
,

legationem pro eodem Rege fungebatur. Te-

fteshabeo Antiftites 5 Sc Proceres Generales
Ordinis Sanfti Francifci,&: fanfti Sepulchri cu*
ftodcs,qui tam egregium facinus in obfcuro ia-
eereminimevoluerunt,Sedplurimis, &:graui-
bus monumentis immortalitati c&mendarunt,
eundemq. deBreues rcligionis Chriftian^ in
Oriente conferuatorem , bonorumomnium
perfugium>religioforum omnium tutelam effc
declararunt. Teftem denique habeo omni ex-
ceptione tmiorem Clementem VIII. Pontifi-
cem Maximum prudentiffimum multis lit-
, &:
tcrisfcriptisrespro Chriftianareligione ab eo-
demFrancifcoprxclare gcftas collaudantem.
Clemenua vcro ipfius, & humanitas tanta fuit,
vt non modo fem per admirationi ex-
noftrii ,

ternisq.hominibusfemperfuerit, fedmultise-
tiam qui fele inexpiabilibus fceleribus obftrin^
xerant falutaris. Quofdam enim qui non tam
ignoratione quam malorum eontubernio , aut
rerum potiundarum cupiditate addufti contra
ipfum gladios dilirinxerant,infidijsq.appetiue-
rant benigne,comiterq. exceptosbdnoanimo
impoicerum efleiuffitcum diceret ,graflarivf*
que ad fanguinem non Principum Chriftiano-
rum efle>fedpotius immanium Barbarorum,S£
6c alioqui illa humana confilia Diuina volunta*
te efie fuperata. Quid ego*iam primum, vlti-
mumq.de corporisanimiq. incredibihfortitu-
dine,&: ad fummu^n perdufta rei militaris fcie-

tiaHENRICI Rdgiscommemorem? an mc-

tuone quismein hoc gencre verfantem , ea
di&urum contendat, qua? ad turpem quandam
afTentationem pfopius quam ad lpfam veritatS
accedere videantur ? imo vero id mihi magis
metuendum efTe pro certo intelligo , ncme fa-
pientes , &a?quireruma:ftimatorcsresmiaxi-
mas a maximo Regc prxclariflime gcftas,inge-
nij inopia,actenukateobfcuraflepotius,&:im-
xninuifle quam amplificafle, Sc Illuftri loco po-
fuiflemerito reprehcndant.Vt vt fit , mihi pcr-
finfiflimum eft , ferefemper quam plurimos
graues, &C cordatos viros, qui nos antiquum il*
"
iud ekgantiffimi Poetae fequutos approbent ,-
 II
rebus magnis fatis effe voluiffe illud certe dubi-
tari non admirandum quiddam atque
poteft
fingulareeffefortitudinem qu;rmortem, Sc ,

dolorem, aliaq. horribilia, & formidolofa con-

temnit,magnqq. £dnconcuffoanimo$ffeiu-
bet,inprofpera, aduerfaq. fortunaconftanter,
8c xquabiliter perferenda. Itaque cum omnes
re&xanimiaffe&ioncs , virtutes appellentur,
h*ec tanquam omnium excellentiflima id con-
fecutaeft , nomina-
vt virtusfimpliciteraviro
retur atqueobeamcaufaminomnibusrebus
:

publicis bene conftitutis fortiffimis viris, oua-

?

tiones, fupplicationes, triumphi, ftatuae, arcus,

tfoph£a,annuadaudationes,fingulariadenique
omnia, Sc diuinis honoribus proxima orname-
ra decrera nunquam aut perraro re-
funt qualia
liquis virtutibus lcgimus attributa. Quamobrc
cum olim in Grarcia dux effent Refpublicae in-
terfefimiUima? 5 optimifq. legibus, &c inftitutis
temperata* Cretenfium £c Laceda^moniorum,
5

ytraqueidprxcipucfpe&abat, coq. referebat

omnia, vt ciues quam fortiffimi, ac bellicofiffi-
mi euaderent:Ideoq.fcripfitPlato,omnem niOf
remLacedaemoniorum inflammatunleffe cu-
pidkatevinccndi,nequealio pertinebantcon-
uiuia inpubhco, autlaboriofannGymna-
illa

fijSjtum puerorjim, tum virginum exercitatio-

nes,aut Yenationes aut dolorum perpcffiones
,

quim vt i) s in pace facile ferendis affucfcerent,

Bij
 11
qu^bellineceflfitasafferrefolet. Sedaud^o di*
cerefiearum duarum sentium fortiflimi om-
nes viriin vnum locu conferatur, vix cu rebus
ab HFNRICQ geftis e(Te comparados.Itaque
quodinterdum diferti homines augendi atque
amplificandi caufa dicere foicnt,id ego poiTum
hoc loco fine medacio dicere,&:dies me,&vox,
Sc latera deficient,ii ab H ENRJCO gefta figil-
latim , dc minucatim enumerare tentauero*
Ecfanequidattinetrecenfere vobis ter colla-
tis fignis ab eo inimicos fufos , fugatofque?

Centies , Sc quadragies pugnafle eum non fme

magnpaliquando , 3c praefenti vitae pericula?
Tricies, &:quinquiesingentes exercitus cum
apparuiflent, virtutemilitarimagno cStemptu
depulifle ? Trecentis vrbium,aut variorumlo-
corum obfidionibus praefuiflc , aut interfuiffe,
aiiaq.innumerabiliaiatquemirabiiiapra^ilitiir^
quorumlaudesijfdemregionibus quibus folis
curfusconcinentur adeo vthoc veredicere
%

poflimus HENRICI IIII. fi ciiiufuis alius

quorumcumq.temporumRegisfortitudinem,
Bc fcientiam militarem propriam,&: peculiarem
cxtitiffe.LaudaturatqueinCcelum tollituri
veteribus omnibus Thebanus Epaminondas,
non modo rci militaris fcietia prxftantiflimus,
fed etiam prseclararum omnium artium cogni*
tione inftru&iflimus qui cum ad Mantineam
forciflimepugnans lethale vulnus accepiffet,v-
bivi&oriam fuorumefleintellexit , cumdem
qreiufficfibi celum , quo transfoffuscrat, de
corpcre educi, xquiffimo fe anirno mori dices,
quod Pacriam lmperancem Laccdamionijs re-
liquiffec,quaacceperatfcruienrem.SedHEN-
RICVS non cancum Pacriam agro Thcbano
mirum quancum augufiiorem, &ampiiorem,
imperancemreliquic , verum etiam Regnum
longemaximum, &c opulentiffimum pace v-
biq.parca v compreflis, atque elifis fibris omniu
concentionnm, acdiffidiorum ineafelicicace
coliocauic, qua nefcioanmaiorem expeftare
debeamus. Prudentiaautem ipfius,quam Ari-
ftoceles vere affirmar Regum Imperanciu
acqj
efle propriam a^quabilicas
, & animimoderacio
in profperis aducrfisq.rebus, animi magnicudo
in omnibus cafibus,eademanimi quieceacque
immobilitateperferendis ,
quasvircucesanti-
quiffimi fapientum , non vulgarium, auc quo-
rumcunq.hominum fcd Heroum proprias effc
voluerunca mepraetermicce*itur,quia ncc pro
dignitace facis explicari p©ffunt,&fi oracionem
longius prorraxero , videbor forcaffe quibuf-
dam molefram,atque imporcunam in re parum
neccffariaprolixicaccm quaefiuiffc.De au&ori-
taccvcro HENRJCI quid dicam?hicaucem
ncquis errec,cum deaudoricaceloquor incelli-
gi volo excellcncem quandam , acque emincn-
tempotcntiamapudPrincipes , Scapudpopu-
B iij
 los'firma3$£ diuturna virtutis , experientise,
&rerum pneclarc geftarum opinione compa-
ratam. Ea autem, quanta in ho c Maximo Rege
fuerit hominum nemini magis , quam tibi,
BeatifsimePater,compertum ac exploratum
eflearbitror,vtmeritofcripferint aliqui hifto-
rici nobiles rerum experientia edo&i , fuifT$
HENRJCVM prouidetiaquadam, &:difpen-
fatione Diuina cle&um pradidium pubhcx
,

tranquillitatisjornamentum Ecclefise Catholi-

cx arbitrium Principum Chnftianorum , ipfaf-
quedeliciasorbisterraru. Quo magissequum
eft Chriftianos omnes toto orbc difperfos
communi confenfione,ac confpiratione,de-
teftabilc illudatque abominandumparricidiu,
nulloque cruciatusgenerc fatis expiandumj^
fceleftifsimis hominibus commiffum exfecra-
ri,atquc deuouerc,qui nullaslcgesnequehu*
mana^nequeDiuinasreueritiaufi funt in O-
ptimum Prmcipem tam magms virtutibus
,

ornatum,a DeoOpt. Max. vttantupopulum

f egeret conftitutum damnatas ilias , ac
furiales
manus iniicerc. Ec-quas vobis erat mcns dc*
jpcratifsimi ficcarij ? cum inuiplabile illud cqr-
pus immanifsime trucidabatis ? quae furias ex
fccnebricofis illis Inferni antris in mcntcs ve-
ftfas immigraucrant , vt in communi totius
rcgni laetitia tam horribilia , &vel fbloaudicu
scformidandaauderctis* vt totam Rcmpubli
cam Chriftianam quae tanti Regis falutc^Sds-
coiumirate,magnaexparte nitebatur concu-
teretis?Q^HCulei,qu£rotae,q%mgnes,qu2efaxa,
ac robora fatis effe poffuntveftrisimma-illis

nifsimisfacinoribus expiandis.? Vereenim hoc

poffumusaffirmare quo temporeperpetratum
nefarium parricidium in pro-
eft a trox illud,&
cin£tufuiffeRegem,vt:cum ingenti exercitu
inGermaniam traijceret, ob id maxime , vt
publicam pacem,&: tranquillitatem quaminter
fuos exterofque femper ftudiose eonfcruaue-
rat,procuraret. Sedauocanda anobis efttan-
ti fceleris atrocitas atque immanitas &acer-

biffimusdolorjconftantia, &virtute fuperan-

dus. Tuvero,Beatiffime Pater, quemnatura
ipfaadhoneftatem, temperantiam , iuftitiam
ad magnitudinem,& excelfitatem animi,ad o-
mnes deniquemaximasvirtutes conformauit>
QuiHENRICVM viuente Paterna quadam
beneuolentia femper dilexifti,compleQ:ere ea-
dcm LVDOVICVM filium Chriftianiffimu
Regem,quietiamfiin ea aetate eft,quse cum
nondum confirmata,& corroboraiafit, pluri-
mum e xperientiavalerenonpotcft, ea tamen
cftindolceaforma Regiaatque liberali,ijs o-

culis quolibet iaculo penetrabilioribus , ea ma-

ieftate,acferenitate frontis , ea denique par-
tium totius corporis conuenientia, vt primo-
gemtumtuum&S.Ludouici progcnie pof- m
 16
fis agnofcere, nihilnifiexlmiiuii,nifiperfec"i:u
nifi excellens 3 Vniuerfe Reipublicae Chriftian<j
de fe aliquando pbllicentem. Et certe cariffimu
tibi efle Ludouicumnon leuibusargumentis
fignificafti , cum Francifcum Cardinakm de
Gioiofa virum ampliffimum,honorata?,magni-
ficarque legationipradiciendum iudicafti , vt
tuo nomiiic Ludouicum in facro fonte fufcipe *

aqua tingendum &: baptizandum;

retfalutari
quofadto oftendifti, quamPatfcrna charitate
Regum noftrorum liberos profequercrc,quos
te filiorum loco habere publice conteftatum
efTevoluifti.Hocvnumcertiffimum acprae-
fentiffimum remedium fupereft comprimen-
dorum nefariorum hominum, atque feditionu
omnium extirpandarum: Aderit in partern Ma-
riaRegis mater Sereniffima^eademque fapien-
tiffima, &: k&iflima fa^mina , quar non patietur
quenquam nouis rebus ftudere, eaque pietate,
quamerito apud omnes in admiratione eft, &
liberos Rcgios iri poteftate habebit, &: cc fum-
mum Ecclcfiae Gatholicarparentem, vtpar eft>
omni cultu, &: veneratione profequetur.