V Zachodniopomorski Festiwal Nauki

w Szczecinie i Koszalinie
pod patronatem
ZYGMUNTA MEYERA
MARSZAŁKA ZACHODNIOPOMORSKIEGO

Szczecin 2005
 POD PATRONATEM
Marszałka Zachodniopomorskiego Zygmunta MEYERA

ORGANIZATORZY

Akademia Rolnicza w Szczecinie Wyższa Szkoła Sztuki Użytkowej

Politechnika Koszalińska
Pomorska Akademia Medyczna

Archiwum Państwowe w Szczecinie

Politechnika Szczecińska

Książnica Pomorska w Szczecinie

Uniwersytet Szczeciński

Kuratorium Oświaty w Szczecinie

Akademia Morska w Szczecinie

Szczecińska Filia Akademii Muzycznej

w Poznaniu

Wyższa Szkoła Humanistyczna

Towarzystwa Wiedzy Powszechnej

Koszalińskie Towarzystwo Naukowe

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych

w Szczecinie Muzeum Narodowe w Szczecinie
 SOCIETAS SCIENTIARUM STETINENSIS
SZCZECIŃSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE

V Zachodniopomorski Festiwal Nauki

w Szczecinie i Koszalinie

Szczecin 2005
 SOCIETAS SCIENTIARUM STETINENSIS
SZCZECIŃSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE

Główny Redaktor Wydawnictw STN

Prof. dr hab. Kazimierz Koztowski

Biuletyn pod redakcją

prof. dr hab. Janiny Jasnowskiej, prof. dr hab. Jacka Soroki

KOMITET HONOROWY
prof. dr hab.Zdzisław Chmielewski
prof. dr hab. Waldemar Tarczyński
prof. dr hab. med. Wenancjusz Domagała
prof. dr hab. med. Przemysław Nowacki
prof. dr hab. inż. Mieczysław Wysiecki
prof. dr hab. inż. Włodzimierz Kiernożycki
prof. dr hab. inż. Andrzej Nowak
prof. dr hab. inż. Jan Dawidowski
prof. dr hab. inż. Bolesław Kuźniewski
prof. dr hab. inż. Krzysztof Wawryn
prof. dr hab. inż.Tomasz Krzyżyński
prof. dr hab. Kazimierz Koztowski
prof. Ryszard Handke
prof. Maria Radomska-Tomczuk
dr Włodzimierz Puzyna
dr inż. Jerzy Data
- Rektor Uniwersytetu Szczecińskiego
- Rektor elekt Uniwersytetu Szczecińskiego
- Rektor Pomorskiej Akademii Medycznej
- Rektor elekt Pomorskiej Akademii Medycznej
- Rektor Politechniki Szczecińskiej
- Rektor elekt Politechniki Szczecińskiej
- Rektor Akademii Rolniczej w Szczecinie
- Rektor elekt Akademii Rolniczej w Szczecinie
- Rektor Akademii Morskiej w Szczecinie
- Rektor Politechniki Koszalińskiej
- Rektor elekt Politechniki Koszalińskiej
- Dyrektor Archiwum Państwowego w Szczecinie
- Prorektor ds. filii Akademii Muzycznej w Szczecinie
- Rektor Wyższej Szkoły Użytkowej w Szczecinie
- Rektor Wyższej Szkoły Administracji Publicznej
- Dyrektor Regionalny Dyrekcji Lasów Państwowych
w Szczecinie

KOMITET ORGANIZACYJNY
Przewodnicząca Komitetu:
prof. dr hab. Janina Jasnowska
Członkowie:
prof. dr hab. inż. Jerzy Straszko
prof. dr hab. Jacej Soroka
prof. dr hab. inż. Jan Udata
dr inż. Wojciech Mieczkowski
prof. dr hab. med. Barbara Gawrońska-Szklarz - Prorektor Pomorskiej Akademii Medycznej
prof. dr hab. med. Dariusz Chlubek
dr med. Andrzej Brodkiewicz
prof. dr hab. inż. Ryszard Kaleńczuk
prof. dr hab. Jerzy Stelmach
prof. Ryszard Handke
adiunkt Danuta Dąbrowska-Wojciechowska
dr Rafał Makata
mgr Aleksandra Solarska
mgr Małgorzata Makowska
mgr inż. Stanisław Kmiecik
prof. dr hab. inż. Wojciech Kacalak
prof. dr hab. inż. Zbigniew Suszyński
prof. dr hab. inż. Tomasz Heese
- Prezes Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego
- Szczecińskie Towarzystwo Naukowe
- Szczecińskie Towarzystwo Naukowe
- Prorektor Akademii Rolniczej w Szczecinie
- Akademia Rolnicza w Szczecinie
- Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie
- Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie
- Politechnika Szczecińska
- Uniwersytet Szczeciński
- Prorektor ds. filii Akademii Muzycznej w Szczecinie
- Wyższa Szkoła Sztuki Użytkowej w Szczecinie
- Muzeum Narodowe w Szczecinie
- Książnica Pomorska w Szczecinie
- Kuratorium Oświaty w Szczecinie
- Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Szczecinie
- Prezes Koszalińskiego Towarzystwa Naukowego
- Prorektor Politechniki Koszalińskiej
- Prorektor Politechniki Koszalińskiej

Przygotowanie elektroniczne: Jacek A. Soroka

Fotografie: Jacek A. Soroka, Grzegorz Nowak, Mirosław Wszoła, archiwa uczelni
Redakcja techniczna: Waldemar Jachimczak

Dofinansowano ze środków
Ministerstwa Nauki i Informatyzacji

BIURO ORGANIZACYJNE
Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Wanda Jarymowicz
al. Wojska Polskiego 96, 71-481 Szczecin, tel. 091 423 18 62, fax 091 422 14 87
www.us.szc.pl/festiwal
SPIS TREŚCI

V Zachodniopomorski Festiwal Nauki 4

Krajowy Dzień Nauki tradycyjnie rozpoczyna zachodniopomorskie święto nauki w Szczecinie
Prof. dr hab. Janina. Jasnowska 5
Przemówienie Marszałka województwa zachodniopomorskiego Prof. dr hab. inż. Zygmunta Meyera 7
Uroczysta inauguracja w Sali Księcia Bogusława w Zamku Książąt Pomorskich
Prof. dr hab. Janina. Jasnowska 8
Spotkania panelowe 10
Kształtowanie świadomości politycznej Szczecina w okresie 60-lecia 10
Perspektywy nauczania języków obcych we współczesnym świecie 11
Światowy rok fizyki 12
Wielkie katastrofy i klęski 13
Sprawozdania ze spotkań festiwalowych w Uczelniach i innych placówkach naukowych Szczecina 14
V Zachodniopomorski Festiwal Nauki w Pomorskiej Akademii Medycznej,
Prof. dr hab. Dariusz Chlubek 14
V Zachodniopomorski Festiwal Nauki w Akademii Rolniczej w Szczecinie,
Dr inż. Wojciech Mieczkowski 14
V Zachodniopomorski Festiwal Nauki w Politechnice Szczecińskiej,
Dr hab. inż. prof. PS Jacek A. Soroka 15
V Zachodniopomorski Festiwal Nauki w Akademii Morskiej 18
Wyższa Szkoła Humanistyczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie 18
Festiwal Nauki w Koszalinie licznie odwiedzany, Prof. dr hab. inż. Tomasz Heese 19
Sprawozdanie z udziału Książnicy Pomorskiej w V Zachodniopomorskim Festiwalu Nauki 21
Sprawozdanie z udziału Muzeum Narodowego w Szczecinie w Festiwalu Nauki 21
Wykłady i pogadanki na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Szczecińskiego 22
Krótkie podsumowanie, Prof. dr hab. Ewa Komorowska Prodziekan Wydziału Humanistycznego 22
Słowniki nazw geograficznych Pomorza Zachodniego, Prof. dr hab. Edward Rymar 22
Po co nam Mickiewicz? Dr hab. prof. US Danuta Dąbrowska 23
Czesi i Polacy - dlaczego się nie rozumiemy? Dr Joanna Czaplińska 23
O pochodzeniu niektórych nazw, czyli o ludowej i naukowej etymologii,
Dr hab. prof. US Kazimierz Długosz 23
Paradoks współczesnej cywilizacji czy wstydliwy sekret - refleksja na temat analfabetyzmu
funkcjonalnego, Dr Ilona Kość 24
Kwiaty Polskie Juliana Tuwima - fikcja, tradycja, autobiografia, Dr hab. prof. US Piotr Michalowski 24
Czyją matką jest nadzieja? O mądrości i nadziei jako wyzwaniach współczesnej edukacji.
Dr Anna Murawska 25
Badanie pochodzenia cywilizacji z wykorzystaniem technik heurystycznych i lingwistycznych
na przykładzie cywilizacji etruskiej i staroegipskiej, Prof. dr hab. Benon Żb. Szafek 26
Problem deszyfracji i interpretacji wybranych starożytnych napisów z basenu Morza Śródziemnego
na przykładzie pisma cypro-minojskiego i pisma linearnego A z Krety, Prof. dr hab. Benon Zb. Szalek . . . . 26
Kognitywizm dla humanistyki, Dr hab. prof. US Kamila Turewicz 27
Młody człowiek - urodzony przestępca? Zarys problematyki determinantów zachowań patologicznych,
Ks. dr Grzegorz Harasimiak 28
Zieleń i zabytki Szczecina tematem wycieczek po mieście 29
Drzewa i krzewy dawnej Różanki oraz terenu szkolnego ogrodu botanicznego z 1926 r.
Dr inż. Grzegorz Nowak 29
Przechadzka po fragmentach dzielnic Szczecina: Śródmieście, Łekno i Pogodno, Dr inż. Marcin Kubuś. . . . 30
Spacerkiem przez historię Szczecina, dzielnice willowe, Dr hab. prof. US Radosław Gaziński 34
Wycieczki do najciekawszych obiektów Pomorza Zachodniego, Laureaci konkursów wiedzy 37

3
O ZACHODNIOPOMORSKIM FESTIWALU NAUKI
V ZACHODNIOPOMORSKI FESTIWAL NAUKI
Proj. dr hub. Janina Jasnowska
We wrześniu bieżącego roku
odbył się V Zachodniopomorski
Festiwal Nauki w Szczecinie i
Koszalinie. Rok 2005 w naszym
regionie został potraktowany w
sposób szczególny, ze względu
na 60 LAT PAŃSTWOWOŚCI
POLSKIEJ NA POMORZU ZA-
CHODNIM. Festiwal został wpi-
sany w cykl tych uroczystości,
dokumentujących historię ostat-
nich miesięcy II Wojny Światowej
oraz osadnictwa na Ziemiach
Zachodnich a także kolejnych lat
kształtowania państwowości pol-
skiej. Obchody w województwie,
w różnej formie, rozpoczęły się
od miesiąca lutego. Odbywały
się w kolejnych miejscowościach,
według tego jak posuwały się
wojska Armii Czerwonej oraz
front I Armii Wojska Polskie-
go zdobywając kolejne miasta:
Dębno 4-6. II, Wałcz, 10-11.11
- przełamanie pod Zdbicami po-
tężnych niemieckich fortyfikacji
Wału Pomorskiego, Pyrzyce 2. III,
Kołobrzeg 17-19 III-opanowanie
portu i zaślubiny Polski z Morzem,
inne miejscowości - po Szczecin,
którego rocznicę zdobycia ob-
chodzi się 26.IV.
W związku z 60-leciem akcenty
historyczne stały się ważnym
elementem także Festiwalu Na-
uki. Wydarzenia historyczne oraz
kształtowanie się państwowości
polskiej na tych ziemiach były
prezentowane w miesiącu kwiet-
niu 2005 na „Spotkaniach z Na-
uką" w Pyrzycach i Przelewicach,
oraz w terminie wrześniowym w
Szczecinie, jako tematy wykła-
dów a także temat dyskusji pane-
lowej. Również na wycieczkach
wyjazdowych nie brakło tematów
związanych z wojną i przemiana-
mi, jakie po niej nastąpiły.
Zachodniopomorski Festiwal
Nauki ma już swój uporządko-
wany tryb, jako impreza popu-
laryzująca wiedzę, zwłaszcza w
dziedzinach, które są sferą badań
realizowanych w uczelniach za-
chodniopomorskich. Pozwala na
przekaz wiedzy nie tylko słowny
ale i na przybliżenie warsztatu
pracy, laboratoriów, aparatury i
publikacji naukowych. Dlatego
4
spotkania odbywają się zarówno
na wykładach, w salach wykłado-
wych jak i w formie warsztatów,
pokazów, praktycznych doświad-
czeń laboratoryjnych, gdzie moż-
na własną ręką „dotknąć tematu".
Żywy kontakt uczestników z
prelegentami stanowi wyjątkową
okazję do rozmowy i poznania
naukowców, specjalistów okre-
ślonych dziedzin, którzy mogą w
przeszłości stać się nauczycielami
dzisiejszych uczniów szkół śred-
nich, jeśli wybiorą oni określony
kierunek studiów.
W 2005r. z a p r o p o n o w a n o
uczestnikom 165 tematów wy-
kładów, około 50 tematów zajęć
laboratoryjnych i warsztatów,
kilkanaście pokazów i prezentacji
oraz specjalnie zorganizowane
wystawy, jak też udostępniono
bezpłatnie stałe ekspozycje mu-
zealne. Zarówno wykłady jak i
zajęcia laboratoryjne mogły być
powtarzane kilkakrotnie, stosow-
nie do zainteresowania uczestni-
ków, którzy zgłaszali swój udział
na podane w programie telefony
organizatorów poszczególnych
spotkań, co bardzo usprawniło
przebieg zajęć bez natłoku i zakłó-
ceń. Organizatorami były wyższe
uczelnie Szczecina i Koszalina,
przy czym w Szczecinie specja-
liści z Politechniki Koszalińskiej
wygłosili 7 wykładów (w Akade-
mii Rolniczej 2, w Politechnice
Szczecińskiej 5), zaś wykładowcy
ze Szczecina wygłosili w Kosza-
linie 6 wykładów (z AR - 2, z PS
- 4). Liczne wykłady i prezentacje
odbyły się także w Muzeum Na-
rodowym.
Spotkania festiwalowe w Aka-
demii Rolniczej zgromadziły także
Inżynierów i Techników Ogrod-
nictwa, którzy spotkali się tutaj z
okazji XXXVI Szczecińskich Dni
Techniki organizowanych przez
Federację Stowarzyszeń Nauko-
wo-Technicznych NOT pod prze-
wodnictwem Prezesa prof. zw.
dr hab. Antoniego Warzechy. Po
części oficjalnej, odbyła się część
naukowa z serią bardzo interesu-
jących referatów dla uczestników
Festiwalu, pokazów i warsztatów
w Hali Maszyn Akademii Rolni-
czej, w Laboratoriach Zakładów
Instytutu Inżynierii Rolniczej.
Skorzystały z nich także grupy
młodzieży szkolnej.
Podobnie jak w roku ubiegłym
zamieszczamy w niniejszym
Biuletynie skrócone teksty wy-
kładów i pogadanek z zakresu
nauk humanistycznych, które
cieszyły się dużym zainteresowa-
niem uczestników. Humanistyka
pełni w szczególny sposób rolę
kulturotwórczą, dlatego chcemy
ją przybliżyć społeczeństwu za-
chodniopomorskiemu.
Zamieszczamy również opisy
wycieczek po mieście Szczecinie,
których przedmiotem były zabyt-
kowe budowle i budynki dzielnic
willowych, oraz zieleń miejska,
stanowiąca bardzo ważny i spe-
cyficzny element założeń urbani-
stycznych naszego miasta.
Wycieczki wyjazdowe i prak-
tyczne zajęcia terenowe zostały
zorganizowane na dziesięciu tra-
sach prowadzących ze Szczecina
do cennych obiektów przyrodni-
czych i historycznych, podobnie
jak w latach poprzednich. Trasy
prowadziły do parków narodo-
wych i parków krajobrazowych
Pomorza Zachodniego i do cen-
nych kompleksów leśnych, w
których wybrane powierzchnie
objęte są różnymi formami ochro-
ny przyrody. Współorganizatora-
mi wycieczek były: Regionalna
Dyrekcja Lasów Państwowych w
Szczecinie i Nadleśnictwa, oraz
Dyrekcje Parków Narodowych i
Krajobrazowych. Koszty wycie-
czek sfinansował Wojewódzki
Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej w Szczecinie.
Przewodnicy wycieczek - badacze
prezentowanych obszarów, przy-
gotowali dla każdego uczestnika
szczegółowy program wycieczki
z informacją o poszczególnych
obiektach i z mapką trasy. Wy-
cieczki już były opisywane w
poprzednich Biuletynach, dlatego
tym razem nie zamieszczamy
szczegółowych sprawozdań,
ograniczając się jedynie do zbior-
czego zestawienia ważniejszych
danych o poszczególnych trasach
i wymieniamy laureatów konkur-

sów, które odbyły się na zakoń-
czenie każdej wycieczki, a zwy-
cięzcy otrzymali cenne nagrody
książkowe. Wycieczki autokarowe
tym razem zorganizowano tylko
jeden raz - w sobotę 23.IX, gdyż
w niedzielę odbywały się w Polsce
KRAJOWY DZIEŃ NAUKI TRADYCYJNIE ROZPOCZYNA
ZACHODNIOPOMORSKIE ŚWIĘTO NAUKI W SZCZECINIE
Stało się już tradycją, ze więk-
szość festiwali nauki w naszym
kraju zaczyna się Ogólnopolskim
Dniem Nauki, który w bieżącym
roku przypadł w sobotę 17 wrze-
śnia 2005.
W tym to dniu rozpoczęły się
Festiwale Nauki zarówno w du-
żych ośrodkach akademickich
jak Warszawa, Wrocław, Lublin,
Bydgoszcz, Białystok, Olsztyn,
Opole, Kielce oraz Szczecin-
-Koszalin, a także w mniejszych
miejscowościach, które także
chcą krzewić nowoczesną wie-
dzę, rozbudzać w społeczeństwie
a zwłaszcza wśród młodzieży
zainteresowania, umożliwiać kon-
takty z wybitnymi przedstawicie-
lami nauki. Były to Bielsko-Biała,
Biskupin, Brwinów, Częstochowa,
Nysa i Zabrze. Warto dodać, że w
naszym województwie zachod-
niopomorskim również są gminy
i powiaty, które u siebie organi-
zują Spotkania Festiwalowe, ale
w terminach wiosennych, nie
kolidujących z głównym cyklem
festiwalowym. W 2005 roku taka
trzydniowa impreza odbyła się
już w kwietniu w Pyrzycach i
Przelewicach i stanowi przedmiot
odrębnej publikacji.
Podobnie jak w latach ubie-
głych p. Profesor Michał Kleiber
- Minister Nauki i Informatyzacji
zaprosił młodzież i dorosłe spo-
łeczeństwo do udziału w różnych
imprezach promujących naukę.
W całym kraju rozplakatowano
atrakcyjne afisze z satelitarnym
obrazem słońca - bo obchodzimy
Światowy Rok Fizyki.
Stosownie do tego terminu roz-
poczęliśmy Festiwal w bieżącym
roku już od soboty, przygotowując
na ten dzień jak i na niedzielę różne
atrakcyjne propozycje dla osób,
które w dniach wolnych i świątecz-
nych odbywają rodzinne spacery
O ZACHODNIOPOMORSKIM FESTIWALU NAUKI
wybory do parlamentu, więc nie
można było zabrać wyborców z
miasta na cały dzień.
Dwie wycieczki autokarowe
odbyły się także na wyjazdowym
Festiwalu w Pyrzycach i Przele-
wicach w kwietniu 2005. Były to
więc chętnie korzystają z okazji, by
zobaczyć coś ciekawego.
Program na sobotę i niedzielę
obejmował piesze wycieczki po-
świecone zieleni i zabytkom mia-
sta Szczecina, wystawy i pokazy.
Zaprosiliśmy do zwiedzenia
statku badawczo-szkoleniowego
m/s NAWIGATOR XXI Wyższej
Szkoły Morskiej zacumowane-
go przy Nabrzeżu przy Wałach
Chrobrego.
W Akademii Rolniczej dużym, jak
zawsze, zainteresowaniem cieszył
się „Pokaz układania bukietów
kwiatowych", prowadzony przez
mgr inż. Piotra Salachnę oraz wy-
stawa „Cudowna natura wody - X
stanów skupienia", zaś na Uniwer-
sytecie Szczecińskim - interaktyw-
na wystawa doświadczeń „Eureka"
- przez zabawę do wiedzy.
W Bibliotece Głównej US Od-
dział Zbiorów Specjalnych przy-
gotował wystawę „Kilka kadrów z
przedwojennego Szczecina", zaś
Pan Dyrektor Biblioteki, prof. dr
hab. Radosław Gaziński popro-
wadził wycieczkę przez „Willowe
nowe trasy, które zostały opisane
w specjalnym wydawnictwie po-
święconym tamtym spotkaniom.
W niniejszym Biuletynie zamiesz-
czamy kilka fotografii pokazują-
cych przedwiośnie w przyrodzie
w Pyrzycach i Przelewicach.
dzielnice Szczecina" pokazując
XIX-wieczne pałacyki i interesu-
jąco objaśniając ich historię. Jed-
nocześnie specjalista dendrolog
- dr inż. Marcin Kubuś zwracał
uwagę na osobliwości zieleni
wysokiej, która jest prawdziwym
bogactwem naszego miasta.
Wycieczkę o tematyce dendrolo-
gicznej na terenie dawnej „Różanki"
i Szkolnego Ogrodu Botanicznego
prowadził i w sobotę i w niedzielę
dr inż. Grzegorz Nowak. To tutaj
właśnie od lat planowane jest
utworzenie w Szczecinie nowo-
czesnego ogrodu botanicznego dla
zgromadzenia nie tylko typowych
kolekcji roślin, ale wyeksponowa-
nia rzadkich gatunków Pomorza
Zachodniego, jak i charakterystycz-
nej roślinności siedlisk leśnych,
murawowych, wydmowych, ba-
giennych i wodnych w warunkach
Lasku Arkońskiego, włączonego
częściowo do ogrodu.
Relację tę dobrze ilustrują fo-
tografie wykonane przez prof.
Jacka Sorokę i uczestników wy-
cieczek.
5
O ZACHODNIOPOMORSKIM FESTIWALU NAUKI

/1 zestnit i im it\:ki mi terenie Kn.tuiki

/> Marcin Kubuś sięga po STyszkę daglezji Chwila uwagi-prof. Radosław Gaziński mówi o historii Jasnych Błoni

Dr Marcin Kubuś opowiada o platanach

6
 O ZACHODNIOPOMORSKIM FESTIWALU NAUKI

WYSTĄPIENIE PROFESORA ZYGMUNTA MEYERA

MARSZAŁKA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
NA INAUGURACJI V ZACHODNIOPOMORSKIEGO FESTIWALU NAUKI
Pmf. dr hali. int Zygmunt Meyer

ważnym przyczynkiem cyjną w jej szerokim rozumieniu.

do dalszej wytężonej Mówimy o reformach, transfor-
pracy naukowej, roz- macjach, systemach prawa, ale
wijania i stymulowania przede wszystkim należy mówić o
zainteresowań i potrzeb ludziach, którzy je wdrażali, którzy
edukacyjnych młod- byli zaangażowani w tworzenie
szych pracowników i przeobrażanie świadomości
naukowych oraz mło- edukacyjnej. Można było tego
dzieży akademickiej. dokonać tylko za pomocą ludzi
Dzisiejsze spotkanie zaangażowanych i pełnych entu-
jest również ważne ze zjazmu dla swojej pracy.
względu na czas, w któ- Nasze nadzieje się spełniły.
rym się odbywa-jest to Mamy dobrze wykształconą
rok obchodów „60-lecia kadrę nauczycieli akademickich,
Polskiej Państwowości całą rzeszę zdolnych studentów
na Pomorzu Zachod- i bardzo zdolnej młodzieży oraz
nim". Nauka, tak jak sprawną organizacyjnie admini-
wiele innych obszarów strację.
naszej rzeczywistości, Zmieniają się standardy wyma-
na stałe wpisała się w gań, wskaźniki, formy i metody
pejzaż naszego regio- pracy, nadzoru oraz narzędzia.
nu. Okres minionych 60 Zmienia się prawo oświatowe.
lat jest wystarczającą Działanie samorządu wojewódz-
perspektywą czasu, twa ma na celu wspomaga-
aby spojrzeć na wysiłek nie planowania lokalnej polityki
tych wszystkich, którzy oświatowej w gminach i powia-
przyczynili się do roz- tach. Na ile pozwalają przepisy
Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
woju nauki, oświaty i prawne, dozwalające wspo-
pmf. dr bab. int Zygmunt Meyer
zmian kulturowych w maganie zadań realizowanych
W imieniu Zarządu Wojewódz- naszym Regionie. Rozwój nauki przez uczelni wyższe, chcemy
twa Zachodniopomorskiego oraz i myśli naukowej dokonywał się wspomagać jednostki badawcze
swoim własnym pragnę złożyć w granicach wyznaczanych nie uczelni naszego regionu.
na ręce Pani Profesor Janiny tylko przez rozwój społeczny, Myślę, że dzisiejszy Festiwal
Jasnowskiej Przewodniczącej ale podlegał również prawom Nauki znajdzie odpowiedź na wie-
Komitetu Organizacyjnego V Za- i uwarunkowaniom regional- le nurtujących nas pytań - tych
chodniopomorskiego Festiwalu nym. Inaczej wyglądała nauka w dotyczących przeszłości, jak i
Nauki najserdeczniejsze gra- okresie powojennym, inne były przyszłości. Czytając szczegó-
tulacje z okazji kolejnej edycji jej dominanty i priorytety, kiedy łowe programy spotkań propo-
ogólnopolskiego Święta Nauki tworzono wszystko od początku, nowanych przez uczelnie jestem
pod patronatem Szczecińskiego a inaczej wygląda teraz, kiedy na- pod wrażeniem ich różnorodno-
Towarzystwa Naukowego w uczyciele akademiccy i studenci ści i poczucia odpowiedzialności
Szczecinie. wyposażeni są w tradycyjne i no- jej uczestników za przyszłość na-
woczesne pomoce dydaktyczne. uki i edukacji nie tylko w naszym
Od lat z wielką przyjemnością Każde przemiany - na przestrzeni
obserwuję jak prężne jest stowa- minionych dziesięcioleci - budziły regionie.
rzyszenie kierowane przez Panią nadzieje, niepokoje i wywoływały Życzę Państwu miłych chwil
Profesor. refleksje. Reformy i uregulowania oraz spełnienia pokładanych w
Wytyczony przez organizato- prawne, radykalnie i systemowo Festiwalu oczekiwań i nadziei,
rów cel Festiwalu jest wpisany w zmieniały doktryny edukacyjne i a organizatorom gratuluję pod-
działania wszystkich środowisk wdrażały nowe idee, koncepcje jętej inicjatywy realizacji tak
uczelni wyższych w Szczecinie i i programy, które miały unowo- ogromnego zadania jakim jest
w Koszalinie, a także pozostałych cześnić i unowocześniły struktury V Zachodniopomorski Festiwal
instytucji naszego regionu peł- uczelni wyższych, a także upo- Nauki, zaś całemu gronu akade-
niących między innymi funkcje wszechniły nowoczesną wiedzę. mickiemu optymizmu, wytrwało-
naukowe i badawcze. Wspólna Na pewno nie jest to jeszcze ści i wiele zapału na przyszłość,
prezentacja osiągnięć naukowych system doskonały, ale ciągle się a także wielu jeszcze sukcesów
uczelni wyższych, mająca znacze- rozwija i przeobraża na nowo, zawodowych, naukowych oraz
nie prestiżowe i przekładająca się kształtując świadomość eduka- wszelkiej pomyślności w życiu
na znaczenie praktyczne będzie osobistym.

7
O ZACHODNIOPOMORSKIM FESTIWALU NAUKI

UROCZYSTA INAUGURACJA W SALI KSIĘCIA BOGUSŁAWA

W ZAMKU KSIĄŻĄT POMORSKICH
Prof. dr hab. Janina Jasnowska

V Zachodniopomorski Festiwal
Nauki rozpocząt się wprawdzie
różnymi ofertami na sobotę i
niedzielę, zaś w poniedziałek
od rana - seriami wykładów, ale
uroczysta inauguracja odbyła się
dopiero po południu, w ponie-
działek dnia 19 września 2005.
w Zamku Książąt Pomorskich, w
zabytkowej sali Księcia Bogusła-
wa. Swoją obecnością uświetnili
ją Marszałek Zachodniopomorski
prof. dr hab. Zygmunt Meyer i
Wicewojewoda Województwa
Zachodniopomorskiego Jan
Sylwestrzak oraz wszyscy Rek-
torzy Uczelni Szczecińskich, w
większości rozpoczynający nową
kadencję od 1.IX.2005 r.
Imprezę zapoczątkował koncert
w wykonaniu muzyków ze Szcze-
cińskiej Filii Akademii Muzycznej
im. Ignacego Paderewskiego w
/'ruf. Janina Jasnowska wita eośd festiwalowych

O roli, znaczeniu i dotych- kowskiej PAM, która naświetliła

Wicewojewoda red. Jan Sylwestrzak pny słowie
Poznaniu. Pani adiunkt Kornela
Arwicz-Sienicka - gitara i pan
adiunkt Bogusław Jakubowski
- klarnet pięknie odegrali utwór
argentyńsko-włoskiego kompo-
zytora Astora Pantaleona Piaz-
zolli „Historia Tanga", oddając z
wirtuozerią wszystkie nastroje i
akcenty tego wyjątkowego tańca,
po brawurowe wykonanie niektó-
rych partii.
czasowych osiągnięciach Za-
chodniopomorskich Festiwali
mówili zarówno organizatorzy
jak i zaproszeni goście. Obszerne
fragmenty przemówienia Pana
Marszałka województwa zachod-
niopomorskiego przytaczamy
obok. Nie brakło też głosów z sali,
uczestników, którzy od szeregu
lat biorą udział w spotkaniach
festiwalowych i ubolewają, że nie
mogą skorzystać ze wszystkich
propozycji bogatego programu.
Padały nawet propozycje, by nie
koncentrować prelekcji w krótkim
czasie jednego tygodnia lecz im-
prezę rozłożyć na dłuższy okres.
Propozycja jest do przemyślenia,
jednak niejako zmiana charakteru
Festiwalu, ale może jako dodat-
kowy cykl wykładów na wybrane
tematy np. raz w miesiącu
w określonych dniach.
Odbyła się też dysku-
sja panelowa na temat
„Chorób cywilizacyjnych"
moderowana przez pa-
nią prof. dr hab. Barbarę
Krzyżanowską-Świniarską
z Pomorskiej Akademii
Medycznej, specjalistkę
od otyłości, z udziałem p.
prof. dr hab. Liliany Maj-
problemy cukrzycy i p. prof. dr
hab. Krystyny Wideckiej - proble-
my nadciśnienia. Temat wywołał
duże zainteresowanie i wiele osób
zabierało głos w dyskusji i zada-
wało pytania. Jeden z obecnych
na sali dziennikarzy wystąpił, z
własnej inicjatywy, jako przykład
nadmiernej otyłości, choć prawie
wszyscy słuchacze, jak się okaza-
ło z referatu, przekraczają normy
wagi, za wysokiej w stosunku do
wzrostu.
Pierwsze spotkanie panelowe
zachęciło słuchaczy do udziału
w następnych dyskusjach pa-
nelowych zaplanowanych na
cały tydzień, a odbywających
się również w Zamku lecz w Sali
Anny Jagiellonki.
Audytorium studni: uwaga

8
 O ZACHODNIOPOMORSKIM FESTIWALU NAUKI

Koncert Historia umai" trwa Artyści Pani Kornela Arwicz-Sienicka i Pan Bogusław JakubowsU

„Choroby cywilizacyjne" Prof. dr hah. Barbara KrTytanowska-Świniarska i prof. drhab. Liliami Majkowska

Prof. drhab. Krystyna Widecka O swoich dolegliwościach mówi jeden ze

słuchaczy

9
DYSKUSJE PANELOWE
KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI POLITYCZNEJ
SZCZECINA W OKRESIE 60-LECIA
Prof. dr liub. Henryk Koniarnicki
W ramach V Zachodniopo-
morskiego Festiwalu Nauki w
dniu 23 września 2005 r w Sali
Anny Jagiellonki na Zamku Ksią-
żąt Pomorskich w Szczecinie
odbyła się dyskusja panelowa
pt. „Kształtowanie świadomości
politycznej Szczecina w okresie
60-lecia". Moderatorem dyskusji
był prof. dr hab. Henryk Komar-
nicki. Partnerami byli prof. dr
hab. Kazimierz Kozłowski oraz dr
Marzenna Giedrojć, wszyscy z
Instytutu Politologii i Europeisty-
ki Uniwersytetu Szczecińskiego.
W panelu brało udział ponad 50
osób. Byli to uczestnicy Uniwer-
sytetu Trzeciego Wieku, nauczy-
ciele, pracownicy naukowi oraz
młodzież.
Prof. H. Komarnicki w swym
wystąpieniu wprowadzającym
podkreślił na wstępie, że minę-
ło 60 lat polskości Szczecina i
większość jego obecnych pol-
skich mieszkańców tu się uro-
dziła. Dla nich Szczecin to taka
sama Polska jak Poznań, czy
Warszawa. Jednak kiedyś okre-
ślenie charakteru Szczecina był
to problem o wielu aspektach.
Pytanie, „czy myśmy tu przyszli,
czy wrócili" pojawiło się później.
Jednak odpowiedź na nie zależy
od tego o jaką część Pomorza
Zachodniego chodzi. Na począt-
ku wielu wybitnych pionierów
wyrażało przekonanie, że w
interesie narodu i państwa leży
nadanie polskiego charakteru
Szczecinowi. Referent przypo-
mniał nazwiska niektórych wy-
bitnych pionierów jak : Zarem-
ba, Maciejewicz, Ledóchowski,
Gałczyński, Szczerska, Starkie-
wicz, Kurcjuszowa, gen. Boruta-
-Spiechowicz, gen. Litwinowicz
i wielu innych. W początkowym
okresie polskości Szczecina wy-
bitną rolę odgrywały zarówno
polityczne mity jak i polityczne
interesy. Mity te, jak mit Odry,
czy też mit Piastów były wtedy
bardzo potrzebne i spełniały
pozytywną rolę w kształtowaniu
10
politycznej świadomości miesz-
kańców Szczecina. Obiektywne
polityczne interesy dotyczyły
utrwalenia bezpiecznej granicy
na Odrze, rozszerzenia dostępu
do morza oraz potrzeby uprze-
mysłowienia i urbanizacji. Prof.
Komarnicki przypomniał rów-
nież nazwiska wybitnych Pola-
ków, którzy byli orędownikami
polskości Szczecina - Stanisław
Mikołajczyk, Prymas Wyszyński,
Jerzy Giedrojć i inni. W latach
40-tych miały miejsce bardzo
ważne uwarunkowania politycz-
ne kształtowania świadomości
politycznej polskiego Szczecina,
a przede wszystkim utrata Kre-
sów Wschodnich, przekonanie
0 konieczności zmiany granicy
z Niemcami na korzyść Polski,
niechęć do Niemców, obawa
przed rewizjonizmem i rewan-
żyzmem niemieckich polityków,
usilne pragnienie życia w poko-
ju i w normalnych warunkach.
W późniejszym okresie wystę-
powały różnorodne czynniki
zmian świadomości: polityczne
- zimna wojna, kolejne zmiany
polityczne w Polsce (1948,
1956, 1968, 1970, 1980) dwie
sprzeczne tendencje, a miano-
wicie poczucie tymczasowości
1 przekonanie o konieczności
stabilizacji; społeczne - nowe
pokolenie, zmiany uwarstwienia
społecznego, pozytywna rola
Kościoła Katolickiego, pojawie-
nie się uczucia przywiązania do
Szczecina i dumy z jego piękna;
międzynarodowe - zmiany na
świecie, wizyta Chruszczowa w
Szczecinie w 1959 roku, układ
polsko-niemiecki z grudnia 1970
roku oraz jego ratyfikacja w
1972 roku i wreszcie późniejsze
zmiany polityczne.
W latach 60-tych rozpoczynał
się nowy etap kształtowania
świadomości politycznej spo-
łeczeństwa, które było uczest-
nikami wydarzeń w Szczecinie
Grudnia 1970 roku i Sierpnia
1980 roku. Wyrosło młode
pokolenie robotników, ukształ-
towały się specyficzne ce-
chy pracowników gospodarki
morskiej, rozbudziły się nowe
potrzeby społeczne oraz jedno-
cześnie brak ich zaspokojenia.
Szczecin stawał się miastem za-
niedbanym i zacofanym wobec
innych wielkich miast w Polsce,
szczególnie pod względem in-
frastruktury i nowych inwestycji
komunalnych. Były to politycz-
ne i społeczne uwarunkowania
protestu robotniczego i naro-
dzin Solidarności.
Obecnie świadomość po-
lityczną polskiego Szczecina
kształtują nowe czynniki jak:
obecność Polski w NATO i Unii
Europejskiej, obecność Szczeci-
na w Euroregionie Pomerania,
proces przemian ustrojowych
w Polsce, zmiana otoczenia
geopolitycznego.
Dr Marzenna Giedrojć przed-
stawiła swe wystąpienie na
podstawie wydanej w 2005
roku swej rozprawy pt. „Kształ-
towanie tożsamości kulturowej
mieszkańców Pomorza Za-
chodniego w drugiej połowie
XX wieku". Zarówno cytowana
praca jak i wypowiedź dr Ma-
rzenny Giedrojć miały istotne
znaczenie, ponieważ były pre-
zentacją badań socjologicznych
przeprowadzonych przez Au-
torkę w różnych środowiskach
mieszkańców województwa za-
chodniopomorskiego. Zwróciła
ona uwagę na bardzo ciekawe
procesy integracji kulturowej
mieszkańców województwa
przy jednoczesnym zachowa-
niu, a nawet odrodzeniu warto-
ści, tradycji i obyczajów danej
grupy, często przywiezionych
przez rodziców lub dziadków ze
stron poprzedniego osiedlenia.
W szczególności ukazała pro-
blematykę tożsamości mniej-
szości narodowych (głównie
ukraińskiej) obecnych na Po-
morzu Zachodnim. Podniosła
również problem regionalizmu,

stwierdzając, że proces transfor-
macji ustrojowej w Polsce stwo-
rzył warunki do samorealizacji
mniejszości narodowych. Przy-
szedł bowiem czas regionalizmu
i swobody samookreślenia się
różnych grup społecznych,
także mniejszości narodowych.
Godnym podkreślenia według
Marzenny Giedrojć jest tenden-
cja do zdrowego politycznie
regionalizmu w ramach tożsa-
mości całego państwa.
Prof. dr hab. Kazimierz Ko-
złowski w swym wystąpieniu
stwierdził, że nastroje społeczne
mieszkańców Pomorza Zachod-
niego w pierwszych dziesięciu
latach polskiej obecności w
regionie zachodniopomorskim
były pochodną sytuacji poli-
tycznej i ekonomicznej relacji
między grupami osiedleńczymi.
Specyficzne cechy charakte-
ryzowały osadników z Polski
centralnej - 2/3 ogółu oraz prze-
siedleńców ze wschodu - 1/3
mieszkańców oraz nielicznej
grupy autochtonów. Ważnym
problemem nurtującym osad-
PERSPEKTYWY NAUCZANIA JĘZYKÓW
OBCYCH WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE
Mgr Anna (loncrkn-Frcj, Katedra Filologii Angielskiej, Uniwersytetu Szczecińskiego
W dniu 20 września 2005
roku, w ramach V Zachodnio-
pomorskiego Festiwalu Nauki,
w Sali Anny Jagiellonki Zamku
Książąt Pomorskich, odbyła
się dyskusja panelowa na
temat perspektyw nauczania
języków obcych we współcze-
snym świecie. Moderatorem
dyskusji była mgr Anna Go-
nerko-Frej, z Katedry Filologii
Angielskiej US, partnerami: dr
Przemysław Jackowski, z In-
stytutu Filologii Germańskiej,
oraz dr Roman Gawarkiewicz,
z Instytutu Filologii Słowiań-
skiej.
W trwającej ponad 1,5 go-
dziny dyskusji wiodącymi te-
ników była niepewność, co do
naszej granicy zachodniej, co
wiązało się z oczekiwaniem na
konferencję pokojową. Cieniem
też na życie mieszkańców kła-
dły się (szczególnie w 1945 r.)
- stosunki z Armią Czerwoną.
Polscy osadnicy nie rozumie-
li polityki demontażu wielu
urządzeń przemysłowych na
terenach przyznanych Polsce.
Dramatycznie przedstawiał się
stan aprowizacji oraz bezpie-
czeństwa osobistego. Nieco ten
zły stan rzeczy łagodził fakt, że
władze regionalne z wojewodą
płk. Leonardem Borkowiczem i
prezydentem Szczecina inż. Pio-
trem Zarembą na czele, były na-
leżycie przygotowane do swej
misji i kompetentnie realizowały
swoje powinności. Niewątpliwie
ponurym doświadczeniem (lecz
wówczas powszechnie akcepto-
wanym) był proces wysiedlenia
Niemców i dramatyczny ich los.
Ogromną rolę integracyjną w
procesie polskiego zakorzenie-
nia odegrał Kościół Katolicki,
początkowo Chrystusowy z Po-
matami były: metody uczenia
się języków obcych, zmienia-
jąca się popularność poszcze-
gólnych języków oraz zdol-
ność przyswajania języków.
Dyskusję rozpoczęło krótkie
przedstawienie prognoz po-
pularności rożnych języków
na świecie do roku 2050 (ra-
port Davida GraddoTa) oraz
komentarze specjalistów z
poszczególnych filologii na
temat zmieniającej się roli
języka angielskiego, niemiec-
kiego i języków słowiańskich
w globalnym, współczesnym
świecie. Spotkanie zdomino-
wały pytania uczestników spo-
tkania; dotyczyły one głownie
DYSKUSJE PANELOWE
znania, a następnie apostolski
z administratorem w Gorzowie
Wlkp. Osadnicy polscy nie mo-
gli wówczas zrozumieć, dlacze-
go w Szczecinie nie powstaje
stała diecezja.
Reasumując można powie-
dzieć, iż pionierski okres pol-
skiego osadnictwa był w re-
gionie niewątpliwie sukcesem
państwa i społeczeństwa. Lata
stalinowskie nieco zdekompo-
nowały sukces lat pionierskich,
lecz go nie unicestwiły. Po
Październiku '56 nawiązano do
doświadczeń z lat 1945-1947.
W dyskusji zabrało głos 5 osób.
Były to pytania dotyczące w
szczególności miejsca mniej-
szości narodowych w zbiorowej
świadomości społeczeństwa
Szczecina, charakteru tzw. Gmi-
ny Francuskiej w Szczecinie,
wpływu transformacji ustrojowej
na stan świadomości. Można
sformułować ocenę, że spotka-
nie panelowe w pełni odpowia-
dało intencjom organizatorów
oraz oczekiwaniom uczestników i
dlatego spełniło swe zadania.
naukowej weryfikacji skutecz-
ności różnych metod naucza-
nia, interferencji językowych
czy indywidualnych predyspo-
zycji do poznawania nowych
języków. Ponieważ wśród
uczestników spotkania była
grupa słuchaczy Uniwersytetu
Trzeciego Wieku, prowadzący
dyskusję zostali także popro-
szeni o ocenę problemów
uczenia się języków obcych w
zależności od wieku. Tematy
poruszane przez moderatora
i partnerów dyskusji spotkały
się z dużym zainteresowaniem
uczestników, spotkanie znacz-
nie przekroczyło ustalone
ramy czasowe.
11
DYSKUSJE PANELOWE

ŚWIATOWY ROK FIZYKI

Moderatorzy dyskusji: Prof. dr hab. Jerzy Stelmach. Uniwersytet Szczeciński.
Prof. dr hab. Irena Kruk. Politechnika Szczecińska, Prof. dr hab. Jerzy Cioslowski Uniwersytet Szczeciński

Profesorowie: Jeny Ciostowski. Jerzy Stelmach i Irena Kruk - prowadzący dyskusję

Obrady rozpoczęto zgodnie

z planem o godzinie 17. Spo-
tkanie rozpoczął przedstawi-
ciel Komitetu Organizacyjnego
prof. dr hab. inż. Jerzy Strasz-
ko. Po krótkim wprowadzeniu
przekazał prowadzenie dysku-
sji merytorycznej specjalistom,
którzy wystąpieniami rzędu 15
minut wprowadzili w bardzo
interesujące, współczesne
problemy fizyki. Pokazano zna-
czenie fizyki dla rozwoju nauk
przyrodniczych, jej znaczenie
w kształtowaniu cywilizacji l'r<>(. dr hab. tnt Jerzy Straszko - rozpoczyna dyskusję
technicznej w przeszłości i
obecnie. Duże zainteresowa-
nie znalazła problematyka
związana z nauczaniem fizyki
na różnych szczeblach.
Po wystąpieniach specja-
listów, w dyskusji ogólnej
zabrało głos wiele osób. Ich
wystąpienia w sposób intere-
sujący komentowali prowa-
dzący dyskusję. Na podkreśle-
nie zasługuje wysoki poziom
całego spotkania, duże zain-
teresowanie omawianą pro-
blematyką zebranych i bardzo
dobra atmosfera spotkania. . \udytorium wieszane - miodzie: i słuchacze L 'ntwersytetu Trzeciego Wieku

12
 DYSKUSJE PANELOWE

WIELKIE KATASTROFY I KLĘSKI

Moderatorzy dyskusji: Prof. dr hab. int Jerzy Straszko. Politechnika Szczecińska
Dr hali. int. prof. PS Jacek A. Soroka. Politechnika Szczecińska

W ostatnich latach, w spo-

sób niespotykany poprzednio,
w różnych regionach Świata
występują katastrofy ekolo-
giczne takie jak: trzęsienia
ziemi, wybuchy wulkanów,
tsunami, huragany, okresy in-
tensywnych opadów i okresy
suszy. W wyniku tych katastrof
setki tysięcy ludzi traci życie, a
miliony środki do życia.
W zamyśle organizatorów
było przedstawienie tych pro-
blemów jako skutków proce-
sów przebiegających na Ziemi
i określenie sposobów zmniej-
szania tragicznych następstw,
a dalej niesienie pomocy w
skali międzynarodowej po-
szkodowanym.
Szczególną uwagę zwróco-
no na systemy monitoringu
oraz systemy ewakuacji lud-
ności z rejonów zagrożonych.
Omówiono wpływ działalności
przemysłowej na klimat i jego
niekorzystne zmiany, zacho-
dzące w skali globalnej. Przed-
stawiono systemy zabezpie-
czające ludność Polski przed
katastrofami występującymi
w naszej strefie klimatycznej.
Zwrócono też uwagę na nie-
rzetelne informacje wnoszone
na grzbiecie nurtu katastro-
ficznego do świadomości
globalnej, których celem jest
zwycięstwo w rozmaitych
zatargach polityczno-ekono-
micznych. Znakomitym tego
przykładem jest „problem
dziury ozonowej".
Dyskusję poprzedziło około
20 minutowe wystąpienie
prowadzących. W dyskusji
zabrało głos szereg uczestni-
ków. W podsumowaniu moż-
na stwierdzić, że omawiana
problematyka i sposób jej
przedstawienia zostały dobrze
przyjęte przez uczestników. Prof. dr hali. int Jerzy Straszko prowadzi dyskusję - Audytorium studia w skupieniu

13
FESTIWAL NA UCZELNIACH

V ZACHODNIOPOMORSKI FESTIWAL NAUKI

W POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ
Prof. dr hab. n. med. Dariusz Chlubek

Festiwal Nauki stał się już trwa-
łym elementem szerokiego spek-
trum działań podejmowanych
przez Pomorską Akademię Me-
dyczną. Obok aktywności dy-
daktycznej, naukowej i leczniczej
uczelnia od 5-ciu lat współtworzy
największą w regionie imprezę o
charakterze edukacyjnym. Licz-
by odbiorców indywidualnych i
placówek oświatowych uczest-
niczących w Festiwalu w PAM
zwiększają się systematycznie, co
świadczy o dużym zainteresowa-
niu tematyką medyczną, ale także
o poszerzaniu i uatrakcyjnianiu
oferty programowej kierowanej
zwłaszcza do młodzieży gimna-
zjalnej i licealnej.
W roku bieżącym, naukowcy
PAM wzięli udział w uroczystości
inauguracji Zachodniopomorskie-
go Festiwalu Nauki, która odbyła
się w Zamku Książąt Pomorskich.
Moderatorem spotkania była
prof. Barbara Krzyżanowska-
-Świniarska, a uczestnikami jej
współpracownicy z Kliniki Endo-
krynologii, Nadciśnienia Tętnicze-
go i Chorób Przemiany Materii:
dr hab. Lilianna Majkowska i dr
hab. Krystyna Widecka. Dyskusję
poświęcono chorobom cywili-
zacyjnym: otyłości, cukrzycy i
nadciśnieniu tętniczemu.
Wśród wykładowców, którzy
wystąpili w ramach V Festiwalu
Nauki w PAM znaleźli się: prof.
dr hab. Andrzej Ciechanowicz
(„Szanujmy wyjątki - od praw
Mendla do genomiki"), prof. dr
hab. Bolesław Gonet („Wolne rod-
niki w zdrowiu i chorobie"), prof.
dr hab. Michał Kurek („Alergia:
fakty i mity"), dr hab. Elżbieta Ba-
ryła-Pankiewicz („Wady wrodzone
- nadal aktualny problem"), dr
hab. Marek Droździk („O działaniu
niepożądanym leków"), dr hab.
Stanisław Zajączek („Genety-
ka determinacji i różnicowania
płci"), dr Beata Badowicz („...za-
nim przyjedzie pogotowie"), dr
Jarosław Nowak („Przetocze-
nie krwi - przeszczep czy tylko
transfuzja"), dr Cezary Pakulski
(„Medycyna ratunkowa w zagro-
żeniach środowiskowych"), dr
Piotr Prowans („Chirurgia rekon-
strukcyjna wczoraj i dzisiaj"), dr
Marek Rybkiewicz („Jądra - rzecz
ważna"), dr Robert Sienkiewicz
(„Co warto wiedzieć o antykon-
cepcji"), dr Tadeusz Sulikowski
(„Transplantologia - przyszłość
ludzkości?"), dr Anita Wnuk
(„Zakażenia wirusami zapalenia
wątroby oraz HIV a seks") i lek.
Joanna Suchocka („Narkomania
- problem nie tylko XXI wieku").
Kilka jednostek naukowo-dy-
daktycznych PAM przygotowało
zajęcia praktyczne dla zaintere-
sowanych tą formą uczestnictwa
w Festiwalu. Kilkunastoosobowe
grupki młodzieży gościły w Za-
kładzie Fizyki Medycznej, Samo-
dzielnej Pracowni Patobiochemii
i Biologii Molekularnej oraz w
Centrum Leczenia Urazów Wie-
lonarządowych z Pododdziałem
Anestezjologii i Intensywnej Te-
rapii Dziecięcej.
W podsumowaniu należy do-
dać, iż piąta edycja Festiwalu
Nauki w PAM zgromadziła w su-
mie ok. 500-600 słuchaczy, wśród
których znaleźli się z pewnością
potencjalni studenci naszej uczel-
ni. Wiele osób z tej liczby uczest-
niczyło w kilku następujących po
sobie spotkaniach festiwalowych.
Nie ukrywamy satysfakcji z tego,
że możemy rozwijać ich zaintere-
sowania medycyną i ułatwiać de-
cyzje dotyczące profilu studiów.

V ZACHODNIOPOMORSKI FESTIWAL NAUKI

W AKADEMII ROLNICZEJ W SZCZECINIE
Dr int Wojciech Mieczkowski

Do piątej edycji Zachodniopo-

morskiego Festiwalu Nauki Aka-
demia Rolnicza zgłosiła bogatą i
ciekawą ofertę wykładów, zajęć
laboratoryjnych i warsztatów oraz
wystawę fotograficzną „Cudowna
natura wody - X stanów skupie-
nia". W programie zamieszczono
tematy reprezentujące główne
profile Uczelni - rolnictwo, rybac-
two, zootechnikę i ekonomikę.
Tematykę poszerzono o zagad-
nienia zaproponowane przez
Kuratorium Oświaty.
Hitem wśród warsztatów okazał
się po raz kolejny pokaz układania
bukietów kwiatowych, powtarza- Dr int Graiyna Kaup przedstawia biorótnorodnoSć w .miecie owadów

14
 FESTIWAL NA UCZELNIACH

ny wielokrotnie dla licznych grup

uczestników. Prowadzit go mgr
inż. Piotra Salachna, doktorant
Katedry Roślin Ozdobnych, który
w miesiąc po Festiwalu zdobył
III miejsce i Tytuł wicemistrza
Polski na IV Międzynarodowych
Mistrzostwach Florystycznych,
zorganizowanych na Targach
Poznańskich - Polagra Farm w
październiku 2005 r. Prof. dr bab. Edward Kolakowski mówi Dr Robert Maciorowski w hali wegetacyjnej
Wśród uczestników najliczniej a tywności enzymatycznie modyfikowanej omawia fotosyntezę roślin
reprezentowane były szkoły gim-
nazjalne i licealne ze Szczecina i Postuluje się, by na wycieczki i w roku poprzedzającym uczest-
Polic. Pojawiła się również szkoły praktyczne zajęcia terenowe, na niczyły najliczniej w spotkaniach
ze Świnoujścia, Barlinka a nawet które zawsze jest nadmiar zgło- z nauką. Wyjazd powinien być
Wierzchowa, łącznie 21 szkół. szeń, zapisywać te szkoły, które wyróżnieniem i nagrodą.

V ZACHODNIOPOMORSKI FESTIWAL NAUKI

W POLITECHNICE SZCZECIŃSKIEJ
Drhab. inż. prof. PS Jacek A. Sówka
Politechnika Szczecińska przygo-
towała serię wykładów, nierzadko
z pokazem, oraz udostępniła swo-
je laboratoria. Festiwal otworzył
rektor PS prof. dr hab. inż. Włodzi-
mierz Kiernożycki. Gośćmi pierw-
szego, inauguracyjnego dnia byli
głównie naukowcy z Politechniki
Koszalińskiej. Uciekając od suchej
sprawozdawczości spotkania fe-
stiwalowe można podsumować
używając nieco lżejszej formy. I
tak, o „Cywilizacji przyszłości i
przyszłości cywilizacji" mówił dr
inż. Dariusz Lipiński. „To nie sen,
to Java" - twierdził prof. dr hab.
Henryk Budzisz, z „Historią tele-
komunikacji" zapoznawał prof. dr
hab. inż. Marcin Walkowiak, wizję
„Przyszłości gospodarki - wir-
tualne fabryki" roztaczał dr inż.
Grzegorz Jurkowski, zaś na pyta-
nie „Czy słońce pomoże oczyścić
świat?" próbowała odpowiedzieć
dr inż. Joanna Grzechulska-Dam-
szel-jedyna w tym dniu przedsta-
wicielka Politechniki Szczecińskiej.

Goście z Koszalina jut przybyli. Od lewej - J\f Rektor PS JM Rektor PS prof. dr hab. Inż. Włodzimierz Kiernożycki otwiera
prof. dr hab. ittt Włodzimierz Kirnoiycki. rzecznik PS red. Stanisław VZachodniopomorski Festiwal Nauki w Politechnice Szczecińskiej
HeropolitaAski, prof. drhab. Henryk Budzisz. PK. prorektor PS prof.
ilr hab. inż. Ryszard Kaleiiiz.uk oraz dr inż. Grzegorz Jurkowski PK

15
FESTIWAL NA UCZELNIACH

Wykładów inauguracyjnych wy-

słuchało 25 osób.
Wydział Informatyki przyciągnął
liczną, 70-cio osobową grupę
młodzieży wykładami i pokazami.
Tajniki „Projektowania systemów
informacji geograficznej" zdradzał
prof. dr hab. inż. Andrzej Stateczny
(AM i PS), o „Algorytmach mrów-
kowych, czyli jak rozwiązywać
problemy podpatrując kolonie Pn>f. dr hub tu: Monw Walkowuik sliuha :_ uwagą u dr niż. Dariusz l.ipmski odpcwkttkl na pytania.
owadów" debatował dr inż. Marcin
Pluciński, „W pogoń za mocą ob-
liczeniową" zaangażował się mgr
inż. Robert Drążkowski, w „Wyści-
gu z czasem- przetwarzanie równo-
legle" walczył dr inż. Maciej Paliwo-
da, „Komputerowe przetwarzanie
obrazów medycznych" realizował
mgr inż. Marek Gaskiewicz, „Teorię
zbiorów przybliżonych w anali-
zie lojalności klientów operatora
telefonii komórkowej" próbował
stosować mgr inż. Piotr Sulikowski,
zaś „Nauczanie zdalne w teraźniej- O fotodestrukcjt odpadów mówi dr Ini Joama Grzechulska-Damszel, zuś JM rektor PS pro) dr hab, w;.
szości i przyszłości" realizować za- Włodzimierz Kiernozwki i prof. dr hub. in:. Zbigniew Miclizatrk na bieżąco homentufa wykład
czął dr inż. Przemysław Rozewski.
Zainteresowani młodzi ludzie byli
uczniami Technikum Elektryczno-
-Elektroniczngo oraz Zasadniczej
Szkoły Ekonomicznej.
Wydział Elektryczny przyciągnął
ponad 50 osób, głównie z IV LO
oraz gimnazjów 23 i 34. „Odna-
wialne źródła energii" omawiał
dr inż. Paweł Szwed, „Inteligentny Profesor Budzisz. II yktadów słuchano w skupieniu, po czym pojawiała sie żywa dyskusja
budynek" przedstawiał dr inż. Jan
Skórski, że „Laser to nie żarówka,
ale może być mikro" twierdzili dr
inż. Jerzy Gajda i mgr inż. Andrzej
Niesterowicz, „Nanostruktur świa-
tłowodowych" doszukiwali się
prof. dr hab. Ewa Weinert-Rączka
i dr inż. Grzegorz Cegliński, zaś
w krótkiej rozprawie „O inżynierii
biomedycznej" rozmawiał „z bio-
logiem i medykiem" dr inż. Krzysz-
tof Penkala, na koniec „Interne-
towe po(d)pisy elektroniczne, w Dr inż. Krzysztof Gorący omawia metody termograwlmetryczne, zaś dr tnt Krzysztof Karakubki
sprawie hakerów i kryptografii" mówi a odwróconej osmozie
złożył dr inż. Mirosław Będzak.
Wydział Technologii i Inżynierii
Chemicznej przyciągnął blisko 250
osób, głównie gimnazjalistów i
licealistów. „Co polimery powie-
dzą o sobie na gorąco" próbował
dowiedzieć się dr inż. Krzysztof
Gorący, poważne pytanie „Czy geny
mogą wędrować przez internet?"
zadała dr inż. Magdalena Cudak,
„Czy głodne bakterie mogą zjeść
styren?" próbował profilaktycznie
wybadać dr inż. Andrzej Wieczorek,
zaś „Osmozę postawioną na głowie Prof. dr hah. inż. Joanna Kośmider i ..zespól ekspertów"przy ptmiiarat li zapachu

16
 FESTIWAL NA UCZELNIACH

jako źródło czystej wody" podziwiał

razem z przyszłymi studentami dr
inż. Krzysztof Karakulski. Najwięcej
osób próbowało jednak dowiedzieć
się od prof. dr hab. inż. Joanny
Kośmider czy istotnie „Własny nos
może być narzędziem pomiaro-
wym". Chętnych było tak dużo, że
tylko wybrańcy zostali oświeceni.
Na wydziale Budownictwa i Archi-
tektury prof. dr hab. inż. Zbigniew
Mielczarek pokazywał ponad 150
osobom jak Polskę murowaną
można przekształcić w drewnianą,
ujmując to w formie wykładu „Roz-
wój budownictwa drewnianego na
przestrzeni wieków"
Wydział Techniki Morskiej ocza-
Dr inż. Magdalena Cudak pokazuje, jak na poważnie można wykorzystywać Internet.
rowywał ponad 140 osób, głów-
nie z Zespołu Szkół nr 2 w Lubia-
nie, Gimnazjum nr 1 w Pełczycach
i Gimnazjum nr 34 w Szczecinie.
Wizję „Silnika Stirlinga jako napę-
du łodzi podwodnych" roztaczał
dr inż. Arkadiusz Żmuda, do „Wir-
tualnego projektowania statków i
badań modelowych" namawiał dr
inż. Tomasz Abramowski, różne
„Sposoby na obserwacje pod-
wodnego świata" wynajdował
mgr inż. Mariusz Matejski, zaś o
„Termoelektryczności w domu i
poza domem" publicznie marzył
dr hab. inż. prof. PS Sergiy Filin.
Instytut Fizyki, w światowym roku
fizyki, przyciągnął do swoich labo-
ratoriów ponad 450 osób. Swoje
„Ruchy Browna po świecie, osobi-
ście wspominał fizyk" - prof. dr hab.
Czesław Rudowicz, w „Zwiedzaniu la-
W oczekiwaniu na wejście do pracowni zapachowej jakości powietrza boratoriów studenckich i naukowych
Instytutu Fizyki PS" przewodnikami
byli dr Janusz Typek i dr hab. Eryk
Lipiński, zaś do „Współczesnego
laboratorium astronomicznego-ob-
serwatorium" wejść pomagał dr Ja-
nusz Typek, natomiast „Efekty kwan-
towe w układach makroskopowych"
pokazywał dr hab. Eryk Lipiński, zaś
0 „Ferroelektrycznych elementach
pamięci" nie pozwalał zapomnieć
mgr Rafał Rogowski. Na koniec „Zja-
wisko indukcji elektromagnetycznej
1 jego techniczne implikacje oraz
własności fal elektromagnetycznej na
przykładzie mikrofal" demonstrowali
mgr Rafał Rogowski, mgr Bronisław
Bystroń oraz mgr Ewa Guskos.
W ramach V Zachodniopomor-
skiego Festiwalu Nauki Politechni-
kę Szczecińską odwiedziło prawie
1000 młodych osób uczestnicząc
Drinż. Andrzej Wieczorek, prodziekan Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej PS w swoim
w seriach wykładów, warsztatów
królestwie przy miresowamch bakteriach i pokazów.

17
FESTIWAL NA UCZELNIACH

V ZACHODNIOPOMORSKI FESTIWAL NAUKI

W AKADEMII MORSKIEJ
Akademia Morska, w ramach
V Zachodniopomorskiego Festi-
walu Nauki gościła liczne grupy
zainteresowanych, zwłaszcza
młodzieży. Udostępniła swoje
laboratoria oraz statek szkole-
niowy - m/s NAWIGATOR XXI,
zacumowany na co dzień przy
Wałach Chrobrego, wzbudzający
największe zainteresowanie. Sta- Nawigator XXI w suchym doku i mi wodzie
tek ten, zabierający wraz z załogą
blisko 50 osób, wyposażony jest
w systemy sonarowe do badania
morfologii dna morskiego, sondy
sejsmoakustycznej do określania
wgłębnej, sięgającej ponad 50
m, struktury dna akwenu, sondy
wibracyjnej do pobierania próbek
materiału dna oraz zdalnie stero-
wanego bezzałogowego pojazdu
podwodnego. Wyjmowanie pobranej próbki z dna morskiego ora:, jedno z laboratoriów w wnętrzu Statku

WYŻSZA SZKOŁA HUMANISTYCZNA

TOWARZYSTWA WIEDZY POWSZECHNEJ
W SZCZECINIE
Największym zainteresowa-
niem w Wyższej Szkole Huma-
nistycznej cieszył się wykład dra
Tomasza Kopczyńskiego „Internet
a uzależnienia", w którym uczest-
niczyła młodzież ze szczecińskich
gimnazjów i liceów przybyła wraz
z nauczycielami - około 70 osób.
Poinformował o tym prof. dr hab.
Ireneusz Ziemiński Prorektor ds.
Nauki.

Młodzież słucha z uwagą dra Tbmasza Kopctyńsktego

18

FESTIWAL NAUKI W KOSZALINIE
LICZNIE ODWIEDZANY
Prof. dr hab. Tomasz Heese
hab. inż. Leon Kukiełka - dziekan
Wydziału Mechanicznego; prof. dr
hab. inż. Henryk Budzisz-dziekan
Wydziału Elektroniki i Informaty-
ki; prof. dr hab. Czesław Partacz
- dziekan Wydziału Ekonomii i
Zarządzania.
V Zachodniopomorski Festiwal
Nauki w Koszalinie trwał dwa
dni - 22 i 23 września. Otwarcia
Spotkań Festiwalowych na Po-
litechnice Koszalińskiej dokonał
prorektor ds. nauki i współpracy
z gospodarką - prof. dr hab. inż.
Tomasza Heese.
Zgodnie z programem Festi-
walu odwiedzili naszą Uczelnię
wykładowcy z dwóch szczeciń-
skich uczelni; prowadzili wykłady
Prof. dr hab. łnt Tbmasz Heese, prorektor PK
otwiera l' Zachodniopomorski Festiwal Nauki w auli przy ul. Śniadeckich i auli
»• Kosz/Mnie, a sala prawie pełna przy ul. Kwiatkowskiego.
Ze Szczecina przybyli: prof.
dr hab. inż. Andrzej Stateczny
(Akademia Morska i Politechnika
Szczecińska) z wykładem pt. „Pro-
jektowanie systemów informacji
geograficznej", dr inż. Magdalena
Cudak (Politechnika Szczecińska)
z wykładem pt. „Czy geny mogą
wędrować przez Internet?", dr inż.
Krzysztof Karakulski (Politechnika
Szczecińska) z wykładem „Osmoza
V Zachodniopomorski Festiwal postawiona na głowie źródłem
Nauki jest organizowany pod au- czystej wody", oraz dr inż. Joanna
spicjami Szczecińskiego Towarzy- Grzechulska-Damszel (Politechnika
stwa Naukowego, jako wspólna Szczecińska) z wykładem pt. „Czy
akcja uczelni wyższych Szczecina słońce pomoże oczyścić świat?".
i Koszalina oraz innych instytucji Z Akademii Rolniczej w Szcze-
0 funkcjach naukowych. W Ko- cinie nasza Uczelnia gościła: prof.
szalinie organizatorami byli: Poli- dr. hab. Piotra Masojcia, prof.
technika Koszalińska i Koszalińskie dr hab. Janinę Jasnowską i dr
Towarzystwo Naukowe, a Komitet Mariolę Wróbel - przedmiotem
Organizacyjny stanowili: prof. wykładów była biotechnologia i
dr hab. inż. dr h.c. Michał Białko zrównoważony rozwój.
- prezes honorowy Koszalińskiego Spośród wykładów dla mło-
Towarzystwa Naukowego; prof. dr dzieży szkolnej, największym
hab. inż. Wojciech Kacalak - pre- zainteresowaniem, biorąc pod
zes Koszalińskiego Towarzystwa uwagę frekwencję, cieszyły się
Naukowego; prof. dr hab. inż. To- prowadzone w aulach przy ul.
masz Krzyżyński - rektor Politech- Śniadeckich wykłady profesorów
niki Koszalińskiej; prof. dr hab. inż. Wydziału Elektroniki Politechniki
Zbigniew Suszyński - prorektor Koszalińskiej, pierwszy pt. „To
Politechniki Koszalińskiej; prof. dr nie sen to Java" prof. Henryka
hab. inż. Tomasz Heese - prorek- Budzisza oraz drugi pt. „Historia
tor Politechniki Koszalińskiej; prof. telekomunikacji" prof. Macieja
dr hab. inż. Kazimierz Szymański Walkowiaka, a także wykład pt.
-dziekan Wydziału Budownictwa „Podręcznik elektroniczny na-
1 Inżynierii Środowiska; prof. dr rzędziem wirtualnej edukacji" dr.
FESTIWAL NA UCZELNIACH
inż. Walerego Susłowa i wykład
pt. „Ewolucja graficznych inter-
fejsów użytkownika" mgr. inż.
Michała Statkiewicza.
W siedzibie Uczelni przy ul.
Śniadeckich, oprócz wykładów,
uczniowie uczestniczyli w dobrze
przygotowanych i cieszących
się dużym zainteresowaniem
pokazach laboratoryjnych w Ka-
tedrze Biologii Środowiskowej,
na Wydziale Budownictwa i Inży-
nierii Środowiska. Po części do
laboratoriów tych zaprowadzili
uczniów nauczyciele, którzy także
w ubiegłym roku je odwiedzali,
tyle że z nowymi uczniami. Dobrze
przygotowane zajęcia w laborato-
riach odwiedziło blisko 200 osób
- licealistów, gimnazjalistów, a
nawet około 30-osobowa grupa
przedszkolaków ciekawych świata
... i zgromadzonych w pracowni
roślin wodnych, mięczaków, larw
owadów, i widocznych pod mikro-
skopem pierwotniaków. Zajęcia te
przygotowali: dr inż. Adam Bogu-
ski, dr Magdalena Lampart-Katuż-
niacka, mgr Katarzyna Lewicka,
mgr inż. Elżbieta Wtodarczyk, przy
organizacyjnym wsparciu mgr inż.
Hanny Chrzczonowicz.
Dużym zainteresowaniem cie-
szyły się też pracownie Wydziału
Mechanicznego przy ul. Ra-
cławickiej, do których w ciągu
dwóch dni przybyło łącznie około
150 uczniów. Uczestniczyli oni
w ciekawie zaproponowanych
zajęciach w pracowniach kom-
puterowych Katedry Mechaniki
Precyzyjnej. Prezentację nt. „Wir-
tualne fabryki, urządzenia i labo-
ratoria" prowadził dr inż. Tomasz
Królikowski, natomiast prezenta-
cję pt. „Wolne oprogramowanie
- systemy Linuxowe" - mgr inż.
Mariusz Lenartowicz.
Ciekawe zajęcia przygotował
również prof. Jerzy Lewosz z
Katedry Biochemii i Biotech-
nologii - pokazy zatytułowane
były: „Substancje antybakteryjne
i grzybowe są wokół nas" oraz
„Bio-diagnostyka - współczesne
metody wykrywania skażeń i
zagrożeń biologicznych i che-
micznych".
19
FESTIWAL NA UCZELNIACH

W pracowniach przy ul. Racła- sobność wcześniejszą, zwłaszcza spotkaniu festiwalowym. Uczest-
wickiej przygotowano również w przypadku gimnazjalistów, nicy Festiwalu otrzymali koloro-
prezentacje: którzy podejmują pierwsze w we certyfikaty z emblematami
-„Obróbka wysokociśnieniową swoim życiu decyzje dotyczące Uczelni i Zachodniopomorskiego
strugą wody" - dr. inż. Sławomira dalszej nauki. Festiwalu Nauki, podpisane przez
Nagnajewicza z Katedry Inżynierii Łącznie w ramach V Zachod- prorektora Politechniki Koszaliń-
Mechanicznej, niopomorskiego Festiwalu Na- skiej - prof. Tomasza Heese. Czy
- „Obróbka nagniataniem" uki w Politechnice Koszalińskiej w roku przyszłym impreza zyska
- mgr. inż. Radosława Patyka z uczestniczyło około 700 uczniów, więcej sympatyków, zależy od
Katedry Maszyn Roboczych. w tym wspomniana grupa przed- współdziałania organizatorów i
Ponadto w auli przy ul. Kwiat- szkolna. Wiele osób z tej liczby nauczycieli szkół ponadpodsta-
kowskiego zaplanowano nastę- uczestniczyło w więcej niż jednym wowych.
pujące wykłady:
- „Przyszłość gospodarki - wir-
tualne fabryki" dr. inż. Grzegorza
Jurkowskiego z Katedry Inżynierii
Produkcji,
- „Burza mózgów - mity i rze-
czywistość" - dr inż. Jana Marku-
la, z Katedry Inżynierii Produkcji,
- „Katastrofy mostów stalo-
wych" - dr inż. Joanny Jan-
kowskiej-Sandberg z Katedry
Konstrukcji Metalowych i dr. inż.
Jarosława Kołodzieja z Pracowni
Komputerowej,
- „Betony drobnoziarniste na
bazie kruszyw naturalnych" - dr.
inż. Jacka Katzera z Katedry Prof. Henryk Budzisz podczas wykładu
Budownictwa i Materiałów Bu-
dowlanych,
- „Utlenianie sposób na prze-
trwanie?" - dr Renaty Świderskiej
z Katedry Katedra Technologii
Wody i Ścieków,
- „Czy energia z biomasy nam
się opłaca?" - mgr Ewy Fijałkow-
skiej z Katedry Polityki Społecz-
no-gospodarczej i Ekonomiki
Regionalnej,
- „Logistyka w okresie II wojny
światowej - Armia Brytyjska, Ar-
mia Czerwona" dr. Michała Polaka
z Katedry Nauk Społecznych.
Spotkania, które odbyły się w Prof. drhab. inż. Andrzej Stateczny Dr inż Magdalena Cudak
Politechnice, były dla znacznej mówi II systemach geolnformatycznych Z gościnnym wykładem
większości młodzieży pierwszym
kontaktem z wyższą uczelnią, w
jakimś stopniu wpłyną one na
wybory związane z przyszłością
tych młodych ludzi. Jak to zwy-
kle w życiu bywa, wiele zależy
od przypadku i okoliczności, ale
także od wykładowcy, czy też
ciekawych eksponatów i urzą-
dzeń w pracowniach. Z roku na
rok Festiwal Nauki zyskuje wię-
cej zwolenników i uczestników.
Obok dni otwartych w Politech-
nice, odbywających się tuż przed
kampanią rekrutacyjną, Festiwal
stanowi dla młodzieży jeszcze
jedną sposobność do kontaktu
z kadrą i „murami" Uczelni, spo-
Dr inż. Walery Susiow przedstawia wirtualny podręcznik elektroniczny

20
 FESTIWAL W INNYCH PLACÓWKACH

SPRAWOZDANIE
Z UDZIAŁU KSIĄŻNICY POMORSKIEJ
Książnica Pomorska po raz piąty
włączyła się do programu Za-
chodniopomorskiego Festiwalu
Nauki. W roku bieżącym oferta w
porównaniu do lat poprzednich
była skromniejsza z powodu zaan-
gażowania załogi w przygotowania
jubileuszu KSIĄŻNICY. Biblioteka
zaoferowała młodzieży dwie wy-
stawy oraz wycieczki grupowe po
agendach Biblioteki. Udział wzięło
1055 osób - uczniowie szkół gim-
nazjalnych i średnich Szczecina
oraz województwa zachodnio-
pomorskiego. Były także osoby
indywidualne.
Nasi goście skorzystali z wy-
staw:
1. Skarby Książnicy Pomorskiej
- sala Pod Piramidą. Pokazane
zostały najcenniejsze zbiory Biblio-
teki, w tym rękopisy, stare druki,
wydawnictwa bibliofilskie, karty
pocztowe, fotografie, muzykalia,
atlasy i mapy oraz zbiory karto-
graficzne
2. Biblioteka w systemie eduka-
cji 1945-2005 - Sala Kolumnowa.
Zaprezentowane zostały wydaw-
nictwa Biblioteki o charakterze
naukowym i popularnonaukowym,
druki ulotne, afisze itp.
Wycieczki po agendach Książnicy
oprowadzali pracownicy Działu
Informacji Naukowej oraz Czytel-
ni Młodzieżowej, zaznajamiając
uczestników ze zbiorami Książnicy
Pomorskiej.

SPRAWOZDANIE Z UDZIAŁU
MUZEUM NARODOWEGO W SZCZECINIE
W ramach V Zachodniopomor-
skiego Festiwalu Nauki Muzeum
Narodowe w Szczecinie złożyło
potencjalnym uczestnikom 25
propozycji tematycznych zajęć
(oprowadzeń, referatów i lekcji
muzealnych). Przygotowano je
zarówno wwykorzystując wystawy
stałe i czaso we MNS, jak też jako
zajęcia warsztatowe, dające wyjąt-
kową okazję poszerzenia wiedzy na
temat sztuki, kultury i historii oraz
umożliwiające wgląd w charakter
pracy i sposób działania Muzeum
zarówno w dziedzinie badań, jak też
konserwacji dzieł sztuki.
Ponadto Muzeum ogłosiło dla
uczestników Festiwalu dzień otwar-
ty, umożliwiając bezpłatne zwie-
dzanie wystaw we wszystkich
gmachach MNS oraz korzystania
ze wspomnianej oferty zajęć mu-
zealnych.
W ramach Festiwalu dla 64 grup
przeprowadzone zostały następu-
jące zajęcia (wykłady, prelekcje i
warsztaty):
1. Materiały i techniki rysunku
- dr Ewa Gwiazdowska, Dział Sztuki
Dawnej
2. Nauka rysowania w dziewięt-
nastowiecznej szkole średniej na
Pomorzu - dr Ewa Gwiazdowska,
Dział Sztuki Dawnej
3. Żołnierze strzelają, Pan Bóg
kule nosi - mgr Stanisław Horosz-
ko, Dział Sztuki Dawnej
4. Domowy skarbiec. Przedmioty
ze srebra i złota o świeckim prze-
znaczeniu w zbiorach Muzeum
Narodowego w Szczecinie - mgr
Monika Frankowska-Makała, Dział
Sztuki Dawnej
5. „Mówiące obrazy". Prote- gii żelaza - dr Jacek Łapott, Dział
stanckie malarstwo religijne w Kultur Pozaeuropejskich
zbiorach MNS - dr Rafał Makała, 18. Spokojne oblicze Buddy
wicedyrektor ds. naukowych (warsztaty) - mgr Dorota Baugar-
6. Uczony na tronie. Krótka hi- ten-Szczyrska, Dział Edukacji
storia życia księcia Filipa II z rodu 19. Papua Nowa Gwinea - wyspa
Gryfitów - mgr Krystyna Milewska, kędzierzawych ludzi - mgr Ewa
Dział Edukacji Prądzyńska, Dział Kultur Pozaeu-
7. Szczecińska kolekcja antycz- ropejskich
na - mgr Maria Łopuch, Dział 20. Zwiedzanie Pracowni Konser-
Edukacji watorskich Muzeum:
8. Skarby sztuki pomorskiej - - Pracowni Konserwacji Malar-
mgr Maria Łopuch, Dział Edukacji stwa i Rzeźby Polichromowanej
9. Uciekinierzy, zwycięzcy, sąsie- (Techniki malarskie i pozłotnicze,
dzi. Francuzi w Szczecinie - mgr obserwacja obrazu w świetle UV
Anna Bartczak, Oddział Muzeum - wykrywanie retuszy i przemalo-
Historii Szczecina wań) - mgr Lesław Cześnik, mgr
10. Szczecin, który już nie istnieje Danuta Kazana
- mgr Andrzej Wojciech Feliński, - Pracowni Konserwacji Cera-
Oddział Muzeum Historii Szcze- miki, Szkła i Kamienia (Przebieg
cina konserwacji ceramiki etnograficz-
11. Jak rozwijał się Szczecin nej, archeologicznej oraz dawnej
- przemiany urbanistyczne miasta porcelany i fajansów) - mgr Lidia
od średniowiecza do XX wieku, dr Piotrowska-Cześnik
Bogdana Kozińska, Oddział Mu- - Pracowni Konserwacji Drewna
zeum Historii Szczecina i Metali (Prezentacja konserwacji
12. Historia codzienności - 60 drewna archeologicznego, zabyt-
lat polskiego Szczecina - mgr Ewa ków metalowych i mebli) - mgr
Kimak, Dział Edukacji Anna Borowiec
13. Historia żeglugi na Bałtyku - Pracowni Konserwacji Papieru i
- mgr Ewa Kimak, Dział Edukacji Skóry (Konserwacja dawnej grafiki)
14. Dotknąć legendy - wize- - mgr Izabela Działak-Dąbrowska
runek Gryfa na zabytkach - mgr
Agnieszka Tomaszewska, Dział Z oferty Muzeum skorzystała
Numizmatyki w trakcie Dni Nauki łącznie 1966
15. Herby na zabytkach Szczeci- osób. W zajęciach różnego typu
na - mgr Agnieszka Tomaszewska, wzięło udział w sumie 1711 osób
Dział Numizmatyki (niemal wyłącznie uczniowie ze
16. Eksperyment z krzemieniem szkół wszystkich stopni z całego
czyli jak modelowano najstarszą regionu). Pozostali goście Muzeum
materią cywilizacji (warsztaty) - 255 osób - skorzystali z bez-
- mgr Marcin Dziewanowski płatnego wstępu w ramach Dnia
17. Afryka jako kolebka metalur- Otwartego Festiwalu 17.09.2005.

21
FESTIWAL NA UCZELNIACH
UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI WYDZIAŁ
HUMANISTYCZNY
Prof. dr hab. Ewa Komorowska Prodziekan Wydziału Humanistycznego
Wydział Humanistyczny Uni-
wersytetu Szczecińskiego już po
raz kolejny aktywnie włączył się
w przygotowanie wykładów z
zakresu humanistyki w ramach
V Zachodniopomorskiego Festi-
walu Nauki. Obrady festiwalowe,
podobnie jak w zeszłym roku,
odbywały się w budynku Wy-
działu Humanistycznego US (ul.
Krakowska 61/69, w sali 116).
Nad całością humanistyki opiekę
sprawowali: prof. dr hab. Henryk
Komarnicki i pisząca te słowa. W
ramach pracy Wydziału Humani-
stycznego wystąpiło ogółem 25
osób. Humaniści uczestniczyli
zarówno w obradach Wydziału
Humanistycznego, jak i w dwóch
dyskusjach panelowych na te-
mat: Perspektyw nauczania języ-
ków obcych we współczesnym
świecie (moderator dyskusji: dr
Anna Gonerko-Frej) oraz Kształ-
towania świadomości politycznej
Szczecina w okresie 60-lecia
(moderator dyskusji: prof. dr hab.
Henryk Komarnicki).
W ramach obrad Wydziału
Humanistycznego wygłoszono
19 referatów, w tym 7 z zakresu
nauk społeczno-politycznych, 3 z
pedagogiki i 9 z filologii. W obra-
dach humanistycznych uczestni-
czyło średnio 50 słuchaczy. Byli
nimi przede wszystkim gimnazja-
liści czy licealiści z nauczycielami
SŁOWNIKI NAZW GEOGRAFICZNYCH POMORZA ZACHODNIEGO
Prof. dr hab. Edward Rymar
Wykład miał na celu zapoznać
słuchaczy z istniejącymi polskimi
słownikami nazw miejscowych
i terenowych (fizjograficznych)
Pomorza Zachodniego powsta-
łymi po 1945 r. Wpierw jednak
zarysowano procesy osadnicze
od średniowiecza, a w ślad za
nimi kształtowanie się nazw
terenowych pomorskich, a na-
stępnie - od XIII w. - niemieckich
(germańskich) i pomorskich w
szacie językowej germańskiej,
po to by następnie ukazać ogrom
pracy jaki należało Polakom wy-
22
oraz studenci. Uwaga humani-
stów skupiała się wokół trzech
zasadniczych kręgów tematycz-
nych: społeczno-politycznych,
pedagogicznych i filologicznych.
Prof. dr hab. Kazimierz Kozłowski
i prof. dr hab. Henryk Komarnicki
poruszali zagadnienia związane
z zamieszkiwaniem na Pomorzu
Zachodnim trzech narodowości:
Polaków, Niemców i Rosjan w
latach 1945-56 i wynikających
stąd konsekwencji natury spo-
łecznej, politycznej i kulturowej.
Na temat warunków tworzenia
się szkolnictwa na Pomorzu Za-
chodnim po II wojnie światowej
mówiła prof. dr hab. Danuta Koź-
mian. Natomiast naturę młodego
zdeterminowanego człowieka,
z punktu widzenia praw moral-
nych i społecznych, przedstawił
ks. dr Grzegorz Harasimiak.
Problematykę socjologiczną
omawiał dr Marek Gorzko, a
rozważania natury filozoficznej
stały się przedmiotem refleksji
dr Anny Murawskiej o nadziei,
dr Ilony Kość o analfabetyzmie
funkcjonalnym, dr Jaromira
Brejdaka o czasie, prof. dr hab.
Benona Szałka o pochodzeniu
cywilizacji z wykorzystaniem
technik heurystycznych i lingwi-
stycznych. W zakresie nauk filo-
logicznych o „Kwiatach Polskich"
Juliana Tuwima mówił prof.
konać od 1945 r. by przywrócić
dawne nazewnictwo pomorskie i
nadać zastanym nazwom polskie
brzmienie, maksymalnie zacho-
wując lokalne tradycje. Dlatego
część wykładu przeznaczono na
prezentację Atlasu nazw geo-
graficznych Słowiańszczyzny
Zachodniej ks. Stanisława Ko-
zierowskiego, zesz. 1, Pomorze
Zachodnie, (Poznań 1934, 1945),
zesz. 2, Ziemia Lubuska (rękopis
poznański), który stał się do-
skonałym przewodnikiem po
Pomorzu i zapewnił szybki postęp
dr hab. Piotr Michałowski, na
temat współczesnego odbioru
twórczości Adama Mickiewicza
- prof. dr hab. Danuta Dąbrow-
ska, o różnicach kulturowo-ję-
zykowych Czechów i Polaków
- dr Joanna Czaplińska, zaś o
twórczości ukraińskiego pisarza
Jurija Andruchowycza - dr An-
drzej Wątorski. Lingwistyczne
rozważania o ludowej i naukowej
etymologii przedstawił prof. dr
hab. Kazimierz Długosz, rze-
czywisty stan języka polskiego
- prof. dr hab. Ewa Kołodziejek,
na kierunki badań dydaktyki
jęz. francuskiego wskazała dr
Beata Kędzia-Klebeko, zaś w
nurt badań nad kognitywistyką
wprowadziła prof. dr hab. Ka-
mila Turewicz, ze słownikami
nazw geograficznych Pomorza
Zachodniego zapoznał słucha-
czy prof. dr hab. Edward Rymar.
Wszystkie referaty cieszyły się
dużym zainteresowaniem.
Wysoki poziom merytoryczny
wykładów oraz ciekawy, wzbu-
dzający zainteresowanie sposób
ich wygłaszania oraz aktywne
uczestnictwo słuchaczy w obra-
dach sekcji niewątpliwie wskazu-
je na potrzebę tego typu kontaktu
młodych ludzi ze światem nauki,
a tym samym na celowość or-
ganizowania kolejnych spotkań
festiwalowych.
prac slawistów z poznańskiej
sekcji Komisji Ustalania Nazw
Miejscowych i Obiektów Fizjogra-
ficznych powołanej w 1945 r. dla
przeprowadzenia tej ogromnej
operacji nazewniczej. Efektem
prac Komisji, publikowanych
sukcesywnie w latach 1946-1950
w „Monitorze Polskim", w stał się
wydrukowany w 1951 Słownik
nazw geograficznych Polski za-
chodniej i północnej Stanisława
Rosponda. Część wykładu po-
święcono procesowi żywioło-
wego kształtowania się polskich

nazw od 1945 przez Koleje Pań-
stwowe, Pocztę Polską, urzędy
administracji i osadników, zanim
weszły w użycie nazwy nadawane
w trybie urzędowym.
W końcowej części wykładu
zajęto się prezentacją słowników
zachodniopomorskich, cząstko-
wych (np. nazw miejscowych
PO CO NAM MICKIEWICZ?
Dr hab. pwf. US Danuta Dąbrowska
InsiYiiii Polonistyki i Kulturoznawstwa, Uniwersytet Szczeciński
Po 1989 roku dokonuje się
w kulturze polskiej zasadniczy
przełom towarzyszący zmianom
ustrojowym i ekonomicznym, a
także szybkiemu tempu rozwo-
ju cywilizacyjnego. Istotą tego
przełomu jest odchodzenie od
tradycyjnego, romantycznego
paradygmatu kultury i wzrasta-
jąca w związku z tym „obcość"
Mickiewicza. Moim celem jest
pokazanie aktualności mickiewi-
czowskiego przesłania, szczegól-
nie dla ludzi młodych. Proponuję
zadać Mickiewiczowi ważne dla
naszej współczesności pytania i
poszukać na nie odpowiedzi w
jego utworach. Zwracam uwagę
na kilka kręgów takich pytań.
Dotyczą one problematyki egzy-
stencjalnej - samotności, miłości,
sposobów ekspresji jednostko-
wego „ja", przeżywania własnej
indywidualności w zetknięciu ze
wspólnotą innych ludzi. Na tego
typu pytania poszukuję odpo-
wiedzi w IV cz. „Dziadów". Drugi
krąg pytań i problemów dotyczy
kwestii patriotyzmu, stosunku
do własnego narodu, dopusz-
czalnych i niedopuszczalnych
metod walki politycznej, etycz-
nego wartościowania zasady „cel
O POCHODZENIU NIEKTÓRYCH NAZW.
CZYLI O LUDOWEJ I NAUKOWEJ ETYMOLOGII
Dr hab. prof. US Kazimierz Długosz. Instytut Polonistyki i Kulturologii, Uniwersytet Szczeciński
Wykład dotyczył etymologii
naukowej, opierającej się na
gruntownej znajomości realiów
kultury materialnej i duchowej
tego narodu, którego słownictwo
bada, oraz zbliżonych do niego w
rozwoju historycznym wspólnot
etnicznych, a której celem jest
ustalenie pochodzenia nazw i do-
dla poszczególnych powiatów
pomorskich, w tym autora np. dla
powiatów pyrzyckiego, myślibor-
skiego, chojeńskiego, drawskie-
go, choszczeńskiego, świdwiń-
skiego), by zakończyć na zawar-
tości łatwiej dostępnych przy
poszukiwaniach słowników:
Tadeusza Białeckiego Słownik
uświęca środki". Odwołania do
tych problemów znajduję w III
cz. „Dziadów" i „Konradzie Wal-
lenrodzie". Tam także wskazuję
na dyskusję o sensie cierpienia i
potrzebie cierpienia wpisując ją,
z jednej strony w konsumpcyjny
model współczesnego świata,
z drugiej zaś przywołując krąg
refleksji wywołanych cierpieniem
i śmiercią papieża Jana Pawła
II. Wskazuję następnie na takie,
bardzo aktualne dziś, problemy
obecne w twórczości Mickiewi-
cza, jak: regionalizm i teoria ma-
łych ojczyzn („Pan Tadeusz") czy
romantyczna filozofia przyrody
akcentująca potęgę natury, uczą-
ca człowieka pokory wobec niej,
wskazująca na autonomiczność i
niepoznawalność szyfru natury.
Przykładem współczesnym mogą
tu być wielkie kataklizmy - hu-
ragany i trzęsienia ziemi wobec
których współczesny człowiek
z całą potęgą naukowej wiedzy
i nowoczesnymi technologiami
nadal jest w dużej mierze bez-
radny. Odwołuję się tu do Ballad
i Sonetów krymskich.
Moje propozycje interpreta-
cyjne mają na celu przekonanie
młodzieży do sięgnięcia po teksty
cieranie do pierwotnego, praw-
dziwego, istotnego znaczenia.
Naukowy wywód etymologiczny
opiera się na gramatyce porów-
nawczej, zwłaszcza fonetyce, ję-
zyków pozostających w bliższym
i dalszym pokrewieństwie z tym,
którego zasób słownikowy się
etymologizuje.
FESTIWAL NA UCZELNIACH
nazw fizjograficznych Pomorza
Zachodniego (Szczecin 2001),
oraz Słownik współczesnych
nazw geograficznych Pomorza
Zachodniego z nazwami przej-
ściowymi z lat 1945-1948 pod
red. Tadeusza Białeckiego (Szcze-
cin 2002).
Mickiewicza i podjęcie próby ich
odczytania z perspektywy uni-
wersalnej, a więc wciąż aktualnej
wiedzy o człowieku i świecie.
CZESI I POLACY
- DLACZEGO SIĘ
NIE ROZUMIEMY?
Dr Joanna Czaplińska
Instytut Filologii Słowiańskiej US
Mimo bliskiego sąsiedztwa
między Czechami a Polakami
wielokrotnie dochodziło i docho-
dzi do licznych nieporozumień,
co bynajmniej nie jest wynikiem
tylko różnic językowych. W wy-
kładzie omówiono te zdarzenia
z historii, które w największym
stopniu odbity się na dzisiejszej
mentalności Czechów i Polaków
- od bitwy pod Białą Górą w
1620 roku po II wojnę światową.
Zaznaczono też inną rolę religii w
kształtowaniu tożsamości naro-
dowej. W podsumowaniu została
zasygnalizowana problematyka
językowa, obejmująca zagadnie-
nie nieporozumień językowych,
które wynikają z pozornego po-
dobieństwa obu języków.
Wykład dotyczył również ety-
mologii ludowej zwanej też ety-
mologią naiwną, folklorystyczną,
która polega na upatrywaniu po-
krewieństwa między wyrazami o
podobnym brzmieniu. Ludzie ko-
jarzą sobie, często błędnie, jakieś
dwa wyrazy, które genetycznie
nic wspólnego ze sobą nie mają,
23
FESTIWAL NA UCZELNIACH
i wywodzą jeden od drugiego. Na
przykład w niektórych gwarach
istnieje wyraz smętarz, który jest
fonetycznym przekształceniem
wyrazu cmentarz zapożyczonego
z greki w postaci - koimeterion
'miejsce układania do snu' za
pośrednictwem łaciny - cime-
terium), jak widać skojarzono
go w tym wypadku z wyrazem
PARADOKS WSPÓŁCZESNEJ CYWILIZACJI CZY WSTYDLIWY SEKRET
- REFLEKSJA NA TEMAT ANALFABETYZMU FUNKCJONALNEGO
Dr Ilona Kość
We współczesnym świecie urze-
czywistniającym wizje globalnej
wioski, bardzo szybko postępuje
proces budowania społeczeń-
stwa informacyjnego, w którym
podstawową formą działania jest
wytwarzanie, gromadzenie, prze-
kazywanie i aplikacja informacji.
Lawinowo rosnąca liczba infor-
macji i wielość źródeł wymaga
kompetencji, które umożliwiłyby
nie tylko swobodne poruszanie
się w ich labiryncie, lecz przede
wszystkim sprawne wyszukiwa-
nie, właściwe interpretowanie i
ocenę, a w konsekwencji - wyko-
rzystywanie w życiu codziennym.
Wymienione kompetencje uznać
należy za niezbędne do pełnego
i świadomego partycypowania w
życiu zawodowym, społecznym i
rodzinnym. Dostęp do informa-
cji staje się często warunkiem
inkluzji społecznej, brak dostępu
decyduje o tworzeniu nowej stra-
tyfikacji społecznej.
KWIATY POLSKIE JULIANA TUWIMA
- FIKCJA, TRADYCJA, AUTOBIOGRAFIA
/)/• hub. prof. US Piotr Michaiowski Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa, Uniwersytet Szczeciński
Poemat Kwiaty polskie mimo
licznych wydań zajmuje w lite-
raturze polskiej miejsce nieco
uboczne i wydaje się, iż dzieło
to zostało niesłusznie margina-
lizowane a szerzej znane jest
głównie w kilku fragmentach,
które dają nikłe wyobrażenie o
niezwykłej całości. Zmianie tego
stanu rzeczy służy wydanie go w
serii Biblioteka Polska, z moim
wstępem i w moim opracowaniu
(Kraków 2004).
Na niezbyt fortunną percepcję
dzieła wpłynęła sytuacja pierw-
24
smętek (dziś smutek). Wyraz ten
był bardzo chętnie używany przez
romantyków, którzy uważali,
zgodnie z etymologią ludową, że
jest to miejsce, gdzie ludzie się
smęcą, czyli smucą.
W wykładzie podano rów-
nież najciekawsze przykłady
etymologii naukowej i ludowej
następujących nazw własnych:
Tymczasem, w ciągu ostatnich
dziesięcioleci zaczęto dostrzegać
u wielu osób znaczne osłabienie
podstawowych umiejętności
komunikowania się z otaczają-
cym światem. Prowadzone na
ten temat badania i ukazujące
się w publikacjach naukowych
informacje dowodzą, że rośnie
zjawisko analfabetyzmu funkcjo-
nalnego, który można uznać za
prawdziwy paradoks współcze-
snej cywilizacji, jako że dotyka
ludzi bez względu na wiek, płeć,
poziom wykształcenia i miejsce
zamieszkania. Ten rodzaj analfa-
betyzmu oznacza brak umiejęt-
ności radzenia sobie w sytuacjach
wymagających porozumiewania
się za pomocą słowa pisanego,
mimo opanowania sztuki pisania
i czytania, manifestuje trudnościa-
mi w komunikowaniu w ważnych
społecznie formach aktywności
intelektualnej. Badacze analfabe-
tyzmu funkcjonalnego podkre-
szej jego publikacji książkowej w
1949 roku, która nastąpiła niemal
w przeddzień szczecińskiego
Zjazdu ZZLP, gdzie zadekreto-
wano socrealizm. Poemat tyleż
odpowiadał tej doktrynie, co się
z nią kłócił. Wcześniej publiko-
wany we fragmentach w prasie
emigracyjnej zyskał na emigracji
znaczną popularność, której
jednak nie udało się przełożyć
na perspektywę krajową w zmie-
nionej politycznie i wyniszczonej
wojną Polsce Ludowej.
Poetyka dzieła ściśle wynika z
Będzin, Czeladź, Częstochowa,
Cieszyn, Gdańsk, Gniezno, Gra-
jewo, Grudziądz, Iłża, Kalisz, Kra-
ków, Kuraszów, Lelów, Ludźmierz,
Pieskowa Skała, Pułtusk, Poznań,
Sandomierz, Sobótka, Szczebrze-
szyn, Szczecin, Śląsk, Trzebnica,
Warszawa oraz kilku nazw pospo-
litych, takich jak: koniak, kościół,
rumak, sobota.
ślają wielobiegunowość tego zja-
wiska, zwracają uwagę na aspekt
kulturowy i dynamiczny, bowiem
w odmiennych kontekstach kul-
turowych różne umiejętności i
zadania mogą być pożądane, oraz,
że wraz z rozwojem nowych form
przekazu, nowych technik audio-
wizualnych - zmienia się sens
kompetencji nazwanych alfabety-
zmem funkcjonalnym (większego
znaczenia nabierają ilustracje
graficzne: instrukcje, rysunki i
wykresy). Analfabetyzm tradycyj-
nie definiowany przez UNESCO
jako brak umiejętności czytania i
pisania u osób dorosłych powyżej
15. roku życia - staje się swoistym
anachronizmem. Oświatowe
prognozy ostrzegają, że do gro-
na około 950 min analfabetów
dopisać należy, trudną dziś do
oszacowania, liczbę analfabetów
funkcjonalnych, która z pewnością
stanowi zagrożenia dla dynamiki
planowanego postępu.
jego osobliwej genezy. Tuwim 5
września wraz z żoną i Lechoniem
wyemigrował z kraju dotkniętego
niemiecką inwazją, przez Rumu-
nię i Włochy dotarł do Francji, a
po jej klęsce dotarł do Lizbony,
by stamtąd wyruszyć za Atlantyk.
W lipcu 1940 roku dopłynął stat-
kiem Angola do Rio de Janeiro,
gdzie spędził 9 miesięcy, podczas
których powstała największa
część poematu (resztę napisał
w drugim okresie emigracji, w
Nowym Jorku). Poeta przeżywał
długotrwały kryzys twórczy a

nowa sytuacja utwierdzała go w
przekonaniu o konieczności dłu-
giej kwarantanny poetyckiej. Nie
wiedział, czy kiedykolwiek będzie
mógł powrócić do kraju, gdzie zo-
stawił chorą matkę i swoje zbiory
bibliofilskie, siostra przebywała
w zagrożonym wojną Londynie;
czuł się wyobcowany w tropi-
kalnej cieplarni słuchając strasz-
nych wieści o rozwoju wydarzeń
wojennych, w których nie mógł
uczestniczyć. Bezpośrednim im-
pulsem powrotu do poezji było
zaproszenie przez redaktora lon-
dyńskich „Wiadomości Polskich"
do udziału w zbiorowej księdze
wspomnień z zamkniętej epoki
międzywojnia. Tuwim je przyjął,
ale zamiast pamiętnika zaczął
składać wiersze w pączkujący
poemat, gdzie pamięć budziła
wciąż nowe niespodziewane aso-
cjacje. Dlatego struktura poematu
oprócz fabularnego planu pod-
lega również prawu psychologii
skojarzeń i porównywana jest
do „lampy czarnoksięskiej" (kina,
gdyż chodzi o technikę montażu
filmowego), pracowni alchemika
i archeologa.
Część I opowiada o wakacjach
spędzanych wInowłodzu w roku
1912 i retrospekcją wybiega do
wydarzeń 1905. Część II obejmuje
I wojnę światową z epizodami z
lat 1914 i 1915, Część III wreszcie
rozpoczyna się w roku 1918 a
cezurę stanowi odzyskanie nie-
podległej Polski. Historia splata
się z autobiografią, a na nich obu
osadzona zostaje ponadto f ikcjo-
nalna fabuła oraz bezpośrednie
wyznania metaliterackie, traktaty
poetyckie, dyskusje na tematy
społeczne i polityczne, wyznania
wiary i polemiki. Kwiatami polski-
mi rządzi zasada wielotematycz-
CZYJĄ MATKĄ JEST NADZIEJA?
O MĄDROŚCI I NADZIEI JAKO WYZWANIACH WSPÓŁCZESNEJ EDUKACJI
Dr Anna Murawska, Instytut Pedagogiki US
Dziś rangę edukacji podkreślają
wszyscy. Warto więc zastanowić się,
co i dlaczego powinno być celem i
treścią edukacji. Wydaje się, że mą-
drość i nadzieja to te cele, ku którym
powinna kierować się ona, aby czło-
wiek poradził sobie z problemami,
wobec których stoi on sam i świat
oraz by żył dobrze i godnie.
ności, i nawiązująca do budowy
poematu dygresyjnego. Dwa
równoległe wątki fabularne mają
początek w scenie łódzkiej bary-
kady z rewolucji 1905 roku (której
obraz był dla Tuwima jednym z
najważniejszych przeżyć dzieciń-
stwa): Anieli, wnuczki ogrodnika
Dziewierskiego i Kazika Mergla.
Śmierć ponoszą na niej z jednej
strony ojciec Anieli, rosyjski
oficer dowodzący szturmem na
barykadę, z drugiej ojciec Kazika,
robotnik-rewolucjonista. Aniela
dorasta jako owoc „zdrady naro-
dowej", pół-Polka, pół-Rosjanka,
napiętnowana w atmosferze od-
zyskanej niepodległości. Na mo-
tyw zdrady narodowej nakłada
się jeszcze jej niepewne pocho-
dzenie wynikające z podejrzenia
o zdradę jej babki z murzyńskim
aktorem. Kazik natomiast jest
łódzkim gawroszem a w planie
nie napisanego tomu drugiego
poematu miało dojść do jego
spotkania z Anielą.
Prócz osobliwie ukształtowanej
fabuły dzieło może fascynować
jednak przede wszystkim formą
- zarazem staroświecką i nowa-
torsko-eksperymentalną, bliska
duchowi dzisiejszego postmoder-
nizmu. Fragmentaryczna budowa
pozwala niby w worku zmieścić
wszystko, ale zarazem zręcznie i
przekonująco ze sobą powiązać:
wspomnienia z ideami, refleksy
historii z prywatnością. Do naj-
bardziej znanych manifestów
patriotycznych należy fragment,
który w obiegu podziemnym
krążył jako Modlitwa („Chmury
nad nami rozpal w łunę"), mniej
znane są problematyczne tyra-
dy i paszkwile: antyniemieckie,
antyendeckie, antypapieskie i
rozrachunki osobiste. Zwraca
Wbrew przysłowiu o nadziei
- matce głupich, nadzieja jest bli-
sko spokrewniona z mądrością.
Cechą ludzi mądrych jest, między
innymi, bogata wiedza o świecie,
świadomość jej niepewności i
ograniczeń oraz poszukiwanie
i odkrywanie wartości, którym
wiedza i działanie powinny słu-
FESTIWAL NA UCZELNIACH
uwagę wirtuozeria przejść i po-
wiązań poszczególnych partii
poematu: od wspomnienia do
fabuły, od fabuły do wyznania, od
wyznania do traktatu. Łączy się to
z zastosowaniem inwokacji, wy-
liczeń oraz wielogatunkowością
i wielostylowością, gdyż epos
spotyka się z gawędą, powaga z
żartem, satyryczność z wzniosło-
ścią. Sytuacja emigranta nasunę-
ła Tuwimowi analogie z Wielką
Emigracją i Panem Tadeuszem.
Wybrał jednak inny wzorzec
niż epos: poemat dygresyjny,
reprezentowany przez poemat
Beniowski Słowackiego, ponadto
musiał uwzględnić nawiązanie do
tego nawiązania, a więc poemat
Konopnickiej (odnoszący się do
miejsca genezy Kwiatów) Pan
Balcer w Brazylii. Ponieważ byt
rusofilem i miłośnikiem poezji
rosyjskiej i w tym czasie tłu-
maczył Eugeniusza Oniegina,
sięgnął również do tego wzorca.
Jeśli chodzi o rodzaj wiersza,
zrezygnował zarówno z trzyna-
stozgłoskowca jak jedenasto-
zgłoskowej oktawy, a nawiązując
do strofy onieginowskiej (ale bez
jej misternej struktury rymów)
napisał swe dzieło w większości
czterostopowcem jambicznym
z hiperkataleksą. Są fragmenty,
gdzie ta nienaturalna „rosyjska"
miara jambu ściera się z polskim
trochejem, wtórując konfliktowi
racji polsko-rosyjskich.
Znajdziemy także liczne cytaty,
parafrazy i aluzje do tych i echa
wielu innych utworów literatury
polskiej i światowej, gdyż Kwiaty
polskie są dziełem intertekstual-
nym, gąszczem, w który warto
się zagłębić i dla przyjemności
błądzenia i by skonstatować zado-
mowienie w bogactwie kultury.
żyć. Nadzieja zakłada niepew-
ność i pojawia się wówczas, gdy
pewności nie ma. Tkwi w niej
też ogromna siła motywacyj-
na. To dzięki nadziei, mądrość
poszukuje prawdy aż do granic
poznawalności. Chroni człowieka
przed skrajnym sceptycyzmem i
biernym poddaniem się losowi.
25
FESTIWAL NA UCZELNIACH

Swoją niepewnością, osłania też
mądrość przed zarozumiałością i
brakiem pokory. Ponadto, odno-
sząc się do dobra, które jest jej
treścią, pomaga mądrości godzić
to, co poznawczo możliwe z tym,
co służy człowiekowi.
Uczenie mądrości i nadziei to
wprowadzanie w świat wartości.
Mądrość i nadzieję wspomaga
też umiejętność refleksji nad
światem. Wymaga to poznania
narzędzi intelektualnych (formu-
łowanie celów, projektowanie,
planowanie, myślenie alterna-
tywne, rozwiązywanie proble-
mów, przewidywanie następstw)
i opanowania umiejętności po-
sługiwania się nimi. Korzystając
z nich człowiek doświadcza,
że przyszłość można twórczo
kształtować, a więc nie trzeba
się jej bać, ale własnym zaan-
gażowaniem - oswajać i zmie-
niać, ku temu, co coraz lepsze.
Budowaniu mądrości i nadziei
sprzyja też rozległa wiedza o
sobie i świecie. Oprócz pozna-
nia i rozumienia faktów ważne
jest poznanie i zrozumienie
czynników, które fakty ustana-
wiają. Wtedy możliwe będzie
zmienianie rzeczywistości, tak,
aby coraz lepiej odpowiadała
ludzkim potrzebom, oczekiwa-
niom i wyobrażeniom.

BADANIE POCHODZENIA CYWILIZACJI Z WYKORZYSTANIEM

TECHNIK HEURYSTYCZNYCH I LINGWISTYCZNYCH
NA PRZYKŁADZIE CYWILIZACJI ETRUSKIEJ I STAROEGIPSKIEJ
Pro), zw. Benon Zb. Szatek. Uniwersytet Szczeciński, IPiE, Zakład Heurystyki i Prakseologii

W referacie przedstawiono aglutynacyjnym, blisko spokrew- ustalenie, że co najmniej 30%

wyniki własnych badań nad
pochodzeniem dwóch cywiliza-
cji: etruskiej i staroegipskiej. W
rezultacie porównawczej anali-
zy słownictwa i gramatyk (por.
monografie: B.Zb.Szałek, The
Sumerian Problem in the Light
of Heuristics, 2002; B.Zb.Szałek,
The Etruscan Problem in the Light
of Heuristics, 2003) autor ustalił,
że język etruski jest językiem
nionym z językiem sumeryjskim.
Wskazują na to nie tylko setki
bardzo podobnych słów, ale i
analogie gramatyczne. Korzeni
cywilizacji europejskiej należy
poszukiwać m.in. w Sumerze.
Badania autora nad językiem
staroegipskim (por. monogra-
fia: B.Zb.Szałek, The Ancient
Egyptian Language in the Light
of Heuristics, 2005) pozwoliły na
słownictwa z epoki Starego i
Średniego Państwa ma analogie
w języku sumeryjskim. Gramatyki
języka staroegipskiego i sumeryj-
skiego są ze sobą zgodne w co
najmniej 40 punktach. Różnice
istniejące między obu językami
sugerują, że języki te pochodziły
ze wspólnego źródła, a ok. 3000 r.
p.n.e. miały za sobą dłuższy okres
niezależnej ewolucji.

PROBLEM DESZYFRACJI I INTERPRETACJI WYBRANYCH STAROŻYTNYCH

NAPISÓW Z BASENU MORZA ŚRÓDZIEMNEGO NA PRZYKŁADZIE PISMA
CYPRO-MINOJSKIEGO I PISMA LINEARNEGO A Z KRETY
Prof. zw. Benon Zb. Szatek. Uniwersytet Szczeciński. IPiE, Zakład Heurystyki i Prakseologii

W referacie przedstawiono
wyniki własnych prac deszyfra-
torskich (por. monografia: B.Zb.
Szałek, Linear A and Cypro-Mino-
an in the Light of Heuristics, 2005)
w zakresie pisma linearnego A z
Krety (II tys. p.n.e.) oraz pisma cy-
pro-minojskiego (II tys. p.n.e.).
Z badań autora wynika, że
pismo linearne A jest pismem sy-
labicznym (sylaby otwarte; część
znaków jest analogiczna do zna-
ków greckiego pisma linearnego
B, odczytanego przez M. Ventrisa
w 1952 r.). Napisy w linearnym
A, deszyfrowane na podstawie
zrekonstruowanego przeze mnie
sylabariusza, są sporządzone
w dialekcie blisko związanym z
jednej strony z językiem sumeryj-
skim (Mezopotamia), a z drugiej
strony językiem etruskim znanym
z Włoch (por. monografia: B.Zb.
Szałek, The Etruscan Problem
in the Light of Heuristics, 2003).
Sylabariusz pisma linearnego A
bazuje na 5 samogłoskach, co
w świetle faktu, że zarówno w
języku sumeryjskim jak i etruskim
występowały 4 samogłoski -
wskazuje, że pismo to nie zostało
stworzone przez tych, którzy się
nim posługiwali (trzeba tu jednak
podkreślić ponad 30 'innowacji'
znakowych). Wiele imion wła-
snych z napisów znalezionych na
Krecie jest bardzo podobnych do
etruskich imion znanych z napi-
sów znalezionych we Włoszech.
Lud, który posługiwał się pismem
linearnym A określam mianem
proto-Etrusków.
Pismo cypro-minojskie poja-
wiło się na Cyprze przed 1450
r.p.n.e. Z moich prac deszy-
fratorskich wynika, że jest to
pismo mające ścisły związek z
tzw. kreteńskim pismem hiero-
glificznym (m. in. napis na dysku
z Fajstos), pismami linearnymi
A i B oraz klasycznym pismem
cypryjskim. Długi (ok. 300 zna-
ków sylabicznych) napis cypro-
-minojski z Enkomi na Cyprze,
deszyfrowany na bazie mojego
sylabariusza, zawiera tekst w
dialekcie starogreckim, który
nie jest tożsamy z dialektem
greckich napisów w linearnym B
znanych z Knossos i Pylos. Na-
pis ten pochodzi z 13/12 w.p.n.e.
i zawiera wyliczenie ofiar składa-
nych przez Maimakosa w imie-
niu różnych 'wybrzeży', miast
i przypuszczalnie lokalnych
władców cypryjskich.

26

KOGNITYWIZM DLA HUMANISTYKI
Dr hab. prof. US Kamila Turewicz. Katedra Filologii Angielskiej US
Słowo 'kognitywizm' nie
jest w humanistyce terminem
nowym, nie ulega jednak wąt-
pliwości, że ostatnie ćwierć-
wiecze dwudziestego wieku
to czas, kiedy nabrało ono
innego, szerszego znaczenia,
dzięki czemu zaczęło funkcjo-
nować jako nazwa nurtu w
humanistyce jak i badaniach
nad sztuczną inteligencją.
W nowoczesnym rozumie-
niu termin „cognition - pozna-
nie" odnosi się do wszystkich
działań poznawczych człowie-
ka: rozumowych - intelektu-
alnych jak i doświadczalnych
- przed-intelektualnych. Co
więcej, dla coraz większej
grupy badaczy oczywisty
staje się związek / bezpośred-
nia zależność między przed
- intelektualnymi działaniami
poznawczymi człowieka a
strukturą jego intelektu, mię-
dzy typem doświadczenia
wspólnym dla danej grupy et-
nicznej a specyfiką metaforyki
języka, którym dana grupa się
posługuje, między doświad-
czaniem zjawisk otaczającego
świata a bogactwem słownic-
twa, między przyswajaniem
swojego języka etnicznego
i rozwojem kulturowo zde-
terminowanych postaw jego
użytkowników. Tak szerokie
otwarcie na człowieka po-
zwala naukowcom stawiać
nowe pytania, przekraczać
arbitralnie ustanowione ba-
riery dzielące rygorystycznie
humanistykę na poszczególne
dyscypliny; pozwala formu-
łować odważniejsze hipotezy
badawcze odnośnie różnych
aspektów humanizmu. Krótko
mówiąc, nowoczesny ko-
gnitywizm, uznając wartość
poznania doświadczalnego,
poznania subiektywnego,
poznania stymulowanego wy-
obraźnią, na równi z pozna-
niem 'czysto' intelektualnym,
stawia przed badaczami nowe
jakościowo wyzwania i zachę-
ca do poszerzania przestrzeni
badawczej.
Zmiana sposobu rozumienia
terminu kognitywizm wniosła
szczególnie istotny wkład w
nowoczesne językoznawstwo.
Język naturalny, tzn., język,
który jest naturalnym syste-
mem komunikacji dla pewnej
grupy etnicznej, rozumiany był
tradycyjnie jako czysto intelek-
tualny aspekt działań poznaw-
czych człowieka. Zgodnie
z takim założeniem, języko-
znawcy przede wszystkim
skupiali się na opisaniu tego,
co w języku systematyczne i
regularne zgodne z logiką, i
opisywalne za pomocą teorii
opartych na zasadach działań
charakterystycznych dla logiki
matematycznej. Upraszczając
można dodać, że pochodną
takiej, intelektualnej definicji
języka, było traktowanie różnic
między językami jako różnic w
formie, tzn., gramatyce, i ak-
ceptacja przekonania, że róż-
nice znaczeń są zdecydowanie
mniej istotne lub nieistotne.
Należy podkreślić, że w tra-
dycyjnych badaniach języko-
znawczych nie istniał problem
ewentualnego związku między
strukturą języka etnicznego
a pozostałymi funkcjami po-
znawczymi człowieka, takimi
jak: doświadczenie percepcji
wzrokowej i słuchowej, tem-
peratury, smaku, doświad-
czenie kierunków ruchu w
przestrzeni 'do góry', 'w dół',
doświadczenie zachowań
społecznych grupy etnicznej,
FESTIWAL NA UCZELNIACH
doświadczenie zjawisk kultu-
rowych.
Można zaryzykować stwier-
dzenie, że pytania badawcze
stawiane w tradycyjnym ję-
zykoznawstwie nie były pyta-
niami o język jako integralną
cząstkę człowieka. Raczej były,
i dla pewnej grupy badaczy
jeszcze są to pytania o system
działający w dużym stopniu
niezależnie od tego co jest
sumą doświadczeń danych
człowiekowi.
Kognitywna perspektywa w
badaniach językoznawczych
kieruje uwagę badacza przede
wszystkim na wyjaśnienie zja-
wisk językowych poprzez do-
tarcie do doświadczeń, które
stały się fundamentem danej
struktury językowej. Podejście
takie przynosi bardzo interesu-
jące odkrycia związków języka
z percepcyjnym doświadcze-
niem poznawczym, zakresu
w jakim język funkcjonuje jako
nośnik przekazu kulturowego.
Podejście takie pozwala rów-
nież na formułowanie hipotez
odnośnie procesu przyswaja-
nia języka i kultury.
Przykładowo, angielskie
słowo book i polskie słowo
książka są tradycyjnie uwa-
żane za słowa ekwiwalentne.
Z punktu widzenia Polaków
uczących się języka angiel-
skiego niezrozumiałym wy-
jątkiem jest to, ze forma book
jest jednocześnie używana w
znaczeniu rezerwować, za-
mawiać, rejestrować. Kogni-
tywna analiza znaczeń, pogłę-
biona o aspekt kulturowy po-
zwala dotrzeć do elementów
doświadczenia kulturowego
wskazujących na źródła podo-
bieństw i różnic między book
i książka oraz istotę związku
27
FESTIWAL NA UCZELNIACH

między book - książka i book
- rezerwować. Mianowicie,
przyswajając sobie jako ele-
ment kultury sposób postę-
powania z książkami, dzieci
polskie budują znaczenie sło-
wa książka, jako coś do czy-
tania, w którym się nie pisze.
Do pisania czy też rysowania
służą książeczki. Podobnie, w
procesie przyswajania języka i
elementów kultury, dzieci an-
gielskie doświadczają tego, że
sekwencja dźwięków 'book'
oznacza zarówno przedmiot
służący do zapisywania jak i
odczytywania tego co zapisa-
ne. Doświadczenia te wpisują
się w 'przed intelektualne'
znaczenia polskiego słowa
książka i angielskiego słowa
book. Wyjaśnia to dlaczego
Polacy uczący się języka an-
gielskiego głównie poprzez Jak powyższe przykłady ilu-
poznanie intelektualne, de- strują, promowane w nurcie
finicje słownikowe, przypi- kognitywnym podejście do
sują słowu book znaczenie języka jako systemu komu-
polskiego słowa książka z nikacji wywodzącego się z
jego przed-intelektualnym różnorodnych doświadczeń
elementem i nie dostrzegają poznawczych pozwala dotrzeć
związku znaczeniowego mię- do kulturowych różnic zakodo-
dzy book jako rzeczownik i to wanych w różnych językach
book jako czasownik. Warto oraz zrozumieć subtelne róż-
zwrócić uwagę, że takie korze- nice w sposobie myślenia ich
nie kulturowe słowa 'książka' użytkowników. Idąc dalej tro-
nie pozwalają na utworzenie pem kognitywnego myślenia
od tego rzeczownika poten- o języku, a więc myślenia, że
cjalnego czasownika 'książ- wyrażenia językowe mają swo-
kować'. Jeżeli byśmy usły- ją motywację w doświadczeniu
szeli takie słowo, to poprzez poznawczym, można powie-
przed-intelektualne treści dzieć, że podejście to stwarza
skojarzyłoby się ono raczej warunki trafniejszego formuło-
z siedzeniem nad książką niż wania i rozumienia wypowie-
wpisywaniem do jakiegoś dzi oraz lepszego rozumienia
rejestru by przechować daną własnego języka, kultury i, być
informację. może, nas samych.

MŁODY CZŁOWIEK - URODZONY PRZESTĘPCA? ZARYS PROBLEMATYKI

DETERMINANTOW ZACHOWAŃ PATOLOGICZNYCH
Ks. dr Grzegorz Harasimiak, Wydział Prawa Uniwersytetu Szczecińskiego

Poruszanie na szerszym fo- wielu dziedzinach nauki spo- tem. Bywa człowiekiem źle
rum zjawisk dotykających na- sobem tłumaczenia przyczyn wychowywanym, jednostką
turalnej dla człowieka potrze- i procesu rozwoju zachowań bardziej podatną na nieakcep-
by poczucie bezpieczeństwa przestępczych. towane zachowania, swoistym
jest zazwyczaj intrygujące, Do formułowania radykal- „produktem" patologicznej
budzące szersze zaintereso- nych ocen nie wystarczą pod- społeczności. Wreszcie często
wanie. W ostatnich latach w budowane emocjami uprosz- osobą pozostawioną samą
naszym kraju eksponowano w czenia i przemożne przeświad- sobie z jej problemami, którą
środkach masowego przekazu czenie, że zła wiadomość zaczęto się interesować, gdy
zagrożenia ludzi przestęp- jest dobrą wiadomością, o negatywny proces już nadto
czością nieletnich. Zatarto ile intryguje, bulwersuje oraz stał się widoczny. W toczonych
przy tym różnice między pre- zwiększa notowania publika- w Sejmie minionej kadencji
zentacją zjawiska i konkret- tora. Błędem jest nadmierne debatach nad reformą prawa
nych czynów, a ocenami ich eksponowanie wymowy po- karnego kilkakrotnie zwracano
sprawców. Wyłonił się ponury jedynczego przypadku bez uwagę, iż zmiana nastawienia
obraz młodego człowieka jako szerszego odniesienia do jego mediów i sposobu ekspono-
urodzonego dewianta, przed specyfiki i uwarunkowań. Po- wania zjawisk związanych z
którym trzeba strzec społe- wołując się na rzeczywiste, przestępczością, będzie miała
czeństwo. W niniejszym wy- niewątpliwie drastyczne i trud- oczywiste przełożenie na po-
stąpieniu podjąłem ten temat. ne do wytłumaczenia zacho- czucie społecznego zagroże-
Wychodząc od skali zjawiska wania, eksponowano przede nia, formułowanie radykalnych
staram się nakreślić sposób wszystkim ich sensacyjność. ocen oraz domaganie się dale-
jego prezentacji w mediach i Młody człowiek nie jest na ko idących zmian w systemie
skonfrontować z panującym w pewno urodzonym dewian- prawnym naszego kraju.

28
 WYCIECZKI FESTIWALOWE

ZIELEŃ I ZABYTKI SZCZECINA TEMATEM

WYCIECZEK PO MIEŚCIE
DRZEWA I KRZEWY DAWNEJ RÓŻANKI ORAZ TERENU SZKOLNEGO
OGRODU BOTANICZNEGO Z 1926 ROKU
dr int Grzegorz Nowak. Zakład Dendrologii i Kształtowania Terenów Zieleni, Akademia Rolnicza w Szczecinie

W roku 2005, podobnie jak w

latach minionych, starano się
zapoznać mieszkańców Szcze-
cina z walorami przyrodniczymi
kolejnych ze szczecińskich par-
ków. W czasie wycieczek, które
odbyty się w latach poprzednich,
przedstawiono dendroflorę i
rozplanowanie terenu parków
Kasprowicza i Żeromskiego oraz
części Cmentarza Centralnego i
parku Żeromskiego. W tym roku
przygotowano prezentację wa-
lorów przyrodniczych terenów
dawnej „Różanki" oraz Szkolnego
Ogrodu Botanicznego z 1926
roku. Łącznie podczas dwóch
festiwalowych dni w spacerach
wzięło udział około 60 osób.
Głównymi uczestnikami wycie-
czek byli uczniowie i nauczyciele Najmłodsi uczestnicy wycieczki
szkół podstawowych i gimnazjów sezonowymi (metasekwoja). efektownie przebarwiająca liście
oraz, jak zwykle, niezawodni słu- Z drzew liściastych, do najcie- na ciemnopurpurowo, trzmie-
chacze Uniwersytetu Trzeciego kawszych należą: klon nikkoński lina oskrzydlona. W tej samej
Wieku. - rosnący w pobliżu Różanki okolicy możemy obserwować
Teren obecnej Różanki został - efektownie przebarwiający się grab amerykański, posiadający
zagospodarowany w trzeciej jesienią na kolor różowo-fioleto- nieco mniejsze liście i okrywy
dekadzie XX wieku, dla upamięt- wy oraz klon kolchidzki, którego owoców od krajowego grabu
nienia zjazdu ogrodników, a do liście jesienią przybierają piękną, pospolitego.
roku 1939 posadzono tam 10tys. żółtą barwę. Czerwoną barwę W alei łączącej Różankę z ogro-
krzewów róż. Obecnie różanych przyjmują jesienią liście kasz- dem botanicznym rośnie m.in.
krzewów tutaj nie znajdziemy, tanowca gładkiego, rosnącego korkowiec amurski, posiadający
jednak mimo iż jest to teren bar- nieco na uboczu, w kępie drzew, długie, nieparzysto pierzasto
dzo zdewastowany, można jesz- w pobliżu którego rośnie, także złożone liście, przebarwiające się
cze znaleźć tu bardzo interesujące
okazy drzew i krzewów, które
zostały posadzone w otulinie
centralnego placu.
W Różance rośnie niewiele
drzew iglastych. Najliczniej, w
liczbie kilkudziesięciu okazów,
występuje świerk serbski posia-
dający wąską, strzelistą koronę,
której średnica wynosi zaledwie
3-4 m, przy wysokości drzewa do-
chodzącej do 20 m. Interesujące
są także miłorząb dwuklapowy
posiadający liście, a jednak na-
leżący do nagonasiennych oraz
metasekwoja chińska. Obydwa
wymienione gatunki są drzewami
iglastymi, zrzucającymi jesienią,
po przebarwieniu liście (miłorząb)
lub igły wraz z krótkimi pędami
Degustacja owoców derenia jadalnego

29
WYCIECZKI FESTIWALOWE

jesienią na żółto, i czarne owoce
0 charakterystycznym, terpen-
tynowym zapachu. Można tu
także obserwować różne gatunki
1 odmiany jabłoni ozdobnych oraz
należący do tej samej rodziny
różowatych jarząb domowy o du-
żych, gruszkowatych, jadalnych
owocach. Zwrócono także m.in.
uwagę na dojrzewające, oryginal-
ne, dwubarwne owoce trzmieliny
pospolitej oraz na ładny żywopłot
z irgi błyszczącej. Duże zaintere-
sowanie wzbudził także żywopłot
z derenia jadalnego, którego
owoce chętnie próbowali uczest-
nicy wycieczki.
Teren Szkolnego Ogrodu Bota-
nicznego podzielony jest space-
rową aleją Fałata na tzw. część
dolną i górną. Z pośród wielu
roślin rosnących na tym obszarze
duże wrażenie wywarły rosnące
w części dolnej tulipanowiec
amerykański, o dużych, trójkla-
powych liściach, klon francuski,
także o liściach trójklapowych,
jednak bardzo drobnych, przy-
pominających liście koniczyny i
największy w Szczecinie skrzy-
dłorzech kaukaski, kilkunastop-
niowy okaz rosnący na dużej
powierzchni trawnika. W części
górnej rośnie nieco więcej ro-
ślin iglastych, spośród których
uwagę uczestników wycieczki
zwróciły drzewiaste okazy ja-
łowca wirginijskiego, żywotnika
olbrzymiego, cyprysika nutkaj-
skiego oraz cyprysika groszko-
wego w odmianach pierzastej
i szpilkowatej. Dużym zainte-
resowaniem cieszyły się także
glediczia trójcierniowa w formie
bezbronnej, kasztan jadalny,
platan klonolistny oraz krzewy:
tawuła norweska, irga Dammera
oraz pigwowiec, którego owoce
można wykorzystywać w celach
kulinarnych.
W trakcie spaceru często pyta-
no o sposoby uprawy, pielęgnacji
i ochrony drzew i krzewów, a
także innych roślin, sposobów
i metod ich rozmnażania oraz
uprawy w ogrodach i na balko-
nach. Wiele osób było także za-
interesowanych możliwościami
wykorzystania owoców różnych
poznanych drzew i krzewów w
celach kulinarnych.
Na zakończenie wycieczek
zorganizowano konkursy wiedzy
przyrodniczej, zdobytej podczas
spaceru, w których zwycięzców
nagrodzono książkami.

PRZECHADZKA PO FRAGMENTACH DZIELNIC SZCZECINA:

ŚRÓDMIEŚCIE, ŁEKNO I POGODNO
Dr int. Marcin Kubuś. Zakład Dendrologii i Kształtowania Terenów Zieleni. Akademia Rolnicza w Szczecinie

Terenem zwiedzania były

sąsiadujące ze sobą fragmen-
ty trzech dzielnic Szczecina:
północno-zachodni kraniec
Śródmieścia, południowa
część Łekna oraz południo-
wo-wschodnia część Pogod-
na. Śródmieście jest dużą
dzielnicą Szczecina, obejmu-
jącą obszar miasta otoczony
torem kolejowym i Odrą, oraz
tereny sąsiadujące. Charakte-
rystyczne są tu okrągłe place
(Grunwaldzki - z kolisto prze-
biegającym rzędem lip, Od-
rodzenia, Sprzymierzonych) z
promieniście rozchodzącymi
S-yszka daglezji
się ulicami, często z pięknymi
secesyjnymi kamienicami (lecz niej części Śródmieścia. Od drzewa, np. wzdłuż odcinka ul.
z oficynami od tyłu), z rzędami ul. Wielkopolskiej aż po park Niedziałkowskiego rośnie wiąz
drzew tworzącymi aleje (Jed- Kasprowicza rozciągają się szypułkowy (Ulmus laevis),
ności Narodowej z różnymi ulice o układzie równoległym wzdłuż odcinków ul. Felczaka
gatunkami lipy, Marsz. Józefa i do nich prostopadłym, choć - lipa holenderska (Tilia eu-
Piłsudskiego z lipami, klonem niektóre z nich nie są proste; ropaea) i jarzębina (Sorbus
pospolitym i kasztanowcami). zabudowa jest tutaj niska lub aucuparia). Odcinek ul. Monte
Na krańcach Śródmieścia kilkukondygnacyjna, w więk- Cassino zdobią lipy srebrzy-
promienisty układ ulic zmienia szości w otoczeniu ogródków. ste (Tilia tomentosa). Wzdłuż
swój bieg dostosowując się Podobna zabudowa znajduje ul. Królowej Korony Polskiej
do układu równoległego-pro- się w otoczeniu parku Kaspro- rośnie platan klonolistny (Pla-
stokątnego, jak to jest też w wicza. Wzdłuż niektórych ulic tanus hispanica 'Acerifolia'),
zwiedzanej, północno-zachod- lub ich odcinków rosną stare wzdłuż znacznego odcinka ul.

JU
 WYCIECZKI FESTIWALOWE

Słowackiego - wierzba biała

odmiana czerwonopędowa,
zwana też czerwonokorą (Salix
alba 'Britzensis' = 'Chermesi-
na'). Ulicę Wyspiańskiego - z
willami w ogródkach - zdobią
różne drzewa i żywopłoty;
rośnie tam m.in. 6 drzew gru-
jecznika japońskiego (Cercidi-
phyllum japonicum). Wzdłuż
znacznego odcinka ul. Zale-
skiego rośnie klon srebrzysty
(Acersaccharinum). Reprezen-
tacyjnym miejscem Szczecina
są Jasne Błonia - prostokątny
plac rozciągający się od ra-
tusza zbudowanego w XX
Początek wycieczki spod i rzędu Miejskiego wieku, mieszczącego Urząd
Miasta Szczecina, do ul. Pio-
tra Skargi, za którą jest park
Kasprowicza. Jasne Błonia to
miejsce pomnika Jana Pawła
II i ponad 200 drzew plątana
klonolistego. Dwa rzędy tych
drzew ciągną się wzdłuż ul.
Moniuszki, z willami w ogród-
kach, a trzy rzędy - wzdłuż ul.
Ogińskiego, również z willami
w ogródkach. Na tle XX-wiecz-
nego ratusza rosną stare drze-
wa kasztanowca czerwonego
w odmianie krwistoczerwonej
(Aesculus carnea 'Briotii') i
cisa pospolitego w odmianie
Dovastona (Taxus baccata
'Dovastoniana'), zaś na prze-
ciwnym krańcu placu przy ul.
Piotra Skargi - stare krzewia-
Przybyło sporo ludzi zaciekawionych tematem zieleni i zabudowy Pogodna ste okazy cisa pospolitego
(Taxus baccata). Park Kaspro-
wicza stanowi część dużego
kompleksu zieleni, na który
składają się też Jasne Błonia,
Ogród Dendrologiczny im.
Stefana Kornasa - sąsiadują-
cy, poprzez ul. Słowackiego,
z parkiem Kasprowicza, tzw.
Ogród Botaniczny oraz Pusz-
cza Wkrzańska. O walorach
parku Kasprowicza decydują:
ukształtowanie terenu, rosną-
ce tam drzewa i krzewy, a także
ich rozmieszczenie. Park urzą-
dzono na długim wzniesieniu i
na terenie wąskiego pasa Doli-
ny Niemierzyńskiej ze strumie-
niem Osówka, rozszerzonym
tutaj w jeziorko Rusałka. W
parku Kasprowicza wzniesiono
1/i/c Platanowe - jedno :. iitijkulnicj.szYc/i miejsc Szczecina

31
WYCIECZKI FESTIWALOWE

pomnik Czynu Polaków. W tej

okolicy rosną stare, wielop-
niowe drzewa skrzydłorzecha
kaukaskiego (Pterocaryafraxi-
nifolia) oraz pięknie kwitnące
wiosną wiśnie w odmianie
'Kanzan' (Prunus 'Kanzan'), a
w pobliżu - stare drzewa topoli
chińskiej (Populus simonii). Na
wzniesieniu - wzdłuż parku -
ciągnie się rząd drzew lipy ho-
lenderskiej. Park Kasprowicza
jest miejscem występowania
różnych, w tym rzadko upra-
wianych w Polsce drzew oraz
krzewów. Rosną m.in. jodły
(Abies homolepis, A. veitchii,
A. concolor i A. concolor var.
Iowiana), choina kanadyjska
(Tsuga canadensis), świerki
(Picea glauca, R omorika, R
breweriana), sosny (Pinus ni-
gra, R ponderosa, R jeffreyi),
oczary (Hamamelis japonica i
H. virginiana), parrocja perska
(Parrotia persica), kłęk kana-
dyjski (Gymnocladus dioicus),
kłokoczka kaukaska (Staphylea
colchica), klony (m.in. Acer cir-
cinatum i A. tataricum subsp.
ginnala). W obniżeniu nad
jeziorkiem rośnie cypryśnik
błotny (Taxodium distichum).
Za ulicą Zaleskiego również
rozciąga się park Kasprowicza,
a jest tu już teren dzielnicy
Łekno. W tej części parku
rosną m.in. świerki serbskie
(Picea omorika), metasekwoja
chińska (Metasequoia glypto-
H' ciekawej opowieści nawet <les:rz nie przeszkodzi
stroboides), grab amerykański
(Carpinus caroliniana), klony
(Acer cappadocicum i A. ma-
xmowiczianum = A. nikoense),
kasztanowiec gładki (Aesculus
glabra), trzmielina oskrzydlo-
na (Euonymus alatus). Łekno
- rozciągające się na północ-
nym zachodzie od Śródmie-
ścia - rozbudowywało się w
XIX i XX w. Powstała dzielnica
z domami w ogródkach. Domy
starsze, często z przełomu XIX/
XX w. - podobnie jak niektóre
wille na terenach Śródmie-
ścia i Pogodna - wyróżniają
się interesującą architekturą;
wśród nich są pałacyki, jak i
domy przypominające dwor- Dr Marcin Kubuś imponował swoją wiedzo

32

ki. W części Łekna znalazły
miejsca m.in. obiekty sporto-
we. Wybudowano też stację
Szczecin-Łękno. W północnej
części tej dzielnicy znajdują
się Syrenie Stawy - teren o
charakterze wypoczynkowym.
Na Łeknie - w okolicy ul. Ko-
chanowskiego - znajduje się
tzw. Ogród Botaniczny; nie
ma on charakteru prawdziwe-
go ogrodu botanicznego, ale
może stanowić jego zaczątek.
W 1911 roku na zachód od Łek-
na rozpoczęto budowę dużej
dzielnicy Pogodno (początko-
wo zwanej Nowym Łeknem).
Obecnie Pogodno wraz ze
znaczną częścią Łekna tworzą
tzw. osiedle Pogodno. Część
WYCIECZKI FESTIWALOWE
osiedla po wschodniej stronie Uniwersytetu Szczecińskie-
al. Wojska Polskiego określa go). Domy otaczano zielenią.
się jako Łekno. Pogodnem Bogato zadrzewiony jest teren
określa się natomiast część z zespołem klinik Pomorskiej
osiedla po zachodniej stronie Akademii Medycznej przy ul.
al. Wojska Polskiego - tereny Unii Lubelskiej. Zadrzewiono
zlokalizowane po obu stronach niektóre ulice (na całej długo-
głównej arterii komunikacyj- ści lub na odcinkach), założo-
nej, jaką jest ul. Mickiewicza. no zieleńce i place; jednym z
Na Pogodnie preferowano ładniejszych jest okrągły plac
budownictwo mieszkalne. Po- ojca Jakuba Wujka. Prowadząc
wstała ładna dzielnica willowa; wycieczkę zwrócono uwagę na
przeznaczono też tereny pod niektóre budynki, na czas ich
budowę szeregowych domów powstania, styl (te zagadnienia
(np. przy ul. Traugutta) oraz zostały omówione przez prof.
pod kilkukondygnacyjne bloki. dr hab. Radosława Gaziń-
Zbudowano szkoły i zakłady skiego). Zwrócono uwagę na
lecznicze, m.in. zakład dla głu- drzewa i krzewy rosnące na
choniemych (obecnie budynek zwiedzanych placach i w parku
Wydziału Ekonomicznego Kasprowicza, na ich pokrój,
różne cechy morfologiczne,
rozmieszczenie. Nie pominięto
drzew i krzewów rosnących
wzdłuż ulic i w innych miej-
scach, m.in. w przydomowych
ogródkach, zwłaszcza okazów
starych. Pokazano np. gledi-
czję trójcierniową (Gleditsia
triacanthos) w ogródku przy
ul. Królów przy ul. Ogińskiego,
ognik szkarłatny (Pyracantha
coccinea) w ogródku przy ul.
Moniuszki. Zwrócono uwagę
na drzewa dębu czerwone-
go (Ouercus rubra) rosnące
wzdłuż fragmentów al. Wojska
Polskiego. Pokazano rosnące
w różnych miejscach przy al.
Wojska Polskiego np. takie
Słuchano Go z uwagą. drzewa i krzewy, jak: miłorząb
dwuklapowy (Ginkgo biloba),
magnolię pośrednią, lauro-
wiśnię wschodnią (Prunus
laurocerasus), szupin japoński
= szupin chiński (Sophora
japonica) i bożodrzew gruczoł-
kowaty (Ailanthus altissima), a
także rosnące na terenie z ko-
ściołem p.w. św. Rodziny przy
al. Wojska Polskiego: modrzew
europejski (Larix decidua),
ostrokrzew kolczasty i jego
odmianę (llex aquifolium i I.
aquifolium 'Aureomarginata')
oraz suchodrzew chiński (Lo-
nicera pileata).
/ zadawano sporo pytań
33
WYCIECZKI FESTIWALOWE

SPACERKIEM PRZEZ HISTORIĘ SZCZECINA, DZIELNICE WILLOWE

Prof. dr hab. Radosław Gaziński, Uniwersytet Szczeciński

W dniach 17 i 18 września 2005

roku w ramach V Szczecińskiego
Festiwalu Nauki odbyły się dwie
wycieczki po Jasnych Błoniach i
dawnym szczecińskim Westen-
dzie. Ich celem było pokazanie
szczecinianom fragmentu willo-
wych dzielnic miasta i zaprezento-
wanie najbardziej charakterystycz-
nych siedzib bogatego mieszczań-
stwa. Wycieczki rozpoczynały się
na Jasnych Błoniach pod budyn-
kiem Urzędu Miejskiego. Gmach
dzisiejszego Urzędu Miejskiego,
przed 1945 rokiem siedziba po-
morskiego Sejmu Prowincjonal-
nego, został zbudowany w latach
1924-1927 według projektu Geo-
rga Steinmetza. Budynek zamyka
aleję Jedności Narodowej biegną- Początek drogi na Jasnych Błoniach
cą od gwiaździstego placu Grun- powstały w latach 1925-1927 i są Gustawa Zemty posadowiony w
waldzkiego i składa się z trzech szerokim pasem zieleni obsadzo- 1979 roku i symbolizujący trzy
wyraźnie wydzielonych części. nym po bokach platanami. Będąc pokolenia Polaków: tych którzy
Środkowa wzniesiona w 1924 tu należy zwrócić uwagę na trzy odbudowali Szczecin i zagospo-
roku mieściła gabinety wysokich pomniki pochodzące z różnych darowali Pomorze, tych którzy
urzędników, kancelarię główną, epok. Pod samym budynkiem mieszkają tu dzisiaj i tych którzy w
nowoczesną centralę telefoniczną Urzędu Miejskiego zachował się przyszłości będą gospodarzami
oraz stołówkę z odpowiednio jeden z nielicznych w mieście miasta i regionu. Po zapoznaniu
wyposażoną kuchnią. Skrzydło pomników powstałych przed 1945 się z dziejami budynku Urzędu
prawe (patrząc od strony placu rokiem. Jest to fontanna w kształ- Miejskiego i historią Jasnych Bło-
Armii Krajowej) powstałe w 1926 cie muszli nad którą siedzi chło- ni uczestnicy wycieczki przeszli
roku obejmowało pomieszczenia piec grający na harmonii. Pomnik pod Pomnik Czynu Polaków. Tu
biurowe, zaś lewe, wybudowane pochodzi z lat 20. XX wieku, a jego wycieczkowiczom ukazała się
w 1925 roku, mieściło sale posie- autorem był rzeźbiarz Hosaeus. W szeroka panorama Parku Kaspro-
dzeń, z salą główną Sejmu Pro- centralnym miejscu Jasnych Bło- wicza. Obszar tego największego
wincjonalnego zajmowaną dzisiaj ni postawiono w 1995 roku po- parku Szczecina został przekazany
przez szczecińską filharmonię na mnik Jana Pawła II upamiętniający miastu w 1908 roku przez radcę
czele. Na budynku głównym uwa- Jego pobyt w Szczecinie i mszę Ouistorpa. Obejmuje on część
gę zwracają herby i motywy he- na Jasnych Błoniach odprawioną doliny potoku Osówka, który spię-
raldyczne. Od strony placu Armii w 1987 roku. Wreszcie panoramę trzono i skanalizowano tworząc
Krajowej umieszczono wielki herb zamyka Pomnik Czynu Polaków Jeziorko Rusałka. W samym parku
Pomorza wprowadzony do użytku
przez władze prowincjonalne w
1880 roku. W polu jego tarczy
widnieje wspięty gryf pomorski w
pozycji bojowej zaś sama tarcza
trzymana jest przez dwóch tzw.
dzikich ludzi. Od strony Jasnych
Błoni nad sztandarami pokazany
został gryf zwycięski, symbol wa-
lecznego i niepokonanego Pomo-
rza. Z kolei nad bramami przejaz-
dowymi umieszczono herby
głównych pomorskich miast:
Szczecina (ukoronowana głowa
gryfa), Koszalina (głowa św. Jana
Chrzciciela na paterze) Gryfii
(wspięty gryf w konarach dębu)
oraz Strzałowa (skierowana ku
górze strzała). Same Jasne Błonia . .
Mih lomlyn ( s l c d : i h a Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego

34
 WYCIECZKI FESTIWALOWE

zasadzono szereg egzotycznych projektu Gerloffa na zamówienie skich. Wzniesiono je w 1872 roku
gatunków drzew, wytyczono licz- samego Quistorpa i stanowił przy- i są one najstarszymi obiektami na
ne alejki oraz pobudowano punk- kład harmonijnej klasycznej willi omawianym terenie. Kolejnym
ty widokowe. Następnie uczestni- nawiązującej do renesansowych obiektem na który zwrócono uwa-
cy spaceru przez Jasne Błonia i rezydencji włoskich. Obok oma- gę była willa Lentza stojąca przy
ulicę Królowej Korony Polskiej wianej posesji zbudowano w 1875 alei Wojska Polskiego 84 (obecnie
doszli do alei Wojska Polskiego. roku neogotycka willę według budynek główny Pałacu Młodzie-
Po drodze zatrzymano się przy projektu Igena. Jej architekt źródła ży). Wzniesiono ją w latach 1888-
kościeje parafialnym pod wezwa- inspiracji szukał w romantycznych
niem Świętej Rodziny. Świątynia rezydencjach angielskich budo-
ta zaprojektowana przez Adolfa wanych na kształt średniowiecz-
Thesmachera i zbudowana w la- nych zamków. Obiekt został
tach 1929-1931 z cegły i betonu upodobniony do zamku poprzez
stanowi najpiękniejszy przykład wzniesienie górującej nad nim
modernizmu w budownictwie wielobocznej wieży, narożnych
kościelnym w Szczecinie. Posiada wieżyczek, a przede wszystkim
bowiem mocno zgeometryzowa- poprzez blanki. Po drugiej stronie
ną formę, charakterystyczny brak ulicy stoją rezydencje Ouistorpa
detalu architektonicznego oraz - aleja Wojska Polskiego 92 (obec-
elewację o wąskich umieszczo- ne Pogotowie Ratunkowe) i
nych na d w ó c h poziomach Schultza - aleja Wojska Polskiego
oknach. Uwagę zwraca również 90 (jeden z budynków Pałacu
doskonale pod względem funkcjo- Młodzieży). Obie asymetryczne
nalnym rozwiązane zaplecze zło- neorenesansowe wille z górujący-
żone z domu mieszkalnego dla mi wieżami wzorowane były na
duchownych i zespołu sal kate- renesansowych domach toskań-
chetycznych. Zabudowa i otocze-
nie alei Wojska Polskiego, od Pmf, Radosław Gaziński pokazuje dawne rezydencje mieszczańskie
placu Sprzymierzonych do ulicy
Wawrzyniaka jest najstarszym w
Szczecinie przykładem realizacji
koncepcji architektonicznej mia-
sta-ogrodu. Koncepcja ta pojawi-
ła się w latach 70. XIX wieku i była
odpowiedzią na zatłoczone centra
ówczesnych żywiołowo rosną-
cych miast. Najpełniej rozwinął ją
na przełomie XIX i XX wieku Eben-
zer Howard. Według jego poglą-
dów miasta-ogrody miały być
samodzielnymi osiedlami położo-
nymi w wiejskim otoczeniu. Dzię-
ki temu łączyły w sobie spokój
życia wiejskiego z komfortem i
dostępem do osiągnięć cywiliza-
cyjnych oferowanych przez mia-
sta. W rzeczywistości omawiana
koncepcja w większości przypad-
ków sprowadzała się do powsta-
wania na obrzeżach miast zielo-
nych przedmieść, zamieszkiwa-
nych przez zamożnych obywateli,
ściśle powiązanych z macierzysty-
mi ośrodkami. W Szczecinie taką
dzielnicą-ogrodem stało się Po-
godno, a jego początkiem jest
właśnie ciągnąca się wzdłuż alei
Wojska Polskiego zabudowa tzw.
dawnego Westendu. Zwiedzanie
obiektów na tym obszarze zaczęto
od willi przy alei Wojska Polskiego
97 (dzisiejsza przychodnia akade-
micka). Budynek ten został wznie-
siony w latach 1875-1876 według
Tu zaczyna się ul. Mickiewicza

35
WYCIECZKI FESTIWALOWE

-1889 według projektu Maxa

H'///<; Lentzo - dziś główny budynek Fatacu Młodzieży
Pniu fabrykanta Hórdera
Przed najstarszymi, pochodzącymi z lui IH72-IH73 drewnianymi budowlami szczecińskiego
Westendu
Drechsleara w stylu drugiego
cesarstwa. Styl ów charakteryzo-
wał się połączeniem w jedną ca-
łość elementów francuskiego
renesansu i baroku (najbardziej
znany budynek w tym stylu to
opera w Paryżu). Willa Lentza
należy do najwspanialszych rezy-
dencji mieszczańskich w Szczeci-
nie. Dodatkowo jej zaletą jest fakt,
że wśród omawianych domów
posiada najlepiej zachowane XIX
wieczne wnętrza mieszkalne (hol,
jadania, klatka schodowa, pokój
mauretański itp.). Spacerując
dalej w kierunku placu Sprzymie-
rzonych wycieczkowicze zatrzy-
mali się przy budynku stojącym
przy alei Wojska Polskiego 76
(obecne gimnazjum i liceum ka-
tolickie). Został on wzniesiony w
latach 1896-1897 według projek-
tu Gerarda dla fabrykanta Hoer-
dera. Forma rezydencji jest mie-
szaniną różnych styli architekto-
nicznych. Znaleźć tu można
późny gotyk, renesans i barok.
Nad asymetryczną, nieregularną
bryłą obiektu dominuje narożna
wieża z barokowym hełmem.
Kolejne dwie wille które zwróciły
uwagę spacerowiczów to budyn-
ki przy alei Wojska Polskiego 70 i
Mickiewicza 1. Ich cechą wspólną
jest budulec - drewno. Obiekty
powstały w latach 1872-1873
jeszcze przed oficjalnym zniesie-
niem szczecińskiej twierdzy. Bu-
downiczych obowiązywały wów-
czas przepisy wojskowe zakazu-
jące wznoszenia niedaleko wałów
fortecznych domów z trwałych
materiałów. Drewniane wille mo-
gły być w chwili ewentualnego
zagrożenia twierdzy spalone a ich
ruiny nie dawałyby schronienia
atakującym. Ostatnim obiektem,
na jaki zwrócono uwagę, jest
willa przy alei Wojska Polskiego
65 (dawny teatr „Pleciuga"). Zbu-
dowano ją w 1877 roku dla kupca,
przemysłowca i mecenasa sztuki
Stolinga. Budynek został wznie-
siony na wzór renesansowych
willi włoskich, a jego charakter
podkreśla forma obramień okien-
nych. Przy palcu Sprzymierzo-
nych zakończył się krótki spacer
po dawnym Westendzie, a jego
uczestnicy mieli teraz czas zapy-
tać o interesujące ich problemy
związane z dziejami tej części
miasta.

36
 WYCIECZKI FESTIWALOWE - LAUREACI KONKURSÓW

WYCIECZKI WYJAZDOWE
I PRAKTYCZNE ZAJĘCIA TERENOWE
Kto zosta! laureatem konkursów wiedzy

WOLIŃSKI PARK NARODOWY

Walory przyrodnicze wybrzeża morskiego
Międzyzdroje - Muzem WPN, klif Gosań i Świętouść, wzgórze Zielonka w Lubinie, Jezioro Turkusowe
- tu ognisko i konkurs

Prowadzący:
Prof. dr hab. Andrzej Witkowski US
Dr Brygida Wawrzyniak-Wydrowska

Gospodarze:
Dyrekcja Wolińskiego Parku Narodowego
Dr Bogdan Jakuczun
Nadleśnictwo M iędzyzdroje
Mgr inż. J. Ciechanowicz

Laureaci konkursu:
I Mateusz Wieczorkowski, Zespót Szkół nr 1
II Magdalena Kozłowska, Zespót Szkot nr 1
III Musialik Ryszard, Indywidualny uczestnik ze Szczecina
IV Katarzyna Uzar, Szkoła podstawowa nr 36

DRAWIENSKI PARK NARODOWY

Walory przyrodnicze, ochrona bioróżnorodności, współpraca na rzecz
zrównoważonego rozwoju

Drawno, Tragankowe Urwiska, Radęcin, Zawilcowe Lasy, Płociczna, Biwak Bogdanka

Prowadzący:
Dr Sylwia Jurzyk AR
Mgr Marzena Łyczek AR

Gospodarze:
Dyrekcja Drawieńskiego Parku Narodowego,
Mgr Ewa Gławdel
Nadleśnictwo Drawno
Mgr inż. R. Staniszewski

Laureaci konkursu:
Olga Dmowska, Gimnazjum nr 7
Marcin Soborak, Gimnazjum nr 7
Bartłomiej Bteszyński, ZSP-2
Liwia Bis, Gimnazjum nr 1, Police

PARKI KRAJOBRAZOWE CEDYNSKI I DOLINY DOLNEJ ODRY

Różnorodność biologiczna. Współpraca polsko-niemiecka w zakresie
ochrony przyrody na obszarze przygranicznym

Wycieczka łódkami canoe po wodach PKDDO. Dalej autokarem Zatoń Dolna, Wrzosowiska Cedyńskie,
parking leśny k. Starej Rudnicy, Rozlewisko Kostrzyneckie,

37
WYCIECZKI FESTIWALOWE - LAUREACI KONKURSÓW

Prowadzący i gospodarze:
Dyrekcja Parków Krajobrazowych w Gryfinie
Mgr Magdalena Handke,
Mgr inż. Marek Puchalski
Nadleśnictwo Mieszkowice
Z-ca nadl. Robert Pankratow

Laureaci konkursu:
I Weronika Ryba, UTW
II Mateusz Kolber, Gimnazjum nr 6
III Natalia Kozyra, Szkoła podstawowa nr 36
IV Karolina Kirys, Gimn. przy Pogotowiu Opiekuńczym

INSKI PARK KRAJOBRAZOWY

Ochrona walorów przyrodniczych i ich wykorzystanie
dla rozwijania agroturystyki

Wyszkowa Góra, Bagno Ciszewo, Ciemnik, Kamienna Buczyna, Wyspa Sołtyski, Jezioro Kamienny
Most. Hubertówka Karkowo - zakończenie wycieczki, konkurs, obiad.

Prowadzący i gospodarze:
STN
Wanda Jarymowicz STN
Dyrekcja Parków Krajobrazowych w Ztocieńcu
Robert Kawa
Nadleśnictwo Dobrzany
Mgr inż. Ludwik Barcz

Laureaci konkursu:
Leonard Pawłowicz, Gimnazjum nr 27
Miriam Dąbrowska, Gimnazjum nr 27
Dawid Gamratow, Gimnazjum nr 7
Marta Ziarkiewicz, Gimnazjum nr 7
Magdalena Mangold, Gimnazjum nr 27

BARLINECKO-GORZOWSKI PARK KRAJOBRAZOWY

Źródliskowy obszar Ptoni, zasilanie jeziora Miedwie
Barlinek, Równo, Skalisty Jar Libberta, dolina górnego odcinka Płoni, Gradowa Dolina, ognisko nad
jez. Moczydelskim.

Prowadzący:
Prof. dr hab. Wanda Bacieczko AR

Gospodarze:
Dyrekcja Parku Krajobrazowego w Barlinku
Mgr inż. Grzegorz Przybylski
Nadleśnictwo Barlinek
Mgr inż. Janusz Sikorski

Laureaci konkursu:
Agata Łysakowska, Gimnazjum nr 16
Mateusz Cudo, Katolickie Gimnazjum
Filip Piotrowski, Gimnazjum nr 14
Filip Łysakowski, Szkoła Podstawowa nr 51

38
 WYCIECZKI FESTIWALOWE - LAUREACI KONKURSÓW

ZESPOŁY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE
W NADLEŚNICTWIE ROKITA I W GMINIE GOLCZEWO
Zagospodarowanie turystyczno-rekreacyjne gminy
z wykorzystaniem walorów przyrody
Ostoja Czarnogłowy, Ostoja Przybiernów, Rezerwat Cisy Rokickie, projektowany - Cisy Przybiernow-
skie i Jezioro Czarcie, Zespoty przyrodniczo-krajobrazowe

Prowadzący:
Dr Mariola Wróbel AR
Mgr Barbara Adamczyk Nadleśnictwo Rokita

Gospodarze:
Nadleśnictwo Rokita
mgr inż. T. Szeszycki

Laureaci konkursu:
Agata Rudziewicz, Studium Medyczne
Beniamin Gorgoń, Gimnazjum nr 6
Kinga Klimaszewska, Szkoła Podstawowa nr 48

ARBORETA - PRZELEWICE, GLINNA

Kolekcje ozdobnych drzew i krzewów
Prowadzący:
Dr inż. Marcin Kubuś AR

Gospodarze:
Nadleśnictwo Gryfino
Mgr inż. J. Semczyszyn

Laureaci konkursu:
Beata Stoń, Gimn. przy Pogotowiu Opiekuńczym
Monika Koziak, Gimnazjum nr 6
Justyna Lipińska, Gimnazjum nr 23
Małgorzata Krzywka, Gimnazjum nr 23
Sandra Jaksa, Liceum Ogólnokształcące nr 21

PUSZCZA WKRZAŃSKA
Walory kompleksu lasów na zachód od Zalewu Szczecińskiego
rezerwat Świdwie - najważniejsza ostoja ptaków
w woj. zachodniopomorskim

Prowadzący:
Inż. Jerzy Walkowiak Leśniczy

Gospodarze:
Dyrekcja rezerwatu Świdwie
Mgr inż. A. Zyska
Nadleśnictwo Trzebież
Mgr inż. A. Michniewicz

Laureaci konkursu:
I Bartosz Bartoszewicz, Gimnazjum nr 2 w Stargardzie
II Jolanta Adamczyk, Uniwersytet Trzeciego Wieku
III Zofia Anweiler, Uniwersytet Trzeciego Wieku

39
WYCIECZKI FESTIWALOWE - LAUREACI KONKURSÓW

REZERWAT BIELINEK I DOLINA MIŁOŚCI

Czynna ochrona przyrody
Prowadzący.
Dr Bożena Preis
Mgr Jan Preis

Gospodarze:
Nadleśnictwo Chojna
Mgr inż. A. Wysocki

Laureaci konkursu:
Łukasz Mrugała, Gimnazjum nr 1 w Policach
Magdalena Zych, Gimnazjum nr 1 w Policach
Kamila Górska, Gimnazjum nr 1 w Policach

BRODOGORY. DĘBY SĄDOWSKIE

I TROFOWISKO PRZEJŚCIOWE K. BONINA
Roślinność różnych ekosystemów
Prowadzący:
Dr hab. Agnieszka Popielą US
Dr Zofia Sotek US

Gospodarze:
Nadleśnictwo Choszczno
Mgr inż. L. Chojecki

Laureaci konkursu:
Krzysztof Wardek, Gimnazjum nr 6
Dominika Romaniuk, Szkota podstawowa nr 23
Katarzyna Romaniuk, Szkota podstawowa nr 23
Arleta Wiesner, Pogotowie Opiekuńcze

WYCIECZKA PIESZA
Przechadzka po fragmentach dzielnic Szczecina:
Śródmieście, Łekno i Pogodno
Prowadzący:
Prof. dr hab. Radosław Gaziński
Dr inż. Marcin Kubuś

Laureaci konkursu:
17.IX
Joel Paul, Gimnazjum nr 27
Magda Mangold, Gimnazjum nr 27
18.IX
Dominika Romaniuk, Szkoła podstawowa nr 23
Mateusz Rakicki

WYCIECZKA PIESZA
Prowadzący:
Dr inż. Grzegorz Nowak

Laureaci konkursu:
Małgorzata Grochowska, Szkoła podstawowa nr 45
Krzysztof Wróbel, Szkoła podstawowa nr 48
Michał Woźniak, Szkoła podstawowa nr 48
Alicja Wielecka, Szkoła podstawowa nr 37
 MECENASI I SPONSORZY

M I N I S T E R S T W O
NAUKI I INFORMATYZACJI

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych Zespól Elektrowni Dolna Odra

w Szczecinie Spółka Akcyjna

PATRONAT MEDIALNY

DZIENNIK POMORZA ZACHODNIEGO

SZCZECIN

Skład i druk
PPH ZAPOL Dmochowski, Sobczyk Spółka Jawna
71-062 Szczecin, al. Piastów 42
tel. 091 431 10 21
e-mail: zarzad@zapol.com.pl
Spotkania z nauką w Pyrzycach - Przelewicach