Vous êtes sur la page 1sur 10

 Apolinario Mabini- pilipinas

Si Apolinario Mabini y Maranan kilala bilang


"Dakilang Lumpo" o "Dakilang Paralitiko",siya
ay isang Pilipino teoretista na nagsulat
ng konstitusyon ng Unang Republika
ng Pilipinas noong1899-1901, at naglingkod
bilang ang kauna-unahang punong
ministro noong 1899. Ipinanganak siya sa
Talaga, Tanauan, Batangas sa mahihirap na mga magulang, sina Inocencio
Mabini at Dionisia Maranan. Siya ay natuto ng abakada mula sa kanyang ina
at ang pagsulat ay sa kanyang ingkong natutuhan. Nag-aral siya sa mataas
na paaralan at nagpatuloy sa Colegio de San Juan de Letran na kung saan
natamo ang katibayan sa pagka-Bachiller en Artes at naging propesor sa
Latin. SaUnibersidad ng Santo Tomas naman siya nakapagtapos ng
pagkaabogado noong 1894. Samantalang nag-aral ng batas, sumapi siya
sa La Liga Filipinani Jose Rizal.
Si Mabini ay nagkasakit noong 1896 ng paralisis ng bata na lumumpo sa
kanya. Ipinasundo siya ni Aguinaldo at sila'y nagkamabutihan. Siya'y lihim na
ipinatawag ni Aguinaldo at hinirang siyang opisyal na tagapayo. Nang
pasinayaan ni Aguinaldo ang Pamahalaang Republika inatasan niya si Mabini
bilang kalihim panglabas at pangulo ng mga konseho. Sa panahong ito
isinulat niya ang kanyang tanyag na akdang "Tunay na Dekalogo".
Noong 1899, si Mabini ay nabilanggo sa Nueva Ecija. Kanyang isinulat
noon ang "Pagbangon at Pagbagsak ng Himagsikang Filipino", "El Simil de
Alejandro", at "El Libra". Noong ika-5 ng Enero, 1901, si Mabini ay ipinatapon
sa Guam, ngunit kusa siyang nagbalik sa bansa noong Pebrero, 1903 kapalit
ng panunumpa ng katapatan sa Estados Unidos. Siya ay nagkasakit ng kolera
at namatay noong ika-13 ng Mayo, 1903 sa Nagtahan, Maynila.
*Ho Chi Minh- Vietnam
Si Ho Chi Minh ay galing siya sa isang mahirap na pamilya. Ang kanyang ama, si
Nguyen Sinh Sac, ay isang guro at tagapaglingkod at si Hoang Thi Loan, ang kanyang
ina, ay namantay naman noong siya ay labing-isang taong gulang.
Pagkatapos mag-aral sa Vinh at Quoc College sa Hué, si Ho ay nagturo sa isang
pribadong eskwelahan sa Phan Thiet, sa Timog Annam. Ang kanyang pag-iisip ay nag-
umpisa noong 1911, noong napagdesisyunan niyang umalis sa French Indo-China
(Vietnam). Siya ay pumunta sa Saigon at nagging katulong sa kusina sa isang French
passenger liner na Amiral Latouche-Treville. Pagkatapos ay nagtrabaho siya sa London
(1915 – 1917) at Paris (1917 – 1923) bilang kusinero at iba pa. Siya rin ay nagpunta sa
United States. Ang kanyang pamphlet, “La Race Noire”, na naipublish sa Moscow
noong 1924, ay pinaniniwalaang ito ay base sa kanyang mga karanasan sa pagbyahe
noong 1914 – 1916. Pinaniniwalaan ding pansamantala siyang tumira sa Harlem.
Pinamunuan ni Hồ ang kilusang pangkasarinlang Viet Minh mula 1941 pasulong, na
naglunsad ng Demokratikong Republik ang Biyetnam na pinamamahalaan ng mga
komunista noong 1945 at nakatalo sa Unyong Pranses noong 1954
sa Labanan sa Dien Bien Phu. Nawalan siya ng kapangyarihang pampolitika sa loob ng
Hilagang Biyetnam noong kahulihan ng dekada ng 1950, subalit nanatili bilang
pinakanakikitang sinasagisag na pangulo hanggang sa kanyang kamatayan. Pagkaraan
ng Pagbagsak ng Saigon, binago o muling pinangalanan ang dating kabisera ng Timog
Biyetnam, Saigon na naging Lungsod ng Hồ Chí Minh bilang parangal sa kanya.
*Sukarno- Indonesia
Sukarno ay ang unang Pangulo ng Indonesia,
paghahatid sa opisina mula 1945 hanggang 1967.
Sukarno ay ang pinuno ng kanyang bansa sa
pakikibaka para sa Pagsasarili mula sa Netherlands.
Siya ay isang kitang-kitang mga lider ng Indonesia
makabayan kilusan sa panahon ng olandes kolonyal
na panahon, at na ginugol ng higit sa isang dekada sa
ilalim ng Dutch sa pagpigil hanggang sa inilabas sa
pamamagitan ng mga panghihimasok sa Hapon
pwersa.
Si Sukarno at ang kanyang mga kapwa nationalists
collaborated upang kumamal ng suporta para sa mga
pagsisikap digmaan mula sa mga populasyon, sa exchange para sa tulong ng mga
Hapon sa kumakalat makabayan ng mga ideya. Sa Hapon na suko, Sukarno at
Mohammad Hatta ipinahayag ng Indonesian pagsasarili sa 17 agosto 1945, at Sukarno
ay itinalaga bilang unang pangulo. Pinangunahan niya ang mga Indonesians sa
resisting Dutch muling kolonisasyon ng mga pagsusumikap sa pamamagitan ng
diplomatiko at militar na paraan hanggang sa ang mga Dutch pagkilala ng Indonesian
pagsasarili sa 1949. May-akda Pramoedya Ananta Sibil sa sandaling na sinulat ni
"Sukarno ay ang tanging Asian lider ng modernong panahon upang mapag-isa ang mga
tao ng naturang mga magkakaibang mga etniko, kultura at relihiyon background nang
walang pagpapadanak ng isang drop ng dugo. Pagkatapos ng isang magulong
panahon ng parlyamentaryo demokrasya, Sukarno itinatag ng isang diktatoryal sistema
na tinatawag na "Guided sa Demokrasya" sa 1957 na matagumpay na natapos ang
kawalang-tatag at rebellions na kung saan ay pagbabanta ang kaligtasan ng buhay ng
mga magkakaibang at praksiyus bansa.
Ang unang bahagi ng 1960 nakita Sukarno veering Indonesia sa kaliwa sa
pamamagitan ng pagbibigay ng suporta at proteksyon sa mga Indonesian Komunista
Party (PKI) sa kapinsalaan ng militar at mga Islamists. Din siya embarked sa isang
serye ng mga agresibo mga banyagang mga patakaran sa ilalim ng mga ulong
pambungad ng anti-imperyalismo, na may aid mula sa unyong Sobyet at Tsina. Ang
ika-30 ng setyembre Kilusan (1965) na humantong sa pagkawasak ng PKI at ang
kanyang kapalit na sa 1967 sa pamamagitan ng isa sa kanyang mga
generals, Suharto (tingnan sa Paglipat sa Bagong pagkakasunod-Sunod), at siya ay
nanatili sa ilalim ng aresto sa bahay hanggang sa kanyang kamatayan.
Mga Nasyonalista sa Silangang Asya
*Sun Yat Sen- china
Sun Yat-sen ay isang Intsik na manggagamot at mga
rebolusyonaryo, ang unang pangulo at ang founding
ama ng Republika ng Tsina. Bilang ang nangunguna
sa lahat ng mga tagapanguna ng Republika ng Tsina,
ang Araw ay tinutukoy bilang ang "Ama ng Bansa"
sa Republic of China (ROC),Hong Kongat Macau, at
ang "hudyat ng demokratikong rebolusyon" saPeople '
s Republic of China (PRC). Araw-play ng isang papel
na nakatulong sa pagbagsak ng kapangyarihan
ng Qing dynasty sa panahon ng mga taon na
humahantong hanggang sa ang Xinhai Revolution.
Siya ay itinalaga upang maglingkod bilang Pansamantalang Presidente ng
Republika ng China kapag ito ay itinatag noong 1912. Siya mamaya co-itinatag
ang Makabayan Party ng Tsina, ang paghahatid ng bilang ang unang pinuno nito.] Araw
ay isang uniting figure sa post-Imperyal sa Tsina, at siya ay nananatiling natatanging sa
gitna ng ika-20 siglo Intsik mga pulitiko para sa pagiging malawak revered sa gitna ng
mga tao mula sa magkabilang panig ng Taiwan Strait.
Kahit na ang Sun ay itinuturing na isa sa mga pinakadakilang lider ng modernong
China, ang kanyang mga pampulitikang buhay ay isa ng pare-pareho ang pakikibaka at
madalas na pagpapatapon. Matapos ang tagumpay ng rebolusyon, siya mabilis na
sumasang-ayon, dahil sa Beiyang Grupo presyon, mula sa kanyang post bilang
Pangulo ng bagong itinatag na Republika ng Tsina, at humantong sa sunud-sunod na
rebolusyonaryong pamahalaan bilang isang hamon upang ang mga warlords na
kinokontrol sa magkano ng bansa. Sun ay hindi nakatira sa makita ang kanyang partido
mapagsama-sama ang kanyang kapangyarihan sa ibabaw ng mga bansa sa panahon
ng Hilagang paglalakbay-dagat. Ang kanyang partido, na kung saan nabuo ang isang
babasagin alyansa sa angCommunists, na hinati sa dalawang factions pagkatapos ng
kanyang kamatayan.
*Mutsuhinto- Japan
Si Mutsuhito ay ipinanganak noong 3 Nobyembre
1852. Ang kanyang ama ay si
Emperador Koumei at ang kanyang tunay na ina
ay isang lady-in-waiting (‘kabit’) na si Yoshiko
Nakayama. Ang kanyang ina ay anak ni
Panginoong Tadayasu Nakayama, isang bantayog
ng angkang Fujiwara at minsang nagingKaliwang
Ministro (sadaijin). Ipinanganak si Mutsuhito
walong buwan bago dumating ang Amerikanong
Commodore na si Matthew Perry sa Look ng Edo na nagbukas sa matagal
na pagsasarili ng bansang Japan.Tinawag si Mutsuhito noong siya’y bata
pa bilang Prinsipe Sachi, at gaya ng nakagawian, mga ilang araw pa
lamang siyang ipinanganak ay kinupkop na kaagad siya sa bahay
Nakayama sa Kyoto.
Noong 11 Hulyo 1860, pormal siyang inampon ni Asako Nyougou (di
naglaon, ang Balong EmperatrisEishou), ang pangunahing konsorte
(asawa) ni Emperador Koumei. Sa araw ding ito ay tinanggap niya ang
pangalang Mutsuhito, at ang ranggong Prinsipe ng Imperyo at Prinsipeng
Tagapagmana ng Trono ng Krisantemo. Noong 3 Pebrero, umupo sa
Trono si Mutsuhito at di naglaon ay pinili niya ang pangalang Meiji. Ito ang
panahon na makikilala siya ng mga tao na magpapatungkol sa kanyang
panahon kapag siya’y pumanaw na. Noong 2 Setyembre 1867,
pinakasalan ni Mutsuhito si Masako, ang ikatlong anak ni Panginoong
Takada Ichijou, minsan naging Kaliwang Ministro. Kinilala ding Haruko
itong si Masako at di naglaon noong sila’y nagsasama na tinawag siyang
Emperatris Shouken.
Sa loob ng ilang daang taon, siya ang kauna-unahang konsorte ng
imperyo na makatanggap ng titutong kougou (asawa ng Emperador). Sa
mga huling bahagi ng buhay ni Mutsuhito, ilang mga anarkista gaya
ni Kotoku Shusui ay sinintensiyahang mamatay dahil sa pagpaplano niyang
patayin ang Emperador.
Mga Nasyonalista sa sa Timog Asya
*Ghandi- India
Si Mohandas Karamchand Gandhi ay isang
pangunahing politikal at espirituwal na pinuno
sa Indiya, at ng kilusang pagpapalaya sa Indiya.
Siya ang tagapanguna at tagapagpaganap
ng Satyagraha — ang pagpipigil sa kalupitan sa
pamamagitan ng malawakang sibil na hindi
pagsunod na malakas na nakatatag
sa ahimsa (ang kabuang kawalan ng karahasan),
na nagdulot sa pagiging malaya ng Indiya, at nagbigay-diwa sa mga
kilusan para sa mga karapatang sibil at kalayaan sa buong mundo.
Kadalasang kilala si Gandhi at ginagalang sa Indiya at sa buong mundo
bilang Mahatma Gandhi (mula saSanskrit, Mahatma, Dakilang Nilalang) at
bilang Bapu (sa maraming mgawikang Indiyan Indian languages, Ama).
Siya ay opisal na pinarangalan sa India bilang ang Ama ng Bansa; ang
kanyang kapanakan ay Oktubre 2, ay itinalaga bilang Gandhi Jayanti, isang
pambansang araw, at Ang araw ng kawalan ng karahasan sa buong
mundo
Si Gandhi ay unang nagtrabaho bilang promotor ng kawalan ng karahasan
at pagtutol sa hindi makatarungang batas habang naglilingkod sa bayan
bilang isang abogado sa Timog Aprika, habang ang komunidad ng Indiya
ay lumalaban para sa kanilang karapatan. Pagkatapos ng kanyang
pagbalik papunta s Indiya, siya ay nag-organisa ng mga protesta para s
mga mamamayan ukol sa mataas na buwis at diskriminasyon. Pagkatapos
maging lider ng "Indian National Congress" noong 1921, nagtatag siya ng
mga kampanya para sa pantay-pantay na batas sa Indiya.
*Mohamed Ali Jinnah- Pakistan
Siya ay ipinanganak noong 570 CE sa siyudad
ng Arabia na Mecca. Siya ay naulila sa batang
edad at pinalaki ng kanyang tiyuhing si Abu Talib.
Siya ay kalaunang nagtrabaho bilang isang
mangangalakal gayundin din bilang isang pastol at
unang nakapag-asawa sa edad na 25. Sa pagiging
hindi masaya sa kanyang buhay, siya ay tumungo
sa isang kweba sa mga paligid na kabundukan
upang magnilay nilay. Ayon sa mga
paniniwalangIslamiko, dito sa lugar na ito sa edad
na 40 sa buwan ng Ramadan nang kanyang
matanggap ang unang pahayag mula sadiyos.
Pagkatapos ng tatlong taon pagkatapos ng pangyayaring ito, kanyang sinimulang
ipangaral ng publiko ang mga pahayag na ito na naghayayag na "ang diyos ay isa", ang
kumpletong pagsuko dito (islam) ang tanging paraang katanggap tanggap sa diyos at
siya ay isang propeta at sugo ng diyos tulad ng ibang mga propetang Islamiko.
Siya ay nagkamit ng ilang mga tagasunod sa simula ngunit nakatagpo ng
pagsalungat mula sa ilang mga tribo sa Mecca. Upang makatakas sa pag-uusig, si
Muhammad ay nagpadala ng ilang mga tagasunod nito sa Abyssinia bago siya at ang
kanyang mga natitirang tagasunod sa Mecca ay lumipat sa Medina (na kilala sa
panahong ito bilang Yathrib) noong taong 622 CE. Ang pangyayaring ito na tinatawag
na Hijra ang naghudyat ng pasimula ng kalendaryong Islamiko na kilala rin bilang
Kalendaryong Hijri. Sa Medina, pinag-isa ni Muhammad ang mga tribo sa ilalim
ng konstitusyon ng Medina. Pagkatapos ng walong taon ng pakikidigma sa mga tribo sa
Mecca, ang kanyang mga tagasunod na lumago na sa panahong ito sa mga 10,000 ay
sumakop sa Mecca. Winasak ni Muhammad ang mga simbolo ng paganismo sa Mecca
at ipinadala ang kanyang mga tagasunod upang wasakin ang lahat mga natitirang
templong pagano sa buong Silanganing Arabia.
Noong 632 CE, mga ilang buwan pagkatapos ng pagbalik nito sa Medina mula sa
kanyangPilgrimaheng Pagpapaalam, si Muhammad ay nagkasakit at namatay. Sa
panahon ng kanyang katamayan, ang karamihan saArabian Peninsula ay naakay
sa Islam at kanyang napag-isa ang mga tribo ng Arabia sa isang relihiyosong Muslim
na politiya. Ang mga pahayag (o Ayah na literal na nangangahulugang "mga tanda [ng
diyos]" na iniulat ni Muhammad na kanyang natanggap hanggang sa kanyang
kamatayan ay bumubuo ng mga bersikulo o talata ngQur'an at itinuturing ng mga
Muslim bilang "salita ng diyos" at batayan ng relihiyongIslam.
Mga Nasyonalista sa Kanlurang Asya
*Ayatollah Khomeini- Iran
Ginugunita sa buwang ito ang ika-30 anibersaryo ng
Islamic Revolution. Matatandaang noong Pebrero 1979 ay
nahantong sa pagpapatalsik sa kahuli-hulihang Shah
(emperador) ng Iran ang ilang buwang demonstrasyon ng
mga estudyante at propesyonal. Kabilang sa mga naging
kaganapan sa nasabing himagsikan ang pagkakatag ng
teokrasya bilang bagong uri ng pamahalaan ng bansa,
ang pagtanggal sa impluwensiyang Amerikano sa politika
at kultura ng Iran at ang paglitaw sa eksenang politikal ng
Gitnang Silangan ng animo’y isang di-kilalang paham: si
Ayatullah Ruhollah Khomeini.
Ngunit, kung babasahin ulit ang mga artikulo hinggil sa
kaniyang mga turo at dekreto ay masasabing isang reaksyon ito sa pinangangambahang
paglunod ng mga impluwensyang Kanluranin sa mga tradisyong Muslim at Iranian. Una,
matatandaang malaki ang naging papel ng mga kleriko sa lipunang Iranian mula noong ito
ay sumukob sa mga turo ng Shia Islam. Kaya’t hindi kataka-takang umangal ang mga
klerikong ito nang iniutos ng Shah na ipamigay na ang mga lupaing pinagmamay-arian nila;
nangangahulugan din na mababawasan din ang kapangyarihang-politikal ng mga kleriko. At
pangalawa, pinuna nina Khomeini, ang anila’y mga paganong impluwensiya mula sa
Kanluran, tulad ng pagsusuot ng mga maninipis na damit, pagdiriwang ng mga maringal na
pista, at paggasta ng malalaking pondo para sa mga higanteng proyekto at plano . Para sa
kanila, taliwas ito sa tradiyon sa Islam na nananawagan ng pagiging payak ang
pamumuhay, bukod pa sa namamayaning karukhaan ng mga Iranian, na karamihan ay mga
magsasakang nagtatrabaho sa mga maliliit na bukid.
Hindi rin maitatanggi ang laki ng impluwensiyang inihahatak ni Khomeini sa mga Iranian,
lalo na ang mga radikal na estudyante’t mga kleriko. Bagama’t isang dekada rin siyang na-
destiyero sa Iraq at Pransiya, nagpapadala naman siya sa Iran ng mga cassette tape ng
kaniyang mga sermong nanghihikayat sa mga Iranian na patalsikin ang Shah at baguhin
ang kanilang lipunan. Na pinakinggan naman ng kaniyang mga taga-sunod. Ito ay sa kabila
ng mga pagtatangkang supilin ang impluwensiya niya sa Iran sa pamamagitan ng
malawakang panghuhuli, pagpapakulong, pambubugbog o pagpapapatay sa sinumang
hinihinalang mga kapanalig ng Ayatullah.
*Ibn Saud-Saudi Arabia

ssIpinanganak si Ibn Saud sa Riyadh sa Bahay


ng Su'ūds na sumunod sa
kilusang Wahhabi ng Islam magmula noong
ika-18 daang taon at makapangkasaysayang
nakapagpanatili ng pangingibabaw sa panloob
na mga lupaing matataas ng Arabya na kilala
bilang ang Nejd (tingnan angUnand Estadong
Saudi at Pangalawang Estadong Saudi).
Simula sa muling pagsakop ng tahanang
lungsod na Riyadh ng kanyang pamilya noong
1902, pinag-isa ni Ibn Saud ang kanyang pagtaban o kontrol sa Nejd
noong 1922, sinakop niya ang Hejaz noong 1925. Naitatag ang nasyon at
pinag-isa bilang Saudi Arabia noong 1932. Sa kalaunang panahon ng
kanyang paghahari at pamumuno, natuklasan ang petrolyo sa Saudi Arabia
noong 1938, at nakita ng kanyang pamahalaan ang simula ng malakihang
pakinabang ng likas na yamang ito pagkalipas ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig.
Ama si Ibn Saud ng maraming mga supling o anak, kabilang na ang lahat
ng mga hari ng Saudi Arabia na namuno pagkaraan niya.
*Mustafa Kemal Ataturk-Turkey

Siya ay isinilang sa Salonika,Bahagi ng


Imperyong Ottoman (Saloniki,Greece
nganyon) Ang kaniyang ama ay si Ali Riza
Efendi.Sinasabing nagmula sa pamilyang mga
Nomads sa Konya,Turkey. Ang kaniya
namang ina ay si Zubeyde
Hanim.Nakapagaral si Mustafa ng
Elemnetarya sa Semsi Efendi School.Nag aral
din siya sa Monastir HIgh school noong taong
1899.Taong 1905 nang siya naman ay
makapagtapos nang pag-aaral as Ottoman Military College at naging
sundalo.

Naging kapitan ng Ottoman Army at nag silbi sa 5th Army sa Damascus


(Syria na ngayon) hanggang noong 1907. Isa si Mustafa sa hindi pumayag
sa Kasunduan ng Italy sa France nahatiin ang Imperyong Ottoman nang
matapos ang kanilang digmaan noong 1912. Siya ang naging susi sa isang
pagkilos na naganap noong Disyembre 1911 sa Battle of Tobruk, na kung
saanay ay 200 ang nahuli at napatay.Bagama't sa digmaang ito
nagtagumpay pa rin ang Italyano.

Si Mustafa Kemal ang nag bigay-daan sa kalayaan ng Turkey, sa kabila


na anag bansang ito ay binalak paghati-hatian ng mga Kanluraning bansa
tulad ng France Great Britain,Greece at Armenia. Siya ang tumawag ng
halatang pambasa at hiwalay na parliament, at dito ay nagsilbi siyang
tagapagsalita (speeker). ito ang Grand National Assembly ng Turkey.Ito
ang nag bigay daan upang ang mga Turkong militar ay mapakilos na higin
ang kalayaan ng bansang Turkey.

Vous aimerez peut-être aussi