Vous êtes sur la page 1sur 2

प्रथममावतव ततत

ससत्रम म॥

पदच्छछे दत॥ अदछे ङ १।१ गगणत १।१ ६

सममासत॥
अत म च एङ च अदछे ङ

अथरत॥
अ ए ओ इतत एतछेषमाष वणमारनमाष गगणसषजमा भवतत

उदमाहरणम म॥
चछेतमा, नछेतमा, स्ततोतमा, कतमार, हतमार, तररतमा, भववतमा॥ जयतत, नयतत॥ पचतनत, पठतनत॥ पचछे, यजछे, दछे वछेनदत, ससयर्योदयत,
महवषरत॥
कमाशशिकमा-वतव ततत
अदछे ङ गगणत १।१।२

गगणशिब्दत सषजमातवछेन ववधधीयतछे, प्रतयछेकम म, अदछे ङमाष वणमारनमाष समाममानयछेन तदमाववतमानमाम म, अतदमाववतमानमाष च। तपरकरणष
ततवह सवमारथम
र म। तररतमा। चछेतमा। स्ततोतमा। जयतनत। अहष पचछे। गगणप्रदछे शिमात शमदछे र म गगणत ७।३।८२ इतयछेवम म आदयत।
लघग-शसदमानत-ककौमगदद
अदछे ङ गगणत २५, १।१।२

अत म एङ च गगणसषजत स्यमात म॥
नयमासत
अदछे ङ गण
ग त। , १।१।२

"तपरकरणष ततवह सवमारथम


र मतम्ितत। सवरतस्मननथरत प्रयतोजनष यस्य तत म तथतोक्तम म। तगशिब्दत पसवस्
र ममाद्ववशिछेषष दशिरयतत।
तत्र हह्रै जथरमछेव, इह तग सवमारथम
र म, अकमारमाथरमछेङथरमवप। असतत हह तपरकरणष अदछे ङमामणतवमात म सवणमारनमाष ग्रहणष सतत
शभननकमालमानमामप्यछेषमा सञ्जमा स्यमात म। ततश्च "तररतमा" इतयत्रमानतरतमयमादधीघरस्य ददघर एव गगणस्यमात म।ननग च
ववव दसञ्जमा गगणसञ्जमायमा बमाधधकमा भववष्यतत, तत म कगततोऽयष प्रसङगत? नह्रैतदतस्त। एकसञ्जमाधधकमारछे हह सञ्जयमा
सञ्जमानतरष बमाध्यतछे, न चमात्रछेकसञ्जमाधध-कमारत। स्यमादछे तत म, असतयप्यछेकसञ्जमाधधकमारछे यथमा "जधीवतत तग वषश्यछे यगवमा"४।
१।१६३ इतत गतोत्रसञ्जमा यगवसञ्जयमा बमाध्यतछे, यथमा च "शलट च" ३।४।११५, "शलङमाशशिवष"३।४।११६इतत
चमाधरधमातगकसञ्जयमा समावरधमातगकसषजमा बमाध्यतछे, तथमा गगणसषजमा ववव दसञ्जयमा बमाधधष्यतछे इतत? अयगक्तमछेतत।
यगवसञ्जमाववधकौ तगग्रहणष तनयममाथर कक्रियतछे। तततो यगक्तष यद्यगवसञ्जयमा गतोत्रसञ्जमा बमाध्यत इतत।
आधरधमातगकसञ्जमाऽवप यत म समावरधमातगकसञ्जमा बमाध्यतछे तदवप यगक्तमछेव, "छनदस्यगभयथमा" ३।४।११७तत वचनमात म।
यहद समावर- धमातगकमाधरधमातगकसञ्जयतोत सममावछेशित स्यमात म, न बमाध्यबमाधकभमावत, तदमा "छनदस्यभ
ग यथमा"३।४।११७ इतत
वचनमपमाथरकष स्यमात म। इह तग न ककतञ्चत म तथमाववधष तनबनधनमतस्त, यततो ववव दसञ्जयमा गण
ग सञ्जमा बमाध्यतछे।
अथमावप कथतञ्चद्बमाध्यछेत, एवमवप तत्रममातत्रकस्यमावप गगण- सञ्जमा स्यमादछे व। न हह समा तयमा शिक्यमा बमाधधतगम म, तस्य
अतद्ववषयतवमात म। तत्रममात्रस्यमावप गगणसञ्जमायमाष सतयमाष तत्रममात्रतोऽवप गगणत प्रसज्यतछे। ऋकमारस्य हह कमालततो
यथह्रैकमतत्रकतोऽकमारतोऽनतरतमतो न सम्भवतत, तथमा तत्रममात्रतोऽवप, तत म कगत एतल्लभ्यतछे? ह्यस्वछेनह्रैवमास्य गगणछेन
भववतव्यम म न हह तत्रममात्रछेणमाकमारछे णछेतत। ककञ्च, यहद शभनन- कमालमानमामवप गगणसञ्जमा स्यमात म, "खटवमा इनदत=
खटवछेनदत खटवमा उवर खटवतोवर" इतयत्र तत्रममात्रतवमात म पसवर्योततरसमगदमायमातमनत स्थमातननत "आद्()गगणत" ६।१।८४इतत
तत्रममात्रतो गगणत स्यमात म। खटवमा ईषमा= खटवछेषमा, खटवमा उढमा=खटवतोढमा" इतयत्र चतगममार- ममातत्रतवमात म चतगममारत्रत। तस्ममात म
सवमारथर तपरकरणष कतरव्यम म। "तररतमा" इतयमाहद। "त?व तप्लवनतरणयतोत" (धमा।पमा।९६९), "धचञ म चयनछे" (धमा।पमा।
१२५१), "ष्टगञ म स्तगतकौ" (धमा।पमा।१०४३), एभ्यत "ण्लगल म()तच
व कौ"३।१।१३३ इतत तच
व म। "आधरधमातगकस्यछेड वलमादछे त"७।२।३५
इतधीट, "समावरधमातगकमाधरधमातगकयतोत" ७।३।८४ इतत गगणत, सग, "ऋदशि
ग नस म()"७।१।९४ इतयमाहदनमा अनङ, "सवरनमामस्थमानछे
च" ६।४।८ इतत ददघरत। एतमातन त्रधीणण यथमाक्रिमदछे ङमाष तदमाववतमानमामगदमाहरणमातन। "पठतनत, पठन म"
इतयकमारस्यमातदमाववतस्यतोदमाहरणछे। अत्रमानतयमाकमारस्य गगणसञ्जमायमाष "अततो गगणछे" ६।१।९४ पररूपतवष भवतत।
पठतननतत शित्रनतमछेतत म। एकमास्यमातदमाववतस्यकमायर्योदमाहरणम म- "अहष पचछे" इतयमाहद। ओकमारस्यमातदमाववतस म तनन
सम्भवतधीतत न प्रदश्र्यतछे।
बमाल-मनतोरममा
अदछे ङगगणत १९, १।१।२

अदछे ङगगणत। सषजमाप्रस्तमावमातसषजतछे त लभ्यतछे। अच्च एङ? चछेतत सममाहमारद्वनद्वत। तदमाह--अदछे ङ चछेतयमाहदनमा।

तततव-बतोधधनधी
अदछे ङगगणत १८, १।१।२

अदछे ङगगणत। तपरकरणशमह सवमारथम


र म। तछेन "गङगतोदक"शमतयत्र तत्रममात्रतो न। "तरतधी"तयत्र तवकमार एव, नतग
कदमाधचदमाकमारत। नच प्रममाणत आनतयरण तनयमशसवदत, रपरतवछे कवतछे
एकस्यमाध्यधरममात्रतवमादपरस्यमाधरतत
व धीयममात्रतवमात म। गगणप्रदछे शिमास्तग-"आद्गगणत" "अततो गगणछे" इतयमादयत।

Vous aimerez peut-être aussi