UST.HJ.

MOHD SALEH BIN RAMLI

PENSYARAH MAAHAD TAHFIZ
NEGERI PAHANG

BAHAGIAN 2
 UST.HJ.MOHD SALEH BIN RAMLI
PENSYARAH MAAHAD TAHFIZ NEGERI PAHANG
 Terjadi
ASLI disebabkan
huruf mad

MAD
Terjadi
FAR’IE disebabkan
sukun & hamzah
 Terjadi apabila huruf-huruf hijaiah bertemu
dengan huruf mad.

 Kadar panjang bacaan ialah 2 harkat samada

dibaca secara wasal atau waqaf padanya.

 Ia juga dinamakan mad tabi’ie kerana sudah

menjadi tabiat pembaca al-Quran akan
membacanya secara mad.

 Ia juga dinamakan zaati kerana mad terjadi

disebabkan huruf mad itu sendiri
1 •1 gerakan anak jari

•1 Alif (qasar)
2
•2 Alif (tawassut)
4
•3 Alif (mad)
6
 Mad Far’ie ialah mad yang dibaca lebih dari
dua harkat disebabkan bertemu dengan huruf
hamzah atau sukun.
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad Jaiz Munfasil ialah huruf mad berada di
akhir perkataan pertama dan huruf hamzah
berada di awal perkataan kedua.

 Huruf mad dan huruf hamzah berasingan

dalam dua perkataan.
 Kerana ulama’ Qurra’ berselisih pendapat
mengenai kadar panjang bacaannya. Ada
yang membaca dengan 2 harkat, ada yang
membaca dengan 4 dan 5 harkat dan ada
yang membaca dengan kadar 6 harkat.

 Namun bagi riwayat Hafs, mad jaiz hendaklah

dibaca dengan kadar 4 atau 5 harkat ketika
wasal, dan 2 harkat ketika waqaf.
 Huruf Huruf
Hamzah Mad
 Sekiranya cara tulisan mad jaiz munfasil
ditulis secara berangkai, maka tidak boleh
dipisahkan bacaan mad dan hamzah tersebut.

 Ia hendaklah dibaca dengan 4 atau 5 harkat

 Ia dinamakan mad munfasil hukmi.

ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad Wajib Muttasil ialah huruf mad
dan huruf hamzah berada di dalam
perkataan yang sama.

 Dinamakan muttasil kerana huruf mad

dan huruf hamzah
berangkai/bersambung dalam satu
perkataan
 Kerana ulama’ Qurra’ bersepakat
membacanya dengan mad yang lebih dari
kadar panjang harkat mad asli.

 Kadar panjang harkatnya ialah 4 dan 5 harkat

ketika wasal dan harus dibaca dengan 6
harkat ketika waqaf.
BIL MAD WAJIB MAD JAIZ

HAMZAH DAN MAD HAMZAH DAN MAD

1
DALAM SATU KALIMAH DALAM DUA KALIMAH

DIBACA 4 DAN 5
DIBACA 4 DAN 5
HARKAT KETIKA
HARKAT KETIKA WASAL
WASAL
2
HARUS DIBACA 6
2 HARKAT KETIKA
HARKAT KETIKA WAQAF
WAQAF
 MAD
WAJIB

Huruf Huruf
Hamzah Mad
 MAD
JAIZ

Huruf Huruf
Hamzah Mad
FATHAH 4 Harkat + Sukun
5 Harkat + Sukun
KASRAH
6 Harkat + Sukun
DOMMAH

َ‫السماء‬
FATHAH 4 Harkat + Sukun
5 Harkat + Sukun
KASRAH
6 Harkat + Sukun
DOMMAH 4 Harkat + Raum
5 Harkat + Raum

ِ‫السماء‬
 4 Harkat + Sukun
FATHAH
5 Harkat + Sukun
KASRAH 6 Harkat + Sukun
4 Harkat + Raum
DOMMAH 5 Harkat + Raum
4 Harkat + Isymam

ُ‫السماء‬ 5 Harkat + Isymam

6 Harkat + Isymam
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad Lazim ialah huruf mad bertemu
dengan huruf yang sukun.
Huruf Huruf
Sukun Mad
MAD LAZIM KALIMI
•Terjadi dalam bentuk perkataan

MAD LAZIM HARFI

•Terjadi dalam bentuk huruf
 Mad Lazim Kalimi ialah mad lazim
yang terjadi di dalam perkataan.
KALIMI HARFI
MUTHAQQAL MUTHAQQAL
(berat) (berat)

MUKHAFAF MUKHAFAF
(ringan) (ringan)
MAD LAZIM MAD LAZIM
KALIMI KALIMI
MUTHAQQAL MUKHAFFAF
 Mad Lazim Kalimi Muthaqqal ialah
mad lazim yang terjadi di dalam
perkataan dan terdapat tanda sabdu
padanya.
Huruf yang Huruf
bersabdu Mad
 Dua huruf Huruf
yang serupa Mad
 Mad Lazim Kalimi Mukhaffaf ialah mad
lazim yang terjadi di dalam perkataan
dan TIDAK terdapat tanda sabdu
padanya.
Huruf Huruf
Sukun Mad
BIL MUTHAQQAL MUKHAFFAF

Tidak terdapat tanda

1 Terdapat tanda sabdu sabtu. Hanya sukun
sahaja

2
MAD LAZIM KALIMI

MAD LAZIM HARFI

KALIMI HARFI
MUTHAQQAL MUTHAQQAL
(berat) (berat)

MUKHAFAF MUKHAFAF
(ringan) (ringan)
MAD LAZIM MAD LAZIM
HARFI HARFI
MUTHAQQAL MUKHAFFAF
 Mad Lazim Harfi Muthaqqal ialah mad
lazim yang terjadi di dalam huruf dan
terdapat idgham padanya.
Huruf yang Huruf
idgham Mad
 Huruf
Mad
Huruf yang
idgham (bertemu
dua yang serupa)
 Mad Lazim Harfi Mukhaffaf ialah mad
lazim yang terjadi di dalam huruf dan
TIDAK terdapat idgham padanya.
 Huruf
Huruf yang Mad
izhar
 Huruf
Mad
Huruf yang izhar
(izhar syafawi)
BIL MUTHAQQAL MUKHAFFAF

Dibaca secara Dibaca secara

1
Idgham Izhar

2
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad badal ialah mad yang terjadi apabila
huruf hamzah ditukar kepada huruf mad.

 Asalnya terdapat dua hamzah dalam satu

kalimah di mana satunya berbaris dan satu
lagi mati.

 Huruf hamzah yang mati ditukarkan kepada

huruf mad
HURUF HAMZAH
MAD MATI
 Mad badal dibaca dengan kadar dua harkat
bagi semua imam Qiraat kecuali Warsh (Nafi’)
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Huruf WAU dan YA’ bertanda sukun dan
sebelum kedua-duanya berbaris di atas dan
huruf selepasnya dibaca dengan sukun
kerana berhenti bacaan padanya.

‫و‬ ‫ي‬
 Mad
lin harus dipanjangkan
dengan kadar 6 harkat atau 4
harkat atau 2 harkat.
 Mad
lin tidak boleh dibaca
dengan mad ketika berada
dalam keadaan sambung.

Tiada mad
ketika wasal
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad arid lis sukun ialah mad yang terjadi
disebabkan terdapat tanda sukun yang
mendatang apabila waqaf bacaan padanya
dimana sebelumnya terdapat huruf mad.
 Mad arid lis sukun harus dibaca 6 atau 4 atau
2 harkat.
FATHAH 2 Harkat + Sukun

4 Harkat + Sukun
KASRAH

6 Harkat + Sukun
DOMMAH
FATHAH 2 Harkat + Sukun

4 Harkat + Sukun
KASRAH

6 Harkat + Sukun
DOMMAH
2 Harkat + Raum
FATHAH 2 Harkat + Sukun
4 Harkat + Sukun
KASRAH
6 Harkat + Sukun
DOMMAH 2 Harkat + Raum
2 Harkat + Isymam
4 Harkat + Isymam
6 Harkat + Isymam
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad Silah ialah mad yang terdapat HA’
DHOMIR yang juga dinamakan ha’ kinayah.

 Ia dibaca dengan mad apabila terletak antara

dua huruf yang berbaris.

 Ia dibaca dengan mad ketika wasal. Manakala

ketika waqaf dibaca dengan sukun tanpa
mad.
 HURUF BERBARIS

HURUF BERBARIS HA’ DHOMIR

MAD SILAH QASIRAH

MAD SILAH TOWILAH

 Mad silah qasirah ialah ha’ dhomir yang tidak
terdapat huruf hamzah selepasnya.

BUKAN HURUF
HA’ DHOMIR
HAMZAH
 Mad silah qasirah dibaca dengan kadar
panjang bacaan 2 harkat.
SURAH AL-FURQAN HURUF YANG
AYAT 69 MATI

HA’ DHOMIR
 SURAH AL-A’RAF
AYAT 111

SURAH ASY-SYUARA’
AYAT 36
 SURAH AN-NAMLI
AYAT 28

SURAH AZ-ZUMAR
AYAT 7
MAD SILAH QASIRAH

MAD SILAH TOWILAH

 Mad silah towilah ialah ha’ dhomir yang
terdapat huruf hamzah selepasnya.

HURUF HAMZAH HA’ DHOMIR

 Mad silah towilah dibaca dengan kadar
panjang bacaan 4 atau 5 harkat.
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad iwad terjadi pada tanwin baris dua di
atas yang diletakkan di huruf akhir perkataan
kata nama am.
 Mad I’wad dibaca dengan baris satu di atas
serta mad dua harkat.

 Ketika dibaca dengan wasal, hendaklah

memperhatikan hukum bacaan tanwinnya.
 Perkataan yang diakhiri dengan alif maqsurah
juga dibaca dengan mad I’wad
 Perkataan yang diakhiri dengan hamzah
berbaris dua di atas sahaja dibaca dengan
mad I’wad

 Adapun hamzah yang berbaris dua di bawah

atau depan tidak dibaca dengan mad I’wad.
 Perkataan yang berbaris dua di atas yang
diakhiri dengan huruf ta’ marbutah tidak
dibaaca dengan mad I’wad
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad farqu ialah mad pembeza.

 Ia membezakan antara ayat pemberitaan dan

ayat pertanyaan.

 Ia terjadi apabila terdapat huruf hamzah

istifham di awal perkataan bertemu dengan
hamzah wasal dan terdapat huruf yang sukun
selepasnya.
 Mad farqu dibaca dengan panjang 6 harkat
dan hamzah wasal ditukar menjadi huruf
mad.
 Ia juga dinamakan mad lazim kalimi.

Surah Yunus 59 Surah al-An’am

Surah an-Namli 59 143 & 144
 Mad farqu hanya terdapat dalam 3 perkataan
seperti tersebut

Surah Yunus

Surah Yunus
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad Tamkin hanya berlaku pada huruf
‫ ي‬yang berbaris kasrah ( ‫ )ــِـ‬yang
bertasydid ( ‫ )ــّـ‬ketika bertemu dengan
huruf ‫ ي‬sakinah di dalam satu kalimah
(perkataan)
 Mad Tamkin berlaku juga pada huruf ‫و‬
yang berbaris dhommah ( ‫ )ــُـ‬yang
bertemu dengan huruf ‫ و‬sakinah
dalam satu kalimah (perkataan)
 Demikian juga ketika huruf ‫ و‬atau
‫ ي‬madiyyah (mad) bertemu
dengan huruf ‫ و‬atau ‫ ي‬yang
berbaris dalam dua kalimah
 Mad tamkin seperti mad asli dibaca dengan
kadar 2 harkat.
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad Ta’zim bermaksud mad
memperagungkan.

 Ia terjadi pada perkataan (la) bererti tidak

apabila bertemu dengan perkataan (ilah) yang
terdapat pada perkataan tauhid.
 Mad ta’zim dibaca dengan 4 atau 5 harkat.

 Namun bagi mereka yang membaca mad jaiz

munfasil dengan 2 harkat, maka mad Ta’zim
dibaca dengan 6 harkat.
 Mad Ta’zim juga dinamakan sebagai mad
mubalaghah yang bermaksud berlebihan
dalam menafikan sesuatu.
ASLI FAR’IE

JAIZ WAJIB LAZIM BADAL

LIN ARID SILAH IWAD

FARQU TAMKIN TA’ZIM TABRIAH

 Mad Tabriah bermaksud mad pembersihan
atau berlepas diri.

 Ia terjadi pada perkataaan la yang bermaksud

tidak yang berfungsi sebagai menafikan jenis.
 Mad tabriah dibaca dengan 2 harkat. Namun
bagi qiraat hamzah, ia dibaca dengan 6
harkat.