BJESNILO-RABIES

Bjesnilo je virusna infekcija mozga koja uzrokuje nadražaj i upalu mozga i kičmene moždine.

UZROCNIK: Uzročnik besniia je rabies virus iz porodice rbdoviridae koju čine dve grupe virusa
(genus): Lyssavirus i Vesiculovirus. Rabies virus pripada grupi Lyssavirusa.

IZVOR ZARAZE: Zarazene zivotinje, psi su i najčešći izvor infekcije za ljude, isto tako mogu biti
prenosioci i mačke, šišmiši, rakuni, tvorovi, lisice i druge životinje.

PUT PRENOSA: Čovek se u epidemijski lanac najčešće uključuje ako bude povređen od psa, mačke,
lisice ili vuka zaraženih virusom besniia, moguće je da se čovjek zarazi ukoliko ga životinja liže pošto
se virus nalazi u pljuvački al' mora postojati ulazno mjesto neka otvorena rana. Osobe koje rade u
laboratorijama za obradu biološkog materijala kontaminiranog virusom besniia mogu se zaraziti
profesionalno (laboranti, veterinari, lovci). Dakle moze biti direktan ili indirektan.

KLINIČKA SLIKA: Inkubacija kod besnila je veoma promenljiva i kreće se od nekoliko dana do
više godina, što je najveći raspon inkubacije kod neke infektivne bolesti. Period inkubacije se najčešće
kreće od 20 do 90 dana

INICIJALNI STADIJ: Bolovi na mestu ujeda, groznica, malaksalost, muka i povraćanje su najčešći
početni simptomi i znaci bolesti. Ova faza često podseća na grip.

STADIJ RAZVIJENE BOLESTI-AKUTNA NEUROLOSKA BOLEST:

Opisuju se dva osnovna oblika bolesti u ovoj fazi: furiozno (pomamno) i paralitično (mirno)
besnilo, zavisno od dominacije pojedinih simptoma i znakova bolesti.

-Oko 80% obolelih ima furiozno, a ostalih 20% paralitično besnilo. U furioznom besnilu dominira
psihomotomi nemir sa hidrofobijom (strah od vode koja teče). Smatra se da je upravo hidrofobija
prepoznatljiv simptom i znak ove bolesti. U ovoj fazi dominiraju izražen strah, priviđenja
(halucinacije) i razdražljivost najtežeg stepena. Prisutna je i aerofobija (strah od strujanja vazduha). U
toku hidrofobije "bolesnik dobija napade grčeva mišića ždrela i grla sa gušenjem i pojačanjem straha.
Napad hidrofobije traje 1-5 minuta. Bolesnici obilno slinave i ne mogu se zadržati na jednom mestu.
Stanje psihomotornog nemira traje 2-3 dana a zatim slede paralize, prvo kranijalnih nerava a potom i
ekstremiteta i, konačno, dijafragme i međurebarnih mišića, što dovodi do respiratorne insuficijencije i
ugušenja. Takav ishod, ako se bolesniku ne pomogne respiratorom, završava se oko 5-7 dana od
početka bolesti.

-Paralitično (mirno) besnilo od početka bolesti karakterišu progresivne mišićne slabosti i paralize.
Kod ovih bolesnika se u kičmenoj moždini mogu naći rasute zone tkivne destrukcije, nastale pod
direktnim dejstvom virusa. I ovaj oblik bolesti se završava u respiratornoj insuficijenciji.

Ishod bolesti je za sada nepovoljan i smrtni ishod je neizbežan. Smrt najčešće nastupa u komatoznom
stanju, kome prethode konvulzije, a respiratorna insuficijencija je očekivana i kod furioznog i kod
paralitičnog besnila.

KOMPLIKACIJE: U toku besnila može nastati težak poremećaj svesti već od početka bolesti, ali se
koma najčešće razvija oko 6. dana. Karakterišu je duboko besvesno stanje, često i konvulzije, a disajna
slabost je progresivna.
Komplikacije u toku besnila su česte ali su izmešane sa osnovnim simptomima i znacima bolesti.
Najvažnije su moždani edem, konvulzije, neadekvatna sekrecija antidiuretskog hormona (insipidni
dijabetes), srčane aritmije i srčana dekompenzacija, hipotenzija i šok, venske tromboze, akutna
respiratorna insuficijencija, pneumonije, atelektaze, ileus, azotemija, hipertermija i dr.
DIJAGNOZA: Dijagnoza besnila kod čoveka temelji se na epidemiološkim podacima, kliničkoj slici
bolesti, histopatološkim nalazima, utvrđivanju antigena virusa rabiesa, kultivisanju i/ili izolaciji rabies
virusa i serološkim ispitivanjima.

LIJECENJE: Simptomatsko. Smirivanje psihomotornog nemira, straha i hidrofobije, kao i kontrola

konvulzija, može se postići diazepamom, midazolamom u infuziji ili lekovima sličnog dejstva.
Oksigenoterapija je takođe važan vid lečenja, s obzirom na izražen moždani edem i neefikasno
disanje.

PREVENCIJA: ljudima koji su izloženi velikom riziku infekcije virusom bjesnila može se dati
cjepivo. Veterinarske mere predviđaju vakcinaciju što većeg broja pasa i mačaka, njihovu evidenciju