BAB

Biodiversiti

BAB
1 Biodiversity 1

Peta Konsep

Biodiversiti
Biodiversity

Maksud Pengelasan NOTA

Meaning Classification

Kepentingan Haiwan Tumbuhan

Importance Animals Plants

Sumber
makanan Vertebrata Invertebrata
Vertebrates Invertebrates Berbunga
Food sources
Flowering

Keseimbangan Ikan
alam Fish Berkaki Tanpa kaki
Monokotiledon
Balance of With legs Without legs
Monocotyledons
nature Amf ibia
Amphibians
Dikotiledon
Tempat Badan Badan tidak Dicotyledons
rekreasi Reptilia bersegmen bersegmen
Recreational Reptiles Segmented Non-segmented
places body body
Burung Tidak berbunga
Perubatan Birds Non-flowering
Medicine
Bercangkerang
Mamalia With shell Bervaskular
Bahan mentah Mammals With vascular
untuk industri
Raw materials for Tidak Tidak
industry bercangkerang bervaskular
No shell Non-vascular

Malaysia adalah kaya dengan pelbagai

organisma hidup. Tahukah anda terdapat
lebih 15 000 spesies tumbuhan berbunga
dan 175 000 spesies haiwan di Malaysia?
Malaysia is rich with a variety of living organisms. Do
you know that there are more than 15 000 species of
flowering plants and 175 000 species of animals in
Malaysia?

1
   Sains  Tingkatan 2  Bab 1

Tarikh:
Standard Kandungan 1.1  Kepelbagaian organisma
BAB

AKTIVITI Biodiversiti
1.1
1 Perbincangan Biodiversity
Masteri

Jawab soalan-soalan di bawah tentang biodiversiti.

Answer the questions below about biodiversity.

habitat kepelbagaian cuaca dua belas

habitat variety climate twelve

1. Apakah yang dimaksudkan dengan biodiversiti? TP1

What is meant by biodiversity?
Biodiversiti adalah kepelbagaian semua benda hidup yang termasuk haiwan, tumbuhan dan
mikroorganisma.
Biodiversity is the variety of all living things which include plants, animals and microorganisms.

2. Biodiversiti wujud disebabkan kepelbagaian habitat dan cuaca . Semua

organisma mempunyai ciri-ciri yang berlainan untuk menyesuaikan diri di habitat dan cuaca yang berbeza.
Biodiversity exists due to the variety of habitat and climate . All organisms have different
characteristics to adapt themselves in different habitat and climate. TP2

3. Kedudukan Malaysia sebagai salah sebuah daripada dua belas negara Mega Biodiversiti perlu
dipelihara.
The position of Malaysia as one of the twelve Mega Biodiversity countries must be preserved.

4. Tandakan (✓) kepentingan biodiversiti. TP2

Tick (✓) the importance of biodiversity.

Membekalkan kita sumber makanan yang banyak dan pelbagai.

✓
Provides us with various and large number of food sources.

Menyokong interaksi antara tumbuhan, binatang dan mikroorganisma untuk mewujudkan

✓
keseimbangan alam.
Supports interactions between plants, animals and microorganisms to create the balance of nature.

Menjana sektor pertanian dengan menubuhkan pusat rekreasi dan pelancongan.

Generates agricultural sector by building recreational and tourism centres.

Mengembangkan bidang kejuruteraan.

Expands engineering field.

✓ Membekalkan bahan mentah untuk industri.

Provides raw materials for industry.

✓ Membekalkan ubat untuk perubatan.

Provides us with medicines.

2
 Sains  Tingkatan 2  Bab 1 

Tarikh:

BAB
AKTIVITI Keperluan Pengurusan Biodiversiti yang Berkesan
1.2 The Need of Effective Biodiversity Management
Perbincangan
1
Masteri

Aktiviti berikut menunjukkan aktiviti manusia yang akan memusnahkan biodiversiti jika tidak terkawal. TP4
The following activities show the human activities that will damage biodiversity if uncontrolled.

Aktiviti P / Activity P        Aktiviti Q / Activity Q

(a) Apakah aktiviti P dan Q dan apakah tujuan manusia melakukannya?

What are activites P and Q and what are the purposes of humans to do these activities?

(i) P : Pemburuan haram / Illegal hunting

Tujuan: Untuk mendapatkan makanan dan bahagian tertentu haiwan

Purpose: To obtain food and certain parts of animals

Q : Penyahhutanan / Deforestation

Tujuan: Untuk mendapatkan sumber kayu

Purpose: To obtain wood

(b) Apakah kesan negatif kedua-dua aktiviti itu ke atas biodiversiti?

What are the negative effects of these activities on biodiversity?

Aktiviti Kesan negatif ke atas biodiversiti

Activity Negative impact on biodiversity

Haiwan diancam kepupusan .

P
Animals are threatened with extinction .

Tumbuhan dan haiwan diancam kepupusan .

Q
Plants and animals are threatened with extinction .

(c) Cadangkan tiga cara pemeliharaan dan pemuliharaan sumber alam.

Suggest three ways of conservation and preservation of natural resources.

(i) Kitar semula bahan yang digunakan / Recycling of materials used

(ii) Penghutanan semula / Reforestation

(iii) Menguatkuasakan undang-undang / Law enforcement

(d) Tandakan (✓) haiwan yang paling terancam di Malaysia.

Tick (✓) the most endangered animals in Malaysia.

Harimau sumatera Buaya Orang hutan Badak Sumatera

✓ ✓ ✓
Sumatran tiger Crocodile Orang hutan Sumatran Rhinoceros

3
   Sains  Tingkatan 2  Bab 1

Tarikh:
Standard Kandungan 1.2  Pengelasan organisma
BAB

AKTIVITI Pengelasan Haiwan

1.3
1 Perbincangan Classification of Animals
Masteri

Kelaskan haiwan-haiwan yang berikut kepada vertebrata dan invertebrata. TP1

Classify the following animals into vertebrates and invertebrates.

Ikan / Fish Lipas / Cockroach Ketam / Crab Ular / Snake

Siput / Snail Arnab / Rabbit Rama-rama / Butterfly Cicak /Lizard

Haiwan
Animals

Vertebrata / Vertebrates Invertebrata / Invertebrates

Haiwan yang mempunyai tulang belakang. Haiwan yang tidak mempunyai tulang belakang.
Animals that have a backbone. Animals that do not have a backbone.

1. Ikan / Fish 3. Arnab / Rabbit 1. Lipas / Cockroach 3. Siput / Snail

2. Ular / Snake 4. Cicak / Lizard 2. Ketam / Crab 4. Rama-rama / Butterfly

Mahir Think
Vertebrata dikelaskan kepada lima kumpulan, iaitu ikan, amfibia, reptilia, burung dan mamalia. Kelaskan
haiwan-haiwan vertebrata yang berikut berdasarkan ciri-ciri sepunyanya.
Vertebrates are classified into five groups which are fish, amphibians, reptiles, birds and mammals. Classify the following vertebrates
based on their common characteristics.

Buaya / Crocodile  Ikan / Fish  Paus / Whale   Ikan gapi /Guppy  Katak / Frog   Ayam / Chicken
Helang /Eagle  Monyet /Monkey  Salamander / Salamander  Ular / Snake   Ikan yu / Shark

Vertebrata
Vertebrates

Ikan Mamalia Reptilia Burung Amfibia

Fish Mammals Reptiles Birds Amphibians

Contoh: Contoh: Contoh: Contoh: Contoh:

Example Example Example Example Example

1. Ikan gapi 1. Monyet 1. Buaya 1. Helang 1. Katak

Guppy Monkey Crocodile Eagle Frog

2. Ikan yu 2. Paus 2. Ular 2. Ayam 2. Salamander

Shark Whale Snake Chicken Salamander

4
 Sains  Tingkatan 2  Bab 1 

Tarikh:

BAB
AKTIVITI Pengelasan Haiwan Berdasarkan Ciri-ciri Sepunya
1.4 Classification of Animals Based on Their Common Characteristics
Perbincangan
1
Masteri

Perhatikan haiwan berikut dalam setiap kumpulan taksonomi utama. Tandakan (✓) ciri-ciri haiwan tersebut.
Observe the following animals in each main taxonomy group. Tick (✓) the characteristics of the animals. TP2

Mamalia Ikan Burung Reptilia Amfibia

Mammal Fish Bird Reptile Amphibian

Kumpulan taksonomi utama

Main taxonomy group
Ciri-ciri
Characteristics
Mamalia Ikan Burung Reptilia Amfibia
Mammal Fish Bird Reptile Amphibian

(a) Jenis darah Berdarah panas

Type of blood Warm-blooded
✓ ✓

Berdarah sejuk
Cold-blooded
✓ ✓ ✓

(b) Litupan badan Berbulu

Body covering Has hair / fur
✓

Berbulu pelepah
Has feathers
✓

Bersisik kering
Has dry scales
✓

Bersisik lendir
Has slimy scales
✓

(c) Struktur Peparu

pernafasan
✓ ✓ ✓
Lungs
Breathing structure
Gills
✓
Insang

Kulit lembap dan

peparu ✓
Moist skin and lungs

(d) Jenis pembiakan Beranak

Type of reproduction Gives birth
✓

Bertelur
Lays eggs
✓ ✓ ✓ ✓

(e) Jenis persenyawaan Dalam

Type of fertilisation Internal
✓ ✓ ✓

Luar
External
✓ ✓

5
   Sains  Tingkatan 2  Bab 1

Tarikh:
BAB

AKTIVITI Pengelasan Haiwan Vertebrata dengan Kekunci Dikotomi Berdasarkan

1.5
Perbincangan Ciri-ciri Sepunya
1 Classification of Vertebrates Using Dichotomous Key based on Their Common
Characteristics Kontruktivisme

1. Satu cara mudah untuk mengelaskan sekumpulan organisma adalah dengan menggunakan kekunci dikotomi.
Kekunci dikotomi terdiri daripada beberapa siri soalan yang hanya boleh dijawab dengan perkataan ‘Ya’ atau
‘Tidak’. Kelaskan haiwan vertebrata kepada lima kumpulan utama berdasarkan ciri-cirinya. TP3
A simple way to classify a group of organisms is by using a dichotomous key. A dichotomous key consists of a series of questions which can
only be answered by ‘Yes’ or ‘No’. Classify vertebrates into five main groups based on their characteristics.

Vertebrata
Vertebrates

(a) Adakah organisma itu berdarah panas?

Is it warm-blooded?

Ya / Yes Tidak / No

(i) Mamalia, burung (ii) Ikan, reptilia, amfibia

Mammal, bird Fish, reptile, amphibian

(b) Adakah organisma itu mempunyai (c) Adakah organisma itu bersisik?
bulu pelepah? Does it have scales?
Does it have feathers?

Ya / Yes Tidak / No
Ya / Yes Tidak / No
(v) Reptilia dan ikan (vi) Amfibia
Reptile and fish Amphibian
(iii) Burung (iv) Mamalia
Bird Mammal
(d) Adakah organisma itu mempunyai insang?
Does it have gills?

Ya / Yes Tidak / No

(vii) Ikan (viii) Reptilia

Fish Reptile

2. Bincang dalam kumpulan tentang kekunci dikotomi lain yang boleh dibina berdasarkan ciri-ciri yang dipelajari
daripada Aktiviti Perbincangan 1.4. Cari maklumat daripada Internet seperti sumber di bawah. Kemudian,
lukis kekunci dikotomi itu di atas satu kad manila dan bentangkannya di kelas. TP6
Discuss in a group about other dichotomous keys that can be built based on the characteristics learned in Discussion Activity 1.4. Find
information from the Internet such as sources shown below. Then, draw a dichotomous key on a manila card and present it to the class.

http://ib.bioninja.com.au/_Media/ https://bam.files.bbci.co.uk/bam/
dichotomous5_med.jpeg live/content/zyp4q6f/large
INFO INFO

6
 Sains  Tingkatan 2  Bab 1 

Tarikh:

BAB
AKTIVITI Pengelasan Haiwan Invertebrata dengan Kekunci Dikotomi
1.6
Perbincangan Berdasarkan Ciri-ciri Sepunya
Classification of Invertebrates Using Dichotomous Key based on Their Common
Characteristics Kontruktivisme
1
Perhatikan haiwan invertebrata di bawah dan kelaskan dengan kekunci dikotomi berikut. TP3
Observe the following invertebrates and classify them using the following dichotomous key.

Lipan Pepatung
Centipede Semut
Dragonfly Ant

Cacing tanah Starfish

Siput
Earthworm Tapak sulaiman
Snail

Kekunci dikotomi / Dichotomous key

1. (a) Mempunyai kaki / With legs........................................................................................................... 2

(b) Tidak mempunyai kaki / Without legs ........................................................................................... 4

2. (a) Mempunyai 3 pasang kaki / Has 3 pairs of legs.............................................................................. 3

(b) Mempunyai lebih daripada 3 pasang kaki / More than 3 pairs of legs ............ Lipan / Centipede

3. (a) Dengan kepak / With wings ................................................................................. Pepatung / Dragonfly

(b) Tanpa kepak / Without wings ............................................................................... Semut / Ant

4. (a) Badan bersegmen / Segmented body ................................................................... Cacing tanah / Earthworm

(b) Badan tidak bersegmen / Non-segmented body ............................................................................. 5

5. (a) Bercangkerang / With shell................................................................................... Siput / Snail

(b) Tidak bercangkerang / No shell .......................................................................... Starfish / Tapak sulaiman

7
   Sains  Tingkatan 2  Bab 1

Tarikh:
BAB

AKTIVITI Pengelasan Tumbuhan Berdasarkan Ciri-ciri Sepunya

1.7 Classification of Plants Based on Their Common Characteristics
Perbincangan
1
Masteri

1. (a) Tandakan (✓) ciri-ciri bagi setiap tumbuhan berbunga di bawah. TP2
Tick (✓) the characteristics of each flowering plant below.

Ciri-ciri Pokok jagung Pokok rambutan

Characteristics Maize plant Rambutan plant

Bilangan kotiledon Satu / One ✓

Number of cotyledons
Dua / Two ✓

Jenis urat daun Berurat jejala

Type of leaf vein Has network veins ✓

Berurat selari
Has parallel veins ✓

Jenis batang Batang berkayu

Type of stem Woody stem
✓

Batang tidak berkayu

Non-woody stem
✓

Jenis akar Akar serabut

Type of root Fibrous roots
✓

Akar tunjang
Tap roots
✓

(b) Kelaskan tumbuhan berbunga di dalam jadual di atas kepada tumbuhan monokotiledon dan dikotiledon.
Classify the flowering plants in the table above into monocotyledon and dicotyledon plants. TP4

Tumbuhan monokotiledon: Pokok jagung / Maize plant

Monocotyledon plant

Tumbuhan dikotiledon: Pokok rambutan / Rambutan plant

Dicotyledon plant

2. Tandakan (✓) ciri-ciri bagi setiap tumbuhan tidak berbunga di bawah. TP2
Tick (✓) the characteristics of each non-flowering plant below.

Ciri-ciri Lumut Paku pakis Pokok pain

Characteristics Moss Fern Pine tree

Vaskular (mempunyai sistem untuk mengangkut air dan makanan)

Vascular (has a well-developed system for transporting water and food)
✓ ✓

Tanpa vaskular (tidak mempunyai sistem untuk mengangkut air dan

makanan) ✓
Non-vascular (Does not have a well-developed system for transporting water and food)

Ada biji benih / Has seeds ✓

Tiada biji benih / No seeds ✓ ✓

8
 Sains  Tingkatan 2  Bab 1 

Tarikh:

BAB
AKTIVITI Pengelasan Tumbuhan Dengan Kekunci Dikotomi Berdasarkan Ciri-ciri
1.8
Perbincangan Sepunya
Classification of Plants Using Dichotomous Key based on Their Common Characteristics
Masteri
1
Kelaskan lima tumbuhan dalam rajah di bawah menggunakan kekunci dikotomi berikut. TP3
Classify the five plants in the diagram below using the following dichotomous key.

Pokok mawar
Rose plant Lumut
Moss

Pokok pain
Pine tree

Pokok orkid
Orchid plant Paku pakis
Fern

Kekunci dikotomi / Dichotomous key

1. (a) Berbunga / Flowering........................................................................................................................ 2

(b) Tidak berbunga / Non-flowering ...................................................................................................... 3

2. (a) Daun berurat jejala / Leaf with network veins ........................................................ Pokok mawar / Rose plant

(b) Daun berurat selari / Leaf with parallel veins ....................................................... Pokok orkid / Orchid plant

3. (a) Bervaskular / With vascular.............................................................................................................. 4

(b) Tidak bervaskular / Non-vascular ....................................................................... Lumut / Moss

4. (a) Menghasilkan biji / Produces seeds ...................................................................... Pokok pain / Pine tree

(b) Tidak menghasilkan biji / No seeds ................................................................... Paku pakis / Fern

9
   Sains  Tingkatan 2  Bab 1

Tarikh:
BAB

1 1. Rajah 1 menunjukkan satu tumbuhan.

Diagram 1 shows a plant.

Rajah 1 / Diagram 1

(a) Berdasarkan Rajah 1, nyatakan dua ciri fizikal tumbuhan itu.

Based on Diagram 1, state two physical characteristics of the plant.

1. Mempunyai daun berurat selari / It has leaves with parallel veins

2. Berakar serabut / It has fibrous roots
[2 markah / 2 marks]

(b) Tumbuhan manakah yang dapat dikelaskan ke dalam kumpulan yang sama seperti tumbuhan dalam Rajah 1? Berikan satu
sebab untuk jawapan anda.
Which plant can be classified into the same group as the plant shown in Diagram 1? Give one reason for your answer.

Pokok buluh Pokok bunga ros

Bamboo plant Rose plant

Pokok buluh kerana kedua-dua tumbuhan itu mempunyai daun berurat selari.
Bamboo plant because both of them have leaves with parallel veins.

[2 markah / 2 marks]
2. Rajah 2 menunjukkan enam haiwan.
Diagram 2 shows six animals.

J : Rama-rama / Butterfly M : Monyet / Monkey

K : Helang / Eagle N : Kucing / Cat
L : Gajah / Elephant O : Katak / Frog

Rajah 2 / Diagram 2

(a) Kelaskan haiwan-haiwan tersebut kepada dua kumpulan berdasarkan ciri sepunya.
Classify the animals into two groups based on their common characteristics.

J, K, L, M, N, O

Ciri sepunya Melahirkan anak

Bertelur
Common characteristic
Lay eggs Give birth

Haiwan
J, K, O Animals
L, M, N

[4 markah / 4 marks]
(b) Nyatakan satu persamaan bagi haiwan K dan haiwan N.
State one similarity between animal K and animal N.

Bernafas melalui peparu / Breathe through lungs

[2 markah / 2 marks]

10
 Sains  Tingkatan 2  Bab 1 

Soalan Klon MRSM

BAB
(a) Rajah di bawah menunjukkan haiwan vertebrata. Tandakan (✓) pada haiwan yang berdarah panas.
The diagram below shows vertebrates. Tick (✓) the animals which are warm-blooded. 1
(i) (iii)

(ii) (iv)

[2 markah /2 marks]
(b) Complete the statement below by using the words given.
Lengkapkan penyataan berikut dengan menggunakan perkataan yang diberikan.

ikan mamalia bertelur melahirkan anak

fish mammals laying eggs giving birth

Ikan lumba-lumba dikelaskan sebagai mamalia . Ikan lumba-lumba membiak dengan melahirkan anak .
Dolphins are classified as mammals . Dolphins reproduce by giving birth .
[2 markah /2 marks]

Mengapakah cendawan dikelaskan ke dalam kumpulan kulat dan bukan

dikelaskan ke dalam kumpulan tumbuhan? Menganalisis
Why are mushrooms classified as fungi and not plants?

Tumbuhan boleh menghasilkan makanan sendiri melalui fotosintesis manakala kulat

tidak dapat melakukan fotosintesis kerana kulat tidak mempunyai klorofil. Cendawan
tidak mengandungi klorofil dan tidak dapat menghasilkan makanan sendiri maka
dikelaskan ke dalam kumpulan kulat.
Plants can produce their own food through photosynthesis while fungi cannot produce their own food
Cendawan / Mushroom
because fungi contain no chlorophyll. Mushrooms contain no chlorophyll and cannot produce own food,
so they are classified into fungi group.

KBAT
Ekstra

11