Vous êtes sur la page 1sur 72

MATEO ITSIRINKAKOTAKERI JESOKIRISHITO

TYARA IKANTA YOGAVISAAKOTANTIRA

,ULURN\DNRYHHQNDUL,UDYLLWRPLQWD‫ێ‬
Yashikiiganakeririra Jesokirishito kari Saromon. Ogari iriniro
(Ir. 3.23-38) Saromon onti yagavetarira

1
1੅Maika nontsirinkakogetakero Oriashi.
LYDLURSDJHSDLUDQLQLULUD\DVKLNLLJD‫ێ‬ 7 Impogini Saromon itomintakari

nakeririra Jesokirishito. Irirori inti Irovoame.


iyashikiiganakerira Averan intiri Iravi. Irirokya Irovoame itomintakari
Aviashi.
2੅$QWDULRN\DUD\RJDUL$YHUDQLWRPLQ‫ێ‬ Irirokya Aviashi itomintakari Asa.
takari Isaako.੆a 8 Irirokya Asa itomintakari Josapate.

Irirokya Isaako itomintakari Jakovo.੆b Irirokya Josapate itomintakari Jorame.


Irirokya Jakovo itomintakari Jora Irirokya Jorame itomintakari Osuashi.
intiegiri irirentiegi.੆c 9 Irirokya Osuashi itomintakari
3 Irirokya Jora itomintakari Parese Joatame.
intiri Sari. Ogari iriniro opaitaka Irirokya Joatame itomintakari Akase.
Tamare. Irirokya Akase itomintakari Esekiashi.
Impogini Parese itomintakari 10 Irirokya Esekiashi itomintakari

Eserome. Manaseshi.
Irirokya Eserome itomintakari Arame. Irirokya Manaseshi itomintakari
4 Irirokya Arame itomintakari Amon.
Aminaravo. Irirokya Amon itomintakari
Irirokya Aminaravo itomintakari Joseashi.
Naason. 11 Irirokya Joseashi itomintaigakari

Irirokya Naason itomintakari Jekoniashi intiegiri irirentiegi


Sarimon. impo yamaiganunkani maganiro
5 Irirokya Sarimon itomintakari Voose. iseraereegi Vavironiaku.੆d
Ogari iriniro opaitaka Iraava.
Impogini Voose itomintakari Oveti. 12 Impogini yogari Jekoniashi
Ogari iriniro opaitaka Irote. itomintakari Saratieri.
Impogini Oveti itomintakari Isai. Irirokya Saratieri itomintakari
6 Irirokya Isai itomintakari Iravi Sorovaveri.
pegankicharira igoveenkariegite 13 Irirokya Sorovaveri itomintakari

iseraereegi. Aviote.

a¬1.2 Jen. 21.1-3. b¬1.2 Jen. 25.21-26. c¬1.2 Jen. 35.22-26. d¬1.11 2 Kov. 24.14-15.

179

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄1੄2 180

Irirokya Aviote itomintakari Eriakime. irapakuanaeromera maireni gara ikanti


Irirokya Eriakime itomintakari Asoro. tatoita yapakuavitanairo. 20੅Kantankicha
14 Irirokya Asoro itomintakari Saroko. iroro isurevetanakara inkañotakeromera
Irirokya Saroko itomintakari Akimo. maika ikoneatimotakeri isaankariite
Irirokya Akimo itomintakari Eriote. Tasorintsi igisanireku ikantiri: “Jose,
15 Irirokya Eriote itomintakari Ereasaro. virori vinti iyashikitanakerira Iravi.
Irirokya Ereasaro itomintakari Matan. 0DLNDRQWLQRSRNDVKLWDNHQRQNDQWDNHP‫ێ‬
Irirokya Matan itomintakari Jakovo. pira kametitake pagakerora Maria
16 Irirokya Jakovo itomintakari Jose. pamanakerora pivankoku. Yogari otomi
Ogari itsinanetsite Jose opaitaka intitari timakagakeri Isure Tasorintsi,
Maria. Irorori onti iriniro Jeso irorotari itimantakarira. 21੅Impogini
ikantaganirira aikiro Kirishito.੆e omechotakerira pimpaitakeri Jeso,
irirotari gavisaakoigakerine itovaireegi
17੅Maganiro tsirinkakoigankicharira ganiri ikisaviigiri Tasorintsi ikaxRYDJHL‫ێ‬
ivairopage aka ikaravageigake 14 gara.”
itsititapanutara itimakera Averan 22੅Ario okañotaka maika kameti

ikaravagetake itimakera Iravi. Ario ontsatagakempaniri ikantakerira


ikaxRLJDNDDLNLURPDJDQLURWVLULQNDNRL‫ێ‬ $WLQNDPL7DVRULQWVLSDLUDQLLQLDNDJDNH‫ێ‬
gankicharira ivairopage itsititapanutara rira kamantantatsirira Isaiashi ikanti:
LWLPDNHUD,UDYLLNDUDYDJHWDNH\DPDLJD‫ێ‬ 23 “Ogari terira ineimatero surari

nunkanira Vavironiaku ikaravageigake ankamonkitake


14. Impo ario ikañoigaka aikiro intimake otomi.
maganiro tsirinkakoigankicharira Irirori impaitakempa Imanoeri”
LYDLURSDJHLWVLWLWDSDQXWDUD\DPDLJDQXQ‫ێ‬ (onkantakera: “Ikonoiigakai Tasorintsi”).
kanira Vavironiaku ikaravagetake 24੅Impo ikireanaira Jose ikematsatakeri

itimakera Kirishito ikaravageigake 14. isaankariite Tasorintsi ovashi iatake


yagakitiro Maria yamanakerora
Imechotakera Jesokirishito ivankoku, 25੅kantankicha tera ineimatero
(Ir. 2.1-7) kigonkero omechotakerira otomi. Antari
18੅Maika nonkenkitsatakotakeri imechotakera yogari Jose ipaitakeri Jeso.
-HVRNLULVKLWRW\DUDLNDQWDNDLN\DVDQR‫ێ‬
Yogonkeigakara govageigatsirira
N\DUDLSRNXWLUDDNDNLSDWVLNXLPHFKRWD‫ێ‬
Jerosarenku
kera. Pairani otimake tsinane opaitaka

2
Maria. Inti kashigakaro surari ipaita Jose. 1੅Antari imechotakera Jeso Verenku

Impo tekyara iragero itimake otyomiani, Joreaku aiño igoveenkariegite


intitari timakagakeri Isure Tasorintsi. Joreakunirira paitacharira Erorishi.
19੅<RJDUL-RVHLNRJDYHWDNDLUDSDNXDQDHUR‫ێ‬ Impogini ipokaigake Jerosarenku
mera gara yagiro, LQWLWDULQHJLQWHYDJHWD‫ێ‬ pashini govageigatsirira iponiaigaka
charira, kantankicha itsarogakagakaro oatakara ikontetira poreatsiri. Iriroegi
nerotyo tera inkoge intsavetantakerora inti ipiriniventaigi impokiropage
irogipashiventakerora, onti isurevetanaka irogotantaigakemparira posante. Antari

e¬1.16 Jeso onti onkantakera “yogavisaakotantake Atinkami”. Kirishito onti onkantakera


“ikogakagakerira Tasorintsi impegakempara Igoveenkariegite iseraereegi”. (Kamosotero
“Jesokirishito” ontiri “Meshiashi” Glosarioku.)

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
181 0$7(2੄2

yogonkeigapaakara 2੅ikantaigapaakeri okatinkatakera pankotsi inantakarira Jeso


timaigatsirira kara: ario ikusoenkatapaake kara. 10੅Antari
—¿Tyara inake kara igoveenkariegite ineaigairira aikiro ogatyo ikenaigake
jorioegi ikyaenkarira mechotankitsi?, ishinevageiganakatyo kara. 11੅Impo
noneaigakeritari impokiro ikontetapaakera yogonkeigapaakara pankotsiku
yogaenokanakara nogotantaigakarira ikiaiganake tsompogi ineaigapaakeri Jeso
mechotake, QRSRNDQWDLJDNDULUDQRQNDPR‫ێ‬ RQWLULLULQLURRYDVKLLWLJHURDYHQWDLJDSDD‫ێ‬
soiguterira nontigeroaventaigakitemparira. kari. ,PSRLWVDDNRLJDNHUR\DPDLJDNHQHUL‫ێ‬
3੅Irorompatyo ikemavakera koveenkari rira ipaigakeri kori, kasankapaneri ontiri
(URULVKLRJDW\RLNHQDNH\RYDQNLQDYDJHWD‫ێ‬ mira. 12੅,PSRJLQLLPDJDLJDNHUDLNDPDQ‫ێ‬
nakatyo kara, ariotyo ikañoiganaka taigunkani igisanireku ganiri ipigaiganaa
maganiro timaigatsirira Jerosarenku. Erorishiku, QHURW\RLNHQDSLWVDWDQWDLJD‫ێ‬
4੅Impogini irirori ikaemakagantaigakeri naaririra parikoti iaigaira itimaigira.
maganiro itinkamiegi saseroroteegi
LQWLHJLULDLNLURJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQND‫ێ‬ Jose ishigakaganakarira
NRWDQDNHULUD0RLVHVKLLNRJDNRWDJDQWDLJD‫ێ‬ Jeso anta Ejipitoku
NHULW\DUDNDUDLPHFKRWDNHUD,NRJDNDJDNH‫ێ‬ 13੅Impogini iaigaira iriroegi yogari
ULUD7DVRULQWVLLPSHJDNHPSDUD,JRYHHQND‫ێ‬ isaankariite Tasorintsi ikoneatimotairi
riegite iseraereegi. 5੅Iriroegi ikantaigiri: Jose igisanireku ikantiri: “Tinaanake
—Anta Verenku Joreaku, ariotari ganakero pitsinanetsite intiri otomi
ikantakeri pairani kamantantatsirira piate shiganake anta parikoti Ejipitoku,
itsirinkakotanakerora Veren ikanti: LQNRJDNDJDQWDNHULWDUL(URULVKLLURJDND‫ێ‬
6 ‘Virori, Veren, nankitsirira Joraku, gantakerira. Pinkantakani pintimakera
pairo pavisake inkemakoitakempira kara kigonkero nonkamantaempira
SDYLVDNHURUDSDVKLQLSDJHDSDWRJH‫ێ‬ kametitake pimpigaera.”
tara pankotsi itimantaigakarira 14੅Irorotyo ikemakera ikantakerira

tovaini Jorakunirira, ogatyo ikenake itinaanaka yaganakero


LPHFKRWDQWDNHPSLWDUL,JRYHHQNDULH‫ێ‬ LWVLQDQHWVLWHLQWLULRWRPLLVKLJDQLQNDLJD‫ێ‬
gite maganiro iseraereegi.’ naka tsitenigetiku iaigakera Ejipitoku.
7੅,PSRJLQL(URULVKLPDLUHQLLNDHPDND‫ێ‬ 15੅Itimuntevageigake anta asatyo

gantaigakeri govageigatsirira teratyo ikamanaira Erorishi. Ario ikañoigaka


tyani inkamante. ,URUR\RJRQNHLJDSDD‫ێ‬ maika kameti ontsatagakenkaniniri
kara ikantaigavakeri: LNDQWDNHULUD7DVRULQWVLSDLUDQLLWVLULQND‫ێ‬
—¢7\DWLSLQHDQWDLJDNDULLNRQWHWDSDD‫ێ‬ kagakerira kamantantatsirira ikanti:
kera impokiro? “Itimavetaka Notomi Ejipitoku,
8੅Impogini ikemakera ikamantaigakerira impogini nokaemairi.”
itigankaigakeri Verenku ikantaigavakeri:
—Atsi piaige pinkogasanoigakiterira, Erorishi yogakagantaigakerira ananekiegi
impo pineaigakeririka pimpigaigae 16੅Impogini yogari Erorishi ineakera tera

pinkamantaigakenara kameti noatakiteniri LPSLJDLJDHJRYDJHLJDWVLULUDLNLVDPDWDQD‫ێ‬


naro aikiro nontigeroaventakitemparira. katyo ovashi itigankaigakeri soraroegi
9੅Iroro ikemaigakera ikantaigakerira irogaigakiterira maganiro ananekiegi
iaiganake Verenku. Yogari impokiro timaigatsirira Verenku intiegiri aikiro
ineaigakerira okyara anta itimaigira WLPDJHLJDWVLULUDRFKRHQLJHWLUDLPSRJH‫ێ‬
iivaiganakeri impo yaganakerora UHDLJDNHULUDPDJDQLURLN\DULUDPHFKRL‫ێ‬

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄2੄3 182

gankitsi kigonkero inkaratagaigakeri SDQLN\DWDULDJDQDNHPSDLPSHJDQWDNHP‫ێ‬


shiriagakoigankicharira piteti. Irorotari parira Tasorintsi Igoveenkariegite
LSDPSLDWDNHLNDQWDLJDNHULULUDJRYDJHLJD‫ێ‬ maganiro kematsaigakerinerira!”
tsirira. 17੅Ario ikaxRWDNDPDLNDRWVDWDJXQ‫ێ‬ 3੅<RJDUL-RDQLULURWDULLNDPDQWDNRWD‫ێ‬

kanira itsirinkakotanakerira pairani kerira kamantantatsirira Isaiashi pairani


kamantantatsirira Jeremiashi ikanti: ikantakera:
18 “Okemunkani anta Iramaku “Iriatake pashini matsigenka anta
okaemavatunkanira, RVDULJDJLWHWDSDDNHUDLQNHQNLWVDWD‫ێ‬
ontityo oyashikiiganakerira Irakere kera imaraenkarika kara inkante:
iragatsikanaiganakarira otomiegi ‘Pakuaiganakero povetsikageigira
teratyo onkaraigae. terira onkametite
7\DPSDRQNDQWDLJDNHQNDQLRJLVKL‫ێ‬ pinegintetashiigavakemparira
neaigaenkanira, Atinkamiegi.·੅µ
kamavioigaketari maganiro otomiegi.” 4੅Irirori onti yogagutaka manchakintsi
19੅Impogini ikamanakera Erorishi ovetsikantunkanirira iviti kameyo, aikiro
\RJDULLVDDQNDULLWH7DVRULQWVLLNRQHDWL‫ێ‬ isuntoratsatakari imeshina. Intagani
motairi Jose igisanireku ikantiri: yogaka tsinaro intiri pitsi. 5੅Impogini
20੅“Maikari maika tinaanake ganaero iaigake inkamosoigakerira tovaini
pitsinanetsite intiri otomi piataera anta matsigenkaegi timaigatsirira
Iseraereku, NDPDLJDNHWDULNRJDLJDYHWDQ‫ێ‬ -HURVDUHQNXLQWLHJLULSDVKLQLHJL-RUHDNX‫ێ‬
kicharira irogaigakerimera.” QLULUDLQWLHJLULDLNLURFKRHQLWDNRLJDNDUR‫ێ‬
21੅Iroro ikemavakera ikaviritapanuta rira nia paitacharira Jororan. 6੅Antari
yaganairo itsinanetsite intiri otomi iataira ikemaigakerira ikenkitsavagetakera
Iseraereku, 22੅NDQWDQNLFKDDQWDULLNHPDNR‫ێ‬ ovashi ikamantakoiganakero magatiro
takerira Arekerao itomi Erorishi ipugairira yovetsikageigirira terira onkametite
iriri ipegakara koveenkari Joreaku ogatyo impo yogiviaigakeri Jororanku.
ikenake itsaroganake ovashi tera inkoge 7੅Kantankicha iatashiigakeri aikiro

iriataera anta. Impogini ikamantunkani tovaini pariseoegi intiegiri saroseoegi


igisanireku ganiri iatai Joreaku, nerotyo ikantaigakerira irogiviaigakerira. Irirori
iatantakarira Garireaku. 23੅<RJRQNHWDSDD‫ێ‬ ineaigavakerira ikantaigavakeri: “¡Viroegi
kara anta itimapaake Nasareku. Ario kañoigakavi tsiroti! 2QWLWDULSDPDWDJDL‫ێ‬
okañotaka maika otsataganakara gaka tera arisano pinkematsatagantsiige.
ikantaigakerira kamantantaigatsirira ¿Matsi tyanimpatyora kantaigakempira
iniakoigakerira Jeso ikantaigakera onti pimpokaigakera aka nogiviaigakempira
inkantakenkani, “Inti Nasarekunirira.” ganiri ikisashiigimpi Tasorintsi impogini
LQNLVDVKLLJDNHPSDULUDPDJDQLURNDxRYD‫ێ‬
Joan Giviatantatsirira geigacharira? 8੅$WVLQHJLQWHWDVDQRLJHPSD‫ێ‬
ikenkitsavagetakera osarigagitetapaakera nityo kameti ineaigakempiniri maganiro
(Mr. 1.1-8; Ir. 3.1-9, 15-17; Jn. 1.19-28) DULVDQRSLNDQWDWLJDLJDNDSDSDNXDLJDNH‫ێ‬

3
1੅Aiñokyara itimaveta Jeso Nasareku rora povetsikageigira terira onkametite
LDWDNHSDVKLQLPDWVLJHQNDSDLWDFKD‫ێ‬ pikematsatasanoigakerira Tasorintsi.
rira Joan ikenkitsavagetanakera anta 9੅Gara pikantaigi: ‘Gara ikisashiigana

osarigagitetapaakera ikanti: 2੅´£.DQWDWL‫ێ‬ Tasorintsi, nantitari iyashikiegi Averan.’


gaiganakempa pampakuaiganakerora Nonkamantasanoigakempi inkogakerika
povetsikageigira terira onkametite, 7DVRULQWVLLUDJDYHDNHW\RLQRVKLNDJHWDNH‫ێ‬

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
183 0$7(2੄3੄4

URUDRJDSDJHPDSXLPSHJDNDJDJHWDNHP‫ێ‬ okenake ashirenakimatanakatyo inkite


parora iyashikiiganakerira Averan. ineiri yapusatinkagutapaakari Isure
10੅.DQWDQNLFKDPDLNDSDQLN\DLQNLVDVKLL‫ێ‬ Tasorintsi ikañotapaakari shiromega.
gakempari Tasorintsi maganiro terira 17੅Impo inianake Tasorintsi enoku ikanti:

inkematsatasanoigeri inkaxRWDJDNHPSD‫ێ‬ “Yogari yoga inti Notomi, QRWDVDQRYD‫ێ‬


URUDRWRJDJDQLUDLQFKDWRWHULUDRQWLPX‫ێ‬ getarityo kara noshineventakarityo.”
mate okitsoki impo otagunkanira.
11੅“Narori onti nogiviaigakempi niaku Ikogavetakara kamagarini
oneakenkaniniri arisano pikantatigaigaka irapakuakagakerimera Jeso ganigera
papakuaigakerora povetsikageigira terira ikematsatairi Iriri
onkametite, kantankicha panikya (Mr. 1.12-13; Ir. 4.1-13)

4
LULSRNDNHSDVKLQLWLJDQNLPRLJDNHPSLQHUL‫ێ‬ 1੅Iroro yagatakera iniakera Tasorintsi
ULUD,VXUH7DVRULQWVLLQWLPDVXUHQWDJDUDQ‫ێ‬ yogari Isure yamanakeri Jeso parikoti
taigakempira, NDQWDQNLFKDSLQNRQRJDJD‫ێ‬ RVDULJDJLWHWDSDDNHUDNDPHWLLQHDVDQRWD‫ێ‬
rantaigakempa intigankagarantaigakempi kerira kamagarini ariorika iragaveake
morekariku. Irirori pairotyo yavisakena irapakuakagakerira ganigera ikematsatairi
yagaveavagetakera. Narori garorokarityo Iriri. 2੅Ario inake kara 40 kutagiteri onti
nokañotumatari irirori, RQWLQDJDPDDYD‫ێ‬ LSLWDVKLWDNDURNRJDSDJHWHUDLVHNDWXPD‫ێ‬
getakari, pairotari yavisavagetakena. tempa niganki itaseganake. 3੅Impo
12੅Antari iripokapaakera inkantapaake yaiñonitanakari kamagarini ikantakerira:
tyani kematsatasanoigakeri Tasorintsi, —Irorotari vintira Itomi Tasorintsi
aikiro tyani terira inkematsaigeri. Yogari DWVLNDQWHURQLW\RRJDPDSXRPSHJDQD‫ێ‬
NHPDWVDWDVDQRLJDNHULULUDLQWHQWDLJDQD‫ێ‬ kempara sekatsi pisekatakempara.
keri intimimoigakerira Tasorintsi. Yogari 4੅Kantankicha Jeso ikantiri:

terira inkematsaigeri intigankaigakeri —Aityo otsirinkakotunkani Irinianeku


morekariku garira otsivakumati.” Tasorintsi okanti: ¶2JDULVHNDWVLRVKLQWVL‫ێ‬
tagantavetaka kantankicha tera patiro
Yogiviatunkanira Jeso
onkogakotenkani irorori. Pairo avisake
(Mr. 1.9-11; Ir. 3.21-22)
okogakotunkanira ogotasanotakenkanira
13੅Impogini iponianaka Jeso Garireaku magatiro ikantagetakerira Tasorintsi,
iatakera Jororanku ikantakerira Joan irorotari shintsitagantatsi suretsiku.’੆f
irogiviatakerira. 14੅Kantankicha Joan 5੅,PSRDULRN\DLWHQWDQDNDUL-HURVD‫ێ‬

ikantavakeri: renku yaratinkaigapaakera ivankoku


—Narori garorokari nogiviatumatimpi 7DVRULQWVLRWLVKLWDSDQNRNXRQDYDJHWLUD‫ێ‬
narompatyo naro pogiviatake. tyo enoku kara 6੅ikantiri:
15੅Ikanti Jeso: —Irorotari vintira Itomi Tasorintsi
—Ariotyo onkañotakempa maika atsi mitaanakenityo savi, okantaketari
kametitaketari antsatagaigakerora otsirinkakotunkanira okanti:
ikantakerira Tasorintsi. ¶,QWLJDQNDLJDNHUL7DVRULQWVLLVDDQND‫ێ‬
Impo ikantake Joan: riite irisentaigakempira.
—-H‫ڤ‬HH. Iragaigavaempityo ganiri piparigi
Ovashi yogiviatakeri. 16੅Impo irorotyo mapuseku.’
yaganairora Jeso otsapiaku ogatyo 7੅Iniitanaatyo Jeso ikantiri:

f¬4.4 Ireo. 8.3.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄4 184

—.DQWDQNLFKDDLW\RSDVKLQLRWVLULQND‫ێ‬ Onti opaita aikiro Garirea;


kotunkani aikiro okanti: ¶*DUDSRWVLPD‫ێ‬ itimantaigaro tovaini terira iriroegi
jairi Pitinkami Tasorintsi੆gSLQNDQWDQDWD‫ێ‬ iseraereegi.
kerira: Irorotari pagaveavagetira atsi 16 Yogaegiri timaigatsirira kara

nanityo maika neakagenaro pagaveane.’ yapavatsaakoigavetaka,


8੅Impo ariokya itentanakari enoku NDQWDQNLFKDPDLNDDWDNHLNRQHDJL‫ێ‬
RFKRYDDQNDNHUDRWLVKL\RJLNRQHDWLPR‫ێ‬ tetakoiganake;
tutarityo magatirosanotyo kipatsi ontiri panikya impogereaigakempa,
DLNLURPDJDWLURSDJHWLPDQWDJHWDNDUR‫ێ‬ NDQWDQNLFKDPDLNDRQWLLSRNDVKLLJD‫ێ‬
rira. 9੅Impo ikantiri: keri Gavisaakotantatsirira
—Pintigeroaventakenarika maika irogavisaakoigakerira.”
pimpegakenara pitinkami, QDURQRPSD‫ێ‬ 17੅Impo ikenkitsavagetanake Jeso ikanti:

getakempiro magatiro pineagetakerira ´.DQWDWLJDLJDQDNHPSDSDPSDNXDLJDQD‫ێ‬


maika. NHURUDSRYHWVLNDJHLJLUDWHULUDRQNDPH‫ێ‬
10੅Iniitanaatyo Jeso aikiro ikantiri: tite, SDQLN\DWDULDJDQDNHPSDLPSHJDQWD‫ێ‬
—Virori Satanashi, piataenityo parikoti, kemparira Tasorintsi Igoveenkariegite
otsirinkakotunkanitari okanti: ‘Gara maganiro kematsaigakerinerira.”
pipegumati pashini pitinkami. 3DQLURVD‫ێ‬
notyo Tasorintsi pinkematsatasanotake.’੆h Jeso ikantaigakerira
11੅Impo ovashi iatai. ,ULURN\DSRNDLJD‫ێ‬ 4 kitsavageigatsirira irogiaiganakerira
SDDWVLLVDDQNDULLWH7DVRULQWVL\DPDLJD‫ێ‬ (Mr. 1.16-20; Ir. 5.1-11)
kenerira iseka ishintsitagaigakerira. 18੅Impogini ikenanake Jeso kara

ishitetanaka otsapiaku inkaare Garirea.


Ikenkitsavagetakera Jeso Garireaku Ineaigapaakeri Sumo intiri irirenti
(Mr. 1.14-15; Ir. 4.14-15) paitacharira Anturishi kitsavageigake,
12੅,PSRJLQL\RJDUL-HVRLNHPDNRWDNH‫ێ‬ irorotari ipiriniventavageigi iriroegi.
rira Joan yashitakotunkanira iatake 19੅Impo ikantaigiri:

Garireaku, 13੅kantankicha tera intimae —0DLNDULPDLNDRQWLSLSLULQLYHQWDYD‫ێ‬


Nasareku, RQWLLDWDNHLWLPDNHUD.DSHUH‫ێ‬ geigi pikitsavageigira, kantankicha maika
naoku. Ogari Kaperenao onti onake pakuaiganakero pikitsavageigira tsame
otsapiaku inkaare paitacharira Garirea SRJLDLJDQDNHQDUDDULRN\DQDJDYHDNDJDL‫ێ‬
ochoenitakotakarora kipatsipage gakempi irirokya pimpiriniventavageigae
LWLPDQWDLJDULUDSDLUDQLL\DVKLNLLJDQDNH‫ێ‬ matsigenkaegi pinkematsatagaigakerira.
rira Savoron intiri Nepetari. 14੅Ario 20੅Impo iriroegi iokageigapanutiro

ikaxRWDNDPDLNDNDPHWLRQWVDWDJDQDNHQ‫ێ‬ igitsareegi yogiaiganakerira.


NDQLQLULLWVLULQNDNRWDQDNHULUDNDPDQWDQ‫ێ‬ 21੅Iaigavetanaka antakona anta

tatsirira Isaiashi pairani ikanti: irirokya ineapaake Santiago intiri


15 “Ogari kipatsi itimantaigarira irirenti paitacharira Joan pirinitaigake
iyashikiiganakerira Savoron pitotsiku shitikagisevageigake
intiri Nepetari, igitsareegi. ,WHQWDLJDNDULLULULSDLWDFKD‫ێ‬
onti onake intati Jororanku rira Severeo. ,PSR\RJDUL-HVRLNDQWDL‫ێ‬
RNHQDQWDSLQLWDJDQLUDRDWDSLQLWDJD‫ێ‬ giri Santiago intiri Joan:
nira omaraaniku nia. —Tsame pogiaiganakenara.

g¬4.7 Ireo. 6.16. h¬4.10 Ek. 20.3; Ireo. 6.13; Jos. 24.14.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
185 0$7(2੄4੄5

22੅Iroro ikemaigavakerira ogatyo tyampa nonkantakempa, teranika


ikenaigake iokaiganakeri iriri pitotsiku tatakona nagaveimagete naro tsikyata.’
yogiaiganakeri Jeso. Antari pinkañoigakemparika maika ario
SLQNDQWHSLVKLQHYDJHLJDNHPSDLPSHJD‫ێ‬
Jeso yogotagaigakerira tovaini kempatari Tasorintsi Pigoveenkariegite.
matsigenkaegi 4੅“Pairotari irishinevageigakempa
(Ir. 6.17-19) LPSRJLQLPDJDQLURRQNHQNLVXUHDNDJDL‫ێ‬
23੅,PSRJLQLLDWDQDNH-HVRLWVRWHQNDQD‫ێ‬ gakemparira maika tatapagerika oita
kerotyo Garirea yogotagantavagetakera terira onkametite, irogishineaigaeritari
pankotsipageku yapatoitantaigarira Tasorintsi.
MRULRHJLLNHQNLWVDWLPRLJDNHULUDLNDQWDLJD‫ێ‬ 5੅“Pairotari irishinevageigakempa

kerira tyara inkantaigakempa kameti maganiro tsipereakoigankichanerira


irogavisaakoigakeriniri Tasorintsi PDJDWLURWDWDULNDUDRLWDSRNDVKLLJDNH‫ێ‬
impegakempara Igoveenkariegite. Aikiro rine, impoginitari ineaigakero magatiro
\RYHJDJHPDWLW\RWRYDLQLRSRVDQWHWDVKL‫ێ‬ ikashigakagaigakaririra Tasorintsi.
geigakarira mantsigarintsipage, tenigetyo 6੅“Pairotari irishinevageigakempa

W\DUDLQNDWVLWXPDJHLJDHSDDYHJDVDQRYD‫ێ‬ maganiro kogasanoigankitsinerira


geigaa. 24੅Impo yogaegiri timageigatsirira LQWVDWDJDJHLJDNHURUDPDJDWLURLNRJDJH‫ێ‬
parikotipageku Suriaku ikemakoiganakeri takerira Tasorintsi, LUDJDYHDNDJDLJDNHUL‫ێ‬
\RYHJDQWDJHWDLUDQHURW\R\DPDJHLJDSDD‫ێ‬ tari irirori inkañoigakerora maika.
keneri maganiro mantsigaigankitsirira. 7੅“Pairotari irishinevageigakempa

Iriroegi iposanteivagetanakatyo kara PDJDQLURWVDURJDNDJDQWDLJDQNLFKDQH‫ێ‬


ikonogaka yatsipereintevageigaketyo rira, intsarogakagaigakemparitari
kara. Pashini onti ikamakamaigi, SDVKLQL‫ێ‬ Tasorintsi iriroegi aikiro.
kya ishinkogiseigaka, kantankicha irirori 8੅“Pairotari irishinevageigakempa

yovegageigairi maganiro. $LNLUR\RQHDJD‫ێ‬ maganiro suretasanoigakemparinerira


QRQWDLJDNDULLWLPDJXLJDNHULUDNDPDJDUL‫ێ‬ Tasorintsi impanirotasanoiganakerira,
nipage. 25੅Impo yogiavageiganakerityo LPSRJLQLWDULLULDLJDNHLWLPLUDLQHDLJDNH‫ێ‬
WRYDLQLPDWVLJHQNDHJLSRQLDJHLJDQNLFKD‫ێ‬ rira.
rira Garireaku, Tekaporishiku, 9੅“Pairotari irishinevageigakempa

Jerosarenku, Joreaku ontiri aikiro intati maganiro gametiaigaerinerira itovaireegi,


Jororanku, itovaigavagetiratyo kara. impegakagaigakeritari Tasorintsi itomiegi.
10੅“Pairotari irishinevageigakempa
Ikenkitsavagetakera Jeso otishiku maganiro iratsipereakagaigakenkanirira

5
1੅Impogini ineaigakerira Jeso inkisaviigakenkanira ikematsaigakerira
maganiro patoventaigakaririra 7DVRULQWVLLWVDWDJDJHLJDNHURUDLNRJDJH‫ێ‬
itovaigavagetityo kara itonkoanake takerira, matakatari pegaka Tasorintsi
otishiku ipirinitakera kara, impo yaixRQLL‫ێ‬ Igoveenkariegite.
gakari irogamereegi inkemisantaigakerira. 11੅“Maika atsi shinevageigempa viroegi
2੅Ovashi yogotagaigakeri ikantaigakerira: pineaigakera irovosanteaigakempira
pitovaireegi, LQNLVDYLQWVDYDJHLJDNHP‫ێ‬
Tyani shinevageigankichane impogini pira, aikiro intsoeventavageigakempira
(Ir. 6.20-23) ineaigakera pikematsaigakenara naro.
3੅“Pairo okametitake pinkantaigakera: 12੅Ariotari ikaxRLJXQNDQLULNDPDQWDQWDL‫ێ‬

‘Garika itsarogakagana Tasorintsi JDWVLULUDSDLUDQLQLULUD\DWVLSHUHDNDJDL‫ێ‬

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄5 186

gunkanira ikisaigunkanira. Antari gatatara otsonkata inkite ontiri kipatsi


pineaigakera inkañoigakempira maika, ontsatagasanotakenkanityo magatiro
pishinevageigakempatyo kara, SRJRLJD‫ێ‬ LNDQWDJHWLULUD7DVRULQWVLLWVLULQNDNDJDLJD‫ێ‬
ketari pairotyo irogishineavageigakempi keririra pairaninirira. 19੅Tyanirika
Tasorintsi impogini anta enoku. gagakerone patiro ikantakerira, aikiro
LURJRWDJDLJDNHULSDVKLQLLULPDLJDNHP‫ێ‬
Kematsaigatsirira onti ikañoigakaro tivi para iriroegi, garatyo ishineventumaigari
(Mr. 9.50; Ir. 14.34-35) maganiro pegaigakeririra Tasorintsi
13੅“Viroegi onti pikañoigakaro tivi. Igoveenkariegite. Kantankicha yogari
3LQHLURWDULWLYLRSRFKDWLUDSDLURRNRJDVD‫ێ‬ tsatagasanotakeronerira, DLNLURLURJRWD‫ێ‬
notagani, NDQWDQNLFKDDQWDULRPDVDQND‫ێ‬ gaigakeri pashini irimaigakempara irirori
tera ganigera opochatai, ¿ario tatatyo intsatagasanoigakerora, pairotyo
onkogavitaenkani? ¿Matsi tyampatyo irishineventavagetakenkani. 20੅1RQNDQ‫ێ‬
onkantaenkani kameti ompochatanaera? WDQWDLJDNHPSLULUDPDLNDJDULNDSLQHJLQ‫ێ‬
2QWLW\RRYXRNDNHQNDQLSDULNRWLRNHQDSL‫ێ‬ WHWDVDQRLJDSDYLVDLJDNHULUDJRWDJDQWDLJL‫ێ‬
nitaganira agatitinatakenkanira. rorira itsirinkakotanakerira Moiseshi
14੅“Aikiro viroegi kañoigamatakavi intiegiri pariseoegi garatyo pitimimoigiri
WHQHQNDNRLJLULULUDPDJDQLURPDWVLJHQ‫ێ‬ Tasorintsi impogini.
kaegi. 3LQHLURWDULSDQNRWVLSDJHRYHWVLND‫ێ‬
getunkanira otishiku apatotunkanira Jeso yogotagantake ganiri okisantagani
otovaigavagetityo kara, ¿matsi gara (Ir. 12.57-59)
oneagani? Oneakenkanityo, NRQHDWDNH‫ێ‬ 21੅“Pogoigakerotari ikantaigunkanirira

tari. 15੅Ario ikañotaka aikiro mechero pairani yashikiiganakempirira ikantagani:


\RJLPDWDJDQLUDWHUDDULRLQWDWDNRWHQ‫ێ‬ ‘Gara poganti,੆i inkisashitakenkanitari
kani kovitiku, ontityo yovitakotunkani maganiro gantaigankitsinerira.’ 22੅.DQWDQ‫ێ‬
enoku kameti irontenenkakoigakeriniri kicha naro nonkantaigakempi tyanirika
maganiro naigankitsirira pankotsiku. kisakerine itovaire irimatakenkanityo
16੅Ario pinkaxRLJDNHPSDYLURHJLSLQHJLQ‫ێ‬ irirori impogini inkisashitakenkanira.
tevageigakempara povetsikaigakerora Aikiro tyanirika kantakerine: ‘Viro tera
kametiripage kameti ineaigakempiniri pogotumate’, LUDPDQDNHQNDQLW\RLWLQNDPL‫ێ‬
maganiro, ovashi inkantaiganake pairo pageku inkisashitakenkanira, kantankicha
ikametiti Piri timatsirira enoku. yogari kantakerinerira: ‘¡Vinti ivegaga!’,
intagakempatyo morekariku.
Jeso ikantake ontsatagakenkanira 23੅“Irorotari nonkantantaigakempirira
Itsirinkakagantakerira Tasorintsi SLDLJDNHULNDLYDQNRNX7DVRULQWVLSDPDQD‫ێ‬
17੅“Gara pikantaigi: ‘Onti ipokashitake kenerira pipira povetisakagantakenerira
Jeso inkantakera ganigera otsatagaagani impo katsiketyo pisuretanakemparo
itsirinkakotanakerira Moiseshi ontiri pinkante: ¶$ULRWDULDLW\RWDULLNLVDYLWDNHQD‫ێ‬
DLNLURLWVLULQNDNRLJDQDNHULUDNDPDQWDQ‫ێ‬ rira notovaire’, JDWDWDW\RSRYHWLVDNDJDQ‫ێ‬
taigatsirira’, WHUDQLNDLURURQRPSRND‫ێ‬ tiri. 24੅Onti poganakeri pimpigapanaate
shite, RQWLW\RQRSRNDVKLWDNHQRQWVDWDJD‫ێ‬ pogametitapanuterira pitovaire. Impogini
sanotakerora magatiro ikantaigakerira. ario pinkante pimpigashitanaeri pipira
18੅Maika nonkamantasanoigakempi antari povetisakagantakenerira Tasorintsi.

i¬5.21 Ek. 20.13.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
187 0$7(2੄5

25੅“Inkisakempirika pitovaire ineakera itsinanetsite kantetyo impakerora


pipegakotakerira impo inkogavetakempa sankevanti onkantakera: Maika mataka
LUDPDQDNHPSLUDMRHVHNXNDPHWLLQNDQWD‫ێ‬ nokanaimpi.’ 32੅Kantankicha naro
kera irirori tyara inkantaitakempi. QRQNDQWDLJDNHPSLRPSDQLURWDNHPSL‫ێ‬
Kantankicha viro pinianiatanakeri rika pitsinanetsite garatyo piokiro.
avotsiku pogishineaerira ganiri yamimpi. Pokanakerorika impo agaerika pashini
Antari iramanakempirika joeseku irirokya pimatakero pikañovagetagakaro,
kaemakerine soraro, irirokya soraro onti agaitari pashini. Ario pinkañotakempa
iragapanutempi irashitakotakempira. viro pagakerika tsinane okunkanirira
26੅Nonkamantasanotakempityo garika matakavi kañovagetakavi.
pipunatasanotairi kisakempirira magatiro
pipegakotakeririra garatyo yapakuaimpi Jeso ikantake gara tatoita
shitakotakempirira. oniakotumatagani
33੅´$LNLURSRJRLJDNHURWDULLNDQWDLJXQND‫ێ‬
Jeso yogotagantake ganiri nirira pairani yashikiiganakempirira
oneavintsatagani tsinane ikantagani: ¶7DWDULNDSLQNDQWDNHSLQLDNR‫ێ‬
27੅´9LURHJLSRJRLJDNHURWDULRNDQWXQNDQL‫ێ‬ takeririka Tasorintsi pinkantakera:
rira pairani okantagani: ‘Gara piatashitiro ,QHDNHQD7DVRULQWVLWHUDQRQWVRHJXPD‫ێ‬
tsinane.’੆j 28੅.DQWDQNLFKDQDURQRQNDQWDLJD‫ێ‬ tempa, garatyo pikantatigumatiro
kempi tyanirika neavintsanatakerone impogini, ontityo pintsatagakero.’
tsinane kañomataka ontinirikatyo 34੅Kantankicha naro nonkantaigakempi

iatashitakero, isuretakarotari ineakerora. omirinkara pintsatagageigakero magatiro


29੅Irorotari nonkantantaigakempirira pikantaigakerira ganiri pikogakotumaiga
maika irorora kañovagetagakempine poki pinkantaigera: ‘Ineakenatari Tasorintsi
SDNRVDQRULUDNXWLULUDDULRPHW\RSLQNLWVRJL‫ێ‬ tera nontsoegumatempa.·*DUDSLQLDNRL‫ێ‬
takerome, SDLURWDULRNDPHWLWDNHSLQHJLQ‫ێ‬ giro inkite pinkantaigakera: ¶1RQWVRHJD‫ێ‬
WHWDVDQRYDJHWDNHPSDUDLPSRSLQNDPDQD‫ێ‬ kemparika kantakarikatyo opitankirika
kerika piatakera pintimimotakerira inkite’, intitari shintaro Tasorintsi
Tasorintsi, avisakero pinkaxRYDJHWDNHP‫ێ‬ Igoveenkariegite maganiro. 35੅Ario
para impo pinkamanakerika piatakera okaxRWDNDNLSDWVLLURURULJDUDSLQLDNRL‫ێ‬
morekariku. 30੅Aikiro pakosanorira irorora giro pinkantaigakera: ¶1RQWVRHJDNHPSD‫ێ‬
NDxRYDJHWDJDNHPSLQHDULRPHW\RSRYDWXD‫ێ‬ rika kantakarikatyo onigirika kipatsi’,
kerome, SDLURWDULRNDPHWLWDNHSLQHJLQWH‫ێ‬ ontitari yashintagitearira, aikiro gara
WDVDQRYDJHWDNHPSDUDLPSRSLQNDPDQDNH‫ێ‬ SLQLDNRWXPDLJLUR-HURVDUHQSLQNDQWDLJD‫ێ‬
ULNDSLDWDNHUDSLQWLPLPRWDNHULUD7DVRULQ‫ێ‬ kera: ‘Nontsoegakemparika asatyo
tsi avisakero pinkañovagetakempara impo ompegakempa Jerosaren’, intitari shintaro
pinkamanakerika piatakera morekariku. Koveenkari Gaveavagetatsirira terira
intimumate viserinerira. 36੅Aikiro gara
Ikantake Jeso gara tyani piniakoigiro pigishi pinkantaigakera:
okumatiro itsinanetsite ‘Nontsoegakemparika ogatyo nonkenake
(Mt. 19.9; Mr. 10.1-12; Ir. 16.18) nonkutyapaetanake’, teranika pagaveaige
31੅“Aikiro okantunkani pairani: viroegi pinkutatagaigakerora ontirika
‘Tyanirika kogankitsine iokanaerora pimpotsitatagaigakerora papeatiro pigishi.

j¬5.27 Ek. 20.14.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄5੄6 188

37੅Garatatoita piniakotumaigi, intagatityo pimpugatanakemparityo pinkisakerira.’


pinkantaigake: ‘Jeeje, arisano’, ontirika 44੅Kantankicha naro nonkantaigakempi
pinkantaigake: ‘Teratyo.’ Antari ontirika SLQNDYLQWVDMDLJDNHULW\RLULURHJLNLVDVKLLJD‫ێ‬
piniakogeigake tatarika oita kameti kempirira, aikiro piniaventaigakerira
inkematsaigakempiniri pashini, intityo maganiro tsipereakagaigimpirira. 45੅3LQWVD‫ێ‬
suretagaigakempine kamagarini. WDJDLJDNHURULNDPDJDWLURQRNDQWDLJDNHP‫ێ‬
pirira maika onti pinkañoiganakempari
Jeso ikantake gara ipugatagani Piri timatsirira enoku. Kañotari irirori
kisantankitsirira LSRUHDNDJLULUDSRUHDWVLULNDPHWLLPSRUHD‫ێ‬
(Ir. 6.29-30) koigakeriniri maganiro matsigenkaegi,
38੅´9LURHJLSRJRLJDNHURWDULRNDQWXQND‫ێ‬ irirorika kametiigatsirira intirika terira
nirira pairani: ¶7\DQLULNDWLVRUHDDWDQWDNH‫ێ‬ inkametiige. Ario okañotaka inkani irorori
rone okitsi ariotyo inkañotagakenkani yogivariginirira maganiro kematsaigiririra
irirori intisoreaatakenkanityo iroki. intiegiri terira inkematsaigeri. 46੅1RQNDQ‫ێ‬
Aikiro tyanirika tinkaraitantakerone WDLJDNHPSLDQWDULLQWDJDQLULNDSLQNDYLQ‫ێ‬
aitsi, ariotyo inkañotagakenkani irirori tsajaigake kavintsajaigimpirira, ¿matsi
intinkaraitakenkanityo irai.’ 39੅.DQWDQNL‫ێ‬ tatatyo irishineviigakempi Tasorintsi?
cha naro nonkantaigakempi gara Ariotari ikañoigari maika kogantaigaririra
pipugaigari kisaigakempinerira. Kañotari itovaireegi koriki irashi koveenkari. 47੅Ario
intimera taakempinerira pivoroku okaxRWDNDDLNLURLQWDJDQLULNDSLQLDLJD‫ێ‬
garatyo pipugatari.੆k 40੅Ontirika intimake vake pitovaireegi, ¿matsi ario pineaigake
kogankitsinerira iramanakempira pairo pavisaigake pikematsaigakerira
MRHVHNXLUDJXWDNHPSLURUDSRJDJXWDND‫ێ‬ Tasorintsi? Ariotari ikañoigari maika
rira savitankitsirira gara pitsaneanakaro੆l yogaegi terira inkematsaigeri. 48੅Irorotari
pimanchaki enokutankitsirira. 41੅Ario QRQNDQWDQWDLJDNHPSLULUDPDLNDSLQNDYLQ‫ێ‬
onkañotakempa aikiro ariorika intimake tsaantavageigakera pinkañoigakemparira
ganakempinerira iromperatakempira 3LULWLPDWVLULUDHQRNXLNDYLQWVDDQWDYDJH‫ێ‬
inkantakempira pogavokitakiterira tira.
choenikona anta, SLDWHW\RSDYLVDQDNHUR‫ێ‬
tyo ikantakempirira pogavagetakiterityo Jeso yogotagantake tyara okantagani
antakona anta. 42੅3LQWVDURJDNDJDNHPSD‫ێ‬ okavintsaantaganira

6
rira nevitakempinerira tatarikara oita, 1੅“Garaintagati pikavintsaantaigi
pimpakerityo ikogakotakarira, aikiro pineakagaigakemparira pitovaireegi.
tyanirika kogankitsine pampinatakerira Pinkañoigakemparika maika garatyo
tatarikara oita gara pitsaneapitsatari. ishineventaigimpi Piri timatsirira enoku.
2੅“Pintsarogakagaigakemparirika terira
Inkavintsajaigakenkanira irashintumaigempa pimpaigakerira
kisantaigatsirira ikogakoigakarira gara pikamantaigiri
(Ir. 6.27-28, 32-36) pitovaireegi ganiri pikaxRLJDULNHPDWVDWD‫ێ‬
43੅“Pogoigakerotari okantunkanirira mampegaigacharira kogapage. Iriroegi
pairani: ‘Pintakemparira piamigote ontitari ineakagantaigaka pankotsipageku
pinkavintsaakerira. Irirokya kisakempirira yapatoitantaigarira ontiri aikiro kara

k¬5.39 Garatyo pipugatari: literalmente, pishonkanakempa irimatakerora apiporotene irorori.


l¬5.40 Gara pitsaneanakaro: literalmente, pimpakerityo.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
189 0$7(2੄6

DYRWVLSDJHNXNDPHWLLULVKLQHYHQWDLJDNHP‫ێ‬ Nokogaigake ontsatagakenkanira


pariniri itovaireegi, kantankicha maika DNDNLSDWVLNXPDJDWLURSLNRJD‫ێ‬
QRQNDQWDLJDNHPSLJDWDQLNDLVKLQHYHQWX‫ێ‬ kerira viro
maigari Tasorintsi kañoigirorira maika, onkañotakempara otsatagaganira
intaganityo shineventaigakari itovaireegi kara enoku.
neaigakeririra. 3੅Antari pipaigirira tyanirika 11 3LPSDLJDNHQDUDRPLULQNDQRJDLJD‫ێ‬

kogakovageigankicharira garatyo tyani kemparira.


pikamantumati, 4੅impogini yogari Piri 12 3LPDJLVDQWDHURUDQRYHWVLNDLJDNH‫ێ‬

QHDJHWDNHURULUDPDJDWLURLULVKLQHYHQWD‫ێ‬ rira terira onkametite gara


kempi ovashi inkavintsaakempi. pikenkiagaiganaro.
Ariotari nokañoigakari naroegi
Jeso yogotagantake tyara inkantakenkani nomagisantaigakero
irinienkanira Tasorintsi \RYHWVLNDLJDNHULUDWVLSHUHDNDJDLJD‫ێ‬
(Ir. 11.2-4) kenarira tera nonkenkiagaigeri.
5੅“Antari piniaigerira Tasorintsi gara 13 Pimpampogiakoigakenara ganiri

pikaxRLJDULNHPDWVDWDPDPSHJDLJDFKD‫ێ‬ RSRNDVKLJHLJDQDJDULUDQRVKLQ‫ێ‬
rira kogapage iniamampegaigarira. tsitashigeigiro.
,ULURHJLRQWLWDULLNRJDYLQWVDLJLLUDUDWLQ‫ێ‬ 2QWLQRNRJDLJDNHSLVKLQWVLWDJDLJDNH‫ێ‬
NDLJDNHUDSDQNRWVLSDJHNXDSDWRLWDQWDJD‫ێ‬ QDUDJDQLUL\DJDYHDLJDDQDNDPD‫ێ‬
QLULUDRQWLULDLNLURDYRWVLNXLQLDPDPSH‫ێ‬ garini inkañovagetagaigaenara.’
gaigakarira kameti ineaigakeriniri 14੅´3LPDJLVDQWDLJDHURULND\RYHWVLNDL‫ێ‬

itovaireegi. Yogaegiri kañoigacharira gakerira tsipereakagaigakempirira ario


maika garatyo ishineventumaigari inkañotakempa Piri timatsirira enoku
Tasorintsi. Intagani shineventaigakari LPDJLVDQWDHURPDJDWLURSRYHWVLNDLJDNH‫ێ‬
maganiro neaigakeririra. 6੅Kantankicha rira viroegi terira onkametite gara
viro pinierira Tasorintsi piatake ikenkiagaimpiro. 15੅Kantankicha garika
pinkianake pivankoku pashitakotakempa pimagisantaigiro yovetsikaigakerira
paniro, impo piniakeri. Irirori ineakempi tsipereakagaigakempirira garatyo
SDQLURUDSDSXQWDNDSLQLDNHULUDLQNHPD‫ێ‬ imagisantairo Piri povetsikaigakerira
vakempi irishineventakempi ovashi viroegi terira onkametite.
irogishineakempi. 7੅Nerotyo pinierira
Tasorintsi gara piniavageti kogapage Jeso yogotagantake tyara onkantakenkani
vero vero vero ganiri pikañoigari terira ompitashitakenkanira kogapage
inkematsaigeri Tasorintsi. Onti ineaigiri 16੅´$ULRULNDSLQNRJDLJDNHSLPSLWDVKLL‫ێ‬

ariori inkemaigakeri iniavageigakera. gakemparora kogapage gara pisekataiga


8੅Nonkantutaigaempityo aikiro garatyo kameti pimpiriniventaigakeroniri
pikañoigari iriroegi, yogotitari Tasorintsi pisuretakoigakemparira Tasorintsi gara
tatarika pikogakoigaka tekyaenkara pikenkisureamampegaiga kogapage,
pineviigeri. 9੅Antari piniaigerira onti garira onti pinkaxRLJDNHPSDULNHPDWVD‫ێ‬
pinkañoigakero maika pinkantaigakerira: tamampegaigacharira. Iriroegi ontitari
‘Apa Tasorintsi timatsirira enoku, ikenkisureamampegaiganaka kogapage
QRNRJDLJDNHLPSLQNDWVDWDVDQRLJD‫ێ‬ kameti ineaigakenkaniniri. Kantankicha
kempira maganiro matsigenkaegi yogaegiri kañoigacharira maika garatyo
10 LQNHPDWVDWDVDQRLJDNHPSLUDLPSHJDL‫ێ‬ ishineventumaigari Tasorintsi, LQWDJDQL‫ێ‬
gakempira Igoveenkariegite. tyo shineventaigakari maganiro

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄6 190

neaigakeririra. 17੅Kantankicha viroegi Tasorintsi tera irogotero ikogagetirira,


pimpitashiigemparora kogapage onti ikañotakari terira inee, tyampa
pinkishiigakempatyo, DLNLURSLQNLYDLLJD‫ێ‬ inkantakempa iranuivagetakera, onti
kempa 18੅ganiri yogoigimpi pitovaireegi yontivativavagetaka, WHUDQLNDRQNRQHD‫ێ‬
onti pipitashiigakarora kogapage. gitetimoteri, RQWLLQHDNHURSDYDWVDDVH‫ێ‬
Intagani neaigakempine Piri Tasorintsi mataka. Garika pisureigaro Iriniane
impo irirori irishineventaigakempi Tasorintsi, LQWDJDWLULNDSLVXUHWDNRYDJHL‫ێ‬
RYDVKLSLQHDNRLJDNHPSDURLPSDLJDNHP‫ێ‬ gakempa timagetatsirira aka kipatsiku
pirora onkatinkageigakempirira onti pamatavinaigaka tsikyata viroegi,
impogini. kañoigamatakavi terira ineaigumate,
ontitari apavatsaasetimoigakari.
Oshineventavagetakenkanira magatiro 24੅“Gara tyani gaveatsi intimakera
ikogagetakerira Tasorintsi SLWHQLVKLQWDULULUDLQNHPDWVDWDVDQRLJD‫ێ‬
(Ir. 12.33-34) kerira piteniro. 3DQLURW\RLULVKLQHYHQWD‫ێ‬
19੅“Gara onti pishineventavageiga kempa inkematsatasanotakerira, yogari
pashintavageigakempara aka kipatsiku, irapitene gara ikematsatiri, gatanika
RQNRQRJDJDUDQWDNHPSDWDULLURJDJHWD‫ێ‬ ishineventari. Ario ikañotaka tyanirika
kemparo gagetarorira, pashinikya NRJDQNLWVLQHLUDVKLQWDDUDQWDYDJHWDNHP‫ێ‬
onkiterigetanake, SDVKLQLN\DRQNRVKLJH‫ێ‬ SDUDJDUDW\RLNRJXPDWLLQNHPDWVDWDVD‫ێ‬
takenkani, ontsonkagetakenkani notakerira Tasorintsi.
magatiro. 20੅2QWLSLVKLQHYHQWDYDJHLJD‫ێ‬
NHPSDPDJDWLURLNRJDJHWDNHULUD7DVRULQ‫ێ‬ Tasorintsi impaigakeri
tsi kameti inkavintsaavageigakempiniri kematsatasanoigiririra magatiro
irogishineaigakempira impogini anta ikogakogeigakarira
enoku. $QWDULDQWDJDUDWDWRLWDWVRQNDWX‫ێ‬ (Ir. 12.22-31)
magetaacha. 21੅$QWDULLURURULNDSLVKLQH‫ێ‬ 25੅“Nonkantantaigakempirira gara

ventavagetakempa timagetatsirira aka SRYDQNLQDYHQWDLJDURSLVHNDHJLSLQNDQ‫ێ‬


NLSDWVLNXLURURW\RSLPSLULQLYHQWDYDJH‫ێ‬ taigakera: ‘Maikaniroro kamani
take, intagatitari pisuretakotakempa. ¿tatarikatyo nogaempa?’ Aikiro gara
$QWDULLURURULNDSLVKLQHYHQWDYDJHWD‫ێ‬ SRYDQNLQDYHQWDLJDURSRJDJXLJDNHPSD‫ێ‬
kempa ikogagetirira Tasorintsi ario rira pinkantaigakera: ‘¿Tyarikatyo
SLQNDQWHLURURW\RSLPSLULQLYHQWDYDJH‫ێ‬ nagakero nogagutaemparira?’ Kañotari
take, irorotari pisuretakotakempa. pisure paniantaigarira yagaveaketyo
Tasorintsi itimakagakerora irorompari
Suretakotasanotarorira Iriniane Tasorintsi piseka pairo impaigakempiro. Ario
onti ikañotakari neatsirira okañotaka pogaguigakemparira,
(Ir. 11.34-36; 16.13) kañotari yagaveakera Tasorintsi
22੅´<RJDULVXUHWDNRWDVDQRYDJHWDNHP‫ێ‬ itimakagakerora pivatsa irorompari
SDURQHULUD,ULQLDQH7DVRULQWVLLURJRWDVD‫ێ‬ SRJDJXLJDNHPSDULUDSDLURLPSDLJDNHP‫ێ‬
notakero magatiro ikogagetirira irirori, piro. 26੅Pineaigiritari aragetatsirira
onti inkañotakempari neatsirira tyarika teratyo impankivageigavetempa, aikiro
LDWLLQHDVDQRWDQDNHWHUDLURQWLYDWXPD‫ێ‬ WHUDW\RRQWLPDYHWHPSDLURJDQWDLJDNHP‫ێ‬
tempa, okoneagitetimotakeritari SDURULUDLVHNDLULDWDSLQLLJDNHUDLUDJDSL‫ێ‬
magatiro. 23੅Kantankicha yogari terira niigakera isekataigakempara, NDQWDQNL‫ێ‬
isuretakotasanotemparo Iriniane cha Piri timatsirira enoku ipaigirityo

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
191 0$7(2੄6੄7

irogaigakemparira. ¡Viroegimparorokari SDVKLQLN\DW\RWLPDDWVLQHRVXUHWDNRWDHQ‫ێ‬


SDLURLPSDLJDNHPSLSLVHNDHJLSRJDLJD‫ێ‬ kanirira.
kemparira, pairotari pavisaigakeri
aragetatsirira! 27੅$QWDULSRYDQNLQDYHQ‫ێ‬ Gara iniashinatagani
taigemparora pinkimoiganakera ¿matsi atovaireegi kogapage
ario pagaveaigake pinkimoiganakera? (Ir. 6.37-38, 41-42)

7
Garatyo pagaveimaigi. 1੅“Gara piniashinaigari pitovaireegi
28-29੅“Iroroventi ¿tyara okantakara NRJDSDJHSLQNDQWDLJDNHUD\RYHWVL‫ێ‬
SRYDQNLQDYHQWDLJDNDURUDSRJDJXLJDNHP‫ێ‬ NDLJDNHWHULUDRQNDPHWLWHJDQLULLNLVDVKLL‫ێ‬
parira? Pineaigironirorotyo oka otegapage gimpi Tasorintsi impogini. 2੅3LQNDQWDQWD‫ێ‬
tsikyata oshivokashiigaro irorori tera YDJHLJDNHULNDNRJDSDJHSDQWVLSHUHDND‫ێ‬
antumaigavetempa, DLNLURWHUDRQNLULNDL‫ێ‬ gantaigakera ariotyo inkañotagaigakempi
gavetempa akyari okametivageigi viroegi impogini inkisaigakempityo
avisavagetaketyo kara okametitakera, iratsipereakagaigakempira irirori. Tyarika
DYLVDJHWDNHURW\RNDPLVDNDPHWLPDJRULVD‫ێ‬ pinkantaigakeri pashini ariotyo inkaxRWD‫ێ‬
norira pairanitirira yogagutarira gaigakempi Tasorintsi irirori. 3੅¿Tyara
koveenkari Saromon pairorira avisake SLNDQWDNDUDSLNDQRPDMDLJLULUDYHWVLNDLJL‫ێ‬
okametimagotakera. 30੅Kañotari oka rorira terira onkametite? ¿Matsi tera
RWHJDSDJHSRUHQNDPDLYDJHWDNHLNDPHWLWD‫ێ‬ pineero pashi virompatyo viro pairo
gagetirora Tasorintsi, kantankicha kamani pogagaka? 4੅Kañomatakatyo ontinirika
ovatuakenkani ontagakenkanira, pikantanakeri pitovaire: ‘Atsi taina
¡viroegimparorokari pairo impaigakempi nogotagakempira ganigeniri pikaxRYDJH‫ێ‬
pogaguigakemparira! Kantankicha viroegi taa’, tenirikatyo pineemparo viro
WHUDSLQNHPDWVDWDVDQRLJHULRQWLSRYDQNL‫ێ‬ tyarikaroro apatoventavagetakempityo
naventaiga posantepage. 31੅1RQNDQWDQWDL‫ێ‬ kara. 5੅¡Ontityo pineakagantavintsatakara!
gakempirira gara povankinavageiga Atsi negintetasanovagetempanityo viro
pinkantaigakera: ‘¿Tatarika nogaempa? NDPHWLSDJDYHDNHQLULSLQNDQRPDDQWD‫ێ‬
¿Tatarika noviikaempa? ¿Tyarikatyo kera.
nagakero nogagutaemparira?’ 32੅Intitari 6੅“Gara pikenkitsatimoigiri Iriniane

NDxRLJLURPDLND\RJDHJLWHULUDLQNHPD‫ێ‬ Tasorintsi samatsanaigirorira garira onti


WVDLJH\RYDQNLQDYHQWDLJDURUDSRVDQWH‫ێ‬ inkisaigakempi.
page, irorotari ipiriniventaigi iriroegi.
Kantankicha viroegi gara pikañoigiro Tyara inkantakenkani
maika, aiñotari Piri timatsirira enoku. iriniakenkanira Tasorintsi
Irirori yogotake omirinka tatarika oita (Ir. 11.9-13; 6.31)
pikogakoigaka. 33੅,URURPSDW\RSLQNRJDVD‫ێ‬ 7੅´1HYLLJHUL7DVRULQWVLWDWDULNDSLNRJD‫ێ‬

noigake pimpiriniventaigakerora NRJHLJDNDLPSRLULURULLPSDLJDNHPSLUR‫ێ‬


PDJDWLURLNRJDJHWLULUD7DVRULQWVLSLQWVDWD‫ێ‬ tyo. 3LQNRJDVDQRLJDNHURULNDSLQHDNRL‫ێ‬
gaigakerora, impo irirori impaigakempiro gakemparotyo. $WDQDWVLULNDSLQHYLQDWD‫ێ‬
magatiro pikogakogeigakarira. 34੅Gara keri Tasorintsi inkemaigakempityo
povankinaventaigaro pinkantaigakera: impaigakempirora. 8੅<RJDULQHYLWDQWDWVL‫ێ‬
‘¿Tyarikatyo nonkantanakempa kamani?’ rira ipunkani. Yogari kogankitsirira
Omirinkatari kutagiteri aityo posantepage ineakero. Aikiro yogari tyanirika
WVLSHUHDNDJDLJDNHPSLULUDSLVXUHWDNRLJD‫ێ‬ atanatsirira inevitantira ikemunkani
kemparira. Onkutagitevetanaempa ipunkanityo. 9੅¿Matsi pinkañoigera

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄7 192

viroegi inevitempira pitomi pan RQWLULND\RJDJDLJDNHURLUDPDWDYLQDLJD‫ێ‬


pinoshike mapu pimperi? 10੅Intirika kempira. Pineaigironiroro ova tera
inevitakempi shima, ¿pinoshike pimperi oneenkani ontimantemparora kivitsa.
maranke? 11੅Kañotari viroegi pikaxRYD‫ێ‬ Ario okañotaka igo tera oneenkani
geigavetari akyari pipaigiri pitomiegi ontimantemparora tanko. 17-18੅Ario
WDWDULNDRLWDNDPHWLULSDJHLQHYLLJDNHP‫ێ‬ okañotaka inchatopage. Magatiro
pirira, £LULURPSDURURNDULW\R3LULWLPDWVL‫ێ‬ timatsirira oi ogaganirira gara
rira enoku pairorokari impaigakempiro agaveimati ontimera oi terira ogenkani.
WDWDULNDRLWDNDPHWLULSDJHSLQHYLLJDNHUL‫ێ‬ Intagatityo timankitsine oi ogaganirira.
rira! Ario okañotaka aikiro inchatopage
12੅“Irorotari nonkantantaigakempirira timatsirira oi terira ogenkani gara
pikogaigakerika inegintevageitakempira agaveimati ontimera oi ogaganirira.
iroroventi pinegintetantavageigaketyo Intagatityo timankitsine terira ogenkani.
viroegi aikiro. $ULRWDULRNDQWLULLWVLULQNDNR‫ێ‬ 19੅Ogari timatsirira oi terira ogenkani

WDQDNHULUD0RLVHVKLRQWLULDLNLURLWVLULQND‫ێ‬ onti otogagani impo otagunkani. 20੅Ario


koiganakerira kamantantaigatsirira. ikañoigaka matagavageigacharira iroro
SLQHDQWDLJDYDNHPSDULWHUDLQHJLQWHYD‫ێ‬
Sotsimoro maaniñakitirira geigempa, aikiro tera katinka irogaigero
(Ir. 13.24) yogotagantaigira.
13੅“Pinkiantaiganakemparora sotsimoro
maaniñakitirira, aityotari pashini Gara itimimoigiri Tasorintsi maganiro
sotsimoro omaranakini ontiri aikiro kantaigavetakemparinerira:
avotsi ariopokirikatyo onake atatsirira ‘Notinkami, Notinkami.’
savi morekariku. 2QWLRNHQDQWDYLQWVD‫ێ‬ (Ir. 13.25-27)
tantaganirira iatantaigaro tovaini 21੅“Antariimpogini irapatoitaigakerira
matsigenkaegi. 14੅Kantankicha ogari $SDPDJDQLURNHPDWVDLJLULULUDLPSHJD‫ێ‬
DSLSRNLWHQHDYRWVLPDDQLVDQRRFKDSDYR‫ێ‬ kempara Igoveenkariegite, gara
kivagetaka onti oavokitake enoku LWLPLPRLJLUL\RJDHJLPDJDQLURNDQWDLJD‫ێ‬
Tasorintsiku. Gara ineaigairo igamane vetakenanerira: ‘Notinkami, Notinkami.’
maganiro kenantanakemparonerira. Ario ,QWDJDQLW\RWLPLPRLJDNHULQHYHWVLNDLJD‫ێ‬
okañotaka sotsimoro irorori maanixDNL‫ێ‬ keronerira ikogagetakerira irirori.
tisano okañovagetaka. Tesakona 22੅Antari aganakempara kutagiteri

LQWRYDLJHQHDLJDNHURQHULUDLQNLDQWDLJD‫ێ‬ nonkisantaigakemparirira maganiro


nakemparora ganiri ineaigairo igamane. terira inkematsaigena tovainityo
kantaiganakenane: ‘Notinkami,
Ogari inchatopage onti oneantagani oi Notinkami, nokenkitsatakoigakempi,
(Ir. 6.43-44) aikiro naventashiigakari pivairo
15੅“Tsikyanira yamataviigimpikari noneaganontaigakarira itimaguigakerira
kenkitsatakotamampegaigaririra kamagarini, aikiro novetsikaigakera
Tasorintsi inkañoigavetapaakempari terira oneimagetenkani nokantaigake
ovisha terira tyara inkantantavagete, vinti gaveakagakena.’ 23੅Kantankicha
kantankicha onti ikaxRLJDNDULPDWVRQ‫ێ‬ naro nonkantaigerityo: ‘Teratyo naro
tsori pogereantatsirira. 16੅Viroegi onti shintaigempine. ¡Piaigetyo parikoti
pineantaigavakempari irororika PDJDQLURYLURHJLYHWVLNDJLVHYDJHLJLUR‫ێ‬
yogotagantaigake Niagantsisanorira rira terira onkametite!’

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
193 0$7(2੄7੄8

Irorotyo ikantakerira ogatyo ikenake


Jeso ikantakoigakerira matsigenka yoveganaa yovesegavetakara. 4੅Impo
ikañotagaigakari vetsikirorira pankotsi ikantavakeri Jeso:
(Mr. 1.22; Ir. 6.47-49) —Gara tyani pikamantumati. Inti
24੅“Maika nonkantaigakempi tyanirika SLDWLPRWDNHVDVHURURWHSRNRWDJDNHPSD‫ێ‬
kematsatakenane irovetsikagetakerora rira ontiri aikiro pamagetanakenerira
nokantagetakerira onti inkañotakempari piratsipage pintsatagakerora ikantakerira
govagetatsirira yovetsikakerora ivanko Moiseshi kameti ineasanotakempiniri
ikigantashitakero yogavagetakerotyo savi RYDVKLLQNDQWDNHPSLYHJDDYLLURJRLJD‫ێ‬
kameti onkusotasanotakeniri. 25੅Impogini kempiniri maganiro vegasanotaavi.੆m
oparigavetanaka inkani okimoatanake
nia, otampiavagetanaketyo jiriririri, Jeso yovegairira iromperane
NDQWDQNLFKDWHUDW\RDJDYHHURRQWXDQDNH‫ێ‬ itinkamiegi soraroegi
rora, okusotasanotaketari. 26੅Yogari (Ir. 7.1-10)
kemisantavetakenarira kantankicha tera 5੅Impogini iatanake Jeso Kaperenaoku.

irovetsikero nokantakeririra onti ikaxRWD‫ێ‬ Iroro yogonketapaakara ineiri ikenapaake


kari terira irogote yovetsikakerora paniro iromano. Irirori inti itinkamiegi
ivanko tera irogasanotero savi 27੅impo soraroegi. Impo ikantapaakeri:
opariganake inkani okimoatanake nia, 6੅—Notinkami, imantsigavagetanake

otampiavagetanaketyo jiriririri ogatyo nomperane aiño inoriaka anta


okenake otuanakero okantavageti togn, novankoku. Ishinkogisevagetanaka
teranika onkusotasanote.” yatsipereavagetaketyo kara.
28੅,PSR\DJDWDQDLUD-HVRLNHQNLWVDYDJH‫ێ‬ 7੅Ikantiri Jeso:

takera yogavageiganaketyo kavako —Iroroventi noatake novegaerira.


maganiro kemisantaigakeririra, 29੅LQHDLJD‫ێ‬ 8੅Inianake itinkamiegi soraroegi ikanti:

ketari yogotagaigakerira yogovagetiratyo —Notinkami, garorokari pikiimatiro


kara, tera ario inkaxRLJHPSDULJRWDJDQ‫ێ‬ novanko, QRJRWDNHWDULYLQWLJDYHDYDJHWD‫ێ‬
taigirorira itsirinkakotanakerira Moiseshi. tsirira. Piniimatakera intagatityo
irovegantanaempa nomperane. 9੅Kañotari
Jeso yovegairira vesegasenari naro itimavetari peraiganarira, akyari
(Mr. 1.40-45; Ir. 5.12-16) itimi nashi nomperaneegi. Tyarikara

8
1੅Impoginiyanonkaara Jeso QRQLQWDNHQRQWLJDQNDNHULUDLNHPDWVDWD‫ێ‬
ipokaira, yogiaigapaakeri tovaini kenatyo iatake. Pashinikya nokaemirira
matsigenkaegi. 2੅Ikenapaake paniro ipokake. Aikiro aiño pashini tatarika
vesegasenari itigeroaventapaakari nomperatakari ikematsatakenatyo.
ikantiri: 10੅Iroro ikemavakerira Jeso ikantakera

—Notinkamii, QRNRJDYHWDNDSRYHJDH‫ێ‬ maika yoganaketyo kavako ikantaigiri


nara, kantankicha impatyora viro giaigapaakeririra:
tyarika pinkante. —Arisanotyo nonkantasanoigakempi
3੅<RJDUL-HVR\DNRQWVDDQDNHLWVDJDWD‫ێ‬ WHUDW\RQRQHLPDJHWHULSDQLUR,VHUDHUHNX‫ێ‬
keri ikantiri: nirira inkañotakemparira yoka iromano
—Jeeje, nokogake, ¡maika yogotasanotakera nagaveavagetira.
veganaempa! 11੅Impogini irapatoitaigakerira Tasorintsi

m¬8.4 Ire. 14.1-22.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄8 194

PDJDQLURNHPDWVDLJLULULUDLPSHJDNHP‫ێ‬ takerira ikantakera: ´<DWVLSHUHDYHQWDL‫ێ‬


para Igoveenkariegite iripokaigake gakaira akañovageigara, DLNLUR\RYHJDL‫ێ‬
pashini tovaini terira iriroegi jorioegi gakaira amantsigaigakera.”
imponiageigamatempatyo samani
parikotipageku. ,PSRQLDJHLJDPDWHPSD‫ێ‬ Kogaigavetankicharira
tyo oatakara ikontetira poreatsiri, irogiaiganakerimera Jeso
pashini imponiageigamatempatyo iatira (Ir. 9.57-62)
poreatsiri intentaigakemparira Averan, 18੅$QWDULLQHDLJDNHULUD-HVR\DSDWRYHQ‫ێ‬

Isaako intiri Jakovo isekataigakempara, taiganakarira tovaini matsigenkaegi


12੅kantankicha yogaegiri jorioegi ikantaigiri irogamereegi:
LNRJDYHWDNDULUD7DVRULQWVLLQWHQWDLJD‫ێ‬ —Tsame amonteaiganakera intati.
kemparimera garatyo itentaigari, onti 19੅Impo ikenapaake gotagantirorira

LQWLJDQNDLJDNHULSDULNRWLDSDYDWVDDVHYD‫ێ‬ itsirinkakotanakerira Moiseshi ikantiri


getara. $QWDULDQWDLQNDQWDNDQLLULUDJXQ‫ێ‬ Jeso:
tevageigakempa inkaemavavageigaketyo —Gotagantatsirira, QRNRJDNHQRQNDQ‫ێ‬
kara iratsikagisevageiganakerotyo irai. takanira nogiavagetakempi.
13੅Impo ishonkashitari itinkamiegi 20੅Ikanti Jeso:

soraroegi ikantiri: —Yogari etini aityo ikiantarira. Ario


—Maika piatae pivankoku, SRJRWDNH‫ێ‬ ikañoigaka tsimeripage irirori aityo
tari nagaveakera novegaerira imagantaigarira, kantankicha yogari
pomperane, maika irovegaempatyo. Kañotasanotakaririra Matsigenka teratyo
Iroro iniakera Jeso ogatyo ikenake ontime ivanko irimagantakemparira.
yoveganaa. 21੅Impogini inianake paniro irogamere

ikanti:
Jeso yovegairora yagashintotirira Perero —Notinkami, QRNRJDYHWDNDQRJLDWD‫ێ‬
(Mr. 1.29-31; Ir. 4.38-39) nakempimera, kantankicha aiñokyatari
14੅Impogini iatake Jeso ivankoku apa gatata nopoki. Antari inkamanaera
Perero ineapaakero yagashintotirira nonkitatanaerira, DULRSLQNDQWHQRPSR‫ێ‬
mantsigatake noriaka oanativagetakera. NDNHQRQNDQWDNDQLUDQRJLDYDJHWDQD‫ێ‬
15੅Itsagatapaakero akoku ogatyo okenake kempi.
opeganaka oanatire ovashi otinaanaa 22੅Ikanti Jeso:

opakoigakeri isekataigakempara. —Giavagetenatyo maika. Yogari


igamagapage kantetyo inkitaigaerira
Jeso yovegaigakerira tovaini terira inkematsaigeri Tasorintsi.
mantsigaigankitsirira
(Mr. 1.32-34; Ir. 4.40-41) Okematsatakerira Jeso
16੅,PSRJLQLRFKDSLQLWDQDNHUD\DPDLJD‫ێ‬ tampia ontiri inkaare
paakeneri Jeso tovaini itimaguigakerira (Mr. 4.35-41; Ir. 8.22-25)
kamagarini. Irorotyo iniakera Jeso oga 23੅Impo yomatetanaka Jeso pitotsiku

ikenaigake kamagarinipage iokaiganairi itentaiganaari irogamereegi iriaigaera


itimaguigavetakarira iaigaira parikoti. intati. 24੅2VDPDQLWDQDNHUDRWDPSLDPDWD‫ێ‬
Aikiro yamaigapaakeneri tovaini naketyo omaranerikatyo tampia kara
mantsigaigankitsirira, yovegageigairi MLULULULULRJDW\RRNHQDNHRYRUHVHNDQWD‫ێ‬
maganiro. 17੅Ariotari ikantakeri pairani nake inkaare osagusagutanakerotyo
NDPDQWDQWDWVLULUD,VDLDVKLLNDPDQWDNR‫ێ‬ pitotsi. Yogari Jeso magasevagetake.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
195 0$7(2੄8੄9

25੅Itsarogaiganake irogamereegi 32੅Ikanti


Jeso:
yogireaigutarityo ikantaigiri: —Nanityo piaige.
—¡Notinkamii, tainakario atake Igenanekyatyo ikonteigapanuti
atsitigakoiganake! iokaiganairi itimaguigavetakarira
26੅Irirori ikantaigiri: irirokya iatashiigavetaka shintori. Iroro
—¿Antari gara pitsarogaigi? ¡Tekya itimaguigavetapaakarira ogatyo
pogotasanoigero yagaveavagetira ikenaigake ishigaiganaka otseraaku
Tasorintsi! yanonkaiganaka iokaavioigaka pokorom
Itinaamatanakatyo inianakerora pokorom pokorom, ipogereaigakatyo
tampia ikantiro: maganiro. 33੅Iroro ineaigavakerira
—¡Peganaempa, intaga pitampiati! sentaigiririra itsarogavageiganaketyo
Iniiro aikiro inkaare ikantiro: kara ishigaiganaka iaigai itimaigira
—¡Maireatanae! ikamantageigapaakeri itovaireegi
Ogatyo okenake opeganaa tampia, ario iokajaigakara shintori. $LNLURLNDPDQ‫ێ‬
okañotaka inkaare irorori omaireatanai. taigapaakeri tyara ikantaiganaka
27੅Iriroegi yogavageiganaketyo kavako itimaguigavetakarira kamagarinipage.
ikantaiganakera: 34੅Ikemaigutatyo iriroegi iaigake anta

—¿Tyanimpatyora yoga, nerotyo inakera Jeso ikantaigapaakeri:


okematsagematanakerira tampia irorori —Nokogaigavetaka piataera parikoti.
ontiri inkaare?
Jeso yoganuitairira shinkogisenari
Jeso yoneaganontaigaarira (Mr. 2.1-12; Ir. 5.17-26)
itimaguigakerira kamagarinipage
9
1੅Impogini yomatetanaa Jeso
(Mr. 5.1-20; Ir. 8.26-39)
pitotsiku imonteanaa iataira
28੅Antari yogonketapaakara Jeso intati itimira. 2੅Impo ipokaigapaake pashini
Gararaku ikenaigapaake piteni matsigenkaegi ikompitakoigapaakeri
PDWVLJHQNDLWLPDJXLJDNHULUDNDPDJD‫ێ‬ SDQLURVKLQNRJLVHQDUL\DPDLJDQDNHQH‫ێ‬
rini. Iriroegi onti iponiaigapaaka rira irovegaerira. Antari ineaigakerira
imperitanakiku yogantaganirira Jeso arisano opaitaka yogoigakera
igamaga. Isurarivageigiratyo kara LUDJDYHDNHUDLURYHJDHULUDLNDQWDQWDNDUL‫ێ‬
ipinkasanovageigunkani, teratyo tyani rira shinkogisenari:
kenantumatemparone avotsi atacharira —Notomi, shinetanakempa. Maikari
inaigakera. 29੅Impo ineaigavakerira Jeso mataka omagisantaagani magatiro
ikaemavaitanake ikantaigiri: povetsikagetakerira terira onkametite,
—¡Eeee! ¡Jeso, Itomi Tasorintsi, garatyo ikenkiagaimpiro Tasorintsi.
arionena gara tyara pikantaigana! ¿Iroro 3੅Ario inaigake kara gotagantaigirorira

pipokashitake pantsipereakagaigakenara itsirinkakotanakerira Moiseshi. ,NHPDL‫ێ‬


maika tekyaenkara agumatempa gavakerira ikantakera maika, LQLDVXUHQ‫ێ‬
nantsipereantaigakemparira? tavageiganaka ikantaigi: “Antari gara
30੅$ULRLQDLJDNHNDUDVKLQWRULLVHNDWDYD‫ێ‬ ikañota maika, onti ikaxRWDJXPDQDWDQD‫ێ‬
geigakara itovaigavagetiratyo kara. kari Tasorintsi.” 4੅Kantankicha Jeso
31੅,PSRJLQL\RJDULNDPDJDULQLWLPDJXLJD‫ێ‬ yogoigavakerityo iniasurentaigakara
keririra inianiaiganakeri Jeso ikantaigiri: ikantaigutarityo:
—3RQHDJDLJDNHQDULNDRQWLSLQWLJDQ‫ێ‬ —¢7\DUDSLNDQWDLJDNDUDSLQLDVXUHQ‫ێ‬
kaigakena nontimaguigakerira shintori. taigakara pikañoigakerora maika?

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄9 196

5੅¢7\DWLPSDW\RSDLURDYLVDNHRNRPXWD‫ێ‬ —¢7\DUDLNDQWDNDUD\RJDJRWDJDLJLP‫ێ‬
kara? ¿Irororika nonkantakerira: SLULUDLVHNDWDNRYDJHLJDNDULUDNRJDQWDL‫ێ‬
‘Maikari mataka omagisantaagani giniririra koveenkari koriki intiegiri
magatiro povetsikagetakerira terira aikiro pashini kañovageigacharira?
onkametite, garatyo ikenkiagaimpiro 12੅Antari ikemavakera Jeso ikantaigiri:

Tasorintsi’, ontirika nonkantakerira: —Yogari terira imantsigaige tera


‘Tinaanake nuitanake’? 6੅Maika inkogakoigempari gavintantatsirira.
QRQHDNDJDLJDNHPSL\DJDYHDNH.DxRWD‫ێ‬ ,QWDJDQLNRJDNRLJDULPDQWVLJDLJDQNLWVL‫ێ‬
VDQRWDNDULULUD0DWVLJHQNDLPDJLVDQWD‫ێ‬ rira. 13੅Piaigae pisuretakoigakemparora
koigaerira matsigenkaegi magatiro pogoigakeroniri ikantakerira Tasorintsi
terira onkametite yovetsikageigirira. ikantakera: ‘Pairo avisake nokogakera
Impo ovashi ishonkatetanakari pintsarogakagantaigakempara, avisakero
shinkogisenari ikantiri: SRYHWLVDLJDNHQDULUDSLUDWVLSDJHSLQWDJDL‫ێ‬
—Tinaanake, JDQDHURSLQRULDQWDND‫ێ‬ gakenarira.·7HUDQLNDLULURQRPSRND‫ێ‬
rira, piatae pivankoku. shiige terira inkaxRYDJHLJHPSDQRQNDQ‫ێ‬
7੅Ogatyo ikenake itinaanaka iatai taigakerira inkantatigaiganakempara,
ivankoku. 8੅Antari ineaigavairira LQWLW\RQRSRNDVKLLJDNHNDxRYDJHLJDFKD‫ێ‬
PDJDQLURSDWRLWDLJDQNLFKDULUDLWVDURJD‫ێ‬ rira kameti inkantatigaiganakempara
YDJHLJDQDNHW\RRYDVKLLVKLQHYHQWDLJDQD‫ێ‬ irapakuaiganakerora yovetsikageigakera
NDUL7DVRULQWVLLQHDLJDNHUDRQWL\DJDYHD‫ێ‬ terira onkametite.
NDJDLJDNHULPDWVLJHQNDHJLLURYHWVLNDLJD‫ێ‬
kera posante terira oneimagetenkani. Tyara okantaka tera irapakuapiniige
irogamereegi Jeso gara isekataiga
Jeso ikantakerira Mateo irogiatanakerira (Mr. 2.18-22; Ir. 5.33-39)
(Mr. 2.13-17; Ir. 5.27-32) 14੅Impo ipokaigapaake irogamereegi
9੅Impogini iatake Jeso ikenanakera Joan Giviatantatsirira ikantaigapaakeri
kara ineapaakeri paniro surari ipaita Jeso:
Mateo. Irirori onti ipirinitake anta —1DURHJLLQWLHJLULSDULVHRHJLQDSDNXD‫ێ‬
pankotsiku itimashiigavakerira piniigi tera nosekataigempa, kantankicha
visapiniigatsirira ikogantaigavakarira yogari pogamereegi tera ario inkaxRL‫ێ‬
koriki maganiro maiganankitsirira gempa maika. ¿Tyara ikantaigakara?
iarakipage ontirika tatapagerika oita, 15੅Impo irirori ikantaigiri:

intitari kogantiniririra koveenkari —Pine intimera pashini ikyarira


koriki. Impo yogari Jeso ikantapaakeri: gankitsi itsinanetsite inkaemaigakeri
—Tsame, pogiatanakenara. iamigoegite isekatagaigakemparira,
Irirori ikaviritapanuta iatanake ¿matsi gara isekataiga? ,VHNDWDLJDNHP‫ێ‬
yogiatanakerira. paniroro, LWHQWDLJDNDULWDULNDHPDLJDNH‫ێ‬
10੅Impogini Jeso iatake ivankoku ririra ishinevageigaka. Kantankicha
isekatavagetakara itentaigakari antari aganakempara inkisakenkanira
irogamereegi intiegiri aikiro pashini iramanakenkanira parikoti ario
kogantaigaririra itovaireegi koriki irashi pinkante impitashiigakemparotyo
koveenkari intiegiri aikiro pashini kogapage gara isekataigaa, LQNHQNLVX‫ێ‬
kañovageigacharira. 11੅Yogari pariseoegi reakoiganakemparitari.
ineaigakerira Jeso itentaigakarira 16੅´7HUDRQNDPHWLWHSLQNHPDWVDWDJD‫ێ‬

isekataigakara ikantaigiri irogamereegi: rantaigerora yogotagaigakempirira

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
197 0$7(2੄9

pariseoegi irorokya pimaigavake Ovashi ovegasanovagetanaa. 23੅Impo


nogotagaigakempirira naro. 2QWLQLULND‫ێ‬ iroro yogonketapaakara ivankoku Jairo
tyo okañotakaro onkotatenkanira kamisa ineaigapaakeri kovuvageigatsirira
ogantagarira onkotatantakenkanira kovuigamatake. <RJDULLUDJDWVLNDLJDUL‫ێ‬
okyamagokyarira. Onkivavetanakempa ULUDLJDPDJDLUDJDLJDPDWDNDNDHPDYDL‫ێ‬
oga onkenake ontsiomagotanakempa mataketyo kara. 24੅Ikantaigapaakeri:
ariompa ontisaraanakerori. 17੅Aikiro —Atsi mereaiganake konteiganake.
ontinirikatyo okaxRWDNDURRPSLDDWHQND‫ێ‬ Tera ario onkame, onti omagake.
nira vino okyaakyarira tekyarira ompoite 2JDW\RLNHQDLJDNHLNDYDNDYDLPDWDQD‫ێ‬
ompiaatantenkanira kaverameshina ketyo ikaavintsanaiganakerira. 25੅Iroro
LJDQWDJDULUDDWDNHULUD\DUDWVLPHVKLQDWD‫ێ‬ yogikonteigakerira ikianake tsompogi
nake. Ompoivetanakempa aravonkanake ikatsavakotapaakero. Ogatyo okenake
oga onkenake ontimpoanakeri imeshina otinaanaa okaviritanaa. 26੅Impo ovashi
ovashi ontisaraanakeri osanakempa vino, PDJDQLURWLPDJHLJDWVLULUDNDUDSDULNRWL‫ێ‬
DLNLURLUDSDUDWDNHPSDLPHVKLQDLULVDUDD‫ێ‬ pageku ikemakoigakeri yoganiairora
nakera. Nerotyo pairo okametitake irishinto Jairo.
ompiaatantenkanira ikyameshinakyarira
kameti ganiri aparaata vino, aikiro ganiri Jeso ineakagairira piteni terira ineaige
yaparata imeshina.” 27੅,PSRJLQLLDWDQDLUD-HVR\RJLDLJDQD‫ێ‬

NHULSLWHQLWHULUDLQHDLJHLNDHPDNRQDL‫ێ‬
Jeso yoganiairora irishinto Jairo gavakeri ikantaigiri:
(Mr. 5.21-43; Ir. 8.40-56) —¡Viro, Iyashikitanakerira Iravi,
18੅Aiñokyara iniavageti Jeso tsarogakagavageigenakario!
ikenapaake paniro itinkamiegi jorioegi 28੅Impo yogonketapaakara Jeso

ipaita Jairo itigeroaventapaakari ikantiri: pankotsiku ikiapaake tsompogi. Yogaegiri


—Okyaenka kamanankitsi noshinto. terira ineaige giaigapaakeririra yaixRQLL‫ێ‬
Tsame pimpatikaituterora ogitoku gapaakari. Inianake Jeso ikantaigiri:
anianaeniri. —¿Tyara pinkantaige viroegi?
19੅Impo ikaviritanaka Jeso yogiatanakeri ¿Nagaveake noneakagaigakempira?
ivankoku itentaiganaari irogamereegi. Iniaiganake iriroegi ikantaigiri:
20੅Ario onake aikiro kara paniro —Jeeje, Notinkami, pagaveakeniroro.
tsinane mantsigavagetankitsirira 29੅Impo itsagaigakeri irokiku ikantaigiri:

oseriintevagetanityo pairani ogatyo —Iroroventi pogoigaketari nagaveakera


onakotanake 12 shiriagarini tera ogote noneakagaigakempira, maika neaigakevi.
ovegaempara, teranika onkaraagaenika 30੅Ogatyo ikenaigake ineaiganake.

oriraa. ,URURULDLxRQLWDQDNDULRNHQDVKL‫ێ‬ Impo Jeso ikantaviigavakeri ikantaigiri:


tapaakeri itishitaku otsagatakotapaakeri —$ULVDQRUDWVLN\DQLUDSLNDPDQWDQWDL‫ێ‬
okaratsaiku imanchaki. 21੅2QLDVXUHQWD‫ێ‬ girokari.
vagetakatari inkaara okanti: ´,QWDJDWL‫ێ‬ 31੅Kantankicha teratyo inkematsaigeri.

tyo nontsagavetakemparo imanchaki Irorotyo iaigaira ikamantantageiganakero


noveganaempatyo.” 22੅,PSRLVKRQND‫ێ‬ tyara ikantaigakeri Jeso ineakagaigakerira.
naka Jeso ineiro aratinkake ikantiro:
—Noshinto, shinetanakempa. Maika Jeso iniakagakerira terira irinie
SRJRWDNHWDULQDJDYHDNHUDQRYHJDHP‫ێ‬ 32੅&KRHQLRVDPDQLWDQDNHLNHQDLJD‫ێ‬

pira, nerotyo povegantaarira. paake pashini yamaigapaakeneri terira

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄9੄10 198

irinie, itimagutakeritari kamagarini.


33੅Irorotyo yoneaganontaarira Jeso Jeso yagaveakagaigakerira irogamereegi
ogatyo ikenake inianai. <RJDYDJHLJDQD‫ێ‬ (Mr. 3.13-19; Ir. 6.12-16)

10
ketyo kavako maganiro ikantaiganakera: 1੅Impoiroro yagatanakera Jeso
—£7HUDW\RRQHLPDJHWHQNDQLNDxRSD‫ێ‬ iniavagetakera ikaemaigakeri
gerira oka! irogamereegi naigatsirira 12 ovashi
34੅Kantankicha yogaegiri pariseoegi \DJDYHDNDJDLJDNHULLURQHDJDQRQWDLJD‫ێ‬
ikantaiganaketyo: NHPSDULUDLWLPDJXLJDNHULUDNDPDJDULQL‫ێ‬
—,ULURULDULVDQR\DJDYHL\RQHDJDJHWD‫ێ‬ page, DLNLURLURYHJDJHLJDNHULUDRSRVDQ‫ێ‬
ULUDNDPDJDULQLSDJHWLPDJXJHLJDNHUL‫ێ‬ tetashigeigakarira mantsigarintsipage.
rira matsigenka, intitari gaveakagakeri 2੅Iriroegi onti ikantaigunkani aikiro

itinkami kamagarinipage. iritigankaneegi. Onti ipaiigaka:


Sumo, ikantaganirira aikiro Perero;
Jeso itsarogakagaigakari maganiro
Anturishi, irirenti Perero;
35੅Impogini iatake Jeso ikenanake kara Santiago intiri Joan, itomiegi Severeo;
LWVRWHQNDQDNHURDSDWRJHWDNDUDSDQNRWVL‫ێ‬ 3 Jeripe,

SDJH\RJRWDJDQWDJHPDWDQDNHSDQNRWVLSD‫ێ‬ Varitorome,
JHNX\DSDWRLWDQWDLJDULUDMRULRHJLLNDPDQ‫ێ‬ Tomashi,
WDLJDNHULUDPDJDQLURW\DUDLQNDQWDLJD‫ێ‬ Mateo, kogantiniririra koveenkari
kempa kameti irogavisaakoigakeriniri koriki;
7DVRULQWVLLPSHJDNHPSDUD,JRYHHQNDULH‫ێ‬ Santiago, itomi Arejeo;
gite. Aikiro yovegagematityo tovaini Tareo,
RSRVDQWHWDVKLJHLJDNDULUDPDQWVLJDULQWVL‫ێ‬ 4 Sumo komperagetatsirira, intiri

page, tenigetyo tyara inkatsitumageigae Jorashi Ishikariote, JDNDJDQWDNHUL‫ێ‬


paa vegasanovageigaa. 36੅$QWDULLQHDLJD‫ێ‬ rira Jeso.
kerira maganiro yapatoventaigapaakarira
LWVDURJDNDJDLJDQDNDULW\RNDUDLQHDLJDNH‫ێ‬ Jeso itigankaigakerira irogamereegi
ritari yatsipereavageigakera posantepage iriaigakera inkenkitsavageigakera
ikenkisureavageigakara, onti ikañoigakari (Mr. 6.7-13; Ir. 9.1-6)
ovisha terira intime sentiririra.੆n 5੅,PSRJLQLLWLJDQNDLJDNHULLNDPDQWDL‫ێ‬
37੅Impogini ikantaigiri irogamereegi: gavakeri ikanti: “Gara piatimoigiri
—Nonkantasanoigakempi aiño tovaini WHULUDLULURHJLMRULRHJLSRJRWDJDLJDNH‫ێ‬
kogakoigankicharira irogoigakera tyara rira. Yogaegiri Samariakunirira garatyo
LQNDQWDLJDNHPSDNDPHWLLURJDYLVDDNRL‫ێ‬ pikamosotumaigiri anta itimageigira.
gakeriniri Tasorintsi impegakempara 6੅Intagani piatimoigake maganiro

Igoveenkariegite, kantankicha tesakona iseraereegi, ontitari ikañoigakari ovisha


intovaige gotagaigakerineririra. Onti timpinaigankitsirira. 7੅Maika piaige
ikañoigakaro osampatira turigoki SLQNHQNLWVDWLPRLJDNHULUDSLQNDQWDLJDNH‫ێ‬
ogatuitakoni tesakonara intovaige ULUDSDQLN\DDJDQDNHPSDLPSHJDQWD‫ێ‬
gaigakeronerira. 38੅Irorotari maika kemparira Tasorintsi Igoveenkariegite
nonkantaigakempi piniaigakerira maganiro kematsaigakerinerira.
7DVRULQWVLSLQNDQWDLJDNHULUDLQWLJDQNDL‫ێ‬ 8੅Povegaigaerira vesegasenari intiegiri

gakera gotagaigakerineririra. aikiro pashini mantsigaigankitsirira.

n¬9.36 Nm. 27.16-17.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
199 0$7(2੄10

Poganiaigaerira kamaigankitsirira,
aikiro poneaganontaigakemparira Iratsipereakagaigakenkanira
itimaguigakerira kamagarinipage, irogamereegi Jeso
kantankicha garatyo pikogantaigari. 16੅“¡Atsi gaige kavako! 1DURQRQWLJDQ‫ێ‬
.DxRWDULQDURWHUDW\RQRQNRJDQWDL‫ێ‬ kaigakempi itimaigira kisantaigatsirira
gempi nagaveakagaigakempira, ario iratsipereakagaigavakempityo kara
pinkaxRLJDNHYLURHJLJDUDW\RSLNRJDQ‫ێ‬ kañomataka intinirikatyo notigankake
WDLJDUL\RJDHJLW\DQLULNDSRYHJDLJDH‫ێ‬ ovisha iriatakera yapatotara garirira
rira. ovisha. Onti pinkañoigakempari
9੅“Gara pamumaigi koriki. 10੅Gara maranke yogovagetira, kantankicha
pamaigi pitsagine. ,QWDJDWLW\RSDPDLJD‫ێ‬ gara pagashitantavageiga, aikiro gara
QDNHSDPDJRWLURSLPDQFKDNLSRJDJXL‫ێ‬ pipugatsatantavageiga onti pinkaxRLJD‫ێ‬
gakarira, DLNLURSLVDSDWRWHSLVDSDWRLJD‫ێ‬ kempari shiromega. 17੅Tsikyanira
karira. Gara pamaigi pigotikiiro. ikisaigimpikari iramaiganakempira
Maganirotari piriniventavageigirorira SLWLQNDPLHJLNXLQNLVDNDJDQWDLJDNHP‫ێ‬
ikogagetirira Tasorintsi kametitaketyo pira impasapasatagantaigakempira
impaigakenkanira iseka. pankotsipageku yapatoitantaigarira
11੅“Tyarika kara pogonkeigapaakempa pitovaireegi. 18੅Gara intagati oka.
aiñorika negintevageigacharira, iriro ,UDPDLJDQDNHPSLW\RDLNLURNRYHHQNDUL‫ێ‬
pimagimoiganake kigonkero pageku inkisakagantaigakempira ovashi
piaiganaera parikoti. 12੅Piaigakerika SLPDLJDQDNHULLULURHJLSLQNHQNLWVDWLPRL‫ێ‬
LYDQNRNXSLQNLDLJDSDDNHUDSLQLDLJDSDD‫ێ‬ ganakerira intiegiri aikiro maganiro
kerira pinkantaigeri: ¶1RNRJDNHLQNDYLQ‫ێ‬ WHULUDLULURHJLMRULRHJLSLQNDPDQWDNRLJD‫ێ‬
tsajaigakempira Tasorintsi.’ 13੅,ULVKLQH‫ێ‬ kenara naro. 19੅$QWDULLUDPDLJDQDNHP‫ێ‬
YHQWDLJDYDNHPSLULNDLQNHPLVDQWDLJD‫ێ‬ pira koveenkaripageku gara pisureigaro
kempira pinkenkitsatimoigakerira tyarika pinkantaige. Gara pikantaigi:
irirokya shineventaigakemparine ‘¿Tyarika nonkantaigeri?’, LVXUHWDJDLJD‫ێ‬
Tasorintsi inkavintsajaigakerira. Antari NHPSLWDUL7DVRULQWVLNDPHWLSRJRLJDNH‫ێ‬
garikara ishineventaigavakempi garatyo niri tyara pinkantaige. 20੅Gatanika
LVKLQHYHQWDLJDUL7DVRULQWVLLQNDYLQWVD‫ێ‬ tsikyata piniaigi viroegi, intitari
jaigakerira, SDQLURW\RLQNDYLQWVDMDLJD‫ێ‬ suretagaigakempine Isure Tasorintsi
kempira viroegi. 14੅Antari tyarika timasurentaigakempinerira.
piaigake kara garikara ishineigavakempi 21੅“Intimaiganake tovaini matsigenkaegi

piaigake parikoti, kantankicha oketyo imparantaiganakempari irirentiegi


pimpotevonkititasanoiganaemparo irogakagantaigakerira, pashinikya
kipatsipane pagatikakoigakeririra. gakagantaigakerine itomiegi. Ario
15੅Maika nonkamantasanoigakempi inkaxRLJDNHSDVKLQLLPSDUDQWDLJDQDNHP‫ێ‬
LPSRJLQLDJDQDNHPSDUDLQNLVDVKLWDQWD‫ێ‬ pari iriri irogakagantaigakerira. 22੅0DJD‫ێ‬
NHPSDUD7DVRULQWVLSDLURW\RLQNLVDVKLL‫ێ‬ nirosanotyo inkisaviiganakempiro
JDNHPSDUL\RJDHJLWHULUDLULVKLQHLJDYD‫ێ‬ pikematsaigakenara, kantankicha yogari
NHPSLDYLVDJHWDNHURW\RLQNLVDVKLLJDHP‫ێ‬ tyanirika tsipereakotanankichanerira
parira timaigavetankicharira pairani garira yapakuimati ikematsatakenara
Soromaku ontiri Gomoraku.੆o ovashi inkamanake iriro pinkante

o¬10.15 Jen. 19.24-28.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄10 200

irogavisaakotakenkani. 23੅Tyarika kara gakempirira gara pitsarogaigi, pairotari


iratsipereakagaitakempira, piaigakera pavisavageigakeri tsimeripage.
pishigaiganakera parikoti. Arisanotyo
QRQNDQWDVDQRLJDNHPSLWHN\DUDSLQWVRWHQ‫ێ‬ Terira impashiventagaigempari
kaigero magatiro itimaigira iseraereegi Jesokirishito
pinkenkitsatimoigakerira, impigaate (Ir. 12.8-9)
Kañotasanotakaririra Matsigenka. 32੅“Maika nonkantaigakempi tyanirika
24੅“Yogari yogotagaganirira teratyo NDQWDVDQRWDQNLWVLQHLNHPDWVDWDVDQRWDNH‫ێ‬
iravisumateri gotagiririra. Ario nara inkamantaigakerira itovaireegi,
ikañotaka yonampitaganirira teratyo ariotyo nonkañotakempa naro impogini
iravisumateri nampitaririra. 25੅Aikiro nonkantaketyo: ‘Nanti shintari’, LQNHPD‫ێ‬
yogari yogotagaganirira ariotyo inkaxR‫ێ‬ kenara Apa timatsirira enoku. 33੅.DQWDQ‫ێ‬
takempari gotagiririra. Ario ikañotaka kicha tyanirika kantankitsine: ‘Tera
yonampitaganirira ariotyo inkaxRWD‫ێ‬ nonkematsateri Jeso, inkante’, ariotyo
kempari nampitaririra. Kañotari naro nonkaxRWDNHPSDQDURLPSRJLQLQRQNDQ‫ێ‬
Pitinkami akyari ikantaitana Veresevo taketyo: ‘Tera naro shintemparine’,
viromparorokari pairo irogagaitakempi. inkemakenara Apa timatsirira enoku.

Panirosanotyo impinkakenkanira Tera iroro iripokashite Jeso


Tasorintsi inkantaigakerira maganiro
(Ir. 12.2-7) irishinevakagaigakempara
26੅“Irorotari nonkantantaigakempirira (Ir. 12.51-53; 14.26-27)
gara tyani pipinkumaigi, magatirotari 34੅´9LURHJLSLQHDLJLULLURURULQRSRND‫ێ‬

terira ogotenkani maika impoginityo shitake irishinevakagaigakempara


ogotakenkani. Ario okañotaka magatiro maganiro, kantankicha teratyo iroro
omanagetunkanirira maika impoginityo nompokashite, ontityo nopokashitake
ogikoneatakenkani. 27੅Narori maireni RQNHQDQWDQDNHPSDURUDLQNLVDYDNDJDL‫ێ‬
nogotagaigakempi, NDQWDQNLFKDYLURHJL‫ێ‬ ganakempara,
N\DJLWLYDURNDLJDNHURQHSLQNDPDQWDLJD‫ێ‬ 35 ‘intimaketari surari inkisanakeri iriri.

kerira maganiro. 28੅Gara pipinkaigiri Ario onkañotanakempa tsinane


JDYHDLJDQNLWVLQHULUDLURJDPDJDLJDNHP‫ێ‬ onkisanakero iniro,
pira. Iriroegi irogamagaigakempirika DLNLURJDWRPLQWDQWDWVLULUDRQNLVDQD‫ێ‬
intagatitari kamankitsine pivatsa, kero ovagirote.
kantankicha garatyo yagaveimaigi 36 Yogaegiri garira ikematsaigana

irogamagaigakerora pisure. ,QWLSLPSLQ‫ێ‬ inkisashivageiganakemparitari


kaigake Tasorintsi, panirotari ikantara iitaneegi kematsaigakenanerira.’
irirori yagaveira inkantakera tyani 37੅´1RQNDQWDLJDNHPSLJDUDW\RQRSHJX‫ێ‬

NDPDQNLWVLQHLPSRLUDJDYHDNHLQWLJDQ‫ێ‬ matiri nogamere tyanirika pairorira


kakerora isure morekariku. 29੅¿Matsi itasanotakari iriri ontirika iriniro,
tera pineaigeri tsimeripage intagatira narokya ogakona intakena. Aikiro
ipunata piteni tsimeri pamentyakiniro garatyo nopegumatiri nogamere tyanirika
koriki?, NDQWDQNLFKDWHUDW\RLQNDPX‫ێ‬ pairorira itasanotakari itomi ontirika
mate paniro terira iriro kogatsine Piri. irishinto, narokya ogakona intakena.
30੅Kañotari pigishiegi akyari yogotiro 38੅Ario nonkañotakempa aikiro garatyo

papeapagetiro. 31੅,URURWDULQRQNDQWDQWDL‫ێ‬ nopegumatiri nogamere tyanirika terira

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
201 0$7(2੄10੄11

inkoge impiriniventavagetanakerora yogotagantavagetakera. 2੅Yogari Joan


QRNRJDJHWLULUDQDURLUDWVLSHUHDYHQWDYDJH‫ێ‬ Giviatantatsirira aiñokya yashitakotaka.
takenara. 39੅Tyanirika tsarogakagacha ,PSRLNHPDNRWDYDNHULUDLNHQNLWVDYDJH‫ێ‬
LNLLURWHUDLQNRJHLUDWVLSHUHDYHQWDYDJHWD‫ێ‬ takera, aikiro yovegageigakerira tovaini
kenara ikiirotyo kañotagantanankicha, mantsigaigankitsirira, itigankaigake
intagatitari ikogake irovetsikagetakera SLWHQLLURJDPHUHHJLLQNRJDNRWDJDQWDLJD‫ێ‬
tatarika ikogagetakerira irirori. .DQWDQNL‫ێ‬ kiterira. Antari yogonkeigapaakara
FKD\RJDULSLULQLYHQWLURULUDQRNRJDJHWL‫ێ‬ inakera 3੅ikantaigapaakeri:
rira naro yatsipereaventakenara, iriro —¿Virorika nogiaigakerira ontirika
pinkante iriatake itimira Tasorintsi atanatsi nogiaigera pashini iripokakera?
inkantakani intimake. 4੅Yogari Jeso ikantaigiri:

—0DLNDSLDLJDHSLQNDPDQWDLJDSDDNH‫ێ‬
Tyani inkavintsaake Tasorintsi impogini rira Joan magatiro pineageigutirira ontiri
(Mr. 9.41) pikemageigutirira. 5੅<RJDULWHULUDLQHDLJD‫ێ‬
40੅´7\DQLULNDJDLJDYDNHPSLQHLQNHPD‫ێ‬ vetempa ineaiganake. Yogari terira
tsaigavakempira nanti ikematsatake, ario LUDQXLWDJDQWVLLJDYHWHPSD\DQXLWDJDQWVLL‫ێ‬
ikañotaka tyanirika kematsatakenane ganake. Ario ikaxRLJDNDYHVHJDLJDYHWDQ‫ێ‬
naro, LQWLLNHPDWVDWDNHDLNLURWLJDQNDNH‫ێ‬ kicharira yovegaiganaa. Yogari terira
narira. 41੅7\DQLULNDJDYDNHULQHNHQNLWVD‫ێ‬ inkemaigavetempa ikemaiganake. Aikiro
WDNRWLULULUD7DVRULQWVLLQNHPDWVDWDYDNH‫ێ‬ yogari igamagapage yaniaiganai. Intiegiri
rira ineakera inti tigankakeri Tasorintsi, aikiro terira irashintavageigempa
irirori irishineventakempari impo ovashi ikenkitsatimoigunkani ikamantaigunkani
ineakotakemparo impakeririra impogini W\DUDLQNDQWDLJDNHPSDNDPHWLLURJDYLVDD‫ێ‬
inkañotagakemparira impakerira yoga koigakenkaniniri. 6੅¡Irishinevagetakempa
kenkitsatakotiririra. Ario inkaxRWDJDNHQ‫ێ‬ W\DQLULNDNDQWDNDQLULUDLQNHPDWVDWDVDQR‫ێ‬
NDQLW\DQLULNDJDYDNHULQHQHJLQWHYDJHWD‫ێ‬ takenara gara yapakuimatana!
charira ineakerira inegintevagetakara, 7੅,PSRLDLJDQDLUDLULURHJLLQLDYDJHWD‫ێ‬

irishineventakempari Tasorintsi QDNH-HVRLQLDNRWDNHULUD-RDQLNDQWDL‫ێ‬


inkaxRWDJDNHPSDULUD\RJDQHJLQWHYDJH‫ێ‬ giri maganiro: “¿Tatoita piatashiigakiti
tacharira. 42੅Ario inkañotakempa aikiro anta osarigagitetapaakera? ¿Iriro
W\DQLULNDNDYLQWVDDNHULQHLUDSLJHPDWVD‫ێ‬ piatashiigakiti pineaigakitirira
tene terira impaitumatempa ineakerira matsigenka terira ishintsitashigetero
ikematsatakenara, irishineventakempari magatiro matavitantagantsi, irorokya
Tasorintsi impo ovashi ineakotakemparo ikanti irorokya ikanti? ¿Ario ikaxRWD‫ێ‬
impakerira onkatinkatakeririra impogini. karo savoroshi amirora tampia akya
Intagatityo impavetakempari imire otuiti akya otuiti? 8੅¿Ario tatatyo
irorotakenityo.” piatashiigakiti? ¿Iriro piatashiigakiti
SLQHDLJDNLWLULUDPDWVLJHQNDJDJXWDFKD‫ێ‬
Joan itigankaigakerira irogamereegi rira mechomagori kamisa? 3RJRLJDNH‫ێ‬
inkogakotagantaigakiterira Jeso WDULPDJDQLURJDJXLJDFKDULUDPHFKRPD‫ێ‬
(Ir. 7.18-35) gori kamisa onti ipirinitaigi ivankoku

11 koveenkari. 9੅Iroroventi ¿tatatyo


1੅Impogini yagatanakera Jeso

yogotagaigakerira irogamereegi piatashiigakitira? ¿Iriro piatashiigakiti


iatanake parikotipage apatogetakara pineaigakitirira kamantantatsirira?
pankotsipage ikenkitsavagetakera, aikiro Jeeje, irironiroro, kantankicha pairo

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄11 202

yavisavagetakeri kamantantatsirira, YHWDNHPSLPDWLNDJDQWVLNHQNLVXUHDHQND‫ێ‬


10੅irirotari itsirinkakotunkanirira pairani WDYDJHWDNDW\RNDUDWHUDW\RSLUDJDL‫ێ‬
iniakerira Tasorintsi Itomi ikantiri: gempa.’ 18੅Ariotari pikañoigakari viroegi.
‘Notomi, impogini nontigankake Ipokavetaka Joan tera isekatavagetempa,
paniro ivatanakempinerira aikiro tera iroviikumatemparo poiri, onti
LQNDQWDLJDNHULUDLWRYDLUHHJLLQHJLQ‫ێ‬ pikantaigakeri itimagutakeri kamagarini.
tetashiigavakempira.’ 19੅,PSRPDLNDLSRNDYHWDND.DxRWDVDQRWD‫ێ‬
11੅0DLNDQRQNDQWDLJDNHPSLPDJDQLURVD‫ێ‬ karirira Matsigenka isekata, aikiro
notyo matsigenkaegi tera intimumate yoviika ariokya pikantaigakeri: ‘Pairo
paniro visakerinerira Joan, kantankicha isekaata aikiro pairo ishinkiseta, aikiro
tyanirika yogavisaakotake Tasorintsi inti itsipaiga kañovageigacharira intiegiri
ipegakara Igoveenkarite, irirori kogantaiginiririra koveenkari koriki.’
pinkante yavisakerityo. .DQWDQNLFKDRJRWXQNDQLW\DQLNHPDWVD‫ێ‬
12੅“Pairani ikyasanokyara tsititanakero tasanotiri Tasorintsi aikiro tyani terira
Joan ikenkitsavagetanakera ovashi inkematsateri, ontitari oneantunkani
maika yogari kisantaigatsirira tera yovetsikagetakerira.”
LQNRJDLJDYHWHPSDLQNHQNLWVDWDNRWDNHQ‫ێ‬
NDQLUD7DVRULQWVLW\DUDLNDQWD\RJDYLVDD‫ێ‬ Jeso ikanomajaigakeri timaigatsirira
kotantira ipegakara Igoveenkariegite Korasunku, Vetsairaku ontiri
maganiro kematsaigiririra, kantankicha Kaperenaoku
ariompatyo ishineventasanoiganakarori (Ir. 10.13-15)
WRYDLQLPDWVLJHQNDHJLLNHPDWVDLJDQD‫ێ‬ 20੅Impogini Jeso ikanomajaigutarityo

kera. 13੅0DJDQLURWDULNDPDQWDQWDLJDWVL‫ێ‬ yovetsikimogeigakerira tovai terira


rira ikamantakoigakero pairani ovashi oneimagetenkani, ineaigakeritari tera
ikenkitsatanakera Joan. Ario ikañotaka inkantatigaigempa inkematsaigakerira
Moiseshi irirori itsirinkakotakero. Tasorintsi, ikantaigiri: 21੅“¡Maikaniroro
Maganiro ikantaigaketari iripokake SDQWVLSHUHDYDJHLJDNHYLURHJLWLPDQWDLJD‫ێ‬
LQWLJDQNDNHULUD7DVRULQWVLLURJDYLVDDNR‫ێ‬ rorira Korasun! £0DLNDQLURURSDQWVLSH‫ێ‬
WDQWDNHUDRYDVKLLPSHJDNHPSD,JRYHHQ‫ێ‬ reavageigake viroegi timantaigarorira
NDULHJLWHPDJDQLURNHPDWVDLJDNHULQH‫ێ‬ Vetsaira! 3LQHDLJDYHWDNDURW\RQRYHWVLNL‫ێ‬
rira. 14੅<RJDUL-RDQLULURWDULNDPDQWDQWD‫ێ‬ moigavetakempirira, kantankicha teratyo
tsirira Eriashi pikemakoigakerira pinkogaige pinkantatigaiganakempara
iripokakera iivatakerira intigankakerira pampakuaiganakerora povetsikageigira
Tasorintsi. Pinkogaigakerika viroegi terira onkametite. Yogari pinkante
pinkematsaigakenara kematsaigenatyo. timaigavetacharira pairani Tiroku ontiri
15੅Pikemaigakenarika maika atsi Suronku iriroegimetyo neaigakerome
VXUHWDVDQRLJHPSDURW\RQRNDQWDLJDNHP‫ێ‬ LQNDQWDWLJDLJDQDNHPSDPHW\RLURJDJXL‫ێ‬
pirira. ganakemparome tontaporokiri, aikiro
16੅“¿Tatarikatyo nonkañotagaigakempi intiaitaiganakempametyo samampopane
viroegi? ¿Tata pikañoigaka? Inti pikaxRL‫ێ‬ LRNRWDJDQWDLJDNHPSDUDLNHQNLVXUHDLJD‫ێ‬
gaka ananekiegi impitaigera pampatuiku kara ineaigakera yovetsikageigira terira
imagempivageigakera impo ovashi onkametite inkantatigaiganakempara.
inkisavakagaiganakempa inkantaige: 22੅Kantankicha viroegi aganakempara
17੅‘Nokovutimoigavetakempi teratyo inkisashitantakemparirira Tasorintsi
pintiontaigempa. ,PSRQRPDWLNLPRLJD‫ێ‬ maganiro terira inkematsaigeri, pairotyo

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
203 0$7(2੄11੄12

LURJDJDLJDNHPSLNDUDDYLVDYDJHWDNHUR‫ێ‬ Tasorintsi, DWVLWDLQDHJLQDURNXSDYHQWDL‫ێ‬


tyo inkisashiigakemparira Tirokunirira JDNHQDUDQDPSLVKLJRSLUHDNDJDLJDNHP‫ێ‬
intiegiri Suronkunirira. 23੅Viroegiri pira. 29੅Pinkematsaigakenara kameti
WLPDLJDWVLULUD.DSHUHQDRNXSDYHQWDNRYD‫ێ‬ QRJRWDJDLJDNHPSLUDRYDVKLSDPSLVKLJR‫ێ‬
geigaka. ¿Pineaigiri ariori piaigake pireaigakempa pisureku, teranika naro
enoku? ¡Garatyo! Ontityo piaigake kisantatsirira, DLNLURQDQWLWDULWVLSHUHD‫ێ‬
morekariku. Ariome ovetsikakenkanime NRYDJHWDFKDULUDWHUDQDYHQWDNRWXPD‫ێ‬
terira oneimagetenkani pairani anta tempa. 30੅7HUDRQNRPXWHPSDSLQWVDWD‫ێ‬
Soromaku onkaxRWDNHPSDURUDQRYHWVLNL‫ێ‬ JDLJDNHURUDPDJDWLURQRJRWDJDLJDNHP‫ێ‬
mogeigakempirira viroegi maika pirira, nantitari shintsitagaigakempine
gamerorokari ipogereaiga maganiro, nogishineasanoigakempira.”
aiñokyametyo intimantaigemparo
maika.੆p 24੅,URURWDULQRQNDQWDQWDLJDNHP‫ێ‬ Irogamereegi Jeso yagaigakera turigoki
SLULUDLPSRJLQLDJDQDNHPSDUDLQNLVDVKL‫ێ‬ kutagiteriku apishigopireantaganirira
tantakempara Tasorintsi, pairotyo (Mr. 2.23-28; Ir. 6.1-5)

12
inkisashitasanoigakempi viroegi 1੅Impoginiaganakara kutagiteri
DYLVDNHURLQNLVDVKLLJDHPSDULUD6RURPD‫ێ‬ apishigopireantaganirira iatake
kunirira.” -HVRLNHQDQDNHWXULJRVKLNXLWHQWDLJD‫ێ‬
naari irogamereegi. ,ULURHJLLWDVHJDJHL‫ێ‬
Jeso ikantake
ganake yagaigamatanaketyo turigoki
irampishigopireakagaigakemparira
yogaigakarora. 2੅Irorotyo ineaigakerira
ventaigakaririra
pariseoegi ikantaigutarityo Jeso:
(Ir. 10.21-22)
—¡Atsi gaigeri kavako pogamereegi!
25੅Impogini Jeso inianakeri Tasorintsi <DJDLJDQDNHWXULJRNLPDLNDNXWDJLWH‫ێ‬
ikanti: “Apa, vinti vetsikagetakerorira riku apishigopireantaganirira, RNDQWDYL‫ێ‬
inkite ontiri kipatsi ontiri aikiro tantaganitari antavagetantenkanira.
magatiro timantagetarorira. 1RVKLQHYHQ‫ێ‬ 3੅Kantankicha irirori ikantaigiri:

takempityo kara, pomanapitsaigakeritari —¿Matsi tera piniavantumaigero viroegi


govageigatsirira tera pogotagaigeri tyara otsirinkakotunkanira yovetsikakerira Iravi
pikanta viro. Inti pogotagaigake terira pairani? Itaseganake irirori intiegiri
irogovageige. 26੅Arioniroro okañotaka itentaigakarira, PDPHULVDQRW\RWDWDPSD‫ێ‬
maika, ariotari pikogakeri viro.” tyo irogaigakempa, 4੅LPSRLNLDPDWDQDNH‫ێ‬
27੅Impo ikantaigiri maganiro: ´,SDJHWD‫ێ‬ tyo ivankoku Tasorintsi yogakarora pan
kenaro Apa magatiro, DLNLUR\DJDYHDND‫ێ‬ okantavitantaganirira ogenkanira, ontitari
gavagetakena posante. Tera tyani irashi Tasorintsi. Intagani gaigaro
gotatsine tyara nokanta. Intagani saseroroteegi, ariotari ikantiri Tasorintsi,
gotankitsi Apa. Aikiro tera tyani kantankicha yogari Iravi yogakarotyo,
gotatsine tyara ikanta irirori. Intagani aikiro ipaigakeri itentaigakarira.੆q 5੅¿Matsi
naro gotankitsi intiegiri aikiro yogaegi WHUDSLQLDYDQWXPDLJHURDLNLURLWVLULQNDNR‫ێ‬
QRQNRJDNDJDLJDNHULUDQRJRWDJDLJDNH‫ێ‬ tanakerira Moiseshi okantira yogari
rira. 28੅0DJDQLURYLURHJLWVLSHUHDLJDQNL‫ێ‬ saseroroteegi tavageigatsirira ivankoku
WVLULUDSLSRPLULQWVLLJDNDURUDSLQWVDWDJD‫ێ‬ Tasorintsi yantavagetantaigakaro
geigakerora magatiro ikogagetirira kutagiteri apishigopireantaganirira

p¬11.23 Jen. 19.24-28. q¬12.4 1 Sa. 21.1-6; Ire. 24.8-9.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄12 204

kantankicha teratyo iroro irovetsikaige kañotasanovagetaatyo apipakotene.


terira onkametite? 6੅Maikari maika aikiro 14੅,URURLQHDLJDYDNHULUDSDULVHRHJL\RYHJDL‫ێ‬

nonkamantaigakempi aiño aka pairorira rira ikonteigapanuti ovashi isariaiganakari


yavisavagetakero ivanko Tasorintsi. Jeso irogakagantaigakerira.
7੅Viroegi tera pinkemaigavakeronika

,WVLULQNDNDJDQWDNHULUD7DVRULQWVLNDQWDWVL‫ێ‬ Isaiashi ikamantakotakeri Jeso pairani


rira: ¶3DLURDYLVDNHQRNRJDNHUDSLQWVDURJD‫ێ‬ 15੅,URUR\RJRWDYDNHUD-HVRLVDULDLJDND‫ێ‬

kagantaigakempara, DYLVDNHURSRYHWLVDL‫ێ‬ rira irogakagantaigakerira iatake parikoti


JDNHQDULUDSLUDWVLSDJHSLQWDJDLJDNHQD‫ێ‬ RYDVKL\RJLDLJDQDNHULWRYDLQLPDWVLJHQ‫ێ‬
rira.·3LQNHPDLJDYDNHURPHUDRNDJDPHUR‫ێ‬ kaegi. Irirori yovegageigamatirityo
rokari pineantavageigi yovetsikaigakera maganiro mantsigaigankitsirira, 16੅NDQWDQ‫ێ‬
terira onkametite. 8੅<RJDUL.DxRWDVDQRWD‫ێ‬ NLFKDLNDQWDYLLJDNHULJDQLULLWVDYHWDQWDL‫ێ‬
karirira Matsigenka irirotari kantatsirira giri. 17੅Antari ikaxRWDNDUDPDLNDLWVDWDJD‫ێ‬
tyati okantavitantagani antantenkanira kero ikantakerira kamantantatsirira
kutagiteriku apishigopireantaganirira, Isaiashi pairani itsirinkakotakerora
aikiro tyati terira onkantavitantenkani. ikantakerira Tasorintsi ikanti:
18 ´1HUL\RJDQRPSHUDQHQRNRJDNDJD‫ێ‬
Jeso yovegairira shinkovakotankicharira kerira nontigankakerira.
(Mr. 3.1-6; Ir. 6.6-11) Notasanovagetakari, DLNLURQRVKLQH‫ێ‬
9੅Osamanitanakera iatake Jeso ventakari.
pankotsiku yapatoitantaigarira jorioegi 1RQWLJDQNLPRWDNHULQRVXUHLQWLPD‫ێ‬
ikianake tsompogi. 10੅Ario inake kara surentakerira.
paniro shinkovakotankicharira. Irirori inkamantaigakeri maganiro
Yogaegiri kisaigakeririra Jeso ikantaigiri: matsigenkaegi tyati kametiripage,
—¿Kametitake irovegantakenkanira aikiro tyati terira onkametite.
mantsigatankitsirira kutagiteriku 19 Gara ikisantumati, aikiro garatyo

apishigopireantaganirira? ikakitsatantumati
11੅2QWLW\RLNDQWDLJDNHULPDLNDLQHDLJD‫ێ‬ irogemisantantakera.
NHUDW\DULNDLQNDQWHNDPHWLLQWVDYHWDQ‫ێ‬ 20 Garatyo ikisumaigiri tyanirika

taigakerira inkisakagantaigakerira. tesakonarira ishintsitashiigero


Kantankicha irirori ikantaigiri: terira onkametite.
—Aiñorika shintacharira irovishate Inkantakani inkavintsajaigakeri
impogini irashiriantanakemparo paniro maganiro
RYHJDQWDUDNXWDJLWHULNXDSLVKLJRSLUHDQWD‫ێ‬ NLJRQNHURDJDQDNHPSDUDLPSHJD‫ێ‬
ganirira, ¢PDWVLJDUDLDWDVKLWLULLQRVKLNDD‫ێ‬ kempara Igoveenkariegite
terira? 12੅Iriromparorokari matsigenka maganiro matsigenkaegi.
pairo intsarogakagakenkani, pairotari 21 0DJDQLURPDWVLJHQNDHJLWLPDJHLJD‫ێ‬

yavisavagetakeri ovisha. Irorotari maika WVLULUDDNDNLSDWVLNXLUDYHQWDL‫ێ‬


kametitake onkavintsaantakenkanira gakemparityo.”
kutagiteriku apishigopireantaganirira.
13੅Nerotyo ishonkashitantanakaririra Ikantunkanira Jeso inti
shinkovakotankicharira ikantiri: tinkamitakari kamagarini
—Atsi kontsaanake. (Mr. 3.20-30; Ir. 11.14-23; 12.10)
Irorotyo yakontsaanakera ogatyo 22੅Impogini
yamaiganakeneri Jeso
okenake irako paa vegasanovagetaa paniro matsigenka terira inee, aikiro

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
205 0$7(2੄12

tera irinie, itimagutakeritari kamagarini. NHQNDQLUDSDLURULUDLVXUDULWLLQNRVKLJHWD‫ێ‬


Impo irirori ineakagairi, aikiro kenkanira garira oketyo yogusotagani?
iniakagairi. 23੅Yogavageigaketyo kavako Antari oketyorika irogusotakenkani ario
maganiro ikantaigi: “Irirorakarityo pinkante inkoshiarantakenkani.
Iyashikitanakerira Iravi agiaigakerira.” 30੅“Maganiro terira irishinetena onti
24੅Iroro ikemaigakerira pariseoegi ikisashitakena, aikiro yogari terira
ikantaigakera, iriroegi ikantaigi: “Inti intentena napatotantakera onti
tinkamitakari Veresevo itinkami itivarokantake.
kamagarinipage. Irirotari gaveakagakeri 31੅“Nonkamantasanoigakempi maika

\RQHDJDQRQWDQWDLJDNDULULUDLWLPDJXLJD‫ێ‬ tatarika irovetsikaigake matsigenka


kerira kamagarinipage.” WHULUDRQNDPHWLWHRQWLULNDLVDPDWVDQDLJD‫ێ‬
25੅Kantankicha irirori yogotavakerotyo keri Tasorintsi, irirori iragaveaketyo
isureigakarira ikantaigiri: “Pine intimera LPDJLVDQWDNRLJDHULUDJDUDW\RLNHQNLLPD‫ێ‬
matsigenka irapatoitakeri itovaire tairo, NDQWDQNLFKD\RJDULQHDYHWDNHPSD‫ێ‬
LPSHJDNHPSDUDLWLQNDPLLPSRLQWVLWLLJD‫ێ‬ ronerira iragaveane Isure Tasorintsi impo
nakerorika inkisavakagaiganakempara inkantake intityo gaveankitsi kamagarini,
ovashi irashirikovakagaiganakempa garatyo imagisantakotumatiri. 32੅Ario
iokaiganakeri itinkami panivani irinae, okaxRWDNDDLNLURW\DQLULNDVDPDWVDQDWD‫ێ‬
mameri tyanimpatyo iromperataempa. kerine Kañotasanotakaririra Matsigenka
Ario ikañoigaka tentaigaririra iitaneegi LUDJDYHDNH7DVRULQWVLLPDJLVDQWDNRWDH‫ێ‬
ikiirora parantavakagaiganaachane rira, NDQWDQNLFKDW\DQLULNDVDPDWVDQDWD‫ێ‬
LQNLVDYDNDJDLJDQDNHPSDUDRJDLQNHQDL‫ێ‬ kerine Isure Tasorintsi, iriro pinkante
gake irashirikovakagaiganakempa ganige garatyo imagisantakotumatairi.
itsipavakagaigaa. 26੅Ario ikañotaka
Satanashi irirori, ¢PDWVLW\DUDLQNDQWD‫ێ‬ Tatoita ogotantunkani
kempara ikiirora neagaachane? InkaxRWD‫ێ‬ tyara ikanta matsigenka
kemparika maika ikiirora parantaachane, (Ir. 6.43-45)
¢PDWVLLUDJDYHDNHDWDQDWVLUDLPSHJDQD‫ێ‬ 33੅´<RJDULPDWVLJHQNDRQWLLQHDQWXQ‫ێ‬

NHPSDUDLWLQNDPLHJLPDJDQLURNDPDJDUL‫ێ‬ NDQL\RYHWVLNDJHWLULUDRYDVKL\RJRWXQ‫ێ‬
nipage? 27੅Viroegi onti pikantaigake inti kani tyara ikanta. <RJDULWHULUDLQNDPH‫ێ‬
WLQNDPLWDNHQD9HUHVHYRQDJDYHDQWDND‫ێ‬ WLWHRQWL\RYHWVLNDJHWDNHWHULUDRQNDPH‫ێ‬
ULUDQRQHDJDQRQWDLJDNDULUDLWLPDJXLJDNH‫ێ‬ tite. Yogari kametiri omirinka onti
rira kamagarinipage. ,ULURPHUDJDYHDND‫ێ‬ yovetsikagetake kametiripage.
gakenane kamagarini, ¿ario tyaniratyo 34੅¡Viroegi apaiventavageigakempi

JDYHDNDJDLJDNHULUDSLWRYDLUHHJL\RQHDJD‫ێ‬ kañovagetagantsi! ¢7\DUDSLQNDQWDLJD‫ێ‬


QRQWDLJDNDULUDLWLPDJXLJDNHULUDNDPDJD‫ێ‬ kempa povetsikaigakera kametiripage?,
rini? Irorotari ogotantunkani onti vintiegitari kañovageigacharira. 0DJDWL‫ێ‬
pikomuigakaro viroegi. 28੅Kantankicha rotari osuretakotunkanirira irorotari
intityo gaveakagakena Isure Tasorintsi oniakotunkani. 35੅Ario ikañota
QRQHDJDQRQWDQWDLJDNDULULUDLWLPDJXLJD‫ێ‬ matsigenka negintevagetacharira onti
kerira kamagarinipage, LURURSRJRWDQWDL‫ێ‬ iniakogeti kametiripage, irorotari
JDYDNHPSDDWDNH\RJLNRQHDWLPRLJDQD‫ێ‬ isuretakogeta. <RJDULWHULUDLQHJLQWHYD‫ێ‬
kempi Tasorintsi iragaveane. getempa onti iniagisevageti posante,
29੅´0DLNDQRNRJDNHQRQNDQWDLJDNHP‫ێ‬ irorotari isuretakogeta irirori. 0DJDWLUR‫ێ‬
pira: ¢7\DUDLQNDQWDNHQNDQLLQNLDVKLWD‫ێ‬ tari osuretakotunkanirira irorotari

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄12 206

oniakogetunkani. 36੅1DURNDQWDLJDNHP‫ێ‬ PRLJDNHULUDLNHQNLVXUHDLJDQDNDLQHDLJD‫ێ‬


SLQHDQWDULDJDQDNHPSDUDLQNLVDVKLWDQ‫ێ‬ ketari yovetsikagisevageigira terira
taigakenkanirira kañovageigacharira onkametite ovashi ikantatigaiganaka.
inkenkiakagaigakenkani magatiro Kantankicha maika ipokavetaka pairorira
iniagisevageigakerira kogapage. yavisavagetakeri Jonashi teratyo
37੅7DWDULNDSLQLDYDJHWLLURURWDULLQNDQWD‫ێ‬ pinkematsaigeri. 42੅Ario onkañotakempa
viigakempi Tasorintsi kametitakevirika aikiro impogini inkantake Tasorintsi
ontirika tera pinkametite. 3LQHJLQWHWD‫ێ‬ ogari igoveenkariegite Savakunirira
kerorika piniane irishineventakempi. pairotyo avisaigakempi viroegi, RSRNDVKL‫ێ‬
Antari piniagisevagetakerika ineakempi WDNHULWDUL6DURPRQSDLUDQLRSRQLDYDJHWD‫ێ‬
tera pinkametite, inkisashitakempi katyo samani kara onkemisantakerira
intigankakempi morekariku.” irogotagagetakerora,੆s kantankicha maika
ipokavetaka pairorira yavisavagetakeri
Kañovageigacharira ikantaigavetakarira Saromon teratyo pinkematsaigeri.
Jeso ineakagaigakerira terira
oneimagetenkani Kamagarini ipigashitarira itimaguvetarira
(Mr. 8.12; Ir. 11.29-32) (Ir. 11.24-26)
38੅Impogini ipokashiigapaakeri Jeso 43੅“Antari itimagutirira matsigenka

pariseoegi intiegiri gotagantaigirorira kamagarini impo iokanairi iatake anta


itsirinkakotanakerira Moiseshi ikantaigiri: osarigagitetapaakera yanuivagetakera.
—Gotagantatsirira, DWVLRNRWDJDLJHQD‫ێ‬ ,PSRLNRJDYHWDNDLUDSLVKLJRSLUHDYDJHWD‫ێ‬
nityo terira oneimagetenkani. kempamera, kantankicha teratyo iragavee
39੅Ikantaigiri Jeso: ovashi 44੅isurematanaatyo ikanti: ¶,ULURPSD‫ێ‬
—Viroegi apaiventavageigakempi tyo nompigashitanae notimaguvetarira.’
kañovagetagantsi, pikogantaigavetakarira ,PSRLSLJDYHWDDLQHDSDDNHULJLDNRPDWDND‫ێ‬
QRQHDNDJDLJDNHPSLUDWHULUDRQHLPDJH‫ێ‬ tyo kañomataka pankotsi otarogaganira
tenkani, NDQWDQNLFKDJDUDW\RQRQHDNDJX‫ێ‬ onegintetaganira saagitemataketyo kara
maigimpi. ,QWDJDWLW\RQRQHDNDJDLJD‫ێ‬ mameritari timantemparonerira. 45੅Ovashi
kempi pashini onkañotakemparo ikaxRWD‫ێ‬ iatake yagakitira pashini 7 kamagarini
gunkanira kamantantatsirira Jonashi pairorira yogagavageigaka. ,PSRLWLPDJXL‫ێ‬
pairani.੆r 40੅Pikemakoigakeritari irirori gapaakeri yoga itimaguvetarira okyara
inigakerira omani imaranesanorikatyo ovashi irirori oga ikenake pairotyo
kara impo yomavatakotanakara yogagavagetanaka. Ario pinkañoigake
kutagiteri anta isegutoku. Ario inkaxRWD‫ێ‬ YLURHJLDSDLYHQWDYDJHLJDNDULUDNDxRYDJH‫ێ‬
kempa impogini Kañotasanotakaririra WDJDQWVLDULRPSDW\RSRJDJDYDJHLJDQDNHP‫ێ‬
Matsigenka iromavatakotanakempa pari, tera pinkematsaigenika.”
kutagiteri anta kipatsiku. 41੅Impogini
aganakempara inkisashiigakemparira Tyani impegaigake Jeso iitaneegi
Tasorintsi maganiro terira inkematsaigeri (Mr. 3.31-35; Ir. 8.19-21)
inkantake yogari timaigavetacharira 46੅Aiñokyara
ikenkitsavageti Jeso
SDLUDQL1LQLYHNXSDLURW\R\DYLVDLJD‫ێ‬ opokapaake iriniro intiegiri irirentiegi
kempi viroegi, PDJDQLURWDUL1LQLYHNXQL‫ێ‬ ikogaigavetaka iriniaigakerira, NDQWDQ‫ێ‬
ULUDLNHPDWVDLJDNHUL-RQDVKLLNHQNLWVDWL‫ێ‬ kicha tyampa inkenaigake, LWLNDLJDNHUL‫ێ‬

r¬12.39 Jon. 1—3. s¬12.42 1 Kov. 4.34.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
207 0$7(2੄12੄13

tari maganiro patoitaigankicharira tanaka tovaseri irorori asaganakero


nerotyo onti inaigapaake sotsi. 47੅Impo okamanai, tera ontime okitsoki. 8੅Pashini
ikamantunkani Jeso ikantagani: RNRQRJDNDRSDULJLJHWDQDNHRNDPHWLSD‫ێ‬
—Pokake piniro intiegiri pirentiegi tsatakera kipatsi. Irorori pinkante
aiño inaigake kara sotsi ikogaigake oshivokanake okimotanake otimanake
iriniaigakempira. tovaiti okitsoki, okonogaka otimake 100,
48੅.DQWDQNLFKDLULURULLNDQWLULNDPDQ‫ێ‬ pashini 60, pashini otimake 30.
takeririra: 9੅3LNHPDLJDNHQDULNDPDLNDDWVLVXUHWDVD‫ێ‬

—¿Tyanimpatyora ina? ¢7\DQLPSD‫ێ‬ noigemparotyo nokantaigakempirira.”


tyora igeegi?
49੅,PSRLVKRQNDWHLJDQDNDULLURJDPH‫ێ‬ Jeso yogotagaigakerira
reegi iokoigakeri ikanti: irogamereegi tyara okantaka
—Neri yogaegi nopegaigakerira ina ikantakogetakerora magatiro
aikiro igeegi. 50੅,PLULQNDWDULWVDWDJDJHWL‫ێ‬ (Mr. 4.10-12; Ir. 8.9-10)
rorira ikogagetirira Apa timatsirira 10੅Impogini yogaegiri irogamereegi

enoku irirotyo nopegake ige ontiri incho yaiñoniiganakari ikantaigiri:


ontiri aikiro ina. —Antari pogotagaigakerira maganiro
matsigenkaegi, ¿tyara okantakara
Jeso ikantakotakerora okenkitsataganira pikaxRWDNHURUDPDLNDSLNDQWDNRJHWDNH‫ێ‬
Iriniane Tasorintsi rora magatiro?
(Mr. 4.1-9; Ir. 8.4-8) 11੅Irirori ikantaigiri:

13
1੅Impogini ikontetanai Jeso —Pairani tera ogovetenkani tyara
LDWDNHRWVDSLDNXLQNDDUHLSLULQL‫ێ‬ inkantaigakeri Tasorintsi matsigenkaegi
tapaake. 2੅Yapatovageiganakatyo tovaini LURJDYLVDDNRLJDNHULUDNDPHWLLPSHJD‫ێ‬
matsigenkaegi inakera irirori, ovashi kempara Igoveenkariegite. Maikari
yomatetanaka pitotsiku ipirinitake maika ikogake pogoigakerora viroegi,
ikenkitsaigakerira. 0DJDQLURSDWRLWDL‫ێ‬ kantankicha iriroegi gara yogoigiro.
gankicharira ipitaigake otsapiaku. 12੅Nonkantasanoigakempi maika
3੅,PSR\RJRWDJDLJDNHULLNDQWDNRJHWDNH‫ێ‬ W\DQLULNDNRJDQNLWVLQHULUDLQNHPDYDNH‫ێ‬
rora posante ikantaigiri: “Iatake paniro rora Iriniane Tasorintsi ariompatyo
matsigenka impankivagetakera turigoki. irogotasanovagetanakeri, kantankicha
4੅Iokagisetanakero pakarara pakarara yogari terira inkoge inkemavakerora
itsotenkavagetanakero. 2NRQRJDJDUDQ‫ێ‬ ontityo onkomutapitsatakempari,
taka oparigigetanake avotsiku, impo garatyo yogotumageti maani. 13੅Irorotari
iparigashiigakero tsimeri yogaigakarora. nokañotantaigakaririra maika. Iriroegi
5੅Pashinikya onti oparigigetanake otimaigavetaka iroki, kantankicha
mapuseku, shintsi oshivokavetanaka, kañomataka tenirikatyo ontime. Aikiro
tesakonatari ontimasanotenika kipatsi. otimaigavetaka igempita kantankicha
6੅Impogini iporeavetanaka poreatsiri kañomataka tenirikatyo ontime, tera
itaganakero oshigirikanake okamanake, LQNHPDLJDYDNHURQLNDQRNDQWDLJDNHUL‫ێ‬
tetanika oatasanote oshitsaki savi, rira. 14੅OkaxRWDNDPDLNDRWVDWDJDQDNH‫ێ‬
otikakerotari mapu. 7੅Okonogaka pashini rora ikantakerira Isaiashi pairani ikanti:
oparigigetanake okitagigetakara okitsoki ‘Viroegi pinkemaigavetakempatyo,
tovaseri timatsirira otsei. ,PSRRVKLYRND‫ێ‬ NDQWDQNLFKDJDUDW\RSLNHPX‫ێ‬
YHWDQDNDWXULJRRJHQDQHN\DW\RRVKLYRNX‫ێ‬ maigavakero.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄13 208

Aikiro pineaigavetakempatyo, gaigakeri magatiro. 20੅2JDULSDULJLJHWDQ‫ێ‬


NDQWDQNLFKDJDUDW\RSRJRWX‫ێ‬ kitsirira mapuseku inti nokantakoigake
maigavakero. kemisantaigavetakarorira Iriniane
15 Tera pinkogaigenika pogoigakera, Tasorintsi ishineventaigavetavakaro,
kañoigamatakavi tenirikatyo kantankicha tera inkematsatasanoigero,
ontimaige pisure. 21੅nerotyo imagisantaiganairo shintsi.

Tera pinkemaige, kañomataka Impogini opokashitakeri tsipereagantsi


tenirikatyo ovegantaigempa RQWLULNDLNLVDYLLJXQNDQL,ULQLDQH7DVRULQ‫ێ‬
pigempita. tsi oga ikenaigake yapakuaiganairo
Aikiro tera pineaige, NDxRLJDPDWD‫ێ‬ ikaxRLJDQDDUDRN\DUDWHN\DUDLQNHPDWVD‫ێ‬
kavi tenirikatyo pogaige kavako. tumaige. 22੅Ogari parigigetankitsirira
Onti pikañoigaka maika ganiri okitagigetakara okitsoki tovaseri inti
pineantaigaro poki, aikiro ganiri nokantakoigake kemisantaigakerorira
pikemantaigaro pigempita, Iriniane Tasorintsi ikemaigavetavakaro,
aikiro ganiri pikemumaigi maani. kantankicha impogini irorokya imaigavai
7HUDSLQNRJDLJHQLNDSLQNHPDWVDWD‫ێ‬ LVXUHLJDYDDURUDPDJDWLURSDJHWLPDJHWD‫ێ‬
sanoigakenara tsirira kipatsiku. Impo iriroegi tenige
kameti nogavisaakoigakempiniri.’ isuretakoigaemparo Iriniane Tasorintsi,
16੅´.DQWDQNLFKDYLURHJLSDLURLNDYLQWVDD‫ێ‬ RQWLWDULLVXUHLJDQDNDLUDVKLQWDYLRLJDNHP‫ێ‬
YDJHLJDNHPSL7DVRULQWVLSLQHDQWDLJDNDUR‫ێ‬ para koriki. Tyampa inkantaigakempa
rira magatiro pineageigakerira maika, inkematsatasanoigakera. 23੅Kantankicha
DLNLURSLNHPDLJDNHQDQRJRWDJDLJDNHPSL‫ێ‬ RJDULSDULJLJHWDQNLWVLULUDRNDPHWLSDWVDWD‫ێ‬
rira. 17੅Arisanotyo nonkantasanoigakempi NHUDNLSDWVLLQWLQRNDQWDNRLJDNHNHPLVDQ‫ێ‬
PDLNDLWLPDLJDYHWDNDWRYDLQLNDPDQWDQ‫ێ‬ taigavakerorira Iriniane Tasorintsi impo
taigatsirira intiegiri negintevageigacharira ikematsatasanoigakeri irirori. Ovashi
LNRJDLJDYHWDNDLQHDLJDNHURPHUDSLQHDLJD‫ێ‬ itimaigake kameti ikañoigakaro turigo
nakerira viroegi maika, kantankicha timankitsirira okitsoki 100, pashini
teratyo ineimaigero. $LNLURLNRJDLJDYH‫ێ‬ ikañoigakaro timankitsirira 60, SDVKLQL‫ێ‬
taka inkemaigakeromera pikemaigakerira, kya ikañoigakaro timankitsirira 30.”
kantankicha teratyo inkemumaigero.
Jeso ikantakotakerora impegakempara
Jeso ikamantaigakerira irogamereegi Tasorintsi Igoveenkariegite
ikantakotakerira inkaara kematsaigiririra ikañotagakaro turigo
(Mr. 4.13-20; Ir. 8.11-15) ontiri tovaseri
18੅“Maika atsi kemisantaigena 24੅Impo ikanti Jeso: “Maika irorokya

QRQNDPDQWDLJDNHPSLUDWDWRLWDQRNDQWD‫ێ‬ nonkantakotake tyara onkantanakempa


kotake inkaara. 19੅2JDULWXULJRNLSDULJLJH‫ێ‬ impogini irapatoitaigakerira Tasorintsi
tankitsirira avotsiku inti nokantakoigake PDJDQLURNHPDWVDLJLULULUDLPSHJDNHP‫ێ‬
matsigenkaegi kemisantaigavetakarorira para Igoveenkariegite. Iatake matsigenka
Iriniane Tasorintsi okenkitsatunkanira. ipankitakera turigoki itsamaireku.
,NDPDQWDLJDYHWXQNDQLW\DUDLQNDQWDLJD‫ێ‬ 25੅Impogini imagavioiganaira maganiro

kempa kameti irogavisaakoigakerira LSRNDQLQNXWLSDVKLQLNLVDNHULULUDLSDQNLWD‫ێ‬


7DVRULQWVLLPSHJDNHPSDUD,JRYHHQNDULH‫ێ‬ panutiro tovaseri shigirorira turigo
gite, kantankicha igenanekyatyo yapatuinkavagetakerotyo kara. 26੅,PSR‫ێ‬
LSRNDVKLLJDNHULNDPDJDULQLLPDJLVDQWDND‫ێ‬ JLQLRVKLYRNDYHWDQDNDWXULJRRJHQDQHN\D‫ێ‬

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
209 0$7(2੄13

tyo oshivokutanaka tovaseri irorori ikanti: “Antari ovetsikira tsinane pan


otentaganakaro. Antari otimanakera agavatake kimopane turigopane, impo
RNLWVRNLWXULJRRQHLQNDQLRQWLRNRQRJD‫ێ‬ okonogantakaro opoegantarira ogatyo
karo tovaseri. 27੅Yogari iromperaneegi okenake opoeganake magapatsatiro.”
pankitakerorira ineaigutarotyo ikantaigiri:
‘Kogapage noneaigake onti pipankitake Tyara okantaka ikantakogetakerora
turigokisanorira. ¿Maikari tyaratyo Jeso magatiro
oponiakara tovaseri?’ 28੅Ikantaigiri irirori: (Mr. 4.33-34)
¶,PSDLULURUDNDULNDxRWDNHURNLVDNHQD‫ێ‬ 34੅Ario ikañoigakeri Jeso maika

rira.’ Iniaiganai iromperaneegi ikantaigiri: maganiro yogotagaigakerira, onti


‘¿Atsi noaige nashiaigakiterora?’ 29੅Ikanti ikantakogetakero magatiro. Tera
irirori: ‘Gatata, pitentagantaigarokari irogotagaigeri kogapage, tatarika
turigosanorira. 30੅$ULRQHWDWDRVDPSDWDQD‫ێ‬ ikogake irogotagaigakerira 35੅onti
kera, LPSRJLQLQRQWLJDQNDLJDNHULJDLJDNH‫ێ‬ ikañotakero maika ovashi otsataganaka
ronerira ovashi irashiaigakero tovaseri itsirinkakotanakerira kamantantatsirira
irogusovatuigakerora intagaigakerora. pairani ikantakera:
Impo irorokya iragaigake turigokisanorira ´1RQLDLJHULUDRQWLQRQNDQWDNRJH‫ێ‬
irontaikapiniigakerora pankotsiku take posantepage.
ontaikantaganirira turigoki.·੅µ Nonkenkitsatakogetakero posantepage
ogantagarira omanakogetunkani
Jeso ikantakotakerora ipegakara SDLUDQLRN\DVDQRN\DUDRYHWVLNXQ‫ێ‬
Tasorintsi Igoveenkariegite matsigenkaegi kani kipatsi kigonkero maika.”
ikañotagakaro okitsoki mosetasa
(Mr. 4.30-32; Ir. 13.18-19) Jeso ikamantaigakerira irogamereegi
31੅Impo inianai Jeso ikantakotakerora tatoita ikantakotake iniakotakerora
ipegakara Tasorintsi Igoveenkariegite tovaseri shigirorira turigo
matsigenkaegi ikañotagakaro okitsoki 36੅,PSRJLQLLQLDLJDQDLULSDWRYHQWDLJDND‫ێ‬

mosetasa ikanti: “Iatake paniro ririra iatai pankotsiku ikiapaake. Yogari


matsigenka ipankitakerora pakitsotiro irogamereegi yaiñoniiganakari ikantaigiri:
mosetasa itsamaireku. 32੅Irorori pairotyo —Nokogaigake pinkamantaigakenara
DYLVDYHWDNDRWVLUHSHNLFKRWDNHUDDYLVDJH‫ێ‬ WDWRLWDSLNDQWDNRWDNHLQNDDUDSLQLDNRWD‫ێ‬
WDNHURUDSDVKLQLSDJHWVLUHSHNLFKRJHWDWVL‫ێ‬ kerora tovaseri shigirorira turigo.
rira okitsoki, NDQWDQNLFKDRVKLYRNXPDWD‫ێ‬ 37੅Ikanti Jeso:

nakera omaranevagetanaketyo kara —Yogari pankitakerorira turigoki inti


okañotanaaro inchato otsegororoitanake Kañotasanotakaririra Matsigenka. 38੅Ogari
DYLVDJHWDQDNHURSDVKLQLSDJHSDQNLULQWVL‫ێ‬ tsamairintsi onti magatiro kipatsi
page impo itimantaigaaro tsimeripage.” itimantaigarira matsigenkaegi. Ogari
WXULJRNLLQWLHJLPDWVLJHQNDHJLSHJDLJDNH‫ێ‬
Jeso ikantakotairora ipegakara Tasorintsi ririra Tasorintsi Igoveenkariegite. Ogari
Igoveenkariegite matsigenkaegi WRYDVHULLQWLHJL\DVKLQWDLJDNDULUDNDPDJD‫ێ‬
ikañotagakaro opoegantarira pan rini. 39੅Yogari pankitakerorira tovaseri inti
(Ir. 13.20-21) kamagarini. Antari nokantakera
33੅Impo ikantakotairo Jeso ipegakara agakenkanira turigoki onti nokantakotake
7DVRULQWVL,JRYHHQNDULHJLWHPDWVLJHQ‫ێ‬ ontsonkatanaempara kipatsi. Yogaegiri
kaegi ikañotagakaro opoegantarira pan gaigakeronerira intiegi isaankariite

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄13 210

Tasorintsi. 40੅Antari nokantakera opunavagetaratyo kara. ,SLPDQWDJHWD‫ێ‬


ashiakenkanira tovaseri ontagakenkanira, NHURPDJDWLUR\DVKLQWDJHWDULUD\DJDQWD‫ێ‬
RQWLQRNDQWDNRWDNHW\DUDRQNDQWDQD‫ێ‬ getakarora koriki ipunaventantakarora.
kempa impogini ontsonkatanaempara
kipatsi. 41੅Antari irapatoitaigakerira Jeso ikantakotairora impegakempara
Kañotasanotakaririra Matsigenka Tasorintsi Igoveenkariegite maganiro
PDJDQLURNHPDWVDLJLULULUDLPSHJDNHP‫ێ‬ kematsaigiririra ikañotagakaro kitsari
para Igoveenkariegite, intigankaigakeri 47੅“Maika nonkantakotaero tyara
LVDDQNDULLWHLUDSDWRLWDLJDNHULUDNDxRYDJH‫ێ‬ RQNDQWDQDNHPSDLPSRJLQLLUDSDWRLWDLJD‫ێ‬
tagaigakaririra itovaireegi intiegiri aikiro NHULUD7DVRULQWVLPDJDQLURNHPDWVDLJLUL‫ێ‬
maganiro vetsikagisevageigirorira terira rira impegakempara Igoveenkariegite onti
onkametite 42੅iokaigakerira morekariku. nonkaxRWDJDNHPSDURNLWVDULRNLWVDWDJD‫ێ‬
.DUDULNDUDLQNDQWDNDQLLULUDJXQWHLJD‫ێ‬ nira oaaku, LVKDWHNDQDNDVKLPDLSRVDQWHL‫ێ‬
kempa inkaemavavageigaketyo kara tanakatyo kara. 48੅Impo yogaegiri
iratsikagisevageigakerotyo irai. 43੅,PSR‫ێ‬ kitsaigankitsirira inoshiatakoigakeri
gini yogaegiri negintevageigacharira yamakoiganakerira imparagekiku
iriaigake intimimoigakerira Tasorintsi ipirinitaigakera ikogaigakerira shima
inkaxRLJDQDNHPSDULUDSRUHDWVLULLVKLPSR‫ێ‬ yogaganirira yoyagaigavakerira kantiriku.
kirerenkira ikyaenkara kontetapaatsi. <RJDULWHULUDLURJHQNDQLRQWLLRNDMDLJD‫ێ‬
3LNHPDLJDNHQDULNDPDLNDDWVLVXUHWDVD‫ێ‬ vairi. 49੅Ario onkañotanakempa impogini
noigemparotyo nokantaigakempirira. ontsonkatanaempara kipatsi iripokaigake
LVDDQNDULLWH$SD7DVRULQWVLLUDSDWRLWDLJD‫ێ‬
Jeso ikantakotairora ipegakara Tasorintsi NHULUDQHJLQWHYDJHLJDFKDULUDLUDVKLULNRL‫ێ‬
Igoveenkariegite matsigenkaegi JDNHULUDPDJDQLURWHULUDLQHJLQWHYDJHL‫ێ‬
ikañotagakaro kori yomanunkanirira gempa 50੅iokaigakerira morekariku. Antari
44੅´$QWDULLSHJDNDUD7DVRULQWVL,JRYHHQ‫ێ‬ DQWDLQNDQWDNDQLLULUDJXQWHYDJHLJDQD‫ێ‬
kariegite matsigenkaegi onti okañotaka kempa inkaemavavageigaketyo kara
maika: Yomanunkani kori ikitatunkani iratsikagisevageiganakerotyo irai.”
kipatsiku. Impogini itimake pashini 51੅Impogini ikantaigiri:

neakeririra, kantankicha akiirotyo —¢3LNHPDLJDNHQDQRNDQWDLJDNHPSL‫ێ‬


ikitatanairi. Ishinevagetakatyo kara rira?
LSLPDQWDJHWDNHURPDJDWLUR\DVKLQWDJHWD‫ێ‬ Iriroegi ikantaigiri:
ULUD\DJDQWDNDURUDNRULNLLSXQDYHQWDQWD‫ێ‬ —Jeeje, nokemaigake.
karora oga kipatsi inantakarira. 52੅Ikantaigiri:

—Pine intimera shintavagetacharira


Jeso ikantakotairora ipegakara Tasorintsi timankitsirira posantepage iarakipage
Igoveenkariegite matsigenkaegi SDLURULUDRNDPHWLJHWDNHLURPSLRJHWD‫ێ‬
ikañotagakaro perera pairorira okametiti kero ivankoku irovetsikagetakerora.
45੅´$QWDULLSHJDNDUD7DVRULQWVL,JRYHHQ‫ێ‬ ,PSRLULURULLUDJDYHDNHLQRVKLNDJHWDNH‫ێ‬
kariegite matsigenkaegi onti okañotaka URUDWDWDULNDLNRJDNHLURURULNDRJDQWDJD‫ێ‬
maika: ,DWDNHSDQLURSLPDQWDYDJHWDWVL‫ێ‬ rira yashintaro pairani ontirika okyarira
rira ikogavagetakera perera pairorira yagagetake. Ario ikañoigaka maganiro
okametitasanotake. 46੅Impo ineake gotasanoigirorira Iriniane Tasorintsi
pakitsotiro pairorira avisavagetake Itsirinkakagantakerira pairani, aikiro
okutamunkarekitasanovagetakera, yogotagasanoigunkani tyara ikanta

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
211 0$7(2੄13੄14

7DVRULQWVL\RJDYLVDDNRLJLULUDPDWVLJHQ‫ێ‬ getakera terira oneimagetenkani. 2੅Impo


kaegi ipegakara Igoveenkariegite, ikantaigakeri inampinaegi ikanti: “Inti
\DJDYHDVDQRLJDNHWDULLURJRWDJDQWDLJDNH‫ێ‬ QLDQDDWVL-RDQ*LYLDWDQWDWVLULUDQRJDND‫ێ‬
rora magatiro Iriniane Tasorintsi gantakerira karanki, nerotyo ikaxRWDQWD‫ێ‬
ogantagarira timankitsi ontiri aikiro karorira maika yagaveavagetakera
okyaenkarira nogotagaigakempi maika. \RYHWVLNDJHWDNHUDWHULUDRQHLPDJHWHQ‫ێ‬
kani.”
Yogotagantavetakara Jeso Nasareku 3੅$QWDULRN\DUDLULURWDUL(URULVKLVKLWDNR‫ێ‬
(Mr. 6.1-6; Ir. 4.16-30) tagantakeri Joan yogusotagantakerira
53੅,PSRJLQL\DJDWDQDNHUD-HVR\RJRWD‫ێ‬ karenatsaku ineakera ikantavitakerira
gageigakerira patoventaigakaririra iatai (URULD\DJDSLWVDWDNHULUDLULUHQWLSDLWDFKD‫ێ‬
itimira. 54੅Yogotagantapaake anta rira Jeripe. 4੅Yogari Joan ikantakeritari
pankotsiku yapatoitantaigarira jorioegi. Erorishi: ´7HUDRQNDPHWLWHSDJDSLWVDWDNH‫ێ‬
Yogavageiganaketyo kavako maganiro rira itsinanetsite pirenti.” 5੅Irorotari
kemisantaigavakeririra ikantaiganake: LNRJDQWDYHWDNDULUD(URULVKLLURJDNDJDQWD‫ێ‬
—¿Tyarikatyo kara yogotakerora kerimera, kantankicha ipinkaigairi
magatiro oka? ¿Tyarikatyo ikantakara maganiro timaigatsirira kara, LQHDLJDNHUL‫ێ‬
yagaveakera yovetsikagetakerora terira tari Joan inti kamantantatsirira.
oneimagetenkani? 55੅¿Matsi tera iriro 6੅Kantankicha impogini agamatatyo

tomintemparine karipintero timatsirira kutagiteri agakara igutagiterite Erorishi


atimaigira? Ogari iriniro ontitari Maria. impo irirori ikaemaigakeri iamigoegite
Yogari irirentiegi iriroegitari Santiago, isekatimoigakemparira. ,PSRLVHNDWDYD‫ێ‬
Jose, Sumo intiri Jorashi. 56੅Ario okaxRL‫ێ‬ geigakara okiapaake oshinto Eroria
gaka iritsiroegi iroroegi onti otimaigi RWRVRWDSDDNHUDRVKRQNDVKRQNDYDJHWD‫ێ‬
aka, aneasanovageigirotari aroegi. nakatyo kara. ,VKLQHYHQWDPDWDQDNDUR‫ێ‬
¿Tyarikatyo yogotakera kara? tyo Erorishi 7੅ikantiro:
57੅2YDVKLWHUDW\RLQNRJDLJHLQNHPD‫ێ‬ —Maika nonkantakempi arisanotyo
tsaigakerira onti ikisaenkaigakeri ovashi nompakempiro tatarika pinevitakena,
ikantaigakeri irirori: garatyo namatavitimpi. 1DPDWDYLWDNHP‫ێ‬
—Yogari kamantantatsirira tyarika pirika nonkamaketyo.
iatake parikoti ishineventavunkani, 8੅,URURRNHPDNHULUDRDWDNHRNDQWDNLWL‫ێ‬

kantankicha antari inavetaka itimira rora iniro okantiro:


teratyo irishineventenkani, ontityo —Ina, ¿tatarikatyo nonevitakeri?
ikisaenkatunkani, imaiganakatyo iitaneegi Irorori okantiro:
iriroegi aikiro tera irishineventaigempari. —Atsi irorompatyo pinevitakeri igito
58੅Ovashi tesakona irovetsikagete kara Joan Giviatantatsirira.
terira oneimagetenkani, teranika Ovashi opiganaa okantapaakeri
inkematsatumaigeri. Erorishi:
—2QWLQRNRJDNHSLQWRJLWRUHQNDND‫ێ‬
Erorishi isuretakotaarira Joan gantakerira Joan Giviatantatsirira
Giviatantatsirira oyagakenkanira igito peratoku
(Mr. 6.14-29; Ir. 9.7-9) pimpakotakenarora.

14
1੅Impogini yogari Erorishi 9੅2JDW\RLNHQDNHLULURULLNHQNLVXUHD‫ێ‬

neagetakeneririra Sesa magatiro naka, kantankicha matakatari ikantakero,


*DULUHDNXLNHPDNRWDNHUL-HVR\RYHWVLND‫ێ‬ aikiro ikemaigakeritari maganiro

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄14 212

ikaemaigakerira, W\DPSDW\RLQNDQWD‫ێ‬ kero pan intiri shima yapagotakeri


kempa inkantatigaerora ovashi ikanti: ineventanaka enoku iniakerira Tasorintsi
—Iroroventi nanityo. ikantiri: “Apa, noshinevagetakatyo maika
10੅Itigankake soraro inakera Joan pipakenara nogaigakemparira.” Impo
yashitakotakara intogitorenkakiterira ikotagakero pan ipaigakeri irogamereegi,
iramakotakenerora igito. 11੅,PSR\DPDNR‫ێ‬ iriroegikya paigakeri maganiro. Ario
takenero ipakotapaakero, irorokya ikañotagakari shima irirori. 20੅Isekataigaka
gishonkakotakenero iniro. 12੅Impogini maganiro ikemaiganaka, impo yogari
yogari irogamereegi Joan ipokashiigakeri irogamereegi yapatoigairo aityokyarira
yamaiganairira ikitaigairira. Impo iaigake RQDL\R\DJDLJDLURWVLYHWDNXVKDWHNDSDJHUL‫ێ‬
ikamantaigakitirira Jeso. katyo kara onakotake 12. 21੅Maganiro
sekataigankicharira ikaravageigaketyo
Jeso yogitovaigakerora pan 5,000, kantankicha intagani yogotunkani
(Mr. 6.30-44; Ir. 9.10-17; Jn. 6.1-14) surariegi antariniegi, tera ogotenkani
13੅Impogini yogari Jeso ikemakotakerira tsinaneegi intiegiri ananekiegi.
Joan yogakagantunkanira iatake parikoti
intagani itentaiganaa irogamereegi onti Yanuiatakerora Jeso enokua nia
ikenaiganake pitotsiku, kantankicha (Mr. 6.45-52; Jn. 6.16-21)
ineaigavakerityo timaigatsirira kara 22੅Impogini yogari Jeso ikantaigiri

yogiaiganakeri yanuiiganake. 14੅Impo irogamereegi:


yogonkeigapaaka yagatakoigapaakera. —0DWHLJDQDHPSDSLWRWVLNXSLLYDLJD‫ێ‬
,URUR\DJXLYHWDQDNDUD-HVRLQHDLJDSDD‫ێ‬ naera pimonteaiganaempara intati.
keri patovageigamatakatyo matsigenkaegi Narori gatata nopoki, WVLN\DWDQRQHDLJD‫ێ‬
kara itsarogakagaiganakari maganiro. vaeri yogaegi iriaigaera.
<RYHJDLJDNHULPDJDQLURPDQWVLJDLJDQNL‫ێ‬ 23੅Impo iaiganaira maganiro, irirori

tsirira. 15੅Impo inanaira poreatsiri shavini iatake otishiku iniakerira Iriri, paniro
yogari irogamereegi ikantaigiri: yapuntanaka. ,SLWDNHDQWDRYDVKLRFKDSLQL‫ێ‬
—Atake ishavitanai poreatsiri. Akari tanake. 24੅<RJDULLURJDPHUHHJLDWDYDJHL‫ێ‬
aka tera tyani timatsine. Atsi gake nigankia kara. 2JDULLQNDDUHRYRUHVH‫ێ‬
pakuaigaeri maganiro yogaegi iriaigaera NDQWDPDWDQDNHW\RNDUDRVDJXVDJXPDWDQD‫ێ‬
anta otimagetakera pankotsipage kameti kerotyo pitotsi pogn pogn, RWDPSLDYDJHWD‫ێ‬
impunaventavageigakeniri isekaegi QDNHWDULWDPSLDMLULULULULRJLSLJLSLWDNRLJD‫ێ‬
isekataigakempara. vakerityo. 25੅Impo osariagitetanaara
16੅Kantankicha Jeso ikantaigiri: NXWDJLWHULLSRNDSDDNH-HVR\DQXLDWDSDD‫ێ‬
—Garatyo iaigi. Paigerityo viroegi kero enokua nia. 26੅Yogari irogamereegi
isekataigakempara. ineaigutarityo itsarogavageigamatanaketyo
17੅Iriroegi ikantaigiri: kara ikaemavaitaigamatanaketyo:
—Mameri tatampa nompaigakeri. —¡Inaa, inaa, neri yoga kasuvarerini!
Intaganivatisanotyo onai 5 pan, yogari 27੅Iniamatanaketyo Jeso ikantaigiri:

shima pitenivani inai. —¡Nanti! ¡Gara pitsarogaigi, VKLQHLJD‫ێ‬


18੅Ikanti Jeso: naempa!
—Atsi maigakenaro. 28੅Iniamatanaketyo Perero ikanti:
19੅Impo ikantaigakeri impirinitaigakera —Notinkami, viroratyo, iroroventi
maganiro shimpenashiku. Iriroegi kaemenanityo nompokakera kara viroku
LSLULQLWDLJDNHLPSR\RJDUL-HVRLQRVKLND‫ێ‬ nanuiatanakerora enokua nia.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
213 0$7(2੄14੄15

29੅Ikantiri Jeso: ganakerira yashikiiganakairira? Pine


—Tainanityo. RPLULQNDLVHNDWDLJDUDWHUDLQNLYDNRL‫ێ‬
Yaguitanake Perero yanuiavetanaka gempa inkaxRWDJDLJDNHURUDLNDQWDLJD‫ێ‬
iriatakemera inakera Jeso. 30੅.DQWDQNL‫ێ‬ nakerira.
cha ineakerora otampiavagetanakera 3੅Yogari Jeso ikantaigiri:

itsarogamatanaketyo ogatyo ikenake —¿Tyara pikantaigakara viroegi tera


itsitiganake ikaemamatanaketyo: iroro pintsatagaige ikantagetakerira
—¡Notinkamii, gavaenaa! Tasorintsi, RQWLSLNRJDLJDNHSLQWVDWDJDL‫ێ‬
31੅Igenanekyatyo yakontsaanake Jeso JDNHURUDLNDQWDLJDQDNHULUD\DVKLNLLJDQD‫ێ‬
inoshiatavairi irakoku ikantiri: kempirira pairani? 4੅Ikantavetakatari
—£7HVDNRQDSRJRWHDULVDQRQDJDYHD‫ێ‬ Tasorintsi: ‘Pimpinkatsaigakerira piri
vageti! ¿Antari gara pitsarogi? ontiri piniro gara pipugatsanaigari.’
32੅Iroro yomateiganaara pitotsiku Aikiro ikanti: ¶<RJDULNLVDVKLWDNHPSDULQH‫ێ‬
asatyo opeganaa tampia. 33੅Maganiro ULULUDLULULRQWLULNDLULQLURLURJDNHQNDQL‫ێ‬
QDLJDQNLWVLULUDSLWRWVLNXLWLJHURDYHQWDL‫ێ‬ tyo.’੆t 5੅.DQWDQNLFKDYLURHJLRQWLSRJDJDL‫ێ‬
ganakari Jeso ikantaigiri: gakero. 3LQHPDLNDDLxRHJLWRPLQWDLJD‫ێ‬
—¡Arisanoniroro vinti Itomi Tasorintsi! charira kogakovageigankicharira
LNDQWDLJDYHWDNDULLWRPLLQWVDURJDNDJD‫ێ‬
Jeso yovegaigakerira NHPSDULUDLPSDLJDNHULUDLNRJDNRLJDND‫ێ‬
mantsigaigankitsirira Jenesarekunirira rira, NDQWDQNLFKDYLURHJLRQWLSLNDQWDL‫ێ‬
(Mr. 6.53-56) gake kametitake inkantakerira: ‘Gara
34੅Impogini imonteaiganaka intati nagavei nopaigimpira pineviigakenarira,
iaigake Jenesareku. 35੅<RJDHJLULWLPDLJD‫ێ‬ magatirotari nashintagetarira onti
tsirira kara ineaigavakerira inti Jeso nashintakagakari Tasorintsi’, 6੅ovashi gara
LVKLJDLJDPDWDQDNDW\RLNDPDQWDYDNDJDL‫ێ‬ ipiri. Antari pikañoigakerora maika onti
ganakara itsotenkavageiganakerotyo pokaiganakero ikantakerira Tasorintsi,
itimageigira. Yamaigapaakeneri LURURN\DSLSDPSLDWDNRLJDQDNHLNDQWDJHL‫ێ‬
PDJDQLURPDQWVLJDLJDQNLWVLULUDLURYHJDL‫ێ‬ gakerira yashikiiganakempirira pairani.
gaerira. 36੅Impo iriroegi ikantaigiri: 7੅1RNDQWDQWDLJDNHPSLULUDRQWLSLNHPDWVD‫ێ‬

—Notinkamii, QRNRJDNHQRQWVDJDWX‫ێ‬ tamampegaigaka kogapage. ,NDQWDVDQRWD‫ێ‬


maigakerora okaratsaiku pimanchaki. keniroro kamantantatsirira Isaiashi
Impo maganiro tsagatakoigakeririra itsirinkakoiganakempira pairani ikanti:
yovegaiganaa. 8 ‘Iriroegi ikantaigavetaka: Tasorintsi

inti pairorira ikametivageti,


Jeso yogotagaigakerira irogamereegi NDQWDQNLFKDRQWLW\RLNDQWDPDPSH‫ێ‬
tatoita kitsitinkantatsi gaigaka kogapage, teratyo
(Mr. 7.1-23) arisano isuretakoigena.

15
1੅Impogini ipokaigake pariseoegi 9 Aikiro ikantaigavetaka: Tasorintsi

intiegiri gotagantaigirorira inti Atinkamiegi,


itsirinkakotanakerira Moiseshi, LSRQLDL‫ێ‬ kantankicha onti yogotagantaigi
gapaaka Jerosarenku, ikantaigakeri: isureigakarira matsigenkaegi.’
2੅—¿Tyara ikantaigakara pogamereegi 10੅Impo ikaemaigakeri maganiro

WHUDLQWVDWDJDLJHURPDJDWLURLNDQWDJHL‫ێ‬ yapatoitaigakeri ikantaigiri:

t¬15.4 Ek. 20.12; 21.17; Ire. 20.9.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄15 214

—Kemisantasanoigena maganiro viroegi ikantaiganakerira yashikiiganakempirira


pinkemasanoigakenara. 11੅2JDULRJDJHWD‫ێ‬ teratyo onkitsitinkante.
ganirira tera iroro kitsitinkantatsine. Ogari
SLQNDQWHRQLDJLVHYDJHWDJDQLULUDSRVDQWH‫ێ‬ Jeso yovegairora oshinto tsinane
page irorotari kitsitinkantagetatsi. terira iroro joria
12੅Impo yagatanakera iniavagetakera (Mr. 7.24-30)
yaiñoniiganakari irogamereegi ikantaigiri: 21੅Impogini iatai Jeso Tiroku ontiri

—¢3LQHDLJDNHULSDULVHRHJLLNLVDLJDQD‫ێ‬ Suronku. 22੅Impo okenapaake paniro


kara ikemaigakempira pikantaigakerira tsinane kananea okanti:
maika? —¡Notinkamii, Iyashikitanakerira
13-14੅Ikanti Jeso: Iravi, kavintsaavagetenakario! Aiño
—Arione inkañoigake, magatirotari noshinto itimagutakero kamagarini
pankirintsi terira iriro pankiterone Apa atsipereavagetaketyo kara.
timatsirira enoku ashiakenkanityo 23੅Kantankicha yogari Jeso teratyo irinie,

impogini. Iriroegi ontitari ikañoigari onti ikemisantanake. Impo yaixRQLLJDQD‫ێ‬


terira inee ikatsavakoiganakerira pashini kari irogamereegi ikantaigakerira:
terira inee. Antari inkañotakemparika —Atsi kematsatero kameti oataeniri,
PDLNDSLWHQLWHULUDLQHHLQNDWVDYDNDJDL‫ێ‬ onti ogiaigapaakai okaemavatapaakera.
gempara iranuitaiganakera, pitenirotyo 24੅Ikanti Jeso:

iranonkaiganakempa otseraaku. —Intagani itigankavitakena Tasorintsi


15੅Iniamatanaketyo Perero ikantiri: QRPSRNDVKLLJDNHULUDQRQNDYLQWVDMDLJD‫ێ‬
—$WVLNDPDQWDLJHQDWDWRLWDSLNDQWD‫ێ‬ kerira iseraereegi, ontitari ikañoigakari
kotake inkaara. ovisha timpinaigankitsirira.
16੅Ikanti Jeso: 25੅Kantankicha irorori ariompatyo

—¡Arioratyo pikañoigaka viroegi tera aiñonitanakariri otigeroaventanakarira


pinkemaige! 17੅¿Matsi tera pinkemaigero okanti:
nokantaigakempirira? Nokanti magatiro —¡Notinkamii, kavintsaavagetenakario!
RJDJHWDJDQLULUDRQWLRDWDNHVHJXWRQ‫ێ‬ 26੅Kantankicha Jeso ikantiro:

tsiku, impo oshitakotaagani. 18੅.DQWDQNL‫ێ‬ —7HUDRQNDPHWLWHLUDJDSLWVDLJDNHQ‫ێ‬


cha magatiro oniagisevagetaganirira onti kanira iseka ananekiegi impakenkanira
oponiaka suretsiku, LURURWDULRVXUHJLVH‫ێ‬ otsiti.
vagetantaganirira. Iroro pinkante 27੅Irorori okanti:

okitsitinkantiniroro suretsiku. 19੅Ariotari —Notinkami, DULVDQRQLURURSLNDQWDVD‫ێ‬


oponiagetari isureku matsigenka notakeniroro, kantankicha otsiti
isuregisevageigarira posantepage, ineakoigirira isekataigara shintaigaririra
yogantaigira, inoshikaigirora tsinaneegi LWLPDVKLWDYDNHRWDSLQDNXPHVD\RJDYH‫ێ‬
VXUDULWDNRLJDWVLULUDRQWLULWHULUDRVXUDUL‫ێ‬ rokitavakara ovoroki੆u ashirianakara.
takoige, ikoshiigira, yamatavitantaigira, 28੅Ikantutarotyo Jeso:

iniashivageigarora kogapage. 20੅0DJDWL‫ێ‬ —Iroroventi pogotakera nagaveakera


ropage oka ovetsikagisetaganirira iroro novegaerora pishinto, PDLNDQRQNDYLQ‫ێ‬
pinkante okitsitinkantiniroro suretsiku, tsaakempityo novegaerora.
kantankicha ogari pisekataigempara Iroro ikantakera maika ogatyo
garira pikivakoiga pinkañotagaigakerora okenake oveganaa.

u¬15.27 Ovoroki: okantagani aikiro “oporoki”.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
215 0$7(2੄15੄16

—Intaganivati onai 7, impo aiño


Jeso yovegagetairi tovaini aikiro piteni shima.
mantsigaigankitsirira 35੅<RJDUL-HVRLNDQWDLJDNHULLPSLULQLWDL‫ێ‬
29੅Impogini iatai Jeso ikenanake gakera maganiro, 36੅LPSR\DJDJHWDQD‫ێ‬
otsapiaku inkaare Garirea itonkoanake kero pan intiri shima yapagogetanakeri
otishiku, ario ipirinitake kara. 30੅Impo inianakeri Tasorintsi ikantiri: “Apa,
iatashiigakeri tovaini matsigenkaegi noshinevagetakatyo pipakenara oka
\DPDLJDQDNHQHULUDWHULUDLUDQXLWDJDQ‫ێ‬ noseka.” Impo ikotagakero pan intiri
tsiige, terira ineaige, terira iriniaige, shima ipageigakeri irogamereegi,
terira irakoige, DLNLURLSRVDQWHYDJHWD‫ێ‬ irirokyari pageigavakeri maganiro.
nakatyo kara mantsigaigankitsirira. 37੅Isekataigaka maganiro ikemaiganaka.

Irirori yovegaigairi maganiro. 31੅Yogari Ogari aityokyarira onai, yoyagaigairo


SDWRLWDLJDQNLFKDULUD\RJDYDJHLJDQDNH‫ێ‬ irogamereegi tsivetaku onakotai 7.
tyo kavako, LQHDLJDNHULWDULLQHDLJD‫ێ‬ 38੅0DJDQLURVHNDWDLJDQNLFKDULUDLNDUDYD‫ێ‬

naira terira ineaigavetempa, \DNRLJD‫ێ‬ geigaketyo 4,000. Intaganisano


naira terira irakoigavetempa, \DQXLWD‫ێ‬ yogoigunkani surariegi, tera ogoigenkani
JDQWVLYDJHLJDQDLUDWHULUDLUDQXLWDJDQ‫ێ‬ tsinaneegi intiegiri ananekiegi. 39੅Impo
tsiigavetempa, aikiro iniaiganaira -HVR\DSDNXDLJDLULLULDLJDHUDLYDQNRH‫ێ‬
terira iriniaigavetempa. Ogatyo giku. Irirori yomatetanaa pitotsiku
LNHQDLJDNHLVKLQHYHQWDLJDPDWDQDNDUL‫ێ‬ itentaiganaarira irogamereegi iaigake
tyo Tasorintsi kavintsajaigiririra pashiniku kipatsi paitacharira Magarara.
iseraereegi.
Pariseoegi intiegiri saroseoegi
Jeso yogitovaigairora pan ikantaigavetakarira Jeso
(Mr. 8.1-10) ineakagaigakerira terira oneimagetenkani
32੅Impogini ikaemaigakeri Jeso (Mr. 8.11-13; Ir. 12.54-56)

16
irogamereegi ikantaigiri: 1੅Impogini ipokashiigapaakeri

—Notsarogakagaiganakari yogaegi, Jeso pariseoegi intiegiri


noneaketari ipiriniventaigakena aka VDURVHRHJLLNDQWDLJDSDDNHULLQHDNDJDL‫ێ‬
PDYDWLNXWDJLWHULQLJDQNLLWVRQNDWDNRL‫ێ‬ gakerira terira oneimagetenkani
ganaka isekaegi. Maikari maika mameri onkoneatakera anta enoku inkiteku.
tatampa irogaigakempa. Tera nonkoge Iriroegi onti ikogaigake ineaigakerira
nontigankaigaerira iriaigaera ivankoku, arisanorikara opaitaka yagaveavagetira,
ontirorokari agaiganakeri itasegane nerotyo ikañotantaigakarorira maika.
avotsiku. 2੅Kantankicha irirori ikantaigiri:
33੅Impo ikantaigiri irogamereegi: “Viroegi pineaigirora okiraagitetira
—¡Ojojoo itovaigavagetiratyo kara! inanaira poreatsiri shavini onti pikantaigi:
¢$ULRW\DUDQDJDLJDNHURSDQQRPSDLJD‫ێ‬ ‘Kamani onkametigitetake, NLUDDJLWHPDWD‫ێ‬
kerira isekataigakempara maganiro? ketari.’ 3੅Antari ontirika okiraagitetake
Ontitari anaigake osarigagitetapaakera, tsitekyamani onti pikantaigi: ‘Maika gara
tera tyani timatsine aka. okametigiteti, kiraagitetamanaketari,
34੅Ikantaigiri irirori: aikiro amokake.’ Tyarikatyo pikantaigaka
—¢$NDWRYDLQLYDWLRQDLSDQSDPDLJD‫ێ‬ YLURHJLSRJRLJDNHURUDDULRULNDRQNDPHWL‫ێ‬
kerira? gitetake ontirika gara okametigiteti,
Ikantaigi: kantankicha tera pogotumaige tyara

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄16 216

okantaka okaxRWDNDUDPDLNDSLQHDLJDNH‫ێ‬ intiegiri saroseoegi’, ¿tyara okantaka tera


rora posante terira oneimagetenkani pogoigavake tera iroro noniakote pan?
pairani. 4੅Viroegi apaiventavageigakempi 12੅Ovashi yogoigake irogamereegi tera

kañovagetagantsi, pikogantaigakarira iroro inkantasanote opoegantarira pan,


QRQHDNDJDLJDNHPSLUDWHULUDRQHLPDJHWHQ‫ێ‬ ontityo ikantakotake yogotagantaigirira
kani, NDQWDQNLFKDJDUDW\RQRQHDNDJDL‫ێ‬ pariseoegi intiegiri saroseoegi ganiri
gimpi. Intagatityo noneakagaigakempi ikemisantaigiri yogotagantavageigira.
pashini onkañotakemparo ikaxRWDJXQND‫ێ‬
nira Jonashi pairani.” Perero ikantakera Jeso inti
Ovashi iokaiganairi iatai. Igoveenkariegite iseraereegi
(Mr. 8.27-30; Ir. 9.18-21)
Jeso ikantakotakerora 13੅Impogini iatake Jeso ikenanake kara
irogotagantane pariseoegi ochoenitakara Sesarea Piripo. Impo
ikañotagakaro opoegantarira pan ikantaigiri irogamereegi:
(Mr. 8.14-21) —¿Tyara ikantaigi maganiro
5੅Antari imonteaigakara irogamereegi matsigenkaegi? ¢7\DQL\RJD.DxRWDVD‫ێ‬
Jeso intati imagisantaiganakero notakaririra Matsigenka?
iramaiganakera pan isekataigakempara. 14੅Iriroegi ikantaigiri:
6੅Impo yogari Jeso ikantaigiri: —Ikonogagarantaigaka ikantaigake:
—Viroegi, tsikyanira pogakoigarokari ‘Inti Joan Giviatantatsirira.’ Pashini
opoegantarira pan irashiegi pariseoegi kantaigankitsi: ‘Inti Eriashi.’ Pashinikya
intiegiri saroseoegi. kantaigankitsi: ‘Inti Jeremiashi, terika
7੅,URURLNHPDLJDYDNHULUDLQLDYDNDJDL‫ێ‬ iriro, inti pashini kamantantatsirira
ganaka ikantaigi: pairaninirira yanianaira.’
—Onti ineakera tera amaige pan, 15੅Impo ikantaigiri:

nerotyo ikantantaigakairira maika. —Viroegiri, ¿tyara pikantaigana?


8੅<RJDUL-HVRLQHDLJDYDNHULUDLQLDYDND‫ێ‬ 16੅Iniamatanaketyo Sumo Perero ikantiri:

gaiganakara ikantaigutarityo: —Viro vinti Ikogakagakerira Tasorintsi


—¡Tesakona pogotasanoige arisano impegakempara Nogoveenkariegite, vinti
nagaveavageti! ¿Tyara okantakara Itomi Tasorintsi ikantakanirira itimi.
pikantaigakera: ‘Onti ineakera tera amaige 17੅Ikantiri Jeso:

pan’? 9੅¿Matsi tekya pogoige? ¿Matsi —Viro Sumo, itomi Jonashi,


tenige pisureigaemparo pan onavetakara 5 shinetempa, teranika iriro matsigenkaegi
nokotagagetakerora nosekatagaigakarira gotagaigempirone oka pikantakenarira
5,000 surariegi? Impo papatoigairora maika. Intitari gotagakempiro Apa
aityokyarira onai, ¿akatovaiti onakotai timatsirira enoku, ikavintsaakempitari.
tsivetaku? ¿Matsi pimagisantaigairo? 18੅Naro nonkantakempi viro vinti Perero.
10੅Aikiro ¿matsi tenige pisureigaemparo Impogini tyanirika kañotakempine viro
onavetakara pan 7 nokotagagetakerora pikantakera maika, QDURQRJDYLVDDNRWD‫ێ‬
nosekatagaigakarira 4,000 surariegi? Impo keri kameti intentakemparira maganiro
papatoigairora aityokyarira onai, kematsaigakenanerira. *DUDW\R\DJDYHL‫ێ‬
¿akatovaiti onakotai tsivetaku? ¿Matsi maigiri kamagarini, DULRPSDW\RLQNHPD‫ێ‬
pimagisantaigairo? 11੅$QWDULQRNDQWDLJD‫ێ‬ tsatasanoiganakenari. 19੅Kantankicha
kempira: ‘Tsikyanira pogakoigarokari viro nagaveakagakempi kameti
opoegantarira pan irashiegi pariseoegi pinkamantaigakerira pashinipage

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
217 0$7(2੄16੄17

matsigenkaegi tyara inkantaigakempa RQWLW\RLQNDQWDNDQLLPSLULQLYHQWDYDJH‫ێ‬


kameti nogavisaakoigakerira iriroegi tanakero nokogagetirira naro, aikiro
DLNLURQRPSHJDNHPSDUD,JRYHHQNDULH‫ێ‬ iratsipereaventavagetakenatyo ariorika
gite. Tatarika oita pinkantavitantake aka inkamaventakena. 25੅7\DQLULNDWVDURJD‫ێ‬
kipatsiku, ariotyo inkañotakempa NDJDFKDLNLLURWHUDLQNRJHLUDWVLSHUHD‫ێ‬
Tasorintsi timatsirira enoku inkantakera YHQWDYDJHWDNHQDUDLNLLURW\RNDxRWDJDQ‫ێ‬
onkantavitantakenkanira, matakatari tanankicha, LQWDJDWLWDULLNRJDNHLURYHWVL‫ێ‬
ikantavitantakero. Aikiro tatarika oita kagetakera tatarika ikogagetakerira
pinkantake kametitake, ariotyo inkaxR‫ێ‬ irirori. .DQWDQNLFKD\RJDULSLULQLYHQWLUR‫ێ‬
takempa irirori inkantake kametitake. ULUDQRNRJDJHWLULUDQDUR\DWVLSHUHDYHQ‫ێ‬
20੅,PSR-HVRLNDQWDYLLJDNHULLURJDPH‫ێ‬ takenara, iriro pinkante iriatake itimira
UHHJLJDQLULLNDPDQWDNRLJLULLQNDQWDLJD‫ێ‬ Tasorintsi inkantakani intimake.
kera inti Ikogakagakerira Tasorintsi 26੅Intimavetakempatyo gaveankitsinerira

impegakempara Igoveenkariegite LUDVKLQWDNHPSDURUDPDJDWLURNLSDWVLSD‫ێ‬


iseraereegi. gekutirira kantankicha impoginityo
inkamanae iriatake morekariku, ¿matsi
Jeso ikamantaigakerira ario agaveake oganiakerira iaraki?
irogamereegi inkamakera Garatyo agaveimati. ,UDVKLQWDJHYHWD‫ێ‬
(Mr. 8.31-9.1; Ir. 9.22-27) kemparotyo magatiro kantankicha
21੅,PSRJLQL-HVRLWVLWLWDQDNHURLNDPDQ‫ێ‬ JDUDW\R\DJDYHLPDWLLPSXQDYHQWDNHP‫ێ‬
taiganakerira irogamereegi iriatakera para ganiri iati morekariku. 27੅Antari
Jerosarenku iratsipereakagavageigakerira QRPSLJDDWHUDLPSRJLQLQRQNRYHHQNDYD‫ێ‬
itinkamiegi jorioegi intiegiri itinkamiegi getapaake nonkañotapaakempari Apa
VDVHURURWHHJLLQWLHJLULDLNLURJRWDJDQWDLJL‫ێ‬ ikoveenkavagetira. Antari nompokaatera
rorira itsirinkakotanakerira Moiseshi nontentaigapaakempari isaankariite
impo ovashi irogakenkani, kantankicha nogishineaigapaakerira maganiro
omavatanakempara kutagiteri iranianae. shineventaiganarira, iriroegikya
22੅Yogari Perero itentanakari antakona SDVKLYHQWDJDLJDQDULUDRQWLQRJLSDVKL‫ێ‬
ikantavetanakarira ikantiri: ventaigapaakeri. 28੅0DLNDQRQNDPDQWD‫ێ‬
—¡Notinkami, atsi garatyo pikañota sanoigakempi antari gatatara pikamaigi
maika! ¡Garatyo yogaitimpi! SLQNRQRJDJDUDQWDLJDNHPSDSLQHDLJD‫ێ‬
23੅.DQWDQNLFKD-HVRLVKRQNDWHPDWDQD‫ێ‬ kena nonkoveenkatanakera viroegiku.
karityo ikantutarityo:
—¡Virori Satanashi, piataenityo Jeso ikantatigimoiganakarira
parikoti, ontitari pikogavetaka irogamereegi
pampakuakagakenamera ganigeniri (Mr. 9.2-13; Ir. 9.28-36)

17
notsatagagetairo itigankavitakenarira 1੅Impogini
avisanakera 6
Tasorintsi, WHUDQLNDLURURSLVXUHWDNRJH‫ێ‬ kutagiteri yogari Jeso iatake
tempa ikogagetirira irirori, ontitari anta otishiku itonkoavagetanake.
pisuretakogetaka ikogageigirira Intagani itentaiganaka Perero, Santiago
matsigenkaegi! intiri irirenti Santiago paitacharira Joan.
24੅Impo Jeso ikantaigiri irogamereegi: 2੅Impogini inaigakera anta katsiketyo

—7\DQLULNDNRJDQNLWVLQHLQNDQWDND‫ێ‬ iriroegi ineaigiri ikantatigimoiganakari.


nira inkematsatasanotakena garatyo Ogatyo ikenake ishimpokirerenkanake
ipiriniventiro ikogagetirira irirori, ivoroku kañomataka ishimpokirerenkira

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄17 218

poreatsiri, DLNLURLPDQFKDNLRQNXWDPD‫ێ‬ irogotavakenkani onti ikisavunkani


govageteratyo kara. 3੅Ineaigutarityo yatsipereakagavagetunkanira ovashi
Moiseshi intiri Eriashi iniaigakerira Jeso yogunkani. Ariotyo inkañotagakenkani
4੅iniamatanaketyo Perero ikantiri Jeso: impogini Kañotasanotakaririra
—Notinkami, ¡matsi ariokonatyo 0DWVLJHQNDLUDWVLSHUHDNDJDYDJHWDNHQND‫ێ‬
anaigake aka! 3LNRJDNHULNDQRYDVKLLJD‫ێ‬ nira ovashi irogakenkani.
kera mavati pankotsi otyomiatirira, 13੅Iriroegi isureigamatanakarotyo

patiro pashi, patiro irashi Moiseshi, ogari ikantaigi: “Inti iniakotake Joan
omavatakemparira onti irashi Eriashi. Giviatantatsirira.”
5੅Tekyaenkara iragatumate iniakera

apamankakoigapaakeri menkori, impo Jeso yoneagaarira kamagarini


ikemaigiri inianake Tasorintsi arionika (Mr. 9.14-29; Ir. 9.37-43)
apatosegakara ikanti: “Yokari yoka inti 14੅Impogini yogonkeigapaakara
Notomi, notasanovagetarityo kara LQDLJDNHUDPDWVLJHQNDHJL\DSDWRLWDLJD‫ێ‬
noshineventakarityo. Maika atsi kara, ipokashitapaakeri Jeso paniro
kemisantasanoigeri viroegi.”੆v surari itigeroaventapaakari ikantiri:
6੅Irorotyo ikemaigakerira ogatyo 15੅—Notinkamii, WVDURJDNDJDYDJHWHP‫ێ‬

LNHQDLJDNHLWVDURJDYDJHLJDQDNH\RPSD‫ێ‬ parikario notomi ikamakamavagetake


takaigamatanakatyo. 7੅Kantankicha Jeso yatsipereavagetaketyo kara. ,RNDYRNLJH‫ێ‬
yaiñoniiganakari itsagaigakeri ikanti: matatyo tsitsiku, DLNLURLRNDDNDDYDJH‫ێ‬
—Tinajaiganae gara pitsarogaigi. taka oaaku. 16੅Namaigavetakeneri
8੅,NDPDJXLJDYHWDDPDPHULLUDUDWLQNDL‫ێ‬ pogamereegi irovegaigaerira, NDQWDQNL‫ێ‬
gaera, panivani inai Jeso. cha teratyo iragaveaigeri.
9੅Impo ipigaigaara yanonkaiganaara 17੅Ikanti Jeso:

yogari Jeso ikantaigiri: —¡Ario pikantavageigaka viroegi


—Gatata tyani pikamantumaigi oga tekyaenkatyo pogoigero iragaveane
pineaigakerira maika. $QWDULLQNLWDUHD‫ێ‬ Tasorintsi, teranika pinkogaige
naera Kañotasanotakaririra Matsigenka pinkematsaigakerira! ¢$NDVDPDQLQLYDWL‫ێ‬
inkitavetakenkanira, ario pinkante rorokari nompiriniventaigakempi
pinkamantantaigakero. nantsipereakoigakempira? Iroroventi
10੅Impo iriroegi ikantaigiri: atsi maigakenarinityo aka.
—¿Tyara ikantakara gotagantaigirorira 18੅Impo iniitarityo kamagarini ikantiri:

LWVLULQNDNRWDQDNHULUD0RLVHVKLLNDQWDLJD‫ێ‬ —Maika piatae parikoti.


kera iketyo pokankitsine Eriashi? Ogatyo ikenake ikontetapanuti iatai
11੅Irirori ikantaigiri: parikoti ovashi yovegasanovagetanaa
—$ULVDQRQLURURRJDUL,WVLULQNDNDJDQ‫ێ‬ ananeki itimaguvetakarira.
takerira Tasorintsi okantake iketyo 19੅Yogari irogamereegi iniaigakeri Jeso

SRNDQNLWVLQH(ULDVKLLQNHQNLWVDWLPRLJD‫ێ‬ parikoti ikantaigiri:


NHULUDMRULRHJLLQNDQWDLJDNHULUDLQNDQWD‫ێ‬ —¿Tyarika okantakara naroegi tera
WLJDLJDQDNHPSDUDLQHJLQWHWDVKLLJDYD‫ێ‬ nagaveaige noneagaigakemparira?
kemparira impogitapaankitsinerira. 20੅Ikanti Jeso:
12੅Maika nonkamantaigakempi mataka —2QWLWDULNDQWDQNLFKDWHUDSLVXUHWDVD‫ێ‬
ipokuti Eriashi, kantankicha tera noigemparo nagaveane pinkantaigakera:

v¬17.5 Ireo. 18.15.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
219 0$7(2੄17੄18

‘Arisanotari yagaveavageti Notinkami —,URURYHQWLWHUDLULURLQNRJDQWDL‫ێ‬


iragaveakagakenatyo.’ Antari pinkaxRLJD‫ێ‬ gempa itomiegi, 27੅kantankicha aroegi
NHURPHUDPDLNDSLVXUHWDVDQRWXPDLJDNHP‫ێ‬ ganiri iniashinaigai, piate inkaareku
parora maani, DULRSLQNDQWHSDJDYHDLJDNH‫ێ‬ pintsagaatakitera impo yogari iketyorira
tyo pinkantaigakerora oga otishi: ¶*DJDQD‫ێ‬ SDJDNHSLQWLQNLUDQNDNHULUDSLQRVKLNDNH‫ێ‬
kempa piate parikoti’, ogaganakempatyo. rira korikimenta nankitsirira ivaganteku
Garatyo tatoita komutapitsatumaigimpi pamaigakenerira kogantantaigacharira
arisanorika opaitaka pisuretasanoigakarora NRULNLDVKLLYDQNR7DVRULQWVLSLPSDLJD‫ێ‬
nagaveavagetira. 21੅Kantankicha yogari kerira. ,URJRQNHWDNHPSDDPSXQDYHQWDL‫ێ‬
kamagarini kañorira maika garira oketyo gakempara piteniro.
piniaigiri Tasorintsi, aikiro garira
pipitashiigaro kogapage gara pisekataiga, Tyani visaigakerine itovaireegi impogini
garatyo pagaveimaigiri poneagaigarira. (Mr. 9.33-37, 42-48; Ir. 9.46-48; 17.1-2)

18
1੅Impogini yaiñoniiganakari
Jeso ikamantaigairira aikiro inkamakera
irogamereegi ikantaigiri:
(Mr. 9.30-32; Ir. 9.43-45)
—¿Tyani visaigakerine itovaireegi
22੅ImpoginiJeso itentaigakarira LPSRJLQLSLPSHJDNHPSDUD1RJRYHHQND‫ێ‬
irogamereegi ikenaiganakera kara riegite?
Garireaku, ikamantaigakeri ikanti: 2੅Irirori ikaemake paniro ananeki

—Yogari Kañotasanotakaririra yogaratinkakeri niganki inaigakera


Matsigenka iragakagantakenkani 23੅impo 3੅ikantaigiri:

irogakagantakenkani, kantankicha —Nonkantasanoigakempi garira


omavatanakempara kutagiteri iranianae. pikantatigaiga pisureku pinkaxRLJDNHP‫ێ‬
,URURLNHPDLJDYDNHULUDLNHQNLVXUHDYD‫ێ‬ SDULUDDQDQHNLHJLJDUDW\RSLWLPLPRL‫ێ‬
geiganakatyo kara. gana impogini nampatoitaigakerira
PDJDQLURNHPDWVDLJDQDULUDQRPSHJD‫ێ‬
Koriki ashi ivanko Tasorintsi kempara Igoveenkariegite, 4੅kantankicha
24੅,PSR\RJRQNHLJDSDDNDUD.DSHUH‫ێ‬ tyanirika kañotakemparine yoka
naoku, LSRNDVKLLJDNHUL3HUHURNRJDQWDL‫ێ‬ ananeki terira isuretumatempa
garirira itovaireegi koriki ashi ivanko iravisumanatantakera, iriro pinkante
Tasorintsi ikantaigiri: pairotyo iravisantavagetake impogini.
—Yogari gotagaigimpirira ¿ipunatityo 5੅Aikiro tyanirika kavintsaakerine

koriki ashi ivanko Tasorintsi? ananeki kañorira yoka kañomataka


25੅Ikanti Perero: nantinirikatyo ikavintsaake, nantitari
—Jeeje, ipunatinirorotyo. ikematsatake.
Iroro ikianakera tsompogi pankotsiku 6੅´.DQWDQNLFKDW\DQLULNDNDxRYDJHWD‫ێ‬

inakera Jeso iketyo niavakeri ikantiri: gakerine paniro kematsatakenarira


—Sumo, ¿tyara pinkante viro? ¿Tyani WHULUDLPSDLWXPDWHPSDLQNLVDVKLYDJHWD‫ێ‬
ikogantaiga koriki koveenkaripage kenkanityo kara. ,URURWDULQRQNDQWDQWDL‫ێ‬
timageigatsirira aka kipatsiku? ¿Iriro gakempirira ganiri ikañotiri maika
ikogantaiga itomiegi intirika oketyome irogatsatakotantakenkani
ikogantaiga pashini? LWVDQRNXRPDUDQHPDSXRWRQRQNDQWDJD‫ێ‬
26੅Ikanti Perero: QLULUDLUDPDQDNHQNDQLUDLRNDDWDNHQND‫ێ‬
—Intagani ikogantaiga pashini. nira otsompogiatira omaraaniku nia.
Ikanti Jeso: 7੅¡Maikaniroro iratsipereavageigake

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄18 220

maganiro timaigatsirira aka kipatsiku, WLPDWVLULUDHQRNXWHUDLQNRJHLPSHJXPD‫ێ‬


intimaigaketari kogaigankitsinerira WHPSDUDSDQLUR\RNDHJLNHPDWVDLJDQD‫ێ‬
inkañovagetagantaigakera! Ariotyo rira terira impaitumaigempa.
onkañotakempa maika, kantankicha
pairotyo iratsipereasanovageigake Tyara ankantaigakempa
NDxRLJDNHURQHULUDPDLNDLQNLVDVKLWDVD‫ێ‬ agametiaigaerira apigematsaegine
noigakenkanira. (Ir. 17.3)
8੅“Nonkantantaigakempirira irorora 15੅´7\DULNDLQNDQWDNHPSLSDSLJHPDWVD‫ێ‬

kañovagetagakempine pako ontirika tene pintentanakeri parikoti piniakerira


pivonkiti, ariometyo povatuakerome paniro pinkamantaerira tyarika
povuokakerora parikoti, pairotari ikantakempi. Irirori inkemakempirika
RNDPHWLWDNHSLQHJLQWHWDVDQRYDJHWDNHP‫ێ‬ mataka pogametiairi. 16੅Antari garika
para impo pinkamanakerika piatakera ikemimpi pintentanake paniro, ontirika
pintimimotakerira Tasorintsi, avisakero piteni papigematsaegine kameti
pinkaxRYDJHWDNHPSDUDLPSRSLQNDPD‫ێ‬ inkemaigakeniri iriroegi, DLNLURLURJRLJD‫ێ‬
nakerika piatakera morekariku garira NHQLULDULVDQRULNDSLNRJDNHSRJDPHWLDH‫ێ‬
otsivakumati. 9੅Ontirika poki irorora rira. 17੅Kantankicha garika ikemi
kañovagetagakempine, ariometyo iroroventi piatetyo pintentanakerira
pinkitsogitakerome povuokakerora yapatoitaigara kematsaigatsirira
parikoti, SDLURWDULRNDPHWLWDNHSLQHJLQ‫ێ‬ inkanomaakenkanira. Garika ikemaigiri
WHWDVDQRYDJHWDNHPSDUDLPSRSLQNDPD‫ێ‬ iriroegi iroroventi inkañotagakenkanityo
nakerika piatakera pintimimotakerira terira inkematsateri Tasorintsi intirika
Tasorintsi, avisakero pinkaxRYDJHWDNHP‫ێ‬ kogantaiginiririra koveenkari koriki.
para impo pinkamanakerika piatakera 18੅“Maika nonkantasanoigakempi

morekariku garira otsivakumati. tatarika oita pinkantavitantaigake aka


kipatsiku, ariotyo inkañotakempa
Ovisha pegankicharira Tasorintsi timatsirira enoku inkantakera
(Ir. 15.3-7) onkantavitantakenkanira, matakatari
10੅“Nonkantaigakempi maika garatyo ikantavitantakero. Aikiro tatarika oita
pikisaigiri yogaegi kematsaiganarira pinkantaigake kametitake, ariotyo
terira impaitumaigempa, aiñoegitari inkaxRWDNHPSDLULURULLQNDQWDNHNDPHWL‫ێ‬
isaankariite Apa pampogiakoigiririra. take.
Iriroegi ikantakani inaigake anta enoku 19੅“Aikiro nonkantaigakempi tatarika

inampinaku. 11੅<RJDUL.DxRWDVDQRWDNDUL‫ێ‬ oita pikogaigake pineviigakerira Apa


rira Matsigenka onti ipokashitake WLPDWVLULUDHQRNXRNHW\RSLQNHPDYDND‫ێ‬
irogavisaakoigakerira pegaigankicharira. gasanoigakempa impo piniaigakeri.
12੅“¿Tyara pinkantaige viroegi? Pine Irirori inkemaigakempi intsatagakero
LQWLPHUDSDQLURPDWVLJHQNDLPSLUDWD‫ێ‬ tatarika oita pikantakerira. 3LQDLJDYHWD‫ێ‬
kempa 100LURYLVKDWHLPSRLPSHJD‫ێ‬ NHPSDW\RSLWHQLNDQWDQNLFKDSLQNHPD‫ێ‬
kempa paniro, ¿matsi gara iokaiganakeri YDNDJDLJDNHPSDULNDLQNHPDLJDNHPSL‫ێ‬
PDJDQLURLURYLVKDWHLULDWDNHUDLQNRJDDWH‫ێ‬ tyo. 20੅Omirinkatari tyarika kara
rira pegankicharira? 13੅Impo iragaeririka yapatoventaigakena iriniaigakenara
pairotyo irishineventakempari, LUDYLVDNH‫ێ‬ pitenityo irinaigavetakempa ontirika
tyo ishineventaigarira maganiro 99 terira irinaigavetakempa mavani, ariotyo
impegavetempa. 14੅Ario ikañotaka Piri nonimoigakeri naro.”

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
221 0$7(2੄18੄19

cha irirori teratyo intsarogakagempari,


Inampina koveenkari terira RQWL\DPDNDJDQWDNHULLUDVKLWDNRWDNHQND‫ێ‬
intsarogakagantempa QLUDNLJRQNHURLPSXQDWDHULUDLSHJDNRWL‫ێ‬
21੅Impogini yaiñonitanakari Perero rira. 31੅Impogini ikemakoigakerira
ikantiri: itovaireegi ikisaigamatanakatyo iaigake
—Notinkami, ¢DNDWRYDLWLQRPDJLVDQ‫ێ‬ ikamantaigakitirira koveenkari. 32੅Iroro
WDHURW\DULNDLQNDQWDNHQDQDSLJHPDWVD‫ێ‬ ikemavakera ikaemakagantairi ikantiri:
tene? ¿Ario onkaratanake 7? ‘¡Viro tera pinkametite, vinti pairorira
22੅Ikanti Jeso: pogagavageta pikisantira! Kogapage naro
—Garatyo ario okarati 7, ontityo nokantakempi arione gara pipunataana,
pimagisantakotaeri magatiro tyarika SLNDQWDNHQDWDULQRQWVDURJDNDJDYDJHWD‫ێ‬
inkantakempi, gara okaratumati.੆w kempira. 33੅Ariometyo pinkaxRWDJDNH‫ێ‬
23੅“Iroroventi maika nokogake ULPHSHJDNRWDNHPSLULUDYLURSLQWVDURJD‫ێ‬
QRQNDPDQWDLJDNHPSLUDW\DUDRQNDQWDQD‫ێ‬ kagakemparimera irirori pinkaxRWDNH‫ێ‬
kempa impegakempara Tasorintsi nara naro notsarogakagakempira.’
Igoveenkariegite matsigenkaegi onti 34੅Ikisamatanakatyo yomperaventakari

nonkaxRWDJDNHPSDURNRYHHQNDULLNDHPDL‫ێ‬ iratsipereakagaigakemparira ovashi


gakerira inampinaegi inkantaigakerira impunataeri magatiro ipegakogetirira.”
impunaigaerira ipegakoigakerira. 24੅Iroro 35੅Yagatanakera Jeso ikenkitsatakera

itsititanakera ikaemakagantaigakerira ikanti:


\DPDLJDSDDNHQHULSDQLURSHJDNRYDJHWLUL‫ێ‬ —Ariotyo inkañotagaigakempi Apa
rira tovaini koriki kara. 25੅Kantankicha WLPDWVLULUDHQRNXJDULUDSLWVDURJDNDJDL‫ێ‬
LULURULPDPHULWDWDPSDLPSXQDWDQWDHP‫ێ‬ gari pitovaireegi pimagisantaigaerora
pari nerotyo yomperaventantakaririra tyarikara inkantaigakempi.
koveenkari impimantakenkanira
intentagantakenkanira itsinanetsite Ikantake Jeso gara tyani
LQWLHJLULLWRPLHJLRQWLULPDJDWLUR\DVKLQWD‫ێ‬ okumatiro itsinanetsite
getarira iragantageigakemparora koriki (Mr. 10.1-12; Ir. 16.18)

19
kameti impunataeriniri ipegakogetirira. 1੅Impogini
iponianaka Jeso
26੅.DQWDQNLFKDLULURUL\RPSDWDNDYHQWDPD‫ێ‬ Garireaku iatakera Joreaku
tanakarityo ikantiri: ¶7VDURJDNDJDYDJHWH‫ێ‬ intati Jororanku. 2੅Yogiaiganakeri
nakario, pogiakotakempara impoginityo tovaini matsigenkaegi. Antari anta
QRPSXQDWDHPSLPDJDQLURNRULNLQRSHJD‫ێ‬ \RYHJDLJDLULPDJDQLURPDQWVLJDLJDQNL‫ێ‬
kotimpirira.’ 27੅<RJDULNRYHHQNDULLWVDURJD‫ێ‬ tsirira.
kaganakari ikantiri: ‘Iroroventi arione, 3੅Impo ikonogagarantaigaka pariseoegi

gara pipunataana’, ovashi yapakuairi. naigankitsirira kara ipokaigapaake


28੅´.DQWDQNLFKDLURURLDWDLUDLWRQNLYRD‫ێ‬ inkogakotagantaigakerira ineaigakera
kari itovaire pegakotiririra maani. tyarikara inkantaigeri irirori, ontitari
Yagamatanakerityo ikatikanakerira ikogaigavetaka inkemaigakerira
ikantiri: ‘¡Punataena pipegakotanara!’ LQNDQWDNHUDWDWDULNDRLWDWHULUDRQNDWLQ‫ێ‬
29੅Irirori yompatakaventavetanakari katero ikantaigirira iriroegi kameti
ikantiri: ‘Tsarogakagavagetenakario, LQWVDYHWDQWDLJDNHULQLULLQNLVDNDJDQWDL‫ێ‬
impogini nompunataempi,’ 30੅NDQWDQNL‫ێ‬ gakerira, nerotyo ikantaigapaakeri:

w¬18.22 Gara okaratumati: irinianeku virakocha onti okantake setenta veces siete.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄19 222

—¿Okantavitantagani iokakerora —Tera iragaveaigenika maganiro


surari itsinanetsite? inkemaigakerora nokantaigakempirira
4੅Irirori ikantaigiri: maika, LQWDJDQLWDULNHPDLJDNHUR\DJDYHD‫ێ‬
—¢0DWVLWHUDSLQLDYDQWDLJHUR,WVLULQND‫ێ‬ kagaigakerira Tasorintsi. 12੅Aiñoegitari
NDJDQWDNHULUD7DVRULQWVLRNDQWLLN\DVDQR‫ێ‬ ikonogagarantaigaka tera iragaveaige
kyara yovamparoatake Tasorintsi intomintaigempara. Aikiro aiño pashini
matsigenka ‘piteniro yovetsikaigakeri onti okitsogitunkani igatsareki. Aikiro
surari ontiri tsinane’? 5੅Impo ikantake: aiñoegi pashini onti ishintsitashiigakero
‘Nerotyo yogari surari gankitsinerira WHUDLQWVDJDLJHURWVLQDQHNDPHWLLPSLULQL‫ێ‬
tsinane iokanakeri iriri ontiri iriniro ventaigakeroniri magatiro ikogagetirira
iriatakera iragakerora inkantakani Tasorintsi. Tyanirikara gaveankitsine
impanirotanakero. Antari okyara tekyara inkemakerora nokantaigakempirira maika
iragero piteni inaigavetaka, kantankicha kantetyo inkemakerora.
DQWDUL\DJDQDNHURUDRJDLNHQDNHLWHQWDJD‫ێ‬
nakaro kañomataka panironirikatyo Jeso iniaventaigakerira ananekiegi
inai.’੆x 6੅Nerotyo yogari surari gankitsirira (Mr. 10.13-16; Ir. 18.15-17)
tsinane garatyo iokumatiro, tenigetari 13੅Impogini ipokaigake pashini
irapiteigaempa, NDxRPDWDNDWDULSDQLURQL‫ێ‬ yamaigapaakenerira Jeso ananekiegi
rikatyo inai, ineaketari Tasorintsi impatikaiigakerira igitoku aikiro
yagakerora ikanti maika tera onkametite iriniaventaigakerira. <RJDULLURJDPH‫ێ‬
iokanaerora, kantakanityo iragakerora. reegi ineaigavakerira yamaigapaakerira
7੅Iriroegi ikantaigiri: ikantaviigavakeri ikantaigiri:
—Iroroventi, ¿tyara okantakara —Maiganaeri parikoti, JDUDSRYHUDMDL‫ێ‬
ikantakera Moiseshi iokanaerorika giri.
surari itsinanetsite impakero sankevanti 14੅Kantankicha ikemaigakerira Jeso

onkantake: ‘Maika mataka nokanaimpi’, ikañoigakerora maika ikantaigiri:


impo inkantakero oataera? —Atsi arionenityo iripokaigakera
8੅Ikantaigiri Jeso: naroku, ishineventaigaritari Tasorintsi
—Yogari Moiseshi ontitari ineakera tera impegakempara Igoveenkariegite
pinkogaige pinkematsaigerira Tasorintsi, kañoigaririra yogaegi ananekiegi.
nerotyo ikañotantaigakempirorira maika 15੅,PSRLVKRQNDWHLJDQDNDULLSDWLNDLLJD‫ێ‬

itsirinkaiganakempira. Kantankicha antari keri igitoku iniaventaigakerira. Impo


ikyasanokyara yovamparoatake Tasorintsi irirori iatanai parikoti.
matsigenka, tera ario inkañotero maika.
9੅1DURULQRQNDQWDLJDNHPSLRPSDQLURWD‫ێ‬ Shintavagetacharira
kempirika pitsinanetsite garatyo piokiro. (Mr. 10.17-31; Ir. 18.18-30)
Pokanakerorika impogini pashinikya 16੅Antari
ikenanakera Jeso kara
pagake onti pikañovagetaka. ipokashitapaakeri paniro matsigenka
10੅Yogari irogamereegi ikantaigi: ikantapaakeri:
—Iroroventi opomirintsivagetaratyo —Gotagantatsirira, atsi kamantena
kara agenkanira tsinane. Onkanteroro W\DUDQRQNDQWDNHPSDNDPHWLQRQNDQWD‫ێ‬
tyampa ankantakero agakera tsinane. kanira nontimake. ¢7DWRLWDQRYHWVLND‫ێ‬
11੅Yogari Jeso ikantaigiri: kera? ¿Tatoita kametitankitsine?

x¬19.5 Jen. 1.27; 5.2; 2.24.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
223 0$7(2੄19

17੅Ikantiri Jeso: NHQNDQLUDVKLQWDYDJHWDFKDULUDLPSHJD‫ێ‬


—Tyara okantakara pikantakenara: kempara Tasorintsi Igoveenkarite.
‘¿Tatoita kametitankitsine?’, mameritari 24੅Nonkantutaigaempityo aikiro, ¿matsi

pashini kametitasanotatsinerira, ario iragaveake kameyo inkianakera


panirotari ikantara Tasorintsi ikametitira. otsempokiku kitsapi iravisakerora
Kantankicha pikogakerika pinkantakanira aikyara? Garatyo yagaveimati.
pintimake, tsatagageterotyo magatiro Irirompasanotyo shintavagetacharira
itsirinkakotanakerira Moiseshi pairani. intasanotakemparorika yashintagetarira
18੅Ikanti irirori: garatyo yogavisaakotagani.
—¿Tyatityo? 25੅Ikemaigutatyo irogamereegi

Ikanti Jeso: ariompatyo yogasanovageiganakeri


—Irorotari kantatsirira: ‘Gara poganti, kavako ikantaigiri:
gara piatashitiro tsinane, gara pikoshiti, —,URURYHQWL¢W\DQLPSDW\RUDLURJDYL‫ێ‬
gara pitsoeventari pitovaire. 19੅3LPSLQND‫ێ‬ saakotakenkani?
tsaigakerira piri ontiri piniro gara 26੅Ipampogiaiganakeri Jeso ikantaigiri:

pipugatsanaigari, DLNLURSLQWVDURJDNDJD‫ێ‬ —Gara tyani gavisaakotumatacha


vagetakemparira pitovaire pinkaxRWDJDVD‫ێ‬ tsikyata, intaganitari Tasorintsi gaveatsi
notakempatyo pitsarogakagara vikiiro.’੆y yogavisaakotantira, teranika tatoita
20੅Ikantutarityo irirori: komutapitsatumatemparine irirori.
—Arioniroro nokañotari maika 27੅Impo inianake Perero ikanti:

notsititanakero notsatagasanotanakerora —Notinkami, naroegi nokaiganakero


notyomiakyanira ovashi maika. ¿Maika PDJDWLURQDVKLQWDLJDYHWDULUDQRJLDYD‫ێ‬
aityokya pashini nontsatagakerira? geiganakempira. Maikari ¿tatarika
21੅Ikantiri Jeso: impaigakena Tasorintsi?
—3LNRJDNHULNDSDLURUDSLQWVDWDJDVD‫ێ‬ 28੅Ikantaigiri Jeso:

notakero ikogagetirira Tasorintsi, piate —Arisanotyo nonkantasanoigakempi


pimpimantagetakerora magatiropage antari onkyatagagetaenkanira magatiro,
pashintagetarira pagantakemparora nompegasanotakempa Igoveenkariegite
NRULNLSLPSDLJDNHULUDNRJDNRLJDQNLFKD‫ێ‬ maganiro. Viroegi giavageigakenarira
ULUDLPSRSLPSRNDNHSRJLDYDJHWDQDNH‫ێ‬ PDLNDSLQWHQWDLJDNHQDSLPSHJDLJDNHP‫ێ‬
nara. ,PSRJLQLDULRN\DLQNDYLQWVDDYDJH‫ێ‬ SDUDDLNLURNRYHHQNDULHJLSLQNDQWDLJD‫ێ‬
takempi Tasorintsi enoku. NHUDW\DUDLQNDQWDLJDNHQNDQLL\DVKLNLLJD‫ێ‬
22੅Ikemutatyo ikantakerira maika nakerira itomiegi Iseraere.੆z 29੅Aikiro
ikenkisureavagetanakatyo kara ovashi yogaegi maganiro okaiganakerorira
iatai ipiganaara, LQWLWDULVKLQWDYDJHWD‫ێ‬ ivankoegi intirika irirentiegi, iritsiroegi,
charira. iriniro, iriri, itomiegi, aikiro itsamaire,
23੅Impogini ishonkashiiganakari Jeso iriaigakera impiriniventaigakerora
irogamereegi ikantaigiri: notigankaviigakeririra impaigakenkani
—Arisanotyo nonkantasanoigakempi SDVKLQLSDLURW\RDYLVDJHWDNHUR\DVKLQWD‫ێ‬
RNRPXYDJHWDUDW\RNDUDLURJDYLVDDNRWD‫ێ‬ geigavetakarira ontovaigavagetakera,

y¬19.19 Ek. 20.12-16; Ire. 19.18. z¬19.28 Pimpegaigakempara aikiro koveenkariegi


pinkantaigakera tyara inkantaigakenkani iyashikiiganakerira itomiegi Iseraere: irinianeku
virakocha onti okantake se sentarán también en doce tronos para juzgar a las doce tribus de
Israel.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄19੄20 224

tatarika oita iokaiganake patiro pirinitaigakevi kogapage tera tatoita


impaigaenkani pashini 100. Aikiro pantumaige?’ 7੅Ikantaigi: ‘Teranika tyani
LQNDQWDNDQLLQWLPDLJDNHJDUDLQHLPDL‫ێ‬ kogakoigenane.’ Irirori ikantaigiri:
gairo igamane. 30੅.DQWDQNLFKDLNRQRJDJD‫ێ‬ ¶,URURYHQWLSLDLJHYLURHJLSDQWDYDJHLJD‫ێ‬
rantaigaka aiñoegi ineaigavetunkanirira kera notsamaireku.’
maika yavisaigakerira itovaire, NDQWDQNL‫ێ‬ 8੅“Impo ochapinienkatanakera ikantiri

cha iriroegikyatyo iravisaiganaenkani tsamaitagaigakeririra: ‘Maika kaemaigeri


impogini. ,ULURHJLN\DLQHDLJDYHWXQNDQL‫ێ‬ tsamaiigankitsirira pimpunaigakerira
rira yavisaigunkanira maika, impogini paniropage, SLQWVLWLJHWDQDNHULLPSRJLJHL‫ێ‬
iriroegikyatyo visantaiganaatsine. ganankitsirira pinkaratagagetanakeri
iketyorira pokaigankitsi.’ 9੅Impo
Jeso ikantakotakerora impegakempara ipokaigapaake pokaigankitsirira
Tasorintsi Igoveenkariegite panikyara irishonkanakempa poreatsiri.
kematsaigiririra ikañotagakaro Imirinkaegi ipaigakeri paniro tenario.
shintankicharira itsamaire 10੅,PSRLSRNDLJDSDDNHLNHW\RULUDWDYDJHL‫ێ‬

20
1੅´0DLNDQRNRJDNHQRQNDQWDNRWD‫ێ‬ gamanankitsi. Iriroegi ineaigiri ariori
kerora tyara onkantanakempa irogavisaigakeri impunaigakerira,
impogini irapatoitaigakerira Tasorintsi kantankicha ariotyo ikañotagaigakari
PDJDQLURNHPDWVDLJLULULUDLPSHJDNHP‫ێ‬ itovaire ipaigakerira paniro tenario.
para Igoveenkariegite nonkañotagakerora 11੅Iroro ineaigakera tera irogavisaigeri

shintankicharira itsamaire. Irirori onti impunaigakerira ogatyo ikenaigake


iatamanakeni inkaara tsitekyamani iniashinaiganakari shintarorira itsamaire.
LQNRJDNLWHUDWDYDJHLJDWVLULUDLQWVDPDLWD‫ێ‬ 12੅Impo ikantaigakeri: ¶<RJDHJLULLPSRJL‫ێ‬

koigakenerira iovashite. 2੅,URURLQHDLJD‫ێ‬ JHLJDQDQNLWVLULUDPDDQLVDQR\DQWDYDJHL‫ێ‬


SDDNHULUDNRJDLJDQNLWVLULUDLUDQWDYDJHLJD‫ێ‬ JDYHWDNDNDQWDQNLFKDYLURSLSXQDLJDNH‫ێ‬
kera ikantaigiri: ‘Pikogaigakerika rityo kañotaka pipunaigakenara naroegi
pintsamaitakoigakerora ova, naro tsipereaigankitsirira nantavageigakera
nompaigakempi paniro tenario.’ Iriroegi poreatsiriku ovashi maika.’ 13੅.DQWDQNL‫ێ‬
ikantaigake kametitake, QHURW\RLWLJDQNDL‫ێ‬ cha yogari shintarorira ikantakeri paniro
gakerira iriaigakera intsamaiigakera. tavagetankitsirira: ‘Atsi shonkeratyo.
3੅Impo yogaenokanakara poreatsiri iatai Teratyo namatavitempi. ¿Matsi teratyo
RSLPDQWDYDJHWDQWDSLQLWDJDQLUDLQNRJDD‫ێ‬ nonkantempi inkaara nompakempira
tera pashini tsamaiigankitsinerira. Iroro paniro tenario? 14੅Piatae manakeri
ineaigapaakerira pashini pitaigamatake ipakempirira. Narotari kantakeri
kogapage tera tatoita irantumaige, impunatakerira impogitanankitsirira
4੅ikantaigiri: ‘Piaige viroegi aikiro yantavagetakera inkañotagakempira viro
pantavageigakera notsamaireku, impogini ipunatakempira. 15੅¿Matsi tera naro
nompunaigakempi’, ovashi iaigake. 5੅Impo shintemparine nogorikite kameti ganiri
ikatinkatanakera poreatsiri ipigutanaatyo novetsikageti tatarika nokogake? Impa
DLNLURLQNRJDDWHUDSDVKLQLWVDPDLLJDQNL‫ێ‬ ariorakari pitsimaventaka pineakera
tsinerira. Impo ario ikaxRWDJDLURLWVXQND‫ێ‬ pashinira nokavintsaake.’
naira yagaati pashini. 6੅Impo panikyara 16੅“Irorotari nonkantantaigakempirira

irishonkanakempa poreatsiri ipigutanaa maika aiñoegi ineaigavetunkanirira


aikiro ineaigapaake pashini tera tatoita maika yavisaigakerira itovaire, NDQWDQ‫ێ‬
irantumaige ikantaigiri: ‘¿Tyara okantaka kicha iriroegikyatyo iravisaiganaenkani

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
225 0$7(2੄20

impogini. ,ULURHJLN\DLQHDLJDYHWXQNDQL‫ێ‬ kipatsiku, QHURW\RSLNDQWDQWDLJDNHQD‫ێ‬


rira yavisaigunkanira maika, impogini rira maika. ¿Matsi pagaveaigake viroegi
iriroegikyatyo visantaiganaatsine.” pantsipereaigakera pinkañoigakenara
naro nantsipereakera?
Jeso ikamantutaigaarityo Iriroegi ikantaigiri:
aikiro inkamakera —Jeeje, nagaveaigakeniroro.
(Mr. 10.32-34; Ir. 18.31-34) 23੅Ikantaigiri Jeso:
17੅,PSRJLQLLDWDQDNHUD-HVR-HURVD‫ێ‬ —3LNDQWDVDQRLJDNHQLURURSDQWVLSH‫ێ‬
UHQNXLNHQDQDNHUDDYRWVLNXLNDHPDLJD‫ێ‬ reaigakera pinkañoigakenara naro
keri irogamereegi iriroku ikantaigiri: nantsipereakera, kantankicha tera naro
18੅—Maikari onti atonkoaiganake NDQWDWVLQHW\DQLSLWDQNLWVLQHQRQDPSL‫ێ‬
aiganakera Jerosarenku. Antari anta naku, intitari kantankitsi Apa pairani
DJRQNHLJDNHPSDULNDRQWLLUDJDNDJDQWD‫ێ‬ okyasanokyara.
kenkani Kañotasanotakaririra 24੅,PSRJLQL\RJDULLWRYDLUHHJLLURJDPH‫ێ‬

Matsigenka iramanakenkanira inaigakera UHHJLLNHPDLJDYDNHUDLNLVDLJDPDWDQDNH‫ێ‬


itinkamiegi saseroroteegi intiegiri aikiro rityo Santiago intiri Joan. 25੅Kantankicha
gotagantaigirorira itsirinkakotanakerira Jeso ikaemaigakeri ikantaigiri:
Moiseshi. Iriroegi inkantaigake: ‘Kante —Pogoigiritari viroegi yogari
irogakenkanira.’ 19੅Impo iramanakenkani igoveenkariegite terira iriroegi jorioegi
inaigira terira iriroegi jorioegi kameti onti ipotetashivageigari itovaireegi. Ario
isamatsanatakenkanira, DLNLURLPSDVDSD‫ێ‬ ikañoigaka aikiro itinkamipage
satakenkanira, impo inkentakotakenkani, yomperaperaigakari. 26੅Kantankicha
kantankicha omavatanakempara viroegi gara ario pikañoigiro maika.
kutagiteri iranianaetyo. Tyanirika kogankitsine iravisaigakerira
LWRYDLUHHJLRQWLW\RLULPXWDNRYDJHLJD‫ێ‬
Ogari iriniro Santiago intiri keri. 27੅Ario okañotaka tyanirika
Joan okogavetakara impitaigakera kogankitsine pairora iravisavageigakeri
otomiegi inampinaku Jeso WVLN\DWDW\RLQNRJDNHLULURULLULPXWDNR‫ێ‬
(Mr. 10.35-45) vageigakerira kañomataka irironirikatyo
20੅Impogini okenapaake itsinanetsite ironampiriaegi. 28੅.DxRWDUL.DxRWDVDQR‫ێ‬
Severeo otentaigapaakari otomiegi WDNDULULUD0DWVLJHQNDWHUDLURURLULSRND‫ێ‬
otigeroaventapaakari Jeso. 21੅Irirori shite irogiakovagetakempara, ontityo
ikantiro: ipokashitake irimutakotantavagetakera,
—¿Tatatyo pikogake? aikiro inkamaventaigakerira maganiro
Irorori okanti: kameti irogavisaakoigakenkaniniri.
—,PSRJLQLSLPSHJDNHPSDUD,JRYHHQ‫ێ‬
Jeso ineakagaigakerira piteni
kariegite maganiro nokogavetaka
povirinitaigakerira yoka notomiegi terira ineaigavetempa
pinampinaku, paniro pitankitsine (Mr. 10.46-52; Ir. 18.35-43)
pakosanoriraku, yogari irapitene 29੅ImpoginiJeso intiegiri irogamereegi
impitake pampateku. iponiaiganaka Jerikoku iaiganakera
22੅Kantankicha Jeso ikanti: Jerosarenku yogiaiganakeri tovaini
—Viroegi tera pogoigenika yogari matsigenkaegi. 30੅Ario kara ipitaigake
pirinitankitsinerira nonampinaku onampinapokiku avotsi piteni terira
pairotyo iratsipereavageigake aka ineaige. Iroro ikemakoigavakerira

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄20੄21 226

SRNDSDDNH-HVRLNDHPDYDLWDLJDPDWDQD‫ێ‬ 2QWLLVKLJDNRWDQWDSDDNDULDNDPRWLD‫ێ‬
ketyo ikantaigiri: kyanirira ashino, otyomiani
—¡Notinkamii, Iyashikitanakerira kiasevagetatsirira arakintsi.·੅µ
Iravi, tsarogakagavagetenakario! 6੅,PSRLDLJDNHLURJDPHUHHJLLWVDDNRL‫ێ‬
31੅Ikantanaigavetakarityo itovaire: gapaakero ashina intiri otyomiani
—¡Atsi kemisantaigenityo! 7੅yamaiganakenerira Jeso. ,SDVKLPLWLWVDL‫ێ‬

Kantankicha iriroegi ariompatyo gakeneri imanchakiegiku, impo irirori


ikaemasanoiganakeri: ipirinitantakari ishigakotantanakarira.
—¡Notinkamii, Iyashikitanakerira 8੅Yogiaiganakeri tovaini matsigenkaegi.

Iravi, tsarogakagavagetenakario! ,NRQRJDJDUDQWDLJDND\RYHWVDUDQNDDVKLL‫ێ‬


32੅Yogari Jeso asatyo yaratinkapaake gavakeri imanchaki avotsiku, pashinikya
ikaemaigakeri ikantaigiri: WRYLVKLLJDYDQNLWVLWVLJDURVKLLVKLWDYRNLWD‫ێ‬
—¿Tata pikogaigake? shiigavakerira kameti inkenakotanakera.
33੅Iriroegi ikantaigiri: 9੅Yogari ivaiganankitsirira intiegiri

—Notinkami, onti nokogaigake giaigapaakeririra ikaemageigamatityo


noneaiganaera. kara ikantaigi:
34੅Itsarogakagaigamatanakarityo Jeso —£3DLURLNDPHWLWL\RJDD,\DVKLNLWDQD‫ێ‬
itsagaigakeri irokiku. Ogatyo ikenaigake kerira koveenkari Iravi! ¡Pairo
LQHDLJDQDLRYDVKLLDLJDNH\RJLDLJDQDNH‫ێ‬ ikavintsaavagetakeri Tasorintsi yoga
rira. LWLJDQNDNHULUDLPSHJDNHPSDUD$JRYHHQ‫ێ‬
kariegite! ¡Pairo ikametiti Tasorintsi
Yogonketanakara Jeso Jerosarenku timatsirira enoku!
(Mr. 11.1-11; Ir. 19.28-40; Jn. 12.12-19) 10੅Impogini yogonketapaakara

21
1੅,PSRJLQLLDLJDQDNH\RJRQNHL‫ێ‬ -HURVDUHQNXRJDW\RLNHQDLJDNHWLPDLJD‫ێ‬
gapaaka Vetipajeku otishiku tsirira kara ishigaviovageigapaakatyo
Orivoshi. 2JDUL9HWLSDMHRQWLRFKRHQLWD‫ێ‬ ikantaigavakerira giaigapaakeririra:
kotakaro Jerosaren. Impo yogari Jeso —¿Tyaniratyo yoga?
itigankaigake piteni irogamereegi 11੅Iriroegiri ikantaigi:
2੅ikantaigavakeri: —,QWL-HVRNDPDQWDQWDWVLULUDSRQLDQ‫ێ‬
—Piaige anta choeni itimageigira kicharira Nasareku Garireaku.
pineaigapaakero kara paniro ashina intiri
Jeso yoneagaigaarira
otyomiani akamotiakyani tsatakoigaka.
pimantavageigatsirira
Pintsaakoiganakeri pamaigakenarira.
3੅Aiñorika kantaigakempinerira: ‘¿Matsi ivankoku Tasorintsi
(Mr. 11.15-19; Ir. 19.45-48; Jn. 2.13-22)
tyara pinkantaigakeri?·YLURHJLSLQNDQWDL‫ێ‬
gakeri: ‘Inti kogakotakari Atinkami, 12੅Impo Jeso ikianake ivankoku
kantankicha paita irogipigaigaempiri.’ 7DVRULQWVLLQHDLJDSDDNHULSLPDQWDYDJHL‫ێ‬
4੅Ario okaxRWDNDPDLNDRWVDWDJDQD‫ێ‬ JDWVLULUDLQWLHJLULSXQDYHQWDYDJHLJDWVL‫ێ‬
kara ikantakerira kamantantatsirira rira. Yoneagaigapaakari maganiro,
pairani itsirinkanakera ikanti: aikiro itatsinkagetakero imesane
5 “Kantaigeri timaigatsirira Shionku: \RJLQRULDQWDLJDULUDLJRULNLHJLWHNDPSLD‫ێ‬
‘Atsi shonke, SRNDSDDNH3LJRYHHQ‫ێ‬ vageigiririra koriki yogishonkagetakero.
kariegite. Imatakero aikiro ipirinitantaigakarira
,ULURULLQWLSDLURULUDLNHPLVDQWDNRYD‫ێ‬ pimantavageigatsirira shiromega.
geta. 13੅Ikantaigiri:

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
227 0$7(2੄21

—Okantake Itsirinkakagantakerira aiñoni mameri, onti gotankicha oshi.


Tasorintsi okanti: ‘Ogari novanko onti ashi Ikantutarotyo:
iripokapiniigera iriniaigakenara’, NDQWDQNL‫ێ‬ —¡Maikari maika gara otimumatai pii!
cha viroegi onti pipegakagaiganakaro Ogatyo okenake oshigirikanake
ipimantapiniigira matavitantaigatsirira. okamanake.
14੅Impo ipokashiigakeri terira ineaige 20੅Iroro ineaigakerora irogamereegi

intiegiri terira iranuitagantsiige. Irirori yogaiganake kavako ikantaigiri:


ineakagaigairi terira ineaigavetempa, —¢7\DUDRNDQWDNDUDLURURSLQLLPDWD‫ێ‬
aikiro yoganuitagantsiigairi terira kera oga okenake okamanake?
iranuitagantsiigavetempa. 21੅Yogari Jeso ikantaigiri:
15੅Yogari itinkamiegi saseroroteegi —Arisanotyo nonkantasanoigakempi
LQWLHJLULJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQNDNR‫ێ‬ SRJRWDVDQRLJDNHULNDDULVDQR\DJDYHDYD‫ێ‬
WDQDNHULUD0RLVHVKLLNLVDLJDPDWDQDND‫ێ‬ geti Tasorintsi magatiro, ario pinkante
tyo ineaigavakerira yovetsikagetakera pagaveaigaketyo pinkañoigakenara naro
terira oneimagetenkani, DLNLURLNHPDL‫ێ‬ nogishigirikakerora igera. Kantankicha
gakerira ananekiegi ikaemavaitaigakera gara patiro oka. Pinkantaigakerorika oga
ikantaigakera: ´£1HUL\RJDD,\DVKLNLWD‫ێ‬ otishi: ‘Piate okaatempa omaraaniku
nakerira koveenkari Iravi pairorira nia’, oataketyo okaatakempara. .DQWDQ‫ێ‬
ikametiti!” 16੅,PSRLVKRQNDWHLJDPDWDQD‫ێ‬ kicha gara piniasurentavagetumaigaa
karityo Jeso ikantaigutarityo: maani pinkantaigakera: ‘Ariorikatyo
—¿Matsi tera pinkemaigeri yogaegi iragaveake Tasorintsi.’ 22੅Tatarika oita
ananekiegi ikaemavaitaigakera? ¿Tera pineviigakeri Tasorintsi piniaigerira
tyara pinkantumaigeri? pogotasanoigakerika arisano iragaveake
Yogari Jeso ikantaigiri: impaigakempirora impaigakempirotyo.
—Jeeje, nokemaigakeriniroro, NDQWDQ‫ێ‬
kicha ¿matsi tera piniavantumaigero Ikogakotagantunkanira Jeso tyani
viroegi Itsirinkakagantakerira Tasorintsi tigankakeri
niakotakerorira oka? Okantaketari: (Mr. 11.27-33; Ir. 20.1-8)
¶<RJDUL7DVRULQWVL\DJDYHDNDJDLJD‫ێ‬ 23੅Impo yogonketapaakara Jeso ikiake
keri ananekiegi LYDQNRNX7DVRULQWVL\RJRWDJDLJDSDDNH‫ێ‬
intiegiri aikiro aiñokyarira itsomiigi rira. 2VDPDQLWDQDNHUDLSRNDVKLLJDSDD‫ێ‬
LULVKLQHYHQWDLJDNHPSDULUDLQNDQWDLJD‫ێ‬ keri itinkamiegi saseroroteegi intiegiri
kera: ¡Pairo ikametiti Tasorintsi!’ itinkamiegi jorioegi ikantaigiri:
17੅Impo ovashi iokaiganairi ipiganaa —¿Tyani kantakempira pinkaxRWDNH‫ێ‬
Vetaniaku, ario imaganake kara. rora maika poneagaigaemparira
pimantavageigatsirira? ¿Tyanimpatyora
Jeso ikantakerora igera tigankakempira?
ganiri otimumatai oi 24੅Yogari Jeso ikantaigiri:
(Mr. 11.12-14, 20-26) —0DLNDULPDLNDQDURN\DNRJDNRWD‫ێ‬
18੅,PSRRNXWDJLWHWDPDQDNHUDLSLJDLJD‫ێ‬ gantaigakempine, SLQNDPDQWDLJDNHQD‫ێ‬
manaa Jerosarenku. <RJDUL-HVRLWDVHJD‫ێ‬ rika viroegi ario nonkañotakempa naro
nake. 19੅Impo ineventakotapaakaro igera QRQNDPDQWDLJDNHPSLW\DQLWLJDQND‫ێ‬
onampinapokiku avotsi ovashi kena. 25੅¢7\DQLNDQWDNHUL-RDQLURJLYLD‫ێ‬
iatapanuti inkamosotapanuterora ineiri tantavagetakera? Maika viroegi
aityori oi, kantankicha yagavetapaakaro kantaigena tyani kantakeri. ¿Irirorika

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄21 228

NDQWDNHUL7DVRULQWVLLQWLULNDNDQWDLJD‫ێ‬ SLWDUL-RDQ*LYLDWDQWDWVLULUD\RJRWDJDLJD‫ێ‬
keri matsigenkaegi? vetakempira tyara pinkantaigakempa
,URURLNHPDLJDYDNHUDLQLDYDNDJDLJDPD‫ێ‬ pinegintevageigakempara, kantankicha
tanakatyo ikantavakagaiganakara: viroegi tera pinkematsaigeri. Ogaegiri
“¿Tyarikatyo ankantaigeri? $QNDQWDLJDYH‫ێ‬ SRJHUHDQWDLJDWVLULUDLQWLHJLULNRJDQWDQWDL‫ێ‬
tempari inti kantakeri Tasorintsi, irirori gacharira koriki irashi koveenkari iriroegi
inkantaigakaetyo: ‘Iroroventi ¿tyara pinkante ikematsaigakeri. Viroegiri
okantakara tera pinkematsaigeri?’ pineaigavetakarityo kantankicha teratyo
26੅Ariokya ankantaigavetempari inti pinkogaige pinkantatigaigakempara
kantaigakeri matsigenkaegi, LQNLVDLJDNDH‫ێ‬ pampakuaigakerora povetsikageigira
tyo atovaireegi, maganirotari ikantaigake terira onkametite pinkematsaigakerira.
LQWLNDQWDNHUL7DVRULQWVLLQNDPDQWDQWDYD‫ێ‬
getakera.” 27੅Nerotyo ikantantaigakaririra: Jeso ikantakoigakerira itinkamiegi
—Nirorotyo, tyanirorokari kantakeri. saseroroteegi intiegiri pariseoegi
Impo irirori ikantaigiri: (Mr. 12.1-12; Ir. 20.9-19)
—Iroroventi ariotyo nonkañotakempa 33੅´0DLNDQRNRJDNHSLQNHPLVDQWDLJD‫ێ‬

naro, garatyo nokamantaigimpi tyani kenara nonkantakotaera pashini. Itimake


tigankakena. paniro matsigenka yashintaka igipatsite.
,PSRJLQLLSDQNLVKLDWDNHRYDLWDQWDNRWD‫ێ‬
Jeso ikantakoigakerira terira inkogaige kero. ,PSR\RYHWVLNDVKLWDNHURDJDDWDQWD‫ێ‬
inkematsaigakerira kenkanirira oani. Imatakero aikiro
28੅Impogini Jeso ikantaigiri: LPSLULQLWDQWDNHPSDULUDHQRNXVHQWDNHUR‫ێ‬
—¢7\DULNDSLQNDQWDLJHQRQNDQWDLJD‫ێ‬ QHULUDNDPHWLLQHYHQWDNRWDVDQRWDNHPSD‫ێ‬
kempira maika? Itimi pairani matsigenka roniri ganiri okoshitagani. ,PSRLNDHPDL‫ێ‬
aiño piteni itomi. Impogini ikantakeri gake pashini intsamaitakoigakenerira.
itsitiki: ‘Notomi, SLDWDNHUDSDJDYDJHWD‫ێ‬ $QWDULRQWLPDQDNHULNDLPSDJDUDQWDL‫ێ‬
kera ova.’ 29੅Irirori ikanti: ‘Garatyo noati’, gaeri irirori. Impo iavagetake samani.
kantankicha impogini isuretanaka iatake 34੅“Impogini aganaara irakantarira ova

yagavagetakera. 30੅Impogini iatashitakeri itigankaigavetakari iromperaneegi


irapitene itomi, ario ikañotagakari irirori ineviigaaterimera impagarantaigaerira
yomperatakarira. Iriro pinkante ikantake: irirori, 35੅NDQWDQNLFKD\RJDULWVDPDLWDNRL‫ێ‬
¶-H‫ڤ‬HHQRQNDñotakeniroro’, kantankicha gakerorira onti ikisaigavakeri. Paniro onti
tera iriate. 31੅Maikari kantaigena, ¿tyani ipasapasaigavakeri, yogari irapitene onti
kematsatasanotakeri iriri? yogaigavakeri. Yogari yomavatakarira
Iriroegi ikantaigi: onti ipitankasenaigavakeri mapuku.
—Inti itsitiki. 36੅Impogini yogari shintarorira ova

Impo Jeso ikantaigiri: LWLJDQNDLJDYHWDDSDVKLQLWRYDLQLLURPSH‫ێ‬


—Arisanotyo nonkantasanoigakempi UDQHHJL\DYLVDLJDNHULLNHW\RULUDLWLJDQNDL‫ێ‬
ogaegiri tsinaneegi pogereantaigatsirira gavetaka, NDQWDQNLFKD\RJDULWDYDJHLJD‫ێ‬
intiegiri kogantaigaririra itovaireegi tsirira ario ikañotagaigaari iriroegi.
NRULNLLUDVKLNRYHHQNDULDWDNHW\R\RJRLJD‫ێ‬ 37੅“Impogini ikantake: ‘Impa irirorakari

nake tyara inkantaigakempa kameti nontigankake notomi, iriro pinkante


LPSHJDNHPSDUD7DVRULQWVL,JRYHHQNDULH‫ێ‬ impinkatsaigakerityo’, RYDVKLLWLJDQND‫ێ‬
gite, kantankicha viroegi tekyatyo keri. 38੅Kantankicha iriroegi irorotyo
pogotumaige. 32੅3LQHLSRNDVKLLJDYHWDNHP‫ێ‬ LQHDLJDYDNHULUDLNHQDSDDNHUDLQLDYDND‫ێ‬

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
229 0$7(2੄21੄22

gaigamatanakatyo ikantaiganakera: ‘Neri 45੅Iroro ikemaigavakerira itinkamiegi

yonta shintakemparonerira magatiro saseroroteegi intiegiri pariseoegi


impogini inkamanaera iriri. Tsamekario yogoigake inti ikantakoigake, 46੅ovashi
DJDLJDNHULUDNDPHWLDURHJLQLULVKLQWDVD‫ێ‬ LNLVDLJDQDNDLNRJDLJDYHWDNDUDLUDJDND‫ێ‬
noigakemparone.’ 39੅,PSRLURUR\RJRQNH‫ێ‬ gantaigakerimera, NDQWDQNLFKDLSLQNDL‫ێ‬
tapaakara yagaigamatanakerityo gairi itovaireegi, iriroegi ineaigakeritari
yamaiganakerira antakona aikyara Jeso inti kamantantatsirira.
otantakotakara ova ario kara yogaigakeri.
40੅´$QWDULLPSLJDHUDVKLQWDVDQRWDUR‫ێ‬ Jeso ikantakotakerora ikaemaigirira
rira ova ¿tyarika inkantaigakeri yogaegi Tasorintsi matsigenkaegi
tavageigatsirira? ¿Tyara pinkantaige intimimoigakerira impogini
viroegi?” (Ir. 14.15-24)

22
41੅Iriroegi ikantaigiri: 1੅,PSRJLQL-HVR\RJRWDJDLJD‫ێ‬

—Irogaigakerityo impogereaigakerira nairi aikiro ikantakogetakerora


maganiro, gara itsarogakagumaigari. posante ikanti:
,PSRJLQLLQNDHPDLJDNHSDVKLQLLPSXJD‫ێ‬ 2੅“Maikari maika nonkamantaigakempi

kagaigaerira. Impo ontimanaerika ova tyara ikanta Tasorintsi ikaemaigirira


iriroegiri pinkante impagarantaigaeri. matsigenkaegi intimimoigakerira
42੅Ikantaigiri Jeso: impogini irapatoitaigakerira maganiro
—¿Matsi tera piniavantaigero kematsaigiririra impegakempara
Itsirinkakagantakerira Tasorintsi? Igoveenkariegite. Onti ikañotakari
Ariotari okantakeri maika: koveenkari yonkotagantake posantepage
¶2JDULPDSXWHULUDLULVKLQHYHQWDLJD‫ێ‬ sekatsi inkaemaigakerira itovaireegi
vetemparo vetsikaigakerorira LVHNDWDJDLJDNHPSDULUDLQWHQWDLJDNHPSD‫ێ‬
pankotsi rira itomi iragakera itsinanetsite. 3੅Impo
RQWLRSHJDNDJXQNDQLRNXVRWDQWDND‫ێ‬ LWLJDQNDLJDNHULLURPSHUDQHHJLLQNDQWDL‫ێ‬
rira. gakiterira pokaigankitsinerira, NDQWDQNL‫ێ‬
Irirotari kañotagakero maika cha iriroegi tera inkogaige iripokaigera.
Atinkami, 4੅,PSRLWLJDQNXWDDW\RSDVKLQLLNDQWDLJD‫ێ‬

LPSRDQHDLJDNHURUDDURHJLDVKLQH‫ێ‬ vakeri: ‘Maika pinkantaigakiterira


vageigaka.’ nokaemaigakerira mataka posatake
43੅Irorotari nokantantaigakempirira sekatsi. Novetisakagantakeri novakane
JDQLJHSLQHDLJDLLPSHJDHPSDUD7DVRULQ‫ێ‬ intiri ityomiani keitavagetankitsirira.
tsi Pigoveenkariegite, pashinikya Maika mataka vetsikagetaka magatiro.
LQNDHPDLJDNHNHPDWVDWDVDQRLJDNHULQHUL‫ێ‬ Kantaigakiteri iripokaigakera shintsi
rira, iriroegi pinkante pegaigakerine isekatakoigakitenara.’ 5੅Kantankicha
Igoveenkariegite. 44੅Nantitari mapu yogari ikaemaigakerira teratyo inkogaige
okusotantakarira pankotsi. Tyanirika iriaigera. Paniro iatai itsamaireku,
kantankitsine tera iriro tigankenane pashinikya iatai impimantavagetaera
Tasorintsi tyampatyo inkantakempa iaraki. 6੅,PSR\RJDULLWRYDLUH\DJDLJDYD‫ێ‬
irogavisaakotakenkanira. ,QNDQWDNDQL‫ێ‬ NHULLURPSHUDQHHJLNRYHHQNDULLSDVDSD‫ێ‬
rika inkaxRWDNHPDLNDQRQNLVDVKLWDVDQR‫ێ‬ saigavakeri yogaigavakeri. 7੅,NLVDPDWDQD‫ێ‬
WDNHPSDULLPSRJLQLLQNLVDVKLLJDNHPSD‫ێ‬ katyo koveenkari itigankaigakeri
ULUD7DVRULQWVLPDJDQLURWHULUDLQNHPD‫ێ‬ LVRUDURHJLWHLURJDLJDNLWHULUDJDQWDLJDQNL‫ێ‬
tsaigeri garatyo yogavisaakotumatagani. tsirira ovashi impoigutero ivankoegi

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄22 230

irorori. 8੅,PSRJLQLLNDQWDLJLULLURPSHUD‫ێ‬ inkisakagantaigakerira. 16੅Impogini


neegi: ‘Mataka vetsikagevetaka magatiro LULURHJLLWLJDQNDJDUDQWDLJDNHULLURJDPH‫ێ‬
kameti iragakeniri notomi itsinanetsite, reegi intiegiri tentaigaririra Erorishi
NDQWDQNLFKDLULURHJLQRNDHPDLJDYHWDND‫ێ‬ iriaigakera inkogakotagantaigakiterira.
rira tera inkametiige, teranika inkogaige Impo yogonkeigapaakara ikantaigiri:
iripokaigera, onti ipugatsaigakena. —Gotagantatsirira, nogoigake viro tera
9੅Maikari maika ariokya piaigake pamatagumatempa. $QWDULSRJRWDJDQWD‫ێ‬
avotsipageku pinkaemaiguterira YDJHWLUDNDWLQNDSRJDNHURSLNDPDQWDLJD‫ێ‬
maganiro tyanirika pineaigake.’ 10੅Ovashi kerira maganiro tyara inkantaigakempa
iaigake yapatoitaigakeri kametiigatsirira inkematsatasanoigakerira Tasorintsi.
intiegiri terira inkametiige. Iriroegi Tera tyani pagamaempa, aikiro tera
LSRNDLJDNHLNLDLJDSDDNHLVKDWHNDLWDLJD‫ێ‬ pimpinkumateri matsigenka, SLQHDLJDNH‫ێ‬
naka pankotsiku. ritari maganiro ario ikañovakagaigaka.
11੅“Impogini ikiapaake koveenkari Viro pogotirotari ikantirira koveenkari
inkamosoiguterira ikaemaigakerira. Sesa ikantira: ‘Maganirosanotyo jorioegi
Ishonkavetanaka ineitarityo paniro terira impaigakena koriki.’ 17੅Maika ¿tyara
irogagutempa kitsagarintsi kañorira pinkante viro? ¢.DPHWLWDNHQRPSDLJDNH‫ێ‬
\RJDJXLJDNDULUDLWRYDLUHHJLLSDLJXQNDQL‫ێ‬ rira ontirika tera onkametite? ¿Ario
rira kameti intentaigakempariniri nompaigakeri ontirika gara nopaigiri?
ikyaenkarira gankitsine itsinanetsite. 18੅Kantankicha Jeso yogotavaketyo
12੅Ikantiri: ‘¿Tyara pikantaka viro pikiakera tera kametikya inkantaigeri onti
kogapage tera pogagutempa kitsagarintsi ishinetamampegaigakari kogapage,
pinkañoigakemparira pitovaireegi?’ nerotyo ikantaigutarityo:
Kantankicha irirori ikemisantaketyo. —9LURHJLRQWLW\RSLVKLQHWDPDPSHJDL‫ێ‬
13੅Impo ishonkashiigari iromperaneegi gakena kogapage. ¿Tyara okantakara
ikantaigiri: ‘Gusoigeri itasagiiku ontiri pikañovintsaigakenara maika? 19੅Atsi
irakoku maiganakeri okaigakiteri sotsi maigakenanityo pamentaniro koriki
pavatsaariku intentaigakemparira ipaganirira Sesa noneakerira.
kaemavaitaigatsirira tsikagisevageigatsirira Iriroegi yamaigakeneri, 20੅impo
irai.’ 14੅,WRYDLJDYHWDNDW\RLNDHPDLJXQNDQL‫ێ‬ yagatakera ineagetakerira ikantaigiri:
rira intimimoigakerira Tasorintsi impogini, —¿Tyani yoka itsirinkakotunkanirira?
NDQWDQNLFKDWHUDW\RLQWRYDLJHLNRJDNDJDL‫ێ‬ ¿Tyani shintaro ivairo?
gunkanirira iriaigakera.” 21੅Ikantaigiri:

—Inti koveenkari Sesa.


Ikogakotagantunkanira Ikantaigutarityo:
Jeso kametitakerikara —,URURYHQWLLQWLWDULWVLULQNDNRWDQNL‫ێ‬
impakenkanira Sesa koriki cha Sesa paigerityo irirori kameti
(Mr. 12.13-17; Ir. 20.20-26) pintsatagaigakeroniri magatiro
15੅Impogini yogari pariseoegi iaigake ikantagetakerira, kantankicha ariotyo
ikemavakagaigakara iripokashiigakerira pinkañotagaigakempari Tasorintsi aikiro
-HVRLQNRJDNRWDJDQWDLJDNLWHULUDLQHDLJD‫ێ‬ SLQNHPDWVDWDVDQRLJDNHULUDSLQWVDWDJDL‫ێ‬
kera tyarika inkante, ikogaigaketari gakerora magatiro ikantagetakerira.
inkemaigakerira inkantakera tatarika 22੅Ikemaigavakerira ikantaigakerira

oita terira onkatinkatero ikantaigirira maika oga ikenaigake yogavageiganake


iriroegi kameti intsavetantaigakeriniri kavako ovashi iaiganai.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
231 0$7(2੄22

gara yaniaiganai igamagapage. ¿Matsi


Ikogakotagantunkanira Jeso tera piniavantaigero ikantakerira
anianaenkanira impogini Tasorintsi pairani?, ikantaketari: 32੅‘Nanti
(Mr. 12.18-27; Ir. 20.27-40) Tasorintsisanorira Itinkami Averan,
23੅Impo choeni osamanitanake irirokya Isaako intiri aikiro Jakovo.’੆a ¿Matsi iriro
DLJDQDQNLWVLVDURVHRHJLLQNDPRVRLJXWH‫ێ‬ Tasorintsi Itinkami igamaga? Teratyo
rira Jeso. Iriroegi inti kantaigatsirira gara iriro, intitari Itinkami niaigankitsirira.
yaniaiganai igamaga. Ikantaigapaakeri: 33੅Iroro ikemaigavakerira maganiro
24੅—Gotagantatsirira, yogari Moiseshi LNDQWDLJDNHULUDPDLND\RJDYDJHLJDQDNH‫ێ‬
itsirinkanake pairani ikanti: ¶,QWLPDNH‫ێ‬ tyo kavako.
rika matsigenka terira intomintempa
impo inkamanakerika iokanakero Tyati pairo avisake
itsinanetsite, aiñorika irirenti irirokya ontsatagasanotakenkanira
JDHURQHLQWRPLQWDJDHPSDURQLULNDxRPD‫ێ‬ (Mr. 12.28-34)
WDNDLULURQLULNDW\RWRPLQWDULNDPDQNLWVL‫ێ‬ 34੅Impogini yogari pariseoegi

rira.’ 25੅0DLNDQRNRJDLJDYHWDNDQRQNDQ‫ێ‬ LNHPDNRLJDNHULUD-HVR\RJHPLVDQWDLJD‫ێ‬


taigakempira. Pairani itimake paniro kerira saroseoegi iatashiigakeri iriroegi
notovaire itomintaka 7. Yogari itsitiki aikiro 35੅itentaiganakarira paniro
yagavetaka tsinane, kantankicha niganki gotagantirorira itsirinkakotanakerira
ikamanake tera intomintaganakemparo. Moiseshi inkogakotagantapaakerira
Impo irirokya gavetaaro irapitene ineaigakerira tyarikara inkante kameti
giatiririra. 26੅Ario ikañotaka irirori ontimakeniri onkenantakemparira
ikamanake tera intomintaganakemparo. inkisakagantaigakerira. Impo ikantiri:
Ario ikañovetaka irapitene nigankinirira. 36੅—Gotagantatsirira, pogotitari

Ariompa ipogereanakari maganiro itsirinkakotanakero Moiseshi pairani


\DJDLJDYHWDNDURUDWHUDLQWRPLQWDJDLJD‫ێ‬ magatiro ikantagetirira Tasorintsi.
nakemparo. 27੅Impo okamamatityo 0DLNDQRNRJDYHWDNDSLQNDPDQWDLJDNH‫ێ‬
irorori. 28੅Maika atsi kantaigena, antari nara tyati pairo avisake okametitakera
impogini iraniaiganaerika maganiro ontsatagasanotakenkanira.
igamaga, ¿tyanirikatyo gasanotaerone?, 37੅Yogari Jeso ikantiri:

maganirotari yagaigavetakaro. —‘Pintasanovagetanakemparityo


29੅Irirori ikantaigiri: 3LWLQNDPL7DVRULQWVLSLVXUHWDVDQRWDQD‫ێ‬
—Viroegi onti pikomuigakaro, kemparira, DLNLURSLPSDQLURWDVDQRWDQD‫ێ‬
WHUDQLNDSRJRLJHURW\DUDRNDQWL,WVLULQND‫ێ‬ kerira irirori.’੆b 38੅3DLURDYLVDNHRNDPHWL‫ێ‬
kagantakerira Tasorintsi, aikiro tera takera ontsatagasanotakenkanira oka,
pogoige tyara ikanta yagaveavagetira avisagetakero magatiro ikantagetakerira
irirori. 30੅Impogini iraniaiganaerika Tasorintsi. 39੅2JDULDSLWHQHRQWLNDQWDWVL‫ێ‬
maganiro igamaga gatanika tyani rira: ‘Pintsarogakagavagetakemparira
gumataatsi tsinane, aikiro tsinane pitovaire pinkañotagasanotakempatyo
JDUDW\RRSLPDQWXPDWDDJDQLLUDJDLJDNH‫ێ‬ pitsarogakagara vikiiro.’੆c 40੅Yogari
rora surari, ontitari inkañoiganakempari tsatagasanotakeronerira oka mataka
isaankariite Tasorintsi timaigatsirira LWVDWDJDJHWDNHURPDJDWLURLWVLULQNDNRJH‫ێ‬
enoku. 31੅Maika viroegi onti pikantaigake tanakerira Moiseshi, ontiri aikiro

a¬22.32 Ek. 3.6. b¬22.37 Ireo. 6.5. c¬22.39 Ire. 19.18.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄22੄23 232

PDJDWLUR\RJRWDJDQWDLJLULUDNDPDQWDQ‫ێ‬ yogotagaigakempirira, kantankicha gara


taigatsirira. pikañoigari iriroegi. 2QWLWDUL\RJRWDJDQ‫ێ‬
taigavetakaro kogapage, kantankicha
Tyani yashikitanakeri Kirishito tera intsatagasanoigero. 4੅2QWL\RYDVKLJD‫ێ‬
(Mr. 12.35-37; Ir. 20.41-44) NRYDJHLJDNDULPDWVLJHQNDHJL\RJRWDJDL‫ێ‬
41੅Aiñokyara inaigake pariseoegi JDNHULUDSRVDQWHLNDQWDLJDNHULLQWVDWDJDL‫ێ‬
42੅yogari Jeso ikantaigiri: gakerorika magatiro ario pinkante
—¿Tyara pikantaigi viroegi? ¿Tyani irishineventaigakempari Tasorintsi,
yashikitanakeri Ikogakagakerira NDQWDQNLFKDLULURHJLWHUDLQWVDWDJXPDL‫ێ‬
7DVRULQWVLLPSHJDNHPSDUD3LJRYHHQND‫ێ‬ gero. 5੅Ontityo ineakagantavintsaigakara,
riegite? nerotyo antari yamatsaitakoigarora
Iriroegi ikantaigiri: LWVLULQNDNRWDQDNHULUD0RLVHVKL\RYDVKL‫ێ‬
—Inti yashikitanakeri Iravi. JDJHLJDPDWDURW\R\DPDWVDLWDNRWDQWDLJD‫ێ‬
43੅Yogari Jeso ikantaigiri: karorira ariosarantapagerikatyo kara.
—Iroroventi ¿tyara okantakara pairani Ario ikaxRWDJDLJDNDURDLNLUR\RPDUHWD‫ێ‬
iniakagakerira Isure Tasorintsi Iravi koigarora irakoegiku.੆d Antari iniaigirira
ipegakerira Itinkami?, ikantaketari maika: Tasorintsi onti yogaguigaka imanchaki
44 ‘Yogari Tasorintsi ikantakeri timankitsirira oshiroki ogatsantsapageni.
Notinkami: 6੅$QWDULLNDHPDLJDJDQLUDLVHNDWDLJDNHP‫ێ‬

3LULQLWHQRQDPSLQDNXQDNRVDQRUL‫ێ‬ para tyarika kara yapatovageigara onti


raku pintentakenara LNRJDLJLLURYLULQLLJDNHQNDQLUDLQWHQWD‫ێ‬
kigonkero nagaveaigakerira gantaigakenkanira kaemantankitsirira.
maganiro kisashiigakempirira.’ Ario okañotaka aikiro iaigira pankotsiku
45੅Irorotari ikantakerira: ‘Notinkami’, \DSDWRLWDQWDLJDULUDLNRJDLJLLURYLULQLLJD‫ێ‬
¿tyara inkantakempara iyashikitakerira? kenkanira ipiriniigira tinkamiigatsirira.
46੅Impogini tera intimumate paniro 7੅Aikiro iaigira opimantagetaganira

gaveankitsinerira irogipigakenerira arakintsipage ontiri ogagetaganirira


QHURW\RRYDVKLWHUDW\RW\DQLNRJDNRWX‫ێ‬ ikogaigake iriniaigavakenkanira
mataerine. inkañotagaigakenkanira iniaganira
LWLQNDPLSDJHRQWLULDLNLURLQNDQWDLJDNHQ‫ێ‬
Ikantakera Jeso gara yogiatakoigagani kanira gotagantaigatsirira.
pariseoegi intiegiri gotagantaigirorira 8੅“Kantankicha viroegi gara pikogaigi
itsirinkakotanakerira Moiseshi inkantaitakempira gotagantatsirira,
(Mr. 12.38-40; Ir. 11.37-54; 20.45-47) aiñotari paniro Gotagaigimpirira,

23
1੅Impogini Jeso iniaigakeri narotari. Maganiro viroegi ario pikaxR‫ێ‬
patoitaigankicharira intiegiri vakagaigaka. 9੅Akari aka kipatsiku gara
irogamereegi ikantaigiri: 2੅“Yogari itimumaigi pikantaigirira: ‘Apa’,
gotagantaigirorira itsirinkakotanakerira aiñotari paniro Piri timatsirira enoku.
Moiseshi intiegiri pariseoegi ineaigake 10੅$LNLURJDUDSLNRJXPDLJLLPSHJDLWD‫ێ‬

SDQLURLULURHJL\DJDYHDLJLUR\RJRWDJDQ‫ێ‬ kempira itinkamiegi, aiñotari paniro


taigirora itsirinkakotanakerira Moiseshi. Pitinkami, narotari. 11੅<RJDULYLVDYDJHL‫ێ‬
3੅1RQNDQWDLJDNHPSLQDQLW\RNHPDWVDLJH‫ێ‬ gakeririra itovaireegi inti yoga tyanirika
rityo pintsatagaigakerora magatiro mutakotantavagetatsirira tsikyatatyo

d¬23.5 Ireo. 6.6-9.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
233 0$7(2੄23

irirori ikañotagaka nampiriantsi. kantankicha teratyo pogotumaige! Onti


12੅Imirinkatari ventakovagetacharira pikantaigake: ¶7DWDULNDRLWDSLQNDQWDL‫ێ‬
impotetashivagetakempari Tasorintsi gake irororika piniakoigake ivanko
irogipashiventavagetakerira. Irirokya Tasorintsi pinkantaigakera: 1RQWVRHJD‫ێ‬
WHULUDLUDYHQWDNRWHPSDLULVKLQHYHQWD‫ێ‬ kemparika okyarikatyo tuanankitsi
kempari inkavintsaavagetakerira. ivanko Tasorintsi, impo garika
13੅“¡Maikaniroro pantsipereavageigake pitsatagiro pikantakerira kametitaketyo.
YLURHJLJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQNDNRWD‫ێ‬ Kantankicha irirorika piniakoigake kori
nakerira Moiseshi vintiegiri pariseoegi nankitsirira ivankoku Tasorintsi ario
kametitamampegaigacharira! Tera pinkante pintsatagakeronirorotyo.
pinkogaigenika pinkematsaigakerira Garatyo pikantatigumatiro.’ 17੅¡Teratyo
Tasorintsi kameti pintimimoigakeriniri pogotumaige viroegi! ¢0DWVLW\DWLPSD‫ێ‬
impogini irapatoitaigakerira maganiro tyora pairo avisake okoveenkatakera,
kematsaigiririra impegakempara irororikara ivanko Tasorintsi intirika kori
Igoveenkariegite, DLNLURDQWDULSRJRWDJDL‫ێ‬ nantakarorira? Gamera iroro ivanko
JDNHULUDNRJDLJDYHWDQNLFKDULUDLQNHPD‫ێ‬ gametyo ikametiti kori. 18੅,PSRSLNDQWDL‫ێ‬
WVDLJDQDNHULUDRQWLW\RSRYDVKLJDNRYDJHL‫ێ‬ gake aikiro: ‘Tatarika oita pinkantaigake
JDNDULSLNDQWDLJDNHULUDLQWVDWDJDJHLJDNH‫ێ‬ irororika piniakoigake itagantaganirira
URUDSRVDQWHQHURW\RW\DPSDLQNDQWDLJD‫ێ‬ piratsipage yamaganirira Tasorintsi
kempa inkematsaigakera iriroegi aikiro. pinkantaigakera: Nontsoegakemparika
14੅¡Maikaniroro pantsipereavageigake asatyo ompegakempa, impo garika
YLURHJLJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQNDNRWD‫ێ‬ pitsatagiro pikantakerira kametitaketyo.
nakerira Moiseshi intiegiri pariseoegi Kantankicha irirorika piniakoigake
kametitamampegaigacharira! Ontitari SLUDWVLYDQNHWDQNLFKDULUDLWDJDQWDJDQLUL‫ێ‬
pamatavinaigakero ogamakotagapage raku, DULRSLQNDQWHSLQWVDWDJDNHURQLURUR‫ێ‬
SLWVRQNDWDSLWVDJHLJDQDNHURUDDVKLQWDJHL‫ێ‬ tyo. Garatyo pikantatigumatiro.’ 19੅£7HUD‫ێ‬
garira. Aikiro pineakagantaigakara tyo pogotumaige! ¿Matsi tyatimpatyora
akaenkinityo piniaiganakeri Tasorintsi visankitsi ikoveenkatakera, irirorikara
teratyo aiñokya pagataige. 1RNDQWDQWDL‫ێ‬ piratsi ontirika itagantaganirira? Gamera
gakempirira viroegi pairo pavisaigake iroro itagantaganirira gametyo ikametiti
inkisashivageigakempira impogini. irirori. 20੅<RJDULQLDNRWLURULUDLWDJDQWDJD‫ێ‬
15੅“¡Maikaniroro pantsipereavageigake nirira piratsi yamaganirira Tasorintsi
YLURHJLJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQNDNRWD‫ێ‬ teranika patiro iriniakote irorori,
nakerira Moiseshi intiegiri pariseoegi LQLDNRWDNHULW\RDLNLURSLUDWVLYDQNHWDQNL‫ێ‬
kametitamampegaigacharira! Viroegi charira. 21੅Ario ikaxRWDND\RJDQLDNRWLUR‫ێ‬
papagiteavageiganakaro kipatsi ontiri rira ivanko Tasorintsi teratyo intagati
omaraani nia pinkematsatagaigakerira iroro iriniakote ivanko, iniakotakerityo
paniro matsigenka inkañoiganakempira irirori aikiro Tasorintsi shintarorira.
viroegi. Antari ikematsaigakempira 22੅Ario okañotaka aikiro tyanirika

pairotyo yogagavagetanaka ikaxRYDJHWD‫ێ‬ niakotiro inkite intityo iniakotake


kara yavisavageiganakempityo viroegi. Tasorintsi Igoveenkariegite maganiro,
Irorotari iriatantakemparira morekariku irirotari shintaro.
intagakempara. 23੅“¡Maikaniroro pantsipereavageigake
16੅“¡Maikaniroro pantsipereavageigake YLURHJLJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQNDNRWDQD‫ێ‬
viroegi, pogotagantaigavetakatari kerira Moiseshi vintiegiri pariseoegi

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄23 234

kametitamampegaigacharira! Tatarika pairatamatake inti shatekankicha itonki


oita pashintumaiga ontirika mentashi, kamatsirini yovesegakara. 28੅Ariotari
anishi ontirika komino pipagarantaigiri੆e pikaxRLJDNDULYLURHJLRQWLSLNDPHWLWD‫ێ‬
Tasorintsi, NDQWDQNLFKDSLPDJLVDQWDYDJHL‫ێ‬ PDPSHJDLJDNDNRJDSDJHSLQHDNDJDQWDL‫ێ‬
JDNHURSDLURULUDDYLVDNH\RJRWDJDLJDNHP‫ێ‬ gakara kameti ineaigakempiniri
pirira ikantakera pintsatagageigakerora matsigenkaegi, kantankicha antari
magatiro ikantagetirira, DLNLURSLQWVDURJD‫ێ‬ pisureku tera pinegintevageigempa onti
kagaigakemparira pitovaire negintekyara pisuregisevageigaka terira onkametite.
pogaigakeri. .DPHWLWDNHW\RSLSDJDUDQWDL‫ێ‬ 29੅“¡Maikaniroro pantsipereavageigake

gakerira Tasorintsi pashintageigarira, YLURHJLJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQNDNRWDQD‫ێ‬


kantankicha gametyo pimagisantaigiro kerira Moiseshi intiegiri pariseoegi
otovaire ikantaigakempirira. 24੅£3RJRWD‫ێ‬ kametitamampegaigacharira! Ontitari
gantaigavetakaro Iriniane Tasorintsi, SRYHWVLNDVKLLJDNHQHULLVXUHWDNRWDQWDL‫ێ‬
kantankicha teratyo pogotumaigero gaenkanirira kamantantaigatsirira
viroegi! Onti pogotagantavintsaigake kamaigankitsirira pairani, DLNLURSLQHJLQ‫ێ‬
intsatagaigakerora tesakonarira inkogero WHLJDNHQHULLNLWDWDQWDLJDULUDQHJLQWHWDVD‫ێ‬
Tasorintsi, irorokya ikogasanotirira tera QRLJDFKDULUDNDPHWLLVXUHWDNRLJDHQNDQL‫ێ‬
pogotagantaigero. niri. 30੅Impogini pikantaigi: ‘Ariome
25੅“¡Maikaniroro pantsipereavageigake QRQWLPDLJHPHSDLUDQLLWLPDLJLUD\DVKLNLL‫ێ‬
YLURHJLJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQNDNRWD‫ێ‬ ganakenarira gametyo notentaigari
nakerira Moiseshi intiegiri pariseoegi yogaigakerira kamantantaigatsirira.’
kametitamampegaigacharira! 3LNRJDLJD‫ێ‬ 31੅Antari pikañoigakerora maika vikiirotyo

ketari ineaigakempira maganiro arisano kañotagantaigankicha, pikantaigaketari


pikematsatasanoigakeri Tasorintsi, vintiegi iyashikiiganakerira gaigakeririra.
NDQWDQNLFKDLQWDJDWLSLSLULQLYHQWDYD‫ێ‬ 32੅¡Maikari maika atanatsira pinkaxRLJD‫ێ‬

JHLJLSDPDWDYLQDLJDNHULUDPDWVLJHQ‫ێ‬ kempari yashikiiganakempirira pairani!


NDHJLSDJXWDJHLJDNHULUD\DVKLQWDJHLJD‫ێ‬ 33੅´£9LQWLHJLYHWVLNDJHLJLURULUDSRVDQWH‫ێ‬

rira. Kañomataka intagatira okivagani page terira onkametite! Maikari maika


pamoko ontiri perato otishitaku antari ¿tyanimpatyo gavisaakoigakempine ganiri
oteniku pairatamatake potsitasematake. pitagaiga morekariku? 34੅Irorotari
26੅£9LURHJLSDULVHRHJLWHUDW\RSRJRWX‫ێ‬ QRQWLJDQNLPRWDQWDLJDNHPSLULUDNDPDQWDQ‫ێ‬
maige! Atsi negintetasanoigempanityo taigatsirira pairorira yogovageigi intiegiri
pisureku kameti ineasanoitakempiniri gotagantaigatsirira, kantankicha impogini
negintetasanoigamatakavi. SRJDJDUDQWDLJDYDNHULSLQNHQWDNRWDJDUDQ‫ێ‬
27੅“¡Maikaniroro pantsipereavageigake taigavakerira, SDVKLQLN\DSLPSDVDSDVDLJD‫ێ‬
YLURHJLJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQNDNRWD‫ێ‬ vakeri pankotsiku papatoitantapiniigarira,
nakerira Moiseshi vintiegiri pariseoegi SLQNLVDVKLYDJHLJDQDNHPSDULW\RSLPSDWL‫ێ‬
kametitamampegaigacharira! Ontitari mavageiganakeri itimageigira. 35੅9LURHJL‫ێ‬
pikañoigakaro ikitatantaganirira WDULNDxRWDJDQWDLJDNHUL\RJDQWDLJXQNDQL‫ێ‬
igamaga. Onti otiritantunkani kutari rira kematsaigiririra Tasorintsi pairani,
NDPHWLRQHDNHQNDQLQLULRQNDPHWLYD‫ێ‬ iketyo yogiivatunkani Averi terira
gete, kantankicha antari tsompogi inkañovagetempa੆f ikarataganunkani

e¬23.23 Pipagarantaigiri: irinianeku virakocha onti okantake ustedes separan para Dios la
décima parte (onti onkantakera 1/10). f¬23.35 Jen. 4.3-8.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
235 0$7(2੄23੄24

Sakariashi itomi Verekiashi. Yogari


Sakariashi onti yogunkani anta ivankoku Tyara onkantanakempa impogini
7DVRULQWVLLQDYHWDNDUDDLN\DUDLWDJDQWDJD‫ێ‬ ontsonkatanaempara kipatsi
nirira piratsipage. 36੅$ULVDQRW\RQRQNDQWD‫ێ‬ (Mr. 13.3-23; Ir. 21.7-24; 17.22-24)
sanoigakempi maikaniroro inkisashiigempi 3੅Impogini itonkoaiganake iaiganakera

Tasorintsi, vintiegitari gakagantaigakeri. otishiku Orivoshi, ario ipirinitake Jeso


kara. Impo yogari irogamereegi
Jeso iragatsikaigakarira yaiñoniigapaakari ikantaigapaakeri:
Jerosarenkunirira —Nokogaigake pinkamantaigakenara
(Ir. 13.34-35) W\DWLULNDUDDJDQWDNHPSDRQWVRQNDWDQWD‫ێ‬
37੅“¡Jerosarenkunirira, -HURVDUHQNXQL‫ێ‬ naemparira inkaaratirira pikantakerira
rira, pogaigirira kamantantaigatsirira,੆g ogashiriagetakenkanira. ¿Tyatirikara
DLNLURSLSLWDQNDLJLULUDLWLJDQNLPRLJDNHP‫ێ‬ QRJRWDQWDLJDYDNHPSDSLPSLJDQWDHPSD‫ێ‬
SLULUD7DVRULQWVLLQNHQNLWVDWLPRLJDNHPSL‫ێ‬ rira impogini ontsonkagetanaempara
rora Iriniane! 3LQHDLJLURDWDYDRVDYRJDL‫ێ‬ magatiro kipatsi?
girira otyomiani, nokoganagevetakatyo 4੅Yogari Jeso ikantaigiri:

naro nonkañotagaigakempimera —Tsikyanira yamatavinaitimpikari,


PDJDQLURYLURHJLQDPSDWRLWDLJDNHPSL‫ێ‬ 5੅iripokaigaketari tovaini matsigenkaegi

mera pinkematsaigakenara, kantankicha kantaigankitsinerira: ¶1DQWL,NRJDNDJDNH‫ێ‬


viroegi teratyo pinkogumaige. 38੅Maikari ULUD7DVRULQWVLLPSHJDNHPSDUD3LJRYHHQ‫ێ‬
maika ganigetyo inimoigaimpi Tasorintsi kariegite’, impo inkematsaigakeri tovaini.
panivani pampuntavageigaempa. 6੅Impogini pinkemakoigavakeri pashini
39੅Nonkantaigakempi maika gara iromanatavakagaigakempara aiñoni,
pineaigaana kigonkero aganakempara ontiri aikiro pashinipageku kipatsi,
pinkantaigavakenara: ‘¡Pairo ikametiti kantankicha viroegi gara pitsarogaigi.
\RJDLWLJDQNDNHULUD7DVRULQWVLLPSHJD‫ێ‬ Arionirorotyo onkañotanakempari maika,
kempara Agoveenkariegite!·੅µ NDQWDQNLFKDJDWDWDDJDRQWVRQNDJHWD‫ێ‬
naempara magatiro kipatsi. 7੅Yogari
Jeso ikantakera ogashiriakenkani timageigatsirira pashinipageku kipatsi
ivanko Tasorintsi LULDWDVKLLJDNHULWLPDJHLJDWVLULUDSDULNRWL‫ێ‬
(Mr. 13.1-2; Ir. 21.5-6) pageku iromanatavakagaigakempara.

24
1੅Iroro
ikontetanaira Jeso Ario inkaxRLJDNHNRYHHQNDULHJLLQWLPDJD‫ێ‬
ivankoku Tasorintsi iriatanaera rantaigake intigankaigakeri isoraroegite
parikoti yaiñoniiganakari irogamereegi iriatashiigakerira pashini koveenkari
ikantaigakerira: LURPDQDWDYDNDJDLJDNHPSDUDLURJDYDND‫ێ‬
—Gotagantatsirira, atsi geroratyo gaigakempara. $LNLURRQWLPDHQNDJHWD‫ێ‬
kavako oga ivanko Tasorintsi. nake tasegagantsi, RQWLULDLNLURRQWLQLQND‫ێ‬
2੅Kantankicha yogari Jeso ikantaigiri: gematanakempatyo kipatsi. 8੅OnkaxRJHWD‫ێ‬
—¿Pineaigakero magatiro oka? Arisano QDNHPSDULNDPDLNDLURURRQWVLWLWDQWDQD‫ێ‬
nonkantaigakempi impogini gara kempa antsipereavagetanakenkanira.
RWLPXPDWDLSDWLURPDSXYLNRWDDFKDQH‫ێ‬ 9੅´,PSRJLQLLUDJDLJDQDNHPSLLUDPDLJD‫ێ‬

rira, PDJDWLURVDQRW\RRJDVKLULDJHWDNHQ‫ێ‬ nakempira inkisakagantaigakempira


kani. irogakagantaigakempira. 0DJDQLURVDQR‫ێ‬

g¬23.37 1 Kov. 19.10.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄24 236

W\RLQNLVDYLLJDQDNHPSLURSLNHPDWVDLJD‫ێ‬ vageigakera oshigaiganakera! 20੅Viroegi


kenara. 10੅Inkonogagarantaigakempa niaventaigempatyo ganiri okatinkatiro
NHPDWVDLJDYHWDQDULUDLUDSDNXDLJDQD‫ێ‬ pishigaiganakera katsinkagiteriku ontiri
kena ganige ikematsaigaana, onti DLNLURNXWDJLWHULNXDSLVKLJRSLUHDQWDJDQL‫ێ‬
inkisashivakagaiganakempa, aikiro rira, 21੅pairotari antsipereavagetakenkani
LQWVRHYHQWDYDNDJDLJDQDNHPSDLUDJDND‫ێ‬ DYLVDYDJHWDNHURW\RPDJDWLURDWVLSHUHDJH‫ێ‬
gantavakagaiganakempara. 11੅,QNRQHDJH‫ێ‬ WXQNDQLULUDRN\DVDQRN\DUD\RYHWVLNDJH‫ێ‬
PDWDQDNHW\RDLNLURPDWDYLWDQWDLJDWVL‫ێ‬ take Tasorintsi kipatsi ovashi maika.
rira inkantaiganakera: ¶2QWLQRNHQNLWVD‫ێ‬ Aikiro gara oneimataagani impogini.
takoigi Iriniane Tasorintsi’, kantankicha 22੅Kantankicha gasakona otovaigavageti

iriroegi onti iramatavinaigakerira kutagiteri iratsipereavageigakera ganiri


WRYDLQLNHPDWVDLJDQDULUDLUDSDNXDNDJD‫ێ‬ ipogereaiga maganiro. ,VXUHWDNRLJDNHP‫ێ‬
geiganakerira ganige ikematsaigaana. SDULWDUL7DVRULQWVLPDJDQLURLNRJDNDJDL‫ێ‬
12੅Omposantegisevagetanakempatyo kara JDNHULUDSDLUDQLRN\DVDQRN\DUDLQNHPD‫ێ‬
terira onkametite, ganige itavakagaigaa tsaigakerira.
matsigenkaegi. 13੅Kantankicha yogari 23੅´,PSRJLQLW\DQLULNDNDQWDLJDNHP‫ێ‬

atanatsirira inkematsatasanotanakena pine: ‘Neri yoka Ikogakagakerira


iriro pinkante irogavisaakotakenkani. 7DVRULQWVLLPSHJDNHPSDUD$JRYHHQND‫ێ‬
14੅Inkenkitsatimovageiganakenkanityo riegite’, garatyo pikematsaigiri. Ario
NDUDPDJDQLURPDWVLJHQNDHJLLQNDPDQ‫ێ‬ onkañotakempa inkantaigakempirika:
taigakenkanira tyara inkantaigakempa ‘Aiño inake anta’, JDUDW\RSLNHPDWVDL‫ێ‬
kameti irogavisaakoigakeriniri Tasorintsi giri. 24੅,ULSRNDLJDNHWDULNDPDQWDQWDLJD‫ێ‬
impegakempara Igoveenkariegite. Ario tsirira matagavageigankicharira intiegiri
onkaxRWDNHPSDPDLNDNDPHWLLURJRLJD‫ێ‬ aikiro pashini kantaigankitsinerira:
keniri maganiro. Impogini ario ‘Nanti Ikogakagakerira Tasorintsi
ontsonkagetanaempa magatiro. impegakempara Pigoveenkariegite.’
15-16੅“Yogari kamantantatsirira Iraniere Aikiro irovetsikageigamate terira
SDLUDQLLWVLULQNDNRWDQDNHULUDVDPDWVDQDWD‫ێ‬ RQHLPDJHWHQNDQLNDPHWLLUDPDWDYLQDLJD‫ێ‬
keronerira ivanko Tasorintsi impogini. nakeriniri tovaini. ,ULPDLJDYHWDQDNHP‫ێ‬
Maika viroegi pineaigakeririka ario parityo kematsaigiririra Tasorintsi,
irinake anta pinkatimaiganakempara kantankicha garatyo yagaveimaigiri.
pishigaiganakera otishipageku. Ario 25੅Nokamantaigakempi magatiro maika

inkaxRLJDNHPSDDLNLURPDJDQLURWLPDLJD‫ێ‬ tekyara agempa kameti pogoigakeniri


tsirira Joreaku irishigaiganake. (Tyanirika ganiri yamatavitumaigimpi impogini.
QLDYDQWDNRWDNHURQHRNDLVXUHWDNRWDNHP‫ێ‬ 26੅Inkantaigakempirika: ‘Neri yonta

paro kameti inkemavakeroniri.) 17੅7\DQL‫ێ‬ nankitsirira osarigagitetapaakera’, gara


rika pitankitsine otishitapankoku ivanko piaigi pinkamosoiguterira. Aikiro
irishigapanute garatyo ikiapanaati inkantaigakempirika: ‘Aiño kara
iragagetapanutera tatapagerika oita. tsompogi’, gara pikematsaigiri. 27੅3LQHDL‫ێ‬
18੅Tyanirika pitankitsine itsamaireku girotari kareti tyara okantaka okantira
JDUDW\RLDWDSDQDDWLLYDQNRNXLUDJDSDQDD‫ێ‬ tsarere tsarere, WHUDDULRPDDQLRQNRQHD‫ێ‬
tera apitene imanchaki. 19੅¡Maikaniroro gitete, PDJDWLURW\RRQWHQHQNDJLWHDSLQL‫ێ‬
DQWVLSHUHDYDJHLJHWVLQDQHHJLNDPRQNLL‫ێ‬ takaro. Ario inkaxRWDSDHPSD.DxRWDVD‫ێ‬
JDQNLWVLQHULUDRQWLULWVRPLWDJDLJDQNLWVLQH‫ێ‬ notakaririra Matsigenka iripokaera,
rira, SDLURWDULDYLVDLJDNHDQWVLSHUHDVDQR‫ێ‬ maganirotyo ineasanoigavakeri. 28੅Antari

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
237 0$7(2੄24

panikyara ontsonkatanakempa magatiro pirira maika ontsatagagetanakempatyo


NDWVLNHW\RWDULLULSRNDSDDNHLQNRPXWD‫ێ‬ tekyaenkara pimpogereaigempa viroegi.
gaigapaakerira kañovageigacharira, 35੅2JDULLQNLWHRQWLULNLSDWVLRQWVRQNDJH‫ێ‬

kañomataka igamaga tyarika kara tanaempa, NDQWDQNLFKDRJDULQRNDQWDJH‫ێ‬


inoriaka ineventumatakarira samponero takerira garatyo okantatigumata, ontityo
katsiketyo iparigashitapaakeri. ontsatagagetanakempa magatiro.

Tyara onkantanakempa impigaatera Jeso Tera ogotenkani tyati


(Mr. 13.24-31; Ir. 21.25-33) impigantaatempa Jeso
29੅“Iroro (Mr. 13.32-37; Ir. 17.26-30, 34-36; 12.41-48)
avisanakera tsipereagantsi
‘irirokya tsivakanankitsine poreatsiri 36੅“Tera tyani gotumatatsine tyati

intiri aikiro kashiri. impigantaatempa Kañotasanotakaririra


<RJDULLPSRNLURSDJHLUDVKLULDJHWD‫ێ‬ Matsigenka. Ario ikañotaka irirori tera
nakempa, irogote. Aikiro isaankariite Tasorintsi
ganigetari ikusotai.’ tera irogoige. Panirotyo ikantakara
30੅“Impogini oneavakenkani anta Tasorintsi irirori yogotakerora.
inkiteku tyarika onkovoreavagetanake 37੅“Antari impigaera onti onkaxRWDNHP‫ێ‬

kara ovashi iroro ogotantakenkani paro aiñokyara itimaveta Noe pairani੆h


SDQLN\DVDQRLULSRNDSDH.DxRWDVDQRWDND‫ێ‬ 38੅tekyaenkara irogivarigero Tasorintsi

ririra Matsigenka. Ogatyo inkenaigake RPDUDQHLQNDQLDPSDPDQNDJLWHDQDNH‫ێ‬


LULUDJDLJDQDNHPSDPDJDQLURNLSDWVLNXQL‫ێ‬ rora magatiro kipatsi. Maganirosanotyo
rira inkaemavaitaiganakera: ‘Inaa, inaa, shinevageigamatakatyo, isekataigakara,
maikaniroro nonkame.’ Impogini yoviikaigakara, yagaigakera tsinane,
ineavakenkani Kañotasanotakaririra LSDYDNDJDLJDNDUDLULVKLQWRHJLRLPHQWDL‫ێ‬
0DWVLJHQNDLULSRNDSDDNHUDLQNHQDSDD‫ێ‬ gakempara, ovashi aganaka kutagiteri
NHUDPHQNRULNXLQNRYHHQNDYDJHWDSDD‫ێ‬ LNLDQWDQDNDULUD1RHWVRPSRJL\RPDWHWD‫ێ‬
kera, aikiro iragaveavagetapaakera kara ivitoku okantaganirira areka.
iravisaigakerityo maganiro. 31੅Impogini 39੅Impogini okomutagaigapaakeri inkani

RQWLYRWDQDNHQNDQLUDWLYRULQWVLLQWLJDQNDL‫ێ‬ opogereasanoigakerityo kara. Ariotyo


JDNHULLVDDQNDULLWHLULDLJDNHUDLQWVRWHQND‫ێ‬ onkañotakempa impogini iripokaatera
giteaiganakemparora magatiro kipatsi Kañotasanotakaririra Matsigenka ontityo
irapatoitaigakerira irashiegi Tasorintsi. inkomutagantapaakempa.੆i 40੅Antari
32੅´0DLNDNHPLVDQWDLJHQDQRQNDQWDL‫ێ‬ iripokaatera irinaigake piteni matsigenka
gakempira. 3LQHDLJLURUDLJHUDRN\DHQ‫ێ‬ itsamaireku, paniro iraganakenkani,
kara mechoshiatanaatsi oshi pogoigake yogari irapitene iokanakenkani. 41੅Ario
panikya aganaempa osariganaera. onkañoigake piteni tsinane ompitaigake
33੅Ariotyo onkañotakempa impogini ontononkavageigakera, SDQLURDJDQDNHQ‫ێ‬
pineaigavakerorika onkañotanakempara kani, ogari apitene okanakenkani.
nokamantaigakempirira maika iroro 42੅“Irorotari nokantantaigakempirira

pogotantaigavakempa panikyasano pinkantakanira pogiaigavaeri Pitinkami,


impigaate Kañotasanotakaririra tera pogoigenika tyati impigantaatempa.
Matsigenka. 34੅$ULVDQRW\RQRQNDQWDLJD‫ێ‬ 43੅Atsi sureigemparatyo, intimera pashini

NHPSLPDJDWLURW\RRNDQRNDQWDLJDNHP‫ێ‬ shintankicharira ivanko irogotemera

h¬24.37 Jen. 6.5-8. i¬24.39 Jen. 7.6-24.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄24੄25 238

tyatirikara iripokantakempa koshinti, kematsaigiririra impegakempara


¿matsi ario irimagake? ¡Garatyo imagi! Igoveenkariegite, onti nonkaxRWDJDNHP‫ێ‬
Ontityo inkireaventakero iaraki ganiri paro 10WVLQDQHHJLRN\DHQNDULUDDQWDURL‫ێ‬
ikoshitagani. 44੅,URURWDULQRNDQWDQWDLJD‫ێ‬ ganankitsi. Iroroegi amakoiganake
NHPSLULUDSLQNDQWDNDQLUDSLQHJLQWHYD‫ێ‬ RPHFKHURHJLWHRDLJDQDNHUDRQWRQNLYRDL‫ێ‬
JHLJDNHPSDSRJLDLJDYDHULUD.DxRWDVD‫ێ‬ gavakemparira gankitsinerira tsinane.
notakaririra Matsigenka impigaatera, 2੅Onaigake 5WHULUDRVXUHWDVDQRYDJHL‫ێ‬

JDWDQLNDSRJRLJLQLNDW\DWLLPSLJDQ‫ێ‬ gempa. 3੅Iroroegi amaigavetanaka


taempa, RQWLWDULNDWVLNHW\RLQNRPXWDJDL‫ێ‬ omecheroegite, NDQWDQNLFKDWHUDDPDNRL‫ێ‬
gapaempi. ganake aseite ompiajaigavaera paita
45੅“Onti pinkaxRLJDNHPSDULQDPSLULDQ‫ێ‬ intsoatanakempara. 4੅Ogari otovaireegi
tsi govagetatsirira kematsatasanotiririra iroro pinkante amakoiganake. 5੅Impo
shintaririra. Pine intimera shintacharira WHN\DWDQLNDDLxRN\DLULSRNHJDQNLWVLQH‫ێ‬
ironampiriaegi impo iriatakera parikoti rira tsinane opochokiigamatanaketyo
inkantanaeri paniro ironampiria ovashi omagaiganake. 6੅,PSRRQLJDQNLJL‫ێ‬
LQHDLJDHULUDPDJDQLURLUDSLQDPSLULDQ‫ێ‬ WHWDQDNHUDRNHPDLJXWDW\RRNDHPXQND‫ێ‬
tsiegitene impaigaeri omirinka isekaegi. nira: ‘¡Pokapaake gankitsinerira tsinane!
46-47੅Antari iripokaerika ineapaakeririka ¡Piaigekario pintonkivoaigavakemparira!’
itsatagasanotakero ikantanakeririra, 7੅Ogatyo okenaigake otinajaiganaka

DULRPSDW\RLULVKLQHYHQWDVDQRWDQDNHP‫ێ‬ PDJDQLURRQRVKLNDNRLJDQDNHUDRPHFKH‫ێ‬
pariri inkantanakerira: ‘Maika nokogake roegite. 8੅Ogari terira amakoige oaseitete
SLQHDJHWDNHQDURUDPDJDWLURQDVKLQWDJH‫ێ‬ okantaigiro shintakoigankicharira:
tarira.·,PSRLULURULLULVKLQHYDJHWDNHP‫ێ‬ ‘Pajaigenakario maani piaseitete panikya
patyo kara. 48੅Kantankicha antari intirika nontsivakakoiganake.’ 9੅Kantankicha
terira inkematsatante gara yogiavairi iroroegi okantaigiro: ¶*DURURNDULQRSDMDL‫ێ‬
shintaririra onti inkantake: ¶*DWDWDURUR‫ێ‬ gimpi. Antari nompajaigavetempi onti
kari ipokai’, 49੅ovashi intsititanakero nontsoatakoiganakempa shintsi
LQNLVDNLVDLJDQDNHULUDLUDSLQDPSLULDQWVLH‫ێ‬ maganiro. 3LDLJHW\RSLPSXQDYHQWDLJDNL‫ێ‬
gitene, aikiro inkonoivageiganakempari tera pashini.’ 10੅Kantankicha iroro
shinkisenari onti impiriniventuntetanake oaigavetanakara ompunaventaigemera
isekatavagetakempara, DLNLURLVKLQNLYD‫ێ‬ mataka gonketapaaka gankitsinerira
getakempara. 50੅,PSRNDWVLNHW\RLQNRPX‫ێ‬ tsinane. Ogari makoigankitsirira
tagapaakeri shintaririra 51੅LQNLVDVKLYDJH‫ێ‬ RDVHLWHWHRNLDLJDQDNHWVRPSRJLRWHQWDL‫ێ‬
WDSDDNHPSDULW\RNDUDLQWHQWDJDQWDLJD‫ێ‬ gakarira, oga okenake ashitanunkani
kemparira kematsatamampegaigacharira shitakomentontsi. 11੅,PSRRSRNDLJDYHWD‫ێ‬
NRJDSDJHLRNDNHULUDSDULNRWLLQNDHPD‫ێ‬ paaka otovaire oneaigapaakero shitaka
vavagetake iratsikagisevagetakerora irai. okaemaigapaake okantaigi: ¶£6KLUHDNRL‫ێ‬
genakario!’ 12੅Kantankicha irirori
Jeso ikantakotakerora impegakempara ikantaigavakero: ¶¢0DWVLQRQHDLJLPSLUD‫ێ‬
Tasorintsi Igoveenkariegite maganiro tyo kameti nashireakoigakempiniri?’
ikañotagakaro 10 tsinaneegi okyaenkarira 13੅´,URURWDULPDLNDQRQNDQWDQWDLJD‫ێ‬
antaroiganankitsi NHPSLULUDSLQNDQWDNDQLUDSLQHJLQWHYD‫ێ‬

25
1੅“Maika nonkantakotakero tyara geigakempa, tera pogoigenika
onkantanakempa impogini W\DWLULNDUDLPSLJDQWDDWHPSD.DxRWDVD‫ێ‬
irapatoitaigakerira Tasorintsi maganiro notakaririra Matsigenka.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
239 0$7(2੄25

ikantiri: ‘Kametitake, pitsatagakerotari


Jeso ikantakotairora impegakempara nokantakempirira. 0DLNDULPDLNDSLNHPD‫ێ‬
Tasorintsi Igoveenkariegite maganiro tsatakenatari, QRNRJDNHSLQHDJHWDNHQD‫ێ‬
ikañotagakaro matsigenka rora pashini pairorira avisakeri yoga
shintavagetacharira koriki 2,000. Taina ashinevageigakempara.’
(Ir. 19.11-27) 24੅“Kantankicha yogari yomavatakarira
14੅“Maika nonkantakotaero tyara ipanakerira 1,000 ikantiri shintaririra:
RQNDQWDQDNHPSDLPSRJLQLLUDSDWRLWDL‫ێ‬ ¶1RQHLPSLWDULYLQWLWHULUDSLQWVDURJDND‫ێ‬
JDNHULUD7DVRULQWVLPDJDQLURNHPDWVDL‫ێ‬ gantavagetempa, aikiro vinti pairorira
JLULULUDLPSHJDNHPSDUD,JRYHHQNDULH‫ێ‬ SDWVLSHUHDNDJDQWDYDJHWDSDQWDYDJHWD‫ێ‬
gite, onti nonkañotagakemparo gantira pagakera tovaini koriki. Aikiro
matsigenka shintavagetacharira koriki. onti pagantakari koriki kogapage tera
Panikyara iriatake pashiniku kipatsi pantavagetumate. 25੅,URURWDULQRSLQNDQ‫ێ‬
ikaemakagantaiganakeri maganiro takempirira noatantakarira nokitatutirira
iromperaneegi ipaiganairi koriki pigorikite. 0DLNDQHUL\RJDSLSDQDNHQD‫ێ‬
irogitovaigaigakerira. 15੅Yogari rira.’ 26-27੅Yogari shintaririra igorikite
gotasanotankitsirira ipanakeri 5,000 ikantiri: ‘Virori vinti terira pinkametite,
korikimenta. Yogari irapitene intagani vinti peranti, iroroventira pogotaketari
ipanakeri 2,000. Yogari yomavatakarira QDWVLSHUHDNDJDQWDYDJHWDNHUDQDQWDYDJH‫ێ‬
intagani ipanakeri 1,000. Impo tagantira kogapage nagakera nogorikite,
iavagetake samani. 16੅Yogari ipanakerira aikiro nagantarira koriki kogapage tera
5,000 yagantaari pashini 5,000. 17੅Ario nantavagetumate, ¿tyara okantakara tera
ikañotakari irapitene ipanakerira 2,000 pimperi nogorikite pinatantavagetatsirira
yagantaari pashini 2,000. 18੅Kantankicha pagantaemparimera pashini, impo
yogari ipanakerira 1,000 iatake nopokavetaara maika pimpavaenarime?’
ikigantashitakeri kipatsiku ikitatakerira. 28੅Ishonkashiigari naigankitsirira kara
19੅“Impogini yavisavagetanakera tovaini ikantaigiri: ‘Gapitsaigeri yoga 1,000
NDVKLULLSLJDDVKLQWDLJDULULUDLNDQWDLJD‫ێ‬ NRULNLPHQWDQRSDYHWDNDULULUDSLPSDLJD‫ێ‬
paakeri: ‘Tsame aneaigakerira koriki kerira gankitsirira 5,000. 29੅Pairotari
akarikara pagaigake.’ 20੅<RJDULLSDQDNH‫ێ‬ LPSDVDQRWDNHQNDQLW\DQLULNDVKLQWDVDQR‫ێ‬
rira 5,000 yamakeneri pashini 5,000 tankicharira, kantankicha yogari terira
yagantakaririra igorikite ikantiri: ‘Intagani LUDVKLQWDYDJHWHPSDLURJDSXQWDUHQNDSL‫ێ‬
pipanakena 5,000, neri yoga pashini tsatakenkanityo yashintagevetakarira.
nagantakaririra pigorikite.’ 21੅Yogari 30੅Maika yokari yoka nomperane terira

shintaririra ikantiri: ‘Kametitake, LQNHPDWVDWDQWHPDLJDQDNHULSRNDLJDNLWH‫ێ‬


pitsatagakerotari nokantakempirira. ULUDVRWVLSDYDWVDDULNXLQWHQWDLJDNHPSD‫ێ‬
Maikari maika pikematsatakenatari, ULUDNDHPDYDLWDLJDWVLULUDWVLNDJLVHYDJHL‫ێ‬
nokogake pineagetakenarora pashini gatsirira irai.’
pairorira avisakeri yoga 5,000. Taina
ashinevageigakempara.’ 22੅Yogari Tyara inkantaigakenkani matsigenkaegi
irapitene ipanakerira 2,000 yamakeneri impogini impegakempara Jeso
pashini 2,000 yagantakaririra igorikite Igoveenkariegite maganiro
ikantiri: ‘Intagani pipanakena 2,000, 31੅“Maika nonkantaigakempi impogini

maika neri yoga pashini 2,000QDJDQWDND‫ێ‬ impigaera Kañotasanotakaririra


ririra pigorikite.’ 23੅Yogari shintaririra Matsigenka inkoveenkavagetapaaketyo

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄25੄26 240

intentaigapaakemparira isaankariite karira paniro yoga kematsatanarira terira


impegakempara Igoveenkariegite impaitumatempa, NDxRPDWDNDQDQWLQLUL‫ێ‬
maganiro. 32੅,UDSDWRYHQWDYDJHLJDSDD‫ێ‬ katyo pitsarogakagaigaka.’
kemparityo maganiro matsigenkaegi. 41੅´,PSRLQNDQWDLJDNHUL\RJDLJDYDNH‫ێ‬

Irirori irashirikoigavakeri inkaxRWDJDLJD‫ێ‬ rira irampateku: ‘Maika piaige viroegi


kemparira sentaigiririra ovisha SDULNRWLDQWDPRUHNDULNXJDULUDRWVLYDNX‫ێ‬
yashirikoigirira irovishate ganiri mati yovetsikashitunkanirira kamagarini
ikonoitari igaverate. 33੅Yogaegiri intiegiri itovaireegi, ikisashiigakempitari
NHPDWVDLJLULULUDLURJDLJDYDNHULLUDNRVD‫ێ‬ Apa. 42੅Natsipereavagetira notasegane
noriraku. Yogaegiri terira inkematsaigeri tera pimpaigena nosekatakempara.
irogaigavakeri irampateku. 34੅Impogini 1RPLUHYDJHWLUDWHUDSLPSDLJHQDQRYLLND‫ێ‬
LQNDQWDLJDNHULQDLJDQNLWVLULUDLUDNRVDQR‫ێ‬ kempara. 43੅Nanuivagetira tera
riraku: ¶7DLQDHJLYLURHJLLNDYLQWVDMDLJD‫ێ‬ SLQNDHPDLJHQDSLYDQNRNXQRPDJLPRLJD‫ێ‬
kerira Apa pashintaigakemparora kempira. Notsonkasetakovagetara tera
magatiro yovetsikaigakempirira. Pairani pimpatsaraigena nogagutaempara.
okyasanokyara yovetsikagetake kipatsi 1RPDQWVLJDYDJHWLUDRQWLULDLNLUR\DVKLWD‫ێ‬
YLURHJLWDULLVDULDLJDNDLQNDYLQWVDMDLJD‫ێ‬ koitanara tera pintsarogakagumaigena
kempira. 35੅Natsipereavagetira pimpokaigakera pinkamosoigutenara.’
notasegane viroegi pipaigakena 44੅Iriroegi inkantaigeri: ‘Notinkami,

nosekatakara. 1RPLUHYDJHWLUDSLSDLJD‫ێ‬ ¢W\DUDNDUDQRQHDLJDNHPSLUDSLWDVHJD‫ێ‬


kena noviikakara. 7\DULNDUDQDQXLYDJH‫ێ‬ kera, panuivagetakera, pimiretakera,
WDNHSLNDHPDLJDNHQDSLYDQNRNXQRPDJL‫ێ‬ pitsonkasetakovagetakara, SLPDQWVLJDWD‫ێ‬
moigakempira. 36੅1RWVRQNDVHWDNRYDJH‫ێ‬ kera, aikiro yashitakoitakempira tera
WDUDYLURHJLSLSDWVDUDLJDNHQDQRJDJX‫ێ‬ nontsarogakagaigempi?’ 45੅Irirori
taara. Nomantsigavagetira viroegi inkantaigeri: ¶$ULVDQRW\RQRQNDQWDLJD‫ێ‬
pitsarogakagaigakena pipokaigake kempi, terika pintsarogakagaigempari
pikamosoigutanara. $LNLUR\DVKLWDNRLWD‫ێ‬ \RJDHJLLNDQWDJDQLULUDWHUDLPSDLWXPDL‫ێ‬
nara pipokaigake pikamosoigutanara.’ gempa, kañomataka nantinirikatyo
37੅,PSR\RJDULNHPDWVDLJDWVLULUDLQNDQWDL‫ێ‬ pikisaigake tera pintsarogakagumaigena.’
gakeri: ‘Notinkami, ¢W\DUDQRQHDLJDNHP‫ێ‬ 46੅0DJDQLUR\RJDHJLLULDLJDNHLQNDQWDND‫ێ‬

pira kara pitasegakera nopaigakempi nira intagaigakempa morekariku.


piseka? ¿Tyara kara noneaigakempira Kantankicha yogari kematsaigakeririra
pimiretakera nopaigakempi pimire? Apa onti iriaigake enoku, inkantakani
38੅¢7\DUDNDUDQRQHDLJDNHPSLUDSDQXLYD‫ێ‬ intimaigake gara ineimaigairo igamane.”
JHWDNHUDQRNDHPDLJDNHPSLSLPDJLPRL‫ێ‬
gakenara? ¿Tyara kara noneaigakempira Isarianunkanira Jeso
SLWVRQNDVHWDNRYDJHWDQDNDUDQRSDWVDUDL‫ێ‬ iragakagantakenkanira
gakempi pogagutaara? 39੅¿Tyara kara (Mr. 14.1-2; Ir. 22.1-2; Jn. 11.45-53)

26
noneaigakempira pimantsigatakera, 1੅<DJDWDNHUD-HVR\RJRWDJDLJD‫ێ‬

aikiro yashitakoitakempira noaigake kerira irogamereegi ikantaigiri:


nokamosoigutimpira?’ 40੅Kantankicha 2੅—Viroegi pogoigaketari pitenivati

irirori inkantaigeri: ¶$ULVDQRW\RQRQNDQ‫ێ‬ kutagiteri agantakemparira Pasekoa.੆j


WDLJDNHPSLDQWDULSLWVDURJDNDJXPDLJD‫ێ‬ ,URURLUDJDNDJDQWDQWDNHQNDQL.DxRWDVD‫ێ‬

j¬26.2 Ek. 12.1-18, 21-27.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
241 0$7(2੄26

QRWDNDULULUD0DWVLJHQNDLQNHQWDNRWD‫ێ‬ kena kasankaari inkitaitaenara impogini


gantakenkanira. nonkamakera. 13੅0DLNDQRQNDPDQWDVD‫ێ‬
3੅Impo yapatoitaigaka ivampatuireku QRLJDNHPSLW\DULNDNDUDLQNHQNLWVDWDNR‫ێ‬
.DLSDVKLPDJDQLURLWLQNDPLHJLVDVHURUR‫ێ‬ takenkani Tasorintsi tyara ikanta
teegi, JRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQNDNRWD‫ێ‬ yogavisaakotantira ario onkaxRWDJDNHQ‫ێ‬
nakerira Moiseshi intiegiri itinkamiegi NDQLRJDWVLQDQHRQNHQNLWVDWDNRWDHQ‫ێ‬
jorioegi. <RJDUL.DLSDVKLLQWLLWLQNDPL‫ێ‬ kani tyara okantakena osagutakenara
sanorira saseroroteegi. 4੅Ario kara kameti osuretakotaenkaniniri irorori.
ikemavakagaigaka iramatavinaigakerira
-HVRLUDJDNDJDQWDLJDNHULUDLURJDNDJDQ‫ێ‬ Jorashi ikogakera
taigakerira. 5੅Kantankicha ikantaigake: iragakagantakerira Jeso
—Antari avisanakera Pasekoa ario (Mr. 14.10-11; Ir. 22.3-6)
agakagantaigakeri. Maikari maika gatata 14੅Impo yogari irogamere Jeso
agakagantaigiri ganiri ikisakoiganakari paitacharira Jorashi Ishikariote iatake
maganiro patoventaiganakaririra. LNDPRVRLJXWLULUDLWLQNDPLHJLVDVHURUR‫ێ‬
teegi 15੅ikantaigapaakeri:
Isagutantunkanira Jeso kasankaari —¢$NDWRYDLQLNRULNLSLPSXQDLJD‫ێ‬
(Mr. 14.3-9; Jn. 12.1-8) kena nagakagantaigakempirira Jeso?
6੅Impogini iatanake Jeso Vetaniaku Iriroegi ipaigakeri koriki 30 imenta.
inkamosoterira Sumo ikantaganirira 16੅Impo iatai ovashi isuretanaka

Vesegavetankicharira. 7੅Antari inakera W\DULNDW\RLQNDQWDNHULLUDJDNDJDQWDNH‫ێ‬


LYDQNRNXRSRNDVKLWDNHULWVLQDQHDPDNRWD‫ێ‬ rira.
paake kasankaari punatasanotacharira.
2JDULRSLDDWDQWDNDULUDRQWLRYHWVLNDQWXQ‫ێ‬ Jeso isekatagaiganaarira irogamereegi
kani aravasetero, shatekaamatakatyo (Mr. 14.12-21; Ir. 22.7-18; Jn. 13.21-30)
kara. Ipitaigakera Jeso isekatavageigakara 17੅,PSRDJDQDNDUDYLHVHWDRJDQWDJDQL‫ێ‬

LURURULDLxRQLWDSDDNDULRWLQWVDQRUHQNDNR‫ێ‬ ULUDSDQWHULUDRQNRQRJHPSDRSRHJDQWD‫ێ‬
takero osagutantakarira igitoku. 8੅Yogari rira yogari irogamereegi Jeso yaixRQLL‫ێ‬
irogamereegi iroro ineaigavakerora ganakari ikantaigiri:
RJDW\RLNHQDLJDNHLNLVDLJDQDNDLQLDYDND‫ێ‬ —¢7\DUDNDUDSLNRJDNHQRYHWVLNDLJD‫ێ‬
gaiganakara ikantaigi: NHURUDPDJDWLURNDPHWLDVHNDWDLJDNHP‫ێ‬
—¿Antari gara aparaatagantiri? para paita?
9੅¡Matsi tera ogote opunavagetaratyo 18੅Irirori ikantaigiri:

tovai kara! $ULRPHW\RRPSLPDQWDNHQ‫ێ‬ —Piaige Jerosarenku ivankoku pashini


NDQLPHDJDQWDNHQNDQLUDNRULNLLPSDLJD‫ێ‬ matsigenka pinkantaigapaakeri: ‘Yogari
kenkanira kogakovageigacharira. Gotagantatsirira ikanti: $WDNHWDULRPRQND‫ێ‬
10੅.DQWDQNLFKD-HVRLURURW\RLNHPDLJD‫ێ‬ ratapaaka nopokashitakerira, irorotari
vakerira ikantaigutarityo: QRNRJDQWDNDULUDQRVHNDWDJDYDJHLJDQD‫ێ‬
—Atsi arionenityo, gara pikisaigiro, kemparira nogamereegi pivankoku
pairotari okametitake okañotakenara nosuretakoigaemparora Pasekoa.’
maika osagutakenara. 11੅<RJDULNRJDNR‫ێ‬ 19੅Ovashi iaigake yovetsikaigakerora

YDJHLJDFKDULUDNDQWDNDWDULSLQWHQWDL‫ێ‬ PDJDWLURLWVDWDJDJHLJDNHURUDLNDQWDLJD‫ێ‬
gaemparira, kantankicha narori vakeririra Jeso.
gatanika pikantakani pitentaigana. 20੅Impo ochapinienkatanakera yogari
12੅2JDULRJDWVLQDQHRQWLWDULRVDJXYLWD‫ێ‬ -HVRLWHQWDLJDNDULLURJDPHUHHJLLSLWDLJD‫ێ‬

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄26 242

kera mesaku 21੅isekatavageigakara. Impo maganiro ovoatanake noriraa.੆k Irorotari


ikantaigiri: maika irogavisaakotantaigakenkanirira
—Maika nonkamantasanoigakempi, maganiro kematsaigakenanerira ganiri
paniro viroegi pagakagantakena paita. ikenkiimatairo Tasorintsi ikañovageigara.
22੅Yogari irogamereegi ogatyo 29੅Maika nonkamantasanoigakempi gara

LNHQDLJDNHLNHQNLVXUHDLJDQDNDLNDQWDL‫ێ‬ noviikumataaro vino. Antari impogini


ganakera paniropage: irapatoitaigakerira Apa maganiro
—Notinkami, ¿naro gakagantakempine? NHPDWVDLJLULULUDLPSHJDNHPSDUD,JRYHHQ‫ێ‬
23੅Ikanti Jeso: kariegite, ario pinkante nontentaigakempi
—,QWLJDNDJDQWDNHQDQHWVLDQWDNRWDNH‫ێ‬ aviikaigakemparora vino okyaakyarira.
narira maika peratoku. 24੅Ontitari
ontsataganakempara okantakerira Jeso ikamantakerira Perero
Itsirinkakagantakerira Tasorintsi interatakotakerira
iniakotakerira Kañotasanotakaririra (Mr. 14.26-31; Ir. 22.31-34; Jn. 13.36-38)
Matsigenka, kantankicha ¡maikaniroro 30੅,PSR\DJDWDLJDQDNHUDLPDWLNDYHQ‫ێ‬

LUDWVLSHUHDYDJHWDNH\RJDJDNDJDQWDNHUL‫ێ‬ taigakerira Tasorintsi ikonteiganake


nerira! Gamerakari itimi okyara. itonkoaiganakera iaigakera Orivoshiku.
25੅,QLDPDWDQDNHW\R-RUDVKLJDNDJDQWD‫ێ‬ 31੅Impo ikantaigiri Jeso:

kerineririra ikanti: —0DLNDPDJDQLURYLURHJLSLQWVDUR‫ێ‬


—Gotagantatsirira, ¢QDURJDNDJDQWD‫ێ‬ gaiganake paita pokaiganakena
kempine? piaigakera parikoti. Ariotari okantakeri
Ikantiri irirori: Itsirinkakagantakerira Tasorintsi okanti:
—Virotari kantankitsi. ‘Impogini nogakeri sentiririra ovisha.
Yogari ovisha ogatyo inkenaigake
Jeso ikotagakerora pan irishigaviovageiganake.’
ipaigakerira irogamereegi 32੅Kantankicha impogini nanianaera
(Mr. 14.22-25; Ir. 22.19-23; 1 Kor. 11.23-26) naketyo ivaiganakempine noatakera
26੅Impo panikyara iragataiganae Garireaku.
isekataigakara inoshikakero Jeso pan 33੅Inianake Perero ikantiri:

yapagotakero iniakeri Tasorintsi ikanti: —Intsarogaigavetanakempatyo


“Apa, noshineventakempi pipakenarora maganiro iokaigavetanakempityo,
oka pan.” Impo ikotagakero ipaigakerira NDQWDQNLFKDQDURULJDUDW\RQRNXPD‫ێ‬
irogamereegi ikantaigiri: timpi.
—2NDULRNDSDQNDxRPDWDNDRQWLQLUL‫ێ‬ 34੅Kantankicha Jeso ikantiri:

katyo novatsa. Nero gaigemparo. —Nonkamantasanotakempi, paita


27੅Impo osamanitanakera irorokya tekyara irinie atava pinteratakotakena
inoshikakotake vino, iniairi aikiro mavati.
Tasorintsi ikanti: “Apa, QRVKLQHYHQWD‫ێ‬ 35੅Iniitanaatyo Perero ikanti:

kempi pipakenarora oka vino.” Impo —Intagarora intentagantaitenara


ipakoigakeri irogamereegi ikantaigiri: irogaitakenara irogaitenatatyo, NDQWDQ‫ێ‬
—2NDULRNDYLQRNDxRPDWDNDRQWLQLUL‫ێ‬ kicha garatyo noteratakotumatimpi.
katyo noriraa. Nero viikaigemparo. Ario ikaxRLJDNHURPDJDQLURLNDQWDL‫ێ‬
28੅Antari nonkamaventaigakerira gakera.

k¬26.28 Ek. 24.8.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
243 0$7(2੄26

—¿Ogaa, PDJDLJDQDWVLYLSLVKLJRSL‫ێ‬
Jeso iniakerira Tasorintsi Jetsemaniku reaiganachavi? *DSDDNDLUDJDNDJDQWD‫ێ‬
(Mr. 14.32-42; Ir. 22.39-46) kenkanira Kañotasanotakaririra
36੅Impogini iaigake Jetsemaniku. Iroro 0DWVLJHQNDLURJDLJDNHULUDNDxRYDJHLJD‫ێ‬
\RJRQNHLJDSDDNDUD\RJDUL-HVRLNDQWDL‫ێ‬ charira. 46੅Maikari maika tinajaiganake,
giri irogamereegi: tsame, PDWDNDSRNDSDDNHJDNDJDQWDNH‫ێ‬
—Pitaigeta aka, narori noateta anta nanerira.
noniakerira Apa.
37੅Intagani itentaiganaka Perero intiegiri Yaganunkanira Jeso
itomiegi Severeo. ,ULURULLNHQNLVXUHDYDJH‫ێ‬ (Mr. 14.43-50; Ir. 22.47-53; Jn. 18.2-11)
tanakatyo kara yovankinavagetanaka. 47੅Tekyara iragate Jeso iniavagetakera
38੅Osamanitanakera ikantaigiri: ipokapaake Jorashi itentaigapaakari
—Nokenkisureavagetanakatyo kara tovaini matsigenkaegi yamashiigapaakeri
panikya agavagetanakena. Pitaigeta savuri ontiri inchakii. ,QWLHJLWLJDQNDLJD‫ێ‬
YLURHJLDNDSLQWHQWDLJDNHQDUDSLQNLUHD‫ێ‬ keri itinkamiegi saseroroteegi intiegiri
ventaigakenara. itinkamiegi jorioegi. 48੅Yogari Jorashi
39੅,ULURULLDWDNHDQWDNRQDDQWD\RPSD‫ێ‬ JDNDJDQWDNHULQHULULUD-HVR\RJRWDJDLJD‫ێ‬
takasetapaaka inianakerira Iriri ikanti: keri okyara ikantaigiri: ´$JRQNHLJDSDD‫ێ‬
“Apaa, QRNRJDYHWDNDSRJDYLVDDNRWDH‫ێ‬ NHPSDULNDSLQHDLJHW\DQLULNDQRDWDVKL‫ێ‬
nara ganiri natsipereavageti, NDQWDQNL‫ێ‬ take nasaraanatapaakemparira, irirotari
cha impatyora viro.” pikogaigakerira, pagaiganakerira.”
40੅Impo yagatanakera iniakerira iatai 49੅Impo iroro yogonketapaakara

inkaaraku inaigakera irogamereegi inakera irirori ikantapaakeri:


ineaigapaakeri magasevageigake. —¡Gotagantatsirira!, ¿aiñovi?
Ikantapaakeri Perero: Impo yasaraanatakari. 50੅Yogari Jeso
—¿Matsi tera pagaveaigumate ikantiri:
samanikonara pinkireaigake? 41੅Kireaige —Jeeje, aiñona. Maika aityotari
gara pimagaigi. Niaventaigempa ganiri pipokashitakerira atsi nani kañotero.
pikañovageiga. 9LURHJLSLNRJDLJDYHWD‫ێ‬ Impo yogari tentaigakaririra Jorashi
kaniroro pinkematsatasanoigakerira yaiñoniigapaakari Jeso inoshikaigapaakeri
Tasorintsi, NDQWDQNLFKDWHUDSLVKLQWVLWD‫ێ‬ yairikaigakerira. 51੅Kantankicha aiño
shiigero posante terira onkametite. SDQLURLWHQWDNDULUD-HVRLQRVKLNDPDWDQDNH‫ێ‬
42੅Osamanitanaira ipiganaa aikiro tyo isavurite iserogempitatutarityo
iniairi Iriri ikantiri: “Apaa, gatanika ironampiria itinkamisanorira saseroroteegi.
SLNDQWDWLJLURQLNDJDQLULQDWVLSHUHDYD‫ێ‬ 52੅Kantankicha Jeso ikantaigiri:

geti, ariotyo onkañotakempa maika —Atsi arionenityo, SLDWDHURSLVDYX‫ێ‬


ontsatagakempara pikogakerira viro.” rite. Tyanirika ventarorira isavurite
43੅,PSRLSLJDYHWDDLQHDLJDSDLULPDJDVH‫ێ‬ ontityo irogantakenkani savuri. 53੅¿Matsi
vageigaityo aikiro, avisaiganakeritari tera pogote narora kogankitsine
ivochokine tera ineakoigavakempa nonkantakerityo Apa intigankakera
imagantaiganaarira. 44੅Iokaiganairi isaankariite intovaigavagetaketyo kara
ipigutanaara aikiro iniairira Iriri, okiiro impugamentaiganakenara? 54੅.DQWDQNL‫ێ‬
ikantairi inkaaratirira ikantakeririra. cha ariomera nonkañotagakerome
45੅Impo yagatanakera iniairira ipiganaa maika, ¿ario tyara onkantakempara
inaigakera irogamereegi ikantaigapaakeri: RQWVDWDJDQDNHPSDUD,WVLULQNDNDJDQWDNH‫ێ‬

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄26 244

rira irirori pairani okamantakotakenara —Naroegi nokemaigakeri ikantakera:


nantsipereavagetakera? ‘Naro nagaveake nogimamerinkakerora
55੅Impo ishonkashiigari ikantaigiri ivanko Tasorintsi impo novetsikaero,
itentaigakarira Jorashi: omavatakotanakempa kutagiteri
—¿Matsi naro koshinti nerotyo nagataero.’
pamashiigakenara savuri ontiri inchakii 62੅Impo ikavirimatanakatyo Kaipashi

pagaiganakenara? Omirinkatari kutagiteri ikantiri Jeso:


notentaigakempi viroegi anta ivankoku —¿Tera tyara pinkantumate?,
Tasorintsi nogotagantavagetakera tera ario pikemaigakeritari ikantanaigakempira.
pagaigena, 56੅kantankicha okaxRWDQWDQD‫ێ‬ Maika ¿tyara pinkantera viro?
karira maika onti ontsatagagetanakerora 63੅.DQWDQNLFKDLULURULLNHPLVDQWDQDNH‫ێ‬

LNDPDQWDNRLJDNHQDUDSDLUDQLNDPDQWDQ‫ێ‬ tyo, teratyo tyara inkantumate. 2VDPD‫ێ‬


taigatsirira itsirinkakoigakenara okyara. nitanakera imatutaarityo aikiro ikantiri:
Impo ishigavioigamatanakatyo —Maika nonkantakempi kañomataka
maganiro irogamereegi iokaiganakeri irironirika kantakempi Tasorintsi
Jeso paniro. ikantakanirira itimi, atsi kamantena
¿arisanotyo vinti Ikogakagakerira
Yamanunkanira Jeso yapatoitaigakara 7DVRULQWVLLPSHJDNHPSDUD1RJRYHHQND‫ێ‬
itinkamipage jorioegi riegite? ¿Viro Itomi Tasorintsi?
(Mr. 14.53-65; Ir. 22.54-55, 63-71; 64੅Iniamatanaketyo Jeso ikantiri:
Jn. 18.12-14, 19-24) —Jeeje, naroniroro katinka pogakero,
57੅<RJDHJLULJDLJDNHULULUD-HVR\DPDLJD‫ێ‬ kantankicha maika nonkantaigakempi
nakeri ivankoku Kaipashi. Irirori inti LPSRJLQLSLQHDLJDNHUL.DxRWDVDQRWDNDUL‫ێ‬
itinkamisanorira saseroroteegi. Ario rira Matsigenka impirinitakera
LQDLJDNHNDUDJRWDJDQWDLJLURULUDLWVLULQND‫ێ‬ inampinaku irakosanoriraku Tasorintsi
kotanakerira Moiseshi intiegiri aikiro Gaveavagetatsirira. Aikiro pineaigavakeri
itinkamiegi jorioegi yapatoitaigakara. iripokaera inkenantapaemparora menkori.
58੅Impo yogari Perero intaina inapaake 65੅Ogatyo ikenake ikisamatanakatyo

yogiatapaakerira Jeso. $QWDUL\DJDSDDNH‫ێ‬ Kaipashi itisaraitarotyo imanchaki


rora pampatuiku ineaigapaakeri soraroegi tseerererere ikanti:
pirinitaigake kara. ,ULURHJLLQWLHJLVHQWDLJL‫ێ‬ —¡Yokari yoka onti ikaxRWDJXPDQDWD‫ێ‬
rorira ivanko Tasorintsi. 2YDVKLLSLULQLWD‫ێ‬ kari Tasorintsi! ,URURYHQWLPDLNDLQWDJDWL‫ێ‬
paake irirori kameti ineakotakeriniri Jeso W\RDNDHPDNDJDQWDLJLSDVKLQLLULSRNDLJD‫ێ‬
tyarikara inkantakenkani. kera inkamantaigakaera ikañotakerora
59੅Yogari itinkamiegi saseroroteegi maika, matakaniroro pikemaigakeri
itentaigakari itinkamiegi jorioegi tsikyata viroegi ikantakera. 66੅Maika
LNDHPDNDJDQWDLJDNHULSDVKLQLWVRHYHQ‫ێ‬ ¿tyara pinkantaige viroegi?
WDLJDNHPSDULQHULULUDNDPHWLRQWLPDNH‫ێ‬ Iriroegi ikantaigi:
QLULRQNHQDQWDNHPSDULUDLURJDNDJDQWDL‫ێ‬ —Kantetyo inkamakera, tsikyatatari
gakerira. 60੅Ipokaigavetapaakatyo ikañotagantaka irirori.
tovaini tsoeventaigakaririra, NDQWDQNL‫ێ‬ 67੅Impo itoanaigakeri ivoroku, LWDDWDDL‫ێ‬

cha irorokya ikantaigi irorokya gakeri togn togn, aikiro pashinikya


ikantaigi, QHURW\RW\DPSDLQNDQWDLJD‫ێ‬ patosanaigakeri ivoroku 68੅ikantaigakerira:
keri. Impo ipokaigamatapaaketyo piteni —Irorotari vintira Ikogakagakerira
kantaigankitsirira 61੅ikantaigi: 7DVRULQWVLLPSHJDNHPSDUD,JRYHHQND‫ێ‬

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
245 0$7(2੄26੄27

riegite jorioegi, ¡atsi gotenityo tyani


taakempi! Yamanunkanira Jeso Piratoku
(Mr. 15.1; Ir. 23.1-2; Jn. 18.28-32)
Perero iteratakotakerira Jeso
27
1੅Impogini
okutagitetanakera
(Mr. 14.66-72; Ir. 22.56-62;
PDJDQLURLWLQNDPLHJLVDVHURUR‫ێ‬
Jn. 18.15-18, 25-27)
teegi intiegiri itinkamiegi jorioegi
69੅Yogari Perero aiñokya inake anta LNHPDYDNDJDLJDQDNDW\DULNDLQNDQWDLJD‫ێ‬
parikoti pampatuiku. Impo okenapaake keri Jeso irogakagantaigakerira. 2੅Impo
paniro nampiriantsi okantiri: yagaiganakeri yogusoiganakeri
—Viro aikiro pitentavagetari Jeso yamaiganakenerira Pirato. Irirori inti
Garireakunirira. inampina Sesa.
70੅Kantankicha yogari Perero

ikemamampeganakatyo ikantiro: Ikamakera Jorashi


—¿Jaa? ¿Tyara pikanti? Tera 3੅,PSRJLQL\RJDUL-RUDVKLJDNDJDQWDNH‫ێ‬

nonkeme tyarika pikanti. ULULUD-HVR\RJRWDNHDULVDQRLURJDNDJDQWD‫ێ‬


Ikemaigakeri maganiro naigankitsirira kenkani ovashi isurematanakatyo ikanti:
kara. 71੅Impo iavetakara anta sotsimoroku —¡Narotakaniroro! $ULRQRNDQWDYDJH‫ێ‬
oneitaarityo aikiro pashini nampiriantsi taka naro gamerakari nagakagantiri
okantaigiri naigankitsirira kara okanti: okyara.
—Yogari yoga inti itentavagetarira Impo iatake inaigakera itinkamiegi
Jeso Nasarekunirira. saseroroteegi intiegiri itinkamiegi jorioegi
72੅Kantankicha irirori ikantutaarotyo irogipigaigaatenerimera yoga 30
aikiro ikanti: NRULNLPHQWDLSDLJDNHULULUDRN\DUDLUDJDND‫ێ‬
—£7HUDW\RQRQHLPDWHUL\RJDSLQLDNR‫ێ‬ gantakerira Jeso 4੅ikantaigavetapaakari:
takerira! Ineakenatari Tasorintsi tera —Narori onti novetsikake terira
ario nontsoegumatempa. onkametite nagakagantakeritari terira
73੅Choeni osamanitanakera yaixRQLLJD‫ێ‬ tatakona irovetsikumate, maika
paakari naigankitsirira kara ikantaigiri: irogakenkani.
—Arisanoniroro pitentavagetari Kantankicha iriroegi ikantaigavakeri:
nokemaigavaimpitari piniakera. —¿Ario tyara nonkantaige naroegi?
74੅Yogari Perero ikantutaatyo aikiro: Virompatyo, virotari kañotankicha okyara.
—£1RNDQWDNHQLURURWHUDW\RQRQHLPD‫ێ‬ 5੅Nerotyo yovuokagisetapanutiri koriki

teri! Arisanotyo nokantake, ineakenatari kara tsompogi ivankoku Tasorintsi


Tasorintsi tera ario nontsoegumatempa. iatakera ishitikakara.
$QWDULRQWLULNDQRWVRHJDNDLQNLVDVKLWD‫ێ‬ 6੅,PSR\RJDULLWLQNDPLHJLVDVHURUR‫ێ‬

kenatyo, WHUDQRQHLPDWHULQLNDSLQLDNRL‫ێ‬ teegi yapatogiseigairi koriki ikantaigi:


gakerira maika. —7HUDNDPHWLDJDLJDHULUDDQNRQRJL‫ێ‬
Irorotyo ikantakera maika, LQLDPDWD‫ێ‬ seigaerira yamaigirira pashini ipaigirira
naketyo atava ovashi 75੅LVXUHPDWDQDND‫ێ‬ Tasorintsi. Ontitari ipunavitunkani
rotyo Perero ikantakeririra Jeso inkaara iragakagantakerira irogakenkanirira.
ikantiri: “Paita tekyara iriniimate atava 7੅,PSRJLQLLNHPDYDNDJDLJDNDLPSXQD‫ێ‬

pinteratakotakena mavati.µ,NDYLULWDSD‫ێ‬ ventantaigakemparora kipatsi paitacharira


QXWDLDWDLUDRJDW\RLNHQDNHLUDJDPDWD‫ێ‬ Igipatsite Vetsikirorira Koviti kameti
nakatyo jiii jiii jiii, LNDHPDYDYDJHWDNH‫ێ‬ ontimakeniri inkitatantaigemparira
tyo kara. poniaigankicharira parikotipage. 8੅Irorotari

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄27 246

otantanakarira oga kipatsi opaitanakara —¿Tyani pikogaigake nampakuaerira?


Iraatsigiteri ovashi maika. 9੅OkaxRWDQWDND‫ێ‬ ¢,ULURULND9DUDYDVKLLQWLULND-HVRSLNDQWDL‫ێ‬
rira maika onti otsatagagetanakerora girira inti Ikogakagakerira Tasorintsi
ikantakerira pairani kamantantatsirira impegakempara Pigoveenkariegite?
Jeremiashi ikanti: “Yogaegiri iseraereegi 18੅Irirori ineaketari onti ikisavitunkani

yagaigakeri yoga 30 korikimenta ivunaro ineinkanira intira yapatoventanunkani,


pairorira ikametiti 10੅LSXQDYHQWDQWDLJDND‫ێ‬ irorotari yamantanunkanirira iriroku.
rora kipatsi paitacharira Igipatsite 19੅Aiñokyara ipiriniti Pirato anta

Vetsikirorira Koviti, ariotari ikantakenari ikanomaantapinitira okantakagantakeri


Notinkami.” itsinanetsite okanti: “Gara pimavageta
viro, tyampa ankantakeri yoga terira
Pirato ikogakotagantakerira Jeso tatakona irovetsikumate. 1RNLVDQLJLVHYD‫ێ‬
(Mr. 15.2-5; Ir. 23.3-5; Jn. 18.33-38) getaketari inkaara posantegisematakatyo
11੅,PSRJLQL\RJDUL3LUDWRLNRJDNRWD‫ێ‬ nogisanire. Irirorakari gimanatakena.”
gantakeri Jeso ikantiri: 20੅Kantankicha yogari itinkamiegi

—¿Arisano viro Igoveenkariegite saseroroteegi intiegiri itinkamiegi jorioegi


jorioegi? \RJRWDJDLJDNHULPDJDQLURLQNDQWDLJD‫ێ‬
Ikanti Jeso: kera: “Irirompatyo pampakuae Varavashi,
—Jeeje, DULVDQRSLNDQWDVDQRWDNHQL‫ێ‬ yogari Jeso pinkentakotagantakerityo.”
roro, naroniroro. 21੅Yogari Pirato iniitaigaarityo aikiro
12੅Antari itsoeventanaigakarira ikantaigiri:
itinkamiegi saseroroteegi intiegiri —¢7\DQLSLNRJDVDQRLJDNHQDPSD‫ێ‬
LWLQNDPLHJLMRULRHJLWHUDW\DUDLQNDQWX‫ێ‬ kuaerira? ¿Iriro Varavashi intirika Jeso?
mate Jeso onti ikemisantanake. 13੅,URUR‫ێ‬ Ikaemaigamatanaketyo:
tari ikantantakaririra Pirato: —¡Inti pampakuae Varavashi!
—¢0DWVLWHUDSLQNHPHLNDQWDQDLJDQD‫ێ‬ 22੅Ikantaigiri Pirato:

kempira? —Iroroventi, ¢W\DUDW\RQRQNDQWDNH‫ێ‬


14੅Kantankicha yogari Jeso teratyo rira yoga Jeso pikantaigirira inti
iriniimate. Iroro ineavakerira Pirato ,NRJDNDJDNHULUD7DVRULQWVLLPSHJDNHP‫ێ‬
ikañotakerora maika, \RJDYDJHWDQDNH‫ێ‬ para Pigoveenkariegite?
tyo kavako, tyampatyo inkantera. Ikaemaigutanaatyo aikiro maganiro:
—¡Kentakoteri!
Ikantunkanira Jeso irogakenkanira 23੅Ikantaigiri Pirato:
(Mr. 15.6-20; Ir. 23.13-25; Jn. 18.38—19.16) —¿Matsi tyara ikantakara? ¢7DWDPSD‫ێ‬
15੅Omirinkatyo agara iviesetaegite tyora yovetsikakera?
jorioegi okantaganirira Pasekoa yogari Ikaemaigutanaatyo aikiro:
3LUDWR\DSDNXLSDQLUR\DVKLWDNRYLWXQND‫ێ‬ —¡Nokantaigaketari kentakoteri!
nirira yovetsikakera terira onkametite, 24੅Impo yogari Pirato ineavakera

tyanirikara ikogaigakerira itovaireegi atanatsi ikaemavaitaiganakera tyampa


irapakuaigaerira. 16੅Ario inake kara inkantaigavakeri, RYDVKLLNDHPDNDJDQ‫ێ‬
paniro shitakotankicharira ipaita take nia inkivakotakempara kameti
Varavashi, yapagiteakovagetatyo kara ineaigakeriniri maganiro impo ikanti:
ikemakotaganira. 17੅,PSR3LUDWRLQHDLJD‫ێ‬ —Irogakenkanirika maika tera naro
kerira yapatoventaiganakarira maganiro kañotachane. Virompaegityo, viroegitari
ikantaigiri: kañoigankicha.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
247 0$7(2੄27

25੅Maganirosanotyo ikaemaiganake: ikamaguigakerira. 37੅Antari enoku


—£$ULRPSDQDURHJLW\RNDxRLJDQNL‫ێ‬ oatakara igitoku ogunkani inchakota
chane intiegiri aikiro notomiegi, otsirinkunkani okanti: “Yokari yoka inti
naroegitari gakagantaigakerine! Jeso, Igoveenkariegite jorioegi.”
26੅,URURLNHPDLJDNHULUD3LUDWR\DSDNXD‫ێ‬ 38੅Aikiro itentagantunkani piteni

kagantairi Varavashi. ,PSR\RPSHUDYHQ‫ێ‬ koshinti ikentakotunkanira, paniro


WDNDUL-HVRLPSDVDWDNHQNDQLUDLUDPDQD‫ێ‬ yogaratinkakotunkani irakosanoriraku,
kenkanira inkentakotakenkanira. \RJDULLUDSLWHQHRQWL\RJDUDWLQNDNRWXQ‫ێ‬
27੅Yogari soraroegi yamaiganakeri kani irampateku. 39੅<RJDULYLVDSLQLLJDQ‫ێ‬
tsompogi impo ikaemakagantaigakeri NLWVLULUDNDUDLQHDLJDNHULUDLRNRRNRQDL‫ێ‬
PDJDQLURLUDSLVRUDURHJLWHQH\DSDWRYHQ‫ێ‬ gakerityo 40੅ikantaigakerira:
taiganakari isamatsanaigakerira. 28੅Impo —¡Eejee tyanirityo maika! Kogapage
LVDSRNDLJDNHULLPDQFKDNL\RJDJXWDQWDL‫ێ‬ pikantira: ‘Nogimamerinkakero ivanko
gakari pashini kamisa kiraamagori. Tasorintsi impo novetsikaero, RPDYDWD‫ێ‬
29੅Yagaigake kivitsa yovetsikashiigakeri kotanakempa kutagiteri nagataero.’
iramatsaire yamatsaitakerira. Aikiro Maikari atsi pugamentanakempanityo.
\DLULNDNDJDNHULLQFKDNLLLUDNRVDQRUL‫ێ‬ Irorotari vintira Itomi Tasorintsi
raku, impo itigeroaventaigakari kentakoreanaempanityo paguitanaera.
isamatsanaigakerira ikantaigakerira: 41੅Ario ikaxRLJDNDLWLQNDPLHJLVDVHURUR‫ێ‬

—¡Ojojoo, neri yogaaa! £$WVLQHDLJHUL‫ێ‬ teegi itentaigakarira gotagantaigirorira


kario Igoveenkariegite jorioegi! itsirinkakotanakerira Moiseshi intiegiri
30੅Itoatoaigakerityo kara impo itinkamiegi jorioegi isamatsanaigakerityo
yagapitsaigairi inchakii ipasatantaigakarira iniavakagaiganakara ikantaigakera:
igitoku tagn tagn. 31੅Impo yagataiganakera 42੅—.RJDSDJHLNDQWXQNDQL\DJDYHDYD‫ێ‬

isamatsanaigakerira isapokaigairi irorokya getityo ikavintsaantavagetakera


yogagutantaigaari irashi imanchaki yogavisaakotakerira pashini matsigenka,
yamaiganakeri inkentakoigakerira. tyara okantakara maika tera iragavee
LPSXJDPHQWDQDNHPSDUDLNLLURLUDJXLWD‫ێ‬
Ikentakotunkanira Jeso naera. Antari irirora Agoveenkariegite
(Mr. 15.21-32; Ir. 23.26-43; Jn. 19.17-27) LQNHQWDNRUHDQDHPSDPHW\RLUDJXLWD‫ێ‬
32੅$QWDULLDLJDQDNHUDLQNHQWDNRLJDNH‫ێ‬ QDHUDNRURVKLNXNDPHWLDQNHPDWVDLJDNH‫ێ‬
ULUDLWRQNLYRDLJDNDULSDQLUR6XUHQHNXQL‫ێ‬ riniri. 43੅Irorotari ikematsavintsatakerira
rira ipaita Sumo. Yogari soraroegi Tasorintsi kantetyo impugamentaerira
ikantaigavakeri inatanakenerira Jeso maika arisanorikara itakari, irorotari
igoroshite. 33੅Impo yogonkeigakara ikantira: ‘Nanti Itomi Tasorintsi.’
Gorogotaku, (onkantakera: “Ontaikara 44੅,PDLJDQDNDW\RDLNLURLWHQWDJDQWXQ‫ێ‬

Itutai Kamatsirini”), 34੅ipaigavetakari NDQLULUDLNHQWDNRWXQNDQLUDLNDQWDQDLJD‫ێ‬


vino okonoatunkani kepishiari, NDQWDQ‫ێ‬ kerityo kara.
kicha irirori yoviikavetaka maani ovashi
tera inkoge iroviikasanotemparora. Ikamanakera Jeso
35੅Impo yagataigakera ikentakoigakerira (Mr. 15.33-41; Ir. 23.44-49; Jn. 19.28-30)
\RJDULVRUDURHJLLVRNDJLDLJDNHURPDSXNL‫ێ‬ 45੅Impo ikatinkatanakera poreatsiri

FKRRJRWDQWDJDQLULUDNDPHWLLURJRWDQWDL‫ێ‬ oga okenake apavatsaasetanaka


gakemparora tyanirika shintakemparone magatiro ovashi itsunkavagetanake.
imanchaki. 36੅Impo ovashi ipitaigake kara 46੅Ogatyo ikenake ikaemamatanaketyo

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄27 248

Jeso ikanti: “Eri, Eri, ¿irema anta opampogiaigakerira. 56੅Ario


savakatani?” (onkantakera: “Apa onaigake aikiro kara Maria Magarena
Tasorintsi, Apa Tasorintsi, ¿tyara ontiri Maria iriniro Santiago intiri Jose,
okantakara povashigantakenara?”) ontiri aikiro iriniro itomiegi Severeo.
47੅Ikonogagarantaigaka naigankitsirira

kara iroro ikemaigavakerira ikantaiganake: Yogaataganira Jeso imperitanakiku


—$WVLNHPHULNDQLNDLNDHPDNRWDNH‫ێ‬ (Mr. 15.42-47; Ir. 23.50-56; Jn. 19.38-42)
rira kamantantatsirira Eriashi. 57੅Impogini panikyara onchapinitanae
48੅,VKLJDPDWDQDNDW\RSDQLUR\DJDQD‫ێ‬ ipokake paniro shintavagetacharira ipaita
kera chomiatirorira nia iokaatakerora Jose. Irirori onti iponiaka Arimateaku.
NDFKRDULNXYLQR\RJDHQRNDNRYHWDNHQH‫ێ‬ Ario ikañotaka aikiro inti irogamere Jeso.
rira savorokiiku irachomiatagakerimera. 58੅Irirori iatashitakeri Pirato ikantakerira
49੅Kantankicha yogari itovaireegi ikogakera iramanaerira Jeso inkitataerira.
ikantaigiri: Yogari Pirato ikantakeri:
—Atsi pampogieri, aneaigakerira —Iroroventi nanityo.
iripokashitakeririka Eriashi iroguitaerira. Impo ikantaigakeri soraroegi:
50੅Impo yogari Jeso ikaemapanaati —Kametitake pimpakerira iramanaerira.
aikiro imaraenkarikatyo kara ovashi 59੅Ovashi yaganairi iponatantanakarira

ikemisantanake ikamanakera. mechomagori kamisa okyamagokyarira


51੅Irorotyo ikamanakera ogatyo okenake ovetsikantunkanirira irino. 60੅Impo
RVDUDDPDWDQDNHW\RNDPLVDWVDWDPDJRWD‫ێ‬ yamanairi yogaatirira imperitanakiku
charira ivankoku Tasorintsi੆l okantanakera RN\DHQNDULUDLNLJDNDJDQWDNHLURJDQWDHQ‫ێ‬
katinkasano niganki tseerererere kanimera irirori inkamanaera. Impogini
oponianakara enoku oatakerora savi itikakotantanakari omarane mapu iatai.
pairatamatake kotarenkasanotake. 61੅Ario onaigake kara Maria Magarena

Ontininkamatanakatyo tinin tinin tinin ontiri apitene Maria opirinitaigakera


otsiraagematanaketyo imperitapage, kara katinka yogaaganira.
52੅oga okenagetake ashirenakigetanaka

ikitatantagetaganirira igamagapage, Soraroegi sentaigavetakarorira


\DQLDJHPDWDQDLW\RWRYDLQLNHPDWVDLJLUL‫ێ‬ yogantavetunkanirira Jeso
rira Tasorintsi. 53੅Impogini yanianaira 62੅,PSRRNXWDJLWHWDQDNHUDDSLVKLJRSL‫ێ‬

-HVRLDLJDNHLULURHJL-HURVDUHQNXLQHDLJD‫ێ‬ UHDQWDJDQLULUD\RJDULLWLQNDPLHJLVDVHURUR‫ێ‬
vairi tovaini timaigatsirira kara. WHHJLLQWLHJLULSDULVHRHJLLDLJDNHLQNDPR‫ێ‬
54੅Yogari itinkamiegi soraroegi intiegiri soiguterira Pirato 63੅ikantaigapaakeri:
itentashiigakarira ipampogiaigakerira —1DURHJLQRVXUHLJDQDNDURLNDQWDNH‫ێ‬
Jeso ineaigavakera ontininkanakara, rira yoga tsoenti tekyara inkame
aikiro pashinipage oposantetanakara ikantakera: ‘Nonkamakerika impo
itsarogavageiganaketyo kara ikantaigi: omavatanakempara kutagiteri nanianae.’
—¡Arisanoniroro inti Itomi Tasorintsi! 64੅0DLNDNDPDQLLURURLURPDYDWDNRWDQWD‫ێ‬
55੅Ario onaigake kara tovaini tsinaneegi nakempa, LURURWDULQRQNDQWDQWDLJDNHPSL‫ێ‬
giaigakeririra Jeso iponianakara ULUDDWVLWLJDQNHQLW\RVRUDURHJLLULVHQWDVD‫ێ‬
Garireaku, aikiro omutakovageigakeri. noigakerora yogantunkanirira ganiri
Iroroegi onti aratintiitaigake antakona LSRNDVKLLJLULLURJDPHUHHJLLUDJDLJDSDQX‫ێ‬

l¬27.51 Ek. 26.1-37.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
249 0$7(2੄27੄28

terira impo inkantaigakeri maganiro kanira, 7੅LPSRSLDLJHSDJHSLQWVDWLPDLJD‫ێ‬


atake yanianai. Intagarora inkañoigerora nakera pinkamantaigapaakerira
maika pairorokari avisavagetakero irogamereegi pinkante: ‘Atake yanianai.
iramatagaigakempara avisakerorokari Maika iketyo ivatanankitsine iriatakera
yamatagakoigakarira tekyara inkame. Garireaku. $QWDULDQWDDULRSLQHDLJDSDD‫ێ‬
65੅Yogari Pirato ikantaigiri: keri.’ Irorotari nopokashitake
—Iroroventi nanityo, neri yogaegi nonkamantaigakempira.
soraroegi. Piaigetyo pisentaigakiterira, 8੅,URURRNHPDLJDYDNHUDRWVDURJDYDJHL‫ێ‬

virompaegityo tyarika pinkantaigakeri. ganake, kantankicha oshinevageiganaka


66੅Iriroegi iaigake yogunkanira Jeso aikiro. Akyatyo otsatimavageiganake
\DYLWVDMDLJDSDDNHURUDPDSXLWLNDNRWDQ‫ێ‬ WVLN\DULRQNDPDQWDLJDSDDNHULLURJDPH‫ێ‬
tunkanirira impo ikantaiganakeri reegi. 9੅Impo itonkivoaigavakaro Jeso
soraroegi irisentasanoigakerora ganiri avotsiku iniaigavakero. ,URURHJLDLxRQLL‫ێ‬
tyani pokashitumatiri. ganakari otigeroaventaiganakarira
avinaigakerira itasagiiku. 10੅Irirori
Yanianaira Jeso ikantaigiro:
(Mr. 16.1-8; Ir. 24.1-12; Jn. 20.1-10) —Gara pitsarogaigi. 3LDLJHSLQNDPDQ‫ێ‬

28
1੅,PSRLURURRNXWDJLWHWDPDQD‫ێ‬ taigakerira nogamereegi iriaigakera
kera tominko, ogari Maria Garireaku. $QWDULDQWDDULRLQHDLJDSDD‫ێ‬
0DJDUHQDRQWLULDSLWHQH0DULDRDLJDPD‫ێ‬ kena.
nake onkamosoigaaterira yogaaganira,
Ikamantaigunkanira jorioegi
DWDNHWDULDYLVDQDNHNXWDJLWHULDSLVKLJR‫ێ‬
pireantaganirira. 2੅Antari tekyara 11੅,URURRDLJDQDNHUDLNRQRJDJDUDQWDL‫ێ‬

ogonkeigempa ontininkanaka kipatsi gaka soraroegi sentaigavetakaririra Jeso


tinin, tinin, tinin, ipokapaaketari ario ikañoigaka iriroegi iaigake
isaankariite Tasorintsi iponiapaaka Jerosarenku ikamantaigakerira
enoku itiguronkapaakerora mapu itinkamiegi saseroroteegi magatiro
WLNDNRYHWDNDULULUD-HVRLSLULQLWDQWDND‫ێ‬ ineageigakerira. 12੅,ULURHJLLQLDYDNDJDL‫ێ‬
rora. 3੅Ikovoreavagetiratyo kara gaka itentaigakarira itinkamiegi
kañomataka kareti okantira tsaarere jorioegi. Iroro ikemavakagaigakara
tsaarere. 2JDULLJLWVDJDUHRQNXWDYDJHWH‫ێ‬ ipaigakeri tovaini koriki 13੅LNDQWDLJDYD‫ێ‬
ratyo kañomatakatyo okutatira mampe. keri:
4੅<RJDHJLULVRUDURHJLLURURLQHDLJDYDNH‫ێ‬ —Viroegi onti pinkantaigake: ‘Antari
ULUDRJDW\RLNHQDLJDNHLWVDURJDYDJHLJD‫ێ‬ DSDYDWVDDQDNDUDQDURHJLQRPDJDVHYD‫ێ‬
naketyo kara ishigekavageiganakera geigake impo ipokashitaninkaigakeri
shige shige shige ituaigamatanaketyo irogamereegi yagaigapanutiri.’ 14੅Antari
ikamaigakitityo. 5੅,PSRLURURRJRQNHLJD‫ێ‬ LQWDJDURUDLQNHPHUD3LUDWRQRQNDPDQ‫ێ‬
YHWDSDDNDUDWVLQDQHHJL\RJDULLVDDQND‫ێ‬ tagaigakeri nogishineaigaerira ganiri
riite Tasorintsi ikantaigiro: tyara ikantumaigimpi.
—Gara pitsarogaigi. Naro nogotake 15੅Yogari soraroegi yagaiganakerira

LQWLSLNRJDLJDNH-HVRLNHQWDNRYHWXQND‫ێ‬ koriki iaigake itsatagageigakerora


nirira. 6੅Kantankicha akari aka mameri, ikantaigakeririra. Ario ikañoigakero
ataketari yoganiaagani, ariotari maganiro jorioegi kantanakaniroro
ikantakeri irirori tekyara inkame. Atsi ovashi maika ikantaigira tera iranianae
WDLQDHJLSLQHDLJDNHURUD\RJLQRULDYHWXQ‫ێ‬ Jeso, onti yagaigapanutiri irogamereegi.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica
0$7(2੄28 250

HQRNXSDJHNXWLULUDRQWLULNLSDWVLSDJHNX‫ێ‬
Jeso ikantaiganairira irogamereegi tirira.’ 19੅,URURWDULPDLNDQRQNDQWDQWDL‫ێ‬
inkamantakoigakerira JDNHPSLULUDSLDLJHSDPSDJLWHDYDJHLJD‫ێ‬
(Mr. 16.14-18; Ir. 24.36-49; Jn. 20.19-23) QDNHPSDURUDNLSDWVLSLQNHQNLWVDWLPRL‫ێ‬
16੅Impogini maganiro irogamereegi gakerira maganiro matsigenkaegi
iaigake Garireaku iatantaigaka otishi pinkematsatagaigakerira kameti
ikantaigakeririra Jeso tekyara inkame. impegaigakempaniri nogamereegi. Impo
17੅Iroro ineaigapaakerira ikantaigi: “¡Inti SRJLYLDLJDNHULUDNDPHWLLRNRWDJDQWDLJD‫ێ‬
Atinkami!” Ovashi itigeroaventaigakari, kempaniri arisano ikematsaigakeri Apa
kantankicha ikonogagarantaigaka Tasorintsi intiri Itomi intiri aikiro Isure.
iniasurentavageigaka ikantaigake: 20੅3RJRWDJDLJDNHULUDLQNHPDWVDLJDNH‫ێ‬

“Terorokari iriro.” nara intsatagaigakerora magatiro


18੅Kantankicha Jeso yaiñoniiganakari nokantaigakempirira. 1DURULQRQNDQWD‫ێ‬
ikantaigiri: kani nontentaigakempi omirinka
—Yogari Tasorintsi ikantakena: kutagiteri ovashi ontsonkatanaempara
‘Maika viro vinti gaveagetakerone kipatsi.

Las Sagradas Escrituras en Machiguenga del Perú, 3ra ed. ©2008, La Liga Bíblica

Vous aimerez peut-être aussi