021. Migne. Patrologia Latina Tomus XXI.

Rufin d'Aquilée (034.?-0410?). Tyrannii Rufini, aquileiensis presbyteri, Opera omnia [De Benedictionibus Patriarcharum libri duo.
Commentarius in Symbolum apostolorum. Historia

monachorum. Historiae ecclesiasticae libri duo. Apologiae in S. Hieronymum l.... 1849.
1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.
Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence
2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.
3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :
*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.
4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.
5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.
6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.
7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

PATROLOGLE
CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA DNIVERSALIS, INTEGRA, DNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,
OIUNIMISS. FATRVM, DOCTORUM SGRIPTORUMQDE ECGLGSIASTICORUM

QUl
AB MYO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUMQUJE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICJETRADITIONISPER DUODECIMPlUOHA
ECCLESIJE SÊCULA,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS
, 1NTER SE CUHQUE NONNULLIS CODICIBUSMANUSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DILIGENTERCASTIGATA;
COHHENTARIIS
DISSERTATIONIBUS, LECTIONIBUSQUEVARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA;
OHNIBUS OPERIBUS POSTAHPLISSIMAS EDITIONES QU.ETRIBUS NOVISSIMISS.ECULISDEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS,AUCTA;
INDICIBCSPARTICULARIBUSANALYTICIS,SINGULOSSIVETOHOS,SIVEAUCTORES ALICUJUS HOHENTI
SUBSEQUENTIBUS,DONATA;
CAMTULIS1NTRA IPSUMTEXTUH RITEDISPOSITIS,NECNON ETTITULISSINCULARUM FAGINARUM HARGINEHSUPERIOnEM
DISTINGUENTIBUS
SUBJECTAHQUE MATERIAM
SIGNIFICANTIBUS,ADORNATA *,
OPERIBUS CUM DUBIIS
TUMAPOCRVPIIIS,ALIQUA VEROAUCTORITATE INORD|NEADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAUPOLLENTIBUS,
AHPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUSGENERALIBUSLOCUPLETATA : ALTEROSCILICET RERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUEPATRUH INQUODLIBET THEHASCRIPSERIT UNOINTUITU CONSPICIATUR; ALTERO
SCRIPTURiE SACR/E, EX QUOLECTORI COMPERIRE SITOBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBUSOPERUM SUORUH LOCISSINGULOS SINGULORUU LIBRORUM
SCRIPTURJETEXTUS COHMENTATI SINT.
EDITIO
ACCURATISSIMA,C/ETERISQUEOMNIBUS FACILE ANTEPONENDA,SI PERPENDANTUR : CIIARACTERUMNITIDITAS
CIIARTIGQUALITAS, INTEGRITASTEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RKCUSORUM TUHVARIETAS I
TUMNUMERUS, FORHA VOLUHINUH PERQUAM COHHODA SIBIQUEINTOTOOPERIS IMT.URSU CONSTANTEIT
SIUILIS,PRETIIEXIGUITAS,
PR£SERTIMQUE ISTACOLLECTIO,
UNA, METIIODICA
ETCIIRONOLOGICTFT^ZTN^
SEXCENTORUH FRAGHENTORUH OPUSCULORUMQUE HACTENIIS HICILLICSPALLSORUM,/ /^VÂ
PRIHUH AUTEM IN NOSTRA EX OPERIBUS
BIBLIOTIIECA, AD OMNES .ETATES, / * / CP \<5\
LOCOS,LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS,COADUNATORUM. / -— \^N'>
SERIES PRIMA,
IN QUAPRODEUNTPATRES,DOCTORES ECCLKSI^LATiN.
SCRIPTOKESQUE
A TERTULLIANOAD GREGORIUMMAGNUE
ACCDRANTE J.-P. MIGNE,
COMPUIORUll
[CURSUCll U»SDIGULOS
SCIEKTWB
KCCLESUST1CA!
RAMOS
EDITORE.
PATROLOGL-E TOMUS XXI.
RDFINI, PELAGII, COELESTII,

H-ERETICORUMQDE JULIANI ET ANIANI
TOMUSUNICUS
PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM,

1N VIA DICTA D'AMBOISE,PRES LA BARRIERE D'ENFER,
011 PETIT-MONTROUGE.
18W
TYRANNH
RUFINI
AQMLEIENSIS PRESBYTERI
OPERA OMNIA
QILE DE SUO ELUCUBRAVIT,
COIXECTA,ORDINATEDISPOSITA
, AB ALIENISSEJUNCTA, AUCTA,ET AI) MSS. CODICES
QUAMPLURIMOSNECNONVETUSTIORES , NOTISATQLIC
EDITIONESCASTIGATA
OBSERVATIONIBUSCONTINENTERILLISTRATA, ^fl!
/0-
STUDIOACLABORE l**f $F
©(Dmastacaa ^&iLiyiiasiia » fet
VERONENSIS
PRESBYTERI, ^*>ii
HOVI8BIME RECEN8UIT, CORREXIT, EDIDIT
3.-^5. SSKicjne.
ACCEDUNT
PELAGII, CCELESTII, JULIANI ET ANIANI HMIETICORUM
SCRIPTA QUJE SUPERSUNT,

IIIC TANTUMMEMORATA,ALtBl A NOBISEDITA
TOMUS UNICUS.
PRIX: 8 FRANCS.
PARISIIS VENIT, APDD EDITOREM,

IX yiA DICTA D'AMBOISE,PRES LA BARRIERED'ENFER,
ou PETlT-llONTROUGE.
1849
ELENGHUS OPERUM
QUJE IN HOC TOMO XXI CONTINENTUR.
UUFINUS.
De Rencdiclionibus Palriarcharum libri duo. col. 295

Commentarius in syuibolum apostolorum. 3!5
IKsloria monachorunv 387
llistori.-c ecclesiaslica; libri duo. MSl
Apologisc in S. Hieronynium libri duo. 541
Apologia altcra ad Anastasium papam. G23
OPERA RUFINO ASCRIPTA.

Commcntarius in LXXV psalmos. 633
Commentarius in Osec, Joel ct Amos. 939
VitaS. Eugenias. 1105
Libelli duo dc Gde. 1123
PELAGIUS, JULIANUS, C03LESTIUS ET ANIANUS.
Horum ba^relicorum mcmoranlur lantum opcra alibi a nobis edita.
Ex lypisMIGNE,an IVii M nirouge.

ANNODOMINICCCCX.
RUFINUS
AQUILEIENSIS PRESBYTER.
NOTITIA EX SCFKENNEMANNO
(BibliothecaPatrum Latinorumhislorico-litieraria).
§ -I. Yila. jA el amore innutritam el aniniis ofliciosissimiscon-

Cognomendiversissime scribi solet Toramis, Tur- glutinalam. Sed anlequani baptismuin Rufinussusci-
ranius, Tyraniiius. Annus nalalis ejus a Bloridello peret, hic in Oriontem profectus esl, cujus visendj
scriplus esl 543. Fontaninus, quem nos in ailum- desiderio etiam Rufinus flagrabat. Opportune igitur
branda linjns doctoris viia potissimum sequeinur a, acciilitut S. Melania, nobilis Romana, llierosolymain
nullum delinire audet, Concordiam tamen pairiam proficiscendi consiliuin cepissel, cui coniilem se
iribuit, cujus rationes non magis expcdilas esse eodem quo baptizatus erat anno Rufiiius adjunxit.
quam anni nativitatis de Rubeiscensel. Atlullaselate Roma anno 571 relicta, Alexandriani onno 572,
Aquileiam se coniulii, monaslicte vivendi regtilae in vivente adhuc Alhanasio, applicuerunt. iihic mona-
monasterio quod Alhanasii insliiutioiiihusprimordia chosjEgypii invisit Ruflnus, cujus nmitium scmel
debcbat noineii datnrtis, ibique posi aliquot lemporis iteriimque ad se in eieinum pcrlaliim Ilieronyinus i.i
spaiimn lilleris et fidei Christianse fonmilis addi- Êgypto moranti signilic.it c. Et cum Aiiaiti, Atlia-
scemlis coiisecratum baptizatus est a Chromatio nasio morliio, duce Lucio Alexandrina*sedis inva-
presbytero, digniorem forie tunc inter Aquileicnsis sore, nefanda immanilale et omni 1'acinorunigenere
F.cclesiae presbyteros locum tenente, ministraule in ortbodoxos Alcxandriaeet per eremum ssevireni,
arcliidiacono Jovino et susceplore Eusebio diacono, B ipsuni quoquc furenlis tempcslalis calamilas feriitd.
qui antea cateehesi illum imbueratb. Inlra hoc lem- Tandcm, sex niensibus in./£gypto eiim Melaniatrans-
ptiscuni S. llieronyino,[quiei ante iier in Gallias ali- actis, cum ealem monachos confessores cxsilio
quantisper in eoclein monasterio comnioratus esse mulclatos in Palaestinamcomitatus cst, uhi IIIi qui-
videlur, ct post reditum ibidem substilit, arctam dem ciica Diocaesareamconsedcriuil. Melaniabrevi
ainicitiam conlraxit mutuse virlutis contemplaiione post anno 375, post v Cal. Apriles, tit Fontanino
" Jusl. Fonlaninus. archiep. Ancyranus, Hisloria b Ita Rubeus, cap. "2, p. 8 sqq., verba Rufini iu-
litterariaAquileiensi,quaequinque libris cnnstat, et vect. 1, n. i, apte et ritibtis Kcclesiaruinconvenien-
post moriein auctoris Romse 1742-4, publici jnris ter iiilerpretatiis cst additque, incertumesse, t/ua de
fada esl, opiime et copiosissime de liufini rebus causa Valerianusepiscopusabfueiit, sed non dnbilan-
ge-tis, scriptis eorumque codieibus Mss. et eilitis dum qnin post btipUsr.mmItu/inus ad illum adduclus
disseruit. Non pauca tainen diligentius excussit et fuerit, sacro tlirismatc ungeiidus. Secus Fontaninus,
explorala rctulil Joan. Franc. Bcrnard. Maria de baptzaium a Yaleriano ep.t susceptoiiuus baptistni
Rubeis accuratioris doclrinae laude insignis in libio Cliromalio, Jovino et Eusebio, scribit.
inscriplo : Disserlationesduw, quarumprima de Tnr- <•Ep. 1, al. 41 ; 2, al. H.
ranio seu Tyrannio Rufino monachoct presb., allera
de velustis liturgkis aliisquesacris rilibus; Veneliis, C «>Rnf. Apol. I. II, cap. 5, ubi horrendam istam
1754-4. lliruniqiie invicemnon sine inolestia contu- ortiiodoxoiuiii stragem crucniis coloribus descriliit,
limus, qux-queRubeus certius vel verisimilius expli- et ?e quoque oppressornm m passionibus socium
ca^-set, aut adoptavimus stalim, aut adnolare non fiiisse dicit.
nesleximus.
• Nounullain hac Notitiaemendarevel etiamresecarenecesse ex suo in calholica.o
habuimu;,quseScbcenemaimus
fidem odio videtur.EDIT.
expressisse
PATHOL.XXI. i
II RUFINUS AQI ILEILNSIS PKESBYTER. 12
placel ", Hierosolymam contcndl, Hufinus autcin A Hieronyrnus n in solum tit respuere se Origenis
Alexandriam repciiii. ibiqne sex anno; in consorlio Iwreses oinnibus lestalum faceret, S. Epiphanio
el in.-iiiutione Didymi et aliortini iiinc Alexandrise (Origenis 11 Jounnis adversario) atlliacsit, sed per
floronijiim doctorum versatus esl, Origenisque iu- mouaclios etiam Bethleemiticos , quod monas-
genium adamare ccepit, tametsi non omnem ejus terii unius couditor esset Epiphanius , in paries
doctriiiam amplcxatus videri debet. Rediii Ilierosoly- ejus pertrahebatur. Rulino autem, cui per septcni
mam, sicum Fonlaiiino calculoni poncre institueris, fere annos cuui Joanne familiaris consuetudo inter-
anno377 ; hic enim sextus eurrebat a primo ejus in cesserat, quique ab eodem haud dubie presbyler
./Egyptum advcntu b, lediilqueeo aniino, ut tolum ordinatiis . rat, non temere licebat ab eo revelli. Li-
se deinceps vil;e moiinslica; traderel, cellulasqiic in- ligatum est utrinque aniniis infesiis, aliisalia suppe-
habilavii in monle Oliveti, qua: ab aliis etiam quam- lente irascendi causa. Nam Fpiphanius lanquam Ori-
plurimis inoiiachis Ircquentabaiilur. Ilierosolymis in genisiam Joannem insectari; Joannes ordinaliom;
varias adjacentes regiones ad visendos exiinios viros Pauliniani frairis Hicronymi in presbyterinn ab
cxcurrii, fortasse etiam Alcxandriani iierum cuin Epiphanio in paroscia sua facla juri suo inique de-
Melania , quani circ.i idem tcnipus /KgypUiin teien- iractum esse, urgere; Hieronymns non vanamomnino
disse constat. Dein pluns annos cuin Mclania in JBfuisse suspicionis de Origenis h;cresi in se ex fauii-
omnis generis hom.nilnis illuc piclatis causa advcn- liariiate cum Rufino aliquando subnatic caiisam sto-
tantibus liberaliler excipiendis imperdii. Jnienu machari, idque impense dolere, quod hominem anii-
Hieronymuni ipsnm ct ainicos vetcri ac diuturna ciiia sit prosecutus, qui occulte hacresibus despon-
neeessitudine copulatns miituoque allerius videndi suiii habuisset aninium. Addita est indignationi Imic
dcsiderio, diim propius invicem admovei entur, sus- fomes epislola ab Epiphanio de ordinalione alieno
pensos, mira qu.cdam casuuin ei evenluum con- loco a se facta ad Joannem Hieros. scripta, quam
nex-ii»idenlidem disiraxit, non aliter ac. si occnlta llieronymus in Eusebii Cremonensis Grsecisermonis
aliqtia vis hac ipsa divisione animorinn con- ignari gratiain inque privatos usus ul homini in ino-
junctioni prospcxisset, quani ruptain iri ipsorum nasterio suo versanti laiinam reddiderat, sed quae
congressibus pincsenlirel. Nam ciim primum in Pa- furto ablala ad Rufinum pervenerat eique occasio-
laislimm Riifiniis adventasset, adlme in eieino dc- neiii dederat in interprete si non malignitatem re-
gebat Hieronymiis, sed litteras aniicitia; veteiis, prehendere, ceile desiderare veritatein. Hieronymus
quam Aquileie olim strinxerant, lesies anno 573 autem segrius hoc pati, quod Itiifinus luvreseos ac
sestate media ab Hieronymo scripias iliidcm recepit. dogmatnm perversionis insimululus nihil respondere
Dum in ./Egypto litteris operam navarel liiilinus, ali- (G ansus sit : inlerpselein lacerurel, tle syllabis caiumnia-
quanuiii Anliochhe Hieronymiis siibslile.at, unde relur et totam defensionem sui putaret, si lacenli tle-
Constantinopolim profectus erat coipso tempoie quo tralieret. Interclusus erat ad animos reconciliandos
fortasse Rufinus ad breve tcnipus, si Rulieo assen- aditus, cum pro se quisque pceiiain ab altero posce-
seris, Palsestinani repelierat. Reverso dcnique-anno ret, ei dolum sibi a conciliaturis nieluerel. Hinc
385, post tres annos inlcgros Rom;e traductos, Ilie- Irustra a Theophilo Alex. ei Archelao Palaeslinae
ronymo, niilluni cst dubium quin llierosolymis comite pax inter eos tentala, inseditque per trien-
obviam sibi iacli pristinse pietatis ac officinrtun me- nale spalium hic rancor animis c. Quo auctore
moriam instauraverint, nunc ad breve lantum dura- landem extinctum sit diuturnum illud dissidium,
turam. haud liquet. Id constal, Hieronyiinun ac Rufinum
Priina discordioe semina inter ipsos sparsit Ater- inore solemni in Anastasi, teniplo flicrosolyinitaiio,
bius quidain, qui llierosolymam perlatus Rulinum
posl sacrilicium missse in gratiam rediisse, illumque
lanquam Origcnis commenta seelaniem carpsit, ea-
criminatione Itufmuin nullius erroris compertum agnovisse.
demque llieronyiniim laii(;uam Riifini
amicum et Ongenis laiidaloreiu traduxit. Tunc pri- Pace revocata, revertendi in Occidentem cura Ru-
mum alieuatior a Rtifinofactus esl Ilieronymus. Mox B) linum invasit. Profectus esta. 397, mense Augusto
(a. o94) uteiqiu: in causam Kpiphanii Salaminis vel Septembri. Discedentera Hieronymus pace invi-
epi-coni el Joannis llicrosolymiiani involvilur. Nam cem data et accepta prosecutus est d. Roinam non
a Anno 575 cadenti vel
r.ppeienti aut currenti ad an. 580, vel inseqnentem inceptum aut adultum
cliam an 5/4 de Rubcis cap. 7, assignat. Peiideiu niansisse slatuat. Ilinc negotii vel Melaniaevisendae
niiniriim lia < ex diveisa :iniu emortualis Albanasii causa in Palaestinam profectum
notatioue. Niniiiiim Fonlauii;us dicto toco et pecn- altcra vice in j4£gypiumrediisse ac ponit, atque inde
tandeni aliis in-
liari eliam disscriaiiouc Hisloriae Aquileiem-i lilt. suinptisaniiisaiiteaiinum585remeasseHierosolyman).
suhnexa nioileni Atlianasii au. 5<2, 11 Maii afligii, c Dc Rubeis, cap. 9, n. 6, p. 65.
tiaionii senlciiliam luitus, - Rul.ieus coiilia laudaiu; cl Perniiiltorum ea senleniia est non soluni, sed
disserl. cap. 4, u el C, iiova discussionc fact', anno cum Melania in ltaliam boc anno Rulinum rediisse :
575 ascribemlain ilotet. ita Fontaninus, Raronio et Pagioconsenliens. At plu-
'" Octennioiii, interposito aliquo
intervallo, in /Egy- riuin auctorilate, inter quos Lebrunus etiam in Viia
plo euin dcgisse, Hubeus ex Codice Guarnei iano Pauliiil, rediliim Melaniae an. 402 illigaut, quam
coiheiidit, ejiisque laliuiics ita subducit, ulpiinia plane senteoiiam argumentisiiovis asiruitde Rubei-,
vice Ale.iandiiaiu an. 575 lepeliisse ibique usque .-. 10, p. 70.
13 NOTITIA. 14
coniinuo appulit, sed ad monasteritim Ursei Abb.tis V amicis speculatoribus, quse Rufinus procuderat,
in loco Pineii, in agro Romano devenit. lbi luin transmissa eraut, et vixdum absoluta ea et Apro-
plurimi reruin Orientaliumcuriosi et scriptorum avidi niano inscripta cuni amicis qui Hieronymi maxime
circiimsleterunt, percoiiiantur, narranii auscultant, verbis laesi erant, Rufinus communicaverat : cuin
po-iremo, ul GraecaLaiinesibi legenda reddat, llagi- duo jam illius Apologicelibri contra tria istius volu-
lant. Erat inter hos ipse abbas Urseius, cui percon- mina nondum plena, sed sumniatim laiilum accepta
lanti quamam in Oriente monachorum esset oliser- prodeunt. Ilorum exemplar Aquileiam per negotia-
valio, qua: institula servarentur, cum respondisset, lorem transeuniem perlatum biduoqm: laniuin con-
Basilii, efflagiiari se ab eo magnam ab Occidentali- cessum brevem Rulino responsionem extorsit c. Si-
bus gratiam ei habitum iri ptdlicenie sivit, ut Latini- mul imegros Apologia; libros Hieronymo legendos
tate eam donarel. Similiter Macarius,monasterii istius miitit. Reddita fuUse videntur an. 40-2.Eodem certe
monacbus, ut Fomanino visuin, seu Romae degens, anno, mense Marlio vel Aprili, tertium Apologiaeli-
ut Rubeus conlendil", Pamphili ApoIogiamOrigenis brum Hieronymiis effudit, licet pridem a Chromalio
ab eo iinpelrat, quam Romae, quo a 597 exeunte esset commonefacius ut contentioni Clirisliaiioruin
vel imunte 598 se contuleiat, trantdulii, addito de animos offendenti silentio liiieni imponeret. Quid
suo pro iide sua vindicanda libellodeAdulterationeli- B quod ad Augustinum adeo tanquam moderationis
brorum Origenis. Cumque in iamphili Apolugia Ori- suae tcslem postremam hanc Apologiam misit, Ruli-
gems liliros de Principiis iiieniidein laud.ni <bser- niaiia maledicta, quo nomine ejus Apologiam vocat,
vasset Macarius, iterum Kufiuuiii r.igavit ut Roma- in Africa sludio ipsius dudum perlata esse ralus. Ad
nis auribus aceommodarrt. Nec in lioc quidein, quae ille, « nescire se quae scripta maletlica super
quanquam prteviderel quantiun sibi .nvidiae confla- noinine ejus Africam perveue; int, contabuisse auteni
turus esset bac uhsequemli facililate, niorem <-\ge- dolore, et timore obriguisse legentem quaeillis male-
rere recusavit, sed primuin duo prio;es cdidit atque dictis respondisset: exanimatum iri si in maiiussuas
in praefatione b.uid dix rim boua lide an invidiae forte venirent, quae a Rufino lam effrenaia libidine in
declinanda: causa. Rulini aucioritalem p.ateniiil, se jacta nuntiasset.»Cum an. 4o0 Thcophilus Alexan
quod in praelatione ad linmilias duas Origenis iu drinus episcopos ad exstiipandani haresim provocas-
Canlicum canticorum lam magnificedeauctore loeu- set; Anaslasius etiam el,impulsu ejus, Mediolanenses
lus essei, ut cuivis legendi ejus desiderium com- et Aquileiensesepistopi Origenisdogmata damnarant.
moterel et pluruna se ipsum posibac lianslal iiiin At Anastasius, cui, cum ip.êRoniain pnificisci non
promisissel. Interea evenil quod metuerat. Iugen- potuisset, brevenifideisuae ApologiamKulinus mise-
tes perlntam uibeinrumoressuborti, a:siu-ii»e plane C rat, ejtis causam a causa Origenis plane divcrsam
iii turbine.n editis duobus posterioribus bbris cessit. deprehendit, testalus id in litieris ad Joannem Ilie-
Sed quod longe pejus K ilino accidii, Pauiiiiacliitiset rosolymitanum datis; in quibus, cum aperte Orige-
Oceanus.schedas Kufini imperlectas einondumexpo- nem damnasset, Rufinum tunc dcmum se damnare
litas, ut fortt;de iiiauu cxcideiant, ad llieronymum ta- scribit, si assensuin islis quae interprelatus sit prae-
cilo aucloris nomine, ut postnioduin ille contendit, buerit, quod ad Dei, non hominum judicium censet
transmiserani. Simul novam librorum de Principiis remittendum. Nibiloniiniis in extrema epistola pro-
versioiicm a;>eo expetunt. Eodem te;nporc Kuli.iiis, cui se a communione sua habere Kufinum signi-
nuiilio de obilu mairis accepto, Aquileiam p; ofieisci (icat, et hanc ipsani epistolam cum altera, quae
instituit : ad llieionymum id perscripsit litterisque I eiiit, in rem suam interprelatus erat Hiero-
formalisa papa S;ri( io accepiis via iiiediterranei per nyinus , unde iieiiliam pro vera agnos; ere voluit
Mediolanum eo coutendit h. Aquileiaeimprimis con- Kulmus. Tandem , reducta coeli serenitate , totus
suctudine et beiievulenlia Cbromatii cpiscopi recrca- scribeudis aui de Graco traducendis libris vacavit,
tus est. Num veio ab eodem Aquileiensi Ecclesiae plurunamque pariein scriptorum inlra sepienniuin,
aggregaius sit, cuin a Joanne Hierosolymitano pre- quod adliuc Aquileiae transegit, confecil. Aquileia
v
sbyier inonaslica:prolessionis esset ordiuaius, nenio an. 40iS relicii,in inonasterium Pineli iterum con-
pro certo affirmaverit. Inlerea littene : ieroiiymi, cessit, ibiqne alierum de Benedictionibuspatriarclia-
quibus Ktilinianis respondebat, a Pammacliio et rum librmn, quem Paulino posl priinum Aquileia
Oceano inlercepUe erant ; alias, quas ad ipsos dede- ipsi iransmissiiin pollicitus erat, absolvit, Komam
ral, in quibus Rufini praefalioneni refutabat et alie- tleinde perreclurns. Ingruentibus auteai Romaebar-
numse abOrigenis dogmate testabatur, una cuin nova baris, profugo Piniani ccctui adjunclus eotleinanno
librorunidePrmcipiisversione, Homaecireumferebanl. in Siciliam iransfretavit. Ibi in conspectu vasiatae
AbAprouiano Aqtiileiamtrausmissae ad responden- cum cieteris regionibus ab Alarico Calabri;c aliquot
dum Rufinum permovent, cui responsioiii ab au. Origenis libris, liomiliis scilicet in Numeros, quas
599 ust|ue ad an. 401 insudavit. Carptim ei ab Donato alicui inscripsit, et Cantico canticorum, in
n Cap. 12, p. 84. ac integrum pene aniiiini ibi coiiunoratus,
pervenit,
b Ex calculo Riibei paulo anle Siricii obiliini, qui Aquileiam mense Augtislo vel Septembri adiil.
isecumlum llaronii seiileutiain ;ni. 3J.;, Febr.22, se- < ll;cc epistola nunc quidem intercidil. Non per
cuiiduin Pagium die 2t» Noveinb. accidit, Komam biduum exaratam esse ooiuissc Uieronvmus objecit.
i\> RUFINUS AQJUILEIENSISPRESRYTFR.
Piniani gratiam, exlremas vires insumpsit, landcin- A Yersio Josephi operum, nou Rufini, sed Ambros.i.
ntie aniniam in amicornm complexibus anno 410 Comineiiiarii in i.xxv priores Davidis psalmos.
reddiJU. — in Oscam, Joelein, Amos.
Yita sanctae Kugeniac.
i.
§ Scnpla. Libellns de Fide brevior.
Longe niaxima pars operum Rulini versionibus Libellus tle Fide fusior.
libroruni Gnccnrum Latinis conlicilur. Qu;e de stio
scripsit cxiguo nuniero constant. Utriusquc aulem III. DlIBIA.
generis elenclium , quemadmodum a Fciilauino, qui Origcnis Homili.cvn in Matthaeum.
de iis accuratius cgit, concinnatus est, dabimus. — Ilomilia i in Joannem.
1. OPERASINCKIIA. — 1. Scripta propna. Ejtisdem de Maria Magilalena.
— dc Epipbania Domini; in Lalinum con-
Dissertalio de Adulterationc librorum Origenis. versae.
Benedictionum xu patriarcharum explanalio. IV. DF.PF.RDITA.
Apologia , seu lnvcciivarum libri duo advcrsus _
Hieronyinum. Epi.lola ad Ilieronymum, in qua liujus prima Apo-
Apologiapro fide sua ad Anastasinm pontificem. logia confiitattii'.
Historia: ecdcsiasticae libri duo, scilicet x et xi Epistolae ad Aniciam Falconiam Piobam.
Librorum aliquoi e Latino in Graecum sernionem
post Historiam Euscbianain.
Historia cremitica, sive Vila» Palrum vulgo sub conversio.
Ilieronymi nnminc edila\ § 5. Editiones.
Explicatio Symboli. Iniqua platie auctoris optimi et scriptorum ejus,
2. Versa e Giwca in Latinam Linguam. maxime ex quo arte lypographica libri nmliipli-
cari et omari consiieverunt , forliini fuit. Nam in
Basilii Magni Kegula. commuiii illa , quae versus fmem saculi xv obli-
Ejusdem Homilix oclo. nebat , librorum ecclesiaslici potissimum arguineuti
Liber unus ApologiaePamphili pro Origene;in quo imprimendorum amiulatione, in qua vix p.nici loeiunt
Sententiae adversus Mailieinaiicos. insigiiiorum auctorum, quibtis non honos suus habi-
Origenis libri quatuor n-ol 'Ap%wv. lus essel, solus Kiifinuslanien cxsors et absque nni-
Ejusdem Homiliauxvn in Genesin. nere mansit. Alque ut colleetiofies laccam, quarum
— — xin in Exodum. C una demum caque et manca et supposilitiis libris in-
— — xvi iu Leviticuin. terpolata exeunte sxculo xvi facta noscitur, ne sin-
— — xxvin in Numeros. gulis libellis quidem vel hoc vcl sequentibus sasculis
— — xxvi in Jostie. opera aliqua impcnsa est. Ex quo auiem a. 1580
— — IXin Judiccs. Laurentius de la Barre optisculaquaedamRulini pro-
— — I in I librum Reguin. lulil, uno ainplius et dimidio saeculocessaium fuit,
— — iv in Cantica canticorum. donecceleber llicronymi editor DominicusVallarsius
— — Tomi XY in libros decem di- novaeet integrtc editioni niaiium admoveret, cujus
stincti in Epislolam D. Pauli ad Romanos. tomus I Yeronac 1745 prodiit, alicr vero etiain
Gregorii Nazianzeni opuscula dccem, nempe : nunc, qiiantmn qnidcm nobis comperium , desi-
Apologeliciliber unus. De Epiphaniis. De Lumi- deratur *. Minus invidias versionibus ejus Lalinis
nibus. De Fide liber unus. De NicoenaFide, Pen- scriptorum Grtecoruin adhaesit, quae et ab initio
tecosle et Spirilu sancto. De Semetipso ex Agro re- pene apud Occidentales Graeci sermonis ignaros
verso. De Diclis Hieremiae. De Reconciliatione et niagni aeslimalae sunt, et recenliori a;iate benevo-
Unilale Monachorum. De Grandinis vastatione. De leniiurcs evpertse siint Christianic sapienli;c stu-
Aiianis. D diosos. Quid quod tanla in eum insolentia u-a fuerit
Sixli PythagoraeiSentenlioe. fortuna, ut liistoria ejus eremitarumsub Ilieronymi
Evagrii C. Sentenliae ad monachos. ipsius noiiiinc vigesies ct amplius intra sxculum im-
Ejusdem Senleniiae dc Apalhia. pressa cl in complura aliarum linguaruin idiomaia
— liber ad Yirgines. translata sil. Quaecum ila sint, in rccensendis ope-
Clemenlis Roniani Recognitiones. rum Rulini ediliouibus ita pergemus, ul prir.umi quae
Eusebii Historiseecclesiastica; libri decem. colleclitinibus comprehensa fuerint vel ex propriis
Anatolii Alexandrini Canon paschalis. cjus scripiis aul perperam ei tributis cum siugnlaiini
II. SUPPOSITITIA et ALIENA. excusa, luin aliorum operibns permisla babeantur ,
dcinde Ilistoriae ecc!esiastic;e ileniqiie erciiii ic.e
Versio Origenis Homiliarum in Lucam non Ktifini, eoriimque , quae de Gncco vertit , edilioncs rcfe-
cui ascribitur, sed Hieronymi. ramus.
* Hodic etiani tomo aliero caret editio Vallarsiana. Eotr.
17 NOTITIA. 18
S*C XV. A xisse videanttir. > Rccusumest deinde cum omnibus
1468.0a;onii,in-4" (in-8°). B. Hieronymi exposicio Erasniianis non modo, sed et aliis fere oinnibus Cy-
in Symbolo apostolorum ad papam Laurentium. Im- priani editionibus veluii Romauaap. Paul. Manutiuin
pressa Oxonioeet finita anno Domint MCCCCLXVHI 17 1365, p. 581, iu qua opiime singulos articulos se-
die Decembris. Liber decanlalus propter origines paralim anle expositiouem dispositos et diverso cha-
rci typographicre in Anglia , de quo pluribus Maill. ractere expressos Fonlaninus laudal,; item in Pame-
Ann. typ. t. I, pag. 279. Specimen liuerarum sislit lianis, Oxoniensi el Baluziana denique.
Ames lypogr. Antiquities , p. 457. Middlelonusqui- 1555. Basileoc,apud Henr. Pelri, f°. Rufini Aquilei.
dcm viiiinn lypographicumsubesse et omisso allero de Benediclionibus Judae et reliquorum patriarcha-
x, 1408 pro 1478 , excustim nibil Caxloni gloriae, rum. in Orlliodoxographis Joli. Heroldi, tom. II, p.
qui primus artem lypographicam in Anglia exer- 1425. Hetoldus, ignorata Hierothei editione, vero
cuisse ferlur, deliahere debere censuit. Vid. The auclori librum suum rcsliiuit cx codice ms., quent
Subilance of his Diss. on the Origin of Printing in pluribus, quae lectunon indigna videbuutur eta Fon-
England in Two Essays on the Or. of Print., ed. 2, lanino etiam allata sunt, ita describit: t Georgius
Lonil.1776, in-8°.Sed licet assenlientes haud paucos, Pistoi ius, vir clarissimus apud Ensisheym medicus
aliamenetadversarios reperii, iuque his gravissimum B excellens, atqtie de litieraiura universali optime me-
Meermannum in Ep. ad Andr. ("oltee Ducarel. in- ritus, cum procul dubio nonnisi vel ingenii summis
serta Origg. lypogr., indeque in Suppl. lo the Ori- laboribns aut aeris impensa insani, libelluin htinc
gin uf Printing, 1781, in-8", p. 236 sqq. Rufiui Bibliotliecaesuae,(aiiqiiamthesauriimparasset,
1470.Romce,ap.Sweynh.el Pannartz, C. Exposicio qtia est in litleras bonas atque erga amicos bumani-
in Symbolum cum priore volumine Epislolarum Hie- tate, domino Henrico 1'etri, jam sacrorum auctoruiii
ronymi. As;ignatur etiam huic anno a nonnullis vel- Bibliotliecamedenti, etiam bunc libellum sponte ob-
uti Caveo, Ittigio, et aliis editio Operum Rulini Ro- tulit; qui qtiidem Komanorum majusculis lilteris,iis
m;e facta, sed hujusmodi editio mertim figmentuni quidem (quibus) Pandectas Florenlinorum scriptas
esi, a quo lectores sibi cavere debent. Auclor fuit vidimus, sine distinctione ulia, antc inille ac plus
Labbeus in JVotu'Bibl. ms. SuppL, p. 540, hanc edi- annos, scriplus erat, veuerandae antiquilalis gemma
tionein laiiquainexislenleni in Bibl. Keg. Paris.lau- II ehercle pretiosa. Hunc vero, ut solet, temporis in-
dans. Unde Maitt. Ann. 1.1, p. 298, ex eoque plures juria, incuiiaqiiebarbarorum miserelaceravit, quippa
deinceps bona fide descripscrunt. At vero iu Cata- cuin de benediciione Judae mystica tractatur senten-
logo diclae Bibl. nullum de ca vestigium rcperias tin, tres plagellaerescissaeac perdilae desiderantur ;
nec ab alio pcrilo et curioso harum lerum indagato- ^ quarta etsi supersil lacera, quo loco reponenda sit,
re usquam visa inielligitur. Facile aulem conjeceris vix polest diviuari. Erat proinde membrannla tam
Labbetim editione praecedente Symbolicuni epistolis tenera, ut leneriore :i me vidisse affirmape non au-
Rtifinianisinductum esse, ut editionem Operuin Ru- siin : quod quitlem tanto plus damni atlulit scripto.
fiui stalueret, quaepartem illorum licet mininiaiii in Eqnidcm ipsum scriptorium atramenlum acerbilala
fronte gereret; cnjus quidem opinionisastipulatorem sua plures versus erosos ac (raiisparentcs reddide-
habes Fonlaninum. Forlasse catalogus imperite con- rat, utex sligmatibus tantitm legi possenl, nisi si e
fecuis eum decepit. regione in facie allerius paginre versus versui res-
1498. Oxonii, in-8°. B. Hieronymi Exposicio in ponderet, lunc tttrinqiie major instabat labor. Ac-
Symbolo apostolorum. cedebal et hoc quod vel pluvia irrorante, qua olitn
StEC. xvi. asservabatur, bibliothecam, vel dum buc alque illuc
ad ostentationeni veteris monumenti perfertur, iu
1516. Venetiis,apud Lazarum Soardum, f°. Rufi- marginilius lotus madelaclus fuerit liber, atque meni-
nnsde Renedictionibuspatriarcharum, sub falsothulo branula tenerrima, quasi glutino concreta, quodj
Hoinilbcxvn in Genesimcum Origenis Opp. in Nov. ferriie singula folia, nonnisi lacerarenttir, disjungi
Test., fol. CIIII. Editor Conslanlius Hierotlieus jam aut aperiri possent. Sed ct boc tadii devorare volui,
prinium hoc Rufini opusculum, sed tanquam Orige- ut qualis qualis oblatus esset, a me describeretur li-
nis fettim et pessime tractainm pioduxit. ber; qui quidem linem suum non babet, pancatamen
15i 9.Basi/«c,np. Frob.,t°.Syinbolumlidei,cumOpe- deesse suspicor. Adhorlor ilaque sludiosos omties,
ribusCypriani ab Erasmo editis, qui deeo ila inepis- ut quod huicdeest scripto, quacunque occasione in
tolaad Laur. Pticciumcard. scribit: «Syinbolum fidei bibliothecis vcnari velint, ut tatidem et integer theo-
»
quod in evulgatis pariter ac descriplis vuluminibus logisque minus n ancus offerri possit.
Cypriani titulum habet, inler Opera divi Hieronymi 1569. Bas. ap. Hmr. Pelri, f. Rufini Explicalic
ferlur Rulini nonvne. » In notisvero post epislolam: benediclionis Judre et rel. Palriarch. in Moninn. Or-
i Slyliis saiis arguit boc opus non csse Cyi riani, et thotlox. Jo. Jac. Grynaci, l. II, p. 1065, Heroldi ope.
interOpera liieronymi ferlur in.scriptum Rulino. Nec la, ipso lanien non nominato.
abhorret plirasis a plirasi Ruliui; et inler hujus Opera 1570. Lugduni ap. Guilielm. [iovitlium sub scutt
magnificedeSyuibolo ineininil Gennadius, quod adeo Veneto, P. Rufini Aqnileiensis presbyleri in LXXV:
praeclare dicii esse disscrlum, ut csetcriad luinc di- Davidis Psalmos Cotninentarius ex vetustissiiiio
19 RUFINUSAQUILEIENSISPRESBYTER 20
cxemplari bibliothecse monasterii instilaf;llarbala: A auctorein liuncceCoinuieniari s persrripsi-.se, Albo-
juxta Lugdiiniimnunc primum in lucem editus; ciiin neus persuasum >ibi habiiisse videtur, dtini ad reli-
indice copiosissimo. qua, sicubi cxsient, cruenda ct proferenda lectorcs
Edilor est Anlonius Alboneus (deAlbone), ar- nota in calce libri apposita excilat. Rufini Aquil. in
chiepiscopus Lugtlun. et primas Galliarum, qui in Psalmos LXXVICommcntariosnonnihil diversos ab
prolixa, qua Pio V ponlifici librum nuncupavit, epi- edilis ex indice Bibl. sancli Germani Paris. laudat
stola (dat. Lugd. Id. Martii 1570), occasionemcom- Lalibcus Nova Bibl. Mss. libr., part. i, p. 23.
nieniariis hisce poliundi hoc modo enarrat: Est in 157(i. Ilomtv, in ced.Pop. liom., 1°.KufiniExposi-
agro Lugdiinensiinsula qinedam tpiam Barbae ap|iel- tio in Symholum cum Operibns stmcli Hicronymi a
1iiiI incolar:,docii vero Karljalam, mediuin alveum Mariauo Viclorio editis tomo IX, part. I0i.
Araris (indens, in qua pervetus ac sanctum nionaste- 1580. Parisiis, ap. Mich. Sonnium, I". Kufini
riuni exslriiclum fuit, ei magiia tolius provinciie ve- Aqnileiensis presb. Opuscula quiedam, pariim au-
neraiione cclebrattini ; sed ila superiore belf> ab tehac nitnipiam in lucem edita, pariiin nuper one
b;i'retic s disturbatuin al([iiedirutum, ut niliil in eo doclissimonini viroruni emendata et castigata; cum
nisi loci cujusdam divinioris vestigia supcre-se vi- iiidicihus, lum locorum sacrae Scripiura; explicito-
dcantiir. Itl ciiui ego inultis jam siipcrioribus annis B rirn, tuiu rcriim ac verboriim, ampli<siuiis.
aucloriiale sedis aposlolica:(uli lit) giilicrnandiiiiisu - Insun', ";" de BenediclionibusJudtv ad Panlinum
cepissem, cuni niulta in co offeudi ; ietalis anliqua; episc. Nolanum, lib. I; -8 Paulini nd Hufjnumepi-
moiiimenta, t,ni veio p a:cipue hiblio:hecaiu opu- slola; 5" llitfini ad Pttnlininn Fr. epistola; 4" c/.s-
leiitaii),(]iiamcuin stniliose lusirassem, offentlilimii- dem in Benediclivncsreliqitorumundecim pttriarclia-
mcnlarios RiifinipresliyieriAquileiensisin sepluagin- rttm, sive Ciinwientariorumin Geneseoscttp. 49, lib.
la (juiiiqiii'Davidispsalnios nolis el characlerilinsqui II ; '.o Coinmentariorumin Oseam prophelamlihri III;
Minniiamanliqiiitatem praese ferrent descriplns, et 6" ejusdem Comment. in Joel proplietam; 7" ejusdem
nicmliraiiis propeinodiiinexesis, ac ipsa veiustatc el in Aiiios; 8" Comment. in Symbolum; ''" ejusdcm
silu alirilis coiiinieinlatos; quos ciini avitle perlegis- Hisoritv ecclesiasticatlib. u. E\ quiluis n. 2, 5, 5,
sein, aliisque viris crudilislegendos traditlissem, ci'n- 6,7, nunc piimiim ex coiice ms. monasterii Monlis
sui non csseliunc tliesaiiriimdenuo defodienduin,scd Dei profcriintur. Editor Rcnalus Laureniius de ia
luci, ac aiuae exliibcnduni. Neque vem (pergit) ab Barre jani Tcrlulliano el Arnobio circa idcm tcmpus
cdendo hocoperese deierrilum esse, eo qacd e\ ami- ediio noliis cogictus in epistola niincupaioria ad
cis quidam tibservasseul plerisque ac infinilis prope Joan. a Sancto Andrea Paris. Eccles. cauiuiicimi
iocis ita cum Auyusiinoin SHIStractatibus in Psal- Z (il- bl. Jun. I-S:) de Kulinoejusque scriptis exstan-
mos consenlire,ut cwdemstepe sint sententite, eadem tilius et depcrditis quaedamdisputat, criticorum sui
verba alque udeo similes inter se periodi. Id euim in temporis stndia, qui neglecla fcre codicuin mss. in-
boc t.pcre evenisMi censet, quod I). Ambrosio in vcstigaiionc ad conjectuias omnia referrcnl, obiter
snis libris Examoion ac tle Spiritu sauclo contigii, pcistringens. Scripsit Fontaninus lib. v, cap. 17,
ut qucmadiiiodum bic iniegras ni sutiin opus ex Conimeiitaiios in LXXVPsalinos, decennio ante ab
di\o Basilioperionos transtiilit, sic ex Kulino, ve- Aiboneo editos hoc anno aptitl eumdein Michaclem
lut: alibi cx Ilieronymo el Cypriauo, in suns ille Sonniiim litulo immutato esê recu-os et lomum II
Coiiimenlariosquamplurima derivaril. Ad haecex ip- Opcrum Kulini constiliiere; de quo nobis liaud li-
sa slyli [acilitale ac wqitabilidicendigenere elncesce- ipiet Cerle in prioii volninini: nulla ailjectorum
rc pulat Ruliiiumaucli-rcni e~se,siniulqtiecausa i|»i coinmentaiioriiniest significatio.Sed cxemplar quoil
reperla est, ctir studiosiusa primis a Barbala insulis inaiiibtis tcnemiis tiun ipsa Albonei edilione Com-
monachis hi commenlarii asservati [tterint, scilicet, inentar. anni I 70 compaciiiin esi.
quud in eos fere duntaxat Ps.ilmosille scripser.t, i/uos i7L"). Verona.... 1°. Kufini Torani Aquileiensis
sine controversiaDavidtsesse docti fere omnesasseve- presbyleri Opera qua: siipeisunt. Ad codices mss.
rtirint. Po-tremo Gelasii tesliiioniiini prolerl, tiui I) deuuo enieinlavit Dominicus Nallarsius presbyter
nonnuilasab eo Scripluras explicalttstrudiderit, qui- Vcronensis,t. 1.
bus hosce septitaginia qtiinqtie Psalmos declaralos Exliibentui'1° Liber de Benediclionibuspalriarcha-
pulat Ac aliqnandiiipro genuiuo sane Rulini fetu rum cuiii i otis ediloris ad codicem ms. Bibl. Rono-
habili sunt isli Commenlarii; non omnes lamcn fal- niensis recensitus; 2° Coinmenlariusin Symbulum
lere potueruiit. Primuin, qni illis larvain deiraxerit npos olorum ad Baluzianani edilionem exactus ;
fuisse Jnan. Loriniim Fontaninus notat, ejusque io- 5° Ilisloria monacliornmet itinra per rEgyptum, ex
cuiii ex Coniiuentariisin PsalmosLiigdiiniapud.loan. ed. Rosweydiana repra'senlata; 4° Duo Ilistoriceec-
Cardo!) 1625 cditis proferl H. Aniuiadveriit idcm clesiaslicce libri cum mss. coilicilms conipar.ui;
a nonntillisviris eximie doctis subinde pro vero citari 5° Libri apoloijeliciduo adversus Hieionymum,su'i-
Ruliiimiiin Psalmos, vcluti a Jac Usserio in llislo- jiincla Apoloyiaad Anastasium.Succedit his appea-
ria ile Scripturis ctsa ris vernaculi-, p. 67, cl Baluzio dix eubin et spuria conlinens, in tpiibus 1° Commen-
in Cyprianum. Cauerum in plnrcs adco Psalmos tarius in i.xxv priures Psalmos, cujns auctoiem Gal
a ilisl. litt. Aquil., p. 104.
i\ NOTITIA. 22
lum nec facile alium esse a Vicentio presbytero j\ Phiiippus, arcbiaier pontilicius, Xysto IV P. M., cu-
Gallo (de quo Gennad. de SS. Eccl., cap. 80) Val- jus in litteras et litteratos bomines studium ac patro-
larsius contendit. 2° In tres minores prophetas, ciniutn in epistola prrefixa mirilice exlollit, alque
Vseam,Joelem, Amos CommentariusHispani cujtis- post plurima, jussu illius typis impressa et eidem
dam scriptoris, forlasse Patili Orosii, ul Vallarsius Xyslo dicata ad Historiam se couvertisse et ab bac
Stispicalur. 3° Vitasanctw Eugeniceviryinisac marly- Kufinianaatispicatnm esse dicit. Inquibusdam exein-
ris ex Kosweydo el cum ejus notis. i" Libellus[de plaribus liujus epistolae loco alia plane ad card.
Fiile a card. Sinnondo olnn e Vaticano et a Garnerio Guil. de Esloutavilla legitur, unde hanc edilifinem
e Bellovacensicodicc sub Rtifini nomine prolatus. ilistractis slaiiin exemplaribus rectisam censuit, duas-
5* RufinipresbyteriprovinciwPalwstinmliber de Fide que adeo ejusdem typographi proposuil Fontaninus.
a Sirmondo olim vugaliS et nnnc iterum recusus, Audiltredus contra non negat consilium forte recu-
additis ex mss. codicibusvariantibus. Quibus omni- dendaa editionis Lignaniineo fuisse, sed ultra pri-
bus praetermittitur Yita Rufini a Foulauino condita, inuin voluininis quinterni inem typographum non
noniiullisque in locis a Yallarsiocorrecta et einen- piocessi:-se, idque insiitutum rursus abjeclum csse
dala. Haecde hujus ed. lomo I et unico Joan. Do- coniendit. Caetcnnnseeuiida editio, sive tota excusa,
niin. Mansius ad Fabricium «. Frustra meiitionem g sive ii.cepta ;anluni fuerii, admoduni rara et elegans
deeo vel litulum saltem in diariis eruditis et biblio- est, litte:is lainen paulo crassioribus et syllabis pro
thecarum illustrium catalogis perquisivimus. Man- sreculi more s:epe contractis, de eaque nec non aliis
sius diclo loco Cxcitalcodicem ms. daorum librorum a Joan. Phil. eNcusislibris pluribus Fontaniuus I.
Hist. eccles. Rufiuianw vetuslissiinum el a nemine I., et nuper P. Franc. Xaver. Laire, in Speciin.
hactenus collatuin, qui in Bibl. cathedralis Ecciesire p. 252, 2^-5, et \udillredi, p. 212 sq.
Lueensis exstat et Caroli Magni tempore scripius 1479. Mannuv, apudJtan. Schalium Herosfeld.n-
.•enselur,.de quo idem peculiarem alibi disserlatio- sem, 1°. Ensebii llistoria eccl., etc. Joan. Scballus
«ein perscripsitb. Geimanus, arte pariter ac Lignamin.us medicus,
CrelertimRulinilibri apologetici conlra Hierony- ulrumque et curam et tyiios novae editioni accom-
»,mn in variis hujus editionibus recusi sunt, quibus modavit, Romana editione ignorata. Fonlaninus ae-
iingulatim ostendendis otitnn perdere nqlumus. Gal- que eleganteui esse dicit ac Roinanam. Inscripta est
lice conversi exslant in Recueil de piices concernam Friderico Gonzaga, M;ntuae marcliioni. Epigramma
la Viede Rufin (Paris., 1727, in-12), qui liber jani in line operis adjecluin quinque distichis constans
supra in IMeronymonoliis laudatusest. vide aptid Fontaninum.
P 1197. Parisiis, apud Petrum Lovet, in-4*. Eusebii
I. Eusebii Hisloria eccl. a Rufino conversaet duobus Hist. eccl.. etc.
libris aucta.
S/EC xvi. 1514. Arqentinw.... in-fol. min. Eadcni
Hujus operis editionum indicem tanto majoris uti- 111mB'd;c Historia eccl. genlis Anglorum. Raris-
litatis fore confidimus, quanto minus jamjam ex usu s ma pulalur, emendata non iiem; quippe qnam de-
ille et frequenli leclione cognosci solent. Ex quo pravatisMinamet iiiemlosissimainJoan. Gravius apud
Mtiscul|_cnim et Christopborsoni versiones inva- Font niiniim exciiatus dicild.
lueruni, Ruliniana; versionis studiuni languescere Inira an. 1514et sequentem, ed." Parisik, sine
vistim et Valesianee deinde celebrilaie omnis ejus anni et lypogr. nota, in-8°. Ensebii Hist. eccl., Rti-
u«us penecessavit. Tametsi vero Rufiniana non satis fino interprete. Accuravit et ad codices mss. et va •
fidi ubii|ue et intcgra dici possil, singularia lamcn rias etld. de: uo recognovit Gaufiidus Boussardus,
ab Kuflnoinserta babet et ad crisin Graecitextus Eu- ibeol. Paris. Nuncupavit Slepbano Poucberio sena-
sebii haud exigni momenti est. tus Galliarnm prresidi ei Parisiens. posiea anlisiiti.
S.EC.xv. 147i. Sineloci et typoyraphi indicio, f°. 1525. Lugduni, apnd BenediclumBonnyn, in-8".
Eusebii Historia eccleslaslica, per Rufiniiin e Grreco Eadem ex ediiione Bou^sartli.
in Latiiiiim traducia. Maittaire, I. I, p. 35-2,et ex eo *'
Basilew, apud Join. Froben, 1°. Ilistoriaeecclesia-
Hamberger, i. III, p. 45. Fontamno haud iniiotiiit, stic;e Fusebii Pampiiili Cacsariensis libri ix, Rufino
qui seqtientem principem putatc. iiilerpicle. Kulini presbyteri Aquileiensis libri duo
1476. Romm, apud Joannem Philippum de Ligna- rccogniii ad
anliqua exemplaria Laiina |iei beattnn
mine, 1°. Liber HistoriaeecclesiasticaeEusebii C;esa- Rlienanuiii, in Aucioribus llisloriae eccl. primum Io-
riensis, quam beafjs Rufinus presbyter de Graecoin cuni gccupant.
Laiinum transtiilil. Haecinscriptio non in prima pa- I.'."..'i.Parisiis, aptid Franc. ReynauU,'m-8<>.Ea-
gina, sed post Lignaminei ad Xystiim ponilficem tiein ex Boii-sardi editione.
iiimciiL.uoriamepistolamlegitur. In (ine : Millesimo 152-!. Basilew,ap. Joan. Froben, i°. Eusebii Hisl.
cccci.xxvi, die 15 Maii P. M. Sixli quarti, anno ejus cccl lihri ix, Rnfiiiointerprele, eic.; repelitio Rhe-
quinio complelumest hoc ovus. Nunciipavit Joannes nanianae, fujus tamen praefalionessunt rejectse.
«Bibl. M. et Inf. Lal. t. VI, p. 132 sq. c Hisl. Aqui.-,lin. lib. v, cap. n,
>'In OpusculisP. Calogiera, tom. XV, 13, d Lib. v, cap. 11, n. 9. p. 356 sqq.
§
23 RIJFINUS AQUILEIENSISPKESBYTER. 24
1.'5">. Lugduni, ttpud Bened.Bonnyn, in-8°. F.ademA tein lcodices suffragarentur, etiamsi in loca incide-
ex cditione Koussardi. ret, de quorum corrupiione vix dubitari posset.
155'). Basilew, ap. Joan. Froben, f°. Eadem cum Aspersit eliain notas, sed quas juvenibus studiosis
iisdem bistoricis Rbcn. aliquot libellis auctioribus. lanlum, non viris doctis scripsisse videri vull; in
165!. Parisiis per Galeotum a Prato, f°. Eadem quibus partim bistorica brevilcr et quae geogra-
ctini iisdem cx recognitione Rhenani impressis. phiam atiinent vel loca sanctorum et Patruni notan-
1542. Busilcw, apud Ilenric Pelri, 1°. Eadem in tur. Ultiuio loco denique et quidem in dictae disser-
lomo III Oj eiiiiii Eusebii Latine ediiorum. talionis de Rufini vitn et fide, quae cum libris ab
1514. Basil. ap. Froben, f°. Eadeni ex eil. B. Rhe- ipso Rufino ad supplendum Eusebium scriptis se-
nani intcr anciores llist. cccl. ciindum volumen constiltiit, parte lertia, de ver-
1548. Antnerpiw,ap. Jtan. Steehium, in-8°. Ea- sione Rufiuiana, videlicet l» de ejus apud majores
dem cum iisdein auctoribus Hist. eccl. tomis 11re- aucloritale, usti et pretio; 2° de Musculana ct Chri-
cusis. stophorsoniana Eusebii versionibus; 5" de Valesii
1549. Rasi.. ap. Froben, 1°. Rtilini Hislorireeccl. translatione; 4° de Rufinianaeversionis laudibus ex
libri u, cum ancloribiis Hisior. eccles., ex inler- ipso Valesio disserit, ae 5° ulriiisque Kufiniet Vale-
pret. Wolfg. Mu-culi. Similitcr in repetitis an. 1554 B ' sii versiones ad Graecum texlum invicem examinat,
et 1557, nec non ed. Henricpetrina, Bas. 1611. illamque huic superiorem censet. Quo novo tamen
1570. Busilew, ap. Henric Pelri, i". Eadem cum judicio Valesiumnon protinus conteinnil el floccifa-
bicvibus scboliis Joan. Jac. Grynsei, in tomo II co- cit; sed deteriorem ejus conditionem a codicibus
rnnidem Fuscbii Operuni, ubi lamen liber x est ex impriniis Grs:cis Eusebii ducit, quos ad unum omnes
versione Joan. Chrislophorsoiii, liber vero xi ex pro interpolatis et corruptis habet, Rufinumconlra,
Riiliuo. Eusebii temporibus lam propiuquum, vcrisimile pu-
1571. I'arisiis, ap. Xic. Chesnan,f". Rufini libri tat ex limpidioribiis fontibus bausisse. Deinde vero
duo Hislorire eccl., quibus Eusebium stipplet, cum in potioribus ipsius Rulini vestigia pressisse ab e<:-
Eusebii Ilist. eccl. ex vcrsione Christophorsoni et que subsidia petiisse juniores interpieles, addit at-
Scliol. Joan. Curlerii. que exempla, ulrumqne arguinentuni roborantia,
1580. Parisiis, ap. Mich. Sonn, ('. Kulini Hist. quinto potissiiuum paragrapho submiuistrat.
eccl. libri n, cum ejus Opusculis a Ren. Laur. de la
Barre editis. CodicesCacaarii.Omnes Vaticani. Primus, n. 1978,
S.-ECxvtii. 1740-41. Romw, typis Antonii de Ru- pergamenus , in-4% circa saeculum XIII
p scriptus,
beis, in-4».Tomi II ecclesiastica; Historire Eusebii conslabal fol. I74, solamqtaeRulini versionein conii-
Pamphili libri novem, RtifinoAqtiileieusiinterprele, nebat cuin decimo el undecimo libro ab eodem scri-
nc duo ipsius Rufini libri: opus in duas partes di- plo. Textus in columnas divisus. In niargine varise
slrilmtuni, quarum allera Eusebii,allera Kufinilibros aspersae erant annotationes.
continel, ad V iticanos mss. Codices exactos notis-
illuslratos labore ac studio F. Pelri Thomae Cac- Secundus, n. 5989,quaternis, scriptus a. I448,ct
que absolultisdie 13 Decembrisin Verona, libros lanlcui
ciari a Botionia Carmeliloe rcl. Accedit postreniae
a Rufino conversos compleclebalur. Singulis capi-
parti ejtisdcm hislorica disserlatio de vila, (ide ac tibus tituli
Etisebiana ipsa Kufini translatione et cum iudice lo- pra:fixi et inarginibus notae appiclae
crant, iis quas Rbenaniana exhibet non dissimiles.
cupletissimo. biinc poiissiiiium se secuium teslatur, quod
Per centum et sexaginta sex annos Rufiniana Eu- Atqui
accuratissime scriptus essel.
sebii translaiio prelo non tradita erat. Ilaec vero tam
comineiidati veieiibus operis fortuna iniquior Cac- Tertius, n. 564, formaemajoris, pergamenus et in
ciario visa est, quam tolerari diutius ab homine ec- duabus columnis scriptus, conslabat fol. 77. Saeculi
clcsiasiiciRhisloriae studioso fas esset. Kcnc autein videbalur xi, et optimas lecliones dedil. Fuit olim
intellexit nnn satis esse lypis ileruin describendum D reg nseSueciae.
lexlum Rlienanianum tradere, sed emaculandiini et Qtiartus, n. 565, pergamenus , constabat fol. 72,
^xpolieudum ab innumeris, qtias facile in pristina ad socc.xn. Cacciarius refert. Littene iniliales vario
speciedeiegeres, sordibus sibi sumpsil, atque ila re- omatu gaudebant. Compleciilur praeterea Recogni-
sliUttiimdemum Valesiana?versioni opponere ausiis liones Clemenlisa Rufinoversas hacepigraphe : Ruf-
esl, si jtinior ejus ac nitidior forma detraliere ali- fiui Aquiteiensisepiscopi (sic) in historinmClemenlis
quid ainatorum ilii posset. Non opus est ut nuiltis quw dicitur Itinerarium Petri seu Clementisrecogni-
declarcniusquam dexlre ipsi hoc propositum cesse- tionum.
rit, ciun satis superque viri doclrina el solertia ex Qnintus, n. 583, recenlised perpulchrocharactere
Leonis Operum ediiione constet, cui hoc labore scriptus, et miniatis (iguris operose distincius, unde
quodanimodo prclusisse vitlcri queat. Textum igitur ex peramiquo insiguiori quopiam exemplari smnp-
ad quiuqucinsignes codices mss. Vaticauos collattim luin suspicattir editor, constabat fol. 201, asserva-
cxhibiit, bis legibus sibi scriptis, ut nihil de supe- lurque in ea VaticanaeBibl. parte quam Urbinaietn
rigrum editoruin lectione iinniutaret, nisi duo sal- dicunt.
NOTITIA. 2S
2S
seu de Vitis Patrum A ilinera et res a se visas ipsi ut slylo romano decora-
II. Rufini Hisloria eremitica,
tiber. ret, narraveril, quem fuisse vult Peiionium Bono-
niensem, cui Gennadius sciibit d sua retale vilas Pa-
Patres vel sanclos quoriim viire Rufini hoc libello truin assignalas. Tanttim aiitem abest ut ex Groceo
cnarrantur, in Nitriae eremo aliquando floruisse di- interpretalum vitas istas Rufinuinpntet,ut ejus potius
scinuis, atque ut certius, qualem volumus librum, operam Gr;ece postea versam et Palladii llistorire ob
constet, nomina singulorum et ordinem in recentis- rcrum cognalionem iinniixtam esse, ita ut ex utro-
simis editionibus obvium apposuisse plurimum ju- que auctore uinim corpus licret, non improbabililer
vabit. eredat. Causam porro ob quam llicronyini nouieii
Praemiltitiir prologus incipiens a verbis Bcnedictus libro prrefigi consueverit, minime a vero profecto
Deus, desinens : Et perfectw sapienliw palmam vel abludenlem Fonlaninus docet, Vitas Patruin aliqnas
patientiwrequirant. Capilula libri sunt 33. 1. De S. ab li<ieroiiymoconscripias, cum bisce Rulinianis,
Joanne; 2. de Ilor.; 5. de Ammone; 4. de Beno; 5. nulltim nomen praferentibus, ob argtimenti simili-
de Oxyryncbo rivilale; ^3.deTheone;7. de Apollo- ludinem compactas elfecisse dicens, ut oninia ad
n;o; 8. de Animone; 9. de Coprete presb. et Pater- Hieronynuim lanquam unieuin atictorein referren-
natio; 10. de Syro abbaie, Isaia, Paulo et Anuph.; B tur. Atque jam opportunum erit ut lectorem monea-
11. de Heleno ; 12. de Elia; 15. de Pithyrioue ; 14. mus. Vitas Palrum a Rulino sciplas nunquainseor-
de Patre Eulogio; 15.de Apellen presb. et Joanne, sini esse vulgatas, sed in codicibus mss. otnnibus
16. dePaphnutio; 17. de Monasterio abbatis Isidori; a;que ac impressis libris a prima ad novissimam
18. de Serapione presb.; 19. de Apollonio monaclio usque ediiionem cum aliis diversorum auctoruiu
et prosb.; 20. de Dioscoro presb.'; 21. de Monachis esse conjunctas, iis scilicet quae apud Rosweydutn
in Nitria commoraiitilius; 22. de loco qui dicitur seplem prioribus libris coiitprehenduntur, in edi-
Cella;25. de Ammonio ; 24. deDidymo; 25.de tionibus antecedentibus auieui varie pro cujiisque
Cronio; 26. de Origene; 27. deEnagrio; 28, 29. de concinnaioris captu dispersre snnt aut coagmentalre
duobus Macariis, Êgyptioet Alex.; 50. de Ammone Rosweydus viginti enumerat Vitarum haruni editio
primo Nilriaemonaclio; 51, de Paulo Simplice; 52. nes, quas tamen ad tria commode genera revocan
de Piammone presb.; 55. de Joanne. Epilogus tan- posse pulal hoc modo, ut primam familiam ducat
dem De periculis itineris ad eremos. ediiiosine loco, anno et typographi nomine excusa,
Hoc ergo opusculum, quoabomni inde ;cvo niliii quam ipse reliquis omnibus velusiale aiiteponil,
pene frequentius lectitatum ac descriptum, el re- nosque suo deinde loco ad ductuni ejus cognosceu-
cenli memoria impressum est, lemporibus proxime Cdumdabimus; alteram exordialur edilio Norimber-
Riifinum altingenlibus lectores dubios de auclore gensis anni 1478, tertiam deniqire Coloniensis aiini
suo habuil, successuque temporis tanta opinionum 1548constituat. Quam viri diligentissimi descripiio-
bac de re seges succrevit, ut Rosweydus decem vel neni equidem baclentis valere putaverim, si noti
undecim enumerare posset, quibus passim ascriptus cunciis qure usquequaque exstent, sed vigiuli tanluin
fuerii, iiomina, ac verus illius auctor non nisi re- ab isto enumeratis editionibus Latinis regulam
centioruui studio agnilus sit et postliminio restilu- hancce scriptam velit. Sunt enim apnd nos editiones
lus. Quod primum a Jac. Fabro Slapulensi a factum du;c, altcra plane innoininaia, altera anni nota ca-
Rosweydus deprehendil. Nititur hoc maxime lliero- rens, quaeet inter se diversre el a prima, quam facit
liyioi teslimonio in epist. 45 ad Ctesiphonlem, quo Rosweydus, ambae differunl. Nec dubito qtiin ali-
ipso diu nimis ad eripiendum, quod Bufino debeba- quanto plures reperiri possint, qna; inter se compa-
tur, usi fuerant, ul scilicet Evagrio tribuerent; ratae oinnino iiullaiii inter antit|uissimas ediiiones
deinde ipsiusetiam Rulini in Historia eccl. , lib. xi, intercedere cognationem evincanl.
cap. 4 inniienlis se ejusmodi libro scribendo post Cselerum in ipso singularum edilionum recensu
absolutani bistoriacseriem operam daturum. Quibus morem hactenus a nobis semper conservatum, ut
posilis, mullis ct variis praeterea argumentis ex ipso D innominatas editiones post reliquas steculi xv de-
plerisquelibro petitis idem asiruxerunt Rosweydus b mum cominemorareintis, semel hoc locd desererc ac
et Fonianinus c in boc tamen inter se discrepan- reliquis eas praemittere plaeuit, tum quoniam vix
les, quod ille Rtifinum pro interprete lanlum eorum dubium esse possit quin singulaj anni 1478 vetustate
qua: Heraclides forte aut Palladius groece scripsis- superent, tum ne a secunda, quam Rosweydus facit,
scnt, habeat, idque ex parle causam pulet cur tam editionum classe initium faceremus. Deinde Rufinus
facile ignorari Rufini opera potuerit, alteram eam solus nobis curae esl, cujns quidein liber inCollec-
ralus, quod propter Origenistas nonnullos iiuniixtos tione vilarum semper emimiit et anliquitus unice
non ausus.sit proprio nomine felum suum protrudere intelligebatur, dum Viias Patrum veleres citarent,
et venditare; Fontaninus conlra expedita argu- quapropler mtilia, qure in universum editionibus,
mentatione tuealur , Rufinum ipsum scriptorem impiimis principibus quas puiat, acciiratius Loscen-
fuisse, sed noinine alterius qui in Êgypto versatus dis,admirabili diligentiadescribendo etinter secon-
* In pra;faiionead Paradisum Heraclidis. <;Cap. 12, p. 560 sqq.
*>Prdleg>4, §10, p; 25. dDeVir. i!l.,cap. 41,
27 RUFINUS AQIJILEIENSISPRESBYTER. 28
ferendo Rosweydus explauavil, bic omissa vides, A j IIL Sine unno el loco, 1°. Absque inscripiione in-
quae bihliographis haudquaquam posthabenda sunl. cipit : Prologus infrucluosum.
S^c. xv. Sine loco et anno, f°. Inscriplio abest. Primo loco
I. Sine loco et anno, f°. Deest inscriplio. Typis exliihentiir Vila; Patrum qu;e KulinoAquileiensi tri-
plane rndibus et qui certe in ipsa t>pographire in- bmintur, dcinde sub lilulo : Exlwrlationessanetorum
fanlia impressam eain arguant, cvscriplam Ro-wey- Palrum et perfectionesmonachorum,quas de Grwco
dus tradil. Initium liliri sic liabet : lncipit prwfatio translulit Hyeronymus, Vilre eremitartim a Graeco
Ilieronymi presbyteriin primum librumde Vita sanc- anonymo scripla: interprelibus Pelagio tliacono,
torum Patrum. Deinde : BenedictusDeits, etc. Desi- Joanne subdiaconoet Paschasio diacono apud Ros-
nit loiusliber in Marinomonacbo. Conslal ommno weydiim libiis v, vi ct vn eomprehensre. In extiema
qiiinqut; libris, quorum primus Riifiui noslri post vero parte admoduin a Rosweydi textu differunt. A
prologuni Renediclusileus, etc, a Vita sancti Joltau- Paschasii prrcfationevolumen exordilur, ctii litleiis
nis abbatis incipil. Finil in scpicin pcriculis itincris. niajusculis superscriptiim < Prephalio operis. Anie
Alque h;ccest princcps ouniiiim e\ Kosweydi sen- prologum auteui inscriptio legilur : Dhi Hyeronimi
tenlia c.iiiionum, quam nisi ante anniiin1171 exi u- libellusdc VitisPalrum editusfeliciteriacipit, proxi-
sam pulai. Posteiius ex Dionysio Carthus. de qtta- muiiiqiie deinceps capul inscriptum est de sanclo
tuor novissiniis probat, <pii ar iculo -2 historiain JolianneBaptisla. Imprcssiis e-t cbaractere niinulo
Macariide crauio sacerdotis gentilis invenlo narrat, Goiliico eleganti , qualem alibi non vidimus. Ad
eani(|iie citat ex lib. iv Yitarum Palrum, t]ii;t:iu bac calcem nostri exemplaris nianus ignota ascripsit:
I rima e litione libro lv liabelur. Obiil autein Diony- Opus hoc,Neapoli a magistro Mallhia Mocavocirca
sius, Trilhemit) tesii', eo ipso anno. Allerum ex au. 1470, impressum tnuximeprobabilevideri. Certe
ins. inonasterii Cortracensis conjicit, quotl, cuni Italica est, nam familiam Cermanicarum editionum
verboteiius ciiin hac cdiiione couvenial, ita ul de- Itoudduxit.
sciiptiim ex eadem piitel, co:ii| letuin stibscriplione
signilicatur anno 1409, inensc Novembri. II.cc ergo Ulmw, ap. Joan. Zainer, sine anno , in-fol. Deest
edivio cadein forma et online teriio liiil lypis sub- inscript.o. Iinpressum e(H paginis lalis, cbaraclerc
in-issa, nulla, ut Rosweydns auimadvertit, plane ac- Gotbico adinodum luculento in charta nitidissima.
ccssione aut iiinniitalione, nisi quod summaria ca- Fxordium lit in aversa prinii lolii pagina a regislro
(luabuscolumnis impresso, per seqtienlia novem fo-
p.tum posleriores dure adjecerinl et inter.-everint,
lia inlegpra,excepta ultimi folii columna quarla, quae
quai in prima oinnino desiderantur. Fontaninus liuic "
vactia est, continuato. Textus complcl foliu 575.
prinire Rosweydi anteposnit Vlmensem apnd Joan.
Constal duabus partibus seu libris, quarum prima
Zuiner, de qua nos pluribus.
a RnlinianisVilis incipiens, quas eodem plane or-
li. Sine loco etanno, 1°. Deesl inscriplio. iniiium : dine quo supra enuincratrc sunl, exhibet, Ilierony-
lncipit proloijus. Prresio nobis est talis editio, qua- niianas sancti Hilarionis, etc, itemque feminarum,
lcin liic inniiit Kosw ydus, cuju. iiiiliuin : lneipil quas ille contexuit; denique multas alias e diversis
prologus in Yilas Patrum. Videlur sumin;e anliiiui- aucloribus Mihjnngil. Inscripta esl: Incipit prologus
latis, cliaraeleie Colhico adinodum rudi, diffluente sancliIlieronimicardinalis.presbiteri.in tibrosvilaspa-
et imctpiali,paginisseclis, sinc plagularuin ac folio- trum sanclorum.Eyiptiorum.etiameorumqueinScitliia
rum signis ct ntimeris impressa. Similiter oinnes Tliebuida.alque Mesopotamiamoratisunl : non solum
lilteiie iniliales majores et ininor. s desnnt. Prolo- quos oculisvidil. maximoquelaboreinspexit : verumct
giim sequiltir labula in libium primiim, cujusmodi quamplura a fide.diqnis retata inscripsit nolabilidili-
eliain siiigulis reliqiioruin qnaluor lihrorum pia:e- yencia. Deniquealiorum eiiam aulenlicorum libellos.
iniititiii'. ln line, i|ui in pa-iua: aveisa: t;'luniiiam jideliler e greco in latinumtranstulil: el ab aliis truns-
altcram 'l.midiam incitlit : Explicit liber quiictus de tala pro sui perfectionehuic operi inseruit. Subscrip-
I ilis sanctorum Palrum. Deo yralius. Ha:c ultitna lio sonat : Finil vila beali palris E/frem. et per conse-
vcrba lilleris Gothicis niajtisculis. i'ill'ert tamcn a quens liber primus vitaspalrum. Allera pars exordium
piioia, qoaleni Rosweydus descrip.-il, iti eo quod ducit (p. 215) a libro qui apud Kosweydum teriius
Vila Marini, tjiiam in illa post finiliimtextura libri v est ei abeo Kulinosimul ascribitur, cujus Prologus:
êqiii notavit , laiiqiiam ipsius hiijtis libri pars, Vere m:nid<wiquis dubilel meritis slare sanctorum,
neinpe caput 9 4 in pnesenii editione compareat atqui hoc loco loli secunda: parti pr.tftgilur. Textus
que insuper caput 95 acced.it, Vitam Euphrosiice in-criplio esl : lncipiunl adhorlationes sanctorum
liabens, qiiod incipil : Fuit vir quidam Pafuntius Palrumprofectionesquemonachorum;celcriquesubse-
nomine, etc.; desinil verbis : Glorifkantes Deum quenles libelli, quos de Grteco in Lalinum translulit
Patremet Fitiitm cjus JesttmCltrislumnna cumsancto sanclus Hieronymus cardinatis presbiler. Finitur in
Spiritu in sempiternaswcutu.Amen.Manusignota ad epistola sancti Macbarii ad monacbos, verbis : Pre-
calcem volinninis ascripsit : Excusum comperi ex slet nobis itaque dominus ut inveniat in nobistalem
collationecum antiquissimaedilioneanni 1462, circa maiuionein.qui vivit el retjnal deus in seculaseculo-
idem tempus. rum. Amen. Exlrema denique subscriplio ; iî^j'
2d NOTITIA. 30
Vitaspalrum tancti Hieronymi cardinalis presbilcri A Sine loco et lypographi nomine, ('. Vilaspalrun).
secundum dlphttbeliordinem b:ne regislralus impres- Rosweydus laudat, et Germanicamsibi vitleri addil.
sus per loha nemZainerin oppido Ulm finiunl felici- 1485. Norimbergw,ap. Anlhon. Koburger, f*. Eac-
ler. Memorantde Bure Bibl. instr. t. i, p. . .; See- dem. Weislinger, Catal. Bibl. Ord. S. Joan. Hieros.
niiller, Bibliolh. Ingolstd. Incuiiab. typogr., fasc. 1, Argentorali, p. 110. Aliain ejusilem anni el lormae,
p. 128, n. 39. Adde Ilelmschrot, l. u,72. Servat sed locoel typographi noinine desiitutain Rosweydus
etiam Bibl. Reg. Acad. Eirallaiis autem conslabit octavo loco commemorat. Alieruier erraverb, an
quantum inter hanc et reliquas editiones discrimen uleique vera tradiderit, videant alii.
inlercedat. 15ii0. Venetiis, apud Bonel. Locatellum, in-4°.
1478. Norimbergwper Anton. Koburger. Nonas Viiaspalriitn. Haec in liltilo litteris majnsciilis inter
Mai., f". Inscriptio deest. Cliaraetere Golhicom qori Goliiicos et roiiindos mediis , (piibus, minulitiribus
paginis sectis impressum. Incipit a praelatione, quam lamen, lotuni vobi.nen exscriplum csi. In linc : Bea-
ad ed. 14S3notabimus, quae editionem innominatain tissimi Ilieronyni ead. prcsb. sancte rom. eccl. cath.
et Ulmensem langere videtur. Cf. ctiain Seemilier doctoris prwcipui Libns qui vilaspatrum inscribuntur;
Incun. Typ. Ingolst. Bibl., fasc. 2. p. 25, n. 9. Ac- diliqenler examinalis: viyilantique studio emendalis :
curatius descripsit Rosweyilus inipiimistjue *a qme B atqite per punctas et comas dislinclis: finem imposuit
de dispusilione totius volumini- per lilteras alpbabeli VeneliisRonetusLncatelluspresbyler. Iussit impensis-
ediior docet, disiincie eoiicleavit. F.xbis aulcni qu;e qite viri domini Nicholai e.r Franchrordia oriundi.
proleg. 19 de conlentis hujus editionis amotavii, Annoab incarnalionedomini noslri lesu christi. Mille-
intellexiniiisex Ulmensi aique ac Rosweydi principe simo qiiiugentesimo.OctauoIdus apritis. Incipil ab iis
esse conflaiam. Rulioi liber ut in superioribus ab qnre êqniinlor subscriptionein editionis 1183, nari-
inttio exliibelur. terque ac illa paginis sectis impressum est. Ulraque
1483. Norimb. per Anl. Koburger, f°. S. Hierony- ailmodum Iticulcnla.
mi cardinalis presbyteri VitrePatrnm. In fine : Anno SÊC XVI,
Chriti Nalivilalis miltesimoquadringentcsimo octua- ITiO?.Lugduni, per Nicolaum Wolff de Lulred , el
gesimotertio, Nonas vero April., ob beatorum Palrum vcnnndantura Jacobo Huguetano, in-4°. B. Ilieronymi
profectumvitam eremilicamdiligentiumyesla, quorum ViireSS. Palriim. Titulus sistit insigne bibliograpbi,
(batid immerito) memorilersunt commentlanda.Opus ligno quidem impresstim, sed quod aeris pene uxpt-
(Vitas Patrum appellalum) insigne a quamplurimis (5-:i«v et nitoiem relerl cum inscriptione : La marque
excerptumcodicibusper sacrarum Scripturarum viros de Jacques. Huguetan libraire en :-:. Hoc supra : Vi-
admodum peritissimos. In oppidi Nurinbergen per G taspairuni. Circiim latera ejusdem versiculi;
Anlhonium Koburger oppidi prwfati incolam, quam Si virtusanimirelms praestarecaducis
compte impressum, finii feliciter. Characier est me- Credi ur, excultisnil dignttmduxero libris.
Ecce parsre tibi posthac,studiosajuventus,
dius inier Gothicum et rotundnm et ad hunc prope /iire polesmodicoquos multoimpresslmasauro.
accedens. Impressum est paginis sectis. S-eqttitur Infra legilur: Venundalur lugduni ab jacobo hn-
post subscriptionem index reruin, quem pra:cedil guelano eiitsdem livitatis bbliopola el cive in vico
praelaiiiinciilasnpra in antecessti n jam laudata, qure mereuriiiliad angiportumqui in Ararin ducit. Et pari-
novam aque a superioribus editionib is, quas confu- siis in vicotmcti iacobisubdiva virgine propesanctum
sasvocat, recedentem parlitionis ratiouem explicat. benedictum.In (ine snbscriptio, quaein superioribus,
< 1ii quatuor, inquit editor anoiiymus, dislinxi partes additis : Impressum Lugduni amce.nissimaurbe, p r
divisas differentesqij : in cujus priuia cdlegi histo- magislrum Nicotaum Wol/J de Lulrea MCCCCCU mensis
rialia; in parte secunda libellos et doctrinalia; in Aprilis die v<ro xxvm. Expressa est Koburgeriana,
parle terlia de regulari cbservaniia ; el linali parie charactre Gotliico minuto, paginis seetis. Laudatatii
de laude et virtutum efficacia. Ila sane,ut pars pratlerquaii) a Rosweydo nusquam invenimus. Prae-
prima per historias, secunda per libellss et paragra- oiiniliir epistola dedicaioria Hugonis Dissuti in utro-
pbos, pars teriia per rubricas, el quaria per rubri- D que jure docioris Cabilonensis canonici, qua Joanni
carum capitula distinguatur, » eic. Cf. etiam Repe- de Ponpeto, J. U. D. Cabilonensique episcopo ac
litio ed. Koburgerianre 1478; Pray , Index lib. rar., abbatialis nionasterii S. Petri prope muros Cabilo-
Bibl.Bud., p. l, p. 506. nenses commendatario adininistratorique perpetuo,
operae suoeprelium exponit, nihil sani, nibil prorsus
Veneliis, per Octavianum Scolum Modoetiensem, a mendis tiiliin: superioribus editionibus tribuens, ut
in-4°. 15. Ilieronymi Vit.e Patrnm. Rosweydus. in sibi soli ornncm cniaculaiionein debere inleHigant.
Cai. Bibl. S. Atigeli ad Niduni Neapoli (1750, in-fol.j 1507. Lugduni, per Jannot de Campis, in-4°. E;e-
p. 152 occurrit, absqtie lypograpbi indicio. Comm«- deni, cuiu eadem Jo. Dissuti praefatione. Rosw. iu
n.orat etiam lalem fere editionem Vitarum, qure Cat. Musei Brilt. ejusdem anui et forma: ediiio sine
(!'inidia folii ultimi parte truncata erat, cl. Ilelin- loco prostat.
scbrot, p. n, p. 105 sq., quam eamdem cum hac 1508. Veneliis,per Bonnetum, in-4°. Eadein. Uu
es-e nullus dubilo, sed lectorein curiosum ad euni- (b'(ima apud Rosweydum.
deui missum facio. 1509. Lugduni, per Sleph, Balann, in-4°. Eajdeui.
31 RUFINUS AQUILEIENSISPRESBYTER. 52
1512. Lugduni, per Jacobuni Saclion, in-40. S. Ai epislolam dedicatoriain (d. Augustaexn Kal. Fcbr.
Ilieronymi in VilasPalruin celcbre opus. Rosw. 1548) ad llcnricum abbatem ccenobiiord. D. Bened.
Venetiis, apud Nicolanm de Francofurd a, in-l°. in Wiblingheii Constaiuiensis dicecesis praunisit, in
Idem opus. Rnsw. qua a plus mille erraribus ad veluslissimapariler ac
1515. Luyduni, pi-rJnc. Myl, iu-4°. S. Ilicronymi diversa exemplar.a Vitas Palrum repurgussese affir-
in Vitas Pairuin pcrcelcbre opus, oculos morlalibus niat. Quod iiiriim de iterata hac opera ejus, an de
coeliimqueapericns. cura universa imelligenriuin, novane editio sit, an
Scandcrecelsavolenssupremi sidcraca;li titulus tantum prioris nunatiis, nescire se Roswey-
Me plniiumlectotpiisqiiishaliebititer, dus faletur. Ortlo idcin est ac in superiore, et Rnfi-
Ilii' ceniet inasrnecujlum,-ubiis-elabure niani operis eadem plane ralio, onininoque nihildif-
Anti;u's; levioradi'alurastra via.
YeniintlanltirLtigdiini abs Jacobo Hugiietan in vico fcrre Fontanintis scriliit.
I59G. Compluv, apud Joan. Gralianum, in-4°. Vi-
Mercttriali ad angiporium t|tii in Ara:in ducit. In
fine: RealissimiHieronymicardinatis presbyleri, san- l;e sanclorum Patrum. R swcydus.
cte Romaneecclesic Catholice docioris pr.ecipui Li- S.cc. xvn.
bris, qui Vitaspatrnm inscribiiiilur, diiigenlcr e\atni- 1615. Antuerpiw, cx off. Planl., f°. VilaePalrum
nalis vigilaiilique studio emendatis alque per ptincta S de vita et vcrbis scniorum, sive Hisioriacereinitica;
et conunata distribulis nuper finis iinpouitur. Im- libri x auctorilms suis el nilori pristino restiluti ac
pressis Lugduni per bonesliim Jacobtim Myt. 1515, noiationibus illuslrali opera et studio Heribeiti Kos-
die vcro xvn, inense Augusii. Pray ind. libr. rar. weydi Lltrajeclini e soc. Jesu ihcologi.
Kilil. Bud. t. I, p. f.07. Totius bujiis operis ra;io ad nos haud perlieet.
1520. Luyduni, per Jacobum Mareschal, in-4°. Sufficit imlicasse qua:nain Kuiini parles in eo sint.
Idein opus. Rosw. Yitre scilicet Palrtiin eremitarum libruni secundiiin
1556. Lugduni .... S. Hicronymus de Vitis liiijus colleelioiiis constituunl. Editor atileni non
Patrmn. Cat. Bibl. Barber. verittis est loium eiiain terlium librum VerbaSenio-
1557. Lugduni, per Ai.ton. Vincentinm, in-4°. rum inscripttiin et iti sectiones 220 divisum, cujus
Idem. Rosw. prologus fere mundumqnis dubilei merilis stare s«u-
1547. Coloniw, per Gasparem Gcnnepaiuin, 1". ctoium, Kuliiiodcferre. Cujus judicii stii causam tani
Prototypon veteris Eeclcsiac, contiiiens vitas, ges a, universam slyli siniilitiidinem, quam singulorum
diciaque saiictoriiin Dci amicorum utriusque sexii-", in ulriusqiie libri prologo locorum conveiiienliam
aucloie seu rhapsodo sanclo Hieroiiymo pailtm, pr.ciendit, qure postcrior lamen vix admiitenda eiit,
'"-<
partini aliis atque aliis. sed diversiim potius auctorcm Rulini imilatoiein
Adornavil hanc ediiionem frater Tlieadoiicus prodere videtur. ln prolegomenis, ut snpia jam in-
Loher a Stratis Cartliusirc aulrc Marire in Kruxia dicaviinus, lu-ius de fal s onuiiuni hornin scriptoniin
prior ac provincialis visitator , eanique dcdicavil de Yitis Pairum el Rufiui libris disputat. Singulis
principi Oilioni S. R. V..card. episcopo Acgustano, libris notas baud vulgaris erudiiionis pluriinuinque
qiieui in epislola sua dcdicatoria (d. Rali-pona: an. criticas adjecit.
154) de opcra in liunc lihriim iinpeusa edocct se 1617. Luyduni .... in-f°. VilaePairnni; sludio
anliqitis iisque fide ditjnis mss. exemplaribusocloaul lleriberti Rosweydi. Repetitio Antucrpianae.
decemsimul collalislextttm recoynovii.se cl restituisse, Id28. Antuerpiw,ex off. Planl., f". VitaePalrum ;
deiude in ordinemcerlam, juxta scriem et ralionem studio Herib. Rnswcydi, editio secunda varie auc:a
lemporum, quo quhque Palrum huic illuxeril mundo, Ctilluslraia.
dycssisse. Cin-lai brecedilio quinqiie I bris nt prima, Riilini liber prinius a p. 415-491 exlcnditiir; se-
sed ordine multum immutaio ct qiiibusdain ex sc- cumlits, (|ui ibi tertius est, a p. 492-535.
cuiitlaeditione et aiiunde (Ulmensi puia, <jtiamigno- Versionc. Maluio in Grrccain linguam traduclani
ravit Rosweydus)additis. Rtilini liber non continuo esse llistoiiam eremiticam, haud lemere Fonianiiiiis
"
Iraitu, sed dilaceralus exhihciur, nenipe cx tiihus, asseruit. E.xstateniin etiamnunc in mss. codtl. pur.i
quibus liber primus constat, partibus, prima de san- pula haec versio, a Palladii Hisioiia Lausiaca plane
clis viris el secunda de sanclis mulicribiis permista diversa sub llieronymi niniiiie. Taiein in Bibliotli.
et conflata esl e Rufino. Reliqua vide apud Roswey- Coisliniana se ileprelicndissenotavit Monlefalconitis,
dnni. p. 198, sub litulo Hisloriw monachorumjEgypti,
1548. lbidem, apntl eumdemtypogr., f'\ Vilaesau- cujus verum auctorein ille quideni iguorabat, tit
ctoruin Patruni vetcris catbolica: ati|iie apo-t:;lic;e ante euin Joan. Meursius, qui iu prtefatione ad
Ecclesiu;dicta geslaque insignia et admiranda cxcel- Palladii Ilisloriam Latisiicain, ipiam gr.Tcevulgavit,
lenliuin aliquot Dei aiuicoruin tiiriusqiie s xu-.e. m- penes se librum esse inquit de VilisPatrum /Egupti
plcctentcs, auclore I). ilierouyino parlim, panimque a nostro baud dtibie iicquaquam divcisiun. Qu d
aliis atque aliis, quos veisa pagella nosse poeris. (]tiodColeleriusadeo in Monum.graec, t. III, p. 171,
Accepia et appiobata ab Ecclcsia catbolica anle an- pradaiionem et parlem bujas versionis ex codicibus
li: s pliis mille quinquagiiila. Colbertinis et regiis, quos laudat p. 504, edicerit,
\b eodem ediio'e preiiciscic.ti'. q:d lovani tamcn ubi in cod. Colbertino iii~> Kulifiiliistoriaiii Gr*ce
5-3 NOTITIA.
scriptam et Hieronymi presb. Dalmalaenomen prre- A t\ Retgici III, 1511, Leydw,apud Joan. Seversoen, f°,
feientem, postPalladii Lausiacam exstare annolavit? scqiiitur priores.
Fragmcnt.i etiam liujus versionis ex codd.Venetis el Germanica, sine anni el lociin.dicio, f" cum figuris.
AngiistanisKosweydus accepisse se scribit proleg. 4, Convenit fere cuin Relgica editione. Rufini Vilae a
§ 8, p. 23. folio 85 circiter ad 161 exlenduiilur.
Nec Grrecesolum versa est, sed in Syriacam et Angtica, 1495, Weslmonaslerici apud Wynkgn de
Arabicam linguam etiam transfusa, ut Fontanino Worde, P, interpretc GuilelmoCaplon, ad editioncm
Maronita quidam narrabat. Frequentissime denique Gallicam Lugduncns. 1486confecta est.
linguis recentioribus loqui docta, quarum versionum
anliquissimre sunt llalicac, plurimre Gallicae, neu Codices. Ex plurilms barum Vitarum codicibus,
Belgic;c, Germanica:et Anglicredesunl. qui Rosweydo praeslo fuerunt, Rulini librum exhi-
Italica 1,1476. Venetiis.apud Aathon. Bariholomaei, bebant :
Ms. S. Floriani, 1° in membrana ante annos 800
P, in libns vi dislincta, quorum primus Hieronymi
nomen gerens exdiversis auctoribus, sed maximam scriptns.
Ms. Ingolsladiensis collegii Soc. Jesu, f° in mem-
parlem Rufino, conslat. B brana scriptus valde vetuslus.
Italica II , 1589. Venetiis , apud Gurros ( in Ms. Audomarensisex ecclesia collegiata S. Audo-
typograph. dei Guerra), in-4°, cum liguri- ex nova mari, veliistus et maxime
perfectus. Librum Kulini
interprelalione Joan. Marei Verdizotii. — Has duas sub ipsius nomine cxbibet.
commemorat Rosweydus ; sed longc plures intra Ms. Affligeniensisex abbatiaS. Pelri apud Alostum
paucorum annorum spatium sactdo xv ltalia vidit,
1°, membrana bonaenota;.
qtiarum octo unus Francisci Car. Altcr libellus
Ms. Crisbiniensisex ntonasterio ord. S. Ben. apud
(Bibiiograph. Nachrichten Wien, 1779, in-8°) proferl,
1° in da M. Gabriel Valentiana^,P in membraua scriptus a vettisla manu.
nempe 1475, Vinctia, iinpresse Ms. Aquicinctinusex ccenobioord. S. Bened. apud
di Pielro da Trivisio, P, nitidis cbaracteribus,
Duacum, P in membiana.
columnis sectis: 2* 1477, in Vkenza, per Herm. Ms. Lwticnsis mujor ex monasterio S. Bened. sub
Liechtenslein,f°; 5° 1479, in Vinetia, per M. Nicolao S. L.unberii, P in meuibiana. Liher
4° patrociuio
Girandengo, P; 1433, in Venezia, per Bernardino secuudus bic Poslliumiano asciibitur et dicitur ad
di Pino da Como, P; 5° 1490, in Mitwio, pergli
missus.
discreti Compagni Leonurdo Pachel et Huld.rico Pbydosum Ms. Lwliensis minor, olim S. Micbaelis in Sarto,
Scinzenzetler,P, litterisGothicis minusculis, absque iC in-4° in mcmbrana.
signaturis; 6° 1493, in Vincyia, per Gioaime,f°; Ms. Bonw Spei cx abbatia ejusdem nominis ord.
7° 1499, in Mdano, pcr M. lild. Scinzenz., 1°;
Prxmouslrat. aputl Bincbiuin llannoniae oppidum,
8* 1499, in Venezia,per Cristof.^diPensa, P. in-4° obl. in membrana cliaractere bono et vetere.
Gallica I, 1486, Lugduni, laudatur in edilione Fragmenti tanium e.xtliversis l;bris et Rulino con-
Anglica niox adducenda. tinct.
Gallica II, 1494, Parisiis, ap. Joan. Dupre, f°, cum ilfs. Morelianus, P ni membrana , non valde ve-
liguris, inlerprete anonymo. Ex sectinda Latina liistus quidem, sed plurima conlinens. Rnlini librum
expressum nionet Rosweydus. Posthuniiano ut Lreliensis niajor ascribit. A liliis
Galtica III, Parisiis, absque indicio anni ct typo- D.Moreti acceperat Rosweydns.
grapbi, in-4° ctim figuris. Cum praeccdenteplane Ms. S. Jacobi in Insnla, uhi est abbatia ordin. S.
convenire ac forte ea priorem esse Rosweydiisnntai. Bened. Leodii, P in membrana an. 1512 scriptus.
GalticaIV,1605,Parisiit, apud Guitlelm.Chaudiere, Ex eidem abiatia habebat libelluin cliartaceum
in-l° cum figuris, interprete anonymo. Ex tertia in-8°, in quo Vita S. Onupbrii erat recenli maim.
Laiina expressam vult Kosweydus. Quatuor librosi Ms. Camberonensisex abbatia S. Mariaede Cambe-
tantuin cont;nei, onii-so loloquinlolibroetPaschasio. J) rone ord. S. Bernardi apud Atliiim, iu membrana,
Gailica V, 160(1, Parisiis, ap. Guil. de la Nove, P recenliore manii. Liber Rufini sub hoc littil(>ve-
in-8", interpreie Jacobo Gaultier. Continet primumi nit : Incipiunl actus SS. Patrum a Poslhumiano mo-
et secunduin librum Rosweydi collectionis ex ed. nacho editi et ad Fidosum missi.
secunda Lalina. Ms. Claiomarescanusex abbatia S. Mariaede Cla-
Gallica VI, 1657, Parisiis , apud Petrum Pelilum,p romaresco juxla Audomarum, ord. S. Bernardi, P in
in-4°, interpr. Arnoldo Andillio tomi n ed. 4. membrana characierc bono, scd non valde veteri.
Gallica VII, Fosseo interprele, laudalur a Tille- Liber Rufini nulli auctori inscriptus est.
niontio in Vita S. Apollonii, t. x, p. 56. Ms. S. MariwBibrach in Germania, f° in niem-
Bclgica I, 1490 (Zico//a;) ap. Petrum van Os, P. brana, characterc utcunque vetusto.
Cons'at tribus partibus varie dispositis et mixtis. Ms. S. Petri i:t Munster, P in membrana , rcccn-
Kidini librum totum continct. tiore charactere quaedam tantuin ex libro Riiiiui
BelgicaW, 1498, Delphis, apud Henricum Ekerl,, conlinct.
van Hombrech, f°, priori similis. Ms. S- Sepatcn Mcjor ex monastcrio S. Sepnkii,
35 RUFINUS AQUILEIENSISPRESBYTER. 36
auctor salteni Jacobus Faber Stapulensis. Creteruui
quod Cameraci cst ord. S. Bened., 1°chartaceus re- A
centiorc iitanu. Rufini liier Palladio tribiiilur ct ab hic quoqtie Ursarius pro Ursacius exscriplum est.
Grace versus dicitur. Repeiita esl, si quid judico, hrec editio, anno
Ilieronymo
Ms. S. SepulcriMajor, in-4° in membrana , maiui 1531. Coloniw,apud Eucharium,P, quam Foniani-
reccnli. Librtim Rulini Hicronymo tribuit. nus laudat.
Ms. Carltitisianorum Marire de Gratia prope 1575. Coloniw,apud GeruinumCatenium, P. Ea-
Bruxellas, P in membrana scriplus an. 1460. dem Regula, accessit Regula sancti Benedicti, Com-
Ms. liuiwmundanus ex collegio soc. Jesu Rur;e- meniario illustralae per Joannem cardinalem a Tur-
557.
miiiida;, P in inembrana , ex cd. prima videtur ex- recremata, p.
Vera ac germana prae caeteris Rufini inlerpretatio
scriplus.
Ms. Sionius monaslerii religiosoruin de Sion ord. credilur, quaelaudatur in Concordia BenedicliAnia-
S. Augusiini Corlraci, P cbarlaceiis scriplus an. neiisis, cujus codici Regularum seorsum inseriiur.
Ilinc ad membranas Colonienses,olim ex autographo
1169, haud dubie ad cd. priinain.
sancti Maiiani Trevirensis descriptas, ubi Rufiniana
III. Basitii Magni Reyula seu Instiluta monachorum.
Regulaprimo loco legebatur, ad amussim expressain
lla:c Kuiini versio, ttt ah ipso olim in Italia vul- j$, evulgavit Lucas Ilolsteniiisanno
gala eral, sancli Benedicti rjevovulgoRegula sancli 166i. Romce,ap. Vitalem Mascardum, in-4°, in
Basilii audiebai, atque liiuc tempoiis ei in sequcnti- editb ne codicis Regularuin quas SS. Palres mona-
hus siecuhs freqiicnii lectione per inonasieria versa- chis et virginibus sanctiinonialibus praescripsere.
b.itur. Al reci ntioiibus a typographia inventa l.-m- Collectaolim a sancto Benedicto Anianensi abbale,
poribus non adniodtimtypis frcqueniala cst. Primus pirte priina.
eain vulgavitJoannes Franciscus Brixianus, inona- Ex membranis Coloniensihti-descripserat et ad
chus congregationis-ancla: Justinae, anno Lticarnllolsteninm editionis causa miserat an. 1645
1500. Veneliis,apud LucamAnloniumJunlum, in- Fahitis Chisius Neriiinoruin tunc episcopus sedis
4", in libro cui titulus : Qualuor primum upprobutm apostolicrc apud Ubios Apocrisiarius, postea sum-
reliyiosisquibusquevivendi formukv.Haeceditio postea nuis poniilex Alcxandri VII nomine. Mox
renovala ent auno Pnrisiis, ap. Ludovicum Billaine, in-4*. Eadem
1519. Parisiis, apnd Joan. Pelil, in-i°, ubi tamen, editio repelita est et ntiper admodumanno
ul Fontaninus observat, qui in codicibus inss. est 1750.Augnstw Vindeticorum,sumpt. Ignatii Adami
lirseius, niendose appellalur Ursarius, forlisse Ur- et Franc. Ant. Veith, I", cum eodein codice a Ma-
sacius diccndus. Monachus Brixianus adnotavil in (J riano lirockie multis accessionibusauclo, amplifjcato
line lianc regulani in suo lonte aputl Gra:cosainplio- et in -ex tomos diviso. Tomo I, parte priuia, p. 67-
icui ct in ortiine acciiratiorem haberi, eanique se i08, liiec Ba-ilii Regula iecus.1est.
eum uliis ejusdem Busilii divcrsis truclatibus Rufiuo Practer.a de quodam con-ilio edenda: hujus Re-
intei'1rete propedieui Latinis donaturum H.Ad ma- gttbc Knliuiai.aeuna cum aliis ejusdem opeiibtis, ini-
ims nostras eM edilio operum Basilii Magni Lalina lie s;ectili xvu nescio quibus aucloribus suscepto,
ex inlerpieiaiionibus Joan. Argyropuli, -Geo. Tra- sed quod exitum non habuit, Fontaninus iu medium
pezuulii et Rapbaelis Yolatcriani , anuo profcrl veiba sequentia pracfationisin Opera sant ti
1525. 1'urisiis, upud Jott. Bad. Asccns., in-fol., Basilii Gr. Lat. Parisiis apud Mich. Sonniuin an.
parala, iu qua Rcgula de instilulioiie iiiouacliiiiiini 1017 in-folio impressa : « Exstat etiam asceticorum
Rulino inlerprele a folio 15 usqne in lincin leglui'. libroruin epitome vel certe rcgularum fusius exposi-
Fol. 155 exlrenio prrefatio Kulini in opus ipstim, taruiii, quain Latinitale donavit Rufinus Aquileien-
-
quod capitibus centuni cmistat, legitur. In line pra sis. ac librui» de Institutis monacbortim appellavit,
cedeutis opusculi subscripluin : Finis Qperum I). eaque Coloniieuna cum caeterisRulini seorsim ede-
Rasilii M. per K- Yobferianum iraduclorum. Sequi- liir, praseitim ciun ordinem Regularum non scrvel
lur Reyula cl qiurdam alia per Kufinum tran-laia. D quem iiasibi Opera pr.e se ferunt. » Idem observat
Quorum similia fere in superioribusliabentur opuseu- Frontonein Duea:um ibidem, tomo II, p. 28, col. 2,
lis. ltl qun sit refeienduiii uou video, cuiiiin ipso hoc in notis ad Reyulam[usius disputatameniendaliones
opusculo lotum volumendesinit; nisi 1'ortecx ulli i a Latinae ver-ionis Kulini ex duobus mss. codicibus
stibscnptioue diviuare aliquid audeas , quae sic so- Puteanis inseruisse. Porro aliam Basilii Regulam
nal : Explicilwstint lustitutionesmonachorumsancii esse, quam Prosper Stellarlius in libro cui litulus,
Basilii M. Ccesariensiscpiscopi.Sub cujus regula mi- Fundamina et regulw onmiumordinum, edilo Duaci
litant iinnes monachi Orientales et in Asia feru e ct pcr RaltliassaremBetlcrum, an. Ui :, in-4°, p. I58,
Gr;ecia et olini etiam CarmelilaD,ut el nuiic, non' atlnlit. D niqiie hos insuper el obiler quitlemcodices
sane in.lli:; niufatis. Epistola ad B. GregoriumNa- Foiitaninus laudavit: 5° unum pervetuslumniembra-
ziunzenuniprius inlcr transluta ub /{. Yolaêrrano iiaceuni liibliotliec;eSauctaeCrucis in Hierusalem ;
posita est.— lla vero ct banc Kuliniana;translatione: 2° alierum veiusiissiinum bibliothecaeSaucti Ger-
deheri existimaverii oportel editor vcl edcndorum' mani a Praiis, in quo in dticentas interrogatioocs
«•Fontan. lib. v, cap. 1, p. 207.
NOTITIA. 58
loiidenique responsiones iisdem subjeclas Regula di- Asi A bene niemini, commemorat Foniuiinus, qui Ru-
visa sit. finum interpretem simpliciter ascriptnm habuerit,
IV. Basilii Magni homiliwseptem a Rufino conversw. codicem homiliarum in Leviticum hiblioihecae S.
Haecnon nisi a Juliano Garnerio in ed. Operum Antonii Veneliis . sed quae incendio interim absum-
In ediiione Ruaci hnmiliaein Gcnesin,Exo-
sancti Basilii, Parisiis 1722, lomo II, p. 715, ex co- pta est.
et Judices, tomo
dicibus Regio et Colberlino editre sunt. Easdem in dum, Lcviticum, Numeros, Josue,
11(1733), p. 52 usque ad 489, in Psalmos, ibid., a
codice bibliothecaeVaticanae Urbinate, n. 67, mem-
decem in Pauti Ep. ad Romanos
branaceo deprebendil Fonlaniniis loco laudato, cap. p. 654-700. Libri
tomo IV (1759) pgg. 458-689 leguntur. Praeterea
8, t. I, p. 299.
In Benedictina Operum sancti Augustini editione peculiares quasdam occurrunt editiones, quasjuxla
Fontaninum enumeratas dabimus.
post initium tomi IV exstat sancti Basilii pmfalio cid
Commentariumin Psalmos olim sancto Augustino at Conjunctim Origenis Homilias in Genesin, Ea:o-
dum , Levilicum, Numeros, Jesu Naveet UbrumJu-
tributa, quam editionis illius auclon s interpreti Ru-
fino transcribunt, quod item in codice bibliothecae dicum, divo llieronymo interprete, prinius oinniuui
edidit /Egidio Viterbiensidivinorum verborumorulo-
Thuaneaet. II, p. 456, lieri Fonlan nus observat.
ri ordinis Eremitarum, postea S. R. I'.
Hrec est prwfatio homiliwprimw sancti Basitii, a Ru- ]} excetlenti,
cardinali , nuncupalas , Aldus Manutius , Venetiis,
lino Latine translata ; qtiam pariter Tbomasius
1503, f°. Editioni operam suam commodavit mo-
ntrique Psalterioeditionis 1 et 2, p. 11 et 43 praepo-
suit. Fontan. nachiisqui nomen suiim in prajfatione reticuit, mul-
lum se debere profcssus sodali suo in coenobioPa-
V. Pamphili ApotogiaproOrigene a Rufinoconversa. tavino Sanctae
Justinae, Hieronymo a Valentis, lli-
Ex sex libris quibtis haecApologia conslabat, so- spano. Qtianquamautem universi operis interpreteut
lus primus a Rufino Latine redditus est. Reliquos, Bieronymum facit, nimirum quod in codicibus mss.
quorum qiialuor ab Eusebio et Pamphilo conjunciis unde illuderuii, pro Rulino ab librarfis Hieronymum
sludiis, scxtus ab Eusebio solo composiii eranl, nc.n scriplum reperisset, ut ejtis nomine volumen acccp-
attigit. Ftiit haecex causis una , quascum aliis noni tius evaderet, prologum tamen, quem in codieibus
gravioribus ad derogandum vero auctori librum llie- reperetat, tanquam alienum ac Ilieronymo baud di-
ronymus excogilavit, et Fonianinus severa lance ex-• gnuni pnelermisil. Haud quidem dubitare se, in-
pendit, Lib. v, cap. 5, III, p. 2'i4 sqq. Insertus estt quit, lam auctoremquam interpretem absqueprocemio
hic liber una cum Rufini Apologia in variis Origcnisi opus edidisse, verum scriptorum incuria ad nos mini-
et Hicronymi editionibtis, veluti llieronymi Marlia-(Q me pervenisse. Recusa est haec editio iterum a
naea, lomo Y, p. 219-249, Origenis Rurei, lontolY Bemardino lieualio, Venetiis, 1512, in-fol.
inter Opera ad Origenem spectantia primo Ioco, adI Ilomilias in Leviticumin libros sexdeciin digeslas
sex codices mss., i. Corbeiensem lum S. Germani ai Itufini nomine ex codice Corbeiensi primum vulga-
Pratis noni srcculi; 2. Regium, 1641, terlii deciinii vit Jodocus Ctichtoveus,Lutetiw typis Wolfgangi Ho-
sacculi; 5. Sorbonicinn; 4. S. Rhemigii Rliemen- pylii, 1514, P: Perperam Cyrillo tribuuntur in Lati-
sis; 5. S. Vitoni; 6. S. in periculo maiis, nec nmii nis Patris eju- editionibus, ex quihtis duas pra; c;i2-
eos ad quoruni fidem libri de Principiis emendalii teris appellat Fontaninus , Coloniensemper Melch.
erant, collatus praeviaque docta et ampla Aduioni- Novesianum1546, tomis duobus in-folio, accuranle
lione. Petro Canisio, faclam, in quo lomo I, p. 41, exslant;
VI. Origenis libri quatuor de Principiis et Homiliw. et Parisiensem apud Mich. Sonnium, an. 1573, P
Reperiuntur haec opuscula ex Rufini inlerprcta- ubi p. 66 reperiuntur.
lione in oinnibus Origeuis Operum editionibus. Li- Homiliarum in Numeros piologus, qui sicut reli-
broruin de Principiis prima edilio vidctur esse ea, quarum etiam prrefaliones in editionibus typis de-
quae cum variis Origenis operibus studio Constantii ; scriptis et codicibus desideralur, seorsum in quibus-
Ilierothei eanonci regtilaris Sancti Salvaloris facia, D dam codicibus reperilur, quorum complures apud
est Venetiis apud Lazarum Soardum, 1514, in-fol. Fontaninum lib. v, cap. 7, p. 286 sq., enumeratos
Hinc in Eiasmianas transiit. In novissima Ituivi ; videas. Editus auteui est ex codice Bigotiano ah
exstat loino IV. Quod Homilias attinet, hae parilerr Henrico Valesioin notis ad Historiam Eusebii lib. vi
in omnibus Operum descriplionibus cum Latinis tum^ cap. 58, ct plurihus collatis Pelro Franc. Cliilffetio
Graeceac Latine editis proslant. Ne quis atilem mi- in Paulino illusirato, parte n, cap. 25, qui lamen
retur si intelle.vcrit in anliqiiiorlbus non Rufino sed1 non Ursacio, sed Donato inscripsil. De quo errore
Hieronyiiio earuin interprelationem tribui, in omui- ejusque oc.casioneaccurale Fontaninus.
bus codicibus mss. ideic fieri discat; in quibus in- Homiliarum in librum Josue codicem ms. suono-
super prologi plerumque omnium librorum invidiae e lavit Fontaninus ex bibliotheca ms. Antonii Augu-
evitandae gratia resecti sunt, i.e Origenis eiroiumn stini edita Tarracone apml Philippum Mey, 1587,
metii, quorum suspicione Riifiuus premebatur, lein-4°, cod. 48, hoc lemmate : OrigenisAlexandrini,
ctores ab emendo deierrereniui', ul Erasmtis iiberee qui et Adamantius, in librum Josue Homiliw xvi.
in censura homiliis in Genesin addila edisit, Unum, i( Beato llicronymo interprete, vel Rufino, ad Chronu-
59 RUFINUS AQUILEIENSISPiiESBYTLR. 40
tium. Liber 111meninrana annorum *VJU. et uiira, A bus, ex editioneJoannis Slraub et DesidcriiErasmi.
forma qtiadrati. Deniquede codicibusRufini Gregorianis mss. sin-
Homilias ;x in Judices a Riifino Iranslatas et cum giilatiin paucis cgit Fontaninus , qure repelere haud
prologo ad Apronianum direclas posl Merlini pri- pceniteat.
mani editinncm Latinam Operum Origenis(Paris. Vaticani codices , n. 4259 et 5259, exhibent opu-
1512) vulgavitCnnsiantiiisHierotheus cuni aliis Ada- scnluiiisecundiim de Natali Domini.
inantii Operibus in NovtimTestainentum , praemissa Urbinas72 Apoloyeticumuna ciim prologo crete-
ApologiaJacobi Merlinipro Origene, Venefiis,apud risqne opusculis comprehendit, non tamen de Ni-
Lnzarum Soardum, 1510, f°. Occurrunt ibi post bo- ccenaFide dequeArianis.
niilias in Lncam fol. 87, cxstantqne eiiam in codice Pnlaiinus 66 Apologeticum qtioquc cum prologo.
ms. Vaticano , Urhinate 05, fol. 54, p. 2. Fonlan. Hic libellus servatur etiam in bibl.S. Crucis in Agro
Homilias in Canlica canlicorum incerlo interpreii ScSsoriano post regulam pastoralem sancti Gregorii
ascriptas Joannes Marliamcusconjecit in lomum V cod. 109, et extat in bibl. Bodleianainter mss. Joan.
Operuiii llieronymi, p. 605. Iu quibusdam codici- Seldeni, n. 3423.
bus Hieronyino ct AtnbrosioIribiiuntur. NecEras- Codex Norvicensis, n. 9333, caHera opusculu sub
mus verum aiiciorem agnovit; sed CassiodorusDiv. B I prologo ad Apronianumcomplcclitur.
Lecl. cap. 5, Kulinum facil interpietem, el lirm.it Codex Raluzianus Rufiniana Nazianzeni Opera
codcx Petri Pilbcei, sic inscriplu- : Incipil tractalus compleclens (Cat. Bibl. Baluz. t. III, p. 24) in Re-
Oriyenisin Canlicacanticoruma liufino translalus in giain iransit.
Latiuum. CodicemRegium, n. 515, in quo aliquot Gregorii
Commentariiin Epist. Pauli ad Romanos. Kos orationes ex versione Rufini exslent, Labbeus in
Theopbilus Salodianus ordinis Fraiiuin Obscrvan- liibl. min. suppl. p. 274 laudat.
tiitin , de (iiio in scriptoribns Miuorumsilel Lucas VIII. Sixli Sententim.
Waddingus, in Fesulani monastcrii bibliotlicca llie- Enchiridium etiam vel Annulus inscribuntur. Dc
ronyini interpretis noniine a se rcpeitos lotas emi- auclore Sixtina: hujus Sentenliarum collectionisjam
sit Venetiis,npud Simonemdc Luere, 1506, I'1",niin- ab ipsa Rufini rclale conirariis opinionibusdisccpta-
cupavitque Alexandro Porlensi Yicelino , equeslris (iiin fuit, aliis elhnicum aliis Christianum censenli-
ord. viro. Recudil poslea ideiu opus Bernardinus bus. Fuerunt qui ad Sextium philosophum Sloicum
Benalins, 1512, f°, Opermnqne Origeiiianoruincol- a Sencca laudatum; alii, qui ad Pythagoraum nescio
lectioni suae dein !e iuseruit Erasmus. Prologum Ru- i|tiein relerrent; alii rursus Sixtum II ponlificem
lini ad Ileracliuin, Hieioiiymum auctoreui arbitratus C ( Rom. et martyrem auctorem ejus fecerunt. Plurima
Joannes Marlianaeusinscruit episiolis ab se novo cditoruni pars, ut alios iniuimeros scriplores taceam,
ordine digestis tomo IV, n. 107, p. 808. Coibces in hac qtiaestioneoecupata luit, nec tamen rnultum,
mss. quosdam obiter notat Foiitaniniis, p. 297. si quid video, profecit. Erat quidem saeculiimillud
post Cliristum natum seciindiimgnomographis liujiis
VII. Gregorii Nazianzcni opnsciila dccema Bttfino
generis fertile. Poliiitautein liber varie posiniodum
Lalinitalc donata. a gentilibus et Cliristianis iuterpolari. Et sane a Ku-
Ipse Kulintis in llistoiia crclcsiastica denas Gre- fino adinodum intcrpolatus est et immutattis. Quid
gorii oratiuncutas a se cmivirsas nntavit. Ilas pri- obstat igitur qiioniinus llieronymus, cui alias, ob
mus Joannes Adelphus Mulingus luci dedit Argcn- invidiam qua in Rufiniim conunovebatur, parum
linrc, 15C8, lioc titulo : Hi sunl in hoc codicclibellii cquiilcm tribuerim , vera dixerit, elbnicum prima-
x Gregorii Nazianzeni.— Ad ca'cciii : Explicil liberr rium scilicet auclorem statuens? Quid quod Galeus
B. Greyorii Naziaiizeiii, translalus aqnodum Rufino,, observaverit Rulinianaium sentenliarum codices
impressus Argenlintvpcr Joanncm Knobloucli,anno3 adeo inter se discrepare, ut ferme conslet duas Xy-
mnviii, in-4". Edilor fbrtiin dicat Gcargio Bolicm, , sii ediiiones antiquitusprotliisse? Alios eniin codices
Mnguntinrc,et Joanni Flaniingo , Boppardiensis E<-. -Dplures, alios pauciores senlentias comprehendere ;
(Icsianim presbyieris , qtiihus palam facit se Joannii alibi niiilia repeti, inlerdum ordinem immulari; alia
Francisco Pico, Mir.indula: comiti , ncce-siiudine quoque excmpiaria iton uno tenore procedere, sed
junciiim, seque scripta Riilini in lccem lcrre, ne3 duas partes consliluere , quod posierius eliam ab
landem pere-nt. Prodierunt deuide cum aliis Na- Hicronymo nolatiiin Fontaniiiusanimadvertit. Deni-
zan/eni opeiibus cx iinerprelalione Pelri Mosellani i que Galetis nnliimise codicetn nactum aflirmat, ctii
el l!ilil'aU:iPirclvhcimeri,l.ipsi.c, 1522, in-8°, Fon- ex accurata pra>diclorumcollasione non aliqua cc-
tan. Aliam cdilit.meni a F.tbriiio oliam praelcrniis- cessio fieri posscl. Prima cditio fuil Symphoriani
sam memoraiil reccntis.-im;e Nazanzeni Operum n Champerii, an. 1507. In sequenlibus , quarum bic
cdilionis coudiinrcs , nioiiaclii Bcneuiciiiii (Parisiiss indicem siatuimus , eminent editiones Hillesemii,
1778, I. I), ita iuscripiam : Gregorii Naziuuzati co- i- Galei et Siberi qu;e est novissima.
gnotneiito Theolotji ora'ioncs xxxvm, tractalus, ser- 1507. Lugduni, apud Jannot de Campis, in-i".
moncs,el librusaliquol Laline, RilibutdoPiicklicime- ;- Sixti Annulus cnm prologo ad Aproniaiiuni cmr.
io, Rufino presbylero,ct Petro Moscllanointerpreti- i- Sympboriani Champctii libro de Quadruplici VHa,
41 NOTITIA. 42
Miratur edilor in prrefatione ad Philibertum Natu- 1A ridion ut Christianum saec. in monumentum juxla
rellum , librum eximium a nemine Gallorum ante, codicem beati Rhenani edit, observationibus illu-
quod sciret, impressum. slrat, adversus sancli Hieronymi, Gelasii, I. M. Bra -
1514. Wittenbergw, in ofjicinaGrunenbergi, in-4°. sicbellensis , ctc, censuras vindicat, concjlioquc
ldem, cum Pythagorae aureis carminibus. Romano sub auspiciis Benedicti XHI. P. R. A. R. S.
1516. Basilew, apud Joan. Frobenium, in-4°, cum MDCCXXV convocato, ad restituendam libri famam off.
aliorum quibusdam scriptis hoc titulo : JEnew Pia- offert Urbanus Godofrcdus Siberus prof. Lips.
tonici Christiani de immortalitateanimw dequecorpo- Quod si editor famam libri reparari posse pulabat,
rum resurrectione Dialogus, qui Theophrasiusinscri- demonstrando auctorem nisi primarium, potioris
bitur, AmbrosioCamaldulensiinlerprete. tamen parlis fuisse Christianum, nihil reliquisse
AthenagorasAlheniensisde Resurrectione, Marsilio ccnsebitur, quod ad banc illi gloriam vindicandam
Ficino interprete. spectare possit. Tam docte enim quam sagacitcr
Xysti Pythagorici Senlentiw, Rufxno inlerprele. fontes plerarumque senlenliarum in sacris aut anti-
Rhenanus in epistola ad Paulum Volzium, abbatem qnissituorum Chrislianorum scriptis indagavit, et ex
llugonicac curiae in Yallc Vogesina, inque altera, iis potius quam ex veterum Graecorumdoctrina de-
qua praefalur in Xystum, ait bujus sententias, ad B rivandas esse probavit. Sin in eo contineri libri exi-
antiquumexemplar, quod apud Divam Fidem Sele- slimationem censuit, ut a Sixlo II ponlifice profectus
stadii exstiterit, ab se recognitas. Utraquc edilio putaretur, nimium probasse niagis quam verum vi-
ut inler se conferantur, optat Fontaninus , p. 504. debitur. Caelerum ordo et descriptio commodissima
Discrepat imprimis quoad prologum. est et omnino ad gratiam lectorum promerendain
1518. Lovanii, in-4°. Eaedeni.Fonl. aptissima.
1520. Basilew, in-4°. Haud dubie repetitio Rhe- IX. Evagrii opuscula.
nanianae. Constat ex Hieronymi (ad Ctcsiphontem) testimo-
1522. ColoniwAgripp., in-4°. Eaedem. nio, Rulinum aliquot Evagrii opuscula Latine inter-
1541. Paiisiis, in-4°. Eaedem. pretaiuin esse, et discrtis verbis sententiarum illius
1552. Venetiis, ad signum Spei, in-12. Eaedem. versionem ei tribuit Gennadius cap. 17. Sed cum
Sine prologo, fol. 122, post indicem libelli sic in- non untis Evagrii liber hac inscriptione olim cxsta-
scripti : Dicta pretiosa sive loci communesex omnibus ret, per se quidem haud facile dirimi posset qualis
ferc doctoribus qui in sacris litteris scripserunt, per ille liberfuerit, nisi alter ejusdem Gennadii locus
Defensoremtlieologumvetustissimumexcerpli. quodammodo subvenire liuic dubitationi videretur.
1574. Coloniw, apud Maternum Cholinum, in-8°. C Is enim cap. 11 Evagrii scripta recensens quinquaginta
Sentenliae Sixti aul Xysti quaeveroe sapientiaeprse- Sententiarum librum coinmemorat, quem ego, inquit,
ceptis referlae siiut et ad ccelestemdisciplinam ani- Latinum primus feci. Nam superiorem otim transla-
inos informant, Ludovici HillesemiiAndernaci docta tum, quia vitiatum et per tempusconfusum vidi, par-
explanatione illusiratre. Sine prologo. — Prrcter lim reinterpretando, parlim emendandoauctoris veri-
commentarium legentiiim commoditali succurrit sen- tati restilui. Liber superior seu prwcedens cst liber
tentiarum distinclione per nuineros in margine in- centumSentenliarum. IIujus ergo versionis olim faclaj
dicata. Dicavit Grcgorio XIII, stimmo pontifici. et a Gennadio emendatre auclorem alium ac Rufinum
1575. Parisiis, ap. Mich. Sonnhtm. Eaedeni ex neminem fuisse, Fonlaninus contendit, lib. v, cap. 9,
llillesemii editione, sed notis omissis in Bibl. PP. § 4. Quam recte, judicent alii. Nobis quidem ha>.
Bign., t. III, p. 962. Ad eamdein eliam in reliquis Fontanini suspiciones non tantae videnlur, ut absque
Bibl. PP. editionibus 1389, 1009, 1624,1634,1044, dubio inler Ruliniana hunc Evagrii librtim, nedum
(1654), tomo VI, Coloniensi 1618, t. III et Bibl. Max. alterum et tertium cum eo referendum ccnseamus.
Lugd. 1677, 1.111descriptae sunt, in quibus omnibus Nam quod ait, Gennadium cap. 11 qusedam Evagrii
prologo carent. opuscula a se, quaedam ab alio, quemRufinum esse
^
1615. Uelmstadii, ap. Jac.Lucium, in-12.Gnomre vult, translata esse, scribere et in posleriorein clas-
sive sentenlise de moribus, non minus erudilac quam scm tres illos libellos rcjecisse, falsumest. Nec Hie-
piac.Xysti philosophi, Laurenlii Pisani etThalassii ronymus, hos Iihros, sed hujus, Evagrii libros aliquot
episcopi, nunc primum seorsim edltse studio Joannis a Rufino conversos ab Occidentalihus lectitari, scri-
a Fuchte, sine prologo quoque. bit. Inlerea dictps tres Evagrii libros, qui jamdudum
1670. Cantabrigim,ap. Joan. Hages, in-8°. Sexli periisse credebantur, in appendicecodicisRegularum
Pylhagorei sententioe e Graeco in Latinum a Rufino sancti Benedicti abbatis Anianensis, quem Holstcuius
versae, et Xysto Romauae Ecclesix cpiscopo falso publicijurisfecit ex membranisFloriacensibusRegina;
altributaj cum Opusculis mythologicis TliomseGalei, Suecofum, ntinc Vaticanis vulgatos esse, Fontaninus
,1671. oslendit. Monet autem priores duo absque distiu-
Textum desumpsit Galeus ex Bibl. PP., Rhenania- ctione sententiaruin ob simililudinem in unum co-
nam haud sibi visamfassus.Hincetiam prologus deest. alnisse ulrique una, quam subjicimus epigraphe im-
1725. Lipsiw, in offic. Weidmanniana, in-4°. S. posiia, boc pacto tamen dividenda : 1° Evagrii mo-
Sixti II philosophi poutiluis Kom. et niariyris Enchi- nachi Senlentiw. 2° Ad eos qui in ccenebiisel xenodo-
PATROI.. XXI. 2
43 RUFINUS AQUTLEIENSIS PKESBYTER. 44
chiis habitant. Quorum primus centumSentenliiscon- A ximiliani II, imperatons a sacris concionibus, qui
slans absolvitur pag. 35 ed. Paris., vcrbis : Suuvis universa quaesub nomine ClementisRomani circum-
est mel, el dittcis [ticus. Scientia autem Deidulcior fcruntur, uno volumine complexus praefalionibus,
ambobus.Alter inchoatur verbis : Audi, o monache, argumentis, notis et monilis instructa vulgavit. Pro-
sermonesPatris tui. Alque his succedit lertium opu- diit opus
sculum, Sententiwad virgines. Jam vero addit sum- 1569. Coloniw Agrippince, apud Joan. Birck-
mopere oplandum csse ut singuli seorsiin dispositi, mannum,in-i", Iioctitulo : Clementina, hoc est, B.
et sententiis per numeros ad oram distinctis cum Clementis Romani Opera, quae quidem in hunc us-
caeteris Rufini Operibus, tam alienis quam propriis que diema variis anctoribus collecta, conversa emen-
in unum corpus redactis oflicinas typographicas dataque latine exstant, omnia, cum nova prwfatione
subeant. de veris (alsisqueB. Clementisscriplis, poslremaque
X. RecognitionesClementis. eorumdem lideli emendatione ac diligenti argum n-
Variis hic liber in diversis codicibus mss. gaudet tortim difficiliumqtielocorum explanatione D. Lam-
inscriptionibus, iindc etiam in impressis diversa in- berti Gruteri Veriradii ad D. Danielem archiep.
terdum nomina. Audit igitur mox liecognilionesvel Mog., etc. Hanc editionem nonnullts rescctis deinde
"
RecognitioClemenlis,mox ClemenlisRomani Itinera- expresserunt edilores Bibliothecae PP. Lugd. (ap.
rium ad Jacobum fralrem Domini; vd llinerarium Anissonios,1677), tomo II, p. 376.
S. Clementisde faclis e.tdictis B. Petri apostoli; ilem Omniiim denique baclenus laudatorum editorum
Acta Petri apostoli, Circuitus, Periodus Petri, Cle- industriam et diligentiam vicit Joan. Bapl. Cotele-
menlisIliner. rium; Hisloria, ChronicaGesta, simpli- rius in celebratissima collectionePalrum aposlolico-
citer deniquc, Liber vel Libri Clementis;aliquoties rum, qure primum
etiam inseribimr : De vera disputalionePetri apostoli 1672. Pnrisiis, ap. Joan. te Petit, P, deindeauctior
conlra falsilatem Simonis Magi, vel De dispututione : aliquanto et commodiori habiiu, 1698, Amstelodami,
Pelri cum SimoneMago. sub nomine Anluerpiw, Iluguetanorum sumptibus;
Primus, qui typis describendum daret exstitil Ja- lertiadeniqiievice, 1724, Amslelodami,ap.Joan. Wet-
cobusFaber Slapulensis, anno sten. prodiit. Amstelodamenses ediliones curavit
1504. P«miis, ex officina Retlovisiana, impensis; Joan. Clericus.quiCotelerii epistolamnuncupatoriam
Joan. Parci, in-fol.min., in libro cui liiulus : Pttra- et prrefationeni in qua ratio operum explicatur,
disus Heraclidis, Epislola Clcmentis, Kecognilioncs 5 consullo omisit. Tilulus a Cotelerio scriptus est hoc
Petri aposloli, Complementumepislolw Clemenlis, modo :
Epistota Anacleti.Duobuset viginti annis post secutaj < C RecognitionumS. Clementisad Jacobum fralrem
est Sichardi editio Dominilibri decema RufinoTorano, Aquileiensepres-
1526. Rasilew, per Joan. Bebelium, f°. Divi Cle- ,. byteroe Grwcoin Latinum versi, cum ejusdeminter-
nienlis Recognitioniiui libri decem ad Jacobum fra- i- preiisprwfationead Gaudentiumepiscopum.
trem Doinini, RuDnoTorano Aquileiense,interprete, Coteleriustotum opns ad sex egregios codices ac-
eui accessit non posnitenda epislolarum pars vetu- ,. curatissime exegit, variantes lectiones attexuit, no-
6tissimorum episcoporum hactentis non visa, eorum „ tisque brevibus, sed bonrefrugis, Clemenlemubiopus
qui abhinc annis!200 RomanreEcclesiaeprrcfuerunt. luil, passim illustravit, libris in capita post Fabrum,
CumFabri edilionemSichardus ignorasset,tanquam n quanquam diversa ratione, distinctis.
opus novum et ab ipso demum erutum ex codicibus s Codices mss. quibus usus est in praefationehujus
duobus, Basileensi et Scbonaugiensi, edidil et Ber- r. editionis enumerantur:
nardoClesioTridentino episcopo, et postea cardinali,i, 1. Sorbonicus;i2. Thuanus; 3. Begius; 4. Petri
nuncupavil. Duo in illo reprehendit Fontaninus:: Candelerii; 5. CarmelilarumExcalcealorum.
primum.quod Recognitiones ab Ensebio suppilatas is Col<beilinum alium Nurrius in diss. de his libris p.
iradiderit; alteruin a Vossio et Barlbio quoque re- e- 224 adducit. Palatinum quoque pervetustum servant
prehensum,quod Gelasii et septuaginla episcoporum u D Plulei Vaticani. Fontaninus, p. 339.
de Clementejudicium reprehendeie non sii veritus. s. Duo insuper adjicienda sunt, de quibus itidem
Nempe Decreti Gelasiani vulgatam lectionem cum [ii Fontaninusloco stio disertius. Primo, ne quis sibi
fefellisse, huncque offensionislapidem genuinum et et imponi sinat volumine hoc titulo impresso: Clemen-
vetustissimuni Gelasium a se ediiuin sustulisse. e. tis Romaniepiscopitle rebus gestis, peregrinationibus
Ab liac deinde reliqtias editiones fluxisse observai,
i, utque concionibusS. Pelri, Epitomead JacobumHie-
veluti rosolymitanumepiscopum.Parisiis, apud Hadrianum
1547. Colonias,ex off. Melch. Novesiani,in-8°, eo-
3- Turnebum,1555, in-4°.
dem titulo, et Neque enim Recognilionescontinet, sed puram
1568. Parisiis, ap. AudoenumParvum, alias ap. j. Epitomennon ex solis tamen Recognitionibusa Rufi-
Mich.SonniumeiSebast. Nivellium,in-8", quaeeadein in no edilis, sed etiam ex Homiliiset EpistolaClementis
est, sed mutato titulo. Neminemautem in Rufinianis is ad Jacobum, nec non martyrio ejusdem et narrationc
ClenientisKecognitionihusmajorem operam posuisse -e Ephrwmi episcopiChersonesicenflatam,ut dudumCo-
Fontaiiinusccnsei, quam Lambertum Grulerum Ma- a- telerius ostendit, qui ad septem mss. codices Regios
45 PRJIFATIO. 46
istudopus collatum vulgavit, p. 749, posl Recogni- A t Ab editoribus Recognitionum appendix ista niox
tiones et Homitias. conjuncta est Epistolae, mox disjtincta ab ea. Poste-
Alicrum de quodicluri sumus, concernit Episto- rius fecit Faber. Sicbardus in prinia sua editione
lam quae Cleinentinaad Jacobum fratrem Dominidi- an. 1526, quartae ex Epistolis Cleinentis appendicem
citur, recognitionum librissubjectaiii, Rufino pariter ita inscriptam subjecerat: CempendiumFidei. In al-
interprete. Deauthentia ejus et interprele inler ip- tera ipsi Epistolae conjunxil. Eum secutus est Gru-
sos calholicaeEcclesiaedoctos primi ordinis lis pen- terus. Cotelerius, cum posl Recognitiones eamdeiu
del. Atiamen Fontaninus pro utroque fidem facere Epistolam Graece et Latine, sine ullo additamento
niiilur. Sinuil ab eo notatre suni collectiones aliqimt edidisset, postea Rufini interpretationem ad veteres
epistolarum ponlilicuin Rom. ct concilioruui, in qui- edifiones et codices mss. collatam et in capita 20
bus illa locum occupavit. Hujnsmodi sunl Epislotw distinctam exhibuit.
summorumpontif. quaean. 1591, liomw inxdibus Po- Versiones.Germanica: Recognitiones oder Histo-
puli Romani, fribus tomis distinclae prodierunt, in rie von den Reisen und Reden des Apostels Pelri
quorum primo ante onines alias brecexstat, cum ap- in zehn Biichern : Nunmehr ins Tentsche iibersetzt,
pendice spuria p. 7, cujns ad oram epigraphe : Com- mil einem Vorbericht Arnolds. Berlin, bey
Gottfried
pendiolumftdei Christianw. B I. M.
Riidiger, 1702, in-8».
Porro Labbei Concitia, ubi lomo I, p. 89, inseri-
Coniposita est ex ediliooe Gruteri, quod dolet
tur, deque additamento hrec leguntur: Hic desinit
Arnoldus, et opere pene absoluto demum a se
Epislola in quibusdam cotlicibus. Cwtera sunt vice animadversum dicit.
appendicisaddita circa annum 800, i«fvidelur. Anglica : The Recognitions of Clement : or the
Concilia Pelri Crabbe, ed. Coloniw, apud Pelr. Travels of Peter , in ten Books. Done in to English
l.
Quenlel. 1538, I, p. 14, ubi assnmento conjun- by William Whiston. With a praeface, or Prelimi-
cta est.
nary Discourse : as also tvvoAppendixes — in his
Theodorus Bibliander , libro inscripto Christiana
Primitive Cbristianity reviv'd. Vol. V. Lond. 1712,
alque catholica doclrina, Basilew ap. Jacob Parcum, in-8°.
1550, in-8°, p. 221, eamdem, Ruflnn interprete, sed
ablata appendice inseruit. Sine nomine interpretis et XI. Analolii Alexandrini, Laodicensis episc. Caxon
paschalis.
appendice dudtim inserta fuerat alteri lihro inscrip-
to : Epistolw aliquolillustres, graves el eruditw, ex- Cujus versione Latina Rufinum Eusebianam Hi-
tra Bibliorumcanonemlicel, aposlolicwtamen et piw. storiam interpolasse censent n , edidit priinus e ve-
Auyustw Vindelicorum, per Alexandrum Weyssen-. C teri codice ms. /Egidius Bucherius in Commentario
horn, 1529, in-8°. Primam inter eristolas pseudo- de Doclrina temporum, p. 439. Cf. Fontanin. IJb.
Isidori statuil Blondellus. v, cap. 15, § 1.
» Commemorat eum Eusebius Hist. lib. vn, c. 26.
AD ILLTJSTRISSIMTJM AC REVERENDISSIMUM DOM.
DANIELEM DELPHINUM
AQUILEIÊ PATRIARCHAM
Quaein Rufini Operum Editionem banc novam, llluSirfssime ac Reverendiss. Patriarcba Delphine , Tua
suni ingentia merita, ita mihi ante nculos obversantur atque aniinum, ut dicenda in antecesstim ad ejus,
sive Auctoris, sive industriacetiam nosirsc commendalioueni omnia antevertant, et laudis praerogalivamsibl
jure praeripere videanttir. Etsi enim uiilii nonnihil forlasse deheat eximius iste Aqtiilejensis Ecclesiaehonor,
qtiod eum vix tandem pristina: dignitati asserere adnisus sum : plus lamen multo debere se Tibi, palam
profitetur: qui cuncta quae ad ejtis impertiendam Scriptis lucem vitamqiie conducebant, ut explorata milt
compertaque forent de omnibus ainplissimseDitionis Tu:c Bibliothecis, jussisti, et ut verbo dicam, jacenlem
filiuiii Tuum, jamque multa exeiniuiii sa:cnla Tuis una mecum inanibus excitasti. Porro ut subitiirnm feli-
cissiroe hoiniiium judicia. se speret, novo beneficio pnnsias, quod cum pergis prolixissima voluntnie prose-
47 PRÊFATIO. iS
qui ct sttitlio. Ac sane ille jamdiu olim Aqtiilejre dum viveret, cundem qtiem Episcopum, habuit columen et
thctis smiin ; natn siare gratlti adversus magnuni Hieronymum, Chromatii sanctissimi juxta ac sapientissimi
Antistitis favore ac prrcsidio frelus, facile pottiit: quo ctiam concilialore oplimo usus, litavit paci, et meri-
lis iiisignibus partain de se dequc sua Fide opinionem Clirislianse posteritati tradidit. Nunc Tua demum ope
revivisccns,Episcopuni Te suum speclal avidissimis oculis, allerum Chromatium, eandem et Ecclesire Cathe-
(Iram obtinenteni, et virtulum instantein viam, ut nihil jam quod in illo summopere demiratus est, ac sibi
sensit propilium , tu Te dc:iderct. Dcsidcret aulcm? Imo vcro aclum multo praeclarius nunc secum putet,
qiium cgrcgiis per Te atictas inciemeniis Pietatcm ac Scientiam, quae duo vere digna sunt studia sacrorum
Principc, in Ecclcsia Tua vitleat: quae tot jam clarissiinis eartim laudum exemplis lucet maxime ac splendet,
ut jam non uiiuin atijuc altcrum occurrcrc sibi vctercs amicos, Jovinum atque Eusebium, sed propemoduni
iunumercs putet; hancqiic adeo Tibi, Tua partam, Tuique Palrui immortalis opera, felicitatem percelebri
llieronyniiano clogio graliiieiur, Aquilejenses Clerici quasi Chorus Realorum habenlur (In Chronic. ad an.
578). Sic cjus, qut) iu Te adfeetus esse debcl, animum atque obsequimn reclissime interpretor : de ineau-
(em quid dieam? Ego sini bominum ingratissimiis, sin Te, per quetn maxime in liac mea adornanda Edi-
tione profeceiim, priorc loco, el quauta inaxima dcclarationc possum officii pracdicem. Desim etiam ipse
inihi, nec satis videar inlelligere, quantus hinc aestimalionis proventus scriptis ac nomini Rufini accedat,
qucin Tu 11011 solun: prrcsidio at(|iie amore Tuo complectaris, sed etiam, quum ad amplilicandam Aqtiilij-::-
sis Ecclcsia: digiiitatem ct gloriam, cnras, secundum Deum, omnes contuleris, optime illi ex hoc putes con-
Suluisse, quod partcm ejus esse gloriac nulli secundam euin censeas.
Ecce jam itaquc Tibi, llltistrissime ac Reverendissime Pransul, Rufinum Tuum, non lineamenla quidem
atque arlictrlos. t[iialis e pictorum prodiret manibus, eflingentem, sed suis loquentem verbis ac lingua, de-
que rebtis dispulaniem divinis luculentissime. Ejus Opera lantre sunt eruditionis atque doctrinae, ul aliorum
Pairuni, quos crcieris longe nobilissimos ea tulit retas, perquam sane paucis concedanl. Sunt autem plera-
que omniii iis, qu:c niaxiiiius Eccle>iaruiii Magister Hieronymus elucubravit, conjuncta propemodum atquc
illigala, vcl tnateriei qurc illis subest, vel disputationum cx utraque parte, respectu : quae inviceni dissociari
vix possunt, aut ne vix quidem. Alia ut parum ad Hieronymum spectent, ejus lamen propositi sunt atque
ingenii, ut ciipitlum eruditionis honiinem ab illis conlinuo ad se invitent, et alliciant. Sed enim prima et
tota hinc mali labes, cx quo plns tamen aliquid pretii illis accedendum videbatur. Auctor, quum favoris in
Origcnem, quod ncniini compertum non est, snspicione laboraret, abs Hieronymo, cui olim summa fuerat
amicttisu necessilate conjunctus, bonoquidcm Fidei purioris stttdio, acriter tamen nolatus, purgare se apud
quos male ea dc caussa audiret, et sccum illo in arenain dcscendere coactus est. Impar, ul nihil dissimu-
lcm, congressus Achilli. Sed et aliundc, ul vere quod res est dicam, caussa exstitit, cur Noster paullo ini-
quiore loco sit liahitus. Nempe ita comparatum est a Natura in bominuin, cujuscumque illae generis sint
dispuiationibus, ut qui caussa cadit, ejus et ingenii fcctus, et Iaudes nonnihil detrimenti accipere videantur.
Hanc prrc crcleris Presbytcr Aquilejensis fortunam subit. Ejus monimenla ingenii non perinde studiosos
olim nacta sunl, ac fuissent de iis mcrita. Sequiorc acvo qure in dies magis, et jure quidem, invaluit Hiero-
nymiani nominis gloria quasdam illis quasi tenebras offudit. Uiuim hoc scilicet, qttod ab infenso in San-
ciissitnum Doctorem parente videri potcrant. elucubrata, satis catissre erat, ul avidc mitius exquirerentur_
Hinc sensim fcrme obsolescere eximia Aquilejensis Presbyteri scripta, deque manibus lectorum prope-
modum excuti : qutene inlercidcrent (amen, eorum relicta sunt curae, qui Librariam artem profitebantur, et
Bibliothecas inslruebant. Hi autem novo illa incommodo, nequid lucris suis decederet, cuniularunt. Nain
qtiaenulli quidcm censuracobnoxia videbantur, nimirum neque Origcnianis dogmatibus favere, neque Ilie-
ronymianis instilutis, et gloriac opponi, cranlque alia ex parle, ut avide legerentur, atque aeterniim obiine-
rent, longc dignissima, ad declinandam nescio quam Rufiniani nominis nolam apud studiosorun» vulgus ,
aliis nominibus inscripscrunl. Et j.rimi qnidem subsellii Aucioribus, Cypriano puta el Augustino, quin ipsi
eliam Hieronymo, si Superis placet, adlribuerunt. Factum proinde, ut quum alia ferme situm dticerent,
alia non Rufini, scd quorum noinina pncferebanl, passim crederentur. Eliam ab invenla arle Typographica
ad baec usque lempora, ul fuerint plcraque omnia sparsim variisque in libris, atque aliis identidem titulis
in lticcni cdita, nulla unqiiam Collectione inlegra, quod aliorum lerme omnium Operibus Aucloruin usuve-
iiit, in uiiiim vcluti corpus redacta sunt. Molitusid quidem est olim, sive ante annos ferme centum et septua-
ginla vir bene de litcris dcquc Ecclesiastica cruditione mcritus Renatus Laurcntius De la Barre, qui Rufmi
Opera, ut babet in fronle libri, qiuv cxstant parlim antehac nunquam in lucem edila, pnrtim uuper ope doclis-
simorum virorum emcndata cl casiigatti, ct in duos Tomosdivisa complexus est. Complexus est autem uno ncc
rnagnae molis volumine, cnjus alteram partcm, sive Tomum manifeste supposititio iu LXXV priores Psalmos
Commcntario cqucvii, qtiem ex vetustissimo, utait, Manuscriplo exemplari Bibliothecw Monasterii lnsnlw
Barbatw, juxla Lugdv.num,Anionius de Albone Archiepiscopns Lugdunensis, ef Galliarum Primas erucrai.
Scd el priorem TOHIIMII infars.it alicnis in Csernn, Joclein et Amosuni Coninienlariis; quos si excipias, ui
par c?i.' :;ein:?!'.f'i!ii;i Kufiiij Opcrum no/inisi 'dtiof Libtos de Benedictionibus PaliiarcliartJii), totidemque
49 PR/EFATIO. M
EcclesiasticaeHistoriae, et Symboli expositionem Colleclio illa continet. De nts quos contra Ilieronymum
esl: de Apologia
scripsit, nihil quicquam : de Historia quoque Eremitica, quse Operum cjus nobilissima pars
ad Anastasium , aliisque eo spectanlibtis Opusculis, nihil. Atque haecquidem ex eorum censu, quae nos pri-
in Latinum de Gr«eco
migenia appellamus, seu quae de suo Presbyter Aquilejensis elucubravit. Nam qute
om-
transtulit, quamquam et numero plura admodum sunt, et locum inter Rufiniana expostulant sibi dari,
nino non altigit, et ne verbo quidem lenus commemoravit.
Necesse crat itaque, ut novam, atque absolulam eorum Operum Collectionem aggrederemur, tam Hiero-
terminan-
nyinianorum, ut dicebamus, respectu (quae dudum omiiia recensuimus, atque bac veluti coronide
tur) quam ipsius, coque magis, Rufini, cujus praeclarissima, atque auro conlra et gemmis sestimanda inge-
nii monimenta variis libris huc illucque dispersa, viliis omne genus obsila, aliis interdum et nominibus in-
scripta, et Auctoribus adtribula, denique suis mulctata partibus eximiis, ex hominum ferme animo excide-
rant. Ecquodnam vero illud sit, quod in hac adornanda Provincia nobis ipsi proposuimus, enucleatius di-
cendtim est.
Inilium facimus a Rufini Vita, quam V. Cl. Fonlanintts incredibili studio pcr annos plusquam viginti
elaboravil, et nobis cum Romre ageremus, maximam partem legit. Et sane ita ad perfectum unguem jani
tum elimaverat, ut quo minus publici juris fieret, nihil deesset. Sed dum in posterum differt, fato funckus
est, nec illa nisi post aliquot ab ejus morle annos in Iucem prodiit elucubratio, cum aliis breviore admo-
dum slylo exaratis lllustrium Virorum Yitis, quac Hisloriam lilerariam Aquilejensem,sic enitn liber inscribi-
tur, complectuntur. Nihil ea est certe proposito nostro consentaneum magis; nam quod maxime Editorem
decebat, parliculalim edisserere de Rufini scriptis, eorumque caussis, fortuna, Edilionibus, perquam ibi
accurale omnia Yir erudilissimus persecutus est. Neque non tamen punctum nobis nullum reliquum fecit;
sed leviora sunl, quaeejus diligentiam effugisse videntnr : et suis nos locis animadvertimus, vel notulis qui-
busdam ad libri oram Leciori ob oculos ponimus. Attamen ct peccare eum etiam alicubi, miniine dilfiten-
dum est. Ejusmodi nos duo, quae praesertim ad rectas lemporum rationes spectant in Hieronymiana, quam
nuper adornavimus, Vita Capitibtts XXIX. et XXXII. castigamus, quae heic iterum recitare, molestum esset.
Alias peccat et paulo gravius, ubi et Hieronymo contumeliam facit, quem ait S. Joanni Chrysostomo male
locutum, haereseos quoquedicam scripsisse. Ad cujus faciendam rei fidem, Norisium nostrum adducitpro-
ferentem ipsam, ut ait, Ilieronymi Epistolam ad Theophiluui (ea est in recensione nostia CXHI.)qua Constan-
tinopolitanum Anlislitem e throno dejecluin gaudet, ejusque miseriis insultat: Joannem qui dudum Constan-
tinopolitanam rexil Ecclesiam, ctc. Quarc ita in rem suam argumentalur : Sicut Hieronymum perpauci secuti
suiit, ubi a Theophilo Alexandrino deceptus, Chrysostomum virum sanctissimum pro bacretico sugillavit: ita
perpaucis suadere potuit, Rufinum b:ereseos nota intircndum. Atqui minime illa Hieronymi est Episiola ad
Theopbilum, sed (quod magis mirere) Theopbili ipsiusmet ad Hieronymtim, qtiam Latine hic quidem reddi-
dit, et cum Invectivarum libro ad eum remisit, ul versionem ipsam contumeliosi lihri excusarct. Id nos
bonis argumentis suo loco evicimus Tomo I Hieronymianorum Operum, ubi el subsequentem Epistolam, qua
cuni illa oral anlea in unum conflata, sejunximus, el suo quamque Auctori geruiano reddimus. Non itaquc de
suo Hieronymus in S. Chrysosiomum scripsit, neque se iniquiorem virlulibus ejus praebuit; adeo quod ca-
pite ab islo Fontaninus disputat, falsa raliccinatioiie laborat, et nihil est. Sed et alibi fucum sibi fieri passus
est ab recepla vulgo lectione apud Rufinum, Apologeticosecundo num. 12. ex qua solidi anni duo ejusdem
Vitaependent, quibus ignoratis , rerum quoque cjus nonnihil turbatur series. Habet ita se res. Rulinus ja-
ctantiaesugillaturus Hieronymum, qui cum solos triginta dies Alexandriaefuisset, DidymoPraeceptore ssepius
gloriatur, se ait totis sex annis ibi commoiatuin, el iterum posl inlervallum aliquod, aliis duobus. lla Guarne-
rianus, de quo postea, Codcx Ms. praeferl, ad queni nos Editioneni noslram exegiinus : ita Auctore ab ipso
sciiplum, legendumque omnino esse, recla ratio persuadet. Editi aulem ad hanc usque diem libri, quibtts
ipse lidem Fonlaninus adhibuil, incongruo sensu ac falso babent, ct iterum post intervallum, aliquot aliis die-
bus: ut non jam duos annos, sed aliquot dtimtaxat dies, ciim iterum Alexandriam advenit, Presbyter Aqui-
lejensis demortlum ibi sc dical. Sed falli vulgatos libros, et doctis viris diu nimis imposuisse, perspicuum
esl. Quid enim Rufinus poneret in latidis partem dies se aliquot Alexandriae subslitisse, cum jam sex annos
abs se ibi transactos glorietur, et diebus nimirum paucis, quos egit ibi Hieronymus, solidos annos opponi
velit, non dies? Quo autem aliis referri, nisi ad annos potest? siquidem diem antea nullum memoravit, el
respectum haberi co praenomine ad proxime superiora, neino non senlit. Aliis igitur duobus, scilicet annis,
uun diebus, scripsit: neque enim si dies dicere voluisset, addidisset atiis, sed aliquot tantum. Ex quo alterum
quoqtie manifestum est, non aliquot scriptuin ab eo fuisse, sed atiquod, et referri ad intervallum voluisse,
qiieniadmudumralio, et recta itidem Orationis series contcxtusque ostendit. Nam intervallum «Tr),wj,ut pra;-
ferunt vulgali libri, sine ulla quanti temporis significaiione, siullum cstdicere; nec adduci quis poterit,
ut credat, incuriose adeo Rufinum, atque hoc maxime locores suas enarrantem, se agere, tamque insipien-
ter de se adversus aemulumsuum loqui. Ecoulrario videsis, quam sihimet bene constet, vera demum lectione
ex Codice restituta, Alexandriwsex annis commoralus sum, et iterum post intervaltum aliguod, aliis duobus.
51 PR^FATIO. H
Nee dubites, nnm ita potuerit locus ab eo qui Codicemdescripsit, refigi ; quin potius ex eo de germana le-
clione vetustiore sumas argumentum velim. N.tm ita se libcr ab imperito Antiqitario exaratum, locisinnu-
meris prodit, ut cum ad ea reformanda verba , summi ingenii Critico opiis fuisset, bic se perquain cxigui
ostctidit, el in bis etiam qu;e neque descriptu sunt, neque inlellficluadmodiun difficilia,errores saepobbra-
rios errat, iiihilque aliud , quam quod in proposito sibi exemplari legebat, omnino rescripsit. Dicemusde
Codicisindole atque auctoritate inferius suo loco plurihus. Interim certo certius sit, non aliler scriplum a
Rulino, et duos eum revera annos Alexandriae,qtiiini eo advenit s"Ciindo,eais-e. De primo ejus incoiaiu,
quod ab anno 372. ad 577. censendus sit, nulhis unus duhitat. Aller hic itaque, qtii et biennio constat, et
post aliquod ab illo inlervaltiun, unius pula alicriusvc anni, contigit, conferendus videtur in l"80. et inse-
quentem, aut seriuspaullo si lubel, aiqtte illud quodqiie paullo serius intervalltim putare malis. Certe anie
385. quo anno, die "20.Julii Theopliilusejus Caihedrain Fcclesia: inscendit; discimus eniui ab Ilieronytno
Apologiaeltb. III. Rufinuni posttpiamTheophitusEpiscopusfacius est, Alexandriw non.(uisse. Ad hunc igitur
modiimilla est apud Fontaninum Rufiniani incolatusallero biennio lacuna explenda.
Sed aliis qui Vitam hanc eandem AquilejensisPre.-byteri,sive cx integro, sive ex parte iitecis consigna-
runl, falliei fallere saepius multo contigit. Prtctereo quain anle anuos ferme triginta Abbas Trappensis
Callica lingua duobus exiguis Tomis comprclicndil : cum eniin incobiiiiiadhuc Foiitanino, eidemque Operi
jamdudum incumbente, vulgata sil, ct pro illa qua apud vulgus Italorum utuniur Gallici libri docti indocti-
que forluna, lectores invenerit, nunquaiu ab eo lainen toto Conimenlaiio suo saltem verbo leniis laudatur;
quod indicio est, doctum virum non lanti illam aeslimasse, ut nie ria dignarclur. Re etiam vera nec me-
reri visa nobis e*t, ut quis honas horas in ejus aut lectione aut confutatione insuiuai. Praetereo item quae
de Rulino deque ejns Libris baud pauca disserit V. Cl. Bernardiis Maria de Rubeis, qtii nuper Monumenta
EcctesiwAquilejensisCommentarioIlistorko-Chronolocjico-Crilico complexus est. Cuin eniin paucis qtiibusdain
loci a Fonlanino iiissenlial, quamquamel sinuil a vcritate recedere videatur : satis b;cc tamen fuerit in
Adnotationibtis indicasse, nihilque opus est buc denuo proferri, <iuaeutramquc sciiptioneni contcndenti
fraudi esse ncqueunt. C.etcra et probe Audor EcclesiaslicasAnliquilalescumprimis novit, etprxcbira eru-
ditione ac doctrina cjus refcrtus est liber.
Sed alius e>t, qtiem prrelerire omnino non possumus, ;il ne diutius vulgo studiosonim fucuin impune
faciat. Est auteni e Carmeliiarum lamilia Frater < Pctrus Tbonias Cao iai i, tit se ipse nominai, Cleri Ro-
inani exaniinator Aposlolicns, et in Collegio Lrbano Propagandrc Fidei Leclor Theologiaepiimarius. >
Edilioni su;e, quani ante tres ferme annos adornavil IlistoriaeEcclcsiastica: ex Rufiniaua Translalione de
Gr.tcis Eusebii, additis et duobus Rufini ipsiusmet Libris, Disscrtationemsubtexuif Hisioricum,in qua de
Vila hujus et lide, nec non Translatione ipsa inquirit. Et rem quidem ab ovo exordilur, abs Ilieroiivmi,
inquain, ciiiu Rulino priina aniicitia, seriem deintle oninem Vitre ejus et morum, studiorizmque persequi-
tur. Sed iniruni dictu, t|iiaiu saepefallatur, alque in his eliam qua: ntillis Mint difficultatibus impcdila, erret
desipialque. Nos aiiquot qui prnno in oculos lectando im tirrunt errores animadverteiuus, ut ne nuincri
nostro, ea t|uae propitis ad Ruliniim pertineut expendeinli,tlcesse vidcamur : crctera uiulto libentius con-
donaturi, nec facturi dispendiuni leiiipons dispellentlis eoruin liallucinationibus,quos dcdoceri forlasse
pudeat.
i llieronymuni ait Cap. II. tunc in Dalmatiam, patrium solum, rcdire compulsum, cum ad Ruiinuin scri-
bens, Postquam, int|uit, me a tuo latere subitus turbo couculsit,etc. ( Epist. III). i Scilicel, redie ille
dicetur in palri.iiu qui se inde ait compuisiini abscedere, 1'arenlibus,Sorori, Cognatis vale dixisse (Epist.
XXII). Canliieritis in porta. Vide nos Cap. 0 Vila: Hieronymianic; neiiue enini, si plures una sententia
errores cuiiiiilanlur, singuios notare est aniinus. Incplias quoque prretereo, (piibus fere lota Capita qualuor
insequcntia consianl. Capile VII. Athanasiiniortcm , ex qua chronica noia Bufinianaepercgriiuitionis prae-
cipua: ralioiies pcndeni, anno consignat 372 tlie 2 Maii, tctamqtie adeo bisloriam illam sus deque verlit,
cuni sit jam ceilocerltus, post soliduinaiininn tlie 3 MaiiS. Episcopum falo concessisse : quemadinodiim
alii ex aliis nioniinenlis, Prdcrii Pascbali- Epistola, et llistoria Pairiarcliarum Coptitarum, nos mullo
evidentissime ex Histoiia de ipsiusmet rebus S. Athanasii Acephalaevicimus, ubi diem obiisse scribitur
Consulatu Vatentiniaui,et Valentis IV. Paclwm. VIII. Alia quae videri leviora possunt, missa facianius.
Ctpite XI. quod prioris Partis postremum cst, duo paucis verbis immania peccat. Itisloriam Eremilicam, scu
Vilas Sanciorum Palruiii scripias ait a Rtilinn, ilnni Alexaudriie tlegeret (ut seritis puta ante ann. 58..)
qtiuin Auctoreab ipso alque Opere cap l28. in fine, lum etiam lib. II EcclesiasticaeHistoriaecajiite -i facile
constet, eas non Alexandriae,sed Aquilcjre,et |.ost aiinuiu iOti. (boc est annis ut minimuin quindec.m
serius, atque ille asseril) scribere occepisse. ltem non iiniiin modo, sed duos ejusdeiti Historiae libros pro
Ruliuianis agnoscit • qu.111111 secundus licet, ait, 11011ex integro ab ip-o elucuhraius videri possit, certe
quidem cum Lalinilate donatus, lum magiia ex parte aiicius atque illustratus per Rufiniiincensendus est. 1
'Poiuit olim fere similis halliiciiiationis dari Rosweido venia ; iiuiic vero temporis duplices videre Thebas
pro germano Rufini fceui, lielum habere mauifestoalienum ac supposiiiliuin, 11011 sani esse liominis videatur.
Acceditad insciti e cuiiiulum, quod de se loqui, suaque ip«uin nariare per /Eyyptumilinera, RuGnumputa! •
53 PRiEFATIO. 54
quum et manifesto colligeresit ex tota, qure describitur rerum historia, et palmaribus arguuientis evicerii
Fonlaninus, Auctorem ex alterius persona loqui, Petronii scilicel Bononiensis, a quo rogatus est, ut Pere-
grinationes suas per jEgypii secessus literis consignaret.
Pars altera Dissertalionis et prolixior multo est, et erroribus longe pluribus scatel. Ridiculum inprimis
quod proponit sibi in lemmate demonstrandum, Rufinumet JoannemJerosol. maleaudire caspissede Oriye-
nisme : ut ejurare Origenismum coepisseeos puies, pro eo quod res erat, male audire apud alios ccepisse,
quod Origeni impensius faverenl. Porro illud, quam fidenter, ne quid plus dicam, quod germanissimum
llieronymi Librum contra Joannem Jerosolymitanum, de quo nemo unquam hominum dubitavit, si unum
Wa.-lelium excipias, ilidem Carnielitam, et pro Joanne prsesumpto Instiluti sui homine pene furentem,
falsitatis accnsare audet, ejusque Auciorem apertissimum ac nugacem Joannis inimicum,vocat! Quin pergit
eliam Capite VIII, quo lianc sibi ex integro caussam tractandam sumit, calumniari verba, eumque Pela-
giani quoque dogmaiis reum peragere, denique et probris incesseie. Olim istud Wastelii commenlum
docti quique viri samus excepere : scrinsil, et doctissimus Tillemontius, Cette opinion est si ilrange, et
commeje crois, si peu ref.ue panni tes savants, qu'on nous dispensera aisement d'en examiner les raisons,
qui seraient plus longuesu refuter qtiil ne serait difficile de le faire (ln Not. ad Vit. llier. Not. LIl). Idem
sibi dictum Cacciaritis putet: quanquam mulctasse nohilissima sui parte, iutegro inquam Libro, magnum
Ilieronymum, reclainante Orhe propemodum universo, non esse venia dignum videtur. Caeteruma nobis
pr.cclare secum aclum esistiniel, quod sex intermediis <apitibus, cuui nibil habeat, quod proprie Rufinum
spectet, nugas, ineptias, gerras, quas ibi neclit innumeras, praeterimus, utel quas iiisequentibus ad usqueXIV.
quibus totus iu eo est, ut Joannem suum abs Hieronymi et Episcoporum Cypri, atque Alexandriae accu-
satimibus subtrahat. llnum aegre ferimus sanctissimi Viri Epiphanii canis tam saepe tamque lmputlenter
insiillari.
Scd eo landem processit, cum male plerisque bonis doctisque dixisset, ut et nobis derepente dicam kn-
pingcrei. Vide, quam erudite, quibusve modis. Ait capite XV : i Hieronymumaliquando, cum se deceptum
beati senis Epiphanii simplicitate animadveriisset, hujus judicio abjecto, anno denique 390. pacem el co-
munionem cum suo Episcopo redintegrasse. » Piochronisnio unius ut minimum anni peccat in eoruin
eliain ratioinbus, qui eam pacein caeterisaltius repetunt. Sed mirum hoc niagis, qutid ad eam Epocham com-
probandant teslinionio utitur, quod aiinum quadriiigenlesinium primuin, aut secundum designat : liolbsiino
inquam illo Posttiniiauiin Severi Dialogo, ubi dicitur, Ecclcsiam loci illius (Belhleemi)HieronymusPresbyier,
tunc rexisse, qure Parochia erat Episcopi Jerosolymilani (Dial. 1. 8). Nec porro diflitetur ipse eam lempoiis
noiain, subdit enim, c ex co colligi loco, S. Doctorem, qui Epiphanio leste (Ep. 5. 1), propter verecundiamet
liumililatemnolueraltiebita nomini suo exercere officia(leg. sacriftcia) post compositum dissidium anno circiter
4C0.humeros stibmisisseoneriMonacbalis(sic vocal) ParceciaeBethleemilicae,sibihaud dubie Joannisauctorilalo
delatae. » ln quibus alierum dentio errat, quod Hieronymum ab eo demum tempore functum Presbyteri of-
ficio, et ssciis operatum putat. Tanta illi hallucinationum seges, ut semel una sententia delirasse nou satis
haheal. Haecauiem atque his similia cum hlaterasset, tpiaepersequi singillatim non tam mihi taedium quain
Leclori fuerit, snbito me suggillare, sibique plaudere, si queat, experitur. Atque hwc quidem,inquil, notata
oportuii YcroncnsiEditori Opcrum S. Ilieronymi, (est Deo gralia, quod non ita desipuerimus) qui dum eam
EpistiAum(Librum contra Joan. Jerosolymil.) rejicit in annum 599. aut 400. id esl post triennium, aut qua-
drienniumab inila solemniter concordia, reum apertissimefacit violatwfidei el amicitiw S. Doclorem.Deus
meliora ratiii, erroremqiie bostibus istum. Hominem nullis oculis, nullo corde non imitabimur : neque non
tamen feremus aequo animo tantam ejus levitatem, qui alios docuisse videri apud vulgus velit. Editor Vero-
nensis (qui non alius a me est) in Praefatione ad eum Librum bonis argumentis ad an. 399. referri illutn
ostendit, posse etiam ad 400. inilia; in Vila auteni S. Doctoris, ubi haec latius et serie continua disputantur,
ipso 3j9 adscribit, ut initis probe rationibus nullum laeiat reliquum dubio locum. Legat eruditionis homo
ctipidus caput XXIX. a numero praesertiin septimo ad duodecimum (nam si huc illa transferre velim, nimis
longum faciam, et jam non in Rufini Editionem Praefatio, sed Hieronymianaevindiciae describendaeerunt)
et nullus duhito, quin supputationi assensum etiain invitus prcebeat. Sed ut videas, quod et in veteri apud
llieronymuin Proverbio est, Cacciaiium voluntaiem habuisse nocendi, facullatem non habuisse : puta, non
evidenlissimas nos, sed levioresChronologiaenostraecanssas addere, si mavis etiam, non 399. aut 400. sed
multo serius, et ut visum quoque cst aliis doctis viris, ad tisque 406. eam eluctibrationeiii differre : ideo ne,
qtiod religioni non habet religiosus homo calumniari, reum apertissime facimus violatw fidei et amicitiw
S. Doctorem? Nonne aliam rerum seriem, rationes alias nobis institui videbat? hinc pacis percussaelempora
serius protrahi, sin plumbeus est tolus, non noverat? Novit enimvero, sed tanti haberi apud suos voluil,
txtnos castigasse videretur. Nos, salvis Rufini ac Hieronymi rebus, quorum haeccaussa dicta sunl, injuriae
concedimus.
Quaetamen hinc reliqua ejus Partis septem Capita subsequuniur (Terliam enim, ubi de HisloriaeEccle-
sia-ticaeRuliniana Versione agit, Praefationi inseqnentis Tomi reservamus) cum stomacho ita percurremus,
ut lanluin noiasse graviora contenti, tempori patcamus el stylo. Totum fere taput XVI. injuriosum Hiero-
•5 PR.EFATIO. M
nyuio est, qui et iisdem usus fratidibus dicitur, de quibus adversarios suos accusat, et schisma Monacbo-
rtim fovisse. Prochronismo etiam pcccat. Idem vitium est duorum insequeritium, ubi et series Rufini elticu-
brationum oinnis interverlitur, cl itineris Roma Aquilejam ordo, ipsaque bistoria turbatur. Inscile illud
prae cxteris, quod putat ipsa in Urbe totos duos annos Rufinumsubstitissc. Porro nihil iis stultius verbis,
quibus Cap. XIX. exordilur, Jampridem cx Epist. HieromjmHil. (hic est contra Joan. Jerosol. Liber) miiiMS
commodesenlire ccperat Pammachius de Rufini fide. Enimvcro nou Hieronymi illam esse Epistolam, sed nu-
ijctcishominis Joanni Episcopo perquam infensi, lola passim Disserlatione, propriisque Capitulis liactenus
contendit, quod nos audacissimum cominentum cxplodimus. Memorem esse mendacem oportuit. Adversatur
jam enim ipsesibi, ct stii est laiucilo propositi oblitus. Neque vero se dicat, e.x recepta nunc vulgo inscri-
plione Operis loqui; prrcterquani quod enim alias nunquam Hieronymi, sed Auctoris incerti Epistolain eam
vocat, nisi vere csse Ilicronymianam sentiret, atque haberi nunc vellet, multo adhuc magis in rem suam de-
siperet, faccretque Lectori oiiueias. Quippe addit, f Ieclam Pammachio, adhibitamque illi tidem, dcnique et
prarjiidicium Rufinianre existimationi hinc illatum, » argumentalur. Num alius venit in mentem sibi Auctor,
quem verus Pammacbius pro vero Hieronymo baberel, ipse eiiain de nomine Hieronymum diceret, et Hie-
ronymus taineu non csset ? Sed nondum incptiarum finis. Rem enim ipsam quod speclat, etab omni veri
specie, et a scmctipso itcrtim dissentit Carnielila, qui post Tillemontium, aliosque doctos viros non diffite-
tur, illam neque perfectam ab Auctore suo fuissc, neque ad Pammachium missam, immo et suppressam
Epistolam iCap. VIII). Qu;e igitur sunt baec prrestigia ? Fuit illa Hieronymi Epistola, eademque non ejus,
SIAIiiiigaiis ct nialigni honiinis fuit : ad Pamniacbium missa, qui verus lamen Pammacbius non erat, siqtti-
dem ucc a vcro Hieronymo acccperal : eidem lecta, et in vulgus sparsa, unde Rufino conflata est invidia,
et supprossa simul scrinio, neqtie cducta unqiiam, immo ncque ab Auctore absoluta. Tanlumne ambagum
ineplissiiiiarttni duobus versiculis?
Porro cjus imperitiae, ob quatn tota Ruliniana bisloria retro sublapsa ut referatur, necesse est, untim at-
qtie alterum de reliquis postremis Capitulis exemplum addam, quibus liquido conslet, quain iile ab erudi-
tione, boiiariimque artium sludiis omnibus imparaius ad scribendum de Rufini rebus accesseril. Hunc non
fuisse ab Anastasio damnalum, cx eo colligiltir manifesto, quod usque sit, cum Sanctis Episcopis, llaliae
pracscrtini, cominiinione ac lainiliariiate usus. Nobile aiguinenlum bonus vir ille exaggerando sic dcpraval:
« Paulinuin, ait, Nolanuni Episcopum, datis ad Rufinum Litteris amoris ac benevolenlire plenis, petiisse
atquc obtinnisse cxplicationem dc Palriarcharum Benedictionibus. Rogasse eum quoque, ut pcrtransiens
Roma, Nolam se coiiventimi vellcl : quibus certe siudiosissimisverbis Presbyterum Aquilejensem non co-
luisset, si ejus condcmnatio uiiquam prodiisset; quam ittique ignorare non poterat, utpote qui sedem suaov
haberet in Provincia Suburbicaria, Romanseque dilioni subdita, » Deus bone! qtiid est desipere mentis, si
boe non est! Quo tempore illas Epislolas Paulinus scripsit, ncc Episcopum ipsc agebat, sed in Presbyteri
tanluni gradu merebatur : nec Rulir.us ulla pravi dogmatis suspicione laborabat, ut ab ejus refttgere consue-
ludine quis deberct: nec denique Anastasius Romanam adhuc Catbedrain obtinebat, ut percellere anallic-
nnatc ettm posset. Pergit tamen illc errores crrnribus cuinulare : « Et cttm, ait, Chromatio e vivis sublato,
Rufinus, Aquilcja relicla, in Monaslerium Pineti ad Classenseni urbcm se reccperit, pulasne tot Religiosos
viros proscripti Ilacretici convictum, coniubernium, nedum communionem fuisse laturos?» Inepliacineptis-
simrc, somnia. Riilinus cura in Pineti Monasterium secessit, nondum Aquilejam venerat, vixdum euim eral
ab Oiienle rcvcrsus. Chromatius in vivis adbuc ulique agebat, qui nisi posl annos ferme novem diem obiit:
Pineli denique Moiiasterium non ad Classensem urbeiii, quaa ntilla unquam fuit, sed neque Classis prope
Ravennam, verum in Agri Romani, Terracinam versus, ora niaritima stelerit. Potuisset quis data opera ad
movcndum tiinicaio popello risum plura paucioribus verbis loqui deliiamenta? Verum bis diutius immorari
nobis ct lastidio est, et pudori. Et facile tatnen Lector intelligct, si hisloricam illam Dissertationem lu-
sirare tantum oculis velit, alia cssc quamplurima, qurc qtium parum ad nos speclent, immania ejus cirata
(lissimulamiis.
Revertamurad Rufini Operum Editionem nostram, pergamnsque porro de his quaein illa adornanda prae-
slitinius, Lectorem coiniiioiicfacere. Initium ducimus a duohus de BenedictionibusPulriarcharum Libris, qui
primas inler omnes Piesbyleri Aquiiejensis Tractaliis fertint, tuni Scripturre quam explanani respectu, cuiu
temporis praerogaliva, qua cacteris priniigcniis, ut voeare placet, ejus scriptionibus antecediint. IIos autem
accepimus ex Rarreana Edilione, quae et cxleris niulto est accuratior omnibus, et ex antiiiuissimis maiui
cxaralis exeniplaribus MonasteriiMontis Dei, dicitur in Pracfalione descripla. Aliam nihilominus vetusiio-
'
rem in consilium adhibuimiis, qnrc in MonumentisSS. Patruni Orthodoxogrupltiscontinelur, et quam bonrc
fiugis saepe comperiinus. Lsi praclcrea sunuis et Codice Ms. quem e S. Salvaloris Bibliotheca, quae Bo-
iioniiu est, Cl. V. P. Ab. Trombellius descriptum diligentissime ad nos niisit. .Etatis haud ille quidem est
inulliun dissitae, neque banc ipsam, ([iiodlrei caput est, Rtifini explanationem repracsentat, sed cognomitiem
altain ab sludioso aliquo coiisarcinalam, cujus nos specimen Tomo Hieronymianoruai Operum lertio feci-
mus in Appendice. Yerum cum et iisdetn propemodum vestigiis insistat, et ab Ruliniana identidem in suam
jnterpretationem quaedam Auctor derivet, facile huic noslrae recensioni adjumenio fuii, plurimutn certe
S7 PRÊFATIO. 5?
cjtisdemillustrationicontulit. AcceditMonimentinovitas, et rerum quaein eo continentur praecipuarumde-
leclus : neque enim antea tolum, sed priore tantum ex parte, eaque exigua in publicam lucem prodieral:
neque nos totum in nolis descripsimus, sed illa dumlaxat, quae et lectu maxime digna, et in rem nostram
recte conducere videbantur. Praeclarius, pulo, nobiscumet cum Editione noslra actum csset, si quod affe-
ctavimus diligentissime, CodicisMurbacensisiri Alsatia, et descriptarum ex eo variantium lectionumpoliri
licuisset; sed frustrali a spe sumus. Interim quod unice datum est, ingenlem illam decetn fere versuum in
• Praefationelacunam explevimtis, quam ex eo Ms. recilat Fonlaninus, et qua vitam sensumque huicmet
Operi videmurrestiiuisse. Caeterumquaede his Iibris plura vir idem Claris. disputat, in antecessumconsu-
luisse, operaepretium erit. Econlrario aut falsa, aut de nihilo ferme omnia sunt, quoede illis Cacciarius
scribit, atque illud cum primis, quod eorum elucubralionem ad annum usque quadringentesimumoctavum
differt.
SubsequiturCommentariusin SymbolumApostolorum,quo certe nihil praeclarummagis atque eruditum
tota EcclesiaslicaeAntiquitatis memoriacontinetur. Nec aliquod aliud est facile in Ss. Patruni scriptis quot
sunt, quotque fuerunt, quod srepiuseditum, recognitum,recusum, leclumque adeo luerit, el doclorum ho-
minum observalionibus studiisque magis expolitum atqtie illustralutn. Nos Balusianamnuperrimam editio-
nem (sive ejus e Parisiensibus Benedictinis, qui poslhumas Balusii curas in S. Cyprianum, cui olim brec
est elucubratio adtributa, absolvendas et vulgandas suscepil) non lam imitandam nobis utpote omniumet
recentissimamet diligentissimam,quam exornandam proposuimus. Contulimusenimverocum aliis proeterea
vulgalis antiquioribus Iibris, quos minime novit laudatus Edilor, et Barraeano prasertim codice, quem
ignorasse, aut non consuluisse,quanti illi steterit, passim ostendimus. Multa hujus atque aliorum, ut dixi-
mus, librorum ope restituimus, quae reliqua nohis fecit tot hominum caetera dociissiniorum induslria, ct
medica adbuc manu indigcbant. Porro cum animadverterinuis, Rufinum abs Cyrillo Jerosolymitano,quo,
quum ihi ageret, magistro usus est, multa fuisse mutuatum, longasque pericopasex ejus Fidei Exposilione,
quam variis Catechesious edisseruit, in Lalinum pene ad verbutn conversas in sua transtulisse, ipsas in
partes vocavimus,et singulis quibusque locis ad Graecumcxemplar, quod et laudamus ibi saepenumero,
exegimus.Ex quo non lectio dumtaxat verior prae aliis quacobtinebant, innotuit, sed et sensus penilior, et
vis propria verborum in aperlo fuit. Alia quae ad divinissimi,ut ita dixerim, Libri commendationem atque
ornatum contulimus, ex Adnotationibusdisces.
Hisioria Eremitica pone sequitur, sive Patrum Vilae,seu denique, ut placuisset Fonlanino inscriberc,
Ilisloria Monachorum,et itineraper JEyyplumS. PetroniiBononiensisnomine scripta, Hancnos ex Rosvveydi
eleganlissima.Editione accepimus,cujus etiam non indocli sane viri, caetera aulem diligenlissimiAdnota-
tiones contextui subnectimus. At vero alicubi etiam castigamus. Longius quippe aherrat a veritale, quod
alteruiu quoque Librum de Vitis Patrum Rufinosaltem, ut Interpreli posse pulat adscribi; et quod gravius
fortassis erratum videatur, hocce unico Libro, qui Rufini germanus est fcetus, suam, non alterius per
jEgyptum peregrinationem ab ipso narrari existimat. Quamobremejus et Melaniaeilinerum hisloriam ex
integro texit Praeludiiloco, atque his demum, quibus sibi inentem pracoccuparihallucinationibuspassusest,
adnolationes quoque suas identidem imbuii. Nostrartim itaque partitim fuit, Lcciorem inonere quibus opoF-
tuit locis, utne sineret fieri sibi fucum, ejusque rei brevibus caussas addere, notulis quas asterisco prae«
signatas opponimus.Alios ejus crrores cavemus alibi: puta, quod fuisse Rulinmn nonnulla a Palladio mu-
tuatum autumat, quum prorsus econtrario jam constet, ex Rufino quacdamPalladium in sua transtulisse.
Deniqueet menda aliquot lectionis sustulimus, contextumque Attctoris, quoties se occasio obtulii, fecimus
paulo meliorem.
Gradum hinc facimusad Historiam Ecclesiaslicam,non illam quidem Eusebii Caesariensis,quam Noster
de Grs:co in Latinum reftniit (neque enim Versionibusbeic locus est) sed quam de suo ipse duohus Libris
contexuit, atque Eusebianaesubjunxit. Ejus Editioneslypographicisformis expressas Fontaniiius ferme oin-
nes recenset, expenditque de mo.re copiose satis ac diligenter. Anno autem ab ejus obitu quarto suam
Romaevulgavit F. Cacciarius, de quo paulo ante dicebamus, eamque se ad VaticanosMss.codd. exegisse,
et notis illuslrasse, in fronte Operis profitetur. Jure suopostulet a ine Lector, ut qure ejus ratio sit, dicam.
Sed antequam hoc facio, quid ego in bac mea adornanda praesliterim, ut cceptopressius insistam, docebo
paucis. Barraeanumexemplar typis ante annos ferme centum septuaginta expressum, quo plttribiis locis
nullum esl magis emendatum, expoliendumusquemilii atque exornanduin proposui. Contuliautein subinde
cum aliis antiquioribuseditis libris, et pnecipiic Parisiensi anni 1523,quem Boussardussecundiscuris vulga-
vit, et bonaefrugis saepiusexpertus sum. Tum vero codicibusMss. duobus a capite, ut aiunt, ad calcemcum
edilo comparatis sum tisus, quorum, utpote diversarum genlium, explorare etiam fideni variantium inter
se invicemcontentione leciioiium, non exiguaeopis fuit. Allerum laudatus nuper Trombellius Ab. S. Salva-
toris de ejusdem CcenobiiBibliotheca, quaeBononiaeesl, stippcdilavit; allerum qui et paulo melioris est
notae,accepimus ex celeberrima Guarncriana in S. Daniclis municipio,quem contulit diligentissime, et
quanta in ejusmodi tractandis libris opus cst, sedulilate ac doctrina expeudit V. Cl. Dominicus Oiigarus,
b' PRJEFATIO. (iO
sludiorum in UtinensiSeminario Praefectus,alias nec semel infra ob ejusmodi in Rufinumnostruni collala
ex Mss. beneficia laudandus. Posscmus et Valicanos, quos Cacciarius descripsit, codices vocare in partes;
siquidem non eam inconsulto lectionem sequuii sumus, quam hic praetulisset, sed singulis quibusqueex
inlegro ad examen revocatis, saipiusquam ille in lextum receperal, repudiavimus : econtrario quae minus
Ciprobabatur, sulTecimus.
Jam itaque eam Editionem expendamus.Quinque Mss. codices, ad qtios illam exegerit, laudal Editor in
Praelationc,tres scilicet Vaticanos, duosqtie alios ex ealem Bibliotheca,unum ReginaeSuecorum, alteru.n
Urbinatem, quem in notis falso recentiorem Reyinm,seu Reginwappellat, ejusque rei culpam beic depreca-
tur. Ac sunt illi quideni recenlioris atatis omncs, et que parum Typographicaeartis inventis antecedant.
Verum illud etiam acccdit incominodi, quod ila se iis usiim fnletur, ut i sibi religioni duxerit de superiorutn
Edilornm lectione quidpiain immutare, nisi stiffragantefulednorum saltem excmplarium.> Ex hoc scilicet
lam levi consensu maluit, qnani ex probitate lectionis manifesta, contextus serie, atquealiis quibus abundat
praeceptisArsCritica,jndiciumferrc. Ars, inqtiHm,Critica,quami|uiprofitentur atqueornant,conlemlui habet,
el cavendosdocet. t Nam qtia: (iii Prwf.), ai(, sublilius aut de ratione temporum excogilarunl, aut de aliis
bujusmodircbusdisputanl, cuinut plurimumnonalii usui sint.atqtie iisinlirmandis, quaealiundecertavideren-
tur, non lam valcnl, meo quidein judicio, adjuvenum eiuditionem quamadeos imbuendos libertale opinamli
quadam, tinde rerum vel gravissimas in dubimn revocare assuescant. » Iliuc satis liqcet, quo ipse ingenio
hanc inierit provinciam : queni feceril lectionumdelectum : quae disseruerit in notis. Nempe quas oporluis-
set lecliones expendere, nt facile rcciperentur in textum, hac ferme una de caussa respuit, quod solilarire
essent, quum cconlraiio hat; ipsa essent de caussa pluris faciendae,ut faciunt revera, qui Mss. libros sciunt,
quod se ab alterius, sive loci, sive manus archetypo exceptas produnt, atque illaesunt, quas unus plane
similcs variis aiiianiicnsibus Antiquarius dictavit. Alias quas recepit, ut pote pluiium suffragiisCodicum
coituiiend.itas,si rein cxpendisset bene, non erat cur reciperel ob solam majoris numeri (ideiu, quoetanti
non esl, qtiando ita in oinnibiisCodices perpeluo consentiunt, ut unus ab alio descripti videantur, neque
adeo illa nisi unius Codicis auctoritas h;ibendasit. In caeterisquam probe operam suam locarit, ex conlen-
lione nostrae liuju^ Editionis cognosces,ne si persequi exponendo velim, nullum faciam praefandi litiem.
Adnotatiouum(eas dico, quae hanc maxime partem RufinianaeHisloriae speetant) i eo se ait (in Prwf.
Tom. 1.) ipsemel usuui genere, quo lectionem suam vindicaret ab intemperantiori Crilice; tum aulein
eorum, quoead Geographiamaltinent, non injocundas et satis uiilcs nolilias curiosae juvenluti pararei.i
Nihiltamen aliud pleraequeomues docent, quam quod sciunt passimomnes, aut peti a Lexicographispotest,
aul denique iiovamrancidis halluciualionibus maleriam pirebel.
Specimon unum aliquod siibjiciendumest, ut quod diximus, exemplo constet. Narrat Rufinus Lib. II.
Cap. XXIII. de Serapii subvcrsione, militem, correpta bipenne, percussisse Idolum, et repetitis iciibus putris
ligni fumosumyeniiimcwdisse.Adnoial bonusille vir, His verbis, fumosumgenium, etiamulitur 1heophilus de
AlcxandrinoSerapidis Temptotoquensin Episloln Synodica. Novissimusautem Editor operum S. H.eronymi
existimathtov, seu r.hiov (sic) locum (uisseubi Hospites reciperenlur.Vide, amabo Leclcr, quot nieudacia,
calumnias, ineptias verbis lam paucis cogit. Qucritur Theophilus factiosos Origenistas, mulierein et filium
ejus adolescentem, qiiornm caussa maie Isidorus audiebat, produxisse in medium, et in locoUrbis celeber-
rimo, quem m fallor, aii, Genium vucant, cotlocassc.Ilaec tota Theopbili sententia est. Falsum est itaque
primo, quod ait Cacciarius,Tlicophilum usurpaie haccverba, fumosumgenium.Falsum deinde, quod lninc
ait de Alexandrino Scrapidis teniplo loqui, quo nihil ei minus venire in meritem potuisset. Praoterquain
quod enim conceptis verbis locum Urbisceleberrimumdixit, vicum, puta, aul loriim, aut quid simile, non
teuipliiii) : Scrapium neque amplius exstabal tunc teniporis, quod ipse Theophilus ante annos ferine decem,
qiiam haecscriberet, jain subverterat, ac solo a;quaverat. Falsum tertio, quod et praecipuumcst Cacciarii
proposiiiim, geniumquod unice verbum Thcophiltisit.-urpat(eliamsi recte Scriplura habcret, quam depra-
vaiam (isiendimus)quidqtiainin significaiuloconimnneciim fumosoSerapidisgeniobabere. Jam quod mespe-
ct.it Fditorem llieronymiantim, ego cnm Epistolamillam, t|iiain et TbeopbiliSynodicam abs IlieronymoLa-
line rcdditam certis arûmenlis ostendi, et primus ex antiquis membranis, inler quas fato proxima haetenus
latuii, eriitain, preiiosissitiinin si qtiotl aliud Anliqmtatis monimentum, literario Orbi comiiiuiii&.vi,in
Adnotationibus qtiibus cm illiisirandam suscepi, ad laudaiuin modo locum suspicalussum, Ziviov,Xenion
intelligenduni pro Genio, el videri loctiin, ubi hospiies convenircnt : plaleam videlicet, aul vicniii advena-
rum. Dernusingenio religinsi viri, quod bencficiumsingulare in bonas literas, et cum primis sacras a 110-
bis collatum cjus Ftlitione Epislohe silenlio presscrit, niahieritqiieleclorem suum ad non prhis auditum, atit
lectum alibi opus nmandare, quam illnd cum novitatis saltem laude, quaeex rei notatione oriebatur, com-
mcmorare. Quid istnc rei esl, quod indoctis vulgo conlideniissimeimponit, et mihi calunnniamaperlissimain
slruit? Falsuni ncmpe, el quarte itl quidem esi, locum dixisse me indigitari abs Tb.eopbilo, ubi hospites
reciperentur, ut Xenodochiiini scripsisse videar, quod forum, aut plateam coiivenajruni,sive ubi liospites
convenirent,dixi. Nam proprium loci nomen, sive illud ab interpreie Hieronymo(neque eniiu videtur po-
61 PR^FATIO. 62
tuisse de celeberrimo Alexandrinivici nominedubitanler loqui AlexandriniisAntistes) sive Auciore ab hoe
ipso additumsit, quum Graecumomnino esse debuerit, Latinis eliamsi mavis literis scripium; miiiimeau-
lem Graecumsil Genium,nec Graece qiiicquam significet: jure addubitavi, quin fuissel Latini antiqiiaiii
errore depravatum, fallenle vel pronunciationis, vel nolioris vocabuli similitudine.Grrecum proinde, quod
illi proxime accederel, el cum proposita celebris loci significalione satis convenirel, erudito Lectori in
notis propostii substituendum. DixiSevtov,el coinmodeab hospitum frcqueulia desumi etymon posse, arbi-
tratus sum.Quaeilli inurenda sit nota.qui mea dicta corrumpit, ut castigasse videaiur, alii judicent. Falsum
interea est qtiintoquod ine ait scripsisse, iv<ov,seu y.hiov(sic) portenta verborum, quae ipse de cerebro suo
cudit: et quod novum, eoque valde iniqiiius adiit falsil&ti mcnieiitum, me illis existinusse, locum abs
Theophilo denolaium signiiicari. Unicum Graecuin verhum scriptum est a me, Eemov: pudoreni exuisse
omnem, necesse est, qui inibi duo illa adscribil, quibus et cori uptiora lingi si possiiu baud scio, cuin enim
nec Graecequidquamsignificent,nec Latine, aliquot etiam pravrescriplurae vitiis laborant, ut neque OEilipus
valeat interpretari. Neque non lamen absque dolo malo conficta existimei,, sed eo uiique animo, ut lliero-
nymiano Eilitori apud imperttos, et minime id, quod res est, scire cupidos, probro sint: quique ea notavit,
esse aliquis videatur.
Praetereo quae hisce mendaeiis continentur hallucinationes, alque ineplias : quarum unani modo alque
alleram si ponere ob oculos Lectori velim, niinis longum faciam.Re enim vera, quaeest hominis &.npoo-si;i«,
qui fumosogenioapud Rufinumduu; consonare boc apud Theophilum Geniumcontendit, nos laudat, qui
aliier legendum ibi, et non Genium, sed Eivjovostendimus. Si Genium ipse rcctam scripturam putabat, quid
nos eam improbautesprofert, adeoque non refutat verbo tenus, ut et consentire videalur; si nobiscum sen-
tit, ac depravatam leclionem non dilfitetur, quid ad Aucloris sui Genium Theopbili Ervtovficit? Porro,
quaelevitas mentis, ad iguoti vocahuli explicationemignotius proferre, illudque geniinum altcri pronuu-
ciare, quotl ne simile quidem sit, imo quid rei sit, nescial ? Sed referamus aliquando colluvie ex hac
pedem.
Equidem non erat Riifinianalectio tain pauci facienda, ut ctim librario apud Scriptorem alium errore
conferrelur. Nos eam iterum ad cohtextum accuratius expendimus, et multo nunc propius ad verum sectm-
dis curis accessisse videmur, quam anlea in nolis ad eum locuin exislimavinius. Prima scilicet fronte visuiii
est, Latine scribiGenium proprio vocabulo, quod perinde esset, upamxoi;lamen, ac si Deum dixisset Ruli-
nus : pulris ligni fumosumGenium(idest Deum) cwdii. Munc abs Gr;eco nomen repeiere magis placet, et
proprie uientum Idoli iutelligere, quod miles pcrcusserii. rhuov inquam Grrcce, quod est mentum, et pro
facie aliquando sumitur, nam et yhitn saepiuslegere esl plurium ntimero, genas, malas, et Lexicographis
exponitur Tzayo>v, facies, el barba. Enimvero Aucior aHte tres modo versus, maxiliwveteratorisillisam primo
bipennein tlixit, liiin iteriun iclibus repetitis caesum putris ligui fumosumyhuov. Atque ut nihil duhites,
quin faciei parlem, sive rictus Idoli significel, ex membroruin ordine narratiouem disjecti simuhcri texii,
subditque continuo, dejectam eam partem, yhnov, igni adhibitam conflagrasse: deinde reculsum ccrvicibus
caput, el depressoModio, distractum fuwbus : lum cwteru per partes membra cwsa securibus, el per singula
cutlricisAlexandriwlocaeffigiemvelernosiSenisiiiemerafimexustam.Nihilitaque alitid ibi ijuain•ysvstov scripsit,
et menium barbamque significavil,j>romineiiieiiipartem,quae dejici, capite ferme adhuc integro, polerat.
Quod Graecescripserit, uon Latine, caussas habuit, quod et Graecumyhziov plus aliquid, qtiam quod Latine
est mentutnnolet, et proprio vocabnlomaluerit appellari, quod ferme erat Idolo proprium ac peculiarc.
Erat quippe illa simulacri pars caeteris insignior omnibus, hirqtiina barba, eaque ad medium fere pectus
promissa, sed tereli, el ad cilindri inoduin, lantunique cuneaciore ad iiniini, ut videre est in cjus ridiculi
Dei, qtiiesupersunt etiamiiuin siguis, quorum unum ex aerein domestico Museonostro ob oeulos habemus.
Deniquescriptum abs RtifinoGraece illud, non Laline, ipsa Latinorum aniaiiuensium probat hallucinatio,
tjui GraecumvocabulumLalinis totidein literis reddiderunl, deque ysvsiovscripserunl Genium. Sed haec
hactcnus.
Apologeticicontra HieronymumLibri duo subsequuntur, subjuncta itidem Apologiaad Anastasitun : quos
omnesetsi in Hieronymiana eliam Colleclione Operum recensuimus, utpote qui eo maxime referebantur,
non erit, arbitror, Lectori ingiaiiim beic proprio loco exhiberi sibi iteruni novo culiu cxornatos, ul ferme
ab iis alii videantur. Quinium profeclo operac iis usque el usque expoliendis collocavimus, argumento ertint
spissaeobservationes, et notae, quas licuil olim, quum inter Hieronymiana excuderentur, ulpote peregrino
in loco, segnius curare. Neqtie vero ttinc alios quam vulgatos anlea libros consulere datuin est : iuinc me-
liorefortuna utimur, atque opis impendio plurimumex Ms. codice Guarneriaiio accepiinus. Est autem Ms.
hic liber ex cadem, quain dudum landavimiisin S. DanielismunicipioBibliotheca, olim Guarneriana, itidem
nobis a laudato ibi, ac denuo bonoris caussa nominandoCl. V. Dominico Ong.iro cominunicatus. Non esl
illc quidem aut atatis admoduni anliquae, et ad faciendamillico fidem idoneae, ant, quod magis refert, satis
probae emendationiset notae. Nihilo secius liiin profuit nobis, quam qui oplimaenolae atque cmendationis,
seialisitem veiusiissiiuaeadesse unciuampossuut, Exceptus nempc est, ul multis se indiciis prodit, ex aduiO'
*>5 PRAIFATIO. 64
dum vcleri, eoque de Aquilejensi labulario, ubi et primum Auctore ab ipso conscriptus est, et in palrium
veluti ccnsimi deinde babitus, curatusque esl diligentius. Deniqueab Anliquario exceplus cst satis imperito,
honiine aiilein mininie inalo, qui saepiusquidem errores librarios erret, et in reclain scripturam peccel, de
stio autcm nihil aut audere velit, aut sciat. Certe ad Lectionis vcritatem indagandamipso inlerdum errore
suo profuit, ejusque monitu polius quam jussu, loca nec levioris momenti, nec sane pauea restituimus.
Alioquinubi constanti rcctaqtie scriptura ab impressis variat (intilta autem variat) iidem adhiheri sibi jure
nierito poscit, et veriora adniodiiin proponi, fere certum esl. Recole quod superius ubi de Rulini Vila,
excmplum edimus ex singulari ejus lectiuno ( Lib. II, num. 1-2) , qua duobus unnisAlexandrire secundo
commoralus evincitur, qui dics ibi tantum aliquol substilisse, hactenus dictus cst. llis porro libris Apolo-
gelicis, co cliain libello una compuialo, quem scripsit ad Anasiasium, et quem itidem ad Guarnerianuni
excmplar exegimus, multisquo locis fecimus meliorem, Rufinianorum Operum, quac de suo ipse excudtt, et
primigenia nominamus, Collectio oninis absolvitur.
Gcrnianos Rufinifoetus proles snpposititia consequitur : non illa qtiidem, ut aliis passim usuvenit, ver-
nilis conditionis, et quae Presbylcruni Aquilejensemdedecoret, sed generosae indolis atque ingenii, qure et
cum gcnninis stare nec sine dignitate possit. Ex ordine locum priorem tenet Commenlariusin Sepluaginta-
quinquepriores Psalmos, de quo longuin esset aut qurc Fonlauino , aut qure nobis miilla in Adnotationibus
obscrvala sunt, liuc referre. Sed Auctorem investigarc Operis, et conjecturas proponere quas lecimus,
prrestat. In quam rem notaiu dignum cum primis, quod natione Gallum se non obscuro Auctor indicio pro-
dit. In Praefaiiunculacniin ad Psalmi XV. tilulum de Arctibus loquens, quos autiquitus, ait, quandoaliquis
de hostesuo triumpliumhabehat, faciebatsibi construi, non alios mcmorat, quam Arausiensem, quem ob ocu-
los fortassc, autccrle non longe posilum habuit. Unde, subdit, Arausicwin arcu triumpliali Massiliense
bellumscutptiimhabetnr ob signum vieloriwCwsaris. Arausicani non aliam intelligo, quaiu quae Arausio, ct
Arausicnsis, et Arausicorumcivitas dicta est, nunc OrangesGalli vocant. Id ipsum alia coinprobabit anim-
adversio. Auclor cum bonam Commentarii sui paricm ex Augustino totidem saepevcrbis describat, non
CMiitainen, (pia usus ille est, ScripturoeSacrae versionem usurpat, sed Vulgatam, quae nimirum Gallicana
atidit, el abejus Ecclesiae iisu iionicn accepit. Loca nimis multa sunt, et unoquoque propemodum Traclatu
obvia, til prolerri nuiic ad faciendum rei periculum debeant. Ea nos sub initium Operis, et ubi longiores
lacinias in sua transfert, adnotato Augustini nomine, innuirnus : postmodum adscriptis dumtaxat virgulis,
cam pericopem ab illo declaravimus mutuatam. Conjicere est itaqueoculos in librum, et mirari deeerptoris
ingenium, qui tam sibi religioni ducit, a Vulgata, Gallicana, inquam, Scriptura recedere, ut ineptire alicubi,
et a proposito in diversa abirc coactus sit. Quum enini Augustinus Versionis qua utitur verbis pressius ex-
plauatione sua adhaeret, Noster eani explanalionem describens, male cum lectione Versionissuaeaptat, et a
scopo aberrat. Non ergo temere hinc etiam arguas, fuisse ex Galliarum Ecclesia hominetn, qui ininime
licereputarei sibi, alio quam GallicanoCirculo, ut vocant, recepia scilicet apudsuosPsaltnorumVersione uti.
Porro Monachis hanc Psalterii cxplanandi operam impcndisse, atque habuiste in Fratrum conventu
scrmoiies, videtur. Niiniruin Fratres intcrdtim compellat, deque niuniis Monachoriim loquitur. In Psal-
niui:; XLI, vcrs. 10: Mayna nobis ftducia, Fralres, quia susceptornoslet est Deus. Et proxime praecedenli ad
vers. 8. de eorum vitiis, Hijpocrila', simulutoresmali, adjungentesse ficta caritate... Talesmulti inveniuntur
intra socielalemFralrum, ctc. Et paulo post, Vis scire de Frittre quale cor habct?Altende unde libeniius
loguatur, clc. Tiim, Cuslodiamus,Fratrcs, introitumnostrum, maneamusintus, ctc... notatur vagalioocutorum,
et curiositas, quod vitium vchemenlersolet noccrc Conversis. Denique, Hwc tria sludia sunt otiosorumin
Ctaustro, vayalio oculorum, superfluilasvcrborum, perversitascoyitalionum. Hwc tria vitia ejiciunt Fratrem
de Cltastro. Qtiin ipsummet vitam egisse cum Monachisdubitare non sinit locus in Psal. XLV. num. II: Ad
hnc jam reliquimusimpedimenta mundi, el curus swculi, atque ad MONASTEIUI accessimussecretum, ut liberins
vticwe possimusDeo. Etsub linein, eormn quoqueChoro, ut vocant, sive canentium stationibtis interfiiisse:
ln hoc Psalmc, quem cantatumaudivimus, cui canlandorespondimus,et sumusdicturi quw nostis. Num igilur
Monacbumagebat ipse, deque eortini nuniero untis erat Monastice vitae institutis devotus? Ntillusvidetur
dubitandi locus, sed ita lamen, ut esset practcreaPresbyteri dignitate insignitus; nam quod olim inlerdictuiii
cst, et S. Leo cavit Epist. ad MaximiimAnliochenum, Prwtcr eos, qui sunt Domini Sacerdetes, nutlus sibi
jus docendiet prwdicandi potuit vendicarc, siveilte Monachus,sive Laicusesset, qui scienlim alicujus nomine
gloriarentur. Erant idcirco antiquiius in Monasleriis, deque ipsis Monachis Presbyleri unus et alter, aut
plures qui Doctoris munere fiingerentur (Pal. Laus. cap. 118. Conlr. Jo. Jerosot.). Quinque S. Hierouymus
memorat in suo, quod CCCC.Fratiibus constasse intelligimus : Presbyterum vero tribui, et Monachumnon
auferri, ejusdem S. Patris excmplo discimus. Erat itaque Commentarii hujus Auctor ct natione Gallus, el in
Monaslcrio Presbyler : et quod ex hac ejus elucubratione manifestum est, non ineruditus, nec lcviter usu
sacrarum Literarttm exercitatus.
Vide uunc, possitne ille videri Vincentius Presbyter, quem Gennadius cap. LXXX. laudat. VincenfiM»
Prcsbyter et ipse natione Gullus, ct in divinis Scripturis exercitutus, linguam habensusu toquendi, el majore
C5 PRJTATIO. 66
leclionepolitam,commenlatusesl in Psalmos. Cujus Operis leyit aliqua Itomini Dei Cannatw, me audiente,
Sane quod
promitlenssimul, si Dominusvitam et vircs daret, se in tolo Psalterio eodemstudio taboraturum.
Presbyterum duntaxat, non eiMonachum vocat, illa est unice de eortim maxime temporum consuetudine,
hnnoris caussa appellatio : caelerum, utde Monachorum ccetu fuisse intelligas, facit Cannatae,ipsiusque
fuisse
Gcnnadii, qui eo familiariler usi sunt, Monacborummentio. Eadem haecfacit, ut non longe positum
cuiii conjicias, siquidcm el versatus cst apud eos aliquando, et meminil ipse Massiliaealque Arausiorum
civitatum, facileut videri possit ex Provincia, sive Narbonensi Gallia. Cauera probe adhuc magis conve-
niunt, etpraesertim quod imperfecti, sive nondum, et in omnes Psalmos absoluti Commcntarii Anctor
perhibelur: Nostri enim labor dimidium est Operis, solos quippe priores Psalmos LXXV. explicatione
complectitur.Deniqueet temporis ratio convenil, siquidemGennadianumVincentium inclaruisse anno 480.
comperlumhabemus (alitis enim ab eo est, cujus objectionesVincentianas S. Prospcr confutavit) el Nos-
trum per id ferme lemporis animum adpulisse ad scribendum, qiiamquam cerlo alfirmare non licet, multa
subindicant,quae toto Libri contexiu continentur. Non alius itaqtte Nostcr ab eo videttir : quod si persuasum
babes, verus denique hujus Commentarii, quem veteres chartae Rufino,recentiorcs Critici incerto Auctori
adscripserunt, Vincentius iste Auctor est. Jam vero quam in illo cxpoliendo operam collocavimus, malim
ex Adnotationibusnostris inleliigas. Unum praefabor, me quum ope AugustinianiCommenlariiex Benedic-
tinorum Editionc multa ab hoc Nostro menda sustulerim, non pauca invicem hujits ope in Augustino
emendassc, quse TWV r.mu Editorum diligentiameffugerunt.
Alter cst in tres mtnores Prophetas Oseam, Joetem et AmosumCommentarius;sed cujus mternoscere
Auctorcm, longe sit difficilius.Car minime Rufinusille sit, ct sciunt jamdiidum erudili caussas, ct Fonta-
ninus profert salis bonas : quibus si, ut esset quidem in promtu, latius edisserendis immorcmur, actum
agere videamur. Satis erit itaque, quod aliis intentalum est, quis vere Commentarii Auctor fuerit, diligen-
tius investigare, et conari proprium cjus nomen forlunamque deprehendere. Quibusautem id assequi notis
possit, experiamur.
Primo magnum Ilieronymum Auctor male habet, seque cjus laboribus iniquiorem praebet: quac liallucn
ualionis olim occasio fuit, ut pro Rufino haberetur. In Praefatione eurn ait, in Commentariis suis de
pcrquirenduconsequentia,penesquamexplanalionisdebereessc auctoritatem, contendit, non voluisseuul po-
tuissesustinerecnrarum. f/a,subdit, vel per allegoriasOrigenis, vel per fabutosasJudworum traditiones tota
ejus defluxitoralio. In Oseaecap. XI. Huncversum Hieronymus cum vellet exponere, perrexit enumerarequi
ciuitafescondidisselegerentur,elc. Talem autem explanalionis colorem, quis sine Irrisione considerel?Carpit
autem, suppresso nomine, in Joelem initio : Quidam Commentatoresetymoloyiasetiam nominumprosequuti
sunt, de his videlicetlaudum semina cotligenles,id cst, Joel, tkpxop.£vo; quwut Pueritia et Inepta sunt, ita
plus negotii videntur habere, quam commodi.Et paullo post, Quidam in his vocabulismultam esse di/feren-
tiam crediderunt,perque hoc plurimum Inutilium expendereverborum.Dcnuo infcrius, ubi de eruca, locusta,
briicho, elc. quae ex Hebraeorum traditionibus Hieronymus hostcs Reipublicaeinterpretaiur : Unde, ail,
illorumopinionem,qui hwcomniade hostibusdicta wstimanl, Refulamus.Acritis mullo cap. II. nbi de Pclro,
qui Oseaelocum ex parte laudarit, Quod, inquit, ideo breviteradmoncmus,nt illorumrepudielurAudacia, qui
Temereimperitcquecontendunt,etc. Paria bis habet et capite III. In Amos aulem capitc II. ad finem de
Judrcorumquadam aptid S. Doclorem tradilione, Quod nos, ait, uou magni ponderiswstimantes,ad alia
transeamus. Idem exemplum cst in subsequentis capitis 111. fine; ncque enim omnia, et quae videri
leviora possunt, persequi est animus. Sed parccre dintius ipsi nomini Hieronymianonon potuit, quod
adeo cap. V. ita injuriosius tractal: Hieronymusin hoc locoadeo Miseramrecepitopinionem,ut dicerei, quia
quadraginla annis, etc. Videin eum locum nos. In subscquentibussatis hahet, doclrinae ejus dicam inurerc,
quain cap. VII, dicit, Bepugnarehistoriw,et cap. IX, loci contexluRefulari.
Debinc ipse quis fucrit, et quarum gcntium, et cujus instituii, exquirendum. Ac Latinum quidem fuisse
bominem, nulli dubium esse debet. Sed item pro certo habendum, in Orientem aliquando peregrinalum,
Syriam, Palaesiinam,Locaque Sancta invisisse. Nempe GrwcosTractalores, ct quod homini Lalino plane
insolensest, Syros sibi notos jactat in Prcefalione;in Commentarioautcm ad cap. I. vers. 2. quam de spiritali
Oseaeconjugio sententiam ferrent Palaestinaatque JEgyptus, earum videlicet Regionum Ecclesiae, et qui
passim ibi Scripturas noverant, tamquamtranslatitiam, et ab eis fando auditam proponit, perque sua on.nia
argumentaedisserit. Aliaex parte, quarn inirent disputationcmSyri, el qui connttbiumillud carnaliter opinanlur
imptetum, quibusque niterentur rationibus , ita singillalimnarral, ul ab eorum ore accepisse, eorumque se
usum consuetudine, salis signilicet. Namsi de Scriptis corum proferret, non forXfis;Palreslinos,
/Egypiios,
Syros,etc. diceret, sed unumquempiam, qui eorum placita literis consignasset, de nomine laudaret ad
faciendamfidem. Adde quod Syrorum linguam intelligere potuisse , qui apud illos non esset aliquando
commoratus,minimcest verosimile.Quod si partim tamen eam calluisse videri, objeceris : non igitur inquam
sciipta eorum legit, sed ab ipsis narranlibus audivit. Nam et facilius multo cst ejusmodi scnlentias de
pliiiiuinore, ct prrcsentcma prrcsentibusdiscere, quam cx libris : et Svrorum plcrique scicbant el Grace.
67 PR.EFATIO. 68
denique Occidenlaliumnonnemo(plures enimibi vitamSanclorumLocorumreligioneagebant)Latine poteral
interprctari.
Nationein ejtis quod spectat, Hispanum pulamus : luijus enim regionisvidetur, ut inferius suo loco
declarabimus, tam inisere lamentari clades, ut non alias lainentari probabile sit, nisi patriaeterrae, quani el
reipsa dnrius cacterisVandalihabuere. Verosimiliorembanc facitconjecturamac pene certam peculiarisqtta
iilitur PsalmorumLatina versio. Quumenim hujus Libri, quem canereiomnesin sacrisccetibusconsueverant,
Vctus inlerpretatio retenta necessario sit : ex Hieronymiana tamen Recensionein Galliarum plerisque
oinnibus, et Ilaliaequamplurimisobtinebat. QuamNoster usurpat, nonsoliimab ea fere contincnter, sed ab
aliis ctianiPsalterii Editiouibiisaniiquis saepiusabbidit : nec cuin Aiigiistinianaemendatione, aut vetustiore
alia Paltnin Afiicaiioiuinleclioneco)isentit.Non alia deniquc videri propius ad verum iioLest,quam quae
IHspaniarumEcclesiis olim in usu fnit. Exemplaejus rei passim obviasunt. Insigne illud lamenex Psalmo
158 in caput Amosi IX. Si ascen.deroin cwlum, lu illic es : si desccnderoin infernumaderis. Si sumsero
pennasmeasante lucem, el habilaveroin exlremis maris : illuc manustua deduceline, et tenebitme dextera
tua. Elianisidicam, Tenebrwocctiltabuntme, noxqtiemihi consolalioerit, etc. Cujusquidemillul praecaetens
verbumoccullabunlpro vulgalo coneulcabunipensitari diligeiiliusvelim. Vide no ibi. Porro aulem ex vitae
institittoEcclesiastem se prodit, atque adeo saltem Presbyterum : quas enim parat Sacrae Seripiurae
Explanationcs,ideiiliilemse diccre ad populum, notat. In Joelis caput I. sub fuiein, ln quo, ait, sane toco
itiligensAuditorinquirat, quwin desertis pulchriludopradicelur, elc. Ei paulo posl, Quodsi beneconsideres,
noster Auditor, inessevidebispondusexemplo.Nec diflitcbor, qttod a Varrone trariuni, usurpatum Auditoris
vocabulum pro Lcelore; sed .Nostrumeo sensu obsoletiorenstim, nunquam adducar ul credam. Nam et
simpliciter adstantes alloquiiur in Amosicapul I. vers. 2. ubi de terrae motuiimcaussis loqucns, Quas nunc
tumen,inquii, VOBIS repticarenonest necesse.Sermonesiiaque hos habuit aliqna salteniex parle in Ecclesiis:
proinde, quod et nolatum superiusest, sin minus Episcopum,cerle quidem Presbylerumagebat.
Nunc tempus, quo Commentariumhunc suum scribebat, investigemus. Fouianinusex eo quod Sancti
Joannis Cbrysosfomi, ct IlieroiiymiCommentaria in MinoresProphetas memorat, nihil loquulusde Cyrillo
Alexandriiio,et Theodoriio,qui in eodem argumento versati siini, euni putal, medio saltem saeculoV, operi
manum admovisse.Sed ut fortassisa vero proximeconjecturaabsit, inlirmahaecejus est lamen, el fere falsa
laliocinatio. Licel enim ille Cyrillum de nomiite ac Theodoiitum non landet, eo facile tamen vevbo
comprchendisse potuit, quo nonnullos, ait apud Grwcosejtisntodi Interpretes exstitisse, e qitibus pauca
quwdamS. Joannis Cbrysostomilegit. Nohisex eo magis placet argumentum sumere , quod se parum
commoiltiinlliernnynii leclorem, utdixitniis, prrebel : unde colligimus, panlo post S. Doctoris morteni
sciipsisse. Post moricm, inquam, nam illutn adviventcm,quein nosceret, el qiincum nihil sibi esset, ut
carpere auderet lioino probaecaeterapietatis ac fidei, ncnio sibi in animum inducal. Paucis aiitem ab ejus
obitu annis, quum nondumita IIieronymi.ininominisfama per orbem propemodiimuniversiim,inaximevero
apud stire lingtuehomines, increbnisset, nt nefas videreiur ei dicam scribcre, facile poluil quod ab illo
diversum in literis sentirei , homo non ineruditus libere proloqui. A vignsirnoigitnr ad trigesiinuni plus
minns supra qiiadringentosannos, hujus ego Commenfarii cpociiam inalim repelere; qurc serius mullo
protrahi, quum nemo jain esset, qui nmi sibi landi duceret, gloriosiusde Ilieroiiyino praedicare,vix polesi,
aut ne vix qtiidem. Porro idem hoc lempus fere coniioinnl, quiCsecnli mala Auctor qiieritur. In Amosnm
cap. I. in fine, Quw omnia mala hosliii evemre victoria, aunttis magis cladibus quam annalibus lileris
comprobamus.Effliclimadhuc magis cap. VIII.ad vers. 10. ubi de saccoet calvitioaerumnartimnolis, Quod
totmn (fort. solct)lemporeraptivitatisoblingere,ulinamlecione tanlumindicanlenossemus; sed tam frequens
nostris tcmporibusejusmodiesl facla condilio,ut quidquamme.iiussperantiummiremuraudacium.Nimirumbaec
erat misera orbis Romani,atque Hispaiiiarumcumprimis facicsab anno circiter CCCCX.per fcrecontinuos
triginta, quibus in eas provincias, et variis hellouim cvontibiis, el repetilis subinde hostiuin barbarorum
incnrsionibus,ferro alque igne saevituinest. Legc Prospcri Chroniton , ut intelligas, quam vere cum illa
quacum llispania pra: caeteristandiu cnnflicintaest adversa fortuna, eorum narralio temporum, quae nos
huic Commenlariopostrema tribuimus, cnivenial.
His addo, fuisseetiam in Libros Salomonis ab eo Comnienlariumadornatum : ac prius eum quidcm,
quamhunc scriberet. Tcstatur boc ipse in hujus Prrcfatione,nbi, Salomonis,inquit, voluminibusedisserendis,
dispasilionumejus (Dei) gtoriamsumus, in quaitlumpossecontulitexsequuti.
.lam vero, collectis hisce omnibus in untim notis, anl ego admodum fallor, aut non alius , quam
celeberrimusPaullusOrosiushic est, iu quem grapbyceoninesconcurrunt.Knimvcrofuisseeum Presbyterum,
iieino est hominum qui nesciat. Anonymus autein MellicensisCapite LXIX. eum refert et pro Episcopo
liabitum : Orosiusvenerabilis,ut putatur, Episcopus.NalionequoqueHispantimexstitisse, vulgocompertum
est. GennadiusCap.XXXIX.OrosiusPresbyterHispanusgenere,ctc. Notissimumboc etiam, quod in Oricnleni
profectttstdini sit, atqne anno quidem CCCCXV.ut et insequenlisinitioJerosolymrefuerit: id quodAnguslin-i
ac Hiconymi de illo Kftoi6«r«t Epistolae, ipsiusinet Apologia, lota denique Pelaginna bistoria lcslatur
«9 VETUS PR.EFATIO. 70
Gennadiusiterum, Hic est Orosius,qui ab Augustinopro discendaammmratione ad Hieronymummissus, eic.
Ex quo item constat, quod illa adamussim tempeslate literarum fama inclaruerit, ad quam Commentarium
dixiiiiu*referendum. Nihil certe es: congruum magis ac verosimile, quam ut illum Orosius ah Africa atque
Augustino, ad quem remeaverat, redux deinde in patriam antc paucos annos elaborarit. Ac sane hunc de
omine Commentarium ab eo editum, modo laudatus Anonymus Mellicensis refert : Scribit inter alia
Commentariuminduodeeim Prophetarum : in eum videlicet Librum, qui ut alias ad Hieronymumostendimus,
DnodecimProphetw inscribebaiur; neqtte enim refert, quod non in omnes duodecim , sed in tres priores
dumtaxat hic superet , quin eo tamen titulo rectissime designetur. Eundem in Salomonis quoque libros
scripsisse, auctor est Trilhemius cap. XH. e quibtis unum in Canlica Canticorumrecenset. Reliquum ununi
•st, quod et creditu quidem paullo diflicilius videtur, poluisse eum scilicet magno Hieronymo, ad cujus se
pedes sedisse, et cujus eioquiumcoutra Pelagianos ab universo Occidentesicul ros in vellus exspectari, in
Apologia sua dixerat, adversari identidem, atque inurereccnsoriam notam. Yerum ejusmodi innuimus fuisse
hominis ingenium, nimio fortasse exproniium alque ardens, ut quod sentiret, liberius proloqui se posse
crederet, salva nominis Ilieronymiani celebritate, atqiie opinione, quam sane de illo optimam habebat. Re
enini vera alibi laudat, et hoc ipso, quo eum Opcre interdum suggillat, laudem illi dat oninium maximani
quod suaemetExposilionis materiem facit ipsam esse Ilieronymianam ex Hebraeotranslationem , plerisque
invisam , ct quam anlese nemo , ant pauci admodum probassenl, Yetere illa , quae jamdudum ad manus
onmium «rai, valere jussa , et vitialwetocutionisatque intercepti sensus (In Prwf.) nolata. Quod quidem
inagiiwn, atque illustre facinus adeo est cum Hieronymianaedocirinaee.xistiniationesumma conjuncium , ut
liaecdeinde vix possit aut ne vix quidem locis ei verbis, quibus ejus sententiae qurcdamrefutantur, imminui.
Fuisse aulem ejusmodi Orosium natura, ut quidquid scntiret, valde sentiret, et pro re nata animos sibi
suaieret, argumento erit sacpiuslaudata ejus Apologia, in qua Joannem Jerosolymitanum Episcopum, tantae
dignilatis hominem, favoris in Pelagianas partes insimulare nihil veretur , et tanttun non cnnviciis incessit.
Conlra non aliam Hieronymo, quam literariam dicam impingit, alque hancqnidem illo scriptionis genere,
quo nulli non licere videtur, exuere obsequium, etintervariorum placita quotl iiicongruurnputat, aut falsum,
refellere; neque ille contemtui haberi censendus cst, a quo alius seorsumsentit. Uno verbo, non haecmihi
demum tanti est caussa, cur hunc Orosio Commentarium abjudicem, cujus eum Auctorem reliquoe nol;c
omnes designant.
Atque haec, Illusirissime ac Reverendissime Palriarcha DELPIIINE ea snnt, quae ad Rufinum de Tuis
potissimum exemplaribus archctypis Mss. expoliendum, studiis meis contuli : qu;e et Tibi accepta referri
aequumest, et mihi perhonorificumproposuisse, Te judice, cujus judicio reprehendi res meas, quam aliorum
laudari malim.
©4ug ptsefatto*
ORNATISSIMO LEGTISSIMOQUE VIRO
D.JOANM A SANCTO ANDREA
PARISIENSIS ECCLESIÊCANONICO
RENATUS LAURENTIUS DE LA HARRE S.
Quanlum iis debeatur D. a Sancto Andrea, qui vetustts novitatem, novis auctorilatem, obsolelisnitorem,
obscuristucem, el (ut lotam Plinianam periodumusurpem) (astiditisdare yratiam, dubiis fidem. omnibusvero
naturam , et naturcesumomnia indefessosludio nituntur, verbis conseqnidifficitlimumsemper non modojudi-
cabam, imo coyitalionecomplecli vix arbitrabar esseejus , qui veretur reprehensionemdoclorumatque pruden-
tium. Marcus Tullius , quo tanquam parente gtoriatur Latina eloquenlia, quinlo Tusculanarum quwstionum,
inter prmcipua feticitatis 'deputavit, prmque cmterisillum diem observandumcensetaugustius, in quo dudum
ignoralum a Syracusanis, cum esse omnino negarent, septumundique, etvestitum vepribuset dumelisArchime-
dis sepulchrum delexit: tenebat enim quosdam senariolos, quos in ejus monumenloinscriptosacceperat: qui
declarabantin summosepulchrospheram esse positam eum cylindro. Ila nobilissimaGrwcimcivitas, quondam
veroetiam dociissima, sui civis unius acntissimimonumenltcnignorassel, nisi ab homine Arpin te didic\sset.
/1 YEIUS PR/LFATIO. 12
Igitorasset ctiam optimi Valis , et cujus alias Grwcwlinguw emendandwauctoritas fueral concredita, ccirmen
divinwOdisseas et Iliados : nisi LycurgusLacedwmonisex Ionia in Grmciamimportasset, el nisi poslmodum
disccrpluinPisislralus collegisset,atque ita distinxisset, qitemadmodumhoc lemporelegilur, adhibitometatore
Aristarcho. His inquam quid debeatur affirmaviladhuc ncmo, nec forlassisusquampostea affirmabil: quandiu
fucrinl , qui indc aliqui profieient: vet ob hoc rursus quod lanlis pro vigiliis, laboribus,sudoribusquibus illis
castigaliones consliterint diyna salis commendatiohuberi utta iwn possit, lantum abestut meritis par possit
referri. Habenl siquidemreliquorumsludia suas amwnitates, vurios secessus, quibus lectionistcvdiumnova de-
teclationcsublcvant. Al iili qui Herculano labore vcrsantur in veterummonumentis pervestigandisel reslituen-
dis, quidquwsohabere possunl, quod studium recreet? quid quod fastidiumexcutiat, nisi alterum faslidium?
ita ut si qua coluptascos aliqnandoperfundat ex invenlis alicujus auctoris scriptis, subindein iisdem recoyno-
scendis, sarciendisque, propter lacunas, corruptos locos, dimidialas payinas, exesos characleres,plus enascititr
mwroris,quam (uerat ante perccpliimex invenlionedclectaiionis: utnoverim egoaliquos,qui ihesaurosejusmodi
a se repertos matuerunt dc emendutionedesperanies omnino supprimerc, quam qualescunqueederein luccm :
mendaciorum nimirum quam syltabarum ditiorcs. Itaque si ex hoc toco paulisper licel evayari, prwstilissct
intcrdum eorum quwdamquu: circttmferunturnunquamexcusa , quam ila excudi ut sinl errorum mendarumque
verius, qaum doclrinwseminaria. El certe quis modttsessepotest, dum omniaprope ex conjectura persequimur:
qutvccrlitudo, cum quid m mentemalteri venirc poluit , divmatur? Quis denutinevadendilocus per syrtcsel
scopulosAporiw, cum videamus in vadis , slalivis el navatibusprincipesviras luvrerc, impingere, altercari, in
simputo maynos cicre /litclus, committere,de uugismagnas inlcrdum tragwdias : el quod irritmn omniumoperam
(acit, proficerenovis castiyalionibusquotidie novaseditioncs: videamusinsuper id yenusoccurrere rcliqua , quw
ttsi fidemelevant, nihilo lamen.minusrei non minuunl difficullalcm,quoininusmutla sint doctis perferenda, qui
auctorum castigationiel editioni invigilanl, quoties.demaximiset levibusdubilandum, cogitandum,evolvendum
si qui alii hanc eandem materiam tractaverint: quoliespassimcx conjectandisaliquandotevissimisinutta mu-
tanda, nonnulla reponcnda. Quod quanlum liabeal operw, norunt liac wlalenon pauci, sed tu imprimis(vir
ornaiissime) qui harum rerum exercitatissimus, non desinis maximo sludiorum proventu, reique literariw
accessioncproferre de lua divitc bibliolhccabonos quotidieauclores, proqueluo in Itempubiicamyralo animo
pcrquircre maqnis sumptibusundique, si qui codicesMs. habeantur castigalissimi, quibus impressi possenl
conferri, si qui rursns rcstarent cum aliquo fruclu imprimendi. Et ita quidem, ut de le teslatumjampridem
doclorumsennonibnsaudiverim, nutlum eorumqui tttncvivunl (absilverbo invidia) exislerequxfwliciuset salu-
brius Cliiromammanumndmoveritrei tibrariw: ct qui libcralius optimwnotwscriptorum (quorum modotectione
studiosi fruunlur) impressionesjuverit, auxcrit, promoverit, atque tu ipse quem a D. Optiino Maximoin luuc
calamitosa temporaobitl reservalumdicere soleo, ne titerw cbtotescerent: necc deessel,tjui honestissimashone-
slis dc rebus Typographorumconcerlationcsiilustrarcl. TeSlanturillud jampridem tot lantaquequot exierunt
volttmiiia, cum aiiqua liti prcvfalionenominis: teslabilur etiam illud inprwsentiarnmRufini nunquam antea
typis commissumopus , citjtis cum exemptarDominodc la Bigne Prwceptori meo Theologo, hujus wlatistam ob
inorum candorem, quam ob singularemejus erudilionemmerilissimo, peteadum indic.asses, ex reliquiis vencra-
bilis Mviutstcrii Monlis-Dci, faclum esl ut inler ruinas ejus dcvottv domus divinuprovidcnliasi non inlcgerub
ann s vclnslus codcx, saltem quodammodotolusab injuria invcnirelureffugisseGnoslicorumnoslrorum injurias:
advcrsusqnas atque ejusmodi yrassatorum excursiones, vindiciarum si quis sit modus , is est , accersendusa
Clialcoqraphia,quwsola inclinanlibussmculismaximo Dei beneficioad slndia jam nauscanteshominumanimos
rccreaviljucunda facililatc, scriplis contutil yraliam sua pulchriludine, el simul immorlalitatem. Quod ulintim
Dei inventum superiora tempora novissent: non ntiqne tanlam librorumel codicumquol desiderantur perdili,
jacturam bcllicisGotthorum incursionibus(ecissemus.Non illa bibliothecaPisislrati, Altuli, el Eumenis: non
illa Philadelplii Ptotomei, quw Augustoregnante, incendioassumpta est. Non itla Gordiani , tjitwplures habuit
librorum, quam quisqiutmatius auri, vet argenti thesauros, divesLXIl millibusanliquissimoritmvotuminum.
Non itla Pamphili martyris, uude Eusebiushausil suam hisloriam: non illa centuinel viginti milliumlibrornm,
quw Byzaitlii sub Zenonc Impcralore yravissimoincendiopcriit: non iila rursus Malliiw reyis Ungariw, quw
1'atrum nostrorummemoriucrudeliTurcarum impressionedissipala est. Ncc itla deniqtte VaticanaRomanorum
Ponlificum llebraicis. Crwcis, Latinis anliquissimis, necnonoptimis quibusqueauctoribuspariler ac recenliori-
bus tum mantiscripiis, luin publicalisinstruclissimasub ClemcnteVII a mililibusGermaniset Hispanisincensa,
tot libros secumabslutisset. Extarent namquealibi passim excusi codicesmaxiinacum copia, non autem sicuti
accidil, pauci iique ab imperitis notariis descripti mendosissime. Uabuissctquwvisnalio proprios scriptores,
habuisset inquilinos: nec erat quod conquererenlurviri antiquitatis amantissimi: uut cur pcroptaremusomnes
plagus orbis scrutaturi, si quid biatlm tcgerentquod luci ac mundo (orel exhibendum. Non erat quod Reverend.
inCliristo pater D. <f Albone, Lugdunensis Ecclesiw Princeps tnstraret rimas pervetusli Monastcrii Barbatm
insutw, ut CommenlariosRufini Aquilcjensisin septuayintaquinqueDavidisPsalmos requireret. Non erat quoit'
nossimililer Montis-Deireliquias ad perpetuam mcmoriamtypis tum demum commitlcremus: quoniamhabitwri
eramus omniaomniumauctorum scripta, el prwserlimnosiri Rufiniqumcunquescripsil: videlicet, in OseePro-
plictumlib. t, jit Amosalterum : m Joel unum , «Ysua ftde ad Luurenlium Episcopum lib. i de Sacrameniis:.
73 YETUS PRJEFATIO. 7'<<
Exhorlationis ad Probamlib. i. Epislolarum ad diversos lib. u. Juxta triplicem divinmscripturw sensum tib. i
quemroyanlePaulino, EpiscopoNolano, scripsit ad eumlalino sermonede benedictioneJudm Patriarchw. Deindt
eodem Paidino afflayilunte, librum alterum ad eundem : in quo cmterasundecimPatriarcharum bencdicliones
triplici explanutioneprosequutus est. Deniqueeodemauctore haberemus,prmter ea quw restant maximam par-
tcm GrwcorumbibliothecwBasitii CmsariensisCappadocimEpiscopi, el GreyoriiNazianzeni, ClemenlisRomaniRc-
cotjnitionumlibros: Eusebii Cmsariensir,PalmslinmEcclesiaslicamhisloriam, cui addidit decimumet undecimum
librum: Xysti quoque,si non Pontificis Romani, saltem Pgthagorici cujusdam, ut contendit Hieronymus,senten-
tias: Evagrii senlenlias, Pamphyli martyris adversumMalhematicos.Josephi etiam tatinam fecithistoriam, cujus
exemplarasservalur Mediolani,in wdeS. Ambrosii,Longobardicisscriplum litteris : Origenis item non omnia,
quiaet Hieronymustranslulit quwdam, qumsuo proloyodiscernuntur. Exposuit idem Rufinus Symbotum, quod
intcr opera Ilieronymi tom. IV. Basileensiseditionis continetur, de quo Erasmus Prwfalione in Cyprianum:
Sedel oblrectalori opusculorumsuorum respondit duobusvoluminibus,arquens elconvincens, siculi refertGcn-
nadius , se Dei intuitu el Ecclesiw utilitate, auxilianteDomino, inyeniumayitavisse: itlum vero amulationis
stimuloincitatum ad obloquiumstilum vertisse. Ejusdem Rufini opusculumde depravalionetibrorum, prmcipue
Origenis,legitur ad calcemprimw partis operum Origenis: iterum tomoII. operum D. Hieronymi. Vertil quo-
que pro eodem OrigeneApologeticumPamphili martyris, quod prwftxumoperibusOrigenis invenitur. Edidil
insupersuam Apologiam, ubi contrarias sentenliasin libris Origenis ob eorum depravalionemnatas ostendit.
Prwfatio ejus in libros Origenis de Prineipiis habcbatur vulgo in 111. lomo operum D. Hieronymi
adjecta per Des. Erasmum, ul facilius intelliyerentur Apologia; D. Hieronymi. Pturima denique scri-
psit, sed multo plura transtulil. Fuit autem is Rufinus Tharmus, seu Thoranus professione Monachus,
dignitate Aquilejensis presbyler, Theodosio Imperatori valde charus, pro quo apud B. Ambrosium inter-
cessit, ut ingrediundi Mediolanensislempli fieret ilti polestas, a quo anlea exclususfuerat ob patratam cwdcm
septemmilliumhominumThessalonicm,uli referl Nicephoruslib. xn. Hislor. Ecclesiasticmcap. 40 et 41. Fuit
prwlereasocius atiquando studiorumet plane amantissimusD. llieronymi : donec de scriptis Origenis exorta
inter eos conlenlione, visusest Ilieronymo nimius admirator, et prope assertor Origenis: et proinde exislimalus
ejusdemopinionis,quod paulo acrius suam de libris mpi «p%wv,qui videbanturcontra fidem conversi, adversus
D. Hieronymum defenderet. At si nemo in hodiernumusque diem inventus est, qui libros ejusmodiOrigenis
propterea tollendosdixerit, nemoetiam, ut opinor, reperictur qui ob id rejiciendumjudicet Rufinum, quod cen-
tueril eosdemrelinendos: nisi se B. Auguslino temerarius prwferat, qui lanti fecit nostrum Rufinum, ut ex eo in
suos ille Psalmorum Commenlariosquamplurima derivarit. Fuit enim Auguslinoantiquior anno redemptionis
humanm CCCC.Sed tantm apud D. Auguslinum auctorilalis, ut ad D. Hieronymumde illo scribat non sine
pielatis ac eruditionis elogio, eumquecum suo, tum adversario, olim vero sodali amicissimotnella Scripturarum
studiose lambuisse, utrumque quidem conatus in muluam benevolentiamrevocare, sed ita causam inimicitiarum
(Hssimulans,ut neulri culpam earum affingat. Hwc porro lucutenli adeo scriptoris opera latuisse tandiu, non
tnirum debetiis esse , qui norunt ex Trithemio plures libros ab ipso conscriplos(quorum tamen maxima pars
nunc primumprodit in lucem)sepultos adhucpulveribusobtivionisdesiderari. Sed ne quisquam hocnoslrumstu-
dium exislimetideo minus, quodquwdam ipsius opuscula attciorilati Apostolicwsuspectaa nonnutlis rejicimtur :
illud unum solummodo dixerim , nihil illo Canoneomninoadversus liufinum stdtui, quodejus auctoritatemmi=
nuat, horumquelibrorum lectionemimpediat. Nam et Gelasius religiosumcitm virum appetlat (Distin. 15, can.
Sanctd Iiom.), et nonnutlasab eo scripturas explicatasfuisse tradit (quod diclum Primas Lugdunensis ad Com-
menlarios Psalmorum retulil) et hoc se nomine suspecta quwdam habere, quod a D. Hieronymo scribatur de
libero hominisarbitrio minus vere disputasse: sed ut omitlameam quam in dicendo, alque veritatemasserendo
prw se tulil tiberlalemvir sanclissimusidemque doclissimusHieronymus, ad cujus calculumnos remiltit Ge-
lasius, nihil plane in his Commenlariislam aperlum est, quam quod pro libero hotninis arbitrio, pro bonis ope-
ribus, pro mysterio Sanclissimm Trinitatis, et sacrosanctm Ecclesiw Eucharistim, pro puryatorio, pro vera
hominisjustilia , atque aliis hujusmodipermultis non semel, neque uno in loco docet. Neque veru cuiquam nova
debetesse (lametsi gravis ac molestabonis omnibus semper fial) repentina illa volunlalis inter D. Hieronymum
el Rufinumalienatio : tum quod ille zeto ardens ac erudilione fretus niliil in alienis libris non depuratum et ad
amussimelaboratum ferre polerat: hic vero sanctimoniaac multorum prmcipuorumEcclesim luminum exemplo
communitus,in Origenianislibris, sive legendis, sivcin alicnam linguam transferendisaudacler versabatur. Tum
vero maximequod ex quadam opinionumvarietate , veluti ex D. Augustinocomperimus,in hanc contentionem
inciderint, in quam forle imprudensllufinus. Siquidem Auguslinusepislola, qum esl X V. inter illas D. Hiero-
nymi, multis verbis deplorans inter Rufinum et Hieromjmumtam graves amicos, doclos, celebres,senes et mo-
nachostam amatulenlam discordiamincidisse, non sine gravi tolius Ecclesiwscandalo, ait, quod alias non nisi
pro hominiconliyissepoterat, ut ex literis Hieronymiperspexit, quantum sibi moderaretur, quantumqueleneret
uculeosindiynalionis, timore obriyuissese, dolorequecontabuisse,quia vereretur ne idem pro se Rufinus facerct.
Verum palrocinalurutrisque, quod non in dissimitigenerc inter se contenderintPaulus et Barnabas , D. etiam
Petrus et Paulus Apostoli(quorum sententiam nec sine dissidio cxceperuntinter se Auguslinusct Hieronymus)
PATROL.XXI. 3
'tS RUFINl PRESRYTERI 76
ex prophetia Jonw parum convenerant. Nota est illa tx veteri
qui pariter anicn <>bvoculam -ziigy.o).o-/.vv7t.Sog
historia inter Epiphanium ac D. Chrtjsoslomumcontroversia: ilta etiam eo modestiorquo anliquior Vkfoiis et
Irenwi, Oriyeniset Tlteophili: qutvlamen omnia non ideo summisviris eamnolam inusserant, ul si quid minus
rccte in nonnuttis, quw nonila ab universali Ecctesia in coiicitiissacrosanciistractala fuerant, et decreta, sen-
sissenl, in cwterisquoquecrrasse videantur.Sua sit erqo D. Getasioauctorilas, et sua I). tlieronymoconstetinno-
cenlia, quw lamen recle dicta Rufini non elevcnt, imo quwad veritatemut hicomnia exaclctsi (uerint inte.jra,
non minus ad benecredendumnosiwslrttanl,et ad bcneagcnduminflamment,quam qumab iis perfecta sunt, qui
speciosiusillo [orlasse, ct nmbiliosiustcgi teriquesoleant. T» verointerim, Domine,a Sanclo Andreamemineris
has tibi sacralas , bellorumcivilinm ir.anubiaslueri, el eo usquecuslodire, ul sicul es Catlwlicus,viviset vixisti
sempercatholicissimus: iia calholicw, hoc est Romanw Ecclcsiwquicquidin iis fueril probandum, tei impro-
bandumrelinquatur arbilrio. Vale. Ex tuo Musaeoloapud GervasianosIdibus Juniis MBLXXX.
TYRANNII RUFINI,
ORTU CONCORDIENSIS,
CIVITATE AQUILEIENSIS,
PKESBYTERATU HIEROSOLYMITANI,
BiU.
LIBER PRIMUS.
CAPUT I. A lo post : quw enim esl wdificalio,duos SENES infer se

hwrelicos(Origenem) diglatliari! Erravimus
L Itufim ortus, el nomims scnptura. II. Patriu. III. propler emendemur SENI.S.Inlr.i vero: ego tibi dabo
Concordiwnatus,ejus prwnomenet genns.IV. Aqui- juvenes, reniam, quod Apologiamlibrorum Ejus ( Origenis )
lejw monaclinm induii. V. Una cum Ilierontjmo
bouis arlibus ibidem instiiuilur, aduttiis iinqitur. CAXO scripseris ctipile. Anne haecde Rufinn sexage
nario dici poluissent? Fortasse tunc fueril inagno
Ministeret Suscepioresitlius bnplismi. VI. Hierony- natu, et saltem
mus ab co divulsits, in Syriam navigat.W.. Rufinus nius. Non cst septuagenarius, qualis erat Hierony-
silenduti), quod in nominis Rufini
paullo postcum Melania Hierosolymamprofecturus, scriptura notavit Caspar Rarthius ad Claudianum
Roma discedit. pag. 1075. edit. II. inque Adversariis lib. LIll. cap.
Celasius Cyzicenusperlectis NicaenaeSynodi Ca- II. simplici litera fc. in universis codicibus reperiri.
nonibus apud Riifinini)in Historia Ecclcsiastica lib. I.oquitur Barlhius de Ruftnopraefectopraetorio,quem
X. cap. VI. cundein magno illi conveutui interfuisse Claiidianus exagilat; sed haec scriptura omnibus
pro certo habuil in stia praefationead Acta Conrilii Rufinis congruit. Quare eos inepte facere putal, qtti
Nicacniaputl Labbt:uni tom. I. pag. Ili. Att|ui eo id eleinenlum geminant, quum ipsa ejus noininis
tempitre, nenipe A. D. 52'>.nonduni natum Rufinum pronunciatio aliud nihil fcrai: neque facile alioquin
adnotavil Natahs Alexander in saeculn.IV. Dissert. literam F. Lalini in talibus geminanl, nec profecto
XIII. conclus. II. Longe aliler senliens Blomlcllus iu aniiquissimis Rufini nostri codicibus geminasse
de Primatu pag. 881. liufnti ortmn illigavit A. D. noscuiitiir. Huc facit adprlme quod etiaui Graeci
54.'i. i|iii fuit a Concilio Mcaenovicesimus.llaneego ,, iiii.ini lantuin duram lileram huic iioinini ad^cribant,
Rlondelliseiileiiiiani nullo auliquiori testimonio lir- (pioriun diicltim non sine ratione in similibus latini
inaiam haud propere amplector. Nam de anuo ct scipiuntiii'.Apud EzechielcmSpanheusiuminDissert.
Consnle, quo nalus Rufinus, nusquaui aliquid pro- IX. de Pia:stantia e! usu mimismatum lomo I, pa^'.
dilum est, atleo virorum illuslrium periude ac llu- 7i2. et 715. editionis niagnas in numniis Graecis
minum, orius obscini simt, pr igressus ei exitus scripluui occnrrit POT*INOT.Ilanc eandein porro
eonspictii. Non ditt tamen a Concilio Nicaenoin |.i- scripturam ex Itufini codice vetuslissiino de Bcne-
cem ediliim , prob.ni puto ex llieronyini libro II. dictionibusPairittrcliarnmconlirmatPelrus Lambecius
ApologiaeA. D. i :(;. conscriptoe, n.i liufinum vocat in iiibliotheca Caesareatoino II. pag. 800. idque ex
senemclcanum, euudemque sugillans, quod pareitles MSS.l.bris comprobat etiain Philippus Labbeus in
tunc se invisisse tlixissel : qu<>s,in iitit, viveniesju- notis ad Rellarmini Catalogum tomoll. pag. 507.
venisdereliquit, mortuosSI.SKXdcsuteral. Stib iniiio llaec evertiinl sententiam Arnaldi Poniaci in nolis
libri III. Rufinumdicit VETCSTISSIMUM monachorum. ail Ensebii Chioiiicon pag.749. iiln Ruffmum cum
Alibi ait: de scncSKM.X t<nttacoufingis.Rn.sus p;un- gcniino F sciibeiidtim conlendit C'nsulaiur lndex
VITA. LIB. I. CAP. I. 78
Gruleiianus XXIH. et Christophorus Cellarms in A lola 1. alias XLI. in qtia ail sibi a nvnachn Aloxan-
Orthographia , nbi nnica litera F ex lapidibus et drino in Syria: latebris delilesccnti nuiicaiiini fuisse,
nunimis atlstruitur . Rufinum noslrum /Egypli secrcla peneirasse, quiim
II. Qttoniamde patria Rupni non una circumfertur tanien idem moiiacbus Alexandri us ejus PATRIAM
senientia, ego certis Scriptorum veierum testimoniis ignoraret et NOMEN: t|tiaesane non ignorassct, si liu-
eam indicabo, uiide secus alfirmantium dicta penitus finns ileni fnisscl Alexandrinus.Monien,quod ignora-
convellenlur. Nalum in opido agri Aquilejensispro- bat, quoque Rufinus ab aliis Rulinis postca noininan-
dit Heraclides iu Paradiso, qua; est vetus interpre- dis distingiiebalur, erai Tyrunnius, til slatiin osten-
tatio Ilistoriie LausiacaePalladii, ui critici norunt. daiii.G. lasius Cyzicenusin pnvfalione:d Acia Nicae-
Ibi enim cap. XXXIII. haecde Melanialeguntur: eraf nae Synodi, linnc eundem Rufinnm nostruiu Roma-
cumea Ruftnus quidam nomine, civis llalus ex Aqui- nitm dixit, quo noinine, nl jain teligi, Latinum in-
lejensiopido. Hoc ludibrii ergo Hieronymus in Apo- telligcre voluit. Quia tamen :tb multis relro sa;culis
logia II. vocat opidulum: quod Norisius Cardinalis coiisuctudo obtinuil, ui Ruftnus Aguilcjensisdicerc-
in Hisloria Pelagiana lib. I. cap. II. interpretatus est tur, nos quoque eodem vocabulo uleinur. Rufinus
payum, sive rus et parvum caslrum : quibus l.iiiieii vero poittil etiam liiisse civis Aquilejensis,quomodo
noiiiiiiibiisres diversas signiticari jam pridem viri Jo. Jonsius in libro tle Scriptoribns Hisloriae philo-
docti observarunt. Sane opidumpro cicitate non so- sophicaecap. II. el XX. muUis probat exemplis, vi-
lum antiqui Scriptores Livitts, Plinius et Mcla; s d ros doct s bonoris caiissa in mnlias etvilales saepe-
etiam saeculoquinto, ad cujus initium Ruftnus per- mimero adscilos. Consiilatur Gabriel Naudacushanc
venit, Sidonius, et Eugippius, indiscriminatini usur- T>rem diligenter perlrat lans in Judicio, de Augusiini
parunt; nun civitas Arvernorum, opidum dicta est Niphi opusculis. Hue sane facil Cicero iu lib. II. de
a Sidonio lb. III. ep. IV. el hujus sequalisEugippius Legibus : Ego, impnt, mehercutcel illi (Caloni)et
in Vita Severini Noricorum Apostoli, urbibiii iisque omnibhsmitnicipibiisDUAS esse censeoPATRIAS; iuiam
insignibus, puta Laureacoet Patnviw id iioniinis tri- tiatitrw, (illeiam civitalis, ut ilte ( i ato ) quum esset
buil. Natus fuit ergo Rufinus in opido circa Aquile- Tusculi nuius in pupuli Romam civitutemsusceptus
jain: quod bis verbis conlirmal Hieronynuis lib. II. esl;itaque qttttm oriu Tusculumis essel, ciiiialc Ro-
ApologiaeI. PATRIA derclicla, Aquilejmliubdul. ln A- manus. habiiit alteram loci patriaa, allernm juris.
pologia 11. eum stigillans, quasi Roniaui ab Anasta- Pari ex catis-a liiifinumCon.ordiw naltiin, Aquilejm
sio Papa vocaiu.-, ire noluissel: qui inqnii, rogantetn tamen Clnisii.niis inoribiis, dociriuisque iuibuluin.ei
liomam, ul eam illuslrares prwsentiatua, OPIDCLI lui deuique tiiictiiin, neino ferme Concordiensem,c.mnes
amore contemscris.Quanquani vero a Palladio ni His- Aquilejenseindixciuni. Sie non ap'id liiuim Ceiina-
toria Lausiaca cap. cxvni. tlicilur POUÎVGJ bKKO '1T«- diiiin, setl in plerisque oiiinibus Rufini lucubratio-
)t«; i\%'Axu).Yji«; Tnf 77oiE&)f,Rufinus ab llalia, ex ci- iiiiin e.idicibus reueriUir. Atex.icius est LiiMtanoruni
vitatcAquiiejw, ct a Geimadioin Gatalogo.cap.XVII. Hagiulogns Georgius Garilosus, <]ui tom. '>.dit: xx.
Aqttilejensispresbyter, lioc non in ipsa urlie Aquileja Junii ex ccenosis lacunis ChroniciPseudodexlri liu-
n.iuin, sed in u.ouasterio educaium, et in Ecclesia finiimpatria Lusilaniuiilacere iioiivereretur, propter-
linetum, nec lameii ibi ordinatuin, denique ob v:ei- eatiuu.l in illa n.cnil.cioium oflie.na -ub A. D. Ii8
nioris urhis ceiebritalem ita dictum, signilicibat, §. 4. !:aecveiba legautur: PauUo Conc«r-diensi Lusi-
patriamque dcmum illi fuisse iu aijro Aqudejcnsi. lauo scr.liil ili.ronymus. Qtn-meiiim PuuUitset Ru-
Nee profecto opiduli noniiiie Hieronymus A (uilejam G imits uiiam caiiideiuqiie pairiam Concardiumsortiti
dixis-,et, quam eJHs sequalis Pbilosiorgius m ynam fui>seiit,opipare crwltilus Curdosnsiitrumque eliam
vocavit HistoriaeEccl. lib. XII. cap. XI. Quctliiani in stiani Lu^.ilauiam traxit, in qua l.oncordienses
fnerit isthuc opidulumjam tandeiti apcriainus ciiiu iie>cinip.:oslocaverai :' linius lib. IV. cap. XXII. Fes-
Doclore uiaximo iu epislola IV alias VI. (Nitnc V.) tivu... errc.eiii inirifi e lovii Francisctis Bivarius in
atlFlorenlium uiunachiiiiiAquilejcnsem,l.ierosolyims ingenti tiuiio.eiitiiriii ad ISe\trum illuin conlicltiiil
tunc nioraiiiem, ad quem, de Rufino loquutus, haee pag. 452. ubi eiga cos liberaiis, Pauttum ex Concor-
de grandaevoPaullo Concurdiensi siibjuiigu: scrip- dia Lusitanica ad nostram ltalicam ;r:insiis.e cotn-
sil tnilii el qmdtan DEPATRIA suprutiicti (ratris liujmi, ineiiius est. H..s uugas conicclari non vacat; nec est
Pauliiu sencx, Tcrlullmnisuum codiccm ttpud chin ojier.c pretiuiii, tpi.u.i eas lcm el itl g 'iius : lia egre-
esse, quem vehemenlerreposcit. 1'aulli cigo ci. Riiliui gic exploserit iiisj anica: historiae ab iuiposioruui
putiia i.na crat. At..;uipair<amPaulli Cuiico.dum ia- doiis leeduia; prsecarus vindex Nicolciis Anloniusin
c tliieioiiyiiitis iu C.Ualogocapile Llil. Vid<ey<.quen- i.ii.iioliieca ilispan.t veteri lih. !I:. cap. V. !j. i'io.
dam Paullum Cc.;c IIDI.E,quod OPID;:.-ituliw :,!, IA l.DiicnDupinus io i.iiiiutdlio liii.lotbecae eundem
SE.NKJI, qui se betiii Cypriamjutit grandis wtalis nolu- Pt.ullum a Concoraia nostra Hispanunt dixit, quod
rium, quum adntodumess<l adolescens,Rommvidisse uiiilc hauseril, sc ignorttre ail Tillemoniius tomo
(liceret, referreque sibi, solilumn uijUam Cyprii.itum Ml. pag. .').:. II:.ii ite:. Pseudo dextro. Sed alio abiit
absque Tertulliuniteclitne iinuin diem praleriisse. Ad Joannes Fctlus in notis ad liulini exposilionem Sym-
euiulemliuiic Patdlui.n,qui centenuriusadolescenlium boli cuin operibus Saueti Cypiiam editionis Oxo-
i)j aliena wlale meiiliebutur,Hieionymus cu ,i e;>ilo- , i.ii-ii.-.is: iinmoxToru, sive Tliora, Sabii.oiuni urbe ex-
^
la X. alias XXI. iiusil 1 ilain Sancti Paull: e mit.c, cisa, R:j:ni >.tuiii dedusit, tilique a iiiemiosisin-
vicissimsibi inilli postulaus libn s quoslam, bosqi.e .scripiionibustieceptus, in quihus lejjebalur Rufinus
inler Forlunalian- Aquilejensiscjii-copi Commenianos Toranus. Hoc postremiim, ex ipso liufini piauiomine
i)i Evaugetia. Rapbael Fabrellns In=criptionuincaj>. detorluin, Fetlus pa.riam, uon liominem . euotare
X. nuni. tjob. hanc ex pavimenlo Sancli Paulli in censuit. lnde, ut as-olel ferme in coiruptis, et alia
via Ostieusi, a Conielio Margai no niutuatam, vul- voctiin monstia prodicruni. llujiisn:odi sunl Thora-
gavit, quae in eundem Puullum nosirum pertinere nus, Toran us^ et Thermus. Ad haec T.ranius, Turra~
videtur. nius, elTa;tr:.nius, ••ingiiiacniin luec vocabula suos
HERACLI.E. UELIGIOS.4i.
SORORI. auetores b .beiit, B.irreum, Labbetiin, Caveiim, Du-
1'AVLVS. A. CONCORDIA. XVI.KAL.FEB. piiiiiin, Rosweii.lum.Palriam laiiien Aquilejam ibi-
111.Ergo nulltim dubiiim est, quin Rufinus domo dem loci, iibi Fclius i oranum iegii, staiiin legere
iuerit Concordia: quod ab bis non aiiiinadversuin, polerat. Sic etiiui proslat iu Uecogiiilionibus Cle-
qui aliud natale solum illi adstgnarunt. Siquideui iiieiilinin liufmo Toiano (pro Tyrannio) Aquilejensi
Rigberius Fr;.ncogermanus, sive is Gabriel Gcrbero- inicrprete. Ergo Aqiiileja, non 1'ora Ruiini patria.
nius, in notis ad MariumMercatoreni pag. I i-„. iiufi- Proprium el veruo uoiiieo infeiiori aclate id fnil,
num bunc nostruin cuin allero cogiionn e, uulione t|Uod tillinium,aitSirinondiisad .Sidonium.iiufinum,
Sy>o, confundcns, patria facit Atexandtinum: qucd oiiines proptio njiiiiue, ;.p,iel avernir. Ergo ou Ru-
tameii cavere poterat, inspecta unicallieroiiynii epis- finus Tyranniits. sed Ttjraunius Rufinus. appellari
70 RUFINI PRESRYTERI 30
(lebuit, quomodo reapse appellatur in libello de XII. A diversisquenaturis unum monstrumnovamquebestiam
Scriploribus ecclesiasticislsidoro ct Ildefonso sub- dicercs esse compactamjuxla iitud poeticum:
jectus cap. Y. HtijiiS lectionis vcritatcm confirmat Prima Le.o, poslrema draco, media ipsa chimmrtt.
Hicronymus initio prioris Apologbe, Painniacbio el Rulinus a Palladio e.\r/zvlo--<y-o;, nobilissimusdicitur
Marcellaeamicis inscripue, ubi in Rufiniprteiiomine cap. CXVIIl. Aune hoc ad ntores, vel polius ad genus
ila ludit: ct vestriset inultorum literis didici, objici rofcrendum? Rufinus ipsc Apologiarmn lib. II. pag.
mihi in schola TYRANMCA,lingua canunimcorum 456. moiuin sanctinioniam, de qua llieronymus in
ex inimicis ab ipso, cur Pcriurchon iibros in lulinum Cbronico illum ciim Florenlio et Bonosolaudaverat,
verterim. Diclerium erat insulsum, nisi Rnfinus alio vitw NOBiLiTATi.M appellat. Porro Concordia Rufini
nomine dicebalur Tyrannitts. Joannes Martianamsatl patria, nou fuit .Mirandulicvicinum opidtim inÊini-
eniii locum tomo IV. pag. 549. ex mtiltis codicibus, lia, ut ex nominis siuiilitudine ccnsuit Marianus Vi-
Tqranni pro Tyrannica rcstituit: rectius fortasse Ty- ctorius in Vita Hieronymi; sed quam Venetis Pli-
riiniiii. licet vulgata lectio nobisarrideat: in qua a.cu- nius, Ptolenueus Carnis adscribit, ColoniamqueIcge
leum latitare olfecit ctiam Tillemontius toino XII. Iriunivirali deductam, et in Tribu Claudia descriptam
pag. 52. Tyraunius praenomcnex parte adstiuisit se- nuper ostendil V. C. Philippns a Turre Adriensium
c.uidum morem, a Sinnondo observaumi. Non enim antislcs in Dissertationc de Golonia Foro-Juliensi
nomen, sed praenomen ftiisse, nos docet Sidonius: pag. 34fi. Concordimfabricam sagiltariam memorat
in cujus lamcn vulgatis codicibusTuraiiniiis Rufintts Nolilia Imperii, unde ibi decuriam armamenlitriam,
pro Tyrannio perperam legitur lib. 11.episl. IX. Cen- seu corpus, fabricandis sagittis destinatiim, ex lite-
lis iiomen ptito exstitis^c in lapitb: Concordiensi, T, , ratis lapilibus 1'uissediscimus. A Theodosio Magno,
quod fractum, uti esi, vulgavit Adricnsis Episcopus et Valentiiiiauo II. Iniperatoribus in eadein Colonia
iu Disserlatione de Colonia Foro-Juliensi pag. 545. leges datac A. D. 591. prostant Codice Theodosiauo
L. fyroNNILS. L. F. lib.XL lit. XXXIX.L. XI. dc fide.lestium, ct lib.XVL
• RCNCIIO til. VII. L. IV. et V. de aposlatis. Sed proh dolor!
Concordiamisiam una ciitn linitimis urbibus, Aqui-
lITfll VIR. D. leja, Foro-Julio, et Altino A. D. 452. solo aequavit
Cetera vocabnla, t|tiibus ab lIicroiiymo/iu/i'i«sscmel loiius regionis flagellum et lerror Attila llunnornm
atque itcritm notaltir , cujusmodi siinl Grunuius, Rex, teste Paullo Diacono in Historia Miscclla lih.
Catpurnius Lanarius, et Scorp:tts, aliunde fluxerunl : XV. cap.lll. editionisGruteri inter HistoriaeAugustae
et primuni fortasse cx viiio pronunciationis, corpo- scriptores Latinos loino II. pag. 81. in iiue Operis.
ristpic crassitie; nain Rufinum desigiians in linei llanc cdilionem indico, quia id in ceteris non repe-
cpistolat;at! Minerviuiii,cur iue, inquit, lacerant uinicii ritur. Postea tamen e ruinis caput extulerunt; nain
mei, et advcrsumsilentem CRASS.E SUIISCRUNMUNT? ; lâssiodorus lib. XII. Variarmn epist. XXVI. Aqttile-
fliiarum oimicsludittm esl, immoscienliwsupercilium,, jensem, Foro Juliensem, et Concordiensemcivitates
aliena carpere, cl sic vcleriimdefendere perfidiam, nl[ adhuc stanles recenset. Ilanc lertiam, episcopio
perdant [idetu suam. Itletn senex liujini vitiiim ini illuslrem, privilegiis auxerunt Carolusct Otlo Magni,
voce, irridct bis verbis Apologiae I. lib. 1. lu qui ini aliique Imperatores. Sed celebri Colonia ob incle-
Latinis MIISSITAS, el TESTUMNUO gj-«di(tnoverispolius,, mentiam aeris in solitudincm redacta, nunc episco-
quamincetlis. Lt divitem et opipare vivcnlem paulloi> pus degit in proximo opido Portugruario, quod lio-
posl sugillans, Craesos, ait, quis spiret el Darios? iQ malinum veteres appellarunt, ex Plinio.
Litermmursupiumnon sequunlur.Sttdoris comitessunt[ IV. Quum Concordia ab Aquileja, totius lunc
cl laboris, sociwjcjuniorum, non saluritalis, conti- Yenetiaeprincipe civitate, XXXI. M. P. totidemquc
nenliw, non luxuriw. Demosthenes plus otei, quamj ab Aliino distaret, Aquilejam liufiniis se conlulit,
vini expendisse dicitur, et omncs opificcs noclurniss monasticaj vivendi regulae nomcn daturus. Istic pa-
semper vigitiis prwvenisse.Iu Apologia II.: quis taliss truin doclrina , et pietate erga Deum, in monasterio
ac lanlus esl, ul itudeat cum Crwso pugnare divitiis? ? instructus, a Sanclo Valeriano urbis episcopo salu-
Ul subilum Demaratum et Crassum non perlimescat? ? tari lavacro abluitur A. !). 571. quod ipsemet prodit
Ilabes enim per quod Danaes est victa pudicitia: quod/ in sua Apologia I. A. D. 400. conscripla, in qua,
Giezt magistri prwtutit Sanclilati; proplcr quod Judass veluli de re notissima, loquens, cgo, inquit, sicnf
tradidit Dominumsuum. Epistolam quoque de cttbi- et ipse (Hieroiiymus) el OM.NES NORUNT, «iife annos
culo frnlris Eusebii, NUMMIS ALT.EIS ab eo productam,, IKRETIIIGI.NTA IJJmoiiaslcriojam positus, per yraliam
et AURO,idesl suis suorumque viribus, oppugnalanii buplistni regeneralus, signaculumFidei consequuius
lidci veritatem, conquerilur in lib. 111.Apologiao. suui per sanctosviros Chromatium, Jovinum et Euse-
Sane Rufino batid curlam supellectilem domi fuisse,, t>ii(j)!,opinutissimoset probatissimosin ecclcsia epi-
colligi praelerea videtnr ex celiutis, quas non proprio0 scopos : quorum atler, lunc presbyter bcatmmemoritv
tantuni, sed aliorum etiam hospilio de suo constiu- Valeriani, aller Archidiaconus,aiius diaconus, siinttt-
clas habuit in monte Oliveti, ul ipse teslalur lib. II. que patcr milii el doctor sijmboli ac fidci fuit. lloc
Apologiarum. Patladius quoque in HistoriaLausiaca a Monasteiium, in quo jam positum dici liufinus, quum
cap. cxvin. scribit, Buftnum, Hierosolymaeonmisge-i- baptismi gratiam in Aquitejensi ecclesia suscepit,
neris bospites, illuc pietatis caussa adventantes, xxvn.i. D ceterorum Italia; et Occidentis veiustissinium, magni
aiinorum spaciopropriis expensisfovisse.Ilieronyniiis s Athanasii insiiiuiionibus primoidia debebat, quein
epist. XCV.alias IV. (JVMJIC CAAT.) ad ttusticuin hiss Alexawdria ab Arianis ejectum, diu Ai/uitejmsubsti-
coloribus cum jam niortuum tlepingit : TESTUDINEO o tisse aniinadvertit Norisiusin Historia Pelagiana lib.
GutNxius incedebut ad loquendum GRADU, e! per r II. cap. III. inoiiaslicamquedisciplinam ab Atbanaîo
intcrvulta quwdam vix pauca rerba carpebal, xf c«m ii universaiii llaliam sttscepisse leslatur Hieronymus iu
ptttares sintjullire, non protoqui. El lamen, qnum, [, epist. XCYI.alias XVI. (Nunc CXXVU.) adPrinci-
mensa posita, tibrorum exposuissel struem. adduclo o piam. Siquidcm mottachoruin, quos fug,e el laborum
supercilio, confracfisgiienaribus, ac fiottic. rugata,t, socios babuil, juventute uiriusque sexus ad imita-
iiuobus digilulis concrepabul,hoc signo ad audiendum ii lionem acccnsa, brevi Roinae el per lialiam ncn
discipulosprovocuns. Tum nugas meras (tindere, el 31 pauca Monasteria ab episcopis conslrucia sunt, ut
adversuin singttlos declamare. Crelicum diceres esse ;e Mediolani, adiiiteiuc Ambrosio, de quo Augustinus
Lontjinum, ccnsoremqueliomanw fucundiw; uotare e Confessionumlib. Vlil. cap. VI. et Aquilejm, siiidiu
quem vettct, el de Senatu doclorum excludere. Hic k Vateriani, ubi praeler Tyrannium Hufinum, Heliodo-
bcne nummalusplus placebat in prandiis : nectnirum, i, rum etiain, Nepolianum, Florenlium, Bonosum, Ni-
si, qui mullos inescaresolitus erat, facto cuneo cir- r- celam , et Chrysogonum,spectatissimos monachos,
cumstrepentiumgarrulorum procedebal in publicum:: floruisse discimus e.v.Chrunico ct epistolis Hierony-
intusNero, foris Cato.Totns ambiguiis,ut ex contruriis,•>, miaiiis. lliuc relellitur Magdebiirgensiiiin insciiia,
81 VITA. LIB. I. CAP. I. M
qui Rufini institutum et fortasse etiam vitae mona- A j in ccctesia episcopali tunc regenerationis Sacramen-
sticae antiquitatem ignorantes, Centuria IV. cap. X. tum ah uno ejus pastore ordinario conferebatur.
Rufinutn a Tritliemio primum monachi nomine di- NequeRufinus ait, se in monasterio, sed in Aquite-
clum effutierunl. Sed nunquid Trilhemio recentior jensi ecclesia baplisma consequutuni. Quanquam
est Hieronymus, qui in Chronico anno I. Olymp. enim scribtt in priori Apologia, se in monasteriojam
CCLXXXL Abrahami 2395. Chrisii vero 578. se- positum, quando baptisina suscepit; nequaquam
cundum epocham Eusebianam, quam Ilieronymus tamen in monaslerio se illud suscepisse aflirmat.
sequitur, anno epochae nostrae Dionysianae 370. sic Immo in explicatione symboli diserlis verbis testa-
loquitur : Florentius, Bonosus, el Bufinus insignes tur : nos tamen illum ordinemsequimur,quem in Aqui-
SIONACIII Itabentur?In Apologia I. lib. I. sibi aequeac lejensi ECCLESJA lavacri gralia suscepimus. Eodem
Rulino monachi nomen tribuit : quicquid MONACHIpacto llieronymus procul a patria Stridonc se ba-
vocabulttmflagitat, noslrum ulerque complevit. Et in ptismum Romw suscepisse, prodit epist. XIV. alias
ApologiaII. credidi Chrisliano, credidi MONACIIO. LYH. etXYI. alias LYHI. (Nunc XV. et seqq.) Ed-
V. Idem Hieronymus, Aquilejensibus clericis stri- mundus Martcne lib. 1. de Antiquis Ecclcsiae ritibus
cta necessitudine conjunctissimus, in hoc eodem cap. XVI. §. 12. et Gerardus Mastrichl in Scbedia-
monasterio ab adolescentia videtur educatus : nain sniate de Susceptoribus pag. G9. unicum olim fuisse
in epist. XXXIX. alias LXIl. (iViuicLXXXIl.) sic putarunt. Sed liufinus trcs susceptores ob oculos
ad Theophilum scribit : Qui ab adotescentiain MONA- ponit, lotidem ofiiciis destinatos, catecltesi, bapli-
STERIIclausus cellulis, magis esse voluerim aliquid, smo, et confirmalioni, slalim post baptisma ab epi-
quam videri. Illi sane jamdudum cum Buftno amicitia c'R scopo conferri solitae; unde refelbtur idem Gerar-
inlercesserat, cui apud Treviros manu sua prolixum dus, qui pag. 24. catechesi et baptismo unicum
i'a/de de Synodis librum Sancli Hitarii se descripsisse susceptorem tribuit usqtte ad saeculunisextum. Ru-
testatur epist. IV.alias VI. (Nunc V.) Ad Rufinum, finus per signaculumfidei, baplismum designat, quo
postquam in /Egyptum adpulerat, scrihit epist. I. nomine utitur etiam in Hisloria lib. X. cap. 111.se-
alias XLL (Nunc III.) 0 si nunc mihi DominusJesus quere me ad dominicum, el hujus ftdei SIGNACULUM
Christus, vel Philippi ad Eunucltum, vel Abacucad aceipe. Dc hac pbrasi multa congerit Jo. Erncstus
Danielemtranslationemrepenle concederet, quam ego Grabius in nolis ad Spicilegium Sanclorum Palrum
nunc tua arctis slringerem colla complexibus! Quam tom. I. pag. 532.
iltud os, quod MECIIM vel ERRAVIT ALIQUANDO, vel SA- VI. Hieronymus jam Romae Christi lavacro ante
TUIT!Hacc inanifesto, innuunt, utrunquc ab adole- Rufinum regeneralus, Aquilejam repetierat, consor-
scenlia, studiis siinul operam dedisse. Ipsis addi tio Valeriani, et aliorum fruiturus, ad quos postea
potest/Jojjosus,de quo Hieronymus ad Rufmum epist. inlimae necessitudinis testcs literas dedit. In mona-
I. alias XLl. (IYMJIC ///.) Ecce puer honestis smculi slerio aliquandiu cum Rulino adbuc catechunieno
NontscuMartibus inslitutus. Hoc ipsum Rufinus magis ibidein moratus, improviso rerum eventti illinc dis-
confirrnat Apologia II. antequam eonverteretur(Hiero- cedere cogitur, quemadmodum ex cremo ad liufi-
nymus) MECUM paritcr et lileras Grwcas et linyuam num scribens, lesiatur liis verbis episl. I. alias XLI.
penitus ignorabai. Convcrsionem suam llieronymus (iVuiic///.) : Me a TUOLATERF. subilus TURr.oCON-
ad Rhenisemibarbarasripas accidisse testalur epist. I. VULSIT,poslqttam glulino caritalis hmrentem IMPIA
alias XLI. Monaslerium ergo Aquilejense, ex Rufini DISTRAXIT AVULSIO : itiiic-enim-yiolenta quadam, no-
verbis, A. D. 570. jam stabal : quo tempore alibi in C bisque ignola, persecutione in eum cxcitata, Aqwkja
Ilalia nullnin stetisse legimus, nisi fortasse Vercellis, recedens, in Orientem migravit, profeclusque in
ubi Sanctus EusebiusexOrienlereversus A. D. 302. Thraciam, Pontum, Biihyniam, Galatiam, Cappado-
nionasticam vitam instiluit. Lucas Holstenius in ciam, et Ciliciam, taiidem in Syriam descendii, ubi
praefatione ad Codicem Regnlarnm cap. II. Italos ad vixit in solitudine monachus. H;ec ejus navigationis
mouasticam vivendi normam traductos ait a vila periodus una cum Evagrio Anliocheno, lnnocentio,
Sancli Antonii, quam ab Athanasio, Romam primuin et Ilyla, Melaniw famuio. Tunc Evagrium ex Italia
advenlante, vulgatam putavit. Sed Athanasius eam ad se literas attulisse testatur Basilius Cappadox in
Gra:ce scripsit A. D. 565. auctoribus monacliis Italis, episl. vm. ad Eusehiuni Samosatenum. Sed ipsum
a quibus ejusmodi institutum, in Occidente janidu- llieronytuum suam percgrinationem Rufino, post-
dum coli cocptum, sanctus Pater insinuat initio ope- quam ab ejus laicre discesserat, nunciantem, prao-
ris, gratulatus, apud eos PLURIMA esse MONASTERIA, stat audireepist. I. alias XLI. (JVuuc///.).: Tandem
et MONACIIORUM quoque nomencelebre. llanc Alhanasii in incerto pereyrinalionis erranli quum me Thracia,
vitam per tabellarios in Oecidenlem perlaiain, Eva- Ponlus, atque Bilhynia, tolumqueGalaliw el Cappa-
grius presbyter, qui cum Eusebio Vercellensi in lia- dociw iter, el fervidoCilicumlerra (regissetwslu, Sy-
liam venerat, latinain fecit A. D. 570. nuncupavitque ria mihi velut (idissimusnaufrago porlus occurril; ubi
lnnocenlio, cum quo et Hieronymo lunc in Orienteni ego quicquid morborumesse polerat experlus ex duo-
rediit, mortuo jain Eusebio. Haccadnotavit peramicus bus oculis unum perdidi. Innocenlium enim, partem
noster Reriiardtts a Montefalconisin Vila, Athanasii animw mew, repenlinus febrium ardor abstraxit. Nunc
Operibus pr;eposita pag. 84. inque prscfatione ad 1«HJioet tolo Evagrio NOSTRO fruor : cui cgo semper in-
Yitam Sancti Anlonii pag. 791. Ad h;cc ex verbis firmus, ad luborem cumulus, accessi. ERATnobiscum
superius allatis palam est, Rufinum adultum sacro et Hylas, Sanciw Mclanim famulus, qui puritate mo-
fonte Aquilejw lincliim, cl quidem a Valeriano me- rum maculam servilutis ablueral, el hic necdum obdu-
tropolita, ministiantibus Cltromaiiopresbytero, Jo- clam rescidit cicalricem. Vcrumquia de DORMIENTIRUS
viiio Archidiacono, et Eusebio Diacono : quos tres conlristari Aposloii voce prohibcmur, elc. Ruftnus
tanqnam supersiites, et episcopali charactere vene- paullo posl, eodem tamen anno 571. quo baptismum
rabiles A. D. 400. in suae fidei testes Bufinus advo- Aquilejaesusceperat, Oricntalium nionachorum fama
cans, antiquo et proprio vocabulo palres, alque alibi, et ipse perniottis, cum Melattia, Romanarum mu-
ut postea dicam, parcntes dixit : quos inajores nostri lierum nobilissima, Hierosolymani cogilavit. Hicro-
etiam sponsores, susceptores, fidejussores,et demum nymus rei nuncio a Paullo Concordiensi accepto,
pulrinos dixerunt. Idem Rufinus buc respexit in qui Tertulliani Codicem ab Ru/ino sibi restitui
Apologiapro (ide sua ad Anastasium Pontiliceni : hwc flagitabat, slatim Ilierosolyniam ad Ftorentium Aqui-
nobis de rcsurreclionetradita sitnl, a quibus sanctum lejensem iiteras, liu/ino reddcndas, nunc tamen
baptisma in Aquilejeitsi Eccle'.ia consequuti sumus: dcperditas, inisit. Haruiu sic meminit epist. II. alias
qtuv puto ipsa esse,quw eliam ApostolicaSedes tradere V.(IYJJJ!C/V.) OMmFRATER/Jjj/j'nMS,f/uic«mSa».cfaJI/e-
et docereconsuevit. Ilaec arguunt lapsum Dupini iu laniaab /Eyypto Hierosolymamvenisse NARRATUR, in-
tomo III. Bibliothecae, Rutnum in monasieriobapti- dividua mihi germanitatis caritate connexusesl, quwso,
zatum rali. Non enim in ullo monaslcrio, sed taotum ut epistotam meam, huic epislolw tuw copulatam, «»
85 RUFINI PRESBYTERl
retlderenon qraveris. Noli nos ejns wslimarevirtuli- A latinornni improvideaccepiam, civciiliernnl. Vel pro
bus. In illo cnnspiaes-cxiiressasanritntis nignia. Et el /Jrtr-cisrnumesse aduotat Harlbius in Adversariis
cgo cinisci viissmia pars t>'!i: eliam favilla dumvcr- lio. XXV. cap. III. ileroinqiic de eatlem iiarlicula
lor, satis liabco, si s>-i.-ndi>rc.nmnrum Hims, im'iecil- agit in eniiliti.. Aniinadversionibiisad Rutilii ll.dae-
tiins oculorummcorm ferrc sus'inal. llte MO;OSE poricon lib. 1. vers. &'.).Vide eiiani Reinesi: epi-io-
LAVIT,el MIN:IJS IST, cf tttnquam nix HKALIIATUS. lam XLII. ad liupertuii) pag. 5>><">. Iloe nionui. ne in
Eqn cunclispeccatoritm: ordibus inqninutus,dicbnsac 1'alltdii ve-bis ullcs h >real. Eiiimvcro Melaniaerai,
noclibusoperior cnni tremorereddcre novissimumqua- orlu Romnna,sed ex familia Hispanica, ut recie ob-
dranlem. Ruftnus ah llb ronymo tant ipere laiitlalus, seival Tillcinontiuslomo X. pag. 5':l. et forlasse iu
qi'i A. 1). 571. modo se laveral, cl mundits erat, et llispania ce.njugeniel (ilios amiserai, iinde ltomam
tanquam nix dentbatus, tniie recens Aquileja;bapti- VI.MT.lesle Pauiino. P.illadius cip. CXIX. testalui',
snii grali.im snsceperai. Sed Florcnlins qnuin /I»/J- Mclaniiimjuni.irem, qu:e fait Publicola: filia, ideo-
)ium Hicrosolymien n .IIIIIvisiim llieronymo signi- ipi Metnniivsenioris iietes el nenii-t, iiiuodo renun-
(icassel, hic episl. IV. ; lias VI, (Nunc V.) ilermn ctalnr.iii), vendidisse OIIIIICS posscssiones.qnas Itabuil
scripsit : Ruftnus autem : RATER,KI scribis, N:e: c.t in lFspaniis. Nolanus antisies episl. XXIX. alias X.
VENITfllierosolytnani). /'.'/ i vencrii, non mnlliim a.l Sevcruin tj. •'>.Meitiniwstiiini sanquinem propin-
proderi! liesiderio me<>,tjuum ev.mjam visurtis iton quare dixii ; Acbrosiiis epist. XXX.'alias XXXVI.
sim. htt enim tilte L NCOINTERVALLO a mcseparatus atl Sabiniim, ninmeiulat Panlinum splendore qeuc-
esl, tit hnc. (in civinmu Chaleidi) JJOJI possit excur- ris, <n partibui Aquilunim nnlli se.c.undum.Douio
rere : et cqo arreptw solitudinisterminis arceor, nt cm- ,: eiiim biil liiir.liâla, Aq.iilania: urbe; pntcrnis ma-
"
pcritjnm tnihi no» liccre ^widvolui. lihi Rti/inttsad- iernisqu- uatt<lib;:sin Senatorum purpuris admirabili-
veneril, ab illo sibi codices qiioalain (leseribentbis ter rulilan , leste Uianio in Vila cap. IX. Mclanim
commodari postnlat : ob hoe d ejo ol>s"cro,ct III, nt: jeniori linissinia i..alruiioiiiain llispania non soliiui,
pelas.pliirimumquwso,ut tibi beiti !'<eicii Amjusio- sed et in (iailia 1'uisse, auct r e.st Pallatlius in lli-
dttnensi, Episcopi Coiiniici.nrios ad describcudiim sloria Luisiaea cap. CXIX.et noininalim qtiideui in
largialur; in qitibus CaiiticumCanicoritm sub imi ore. Aquilania, Gatlia, Tarraccne, Ilispaniis, ut ait Hera-
disseruit. Scripsi>et mihi qnitttnn;E PATRIA nipriidi- eiides in Paradt-o cap. L. G">:us ergo palernun)
cti frttlris Rufini Pnulhis se»c.i, TcrtvlHanicodicem M.larim seaioris fuil ex partibtis Aquilanix', Tarra-
apud eum esse, qiiemreliemtiiter rcposai Et ex lioc co;,ensi liispaia: couterminis. llinc ejus et Pailliui
quwso, u! cos libros, quos me uon httbe c, llrcvis sub- allinilas. .Nomcnipsuin leiiiinoeperinsiiinisin Aqui-
ditus edocebit, tibrarii inanu in clutrta scnbi jnbeas. taina iisitatuin. Ausnnius eniin, liomoct ip~e Aqni-
lnlerprelntioncm<uoqne 1'sahnornm Dwidicorum, eti taiuis eodem a:vo teslaltir iti Parenlali XXIX. sibi
prolixum valdede SyundiSibntm Stin.ti Hilarii, qa.m, iKniiliam Milaniam sororein fuissc. Pattliniis de ea-
ci apud 1 rccircsma.:ii meaipse descripseram.ut mihi; lieut Melania semote h;t:c snbjongit: navc.m,cnnctis
iraiisferaspelo. Nos'i lioc csseanimmChristianwpu- fl-ni.bus, lii'1'i.solvii, ci>ii:tanlerqu<congressafluctibus
bulum, si in /('</ Dominimcdilcturdie ac nocte. Hiec. nuiris, ue tunlum fluclw;smcuti vincerct, navigavit,ct
Hioroiiymusad Florctiliuiii de Ru/ino, tleque tiodiei- siiiiutswcutumurbciiiquecommutans,iirbemHierw.a-
bus ab illo servaib. iTimlem porro lihrorum copia^ lcm spiriiali dono, in qtta a corpore peregiinarelnr,
inaxime in-tructiiiii il ero. ynins non solum auc, cl.ijil. Non laiiien reeta Ilierosohjmampropcravit,
si:d etiam post simiiltatem diserlis verbis tesiattim| G ( s,'d primo in Myyptum irajecit, inde in urbein Sin-
rcliquil, iiiitn iu sp.toqia I. lib. li., .UACNTS, inquil,} ciaui prtiicctura. Rufini et Meluuim liavigationem
Jif scio, sumtibus rctleinisti Aquilceet Syniinn hi e!, i. ete eaiitlcmiacit BaronitisA. D. 572. §. 55. qnam-
Thcodolionis,qnincltvqueet sextw EdiliouisJuduicoss qiiatn :.criiiei tus Rosweydus in noiis ad vilas Pa-
translatorcs. tr.iiu pag. i5 i. slire noo pnsse op;natur. propierei-
VII. Ruliiiiisint rim ciiiu Meiania Hicrosolymam , (|ii'id f.u/iiu moia in /Egyi to sex annos, Melaniaesâs
trajeclnrus, Romam profectus, ul quitlem ptitaiuus, me.nscscoinplexa liierit, iion auteni ocfe, ul irrcpsit
inde discessit exeunle A. I). 571. Hme Mel.inia;tlis- aptid BaroiiiumA. 1). 372. §. 191. netpie iiiinumc;:m
cc.-sio eruilur ex lieroitynii ep. XXI. alias XV. dimidio, ut seripsii. Pagius A. D. 307. §. '>. Pall.-
{Ntinc.CXXIY.) ail Marcellam, ubi in Meluniu!lan- tiui. ciiim in Paradiso Hcraclidis c:ip. XXXIH.pag.
tlcs eirunditui', proplercaqtiod calenle tnlliuc mariti; {)!'}.sexttiiilummeusibusafiirnial, Genliamis Ilerve-
corpnsciilo,el ni-cduiuliumalo, poslquam (bios siiiiulI . lus Paliadii ioterpres cap. GXVII.ciiciler annum di-
perdidi-set lilios , unieo superslile tlcrelicto, iji- miiliitm, IIOIIiiitnum ct dimidium, ul opinalus esl
griicnlejam hieme Iliciostity>numnaii.ia.it, Clirislor) Pagius, qtii lainen A. D. o~rl. §. 18. iinnum dimi-
aiicillaltira. 1'linios lib. II. cap. XLVtl. bieniis ini- iliuin ei ipse ex Pallatlio i: ci.ans, ohservavcrai, in
tium bis verbis tlescribit : Vergiliurumnccasushie- (irici:o le.gi<i>; iLij.i.
£TOU?, itlest.media partc tinni. Sed
ineminclioat. Tempus in III. ldus Novenibresincidere ,; Ruftuiis, Miluniam ex ÊgyptoHierosolymani comi-
consucvit. Ergo Melani>iinense No-enibri in 0'i'icn- tatiis, cur postea S../HSreiire non poluil Alcxau-
lem trajeeit. llieroiiynitisob hoc f.ieimi- eam latt.lat ,t dtiam, qiicniadiiioiluiii eli.mi solus Mcsopotamiam
eliam epist. XXXVIII.alias XCIX. (AMJJC XLV.) add '() pciagr..vil, III in ra dicenius? lllriusque navigatio-
Asctlam,eitlemqiic conciiiil Puul.iitts Nolanus epist.. ncni coiijiinclain fnisse uobissuadetit argumenia mox
XXIX. alias X. ij. 8. iiiii ait : Prwier alius trbilales, adducenda.
ilitas irrilo in fwlibus ab<>rtivis lubore, udhuc marilo o i. Sanctus P.uilinus epist. XXVII.alias IX. §. .'i.
purticipe,dejlcvtt, ila creviiarumnis, uf tinos filiosct ;t iiiifnium prcsbyterum,Sanctw Meianiiv nitriAi.i \TA
niarititm inlra uuiii temp>isami;te:<l, INICClanliim n COMITLM vocai : qua: phrasls ituiii in loca saticta, el
situ parvuloud me.normmpolius, qutnn uil compcnsa- /- ex iisilem lediliim iudicare vidctur, iiaui iler lliero-
tionem uffeclitntn, deretico. El pos! alia : lucliioso ;o bolyniiiaiiiiin postet iori aetalc via Sanctorum, via
iimbiluliiiini (uucruni comcs, cidua pariicr c orinia l>ci,ei Sanctum iter aiiioi)oinast.iceappe.labatnr, ut
Romam VENIT cnmU.NICO i( d'it:et Cangius in Glossario: qua; idem sunt ac via
/J/I'O,iitccniorepoliiis, qitam
consolalcre la>ry»iarum: Palladius in HislTia l.au- i- spiritaits, sive spirituatis.
siaca eap. CXVII.g uere Ilispuniimdie.t ^T.UVI, h -r-i
ij v2.In /Egvpto, ei llierosolymaeutriusque mora
yhog. tpiod vetus inleipre-, laicns sub niniiiiie llc- coniongitiii'.
ruilidis, sic verlit : de llispaiio vcl urbico <jcnc;eile,-e, . Ltiiusqiie rediius in Occidenieinuni eidemqne
scendens.Particubt vel pro copula e! slilo ine !iia:vi ,-i leiopori afligitur, ut potea oslemiemus.
"
ii-tupalui'. Qice.la ejus exempla atlf rt Caniiiusin[i i. Ilieronymiisa Rnlini amieitia alienatus, Apo-
Glossario, intiita lilmulelltis ile Primaiu pag. :.. (>. i. !o;'ii!! cuni carpere videtur, quod ipse juvenisna-
a.I alium loeiim /iu/jjjj illiistranduiu: iu tjtio e\pb-t- v.-avent cum Metauia iiem juveiie, quac annuiu
cando viri docti oh particiilani illam, SCIIMI vetcrntn iii agens vicesimwnetsecunduni. lunc recens cnijugem,
VITA. LIB. I. CAP. H. 8(5
amiserat, teste Palladio cap. CXVII. cui suffragalur Aribus. libris in vulgatae et primigeniac leclionis fi-
Paulinus epist. XXIX. alias X. §. 8. ubi de Melania dem, inier se conspirantibus, eandem et ipse reti-
ail : TENERISABHCCANNISnuplias passa, et brevi nendam censuit, qnod fugit Tillemontitim, priori
mater. Sed ea felicilate inortaiium non longum potita ediiione tantummodo usum. Quare Melaniw fllio
est, ne diu lerrena diliqeret. Autlian ur verba Hiero- Publicolm, adlmc puero, prmluramurbanam ob gene-
nymi : nunquid et egouon possemPROFECTIONEM fuam ris splendorem, delatam Rosweydus tuetnr exem-
discutere? Cujus mtaiis fueris? unde? quo tempore plis eorum teinporum, quibus et praefectipraetorio,
tiavigarisl ubi vixeris? Quibus interfueris? Sed absil, el Cousules eliain, pueri fuerunt. Hac de re consu-
ut quod in te reprehcndo, (aciam; et in ecclesiasticadis- latnr Theodorus Silzmannus in Animadversionibusad
putalione anitium jurgiorum deliramenta conjungam. Rutilii Hodceporicon ver. 173. Thomas Reinesius
Hoc solum prudentim tum dixisse snfficiat, ut caveas Variarum Leclionum lib. 11. cap. XV. et Norisius ad
in alterum dicere, quicquid in te stalim retorqueri Cenotaphh Pisana Dissert. II. cap. II. pag. 105.
potest. Neque a vero abiit Tillemontius tomo X. pag. 823.
5. Rufinus in occidentem reversus, iternm Mela- ralus, hunc eundem Publicotam postea Sancto Au-
niae spiritali via comes, Hierosolymain navigans, in gustino scripsisse epistolam XLVI. aiias CLHL Pu-
Sicilia obiil, nt suo loco monstrabo. Haec omnia bicolam, quasi Poplicolam et Populicolam sen Pe-
Rufinum, Melanim comitatui ab initio, sive ab A. I). puli cultorcm, antiquissimum cugnomen in190-55)8. eadem
571. addictum, ob oculos ponunt. De Melania Hiero- gente Valeria ex Menagianis tomo III. pag.
nymus in Chronico anno II. Olympiadr, 288. Abra- CAPUT 11.
hami 2390. Christi, secundum epocbam Eusebia- "
nam, 575. decimo Imperii Valentiniani et Valentis; I. ad I)e Rufini et MelariuvAlexandriam advenlu nuncius
qui Chronolugici characteres congruuut anno Diony- Hieronymttm in Syriw deserlo perlalus. II. Post
siano 373. haec scribit: Melania nobilissitna mulie- obitum Athanasii liufiims in Nitriam fugit, perse-
rum Romanarum el MarceU'mi,quandamConsuiisfi- cuiione in Cathoticosexcilata. III. Pro fide palitur.
lia, unico, Pratore tttnc urbano, filio derelicio, llie- IV. Melania Chrisli confessoressequitur. Y.Quibus
rosolymam nuvigavil : ubi tanttim virtulum, prmci- ab exsiiiorecocalis, DiocwsureaHierosolymampelil.
VI. Rtifaius sexenninmagil Alexandrim,ubi Didy-
pttmque humililaiis fuil miraculo, ut Theclm nomen mum et Tlieophitumaudit. VII. Hierosolymam pe
acceperil. Viri docti jampridem nolarunt, Melaniam,
non filiam, sed neptem fiiisse Marcellini, qtii consut til, hine Mclania Alexandriam excurril. Vlll. Bufi-
proccssit A. D. 241. Iu prima editione Momhritiana niis se in operibus cartlatis exercet. IX. A Bacnrio
non legitur, utin Scaligeriana, Marcelli, sed Marcel- Bege lberornm, et ab jEdesio, AZthiopum,ad Chri-
lini, quompdo saeculo IX. legit Freculfus in Cbroni- sii ftdem conversionemaudit. X. IVarraffo Rufini
cis lomo II. lib. IV, cap. XXI. Sic eliam in edilioni- explicatur atque defenditur.
bus Sichardi, Pontaci, ei Miraei; idemque habent I. Melania ingruenle jam hieme A. D. 571. quum
Palladius Groecus cap. CXVII. et Ileraclides inter- ex Ostiensi portu Romano solvisset, ineunte A. D.
pres latinus ; aplitis quam Gentianus Herveius, qui 572. Alexandriam adplicuit, adhuc superstite Sanclo
Marcetli pro Marcetlini expressil in sua laiina ver- Alhanasio urbis episcopo. Interpres latinus Palladii,
Sione Palladii. Sancius Paulinus epist. XXIX. alias qui laiet siibnoinine Heraclidis, id contigisse ailira-
X. §. C. et 8. eam consulibus avis nobilem, ct Mar- fer principia Valenlis Imperii cap. XXXIII. pag. 973.
cellino Consule avo prognatam pra'dirat : cui aecedit C editionis Rosweydi. Hinc viri docti striclim ad ini-
Rufinus Apologiaelib. ll. pag. 136. uhi verba Hie- tium Yalentis Imperii, Melanias iter traxerunt. Sed
ronymi jam adduela recitans ex suo codice Chronici Gentianus Hervetus Graecaedictionis sensum propius
Eusebiani, non Marcelli nec Marcellini filiam, sed a Iseculus, ValenteAugusto tenente imperium transtu-
Marceltini Consulis neptem appcllat. Paulino tainen lit Graca verba, OOK),£VTOC TOOVIAOIHOX; «pxrr» £X0V"
et Rufino prae aliis adhaerendum censemus, quorum TO;cap. CXVIII. in Bibliotheca Patrum G. L. edi-
prior consanguineus, uterquc Melauiae amicissimus; lionis Morellianae Parisiensis A. D. 1654. tom.
qiiare vel filiam pro Jiepfeusurparunt Ilieronymus et XIII. pag. 1931. Ibi Melania, ut ait Palladius cap.
Paltadhts, quod Pontacus et Pagius contendunt (non CXVII. quum res suas vendidisset, ingressa est in
enim in uuiusque verba, ut nunc circumleriintur, Montem Nitrim Sanctos Patres conveniens Pambo, et
niendum irrepsisse 1'aciledixerim) vel fitia fuit Mar- Christi servum Arsisium, et Serapionem magnum, et
cellini, Consulis A. I). 5-i!. et neptis alierius Mar- Paphnutium^ Scaliroten, et lsidorum Confessorem
ccllini, item Consulis A. D. 275. ut conjecit Ponia- llermipolis et Dioscorutn: el versata esl apud eos
cus, cui suffragari quodammodo possel vulgatus He- circitcr A.NNUM DIMIDIUM,obiens sotitudinem, et videns
raclides, eam vocans /ilium Marcellini jam Exconsu- omnes Sanclos. Tunc monachos Êgypli invisit etiam
lis, quod Palladium Grace loquentem fideliter expri- Rufinus, citjus rei imniium semel, iterum, et ter-
mit: TOU «7rouTr«T«v.Hoc idem Hieronymus expriniit liuin ad se pirlatnin in Cbalcideui, prodit Hierony-
vocans Marcelinti QUO.NDAM cunsuin filiam, ut hinc mus epi.-t. I. alias XLI. (ISUIIC///.)ad etindem Ru-
pateat, Melaniam a Marcellino geiiitam post consula- /inum in Êgypto moranieiii scripta. Primo cnim Ue-
tum, non vero A. D. 341. quo consul processit, ut U liodorus moiiacluis id, sibi ab alio narratum, Hiero-
sine ulla necessitate sentire visus est Tillemontins. nymo in Syriae cremo versanti nunciavit. Sed quiim,
In verbis Hieronyini superius recilatis, ujiico, prw- nt ait idem Hieronymus, rei novitas fidem sermonis
lore tunc urbano, fxiioderelicto, snperest alia tliflicul- auferret, non enim credebamcerlum quod cerlum esse
las ; nam Gregorius Tiironensis in Hist. Francorum cttpiebam; RUHSUM suspensam volo nutantc mentem
lib. cap. XXXVI. Urbanum, .Melaniaefiliitm diclum quidatn Atexandrinus tnonaclius , qui ad JEgyplios
censuit : cui tanien Ptiblicolwcognomen liiit. Hocad confessores et volunlate jam martyres pro plebis JAM-
gcntem Valeriam pertinuii, ex Jo. Glandorpii Ono- DUDUM fuera! transmissus obse>iuio,manifestusad crc-
mastico in Sieminale Vaieriorum pag. !)6i>., untle dnlitatem nuncii auctor impulerat. Ilis ita narratis, se
enistat, Melanim conjugem ad clarissimtun geuus adluic dubium de Rufinim Êgyptnm adventu lesta-
Valeriorum esse refeiendum. RuPinus Apoiogi;elib. lur, propteieaquod multi essenl Rufini, illinsque
II. pag. 456. Hieionyini seiisum litleliter exprimens, patriam Concordiam et Tyrannii noinen, quibus a
iia habet: parvuto filio Romm derelicto. Rosvveydus ceteris distingueretur, Monachtis Alexandrinus se
itt editione I. HistoriaeEremiticae pag. 445. Nori- ignorare ostendisset : faleor et in hoc.meam labasse
sius in Adventoria pag. 14. Pagins A. D. 372. §. Sti. senienliam : nam quum et PATRIAM litam ignoraret et
t:i Tillemontius tom. X. pag. 594. contra oninium NOMEN, in eo tam.n plus videbaturafferrc, quodeadem
editionnm et codicum lidem, unica liierula mutaia, asserebal, qna: jam alius indicaverat. Sed quum ler-
iion prmlore, sed piYEfortleitendum putarunt. At tius landein nunaus multorum ore (innatus, liufi-
vero idein Rosweidus in editione II. pag. 444. vete- nuiu Nitri* cellulas obire certo referret, Hierony-
K7 RUFINl PRESBYTERl 8$
iims immolica laetitia perfusus, illuc statim ad eum A pro facinoribus meis ad eam sotitudinem 'commigravi,
littcras dedit : TANDEM pleniun veritatis pondus eru- quw Syriara juncto Barbariw fme disterminat. Epist.
pil: Rnfiiium enimNitrimesse.el ad bealumperrexisse XVI. alias LVlll. (Nunc XXII.) ad eundem : NUHC
MacariumcnEisRA COMMEANTIUM multiludoREFEREBAT.barbaro Syriw limite teneor. Et in epist. XVIIL alias
Hic vero tola credulitatis frena laxavi, el tunc vere XXII.adEustochium decustodiavirginitatis, eremum
mgrotum me esse dolui, et nisi me atlenttati corporis suam jhis verbis pingit : O quolies ego ipse in eremo
vires quadam compedeprmpedissent, nec MEDIÊ FER- constitulus, et in illa vasta sotiludine, quw exusta so-
vou yi;STATis, nec navigantibussemper incertum mare, tis ardoribus, horridum monachis prwstat habilacu-
pia feslinationegradienli valuisset obsistere. Haec os- lum, putabam me Romanisinteresse deliciis ! Ridui
lendunt, Rttftnum,qui ingruenlejam hiemeA. D. 271, iter Antiochia dislabat Chalcis, ut colligit Cardinalis
ciim Melania ex urbe discesserat, adhuc medimfer- Norisius Dissert. III. de Epochis Syromacedonnm
vore wstatisanni insequentis 572. ab Hieronymo, in cap. ix. § HI. Hinc Evayrium, qui posiea luit episco-
iiltima Syria degenle, creditum Nitriae in Êgypto pus Anliochenus, in ereinum, ut Hieronymo adhaere-
morari et ad bealum perrexisse Macarium. Quid rel, interdum secessisse conslat ex verbis ep. I.
plura ? Rufinus ipse baptismo suo, et ex oecidenie in alias XLI. ( Nunc 111.) ad Rufinum : nunc uno et
Palacstinamitineri, unam eandemque epocham figit; toto mihi lumine Evagrio NOSTRO fruor, cui ego sem-
nani Apologia 1. A. D. 400. exarata, se anfe annos per infirmus ad laboremcumntus accessi. Haec pos-
FERETIUGINTA Aqttilejw baplizatum; ct ad lalinum trema demonstrant, Evagrium Hieronymo aeque ac
sermonemTRICENNALI JAMI>ENE incuria lorpuisse scri- liuftno necessitutlinc conjunctuin, ex quo fuerat in
bit. In Apologia ad Anastasium summum pontilicem _ Italia , atque etiam Aquitejw; unde Hieronymus
ait : post TIUGINTA, FEREauuos parentibus redditus " epist. VI. alias XXXVI. ad Chromatium de Evagrio
sum : quem Hieronymus non amplius amicus in scribit, tanquam de boinine eidem notissimo, et in
Apologia lib. I. sic ridet : hic supintts et lassulus post episi. II. alias V. (iYuiicIV.) Ftorentium Aquilejen-
TRIGINTA ANNOS pei-mollissimumFlaminim iler essedo sem ah Evagrio plurimum salvere jubet. Sed jam ad
veniie non potest, sicqueprmtendit longi ilineris tas- Rufmum in yEgypto discurrentem verba conver-
situdiuem, quasi TRIGINTA ANNIS semper cucurreril : et tamus.
in lib. II. rursus admones, vt sciamus, leper TRI- II. E portu Alexandrino Seleuciam, indeque An-
GINTAANNOS GJYCCJS to/umijiious devoratis , Latina tiochiani et Chalcidem , triremibus facillime solvi
nescire. Dum Rufinus tricennale spacium suae pere- poterat. Hinc Hicronymus, ubi primum certior red-
grinationis his particulis fere, el jam penedislinguit, ditus est de liufino Nitriae morante, ad eundem haec
vcl potius exteuuat, illud idem spacium triginta an- seripsit, ut amicissimi capitis complectendi deside-
nis nondum completis, sive uno minus conslare si- rium explicaret : nisi attenuali corporis vires quadain
gnilicat; nam lotidem anni intercedtint ab ejus pro- compede prwpedissent, nec mediw fervor wstalis, nec
feclionis A. D. 371. ad A. D. 400. quo ex Oriente navigantibus semper incertum mare, pia cum [estina-
reversus, tricennalem ad lalinum Sermonemincuriam tione gradienli valuisselobsistere,quin scilicet Rufino
suam querebatur; qtii enim iu Orientem navigaturus, occurrisset. Recle ingerit fervorem wstatis; Rufinus
e [latria discesserat A. D. 570. ex porlu Romano enim in Nitriam fugit statim a morte Alhanasii, quae
solvit sub fiiieniA. D. 571. annoqtte insequenti 572. secundum noslram senlenliam seorsum expositam,
una ciun Mclania in portum Alexandrinum ingres- contigit A. D. 572. die II. Maii.Tunc Êgyptios Con-
sus est. Hufinum haec scripsisse A. D. 400. disci- G 1'essores in Phcenicem, Pontum, Armeniam, Pro-
iiius ex ejns Apologiae libro 1. ubi doctrinam Hiero- pontidem, et Palacstinam ejectos infra apparebit.
nymi sugillans, ita loquitur : cur magister (ut tuis te- Omnium proximi erant Hieronymo Episcopi in Pa-
cnm verbisagam) post QUADRINGENTOS FERE ANNOS, laeslina exsulantes: unde in Scbismate, quod Eccle-
quando ecclesiacognitoeo, quod ab Apostolisnon sibi siam Antiochenam totumque Orientem dilaniabat,
esset tradita veritasveleris Instrumenli, legalos mitte- sanctus doctor se in eorundem communione inansu-
rct ad istos, quos illi tunc circumcisionemvocabant, rum professus est A. D. 370. epist. XIV. alias LVII.
obseerans et exorans, ul sibi de veritate, qum apud (Nunc XV. ) ad Damasum scripla, ubi ait: ef quia
ipsos est, aliquid targirentur? Per iotos islos QUADIUN-pro facinoribus meis ad eam soliludinem commigravi,
GENTOS ANNOS errasse se et ignorasse, quod verum est, quw Syriam junclp Barbariw fine dislerminal, nec
fatereiur. Et post alia inlerjecta, bacciteruin scribit: possum Sanctum Domini(idest sanctissimum Eucha-
modoergo nobis post QUADRINGENTOS ajuios leyis veri- ristiae sacrainenUim, absenlibus in siguum Catholicae
tas empla precio de Synagoga procedil. llaec arguunt coiiiiiuinionismitti solilum) fof interjacentibusspaciis
liufini et Metanimab urbe discessum, adveiitumque a sanciimonia tua semper expetere, ideo hic COLLEGAS
in yEgyptum, citius quam A. D. 371. et serius quain TUOSJEGVPTIOS CO.NFESSORES sequor, et sub onerariis
A. D. 572. minus recte viris doctis stalntum fuisse. navibus parva navicula delitesco. Quos vir Sanctus
Hieronymus in interiori Syriac deserto, ab hominum antiqua Ecclesiae phrasi Coltegas Damasi appellat,
commercio remolus latebat, ita ut neque amicorum sunt episcopi, jussu Valentis Augusti in Palaestina
litene ad eum volilarent, nisi postquam Antiochiani exsulare coacti, de quibusRufinus Hist. Eccl. lib. II.
perlatae, et ab Evagrio collectoe, ad illum in solitudi- T. " cap. II. Valens favendo hwreticisabiitinviam palrunt
ncm transmiltereiilur : cujus situm non semel de- sttorum, nam et EPISCOPOS egit in exsilium, et presby-
lineavit, nam in Vita Sancti Paulli, Jesum lestor, in- teros ac diaconos el monacitos (Taiiano Alexandrim
quil, el sanclos Angetosejus, in ea eremi parte, qum prwsidente)usque ad tormenla deduxil, et ignibns tra-
juxia Syriam Sarracenis jungitur, vidisseme mona- didit. Haec illigantur A. D. 572. Tatiano adhuc
chos, el videre, c quibus unus per triginta annos cluu- Êgypli Praefecto; etenim mortuo Athanasio in Or-
sus hordeaceopane et lutulenla aqua vixit. In Y'ita thodoxos saevitum, agenle Lucio invasore Sedis
Malclii cap. II. pervenitandem, ait, ad Eremum Chul- Alexandrinae: testcs sunt Theodorilus et Socrates
cidos : quminler lramas cl Bermmammayis ad Austrum lib. IV. cap. XXI. el Sozomenus lib. VI. cap. XIX.
siia est. Epist. IV. alias VI. (Nunc V.) ad Florentimn: Rufinu», qui persecutioni eidein interfuit, hanc stra-
inca mihi parte eremi commoranti, quwjuxta Syriam gem Catholicoruni bifariam dividit. 1. in cives
Sarracenis jungitur, diteclionis tuw scripta pertata Alexandrinos. II. in Nilricemonachos : et hmc omnia
sunt. Episl. VII. alias XLHI. ad Chromatium, Jovi- post Athanasii obilum, parlim sub Tatiano, partim
iiiini et Eusebium : lilerm, Sanclo Evagrio transmit- sub Paltadio, qtii eodem A. D. 572. in praefectura
tenle, in ea ad me eremi parte delalm sunt, quminter ^gypti Tatiano suecessit, ex Theodorito lib. 1Y.
Syros ac Sarracenos vaslum limitemducit. Praefalione cap. XXII. Audiamusverba Rufini utranque perse-
jn Abdiam : quando eyo et lleliodorus carissimus, cuiionem enarramis lib. 11.cap. III. Igitur ea tem-
pariter habitare sotiludinem Syrim Chalcidis niteba- pestate quum quadragesimosexto anno Sacerdotii sui
mnr. Ep. XIV. alias LVII. (Nunc X V.) ad Damasiim: Athanatius post multos agones, multasquepalientia
8'J VITA. LIB. I. CAP. II. <J0
coronas quievissetin pace, sciscitatusde successore,A respondere polueril, quidve responderit in epistola
Pelrum tribulationum suarum participem et socium ad duos priores libros ApologimSancli Hieronymi:
delegit.Sed LuciusArianmparlis EpiscopusCONTINUO i quieam qiiidemepisttilam,hodie deperdiiam, memo-
tanquam ad ovem advolat lupus : et Pelrus quidem rat in libro III. Apoloyiw.Ad haecTillemontiusob-
navem prolinus conscendensad urbemltomam profu- servat, Arianos in puhlicas tabulas non retulisse
git, Lucius rero tanquam materia sibietcrudelitalis i quidquid violentiet inbumaniin catholicos ipsi cxer-
obtala, smviorerga ceterosefficiebalur, ita ibal in cebant; nec semper judicuin sententias expeciasse,
sanguinem, ul ne speciemquidem aliquam religionis nt quos oderant, in carccres trnderent, exsiliis plec-
servare videretur: cujus PRIMO iivgressulanta et lam lerent, et vita privarent; binc liufino tiiulum Con-
turpia in virgineset continentcsEcclesiwgesta sunt, fessoris hac in re iribui posse consentit. Annaliuni
quw nec in persecutionibusgenlilium memorantur. parens A. D. 572. § 8. Rufinum, sicut aliorum con-
INDEPOSTfugas civiumel exsilia, POSTcwdeset tor- iessionemrecensu t, ila et suam putat recensere de-
menta, flammasque,quibus innumeros confeceral,ad buisse exemplo Paulli Aposloli. Sed nunquid eam
monasteriafuroris sui arma convertit. Vastat eremum, non recensuit qui ait, se eorumgeslareferre, quoritm
et bella quiescenlibusindicit. Tria millia simul aul eo passionibussoctus esse promeruit? Ad haecin Apolo-
amptius, viros per totam eremum secrelaet solitaria gia pro ficlesua ad Anastasium Pontilicem nuuquid
habitationedispersos, oppugnare pariter aggredilur. non fatelur, eandein fidem stiam perseculionis lue-
Mittitarmatam equitum,et peditummanum;tribunos, relicorum tempore tn carceribus, et in exsiliis, quw
prwpositos,ct betlorumduces tanquam adversus bar- pro ITIIEinferebanlur, PRORATAM fuisse? Sed neque
baros pugnaturuselegit : qui cumvenissentnovambetli n omiiiuoid negat ipse Hieronymus, nisi fortasse iro-
speciem vident, hostessuosgladiis objectare cervices, nico usu, quod non magni profecto inlerest; nam
et nihil aliud dicere,nisi, amicc, ad quid venisli? Apologiaelib. II. in Rulinum sic loquitur : Conlra
III. Deimmani illa perseculione Rulinus statim Arii doyiwitajam Alexandriwin carceribusel in cxsi-
baccaddit : Per id tempuspatres monachorumvitmet liis dimicaveras non voce sed sanyuine. In eodem
antiquitatismerito,Macarius, Isidorus aliusqucMaca- lib. II. pag. 599. ne libi quidemquando in carccribus
rius, alque Heraclideset Pambus, Antoniidiscipuliper ctexsiliismorabarishujusce.modi sacramenlapaluerunl.
JEgyplum,et maximein Nilrim deserti partibus habe- Et pag. 407. fioi ergoin quo somnioAlexandriniCAR-
banlur, viri, qui consorliumvilcv, et actuum non cum CEIUS revelatumest, ul quwille (Origenes)vera profi-
celeris mortalibus, sed cum supernis Anyelis habere tetur, falsata confinyas?Rufinuspostquamenarrasset
credebantur. QU.EPR.ESENS VIDI,LOQUOR, el eorum adn.iirandasNitiiensium Monachornm virtutes, ei
yestarefero, quorum in PASSIONIBUS SOCIUS csse pro- constantiam pro Fide Catholicalib. XI. cap. VIII.de
merui. In Apologiaetiam ad Anaslasium Pontificem, illis a se visis el in familiare colloquimn adhibitis,
se tunc pro fide passum gloriatur : Quanvisigitur h;ec iteruni loqiiilur : Florebat iyitur jEgyplus ca
'•fidesNOSTRA perseculionishmrelicorumiemporequum lempcslatenonsotumeruditisin christianaphilosophia
in Sancla AlexandrinaEcclesiaDEGEREMUS , in carce- viris, verum eliam liis, qui per vaslam eremttmcom-
ribus, et in exsiliis, qumpro fideinferebanlur,PRO- meantes, signa et prodigia, Aposlolica simplicitate
BATA sit, tamenet nuncsi qtiisesl, qui vcllenlurefidem vitw,et cordissincerilate, faciebanl; ex quibusinterim
noslram cupiat, sciat, ctc. His in aestu dispulaiionis quos IPSIVIDIMUS, cf quorum benedicimaritbusMEIUM-
sic reposuit Hieronyiuus Apol. lib. II, postiniiium : MUS, hi sunt, Macariusde superioriercmo, alius Ma-
Miror quod non adjecerit : vtncinsJesu Christi; et li- iC carius de inferiori: Isidorus in Scyli, Pambus in
beraius sum deoreLeonis, et Alexandriwad bestias Celtulis, Moysesel Beniamin in Nilria, Scyrion et
pugnavi; et: citrsumconsummavi,fidem servavi, su- Elias et Paullus in Apeliole,alius in Focis , Pcemeit
peresl mihi corona jitstiiiw. Qum exsilia? quos iste el Joseph in Pispiri,qui appetlabalur MonsAntonii.
carceres nominal? Pudel me aperlissimi mcndacii: Eosdem tanqiiam pnecepiores suosmemorat Rufinus
qttasicarcereset exsilia absquejudicum sententiisirro- Apologiaelin. II. pag. 424. lil ad eremi mayistros
gentur. Voto tamen ipsos scire curceres, et quarum veniam,quibus et attentiuset frequenliusvacabamus,
provinciarumse dicatexsiliasuslinuisse.Et uliqueIta- ubi MacariusAntonii discipulus,el alter Macarius,et
bet copiam, de mullis carceribus et infinilis exsiliis Isidorus et Patnbus, omnes amici Dei: qui NOSII.EC
unum aliquod nominandi.Prodat nobis confessionis DOCEBANT, qttw ipsi ciDeo discebant? Quantamego, si
sum acta, quw hucusque nescivimus, ut inler alios hoc ita decerel aut expediret, de his omnibitshabere
Alexandriwmartyreshttjusquoquegesta recitemus,et jactanlim maleriam possem?Sed erubesco, hmc eliam
contra lalralores suos possit dicere: De cetero nemo retcxens,dumvolotibi oslendere,pon, ul dicis, nostro
niilti moleslussit; eyo enim sligmala Domininoslri incjeniomayistros, sed qttod plus doleo, magisirisde-
Jesu Chrisli in corpore mco porto. Sed c\ ejusdem fuisse magis ingeniumnostrum. Hieionymiis A. D.
Sancti Patris Apologiaolib. II. discimus, Rufinum 580. Chronicon scribens, elogio sane magnilico /{«-
non ah se tantum , sed al>aliis etiam inartyrem di- finum ornavit sub anno I. Olymp. 289. "Abraliami-
ctuin : Cave,nehoc mayislriet condiscipulitui audianl, tico 2395. Christi sccundum Eusebium 578. nempe
el offendasquamplurimos,qui me latronem, TEMAR- Dionysiano 73l>. Florentinus ct Bonosusel Rufintis
TYREM rocauf. Rursus : posf Alexandrinumexsitium_. ixsiGNF.s Monachihabenlur: E qnibusFtorentinus lam
v
el tenebrososcarceresa cunclis Origenisscclaloribus misericorsin egenosfuil,\ut vulyopaler pauperumno-
MARTYK et APOSTOLUS nomiiie)'is.Certe Socraics, minatussit. Ilic Florenlinus, quomodoliabent omnes
lib. IV. cap. XXIV.Alexandrinoruinaerumnasliteris Cbronici ediliones, a Hieronymo semcl el itcruin
tradens inter sanctos inonacliosdire vexatos, Ituli- Florentius vocaturin epistolis jam adduclis, ct ctiam
iiinn id de se narrantein , his verbis rccenscre noii a Rufino Apologiaelib. II. uhi hoc idcm clogium de
diflitetur: hmcRufinus et VIDISSE se coram, el CUM IL- se olim ah amico scriptum, scisso amicitia Hiero-
LISPERPESSUM esse dicit. Quoeirca Rosweydus, vir nyuio ohjicit: Me nunc laceras, quem et in Epistolis
pius et doctus, quo nemo accuratius bistoriani ere- tuis anlea laudaveras, el in Chronicistuis Floreutio
milicam illusiravit, in notis ad Vitas P.itrum, et Bonosopro vitm,ul ais, nobitilaleconjunxeras.Mu-
pag. 442, § 18, tanti 'aciendam non pulat ohjurga- tua illis necessitutlo intereesserat, utpote omnibus
lionem Hieronymi,quin Ruftnocredendum sit, cui siiiiul in Aquilejensi Ecclesia educatis. De Bonoso
credidit Socraies, quum Rufinus idipsum lam in HieronymusEpisl. I. alias XLI. (Nunclll.) ad Ruli-
disputatione, quam extra , professus fuerit: quod ntim : BonosusTUUS,immotneus, cl, ut veriusdicam
tamen ilieronymus in uno dispulationis calore in NOSTEit,scalam prmsayatam, Jacob somnianle, jam
diibiuin voca.il. In eadem sententia est Tillemon- scandit. Fuerat llieronymi collactanetis et condisci-
lius tomo VIII. pag. 614. et tomo XII. pag. 40. Ar- pulns, uique liberius Deo vacaret, scopulo , sive in-
giimcnlaenim contra Rufinum parum probare arbi- sulae (foisitan Dalmaiiac)solus inseJerat, derelicto
tratur, tiobis ignoranlibus, quid ad ea liiifinus ipse eiiam Oiu-simoadolescente, queni Rufinus paritef-
I RUFINI PRESBYTERI 92
novorat; ne parvulusquidem,quemNO^TI, Onesimus,A 1 /Egyptum advenlu Ilieronymum docuisse; ul enim
qno, velutfratre, in osado fruebalur, in lanla vustitate aii exsnlantes in Ponto, Armenia , ct Phnenice, <le-
adhmretlaleri comes.C-liroinalium,.Invinum, elEu- ferretur diacnnia, necesse fuit transirc per Sytiam
sebiuui Aqiiilejensesh--c ilieronymo nunciassecol- ct Clialcilensemereiiium. Itl aiuein inonacliusjam-
ligintusex ejus epist. VII. alias XLIII. Kuinlcmporro diiditm illac pertransiens, Hicronynio nunciaverat,
Ronosi sceessiim post A. I). 5/1. tpia Rtifiuus in (piuin scilicel :ul jEgypiios exsules properaret, nnn
Êgypltiintransniiseral., contigisse manifestinriest, ali iisdem redux , ut videlur pulasse Tillemoulius.
qiiuin Hieronymusbac.de re, (auquam nova Rttfi- Illo vero lempnre, jumdudiimelapso, pnla pnst nniini
JiuminiEgypt') versantem docueril Epis .1 aliasXLI ai.t aberuni menscm, tandeniplenumveritalispondvs
( IVUJIC ///.) ubi de more in Ronosi laudes e.\- irnpil, Rtifinum Nitri-v esse. Qnare tunc priiinmi
currit. Hieronyinus ad illntn scripsit rpiMolam.
IV. Duplici-mCalholicorum cla.lem sub Tatiano V. Eorieni et magnat virtutis feminam Diocae-
et Palladio ÊgvptipracfectisA. I>. 72. et 575. tlu- sarca Hierosolymampeii sse in comperto esi. Scd
rasse colligitiiusex Hieronymo,qui de scciiniln,post Palladius eap. CXVIIi. et vnlgaius lleraclides cap.
primam Alcxandrinorum civium pcrsccuiionem, in XXXIII.Paradisi, quae, mi jain tlixi, esl vetns inler-
monachos Nilriteexercila , loqtiens, Incc habet an- pretalio tlislorbc Palladii, auciores siinl, eam non
no III. Olyntp.2NX.Alirahaini 259i. Chrisli sccun- ae.te revocaiosab exsilio sanctos vir.s pnitiienoiiem
duin Euscbimn 570. sive Dionysiano 571. iiecdum sihi et quinquagima virginibus eondidi-.se: Iicvc,
cnim hoe anno persecutionem illain ileferbuissevel POSTQUAM hi fuerunt rcvocati, monaste.rioiidificalo
hinc apparcl; MttlitMouachoruniXi.riwper tribunos -, Ilicrosolymis, etc. Monasterii epoelia non M<ltt>iw
el militescwsi.Paiiiinus lNolanuscpisl. XXIX. alias j, in mheui sanelam adveniui, seciintluiii PagiutnA. D.
X. § 2. saiit tissiiu s viros cotistpievcxains tradit, III 472. § 21. sed monachorum revo.alioni, eoiijun-
lunc Melaniaper triduum quinque.millia Monachoriim genda cst : quaecontigit circa niensein AprilisA. D.
lalciitiiiui snis panibus pavcrit, lot ciiini ibi Itiisse 577. ut sttpputat Raroniusaimo eotlein § 2. consen-
narral ctiam palladius cap. Vli. cl. lli ronynius eo- lilque Hicronymusiu Chronicoan. 2. Olynip. 289.
dem in loco circilcr quinquc mllia tlivisis cctlutis Abraliami 251)4.Ghristi sceimdnm Euschium 579.
babitasse icstatur epist. XVIII.aliasXXH. ad Eusto- nempe Dionysiano577. ubi aii : Valensde Antiochia
chiinn de cuslotlia virginiiatis , t:l Rufinus iu vitis ex.tre tompulsus, sera pwnilewia NOSTROS de exsiliis
Patiuiu lib. III. §219. |iag. .')"". qui eiiam in pro- revocat.Rufiniisaillmc liicnlentiiisrem exponit Hist.
logo pag. 449. ail, iiiinun esse, ut ef numcroimmensi lib. XI. cap.Xlll. Inqimtusde teuiporeqiinGotboruni
sinl,et virtiilibus,incomp<irabiles. Melinia vcrn posl- gens per oiiiuesThracias se infndit : 7'uiti vero, in-
quam obicnssollitdinem, ei viilcnsumuessanctos, scx quil, Vnlentisbella, qua: eccles>is infere.bat,in liostem
menses in ÊgyploIransegerat, duadecimepiscopns, cmptaconverli,seraqucpcenilentiaepiscopnsct presby-
cl prcsbyleros, cl clericns, et anacliorelas, ut essent tcrosrclnxareexsitiis, ac de metallisresolvi monachos
(miics centumviijinlisex, in Paiivslinaincirca Diocw- jitiiel. Scio TilleiiKintiiimin HistoriaAiianismi lonio
sttreain,ah AugnstaliAlexandiino dcLgatns, sequula VI. |iag. 800. lestinioniis tam luculcntis opponere
e.-1, eisex suis propriis pccttniissnbniiuistruitsinne- Theodoriti et Sozoceni atiilnriiaicni, apuil quos lib.
cctsitutibttssumptum, alque omnibus siippeditans, IV. eap. XXXI.et lib. VI. cap. XL. Sanclus Isaacus
1'Sle Palladio cap. CXYll. Eitbin in bac peregrina- ValenleinCoiisianiinopoliin Gotlms prolicisceiitcm
tione llttfintimadhatsisse, consiarc.puto cx lauilata C ( IIIIOattl altero inense anleqiiaiii morerelur, quod
episl. II. alias V. nbi Iliertiiiynius, qui Ritfinumuna cotitigit tlie 9. AttgostiA. I). 378. ib: lollcndaperse-
eiini Sancta Melauia llierosuiymumvenisseinlellcxe- ciitione caiiiolicorum, utque reddcret gregibus op-
rat, cpi-tnlam nunc deperdiiam eidcni Rufino red- timos [iastores, increpans monuit : i|iind postea
deiidain ad Florcntiitm misit, quem ex llieronymi morliin Valente a Graiiano Augustn sancitum, et
epist. IV. alias VI. (.VUJICV.) respnndisse colbgi- pastoresgregibussttisrestitulnsaflirmant Theodoritus
iims, Rufinuinilluc ucCdiimvenisse.Iloc tamen ven- cl Socrai.eslib. V. Cap. 11.et Sozouieiuis lib. VII.
turuin (lemonslral,nainetcodices qnosdama Rufino, cap. I. At Ilieronymi cl Rufini oculos non qtiitlem
illic ad (lescribendumllieronymus commndari pos- rentotos, si-d pnc-enics rei iant;c, cujus nterque,
lulal. Ruftnus,qui , ul vidiinus, se ccntra Arii dog- Ritfinusaulem pra cipue. ut vidimus, pars magiiafuit,
matanonsolumeurceribus,sedetian)exsiliisdiinicasse, falli potuisse liaudf.icileadsentior. Poiius ciun magno
ipsemct in Apologiaad Anastasiuinnos docet, repe- Baronio, qiient bae de rc cnn-uhiisse ncquaiiuam
titipie llieronynuis, tnnc fortassis, ciim Metaniaet vi.ielur vir pneslanlissinius, ad ecclesiarum restitu-
cx-nlibus vEgvpliisadhuc inorabatiir circa Dioc.-csa- tionem episcopis ab exsilio revccalis f.icicndam,
reain : quain Palatsiina; urbein [teiie cxlinctam, auctores Rufinoet Uieronymoposleriores, ct Gra-
iiiimorialemfecit Norisius iii Epocbis Syromacedo- tiani ediclum respexisse non dubito. llujits rei veri-
mimdissert. V. cap. VI. deque ea non cuivis obvia tas consiat ex Rttfiniprologo ad Apologet;ciimGre-
niiperriine protulit liadii nius Relaniht- in Palaestina eorii Nazianzrni, quein ad pervetnsti codieis tidem
illustrala libro tertio. Nec solum Diocwsareamin etliiiil Peirus Fianciscus Ginflletiiistn Viinliciisope-
Palaestina,/EgyptiConfessores,episcopi, prcsbyteri, «. riini YigiliiTapsensis : ibi enim pag. y,i Gregorius
ct diaconi tiinc relegaii, ad t|uos Pcirus Alexandri- dicluv (ônilaulinopolimIransiisse tjuitmproplerVa-
nns scripsitcpistolam.cujtis Iragmentt exstant aptid lenlisAriimilemporaECCI.ESUS callioticiRF.CEITSSENT,
Laeiiidum Ilermianenscni lib. XI. cap. II. sed alio (]iias ncinpe Ariani ad XL. anno» leiinerant. Giego
ctiam irusi sunt, nam Heliopolimin Phamice, el ad rius ('.oiislantioopolimingrcssus cst circn initium
incialla Prnco'ncsi., Pro|> niidis instila:, apud Cyzi- A. D. 579. ex Tillennvi-.lio tomo IX. pag. 717. Tunc
cmn, damiiatos tradil idem Petrus Alexandrinus A. I>. 577 exsiiloni necessilatiljus opuni viin non
apud 'Iheodoriluin lib. IV. eap. XIX. Ad melala! auqilins aii ea llagitantibus, Metaniaad a'des sacras
Ponii et jVrmenbcCassianusCollai. XVill, cap. VII. o.c.iiand.isaniniutn adpulil. iiieitmvtnusannv Abra-
Melatlu qtiotpie niencraiilnr aputl /{it/i»umlib. XI.! hami 2591'-.x. Val.icis, Olymp.2"5. Mclaniaead
cap. Vl.Sane apudCassianuu),qui in Syii.iet/Egyplov ve.ilu.n llieioolyoiam slatnil. ubi, ut aii, laitlo vir-
fnil A. D. 590. inonacbiis Alcxandriiiits Piammani luliim,prmcipiuvqitc htuiiilitaiismiraculo[uit, ut Tlie-
tcs:aiur, se lemporibusLttc.ii, qui Arianw p rfidiw; c Wiioiuciiiicceperil.Ilaer, qnn!dc ejns ailven.ll llie-
episcopusfuii sub Valentisimpcrio, diaconiam(nempe; resiilyiiiainaccipiendasiini, IIOIIvero de di-cessu ab
clecniosynas)delulisse [ralribus, qui de /Eqypto el\ urbe Roma, ul Pagiuserroris aceepit -\. D. 57i. § 14. per-
Thebitidefueranl ob i.alholicw fidci perseveraniiam j peram llieronymiui) clironologiciarguens,
mciallis Ponti atque Armeniwrelegati. Rosvveydns 5 rcc e concurruiit cumA. D. 575. postv. Kal. Aptiles :
pag. 444. § H, ptttal, liiinc ipMiinmtinachiiiu, tunc; quo die Valensaiiniini x. Imperii inieral, et post
creniuin Chalcidis pertransctinlein, de liufini in1 Kal, Ocloiires,qnibus annus Abrahanii exorditur.
95 VITA. LIB. I. CAP. II. 04
VI. Rufinum, quein Metaniwcomitem jungit Pal- A } raui in iEgypto, a primo illius advenlu A. D. "72.
iadius, Alexandrinam magnis viris operam dalurum, dediiccates, ejnsdetn rediium in Urbem Sanctam sta-
rediisse dubitari nequit, nam et sex annos, nonnihil tuimiis A. D. 577. quo Fidei Confessotes ah cxslio
vacuos, ab seibidem traductos narrat, et Hieronymus revocali ; tnnc enini, retldita paee Ecelesiae, ut se
multo temporeinoratum agnoscit. Piofeiamus verba totnm VitaeMonastiosaaddiceret, Hierosolymam pe-
Rufini ex Apologiaelib. 11. p. 422. ubi se ab lliero- tiit, ubi in Monle OlivetiCelliilassuo et alinrnni nsui
nymo reprebensum, tanquam nullo praeceploreusuni, stetisse scribit Inveet. lib. II. qnas lieel suas, ncn
defendit : Et miror, inquit, hoc eum dicere.voluisse, lauicnabse uno, sed, ab aliiseliam innnachis, alque
quum majorem in me ei verioremhaberel obtrectandi his quamplwitiiis freqiionlalns affhmal. Prseslat in-
inier JIULTOSel prwclaros MA- legra ejus verba hic reeitare : e.linmtesles quampltt-
''materiam,quodmngis
GISTUOS DICmorofusnihil d>qnumeorumvel mayisterio, rimos frairitm hubcre pssuin, qui in MI.ISCEI.LUI.IS
vel institutiohibus habeam.Ceterum isic, qui m lola miinentcs in Monte Otiveti qiicimpluriiuos ei (lliero-
vita sua non totos triyinlu d es Alcxandruv, ubi erut nyiiio) Ciccrouis dinloyos descripse.runt; quoiiam et
Didymtts,commoratusest, per tolos pene libellossttos ego qtialernionesquiim scriberei', frquenter in mtt-
lonqetalequesejactat Diilymividenlisesscdiscipulum, iiibusteiiuiet releyi, el quod mercidesmitltoInrqores,
idest, prwctplore;. in Scripttt is Sunclis qttam pro tiliis scripturis solenl, nb isto eis darenlur,
el Y.azrf/viTfiv,
habuisseDidymum : el omnis ista jaclawia in nno aqnovi. !>e ibcronynio subjungit Riifinus, quod in
mcnsequwsitaesl : Egoqui SEXANNIS Deicaitssa com- Moimstiriopositusin Rethleemunte, nonmitltoadliuc
moralus sitm, ct iterum post inlervallum aliquol aiiis lemporepartcs qrammaticasexeculus sii, el Maronem
diebus, ubi Didymus, de qno lu solo te jnctas, et nbi ", suuin comicosqueac lyricos et historicosanctores tra-
AI.IInihilominusillo NON INFERIORES, qnos tu ne facie diiis sibiad disccndumDeilimorempuerulisexpoitctxit.
tenus quidem nosli, Scrapion et Menites, viri tintura, Ilaque liormn usni Ciccronis diaiogos describendns
et moribus, el erttdition- qermuni; ubi Paullus scnex cnrasse putandus csi. Kialruni in ciiiitlis Oliveti,
Petri martyris discipulus(nimirii -.<. episcopi Alexan- nianeiilium uniis fuit aliquando Sanctns Pelroniu?
drini, ejus nominis primi, qui marlyrinni siibiit A. 1). Rononiensis, cui postea Rufinuin in vilis palruni
511.) cl ut ad ercmi magislrosveriam, ele. Riilino scriitin :is calamutn et ingcuiuinsuum commoda-sc,
haer de se memoranti asseniitur Ilieronyiniis, cuj.is iufrri.is palebit; ail eniin in Piologo libri II. se eo-
lcslimoniiiin in Apol. lib. II. ita habct : Te MUI.IO riiintleni liatium rcgatu optts illml seripsisse. Neque
TEMPORE Pliarus docuit, quod lioma nescivii,instruxit ideo lainen Ruliuus :la viibsliiit Ilierosolymis, .iiiin
Mgyptus, quod Ilatia liiicttsqnenonItnbuii. !iis verbis atl invisendnsaliaruin etiam reginnntii eximios viros
mi(//o lemporeindicat sex annos Ale iindiiit; transac- cx. tiireril; naiii ilisi. Eci I. lib.XI. cap. VIII. Edessae
tos, quani per Pliarum eesignal, ubi RnliiiumOri- et Carrarum, proviuciae.Osrlioeuu;in Mcsopotainia,
genis doctrina imhiiluminsinuat. Hiiueeiuim aucto- urhiuiii, parlcs a se i.'eo lustralas bic verbis aflirmat:
rcm, in quo botia et mala niixla liierunl, iinpotentcr habuit aitiemperidem tcinpnsetiam Mesopotamiaviros
quidem aniawt Rufinns; sed in Apologia ad Anasla- n-jbitesiisdeinslttdiis poltentes, quorumaliquantosipsi
siiiin pontificem Origcnis neque defcusor,iieque as- per iNosapud Edessnme! in Currarum pariibus viiu-
serlor haberi vult. Didymum s;ine, qucin miris et MI.!S,plitres anlein aiuiiiione didicimus. Hieronyuius
inagnis latidibits, ul|iote omni discipliitarum genere in CoiitmiMilariis ad Isaiam lib. V. tap. XIX. in line,
instructuni, exlollit, se audivisse tesiaiur etiam ilisi. de Mesopoiamia: niniiaciiisita scribit : luv enim vel
Eccl. lih XI. cap. VH. uos lainen, jiiquii, qui el vivcvC,< inaximeqeiilcs moiiiichtmimflorenl examiuibus, JE-
vocis ejus ex parte a'iq>nnuncs AUnoc. -, e, ea qitw yypiiis et Mest.potamia,eipari iuter se piclnteconten-
ii nonuullis dicenlc <o, descriptnlegimus,lonye majo- diini. Eortassc Rtiliiius bac oe.insione iicruni divertit
rem gratiam et divinumnescio quid, ac snvra huma- Alexandriain, veieres amicos et pr;ecipue Didymiui)
iiam vocemsonans, in illius inmjissirmonibus,qui de salnlaiuriis, qnod biciilenler stiperius innuerai, uhi
ore ipsittsproferebnnturAGNIJVIMCS. Didymum schoiae iion solum sex cinnos se ibidem pro caussa Dei, sed
calccheticae Alexandrina: i os1 Macarium, el ante el iteium rosT INTKHVALLI M aliqitolaliis diebus mo-
Rhodonem, praefuisse, icsiatur hiijus Rhotlouisdis- raium exiiresserat. Circa idem tenipus Melaniam
ci|iulns Philippus Sideles in fraginrnto de Catechis- (|iioque iii iEgypiuui reversam nos tlocel Palladius
tarnm Alexaiidrinoriunsucce.ssioiu:,edito ab Hcnrico cap. X. Ilisiorce Lausiacac: qui lamen isiutl piaci'e-
Dndwelb), ad calceni Disserlationuni in lieiiaum niina:alterum iter a prmio ejus iu yEgyptnmadvenlu
pag. 4(j). Idem Didyinuslibium de niorle infaiiiium ncqtiaquam distinxisse videltir; ait ciiiin Sancluui
liufino inscripsit, trsle ilieronyiiK)in lib. 111.Apo- Painbonem Niiria: nionaclium, illa eadem praesente,
logiaepag. 40'1.ex quo eliam pag. 435. discimus, Ru- diem obiisse : cnjus corpore ab se cnralo, linteis in-
fnium,Theo|)!iiloAlexandrinnatJ'u/'//esccHiia,operam v.iluio cl de|iovito, recessilab sotitudine, inqnit Ilis-
il..ilissegloiiatum : cui tamen rei adver.satur lliero- toricns, i|in ha;c omnia ex iilius ore se didicisse le.s-
nymus, proplcreaqtio.iRujinus m /Egypto non liierit taltii bis verbis : Narravit beaia Meln.nia.llac Pal-
piislqiiamTheopbiliisad i pisropaluin adscendit, sive, latlius juxi.i ac Rulinn lamiliariler ustiin fuise Hie-
posl A. D. 583. iieqneTbeopliiliis docnerit ante epi- rosolyinis, inlra palehil. Rufinus quideni cetle in
seopattiin : Et gloriari», inqtiii.,te ab AIHILESCENTIA prmio advenlii A. D. 572. se l'„mbonem in celltilis
Theophilifuisse andi orcmc: discipitlum,qitum el ille, •uNiiri;i; alloeutiini affinnai. Vrriini hic itlem Pambo
(intequamepiscopusfterel, pro liumilitatc sibi insila, aiile A. D. 58S. in cosleslein palriani ncquaipiam
nunquamdoctierit,e.ltu, p slquumhic epicopus factus miiiravit, siipiidem in iiiotiumeiitis ecelesia: Gnceae
csl, Alexandriwnon fueris. Hoc niliilomiiius liaud- a Jo. Raptista Cotelerio vulgalis legiiuus toin. i.
qtiaquam probat, Theopltilumnecessa.ius suos pri- pag. 402. invisuui fu sse Pnmbonem a Theophilo
rulim IIOIIdceuisse, nec vero ; imile e l, Theophiio j iio luni Episcopo Alexandrino, ipn quum sedert;
adhuc superstiie, Rufinumse procjtis tliscipnloj.ic- ciepcrit <lie20 .lnlii A. D. 585. Pumbo anlt; htinc
lasse, a quo apcrti nieniiacii conviuci poterai. aniiiim nbiisse non potuit, nisi duos Pambones ex
VII. Sexennio tr.iiisacio in scliola .Egyptiorum, iiigeuio ciimininiscaiiiiii'.Qu>revel Palladius sei-
ta dem H'croso!ymispedem lixit Rufiniis, Mclaniac nionein a Melania secum hahiium miniis recte dis-
adiiacrens,teste Palladiocap. CXVIH.cujus vrrba sic iiiix l, vel ejus verha strictim accipienda non stinl.
bitine cxpriinil amlor sub Herarlidis nnmine la;ens lloc a Tilleniontio adnolatur iu lomo X. pag. 825.
capite XXIII. i.rat etiamcum ea liuftntts qttidumno- Viil. Jani vero ctim Rufinoct Mclanitillieiosoly-
mine, civis llalus ex Aquilejensiopido, vtr nobiliumel!i mam reverlamur. Ulriqne plures annos in oinnis
in propositosingnic.ri sulis forlium iiiorum, gui ad eeueris hoininibnsilluc pietatis caus-a advenlanlibiis,
prcsbyieralinnposiea meruit pervenire : quo nullus; liher.ililcr excipiendis, impensos, adsignat Palladius
inansuetior,forlior, et plucidiortunquumomritasciens, capile CXVIII. Ciim Melaniavixit etiam nobttissimus
iu sexu vinii, potuit inveniri. Scxenualeiu liufiiii ino- et fortissimusHuftnusab ltalia ex AquilejensiCivilalet
9.'i RUFINI PRESBYTERl 9C
qiti paslea dignus cst habilus presbyteratu: quo non A . ubi duos Frumentios ponit, et Carolus a Sancto
est invcnltts vel doclior velmitior. Viginitautem ct Paullo in Geographia sacra pag. 269. constat tamen
septem annis excipiebanteos, qui veniebanlIlieroso- eam fuisse Êgypto finilimain,et iEthiopiaeparlem,
lymainvoti catissa, el episcoposet monuchoscl virgi- quaetoto cceloab India Asialica seu Gangelicadistat.
nes, et malrimoniojunctos, ct illttstreset privalw,con- /Elltiopes enim antiquitus lndorum nomine appella-
ditionis, et omncs qui adventabant,suts fovcbantsttm- bantur, unde apud Yirgilium de Nilo, qui ex /Elhio-
libus. Monacbosetiam ob schisma Paiilini, divisos, pia oritur, lib. IV. Georgicorum :
rt MaredonianajSeclae reliqoias, Ruftno et Melania
suadeniibus,in pristinamconiinunionemrcdiisse, niox lisque coloratisamiiisdevcxusab INBIS,
subjungit Palladius, qui cleruin insuper Ilierosoly- Ad hos lndos coloratosFrumentium primo perve-
milamim donis et aliinentis, ntrinsque beneficcntia nisse comperlum est. lnde Alexandriam redux, ite-
ctimnlatum afdrmat. His narratis serninncm claudit rum illuc missus cst, ab Albanasio ordinatus epi-
his verhis : Sic vitam Iranseyeritnt, neminem offcn- scopus Aa;umeos,sive Auxumcos,yEtliiopiaemelropo-
dentes,sed omnempropemodumOrbcmlerrm jttvantes. lis, ubi regia posita erat. Vidcantur Stephanus de
R.tifiniimA. D. 5ti7. quo secunduni calcubs Tille- Urbibus, Arrianus in Periplo niaris Erythraei, Non-
monlii, Palladius euin et Meluniam llierosolymae nosus apud Photium Cotl. 111.et Procopius de Rello
novit, nonduin fuisse prcsbtjterutn, satis luculenter Persico lih. I. cap. XIX. Atlhanc crgo Axumim,hanc-
ostendit ubi de illo ait : qui rosri.A dignus esl habitus que Indiaii),Êthiopi;epartemyEgypioproxiii!am,non
presbijleralu. Quare iinpostcriun presbytcri nomine . ad Indiam intra Gangematl latus Orictilale Indi am-
appellatum videbiinus, qui olim monachi et fratris g nis, Frumenlius a S. Alhanasio missusest. Conslan-
nomine tantuin appcllabaiur. HicronymusA. D. 588. liusad Ai/anam et Sazuiam ejus loci Tyrannosepi-
in loca sancta profcclus cum liufino vclcrcin neces- stolamscripsil, ut Frumcnlius episcopusAxumeosinde
situdinem renovavil, qucmadinodnni |iostea ipsenict abduceretur, inquit Athanasius in Apnlogia sua.
Rufinusnon obscure sic prodidit Apologiaelib. II. Tyrannos eos fratrcs vocat, iisque cum Rontanis jura
Mmi quoqueipsi aliqunndo,quum de Bclhleemlliero- iinpertit. Attiui liulli Impcratorum Romanorum lce-
solymainVENISSKT, cl codicemsecnmdelulisset,in quo derati ultra Gangeiuerant. ldem Constmiius legem
e.ral DialagusCiceronis,el idem ipse GrwcttsPlalonis, sanxit in haecverb.i : Nullus ad gentem Axumilarttm
quod dederit ipsttm codicem,et aitquandofuerit apud et llomerilas irc prwceptus.ullru annui temporisspa-
me, nutlo gcnere negare potesl. cia debetAlexandriw de celero demorari. Lrgo tem-
IX. Inler summosviros, quos Rufinusibidemnovil, pore Constantii hi AxumilaeHomeritis adjuncti, Ro-
ccteris maxiine praslilil Bucurinslbcritv rex, vir ce- maiio Imperio conteriniiii et foederali ulique eranl.
leberrimi nominis apud Ilislorieos, Zosimuinlib. IV. Ad hos igitur s;epe legati coninieariint, qui Alexan
anle (incm, el Socratcn: lib. VII. cap. X. Hiiic Ru- dnam primo, inde in Êlbiopiam profecti, indeque
fnitis acccptain refcrens hisloriam de admiranda Alexandriam reversi sunt : qnos spectat illa Consti-
ConvcrsioneIhcroruni : llwc, inquit, NOITS ita gesla tulio. Rulinus, a quo Socrales lib. I. cap. XV. So-
futctissimusvir Bacuriusgenlis ipsiusrex, et apud nos zonienus lib. I. cap. XXIII. Thcodoritus lib. 1.
Domcsticorumcomes, cui summa erat ct religionisel cap. XXIll. Cassiodorus, Nicephorus aliique re-
verilalis, cxposuit, qitum NOIIISCUM, Palwslini lunc li- cenliores banc historiam accepcrunl, Gangem
mitis ditx, in Ilicrosolymissalis nnanimiter deijercl. non nominat, ut de Indis intra vel extra Gan-
l)t vir fide,pieiate,virlttleel auiiniet corporisinsiynis,'C gem sitis ejus narratio accipi possit; qiiuni enim
cidem anetori laudalur etiam lib. XI. eap. XXXIII. Rulinus inlerioremIndium ratione citerioris appellat,
tibi cnni prn Iiiipcralor.; Thcodosio Maguo forliler ijjferior hic pro extcriorc, sive pro India cxtra Gan-
strcnueque conlra EugcniitmTyntwium auxiliariis gein, quaenobis citerior csi, accipi non debet : hoc
armis pradianlcin cecidis-e lcstalur. Rnfinollieroso- cniin loret absiirduiii, et contra omneni verac geo-
lymis adluic degcntc id conligii A. D. 591. ill. Idus giapbiae ordinem. Itaqtic citerior lndia , dum a Ru-
Septcmbros in "regionis nostrae Aquilejensisanguslo fino lib. X. cap. IX dicitur, /Ethiopim ndharens eliain
adiiu Alpiiim, ad lliivitiin v cabtilo Friyulum, nunc designatur, in qua BartbolomaeiisEvangeliiun pr;c-
vulgo Vipaeum.Ltic pngnaiuin, el <lc Ettgeniopari dicavit. Hanc esse yElhiopiain suh yEgypto, qua ru-
felicilale, ac sexeimio anie ad tertiiini ab Aquileja brum mare attingit ad Aduliiiin,et ostimn sinus Ara-
lapidem de Mnxiino altero Tyranno, '1beodosium bici, nemo dubitet; unde consequens esl, ut India
Ir.uinpliassc, trailunl Soerales lib. V. cap. XXIV. inlerior, heic non alia intelligi possit, quam /Ethio-
Pliiloslorgius lib. Xl.oap. II. Claudianusin pauegyri pia interior, non in Asia, sed in exlrema Africa supra
de tertio Con-nlalu Honorii, Epiphanius Scliolasticus principiiimNili: qui yElhiopes nunc Abyssini vocan-
in llistoria Triparlila lib. X. cap. XLV. aliique. tur, quorum metropolis erat A.xTimis, quoque antea
Eodem pacto, quo Iberortiinconvcrsionemex Bacu- nemo Chrisli praeconiiininterius penetraverat. Axu-
rio, India;quoque ulteiiorisa Sanelo Frumentio l'a- mis octidui itinere a mari, et Aduliticoporlu abcrat,
ctani audivil Rufitiuscx ore /Edesii, Tyri presbyteri, leste Arriano,autalioauctnre, in Periplo Maris Rului.
cl (jtisdem Sancti Fruinenlii apnd Indos comilis, Ut Ilicronymus in episl. XCV.alias IV. (Nunc CXXV.)
lib. X. llist. cap. IX. his vcrbis referl : qumnos ita D ad Rusiicuni, periculosam, et longam iiavigaitoiieni
gcsta non opiuionevulqi, sed ipso /Edesio, Tyri pres- Rubri niaris ad nrbemAxumaindescribit, ubi hacte-
htjtcro postmodum fttcio, qui Frumentii comesprius niis spisso sed proclivi errore urbemmaximam[iro
[itcrat, referenlecognovimiis.Ilac de re consulendus urbemAxumam(ll), edittim le;jilur : Verba ejus h:ec
Pagins A. I). 527. §. 12. el amictis nosler in Vita sunt : Naviganteslittbrum mare, in quooplanduinno-
S. Athanasii tom. I. Operum pag. 10. Indiam a Itu- bis esl, ut verusPharao cum suo meryalur exercitu,
fino memoralam, qtne /''lumeiifiumAposloluntnacta tnultis difficullatibusac periculisatt Urbem Axumam
est, eam e^se /Eihiopia: partem seribit, qu;o Abyssi- pcrveniuut.lilroquein liltore yenles vaym ac bellicw
tiiadicilnr, hujus enim rcgia tunc eral Axnma sive habilanl (crocissimw,semptr solticiti, semper armaii,
Auxumis. Porro lunc reinottc qmcque regiones, atl lotius unni veliunlcibaria.Latentibus saxis vadisque
orientem ct nieridiem late palenlcs, lniiuv noinine durissimis plenusuut omnia,ita ut spcculalorct doclor
dicehanlur, quod videoin antiquis auctorihus obscr- in summa mali arbore sedeal, cl indc regcndwcl cir-
vati.ima Eriderico ISruniineroperelegantis ingcnii cttmjleclendmnavisdictata prmdicet.Felix cursus esl,
viro iu exercitatione sua de Sabinis pag. 57;. Ope- si posl sex menscs, supradictmttrbis (Axunieos)por-
ruiii. Elsi atitem Rufinus historiani perlexit, quasi tum leueanl,aquo se incipit aperire Oceanus,perquem
in Indiam ulleriorem Frumentius pcrrcxisset, qtiem- vix antio perpetuoad lndiain (Asiaticam) pervcnilur,
adinodtui) existimavit Haronius die 27 Octobris, el ad Gangem jtuvittm. Lucas Holsienius vir exqui-
Vallarsi
(") Nos emcndaviiKlUS.
97 VITA. LIB. I. CAP. III. $8
sitaeeruditionis summique judicii in notis ad Caro- \j haudquaquam lanien inapertamsimultatemabiit ante
lum a S. Patillo pag. 172 de narratione Rufini au- adventuniSaiictiEpiphanii,quicireaPascl>aA. D.594.
reum hoc dictuin protulcrat: Scriptores antiquiquum conlubernioet mensaa Johanne episcopoHierosolymae
de reyionibus rebtisquedonginquioribusobscuriuslo- exceptus est. Erai vir Sanctissiuius Origeni maxime
qttuntur, benigna interpretalionejuvandi sunt. Mox seu infestus, in quemposlmodurncoram populoinAirasiasi,
nolat, hunc locum Hieronymiad Rufini narrationem lemplo Resurrectionis, magna animi contenlione
recte intelligendam unice facere. Idem Holstenius peroravil , Jobanne, qui adcrat, quasi Origcnianae
hac de re consulendusetiam in nolis ad Martyrolo- doclrinac alumno, haud obscure commonefacto, ne
gium Romaiuundie 27 Oclobris, et strcnuus Episto- Arii putrem, Origenemscilicet,et aliarum hmreseonra-
lariim S. Iguaiii Vindex par. 1. cap. X. pag. 184. dicem, el parentem laudare deberel. Vide ejus episto-
edit. 11.pag. 552. Uuum adhuc addere praestat.Dod- lam inter Ilieronymianas pag. 824. Despexit Johan-
wellus iu Dissert. I. Jrenaica § 40. pag. 75 et in Ad- nes Epiphanium, eoque a concione per Archidiaco-
dendis, /Etliiopes pulat lndos, quortmi legationcm num desistere jusso, haud multo post in aedeSanctae
ad Trajanum inemorat Dio. lih. LXVHI. pag. 777. Cruciscontra haereticosAnthropomorpbitas, forinam
quique in nummisdicuntur India in provinciam re- Humanain Deo tribuenles, Origenique prorsus op-
dacla, neinpe finitimos Impsrio Romano litdos cite- posilos, acriter declamavit, Epiplianiuin, quasi hac
riores ArabiaeFelicis Homeritas, et Axumitasintelli- contagione iiifeetum, designans : qui subinde con-
gil. Ad bos niissus Lcgatus a Christianis Alexandri- cionein undequaque prohavit, haercsiin a Joannu
nis Pantacnus, ex Eusebio Hist. lib. V.cap. X. quem dainiiatamet ipse damnans, sctl vicissim Origcniana
vide. In nummis, lndiam provinciam meinorantibus, dogmata ab illo damnari postulans. Ilaec ct alia
r/iijjoceiossignatur. Êlhiopia oriundos rhinocerotesB discordiarum seuiiiia Epiphanium in Rethleemi se-
tradunt veteres,quos ei jElhiopicos lauros Pausanias cessum divertere coegertiiit, ubi Hicronymo cete-
vocat iu Eliacis et in Rceolicis. iEtbiopas nempe risque solitariis ab Johannis communione divulsis,
Orientales designat, de quibus adeo multa ex Ho- Paulinianuin Hieronymi fratrem, qui aniiumXXVHI.
mero disputat Strabo. Ne longior siin, adi Josephum agebat, inconsultoJohanne loci episcopo, ad diaco-
Scaligerum lih. Vll. de emendatione tcinporum nalus et deinde ad presltyleratus gradum evexit in
pag. 680. EzechieleuiSpanliemiuinDissertationeIV. cuenobio, quod Vems appellabatur, inter Hieroso-
lomo I, pag. 188. et Jobum Ludolphum iu Hisloria lymam, et proximam Eleutheropolim, ah se oliin
.jElhiopiaelib. II. cap. XI. Haecpro illustranda nar- cxstr icto. llis de caussis Johanneni ira immodica
ralioue, quam uni Rufino debet Ecclesia : de qua accensum, et ad Siricium Pontilicem hac de re scri-
consulendusetiam Tillemontius tomoVII. pag. 284. bere minitantein, Epiphanius epistola vable longa
et 709. placare studuit, oidinationem in aliena parcccia ab
CAPUT III. se factam excusans, el reliqua sibi opposita diluens,
ipso, ut ab doctrina abstinerei, iterum com-
I. Hieronymiel Rufini simutlatum origo. II. Hiero- nionefaeto.Origenis Haic summatim decerpsimusex ejus epi-
nymusEpiphanio contraJo. Hierosolymilanuin,Ru- stolaCX.aliasLX. (NuncLI) quamHieronymusin lali-
finus Johanni adlueret. III. Rufinus in communio- iiuinsermonem convertit, etex duabusllieroiiyiiiianis
nemab EpiphanioHierosolymisadmissus,et pro Ca- ad Pammachium, et TheophilumAlexandrinumcon-
tholico habitus. IV. Dissidii inter llieronymum et( tra Johannem scriptis, neinpe XXXVIII. alias LXL
ltufinum occasioaucta ex Epiphanii cpislolaad Jo.• c ctXLI.aliasLXV.
Grmcescripta,quamllieronymus Itilineconvertil.V. II. ln boc inagno dissidio, Rufinum Johanni, Hie-
MeluniaRufini el Jo. caussamluelur. VI. Theophi- ronymum Epiphanio adhaesissemanifestum est. l!u-
tus Alexandrinusiisdcm pariter favel.VII. Dissiden- iiiiuni, quem A. D. 587. nonduinfuisse presbyterum
lcs fruslca in concordiam rediyere studct. VIII. supra observaviinus, hoc A. 1). 591 presbyterumdici
Hinc Hieronymiel Theopliiliumicilia[riyescit. videmus ab Epiphanio in laudata epislola, eodem
Iiieronymi et ltufini arcta necessiludo, magnisi anno conscripta. Jobanues ergo Hierosolyniiianusan-
utriusque virtutibus innutrita, crevit eousque, ull listes Rulinuni intra illud sepienniuui suae ecclesia;
fuiu caras familiaresqucpersonas, cttnctis pene eccte- presbyierum ordinaverat. Hieronymus in Jiteris ad
siis NOTISSJMO amiciiiw vinculo copulatas, Christianii PaininacbiuinsubsequentibusverbisJobaniiem incre-
omnes admirarenlur, qiiemadmodum ex Africa adl pal, qncrentem, sibi privatim ab Epiphanio ante
llieronymum scripsit AuguslinusEpist. LXXIH.aliasi concionein publicam non fuisse ohjecta Origenis
XV. cap. 111.ubi prinium inlcr eos tantum malumi dogmata, de quibus palam illum postinodumaccusa-
extitissediscordiwintellexit. Haecpalam erupit A. D. verit : llle objecissese dicit; lu neyas. llletestes pro-
594. quo Sanclus Epipbanius Salamina; Cypri, quae > fert; tu non vis audire produclos.lltc cliam comme-
et Consiantia,episcopus, Hierosolymam petiii. Ta- morul, ALIUM esse conventum;tu pro ulroque dissimu-
men paullo ante nonnuilus inter eos discordiaeturboi las. llunc aiium nou fuisse a Rulino diversum statini
surrexerat, quum Alerbiusnescio quis una cum aliisi patebit: nam in lib. 111.Apologiaepag. 402. ita ex-
in liufinum, tanquam seciatorein Origeuis, clamare: plicat quod pridem silentio involverat: ergo pollutus
ccepisset,Hieronymum quoque, utpoie liufini ami- " erit Epiphanius,qui libi pacetndedil, el in suo corde
cum, et olim Adamaiitiipiuconem, eodem crimine! dolum servavil.Cur non illitd veriussit quod TEI'RI-
involvens. lloc Hieronymus se pmgavii damnans> MUMMONUERIT? 1ii literis ad Paiuniacliiuni, paulo
doctrinam Origenis : quod a Rufino nequaquam fa- post locum superius addiictum, Johanni sic expro-
ctum fuisse postea contendit lib. 111.Apologia;,remi bral Epiphanii conciouem : Quando conlra Oriyeiiem
ila narrans : Quis Alerbii contra te, cl celcrorumta- in Ecctesialua Papa Epiphanius loguebatur; quando
bicmconcitavit?Noititcilte est, qm el me hwreitcum i subitliusnominein vosjacula torquebantur,tual cuo-
ex tuis amicitiis judicabat? cui quum satisfecissem i nus TCUScaninoriclu naribusquecontractisscalpentes
damnationedoymalumOriyenis,tu clausus dominun- capita, DELIRUM SENEHnutibus loquebamini. Nonuc
quam eum videreausus es, ne attt damnaresqttod no- ante seputcrum Domini, misso Archidiaconoprmce-
lebas,aut aperte resislens,hwreseos iuvidiam sustine- pisli,ut alia dispuiansconticesceret?Atveroin lib. 111.
res. Anidcirco lestiscontra te esse poleril, quia uccu- Apologiaepag. 401. baeceadem quae Johanni expro-
sutor tui esl? A.NTEQUAM S. Epiphanius venisset Hie- braverat, item Rufino exprobral : Simulque risum
rosotymamel ore quidemel osculo libi pacem da- lenere non possum,quoda quodam prudenle commoni-
rct, etc. Alcrbiuscontra te lalrabat liierosotymis: et', tus, in laudes Epiphuniipersonas.Uic est itle LEURUS
risi cito abiisset, sensisset baculum, non literarium,, SENEX, hic est Anthropomorphiles,etc. Ergo Rufinus
rcd dexterwtum, quo tu canes abigereconsuevisti.ttxc: iu Ecclesia Hierosolyiniiaua fucrat unus cx Choro
piinia llicronymi declaratio in Origenem quanquanii johannis Episcopi, Epiphanium in concioue publica
a H ilini ainicilia illumnon paruin averterevisa est, nutibus irridentc. ln cpist. XXXIX. alias LXH.
99 RUFIiNlPRESISYTErU 100
(.YuiicLXXXIl.):\ii Theophilunicoiilra Jobanneni, A niauam ha:resini Inpsoscredia S. Epiphanio, sed ne
pasiquai.i dixis-ut, ab sc, el ab Hilario Pictavicnsi lahantur, optari. Hieronymus in lib. III. Apologhr,
tnpia Origenis in latiinuu seinionem conveisa, ubi hoc c idcm testimonioiilitur in Ruliniiin, ncgan-
ii s.i-,iuileresectis, sic Uuliiium, quo Johaunesfami- teni se ab Epiidianio, ut Origenistain, potuisse
naiilet iilelialurperstiingit: Leyat ipse (Johannes)si traduci posf osculum, posl oralionem, de quibus me-
/i(j."i.'; arbitror entm eitmc.ssidua confubulalione,el niiiiiinus supi a, id tantumagit, nl illum inOrigenianx
quoliduinolatinoiumconsorlto,liomanumuoiiignurare (loclrinaesuspicioncinadducat : quodtime lacillimuui
sermonem;aut si eerte penitus non imbibit,inlerpre- liiil, qiiuin lianc noiam Chrysosiomusipse, aliique
tenlnr ei qui soleiii.Riilintim Jobannis partibus slu- sanrtissiini viri decliuaie nequaquam potuerint.
dtiisseillud etiain ost-ndit, quod narial Epiphanius Ycrba llirronynii, postqtiamlocumEpipbanii a nobis
in epi-lola ad Johamiem, ipsum scilicet ab Zenone jain prolatum. recilasset, ita se habent : Uctcest viri
presbytrro el sreio Gregnrii iteiu presbyteri et ab- Sancii de te testificalio.Sic ab eo omalus, siclaudalus
batis Monasleiii Eluutberopolis, | eicnnlalum, num incedis. Tanien Epiphanius Rulinum quidem cerle
Epipliauius (|iieinpiam in diutcesi Hicrosolymitaiia iisdem verbis liareiictini band inagis proclamat,
essel onliiiaiurus? Zenon aulem dixit, quia quumei qnam Johannein, quam Sanclutn popiilumClirisli,ei
presbyleriiufinus nescioqum aliu trtiusitorieloquere- crediluin, quaiii()iieomues/iY((i'es, qui secumadi rant.
lar, eiiamhoc dixeril: pulasneuliquosordinaturuscst Ilos omuesaequeat:Johaiiucineillulinum, Einphanius
Sancius episcopus? Rulinus sub linein prologi iu ab Origeniana haeresiliberoscupit, haerelicosfuisse
Apologiam Pampbili inaiiyris, lldein Hierosolyini- noii dicit.
lame ecclesae, cui erat ad.scriplus,se tenere falelur: IV. Epiphaniiepistobunad Jobannem, per multo-
1
I>
luvc in Ilierosolymisin eccle.siaDei u Suucio Sacer- rum ora volilanlem, mirantibus eam ob doctrinain
dute cjus Johanne prwd.cantur. lixc uos citmipso et ct purilateiii sennonis , doclis pariter et indoctis,
dicimusel tcncmiis.In liue Apologiaiad Anast isiuin qiiuinEusebiusCrcuionensis.Gneciseniionisignarus,
Pontilicein, se liilcni qiialuor Ecclesiarum piolilen nnn inlelligercl, llieionymiis, ut hoinini in suo ino-
teslatur. I. Romausu iiiniiiummatris. II. Aquirejen- naslerio vcisant; moieoi gererel, raptim celerilerque
sis, ubi lineltis. III. AIexaii(Irin;e,ubi pei sexeniiiiini latinilaie ('onavit, |io.-tul,.|ioiielacta «0 eo mutuo, ut
doctus. IV. Hierosolymitaiiii:,ubi preshyier ordinatus domihaberetexemplar; nec (ucilein vulgus proderet.
liierat : Ego prmier Ituncfidem, qunmsupra exposui, Ideut Eusebiitsswculareinvt!amreliqueral, et 't tergi-
trf est, quum Romaiia Ecctesiael .'ilexaiulriiiaet Aqui- versaiione iUu acluum pubticurum tid monasterium
lejensisnostra tenet, qumqueHicros-.lyinisprmdicutur, conversus, Uieroiiijino adliwserat, iuquit Rulinus
uliamneclitibuiunquuni,nec lutbeo,nec liubebo.ISul- luvect. lib. I. .luuo taiiieti el sexmensibu:;jam elapsis,
liiin ergo duhiuni est, quin Rulinus iu Eccleaiallie- epistola de Scriniis Eusebii MOI-O prwstigioHieroso-
rusolyniitana piesbyleialuni acceperit , alque veli lymum commigravit, ad maniis Rulini, aliorumqite
hinc patei liientlinuGennadiaiii Catalogi cap. XVII. ilieronymi boslium:isfae>fepislola,quam de cubiculo
ubi RufinusAquilejcnsis Ecclesiw pretbyterappclla- fratris Eusebii, nitmmisaureis, produxisti, ul culum-
tur. Meuduni explodit vetusussimiis codex ah tiol- nicris inlerpretem, ini|uit llieronymus in lib. III.
sienioinirifice laudatus, t|ui nunc esl iu Liibiiotlicca i Apologia:pag. 4UI. IIoc verilati propius accederet,
Vaticana : ibi eniui sie,legilur : Rufinus Aquilejen- si fur epi.siolnintitnlum, non cliam nuinmosLusebio
sis prcsbyter,paliia-, nou ecclesiw,nomiiie expiesso. absttilisseL, ut sialiin visuri sunius. Utcumquc res
Sic etiam habel Jo. Candidus lib. III. Gennadiiv.rba î , fueril, certuin e=t, bine novaiu in Hieroiiyuium
recitans ex codiccaliquo MS- Quaro niiruni non est, iatrandi iiiaieriamortani, quasi minus sincere episto-
si llufiiius episcopi sui parles contra Epipraiiiunii laui traiistulissct, quam laudaiam video ab Alvaro
.sequulus est, siqtie euni Metania laboravil, ut »nu- saeeuli ix scripiore in Vila Sancti Eulogii apud
iiaeltos Rellileemilasin prisiinam coiiiuiunioiienire- Riiliandiiinl.om.II. Marlii die II. pag. 92. num. 9.
vocaret,dumabepiscopollierosolyniitanodefeceiant,, li.tne injuiiaiu nt a se in llalia amolireltir, scripsil
ut Pauliniuuiordinationein lueietitur. llae . eie Pal- epistolam XXXHi.aiias CI. (IYKJIC LVII.) de opimto
ladius lleiaclidis haeclialiet cap. XXXlll. iltos eimm i genere inlerprelandi ad Painmacliium. ijiniiii intle
(jitadringcniositumcro inonaclios, qiti propter Puuli- tame.i appar. at pscudoiiion cliiiuinon solnii clu.flis,
num (sivc Patiiiiiiunum) se ab ecclisiu sepurabanl, , s d eiiatn sitmlibus sive iiunimis furtivos iingucs
sanclw ritrsusecciesuvreddideruui.Sed ile iioc inii.i. nijecis.e , eiintlein non prelio conductuin , sed ul
III. Celeiuin ab Lpipbanio Ruliiiuin liiernsolyma; : pccii.it.iiupotiii.s, qiiam cbarias auferrel, facinus
ad osculttm, ct ad oralioncmadinissutn , nus dt.ctu: {jiiiltiitnmulitia periielrasse (redibilii est. Nec sane
Hieiouynius in lib. 111.Apologiau,i)iii bac pae;s etL Hulinuspeeunias Lusebioaulerri jussisset; ncc cjus,
caiholica: eoiniiiunionis lessera cuiideiu gloriani aut ceierorttin inagni interesê pbterat, epistolam,
solitnin , etiam testatur. II eronynius eniin ab urbei: aiias Giaecevulgittaiu, ileru.n , nec ne, Latine vul-
reilnx, se iu Cypruni cmitulit, ubi. int|uit, susceplus s gari. Qtntremouachumchartas non pecunia accepta,
a venerubiliepiseopo Epiplianio, cujus tu tc.stimouio o sed tr.aliiila maliiia furaitim , COIUIDPTOH (nempe
gloriuris. S.uie Epipii.iniu.sin epistoia ad Joliaiiuein i Rulinusj persuutlereiiilebittur, leste Hicronymo.qui
quaequ.iinocto caplta IneieseonOrigriiiauaedoctrnia; t; de eodeni lli.liu > etiaui bxeaddil : el audet quidum
ad exainen vocai, illum obtestans, ul Oiigenein ii D ex eis (monacbis)adducloi.upercilio.elconcrepanlibus
damnci. : eas taineii Increscs ab s recilatas atlil diytlis eruclare cl dicere : tfuidcnimsi redemit, si
i (Jiillandumboirorcni et uividiain a iclori, neqtia- soitici.nvii.' Fait quod sibi profuil. listlem fenne
tpi.im liiniiil Joiiaiini, ei eo mititisKiilino: iuiino abb \erbis Kuliniiin jam nio,tuum sub Grun;.ii liOmiiie
Juhaiinis eoiiiiiiunione, cliauisi de eatleni doclriua a c.irpil epist. XCV.alias IV. (Yuuc C.VAV.) ad Kus-
suspeeti, .se iiuiii|ii.uudiseessissc tes.alur, naui el see lieuiit ; atidu.ctosiiperc.lio,contractistjuenaribus , uc
in sacnliiio pio illo precari so.ilum ait : Uoinine, fiontc ruga.u, tiuobusdtyitutisconcrepabat.Kulinuin
prwsta Joliantii ui cretial, et eidem liaeeobjicit : [ittrro :ic , ut llierouynitisrelen , locutuui, conslal,
Rumpitis cariiiiiem,quaminvos Imbuimusin tantum,, nou t|uasie|itsll;e furema quopiamreapse redeinliiin
ul jLceritisnos etiam pmnitcnliamagere., quare v<.bis is et sollicitiiiiiinfatereiiir; sed ut, etiamsi id vertin»
communicaverimus,ita Origenis errores et dotjmuiu ti fuici, illuu idein , quiaprudcrat, benefactumosten-
defendentes.Rnrstts in eadein epislola de Johanne , dcret, se ipsum hoc pacto, aui Johaniiein delendens,
Uuliuuquu ejtis presbytero sic loquilur : Teaulem,, qiiiiinuterqiie uno eodemquespiritu ageret. Sed hoc
(raler, LiiitiifcTDeus, et Sanclum poputum Cltrisn,, reiellit Hieronyuius: .( Jtfjra, inqiiil, sceteris defensio,
qui tibi crcdilusesl, el omnes(ratres, qui tecuin sunt,, quas; non el tulrones fures ct ptratw facianl qttott
et maximeliufuiumpresbyterum, ubhwrcsi Oriycnis, , sibiprodesl.Certe/{ftitasetCuiphasseducenies infelicem
el ab atiis hwresibus,el perditioneeurum. iia:e verba a Judam, fecerunlquod sibiutile exislimabanl.ikec jur-
ncutiquau)probant, Johannem et Rulinutn in Orige- :- gia ei motiis animoiuin cogilaiili succurrii quod ab
101 VITA. LIB. I. CAP. III. 102
Epipbanio in cadem , de qna loquimur, epistola ad A j MelaniainJohanms etRuunicaussain lueri, tanlarum
Jobanneni, memoratum videmus, quosdam neinpe lauduin ciimulo hnposleiiim non solum abslinuit,
solitosuttro cilroque poriare rumuscutos,et his, quw sed etiam ex Chronico ejus nouien erasil, si Rufino
audierunt, semp-eraddere, ut trislitias el rixas inter credinuis, qui illud lestatur lnvectiv. ltb. II. pag.
fralres concilarenl, nimirum inter Johannem , Epi- 450. Quum lamen ex omnibus Chronici exempla-
phaniuin, Rulinum, Hieroiiymum, ceterosque alter- rihus illud delen: nequiverit, adbuc Melaniaenomen
utrius parti studenles. Huc pertinere videtur quod iu eo legilur. In epist. XLIII. (Nunc CXXXIII.) ad
Rufino llieronymus objicil in lib. III. Apologiaepag. Cte.siplioiiiein, post Melanisemortem scripta, ait,
459 ejus opera et studio, Relhleenii in cubiculis Evagriuin ad eain, ctijus nomen nigredinis testalur
SanctaeFabiolaesenioris, et Oceani, utroque inscio, perfidim tencbras, librum scripsisse, sic ex uoinine
elam coulocaliim fuisse codicem quendam, ab ipsis Graeco Melaniam desigiians. Tanien quadriennio
ante ignoratnm : qnod tamen facinus in alios rege- serius, nempeA. D. 410. ep. LXXXI.alias LXXIX.
rehat Rufinus : Quis Reihlecmde cubiculo frairis (Sunc CXLIII.) Saiu tiim Aiigusiinumnoinine Albi-
Euscbii furaius est epislolamlaudatricemluatn ? cujtts lia:, Melania;jnnioris, et Piniani salvere jnbet. Alhina
artificio,et a cujusministris in SanctmFabiolw hospt- erat Melaniaesenioris socrus, mater junioris, Piuiano
tio, et viri Chrislianiet prudentis, Oceani,inventusest in iiialiitiioiiiuii)dalic.
codex, quemilti nunquamviderant? Anidcirco te exi- VI. Rumor contentionis, inter celeberrinios viros
stimes innocentem, si, quidquid tttum est, in alios coiidie magis ac magis in Palaestinareerudesceiitis ,
conferas?Codexfortasse scriptus fuerat in Hierony- ad/Egyptuiiiust|uepervenit, ubi, sicui Origeniquam-
nium. Sub finem epistolaesaepius Iaudataead Pam- n pltirimos impense addicios exstitisse, monumentis
machium, haecin Rulinum, Melaniam,et quendani literaruin [iroditum est, ita Johannis et Rufini par-
alium scribit Hieronymus : Hmc non est itlius tium studiosos neqnaquani desidcratos, intle polissi-
culpa, cujtis sub persona alius agit tragmdiam; sed lnum adparet, quod virum fastigio et celebritale no-
Rufiniet Metanim,Magistrorumejus, qui illum magna minis maximum, Theophiluni Patriarcbam Alexan-
mercedenihil scire docueritnt. Is, cujus nomen rctice- di inum Johanui et Ru/ino in hac caussa adstii ulalum
tur, est Johannes Episcopus, de qtto, haud nomina- duhitari nequeat. Etenim piaeterquamquoilTheophi-
lim expresso , haec quoque statim subjungit : Nec lus ea teinpesiate Origeni favebat, etiam advcrsus
reprehendoin quolibelChristianosermonisimperiliam, Aiithropomorpliitas, Origeniano dogmati ippositos,
alque ulinam Socraticumillud haberemus: scio quod ferebatur, quihus postea triennio scrius, bellum in
nescio. Et alterius sapientis : te ipsuni intellige. dixit, ut auctorest Soerates Iib. VI. cap. VI. et X. et
Venerationimihi semperfuil, non verbosa rusticilas, Sozome. lib. VIII. cap. XI. et XI.. Palladiusin Vita
sed sancta simpticitas. Qui in sermoneimitari se dicit Chrysostonii pag. 151. nietnorat lileras ah co scri-
Aposlolos, pritts imiteturvirtutes in riia illorum , in ptas ad Siricium Summtim Pontiliceinconlra Epipba-
quibusloquendi simplicilatemexcusubalsanclimonim niuiii, tanquam haeretieum, ei auctorem Schismatis,
maqnitudo : et syttogismos Aristotetis, contortaque niniirum propter ordinationem Pauluiiani. Virum
Chrysippiacumina resurgensmorluusconfutabal. Ce- quotjue SanCtissimum, ut ininimuin tanquam An-
terum ridiculum, si quis e nobismanensinler Crmsi thropomorphilam ab eodem tradiiclum, Socrales et
opcs, el Sardanapali delicias, de sota rusticitate se Sozomenus in locis alias indicatis haud obscure te-
jactet. Ilis verbis, quibus scientiam, nioies, et vilae G siautur. His omnibus cumulum addidit Theophili
commodacarpil Hieronymus,omnino congruunt quae ciin Jobannect Rufino, discipulo olim suo, amicitia,
in Johannem aperte scribit epist. XXXVIII. alias ipiorum opinione jamduduni occupabatur. Ex Hiero-
LXI, pag. 508. Cerfeuec mtale, nec siientia, necvitm nymilongaepistola ad Pammachium pag. 550. diseile
merilo , nec totius orbis lestimonio, major illo es colligimus, Jobannem pro se scripsisse ad Thcophi-
(Epiphanio). Si mlatem,jurcnis ad senem scribis. Si lum. Qu.uiiobremsanctus doctor inter cetera gravi,-
scienliam,non sic eruditus, ad doclum,licct FAUTOUESter expostulat, cur ad Alexandrintui) Patriarchamj
TIT disertiorem Demoslhene, acutiorem Clirysippo, ad quem Palaestina non pertineret, potius quam vel
sapientioremPtalone contendaut,et tibi ipsi forte yer- ad Cxsareenseiu metropolitam, cui suberal, et CIMII
suaserinl. Demuni pag. 512. sic illmn irridct : reper- quo Rethleemii.e ab Johanne separati comniunica-
tus esf smculinoslriliaud yrandis homnnculus, nui de bant, vel ad Antioclicnum, totius Orieitlis jairiar-
cunciisEcclesim quwslionibusuno linyttmrotatu sole chani literas suas perferendas curasset: aique haju
clarius coruscaret. Haec scieuliam Johannis : opes postea subjungit : Maluisli OCCLPATIS auribus molcs-
vero, mox aildncenda ex pag. 5:4. perslringunt : liam facere, quam dcbilummclropotitanotuo honorcm
Tu qui sumtibusabundos,et tolittsorbis religio lucrum rcddere. Nec hoc dico, quod prwler AMICITIAS quai
ttiumest. Jam vero ad Melaniamledeamus. siispicaltonemgenerant, quidquam in leg ilione repre-
V. Nobilissimam feminam sununis iaudibns pc- heiidam. Riiliuns,qui, se in omnibusTheophili senten-
rinde ac Rulinum, Hieionyuius oliin ad t celuui ex- iiain sequi jaeiahal, eum saepeinsligavil conlra llie-
lulerat. In epist. I. alias XLI. et II. alias X. (Nunc roiiymum, quasi hic hosle quodam Theophtli. fami-
111 et IV.) sanclomdixerat. Epist. XXII. alia^ XXV. liatiter iitereliir. Immo et epistol-asTheophili, Ru-
(IYUJIC A'AA'/A.)quaeesi deobituRlesillae haecstrip- D iino pr.ihihente, Hieronymussibi non redditas sctihil
serat: SanclaMelanianostri temporisinterChristianos lit). IP. Apologue pag. 455. Mew autem coinmuiiioriis
veranobililas(cumqua libi Dominusmihiq,e concedal et Papw Theophili nullum alittm testem vocabonisi
in die sua haberepartem) culenteadhucmarili corpus- ipsum,queni a tne L/ESVU simulas: cujus epislolas, a
culo, el necdum liumalo,duos simul perdiditfilios.Rem me semper dalas, eliam eo temporenon iynoras, quo
sumdicturu*incredibitem,sedlcsleChristo,non falsam. mihieusreddi prohibebas,et quotidiemissis labellariis,
Quis illam Itincnoti pu arel more lymphalico sparsis ieimicum cjus nmicum nostrum, el familiurissimum
ciinibus , vesle conscissa lacerum peclus invodere? jactitabas : el eu, quwnuncimpudenterscribis, meniic-
Lucrymmgutta ;:on fluxit, sieliiimmobilis,el ud pedes buris, ul itlivs coitira nos odia concitares, et injuriw
adcolula Chrixli,quasi ipsuin leneret, arrisit. Expedi- dolor Fidei fieret oppressio.luimicus ille Theoj bili,
lius, iiiijuit, tibiservilurastim, Domine, quia lanto me queui lliifinus llieroiiyiuo adhaesisse scripsit, erat
one.re liberasti. Sed (orsilan superatur in ceieris. Paullus quidam, in iEgypto incerla; Sedis episcopus :
Quinimo,qnttillos menteconiemserit, in unicopostea quem ab Theophilo ejecttim, Hieronymus in suo
fitioprobal, cui omni, quamhabebat, posscssionecon- moiia.sterio recuperat, Ruliniis cnim ab Hieronymo
cessa, inyrucniejam hieme, Hierosolymamnavigavit. flagitaius, qiiando Tbeophili, quem in orc habebal,
In Chionico nov.cTheclwnomine et in epist. XXVII. senieniiam sequi, eidemqtie iidei communione so-
alias XCIX. (JVuucXLV.) ad Asellam a conlemtis ; ciari cocpisset,Credo, inquit, qiiande Paullitm, quem
facuitw.ibus,pignoiibusqiiedeserlis, ut crucemDomini \ ilie damnaveral, summonisu, el omnibussludiis defen-
seqiicretur,eam conimendavcrat.'-'ed po-tijiianividit,, debas: quaitdoeum per rnperiale rescriptum rcctpert
105 RUFINI PRESBYTERI 104
sactrdotium, quod cpiscopalijudicio amiserat, visttga-A } "oii redditas ccnset, quod Epiphaniumejusque slu-
bas. lla Riifinusapud Hieronymutnpaullo ante locum diosos vehemcnter perslringerent, ideoque haud iin-
nuper atbluctum. merito timerelur, ne rcdditae, Hieronymum,ceteros-
VII. His ultro cilroque agilatis, res eo pervene- que monachosacrius irritarent.
runt, ul Thcophilus, pacem Ecclesiac Hierosolymi- YHI. Quum ergo lsidorus ojusdem ac Johanncs
lanae daturus, lsidorum presbyteruni in Pala:stinam, ct liufinus, doctrinae haberctur, et apud illos Hiero-
Jobanne ct Rulino auctorihus, miltcrc decrevcrit. solymisdcgeret, non legaluspacis, sedsoeius Johan-
Uno ct altero lnense ante Isidoii advenlumet circa nis, et advcrsarius Hieronymicreditus est. Iste lsi-
pascha, quod codeni A. D. 590, contigii die 15. dorus, qui in cmlumtuis laudibuslollitur, idipsnminfa-
Aprilis, agente Archelao, Coinite Pabestinae, qui matur Alexandrim, quod lu Ilierosolymm: ex qtto
anno insequciiti 5:i7, praefuit .digypio, ex codice iton legalus advcnissevideretttr,sed socitts, ait lliero-
Thendosiiini)tom. VI, pag. 551. actiiin cst de [tace, nymtibin epislola ad Painniachium. Paullo postscis-
inter Johaniiem et Ilieionyinuin concilianda. Vcrhis citatur sitne Isidorus ad.vcrsariusan legalus? Quare
ex epislola ad Paminacbium niclius, qtiair. nostris, hic tribus vicibus frustra Relhleemum profeclus, ut
rei vcrilas explicabitur : Quundoper viruin diserlis- llieronyinum ctim Johanne in concordiamredigeret,
tiinumet ChrislianissimumArchelaumComitem,tjttise- re tandem inlecia, discessil, secum Alexandriamfe-
quester pacis erat, condiclus locus fmderis(uit, non- rens ad Theophilum, Johannis epistolam, sive Apo-
ne lioc iu priinispostulalum est, nt (utnrmconcordim loyiam,lsidoro prmsente,el tnultum collaborante,dic-
fides jaceret (unttameula? Potlicilus esl (Jobanncs) latam, ul idcm essel et dictutor el bajulus lilcrurum,
cssc se vcnlnrunt. Instabat dies Pasclnv. Frcquens ,j, inquit Hieronyinus, qui easdem literas, utpote in sc
moitticliorumturba convcnerat.Expectabaris in loco. mordacissimas, fuse refellit in iis, quas ad Pamina-
Quid [accres nesciebas. Repente mandasti, wyrolure cliittm el Tbeophilum scribit, unde illarum frag-
nescioquain. lltodietenon possevenirc. Dilato con- nienta in unum collcgit YVasteliuspag. 550. 551.
veniu in alterum, et tertium dieni ab Archelao, nec- Gennadius in Calalogo cap. XXX. eandem Apolo-
dum Johanncs coniparuit, mnlierculaenimvomerenon giam indicare videtnr, ubi ail, Johannein adversus
cessabat, feslive inquit llieronyuins. Post duo:;inle- obtrectaioresslttdii sui librum scripsisse, in quo osten-
rini menses ab hocce colloquio, inler iitranque par- dit Oriyenisse inyeniitm,non ftdetn scquutum.Quam
teiit indicto, nec lainen peracto, Isidorus presbyler porro Theopbilus xitre lulerit, Hieronymum pacis
et legalus Thcophili Alexandrini, in Pabcsiinam, conditiones per legatum suum oblatas respuisse, sa-
anilnos lauto motii agitatos pacaiurus, advenit circa lis aperte signilicavit,dum aliquo lempore ejus lite-
Prniecosleii. Ejus lamen judicio se llieronynius ait ras nullo responso dignatus est. Sed crebra olficia,
diliidisse, proptereaquod Isidorus in Johanuis par- quibus Patriarcham vel voce vel scripto Hierony-
tes jampridem ivissel. Rei tcstcs appellat eptsto- mus sedulo interpellavit, taiidcm cor hominis mol-
tolas contrii Epiphaniuni ab Isidoro ad Ruliiuiniscri- lierunt. Itaque diutiirnum silentium rupil Theopbi-
plas, ei tamen netpiaquam redditas, sed Yinceniio lus, Hicronymo tamen de sacrorum canonum obser-
presbytero llieronynii necessario.Sic rem pandit, ad vantia monito, quod nimirum episcopo suo Hieroso-
Panimachium siribens epist. XXXVIII,alias LXI, lymitano nequaquam pareret, fratrisque Pauliniaui
pag. 550, Lilerw manu ejus (Isidori) scriptw, quw ordinationem adhuc defenderet. Sancti doctoris re-
anlc trcs menscs leyalionis,ad nos direrlweranl, por- sponsum tom. iv. epist. LVIII. alias LXVlll. (Nunc
tuiiics crrorcm (terrorem legi mavult Pelrus YVasie-(] | LXIIl.) innova cjus operum editione, quam hacte-
lius in Vindiciis pag. 555.) Vtncenfiopresbyterored- nus sequuti sumus, plus querimoniae, quam con-
dilw sunt : quw usque hotlie ab co tenenlur: quibus junctionis et aniiciliaecum Theophilo signa praese-
cohortuturDUCEM exercilussui, ut super petram fulei, fert. Memincrit, inquit, bealiludo tua, quod eo lem-
stabili pcrsistat gradu, nec nostris nwniis tcrreatur. pore, quo nobiscumTACEDAS, nunquamab offtciismeus
Pollicelur, se ttnteqtiamlegationisesset ulla suspicio, sermo cessaverit; nec consideraverimquid tu pro dis-
vcnttirumHierosolymam,el ad advenlumsuum, illico pensalionetttnc faceres, sed quid me facere conveni-
adversariorumcuneosprolerendos. El iitler cclera his ret; et paullo infra : quod de canonibusecctcsiasticis
tiiam v.rbis nlitnr : quomodofumusin acre dissotvi- moncs, gralius agimus; quem enim diligit Dominus,
tur, ct ceru ud viciniamiyritsliqucscit: ita dissipabun- corripit, et ftagcllul omnom fitium, queinrecipil. Sed
tttr qui scmpcrecclesiasticmFidei resistenles,nunc per ttttnen scito, nobis nihii aliiid antiquitts csse, tjuam
hominessimpliccseandem Fidem inquielareconanlur. Christi jura servare, nec palritm transferre terminos,
Per diicem exercitus ltufinum designari manifeslnni semperquememinisseliomanam fidem Apostolicoore
fit ex lib. III. Apologiaepag.455, ubi de iisdem literis: laudatam, cujus se esse participemAlexandrinaEccle-
Isidori, h;er in Riiliuuniproferuiilur : Ne irascatur is; sia gloriatur. His verbis fortasse innuit, se propter
libi, qui conlra Papam Epiphaniumad te epislolasdi- (idem a Johannis communione recessisse, quasi
riyens, liortabalur, v.t permuneresin Fidei vcrilate,et eam ipse Theophilus paruin sequeretur. Postrenit)
no:i mntnres ullo terrore senlentiam: qttce epistola: illum supcr nefaria hmresi (Origeniaiia) ûam in
hoioyrapliatenelur ab his, ad quosperlata esl, nempe: muiitt palientia yril, multis Sanctis displicere con-
a Vinceutioprcsbytero. Haelilerie sive fortuito, sive: cludit. In ea, quaeslatim sequitur, epistola, ait, se
dedita opera interceptae, Hulini cuni Alexandrinis; " accepisse Tbeophili scripta emendantiaVETUS silen-
comiiiercium conlra Epiphanium et llieronymum, tium.
undcquaque publicum reddiderunt. Suspiciones eo CAPUT IV.
nmplius in Isidorum etiam creverunt, dum litcras 1. SchismatisHierosolymitanifinis.U. Rufiniet Me-
ab Theupliilo ad Ilieronymuin scriptas, injussu Jo- iaritmopera exlinclum. 111.Pattadius Historicus e.t
liannis, Isidorus reddere detrectavit. De hoc iu epi-
stola ad Pammachium nos docet Hieronymus, qui episcopmprobatismnitscum Patladiohwreticomate
riirsus iu episl. LXXXIX. alias LXII. ad Theophi- confusus. IV. AuHsfasiswdes, ubi ilieronymus et
id faclimi Johanni mi- Rufinusad mutttampacemredierunl.V. llufinus nul-
liim, |iroptcrea censet, quod tiuserroriscompertus.VI.InterJo. Hierosolymitanum
nus qtiam Hieroiiymofavere viderentur : Quumpaci- ab crroribnsvacuumHieronymumquc perfectanciesd-
ficas et ad concordiampertinentesper Isidorum pres-' tudo inleyrala. VII. RuftnuscumMelaniaItomamre-
htperum litctas nobis miscris, hinc probamus,(juod1 verlitur. VIII.Melaniwredilusveracaussa exqttiritur
iilas qui pacemfulso jaclant, redderc noluerint. Hie-
ronynius tiimcii lib. 111.Apol. pag. i>5, de literis•> 1. Schisma Hierosolymitanum,quod per liiennalc
sibi non redditis reum facit Rulinum :cujus (Tbeo- spacium convalucrat, ut solum ccelitus tolli pnsse vi-
phili) epistolasud me semperdatas, etium c tempore, derctur, tandcui A. D. 597. cxtinciuin esl. Quo ta-
iiun iijnoras, quo milii eas reddt rnoniBKius. Sedl iucn certo auctore, ignoralur, licetRaroniusA.D.595.
VVasieliusin Vindiciis pag. 555, hac una de catissa i §. 52. Theophiluiu, (juod pridein obtincre non pote-
103 VITA. LIB. 1. CAP. IV 10G
rat, demuin auctoritate sua oblinuisse, non immerito A , et nunc misericordia Dei indiget, cave, quia Origenis
existimat. Sed quia series temporum in operosisi hmresimprmdicatetdocet,nefortealiquosdepopnlolibt
Annalibus non raro luxata fatiscit, ideo exitus ma- creditoad perversilatemsuiinducal erroris.Palladium,
gnae ejus conlroversiae ibidem quadriennii anachro-. quem tunc Hierosolymisfuisseait Epiphanius, ap-arte
nismo laborai, cujus rei verilas facile ostendilur; sugillat etiam Hieronymusin prologo Dialogi coiilra
nam Palaestinacaltercatio adliuc fervebat quo tem- Pelagianos : Patladius servilis nequiliw, eandem hm-
pore Sanctus Hicronymus commenlabalur in Jonam, resim inslaurare conatus esl. Verum bunc Patladium,
ubi quum de corruptione et incorruptione corporum servilis nequilim hominem , et Pelagianae baereseos
loquereiur cap. II. haec in literas misit : Hoc illi ad alumnum, cum ejusdem nominis llelenopolitano in
occasionemsumducunt hwreseos,ul sub persona Chri- Bithynia Episcopo, HistoriaeLausiacae auclore, non
sli menlianturAnlichrislum,Ecctesias TENEANT, uf uen- bene confundistatim patebit. Alter Palladius Hiero-
trem pinguissimumnulriant, el carnaliler vivenlescon- solymis morabatur A. D. 394. quo Epiphanius, prae-
tra carnem dispuient. Hacc qnse defensores Origenis sentem et Johannis laleri adhiirentem pro haeretico
evidenlissiine lcriunt, iis consonant, quaealibi a Viro insiinulavit in epistola, eodem anno conscripta. Sed
Sancto in Jolianiieni Hierosolymiianum dicta jam Palladius Historicus ab A. D. 588. ad A. D. 599.
memoravimus; verba enim ul Ecclesias leneanl, epi- seniper in /Egypto, Alexandriae, in Nitriaedesertis,
scopos denoiantia, ad unum Johannem referenda atque in Cellulis, qui locus erat in eadem solitudine,
Mint,contraquem Hieronymususque ad hunc A. D. nioralum videmus. Inilio Historiae ait, se primum
597. ccriavii. ln euui vero nequaquam sic scripsisset Alexandrinamcivitatem atligisse in secundosenioris
staliin a pace inita. Porro in praefationead eundem Theodosiiconsulalu,quodcongruitA. D. 388. At vero
prophetam disertis verhis aflirmat, se ad Nepotia- B ' illuc semel profectus, nunquam inde discessit ante
num vel pro Nepotiano duos libros edidisse, qui Epi- A. D. 599. quo se Evagrio tnorienli adsiilisse testatur
tapliium appellanlur. Hujus epitaphii epncham A. D. cap. LXXXVI.Evagrius autem obiit circa iestumEpi-
590. illigari supra in Cliroinatiolib. III. cap. III. §. 5. phaniaeA. D. 599. ex Tillemonlio tom. X.pag. S79.
jam demonslraviuius. Quare nnnnisi boc tempore Melaniaet Ru/inus Roniamredierunt A. D. 597. ut in-
llieronymus commentabatur in Jonain, necilumcum fra visnri siimus. Quare Palladius non nisi priusquam
Johanne Hierosolymitano in concordiam redaclus, in Êgyplummigraret, siveanie A. D. 588. Melania,
ciijus commiinioni posimodum restitutus, nunquam el liufino, tuncnonduiu piesbytero, Hierosolymis fa-
scriplis in illum exarsit. miliariter uti potuit, quod de se lestatur cap. V. et
II. Hoc loco practereunda non sunt qtiaede Rufino CXVIII.Beibleenii integro A. D. 588. moratus est
et Melanialeguntur apud Palladium in Historia Lau- cum Possidonio solitario, quein, sicut interdum viri
siaca cap. CXVIII.quoniam non modicam lucem etiam sancti ab alleclibus humajiis vacui non sunt,
rehus nostris adferre possunt. Haecsunt ejus verba de Hieronyinominus aequeloquutum, nos docet cap.
ex anliqua versione Heraclidis : lllos etiam quadrin- LXXVII. Quia vero hic Palladius Historicus praeter
genlos nutnero monachos,qui propler Paulinum se ab suam cum Rufino aniiciliam, conlra Hieronymum
ecclesia separabant, sancim rursus ecclesiwreddide- nimis tribuil Possidonio, ut ibidem atque etiam cap.
runt. Baronius, qui hsec recitat A. D. 572. §. 99. CXXIl. palam lacit, hinc euiidem a Paltadio Galata,
Paulinum, Anliochenum Episcopum hic designari qui ab Epiphanio et Hieronymo vapulal, diversum
opinaiur, quem contra Meletium, licet catbolicum, nequat|uam luisse, viri doctissimifacile crediderunt.
ab Arianis tamen ordinatum, in catbedra Aniiu- /f, Ceteruni Palladms calhedrani Helenopolitanam in.
^1
cbena collocaverat Lucifer Calaritanus Episcopus, scendit circa A. D. 400. quo contra AntoniumEpbe-
Sedis Apostolicaclegalus, unde ibi maximum schi- siiitim Episcopum inlerfuit Concilio Constantinopoli-
sma conflaium est, quod tamen A. D. 378. Chryso- tano, fortassecrdinatusa SanCiOJohaune Chrysosto-
stonuis aliique exiinxerunt; non vero Melania, nemo, cui j.raetensusPalladii Ongenismus objectus est
que Rufinus. Et saue Hierosolymis exstitisse qua- A. I). 405. in pseudosynodoad QuercumapudPhotium
dnngentot monachos,propter Paulinum Antiochenum cod. LIX. Idem Chrysosiomusin exsilium trusus
ab Ecdesia Hierosolymitanadivisos, oninino incre- A. 1). 404. ad Paltadium scripsit epistolam CXlIl. so
dibile est. Si aliquis unqiiam fuisset, hunc uiiuni suaiuque caussam ejus precibus coinmeiidans. Palla-
Hieron^muin dici.oporteret, quem Pnuliims presbv- dius ei pro virili opem laturus, Roniatu advolavit
terum ordinaverat, ex Baronio A. D. 578. §. 72. teste allero Palladio iu Vita Clirysostomi pag. 56. et
Sed pnpter liauc caussam Hieronymum ipsuni, nc- ipsomet in Historia Lausiaca cap. CXXI. Pro Chry-
dum quadringentosmonachos,ah Hierosolyinitanaec- sostonioepiscopatu et ipse dejectus, multisquexr.nn-
clesia descivisse, non est verilali consenianeum : nis alflictus, tandem ad Ecclesiain Asponenstmii»
idque post hactenus dicla ferri non potest. Hinc Pe- prtma Galatia posilam transiit, ut auctor est Socra-
tri Wusteliisenlentiam, a quo ceteroqui in aliis nos tes lib. VII,cap. XXXV.Poslquam circa A. D. 420.
discrepare non diffitemur, hoc loco expansis itlnis llisloriain Lausiacam scripsisset, sic dictam a Lauso,
amplectimur, dum is primus omniuin in Vindiciis in Aula Imperiali cubiculario, cui eam uuucupavit,
Joliannis Hicrusolyinilanipag. 534. 1'auliniani ajiud diein ohiitante A. D. 451. quo iu Concilio Ephesiuo
Palladium, scriptoreni Graecum, non Paulini legen- inlerfuil Palladii successor, Eusebius Asponensis in
dum esse animadvertit, ila ut/fu/uioet Metaniamaxi- D I Galalia Episcopus. Tilulo Confessorisob defensum
me adlahorantibus, nionachi Reilileeniiia:, qui duce invicloaniuio Chrysostomummerilo habelur illustns,
Hieronymo, propter ordinationem Pautiniani ab Epi- cui scriptoresaequalesspiiituin propheticum tribuunt,
phanio factam, et ab Johanne iinprobalam, Ecclesiac et Romae, lanquain Praesul iuaxime catholicus, qua-
ilieiosoiymitanaecomniunionem deseruerant, eidem lis babitusest in toto Oriente, ab InnocentioI.summo
postremo coalueriui. Hieronymus hunc numerum Ponlilice exceplus luit, coutemta accusalione Orige-
iiionachoriimin schismate viventium, generatim in- nismi, quanquain Komae, triennio citius, in Orige-
nnil his verbis in epistola ad Pammuchium contra nistas clamatum fuisset. lbidem hac occasione, se in
Johannem iTANTAM/rafruijjMULTiTCDiNEMjeimojiuc/io- domo Melaniwonini ofliciorum genere cumulalum ,
rum choros, qui tibi in Palwstina non communicant. seque inde proficiscenleui, liberalissime adjulum ,
Alqtii schisnia Antiochenum hOii fuit monttchorum. leslatur cap. CXXl. llacc et alia, quaespeclant bunc
III. Non mc fugit, a doctissiutis viris, quorum ag- probaiissimum virum, luse et accurate persequ.tur
lnen dttcit Baronius, A. D. 5J8. §. 107. Patladii, Tilleinonlius tomo XI. pag. 500. Quare satis palere
ulpote llufino aiinci, auctoritaiem elevari, quasi arbitror, ejus aucioriiaiem et nominis famam nullo
Origeniana labe corruptus his lurbis et ipse interfue- criiiiine haereseosposselahelaciari, adeoque maxima
ril, quein propterea Epiphanitts in fine epislolaBad injuria cum alio Patladio Galata, nialie lidei bomiue,
JohannemHierosolymiianum,ita perslrinzerit: Pal- fuisse confusum. Cclerum, sicul mu/tt«Palladiis circa
ladium vero Galalam, qui quondam nobis carus fuit, idem lemptis vivcnlibus, facile fuit unuin cum aliu
PATBOL.XXI. 4
107 RUFINl PRESBYTERI 108
cunflari; etcnim Isidorus Pelusiota plures epistolas A J non ante supputaremusexpensas,computsisumus fra-
ad Palladium scripsit, alias Sancttis Athanasius ad trem Panlinianum ad PATRIAM mittere, nt semirittus
alium, a quibus alius luit quoque Paltadius, quem vitlutas, quw barbarorum effugerunt manus, el paren-
tangit Epipbanius, aliusque auctor Vitae Sancti Jo- lum communiumcentus, venderet, ne cceptumsancto-
baunis Chrysoslomi : ita eidem fato succubuit Rufi- rum ministeriumdescrenles, risummalediciset mmulit
nus noster Concordiensis; miiltis enim Ru/iniseadem prmbeamus.Paulinianum in Palestinam de sua
setate llorentibus, cum alio el ipsum immerilo coa- patria
luisse postnioduni ostendemus. Muncab omni suspi- reversurum Rnfino Aquileiaevisum apud Chromatium
cionis nota purgato Palladio, Hieronymus et Ruflnus A. D. 399. existimabai Hieronymus in epist. XLII.
post tanlum dissidium, mutuo se complectentes, nos alias LXVI. (JVMHC XC.)
Hierosolymam vocant. VI. Quod ad Johannem Episcopum attinet, concor-
IV. More solemni, in Anastasi, post sacrificium diam quoque perfectam, cum illo initam, nobis sua-
Missa;, Hieronyiiii liufinique aniinos ad pacem com- dent verba Severi Sulpicii Dialo.o I. cap. IV. ubi
posilos fuisse, nos dubitare non sinil Hieronymus, Postumianus lestatur, paroclii iiiunusReihlceini exer-
qui in libro III. Apologbe pag. 406. id prodit his ver- cuisse Ilieronymuin, t|uem semel invisit, postremo-
bis : iii Auasfasi, immolato agno, dexteras junximus. que sex menses cum i|iso moratus est: Eeclesiam ,
In nova edilione pro Anasiasi pei peram legilnr Aua- inquit, toci illint Hieronymus presbyter regit; nam
stasii pag. 402«. Hac Anastasis fuil aedes, in !oco parockia est Episcopi, qui Hierosolymamtenet b. Hoc
Duminicm resurrectionis a Constantino Magno con- largitus hauquaquam fuisset Episcopus homini ad-
structa, unde nomen traxit. C"nstantinus enim Hie- "' versano, sibique non caro. Rnfinus Invecl. lib. II.
rosolymae duasbasilicas iu tolidem lot iserexit, unain pag. 420. Sutpicio concinens, ait, Hieronymum, tra-
iu loco passionis,quae Cru.i et Martyrium; alterain in ditis sibi ad discendum Dei timorem puerulis, quod
loro restmeclionis, qtia: pioprit» nomine Anastasis mtnius paroclii est, partes grammaticas executum ,
dicla cst. lliramque inemorat Hieronymus epist. auctores profanos exposuisse. Posthac Jobanni eo-
XXXVIll. alias LXI. (Nunc inter Opuscutu.)a.i l'.im- iisipie adhaesit Ilieronyinus, ut A. D. 397. illius in-
inacliitiin ad\ersus .lo. Hierosolymiiauum pag. 512. nocentiam |iatefecerit TheophiloAiexandrino, quere-
Nonnc, inquil, quwn de ANASTASI peryeretis ad cnu- las in eum excitanti, ut eolligere licet ex sequeuti-
CEM,ef ad eum (Epiphaniuin) omnis nlntis et sexus bus verhis epist. LIX. alias LXX. (JVUJU: LXXXVl.)
turba confiuerel, o/ferens parvulos, pedesdeosculttns, Super susceplionccujusdam, non debes contra urbis
fimbriasvellens,elc. Ergo ex Anastastad Crucisacdeni HUJUS (Hierosolymae)i/o/erePonli/tcctn, qrita nihii tuis
ibatur. Plura videapud Sirmondum ioino IV. operuin literis prmcepisli. El tcnierariumfuit, de eo, quod ne-
pag. 456. et70l. uhi veterem nuuunum ANACTACIC sciebat, ferre tententiam. Tamenreor, illum nec i.udc-
Graece inscriplum egre:;ie inlerpretulur. Adi etiam re, nec velle te in aliqtio Imdere.Bono animo sanctis-
Cangium iu Dissertatione de Numiiiis inferions a:vi siini viri Johannes quoque respondit, nain A. D.
§. 60. et Heiiiicuin Valesium in Epislola de Auasfusi 404. Rellileemi iuierfitii ainplissimo funeri 1'aull c
et Martyrio ad calcein Eusebii pag. 301. Edit. I. ubi Ruinanae, ut ipsemet Hicronymus houoris caussa
unam aedemAriasfastn,a Constantino erectain fuisse testattim reliquil in ejusdein piae (emiiiaeEpitaphio,
contendit. Atlainnanus lib. l.de locissanclis cap. IV. sive episl. LXXXVI. alias XXVIl. (JVUUC CV///.J
in Actis Sam lorum MabilloniiSaeculoIII. Parle II. Quam beneJohannes audierit apud Sanclum Augusti-
pag. 500. tesialiir, inter Anastasin, et Marlyrium in C ( num, magniis doctor locupleiissime ostendit in lib.
Calcarim loco luisse ptateotam. Hane Sunctam Ana- II. cap. Ll. conira Petiliiiiuiii, ubi ail : Cullicdratibi
stas.n mcintirat eliam Jo. Caiilacuzeuuslib. IV. tlist. quid fecil Romanm Ecclesim, in qua Pelrus sedit, et
cap. XIV. p. 757editionisregiae,sediiiconiexluGraeeo. in qua hodie Anastutius sedel : vel Ecclesim llieroso-
Ha:c de loco, iit quo Hieronymi et Rufini dissidentes lymilanm,in qua Jacobus sedil, et in qua HODUC JOHAN-
animi coaluerunt :qno sane loco sanctior hahcri non NESsedet; quibus nos in cathotica uniiate conneclimur,
polcrat. Hieronymus aute verba superius explicala, el a quibus vos nefario furore separalis. Paullnus No-
ail [>ag. Ui2. Junximus dexteras, abeuntcs prosecutii lanus epist. XXXI. alias XI. ad Sulpicium Severtnii,
sumuf, dixeratque ihidein Kufiiius: Vosnobis pacem: et Zosimus siimuius Poniilex epish IV. ad Aliicanos,
proficiscentibusdedistis; elenim paullo posl in Occi- in conciliis Labbei lom. II. pag. 1 >01.Sanctum ante,
dentein remeavit, qno llieronqmus ad euni scribensi el posl mortein appellaverunt: quod lioiut.u datum
epistola XLIl. alias GXVI. (Auiic LXXXl.) sacra- aliquandohomini hmretico,nemodicerejttrepoient,au-
mentoaffirmavit, cx parte sua post reeonciliatas ami- ctore Baronio ad Manyrologiuni Romaoum cap. VII.
citias niilluiii inlercessisserancorem. VII. Aniuns utriiique compositis, post viiain lot
V. Rarouius A. 1). 593. §. 52. putat in bac picei annos procul a patria vnstiiutain, cura iu Occideniem
erroies Origenis sileniio dainnaios. Sed Hieronymusi revertendi Iiufini an.mo insedit. Quare Melaniw se-
bota fide, Rufinum nullius erroris compertiim agno- niori, cui a primo in Orienleiu adventu feruie seiii-
vit: Rufinus vero, se i.ulluin damuasse profiielur iui per udnajserai, Roraam iter medilanti, comes acces-
lib. II. Uwnd. \unqu(tin eyo sequutus sum errantem;; sit. Hierosolymis discedenti pacem dedit Hierony-
aut alium quempium, nisi Ecctesiam caihoiicani, se- _ mus, junxil dexterain , abeunlem prosequutus est,
quar. Nunquid mea aliqua PROFEKRE pofesscripta , itti v queinadinodum lib. 111.Apol. pag. 402. Ru/iiio fate-
quibus me vel in jttventuieerrasseconvincas? Pace fir- lur, qui illi hoc exprobraveral, vosnobis pucempro-
mala, Pattlin anus, ciijus ordinatio discord.ae origoi fiiiscentibus dedistis. Sic autem respondit llierony-
polissima lueral, in monasterio Bethleemi, quodl miis : 1'acem dedimus, nun hwresimsuscepimus;jun-
Hterosolyiniiano Episcopo suberat, habitare perinis- ximus iexleras, ubeuntes prosequulisumus. In epist.
sus; unde illum postea llieronynius aniio iiiseqtientii XLIL alias LX VI. animi sui teslem Dominum appel-
Slridoiicui nusit, ut, vendilo palrimonio, monasle- lal, post reconctiatus umicitias nutlum inlercessisse
liiiui ab se coiistriictuni, liberaliter susteniaret. De i runcorem, ut Rttfinuiu laederel.Initio lih. III.
. hoc in fine epistolaeLIV. alias XXVI. (NuncLXVl.) ) Apologiaenon diliitetur, anle ultiinauipostea cum eo simtil-
ad Pammachium, sie ail: Nos in ista provinciawdiji- talem, ex versione libri Periarchon exortam, de qua
calo monasterio, cl diversorio propter couslructo, ncc inlia loquemur, se viossim ah Rufino laudatum , ut
forle et modo Joseplt cum Maria in Rethteemveniens,, «erum collegamet fralrem. Ruiinus ergo in pnistinam
nou tjitieiitathospitium, lantis de tolo orbe conjiuenli- necessitudiiiein cum veteri amico restilutus , salute
bus,turbis obruimur monachorum, ut cmplum opus s reddita acccptaque, et Sanctm Melanim spiritali in
deserere, nec supra vires ferre vateamus; unde , quia a via comes, teste Paulino epist. XXVHI. alias IX. §. 5.
pene nobisittud de Evangetiocontiyii, ut futurw lurriss in llaliam trajecit. Sed Melania?rebus examinanilis
" Nos eineiidaviinus. Yuttarsi. b Confer Vitam S. Ilieronynii, eap XVII,'.
109 VITA. LIB. I. CAP. V.
mihi abquanto accuratins inhaerendum est, quia }, ^cepla, moc Nolam ad humititatis nostros hotpithi
intle Rufini gestnrum veritas pcndel. feslinavit: quo nobis advenit ambitioso ditissimt.<ri< >
VIII. Publicota Mel-nite lilius, adhuc puer, ut di- pignorum valtala comitatu. Vidimus gloriam Doinitt
ctum esi, in praetura urbana relictus, virtuiuin om- in itlo matris filiorumqueilinere quidemuno, sed louye
niuin perinde ac lioiiornm civilium g'oria, malre ab- dispari cullu. Macro illam et viliore aseltis burico (id
senie, insignis evaserat. Albinam uxorem, nnbilis- est breviori equo) sedentemtota hujus smcuUpompa,
simo Carjoniorum stammate ortam duxerat, cujus qua honorati el opulenlipolerant, circumjlui Senalores
genesim ex intiinis penetralibus vetustatis ab se eru- prosequebantur, carrucis nutantibus , phateratis equis,
tam illustravit llenriciis Norisius in Adventona. Ex auruiis pilentis el carpentis pluribus gemente Appitt
hoc Publi oiae et Albinaeconjugio Melani>junior, et aique futgente. Haec Paulinus, qui epistolae §. 5. tu-
Publicolaiiemjunior prodiertint, ut postea conslabit. nica tanea, quam a Melania acoeperat, Severum do-
luelania junior Piniano claris.sinioadoleseenti, cujus naiuin voluii, el ep. XXXL alias XI. §. 1. memorat
parens Severus, ex Prosopographia Codieis Teod. parlem particutm de tigno dirinm Crucis, Johajuiig
loni. VI. pag. 3-K4.col. 2. A. D. 582. AfricaeItalia;- Ilierosolyinitani niuiiere, sibi luuc ;tbe dein allatam,
que prteftierat. inuia nnpsii; qui[)pe quae Melaniae cujus se<j')«Hfum alomuin (sive fruslulutn) tubello au-
aviae literis, vtriuiumi|ue lama et exnuplis ad vitae reolo inclusum, ad Severum transmisit, reliquum in
sanclioris genus capesseniluin exciiabatur. Demor- asde >ancti Felicis, ab se cotistrucia, deposuit cum
tnis lamen d lobus filiis ab se genitis, Publicolaque epigraiiimate, quod legitur epist. XXXII. alias XII.
pareme snperstiie, castitatis servand;e , a conjuge ,^. II. Melaniaefamili.i, leste Palladio, cap. CXX.
Piniano, adhuc genlili, venia impetrata, omni rerum *B habilabal in agris atiquando quidemSicilim, aliquando
leirenarum sludio reiiunciavit. Hac Palladius, illo- vero Campanim, t.bi Nola, ideoque advenienti Mela-
rum aliquaudo liospes, in llistoria Lausiaca cap. iiiie cognatos proiinus occurrisse lacile intelligiinus;
CXIX. Cui consonant Acta Melania<jiininris apud illam eiiim magnificea suis Romu eoitsque profectis,
Suriiim die 51 Decembiis. Melania senior ejusinodi exceptam dicere cum Norisiobb. I. cap. II. llistoriae
lnincio accepto, ut neptcin, in pioposilo conlinna- Pelagianae, vetat Melaniaeiuiprovisus post brevem
tam, a pravis opiiiiombusa\eiierei, jiacomascendit, XX. diertim navigationem in Neapolitanum portum
ef Cmsnreanavigansviginti dierum spacio ltomam ve- noii praenunciaius adventus. Hujus cerium tempus
nit, inquit Palladiu» cap. CXVIIl. Rarouius A. D. ex collitis inter se Paulini locis palebit.
597. §. 3. aliaui itineris caussaiu adsignat, Roniain 11. Paiilinus in adducta episl. XXIX. alias X. §.6.
neinpe Origenismiinvehendi sludium, eui lamen Me- ait, Victoremniunachum, Sulpicii Severi tabellanum,
lania; junioris s cessis , apud vujgus obtenlu fuerit. seu librigcrum, ut vocat epistola praecedenti §. 4.
Opinionis vero suae Raronius auctoreui nou dedit; Nol '.iii iis dieltus advenisse, quibus Melania ex Palae-
conjecturis laiiluin obs..qunlti.se-t, in.|uii lluelius in stina etiam advener.it. Atqui in praccedenti eadem
Origenianis lib. 11.cap. IV. Sect. I, §. 10. pag. 204. ep.stoia scribit, Victorein, decedenlejam hieme, ni-
ldeni Palladius ubi Melaniaui seniorein sexugintaan- luirum initio veris, ab se Nolaesuscepluin. Ergo buic
nos lunc nataniaffirinat, tempora invertit; haiic enini tempori , navigaiioni congrtio, Melaniae adventus
aetatemtantummodo exigeral A. D. 41<J.quo iierum certo ilbgaiur. Verba Paubni, seruni Victoris redi-
in PalaestinamUura, ex Crbe discessit. Si auteni A, liuii ad Sulpicium , excusantis , liaecsunt in epist.
D. 571. quo priuiuin illuc solvit, vicesimumsecundum XXVlII. alias IX. §. 5. quod ad te, tardius pacto, re-
aetalis annum Palladius eidein adsignai cap. CXMI. (Q d.it iVicl-or)ue imijufespedibus ejus, qui non pigritice
adstipulante eiiaui Saneto Paulino episcopo iNolano vitio, sed obedienttmsludio apud nos diulius restitc-
iu episl. XXIX. alias X. §. $. qui feneris u.;hucantt.s rttitt. Reputa lamen lempus, non quo dimissum eum
viduam, saeeiilovaledixifasedeclarat; indeconsequensi indicusti, sed quo mhisii; el videbisde placita inter
est, A. D. 597. quo in Crbeiu rediit, non sexuginta, nos relinendi Vicloris necessilitdine, stare rationem
sed ijuadrai/iufasepiem annos dunilaxat egisse. Adde: mihi. NONenim ADIIIEMEM , ut scripseras, *pud nos
tredecini, elapsos ab A. D. 597. ad A. D. 410. quoi EUGEMDA.n, ADFUIT , sed ut asseruit, de Narbonensi
illuc rcmeavit, exsurgunt sexayinta. Quare Pailadiusi (pago) ubi fratri Poslhumiuno occurrerat, remissus ad
hac in retredecim aiinorum piochronisinuin admisisse> fe, fujtc a le ilerum profeclusest, quum ad me dire-
videlur. ctus, percenire poluissct. Jam igilur IUESIE DE!:EDENTE
CAPUT V. siJSCEi>Tiiu, nccesse habui VERNIS ME.VSICLS detinere. El
breve spatium videbatur, quod illico sotemnitas
1. Rufini et MeianimNotam advenlus. H. Quo tem- quia paschal s concluderet,quum et infirmissiniusper tdem
pore accideril. 1:1. Paulini Nolurii !
epistolarum tempus fuissem, ui ad rescribc.ndineqotiumnon vale-
cltronotogiu r<;!ii..itur, unde Rufini et Melanimitusi rem, apposui de diebusmsdvismoras
el redilus epocnw con/irmantur. IV. Patladius cum1 sarem tecutn, si luniumin eo tui temporis ejus, ut compen-
1'aulinoin concordiamredaclus. V. Paulini Nata- quantttm lu iA eodemoccupaverasde diebus usurparem,
lium chronolo.,ia re :iluia, ei Metaniw Rufinique °' uij.deconcedam, ut si uuiumno kibernis,
rediius epochaiterum confirmala. VI. Buroniisen- tatem tuam, ut hiemem rursus pertenerit adunanimi-
lenla de Rufino, iudivitluoMelaniwconuie, defensa. • liquet, Paulini epistolarum vulgatum impendat tibi. Ex his
ordinem ali-
1. DUIL» I'
Paltadius Melaniam e Paiae.-lina: porlui cubi esse piicposienun, aiqne adeoillam epistolam,
Cxsaieensi Romain coniinu • venisse, testaiur, iti- quacum Yietocin Aquilaniain ad Severumremilti di-
neris letminum, noncursum pr;c oculis 1)iliuil, quippe> citur, in vulgatis editionibus praeponi, quuin postpo-
Neapolim primuni adpubt, undemagno, quioccurre- nenda illi sii, qnaestatim subsequilur, ubi Paulinus
ranl, proceruiii cognaloruiii agmine stipata, Nolain i Severumde Victore, ah se luuc recens susceplo, cer-
ad Pauliiium divenit, ut ipsemei auctor est in epist. liorein facit. lnsuper in hac eadem posteriori epi-
XXIX. alias X. §. 12. ad Saucluin Seveiuin Sulpi- siola, Melaniaeex Oriente Nolaui adventus describi-
cium, cut Pauliuus pr;e gaudio exsibens, tantaefe- tur, p.jStquain Nola Roinaiu profecta jam fuerat. In
iniiiie laudes iiiuitiea sua eluquentia describit. Sed1 prion lit seruio de Ritfini discessu, quem Paulinus
verba Pauliui, quae Melauix advenliiin ob oculos s Melanix comifemvocat. Quare haec non prior, sed
pOiiunt, hoc idco praetercunda non sunt: Reliquaejuss posterior ordine et tempore, illa non poslerior, sed
(Melauia:)negoiiaac temporatrandiibo, el Itoc ipsum,, prior censenda est.
quo REMEANS NAVIGAVIT, uf cursuin ipsius mmuler, , IH. Ctrique epistolae, ad Severum daiae, subttecti
trunsfrelubo, quo citius sermonemmeum , in ejus AD- dehetepisi. ,\L1II.alias XXXV. ad Uesiderium pres-
VENTUexponendo delermiuan : in quo magnm Deii byteruin, ad queui Pauiiuus scrihil, Vicfor«m,ab se
jraiim sptclalor jiti. Neapolim urbem, brevi spatio ai cum episi. XXVIH.a ia» IX. ex priescripto Severi iu
Noluna, tjuadeyimus, cicitale, distinclam (sive distan- (iall.as antea reniissum , ut ad vindemiwdies occur-
triii) advecia est, ubi filiorumnepolumqtteoccttrsuex- reret, deinde ob suhitos leruin ouices iiei tim Nolam
III RUEINI PRESRYTERI 112
reversum , cuni hiems nnvigationem, et ilinera mclus Aa Paulino disseniit, neque ullis Criticorum casliga-
clauderent : quibus(Victor) impeditus atqite REVOCA- tionibns indiget, e quormn niiinero est Pagius A. L>.
TCSneccssitati prwstilil I.ONT.AM dilationem, qui pro- 597. ;>.5. et eliam llaronius anno eodem §. 2. Ad
crasimulionein, roqatns, ncgaveral caritati, Qiiiitiine h:ec 1'a'lailius, in scrie temporuni minus , quam re-
inensium spacio ab Junio ad NovembrcmA. 1). 397. rum, dispotieinla, accuratus, annis 27. quos a Me-
naviqalionemet ilinera melus clausit, ob apparatum lania sinml et RufiiioHierosolymaes;c, ut dki, trans-
belli Gildonici, in Africam iransmiitendnm, ut tiotat aclos enunier.it, etiam lotossex illos immiscel, qtios
Jacohus Golhofredus in Cbronologia Codicis Tbeo- Rnfiinis, aiiiitmique dimidium, quem Melama, in
dosiani pag. 157. Anlumnali et liiberno receptni Vi- yEgypti mora impenderunt. NecPalladius a Palladio
cloris, acce>sit longa a>grotatio, el valetiidinis reli- disseniit, diiui in uno eodemqiie cnp. CXVIII. post-
ciendao necessilas, qu;e illuni eliam anno insequcnli quani dixisset, Melaniam XXVII aiinos hospitns
398. Nobcdotiiiueruiit usiiie ad mensein Junii, quo Hierosolymis exccpisse , deinde ait, illam iriginia
Pauiuius iina rem ipso liomam pel it, de more cclc- septemannos ihitlem hoc pio inuuere perfi/ncl.iui.
bralurus festimi /VpostolorumPelri el Paulli : eoque. Elenim priori loco lempus peregrinationisab A. D.
celebralo, Vtcfor discessii, ut illum (Scverus) si non 571. ad A. D. 59:>. res|iexit, iu altero superaddidit
eodem ANNOqito speruveral, saltem eodem tempore moramet doir.iciliuma sccunda peregrinatione, sive
fvindemiae) qno jusserat, occitrsitmreciperet, inipiit ab A. D. 410. quo ex Italia Hierosolymainreineavit,
Panlinus. Per bas moras Vicloris, quas in A. D. 397. ad A. D. 420. quo ibidcni, ut binc videtniis, vivere
el 31)8.cecidis-e evidenscst, Paulinus plures ad Se- desiit. Tillemontiiis , vir alias in explanandis anti-
verum scripsit epislolas IHVERSO lempore, prout im- n qua: historia: difficuliaiibus maxime slrenuus, quum
petitsfeslinalionititthabebal,sicul ipsorainvaria ledione liieronynii, 1'auliniet Palladii notlos circa Melaniae
monstriibititr.Sic i|le atl Desiderium.Ex his cpi.->lolis itiini, reditum, moramque exstricare non posset,
duaejam meinorataesiipersunt, a Victore una ciim nulli convemens, et sibi miniine constans, niultis ./>.
aliis et hac ferfia, iu Gatlias perlata:. Sed huic irrfia! se aniba»ibus involvit in nolis :nl ejns vitaui loiiio X.
Jo. tiaplista Brunus, qui nnvam operuni Paulini edi- pag. 821. quae hic repetere non vaeat, nec praestal,
tionein accuravil Parisiis A. I). 1085. vim fecit, tra- qiiitni ex hacienus dictis ejus chronologicae hac in
xitque inviiamad A. D. 400. qnuni laineii prodicrit rc divinaliones evanescani, qiia;qiienegociuui faces-
A. D. 3"8. Chillletiiis in Melamscchronologia dispo- sere videhanlur, planissiina liant.
iiciula , iiniiis aiini melaehronismo peccans , ilalain V. Iliec quae bactenus dicta sunt, ftisius persequi
exisliinavit A. D. 399. in sut>Paulino illuslrato Parie oporiuitad lirmandum, Rulini etMelaniaereditiun nee
II. cap. XIX. etenim cap. XI. reliipias duas jam lau- citius, necserius contingere potui-se, qiiamA. D.397.
datas epislolas copulavit cuni A. D. 598. quo Mela- quo llliiin magnus bistiriaeecclesiasiicaemagisier Ra-
ni;e Nolam adveiitum rcduxit, quia non ineunle A. I). roniusouiiiiuniopiimeconsigiiavit. Veruiiihaeceadein,
572. sed insequenti ex Lrbe in ./Egypiuni irausve- ab dnclissiniis viris minime idoneo lempori consi-
ctam puiavit. Ilinc seniel admisso errore cbronolo- gnata, in eaussa fiierunt, cur et mtilta alia id genus
gico, sa:pius imposlerum labi neeesse liiit. Itaque peccarint, quae hic raplnn ad exauien vocabo, ne
ordo earuudem epistolarum nostra senlentia sic est queinpiam fallaut, si lorte, boc loco non improbata,
digerendus. silenlio prteterirentur. Paiilimis in line epist.
1. Epislola XXIX. alias X. ad Severum, dala cst XXXIX. alias X. ait, Vitam Sancti Mariini, olim ab
ipso vt-rcA. D. 5!)7, pisiquam Victor Nolam advene- 'G Severo conscriptam, se Melaniae, liinc hospili suae,
rat, et Melitniaillinc Roinani profecia fuerat. recitavisse, queniadnioduin prius eam recitaverat
2. Episl. XXVIII alias IX. ad Seveium, data cst De/ieiYibi/t episcopo ulque doclissimoNicetw, qui ex
iti fine wstiilk ejusdein anni 397, Vicloread profe- Dacia Romanis admirandus AUVENERAT, nimirum
ctionem paralo. anteqtiaui Melania advcnisset: quae, si advcnit ipso
3. Epist. XLIII. alias XXXV. ad Dcsiderium,data vere anni 59/. utit|ue Nicetas hieine praeccdenti
est A. D. 599. post (estttmApostolorum, Victore iu advenisse dicendus erit. Quare omnino fallitur Pa-
Gallias prot cturo. gius, qui A. I). 597. § 0. Nicetam post Melaniam
Eigo Tillcmoutius, ct ab eo iu nova edilionc Pau- advenissc conleudit, itlesl insequenli A. D. 598.
liui adjulus Jo. Raplista Brunus, duas prioresepislo- Erroieni priebuit vulgala chronolaxis epistolaruin
las A. D. 402. ac lertiam A. D. 40(1.scriptas inuiie- Saiicti Pauliui, in quarum XXVIII. apas IX. quuin
rito censiierunt. De piioribus quidem si id verum Pagitis niillani de Niccla nientioiicm f.iclam videret,
lorel, Melaniain Oiiente navigasset i\. D. 577. post hoc sibi stiflicere putavit, ut scriplam exislimaret
jani exslinctam persecutionem Arianorum : quod priusquam idem episeopus ex Dacia Nolam venisset,
starenullo modo polesl; iiam Paulinus, qiiiMelaniam nimirum aufe, non vero posf e[)istolatn XXIX. alias
TOSTQUINOUE I.USTUAatl se reversam aflirmat, ean- X. Rursimi idem Paulinus in laudala epist. XXVIII,
dem temporeillo Valentis,quando EcciesiamDei vivi, § 0. testatur, se quoianniscanere solitum Nalale cu-
(nror Arianontm, liege ipsoimpielulissaieltite, persc- nien Sancto Felici, Nolano [iresbytero, in cjus die
(litebatur, fugatis et appreheusis Catbolicis, pra:sto festo 14. Jamiarii: quae quidem carmina edi ccepla
fuisse testiiiur in laudala epistola XXIX. •§.2. cui I) A. D. 395. qtiindenus nuiuerus clausii. Horum Ntta-
oninino similiier loquitur Palladius cap. CXVII. liuin quinclo Nicet.is primum interfuit A. D. 397. et
llanc procellam A. I). 572. et 575. saeviisse,extra posiniodiininono : quod prodiit A. D. 401. auclore
oinnem conlroversiam est, utpridem uhernme osten- RaronioA. I). 597. § 15. In hoc eniui Nalali ix. quod
dinius. esl Poema xxiv. sic Paulinus Nicetam, tunc Nolae
IV. Palladius cap. CXVHl. quinque tustra ad ti- prxsentem, alloquitur v. 550.
ginti scptem annos dilatat. Sed ex Melaniw itus et Dic quaeso,nEDisn?
redilus epocha, Ilieronymi et Paittini gravissimis Teque ipsumteneo, Nicela, m quo hactenusaeger
testimoniis sufliilia , ceruim est, cxsurgere annos Noetesat(|uedies, aniniotabeule, pependi?
"
l tantum XXV. umunquc ct alterum illiiui inen eui Venistitaudem,QUAKTO mihiREDDITUS auno?
priinae navigalioni iinpensuai ingruente ji.m hieme Haec inerito persuaserunt Annalium parenli, Nice-
sub linein A. D. 571. qiieui euntlcm iiienseui, UJJUJJI tam et quinclo et HOJIO Natali Sancti Felicis, primnni
el alterum, Paulinus, roliindo (/lum/uelustrorum nu- A. D. 597. et poslmodum qiiadnennio serius A. D.
mero usiis, neglexil, Palladius pro anno fofo accepil, 401. Nolaevisum. Sane quuui Paulinus verno lem-
tolo etiain A. D. 598. superaddiio, quo Melaniam, pore A. D. 597. Melanisesecum ve^santi recilaverit
ipse in yEgypiodegens, Houiam advenisse intellexe- Yiiam Sancti Marlini : quam Nicetw Episcopo ante
rat. Sic Palladius necessario explicatus, nequaquam recitaverat, planuiiilit, Nicetamhieine ejusdem anni
« Confer Vit. S. Hieron. cap. XXIX.
VITA. LIB. I. CAP. V. iii
11-
597. die 14. Januarii primuni Nolaefuisse. Sed Pa- ,A (er exacla, preserlim vero ad Ambrosianum, et Fri-
gius A. D. 597. § 7. cx Chiffletio Parte II. cap. IX. singensem, saeculiX. aevum referenlem, quo Pauli-
bas Paulini Natalium epochas turbat, utque Natale niani Natalesl2. conlinenttir. Iluncmemorat R. P. D.
I. ab A. D. 395. avulsum, insequenti anno deligat, Bernardus Pezius in Disseriatione Isagogica ad
Natale 15. cx A. D. 405. ad A. D. 406. transferre tomuni I. Thesauri anedociorum pa.g. 27.
conaiur, proptereaquod in eodem Natali 15. memo- VI. Ad Rufinum, quem Raronius vncat t/trftDirfuum
retnr excidium Radagaisi Regis Golhoruiii , quod Melaniw comitem, redcamus. Rosweydus in Hisloria
quum evenerit A. D. 405. iden sequenti A. D. 400. eremitica pag. 144. § 27. Raronio adversandi potis-
carmen illud a Paulino condilum puiat, Irahiique simam rationem desmnit ex silenlio Paulini iu episl.
Natale I. ex A. D. 593. ad A. D. 394. ita m, Chiffie- XXIX. alias X. ad Severum, ubi de Meiania copiose
tio et Pagio auctoribus Nicetas non A. D. 597. sed loquutns, liufinum omnino silel. Verum si huic
398. NolaeNalali v. primum interfuerit. Verum hanc argumento ulltiin poudus inesset, sequeretnr, cele-
sentcnliam ab alio etiam iccociani amplecti non berrimam leiuinaiii, so/amad Paulinum ivisse, quam
possunius : quuni enim A. D. 4(i5. Gothis llaliam lamcn nmplissimocomilatu sociatatn Paulinus exce-
vastniiibus, ipsique Roinanae urbi incuhantibus, pit; qui in unius Melanim laudes effusus, ceteros
Paulino, alias sui gregis curae inteniissimo, baud- nominaiiin recensere neglexit. Cum bis Rufinum
quaquam vacavertt coiisueta die xiv. Januarii hoc exstitisse, audirc jure negari non potest. Ilerum praestat
suuui pacis et quietis opus peragere; postmoduin Paulinuin § 13. Tugurium vero nosirum,quod
illutl peregit transacla hieme, et vere appeiente a terra suspensum cwiutculo, und porticu cellutis
eiustlem anni 405. adeoqne Italia ab irruptione n hospitalibusinterposita, longittstenditur, quasi dilata-
Goihorum jain liberata. Si bene auguror, disertiui tum gratia Domini,non sotumSANCTIS, qui itlam (Me-
boc exponit Paulinns initio Natalis 13. quod una cum laniam) PLURIMI coiniiabanlur, scd eliam divitum
II, et 12. ex Ambrosianiscodicibus protliit. Etenim illorumcatervis, non incapacesangustiasprmbuit. Inter
Sanclus vates boc uiodo Natalis xm. inilium auspi- hos saucfos, idest laudabilis vilae homines, unus,
caiur pag. 72. idemque praecipuuseral Rulinus, quem in praecedenti
epistola, liuic jam adductae, ut ostendimus, postpo-
Candidapax, VERNI grata vice temporisannum nenda, niemoraium videmus; ihi enim Paulinus Sul-
POSTiiiEMESACTAS,tranquillolumineducit, picio, velerum Annales ah se postulanti, qnibus
Signalumquepio SanciiKelicis honore niniiriim in sacra historia texenda uteretur, hoc
SECURISaperit populis.Gaudereserenis
MentibusABSTFRSA diri caligineBELLI pacto respondel : IVuiieoperis tui curam gerens, quo
SuadetovansVelix, quia paciset ipsepatronus, te pro ulililale ftdei nostrm inspiciendisct conferendis
Cumpatribus, Pauloalque Petro etcum Iratribusalmis prmleritorumtemporum rationibus occupatumjudica-
Martyribus,RegeniTtegumexotavit, ainico sli, quod de ine non Itabui, de Fralris unanimi opu-
Nnniine, Romani produceretemporaHegni, lenliore thesanro petivi, et ipsam adnolationem,quam
InstantesqueGF.TASipsisjain faucibusUrbis commoniltjriivice miseras, literis meis indilom direxi
PELLERE. ad Rufinum presbylerum, Sanelie Melanim spirituali
Caussa lalet, cur is, qui haec in lucem protulit, id via COMITKM, uere SANCTUM ef pie doclum; et ob hoc
sihi licere putaverii, ut contra fideui codicis in intimti mihi nffecitoneconjunclum. Si ille has, qum
primum versum tertiani voculam Imtnm de suo in- merito te permovent,de annorum sive reynornm, non
trudtret, primigenia explosa, quam ego verni fuisse (Q conyruenlecatculo hianlis historim caussas non edide-
scio, quamque alias luculenter confirmant verba illa rit, qui et sclwtasiiciset salularibu.sliteris (swcularibus
in secundo versu : Posf hiemesactas. Eadem prinii- emendiit Raluzius in notis ad praelationem Salviani)
genia vocula verni, in qua una rei cardo versatur, Grwce el Latinedives est, vereor ne apttd atiitm in
satis clare in codice Ambrosiano repr.Tsentaliir. Sed his regionibus frustra rcquiramus. Quod si prwsum-
hoc atqne alia id geuus quam plurima veterem codi- ptioni de se mew satisfeceril, prima occasione,si Do-
cem cum nova editione conferenti facile palebunt. minus faverit, transmiltam uiiiiuimilatitum, utcttmque
Porro verni grata vice temporis, post hiemes aclas mihi super liac ralione rescripseril. Ilucusque Pauli-
exprimit illud Horatii lihro L Carminum, Ode iv. nus, qui tle boniinc peregrino, nec sibi alias viso,
solvilur acris hiems grata vice veris. Ila;c osiemiunt, tam singularia prodere iion poterat. Sed quia Ruli-
Paulinuiii hoc suum natale carmen xut. non inense nus, Sanctw Meluniw spiritali via COMES, nempe cuin
Januarii, ut alins consueverat, sed mox subsequenti ea redux e sacro ilinere llierosolyinitaiio, prideni
rerno temporececinisse, statini post deletum Gutlto- Nolaefuerat;ideo Pauiinus pietatem etdocirinam ejtis
rum excrcitum; cujus clades hiemi ejusdem anni coram miratus, Severuin nunc prinium de lanti viri
405. proplerea copulatur. Nec sane ullo unquam laudibtts edocel. De Melaniahaudquaquam hoc prac-
anno Paulinus die II. Januarii, ideoque media hieme, stal, qnia in anleriori epistola, qu:e ob librariorum
dixissetposf Itiemesacias. Sed nequeulla 1'uitcaussa, inscitiam niiiic est posterior, id fusc praeslilerat.
cur Paulinus ad insequentem A. D. 400. hoc snum Idem Patiliuus in ei>islolaXL. alias XXVI. § 0. Ru-
Natale 15. transferre debuissel, ipsumque aniiuin iinum ah se coram de rebtis Êgypiiisconsultum, nou
405. ab Anniversario carmine vacnum dimittere, " obscure his verbis signilicat, tiiuijtis Psabni' GI. ver-
licct consueta die 15. Januarii illud canere nequa- B siiin 8. explanat. Accepia quodam Sancto, doctissimo
qiiam potuerit. Paulinus certe initium hujus Naialis viro, el carissimo mihi, qui non sotuin legendo, scd
auspicalur ab Epinicio oh Gothos, anle initium Ve- etiam peregrinando mtilla cognovil, Pelticanum avem
ris lioc eodem A. D. 405. prostratos; ideoque apud essein /Etjypto, vel ittisjuxta partibus usitatnm, proxi-
Dungalum,qui Paulini Natales 15. enumerat in Re- tuis Nilo flumini deserlis oberrare, serpenlibus vesci,
sponsis ad ClaiitliumTaurinensem in BibliothecaPP. in quos dimicando prwvtttneril.Ergo pugntxlut vincat,
Lugdunensi tomo XIV. pag. 218. his plane verbis et victa morilur. Victrix vero et evadil mortem, el ac-
inscribitur : De Gothorum exercitus cum suo Reye, quirit alimoniam. Quod aiitem nycticorax scriptum
interitu. Ex his patere arbitror, piissimuni valem est, nycticoram esse verius asserebat, idque probabiti
staiim a Gothis devictis transacto die 13. Januarii ratione videbatur oslendere,quum itlain avemhoc loco
Natale siiiun 13. ipso vere anni 405. cecinisse. Quum posilam diceret, quamappellamusnocluam,quia secreto
ergo Natale v. lixum inaneat A. D. 397. Natale 9. noctibuscantus exerceat el volatus, et obscuritaletene-
A. D. 401. hocque Natale 13. A. D. 405. hinc patet brarum, qna fere cuncta caliyant aniinalia, lumineiur.
Nicetm, Rufiniet MelanimNolam advenluin ex A. D. Rulinum porro, flagitanie Paulino, etiam Renedictio-
597. nullo conalu divelli posse. Cetera optandum, nes Patriarcharum exposuisse; itcrumque in Palaes-
Paulini opera omnia per virura induslrium et accu- titiain rediturum, Nolam a Pauliuo invitatum, postei
ratum rursus editum iri, ad veteres codices diligen- dicemusi
115 RUFINl PRESRVTIRI
LIBER SECUJYDUS.
DE SCRIPTIS A HUFINO KOMJE EDITIS
CAPUT I. Aetiam Vicaria absolute dicebalur, ex Sirmondo ibi-

dem in notis. Praefecti praetorioItaliaefres Vicarii fue-
1. Mucarius doctrinam Origeniscontra fatum sibi a liit- runi. I.Roni:e,ll.
fmo rogal exponi. II. Macarii profettio et sladia. III. Picenuin, Valeria, Iialiae,III. Africae,Pritnitlisposiiioni
Pineti cmn>bium ubinam steteril, in qito Rtifinus suberant, ex Cod. Theodosiano Campania, Rrutii, et Avellinatcs
lih. ix. lii. xxx. qui-
Urscjo Abbali Regnlam Rasilii Magni lalinitate do- bus e(|uor!im nsns lib. V. et I. LXVIll. lib. XI!. lit. I.
navii. IV. Varia de.luic Regula proferunlur. V. IA- de DiTurionibii'-,ubi cnnsule Golhofiedum. Adi, si
bruu primum Aptdogetici S. Pampliili pro Oriyeir luhct, Rloiidelluitide Primatu pig. 917, et Norisiiim
liitfiniis Macario nuticuptil.VI. Ejusdem Apologelici in Dis-ert. de Synotbi V. cip. X. Hac prinia Roma;
examen.VII. Rufini Dis erlalio pro Oriyenc. Vicaria funcius fuejat Macariw;: unde babemus, cur
Eo landem aeeedimus, unde Rufino sumnia uivi- Paiilin s Seciindiniani naviin ab eo deprei aretur. Vir
ilia conflata, qnae illi ;s nomen apud posleros, de re fide, eritditiune, nobililiite,el vila clants dicitur a Ru-
ipsa paruni solliciios, magnopere labefactarc visa lino iib. I. Invccl. qtii. eo, uii diximiis, cliam alque
est. Romam cum Melania nondiim advenerat, qiiuni etam roitanle, Sancti Painphili et Origenis Opuscula
Macariut t|uidani, vir primariits, monachus cerle, ut in laiintim .serinonem converiil, eidem Macario tii
poslea probabo, conlra mathenialicos seu Fati ad- I lici prologo inscrifita, ubi tirui» desideriorum, el fi-
serlores, scripturus, et in qnibusdam, lanqiiam detissimumI/RATKKM appcllat : quo vocahnio ejusdeii]
arduis, haesilans, navim in somu s adspexit, emiws seciim |irofessi'<nisnempe monachum,tunc fuis'e de-
per n>are advenlanlem, quae porlum oceupans, no- • signai. Certe idipsum prodit his verbis Gennadies in
dos iiiflicultatum absolveret. Quiii plura ? Vix ilum Catalogo ca . xxviu. Macarius inonachiis scripsil in
Rufinns adparuit, Macarins ab eo percontitur, quid " urie Itoma adrersus Mathemaiicoslibritm : in guo la-
de argumento, quod inanu versabat, sentiret Orige- bore, orientaliumqumsivitsolatia scriptururum, iiempe
nes; hnjiisque docirinani sibi oral exponi. Quum li- Origenis et Pamphili. Iluc alluserat S. Hierony ; us
bori se suhducere Rufinus, et qualam ex parte lale in ApologeticoII. eontra Rulinum: Ergo nisi ti Orienle
aliquid operis ab Sanclo Panijvhilo mariyre i t Apo- venisses,eritdiissiintis vir hwrerei adhuc vtler Malhe-
loitetico suo conscripluni subjungerel, liiinc eundem maiicos, et liominesCliristiani quid contra fatitm dis e-
Macarius sibi in latinunt sernionein verli, semel rerent, iynorarenl. Paullo infeiius naviiu, quae Rufi-
ileriiinqiie flagitavit.Quitmvisaiilem id : e prtcstiliitiim niim advexeral, in snninis a Macario visam, irridens :
abnueret Ruliuus, proplereaqund «rf latinum senno- Tua navis, inquil, Romanmitrbi,revelaiione, promissa,
iiem tricennali jum penc incuria torpuisset, haudiiua- aliud pollicetur, et aliud efftcit. Mailiemaiicorumve-
qnam lamen qnio Macaiio auscullarei, facere poluil. ner.u solvorequwsliones,el solvil fidemClaislinnorum.
Quare de Sancli Pamphiii Apotogcticopro Origene, Rursus epM. XCVI. alias XVI. (A!u»cC.VAV//.) ad
mox de libris Periarclion in lalinuni seiinoneni trans- Principiain, carpensRulinuinetMatariuin, liccl iilrius-
ferendis cogitavii, inler.jeeia propria disscrtatiuncula que su|t|ires-o linuiiue: Tunc librorumxipiu.p/f,>-iinfu-
dc adulleratione librorum Origenis, ut ab eo, (|iiem mU inlerpretatio; lunc discipuluso)f.i.o;,ctlerenominis
male audire didicirat, invidiam amoliretiir. Ila:cbre- sui, si iti (a/e/)imagislrum non iiupegis-el, lunc noslro-
viler pra fari visuni esl, antcquain dislinciius el la- rum 5(5«ZTCXWV ctmlradictio,et 1'harisaor m lurbaia est
lins singula percnrrainus. Eadein hairat Ritfinus schola.Sub nouiinc oA(3iof,quodbeatumsignilicat, Mtt-
Invecliva I. uti vnlgn inscribitur, verius inscrihenda carius bitet, qui Graeceidem sonat, el Sanctis ailnu-
Apoloyia, ad Aproiiianum conlra episl. XLI. alias G t: eratur aptid Rollaudum loui. I. Jauuani pag. 90.
LXV. (Nunc LXXXIV ) S. Hieronynii ad Pamiua- Nomine vero M»lheinaticorumeo lempore tion .4sir.o-
chium et Oceanum. nomi, sed llaruspices, Genethliaei, el quos nunc As-
II. Admonetnie bic locus, priusquam ulierius pro- trologosjudiciarios dicimus, accipiebanliir, qui [tassiin
cedo, ut laplini agam dt; hoc Macario, qtiandoqui- apud Ghrislianos iiessime au liebaui, quotl o , nia a
dem omni a:vo meinorandae conlroversiae origiiteni Falo el Stelbs derivantes, divinam providenti.iin el
prarbuit. Rosweydns in notis ad S Pauliniiin reete liberuin hominis aihilrium peniltis elevarenl. Iloruiu
nionuit, alium ab eo nnn vitleri, ad quem Nnlaniis fallaces divinaiioncs el impia deliranienla, i|uibus et
aotisies scripsiiepislolauiXLIX.alias XXVI. ubiiliuin ipse aliquaiido liierat addietus, rcjicit S. Auguslinus
enixe sollicitat, ut auxilioesse velit S<cundininiio,nau- in Coufessionibnslib. VII. c.tp. VLieosdeiiiqucexplo-
fragam navim cum inercibus ex Sardinia advcctis, a ditlib. V.deCiv. IVi cap. I. <l 11.Ad ha c cap. XLV.
procuratore Posthumiani Senaloris reposlulanti, qui de diversis qtiatstionibus, cos eleganter his verbis
eum in Kriiiiuriim lillore occupaverat : quique j tli- pinîl : iVu»cos appellarunt Mallieinalicosvaeres, gui
cem proviiicialcm declinaluriis, Romam aufugerat. nunc appelluntur, sed illos qui lemporum ntimerosmolu
Palam est, hune eitmileni esse Macarium, queni Pal- cmliac sideium pervestigarunl. Adcersuseosuulem, qui
ladnis in Hisioria Lausiaea cap. cxxiu. inter eos re- ntinc tippellanlttr Malhematici,votenles aclns noslros
ccnset, qui Piniiinum Melaniaejunioris '<< arilnni, in corporibus cwleslibus subderc, et tios vendere slellis,
Campaniaeet Siciliae agris agenieni, sacrac exercila- ipsumque pr<tium, quo vendiinur, a nobis acapcrc-,
lioiiiscaussaconvenicbatit. Similiter etitim, inquitPal- n.ltil bnvius et vcrius dici polesl, quam eosnon respon-
ladius, qttidam, noinine Macarius ex Vicaria. In codice r. dtre nisi uceeptis constellationibus.llis coasmia hahci
Graecolegiiur anb fiiy.ot.pic/.;
nempe Exvicarius, scu vi- lib. II. dc Dtictrina ChriKlianacap. XXI. In libro au-
caria praefectura defunctus. Hanc pbrasin aliis exem- lein IX. Cotl. Theodos. inleger lilulus XVI. esl con-
plis illuslrat Rosweydus in Ononiastieo pag. 1059. tri inaleficoset inatliematicos. In isiiusmodi ergo ln
unde apparct lapsus Abrahami Orlelii in Thesauro mines fali adseitores scribenti Macario suppetias lu
gcographico.ubi Palladii Vtcartam, locuni quempiam lit Ruiinus tabore orienialium scripturarttm, ut ail
esse exislimavit, quuin sit nomen oflicii. Ortelii lap- Gennailiiis, nempe lalina inlerpreiaiione Apologiae
suiii correxil Dollandus pag 90. tom. I. Januarii. A Sancti Paniphili pro Oi igene, et liujus opere dePrin-
Sidoaio lib, 1. episl. III. Vicarianus«pex.ab aliis Vi- cipiis.
cariunus hon«r : ct Vicariana digmlas passim ; aut III. Celebre eral eo tempoiein agro Roinano mo
117 VITA. LIB. II. CAP. I. 118
nasterium Pineti, in qund Macarius,aliique monasti-- A perisse mihi videorin ActisS. CaesariiTerracinensis
cae vitaeprofessores, ipseqne etiam Rufinus, Deova- in Sanctuario Bonini Mombritii tom. 1. litera C, ibi
caturi, secederant. Rufinumcerte,vhrdum ab Oriente e enim circa finemhaeclegunlurde Sanctis martyribus
reversum, illud coenobiumintrasse, colligimusex ejuss Felice et Eusebio : quorun.corpora, diejam prmclaro,
praefationead Regulam Sancti Basiiii, de qua postea. i. jaclavit mare ad litlus juxta PINETA. Hinc satis patere
Sed viri docti dispulattt, ubinatn genliuni steterit isle
e arbitror, monasleriuui Pineti sletisse in agro Terra-
Pinefi locus.Norisiusin HistoriaPelagianalib. I.cap.i. cinensi juxta mare; aique buc Macariiinonachi som-
H. in fine,locumRomaesuburbanumappellat, eundem- i- nium iespexisse, cui conlra faium scribenti, per topo-
(iueexlra portam Angelicamprimoab urbe lapide ste- y retn navis qumdctmoslensa est eminus udventare per
lisseopinatur. Post Tillemontiumtom. XII. pag. 510. petayus,quwquumporlum (uissetingretsa, nodossum
et tom. XIV. pag. 127. alio abiit Johaunes Mabillo- hmsilutionisabsolveret,tesle RufinoApologiaelib. I.
nitisin lib.1.AnnaliumOrdinisSanctiBenedicti§. 15. i. pag. 300. quippe quaein littorale monasteriumPi-
Pinetum enim aliis in Sicilia, aliis prope Rhegium t nefi, Macario monacho, tunc ibi degenti, adpellere
Julii statuentibus, ipse locat in opido Classensipropee visa est. In hoccenionasterioconstitutus Rulinus, uli
Ravennam,ratusidemac ccenobiumSanctorumJohan- jam dixi, Basilii Magui Regulam latinilate donavit,
nis et Stephani, quod Sanctus Gregorius memoratini obsequuturus Ursejo Ahhati, ab se percontanli quae-
libro VH.epist. XVIII. Hi omnes Pineti monaslerium i nam in Oriente Senjoium Dei haberetur observatio,
in ora marilima agri Romani quaerere neglexerunt,, qumanimivirlus, quw insliluta servarenlurin monatte-
ulii illud disertis verbis ponit Riilinus,dum se adven- riis. Eo libentius paruit Rulinu Ursejo pollicenti,
tanlemde partibus Orientis,et desideranlcmjam fra-- n quod per universa occiduu:partis monasteriasi hoec
trum consnelaconsortia, in illud ingressum affirroal. Sancti et spiritualit viri (Basilii)sancta et spiritualia
Itiifinnmergo Hierosolymareducem, necilumRomam l innotescerentinstiluta, omnis tlte ServorumDei pro-
ingressum, fratrum (id est mouachoruin) consueta j fectus,qui ex hujnsmodiinslilutionibusnasceretur,ei-
consoriia in monasterio Pineti primum exhilaiarunt. dem quoqueRufinoexeorumvel meritis,vetorationibut
Ejns posieasitnm graphice delineavii in epistolajami aliquid gratiw, vel mercedisafferret. Sic Rufinus in
lattdata ad Ursejum, loci Abbatem, qui in pervelustoi episiola ad Ursejum, quem rogat in fine, ut una cum
codice Sanctie Crucis in HierusalemUrsaaus appel- caeteris,qui Regulamlegerit, illiussit memor,a/ii*.3ue
lalur: Superposilumangustoarenositramilisdorso,hine; monasleriis exemplaria piwbeat, ut secunduminstar
atqne hinc passivimaris ur.ducircumluit.Rara lantum- Cappadocimomnia tnonasteria eisdemet non diversis
tnodolatenteslocoseminusarguit Pinut, ex qua et Pi- instilulisvel observalionibusvivant.
neticlaritmnomenswculodedit. Si Pinetummaris undai IV. Promissa Ursacii sive Urseji, ac vota Rufini
circumluebat,ergo mari incumbebat,elprocul ab lirbe: inania noncec tleruiil, ad banc eniui Rasiliiregulara,
aherat. Iloc neque Ptnefo extra portam Angelieam, latini juris factam, llali et reliqni Occidentalesvitam
neque Classensiopido congruit. Si rarapinus lateniess et mores suos couiposuerunl, nolante Mabillonioin
locos arguebat, ergo juxla Pineta Ravennaeesse noni Annalihiislih. I. §. xiu. liufinus triennio serius in
I otnii, ubi noii rara, sed (requenseminet pinus. Dcni- llisl. lib. xi. iap. ix. hoc praeclarumindustric suae
que qtiitl tnuliL opns? Inter Canipaniam et Rnmami monuinentiimsic memoravit: transfulimusin laiinum
Pinetitm Metisse colligitur ex epist. XLVII. olinii Bnsiiiiprmtereainstilutumonachorum,oplantes,sipo-
XLVIII. Pontii Paulini, qui A. D. 598. Cerealem,, lerimus, et Dei favuradjuverit, eorum (utritisque Ba-
Nol>.Roiiiamad SanctuinPetruni redeuntem, licet in- C { silii) plwa transferre. Istlwc Regula, oniniuin,.quas
certns, an Rulinum essel visurus, lamen Rufinoinnc Occidentales imitari studuerunt, celeberrima, nos
in 1'iwto degenli illum commendat: Efst, inquit, itt- monet, III quaedamminus obvia de ea proferamus,
cerlummihi fecit (Cerealis)quodADTE perreclurusfo- quae in Rulini interpretis laudem maximam cedunt.
rct. Ruliniisergo extra Urhem inter Nolamet Romam Magnus Rasilius monastictiminstitutum in Orienle
ttinc inorabatur, ut propterea eum invisere cupienti, viniis regulisGiaeceeditis illiistr.ivit,et ad perfectio-
a via Romana nonnihil esset deelinandiim.Paulinus ris disciplinaenorinamexcoluit. Has accuraterecenset
atldii, se, epislolam Rulino reddendam, Cereali de- Renedictus llaeftenus in Disquisitionibusmonaslicis
disse: tfaouechurlulwdamnum siTEFORTE NON VIDISSET,lib. I. Tr.ct. IV. Disquis.xi. Quaenulla suspicione la-
quamofficii,sicul credimus,sl te viserel, prwoptanles borant, Jiaec suiu.
capessere,commisimusepistolamistam non casui, sed 1. Regitlwfitsiusdisputatw.
fidei. Credimusenimin Dominodirigendamad te viam 2. Regulmbreciores.
sermonisac filii nostri. Quare Paulinus duh;us haere- o. Constitutionesmonasticm.
bat, iiiim Cerealis Romam vcniens, ad Ruliuum in 4. Regulain latinumsermonemconversa.
ipso iiinere diverteret, an potius epislolam snam ad Hauc postremaiii in tres ducentas.|ue interrogationes
illiimexlra iteresset missurus. AtquiCerealisad Ru- tlivisam,//u/i)iHsnoster exBasiliifusioribuset brevio-
linum non tulit, setl praemisil epistolam, ut ipseniet rjlius reguliscoiitexuit,quemadmodtimobotulos ponit
Rulinus te^tatur in ea, t|iia librum 11.de Renedictio- llugo ueiinrdus in notis ad Concordiam Regularuma
nibus Patriarcharum ad Paulinuui direxit, ttbi et lo- Sancto HenedictoAnianensiAbbale initio saeculiIX.
ciun noniinat, iu qtio luiic morabalur, Pinetum, scili- ,P confeciam,ubi pag. 56. in IranslalionemRufinianam
cet. Malohoe verbisRulini explicare: cummunemqui- ulramque Rasilii regulam, fusius el,brevius dispuia-
dem filium CereatemNONDCM videram.Sed is conscius lam migrasse observavit. Eam veiuslissimuscotlex
quid niiliidoloris infligeret,si reddere morarelurlite- MS. RibliothecaeSancii Geruiani a Pratis in ducentas
ras tuas, i R.<EMISIT eas ad me. In line sic ait : quia au- inteirogiitiones,tolidemqueresponsiouesiisdem sub-
lem Quadragesimwdiebus, in monaslcrioPINETIposi- jectas, divisam complectitur. Sed in editione Holsle-
lits, hwc rescripsi ad le, etiam fratribus, qui adermil, iiiana tres alia; interrogationes superadduutur. Vir
ineplias meascelare non poiui. Rursus in praefalionc doctus et pius Edmuqdus Martene, in Cntninentario
lib. III. Periarchon sic Macarium alloquitur lotil. I. atl RegulamSancti Renetlicti pag. S97. ccnsu.it,Ba-
Operum latinorum Origenis ediiionisI. Erasmi apud .siliuinipsum ex utraque Regula sua, brcviori el fu-
Frobeiiiumpag. 81fi. Superioresduos 1'eriarchonti- siori, tertiam conllasse,tpiani Rufinus latinam reddi-
beltos, te non sotum insttenie, verumetiam cogente, derit. Non alius tamen quam Rufinus ef conflavit, et
DIEBUS OUADBAGESIM.E interpreiatussum. Sed quoniam latinam reddidit. Ejus inlerpreiaiio ordinem regula-
iliis diebuseliamlu, religiosefrater Macnri,et VICIMUS ruiii, quem Basilianaepraeseferunt,neutiquamservat,
monebas,el amplius racabas, etiam ego amptiusope- saepeeniin Rufinusnon tam interpreiem, quani para-
nibar. Hos vero postecores duos lardius explicuimus, phrasien agii, multis etiam de suo intextis, ut censet
iltiinADNOSab exiemaet utlima parte Urbis rarior liaelienus lib. II. Tract. 1. Disquisit. IX. llinc factum
exnctoraccedis. lu eilitionibiisHierothei, Erasmi, et est, ul quotiescuinque Rasilianae regulae segmenta
Grynei, orbispro urbis perperam legilur. Pinetumre- recitantur in Anianeiisi Concordia, in qua Sancti
119 RUFINI PRESRVTERI 120
Benedicii Regula cum aliorum Patruin xxv. Regulis Aad j Ursejum accessit operibus Sancti Basilii pag.
commiliitur; toties Menardus eadem segmenla ad 537. Coloniaeapud Eucharium Cervicornum latine
utranqiie Rasilii Regulam, et ad interpretationem editis A. D. 1531. in folio, ex interpretationibus
Rufini sumina diligentia exegerit, unde liquido ap- Jo. Argyropili, Georgii Trapezuntii et Raphaelis
paret, dultitari non posse, quin Anianensis in sua Volaterrani. Accessitetiam Reguhe Sancti Renedi-
Concordia Ruftni interpretalione usus fuerit, quod cti, Commentario illuslratx per Johannem Cardina-
Menardus pratcipueprodit ad cap. III. § 5. pag. 115. lem a Turrecremata pag. 537. editionis Coloniensis
Renediclns Anianensis qno promptius ha>cRufini apud Geruinum CaleniumA. D. 1575. in folio. Pro-
interpretatio pateret, earn sno Codiei Regtilarum in- sper Stellartius iu libro, cui lilulus : Fundamina
seruit. Hunc Fabius Cltisius apud Ubios Apostolicae et regulmomniumordinum, edito Duaci per Bulthas-
Sedis Apocrisiarius,et postea smnmus Pontifex Ale- sarem BellerumA. D. 1626, in 4°. pag. 158. aliam
xander VII. jiissu viri, saeculorunimemoriaedignis- Basilii regulam attulit. Sed Lucas llolslenius in epi-
simi, Francisci Cardinalis Barberini senioris ex stola MS. ad Fabium Chisiuui die vi. Junii A. D.
membranis Coloniensibus descriptum A. I). 1043. 1045. exarata testatur, getnianain veramque Rufini
misil ad Lncam llolstenium, cujus landem cura pro- iiiterpreiationem prae ceteris eam se reperisse, quae
diit Roma: apud Vitalem Mascardum A. D. 1601 in laiidatur in Concordia lienedicti Anianensis, cujus
4°, et mox Parisiis apud LiidovicumUillaine A. D. Codici Regulartim seorsum inserilur. Hinc ad meni-
1005. in4°. Eandcm Regulam, a Rufinoin llaliavul- branas Colonienses,olim ex autographo Sancti Maxi-
gatam Stncti Uenedicli a:vo anionomasiice diclam mini Trevirensis descriplas, uhi Rufiniana Regula
liiisse RegulamSancti Basilii nolat Haeflenus, tuin j> primo loco legebalnr, adamussiin expressam Holste-
quod ejus suunna, leste liufino, in Oriente obser- ' nius vulgavit in tom. I. CodicisRegiilaruin : Sltituta
vareiur, iiim qunil, ipso interprete, non sine magno monachorumSuncti Basilii Episcopi Cmsariensisin-
omnitiiu plausu, OceidentaliEcclesia: primiim inno- scribilur in pervetnsto codice meinbraneo ISiblin-
misset, iu plerisque eiiam monasieriis usu deinde thecaeSanctaeCrucis in Hierusalem in folio pag.
iccepta, qneniaduieduiii illam siatim sua cura rece- 177. una cum prologo Saitcft Rufini presbyleri ad
ptum iri, Ursejus Rufino spoponderat. Viros san- Ursacium. Carolus Cointius in Aniialihus Ecclesia-
ctissimosliani: proeoculis habuisse conslat; non so- sticis Francorum tomovi. A. D. 821. § 38. agens
luin enim MagnusRencdictuseam perfamiliarem ha- de Holslenii Regularum codice, labitur, putans,
buit, discipiibsqtie snis commendavit cap. LXXlll. Cbisiuiii, nonnisi, postquamad pontilicatuiti atlscen-
sua; Regul.e, ubi plurima ex hac Rufiniana mutua- disset, apograpbiimsuum, olim Coloniaedescripiuut,
luni nos docet AniaucnsisConcordia ; Sed Gregorius ciun Holslenio conununicavisse. Illud enim jamdu-
Turonensi.sin Historia Francorum lih. x. cap. xxix. dum, scilicet A. D. 1045. communicaverat, ul nos
testatur cclebratam in Monasteriis a Sancto Aredio ex ipsis Hoisteuii epistolis hac de re ad Chisium
iustitutis. Eain lautlat Aiioiiymusin Vita Sincli l'.u- scriptis collegimus. Regulam Basiliauain a Rufino
gendi, qui llorttit initio stetuli VI. in Actis Sancto- explicatam, et in Galbis ante A. D. 651. quo S. Gis-
rum Ordinis Renedictini Sa:culo 1. pag. 570. ubi lenus Atlieniensis in Belgio sibi Sedem elegil, nsu
eliam pag. 255. alius auclor scribil, Sanctum Dro- receptam, illuc foriasse pertulit S. Maurus, Magni
cloveuin ad Basilianam Regulam a Reato Germano Benedicti discipulus, et S. Aredio aequalis,ut monet
iiiformaium. SaeculoVII. Sanctum Filibertmn hanc Coinlius in tom. III. A. D. 651. § 7. qui eiiam mox
ipsain lectionc assidua frequentasse, testis est auctor G I aecuratam et egregi.un profecto analysin ejusdem
ejus Vit;e in Steculo II. pag. 819. Ex ea Smaragdus Regulaeexhibet, unde nobis vir dociissimus per sin-
teslimonia profert in Cominentario ad RegulamSan- gula eundi laborem ademit. Haecde primo Opere,
cti Benedicli, eandeinque memorat Innocenliiis II. quod a Rufino, w lialiani reverso, scriptum com-
Summus Pontifex apud Gratianiim Caussa XVIII. periinus. Sed Macarius ad altas lucubratioiies de-
Qiiaest.II. cap. XXVI. Ad haecauctor pracfationis in nuo nos vocai. Apud Gratianum Inc Basilii Regula,
opera G. L. Sancti Rasilii Parisiis impre-sa apud insiituia monachorum dicta , ex Rufini inlerpiela-
MichaelemSonniumA. D. 1017. in foliosic loqnitur lione Iaudatur2ii. Q. VII. cap. VIII. Item Dist. II.
de Regula, qtiain Rufinus expressit : ea;s!at eliam Ciip. 1. de Pceuit. Nunc de PamphUi Apologia pro
ascelicorumtibrorumepilome velcerleRegularumfusias Origene agamus.
expositarum,quumtuiiiiitate donavit Rufinus Aqujle- V. Eun Ruftnus in Macarii nomine comparere
iensis, ac librumde Inslilutis monacliorumtippeltuiit, vobiit. Sed quia Origenem ejiisque studiosos male
eaquc Coloniwuna cum ceteris Rufini operibusseor- audire noverat, iuvidiam ahs: amoliri coiiatus est
sim edetur, prmsertimquum ordinem Reyularuin non procemioad Macarium, virum desideriorutn, ut se-
servel, quemBasilii operaprw se ferunt. lstitaecedilio inel et iterum vocai, nempe aberuin Danielem.
Colouiensis iiunquaiii visa est. Fronio Ducaeusibi- Non diflitelur quin sibi res ipsa offensam maximam
dem tomoII. pagina 28. cul. 2. iu nits ad Regulam compareteorum, qui te tmsos putanl ab eo, qui de
fusius disputatani, inseruit eiiiendalioiieslaiina; ver- Origene non atiqitid male senserit. El quamqiiam
sionis liufini ex duobus Mss. codicibus Puteanis. non sitamdeeo sentenliain,sed Sancti <><arlyris Pain-
litiliiiianain Regulamprunus lypis vulgavitJohannes [) pfti(tMacariosciscitantiexplicaret, aii tameu, sc non
Franeiscus Brixianus inonachus CongregationisSan- ambigere, [uturos,qui et in eo tmsosse pulent, si ali-
CLuJustina: iu libro cui litulus : Qttaluor primum quid pro eo et atieno sermone projerat. Ipsos lainen
approbalwreliyiosisquibusquevivendi regutw. Vene- deprecari se ait, nihil prmsuinpto vel prujudicalo
liis apiid LucuiiiAitfouiumJuuclam A. D. 1500.in 4". animo agere ; sed quoniam ad judicium Dei venturi
Hanc editionem postea renovataui vidimus Parisiis sumus, non refugianl scire qttod verum est, ne forte
apud Johannem Petit 1519.in-4°. ubi tamen qui in iynorantes delinquant, considerantes,quia falsis cri-
codicibus Mss. est Ursejus, mendose appellatur Ur- minationibusperculere [ralrum infirmorum coiucien-
sarius, fortasse Ursaciusdicendus. MonachusBrixia- tias, in Chrislumpeccare est. El ideo (subjungil Ru-
niis adnotavit in line, hanc regulam in suo fonte finus) non accommodenlcriminatoribusauremsuum,
a[iud Graecosampliorcm, et in ordine accuratiorem nec ab alio discant atterius fidem, maxime quum co-
baberi, eamque se cum atiis ejusdem Basilii diversis ram experiri sit copia,el oris sui confessio, quid vel
tractatibus, Rufino interprete, pr.opcdiemLatinis do- quatiler unusquisqiteeredal, oslendat. Sic enim scri-
naturuni. Addainus lesiimonium Damiani de Sancta ptum est : quia corde creditur ad justitiam, ore autem
Maria in praufaiioneopermn Sancli Rasilii Graece1 confetsiofit ad salutem: et ex verbissuis unusquisque
editoruni Venetiis apud Stephanum de Sabio A. D. juslificabiiur, el ex verbis suis condemnabitur. H:ec
1535. in-folio, ubi Casparem Cmtarenuin Cardina- praefatus, el leclore in iis, quae Origeni conlraria
lem alloquens, Regulam a Rufinotranslatam, (rag- apud illum inveniunlur, misso ad brevem Assertio-
menta, eidiminutum libeltum appellat. Cum epistola1 nem, ut vocat, dc Adulteraiione librorum Oriyenis,
121 VITA. LIB. H. CAP. I. 122
quam Sancti Pamphili Apologiae statim subjecit, A Eusebio post Pamphilum martyriocoronatum, com-
Fidei suae tesseram profert, contra praecipuashae- positos. Hinc factum, ut quinque priores libri modo
reses Origeni impacias, omnino pugnaniem. Pamphilo, modo Eusebio indiscriminatim tribueren-
1. Se credere profiietur, quod Sancla Trinilas tnr, se-xfusunum semper Eutebinm auctorem praetu-
coceternasil el unius nalurw, uniusque virlulis atque lerit : primo lamen iinum Pumphilum, non etiatn
subslantim. Eusebium auctorem habente, ut poslea conslabil.
2. Quod Fitius Dei in novissimotemporehomo[a- Universioperis argiiminium fuit defensio Origenis a
ctus est, et pro peccatis uostris passus esf : ef in ea inultis criiiiinationibus, quihus ejns doctrina impe-
ipsa carne, inqua passus est, resurrexit a tnorluis; tebatur; nonnulli enim Origenianis scriptis inlelli-
propter quod el resurreclionis spem humano generi gendis impaies, alii mentis' pravitate, multi etiam
tribttil. sinistro affeclu praerepti, in Origcnem ferebanlur,
3. Carnis (inquit) resurrectionem non per aliquas itaut etiam sacrarum literarum studiosos.Origeniana
prmstigias,sicut nonnulli calumnianiur, dicimus; sed Opera lectitantes pro hjereticisconclamarent, quau-
hanc ipsam camem, in qua nunc vivimut, resurrectu- quam alias innocenliaeet pietaiis laude conspicuns.
ram credimus, non aliam pro alia, nec corpus aliud, Plurimi insuper damnatores Origeuis non solum
quamhtijus camis dicimus. Sive ergo corpus resur- qiiici|iiam ex ejus operiims nunquam legerant, sed
reciurum dicimus, secvndumApostotumdicimus; lioc linguain Graeeam, qua Origencs scripserat, penitus
enim nnmine usus est ille; sive carnem dicimus, se- ignorabant. Nec deerant qni quum ex ejus lucnbra-
cundumtradilionem symboliconfitemur. Stulla enim lionibus, omnem, qua pollebant, eruditionem hau-
adinvenliocalumnim est, corpns humanum atiud pu- sissent, ne id celeri animadverlereni, doctrinam,
tare esse quain carnem. Sive ergo caro secundumB auctoremque simul verbo et scripto execrabaniur.
communemfidem, sive corpus secundum Apostolum, Sic Pamvhilus in Apologia sua, quam, ut Photius
dicitur quod resurget, ita credendum esf, stcuf Apo- teslatur, Confessoribusad metalla Palaestinaedaiuna-
stolus definivit;quia quodresurgel in virlute, resurget tis, direxit; propterea quod rumoribus et inaledictis
et ingtoria, el incorritptibileresurget el spirituale cor- in Origenem excitatis faciles aures adcommodare
pus, quia corruplio incorruplionem non possidebit. videreulur. Constat porro tola propemodum locis
Salvis erqo his prmrogativisfuturi corporis vel carnis, iniegris et lestimoniis Origenis praeter exordium,
resurrecliocarnis credenda est integre atque perfecte, quod est veluti epislola ad Conlessores jam me-
ut et natura carnis eadem tervetur, et incorruptione moratos. Haec in antecessum; de his enim infra
spiritualis corporis statns et qloria non infringatur, sermo adhuc recurret. In hac Pamphili Apologia
tic enimscriptum est. Sic de Fide sua Rulintis circa memoratiir liber Origenis de Oralione, qui landem
Trinitatem , Incarnationem , et corporuin Resur- Graeceprodiil Oxonii e theatro Sheldoniano A. D.
rectionem, quibus nullam difficultatem jure moveri 1685. in-12\
posse consentit Tillemonlius tomo XII. pag. 20(1. VII. Rulinus translationi Apologi.e S. Pamphili
Rufinus omnia his verbis claudit. Hwc in Hierosoly- a se ahsolutic, disserlatinnem adjunxit, quam in
mis in EcclesiaDei a Sanclo Sacerdote ejus Johanne prologo /jieiitssimumlibeltum vocat, estque ejusdem
prmdicantur.Hmc nos cum ipso dicimuset tenemus. Apologiaepars, ab uno Rufiuo lamen composita, et
Post cmissam hoc paclo Fidei suae regulam, eoruni, Macario pariter nuiicupata. ln hac Rufinus ea, quae
qui conira credunt, communionem damnaf, secum in Origenianis libris Panipbili Apologiae coniraria
vero senlientibus pacem adprecalur : siquis, prmter C inveiiiuniur, ab haereiicis luisse corrupta, variis ar-
hwcvet credit, vel docet, vel a nobis aliler credi, gumentis ostendit. Rulinus istud opusculum tle
quam exposuimus,putat, anathema sit. Noslrmergo Adulteratione librorum Origenis, in duas partes se-
Fidei documentumsiquis habere vttll, habeat ex his. cuit. In priiua ostendere nititur ejus libros ab Hae-
Si quidemaut legimus,aut hujus fideinoslrm facimus reticis fuisse corruplos. Hanc in rem exempla
rationem , secundum Apostolum probantes omnia, utriusque Clementis, Romani et Alexandrini produ-
quod bonumest tenentes,<xbomnispeciemata nos abs- cit, et Dionysiipariler Alexandrini, quorum scripta
linentes.Et si qui hanc regulam sequunlur, pax su- eandem aleain subierant. Iu allera parle Origenen)
per illos, el super Israel Dei, amen. ipsiun etiamnum superstitem, in literis suis de cor-
VI. His peractis subsequitur Apologia Pamphili ruptione operum suorum , conquestum pertendit.
martyris pro Origene, interprete Rufino, quemadmo- Hiirum eiiaui literarum parlem addticit, praecipue
diimin editionibus vulgatis inscribitur, quanquam qtiamscripsit ad Alexandiinos contra eos, qui libros
ea primuin dumtaxat libruin, et loca nonnulla ex il- ejus, adliuceo vivente,adulteraverunt.Ad hajcobser-
lis sex Iibris separatim decerpta continet, quilius vat, nonnullis Patribus Laiinis et Graecisidem illud
Pamphili Apologiam constitisse proditum est. Mar- inloi liiiiiiiin accidisse. His expositis, h;ee addit :
tyr invictus eam Caesareai Palaesiinae, in carcere Si ergo el Origenestalia ab Itmreticisel mulevolis,se
clausus cum aliis Eidei Confessorihus scripsit, ut esse perpessum,in epittola sua, propna voceconqueri-
Eusebius, Pamphili in eodem earcere socius, testalur, et inullis aliis calholicisviris lum vivis, quam de-
tur in libro de Martyribus Palaestinae cap. XI. et functit eadem acciderunt, similesquefraudes scriplit
Pholius cod. CXVIII. cujus haecsunt verba : Lecli eorum probanlur illatw; qum tandemanimi obstinatio
sunt Pamphili marlyris et Eusebii pro Origene libri " est, in mqualicaussa non mquati uli venia; sed ex eis-
sex; quorum QUINQUE sunf a Pamphilo in carcere, dem accidenlibus, aliis excusalionisreverentiam,aliis
prmsenleetiam Eusebio, elaborati. SEXTUS vero posl- infumiam criminalionis intendere? lta Riilinu% qui
quamjam marlyr ferro, privalns vila, ad unicedesi- neque iliud silet, acerrimos Origenis hosles, Orige-
deratumDeum migrurat, ab Eusebio est absolutus. nis esse plagiarios, hoc scilicet pacto sal s cavisse
Pholius loliim opus recenset, perinde ac uiruuque ralos, ne su t furta detegereiuur : Quin poftus (suh-
auctorem haberet, uiiturque verbis in mulliiudinis juugit) aperiendaest hoc in loco veritas lalens, non
numero usurpatis, aiunl, addunt, commemorant,etc. enim posstbile est lain iniquo judicio uti quemquam
In line iteruni scribit : Origenis autem Apologiam, hominum, ut de causa mquali non mqualiter sential.
ut diximus, Pamphilusel Eusebius, communi carcere Sed quod auclores obtreciationumejus hi snnl, qui vel
inclusi, conscripserunt. Uterque operas contulit in in ecctesia disputare laliits sotent, vel eliam tibros
condenda hujusmodi Apoloyia,quain opido elabora- scribere, qui lolum de Origene vel loquuniur vel srri-
tam et longain fuisse, discimus ex Eusebio in Hist. bunt. Ne ergo plures ipsorum furta cognoscant, qui
Ecclesiastica lih. VI. cap. XXXV. et ex Socrale ulique, si ingrati in muyislrumnon essent, nequaquam
lib. III. cap. VII. ac eliam ex ipso Photio, qui nono critiiiuosividerenlur, neque simpliciores quosque ab
Cbrisli saeculototain legit. lidein auetores nos do- ejus lectionedeterrerent. His tangerc voluit llierony-
cent, quinque priores iibros non ab uno Eusehio, nium, ut recte monuit Gryoieus in toino 1. opertuu
sed a Pamphilo simui et Euscbio, sexium ab uiio OrigeuU pag. 781, editionis, quam postea meuio-
•125 RUFINI PRESRYTERI 124
rabo. Ea, quae sequuntur, Epiphanium carpunl, A i CAPUT II.
qii.uiqtiani Hieronymus lib. II. Apologiaepag. 417. I.
utraque contra unnm Epiphanium ab Rufino prodita Riifinnslaline verlit priores tibros duos Origenis de
interprelatur : Denique guidam ex ipsis, qui, se, ve- Principiis. H. Ejusdem vcrsionis conspectus. III.
lut evanyeliznndinecessitalemper omnes gentes et per Totius operis idea. IV. RenedictionesPatriarrha-
omnes linguas, habereputat de Origenemale loqueus, rum Poinio Paulino duobuslibris explunnt. V. Ru-
sex millia librorum ejns se legisse,qttamplnrima fra- futi el Pttulini ha- de re epistolm ammbma:. VI.
trtim multitudine audicnte,confessusest, 7ui si nlique, Editiones el codices librorum de Benediclioiiibus
ut ipse dicere solet, pro cognotcendismalis ejus,ipsos Patriarcharum. VII. Rufinus libri teriii et quarti
legebat, sttfficere poteranl ei decem tibri ad cogno- Origenisde Principiis versionemabsotvit.
tcendum, attt viqinli cerie vel quamplnrimum tri- I. Macarins scriptorum Orientalium maxime avi-
ginta. Sexmillia auleni libros legere, nonjam velte dns, quiini in Saneli Pamphili Apologia libros de
coynoscereesl, sedtolam pene vilam suam disciplinis Principiis identidem memorari observassel, ab Ru-
ejus et studiis dederc. Quomodoergo meriloisteau- fino flatiitavit, ut eos Ronianis auribus adcoinmoda-
(tieiutiisesl, qtium eos culpat, qrit inslructionis sum ret. Quocirca Rufintis in bis tpioqun Macario obse-
caussa perpauca ejus, salva fidciregnla, alqiteinleyra quu'iirus, lalinos fecit lihros IV. Origeuis de Prin-
pielate legerunl? lloc loco perspicuuni est, a Rulino cipiis, sive de Potestatibus, ut dici posse in prologo
Epiplianiiiin carpi, de qu >sic Hieronymns in lib. II. existimavit. Hanc tanien versionem uno tenore
Apologiaoin Hufinum pag. 405. Ne me miltas ad sex baudquaquam absolvit: sed pnstquam prooemium
millia librnrum ejus (Origeiis; quos legisse beatum _. dtmsquepriores libros latio donasset, amicornni im-
Papam Epiphanium criminaris. Rursus lib. III. [ing. " pulsu in aliis con«cribei)disoperam posuit.nt poslea
401. hic est iltc detirus senrx, quisex mille Oriyenis dice IIIIS.HaecRufmiana tra islatio, tota qtianta est,
tibros, te prwsente, cantavit : gui oinnium genlium prnslat inter v.iria opera Origenis, smdio Constanlii
linguis prwdicatinnemsibi contra Oriqeneminjitnclam Hierolhci Canonici regularis Sancli Salvatoris, la-
putat, qni ideo ettm lcqi prohibet, tie alii ejus furta tine edita Vetieiiis apud Lazarum Soardum A. D.
cognoscant. In epist. XX.X1X.alias LXll. pag. 557, 1511. in folio, unde eam cum ceteris, ut videtur,
ad Thenphiluiu, arguit Johanneni llierosolymitaiium, Erasmut tritxit in suum priorem tomum Origenis
quod Epiphanio ohjeccril, sex.miltia librorum Orige- Operuin, quonii-.t lalinae editinni iinmortuus, eain
nisabeodeni perlecla : Sex mille Origenistomosnon ahsolvcndain reliquit Bealn Rhenano Rasiletv apud
poterut qriisquamlcgere, quos ille non scripsit, (uci- Frobeninm A. D. 1556. diiobus tomis iu folio. Il;ec
liusque eredo testem hitjus sermoris, quam auclorem e.ditioauctior lucem adspexit Basilemsimililer aptitl
csscmentitum. Hieronyinus tanien cpist. XLL alias FrobeniumA. D 1551. el postmodum A. D. L"i57.
LXV. ad Pamniachium et Oeeanuui pag. 546. de li- variis operibus locnpletata, quae Laurenlius Hum-
bris ab Origene scripti- h;cc habct : Mdle et eo am- fridus aliique in laliiiuui sermonem iranslulerant.
ptius traclatus, quos in Ecclesia loquulus, edidit. ln- Intle sublatis erroribus, et passim additis notulis
tiumcrabilesprwlcrea coinmenlarios,quos ipse appel- iieriun exprimendam curavit Jo. Jaoobus Grynaeus
tal tomos, et (,uos nunc prwtereo,ne videar operum Basilemapud Eusebium Episcopium A. D. 1571. in
ejus indicemtexerc. Qnis nolrttm lanta potcst legere, folio. Haecediiio primis quatuor praeslat. Hierothens
quauta ilte conscripsit? Petro Halloixio in Origene in prooemio suarum CastigJtionum, quas Antonio
deleiiso lib. IV. pag. 554 haudquaquam incredibile IC Contareno Patriarclue Venetiarum nuncupatas, libris
videlur, etim se.r miltia librorum scripsisse, modo Periarchon ptaeposuit, hanc de tolo voliimiue sen-
reccnseaiitur singulae lloinilia', parvi tractatus, dia- tentiam pronunciavit : In eo velut enchiridio, prin-
logi, epislolae,Apologhe,non auteni libri grandiores, cipia CtirisiianmReligionisconlulil; de omnibuspriv-
ut niinc vulgo intclligiinus; t|uuni Theodorus Mo- cipuis, de Deo, de Palre videlicel, Filio, ac Spiritu
psiicsieiius sii[ira dece.minillia librorum scripsis«e Sancto, de divinis mentibiis,de mundo, de anima, el
Iradaiur apud Pelagium II. Ponlificem in epistola de aliis dispulatur : ouibus iractandis his contigit ob-
ad Eliain Aqutlejensem, et eliam apud Facundimi scuriorems ntenliam fie.ri, vet qnod maleria ea sii, u(
Hcrmianenscm lib. VIII, cap. 1. Quid qnod ipsentel aif Rnfnuts, in qua lolo tempore vitm sumdesudantes
Epiphanius, qui HaeresiOi. scripta Origenis infinila philosophi, invenerunt nilil; vet illud lloralianum
fuisse lesiatur, postea §. LXIIL illimi se.T,millia li- evenit: Rrevis esse lahoro, ohscuius fio.
lirorum scripsisse aflinnavit'.' Coneinit auctor epi- II. Perspicuum cst, inler oninia opera Adamanlii,
laphii Origenis, perveluslus, (juod postmodum pro- iiolissiniuiiifuisse hoc de Principiis, ut noiat Petrus
feremus ; ait enini, Origenem lo! libros sciipsisse, Daniel Huetiiis in Oriênianis lib. III. c.ip. Il|. sect.
(|iiot hominihus legio constal. Eani sex niillibus pe- 1. § 2. pag. 2116.In illo eiiim Oritiencs piincipia cre-
dilum, et sexceutis eqtiiiibtts consliiisse exploratiim (lenilormiiin religione slahilire conaliii'. Sed oniniuni
est. Dissertationetn suani his deiude verbis claudit uua fuit seiilenlia, hos libros siuuma obscuritate et
Rulinus : Sufficerehwc ad oslendenditmqualiler de diflieulliie laboraie. Rufinus ipse, pia:co alias Ori-
Origenislibris scntiendum sit, puto; gnod omnis qui genis, hoc sincere prnlitetur siihsequentibus verbis
non cotttenlionis,sed veritalis studiumgerit, (acite his „ in prologo ad Macarium: Suiif rcvera aitas el obscu-
tam evidenlibusassertionibusadquiescal. Quod si quis " rissimi el difficilliini: de rebus enim ibi tutibus dispu-
incontcnlionesutt permuneat; nos talemconsuetudinem lat, in quibusphilosophiomni sua wtate consumta, in-
non habemus; definilumenim esl apud nos, si quando veritrepolueritnl nihil. Hic vero noster qunnlumpo-
eum (Origeiietn) legimut, secundumSancli Apostoli luil, id eyl, ttt Creotorisfidem, ef crealurarum ratio-
commonilionem,teneic quw bona sunl, si quid auiem nem, qutimiiii ad impielatemtraxeranl, ad pietalem
invenlumfttcrit in his, quod cnm Fide Calhotica non conveneret. Sed iliutl est auditu nioiestius, omnes
consonat, hoc el ab hwie.ticissnspictnnurinsertum, et posterioruin sieculoruin lncreiieos ex hoc eodem
lam ab iltius sensu, quuina noslra Fule dicimusalie- vohunine, Gra>ce tamen scripio, contra veritatem
num : in quo etiamsi fallimur, nihil, ul opinor, p<ri- arnia snmsisse. Nimiruin Origenes in hoc opere bu-
cuti httjusmodi errore incurrimus : nam et ipsi, Deoi manas lationes et philosophiam Platonieam magis,
juvanle, permanemus itlw.sivilando ea, qum sttspecla: quam verbi De: scripti el t' aditi aucioritatem sequu-
littbeiiiitsel improbamus.El accusulores Eratrum nont lus, lentare polius fnrtasse voluit, quousi|iie posset
inveniemurapud Deum, quia Diuboli propriitm esse: hac methodo perveniri, quam exprimere quid ipse
hoc Ofiusdicilur accusandifraires; unde el Diabolusai vere sentiret. Quare hosies Origenis in libris Periar-
crimiiiandonomen accepit. Simulet matedicorumsen- chon argtieinlis polissimiim insudarunl : eosdemque
teniiam, qtim a regno Deisepuraieos, qtti tales sunl,, Pamphilus martyr in Apologia saepenumeroappel-
declinumus.Sic Rulinus. lat, propterea.jtiod Origenis adversarii in hos unos
potissimum accusaudos iiicumbereiit. De Didymi it
125 VITA. LIB. II. CAP. IL 123
eos Commentariispostmodum loquar. Eusebius lib. A £ clo solis 15. lunae 19. lillera DominicaliC : Rufinus
VI. Hist. Eccles. cap. XXIV. eos testatur Alexan- in epistola adPaulinum Nolaninn,qn;r in vttlgath edi-
driae fuisse conscriptos, nimirum ante A. D. 231. tionihus praeit librum II. de BenedictionibusPatriar-
Quid specialim ipsi contineant, breviter adnotat cbarum, idipsnm his verbis adstruit : Quia autem
Pbotius cod. CVIII. RufinusHieronymusque certa- Quadragesimmdiebusin monasterioPineli positushmc
tim latinos reddiderunt; llieronymi tamen translatio tcripsi ad te. In piaefationead lihrum I. luculenier af-
jamdudum interiil, neque Graecuscodex amplius re- firmat, se Paulino gratilicaiurum, in eodem cuenohio
peritur, saltem in bibliotbecis Europae. Quare nobis illud opnseo tempore conscripsisse,quo Origenitrans-
slandum est versionilatiuae.<ujus auctor Rufinus in ferendo operain dabat : Quanlumergo velmedtocrilas
prologo ad Macarium fatetur, se praecipuecavisse, intelliyentimnoslrmvalet, vel temptis indulget, vel /11
ne ea, quacin libris Orige.ais discrepanlia inveninn- sinniit, qui rescripla ad Origenemperurgent, quanta,
tur atque contraria, proferret, ratus, baec eadem res lanla pati potuit, brevitate,pro <o amore, quo con-
non ab Origene scripta, sed ab hacreticis superad- fiderenostibi de omnibutjubes, sine pnvjudicioeorum,
dita, quemadmodumse abuntle ostendisse arbitratur qui meliiisaliquidsenlirepossunt,quitlnobisde hocin-
et in Apologelico Pamphili, et in suo libello <.V terim Capitulo videalur exprimimus,neinpe de cap.
Adtttteralionelibrorum Origenis. Hinc ait : Stcu/ji XLIX. libri Geneseos; ubi Jacob, sive Israel Palriar-
ergo nos in tibris ejus aliquid contra id invenimits, cha, de singulis (ilioriiin ventura praedicit,quai»Pan-
quod ab ipso in cetcrislocispie de Trinitate fueral de- linus sibi a liuliuo explicari postulaverat.
finilum, velut adutleratumhoc, el alienum, nul prw III. Origenesin praefationelihrorumPeriarchonceco-
tertnisimvs,aul secundum eam regutam protulimits,oi noniiam toiiusoperisdelineavit, sedicturum alfirmans
quamab ipso(requenter incenimus affirmatam. Gra'ci deDeo Palre, FilioeiSpirituSancio, de Anima.deDia-
codicis loca, ab antiquis ancloribiis reci ata, in Rn- bolis, de Mtindo, de Seriptura Sacra, de Angelis,
fini versione desiderari aniinadvertit Huetius. Illud| deque Coelestibus,an sint auimaia. In lilt. I. agil de
maxima admiratione diguum Tillemontio videtur in1 Deo iucorporeo, de Cbrist > ejusque nominibus, de
tomo III. pag. 578. edit. 11.Hiernnymum, Origenis; Spiritu Sancto, de animabus ralionalibus, deque an-
palam jam lacium acerrimum hostem, adimc lamen1 gelis. In libro II. persequitur argutnentum de Mimdo,
in episi. Ll. alias CLIII (Yunc LXXXV.) pro solu- de natura corporea, de Deo, de incarnatione, de
tione ciijusdam gravis et praecipua;qu;estionis, Pau- Spiriiu Sancio, de aniinahus hominiim pecudiimi[iic,
linum Nolaniimniiisse ad lihros Periarchnn, quos de angelis et anitna Christi, de resurreciion: corpo-
nuper, inquit, Panimacliio nostrojubente, iiierpreta- 111111, deque puenishujtis vil;e et pnst viiaiii. In lihro
tus sum. Rulinusin Prologo ait, se in hoc sludio ver- 111.disceptat de libero arbitiio; de diaboliset pec-
tendi libros Origenis, sequi exemplum Hieronymi, catis, de Sapienlia Dei, de leniationibus, de iiiundi
qtii mulla opera Adamanlii, ornale magnificeque . principio et finc, et de summo buiio. ln libro IV. de
prafatns, iransiuleral in latinuin, in quibus quum[ sac.ris litteris, de ratione illas inteiiigendi, et de Tri-
aliqttanta offendiculainvenianlur in Grmco, ita eli- nitate. Erasiinis qiue dura vMebantui, suis mouitis
mavil omnia intcrpretandoatque purguvil, ut nihil il- ad oram posilts, castigavit. Hierotheusvero suas ipse
/ts, qnod a FiJ.e noslra discrepet,laiinus lector inve- Castigationes praemisit. Ante utrnmque Didymus
niat. Sed alia ibidem expressa, praetereiinda non1 Alcxandrinns in cosdem Origenislibros Commeniaria
sunt : JVOS ergo, inquit Rulinus, remab illo quidem1'C apolngelicaseribere opus hahuit, teste Socrate Iib.|l V.
(llieronymo) cmplamsequimur el probalam; sed non, cap. XXV quacHicroiiymuslib. II. in Rulinutii pag.
mquiseloquentimviribus, tanli viri oniare possumtis ; 148. breves comtnenlqriolosadpellat. llis praecipue
dicla; unde vereor, ne vilio meo illud accidat, ut is( caecusillt: Didyaius in se odium mullonim attraxit,
vir, quemille alterum posl ApostotosEcclesimdoclo- umle poslerioribus saeculisuna cuin Origene proscri-
rem, scientimac sapientimmerito comprobavit,inopia1 plus est in Synodo V.aliisque, ul oslendit Nurisiusin
sermonisnostri longe esseinferior videutur. Po-t liaec ; Dissertationis siiae cap. VII. Errores Origeuiimpacti
prologum clandit suae iranslaiionis, exscriporcm1 exsiabanl praecipuein hoc opere de Prtncipiis, quod
lectoremque oblesiaius in consprcfu Dei Patris, eiI fuit velul isagoge, sive inlroduclio ad Theologiain.
Filii, el Spiritus Sancti, per fuluri regni fidem, per Nohis, ut dixi, Graece scripluin non supeie>l, Sy-
resurrectionisex mortuissucramentum,pcr itlttm, quii iiopsim lamcii recitil Pbotius cod. CVHLlanquaui
prmparatvsesfDiaboloet Angelisejus, ignem, sicnon1 op 1is,sicculonono, quoiloruit, exstanlis: ejusdemque
illiim locummlernabereditale possideat,ubi est flelusi liagmenla occurrunt cod. tCXXXV. ad haecin Phi-
el stridor denlium, et ubi ignis eorumnon extinguetiir, loca!ia,el in Justiniani Iruperatorisepistohiapud Lab-
et vermiseorumnnn morietur, ne uddct aliquid, nec: beum tomoV. Concilioruinpag. 072. Locumetiam ex
auferal nec immutet; sed conferat cum excmptaribus 1 cndice MS. adfert NicolausFullcrus in Miscellaneis
nnde conscripseralel emendetad lileram, el distin- llicologicislih. IV. cap. XIII. Lniversum opus, »/{u- \
gttat, et inemendaiumvel indislinclum codicem11011 . fino latine expressum, babeinus, qui illutl pro virili
hdbeal, ne sensuum difficultas, si distinclus codex: correxit, deelarans in utroqne Prologo libri I. et III.
non sit, majores obscuriiales legenlibttsqcnerel. Ru- se oninia suatulisse, qme tloctrinie Ecclcsiaeconlra-
linus hnjuscemndi verhorum sentenliis non sane; f) 1• ria videbantur.Nibilo lainensecius in eo legimus AW-J
forluilo prolalis dduere volnit pwcipua et 0111- daces quidcm singularesqttesenteniias, quaequum ex
niiiiii pessima dogmala, iie qutlitis Origenes ac- traditione ecclesiasticaeductaenon siut, generatimab
cusabisiur. Id Tillemontius optime adnotil loin. omnibus rejiciuntur, niagnaOrigenis auctoritate ne-
XII. pag. 211. Haec Rufmus ditbus Quadragesi ipiaquam obstanle. Is in lioc iqiere funditusevertenda
nuc scrihebat in monasterio Pineti A. D. 5',:8. suscepii Valenlini, Marcionis,alioruniqtje barelico-
quod leslalur in priefatiuncula libri III. Periar- iiini deliria, qui, tit caussam mali osienderenl, duo
cbon, in qua Macarium sic alloquitur pag. 711. principiaexcogitaverunt,lotideinanimas,duplicisque,
tomi I. operutnOrigenis cditionis Grynad: Qui le- ct inter se diversa' naiuraehominesexstare connneiili,
gis, memoreslomeiin luis sanciis oraitonibiis,ut el( unns reipsa bouos, alios rcipsa uialos. Origenes lib.
itos efftci mereamnr amutatores Spiritus. Snperiores s I. cap. V. VI. et VHl. conlra stainit, solum Deuui,
duos Reriarchonlibellos,le nonsolum insistenle.veriim 1 uattira siia lionum et inunutabilem esse, omneinque
etiamcogente,diebtisQuadragesimminterpretatuss»m. creaturain boni et mali capacem, muiationi obuo-
Sed quoniamitlis diebusetiumtu, religioe fraler Ma- xiam. Rationiilisereaiur.t: iuiperfeciioiiem,111ma|i
cari, el victniusmonebus,et ampliusvacabas,etiam ego> caussiini, assignai. Kamsua libertale male uientem
ampliiisoperabar. Duos poslea reliquus libroslardiusi cx [iropriteonginis perleciione, sua <ulpa decidere,
ahsolvit, quia Roiiiatn, et quidem iu exlreinani urbis> oslcnilit. Suhinile lib. III. cap. I. staiuii pro fuiida-
[tarteiiiMacarius,a quo urgehatur, posl pascaseces- niiiiio bberuin arbilriiim, quod ratioue et Scripluris
bciat, quud eo annu 3i/8. cuntigii die 18 Aprilis Cy- solide comprobal, omnibus locis respondeus, qtiibus
127 RUFINI PRESBYTERl I2S
baeretici abutunlnr, ut illud evertant. Sed hoc crrat A j infra videbimns. Scilicet ad Rufinum, religionis ct
quod lib. II. cap. 1.et VIII. creaturarum inaequalita- dnctrinaefama percelebrem, viris piis et erudilis iin-
tcm pro efleciu earum meriti accipit. Etenim ipso dique confltieniibus, ut scripluraruin, et auctorum
anclore lib. I. cap. VIII. et lib. II. cap. II. et VIII. orienlaliiim thesauros, ah eo secum coinuinnicntos,
Deusante corpora qnendam numernmlequaliumani- mirarentiir, is RegnlaeSaneti Rasilii, ApologioePam-
niaruiii creavit, quaequiim pro majori parte peceas- phili, sua; Dissertatiuni de Adulleralione librorum
senl, secunduni pccratorum monsuraiit, qua ilalcm- Origenis, et lihris IV. Periarchou, stiperaddiditduos
que, in variiscnrnnrihus ad id crealis, ut easdem pu- lihres de BenediclionibusPairiareliarum, quns ro-
niat, velul carceribus iiicliidanlur,ita ul ex spirilihus gatu Pontii Paulici cn»nomentoNotani, nonduin la-
putis, Angelnrum,Aslr irtim, atqtie honiinninanimae uien episcopi,sed lanlum presbyteri,confecit.Jampri-
evadant; Origeneseniin censel, Angelosanimaetcnr- dcm receptiim est, tit verha, quae Jacoh morli pro-
pnre subiilissimncon-iare, et pro snis (|iiemque me- xiinus cap. XLIX.Ceneseos proiulil duodecimfiliis,
ritis varia ministeria subire. Putatastra esse animala, totidemTribuum aiictoribus, qtiibus omnis Ebrar-us
piilehrosquecarceres, spirilibus mintis reis, quam ii populus conslahat. Beneilictionesxu. Palriarcharum
sunl qui Munduminf' riore u colunl, destinatos. Vi- dicanlur,qiianquiiii,pia'ler./lit/mi(iH,Ambiosiuse.ip.
deaiur lib. I. cap. VII. lib. 11.cap. VI.Piimusoiniiiuin II. de eodem argumento, ei. Tlieodorilusin Genesim
spiriluuin, qui ab inilio carilite perfcclion adlncsil cap. nlliniiKvbserveiit,eiiintilulum nnniinecongruere
Deo, meruit eideni conjungiexcelleniiori modo, iuin- ip-i orationi, per quam Jacob nialedicit Rnben, Si-
quam imposteruni avellcndus: alqtie luccesl aninia lucoiii.ac Levi. Qnamobremprophetiampotius, quam
Jesn Chrisli. Ceteri spiritus iniilari piissiinlde btmo n, benedictioneindiccndamesse Ambrosiusalfirmat. Ru-
in maluiii et de malo in honiim ex lib. II. cap. III. finus ex Urbe epistolam, niine deperditam, scrii serat
Felicitas beaiorum eos impetcables non <fficii, ne ad Ptiutinum.In ea ob nuncium ad se Coneordiaper-
illam sibimetipsis,potiu-qnam Deotribuant. Celerum laluin de obiui nialris, ut inlia clarius explicari vide-
Dacmoiifini|istmi aliquaiulo inimiciliainDei abj<clu- binius, sc liommin wslu solliciludinis,et in incerto
rum, ejusque maliui volnniaiein desiructutn iri, ut morarumesse, amico Paulino indicaverat,illumeliam
Dens sit tolus iu oniiiibus, traditlib. I. cap. VI. Hoc boriatus, ul Gra>cisliileris perdiscendisoperamdaret,
lamen non eventuruinnisi posl longamsaeculorumse- quod Rulinus Clementis Rnmani Pomificistransla-
riem, quia [tost hunc alius erit Mundus,pluresque lioiiem,a Paulino digesiam.iitin valde probaret. Haec
alii.quema^nioduntpliiresante fuerunt. Nulluinenim ex Paulini eptst. XLVI.alias XLVII. tpia Ritftni lit-
fuit tempus sine Mundo,neque ullum eril unquam, leras, quanqtiaiti breves,silti magno refrigerio fuisse
ne Deusnciarivideatur. Haeclib. II. cap. I. III. V. et respondei, eiusqne sollicitiidinese atTectumsignificat;
VI. Origeneniex Platonis pbilosophia,quam opliine sperare lainen illius i>i;esentiase denuo exhiiaraii-
calluit, has opinioneshausissediscitnusexlib.H.cap. duiii ; Graeeaslilleras discere se non [iosse,nisi iiu-
XXI. Cerle ex ejns Gorgia,Origenes inter <etera hoc tius Rulini consorlio perfrualur, ei plenioremejus co-
speciosnin principiiun didicerat, otiines poenas esse piam babeat, ut illius opibus dilescat. Subinde epi-
medicinales, et pro line habere correciioneiu ilbus, siola;hiinclineniimponit: Intemporesane,quoscripla
qui eas stibil. Hoc quitlem |tcenis aHemisadcommo- hmc scribebantiir,ceciditsub oculisincidens,proposita
datius Origenes censuit, rattis hoc paclo jusiitiam ieciione,Cupituluinillud exGen-si, quo Judas a lacob
Dei cum ejus bonitate in concordiam facile redigi; benedicitur(XLIX.S.) Ef quia Dominusopporlunissi-
quod eruimus ex bb. IV. cap. II. N hil profert, t|tioil IC maut hanc cccusionemdederat, pulsare post lcmput
sacraescripluraetestinionioalit|uu coiifirniareuon vi- fores lui cordis ptacuil. Erqo, si me nmas, immoquia
deatur, tamen saipenumeri) in sensiim violeiitum inultum anuts, royo, ut scribasmihi, ul inletiitjisipsam
iracto. Tres scriptura: sensus opiime dislinguit,litie- Pulriiircharumbenedictionem: ct si.qnnipse scisin cis
ralem seu graiiimaticuin, lignratuni seu allegoricum, ardua seusu, et digna cognilione,scire itie velis. Spe-
anagogicumseu mysticuni.Jndacorumelhauelicorum cialiter tamendeCupiluloi(loGejiesi'os(XLIX. u.secun-
in
errores ostendil, qui iiiuiissecundiinibt eramexpres- dum LXX.) q»o uil, alligans ad vilempitllumsuum,
siones fignralasacceperinl, et eiiam illoriim, qui se et ad cilicinmpnltumasinwsitw; quit suusis pullus sit,
ubique niysleria invenire opinabantur. Setl in Imjus- vel quts asiiimpvltus? El cur suusad vitcm,asinmvero
modi regularnm applicalione s;epeniiuitT<> lalli.ur, putltts ad r.Uiciumaltiyelur? Ita Paulinus,qui eandem
dum sensci mystico niinis tribuit, el bteralem nimis qtiicstionemsibi a Desideriopresbytero dudum propo-
negligit. Hi sunt prxcipui errores Origenis, iia cou- sitam indicai episi. XLIII.alias XXXV. §. 5.
fnmali el lixi in opere de Principiis, ul ejus corpus V. Quamvis Rufinus, ut dictuni est, libris Periar-
et forniamconstituant. Veiiim tamen csl, abOrigene chon verlentlis Operam darel, paruii, (atnen amicis-
aiiterhaccnon proponi, quam dubilanicr, el \eiutiopi- .siinn capiti, bbrumque primum Jacobei Valictniide
nioues, quas jndieio leclorissubmittil. Primo ex|>onil BenedictionibusJttdw ad Paulinum direxil, cpislnla
Fidein Ecclesia:Catholiea",quidquegeneraliniillado- niodestia: et bon;c frugis plena eidem pramiissa;
ceat; de ceteris laiiquamde opinionibusproblemaiicis unde nonnulla huc iraiisferain: Quantouiaaisjnquit,
agil.circa quas suas cogitaliuncs magnaquad ni nio- ego melibi excuso et minusidoneumad responsionem
deslia proponit.Ha:cnna excusalinaddlici pnte-t Sen- _" (OJum, quwsciscitaris,adfirmo,lanio tu inslanliuspsr-
tenliarum, quae ejtis uiii|iie simi. Ab his enim abae contaris, el difficitiora perquiris, ac velul lenli bovis
fuerunl quas ipse omniiio dainnavil, conqitestusab vilio deprehenso,cunclanlesarmoset retrorsumterga
Inerittcis sciipla sua corrupta fuisse, ut disciinusex cedenlia,stimulispertinacioribusperfodis.Aitetiamde
epistola, qtiain Rulinus laiinilaie douavit. Sed tan- re ipsa : qnodutiqueel otii el temporisnon parumqum~
dem OrigeuiSoperaniullis errorihus infeeta peiniau- rit, et, ul fideliusdicttm.quod, mentemSpirilu Sancto
serunl, tuni illis, quos dubitanier ipseniet pmposue- illuminatamdeposcit. Notandumest porro, de se /iu-
rat, liiin iis, qtios hacreticipostea dolose inserueiiuit. finum, Chrisiiauo more, in scnptis snis, modeste ad-
Utrique ob auctoris iainam Sectatores pluuinos ua- inodumel deinisseuhique senlue. lloc videoanimad-
cti, saeculisinsequenlibusinaguosstrep-tus in Ecele- versuni etiaui Tillemonliotom. xn. art. 84. pag. 210.
sia excitarunt. Paulinus vixdum acceptaRufini explicatione,perCe-
IV. Ex bis, quaesuperiusdixi, palei, Rufinitm ini realem ex Uibe Nola Roniam reverlentem rescripsit
Pineto noilsoliiuilibros /Jen'aic/iou,sedet alio-,lucu- epistilam XLVll. alias XLVIIl. in Pineium ei dele-
brasse inlra illud ipstim lenipus, quo, Hicrosolymis renilani. In hac posiquain Itufinum rogassei, ne ex
redux, in Rotnanis parlibus inoralus est, iiimiriiiii ai llalia remeaiuiusad Orieiitein, eo invisuato discede-
vere amii507. ad Auiumnumanui insequentis598. iui ret; etiaui postulat, ttt Benedictionemxu. Pafriar-
cujus line, scilicel die xxv. Novemhrisobiit Siricius; charuin, cnjus (inquil)jam principiumntilti, exposita
Ptiiitifex.Ab boc enim adhuc superstiie, literis for- circa per&onumJudm propheliu,triptici, ut jussum
uuiiia, de mora acceptix, RuHnutRoma discessit, ut[ «4i,iiiicrpretutioiieconscriptispaginis,edidisii, per re-
129 VITA. LIB. H. CAP. II. 130
liquosfilios distributam digneris exponere, u( tpse per A
. scripto. Equidemipsum scriptoriumatramentumacer-
te fiam consciusveritutis, et magnw gratim ac laudis bilate sua plures versuserosos ac transparenlesreddi-
auclorem habeam, si his (Desiderio presbylero) qui derat, ut ex stigmalibus lantum legi possenl, nisi ti e
de me supra me (jndicantes ) propier operis ( dilli- regione in facie allerius paginwversus versui respon-
cultatem ) cotisulendumme putaverunt, divina po- deret, tunc ulrinque major instabat labor. Accedebat
lius et luo spiritu, quamrfemeo sensu inepla, respon- el hoc quod vel pluvia irroranle, qua olimadservaba-
dcam. Riifinus Quadragesimae diebus ex Pinefo ad tur, bibltothecam, vel dum huc alque illuc ad ottenla-
Paiilinnm misit quae postulaverat, nempe librum tionem veteris monumenti perfertur, in mmrginibus
11. in Beuedicfionesrcliquoruui xi. Patriarcharum. tolus madefactusfueril liber, aique membranuldtener-
Hoc totum opus memorat Gennadius in Catalo- rima, quasi glutinoconcrela, quod fermesinyulafol a,
go his verbis cap. XVII. disseruit ( Rulinus ) ef non nisi lacerarenlur, disjungi aut aperiri possent. Sed
(jettedtcftonemJacob super Putriarchus tripiici, idest et hoc tmdiidevorare volui, ut qualis qualis oblatus
hislonco, inorati, et myslico seusu. At error supinus esset, a medescriberelurliber : qui quidemfinemsuum
irrepsit in Isidori Catalogum cap. IV. ubi haecle- non habet, pauca tamendeessesuspicor. Adhorlorila-
gunlnr : Paulinus presbyterexplicuit in benediclioni- que studiososomnes; ut quod huic deeslscripto, qua-
bus Palriarcharum triplici intettigentimgenere, libel- cumqueoccasionein bibliothecisvenari velint, ut tan-
lum salissuccinclabrevilatecomposilum.Cum /sirforo rfemet inlegertheologisqtteminusmancuso/ferri possit.
facit Honorius, de inore illum exscribens lib. II. cap. Idem opus in suis Monumeutis Sanctorum Pairum
CXVH.Viden, Paulino cuidam presbyteroOpus tri- Orlhodoxogiapbis, Heioldo tamen exscriptn, nec
bui, quod Rufinusrogatu m.tgni illius Pontii Mero- _a nominato, comparere jussit Johannes Jacobus Gry-
pii Paulini, postea Nolani episcnpi, scnpseraf'' Idem nmusRasileaeaputl Henricum Petri A. D. 1569. tom.
lsidorus, cumque eo Aubertus Miraeus in scholiis II. pag. 1065. Iieruinque , sed prioribus editionibus
hunc Paulinum presbyierumcum ejm-dein iionunis pariter ignoratis, edidit Laurentins de la Rarre cum
diacono et notario Sancti Ambrosii Mediolanensis, aliis Rufini lucubraiionibus Parisiis apud Michaelem
improvide miscuerunt. Error, quoad opus liufini, Soniiium A. D. 1;V>J0. in folio, suppletis edilionibus
suboluit Casuniro Oudino iu supplemento Rellanni- Heroldi et Grynmi. Sed peculiari aniniadversione
niano pag. 61, et Tillemontio tom. XII, pag. 126. (l.gnuin est, Harremu non solum, quasi nunquain
Auctor de XII. Scrii toribus , Isidoro et Hildefonso antea vulgaiam edidisse Rufini ei.istolam seu prasfa-
subjectus, ignorassevideiur, quisnain esset Paulinus, tionem libri i. ad Paulinum Nolanum, quam tainen
ad quem Ru/inus librum direxit, ait enim cap. V. Herotdus et Grynmuspridem ediderant; sed in ejus
TyranniusRufinusscripsil ad QUEMDAM Puulinuinpres- extremis duatnis liueis lacuuam eantlem reliquisse,
bylerum de benedictionibusPatriarcharum, triplici quaeexstal in Heroldi, Gryneigue ediliombus , ubi
intelligentia librum satis succinctum, et clura brtvi- statiui in calce Ruliniana: epistolaepost verbum pro-
tate composilum.Mox Rufinumsuggillat, quod sex- babuntur, lacunae iudieio relicto, subsequitur vox
tam propheliam de Dan non ad Antichrislum, sed inutila ....mis cwteris, in margine vero haec adnotan-
ad Dominum noslrum retuleril: hicautem, inquit, tur : Atc desunt nonnulla. Rarreus ait, se Rufiniana
jitxta mysticum sensum ea qum de Dan filio Jacob scripta eruisoe ex retiquiisvenerabilismonastertiMon-
scripla sunt, non recte de Dominonostro inlerprela- lis Dei. Consonat vetu»lissimus codex Caesareus
tur, dum procul dubio ad Anlichristumeadem perti- -mille et ducentis abhtnc annis literis majusculis
nere sanctorum Patrum probat assertio. Sed quam- C et ahsque singularum vocum distinctione, exai.tHiS,
vis hoc vaticiiiium a nonnullis, quos recenset, Re- apud Liimbecium in Cominentaiiis de Bihliotheca
nedictus Pererius toin. IV. in Genesim cap. XLIX. Caesarea tom. II. pag. 800. Hic euim codex libros
de Antichristo accipiatur, certuni est tamen in alias 11. liufini de Benedictionibusconliiiet, una cuiii dua
seiuenlias a Patribus trahi, qiiorum octo Pererius bus jain diciis Paulini et Rufini epislolis auicebaets,
adducit: alii entm de Samsoite, alii etiam de Messia nou separatun , sed initio simul positis: quarum
inlerpretantur. pobleriori ad Paittinum uti est iu CaesareoCodice,
VI. Hoc opus Rufini inversum, confusum, nec ta- deest inlegriiui foliiim, mo.xa line post verbum pro-
men totnni Constanlius Hierotheus sub lalso titulo bubunlur. Futium vern, quod post lacunam a line
HomilimXVll. in Genesm, proque foetuAdamantii, piaecedenlisfolii proxune subsequitur, incipit iinper-
primus vulgavil cum OrigenianisOperibus in Novum feciaevocis iiltiina syllaba ...,mis ceteris, ut in aliis
Testanienlum post Hoinibasin Psabnos fol. civ. edi- tribus edilioinbus jam adductis; unde lacunae.m
lionis Venetae upud Lazarum Soardum A. I). 1516. omnes postea codices difTusae, origo et antiquilas
Opus deindesuo Auctoti resiitutum , sed priori edi- patet. Taiitain codicis veiustatein Irustra elevare
lione ignorata, JohannesIlerotdits inseruit Orthodoxo- conatur Carolus Caesar Bmdelotius m sua uliliiate
yraphis Theoloyimsacrosanclmtomo II. pag. 1425. iliuerum lom. II. pag. 127. edii. I. Ex bis consequi-
unde buc transleram , quaeIleroldus de Codice, ex lur, mcrilo explodi judiciuniFrancisci Sacchini.queiu
quo opus illud descripsil, inilio praefalur, sunt eniin sub amici Ilomani noniine appellat Fronto Ducmusin
lectu maxime digna : Georqius Piclorius, Vir cluris- nolis ad epist. 47. Paulini pag. 855. editionis Plan-
simus apttd Ensisheymmedicus excellens,utqvede li- liniaiuc A. D. 1622. in 811.ubi a Saccbino censeri
leralura univcrsati vplimemeritits, quum procut dubiou ait, Paulini epistolas ad Rnlinuin no/i esse Paulini,
nonnisi vel inyenii summislaboribusaut wris impensa quod stilus magis a/feclatus a quopiam ad stmilitudi-
insani, tibellumhunc Rufini bibtiolhecwsuw, tanquam nemPaulini, quum genuinus ipsiusmetPaulini videa-
llusaurum purasset , quu est in lileras bonas atque lur. Haeceadem habet Saccliinusin Vita Sancti Pau-
erga amicoshumanitate, Domino Henrico Petri,jam lini pag. 179. Sed eniinvero bujus censurae falla-
sacrorumAuclorumbibliothecamedenti, eliam hunc ciam et levitateui satis revin<unt jam iiienioiaii
libellum sponle obiulit: qui quicUtnItomanorumma- codices, ad Paulini aetateui proxime accedentes,
jusculis lileris, iis quidem, qttibus Pandeclas Floren- ita ut Cotclenus m judicio de libris Recognuionuin
linorumscnptas vidimus, sine distinciioneulta , anle pag. 484. edit. II. fueuin Ducaeauumpassus, Paulini
tnille ac plus unnos, scriptuseral, venerundwantiqui- ep. XLVll. nou esse indubim auctorita.is pronuncia-
latis gemma, mehercle preliosa. Hunc vero, ut solet, veril. Sed Riun, i'u aiitliauiusid refellenlem Dissert.
lemporitinjuria, incuriaque Rarburorum misereiace- 1. de Epistohs S. Paulini §. 47. pag. 115. Non ea
\ ravit, quippequum de BenediclioneJudm, myslica tum , inquil, perspicacitatc, ut quid discriminisinter
tractatur senlentiu, tres pagetlwrescissw ac perditw eum scilicet,et Puulini stilum, interessemihi appareal:
desideranlur; quarta elsi supersil lacera, quo locore- mihiquefacitepersuaderem,non aliud de illis eptsloiis
pohcndasil, vix poiest divinari. Erat proinde mem- dubilandt nonnutlis fuisse [undamentum, quam prm-
branutulam tenera, ut tenerioremme vidisseaffirmare conceptumin Rufinum odium. Quibusdamenim vide-
•lott.ausjm: quod quidem tanto plus damni altuiit tur non potuhse innoxie amari, ex quo orta controver-
m RUFINI PRESBYTERl 152
sia Rufiiium ab Hieronymo abalienavit: cujus ttimcnA IIIERUS QUADU\GI:SIMA; utterpretatussum. Sed quonium
cttutsa Aitqustiniet Paulini in ulrumque amicilianul- illis dicbuseliam tu , religiose fruter Macari, el vici-
lum passttcst detrimentum. Sed ex supra allatis luce nius monebas, et amptius vacabat (forte vocabas, ut
clarius, Itas epistolas a Paulino nostro ad Rufinttm legitur in ediiione Grynaeipag. 711.) etiam ego am-
fitisse scriplas. Sic Brmius, cujusdicta noslris ob- plius operabar. Hos vero POSTCRIORKS I COSTARUIUS
servationihusroborari videmus.Sacchiniim praeterea explicuimus,dum ad nosexlremaet uUtmaparte urbit
nnminalim refsllit Tille noniius tom. XIV. pag. 710. rarior exacioraccedis. IlaecRulinus de duobus poste-
Retensionem sui codicis post allatum specimen cha- riorihus libris Periarchon. Rumores ob suam ver-
racteris, lus vernis claudit Lambecius : Opermpre- sionem, in Urhe exciiaios, mox ila desi ribit: Verum
tiuni profeclo facturus esl, si quis prmstantissimum si meministiquod in prwfaliuncula priore commonui,
hunc, el venerandavetustatesua admirandumcodicem quia indignatun essent quidam, si not audissentnon
a capileusquetidcalcemcum impressisedilionibusac- uliqiiid mati toqui; continuo itt arbtlror perteculum
curale contuleril. Edinundiis Maiteniiis in Itincre I. probasli. Quodsi itt illo opere ila INILAHMATI sunt hi,
lilterario Parle II. pag. 158. lestalur, in Abbatia (jui hominumtinyuas ad tnate loquendumexcilant, dm-
Murbacensiin Alsatiaaliuni superesse Rv.finicodiceni mones, in quo nondumeorum secrelaad plenum nu-
de Benedictionibusxn. Patriarcharuni, mille abhinc daveral; quid in hoc fulurum putus , tn quo otnnet
annis scriptuin , quem ulinain vir doctns cuin ediiis eorumcwcaset occullasviat, quibushumaniscordibus
contulissel. Quod lamen Martenius non fecil, boc irrcpunt, et animut infirmat ac fragilesdecipinnl, re-
nieo ro.atu laciendum ctiravil EmincnlissiniusCar- velabit? Videbis iltico perturbaii omnia, tediiiones
ilinalis Firaus, qiium esset Romaiue Sedis Apocrisa- _ moveri, clamorestota urbc di/fundi, ad damnationem
rius apud Helvclios, quaeque in codice Murbacensi " vocari eum, qui evangelicwlucernw tumine diabolicm
laciinain aniiqiiissimainin memoratis codicihus im- ignoranlia: tenebras fugare conatus esl. Verumhmc
plent, hoc loco adscribain.,.. Probabuntur. Sed cum! parvi pendat qui cupil, satva Fidei Cutholicwregula,
dicit: Non deficiet princeps ex Juda , nequedttx de: tu rfti/nts eruditionibusexerceri. lltud autem necessa-
fentoreejus, donecveniatis, ctti repositumesl reynum, riocommoiteo, quod sicut in PRIORUIUS LIBRIS fecimus
scilicclcl in ipso genles sptrabunl. Quia donec veniatt etium in tstis ne
obseivavimus, ea , qucereliquisejus
is, ctti repositumcst, in qtto yentcssperabtml, nuiui- s ntentiis el noslrw Fidei contraria videbantur,inler-
fette de Christodicilur; coyimnrsine dubio aliitm in> prelarer. Scd velul imeria ea ab aliis, et adullerata
telligere e.sse, qitam Cltritlum eum, de cttjus semine prmlerirem. Decrealurisverorationalibussi quid novi
dux non deficiel, donec Chrislus veniat. Non euimi duxiste visus est, quia non in hoc cst summa Fidei,
convenitiltum Chri tum intelligi, de cnjus seinineduxc scientiwgratia et exercitii, cum furte nobis adversum
nnn deficiet donec Christusveniut, qiti ntiqiiedux int nonnullashwresestali ordinenecessariorespondendum
adventu Chrisli defecit. Et hoc ipsiim indicio (uil,, esi; ueguetn /tis libeitis, neque in tuperioribuidicla,
udvenisseeum, eni reposilumesl, i>'esl Chrislum.Quw- repelere eliamin his posterioribusvoluil; el brevilalis
<lamre[erunturad Juduin, sicul in cumplurimiscetcris, , yrulia , aiiqua ex his resecarecommodumduxi. Po-
ctiam in hoc capitulo. In Cbronico Centulensi apudJ slreuio ainulos suos carpens , reui ila concludil:
Dacherium loni. IV. Spicilegii pag. 482. edit. 1. Si quis tamenproficiendiet non oblrectandisludiohwc
notiitiii fuisse A. D. 831. in Abbaiia S. Richariii tegel, reciius (itcict, ti exponi sibi hwc apentioribus
Explaitatio Rnfini de xu BenedictionibtisPutriarcltu- vetil; ubsttrdumnamque <sl poetarumficla curmina et
rum in nno voiumine. Il;ec dicenda occurrcrunl ini £( Comcediarumridicutas fubutas a Grammattcisexponi,
libros II. de Renedictionibus,quos Rufinus in mona- et eu quwde Deo, vel cwlestibusvirtulihus,ac de omni
sierio Piiteti lempore ipsn Quadragesinue expressit,, universilatedicunlur, in quibus omnisvel paganorum
quo Origeni vcrtendo studebal, ul superius abttnde B pltilosophorum,vel hmreticorumpravuserror urgutlur,
probalum est. Qnare palamfit, nequaquain boc con- sine mayislro el expian.,;ioiiealiquem possediscere.
lingcre potuisse posi A. D. 598. quia Rufinusantee Et ita lit, ut res dif/icHeset obscttrasmalint homines
linem ejusdem anni Aquilejum prolcclus , Romain ii per temeritiitemel inscitiam condemnare, quam per
inde non rediit ante A.l). 40,j. lumorque, ab ejtis s diliyenlium el sludium discere. Iluc usque Rufinus.
versionc libroruni Origcnis excilaltis, iion quidem i) HaecPciiaichon interpretati > exstat iu latinis Ori-
posf, scil (JiifeA D. 400. piimo perciebuit. Ergoo genianoriimopt iiiui edinoiiinus, lib. v. cap. 2. §. I.
Tillemonlitis labi.ur lom. XII. |>ag.509, ulii Rufiiiumn lneinoiatis. ln Appendice vero tomi VIII. operuin
A. D. 41u. Roinam ex patria rc\ersunt, opus dee S. Aiigustini editionis novie iibri II. de Incarnationa
Benedictiouibusadgressum liiisse arbilralur. Hoc po- >- Verbi ad Jauuariiuu ex Hufiiiiano Origcnis Opere
stea ttiin. XIV. pag. 127. vir doclus pnotis senten- coliecii su.il. Jo. Miibilloiiiusiu Analectis lom. II.
tia: oblitus A. D. 408. illigavil, qituni tamen neutri,i, pag. 605. lcstalur in velerrimo codice Corbejeusiha-
sed A. D. 598. uti diximus, illigari tlebcat. beri libros Peiiarchoii (utique ex versione Riihni)
VII. Nunc ad reliquos bbros, teilium nimirtini, et ;t quibus pra-figilur Oiigenis cpitaphium Mabilloniu
quartum Origenis Pcriarcboii , nobis reverlenduni n pag. bOO.recitatum , et ah aliquo Origenis sludioso
)- Ciiiifectuin,quod nuper pro iuedtio exlnhuit Edmun-
est. Ex Rulini altera pr.elationecolligitur, duos prio-
ret libros , quos in 1'ineti monasleiio converieiat,l, dus Maricue iu ilmere literario lom. II. pag, 185.
uD
per alienas iiianns volilasse, duohus reliquis iionduni . Id tale est :
conversis, supcrquc illis rumores in interpreiem sur-
rexisse. Ipsa quuque piaefaiio nos docel, eosdem n llle ego Origenesdoetorverissimusolim,
illos duos posteriores libros, ex iniervallo, etserius,S Quempriinuuitidei graliaclaradedit.
quam priores , fuisse translatos : quo quidem inter- Simibicredere vis, Jibtostot milliaseripsi,
vallo Rufiuus de lieneilicliouibiisPalriaicbarum , in-i- Uuot,legio missosmillitin arniaviros.
stanle Pauliuo, disseruil. llinc duobus itsdem poste- ' iNulla meosunquainletigit blaspliemia sensus,
Sed piobus ;,tque vigil, .uiusab liustefui
rionbus libris 1'ertaielinn, tanqnaiii novo operi, no- Sola mibieasumPerian boudicladederunl :
vuin piulogum ad Macarium praeinisil, quem non 111 llis mecoujeeliiiiiuudbjuetela premunu
praemisisset, si una (iini duobus prioribus, quibus is
prologum suiun ante piaemiserat, eosdem vulgasset. t. Hoc ipsiim foedecoiruptum antea proiulerat Guirfo
Adpoiiamverba ipsa ad Macariuinex Rulini altera •a Carmelita in sumina de Haeresibuscap. XLI , ubi
praelalioiie libri III. Periarchon; lemeniin, de qua la illud lsidoro tribuit. Alius veisus quosdam e codice
agiiuus, mirilice illustraiit: Qui lecjismemortslo mei
ei Ambrosiano vulgavit, olim scriptos in Ribliotheca
in luis sanclis oralionibus, ul et nos efficimereamur•ir S. Isidori Hispalensis, ul titulus pracferl, sed igno-
mmututoresSpirilus. SuriiRionESnuos Peiiarchon li- i- ravit, in iisdem versibus jam dicium Origenis epiia-
bellot, te non solum insistente, verumeiutiu coyente,e, piiium, alicubi variuni, reperiri.
133 VITA. LIB. II. CAP. 111. 154
CAPUT III. i Pammacbius et Oceanus,diim inler cum Rufinnmqtie
A
praeteritsesimultatis ob caussam Origenianam cica-
I. iVoui rumoresin Rujinum ab amicis Hieronymi ob trices vix coaluerant.
reliqui operis Origeniani translalionem exciXantur, H. Rulinus hoc eodem tempore iu patriam pro-
H. Bufinus, matre ad
amissa, Hieronymumscribit, feciurus, literas ex Urbe ad Hieronymum scripsil,
cumque Siricii ponlificis literis formatis, ex Urbe quibtis el se diutius quani animo desiinaveral, Romae
in palriam Concordiam reverlitur. III. Non alia. mansisse , et Concordiwcivitate matrem siiam vita
quain solius itineris caussa, Mediolano pcrtransit. funclam , signilicavit, spiriluatium tainen parentum
IV. Ad illum in palria morantem Hieronymusli- (Cbromatii et Eusebii) desiderio ad palriam rcvo-
teras scribit, qum ei non redduntur. Pauliniani, calum, ijuum alioqui matris amissae luctu illuc nc-
Eusebii , el allerius Rufini iter ex Patmslina Ro- cedere prohiberelur , ne scilicet niaterna; domus
mam quoto anno contigeril. V. llieronymus alias1 adspectus dolorem propius augerel, quem procul a
lileras ad Pamniachiumscribit contra prwfationem patria, aninio dilfieultei premere polerat. De Hier •-
Rufini in libros Pcriurchon. lnde simullasinter nymo etiam oblique conquesius esi, quasi, eo noi
ulrumque augetur. VI. Rttfinus Syrus utrasque1 iuscio , morsus Rumanoriimsubiisset. H;cc Rufni
Hieronymi literas , Pammachio Rufinoqueredden- epislula intercidit. Adhuc lamen Hieriiiymi ad
das , Romum detulit. V'II.Harum priores summa- Paiiirnachiumet (>ceanum. ipsuni:ue Riilinum re-
lim rccensentur. 6poiisasupersunt, no>queinlra quae iu iis contincii-
I. Nondum rumor ob priores duos libros Periar- tur, singulaiiin recenseie conabimur, inde bistoriam
clion, a Rttfinotranslatos , bene conquieverat, qtiiim ** .u liiilinianaui illustialun. Kulinusli;Ccinterim aiinum
'
subinde reliqui duo latinitate donati, ignes sopitos et eo aiiijdius Itomae et Pincti moiatus, ail Vene-
denuo excilarunt; vix enim interpretationis suae liam nostram properaturus , vasa colligit, literasque
schedas inemendatas , nec publici juris factas , lormatas, publicas (idei tesseras, nonnisi Calliolicis,
e maiiibtis labi sivil Rufinus,qtiuni Panimacliiiis et in alienam parceci.tuiabeiinlibus, pcr episeopos daii
Occanus, viri apnd Romanos clari nominis, scd solitas, ab Siricio Pontilice de more impelral. Eas
Hieronymi , Augustini, et Paulini Nolani amicitia posliiioduma Rulino prolatss colligimus cx Hiero-
loiige clariores, casdem schedas liirttni sibi porre- nymo in lib. III. Apol. ubi ait pag. 459. Siricii in
clas, et pravis senlenliis clam alicubi incnistalas , Domiho dormienlis profers epistolam. El infra pag.
ul conlendit quidein Rufiiius, ad Sanctum Hierony- 462. Tale quidet contra Papam Anaslasiumdispulas,
niuin in Palicstinamcoiilinuo triinsniiserunl boc eo- ijf, quia Siricii epitcopi habes epislolam,iste conlra le
dem A. D. 39S. quo Rufinuspost Pascha translatio- scribere non potuerit. Aperlius lioc ipsuin pandit in
nem absoiveral. 1'aniiiiaebiusel Oieitiuis Rufiritno-• epist. XCVI.alias XVI. (Nunc CXXVIl.) ad Prin-
men rulicnerunt in epistola de hac re ad Hieronyinuini cipiam, quod est Epiiaphium Marcella;: pefunf(Ru-
scripta , seu quod in cxemplan deesset, seu poiins,, linuin iniiuil) el impelraut Ecclesiasticascpistolas, ut
()UodHieroiiymum, absque alia evplicatione , inter- commuritcanlesdiscessissevideantur.Nec multitmtem-
pretis iioiiieii facile adseqiiulitruni existiinarent. pus in medio, succedil in Pontificatu vir insignis
Sane Hieronyinusin responso ad literas, ad se per Anasiasius. Siriciuui Sanclissimum virum inique
Rufinumeo.lem lempore scriplas, ex sft/o , ait, se; eulpari, quasi homini haeretito literas cnmniunicato-
stiilim praelationis auclorem uovisse. Ergo ejus no- rias iinpartiri ium dubitaveril , sno loco apparebit.
inen a scnplo aberat. Porro summuiii virum , zelot G I Rulinus ergo Roma discessit A. D. 5;i8. ante diem
alias cathoiica; (idei ultro infiainmaiuui , Romauii xxvi. Noveinbris , quo Sir.cius dieni obiit, ex Da-
proceres in Rufinumbono quideni aninto, utcredcie i nicle Papebrocltio in Propyla:o par. 1. pag. 59. et ex
malim, conciiare studiierunt, quaedam ininus calho- Pagio ad euudem aiinum § 2. alioqui non Siricii ,
lice in ejus traiisla.iouc exposiia , quaeque impieta- sed Anastasii literas commiiiiicatorias prolulisset.
lein Origenis monstrare polerant, ab interpreic; Raroniuseodem A. D. 3'J8. § 1. ubi Siricium ail de-
suhlracia, caussantcs. Itleose , Romanosque oniness inorluum die 22. Februarii translationem aliquam
novani Periarchon versiouem ab Hieronymoflagran- hoe.die el mense quidem, sed anno insequenti 599.
tissime cupere, ul iiiiirpnlala proderei , el inale ex- peraciam ; i.. die emorluali accepit. V. Bolland.
pltcaia coitviiicerei : titque Hieroiiyinuin eo in; gis5 Febr. loin. 111.p. 282. Spacium verbis iliis Hiero-
acccndcrent, illius ingenium et Fidem in prtefationc 3 nyiiiianisdenotaiuin, necmullum tempus in medio,
Operis licte laitdari addiderunl , quasi ejus iiomiiiisi mensesaliquol forlasse complectilur ante demoittiuni
faina Rufiiius pi-opri.nn haeresiin tegere voluissei Siiiciuin, eique sulfeclum Anaslasium. Ilic enini
puiareiiir. Sed pranstat, verha ip a brevis alioquinl mox die v. Decemhris, quae in diem Doniinicamiti-
raiuinai liiin.e episinlae, quae nuiic est XL. aliass cidii, ordinatus esi, ex Pagio A. D. 318. § 5 et A.
LMV. (Nunc LXX.XIII.) in nicdium proferre : D. 4(12.§ 10. Ilaque liufinus per motlisiimumFla-
Siinctusaliquis ex jratribus schedutusarfnos CUJUSUAM i miniwiter , ut ait Ilieronynius initio libri H. Apo-
detulit, qttmOrigeiusvolumen, quod Periarchon in- logiae, Mediolanuiii primo contendit, ubi Simplicia-
scribitur, i/i iatinum sermonem versum tenerent. El( nus Ambrosto, die5. Aprilis elapsi anni 597. terraa
quoniam in his nnilla sunt , qum lenuiialem notlrii n" inandalo, in cathedra Medinlanensi successerat, ut
inyenii permovenl, quwque minus calholice dicta» Auctor est Mabilloniusin MuseoItalico toin. I. par.
mttimitmus, sttspicamurcliam , ad excusationemau- H. pag. 115. iiufii.us lib. 1. suae Apologiae,ah Euse-
ctoris, inulta dc libris ejus esse subtracta, qum aper- bio Cremonensi inlerpretalionem suam libri Periar-
tam impietatem cjusdem monstrare potuissent,qum- cbou falsalam contendens , impiani sententiam in
simiiJSpraslantiam luant , ut et hoc specialiler noitt suas schedas intiusaiu, sibi per eundem Eusebium
liiin nobis, quam universis, qui in Urbe habitan', pro- Mediolanirecilatam conquerilur : Quum, inqnii, hu-
[ulurum opus digneris itnpendere, ut supradiclumti- jusmodisententiam apud Mediolanum(Eusebius) re-
brttm Origenis,quemadmodumab ipso auclore edituss cilaret, et a me qum exigebat, fatta esse dicerentur ,
| esf, ad fidem, tuo scrmonemanifesles: el quma de- interrogatus a quoaccepisset exemplaria, respondit,
fensoreejus imerpolaia sv.nl, prodas, ul qitmeiiamini malronam quandam sibi dedisse. Eusebius, qui in
his schedulis,quus ad sanctitatem luam direximus , praeterito dissidio inier llieronymum Epiphanio l'a-
tnrf contra calliolicamregulam,vel imperileedila sunt,, ventem, et Rulinum Johannis Ilierosolymilani slu-
redarguns atijue convincas. Sane sublililerin prmfa- diosum, palam, ut dicium est, HierOnymo adhaese-
tione opcris s»i, menlionem, tacito nomine, lumsan- rat, postea Romaui, priusquam Htifinusbinc disce
ctitaiis expressit,quod, a (e promistumopus,ipse eom- derel, ex Orienle pervenerat. Ejtis iler adventumque
pteveril; illud oblique agens, eliam le sitnili ralionec accurale designant haecverba Hieronymi in libro III.
sentire. Purga ergo suspicioneshominum, ne, si dis- Apob.giaepag. i(52. Paulinianus et Ensebius POST
simuiaveris,comenlire videaris.lltec ad llieronymuml ANMM ve.tiw nuvigulionisprofccii svut. Rulinuiu iui-
135 RUFINI PRESBYTERI 156
tio veris A. D. 397. Nolam adplicuisse probavimus. A Mtitinam,Regium , Parmam , Fidentiolam , Placen-
Quare Eusebius, qui verno tempore, navigationi tiam, Latidem, Mediolanum, Bergomum, Brixiam,
congriio A. D. 598. in Ilaliam Iraiisniisisse videlur, Veronain, Vicetiam, Patavium , Altinum proten-
ineunie a:state ejusdcm anni 593. Romaejam aderal, debatur.
ilbi Riiliniinisuaecominuiiionis et consortii partici- Tertia , item mediterranea, Arimino Bononiam,
pcin balmit, priusquam utcr(|ue, hic Concordiam, Miitinnm,Vicum Sernintitn et Varianum, Monteiu
ille Crciiionain iturus , Mediolanuniprolieisceretur. Anianum, Ateste , Patavium, Allinuin sternehatur.
Hoc ipsiim Ruliniislestaiur in lib. I. suae Apologi:c. Haecex probalissiinis Tahulis ilineranis Antonini
Si hoc, inquit, iti meis lileris (Eusebius) itnjentssef, et Peutingeri. Rulinus ex his tribus communiuus
et vere scrupulum aliquem ex ipsa leclione cepissel Viis secundam, nl sihi cominodiorem,delegit.
quum nte , sicul ipse ncsli, liomm posilum,haberet IV. A. 1). 599. ad Rufinum in patria morantem
prwseitlcm, conlinuo utique perquisivissel, elipsa ad scripta fuit, non tamen reddita , Hieronymiepistola
tue scripta detulisset, quippequi usquead ipsum lem- XI.H. alias LXVL ( Nunc LXXl.) in qua vir San-
pus eliam VIDEIU, IIE, el SALCTAUE, <e(in oratione ctus illi respondcl epislola:, qiiam Rulinus Roma
COHMUMCAKG solitus erat. De Eusebio Crcmoiiensi discessuriis anno elapso ad eum scripseral. Ait, sta-
Itiilinuiii bic loqtti,nosilubiiaie iionsinuiil Iticc\erba tiin ex elegmtia latini sermonis, quo noster episto-
Hieronymi conlra Rulinuin in lib. II. Apologia:: lam scripserat, sibi quod Rufinus significaverat, pa-
Vociferareei clamila per plaleas; non esl meitsliber; tuisse , illum neinpe diu liommversalum,quum lin-
el, si meus esf, schedulas inemendalasEusebiusfurto guaelalinae, cujus in diiilurna peregrinaiione ohlilus
abstuiit. Matronam, quaeKiilinischedas liadidit Eu- „^ quodaminudofuerat, assuevissel : quod scilicel non-
sehio, a quo postea Pammachiuset (iceanuseas ad e£ nisi longotempore (ieri poterat: Diu, inquit, (eRomai
Hicronymum Iransinillendas , accepeiiinl , fuisse moratuui,sermo propriusindicavit.Se non aiubigere,
Marcellam, aperte colligitur ex ejus epitaphio, ut ait, quia amnr spiriiualium parenlum ad palriain re-
dicam inferius. Hieronymus <onimentarios suos in vocaverit, quetu matiis defunctat;luctus ab ejusmodi
Jercniiani et Mattha-unieulein Eusehio uuucu|iavii. itinere avenerat, ne magis coram doleret quod ab-
111.Norisius Cardinalis ubique liufinumexagilans, sens vix ferre poterat. Conscieniiaedeinde suae
Mediolanumhaereses suas disseniinandicaussa pe- testem Douiinuniquiuu appellasset, post reconcitia-
liisse scrihit in Hislori.i Pelagiana lib. I. cap. II. ut tas amicilias nullum intercessisse rancorem, quo
Veneriumejusdem Urbis Antistitem in suas partes quempiamimderel, baec.slatim subjungit : Vera ami-
traherel. Inde poslmodiimAquileiainse lomulisse, citia quod sentii, dissimularenon debet. Prmfaiiun-
ul Origenianisdeliriis pulriv.meliumsoltimlocupleta- cula librorum Periarchon ad me missa est (nempe a
rcl, et Chromatio,atleri ltalim metropotittv,tiouorum Pammaeliio et Oceano) quam ex stilo inletlexi tuam
dogmatumvirus insi.ilarel, ac pro CaihoticmFidei esse (nomcn enim Ktitini aberal) iti qua oblique,
rndimenlis, quw aiite triginta annos ab eodcm, tunc imo ttperteego pelor. Qua menlesil scripla , tu uirfe-
presbytero edoclus (ueral, inyrutas profeclovicesre- its : gua inteliigalur, et slultis patel. Poieram el ego,
pendens,iinpiissimiserroribus sauclissimumjttxta ac qui swpissintefiguralas seiuenlias declamavi, atiquid
aoclissimum seuem imbueret. Keque vir suiiimus de te, vetereartificiorepetere, et luo te morelaudure.
lam alrocia in Rufinum sine ullo teste dixisse ton- Sed abs>la me, ut quod repreliendoin le, imiler. Qitin
tentus, ha:c statiiu stiiijiingit : Quis autem heic ho- polius ita sententiamtemperavi, vl et ebjectuni cri-
tjiiuis coiiultts non execrciur, qui uno ferc lempore(C mcn ejfugerem, el amicum, quanlum in me esf, tiec
tres pr.marias lialiw Ecclesius, Romanam, dein Me- twsustwderem.Sed obsecrole, ul si deincepsatiquem
diolancnsem,poslremoAquileiensemOriycnianwSecla: seqtti volueris, tuo tanlum judicio sis conienlus. Aut
ttdjiare peiulantissimepertentavit? Sed vir disertis- enim bona sunl qumappeinnus, aul mala. Si bona,
sunus lalsam opinionem induissfiimlii videtur. i\'o- non indujeitl atleritts auxiiio : si mala, peccantium
liin tanieo, ul, dttm opitionein nou probo, ipsi inibi mttttiludonon paril errori pulrocinium.Hmc apud le
oliut benevoloinstillare vnlear. lioc eiiim piaculare. umtce poltus exposttttare volui, quani lucessilus pu-
Venerius in cathedra Mediolanensi nou sedil anle: blice desmvire,ut animudverttts,'me reconciiialasami-
A. D. 400. (juo Siinpiiciaiii locum iniplevit. Hic au- citias pure colere, et nonjuxla Ptauiinam sciilenliam,
lein Auibrosiosuc(esserat, ut dixi, el constat ex Rol- titlera munu lapidem lenere, panem offene altera.
landiani operis coiiiiuuaioribusin Lxegesi pra-fixa i Haecad Kufinuiu llieronyuiiis subiratus oh susptcio-
tom. VII. M.iii. Sim|>irciaiuiinveio, Gaudentiuni i nes a Painmailno clOceauo sihi injeclas, quasi falsis
Riixiensem, et Chroiiiatiuin Aqiiileicnsem, sanctis- cl subdolis R ilnii laudihus in biereiicoruui patroci-
simos aque ac doctissimos viros, quos ea lempesiale; niiini trahereiur; quanquani liiiliiii.tna: Iranslationis
Rulinus utique invisil, Ongeiiianis erroribus faciles; erinres oinuiiio silet. Sub linetu epislolaean, fratrem
aures adcoinniodare poiuissje,absque lantorum prae- siiiiin Pauliiiianum. qtn anno elapso 59ti. cum Eu-
siiluui injuria dici uequit, [iraecipucquuni tiemo exi sebio Creinoneiisi, ad patriam Stridonein ilurus, in
illis uuquani Rulini cnnsuctiidincnilngerii, sed ip-e; llaliani tr.<jicer,it, noiidim illo atino 59,i. quo baec
in singulorum perpetua cominunione vixeril. Rea- scnbebal, ud se reversiiii); se putare laineu ab Ru-
tuin Gaiidentium, Sancu Philastrii discipuluin ei ini _ lino visuui Aquileiaeapud (.hromatium melropoli-
caihedra sncces-orein, Ruliuiis pridem in Orienle; " laui. Addit insiiper, se quendain abum presbylerum
noveial, ejusdimque postea rogatu faciiim videbi- Rufinum per ltomam Mediolanum misisse, atque
nnis, ul CleiiieiuisRecugintm.es e.vGraecoin Lati- orasse , ut ijisum Ktiliiiinnnoslium , a I quem scri-
iiuni scriconeui traiisiiilciil. lslud iler per Insubres, bit, siio ariuno, el obsequio viderei. Qiiisnain luerit
Ruliuoin patri. m suam reversuio , iuit proprium elt iste Kuliuus, et quanto verilalis dispeniboceleberri-
natuiale, ul sic loquar , non iiiiliicc.uni, iniiius pro- mi .scripl.ircs iiium ciim nostio conllavcriiii,{lOstino-
priuni, et ob secretas caussas, hoininiex Urbe Kuina i «1iiiiidisscremus ; heic l.a tnm dixisseconienti , ejus
iu Veiiiiiam iiiferioiein ituro , susceptuiu. 'luncu iler auventuinqne Romam evenissehoc eodemanno
eniui, Ferraria et Veneiiis iiondum conditis , tri- 39:<-.bienniumscihcet poslquani uoster inde disces-
pliu via Aquileiainperveniii p <terat. serat. Itl piobaiilhaee verba Hieroiiymilib. 111Apol.
Pr.ma biural,, Ariniino Ravemiain ibatur, undei pag. 402. Puulinianusel LusebiusPOSTA.NM Mvesl.w
seplemniuriu Altinumutque navigabantur, ulail An- naiiigiitionisprofecti sunt. Rufinus tn caussa Clauuii
toninus in liincrario. Altino postea iter crat Con- POSTISIENMUM tjitssus.NoSfugit fia;c caussa Claudii,
tordiam, Aquileiam. Illoaevo supra RononiamPuluss ob quam Uufiuusalter ex Syria Mediolanum piope-
interccdebal, quaea VibioSequeslro Padusa Galliw, ravit , ubi aula Caesarea tunc aderat. Gravissima
c Pado dicla, appellatur. tainen luerit , quum llieronyiniis pio periculoca-
Secunda via niedilerranea , Arimino Cmscnamdu- pilis alieni illud iter contigisse 'tesltlur. llis iu arjju-
cebat. lude Favenliain, Forum Cornelii, Bonoiiiam, mento sinceraecum uoslio Rulino amicitiae mciuc-
137 VTTA.LIB. 11. CAP. 111. 158
ratis, epistolaebunc finem imponit : Ceterisqueamicis A Hieronymi pariter necessarium , noslriqne hoslein,
eadem significavimtts(nempe ut Rufinum ejus nomine mansisse, luculcnter nos docent Acta Concilii Car-
salutarent) ne mordentesinvicem, consumamurad in- thaginiensis aptid Sanclum Augustinum iti libro II.
vicem.Jam tuw moderationisesl el tuorum , nullam de Peccato originali cap. III. ubi haec rcferunlur :
occasionemimpatienlibus dare, ne nou omnessimiles Cmlestiits: dixii Sanctus presbyler Rufinus Romw',
mei invenias,qttipossintfiguralis laudibitsdelectari. qui mansil cum S. Pammachio: Ego autlivi iilum
V. Hieronymus una cuin hocce responso ad Rufi- dicentem,quia tradux peccalinon sil. IIoc po>t Siricii
num, aliud quoque ad Pammachiuni et Oceaiuim obitum Rufinique nostratis disccssnm in patriam ,
responsum misit, ubi Rulini praefaliiinculam fusius sub Papa Anastasio evenisse, icstatur inilio sui Coai-
refutavii, se ah Origeniano doginate alienum osten- ir.onitorii Marius Mercator: Hanc, inquit, iueplam et
dens; novanique librorum Periarcbon ab se adorna- non minus inimicamrectm fidei qutvstionem(quia tra-
tam versionem , adjunxii. In hac tamen epistola vir dux peccati non sit) sub sancta:rec.ordntionisAnustas:o
sanclns Rulini interpretis nomini ubiquc pepercit, in RomanmEcclesiwsuinmoPonlifieeRufintts quondam,
quo mitissimi erga Rtiliniun animi specimen dedit, nalione Syrus, Romam primits invexit. Ergo hic Ru-
quod Roinani nequaquam voluissent. llinc factum, finus, naitone Synts, ex Syria pridcin Romamet Me-
ut quae,ex eoruudem votis , llieronymi epistolaede- diolanum missus, Pammacliio iiospiti suo rcsponsum
erant, ipsi vivaevocis veluti conimentario in vulgus Hieronymi conlra Tyrannium Rufinum nostriini na-
sparserint, nomen Rulini palam eo magis exosum lione Italiim cuni nova translatione lihrorum Pe-
reddituri, quo Hieronymi auctorilas illum gravius riarchon reddidit, cpistolanique ad eiindein Rufiiuim
premere videbatur. Vide librum 111.Apologiaellie- ,R B A(]uileiam transmiitendam : cui tamena Pammacbio
ronymianaepag. 4G7. lmmo quia epistola Hieronyini nequaquam reddita est. Iluetitis lib. 11.cap. IV. secl.
ad Rulinum , de qua supra mentionem fecimus , I. § 12. ail, ideo non fuisse iransmissam , quia per
paullo mitior videri pnterat, ipsi iieqiiaquam red- vec.urwmorasserius Romnmdelala fuit. iSVinred.iitae
dita est, ut hoc paclo allera ad Pammachium per epistoke veram caussam accipe. Oh direnilam inter
urbem volitans, Rulinuni vehemcntius heueret. ita- utrunque gratiam, post novani ab Hieronymoparaiam
que Rufuius de eadem epistola, ad se qtiidem scri- librorum Peiiarcbon interprelalionem, ejus amici
pta , non tamen reddila, post siumllatem jam eru- epistolam suppresserunt.
ptam, sero landem ab suis amicis Komanis cdnctus , VII. Sed praecipuacapita ilieronymianae epislolae
putavit, eandem ab Hieronymo tunc recens, non ad Pammachiiiin reccnseainus. Hieronymtis diluere
olim, quanquam tatnen sub falsa nota temporis , satagitRufiuianarnpra:fationem libroruniPeriarclioii,
jamdudtim elapsi , fuisse conscriptam; idque non iu qua ipse, ut ornatus el maguilicusOrigenianorum
ibrtuilo, sed dedita opera factuni censuit, ut ipse ni- operum inteipres et praeco,nd sidera cxtollitur.Hanc
inirutn gravius incusarclur , quasi modestiac Hiero« laiidem Alexandriae el Romaea/fu/;tioalias sparsam,
nyuii , pari modeslia respondere noluisset. Verum contuiiieliae loco se babere faletur : Schedulw (sic
Hieronymus crimen non redditae epistolae in amicos orditur Hieronymus ), qitas misistis honorifica me
Romanos his verbij refundit in libro I. Apologiae affecerunl contumelia, sic inyenium prwdic.mlcs, til
pag. 565. Ego ille moderalus in epislola publica (ad ftdei lullerent vcritatem. Ail se Origenem (Iiiolnisin
Pammachium) qui diligenter cavi, ne quid in tc rfi- locis laudassc, in praefatiunculisHomiliartunin Can-
cfum pulares, scripsi ad te STATIH breveinepistolcm, tica, et libri de NominibtisEbraicis; nusquam tamen
expostulans super laudibus tuis : quam quut llomw C I de Origenis doymale se ibi loquutum : Laudavi ,
non eias, amicimei libi millere NOLUI.RUNT eo quod le inquil, inlerpretem, non dogmntislen;inyeriium,non
dicerentcum Sodalibusluis indigna tiomiticChristiano ftdem; pltilosophum,non Apostolum. Quod si vuliuit
de mea conversationejactitare : cujtts exemplum,huic supcr Origenemeumscirejudicium, leganl in Eccle-
volumini subdidi, ut scias quunlum doloremquania siasten Comiwntarium; repliceiit in epistolam ad
moderationenecessitudinistetnperavi. Rursus lib. 111. Ephesios tria voinmina, et intelligent , me semper
Apol. pag. 408. novitmquoque ine putas finxissemeii- ejus dogmalibuscontraisse. Ilis consoua eliam infra
dacium, ul epitlotam ad le meonominecomponercm, repetit, et in epist. XXXIX. alias LXil. ( JVKJJC
qutisiolimscriptam,quobonusesse videar el modeslus: LXXXII.) ad Tlicopbiliim. Haetanien excusaliones
quam tu nuiiquamomnino sttsccperis. 11wc res perfa- non inulluin arritlent dociissimo Ahrincensi Epi-
cile proburi potcst. Mulli ltunuv ejus exeinplariii Ita- scopo , jRu/iutalias baudquaquam siudioso, in Ori-
bent ante hoc circiler TIUENNUM, qui tibi eam miltere genianis lib. II. cap. IV. sect. 1. § 17. Quum enini
noltierunt,scicntesquw de mco nomine jactilares , et Commentarios in Ecclesiastcn et in Epistolain a I
quam indiyntthoinine Cliristianoac ncfanda confinge- Epbesios magniloquus Doctor , Adamantii scitis in-
res. Ego scripsi nesciensquasi ad amicum. llti non terscrit, cadem vix scmel refellit; iniino ne Orige-
reddidcrunl ei, quem inimicum noverunl,parcenteset nem quidem auctorem laudat: quaesi ttinc pro falsis
meoerrori et lum conscicnliw.Et simul argiimenlaris, habuisset , ulique censura nolassct: jVaiit quod di-
quod si lalemtibi epislolamscripseram, non debueram cKnf(inquilIIiernnymus in prolngo libri II. Cominen-
conlra le in alio libelto (nempe in epistola ad Pam- lariorum in Micheam) Origenis ine volumina cont-
niachium et Oceanum) multa mala scribere. Hic est n' pilasse , el contaminari non decere veterum scripta
tolus error tuus, el hwc jnsla querimonia,quod quw ( quod illi maledictumveliemensesse existimant) ean-
nos in hwrcticosdicimus,tu tu le dicia confingis; et dem laudem nuiximamditco, quum ittum imitari volo,
nisi itlis pepercimus,lc putas esse violalum.;non eniui quem cttnclis prudentibuset vobis placere iwn dubito.
Rufinus in jam diela epislola ad Paininachitun et In praelalione ad lib:uni de Nominibus Ebraicis, ne-
Oceaiuini, iioniinatim appellabatur. minem ail, nisi imperilum negare, Origcnem pos:
VI. Quum Hieronyinus illo ipso lempore, quo ad AposlolosEcclesiarume-se magistrum. Ilicronyinus
Pammacbiuin et Rufinum litcras misit, Rufinum al- deinde in epistnla lotus i,s eo est, ul.conlra Rufiiium,
tcrtim in caussa Claudii Mcdiolanum miserit, qui ostendat, se temere non laudasse Origenem, niagno-
Rufinum nosirum ejus verbis salularc debuerat, rum virorum cxempla sequutuns, a quibus auclo-
oininari licet, illum eundem Rufinum utramque res , quanquain alias erroribus seatenies , propter
epislolam superius memoratam ad Pammachium ingenium lau-IariTerliiliuino tanieii potuerunt : Sic, inquit ,
lulisse : a quo posimoduin prinia , Rufinuin sugil- beaius Cypriuuus magislro ulitur , ut ejus
lans. in vulgus sparsa ; allcra Aquileiam ad Rufinuin scripta proban! : qunmqne erudili el ardenlis viri de-
iietitiquam missa. Pammachium cerle his verbis iu- lectetur ingenio, Montanumcum co , Maximitlamque
nuit Hieronymus, Rufinum allnquens : tibi eammit- non sequiinr. Fortissimos libroscontra Porphyrium
tere NOLUERUNT, Aquiteiamscilicei, sive Concordiam. scribil ApoUinarius; Ecclcsiasticim pulchre Eusebius
Kufinum illiini alium, Hicronyuii necessarium , a Historiam tcxuil, dum lamen alter in mysterio In-
nosiro diverstmi, luncRoma; apud Pamniachium , carnationiserravil, Verditm,non anitnam, scd solam
PATHOI. XXI. >>
carnem, adsumsisse somnians, altcr impietatis Arii A Lausiaca cap. CXIX. ubi ait de nobilissimafemina
propugnalor cxsliterit. Poslea siibjungil : Diimessem Rouiainreversa : lbi guidemqttuin es-.el,bcatissimum
iuvenismiro discentti ferebar ardore , nec juxta qito- vinun maximmwslimalionisclarissimumApronianum,
rundam prmsumplionemipse me docui. Hic manifesto qui erai Gentilis , catechesiinslituit, persuasilque ut
/{u/!)iumcarpil,quemsine magistro se literas Graecas conlincret etiam cum sua uxore, ejus aulemsororis
didicisse gloiiatum, Hieronyinus etiam alibi tradit. ftlia, Avitanomine. Hinc patet, Ai>itamex Melanim
Itaq.ueait, se ApollinariumLaodicensem,Didymuin, sorore, cujus nomen nos fugit, oriam fuisse. bleiu
ct etiain Raraninam Judaeumaudivisse : omnia ab se Palladius cap. c\xxiv. Aproniuiitliliam, Eunomiam
Origenis scripia esse perlecta, ita ut ejus taicen er- memorat: Vidiefiambeatam Avilamcitm ejus marito
rorcs diligenter civerit. Queritur, sttas literas olim Aproniano,et eorumfilia Ettnomia. Sed piis conjugi-
atl Didymum,quasi ad niagislrumscri|itas, a quodani bns fuit etiam filius Turcius Astertus, qui una cum
(Rufino) prolalas fuisse, quanquam nibil prmler ho- patre bapiismigiatiam suscepit, lesie 1'aulinoin Na-
norem et salulationemconlinerent. Poslremo illud lali 15. vers. 200. ubi de Piniano, qu in ipse Pauli-
urêt, se uuuquain fuisse Origenistam, sique fuil, se nus Christo genuerat, deque Asteriosic canil:
jam esse desinerc. Hinc reliqtios (Rufnium) ad se Eminethic propriomibitiliusin grege prmus,
imiiandum bortatiir; et, impense laudatn Adainau- Astaliutlniibipar luuienin Asterioest,
lio, illiusque erroribus explosis, ea omnia despicit , (Juemsimulunaniniesvera pietateparenl>s
qua; de adulteratione librorum ejus Rnfinusscripto IufantetiiCltristoconstiluere-acrum
tradideral; ApologiainqucsubriomiiiePaiiip/ii/imar- Ul tamquamSaniuelpriuiissign.ilusa: nis
lyris ab Rulino vulgalam, non Pamphili, scd Didymi, -B Cieseeret;in Sancti;vnlus,a!enle
vel alterius fcelumcsse conlendit. Hieronyuiushanc * Prinmpuer. (^hristisiihnoniiuu,muri , solvit,
KtDoiuininoiiienprimaloquelafttil
epistolam scribens , ait : Centumquinquayintaanni Jainqueparente Deo regnis coelestiiiu;M<US,
ex
prope sunl, quo Oriyenes mortuusesl Tyri. lllum /V. Sidereopariler nouiineel,ore niic.;l.
D. 255. falo funclum oslcndit 'i illcnioi.t u. loic. III. Hiinepueruinctfrairem fecitpiagrana patri,
Art. XXV. p. 5i8et755. Annis255. ex sententia Hie- Nampariter sanclolluminesuiitgenili :
ronymi addealios 159etbabebis annos epochaeChri- (Juosnaluragradudiviserat, hos Ueiisabno
stianae 4ti5. sccundiim qiiidemIlicroiiymuui, qui Eu- Muiieregermauosin sua rt gna veliit.
sebii ab se latinitale donati caicuios sequitur. Ilaee
Aproniani rogatu multa Graecornmscripta Rufinus
epochaqiiumDionysiananinostrani bienritumantcver- latinitate donavit; Homilias Origeuis in Psalmos
tal, ut alibi notavi, demeillud biennium.et supererit XXXVI. XXXVII. XXXVIII. Gregorii Nazianzeni
aniiusiOi.Quareparlicula ijropeiiihoeeeniumetquiii- Apiilogefcon, Iloinilias VIII. Rasilii Magni, ac Xysti
quagliita annorum spano, secum aliud bicnniumau- senteiitias, hasque singulas liicubrationes brevi epi-
lcrl, unde babeinus annuin vulgarem 3'.:9. quo suani stola , seu prologo, ut ipse ait, Apronianofiiio suo
epistolam scripsit llieroiiymus Eandem epocham nuncupavit. Avittim quoque Aproniaui uxorem ab
t>iepaullo infra conlirmat : Cur post quadriiujeitlosan- Rulliio dici
nos docerenos niteris, quod untenescivimus'.'Cur pru- que fiiiam Jesuvidebimiis, prnptereaquod ulrun-
Christo genuisset. Ileic me ad
fers in medittm, quod Pelrus el Puulttts edere noluc- alia conjug?m
runt? Ilis verbis imiiiit ab initio ;eraeCliristianie Norisius properanlen sistit clarae memoriae Cadinalis
tunc annos iOti. jam elapsos, et 401. in cursu fuisse. mus, quipenitioris antiquilatis scrutator diligentissi-
in (ienotaphiis Pisanis Dissertatione IV.
Deme duos , quibus epocba Eusebiana nostram vul- Li ( cap. II. §. 1. duin
et habehis annum 599. genlem Turciam Asleriam Apro-
gaiein superat, Dionysianiim nianam prisco suo splendoii restituit, Apronianum
CAPUT IV. noslrum cum aliis Apronianisjuuctim eniimerans,
Aproniunus ad Rufinum miltit exemplar Hierony- pene indictuin abire sinit. Idem videtur ac Turcius
mianmepistolmin vulgus sparsm. Varia de Apro- Secundus Asterius Aproritanus, A. D. 576. Sacerdos
niiinoet ejus genle projcruntur. II. Ruftni Apologia Collegiixv Yirorum sacrisfaciundis apud Onuphrium
contrttUieronymiepislolam.111.Ejusdem Apoloyim Panvinium in Commeolariisad librutn 111.Fasloriim
libri I. synopsis, objeclionesdogmalicascontinens. p.tg. 502. qui Norisio natus videtur ex altero Apro-
IV. Rufiiiusse oinninocatholicum, el ab hmresibus niano, qui pr.cfiiit Urbi, Jtiliano imperanle A. D.
Orijeni impaclis, vacuumfuse deinonslrat. V. Apo- 505 ; nameum tempora congruunt, titulusque Viri cluris-
togia• liber11.enucleatur. VI. Variain Hieronymum simi, quo Palladius ornavit. De eo sic ceciuit
a Ritfinocongesta. VII. Hujus brevior Apotogiaad Paulinus in Nalali Xlil. v. 157 :
Anastasium. Apronianum Turciaegeniisdecus,
I. Panunachius, Oceanus, ceterique Rufini aunuli Ailatepucruui,seusibuscanisseuem,
Veteri togan.mnobilemprosapia,
Hieronyiuianaeepislolae exemplaria , in illius dede- SedclariorumCiiristnnonomine;
cus, eontinuo per manus hominum spargenda cura- Qttimixta veteris et NOVI ORTIIS gluria
riint, Ronianis , ut lit, ui conlraria sludia inleriiu Vetusest Senator Curiu',CliristoNOYUS.
scissis, quippe aliis Ilieronymo, aliis Kulino faven-
liliu-. Pro Ituiiuo praecipuuscum Macarioeminiiit Aproniani majorum Stemma praestat hoc loco ex-
Apronianus. Hic epistolaeapographum Aqudejainad D ' [dicare :
.iiniciiintiansniisit, qito ex patria sua Concordiaapud' A. D. 511. L. Turcius SecundusApronianus
C/iromaiium seces-erat. Erat Apronianusex genteI Consulincerti anni.
Tttrcia Asteria Aproniana,Konia:post saeculorumme- Ex Pauvinio ad Fastos libro III. pag.
nioriam nobilissima, quam IrabeaeQuirinales, Urba- 296. Grutero pag. CCCCLXXVl.7.
na; piaefeclurae, militaresque et palatinaedignilalesi et Norisio Dissert. IV. ad Cenola-
nunierosa annorum serie decoraveraul. Sed splen- phia Pisana pag. 435.
didissima martyrum purpura longe illustriorem red-
diderat; nain Rttfina et Secunda sororcs, ex hac ea- I
dem familia, pro Christiana religione morlem oppe- A. D. 339.
lierunt A. D. 257. die 10. Julii. Hunc Aprouianum 1 L. Turcius Apronianus
Rufinus ex cullu idolorum ad Christi fidem traduxe-\ Prmfeclus Urbi.
Ex iisdemet IndiculoPraefectoruiiiUr-
ral, queiu ideo in singulis prologis operum, quse bis apud yEgidium Ducherium in
eidem iuscripsit, filiumsuum vocat, qua phrasi, eo-
dein sensu a Sancto Paulino mox usurpanda, Ruli- Conimentariode Doctrinatetnporuni
uus ostendit, se (idei Christianae eum peperisse, pag. 240. |
quanquam suhindc etiam Metania senior catecbesi1 I
a
Aproniaiium msti uxerit, tesle Palladio in Historiaj A. D. 365. L. Turcius ApronianusAslerius
141 VITA. LIR. II. CAP. IV. 142
CorreciorTuscimel Umbrimel PrmfecntsUrbi. A eorum artna el sagitlw, et lingua eorum machwraacu-
Ex iisdem. | ta. Verum ad hwc vulnera,quw infligunlurex lingua,
inter homines medicus pene nullus est: et ideo con-
A. D. 376. L. Turcius Secundus Asterius Apronianus verli me ad Jesum, cceleslemmedicum, qui mihi anli-
Sacerdos collegii xv virum sncris faciundis. rfoium potentissimam dedit rfe Evangelii sui pyxide
quw vim doloris spe fuluri apud se justi
Ex Panvinio ad Fastos lib. III. pag. prolatam , solaretur.
302. et ex Norisio pag. 43'). A Ru- vil examinis, Potio ergo ipsa, quam tempera-
fino et Melania Seniore ad Christi vosJesus , hwc erant verba: Reali, inquit, esiis quum
fitlemconversus A. D. 397. persequud fuerinl et dixerint adversttmvosomne
A. D. 397. Uxor Aviia,sororis ejusdem Melaniaefilia. malum, menlientes. Gaudele el exultate, quoniammer-
Ex Pallatlio in llistoiia Lausiaca cap. et ces veslra multa est in cmlis. Sic enim persequuti sunt
CXIX. etex Paulino in Natali xiu. prophetas, qui erant ante vos. Hoc se medicamento
v. 250. contentum, de reliquo ait silere decrevisse, sed re-
spondendi ex partesibi justam necessitatem imponi,
proptereaquod nisi haereseos crimen sibi ab Hiero-
nymo impactum repelleret, apud mullos fama sua
A.D. 598. Eunomia. \Turcius AsteriusApronianus, in magno discrimine versari diceretur. Quare, in-
Ex Histor. Lau-I Una cum patre baptismi quit, compellorcontra votum meum et proposilum re-
siaca cap. 154.1 gratiam suscepit. spondere, ne forte relicendo, videar crimen agnoscere,
et ex Paulino/ E* Paulino in Natali xm. .» quainvis Christiano celera crimina sitendo depellere,
in Nalali xm.v.l v. 270. *
exemplo Domini, gloriosum sit. Sed lamen hoc, in
231. ) Fide , si fiai, maximumscandalum generat. Primus
H;cc de Aproniano, Rufini necessario exposui, quia Apologiae liber dogmaiicis criminationibus refellen-
viruin nobilitate , doctriua, et veritatis agnitaegloria dis plerunque versatur. Hunc Rufino auspicari pla-
speciatssimum, scriptores pene silentio praeterie- cuit ab . initio epistolae, ubi Hieronymus scripsit ;
lani. Omitiampersonas, rebus tanlum et criminibus respon-
II. jtitfinus, accepto exemplari epistolae llierony- debo: neque enim caussmprodest maledicentibusrema-
niiana: ad Paminachium , ratus , quac contra se scri- ledicere , et adversarios talione mordere. Rufinus
behantur, haudquaquam sibi negligenda , ad cuden- verbis a me siiperiusadductis.quumutrumquefalsum
(liim responsum coniiniio animiun adplicuit. Hoc esse dixissel, omissa, utait, omni ironia, et hypocri-
responsutn intercidissearbitratur lluetius inOrigenia- seos tergiversatione, quw Deo execrabilis est, se, licet
nis lib. II. cap. IV. §. xvm. el Caveus in Historia incomlis verbis, et oralione incomposila responsurum
sua literaria : in quo errore versari videtur etiain proliteiur. veniam imperiiiae suae a legentibus sibi
Dupinus tom. III. Riblio.hecae,dum >ufiniInveciivas concessum iri confidens, quia, inquil, non alios ac-
perpram dictas, quae oinuium inuiiibiis terunlur, cusamus, sed nosmetipsosa maledictis purgare conten-
contra Apologiam, non vero coutra llieronymi epi- dimus , et ideo studemus , ut non tantum in nobis
stolam, scriplas ceusuit. Sed fuKyfinusepistolwipsi sermo, quanlutn verilas luceat. Illud anle omnia
Apologiamopposuii, qua: sub falso nomine lnvecliva- Hieronymum vere dixisse faietur, nimirum , se non
iioii adliuc superest. Epistoliv inii.io quum dixisset reddcre maledictum pro maledicto , hoc satis verum
Ilieronymus : Omiffastipersonas; rebus tantum etcri- (. C esse contendit; non enim pro maledictis, serfpro be-
minibus respondebo: neque enim caussmprodesl male- nedictis et laudibus conviciaet maledicla queritur sibi
dicenlibus remaledicere, et adoersarios tutionetnorde- reslitui. Hoc ipsum argumenium ideniidem urget,
re, hoc idem subseqnentibus verbis Dufinus carpit i-e in Hieronymo eloquentiam et sludium in Graecis
stib ipso limine su;e Apologbe : Quia ergo inilio Itu- interpreiandis laudasse , neque se illius unquam Fi-
jus Invectionissum (sic vocat llieronyini epislolani) dem laesisse contendens. Veniam ab eo deprecalur :
promiliil se omissurumpersonas, el rebus tanlum et iSj quid asperius, aut incnmlius dicturus cst, quia,
criminibusrcsponsurum; utruiuiue auem falsum cst; ' inquit, imperitum hominemad respondendumtacessi-
nain cui respondeat crimini , quod nuttus obtendil? vit , quem sciret non posseper mullam dicendi et elo-
quomodoaulem omillit personas , quum inlerprelem quentimcopiam trf agere, ul is, guem Iwsumvel/et ac
iibrorum toto Inveclionis sum lexlu iudesinenterin- vttlneraium, nec vulneralus videatur esse nec tmsus.
cuseiet taceret? Haec Kitfinus, qui ettam in libro II. In summa, qui objeclas depettere a se maculas cupit,
ait, se Hieri'iiyini Epistolw respondete : cipud non- necessitate sibi responsionis imposila , cogiturejubet,
niillos, inquil, fratrum, etiam lianc nobis inurere co- non quam eleganter e\ omate , sed auam vere respon-
natus esl maculam, el nunc ilerare per LITERAS. llaei rfeaf.
/ifcr» sunt epislola ad Painniaeliium. Mulla aliai 111.Quoniam Hieronymus inilio epistoioe su.e naec
consullo praetereo, quando ex his abunde constat, verba protulerat : guast sine me hmretici esse non
liufini respoiisuni ad Hieionyniianain Epistolam, no- possint , Rufino haec eadem in pr;ccipuum suae
quaquam iulercidisse, ut viris dociis creditum est. disceptationis argumentum repetere placuit. Qua-
ln duos libros Apotogiam s, am dispeseuit Rufinus, jD re contra omnes luereses, sibi praecipue, et Ori-
quain poslea Librarii Invectivarumodioso nomine in- geni, affictas , sacratissiniam el perpetuo servatam
sciipserunt, nam in lib. I. ipsemet diserte Apoto- Fidei suae regulam statim exponit , utque siium
gium vocat : convenicnsputo, iuquit, huic Apoloyim ; dogma de Trinilale, et de Carnis resurreeiione
nostrmmserere, elc. Et non u.ulio ante linem ejusdemi catholicnm esse tiieatiir, proprium Aquilejensis Ec-
Iihri 1, concludam Apologiw nostrum primum volu- clesiae morem, ab se cuni baptismo MISeptum, apo-
m<:n.Quid! quod ipsemet llieroiiyinus in lib. lll.sua:> rit, in undecimo Symboli Apostolici articulo, ubi
Apologimpag. 355. idem alfirniat : de carnis resur- carnis resurrectionem profitemur, pronomen hujits
recliune guid senttas , jam in Apologia ttta dtdicimus. adjungeutis, ut arrorem exploderetaflirmantiuui,non
Qtumadmoduni vero L brarii Invcctivarum noineni in pto,<ria carne, sed alieno in corpore homines re-
KtifinianaeApologia: indiderunt: ita non solum Du- surrecluros. Sed quandoquideni ipsa res aptius.quaui
finus Hieronymi Epistolam contra se scriplam In- Kulini verbis, uxplicari vix polest, eandem heic
veaivas el lnvectionem vocai; scd Hieronymus ipses e-: parte recilabimus: Ego, inquit, sicut et ipse (Hie-
in lib. ill. Rufiui Invectivasappellal. Noster sic ini- ronyinus) ef omnes norunl, ante anuosFERETIUSINTJI
lio Apronianumalloquitur : Perlegi scripta iuu,Apro- in monastenojam positus(Aquilejae)per baptismigra-
mane, fiti carissime, qum ab amieo el fratre bono o tiam regeneratus, signacutum fidei consequutus sum
( Hieronymo) de Oriente ud virum nobilissimumPam- per sanctos viros Chromaiium, Jovinum, el Eusebium,
mttcliivmmissa, trunsmititti ad nte. Kecordalussum n opintilissimosel probulissimosin EccleAaDei Episco-
sermonis propheliei, qin ail : Filii hominum denles s pos, quorttm aller (Chromatius^ tunt presbyter beata
i: RUFINI PRESRYTERI 144
memorim Valcriani(Aquilcjensis Mctropolili!;), o//ei-.A liatur, quasi luimanuin genus in alia carne et cor-
ntiiis diacomts, siniulque pttier mih.i pore, ([ii.im humano, resiirreclurum crediilisset.aul
.<trc/ii(/t(icoii)(s,
el doclor fidei fnil. llli e.rgosic milii iriididernnt, el crctlerel. Exposilis quae Fidem suain de Trinitate,
sic lenco, quod Paler el Fifuts ci Spirilu.; Sanctus Incarnalioiic, Resurrcciione, seciiudn advcutti,et fu-
nnius deitatis sint,iinius subsiantiw,cotvicrna,inscpara- liiro juilieio Salvatoiis nosiri spectabanl, gra lum
bilis, incorporett,invisibi.is, iiuo>iiprslicusibUis Trini- fitcitad snain iiilerprelalionein librorum Peria.clion.
tas et sibi soli, ut esf, a:l perfeetum uota: quiiinemo Arguebatur Origenes, ipiasi omnes [leccaion:., ct
jiotiffFiliitm nisi Pulcr, ncqne Palrent guis twil nisi ipstmi olia111Diabnlum reslitutum iri tradidis-ei,
Filius: et Spiritus Sanctus est qui scriitainr ctiamal- aninuvs quoquc ante ereatas esse, quani corpora,
ta Dci, el ideocoret oinni visibilittilecorporea; sed in- easque ccelo deductas et corporihus inserlas. A.l
tellectutttiillo deilalis octilti vi >el Patrem Filius et h;<c Ru/inus, se uiliil, ail, pro Origcne agere, nec
Spirilus Sanclus, sicul 1'a'cr vidct Fiiuni el Spiriiitm Apoiogeticuiiipro ipso scrihere, sive enim stat apud
Saiiclttm; ncc csl prorsustiHa in Trinitite diversi'os, Deum, sive lapsus esl, ipse videril; cogi tamen ejus
nisi quod ilte Ptitcr esl, et liic Filius, ei ille Sjurilus nicniinisse, quoil dum Origenesarguitur, ipse a liie-
Sanc us; Trinitas in persoiuirumilislinainnc, iiniluîn 1'oiiyinolein jam oblique, sed palain inucroiic tlis-
Hiittatesubsluntuv, ct quod unigeniltts Filius Dei, pcr iricio ferialur. Cur iiiLcrprei.iliiniemsu.im adoisus
quem a principio omnia quw sunt, faclu siinl, sire vi- Iiieril, st: paucissimiset ceiissimisabsoluturiiin de-
sibilia, sive invisibilia, iu novissimis diebits came e clitrat, lieet apud Apri:nian;;iii, ipiein all.iquitur,
anima humana siisrepia, hoiiiu [itcltisc-,1.ct pussttses: (|iiii|iie rem bene norat, hocsupervacaneum lortasse
pro salitte nostra. El tcrtiudiesuscittttaitttt ipsti carne, "' Videtur; lamen, intjtiit, el iyuoiaittes convenitnoscere,
//i(o,'posifa (ucrat in sepulcro, rcsurrexit u innr.uis: e! simul eiiam quia el hoc non sditm ipse (llieroiiymus)
cum ipsu eadem earnc glnrificatu, as cudil cmi s, unde serf et utnnis schola ejus (Paniiiiacinus, Oceanns,
et expeclutur ve.iturus titljtidicium vivonnnet mortuo- Marcella, Lusebus,) jactcil de nobis, quot!quum uli-
rtim. Setl et simHi moclonobis quoqnespem rcsiurec- ter promiseriinus nos in prwjiil.oiubus liuusiuliii^*,
tiouis dedit, ul eodcm ordine, eudein consequeni;a, uliier (eccriinitsin operc. ldeo uon solitm ipsis, scd el
pari cadcmque joniM, qua ipse Domiiiis rcsirrexil a aiiis respondebimus,qitibusvel proprius iivur inenlein,
mortuis, nos quoque rcsttrrccttiroscsse credamns, iton vcl criiiinuiiioaliena conlurbal. llu:<:prudnnl, iiufi-
nubcs aitt auras tenites, ul calumniantur; sed hwc ip- no o: Urbe significatimi, mtiltoi contra illum-sigua
sa, in qnibusnnuc vviinus, veimorimtir, noslra corpo- coniulisse. Oic.isionetn ergo suaotranslationis debe-
ra rcceptttri. Nam quomodoverum erit, qnodrcsnrrec- ri [landit Macurio, iu urbc notissimo, nou silti, qua
tioncm carnis credimus, nisi iu ca veiect inleijre car- fi niuiiruni opus mulo aniino iiiierjiretaudum delege-
ui.sjialuru sereelur? Absqucullis ergo prmstiyiis,verw rit, qiwd neque ipse ( llieronyiiius) nequealius quis
cl iulcqrm eamis linjiis nostrm, in qutt nunc suinits, rc- veteriiiniiilerpr<!iimdelegisscl. Sic vero crimen siiiini
surretiioucm (aicinur. Ita Itti/inus ex synibolo Fid;'i Macarii iimbuiie defendii: Vir, inquit, fiile, cruditio-
«•aiholica;: qm d un >ciim .•acramenio hapti-mi se ne,nobililule, vila clarus Macarius, quumopuscula ttd-
ani:i'o imbibisse tcslatiir. Ceteruin sytnholi(Ingmala versus fatitm ve/.tiuilhesiin hnberel in manibus, caqiti:
ita urgei, ul •x anliqu •: in Ecclesia disciplime pu- utili ct necessaiio laborecomponerel,in (iliquiuitisvero,
blico et uolissinio documcnlo suam Fideni plcnius quin erut perdijficilitmaleria, de divinm providenlim
i.uealiir; majoies enim noslros Aquiiejensesgratiam (lissereredispensatiori.bushmsilurel, per soporem, sibi
bapiisini susccpluro-i,pcrse quideni adullos, infantcs Q ( a Domiiiolale aliqtud dicebutoslensum: quod nacis ei
vero per compare«,palani etpublice, lidclium |topulo qiuvdamdemoitslrareluremiiiusadvcntareper p.latjus,
aitibcnte, symkoluni reddidi.-sc, mnltis veieniin tes- tjitmqitum porlttm fuissel inyressa, nodos stuv luvsita-
limoniis, et Rufini cliani in Exposiiione symboli, tionis ubsolcerel. Exurycns vero quum de visusotlici-
ostcndit vir tloclttsGevcrhirtits Etmcnhorstins iu notus cogitarct, uos surervenisseaiebal in lempore: qui-
lis ad Gctiiiadium dc Ect lesiaslicis iloginatibus cap. bus continuocl opusculasua el ambiguitatemindicavil
LXXIV. |iag. 175.illud Gcnnadiiexplanans: baplizan- et visum. Subiude Macariusab Riilino sciscitatus,
dus coufileturFidcm suam coram Sacerdolc,niniii um quid tle talibus sentiret Origenes, brevitsr sibi ejits,
Episcopo ejus sacranienli minislro ordinario. Rnfi- de sinyulisquibusquescnu.ntias, oral cxponi. Rufiniis
ntts haecoinnia nequaquaui dixisse conlcntiis, resiu'- rein 1'aeiucssc diflicilem caussatus, additlit, Sunctum
rcclionis articuluin ab se luculcnter et sino nlbi ani- lamen Panphilum marlyremqu idant ex paric lalc ali-
bage explanatiim, ailhue amplius explanat, sinyularc, quid operis conscripsissein Ap logeticosuo. Macarius
inquicns, et prwcipuumEcclesiwnostrw( Aquilejensis) coiiliiiuoid sibi pcscil in lalinum vcrli, liihil Ru!i>:i
mysterium pundcus. Eteiiim qiium omiies Ecclesia: excusationcui inoralus, onus [iropleiea dctrectantis,
po.-t pcecaioritm remissionem, dicant slalim CVRNIS qnod tistiiuhujuscemodi operis non hubercl, cl sc ttd
j-csHrrecfiojicm, Aquilejenscs nostri, prunomine ad- laiuium sermonemtricennali jam pene incuriu torpuis-
dito, dicehaiil, IIUJUS cuniis resiirrcctionem.Sed hcic se aflirinarel. PersiUil lamen Mc.cariusdeprecansqua-
quoqtie verbaipsa Rnfini nr.cslataudirc: Sttncla Aqui- licumquesermonenotitiam sibi lantuin eo.um, qun: cu-
tejensis i.celesia, Dei spirilu, fuluras atlversum nos piebat, ostendi. Quare landeni Rufinus, precihus cl
ciiiumriuisprwvitlenle,ubi iradi! carnis resurrectionem, " adjuratiouibus Macarii coinpnlsus, ulrumque ojtus
tidtiil iinius pronominissytlabam, et pro co quod ce.ie- ahsclvit, iu priefaiioiiibus lidein suain exponens,
ri dicunl CAP.NIS nos dicimus IIUJLS protestatus se ila credere, sicut Fides catholicacst.
IU'.SI.'IIIUXTII>NESI,
citrnis rcsiirreclionem,qito sciiicelfrontem, ul mos est, Singulis, tie quibus in iisdein pracfatiuniiiusleclores
i;i fine syv.tbolisignacitlo conlingentes,cl ore, carnis inonitos voltiit, repelitis, su;e Fiilci documenlum
uiijts, ridelicet, quum ctitttinijiinus, resurrectionem iude bahendmu esse conlendit; ejus salva ratioue,
(atenles, omnemvenenatwadvcrsiimnos linguwctilitm- sc legere, disserere, inteipretari secundum illud
riutudi ttditum prmstruumiis. llo<:idem postet in ex- Apostoli: omjjia probantes, quod bonum est lenenlcs,
plicatione syinboli, liufinum accuraie enarrantem ab omiit speciemalanos ubslincntes.Neque se ab abis
audiemus, et iiisuper (iinnes bicreses Origeni ads- admoiiiluin vel coactum ba:c modo dicere, quaeante
cri|itas, clare damnanlem. Mox oinnia jam recitata, non senscril, quum priusquam ab ullo appeterelur,
istboc emphatico epiplioiiemale concludit: Estneali- ha;c de sua lide praelatus luerit, ila ut prima con-
quid hac confessiiin,:pteuius? Esl (tliquid isla exposi- 1'essiOiiissiiii: vox omnem coutrarii dogmatis suspi-
lione perfectius? Scd uilnl, ttl video, profnil nobis cioneni [trocul averlat. Iu libris Periarchon inlerprc-
tanla luvc ciiutela Spirilus Sancti. Iht.e de aniculo taudis ait se cavisse, ne illa proferret, quaeOrig-uii
resuirectionis i; piopria.vera, ct palpabili, sed in- ipsi essent conLraria, non qua; ab aliis discrepaieul,
corruplibili cnrcc liuinana, qua: ossibus ei. iiieinbris quciiiadiiioduinin.pratfatione se facturuni spopond,:-
suis conslet, latius adhuc persequitur,ul abse (juani- lai: quaede Deo diciintur, ad Fidein ; qnie de cicii-
cuiiique ainbiguitalis cl stispicionis umbiam amo- ttiiis, ad rationem pettitiere declarat. Se uibil -ui
VITA. LIB. II. CAP. IV.
prothlis-ic;Origenem, ut Aposiolum,aut Prophetam A del. Hoc postqnam nnn solum se nunqtiam scrip-
liaudqtiaqiiam laudasse; Fidem suam praemisisse, dicit sisse, sed et ah alio lalsatum indicasset, anathema
qtimin omnibns cnm ecclesiasticaconfessioneconcor- negitnli, qu:id non iiavidet Filius Palrem , sieut
ticl. In intcrpretando, sc Hieronymi exemplum se- Paler Filium, et nonita videt Spiritus SmictusPalrem
qi:uliim,suuniqiieproposilum palam etiam designas- el Filium, sicul vittetPater Filiinn et Spirilum San-
sc. Diimmala ex translatione sustulit, bona reddidit, ctttm. Videl eri.in, inquit, e.t verissimevitlet, sed ut
nihil s::tni)addidissc. In quodam loco iiiterpretaiido, Deus Deum, el tux lucem; non ut caro carnem; sed ut
qieeslio habehattir in Valenlinianns et Anlhropomor- Spiritus Sanctus, non corporeissensibus,sed virlutibus
jihitas, Deum corporeum dicentes, et hunianis cum Deitatis. Siquis hmc negat, sit anathema iu wternum.
iiiembris babiltique describentes ; heic Rufinus, na- Ex his aperte.colligitnr, iilnd assiimcntumRuliniaiue
ttiram Dei, nulli visibilem esse sie affirmavit: Aliud translationi superadditum, non, ut inlerpreti, sed,
qnidemestvidere, aliter noscere. Videri et vitlerecor- ut Origeni, hareseos crimcn impiiigereiur, quasi
porumest, nosci et noscereiitleilectualis tiaturmest. nimirum illud idem in Graecoreperluni, Rufinus ab
Hoc amplins prosequutus , de iis conqueritur , qui laiina versione resecuisset. Hoc produnt verba Ru-
ad insidiandumsibi de Oriente transmusi snnt ( beie fini : Meminisane, quod atiquis eorum, quum argue-
designat Eusebiuin Cremonensem) qui, ut ait, uou relur falsassehmc, respondilmihi, in Grmcoilu haberi,
solum perversa inlelliejentia, verum etiam verborum meautemin latino immularevoluisse.IIanc seiitentiam
adulterio conati sitni infumare. Ait se nequaquam negat exslare in codice Graeco; et quando eiiam
loquutiim de comparatione Patris, aut Filii, sed de exstaret, se nequaquam culpandum, siab inlerpreta-
ipsa deitatis natura, nuni ei aplnin visibililatis vo- •**_ tinne sua illam rcsecuit, qtium in prxfatiunculis suis
cabulum videretur, seque liaereiicisrespondisse, qui diserte spoponderit, se omissurum, quae catholicam
Deimivisibilem, quia corporeum , diciu.t; \isio cnim religionein offenderenl, ulpote per haerelicos Orige-
proprie corpnris est. Quare Origenes visionis appel- nianis scriptis inscrta, vel etiam ab ipsomet Origene
lationem, lanquam suspectam reftigiens, meliiis pn- incaule qtiideni, non consiillo proiata. Se proplerea
tavil in natura deitalis, nempe inter Patretn et Fi- nihil absque promisso vel ratione fecisse, pergit
liiim, illo sermone titi, qiiem ipse Dominusdefinivit: oslendere, in quatuor libris, abse latinitaie donatis,
Ne.monowt filium, nisi paler, neque patrem quis novit ubi sparsim de Trinitate per singulas paginas dispu-
nisi filius, hoc pncto ad excludendam occasionem latur, nullum alium reperium locum,'ei similem,
hairesibus, notionempotius in nalura deitatis, quam quem produxerat.Quaresi per onine librorum corpus
visioncni dicens; quum visio occasionem aliquain' nusqutm sit illa dilferentia Trinilatis, dici noit
lucrelicis praebere vidcrelur. Nolio autem inler Pa- posse, uiio solo capite haeresim ab illo confirmatam
trem et Filium servat indissociabilem veritatem, fuisse, quieam tnille capitibns expuynaverit.Addit, si
praecipue Evangelii auctorilate accedente. Ingenue in schedis suisillud vere repertumfuissct, ipsumiiieJ
faieiur, se verba, in Graecoincatitius fnrtasse posita, Ruliniim tunc Koma; praeseniem, et cuui Ensebio
declintvisse, quod ratio, qnam exposuit, contra hae- iii oratione coinmunicanlem conveniri debnissc.
reses ulilis videretur. Hoc lamen judcio legentium deque errore limneri, ut scripia nondiim edita emen-
rclinqiiit, eorum scilicel, quoriim animusab invidia, darcntur : Si hoc, inquit, in meis titeris inccnissei, ct
favore et odio sit vactins. Non videri id sihi crimini vere scrupulumatiqueiuex ipsa leclionecepisset,qtiiim
vertendum, quanquam fortasse otiosum; ubi invisi- me, sicut ipse nosli, Romm positum, haberet prwscn-
liliiatisaequalitas inter Patrem et Filium et Spintum C tem, conlinuo utiqueperquisisset, el ipsa ad me scripla
Sauctum confirmatur. Ulterius in Sehedits suas impia delulissel; qitippe qui usque ad ipsum tempus etiaiii
verha, quod snpra tetigerat, intrusa liiisse coni|iie- videreme ct sulutare, el in oratione communicaresoli-
riitir. Hoc ut clarius palefiat, ulranque lectionem tus eral. Contnlisselsine dubio mecum de his, quibus
heic iunctim repraesentabimus. videbatur offendi. lnquisissel quomudo a me fuisset
II. prolatum, quomodo habereturin Grasco. Cerleetiam
hoe gloriw sufficere sibi ptttasset, si visus fuisst in
Verbagenvina Origenianm VerbaadulterinaOrigenia- dictis nosiris vel scriplis fecissc aliquid per se emen-
versionisRufini. nm versionis Rufini. dari. Aul si furor aiiimi non lam emendare errorem,
si
Quod requiris a ine qnid Quod si a
reqttiris me, quam proferre in pubticum computisset, sine dubio
eliam de ip-o uni- qnid etian) deipso uni- nunqiium eteyissetabsenlemlacerure, qtteinpotuissct
genito sentiain, si, ne genito sentiam, si, ne yravius confutare prwseittem. Sed isiuiu qiiv.t falsi
ipse quidein vi-ibilem ipse quidem visibilem coiiscienlia deterrebat, ad me quideni cttjus craut,
(iicamnaturam Dci, qui dicamnatitram Dei,qui scripia quw volcbal criminari non
naturaliler invisibilis naturaliter invisibilis domos, per tnatronas, detulit, sed per
per nionasleria, per singulos
est; nonsibi slatim vel est, non lihi statim vel quoquefratruin circumfert, solo possit conturbnre
impium videatur esse, impiuin, vel absurduin audiitt. El lioc fccit sub ipsoquo tetnpQ.re,qttoconfestimex
velahsurduin;rationeni videatur es e, quia si- urbe disccderet, nec vel
cut Filius Paireni non caiissas. Eiiscbium comprchensus[acli sui redderel
quippe dabinius conse- quod jussti Hieronymi ma-
quenter. videt, ita nec Spiriius gislri sui, per talamenrpit,
llaliam turbas sibi excitaverii,
Sanctus videt Filium. " conturbarit ecclesias, aures ,sacerdolum, sive cpisci,-
01) hoc facinus, ut ait, iti ecclesia inaudilum, acer- poium pollueril, Rufini inodestia, lanquam conscien-
rinie invehitui-in Eusebiumet Marcellain, neutro lia abulendo. A discipulo ad magistrumtransit, cui
tainen pro modestia sua, nomiiiaiiin expresso. Er- objicit novainlibroruiu Periarcbon inier|iretaiioneni
rore scribeniis, aul lapsu serinonis deprehenso, ab illo adornalam, oninibiis, (|iiaeipse, ut iinproba-
schedas corrigi et eniendari voluisset, non falsa in- bilia praetermiserat, eidem insenis: Ut Romani,
terseri, uf vita fratris infamarelur. Quuin falsauihu- inquit, per ipsum cognoscantOrigenis mala, et iyno-
ju-modi seiilentianiMediolanisibirccitarel Eusebius, reut bona; scripseral eiiim Hieronyinus aliquando
el ab se, quae legebat, falsa esse dicerenliii', imer- ad Vigilantitim : Per me Lalini coynoscunt omnes
rogatuma quo acccpissel exempluria, res))onilissesi- Origenis inala, el ignoranl bona. /Egre fert, se in
gniiical, matronam quundam(Marcellam)sibi dedisse. haueseos suspicionem adduci, inccssubiliter initti
De ea Rufinus, quwcumque illa esi, nihil se dicere Canes, qui se per tirbes, per vieos, per iler quoque
scribit, sed sui eam et Deiconscieutiaederelinquere. Iranseuntcm, calumniarum latrutibus inseclentur.
Sibi vero Dei testimoniuin , Macarii et Aproni.tni Taiidem ad Hieronymum ipsum oralionetn suam
sullicere, qni scbed.is aulograpbas necduin coinple- couverlil,qui jamdudum, u( ccclesiarummagislrumin
las, ab initio legcrint, et etiainnum assumentiim deceni locis lattdarii Origenein, lunc nondtim haere-
illtid aduiterinum servet: Quia sicut Filius non vi- ticuin. In hoc pressius Hicronymum, queui semper
dci Ptttrem, ita ncc Spiritui Sanctut Fitium vi* tnagistrumappelfat, exagilare non cessat, censuram
117 RUFINI PRESBVTERI 1411
immitem exercens in ejus coinuientarios jampridem A , eam nolle tamen se publicare ante tempus, quia *i
en.issos super epistolas Sancti Panli. Sed quum secrelioraquwdamcontineat. 01)doctrinam et sancti-
Sixlus Seuetisis in Riblioiheca iib. VI. Amiot. 287. latem Ambrosio laudalo, j'uxta hiine, se pulicem
el scqiietttibus, singulas Rufini accusaliones cum vocat : iioii dehere conqiieri, si post tanlnin virum
Hietonvmi resp<>nsiouibtis diligenter adduxeril, eas ipse Rulinus carpalur, quem lamen Hieronymus in
indicasse sufficial. epistnlis ante laudaverat, el in ChronicisFloreulioel
IV. Postquam dogn.alicis objectionibus, ut ait, Ronosopro vitw nobilitale conjunxcral. I)e iisilem
immerito sibi impaclis, in priori su c Apologisclibro Chronicis Hieroiiymum Melaniaenomeo erasisse,
respondit, in altcro aria in llieronyuiuni congerit. cum aclussuos vidissetdistrictiorisdisciplinw feminw
Dolel primo loco jaciari, conftvdcratosesse quosdam displicere. Se nec llieronyintiin, nec aliuin erranlem
Oriyeniad perjurium, el istud inysHcmtrtiditionisar- uiiquam sequulinu, setl tu virluteChristi Ecclesiam
canum, absconditum esseiu sexto Stromaium. Negat Caihoticam sequi, fteque ulla sua scr pta proferri
et pernegat, se scire qnid sint Slromatuinlihri, ah posse , in quibus vel in jiivenlute errasse convinca-
Origene scripti, sequc illos unquain legisse. Ab omiii tur. Hieronymumin Origenis scriptis inierprelandis
perjurio se alicnuin proliieliir, et secus sentientibus multa sustulisse, ideinqtte a se actiini : Scrip.a mea,
anaibcma dicit bis vcrbis : Omnis qui docel qiuiciin- inquit, nulla exsiant, in quibus error meusaliquiscor-
qtte ex ctnissa pcjerandumesse, ego dico (fuodalicnus rigendussit: Hicronyinivero multa esse coiitendens.
sit a Fide Clirisii, et ab Ecclesimunitale catholicm. Illu.n antea damnasse inoduui iuterpreiantli verbum
Hinc transit ad criminanduni Hieronymtini, vaiias de verbo, et postea in interpretandis Orijjenis libris
ex ejus scriplis seiilenlias decerpcns, .,uas perpe- , Periarchon lianc ipsain norinam, licel inutiliori ser-
ram, vel incaute |iro'ata- es-e nou duhitat, neinpe in " mone sequtitiini. Hieronymum vero in nova sua in-
lihris de Virginilale,Christiaiiorum gradusel ordines terpretatione verbum de verbotranslulisse, eosque
lacerasse; Cieeroni, Porphyiio, et llatabba: Jiiilato arguere, qni Origenem hsereticum de-ignant, iluin
(qieramdedisse, neque illorum leclionem abjecisse, lamen adversus eos agit, qui Origenem Callioliciiui
poslquani iu sciniiis ad tribunal Judicis raplus , se defendunl, quando ipse Rulinus ab eo non culpaiur,
illam iinposteruin abjecliirum sacramento aflirmas- t|tiod Origenein liaeielicum sed catbolicum fecerit.
set. De bis lainen se jiiiliciuin omne suspendere Ap .logeiicuin pro Origene Pamphilo martyri ahjudi-
prolitelur : Qitia de anima hominis res ayitur, de caiidum non salis esse aflirmare : iVon credu , quia
perjurii erimine, de ncgaiionisChritli sacrilegio, non muityris sit, Hoc, mquit, si veeiniusde omnibusscri-
polcslfaeilis luiberi co>idemnatio; alquehincdeclaiat, plo um dicere libellis, quw eril in singulis probatio, si
ahsenles nee reos, nec interrogalos, nou debere dicam: non est ventm; gitia Stromalum tibri, guosrfi-
facile condeinnan; qua in rc caussain suain agens cis, Origenis non sunt. Unde ipsius esse probantur?
ita concludil: Qiiamvisergo omnes libell; ejus hoc Non ex similtludine tyli, quia qui [aUum jacerevult,
testentur, ct superflua rfe lioc mea videalur osserlio, hniic polcst imiiari. Ad resp,.enda scripia Pain, hili
lameniilcndumaliquospecialilestimorioesl, ne minus pioferri debuisse, qu:e reprehensioue digna videreu-
plenttmhi.s, qui [orle ejus scripla non tcgernnt, videaiur: Et lunc iinusquisqtieteyenlium vidissel, guid ibi
tur esse quod dicimus. Adversariuni graviler incre- csset absurdum, quid consequens,qitid iniqiium, qnid
pat.quasi Porphyiio inlrodnclore atl logieatn uli certe comra Apostoticasregttlas. Sed concesso etiani
maliieril, quam illo, qni introducit ad P.itrem. Ei (i|Uod lameii neqiiaquam con<edil) Apologium\>c<>
crimini verlit, qund |ier monachos Olivetiqiianiplii- C I Origene, non esst: martyris Pamplnli, setl cujuscun-
riin. s Ciceionis dialogos in ipsitis Kuliin cellulis qtte unius de Eccles a, non sins verhis ustini auclo-
laiga mercede sibi describendos curaverii: quo.l de rein, ita ui.vis libri ab aucliiis merito pendeat, sed
Rcthbein llierosoiymam veniens, codicem cuin dia- ex Ongenis iibris cxeuipla posuisse, el quid de sin-
logo 1'latonisa M.Tnllio latine redditurn, ad tlescri- tjuits sentiat, non suis defensoriis verbis, sed ejus
beiiiiiiindederit: in mouasterio Rellileemitico; ailes ipsius, qui acciisttbaturosleittlern;ll. ul nonexeusui-
grainmaticas exequcus, Virgilium,Comicos,Lyricos, tis auctoritale , sed suis dictis Origenes defendatur,
ct Hisloricos auctores pueiis, ad discendum Dei idi:t)t|ue supervacaiieaiu esse de auctore quaestio-
limoreinsibi tradilis cxposuerit. Verba, i|iiibus laelus n.ii), ubi deleii.-io talis est, quie auctore non
fueral, quasi seipsuin dncuisset, vocal responsione <geat.
vix digna; llieroiiyiiiiim doctores suos e Syoagoga 5. Ilieronyiiiiisdixerat, Qitis prudentium, vel quis
iiiercaluni(hecqiie illi saepitisexprobral, severo ma- Sanclorum agyiedi votuil in talinum vertere quod tu
jorem et verioreai obtrecl lioneui promeriluiii, non uusitses? Eyoipsescvperogcttusa inultis, non feci. Ad
(|iind sine magisiro didicerit, sed quod magis inter priinuin respnndet Rufiniis, iVoitconliimo qui san-
mullos el prwclaros muqislros diu moratus, niliil cttts el prudeiis est Latinus, cum liiigutt:t.rwciv noti-
dignum torum vcl magisierio vet insiuulionibushabe- liam sttfficienterbabere, iiecsanctilali ejus delrahi, cui
rei. Ipsum Hieroiiymum, addit Ruliiius , uou lolos deesl pereyrinwlinyuwnolilia : aitt iterum , non con-
triginla dies Alexandriw, ubi erat Didymtts, cninino- linito si scienliam quis habi Grwci sermonis, etium
raiiini, et lainen gloriari praeeepiorenibabuisse Didy- voluntateininterpretandi haberc, aul eliam si habet,
niiiin. Se ibidem sex miniscaussa Dci commoratum, r. non sialim disculiendum,cur ille, qui puuca inlerpre-
el iicrttm post inlervaiium aliqtiol atiis diebus, ubi latus est, non plura, aul n.jii hwc, scd itla irunstuterit.
Didynium aliosque Didynionon inferiores amlierii, Ad secundiini lespoiuiet , non opus iuisse llierouy-
quos Hieronyinus ne de facie quidem noverit, tu inuni Iibri.s inlerprelari, quorum jam pene omnem
Serapionem, Menilein, Pauhim Pelri marlyris disci- con inentiam in u,iis tibris sctipserat, iicet in Rufino
ptibiiu, utque .\I:ti liuiii, Isidorum, et Painbinii, itinc repielienlebat quod ipse anle sub ejus nominis
oinnes ainicos Dci,qui eiimhaeedocuerinl, (]uaeipsi a seriuoiie prolulerat. Argu t llieronynii novam Riblio-
Deo didicissent. Ila:c nou sine. rubore se lelexeie, itnn .niei pielalioncni latinam, ex Ebraoo fonte de-
non quod siio ingeiiioniagistri, sed magis quod suiim dtictam, (|uuni uemo ante id praestitisset, ob venera-
ingenium niagslris delueril. Hieronymo riirsus irri- tionem erga velereiii translalioiiem Iialicam ex
so,quod RarabbieJudieo.elPorpbyriisi liptis nimiam LXXII. luteipretibus deiivataiu , qttam Apostoli
oper.undederit, non soluin Origeuein, elfuse >lim ab ccciesiis Ctuisti irailideraul. Ei ciiinini vertit quod
illo laudalum, sed etmultas ejus llomilias in latinuiu Susai.nae bistoiiam, laiiquaiu apocrypbam, cuui
versas ostenilit. Se non miiari qua: in se egerii, tiiiiiii puerorum liyinni)absculerit; LXX.II Viionuu
qutiiii Ambrosiuin,ul Oriienis et Didyiniplagiariuni, per cellulasiitlerpretantitimunumel consonumvocem.
jtianquain snppie»so noinine, spreverit, et Orige- Sp.rilus Suncti inlerpreiutioneprolalam, translalioiii
iiem, uL Aposloliim, doginatisien, et Ecclesi.irum MIe, Jij,i;eo i> rabba atl pi;auti:, coi.leclae, postpo-
magisiruin laiidihus in cceluin tulerit; se habere sitertL. De haiica etiaiu versioae, liaec,quae scribil ,
llicionyiiii epistolam, in qua Ambiosius carperelur; iiuiatu digna nobis Yideulur : Petrus iiotiianw Eccle-
149 VITA. LIB. II. CAP. IV. 150
siw per viginli el quatuor annos prmfuil. DubitandumA pro hoc ipso veniampetimus, siquid forte asperiuspro-
tion esf, quin, sicut ceera, qumad inslructionemper- sequuti sumus, quia Deus conscientiwnostrwteslis est,
tinent, eiiam libroruminstrumentaEcclesimipse tradi- quod multa plura relicuimus, quam protulimus. Peni-
derit, qum utique jam lunc , ipso sedenteet docente, tus autem silere, contra conscientiamcriminali, mini-
rccilabantur. Hinc occasionem sumit fuse et acriter me poluimus, quum ipsius pene Fidei suw nonnulli
invehendi in llieronymum , quod aliam interpreta- jacturam dncerent silentium nostrum. Ex his postre-
tionem ipse confecerit. Frnslra ail, illum in hoc: mis eruimiis, sieut Romani Hieronymum insligave-
confugere ad auctoritatem Origenis , quem ipse c.on- ranl ad respondendum Rufino, sic quoque Romanos
demnet, prceterquamquid Origenes nihil, Hierony- Rufinum insiigavisse ad respondendum llieronytno,
tniis vero omnes Scrinturas ex Ebraeis transtulissel. utriusque pariis studiosis discordiarum flammas
De Pammachio, ad ciijus lileras, sibi contra Rufinumi utrinque spargenlibus, bono (ine, ut credere par est,
scriptas, Hieronymus respondit, Rufinus modestej quum utriqne egregie catholici offendicula perti-
loquitur. Ait enim : Nondum dico qum sit illa autr mescerent, et enores ;versarentur. Sed quamdiu
quatis epistola. Tamen quoniam viri nobilis Pamma- heic sumus, ab omni prorsus affectu vacuos unde-
cliii conlinet noinen, quid [utsei absurdum, si ei tale> quaque esse non Iicet: nec mirum, si viri alias
aliqnid respondisses? Fruter, non esl temerede alteriuss sinctissimi et dociissimi humani aliquid patiuntur,
o;ere judicandum; nam el tu ipse nosti quid feceris,, id Deo permiitente, ciijus judicia imperscrutabilia
quando udversum Jovinianum Romam misi ttbetlos. sunt. Rulinus Apologiam pene omnem absolverat,
Quurn eos quidam aliter inlelliijerent, qttam eyo me; quum uionachus quidam (fratrem enim appellat) Ro-
diclasse memineram; nonne qunmjam a plurimis lc-- _T ma Aquilejamprofectus, ctirrenti calcar addidit dum
yerenlur, el offenderenlur pene omnes, cum quibus s " Apologiam sihi ab Rulino relectam probavil, unum
etittm tu esse putabaris, exemplariajam de foro , jttm-j taiitiim excnsationis locum praetermissum indicans,
de publicosubtraxisti, et hwc non ad alitjucmatium,, quein Komaeaudisset ab oblrectatoribusincttsari, ubi
sed ad tne remisisli; caussampariter, quia multi scan- Rufinus in praelatiunctila prima librorum Periar-
dalum paii videbantur, insinuaus , quomodoego Apn- i. chon, de Hieronyino dixerat : In his qum de Oriqene
togelicumdenitodescripsi,el qumaliter mtetligebantur, <, interpretalus [ueral, nonnulla o/fendiculaesse in Grm-
(id intelitgentiam rectiorem, proul potui, revocavi. ;. co, qumila lainen inlerpretandopitrgaverit, ul nihil in
/Equiim est ergo, ut quod nobis fieri volumus, aliis5 his, quod a Fidc nostra discrepet Lalinus sermo inve
faciamus.Sictit enimmeos libros mihi remisisti, ttt a niat. Idem monaclius (fortasse Chrysogoniis Aquile-
me emendarenlur,ila et ad illum suos remilte: el quod d jensis, Rufini sectator, cui Hieronymus scribit epi-
culpttbilevidelur, insinua, ut el ipse se, si in aliquo 0 stolam IX. abas XLIV. el quem carpit cirea finem
crravit, emendet. Tum prmterea et nosjam in multis ;s libril.) addidii, a Kufiiii amuiiis spaigi, si ipse ver-
cxercuimusingcnium, et mulla jam nobis opuscula de- e. sionem Hieronymianam, ut nmnis offendiculiexper-
sudata sunl. Itle (Rufinus) hoc primum PROPEopus ,s lem piobarat, versionem Rufini ergo improbandain,
adiit, et fortassecompulsus,et niliil mirum, si fluclua- quam ipse ninnis olfendiculiexperteiiinon reddidisset.
vil in primis. Nec occasio derogandi Chrislianis cnp- i. Itulirius tamen respondet, ah se jineslitum quod Ilie-
tfnda esl, sed emendationi; ulililas requirenda. Sicc ronymus ante praesliterat. Sed de cjus scriptis ttbsque
Rufiiiiisab Hieronyino ad Pammachii epistolam re-,_ malitia el calumuia judicasse : non qttid obtrectationi
scriptum voluissel. Iu anacephalaeosi totius Apolo- pttteret, sed quid prospectus ftterit inlerpretanlis ,
giae,quain statim periexit, adApronianu ;; conversus,; C I aspexisse in cjus scriptis ab llicrnnymo reprehen-
itertim de Pammaehic sic loquilur : Cognoscaletiam „ suni quod ip-e ante tonscripserat. Tn fine ait, si
per le, (iti carissimeAproniane, sanctus vir itle Pam-A Episcoporumsynodnslibros Origenis dainnandos esse
machius, cnjus epislolamamicus meus (llieronymus) decreverit, prius Graecedamnandos, ut latine versi
iii invectione c' accusationeImctua prolulit, in Chrisli il diunnenltir; se demum CalholicaeEcclesiae senten-
adjiilorio nfl" udiit, sed innocentimfavendum, nec inn liam contra eosdem Origenis libros amplexiirum.
caussa veri. studiose agendum esse magis, quam ,„ Ha:csuinmaiim ex utroqne libro RufimanaeApologia;
religiose. t . eptum esl enim Domini, ul non secun- j. recensere visum esl.
ium faciem d rcclumjudicemusjudiciuin. Quia sicut l( VI. Rulinus eodem teinpore, quo duos superiores
vi unoquoqu'ininimorumsuorumChrittus est, qui csu- ,. libellos ad aii)ic>sRomanos misit, aliam hreviorem
(. Apologiampro Fide sua ad Anatlasium Pontificem
rit el sitit el ntidus esl, et ipse est qui reficitur et in-
diiilur, ita in his, qui judicantur injuste, ipse esl, qui,„ direxil, ut invidiam, sibi apud eundem conllatani,
iniqiicjudicater ; el pro his qui odio habenlur gralis, if diltieret. Septem capiti in ea perpendi possunl,
ipsedicturusest : Odistis megralis. Inde paullo acrins ,s quorum priora quinque respiciunt dogmata Origeni,
instat his vcbis : Quomodo Pammachius mstimat ai ut auctori, Rulinoque ut interpreti, adscripta. I. Tri-
hunc caussam et hoc fuclumsuum (instigandi Hiero- a. uitatein. 11. Resuiieciioncui. 111.Exiremum judi-
nyniuin cont.MRufinum) itt tnbunaiibus Christijudi- ij. cium. IV. Diabob daninaiionem aeternam. V. Ani-
candum, quum habeat sua conscienlii, quod codices (,s maruin originem. ln duobus reliquis capitibus de sua
illius (Hieronyini)contra Jovinianum scriptos,quijimm agit latin i iiiierpretalione et Fide. Sed praestatipsa
publicetegebantur et reprehendebantur,subtraxeritde ie j) Apologia:iapiLasingulaiim enucleare.
manibttsiegentium,et culpanles prohibuerit alque cut- /. 1. Se accepisse ait, t|uemadniodum in controver-
puverit, remiseiit vero ad ipsum aucloremlibros suos, s, siis de Fide seu de quibusdam aliis, apud Aiiastasium
insinuans eu, qum ad reprehensionemvenirenl, ut vel el comniotis, sui etiam mentio facta fuisset; ipsmii
emendaret, vel rem qttoquomotloposset, cwraret.Meos os vero Pontificem, velut ab incunabulis per Ecclesiasti-
vero non codices,sed schedulasimperfecias,inemenda- a- cm tradilionis reyulas inslitutum de hoinine abseulc,
tas, [ttrlo cujusdam nebutonis et fraude subtraclus, s sibique bene el in Fide et in carilale Dei cognito, ca-
sibique delatas, quum me inibi haberel prmsenlem, j, lumniaiitibusauditum non accontmodasse.Tameii se
mihi quidem non offerret , neque conquererelur, sed ed post triginta annos parentibus spiritualibus et con-
increpare quidem, ant etium arguere dignarelur, vel <el saiiguineis redditum, non posse tam ciio illos dese-
per amicum cerle aliquem, aul etiam per inimicum; >t- rere, ul haiic ob caussam labores iterans, Koinam
sed ad Orientemmilteret et instiqaret linguam ejus u's peteret. Quare in suaefamaedefensionem se aequum
hominis, gui eam mitigare non poteral. Quid conlra ra pulaise ad Anastasium hasce literas scribere : JVOK,
religionemfacerel, si me prmsententpolius convenisset? l? iuquit, uf dc sttncia mente lua, guw velul quoddan
Inlanlum ne colloquioejus videbamur indigni, ut ab <ib Dei sacrarium, aliquid iniquumnon recipil, macutai-
eo necargui mererttmur?Paullo infra veniam pclit, sj si si/spicionisabslergerem, sed ut mmults adversum n.
asperius, qiiain debuissel, caussam .-uainperoravit: t; forle oblatranlibusbaculum quendam tibi confessioiu*
Nos autem, quamvis necessilatecomputsi respondere re mem, quo abiyerenlur, o/fcrrem. Ila Rulinus in capi-
msi sumusei, qui nos «marissimepulsaverat, attamen en te I. ubi el se probe uoium Pontiuci, noque Koinatu
RUFINI PREsBYTERl 152
ad caussrun dicendam se ab illo vocatnin innuit ; A asserciilis , sed conjecturas varias adduxisse instar
iitiuio neqtie Anaslasium bosiibus suis faciles aurcs disscrenlis. Sanctus' Paiuphilus martyr in Apologia,
praehuisse, clare significat. hoc iiiiuiii dogma Origenem cerlo tenuisse testatur :
2. Fideni siiain persecitfiojitshmreticorumtempore, Uritussubslanim omnes animas et immortaleset ratio-
quitm in StinctnAlexandrina F.eclesiadegeret, in car- nales ct liberi arbilrii ac voluntalis.Judicandas quoque
ceribus cl exsiliis, quw pro Fide inferebantur, alias esse pro his, qum in hac vita gesserunt, esse itidem
probalam, illaniquc se ilernin cuicunqtic probare pa- faclas u Deo, qui univf.rsa condidil, el creavit. ldem
ratuin. De Triiiila'e -e ita credere , quod tinitts tut- martyr pro certo babet, Origenem tractasse tle ani-
turw sit, uniiis dcitatis, unius ejtisdemqueviriutis ai- inabus ante corpora exsisleiilibusnon asserendo, sed
tjiiesubttantim, nec inter Patremct Fiinim et Spiritum iuqiiirendo, tanquam de re in tradilionibus Aposto-
Sunclitmsil prortns nttti diversilas, nisi qnod ille Pater licis iion co:iienta, iiecdum ab Ecclesia delinita.
est, el hic Fitins, et itle Spirilus Sancttis, Trinilas Kuliiius, dici non potesi, animas compage corporis
iu personis subsistenlibus, nnilas in nalnra atque sub- aniiquiores, secundum Origenem , credidisse, si ne-
stanlia. FHium quoque Dei in novissimisdiebus tiiitinn que banc, neque ullam aliam de origine animae
e.sse confileltir,exVirqine el Spirilu Sanclo, carnein scntenliam lenere se profitetur, sed hoc unum quod
iiatura: iiumitiuvalque aninuv snscepisse,in qna passus manifeslo tradit Ecclesia , Deum esse animarum et
esl, et scpullus, el resurrexit a morluis, in eatlem ipsa corporum conditorem.
came rcsttrgcus, quw deposita fuerat in sepulcro: 0. Ait, sibi nunciatiun, contra se ideo disputari,
eum qua came simul utquc auima posl rcsurrectionein quod qitwdam Origenis, rogalus a fralribus, de Grwco
adscendit in ctr.tns,unde et venlttriisexipectalur ad ju- r. in LatirtumLranslulerit.Pulare se lanien, quod omnes
dicium, jiidex viiorumuc morlunrum.Nibil ad Caibo- intfltigant, hmc pro solo livore ctttpari. Si aliquid
Iic;e Fidei rcgulas cxactius profcrri potcrat. displieet in auctore, id in iiiterpreleni non detnr-
5. Ai!, s coniis noslra; resurreciionemfuteri, inte- (|uendum ; se in Graccissensibus verba latina dedisse
nr:e! perieclc fiijtram Itujits ipsius camis noslrw, in taiiiuinnioJo. Sive ergo illis sensibus laus, sive culpa
tjtut ttunc vieiinus. no», u( qriutumcatumiiuintur, alte- inest, iieutrum sibi impiilaiidum. Quinimmo eliaiu
ram pro hac rcsurrecluram se diccre, scd lianc ipsam illud in praifaliuncula se adjecisse, ut aliquando de-
nullo omniiio ejtts me.mbroampntitto , vel aiiqtti cor- ciderct, quae non ah Origene dicta, sed ab aliis
poris parte. desecta; sed cui rtiliil omninu ex omni viderentur inserla , proptereaquod de iisdem rebus
natttra stui desit, nisi sota corruplio. Hoc proniiltere alibi catbolica et contraria dixissel.
Aposloiuni; haecsibi de resnrrectione tradita ab his, 7. Rogat Stimmtiin Pnutiflceiii, ne factionibus ct
ti qttibit; sancitim baplisma in Aquilejensi Eeclesia (aiiiniuiis, ei ob boc palialur invidiain conflari :
cousequulus fuerat, iieinpe a Sancto Valeriano r.ie- Quod, in iiiil, in EcclesiaDeifieri non licet. Ubi enini
trojiolita, a Cliiomtilio, et Eusebio; quw, im|uit, simplicitastula eril et innocenlia, si hic non eril ? Se
puto ipsa esse, qu>vctinmAposloitcaSedes tradere el neque Origenis defensoreni, neque assertorem, ne-
docere consucvit. que primuin iiitcrprelein esse suhjungii; alios ante
•4. Se credere profileliir, judicium fulurum, inqito se id pracstiiisse, quod ipse postremus praestiterat
untisquisquerecipiatpropria corporis, proul gessit sive rogutus a fratribus. Si jubelur ne fiat, jussionem
bona, sivemala ; Diabotumetiamwlernis iguibus man- observari debere imjiosierum. Si culpantui' quiante
cipandum, bocqiie si quis negal, pariem cum ipso fece:uiit, debere culpani a primis iueijtere. Demuiu
ivlcrni iqnis uccipiat, u! sential quod negavit. I omnia ila.concludii : Ego enim prcvterhunc Fidem,
C
;i. liinc tiiinsii ad quaesti neni de aniina, decujus quam supru exposui, idesl qitam Romana Ecclesia et
<ti'i;',ineqiiiiin noniluin quicquam defi.itiiiu b;:ber;'- Aiexandrina el Aquilcjensis COSTIUfeuef, quwqtie
tur, ait, se oxspectare judicium Pontilicis : ciitdio, ilierosolymis prwdicuiur, aiiam nec habui unquam in
ni(| iit, cl de aniina tiucvsiionescsse commotas: de qua isto liomine (Ongene) nec habeo, ncc Itubebo: el si
re. iitrum recipi debeat querinionia, iiul abjici, vos pro- quis atiler credit, quisguisiile esl, anathcma sit. Red-
bate. Apml quamplurimos Ecelesiaslicos iractatores dent autem in die judicii rationcm hi, qui offendicula
ait, -erfi' /)uc qtiwslionediversa legisse, qu;o atl Ires el dissensioneset scundala fratribus propur inv.diani
( niniiiOseirenlias rcdigit. I. Qttosdam, per huinani solam generunl el livorem. Fideni Ecelesi;c Alexan-
seminieiraducemanimumdiffundialfinnare. II. Alios, driiie post Romauam receuset, quia sexennio ibidetu
a !'t:o colidie creari , et furmatis in uiero cor,;oribus vixerat, el qnia Ecclesiae AIexand'itiLe post Rouia-
infuiidi. 111.Alios deniqiie, factas jam oiim quum iiiiiii apuil onine ;eviun prius tanta ftiit audorilas, ut
oinnia i)eus creuvl exniliilo, et cotidie in corpor.bus Oecideniis Ecelesia coiiimim oiiem illius inaxiini fe-
disjiensari. Hoc postrenmui ail sensisse Orig<:iiem, cerit, cousucludiuesquu sei vaveril, ut ex Aetis
>'t.nonnullos alios Graecoruni. l)e te autem ita sub- Concilii Aipiilejcusis, A. D. 381. celebrati, ostentlil
.iimgil: Fgove.roquum Itwcsinguia tegerim, Deo tesle, Caspar Barlhius in notis ad Zacbariam Milyemeiini,
dico tjiini tisijiiead prwsenscerlivet ttefinitialiqnid de pag. ^1)4. ilieronyinus in episloln LYill. abas
>iic quivilioneivni teneo;sed Deo reiinqito scire quid LXVIIl (IVUJIC LXlil.) ad Tliiophiliiin scribit: Ro-
•')' iit i'.')'o, et si cui ipse revclare dignabilur. Ego manam Fidem Aposloticoore laudatam , citjtts se CJSO
titiiieu luve si;:g».laet legisse me non nego, et adluic < j. participem Alexandrina Ecclesia gloriutur. Gelasitis
iijiiorarc confiteor prwler hoc. qttod munifesle Iradil ponlifex in cpislola decretali , quam nos aliquaiulo
i'.('c'e,sia, Dcumesse animarum el corporum condilo- siiiceram , el ab interpolalionibus vacuam edidniius,
)<.'.').'.
Ex his palel, iiulli ex trihns senlenliis de oii- de eadein Ecelesiii sic staluil : Secunda autem sedes
gine aiiim.t: superius adductis Rufinum inhatsisse, v.pttdAlexandriam , beaii Petri nominea Marco ejus
quamvis cjtis pr;eexislentiam, e.x Origenis, certe noo discipulo,Evangelista,consecrataest. Ilue plane allusit
stta, o|>iiiioneproiiilerii. Nec soluin Rufi.mm, sed et jEiteas Parisiensis initio libri conira crrores Graeco-
alios viros doctrina et sanctiiate prnbatos in hac rumapud Dacheriumin Spicilcgiolomo \'\\.quwsedes,
dubilalione per pltira satcula fnisse, ubcre doclrime iuquit,secunrfa estuprintuliomtina, ulcanonum siaiuta
a|ipiratii docet,Cardinalis Norisitts in Vindiciis Au- decernunt. ilaec canomim siatula alia non siinl ab
giistinianis eap. IV , § o. I etrus Ilalloixins in Ori- epistola Gelasii Pontilicis. Rufinus post Ecclcsiain
gcuis defeusi lib. IV quaest. IV. pag. 281. aliud esse A/i.xa)trfiiuam ineinorat Aquileiensem, iu qua liinc
;tii, opinari de rebus dubiis et incerlis; aliud illas, degebiit, et ubi olini Ciiristi (idem acceperat ; ultimo
ut veras et certas, profene ; aliml itein qtuestionis vero loco Hierosolyniitaiium,ubi diu nioratus , ei ad
alicuius veiiiiianda; canssa varias ln mediuiu scnten- graduui presbyteri cveclus fueral. Utrainqtie Apolo-
lias adtlucere. Ad haec aliud iinam aliquam ab eccle- giain scri[isit liuftnus A. D. 4t)0. ilieronymus enim
sia noii [irohalam nee delinilaiii proponere, illique lib. I. sua; Apologiae,eodem aniio scripue, p.ag.577.
adliicrere, Iiai[tte aucloi' islc coutendil, Origeneni lcechabet: Compulsussnin unle BU:N.MUM brevilibello
de aniinabus uulluin dogma coiisLituisse, more tuis conlra me prwconiisrespondere. Siuti;;tibeltumad
<S3 VITA. LIB. II. CAP. V.
Painmacmumscripsit A°TD.598. ut supra monstra-1A vocat.Depriori sna epistola ad Pammaclsiuinel Ocea-
vimus. Has duas Apologias subinde ires libellos, et num scripta, sic loquilur: Teneo epislolas vestras,
tria votuminaah Hieroiiywo dici apparebit. quibusaccusatumme scribilis esse, et HORTAMINI, ut
respondeam criminanti, ne si tacuerim, videar crimen
CAPUT. V. aynoscere.Ex biscolligimus,uon uiiuniPaiiimac/iiunt,
I. Rufini utriusque Apologiwsynopsis, ad Hicrony- sed Marcellam quoque Hieronymo atl scrilienduin
mummiltitur. II. Qui statim ad ulrainquerespondel. contranoiuen /iii/mumstimulosaddidisse, praeter Occanutn,
111.ApologiaOrigeniana, quam HieronyiiiusPam- cujns quanvis exprimilur in Paniniachii cpis-
lola ad Hicronymtim, hic tamcn in suis respon.-is
philo abjudicat, huic martyrivindicalur. IV. Quw- iiunquam eum meinorat, nec Rufinus vel Ieviter qui-
nam Pamphilusscripserit. V. Conjeclurwad Apclo- dem
langit, cujus rei eaussa uos fugit. Addit, se jani
giam Pamphilo abjutticandam excussw.VI. lies- respondisse, et quanvis laesuni, sic amicitiae jura
ponsio Hieronymi ad accusulionesRufini. VII. Ad
alias RufiniaccusationesHieronymiresponsa. VIII. servasse, ul se sine accusanlis accusatione defeude-
Refutatio tlieronymi ApoloyimRufmi ad Anasta- ret, quodque uuus Rommamicus (Rulinus) objeceral,
sium papam. a muliis in tolo orbe inimicis dicerel, jactilatuni, ne
hoinini sed criminihus respondere videretur, mm-
LRufuiusutramqueApologiamsuamcumamicisRo- quam eniin uoiniiiatiin expressit liufinum, sed tau-
manis communicavit,qui, secundumvolum anctoris, qua;:s ile pluribus, loqunttis est. Alia insuper con-
eas nequaqnani in vulgus sparserunl; scd per augu- gerit, ut Kulini laudes sibi jure suspectas fuisse de-
.os, ut ait Hieronymus, suis lantum audicudas in- J" moiislret, seque apud tacitum lcclorisjudicium pur-
gesserunt. llieronymus initio libri I. Apologiaeid gatum re(ida>, ne prior la:sisse videatur. Apolngias,
factum ait, ut et simtj/iciumcorda percuterenl, eique quas, Ruliuo contra se scriptas fuisse didicerat, se-
proserespondendifaculiatem auferrent. Ru.fitiuse.tm- mel et iterutn asperiialur, motlo enim ludibrii c.nisa
tia ait.se librossuosad eos tanltimmisisse,qui verbis THEStibrosvcnusiateAttica textos vocat, paullo post
llieronymi tmsi fuerant, el non ad plures. lloc erui- responsuni illis miiiatur bis verbis : Sed adversusillos
tur ex lih. III. Apolojuaecontra Rulinum. lllud non tibros gui per angutos garriunl, el [uriiva uccusatione
evasit impune; Pammachiusenim et Marcella,quum uie mordenl, quum (libri illi trcs) cditi [uerint, et de
inlegrum Apologiarum exemplar obtinere nun po- . lenebris ad lucemprocesserint,alque ud nosvetsittdio
tuissent, saltem hinc inde praecipna illarum capiia fralrum, vel tementateiviniilorumpotuerint pervenire,
sludiose corrosa ad Hieronymum lestinanter perfe- respondereconabor, ncqueenimmugnopere(ormidtnuii
renda curarunt, fortasse per Paulinianum ejus fra- sunt, quos meiiiilauclor sutts prothrc, el tanlitm con-
trem, ex DalmaliaRethleemumredeuntem. Utacrius [mdcralislegendosesse decrecil. (Mox lucc quoqtte
ad respondendum incitaretur, istiusniodietiam syn- subjungit):iVec/(i's)°sseconfenfi(.S(/uastarft'ersusWin//uet)i
opsi relatio eorum accessit, quaeah amicis Ritfini semperquelacilurinm, TIILSetucubraviltibros el anii-
de Hieronymo vulgahaiitur. Quare vir Sanctus ubi theses Marcionisde meis opusculis (ubricalus cst. llae
primum ex amicorum lileris et Pauliniani ore se anlilheses, opus erant, in quo Marcion VelitsTeata-
maledice iraductum accepit, conlinuo Apologiamin mentuni ciim Novo, sive discordiam Evang<lii cunt
duos libros dislinctam pro se elucubravit, eainque tege coinmillereausus esl, ut ait Tcrtullianus, <;tii
aclPanimachiumet Marcellam Roinam direxit ; ut- loto libro IV. adveisus Marcioiicm,opus refulandiui
runique eniin Rufiniis, practer llieronymum ipsuin, C ( suscepit. Tres libri .i Riifinoscripti, IJIIOS
llieronymus
perstrinxerat. In iriscriptione vulgati operis , non duobus liujiis Apologia;prioribus refellit, siun uira-
Marcellm,sed Marcellinohacienus lecium est: quein que Rufiui Apologiii, quaium primu, in rfuosiibros
Tilleuioniiiis lomo XII. pag. 247. Tribunum illum distincta, invadil Hieroiiymnm, Secnndam,qua: est
luisse conjecit, qui A. D. 411. praefuitmagnai col- pro iide ad AnasiasiumPoulilicem, Hierouymus, sibi
lationi Carthaginiensiapud Baroniuin A. D. 410. §. nonduinvisaui, conlra se scriplain pai iler vocat, quia
58. Sed Martianaeusfandein Murcellampro Marcel- in ea sugillatur. Sectatores Rufini Hicronymosuccen-
tino ex codicibusMSS. resiiluil, in quibus hanc epi- sebant, quod libros Periurcltou ei ipse vcrbssei,
graphen reperil: lncipil llieronymi docloris egregii quanquam, ut nixios et Ecclesiaslicmfidei repugnan-
adversustres libros Rufini, cclumnialorisinvidi, de- tes, Uamnaret. Ilis Rellileemiiicus senex 1'amma-
fensio missaPammacliio et MAHCELL.<E. Summa llie- chiinnalloqiiens, ila respondel: Tu;E me,(rater Pum-
ronyinianaeApologiaeliue reducitur. machi, el TUOKUM literm computerunl, dicenles, illos
II. Ex Pammachii, Marcellm,el nuilioium literis ttb atio (Rn(ino) fruudulcnleresse traitslalos, et inter-
se didicisse,accusariin scliolaTyratuii(siveab amicis potota nonnulta, el vet addita vel mtitata (tcne par-
Tyrannii Rujini) quod libros Periarchon in latinum vam quidemepislolishaberemfidem, misistisexempla-
vertisset, quum tamen ipse Rujinumaccusarel, quod ria ejusdemiranslationiscum prmfatiuucuialaudalrice
eandem versionem adgredi non dubiiasset. Imjiu- mea. itis leciis el collaiis cuni Graeco, ait sc ilitco
dentes vocat, qui iiiedicum arguunt, quod veneua uuimadveriiase, ab Rufino inlerprete meiiorem ni
prodideril. Id abiliis praeslari, ut. liujiniuii, quem, parlein nuitaia, quae Origeuesde P,tre, Filio, et
ut phurinacopolamOrigeuisiariiui non obseure tra- ,p. Spiritu Saitcto impiedixeral; cetera atticm doymata
ducit, noniiinoceniimmerilo,setlcriminiscommunione de Angelorumruiua, de aritmarumlapsii, dc resurrec-
lueanlurquasiculpum numeruspeccanliinnininual, el itonis piwsligin, de inundovet inlennundis [Leg. in-
in personis, non in rebus sil accusalio.Dolet Rulini , lermnndiis\ Epicuri, el de resurreciione omniinn iu
Apologiascontra se scriptas ingeri oinnihiisaudien- wquuletnstatum, vel a liufino ita plene conver.-n, ut
das, nec lainen edi, ut, in(|iiil, el simplicium corda habebaiuur in Gracct),vel de co.niueiitariis Didymi
perculianl, el mihi facullatemauferant respondendi. exayyeruia/irmiora fttissepusitu, ut gui in Tiinitate
Novuinesse matilimyenusaccusare quodprodilimeus, Catliolicunilegcrui, uj utiis hmreluum non cuvcrel.
scriberequod occitlles.Se figuratasKufini laudes re- Post Rufini tianslatiiiiicniet suaiu inter se compa-
puiisse, quia sub amici nomine, iniinici insidi.is de- ralas, in piima, ait, taudetn aitcloris, in secunda vi-
prehenderat. Jain vero id sihi Rufinum in Ajioiogia titperalionemconlineri. Cur Oiigeneui in quibusdani
crimini verlere, quod ante in piaefalitiiiculalibrorum ante laudasset, se docuisse scribit in epislola ad
Periarchonsemel iterumque laudi verlerat, quum Panunachium; tunc, inierprelationis siue catissam
post reconcilialamsimullutemcliam leves suspiciones reddidisse, ne scilicet iuip.us, quasi pius Ecclesiis
[uqeredebuisset, ne qiiod (orluilo (ecisset, consullo traderelur. Sepiuagiula libros Origenis, ut Rufinus
(acereputaretur. Si auctoritateni suo ojieri perslrue- aiehat, se in latinum vertisse faletur, nec tauum
bat, laudare potuisse columnas EcclesiwHilarium, de ullo opere s;io Romain coiiiinolani. Ego, inquit,
Ambrosium, Victorinum, Origenis inlerpretes, quos pej-tot annos tam multa convertensnunquam scandalo
lauieti lacuii, uno laudato llieronyino, qui se puliccm ft.ii; <!•:(Rulitie) «rf nuaua et solum opus, ignolu»
1U RUFINl PRESRYTERI !."6
prius, lemerittitefaclus es nobilis.Rulinusanle siium A ; propler malevolosquosdamaccusafoies.coMMCNtsfttrfto
rcilituinin llaliam, nibil unqu.iiu in literas mi-ieral, ntque opera junclim ctaboravimns.Rulinus lib. VI.
huc lamen teversus anle libros Periarchon Regulam HistoriaeEusebianv cap. XXIV in fineh' c ijisiun ila
Saucti Rasitii latio donavit, sed quum AbbalisPine- contraxit : Qum laincn (Gesta Origenis) agnosci
tensis privato usui couscrijita, iionihiinpassim irino- possttnt ex ea , qum scripta a Sanclo Pumphilo
tuissct, llieronymus primum et solum opus a Rufino iiutrltjre Apotogia pro i.pso ttna mecuin.Euschii lo-
confectuni, iranslationem librorum Periarchon exis- cum explieat Photius, qni syculo ix.tntam Apologiam
limavil. legil. Ait enim codic.e cx«in. supra indicalo :
II!. Hieronymus Painphiti Apologiam a Rufino Leclus est Pumplitlimarlyris el Eutebii pro Origene
latine convcrsam, totis viribus semcl alque iteriim eodex. Tomi aulemsitnt sex, quorum qninquea Pam-
invadil, nt niagni nominis patrocinioOrigenemspo- pliilo in carcere degenti, prmsente etiam Ensebio,
liel. Ratinnes a Norisioio Dissertationetle Synodo claboralisu.if. Sexlus aulemposteaqitumyladiomartyr
V. cap. XIII. magnopereexaggeratas.qnaeAp<>logiam vita privalus migravitad Dcum, quem coucupisccbat,
martyri ahjudicanl, )i;iucis complectar , addilis ab Eusebio denique est absotuius.Antea Ptiotiuscod.
pro Pamphilo, liufinoque responsis, praecipueillis, cxvu. recensueiat scriptorem anonymum , qui
qii:e iu Apologiwsu;e Quaesl. VII. sive pag. 152. aliam Apologiampro Origene.condidit , iu primis
operum cditiouis Basileensis a|>ud Henticpelriim Paniphilum marlyrem ct Eusebium sequutus :
anni Kiiii. editlit Mirindube Coioes Jo. Picus, vel Prm celerisvero (ait) Pampltilomartyri innititur et
Phcenix,qui ob eandein etiam Apotogiama Koberlo Eusebio. Aiqui seriplor ille non fuil certe Arianus,
Cardinaii Rellarmino Ecclesiaslicisscriptoribus ad- ig tpii , teste Pbotio , rfe Sancta Triuitate nihil erra-
numeralur, ul «ir ingenioel doclrina pro tvtale ma- lorum adfert. Quin eliam hoc asseritde Origcne,nilrl
xiinus. Il;rc responsa imnccerte Christianaereligio- euin, quod quidemad dogma de Trinitule •atlincl,
nis plurimi iniersiini, quiii impiosneranilosquenos- errasse. In hoc articulo eandem plane raliouem et
tri teniporis Atianos, et singiilatimChrisiophorum niclhodumserval, ac.Apologia,suh Pamphli iioiniue
Sandiuin, 11101 talinin impudenlissiiniim,lanli maity- a Rufino latine edita. Ergo bxc ipsa Rufmi transla-
ris praesidio exnininnl. Ilos cniin unt, Seivatoris titt codicem Pamphili, quem Anonymns, in articulo
nostri diviiiilalcm et Itomoousion in Apologetico Palris de Triniiaie caiholious, Gnece legii, lideliter expri-
Antenicieni diseriissime adstrui. Hocideui egregie mil. Nec putp quenquain eatenus diviuationibus in-
aniii.advertit slretiuiis defensor Fidei Nicacna:Geor- diilttiruin, ut Rufinumdicat, non ex suo lanlum sed
guis Rulliis, q;:i -ect. II. cap. IX. §. 20. |iag. 207. ex oinnibits, quoiquol eraut, exemplaribus Graecis,
ilcrumque <ap. XIII. (j. 5. pag, 2.5. omne sludiiitn Ariaiiisuiuni delevisse, quo facilius Eusebii libruni
in eo posuit, ut o|iiis iliud Paaiphilovbidicaret. Ergo Pani|ibilo martyri supponerel. Quis hoc tinquam tli-
llieroiiymuuiautlianms lib. I Apologiae|iag. 537 : cat, aul credat? Haecnitnifesle ptodiinl, Origenis
Sex tibros, ul anie jam dixi, Eusebius Cmsareensit Apologiauirecte Pamphilo adscriptam, si Painphi-
episcopus,Arittnwquondam signifer faclionis(quem lus peiinde ac Eusebius in ea coudenda laboravit.
iauicii ab l.oc crimine vinilical Gelleriu) pro Ori- Adde, Socratem lib. IV. cap. XXII. totam uni Pam-
gene scripsil, laiissimumet elaboratumopus: et mul- l>bilodare. Verba eius haecsiinl, mcminilquoqueil-
tis tesiimoniisadprobavil, Origenemjuxla se Catho- lius (Gregorii Tbauniaturgi) Piimphilusmurltjr in iis
licum, ides!juxia nos Arianunt. Unrum lu primum libris, quos pro Origene ctaborarit. At vero lih. l!l.
librum vertissub nnminemartyris. Et miramur, si me G cap. V. Pamphiluni juxta ac Eusehium, ufnoiii/iic
homiinculnmparvi prciii, Onyenis luudalorem velis, cotnmunilcrpro Origene tiisij/ni/Jiislibris Apoln-jiam
qnum niartyri cutuinniam (ecens. Paucisqueiestimo- scripsisse tradiderat; quippe duoruin opus niodo
niis d Filio Dei et Sgititu Sunclocummutatis, qum utrique, modo alterutri adscrihebatur. Cerie Sy;i -
sciebasdisplieititra lio anis, cetcra usque ad ftnem dicon s;cculiVI. a Cliris:iann Lup>)vulgatiim,cujns
inteyradimisisti, hoc irfem(aciens in Apoloyiaquasi auctor ubique Origenem pulsat, Eusebium citat tu
Pamphili guod el in OrigenisPeriarchon trunslatiuite opire apologelicopro Origene. Sed martyris el ipsius
(ecirii. Si isle Pamphili tib<r est, de sex libris quis EusebiiCmsareeusisnominibusprwnolarilestatur epi-
erii primusEusebii? ln ipso vol.nnine,quod u Pam- slola CXCVIll. apud Ralu/.iiimin Nova collccliuiie
phili simulas, scqueniiumtibrorum facla menlioes'. loino I. pag. 8!S,>. .lani videmiis qu > evadal lliero
ln secundoquoque cl reliquis dicil Lusebiusquid in: iiymiarguinentaiio adversus Apolngeticuii),a Rufino
primo iibro ante jam tlixenl, el quod eudetn repelere: traiislatuin, ul>iait : Si liber HWMUS non Ettsebii,sed
iton dcbeal. Si lotitmopus Pamphiti est, cttr retiqims Pamphili esl, de si;x libris quis crii cai)ii.isEitsebii!
tibrosnon transfers? Si allerius, cur nomeniinmutas?' Is erit liber Pampluli. Sed ali >raiin librum primitm
Ilis consona habel hb. II. Apologiaecap. IV. pag. uni Pamphilo vindical. Eam accipe; sed Picnin |iiu
407: Vir dociissimusEnsebius(doctissimumdixi, non eo loqueutem prius audire uiMes-e est. Etisebius
Catlivlicum,ne more.sotil» inihi et in hoc calumniam apud tlieronymum, inquit Picns, [irobare conatui,
^truus) jier sex volitmiiianih l aliud agit, nisi ut Ori- Origeiiem fuisse Ariuuuni. Alqui iu Apologeiicn
genemsuw oslendalFittei, idesl Aiiatta;perfidiw: et: Pani|)li'li nibil aliud agitur, quain ut probeint, Ori-
ittutta ponit exempia, ct Itoc conslanler probul. Sic: [) gencin nou fuissc Arianum, quaeqiie liauesim Arii
llicronyuiiis.Niiinistmlopus,se.T,tio/u;iit'ua,seu librosi coclirinantia, in ejns libris oecurruui, nou alvillo
oomplexiis,aliculd ailbuc supersit, omnino ignora- scripta, sed ab Arianis intrusa. Ergo omninodiver-
uiiis. ln synopsi, quam exbihet Plintius cod. CXVIII. SIISsit liber iste ab illo necesse cst, (jtti contrari un
inque hbri 1. versione latina, a liufino confecta, nul- caussani lueltir. Porro Itbrum liunc pijiiiKmApolo-
Itiiu c.crle Ariana.' perfititwve-tigiumdeprehenditui :; gic, in sex libros dislinciae, solus Pamphilus scri
siqui; Arianmu virus in eadem Apoiogia,quani Pho- psii, lese iiieronyino in Catalogo, ([ucmis ante de-
litis criiicoriun princeps diligenter excussit, reverai cennium etliderat, adeoque tem|)ore ptiro, necduui
oelitiiisset, nnlla profectocaussa erat.cur ipse, Ario, ab ulla ciini Rulino inimiiilia lurlato. Au cniiii ca[i.
cl Origenialias niiniiue bbindiis,id silentio prattierire : LXW. Pampliitusscripsit ANTEUUAM EusebiusCmsa-
ilebuisset. At vero nnn untis Eusebius, ut llierony- reeusis scriberet, Apotoyelicumpro Oriyene, sive, ui
intis (.01151111, scd Eiisehiussimiil et Pamphiliiscoii- qui est /ti>ei'primus Apologi;ein sexlhros |iosleadi-
jiiiiclis stu.liis Apotogiam, pro maxiina ejus parte, stincia;. His verbis llieronymus in antecessum ex-
set tpsi 1'unt. iloe tliseiliin lestatur qui ouiuiuin op- plicavit quod postea scripsit cap. LXXXV. ubi inter
li <e rein novit Eusehius i)>sen)<;l lib, VI. Ilisl. Eccl. Opcia Kusebiihoc legitur : Apologimpro Origene li-
cap. XXXIII. Quwcumquevero, iiiqiiit, rfcilto (Ori- bri sex. llujus Apologiaequaluorsubsequeiiteslibros
genej necessarioa.gnosceiiuasuui, eu pelerc licel ex; Pamphilus et Eusebius postmodum collatis studiis
Apoluyin,qu.iiiipru co cyo et iuttcius noslri iemporis > una scri|)scruiil i<t crcere. Pumphilodeniqiie mar-
muriyr PumphilusCONSCMPSI.UUS, quumquidem nos,, tyni gloria coruuato, lotum librutu sextum de sutj
i£ VITA. LIR. II. CAP. V. |:,S
Eusebius adjunxit, qnem unum pro Eusebiano Gela- A j Pampliili simulas, sequentium librorum (acta menlio
sius I. pontilex agnovit in Decreto, a nobis sincere esi Atqui volumen, qund Pamphili a Rufino simu-
ediio, duni cap. 111.de Eusebio ait: Quod in laudi- lari dicebatur, est idein ipuim, (|uod Ruliniis vulga-
bus alque excusutione(higeriis SchismaticiCNUM con- vit. Sua enim versione latina hoc simuture creditus
scripseril LIDRI.M. Non ergo sex, sed uiium inliim, est, qtianquam nec simulavii quod revera a>seruii.
nempe sexlum lihrnm de sno Euscbius procudil. In Quod vero siihjungii Siridonensis Paler : In secnndo
Synodo \I1. ueciimenicaAciionc V. apud Labbeum quoqueet reliqttis dicit Ensebius quod in primo tibro
loino VII. pag. 5(>7. Anlipater Roslroruni episcopus anle jam dixeral, et quod eadem repetere non audent;
ApologiamEusebii, non Pamphiit, lelulasse traditur, hoc Pamphili caussam nequaqiiam evertit; in sc-
quia, ul IUIO,hunc untim lihtuiu sextum refutavit ; cundo enim et posterioribus lihris mentio prtmJ uii-
quae enint ex Sermone primo coniradictioiiuniAnti- que fieri poiuii, imino el d"buit, qiium lne primus
jialri recilantur, pueexistenliam aniiiiarum refel- jaindudutn ab solo Pampliito, poslmodum qttaiitor
lunt, de qua Paiuphilus oinniiio silet. Floruit Anli)ta- rebqui ab Eusebiosiinul ei Pamphilo, sexlitsdenique
paler A. !). itiO.ex Norisio in Disseri. de Synodo V. ab solo Eusebio conscripti fuissent. Caussa qnani
cap. XIII. ls in taussa esse pomit, cur postea Gela- Hieronymus a Ritfino sciscilabatur, cur pritnuut
sius A. D. 4li<4.in Decreto eundem librum unum \>o- diimtavat, et non q,uinquereliquos traustulisset, haec
ta.verii. .lam patet, cur uui 1'ttmpliilo, ei uoneliani fuii, quia non Eusebii siiniil et Pamphili, sed unius
Eusebio unus libcr pritiiits tiihualur. Pamphilo quo- Pamphili induhitaium pro Origenc lesliinonium, per
quc tribuil Geiuiadius,ul poslea moiistrabo. Ad baec se integrnni et eompbtuni, producere voluit. Ilinc
an'i<|iiissimusauctor Pracdestiuati, i|uein ante natam iU iiulla libros reliquos, ab ulroque, non ab iino Pam-
Enlychiih;eresim, boc est ante A. D. 417. prodiisse: pltilo scriptos, transferendi ueccssitas luit. Quid?
constat, i|Uemquealii Primasio, alii Arnobiojuni "ii (|uod idem Rufinus iu prologo suo ad Macariumse
adseribunt (qua de re vide praelaiinneiiitomi I. Ope- unicuni Apologelici lihruin sibi vertenduni propo-
ru-ii Siriniiiidi §. 7.) ip<-ui)iApob gelit uui uni Pam- suisse teslalur? librum ejus (Pamphili/ quempro Ori-
phito hisce verbis tribuiteap. XXII. Qiticunqueusque: gene in Grmcoscripsitse traditur, transferri tibi popo-
hodie Origenemtegil, si prudenlieum novitreeitalione: sceris in tatinum. Non libros, sed iibritm memorat.
dislinguere, deprehendil loca ub hwreticismaculata: Verba scripsissetradilur, nobis ostendunt reni om-
quodila e.ssePamphilusin sco Apologeticodecluravit. niiim vulg.itam, comniuniqne traditione nolissimam,
Uursus cap. XLIil. sic loquitur : llic (Pauipliibis) adeoi|iie iunc piiinum haud saue cnnliciam.
KIIIDIT Apoiogeiicumel omnia, qum Calholiciiynorun- V. Haec reprieseniare visuin est, ut intelligalur,
tes menliuntur, exclusit, osteudcns, ea, qtuvreprehen- Pamphiluminartyrem ex Apologiaepossessione liuc-
sihitia ineeniiinlur in ejus opusculis, Origenis noni tisque non dejiei. Jam reliqtias c<njei turas :ul exa-
essc. llie auctor stripsil post coiicerlationes hac de: men vocemus. Eusebius (rcs libros scripsit de vita
rc inier llieronyiiiuni, liufiniunqiteeditas, et tameni Pamphili, in quoruin ullinio h;cc tradil: Ipse qttidem
Rtifinide Pamplido seiiteniiam amplecti nialuil. Jo. PiiopitnopEitisnihil omninoscripsilexceptisEriSi'oi.is,
Tiithemius in Catalogo cap. XLSH. e> Raroniusi quas ad umicosforie mittebat, intantum se liumilitate
eiiam A. D. 2,°;6.§. M. ab hac seiitemia net|uaquaini dcjeceral. Ex Vila Pamphili, nunc de|>erdila, lucc
tliscediini. Quuin vero universae Apologiminaximai llieioiiyinus lib. 1. Apologiaepag. 351).qaibus de suo
pars, sivc toii libri quatuor, primo, et sexfointerme- isla subjungit .-Defensor Origenis, el laudutor Puin
dii, duos sinml Eusefiitimet Piinpi.ilum iiidiscrimi- C ( pliiii (Eii.-ehius) rficil Pamphilum niliil omninoscri-
natiui anclorein baberenl, sexf»s(/iieinsujier tottis; psisse, nec PROPIUI quicquamcondidisse SEHMnNis : el
essel Ettsebii, haud mirum csl, si Eusebius, uiiiniiiiiii lioc diiil,jam Pamphilomartyrio coronato, ne habeas
coiulilorab Hieronynioaliisque interdum dictus, stve; sulfugium,post editosab Eusebio libros, hoc Pamphi-
eiiain ereditus. Post Synodici auctorem, etPhoiiuui, lum scripsisse. Ulruiu verba proprii operis, et proprii
Nicephorus Callisius lib. X. cap. XIV. niixi>mtotosi sermonisdiscriinen aliquod tn GraecoEusebti con-
sex li-bros Pamphito perinde ac Eusedio pro))tereai tcxtu fuisse prodanl, puta proprim docirinm, quuiu
adsignavil, quod ouines in iino codice junclini, noni> nobis desil ipsum opus Eusebii, divinare non possu-
separaiim occurrerenl. INecsane primum a quiui|ue inus. luteriin cerle Eusebius non dicit, Painphilitin
reliquis avelli oportuit, si in omnibus iinicuin argtt- niliil operis, seil nihil proptii operis conditlisse, et
lneniuii:duo auclores simul traciabant, adeoque lo- ejus Apologia uihil babet PUOPRII operis, sive doclri-
liiiii opus generaiim Painphili et Eusebii pro Origenei nw, (piandoquidem contra nialam doctrinam, Ori-
Apologia dici jure et meriio potuit. Tot rationuml geni objeciam, veram ejus doctrinam, ipsis Orige-
momeiita suis omninocaiculis adprobavil Lucasllol- niauis verbis expressam, opponit, ut ex ulriiisque
slcnius in nolis Mss. ad Galalogum Rellarmini, ubii mutuo collalae discrintiue claie evincatur, Origenis
de Origene agilur : Imo, inquil, primus liber indubt- scripta ab haereticis fuisse corrupta, quuin hanc
late esi solius Pampliiii. Ceieri l'i mphili simulel Eu- unam qiisesiionempertraciei, 1'iieriiit,e libri Orige-
sebii, nimirum e.vceptoullimo, qui est solius Eu-ebii. ius corruptl, necne : quod non esl proprii operis ali-
IV. Aliain llieroiiyini conjccturam examiuemus. quid condere. Ad hiec qui ipsum Epistolasscripsisse
Liber primus sub noniine Pamphili a Rulino trans-- p. tesiaiur, ulique eliam leslatur, euui aliquid proprit
bitus subsequentcs quinque commeinoiat. Ergo om- sermonii scripsisse. Ideo enini Eusehius adjec.it:
nes ab uno ingenio Eusebii prodieiuut; non enimi EXCEPTIS lipistolts, quod haeproprii sermonis essenl;
Pamphilus primi auctor solus reliquos etiam lan- et lortusse id addidil, ut hoc idem opus exciperei.
quam suos, commeniorasset. Hoc tanien unde viroi llinc Hieronymus epistolarum auctores scriptorihus
magnoexciderit, ignoralur. Nam in Painphili Apo Ecclesiattitis adnumeravil, uti prteler Apostolos,
logciico adhuc superstite , iiulla prorsus subse- Ignatium, Polycarpiun, aliosquc. Atqui Pamphtii
quenlium libroruin fu mcnlio : ncqtie cani facieudii Apologeticus,inlegris locis Origeniauis conslat pne-
ulla fuit caus.a, quum in iino lihro suo, undecuiiijue : ler inilium, (juod uihil aliud est, qiiam Epislola ud
absoluto S. maityr Painphilus argumenlis suo tem- Confessores.Quate id quod iu hoc opere ad Pampiii-
pore iu Origenem excitatis, plene respondeat, vir Itiiii peininel, Epistola potius dici potesl, tjuain liber.
scilicel Adanianliiusqueadeo sttidtosus, uf maxnnami Aliudopusculum Pamphili marlyiis, sed non proprii
purlem Origenis voluminumsuu manu descripseril, sermonis,swedoctrinw, est expusitiocapilum Aetuuni
;ni|iiil llieroiiyinus in Catalogo cap. LXXV. Nuri- Aposlolorum,nuperiiine editum ab ainico IIOSLIO V.
sius in Dissert. de Syindo V. cap. Xlll. Hierouy- C. Domno Bernardo de Muntfaucuu iu Ribbotbeca
niiiiiiail hnpii dc libro 1. iion proiu corruptus luit ai Coisliniana pag. /8. Eani anlea sun emenlito iioiniuc
ilu/ino, sed piout in autographo Caesareensiexsta- EuLhalii Episcopi Suicensis ediderat alter aiuictis
bat. Vereor tanien, ut hoc veruui sit. Verba ejus h;cc; noster Latireniius Zacagnius iu MonmueniisLccle-
siiul in Ap.logia; lib. i: /u ipso votumine,quod litI siaeGraecaupag. .iiH. Hujus cxposilionis cuui Apolo-
l.:>:i RUFINI PRESRYTERI '('0
gia comparatio, Pamphilum utriusque auciorem esse A libris inier se posleajompaciis. Rei veritas (irma co:i-
omnino conlirmat, licel latinam tanluni Apologim sistit, etiamsi principiumsex Iibrortuu sit Paniiibili,
versionem liabeamus. Nec ceteroqui Hieronynuis ceieri Eusebii.
Apologimslilum Eusebianoconformemesse prouun- 7. Concedit, opus esse Painphili; sed nccdtim
ciavit : et sane lector discrimen aliquod inteicedere inartyris, qui tanieiTpostea niarlyrio stio crroreinOii-
iion diflitebittir. Hac eatleni Paniphili opu-cula for- geni delendendo inipensiini deleverii. Hoc lainen eo
tasse coniprebendi qnodamniodo possunt noinine imbecillius est, i|und Pampbilus ex Photio codice
Indicum libroium Origenis, quos Eusebiiis lib. VI, CXVHI. opusculuni in codeni earcere scripserit, iu
Ilistor. cap. XXXII. a Pamphilo scriptos fuisse le- quo A. D. 507. |)ost(|iiam toinienlorum vim subiis-
statur. Revera enim lndices, sive excernia doctrinae set, clausus fuerat, leste Eusebio de martyribus Pa-
Origenian.t: et in Sacram Scrijituram, continere vi- lestina: cap. vn. Quare ex more illius aevilunc,erat
ilentur. vere martyr. Deinde bicnnio serius extremiini mar-
VI. ProP.imphilo Hicronijmusipse addiicebatur, tyriuin suluit.
qui antc deceniiiiiiiiin Gatalogosuo Apologiampro Sed ipsa verba Hieroiiynii, licet fusiora, cxhibea-
vero fo;lu Pampbili memora-.eral, Gratce conscri- nms, ut Citujccturarum pondtii facilius ex se pate-
plam, lieciluina Riifinoin lalinuin sennonem con- fiat : QuotlPamphilumproferunt luudatoremejus (Ori-
vers.im : uinc eniin llicronyinus iiuilum iuiposlurae i genis) gralias ittis (Rtifino) ttgo meo nomine, quod
vesligiuin, niilla iiiendacia, liuHasqui: luereses ini diijnninme putaverunt, quem cum marlyre cuiumnia-
exiguo lthello depreliemlerat, alias aticlore Calhn- rtiiiiir. Si etitin ab iipuiicisOrigenistibros ejus (Ori-
lico et martyre ihgnum cerie nuii jiidicasset. Quini r genis) di<ifis esse viotulos,vt infamarentur,quare mi-
cum legcril, dnbitari nequit, quiuii in prologoCatt-. " h> non liceal dicere, ab timicis ejus et sectatoribus
logi se t:\cusel, si eos pr.elerin sit, quoruni scriplai compo itum esse snb itotnin- Pampliili vulumen,i/iiod
IIOIItegit. llieronynius hoc atguinento puisaliis, re- illum (Origenem) testinioniomartyris ab infam.a vin-
spnndei lib. II. A|iologiae I. pag- -U:.'. se in hoc ai dicnret? Ecee, vos emenilalisin Oriqenis libris quod
Rufino, qui codicem comnuinicaveral, falsuni fuisse:: ille nott scripsil ; et miniiniii, si cdul aliquis librum,
Posui et hitnc librttma Pamphilo cdiittm, iia puimss qiiem ille ucn edidil? Vos in cdilo operepotesliscoar-
cssc, ul a le el luis discipttlis fuerat dir-.ilyalum.lta- gui. lile (Pampliilus) qiu nihil tdiud edidil, facilitts
que fraudem tuam errori meo impttlure non debes. Att putel ctilumriiw:tlale qttoiiibcl npus Vumphili: uiis-
alibi iimi in Grwco, sed in Lalino contexlu fraudeini i/unuj reperielis. iJnde iyitur scinm, tptod Pamphili
a Rulino comniissam dicil, et generatiin tlicii. Rnfi- sii' Yidelicelstiltts ct saliva docere me poteril. Nun-
itns lainen hice oniiiia diluil in cpislnla, nunc deper- {liiamcredam, quod doclusvir primosingeniisui (ruc-
dita, ct ntra quam libruin Hl. suae Apologiwscripsitl tus quwslionibttsct infumia!dedicarit: el ipsum nomen
llieronynuis. Ego vero puio, fraudem illairi, sii)iia a Apoiogeticioslendit uccusuiioiiem;non cnim defendi-
luit, in inscriptione, non in coitlextuoperis indicari. tur, nisi ijuod in crimiue est. Iliicusquellieronyinus,
At.si llieroityiiiu-poslea codiceui reperit, a lihrariisS cu.ius vcrba boc loco Tilleiuoiilius me |)iaeriimpere
:-oh>Eusebii nomiiic pracnotaluni, cnntra e-1 Eu-s- cogit, qui in Coiiiiiicniaiiis iii:-toriie Ecclesiasiicae
hius ipse, qui illtnn non sibi soluin, setl Pamphilo o toin. V. |iag. 7i)0. Dieronvinuiii mirari se ai(, quoil
i liain adscrii.sit nei|iie Pliolius in Griccis hiijuss quum libro I. et II. Apnlogi.i;su;e PampltUiopuscu-
Apotogitncodicibus, i|tn ejus ic.lale siijiererniit, t;l- liiiu vocas-et primum scx libroruui Etiselei, |iOstea
liiiu ex erroribus ilepreliendii, quos Hiernnymus ge-( - Q seulel iteruuique, ul videbimus, scxli libri Eusebii
iieratim ait se depreh ndisse, quo.-qut»in latiuaa pnjiri/jinm vocaverit. Qui fuerat primus, curjain di-
translatione a Rulino sublatos fuisso cuiiqueritur. ciiur scafi principium'! Ilalloixius in Origunedelenso
Ilic idein S. Pater ante linfin e)). XLl. alias LXV. lib. IV. pag. iixj. hoc 1<co Hicronyuiumsccuiu png-
ad Paiuinacliiutn et Oceanum inultis aliis variisque e nantfin deprehcndeic sini videtur. Tillemontiusvero
intei'se conjeciuris libriiin Pamphilo ahjudicarc co- i- ait, ei raptini scribenti lt;cc excidisse. êd Norisius
natiis liieral, quas paucis reccn-ert: nou pigeal. in Dissert. de synodo V cap. XII. non Hieronymi, sed
1. Aii, ab amicis et scctatoribus Origenis conlla- ,- lihrarii mendiim esse tletexit, (jui scilicel verha con-
luin sub iiomine Pamphili, nl Adainaiiliuintesliiuo- i- tracia VI. tib. Eusebii, rctldidciit; adeoque iiulla in
nio mailyris ab inf.uniaviutiiiarel. Ilanc conjeclu- l- Hicrcnymo e.-t conlradiclio : cujus verba, qu;e supe-
lam jiostinotliiiuparvi lecil, diim alias ab hac divcr- - rius adiitieta mox sul seifiiiinlur, ba:c snnl : .Se.rii
sas excogitavit. !i/)fi (lege sex tibrorum) Eusibii super Origenisdefen-
i. Kx collatione stili agii"sei non posset, ait,:, sione principiumusquecd mille(crmevcrsus/i6,'>-iste,
utruin sit Pamphih, q;,um aliud e.jiisopus iiou icpe- ,:- qtti Pamphili dicilur, continet; cl in re!i(/nisscriptor
riaiur. De aliis Pampbili scriptis supei ius jam tiixi: . : ejttsdcmoperisprofcrlleslimoniu,quibusuilitur uppru-
et si 0|vns geiiiiinuni coinparalione sliii nosci non ui bure, Oriyenem (uisse Culholicitm.Ettscbiuset Pam-
polest, iion ideo in d>ibiuiii verli debet. Scd uec :c pltilits lanlam iulee se luibuerunlconcordiaui,ul ttiiius
llicronyniiis siilum ApologiauLusebiano conforinem m (tnimivItoimnesputcs, et ub ttno uller nuinen nccepeiil
esse dicii. (Eusebius eiiuti 1'ampliit;dic.ivoluil). Quomotloigilur
5. Sex lihrorum ApologiaeEusebii principiumcon- ii- .. tjjfej'se dissctttirepotucruul, ut Ett-ebiusin.toio Opc-
tineri, itit, in A|)ologia, qti:e Pampliilo adscribitur.r. >esuo OiigeneiiiAriuni prnbct dogmatis, cl Puinphi-
Non tainen Eusebii, sed Pan)|ihili principium illud ,d /»ui Nicaiuu Sijnodi, qutv [ri>tposiea,defensorein?Ex
csse moiislraviiuiis. iiuo osietidilur vet Didymi, vei cujuslibetalterius, csse
i. Qmiii) Eusebius et Pamphilus inter se iia cou- i- opnscitlinn, qui scxli libri (lege scx Itbrorum) capte
veitcrint, ul uniis ab allero cogiioinenacccperil, ilii lli (leirttncula, cilern incmbrasociaril. Sed concedamus
;-.bse inviccmdissenli<euon potuerunt, ut Eusebius :is ex superfluo, ut Pamplitli sil, scd necdum mailyris,
Origeiicm probaril Aiiannn), Pamplidus veroCatbo- > unle cnim scripsil, quam martijriitmperpeteretur : at
licuin ; sed in carcere simul prn itiiit causa litlei <;a-
a- quoinodo, inqities, martyrio diyntts fuit? Scilicel ul
lliolicae delenios fuisse cerlissinnim cst. Qtiod si martyrio delerel errorcm, ul v.namculpam sanguinis
jiosiea Eusebius alio abiil, baud inde consiquiliir, r, SKJelfusioiie purgarel. Quanli in loto orbc marlyres
Pamphiium non seripsisse qtiod scripsit, iiiiino vel el antetiuam cwderenlur, variis subjttcuerunt peccatis?
hine palet, lib.ruin 1'anijihilialiuni esse a libris Eu-
u- lla:c. fttsiiis cx Hieronymiepislola referro placuit,
sebii.''' quod cuni aliis ejus testimoiiiis collata clare osten-
5. limc adstrui, Apologiamnon Pamjihili, sed Di- >i- dant, ipsum in bae tle Pamphilo qmestione suis con-
dymi opusculumesse. Hanc quoquc sententiam post- >t- jccturis paruin lidisse , dmn aliis poslea rationibus
ea deseiuit. libri aiiiioriiaieiii eieviiieconatiis est, quasi nouam-
(J. Vel saltem cujuslibet alterius, qui ex principioiio plius Didymmn, scd i'u(se6tiiiuaucleretn haberet :
sex librorum Eusebii ilkim coiiipiiiesu, rcliquis HS «jtiaiu ru Tillcmoutitii tiiifiuum<>:i\>\C nc iiiuronyuiutn
lfvl VITA. LIR. II. CAP. V. 163
probe statuisse affirmat, quum ulerque simul colla- A hac ApologiaabseGraecc perlecia, nihil censura -M-
lis opeiis A|iologiampro Origenescripserit, tesiibns gituin offenderit,jure aflirmari polesl, nihil Ariattis
Eusebio, Socrate, et Photio. Dislinctione laincn, a propitiiim in illa occurrisse. Hoeipsuni in Defensione
nobis supcrius expressa , iitentlumest. Fidei Niciena;sect. II. cap. II. JL20. Pulltis affirmal,
Verum Iliero; yinus libruni non ess; Pamphili nihiloininus-putans,liufinuni aliqua sustulisse, quae
propierea contendit, quotl iniquumvideielur, a mar- duras suspectasque sententias pneferre videienlur,
lyre lu>minemdeiendi, cujus scripia pnslea dainnas- nullo interim loco snpeiaddito, qucm Pam/>h<lus 11011
sent AnasltisiusPonlifexet ThcophilusAlexandrinus fcripsisset. Sed si Phoiius, vir perspicacissimus,ct
Episccpus.Ilieronyiniverba haccsunl lil).1.pag. i:dS'd : in articulo de Trinitate cailiolicus, b:cceademin co-
Quid facieni epislotmTheophili E>iscopi?Quid papte ditibus Gr;pcis, ab se perlectis, nequaquani vidit,
Anaslasiiin tolo orbe hvrelicitmperseqitenlcs, quam Ru/inus ea videre, et stiopte arbitrio resecare potuis-
liber tttus si b nomiiiePamphili editus piigite!conlra sc quis credat?
epistolas corum, el Episcopali nomini tesiunonium VI. Jam vero ad HLronymi Apologiamredeamns.
martyris oppuntilur? Scd Jo. Picus pro littfino res- In librol. Rufiiium arguit eonqiieienieui in se dictt
pondei illeriun propnsiluin fuissr, luercses, ei falsa ptitare quie in epistola conira Origenisias lliero-
dogmala ciijuscuinipieessent, evellere, qina hoc ad uymus scripserat: quinique a liufino vapulasset,
fideni et religionisstabiliiiieiitiimnoverant | erliuerc. euni insimulante quod Judicuni Rurrabam, praecep-
Origeuis auleui eae»se, ut putabaiur a niuliis, aul torem adhibuisset, hiiiu:11011 Barrnbam, sed tluraui-
iion esse, Picus censet Pontilices parum euraltiros, nam (licluni lepideostcndit, seqneJudaeumandivisse
iniino gralnin luturum, si certe juobari poluisset, _" testatur, quomodoOrigenemlegeiai, scilicel, JIOU ob
baeresesillas 110:1 fuisseab Origenetraditas; pro Fide fidei veritatcm,sed ob ertuiitionisineritum.Aquilejam
enim hoc faceret, non contra Eideni; contra lucrc- ad manus Rufini jierlata epislola |>aschaliTlieoc.hili
licos, nou pro haerctieis,qui lanti viri leslimonioin- Alexandrini, in qua fuse damnabaniurerrores Ori-
nixi errorem siuun iliius nomine tuebanlur. Ergo genis, is ita exhorrnit, ut aures suas ohniraret, cos
contra Arastasii et Thcopbili epistolas 1/ber Pam- ab so ante ignoratos et ijise eondeinnans. Ilietv-
|)ltili non ptignabat, in qiio haeresesab illis damnatae liytiiiini hoc dicentem audianius : L''cfts nupcr Papw
non excusabaniur,sed illarumasserloribus lantus pa- Theophitiepislolis,in quibus Oriyenisexnoniterrores,
Iroiinseripieiiatur, quemadinodiimSandio et aliis ne- diciiur obturasseaures sttas, ct auctoremtanti inuli
fandissinii..nostri lemporis Ariants a Socino instau- clara cum omnibusvocedamiiasse,et ditisse, usqueerf
ratis eripiltir. Ncc unus vcro fuit Pampbilus martyr, illud tempiisseiynorasse, t/uod tan nefaria scripserit.
qui (Jrigencniantequain damnaietur, a suspicionibus Theopbilus A. D. 10U.vnlgavilepislolam pascnalem
ptirgate stiiduerit, quandoquitlemhoccliam a inagno pro A. D. 101. qua:prima uit in lempnre, (jiiamjuani
Alhauasio piaesiituinnola' Ueruardusde Montefalco- in ordine sil secunduinter opera Hieronymi,qui eam
nis in pr;efalion<: ejus o|)cruui |tag. 19. §. G. et Do- ctini ceieris latine veiiit. Singulas jiostea stiis anuis
lninus de 11Mottein Ilistoila Tertulliani et Oiigenis, accurate rcsiiiuit Norisius in Hisioria Pelagiaua in-
Lugduni edita A. D. lUih. lib. IV. cap.VI pag. 11U. que Dissertatione pro Sancto Siricio. Hieronymus
non diflilelur, aliqua ejus scripla ab bierelicisfuisse ait, Rufinumqnaj interpretabatur, igtiorarc non po-
currupla. NecitleotanicnAthanasius contra Anasta- tu;sse. Êgre leri, suas euarraiiones in Paulli epis-
sium et Tlieophilum pugnare dicendus csl : Quem tolam ad Epiiesios, ab illo accusari; sed hoc se ex
quidemOriyenem,inijuit Picus pag. 154. si illw per- G | relatu amieorum, nonex Rufiniscriplis didie sse fa-
sci/uuntur epistolw (Anastasii et Theopbili) cerlum tetur : famn enim, inquil, ttd me criminumcjus, non
est,quodnonnisiutillurumcrediltimopiiiionunihwresiar-scripta venerunl,el siultum est jnxia Avostulum,pu-
cham persequuntttr.PampliiliA[iologelicose respon- gnis aeremverberare.Meclanienideo sm defensionem
surum promittit Hieronymuslib. II contra Rn/inum, tacilus pril-lerit. Non dillilelur, se 111Lommemariis
quod tamcn miniine pracslilil, qtianquain poslea xx. ad Ephes>osvarias senientias Oriyenis, Didymi,et
annos superfuit. Ceterum si Pampltilus lidein catho- Apollinarii, qui inler se contraria hahent doginata,
licam Vcrbi semper defemiit; siqu; RufinusPainpluli lectoruui ju ii;io prohandas vel impiobamlas exhi-
Apologianiverhtiindt:verhoexpruneiis, (|u:vdamlan- buisse; ita tameii ut iideisua: nonamiiteret veiilaiem.
tum, ut Ilieionymusobjicit, qiioeEiliumDeiet Spiri- Rtiliiiumcarpit ob jactaliouem scientiieGraecorumct
tuin Sanctiiin respicerenl, immiitavit, ceu tcripta oblivionemj atr.i sermonis: Piwtcrmiti:, ait, Grmeos,
anlequam hujusniodiqiucstionespropriis lormulisin quonim lu juclas scienliam,et dum pereyrinaseclaris,
Ecclesiadefinirenliir, fieri poiuil,iit/Ja»ip/ii/us!nsen- pene itti sermonisoblilus es, ne veleri proverbio, sus
tentiisluciiIeiitissimisapudOrige.iieui investiganiiisac- Minervam, docere videar, el in silvamliyna.porlare.
curalior undequaque noti luerit. Qui vero mendacia lltud miror, quod Aristarchusnnstii lcmporispueriiia
ofliciosapro peccatishaberinon putant, credereeiiatn ist 1nescieris,quanqitamtu occupatusin sensibus,el ad
poterunl, Rufinumuo devenisse, ut loca consubs.lan- slriiendammihi calumniumcervulus, Grammalicorum
tialitati faventia, illis, qtiaerevera Pamphitus scrip- et Oralorumprwceptaconlempscris,parvi pcndenshy-
serat, supponere non dubilaveril. Reaius Rlienanus perbalaposl anfractasreddere, asperitateinevitarecon-
in praefationead .Stxii sententias, a Rufinoetlitas, .-.sonanlium, hiulcam fuyere dicttonein.El infra, nist
banc ipsam suspicionem, scu potius calutnniamhis '" forte se tileras non didicissejttrabit: quod nos illi et
verhis inanileuavit: Oliin anitqui si quando e.rpedire absc/uejuramenlo perfacilecrediinus.INequeilluin ins-
videbalur,a piis hoc ycnusmendaciolisnon ila abhor- tar Paulli Ajiosloli,seimone 1111 eritum, scieutia doc-
rebant. Mitloaliam Rhenani fulililalem, ubi ail, non tum haberi vult, queni sic iidenuuin pro|ionil: Tu
liitfinum, sed Eusebium primumpro Oriyene librum qtti in lalinis inttssitas,el lestudineoyradu moverispo-
Pampliitomartyriinscripsisse. Verum quinn b;cc ali- tius, quamincedis, vel Grwcedcbcsscribere, ul apud
uiide certo sciii 11011 possint, quam ex Gnco Apo- hominesGrwci sermonu iynaros aliena scire videaris;
io'fimcodice, quo careuius, Rit/iuo islud niala: lidei vet si lalina leiilavcris.ante audire Grammaticum,fe-
crimeiiiinpingi 11011 debet ob unas suspicioncs llie- rtilaj mantnn sublrahcre, et inler parvulos'ASov-oye/sov
rotiymi, t|ui in lih. I. Apologiie cap. III. sie scrip- (id est senem scliolasticum)artem loquendi discere.
tiiiu rcliquit : Proftssm iitimieitimmspici nemhabcnt Hinc osteiisuriis, Origenista- iuter se Orgiis menda-
tnendticii.Quid? quod liu/inus in libro ApoiogiwCon- ciorumfmderan, transitad SliomataOrigenis,exqtio-
tendit, nullain oniiiinobaeresimin libro Santti Pam- rum lib. VI. locum adducit, ubi tradere vide.ur,
phili, ab sc latine reddito, occuriere, Hierouymuiu- aliquanua licere menlii. Suain Psalmi II. interpre-
ctte geiieratiniditmtaxateuui accusare : sique id spe- tationem, et sex loca in Commentarioad Ephesios,
c:aliin jtrastarel, se accusationis iiijustiliani oiniii- qtiii;a liufino reprchendi Pauliiiianus retulerat, fuse
lu; oilensirum. Photius certe, iis quae Ariaiiain lueiur ; de t)uo Coinmtntario sic loquitur: Decetnet
labetn icdolete possenl. nnxime infestus, (|utmi in ocio ferme antu sunt, ex quo isios diclavilibros.Scri-
Ifi" RUFINl PRESBVTERl K.i*-
bebal l)a»ellieronymus A. D. 101. Ergo ad Ephesios A contra lalrclores suos mtsissebaculum literarum. Ir-
coinineiilaliatiii'eirca A. D. 581. non vero 5-S7. ut ridel cxcusaiionen),quodpropter aetatemetalfiniuin
visiiiu Till.mtontio in Vita Hieronyini Art. XLVII. post xxx annos amplexum pro sui defensioneRoniiuii
jvat;.II i. In responsione ad tertiiun locnin e|>istoiae non piO|)eiaverit: Ftud vero, iuquit, ridiculum, quod
;ui Eptiesios, ah Riilino repreliensuiii, aliam ileriim posl triginl i annos ad parentesse reversumessejactut,
iioiani clironologieain habeinus lib. I. pag. 577. ubi homo. gui nec patrein habetuec malrem, el quos vi-
ait: Pro guo (Origcne) compttlsussitmanle BI;.N>:ICMventesjuvenisdereliquil, mortttossenexdesiderat: ni.i
brevilibetlotuis contrameprmconiisrespondere,neinpe forte parcntes, milittui vulgariquesermonecognaloset
A. I>. 5911. ajfines nominal : guos quiu non vutt deserere ne in-
VII. Hicronymns, quem Rufinus ut maledicumet humuntisputeluraul durus, idcirco patria (Concordia)
sticrilcqniiiaccnsaveral, prius crimen diluil, se con- aerelicla, Aquilejmhabilal. PericlitalurRommilta pro-
lia nuiluin, nisi contra invidos loquutnm ostcndens. balissimufides ejus : e.l hic supintts el lastutut post
Hujusiuodi vocat Luscittm Lavinium, vel Asinium triginla annos per mollissimumFlaminim iler es.sedo
Pollionemrfe ycnere Cornelioriim.Il;ec vocabula Ru- veiiirenon poiest: sicqueprmlendillongi itineris lassi-
finutn dfiiotant, aliuinque nionaelnim, ejus stuJio- tudinem, quasi irigintti annis sempercucurrerit, uut
suiii, ad Corneliosgenus suiimreferenleni. Ad posle- biennio Aquitejmsedens prmteriti itineris laborecon-
rius, (jiioii est sacrilegiuni et somnii perjuriuin , ita feclus sit. Carcercs e>cxsilia Rulinuni Alexandriae
respondel : Dixi, me smculares tileras deincepsnon pro 1»idesubiisseiioncreditahsquejutiicumseutentiis,
leciurum. De fuluro sponsio est, non prmleritmmc- et nisi prodat confcssionissua: acta. Ad hoc alibi a
uiojtii' ttbotitio.Iloc ampliiis persequitur, sibi soin- n nobis responsiiriimest. Ctoifessionein,quaiu de Tri-
niiini sutiin objici conquerens, qtiuin sciiptitm sit : nitatcet resuirectione protuleral, variis quaestionihus
J\recadiitieriiimsomniiducil ad Tarlurum, nec corona. luihiil. Seiilentiani de judicio et Diaboloctiam ex-
martqrii in cceliimlecat. De Rulino sic eliam scribit : agilat, quasi peecala lioniiniiiiinon arbiirii libertali,
Nimirum istc est Sallitstianus Catpurnius, qui no!:is ; sed tini Diaboloab Rulino iinputareniur. Hoc lainen
pe.rMaqiiumoralorem non mugniimmoveratquwslio- postea lenire videlur his verbis : Verumhmcpossunt
nem, cui libello brevi salisfeciinus. Infra in episl. qttasi simplicishominisexcusari: el i/uumerttdiiosnon
LXXXlll. allas LxXXIV.ad Magnunbaechabel: Serf! subterjuytinl, apud indoclos prmjerreinnocentimsimi-
per te miliiproponiubALIO quaislionem,qui forle prop- litudmem.Rulinus seripserat: Dicimusquoquejudi-
ter ainorem hisloriaritm Salluslii, Calpttruius coguo- ciuin (uiurutn, IN QUOjudicio unusauisque recipiet
menlo Lanttrius esl. llis allusil ad cjusdein noiuinis\ propriticorporis.Hoc Hieronymussic caiqiit : Dixerat
iiebuloiieiu, qut prodiil Liviutn Salinaiorem apud{ judicium .uit/trum,sedliomocautustimuitsolumdicere
Piuliriiliiiin in Seilorio. A Hieronynio ptope lineini INQCO,et posuil I.NQtjoiijiiicit), ue .•.!tioitseciturfore-
Rnliiitis piiiigilnr, ul severtis el gravis : Ego cerle ittt petiissel JUIUCII.M, uos obtili supcriornm, pro judicto
tibi, liominiseveri.sim»,risuni inoceam,ct imiterisuti- Asinumputarcmus.Dixcraletiam Riilinus: Qui crimi-
quiindoCrussum.quemsemelmvitadicirisisseLnciiius; ; iianlur jrulres, citm tpso puriler mlerni ignis hmredi-
incminime pucrum cursilassep,r celtuiusserviilorum, , fdfe poncNicii. Iloc ilem caipit llieronymus : Quis
eic. E lem iteiuin lavat, qttasi liletas Griecas ex: ciiiin, ini|uii, unijuumaudiviti>oiiitiignibus,(ruisup-
se didieisse ghuiarelur : Miraris, ti egolile.rasLaiinass pliciis? AgnoscitGiaecisermonis translatiouem, serf,
uon sitm obliltis, qitiim lu Crw us sinc magistrodidi- a:, , lionto Grwcusvidelur mihi seipsum inlerpielari
ceris. M"\ ejns stiluni, et lalioiiein scribendi ironi.ee C voluisse, et pro eo quod apud eos (Grajcos) dicitur
sugiilal: LJItit, qui in me parvinucriminarisscienliaui, , yj:r,po'jopô-jna, et apud nos unoverbodici p<teslIIE-
i-ilidcris libi lileraluiis atqne Rabi, respondecur scri- HKI.ITAIUM, et (J)')I(I(ilJSllF,Rl.I>llATE
POTIENTUU. IsliuS-
/iire atiquaausus:is, ct virttin disertissimumGregoriitm i motli niti/is et ttcyrnlogiisoiiuii.seius scalef oratio.
/ari ctoquiispleudoretruiisferre? Undt.ttbi lanla ver- Kiillumprofectoest dubium, quiu Hieronyiiiuslatinis
burumcupui,seiilciiiantin luntcu, Iranstatioiiuinvarie- scriploribtisversantlis assuetus, in copia eLeleganlia
las, Itomini,qui tirnloriamvix primis 'abris in iidoles- sermonis Uuliuo praestiterii, qui ultro stia: triceuuali
cenlia degitstnsii'!Aut ego [ullor, avt in Ciceronemoc- :- inler Graecos peregrinalioni vilio verlebat, si ali-
culte lecnlu:::el ideo lum disertus es, miiiiquelection.s s quando, inintis latiue sciibens,offendoiei.Eum lameii
cjits criniciiiiitendis, ut sulus nter ecctesiutlicostrac- saepiusiu hoc tangit Hieronyinus, uam 11Theophras-
talurcs eioquenUmflumineglorieris, liccl inagispliil.i- tam irunicc appellai, el qtiodquerimoniampro quws-
sophosseqttividettris,spiuasCleantis,e.ie-niinlii Clmj- i- lionc iisin [laveiit. Dcuiijiieaii : Tuin pulide ct con-
sippi, non ex arte, qitcmnescis, sed rfe ii.geniimayni- juse toqiiilitr, nt ptus ego in repreliendendotaborem,
tttiine. El quoniam Sloici Loytcums.bi viiuiicunl, ct X quam ille in scribendo.MoxArcesitamct Cttrncadem,
tu liujus scienliwdeliramnta coutemuis, in huc parlee qut omniaincerlupronunciunt,se Riiliiiumpularc ail,
Epictireuses : nee qumrisqitomodo,:ed qttd loqua>is. ;. ubi tres siqter animariiin statn et origine ponit sen-
Qtiid eniiniul te pertincl, si utius uon inteUigalqriul rf tentias, iieiilta adhuc pr;eceteris ab Ecclesia probaia.
vctisdiccrc, qtiui non ad omnes, sed ad tuos loqueris. i. lnlra iteruui ejus sic loquutiouemperstringil : jWira
liiinc slili Riiiiuiaiiiceii.-tiraniita coii.lmlit : Deri.que
e eloqueniinc.lAflicojiore variuta!Admirorausumillum
el ego scripta tua rclegens, quunquaminterdum non " csse hw<Romamverborumportentu transmittere.Cotn-
n --r.
inteiliyamqitidloqmris, et lleractilumineteyerepulem; t; pedilnm pules tinguumejus, et incxiricabittbiisnodis
taniennon doten, uec me pmnitelturdiltuis:id e/iimiu 'ui tigatam,vixi><liumunumsonuincrumpere. Alibi ejus
legendoputior, i/uod tu pttterisiu scnhendo. ".tenique ie lacinioswdispululionisjasiidiaselugeie ad. Ilis non-
<
I bi I. Iiueiii imponil, i.ln ysogonuniKtiliniamicuili in duni linis, iiain Hieronymus Rulinn succcnset quod
aiguens, a i|in>repreliendebalur quod per baplisniuin in iu transferendis lihris Periarchon aliiiuiiaddiderit,
bigainianilolli iliMssel,nt:eetimesse biganiunivellel, I, iiounulia subiiaxeri , aiia iiiiuiiilaveril,uiide bo.a et
t|tii itiiain aiile , altcraii) |tost baptisiutim tltixi.sel
el mala non tam auctoi-iqiiam iiuerpreli uibuenda esse
uxoreu.. Ei lainen episi. LXXXII. ali s LXXXIil.ad id conlendil. Posl iiiiiila Origenis mala quttin maxime
Dccanuinscrijua le.pondil, Carlerii in Ilispania cjiis- 5- haereliia euumcrassei, ex hac sujqiutatioiie illam
Copiiirdinalioiieuidefcndeiis,qtti unam anle, alieraiii m siimuiain nasci aiumadverlit, non aliorum esse qune
posl li:i|i isniiimiixorcin susccperat. Hiilinusex Origeueanipuiavil, cujus ideo mala inter-
VIII. Post(|uain llieronynuis criniina s bi a Refino jo pi etaltis fuerii, t|UOilpularel bona, ideoque tam bona,
iuipacta priore libro diluisset, uiox ejustlein Apolo- j- qnam mala Ongenis eidcm tribuenda , cujus scripta
giam ad Aiiasiasiiim. onlilicein relu are adgreditur, r, Rulinus in prologo suo coniprobassel. Ei non ohjici,
in «fiiasibi ciluninia slrui vitlebalur; idque jiraesiat at quare Origeiieininteipietatus fueiii, sed quod inter-
Apologi;c paiiiciilis ideniiilein reciliitis. !n liufino 10 piciatu.sbauetica, |ira?.fitiouissuaelaude liruiaveiit,
modesliaui desidcrat ubi fidem et charitutemsu.un m inqee eoruin deleiisioicm prattmiseii qiiasi martijris
laiidat: net fetie pote-it,iiltiniadsunimuni Pontificcm •in iibrum. Deinde u subjungil: A»fceru si idcoiuter-
K VITA. LIR. H, CAP. V.
prelaris, ut eum hmrelicumarguas, nihil de Gra co A disputaret rfe Moysi cor-
mttles, et hoc ipsttm prwfationelestare, quod pruden- pore, ne Kni.o quidcm
tissime Papa Anttstasius in epistota, quam ccnlra le malo ausus est judicium
sciiiil ad EpiscopumJoannem, suo sermonecomplexus inferre blasphcmim; sed
est, me liberans, qui id feci, et te arguens, qui facere dtxit : increpel libi Do-
noluisli. Ac ne (orsitan hoc quoque neget, subjeci ex- miniis. Cui quident simite
emptumejus, ut si non vis aadire fralrem moneniem, eiittmin Zachariuleyimus:
uudias episcopitmcondemnantem. increpcl tibi Dominus,
Etsi vero ApologiaePamphili, quani Eusebii esse diabole : et incrcpel Do-
tuetur, Rulinusmulta siiblraxertt, el in boiiam par- tniniis in te, qui eteqit
tem de Filio et Spirilu Sa.cto mulare conatus fuerit, Hierusalem. ltaque et nos
adhuc tamen multa olfentliciila iu ea reperiri ait. cnpimus, increpari u Do-
Didyiniun, ceiie in Trinitale Calholicum, commen- minoeos, qni nulunt cum
larhs in hhros Periarchondictasse non difliietur, sed Itumilitale a pruxtmis in-
extra Filium et Spirilum Sanctum, in Origenis scita crepari. Dicente autetn
descendere afflrmat. Rufinns dixerat, aliorum eliam Michaele : increpel tibi
veierum scripia ah baereiicisluisse vitiata. Sed Imc iominus, Diabote, el Za-
non probat llicionyinus, rates lieri po.uisse, ttt vel charia siiuitiler, tilrum
simplicitcrerravennt, vel alio sensit scripserint, vel a increpel, an non incepet
librariis impcriits, eorvm paulaiim scripla corrupla D Deus diabolum, ipse vi-
smi: vet cerle antegttam in Atexandna quasi Dmmo- derit: et si increpat, quo-
nium meridiunumArius nasrereiur, innocenter quivdmu modo increpet, ipse agno-
et minus car.te loquulos, e( quw non possinl perver- scal ... Et post mulla
sorum hoininnm calitmniam decliiture. Ruiinus ad- ( verba suut Hierouymi)
duxerat parliculam epistolaead Alexuiidrinos, in qua qumprolixum est scribere,
Origenes quaerilur, libros suos a perdilis houiinibus addii. Nos lioc sentimus,
fuisse corruptos, negalque se unquani dixisse dia- t/uod ejictentur de reyuo
bolnm es-e salvandum. De Episiohe sinceritate inler cmtorum non soium qui
Hieronyinum et Riilinuui convenit. Sed vir Sanclns grundia peccavernnl, ver-
boc loco iu versione Rulini duo reprehendii: uiiuni bi yralia fornicuiorcs el
quod Iraudulenter aliqua retieuerii : alterum quod adutleri, el musculorum
sensum inverterit. Veruni Halloixiuslib. IV. pag. 2 0. concubilores, et fures,
Hiilinuin in neuiro peccasse autumat, uec illa, quae sed et qiti miiiora deiique-
relicuit, ad librorum depravationem attinere, quem- runt, ex eo quodscriptum
admoduiii uiio adspect,. apud Hieronyuium illj ad- cst: neque ebriosi, ueque
duceiitem videre esl, et mox ulriusque loci collalio tnatedici regnum Dei pos-
patefaciet. Quod vero ad seiisum jieniuei, quanquam sidebunt; el lam in boni-
nobis Giieca Origenis desint, tauien ex ilieronymi, late qiium in severilateDci
el Rulini versione facile erit rein ipsam adsequi. essemenstnain: undc cun-
Utramque igitur commiltanius. Id lieii voluit Hiero- C cta niiimur uyere co,,sii;o,
nymus his verbis : Con\erieOrigenitverba, qum supra in vini quoque polu, ei i:i.
ad rerbum transluti, his quw ab isto (Ruliuo) non versa moderalion ermouis, u(
tunt, sed aversa. j!«//i audeamus mute-
dicere. Ergo quitm pro-
I. II. pter Dei timorem cuvea-
FragmemumepistolwOri- F'ragmentumepistotmOri- mus in quempium male-
dicta conferre, recordan-
gtnis ex versione yenis ex versione tes itiius dicii : uou init
liufini. Ilicroiiymi. ausus \udiciit<it uijCiYe
Qitid necesse esl rfe pro- bl.sphcmiw c/uod dicitur
phetarum sermonibus di- rfe Michaetccoittradiabo-
cere, quibus smpissime tum : el in alio loco: do-
pustoribus el majoribus minationet quidem icpro-
natu el sacerdotibus ac banl, ylorias aiilem blus-
principibus populi com- pheuiunt.
minantur. et (trguunt cos? Quidain eormn, qui li- (juidam eoru>itt/ui tiben-
Quw absque nobis de benter habent criminnri ler coiitenlionciireperiunl,
sanciis scripturis eliccee proxintos suos, adscri- adscribunt hobis ei nuslrm
polestiset liguidoperviderep biini nobis et doctrinae doclrinm blasphemiam,
quod forsitan hoc tempits nostrae crimeii blas- super qua i/isi viderint,
iit, de quo dicitur : notite phemise, quod a nobis guomodo illud uiidiaii. :
credereanticis, necsperetis nunquam audierunt : de nque ebriosi,Dei ncqitemale-
in principibus : et nunc quo ipsi viderint, nolen- dici regntim posside-
implcatitr vaticinium: du- les observare mindatum bunl, ticel pali mttlitimm
ces poputi mei me nescie- illml quod dicit : quia et perdition s loruin, qui
runl; /ilii stulti sunt el maledici regniim Dei non de regito Dei ejicienlur,
non sunl sapienles. Sa- possidebuut, dicentes as- dicant possi.'salean : qu>d
pientes sunt, ttl facinnt serere me, patrem maluioe ne mentequidemquis cup-
mata; bene anlein faccre et perditionis eorum, qui tus dicerepotett.
nesciunl : quorttm magis de regno Dei ejiciuniur,
misereri, quctmeos odisse idest diabolum esse sal-
debemus,et orare pro illis, vanduni : qtiotl ne alup-is
quam eis nialnlicere. Ad quidem inenie moius, et
benedicendumenim, et non manifeste insaniens di-
maledicenduin erccti su- cere potest. Sed nihil
inus; unrfe et Michael inirtun inihi videtur, si
quum adversum Diabotum adulterelur dectrina mea
ab inimicis meis, et tali A liani libris falsalis dixentt, Sanclns Pater vertil in
adulterio eorninipaiur, dubiiim. Verba reeitat, ubi Rufinus Epiphaniu.in,
quali adullerio corrupta quainquam innoininatum, pupugerat, eiindeiuque a
cst Epistola Pauli A|)OS- Ritfini reprehensionibits luetur. Sex millia librorum
loli. Origenis Epiphanius, quamplurimafratrum multitu-
Ex utraque hac versione docemur, Origencmcum dine andiente confessus est , teste Rufino; quibns
snis popularihus olim conqueslum, lihi-os suos ab Hieronyinus haecreponil : /n qua multitudineet ca-
hmreticis(uissc corruptos, sibiquc ab ininiicis alficia terva fralrum lu quoquc.medius eras, quando ille in
quai nunqiiam dixisset. Ilinc Rufintts in libro rfe sua epistolaqueritur pro Origcnis hwresi, nefaria a te.
Adnllcraiioiie librorum Oriyenis posiuuain ostenrfis- dogmata esse prolata. Increpito deinde Rufino quod
scl, lucrclicos alioruni eliam Patiuni libris lurtivas dixisset, se non esse defensoremOrigenis, negue as-
ungues injecisse, nimirum utritisque Clemei.tis, Ro- scrtorem illius, se scripturum minatur contra libros
iiiaoi et Alexanilriui, ct jDionvsii etiaiu Alcxaudiini, Pumphili el Eusebii, si Dominus vilw hujus dederit
subinde verbis ipsis Origenis ostensiiriis hujiis tpio- spaciam. Dedit auiem, ul dixi, lermc ad vicesimum
que libros ab illis fuisse corruptos, inde laciniani aiinuni, nec lainen qtiidquam sciipsit prt ter illa,
adduceie orsus est, ubi Origenes id proprie ostendi, qti.-e bis literis cou-iguavit, se primo vidisse, scri-
iiniiruin ex verhis illis : Quidum eoruin. Quaeatitein bens, librnni Paniphili in codice Rufini, et non sibi
Rufiiius utpote supervacanea omisit, ad lihrorum fttisse cur.x»,tjtuidpro hmretico dicerelur, sic sempcr
ailulteralioiiem non pertinent, quum solas Origenis laibuisse,quasi diversum esset opus Pumphili el Euse-
qiieriiiioiiias generalim cnnliueaiil ln qiiOsilainEpi- ng bii. 1'oslea vcro quwstione mola scriptis eorum re-
scupos, illi adversantes, qui hauciicis iibiorum ejus spondere volttisse,el ob hanc caussamtcgissequid pro
corriipiorihns ficiles aures adcoiiiinodaranl. llierti- Origene unusqnisque sentiiel, perspicuet/uedeprehen-
nyiiins quidem ait, iu tota illa Epislola Demetriuin disse quod primus tiber sex voluminum Eusebii ipse
Alcxandrinw urbis pontificemlucerari, sed ante ini- esset, gui uniis sub nomine Pamphili (a Rulino) edi-
inieilia-- suas ctim Ru/ino, scripier.il in Caialogo iu.i fncrat, lam Grwcc, qua>nLaline, immutatis rfutt-
cap. LIV. Demetriumtanta in Oriyencmdebacchuinm iu.raf sensibusrfe Filio et Spiritu Sancto, qtti apertam
essc insuniit, ul per tottun Mitiidinnsuper nominc fjus blasphemium prtvfer<bant. Hinc ait facium, ut anfe
scriberel. Qnare iniru n nuii est, si Origenes Sancti aiojos fcrtae d cem, iiempe A. D. 392. Pumphilumt
Alexandri Hicrosoiyiiiitaiii, et alioriuii aiitisliium lantjiiam Imjus libri aiictorem, in Catalogo suo re-
coiniiiiinioiii: inunitiis, dc suis bostibus per Deini:- cetisiiir.t cap. LXXV. Ad ha:c quciitur, commenti-
trium, hominem iieijue a doirina nequc a sanctitate ciam epislolaiu sub suo noniino sparsain, in qua se
coinmendalum, siihornaiis, gcneiatiui conqueslus pccnilere lcstareiur qii.d a.lo.escens ab Eiuacis de-
est. Hauclamen rethuit Rufuius, ulindc inchoarel, ceptus, Ehnea voliiniina, i.i quihus n.illa esset veri-
uhi Oiigenes de libroruin suoruin cori uptoribus tas, in latiiiinn verlis-el. Eusebius Cremoiiensis apud
querebatur. Episiopos Africanos, qtti proplcr Ecclesiaslicasctius-
Quod s))t:tiat (idcn)versionis epistolaeOrigenianac, sus ud Comilaiinn (iieinpe ad Au!ain punlificiain) ve-
a Rufino adornatae, quanquam nos Graeca Origenis nerunt, eam se reperisse signilic.iverai. Coucilitim
verba deliciuct, cx duplici lanien versione simiil Cailbagini; iiabium A. D. 101. Icgatos misevat ad
composita, facile colligimus, uier inierprcs Origeuis „ Anustasium pontilicein, Veneium Mediulaiieiisem,
seusiim lidelius expressent. Ilieronymus in cjvi-tolaC 'J et llonoritim Aiigiisiuiii, ex Tillemontio in Viia S.
ad Panimacliium ei Oceanuni lc?ialur, cx docliina Augtistini !j. 131 qiins quidem legatos e\ Alrica se-
Origcnis setjui Diabolum posse salvaii, Gabrielem cuin tulisse oportet cpistolam, lanquani a Hiero-
diimnari. Oriênes in epislola ab llieronymo latiiie nyino ad Alricanos coii.scriptam. Hoc auiinum cjus
reddila, hoc suis atlveisnnis ohjcciat : Licel palrem veheiueiiter [terctilit |iostquam id non unius Eusebii,
malitiw ct perdiliouis cortttn, qiti de regno Dei tlcji- sed multorum ex urbe (ratrum scripta docueruut, sci-
cienlur, dicitnt posscsaleuri. Origcnes hoc de adver- sciiantiiim, un ita se linberet, ct a quoipsa epistola
sariis suis Valenlinianis dicere non poluil; s<»dhi disseminata esset in vulgus , tacrtjmubiHterindican-
polius lioc ab Origene dici affirmarunl; Diabolum liitm. Ilierciiynius epistoiain, cx stilo et forma elo-
scibcet quiini esset naliiraeperditac, nullo modo po.sse, quii sibi non es.se adjuiiicandam, ostendit, ejusque
unquain ncc potuisse salvari, necGabriclcmdamuari, liclionem e.v conjeciura Rufino tribuit. Sed Ritfino
quod nalurae esset salvandae. ALijuiOriyenes iiliiim- obtestante, se non esse epistolaeauclorem, Hierouy-
(]iie, corum nalur.i- coiisentaneuiu prouunciahat, nius reposuit in Iib. III. A"[iologiae,Ruiinuni sibi
ita ut Diabolus libero arbitrio recte usus, salvari, perpcram dictum pulare quod noiiiinatim ipse ne-
Gabriet vero ptave usus, damnari potuisset. Ilinc iiiiin tribuisset : Quo, inquit, non erumpal semel ef-
Valentiniani Origcnein inctepabani, quasi di.xissei, frenata uudacia? Aliorum crimeii sibt objecil, ul nos
Diatiolum esse salvanduni. Hoc pro;eclo expriinit fiuxissevidcamiir. Quod absquenomnie diclum esl, in
intcrprelalio Ruiini : Dicenles, palrem malilimel perse dictttm referl : ct' purgans exlerna peccala, tantum
dilionis, el eorum, qui de regno Dei rcjiciuntur, ntestl desua secttruscsl innoeeniia.Jurat enim, se epistolam
Diabolum MEuicEitn, essesalvandum: qiu.idnc aliquis; {r. non scripsisscatl Afros, sul>nominemeo.in gua con-
quidem menle motus, et manifesle iiisiiniens dicere, fuear, inductum me a Judwis mendacia transiulisse:
polest. Ad haic Ru/ini vcrsionem comprobanl b;ec et mittit libros eademomriia continentes, qutv ncscisse
verba Hieroiiynii libro II. Apol. jtixta superius reci- se jn.rul. El miror quomodoprudentia ejus cum atle-
tata, uhi Ongeues, eathohcae Eidci defe.isor, etl rius uequilia conveneril, ul quod alius in Africa men-
Candidus Valentinianaehaereseos prupugiiator, di- titus est, hic concordiler verum dicerel, slilique tjus
scejitanl : A-,seritCandidus, Diabotum pessimw cssc; eteyuiuiamncscio guis imperitus posset imilari. Visiis
nalurw, el quw salvari nunquam pos'il. Conlra hoc; est lamen non alterius, quam liufini, eam ex stili
recte Oriqeues respondit, non cum peiiturw esse sub- siniilitudine, judicare. foslquani Hteronymus jiro-;
stanliw , sed volttniaie propria corruissc, et posse ,, nova sua scripiuraruiu translalione, et contra LXX.
salvari. Iloc Cand.dus verlil itt CAIXU.NIAM, quttsi Ori-_ •Miuerpreiiun versioneni, corruptione fusius jieroras-
genesdixenl, Diubolinalurum essc salvundum. Quod/ set, Apotoyiwiinem iniposuit, signilicans se trcs Ru-
itlc fatso objcccrat, hic refutal. Lx liis patel, Oiige- fim libros conlra se scriplos avide opperiri : Expe-
iiein ubi ait, Diubolumpotuisse salvan, boc intelli- ctuns tria amici volumina. Haec tria volumina, ut
gere ex parte naturw, nou inaliiiae, ut Valentiuiatii i dixi, eraut libri II. Apoloyiw, sive, ut vulgo inscri-
Adatnantio inique exprobrahani. biiiitur, /jiucciiuarum in Hieronynium, lluliniijue
Reliqua libri II. Apologbc Hicronyttiianu:pcrcnr- Apoloijiaad Anastasiiiin Pontilicem pro lide sua.
raintis. QttaeRufinus de Uilarii, Cypriani, et Tertnt-
m VITA. LIB. II. CAP. VI, 17!
CAPUT VI. A Grafis a me missum suscipe codicem(Apologiae)quem
I. Rufinus duobus Hieronymianm Apologiw libris cemu LXIX. magno cuperes comparatum. Hieronymus iis
alias XCI. ad Augu-tinuni, hanc Rufim
sibi biduo epist.
Aquitejam perlatis, respondel epistalo, confidentiam sibi perslringit : misil mihi temeritate
nunc deperdila. II. Suos libros ad Hieronymum solita, sua maledicta
Calpurnius cognomentoLana-
miltit, qttem acriter carpit. III. Ejusdem epislolm rius, qum ad Africam quoque sitidio ejus rfirftciperve-
deperditmexcerpla. IV. Anastasii Ponlificis et San- nts.se,atque breviler ex parte rcspondi, et libelti ejus' '
cli Epiphanii epislolas in dubium vocat, seque pur- vobismisi
adversarium varie V. a exemplaria, latius opus (Apologiam in duos
gans, percellil. Hieronymus libros distinctam) quum opporlunvm fuerit, primo
Sancto Chromatio Aquilejensi anlistite monilus, ul missurus lcmpore : in quo illud cavi, ne exislimalionem
a scribendoin Rufinum abstineret, se invilum ad sui Imderemchristianam; sed tanlum ut delirantis imperi-
defensionemcogi respondet,quod Rufini libri in vul-
VI. tique mendacium ac vecordiam confutarem. Augusti-
gits sparsi, vagarentur. ApotogimHieronymi, nus epist. LXXII. alias XCII. (JVMJIC CX.) inter Hie-
ejusdemquc inlerprelaliones literaram paschalium ronymianas, respondit, se nescire quae scripta con-
Theophili, annis el numeris suis restitutm. VH. M. tra illum ad Africam pervenissent, seque inter tantos
AnloniiSabelticijudieia circa Rufinum inler et Hie- viros simultatem haudq; aquam
conlentiones. probare. St-,d de
ronymum hoc alibi. Pergit Rufinus in Hieronymum : Eloquen-
I. Hieronymus ad tria Rufini volumina, nondum iiam tuam el in prmfalionemea laudasse, tne fateor.
plene sed summalim lantiunmodo accepta, vix duo- Eliam nunc laudarem, nisi lu eam contra Tullii tui
bus Apologiaesuaelibris, superius recensilis respon- sententiam, multa jactantia faceres odiosam. Doluit,
deral, qniim horum exemplar ex Oriente Aquilejam »1 sibi, per triginla annos exlra Latium versato, feru-
ad Rufinumper negociatorem allatum est. Utrum illas ab Hieronymo adhiberi : quem ironice Philoso-
lud Hieronymus ipse ad Rufinum, an alius miserit, phum, Rhetorem,Grammaticum,Diatecticum,Eirmum,
ignoramiis. Ex orieute per negociatorem allatum du- Grmcum, Latinum, trilingttem appellasse comperi-
biiari nequit, a quo illuc, unde venerat, propere mus : haecque in illum elfundit: Tu qui tot discipti-
trajccluro, biduum sihi duntaxat pro responsione narum oculis vigilas, quomodovenia donandus es, si
concessum, Rufinus ita testatus est : Ante biduum erraveris, el non perpeluo pudoris sitentio conteyendus.
nti/ti r/u(im proficisceretur harum bajulus, in manus Et infra : lmilari te volui, sed refeslinante eo, qui ad
venerunt qnm in me declamasli. Ha:c tamen Rulini te remeabat, inalui paucis ad le, quam ad alios pro
responsio prorsus intercidit, proptereaquod, ut unum tuis maledictis tatius scribere : superftua mihi repre-
llieronymum terrore et minis Rulinus compesceret, hensio fuil in paucis, qum professa tibi habetur in
ad illum dumtaxat eam miserit, nec per Italiam vul- omnibus. Hieronymum ait debuisse ad ipsum Rufi-
gari voluerit: quam propterea Gennadius inCalalogo num solum, et non ad alios scribere, si eum emen-
suo nequaqiiaui memorat. Quum ergo hoc quarto dare cupiebat: Quem, inquit, inhoc, magister optime,
JRulini opeie carcanius, cui secundam Apologiam, emendare cupiebas, si illi, ad quos scribis, nihil deli-
seu potius lihrum lertium Apologiaesuae Hieronymus querant? si in me, quem aryuis, non ad me scri-
slatim opposuit, nos iilius summam ex eodem lib. pseras ?
111.Hieronymiano, in quo ea Rufirit resjionsio refu- III. Quod suas librorum Origenis translationes
tatur, nunc expiscari conabimur. liaque Rufini re- spectat, nihil se praestitisse ait, quod pridem in
sponsio fuit epistola, ad Hieronymtim scripta. Hoc nr Commenlariis suis ipse Hieronymusnon prcestitisset.
Sancliis doctor passim, et pr;eci|iue his verbis pro- Quae ad elevandain auctorilatein libri, a Pamphito
dit: Anfe biduum quam ad NOSepislolam scriberes, scripti, Hieronymus literis consignaverat, ab Rufino
ttbellosmeos in manus tuus venissetestaris, el idcirco irridentur, quod sero nimis, librum martyri abjudi-
non habuisse spalium ex ocio, respondendi. Alioqui si candum censueril, quein aunos plurimos ejus legiti-
meditatus in nos paralusque dixisses, fulmina jacere, mum foeiumesse putaverat. Sic postea flieronymum
non crimina videreris. Rufinus hanc epistolam ad arguit : Dic, quis tibi permisit, ut interpretans, quce-
unum Ilieronymum se scripsisse dixit, ul eum com- dam auferres, qumdam mutares, qumdam adderes?
moneret et emendatum vellet, ne ceteris novum En tibi dico : qumsoquis penniserit, ut in Commenta-
scandalum faceret, illique inter se rixantes, aliis riis luis qumdam de Oriyene, qumdum de Apollinario,
inortem spiritalem infeirent: Ad me, inqttit, episto- qumdamde le ipso scriberes, et non de Origene ortum,
lam scribis, ul me commoneas,et emendatum velis, ne aut ex te, aut ex alio ? Haec, ut suam et ipse lihrorum
ccteris scandalum facial, et aliis furentibusjugulentur Periarchon translationem tueatur. Apoloyiam ad
alii. Eani Hieronymus maledictis, criminalionibus, Anastasium pro Fide sua de carnis resurrectione,
mendaciis, et injuriis turpibus plcnam fuisse con- nullo membro amputalo, nec aliqua parte corporis rfe-
tendit. In summa non lantura epistolam, sed accusa- leta, ab omnibus Ilalim episcopis esse susceptam, con-
tionis voluminaappellat. Slili elegantiam vir Sancius: firmat. Expositionem Fidei, a Thcophilo Alexandrino
hac vice literis Rulimanis ultro largitur, sed jiro- editam, ct in Ilieronymi literis indicatam, nondum
pterea biduo scriptas fuisse haudquaquam concedit. ad se pervenisse : polliceri se tamen quicquid ille
11. Ex allatis apud llieronymiim, qui se epi- scripserit, sequuturum. Hieronymus vero hoc ab se
stolae#Rufiiiianae ordinem et vesligia in respon-• D I scriptum non meminisse respondet. In lib. I. Apolo-
dendo sequutum testalur, videmus, nostrum ipsoi gim de duahus Theopiiili episiolis, Synodica et pas-
epistolae iniiio se lueri quod Apologiam edidisset. chali conlra Origenem loquitur, non de expositione
Quia vero doclissiiiius senex liufini Apologeticos s Fidei; et forle Rufinus, tunc fortasse in legendis
Jibros nondum acceptos refuUveral, eornm sununai raptim Hieronymi libris contra se scriptis, non mo-
ab amicis ad se transmissa usus, ideo Rufinus totos; dica indignaiione coneptus, unam pro alia intellexit;
libros suos, novaeepistolaeadnexos, illi perferendos5 postmodum ista subjungit: Quid libi videiur? Habes-
curavit, se prius ad eos tantum misisse affirmans,, ne ullra aliquid, quo nervos luw toquacitalis intendas?
qui Hieronymi verbis Iwsi fuerant, el non ad piures,, El indignaris, si putide te loqui arguam, quum comm-
quia non ad ostentationem, serf arf mdificationem i diarum turpitudines, et scortorum amalorumque tudi-
Christianis toquendum est. Hieronyinus idein innuitt cra ecclesiasticusscriptor assumas? Ut vero ad Tbeo-
his verhis : mittis mihi et priores libros et recenltmi pbilum redeam, ejus se ttt omnibus senlentiam sequi
epislolam. Rufinus verba addit, quae ex Hieronymo> aiebat Rufinm, quanquam vidisset quae contra Ori-
beic assuam : noli multo auro redimere notariuini genem scripserat, unde Hieronymus contra illum sic
meum, sicul amici tui (Eusebius Cremonensis) rfei argumentum iniorquet; Si Papm Theophili sententiis
meis Periarchon schedulis, nondum emendatis, non- delectaris, et nefas putas, ponlificum decreta convelli,
dttm ad purum diyeslis, fecerunt, ut facilius falsaree qnid de ceteris ( Origenistis ) dicis, qttos ipse danma-
possent quod aut nutlus haberet, aut admodum punci. vit? Euiiduin prseterea sugillans interrogat, quaudo
PATROL, XXI» 6
ipse Tbeophili senlentiam sequi cceperit, respondet- A casurum denunciat. Addere etiam videlur, se ad pu-
que : Tunc credo, quando Paulum, quem ilie damna- blicorum Iribunalium magistratus eum delaturum.
verat , summo nisu el onmibus sludiis defendebas; Hoc tamen nusquam ait Rufintis, sed Hieronymus
quando eum per Imperiale scriptum recipere sacerdo- in toto responsionis suae libro III. ab Rufino sibi de-
tium, quodepiscopalijudicio amiseral, insligabas. Se nuncialum idenlidem repetit. Ait enim in principio,
Theophiii discipulum fuisse aiebat Rufinus', eos mi- Terresque criminibus... inultimaparte epislolmdenun-
nime accusans, a quibus didicerat, ut Origenem et ciata morte me deterres, ne audeam respondere crimi-
Didymum Hieronymus accusabat: Magislros meos, nibus, imo taudibus tuis. Et post pauca : Morlem mi-
inquit, nec accusonec muto. Ad Hieronymi epistolam naris... minaris interitum, nisi tacuero. Et infra: ietres
contra Vigilantium progredilur, et hujus, tanquam me gladiis luit, et accutationem non jam ecclesiatli-
ainici sui, partes tueri conatur. cam, sed tribunatium comminaris... si aliter creditis,
IV. Idipsum pro seagit contra epislolam Anasta- quid vultis occidere? An qui a vobis dissenserit oeci-
sii ponlificis ad Jo. llierosolymitanum, quam in sus- dendus est? Quit eum timeat qui est paralut occidere?
picionem falsitatis trahere videtur , quasi ab Hiero- Siquid in te asperum dixero, stalim mihi proscnptio-
nymo vel ab alio certe compositam proptereaquod nem el gtadios comminaris... reservas le ad trtbunalia
quum illuc ex Urbe scripta diceretur ad Johannem, judicum, ut acervum criminum, mihi dum parcis, ob-
ab hoc lamen ad Rufinum missa nequaquam fuisset. jcceris. llieronymus haecRufinum in extrema epistola
Huic opponit communicatoriamepislolam sibi, post manu sua scripsisse subjungit; Opio te pacem dili-
suam lalinam versionem librorum Origenis de Prin- gere, tunc enini moris erat, ut proprk manu saluta.
cipiis, Roma decedenii, iradilam ab Siricio pontiflce, " tionem adjungeret, qui aliena manu scribebat. Haec
Anastasii decessore : Quid enim, inquit, mihi officere est summa lotius epislolae Rufinianm, nunquam pu-
polesl, quod me ignoranle (Anaslasius) auf scripsit, hlici juris factae, sed ad unum Hieronymum scriptse,
aut FORTENONscripsit? Et si scripsit, sufficit mihi ideoque deperditae, quam ex ejus lem llieronymi
tolius orbis testimonium: quod NULLItwiim videlur, responso utcunque expiscari conati sumus.
Ki (aiifa; Urbis sacerdos vel innocemi injuriam facerc V. Eodem tempore, ut videttir, quo Riifinus epi-
potuerit, velabsenti. Hieronyinus non unam, sed plu- stolam scripsit, Sanctus Chromatius AquiUjensisAn-
rcs Anastasii contra Ruftnum epistolas memoral, ex lisies, apud quem morabatur, perlecta Hieronymi
quihus unam duntaxat babemus : neque diflicile cst Apologia, pro sua caritate auciorem commonuit, ut
creditu, earum aliquam si nou utramque, ab Rufini contentioni, Clnistianorum ajiimos ollendenti, linein
inimicis fuisse confictam, queniadnioduin Hieronymi imponeret. Viri sanctissimi praecepto se obsequutu-
bosles sub ejus etiam nomine conficlas lilerat in rum Hieronymussacramento lestalus est, sed minis
Africam misisse narravi. Audi verba llieronymi. liufini ad respondendum coaclitm, ne criininum, de
Esto prwleriti anni ego epistolam finxcrim. Recentia quibus accusabatur, reus videretur, si tacuisset.
ad Orientem scripta quis misit, in quibus Papa Ana;- Verba illius baec sunt initio libri III. Testem invoco
tasius tantis te ornat floribus, ut quum ea legeris, Jesum conscienliminem, qui et has lileras, et tuatn
maijis le velle defcndere incipias quam nos accusarc? epistolam judicaturus esi, me ad Commoriaionem
Sic postea Hieronymuni arguit Ruli.ius : Nunquid et Sancti Papw Cliromalii voluissereticere, ei finem /'«-
ego non possum enarrurc, tu quomodode urbe disces- cere simultalum, et vincere in bono malum. Sec quia
teris? Quidde te m prmsenti judicalum sit? quid minaris inleritum, nisi lacuero, respondere competlor,
posleascriptum? ubi? navimconscenderis? quam tancle Q ne videar lacendo, crimen agnoscere : el lenitalem
perjurium vitaveris Poleram pandcre, sed plura ser- tneam, tnalm conscientimcrimen interpreleris. Se la-
vare statrit, quam referre. Alibi hatic quoque ail : Et meu ita rcsponsurum spondet, ut et objecla diluat,
itt nosiram epistolamuon probes,Papw quoque Anasta- et ab injuria temperel, ne quemquam temere offen-
sii simili rficts (raudc subnixam, de quu libi anle res- dat, quum non sil ipse Rufini accusator, sed sui de-
pondi: qjiam si suspicaris ipsius non esse, habes ubi feiisor. Se Ruflni accusationem(sic vocat ejus Apolo-
apud eum nosarguas ftilsitalis. Sn aulem ejus esl, ut giam) confulasse, qtiia Romw in Itatia, et per Dal-
laijus quoque anni contra te epistolmprobant, (ruslra matice insutas disseminala fuerat. Ejus Cereales et
et (also [alsam argnere niteris, quum ex itltus vera Anabasios, nempe Rufini labellarios, per provincias
epistola noslram veram essedoceamus.Rulinus memi- cucurrisse, ut lnvectivas suis Apologiis Rtilinianas
nit etiatn epislolse Sancii Epiphanii, in qua ipse ar- praelegerent, quas Hicronymus suas laudes ironice
guebatur, aitque, post osculum, posl oralioncm, illum vocat. Catervatim de OccidentevenientesRulini male-
coutra se scribere nou potuisse, quare illam quoque dicta sibi narravisse iia memoriter et consentanee,
in falsilatis suspicionein vocarc non duhitat. De ut cogeretur non scriptis ejus, qum necdum legeral,
utraque vero epistola Anastasii cl Epiphanii baec in sed scriplorum respondere opinionibus, ul volanlialolo
"Hieronynmm prodit : Absit hoc a virts sanctis. De orbe jaeula (alsitatis, clypeo veritatis exciperel. Se,
vestra schola solent itta procedere. Vos nobis pacem pauperem, auro non redemisse Rufini noiariuin, ut
proficiscenlibusdedislis, el a lergo jacula, venenis ar- ejus versione et scliedis librorum Periarchon, non-
mata jecislis. Suaiu linguae latinac imperiliam, de dum emendalis, nec ad purum digestis, potiretur,
qua ab Hieronymo culpabatur, iterum excusat tri- quasque Eusebius Cremonensis eo facilius falsaverit,
ginta annorum consortio inter Graecos. Transit ad D quo aul nutlus eas haberet, aut admodumpauci. Euse*
animarum siatum, de quarum origine, queinadmo- bii in Ru/inum accusationeni se non aj.iprobasse,
dum et aliarum leruni ad physicen pertineniium, imoetiam veram se reprehendere; non tanien susci-
quas sigillatim cnuiiieiat, se nii.il scire tcstaiur. pere falsiialem schedularum in homine Latini et
Urget Hieronymum, ut respondeat de Jtaiuia rerum. Graeci sermonis ignaro. Se non jactasse eloqueniiaiii
Perjurii ciimen ei rursus opponit, quod in somnis suam, sed ab Ru/ino laudatam in praefatione libri
commonilus, saeculares libros se non lecturum pro- Periarcbon, non libenter accepisse. Si comnionituni
miserit, quos lamen identidem legat. Eum post re- et emendatuni voluisset Ilieioiiymum, ne ceteris
conciliatam tuuiciiiam infidelitatis accusat. Episto- damnuin inferret, non debuisse libros contra eum
IamXLH. aliasLXVL (Nunc LXXXI.) nuper ad se scribere ad alios, et legendos persatelliles suos toto
redditain, tanquam olini scriptam, elapsi temporis orbe. dispergere. Quum Rufinus libros legendos et
nolam falso praeferre, recenterque scriptain fuisse cautandos omnibus tradidisset, certatim sibide ltalia
arbilratur. Pythagorae libros ab eo llagitat, quos se el urbe Roma et Dalmatia iiuncialum quibus praeco-
legisse gloriatum alfirmat, licet nulli Pythagorifi !i- inis iterum ab eodem oruaretur, ideoque ab se illico
bri reperianlur. Postremo loco Hieronymuni ad poe- ad objecta responsum suaequeApologiaelibroj se ad
iiitentiani coburtalur, pelitque piivaliin. non publice cos misisse, quos Rufinus vulneraverat, ut venena
se moneri. Nisi siluerit, minatur inierituui, hocque sequeretur antidotus. Ob banc culpam sibi milli ab
olfeiuljculuiii ob Ecelesiae danuium, in caput ejus Hulino ef priores iibros, ei recentem epittolam, pttnam
173 VITA. LIB. II. CAP. VI. 174
injuriarum et criminum: ad quae, sibi accusalo, pro-,A Dom. F. H;cc quae plureseditionibusOrigenis errores pandii,
vocatoque, minime tacendum, quanquam invitus et et prima esl, in vulgatis seeunda perpe-
repugnans ad baecverba descendat, et nisi Rufinus ram dicitur a.
provocaret, semper se laciturum. Se haudquaquam Secunda, incipiens, Primum solemnitatis augustm,
eredere ait, ante biduum, quam epistolam scriberet, in qua errores Apollinarii et Origenis confutantur,
suae Apologiaelibros Aqiiilejam in Rufini manus per- designavit pascha pro anno 402. die 11 mensis Phar-
latam, el idcirco non habuisse spalium ex ocio respon- muthi, idesl die 6 Aprilis, Cyclo Solis 19. Lunae 4,
dendi, quum non respondere, sed nec legere biduo lit. Dom. E. Ibcc secunda in vulgatis editionibus
ejus scripta poflferit. Non enim putat, negotiato- prima perperam dicilur.
rem Orientaiium mercium, qui et ex Oriente depor- Tertia, pro anno 403, conversa non fuit a Hiero-
iata, vendere necesse habebat, el Aquilejce emere nymo, quod Baronius tamen existimavit.
qum in Oriente rursus adveheret, biduum tan- Quarta, incipiens, JVunc quoque Dens, designavit
tum Aquilejmfueril, ut Rufinus raptim el ex tempore pascha pro anno bissextili 404. die 22 mensis Phar-
contra Hieronymum dictare epistolam cogeretur. Sed mutbi 17 Aprilis Cyclo Solis 21. Lunae 6, literis
mercator ubi priraum appulit in urbem, sub Occidente Dom. C. B.
omnium maximam, ut aiebal Justinianus Augustus, Ex his nemo non videt, Theophili epistolarum
Rufino Hieronymi epistolam non statim reddidit, paschalium ordinem in cunctis edilionibus esse
diutius moratus antequam redderet : quam postea, praeposteruin, in tomo IX. operum Sancti Hieronymi
biduo ante discessum , ei reddere optime poluit. editionis Mariani Victorii, inque tonio IV. editionis
De RuftnianwApologiaelibris ad se missis, haec ha- r, novae pag. 689. in Bibliolheca Patrum editionis Co-
bet : Libri lui, quos limasli per triennium, dtserltores loniensis anni 1618. lomo IV. pag. 715. inque tomo
*unt? Eos Rufinus scripserat A. D. 399. Hieronymus V. editionis Lugdunensis pag. 883. quod ex ipsis
autem baec scribebat A. D. 402. Quia vero obscuri- earundem paschalibus characteribus patet: ut post
tatein et ineleganliam in iisdem, summatim lautum, Norisium, eo minime lamen laudato, animadvertit
el non totis ad se allatis notaverat, ideo postquam, eliam Abbas Claudius Floriacus in Ifistoria ecclesia-
triennio serius, totos accepit, ait, Rufinum eosdem stica touio V. lib. XXI. pag. 131. Hieronymus in
per triennium limasse, nec ideo tamen disertiores ad verbis superius allatis ait, per hoc fermeboc biennium,
ejusdem manus perlatos. Quemadmodum in diuturnis nempe A. D. 401. et 402. quia secundo anno
dispulationibus, inter viros eliam doctissimos, saepe 402. scripsi librum III. Apologim;alteiamque etTheo-
conliiigit, iiuilia hic repetuntur, quae alias contra phiti paschalem epistolam contra Apoltinarium Ori-
Ruftnum dicta jam fuerant. Talia sunt: Apologiam genem, ab se Lalino conversam, sive, ut aii, ad Alexan-
pro Origene non esse Patnphili martyris, Rufinum drinas opes, primo Romam vere, transmisit Panu
in libris Periarchon transfereudis mala fide usuin ; machium et Marcetlam una cum epislola CLXXXVII,
Eusebium Cremonensem schedas inemendatas non alias LXXVIII. (ATuncXCVll.) etquidem Anaslasio
surripuisse, neque falsasse; Rufinum apud Anaslasium adhuc superstite. llieronymus enim his verbis epi-
summum pontificem et apud Epiphanium male au- slolae suae linem imponit : Cui (Anastasio) multos
dire, Latini sermonis iiuperiiia laborare, et cetera hu- imprecamur annos, ut hwreseosrediviva ptamaria, per
jusmodi. Stridonensis Pater conqueritur, Vigilantium illius studium tongo temporearefacla, morianlur. Male
per Rufiiit cuniculos in se insurrexisse, Rufinique • ergo in nova Hieronymianorum operum editione
matitiam per Vigilantii stuititiam in se debacchatam. C (Benediciin.), tom IV. pag. 689. haec epistola ad
Quod ipse de Pythagoraedogmatibus scripserat, Rufi- Anastasium scripta illigatur A. D. 405. quum ipse
num, tanquam de libris scriptum, accepisse conten- Anaslasius trieunio ante obiisset, Pelri Sede Inno-
dit: se non parcere haereticis, ait, nolle tamen insa- centio I. relicla, qui eam implere ccepit A. D. 402.
nire contra insanientem, nec mordere mordentem. De- ltursus aliud argumentuui pro stabilienda epocba
uique vir beatus sic claudit responsum : Si pacem anni 402. lihri 111.ApologimHieronyniianaehaec ejus
desideras, arma depone.Rtandienli possumacquiescere, verba suppeditanl : Hmreticorum (actio NUPEU fugata
se
non limeo comminanlem. Sit inter nos una fides, et de /Egypto et Alexandria, Hierosolymam comulit,
illico pax sequelur. et huic (Paullo cuidam Episcopo per Theophilum
VI. Hoc opus a Hieronyino scriptum est mense Alexandrinum deposito) voluil copulari, ut quorum
Martio vel Aprili A. D. 402. nondum audito nuncio unus essetdolor, una fieret accusalio, quosille (Pauilus)
de morte Anastasii pontiQcis, de boc enim quasi su- REPCLIT, SPREVIT, ABJECIT.Et paullo post: Qutrf fifct
perstite, loquilur lib. III. Apol. pag. 468. hujus quo- videlur de his, qui damnati, palatia obsidenl, nempe
que anni contra te ephlolm(Anastasii) probant. Obiit AulaeCaesareoeproceres et ministros in Tiieophilum
Anaslasiusdie 27 Aprilis hujus anni 402. ut pleraeque insligantes ? Ergo uionacbi a Theophilo repulsi,
tabulaeEcclesiaslicaedocent apud Tillenioiitiuiii nola spreti, abjecti, Constantinopolim peticrunt. Rem uar-
LXIX. Ilaec est etiam Raronii sententia A. D. 4C2. rat Palladius in Vita Chrysoslomi pag. 57. Socrates
§ 42. quam erroris immerito arguit Pagius ibidem lib. VI. cap. IX. el Sozomenus lib. VIII. cap. XIII.
§ 10. Annus ilieronymianae scriptionis emergil ex Theophilus in Epislola H. paschali pro A. D. 402.
ejus sequeniibus verbis eodem lib. 111. pag. 4S3. II qtiae ordine est prima, sic ait de Origenistis: in ma-
Duas, synodicam el paschalem ejus (Tlieophili) epi- gnis urbibus lacerant, divitumque obsident fores
Stolat conlra Origenem itliutque discipulos, et alias: effeminatis auribus et Gentilium odiis se noslri detra-
adversus Apollinarium ei eundem Origtnem per uoc ctione commendant, nimirum Eunuchis et hominibus
ferme BIENSIUM : christianae Religionis expertibus. (juare monachi jam
interpretatus siim, el in wdificationem
Ecclesim legendas nostrm linguce(lalinae) hominibus Cohstanlinopoiim adpuleraiit, Hieroiiymo baec scri-
dedi. Aliud operum ejus nescio me translulisse. Ex bente. Adpulerunt autem circa iiicdiuin vel finetn
Cardinali Norisio lib. I. Hist. Pelag. cap. H. et Dis- anni 401. ex Tillemontio tom. XI. pag. 477. et 635.
sertatione de Sancto Siricio pontilice pag. 5. Hiero- Ergo liber III. Apologim scriptus fuit A. D: 402.
iiymus tres lanluin paschates Tbeophili epislolas, proplereaque Hieronymus libros Biblicos, e quorum
nunc superstites, inierpretatus esl, non quinque, ut; praefationibus loca quaedam in ea proferuntur, ante
putavil Baronius A. D. 599. § 51. Theophitus enimi laiinc annum ediderat; perpcram enim l.lunilVediis
de more suae Ecclesiae, quotannis paschalem episto- Hodius aliter sentil libro III. de BiWioriuii tfextibus'
lam publicabat. parte H. cap. II. pag. 357. Difflcileest auteili priores
Pritna, incipiens, ChristumJesum Dominum, desi- duos Hieronymianae Apo/ojfia' libros, qui scribi ndh
gnavit pascha pro anno 401. die 1Umensis Pbarmu- poiuerunt ante litiein aiini 401. latos fuisse Aqmiejam
thi, idest 14 Aprilis Cyclo Solis 18. Lunae 3. lit. ad Rufinum aiiteânnum402. At Hieronynuis librum
a In nostra Edit, suis unaqumquetocis restituitur.
m RUFINI PRESBYTERl 176
III. post acceptum liufinircsponsum composuit ante A £ tiwvincutocoputatas,tantummatumexstitissediscordiw.
finem veris ejusdcm anni 402. ail enim, Anasfasium Et tu quidem quanlum tibi modereris, quanlumque
ndhuc vivcre, quod dicere non potuit, nisi antequam teneas aculeosindignationistuw, nereddas malediclum
de ejus morte, quaeeontigit die 27. Aprilis, nuncium pro maledicto,satis in luis literis eminc.t.Ita Augusti-
in Oricntcm advolassel. ilinc lapsus illorum patelit, nus, qni statim suhjungit, quod si Apologia, in qua
qui Auasiasii obiius cpocliam retro trahunt ad diem Hieronymus sibi temperavisse signilicahat, illum
14. DeccmbrisA. D. 401. adeo lerruerat, binc ominari licebat, quid sihi ex
VII. Quod pertinct ad has contenliones inler spe- lectione Scriplorum Rufini acciflwe debuisset, si
ctatissimos viros, M. Antonius Sahellicus lib. VI. unquam ea legeret, quandoquidem, ut Hieronymus
Exemplorum cap. IX de mmulntione,cas ad hoc stu- nunciaverat, maledictis scatebant. Ait, ipsum Hie-
dium refcrt cx parte Hulini : Qnid quod, inquit, ne ronymum haccdicere, quem non andet palam repre-
Hieronqmo quidem, in t/uo tantum injusi litminisfuit, hentlere. Verumiamen,inquit, si easipsat cum Igis-
lanium cloquenliw, suus defritl wmutiis? Sed potuit sem, contabui dolore, et obrigui timore,quid rfe me
Rufinusvcrbisconlcndere,sanclitatenon poluil,tanlum quan- ilta facerent, qum in le ilte scripsit, si in manus meas
quam si i//urf quoque in ambobus penselur, forle venissenl? Vm mundo ab scandatis! Ecce fit,
Stridonettsisilla tuba Carnicwprwstilit,quanlumlndici ecce prorsus impletur quod Veritas ait : quoniam
Etephantis barritus culicisbombitulo.Adducamusalia abundabiliniquilas, refrigescelcaritas mitltorum.Quce
Sabellici vciba cx cjus libro II. de veluslate Aquile- sibienimjam fida pectorarefundnntur? In cujut sinum
jae, ubi de Rufinopatillo milius judicat: Exstanl inter tota sc projiciatjam fida dileclio? Quis dcniqueamicus
cwlera, cjus (Rufini) cpisiolm,immoInvectivmpotius, «> non formidelur,quasi futttrus inimicus, si potuit intcr
ad Uieronymum,cl Hicronymiad cinn, qumhaud mu- Hieronymumel Rufinumhoc, quod plangimusexoriri?
lum mmutationisindicio cnrent. Distui tamen non pa- O miseraet miserandacondilio! O inftda in votvn'n'>-
rion uterqueab altero in eodem scribendiqenere. Dcn- tibus amicorum tcientia prmtentium, ubi nulla est
sior ille,liic copiosior; ille arctius puqnai, hic lalius : prmscienlia (titiirorum! Sed quid hoc alteri de altero
tlle acumine nililtir, litc vero pondc.re. Verum non gemendum putem,quando nec ipse quidem sibi homo
omninoetcgansille , liic aulem non solum eleyans, sed est notus in posterum? Novit enim utcunquevix [orte
complusetiam: ct, brevi, talis, qitcmpro Ciceroniano nunc, qualis sil: quatis autem posteafulnrtts sit, igno
ad tribunal Dei increpilum (ut ipse tcstutttr) credere rat. His diclis, Hieronymi animum , praeleritis suis
possis. Sed video qtiam inlerim inepte faciam homo' literis nonnihil olfensum, placare studet, et summus
omiiiinupene tiicrarum expers, qui taniornm virorumt doclor, quasi de se agens, Chrisiianam caritatem
ingeiita, veiul slter Aristarcluts, in truitna suspende- generatim praedicai. ln fine e|>istolaead ejus cum
rim. De hoc jurgio aequuro judicium protuli-se mibii Rufino inimiciiias iterum redit, seque non probare,
videlur Sigeberlus Gemblacensis in Cbronico A. D. nec credere ea, quae de Hnlino scripserat, satis
401. pag. 13. cdilionis Auberti Miraci: Hieronymus,, aperle innuit : Quis prudeniium non videal, rliam tu
jnquit, ci RufniitsprcsbyterAqitilejensis,orta inter se'. quamtolerabililerferas amicissimiquondam el familia-
simiiltale pro qumstioiiibusScriplurarum, satis qitidem i rissimi (Uufini)inimicitias, consolanleconscientia? El
liicuienlo, scd nimis mordaci sermone in citterulrum i qneinadmodumvel quodjactitat, vel quod aquibusdam
conscribunt. Ado vir Sancttis in Martyrologiodic 30. (Paminachio, Ooeano, et Marcella)forsitan crediiur,
Seplcmbris recensuit quidem opera Sancti Hierony- C in siitistris armis depities, quibus non miniis, quam
nii, sed scripta in Rufinum praeterniiiiere maluit.. < dextriscontra diabolumdimicalur? Verumlameniltum
Fuit Ado ArchiepiscopusVieiinensis, Gallosqueanti- (Ituliimm) maluerim aliquo modo miliorem,quam te
stitcs Rufirii partibus siiiiluisse, cx iulra dicendis> isfo modoarmaliorem (fortasse amariorem). Hoc ma
constabil. Adosua manti Ravennaedescripserat Mar- gnum el trisle miraculumest, ex amiciliis talibus ad
lyrologium parvum Roma Aquilejam ante transniis- has inimicitiaspervenisse.Lmlumerit et multo majas
sum, pro magna sui parte ex Ru/ini historia deccr- ex iitimicitiistalibusad prislinamconcordiamreverlisse.
ptum. Interim judex, omnium sane probatissimus, , Hucusque Augiistinus, qui ep. CLXVI.olim XXVHI.
aequalis,et ab oiniii suspicione alienus, ut pote ami-- quaealiis inscribiiur rfe origine animm hominis liber,
cus utrique, hoc loco estproferendus. Is est Auyusti- inniiii cap. V. §. 15.se accepisse HieronymiApologim
nus Hipponensis Episcopus, ad queni llieronyinuss libntni III. ex quo haec verha recitat : lllud vero,
epistola LXVHI. alias Xlll. inter Augustinianaspostt quo in libro adversus Rufinumpotuisli, quosdam huic
A. D. 402. scripserat, sibi relalum, Rufini, sive, utt sententimcalumniari, guod, Deumdare animat adutte-
ail, Catpurnii coynomentoLanarii maledictuad Afri- rinis concepiibus, videulur indignum, unde conantur
cam quoque studio ejus pervenisse: ad qumbreviter, , adstrueremeriiis geslmante carnem vitm, animasquasi
ex parle, ipte tamenresponderil: el libelli ejns, inquil,, ad ergastula hujusmodijusle posse perduci, non me
to6t's mist exemptaria, qu;e erant pnoris Apologiw,ini movet, multa cogilanlem,quibus hmc possit calumnia
duns libros distinciae; iaitus opus (ApologiamH. vell refutari. Reccntiores plerique omnes Rufinum, ut
librum 111. ApologiaeI.) quum opportunum fuerit,, haereticumet ab Anastasio Pontifice damnatum, uno
primo mtssuius tempore. Se quoque illud cavisse si- ore traducunt. Verum Augustinus, haerelicoium
gnilicat, ne tu quoquam cxistimalionemtwderelCltri- - j) accninius hostis , non luxisset tanti viri ac fuit
slianam, sed tanlitm ut delirantis imperitique menda- llieronymus, dissidium cum homine hacretico, et ab
cium, ac vecordiam confutaret. Auguslinus perleclaa Apostolica Sede damnato, neque optasset, ut ex ini-
Hieronyiui Apotoyia, iu eius partes, pro miti ingenio o micitiis talibus ad pnstinum concordiamcum Ruftno
suo, nequaquam descendil, ctsi alias in se subiratumti reverteretnr; nuHa eniin societas lucis et tenebrarum
intilceie stiideai. Satis babuit, si inter tantos virosS esse debet. Quare vel ex uno Sancto Augustino li-
discordif llammam arsisse vebcmenter dolerel. quet, nunquaui Bufinum fuisse damiiatuni, aul pro
Nulla Ruftni contra eura scripta ad Africam perve- baeretico habilum, quod postea latius ostendam. In-
nisse re-pondet, seque ex Hieronymi apologeticis s terim reliqua Origenis scripla, a Rufinolatine versa,
literis didicisse, quantum sibi hac in re temperaverit. reccnsere pergamus.
Se, illtus inter eos naiae dissensionis exemplo, terri- CAPUT VII.
tum ait, quum quaedamad se in Hieionymi epistola,
ipsius indignationis indicia, observarel. Sed praeslat t I. OrigenisHomiliw XVII, in Genesimtion a Hiero-
suismet verbis ipsum loquentem audire epist. LXIH.. iiymo, serf a Rulino latine versm. W.Tredecimin
aliasXV.cap. III. Nescioqumsciipta maledkasuper luo o Exodum, et sexdecimin Leviticum. III. Vigimioclo
nominead A[ricam pervenerunt.Accepimustamenquod d in Nuineros. IV. Viijinlisex in Josuc. V. Novem
dignatus es mittere, illis respondens matedicits: quo o in Judices, tolidem in Psalmos, una in librum I.
pcrteclo,(ateor, mullum dolui, inler tam caras familia- Regum, et quatuor in Cantica. VI. Libri decemin
resque pertonas, cunctispene Ecctc&iisnQiimmoamici- t- Paulli epislolain atl Rouianos. VII. lhmitim dubiw,
VITA. LIB. II. CAP. VII. 178
177
eo lectorem suum, prout hominemprobum et veri
Qum sunt in cueam, non Rufinus sed Hieronymus A.de amanlem decebat ipse expresse monuit. Gennadius in
vertil.
Catalogo cap. XVTI.lestatur, quicquid Origenis ver-
I. Quandoquidem rei connexio a nobis postulat, sum est, id omne, praeter ea quaeverlit Hieronymus,
ut reliquarum Origenis lucubralionum, quas Rufinus, ab Rufino versum fuisse. Hieronymus autem et ipse
amicis obsequturus, Latio donavit, seriem, ab aliis in Catalogo, quem provecla aetate confecit, cap.
historiaelitterariae scriptoiibus, ferme neglectam, con- cxxxv. dum quae ex Origene verlerat, nominatim
cinnemus, iniliuni auspicabimur ab Homiliis XVII. recenset, Homilias in Genesim omnino silet; et ta-
in Geneslm. Has una cum aliis /Egidio Viterbiensi, men testatur, sc adlmc juvenem Origenis quaedam
divinorum verborum oratori exceltenti, Ordinis eremi- vertisse. Honorius utroque posterior hoc ipsum lo-
tarum, et postmodum S. R. E. Cardinali, ab se nun- quitur in Calalogo lib. I. cap. CXXXVI.Verum quid
cupalas, printus omnium typis vulgavit Ablus Ma- opus his argumentis, inquit Erasmus, quum ipse Rufi-
nutius senior cum hujusmodi inscriptione : Origenis nus in peroralione, quam adjecil Commentariitin Epi-
Homilim inGenesim, Exodum, Leviticum, Numeros, stolam adRomanos, profiteatur, te vertisse Origenem
Jesum Nave, el /t6rum Judicum, divo Hieronymo in- in Genesim, Exodum, Leviticum, item in Jesu Nave,
terprete. VeneliisA. D. 1503.nomen in fol. Editioni operam et in Librum Judicum, quanvis non nesciam et itlic
commodavit Monachus, qui suum in praefa- supposilum Hieromjmum, sed nimis imprudenter, ut
tione reticuit, multum se debere professus sodali mox docebimus? Ea peroratio, adjecla commentariis
suo in cosnobio Patavino SanclaeJuslinae, Hieronymo in Paulli Epistolam ad Romanos, exstat tomo II.
a Valentia Hispano. Hanc postea ediiionem iterum R Operum Origenis ex editione IV. Erasmi per Gry-
" naeum adornata, pag. 634. Petrus Daniel Huelius in
expressit Bernardinus Benalius Venetiis A. D. 1512.
in folio. Idem monachus Sancluni llieronynttim uni- Origenianis libro III. cap. H. Sect. III. §. 1. antiquo
versi Operis inlerpreiem fecit, nimirum propterea- codici Bibliothecaeregiae, in qtio illa ipsa, de qua
quod in suis codicibus Mss. unde illrid eruit, pro agimus , Homiliarum in Genesim inlerpretatio, Hie-
Rufino, ab librariis Hieronymumscriptum reperissel, ronymo adscribitur, omnem lidem merito abjudicat,
ut tanti viri auctoritate volumen acceptius evaderet. eandenique post Erasmum , et Gilbertum Genebrar-
Monachuslamen dubitare videlur, an recte Hierony- dum uiii Kufino deberi agnoscil, quandoquidem Ru-
mo ea translatio inscribatur : JVondubitamus, inqnit, fuius in Prologo super Homilias XXVHI. in Numeros,
tam auclorem, quam interpretem opus tam egregium disertim testatur, se lunc omnes Origenis Homibas
absque procemionequaquamedidisse, verum scriptorum in Penlatetii huni, sive in legem Moysi vertisse, prae-
ineuria ad nos minime pervenisse. Neque eo inftcias ter scriptas in Deuteronomium. Alqui lalinas habe-
tamen, invenissequidemnos, nonnultisin exemptaribus mus Ilomilias in quatuor priores libros Pentateuchi;
nescioquid, prommiiloco inscriptum; nec auctore sane quis ercjoRufinum inlerprelem ausit inficiari, inquit
(ut ego senserim) nec interprete noslro dignum. Verum Iluetiiis? Iloc argumento utitur eiiam Chilfleiius in
calamus mihi temperandus est; potuit enim lalinus in- loco postmodum adducendo. Hinc merito Genebrar-
terpres e Grmcis bonis (nt ait Comicus)alium latina faccre dus Homilias in Genesim et quas Origenes scripsit
non bona. Alium tamen prologi, atc/ue operis in Exodum, Leviticum, Numeros, Josue, Judices, sub
interprelem exslilissc manifestum esl. Haudquaquam Rufini inlerpretis nomine inseruit a pag. 1. usque ad
igitur visum esl nobis, putcherrimo (ul i'(« dixerim) pag. 221. snae latinaeeditioni Operum Origenis, quani
corpori aleiium simul ac horridum et
prmfigerecaput, C suh hoc litulo publici juris fecit : Origenis Adamanlii
prima libetli (ronte deterruisse polius, quam allexisse mayni iltius el vetusti scripturarum interprelis, et se-
ieciorem. Quare monacbus prologo illo, quem in cundi Ecctesim post Aposlolos magistri Opera, quo3
codicibus Mss. repereral, improvide prauermisso, quidem pro[erri potuerunt omnia, doclitsimorum viro-
onmium earundem Homiliarum Ilierinyminn inter- rum sludio jam olim translaia et recognila. Parisiis
preiem fecit. Sed non ila credulus fuit Desiderius 1 apudGuillelmum Chaudiere A. D. 1574. tti fol. flanc
Erasmus, qui suaeeditioni Operuin Origenis banc de poslea ediiionem ab aliis typographis recusam ad-
Homiliis in Genesim censuram adposuit : Homilias1 speximus. In Appendicelomi V. Operum Sancti Au-
in Genesimvertit Rufinus, non Hieronymus. Prmfatio1 guslini editionis novac Sermo IX. de Rebecca est
resecluetl, quum nec Rufinus nec Hieronymus soteant[ Homilia X. Origenis in Genesim a Rufino laline
quicquamedere sine proloyo.esselRufinus autem gravissima( conversa.
suspicionepremebatur quod Origenista; sub hoc: 11. Rationibus iisdem evincitur, OrigenisHomilias
enim litulo Arianorum hmresis conata est repullula- XIII. in Exodum, el XVI. in Levilicum, quaejam di-
scere. Ititque pro invidiosonomine Rufini suppositum1 ctas proxime sequuiuur in edilione Grynaei tomo I.
esl gratiosum nomen Hieronymi. Hm nimirum sunt' pag. 58. et 104. Hulini studio fuisse lalinitate dona-
artes librariorum submoventium qum vrima stai.m1 tas; nam el in Prologo Homiliarum in Numeros, ait,
fronte deterrent emplorem, el (iffingenlium qum possent[ se omnia Origeniana, quae in lege scripla sunt, latina
atlicere. Non mediocremorexim Itabel aucloris celebri- reddidisse; et in peroratione Homiliarum in Pauli
tas. Simili fuco vulgus imponit incautis , pannum ex; Epistolam ad Romanos tomo II. pag. 634. luculenter
Anglia allatum mentiens, qui uunquam vidil Angliam,i j« aflirmal, se in Exodum etiam id praestitisse, et prae-
et pro Retnensi vendentes vinum , quod juxla Lovanii' cipue, inquit, t"jihis qum in librum Levitici ab itlo
mmnianutum est. lla de yero interprete optime qui-' (Origene) quidem perorandi stilo dictata,a nobis vero
dem Erasmus. De ipso autem Opere sic censet: stilus explanandi specie translata sutit. Hoc idem pro Rulinu
multum liubet perspicuitatis, sutisque commodefluil;>' senlit Huetius in loco superius indicato §.2. Fallitur
licel non usquequaquepurus : cui virtuli utinum fidem1 ergo Sixtus Senensis in libro IV. Bihliothecae, bas.
adjunxisset, quam ab interpreie requirimus. Al htec li- inierpretationes Hieronymo tribuens. Erasmus de
bertas, vellicenlia polius, addendi, adimendi, mutandi,> ' translatione Homiliarum in Leviticum banc profert
Rufinum clamat inlerpretem. Hanc ticenliam fatetur censuram, paullo asperiorem : Fatetur (Rufinus) se
usurpasse se inLeeiticum, itiEpistolam ad Romanos, in1 has Homilias vertisse liberius, hoc esl mulla qum dictt
HisioriamEcclesiasticam.Quodporro opus ipse tractavit1' defuisse, de suo altexuisse. Ea temeritas lolerabilior
unquam, quod non ad ittum modum contaminarit? esf, quum nominatim indicat quid sustulerit, quid
Georgius Bullus in Defensione Fidei NicaenaeSect. II. adjeceril, quemadmodumfecit inllisloria ecclesiastica,
cap. IX. §. 20. pag. 209. quando Rufinus id absque' cui detraxit librum ix. et in ejus toco suas narralionet
lecloris monilo nunquam pr;e.<uilil,hoc ipsum de infulsit. Al qui legit hoc opus, et eitarrationem epistola;
quo culpatur, iili in sinceri et probi bominis laudem1 ad Romanos, incertus est, utrum legat Origenem, an
vertit. Bulli verba haec sunl : In vertendis quidem1 Rufinum. Ilac arle vir glorimcupidus pulavit, se repe-
plerisque Oiigenis tibris multa de suo addidisse Rufi- risse vium, qua velinvitis omnibus, tereretur manibut
mm constal; ted quoliescumqueea libertale usus fuerit, hominum. Matthaeus Petildidierius tomo I. Animad-
179 RUFINI PRESBYTERl 180
vcrsionum in BibliotbecamDupinipagina 15. jure ex- A , Parte II. cap. XXV. qui tamen illum ex codicibus
plodit .lo. RodulpliumWetstenium, perperam suspi- Divionensi, Remensi ,'Claravallcnsi, Graonensi, et
caniem, in Homilia 1. Origenis super Lcviticum ab Claramontano, ab se vulgatuui, non Ursacio, sed Do-
Rufino aliquid immutatum, ubi disseritur de Historia nato inscripsil, cui etiam inscribitur iu cidice Vati-
Susanna;. Origer.istamen commentariusin Matthaeum, cano Urbinate 141. Error a viris doctis Valesio,
Graeee adhuc superstes, eadem ferme exhibet, ac Huetio, Labheo, Norisio, et Tillemontio nequaquam
lalina ioterpretatio Ruflni. Me fugil, cur Labbeus visus, litulum codicis acephalioccupavit boc pacto.
tumo II. de Scriploribus pag. 141. barum Homiliarum In prologoipso memoratur Ursacius, Rulini notarius,
iuterpretein Hicronymuni fecerit. Quam iniquus JRU- quem exscriplor ob supiuam inscitiam ab eo nequa-
fino heic, ut alias plerique hoininjiii, sit Erasmus, quam distinguens, quem Itufinus ibidem alloquitnr,
argiimeiito esl singularis modestia, qua ubique de se Ursacii nomen initio ^ro/ojrt adposuit; nain eliam in
suisque Rufinusloquitur. Huetius §. 3. pag. 245. quan- codiceliOS. Collegii Sancti Benedicti Ursacio in-
quam et ipse non bene hahet Rufinum dc suo, ut ail, scribitur, in Calalogo codicum MSS. Anglia:Parte II.
quicquidlibitumest largienlem: tamen hoc illi deheri jiag. 150. Pearsonius in Vindiciis Ignatianis Parte I.
agnoscit, quod legitimo suo auctori restitutm sunl cap. X. pag. 159. laudat codicem Cantabrigiensem,
(Homiltaein Levilfcum) qum inter Ctjrilti opera falso ubi sic lcgebatur : Incipit prologus... Numerorumad
vendilabantur. Jodocus Clichtoveus has Homiliasin Uisiicium, reliquis vocibus nianifeste ob Rufini no-
Leviticum, a Ruftno translatas, primus omnium in iiien exosiun abrasis. Verum in codicibus a Chiffle-
lib. XVI. digcstas vulgavit Lutetiae lypis Wolfganyi tio laudatis (sed non in Faftcano) prologus R.ufinia-
Hopylii A. D. 1514. in folio, ex codice Corbejensi "_ nus llieronyino adscrihitur, perperam tamen, quijipe
descriptas, sibique a GuillelmoParvo Ordinis Praedi- ilicronyinum procul hinc abfuisse, t|UUinAlaricus
catorum, et LudoviciXII. Galiiarum Regis a sacris ltaliin depopuiareiur, contraqiiam de ,-e auctor
confessionibus, traditas. Ilinc patctquantopere falla- prologi affirmat, satis ostendunt Hieronymi praefa-
tur Vossius in Historia Pelagiana lih. II. parle I. tiones in Ezcchielemlih. I. et III. ac praeserlimepist.
Thesi VI. ubi Cyritli esse hos commentarios in Levi- XCVI. alias XVI. (Nunc CXXVll.) ad Principiam ,
licuii) putal, vel incerti aucloris. Cyrillo quoiiue ubi cap. V. sic loquiiur : Duin hwc agunturin Jebus,
perperam tribuuntur in Latinis ejusdem Patris edi- terribitis rfe Occidenternmor AFFr.itTun,obsideriRo-
tionibus, ct signauler in illa, quam accuravit Pctitis mam, et auro salutem civium redimi, Ergo prologus
Cauisius Coloniaeapud MelcbiorcmNovesianuni A. nou esl Hieronymi, procul absenlis, sed Rufini prae-
D. IKiC. tomis duobus in folio, in quorum priori seniis, qui tunc A. D. 409. in Siciliam cum Piniano
pag. 41. laiidalaeHoimlisereperiuntur; el in ediiioe.e ct ejus familia, in Orientem reversurus, profugerat,
Cyrilli operum, latine facta Parisiis apud Michaeleni de quo alibi. In codice eliam BibliolhecaeJacobex»
Sonnium A. D. 1573. in folio pag. 66. Harum codev lom. II. Catalo>i manuscriptorum Angliaepag. 111.
Ms. Rufino interprete, exstitit Veneliis in Sancti An- ji terprctatio Hoiniliarum in Nttmcros Rulino tribui-
toitii Bibliotbeca, ante aliquot annos (lieii!) Ilammis tur. H;ec interpretatio extremus fuit Rufini labor
absumta. Coiisulalur Tomasinus in Bibliothecis Ve- quaim/uam nos seriem ipsam Iibrorum seqtiuti, heic
netis pag. 10. Hinc Robertus Bellarminus, qui lib. in antecessum de ea loijuiinur. Iluetiiis de illa appo-
IV. cap. XI. de Verbo Dei non ausus luerat definire, site lioc serihil §. i. pag. 2i5. Ex prologo, quem
an llomiliae ad Origenem pertinerenl, illas postea in prwfixil Ru/inus inlcrprelutioni sum octo el vitjinti
Catalogo, absque Tiaesitalionepro Origenianis agno-1(] Ilomiliarum Oii.jenisin Numeros, quw ad litinc dicm
vit. Qtiare Huetius merito carpit Helerodoxum quen- nipcrsunt, et ex ipso etiam slilo, inlclligitur, vehemen-
dam, inter Origenis supposititia eas rejicientem; ter eosfatli, quicumquealium interpretem assignanl,
pluresque earundem collecliones fuissc statuit, it nt quam Rufinum. In endem prologo haechabel Rulinus:
Huliniaii.e.. sint abae ab Homilia 11. in Levilicnm, Qttwcumquein Nnmerorum tibro sive Homiliatico
cujus fragmenlum exhibetur in Origenis Philocalia stilo, sive etiam ex his, quw Excerpta oppeltantur,
cap. 1. Prologi vero Homiliarum iu*Exodum et in scrtpta leperimus, hwc perurgente te (Donalum, non
l.eviticum inlerciderunt. Ursacium, alloquilur) Romana, ut poluimus, voceex
III. De translatione llomiliarum XXVIII. in Ntt- dicrsis in unum ordinem collecta digessimus. Hinc
tneros nullum judicium profert Erasmus; quare nos Huetius notat, has Homilias undectimque ccdlecias,
fugit, cuinam interpreii easdem tribuerit. Rufino cuiii scholiis ah Rufino jiermixtas : Quod , inquii,
iribuit Cassiodorus, leslis idoneus in lustitiitione liufino interprete dignum eral. ltaque merilo arguit
alibi memorata cap. I. ubi lamen XXX. esse testatur. Andream Rivetum, qui in suo Critico Sacro basce
Exstant illae sine nomine interpretis lom. 1. pag. Homilias non Origenis, sed bominis Latini foelum
1K2. sed Aldus earundem juxta ac reliquarum inter- e.->seconlendit, proptereaquod in earum XII. discii-
pretem facit Hieronymum. Prologi, seu praefationes nien notetur inter excudereet excidere, quae tanien
iiu/tttt in Genesim, Exodum, Levilicum, el Numeros Ru/ini inlerprelis munificeniiaaccepta rcferenda sunt,
desiderantur plane omnes in editionibus typis vul- iuquit Huciius.
gatis, et etiam in codicibus calamo scriptis, nisi IV. Jain vero gradum faciamus ad llomilias XXVI.
alicubi delitescant; librariis autem vitio vertendum f. in librtim Josue, seu Jesu Nave, quae exstant apud
v
quod evanueiinl, ul nimirum Hieronymus earundem Grynaeuinlom. 1. pag. 284. Lcmma Prologi ad Chro-
lloiniliarum interpres pro Rufino facilius venditare- matium,Hieronymointerprctationem uibuil ; sed tam
tur. Rufinum jxvrro singulis suis iuterpretationihiis inierpretatio, guam interpretaiioni prwficus prologus,
prologum prieinisisse, testatur Gennadius in Catalogo prorsus liufinum auclorem habent, inquit Huetius.
cap. XVII.Fraudilarvain Prolugi detraxissent, quem- Erasmus ejusdem Operis iraiislalioneui Rufino qui-
admodum sanc detraxil Prologus illc iu Galliarum dem adjudicat, sed Hieronynii iiomenel prologum, a
bibliothecis reperlus, quo RufinusDonalum qucn- Librariis conlicta, audacter pronuucial. De primo
dam pr.efaltir in suam illam translationem Homilia- iion dtibito , sed in postrenio lalli Erasmuin |iru
rum XXVIII. in Numeros, quam morti prosimus in certo habeo. Hoc priusquam ostendo, ejus vetba re-
Sicilia [confecit, unde ipse una cum Melania, et cjus citaho : llic, inqiiit Erasmus, crevitbibtiopolarttmau-
comitatu Rhegium Julii Gothorum (lammis ardere dacia. In lotius operis frontispicio sat habebant pro
spectabat, Eundem prologumsecum ex codice Bigo- Ritfino Hieronymum supponere, revulsa prwfatione;
liano communicaluin,non semel appellat Huetius lib. heic affixeruntprmfulionem,sed adeo frigidam, adeo-
11. cap. IV. Sect. I. §. 22. lib. III. cap. H. Sect. I. que ineptam, ut nulto certiore argumento.possit per-
§. 2. Sect. II. §. 1. Sect. III. §. 1. et 4. Alqui ex suaderi, hwc ab Hiefontjmonon esse versa. Homines
eodem codice illum edideral Heuricus Valesius in tuares existimarunt, neminem uddnbitalurum,posUa-
noiis ad Historiam Eusebii lib. VI. cap. XXXVIII.et qaam ad Chromaliuminscripta cssel prwfalio,adquem
Petrus Franciscus Chilfletius in Paulino illustralo interdum scripsit Hieronijmus. Celeris esscribendis
1*1 VITA. LIB. II. CAP. VII. 1S2
jam supersedeo, postmodum enim ad Erasmum re-, A singulaeepistolaecomilantur, abunde colligitur, prac-
dibo. Sed illius argumentis rejectis, alio abit Hue- cipue quum nobis desint epistolae, pro iisdem trans-
tius in Origenianis lib. III. cap. II. Sect. III. §. 5. lationibus oblinendis, ad Rufinum ab amicis trans-
pag. 246. translationis enim et. Prologi auctorem fa- niissae. Quidnam vero inepti, vulgaris, et stulti, ut
cii Rufinum,sed tamen viro probo imposturaecriinen vocibus utar Erasmi, verba hatc Rufiniani prologi
impingit, quasi nimirum rfo/osisartibus, quum se Ori- contineut: Quia ergb et tu, o mi semper venerabilis
genismivulgosuspectumesse, proptereaqueminus ven- Pater Chromali, injungis et prwcipis nobis, ut aliquid
(iibileimercessuas intelligeret,fucum incautis leclori- ad mdificationemet constructionemdivini labernaculi
bus facerevolueril,et Hieronymt, adversariitui, nomen ex Grmcorumopibus et copiis conferamus, Oratiuncu-
prwscripserit,quo eum quoque in Origenismisuspicio- las XXVI. tti Jesum Nave}quas ex lempore in Eccle-
nem vocaret,a quo tam smpe doclrinm hujus fueral sia peroravit Adumanliussenex, ex Grmco,latine tibi
criminatus. Addit, simili vafritie usum in prsefaiione pro viriummearum parvitate disserui? Quid gravius,
ComnientariorumOrigenis in epistolam ad Romanos. quid teligiosiits, et rei aptius proferri poterat? At
Hanc calumniain Rufino alibi eliam a viro docto af- Rufinus nullam affert caussam(urget Erasmus) cur
fingi audiemus. Sed scriptor, cetera perspicax,, qui hoc opus Origenis vertendum tusceperit. Caussa est,
in Erasmodamnal judlcium praeceps, ipse plus a»quo ut Chromatio, id ab se postulanti, obsequeretur.
iiianibiis conjecturis indulget. Qui eniin fieri po.tuit, 3. Erasmus negat, Origenem Oraliunculasex tem-
ut Chromalioet Hieronymo, adhuc viventibus, Rufi- pore declamaste.Hoc tamen ait Rufinus, hoc Huetius
nus Ki luce hominum adeo putidam et ridiculani diserlis rationibtts evincit lib. III. sect. II. cap. IV.
fratidem excogitaverit, ut sub larva Hieronymi Irans- §. 4. uhi censet, OrigenisHomilias, partim medilate
l.iiioiicni Ilomiliarum Origenis, ab se publici juris B *»conscriptas, partim ex temporeab eo recitatas.
fiiciam, Chromalio AquilejensiEpiscopo offerrel, et 4. Reliqua censurae pars, quam Erasmus in pro-
iinien Cltromalius,Hieronymus, et reliqui ejus ne- logi stilum pluribus inculcal, noii tam probat, nou
cessarii, adeoque Rufini hostes, tam bardi ct stupidi esse Hieronymi, quam esse Rufini, qui semper de
fuerint, ui taniam fraudem nequaquam olfecerint, se modeste sentiens et loquens, fatetur identidem, se
nec palam suaeimpudentiaepoenasRufinum dare com- ad latine scribendum ob longam moram inter Grae-
pulerint? Levitatem conjecturae penitus difflat Gen- cos, tricennali incuria lorpuisse. Itaque illum popu-
ncdiut in Calalogo cap. XVII. ubi ontncs translatio- lari potius, quam exquisilo sermone conscriptas Lu-
nes HomiliarumOrigenis Rufino adscribit, iis solis cubrationes suas edidisse conspicimus. Audiamus
exceptis, quas vertit Hieronymus. Haeautem , quac exlrema verba, quibus prologoipsi finem imponit:
nohx sunt omnibus, ab ipsomet Hieronymo in Ca- Tolum ergohoc.de luojudiciopendeat. Si quidtaneest,
lalogo suo recensenlur, et ab itonorio Iib. I. cap. quod placere potest, hoc sit auctoris, neque enim qum
CXXXVL Quae Ritfinum interpreiem habent, suo aliis labore parta suni, diripere, el noslrmlaudi appli-
prologodiscernuntur, inquit Gennadius, sic Rujinum care justum putamus. Si vero vim sensuum oratioin-
singulis suis inlerprelationibus protogospraemittere cutti sermonisexasperat, hoc vel mihi, vel (ul cum tua
consuevisse aperte docens. Itaque interpretatio Ho- venia dixerim) tibi ipsi repulato, qui opus, quod crudi-
miliaium in Josuc aevoGennadii Rufuii nomine dis- tis debct injungi, expetisab indoclis.Non solum ergo
cernehatur. Non ergo R ufinussub Heronymi adver- inlerpretatio Homiliarmnin Josue ad Rufinum perti-
sarli sui persona, illam oblrusit; sed recentiores net, in quo Erasmus et Huetius aequeconsenliunt:
Hbrarii, ut tanti nominis umbra mortales ludifica- (Q sed etiam prologus: quod prior negat, alter sic affir-
rent, Rufino, quiobsimultaiemcum (licronymo raale mat, quasi Rufinus auctor eum fraudulenter Hiero-
audiebat, expuncto, ipsum Hieronymum supposue- nymo stipposuerit, ex Homilia XV. in Josue pag.
runt, lum in epigraphe, tum etiam in prologo ipso, 315. Rufinointerprete. Gratianus laciniam translulit
quum alias ab anterioribus libris Ruuni nomen et in Caussam XXXIII. Quaest.I. cap. I. Porro ineptam
prologostotos avulsissent. Neminem puto ignorare, Erasmi censuram Magdemburgenses Cent. III. cap.
ChromatiumHieronymoaequeac Rufino fuisse amici- X. adhuc inepliorein facturi, quod Erasmus de Ru-
tia conjunctum : quod, ex ulritisque Lucubrationibus fini prologo scribit, ipsi de Origeuis Homiliis diclum
p ttet, adeo ul maguus Antistes ulriustjue animos non prodiderunt, quasi illas Erasmus Origeni ahjudicas-
parum exulceralos in pristinarn concordiam redigere set. Et lainen Cenluriatorum scntentiam alii ejus-
studueril. Quid ergo mirum, si Rufinus Homiliasin dcm farinae scriptores imprudenter amplevi sunt.
Josue celeberrimo palriaj suae metropolita;, suoquc Sed quidpiam niajus ausus est Jo. Dallaeuslib. 11.de
olim Fidei Chrisiianaedcctori nuncupavit, cui Euse- scriptis Dionysii cap. XLI. ubi Origenianas Rufini
bii Historiam, ab se in Laliniim sermonem conversam inlerpretationes conatur undequaque convellere,
eliam nuncupaverat: siquidem Rufinus ad basce Ho- baud certe aba de caussa, nisi quia suorum dogma-
milias convertendas, post Eusebii Hisloriam ab se tuin novitati eas saepeadversari cognovil; sed bomo
tranSlatam, incuhuissc postea dicemus. In Bibliothcca heterodoxus non aliud plerunque agit, quain ut illam
Ms. Anionii Augustini, edila Tarracone apud Philip- ipsam licentiain se pandere jactet, qua Rufinum in
pum Mey A. D. 1587. iu-4°. codex 48. hoc lenunate vertendis Graecorumscriptis usum insimulat.
recensetur : QrigenisAtexandrini, gui el Adamantius, V. Nunc lucus postulat, ut palelaciam, Homilias
in librnmJosue HomiliwXXVI.Beato Hieronymoin- •D 1 IX. in Judices lomo I. pag. 577. editionis Grynaei,
terprete, vel Rufino, ad Chromatium.Liber in mem- de quibus Erasmus penitus sil"(, Rufinum quoque in-
brana annorum GCC.ef ultra, forma quadrati. Verum terprete t>habuisse. Id in peroratione explanationis
ne quid praeterire videamur, Erasmi hac in re argu- in Epistolam ad Romanos pag. 634. ipsemet Rufinus
menta, singulatim perpensa, recenseamus. diserlim lesiaiur, et Huelius pariieranimadvenit lib.
1. Ail, protogi auctorem his verbis CVirotuafium III. cap. 11.sect. III. §. 5. pag. 246. Hisce Homiliis
affari: 0 mi sempervenerubilisChromati. lmmo sic ; libranorum nequilia prologumdelractuin , ut facilius
0 mi sempervenerabilitpater Chromali: quibtis ferme Hieronymosupponerentur, pro certo babeo; ideoque
verbis eundeui atloquiiur in prologo HisloriaeEuse- uiaguam gratiaiu a nobis iniret, qui illum et ceteros
bii. Quare niliil absurdius censura, quam beic exer- omnes, idem iulorlunium passos, in anliquis codici-
cet Eramus. bus expiscaretur. Ceterum post Homilias mJudices,
2. Totam praefationemtalem esse, ut cuivis operi inter scripta Origenis reperiuntur Homiliae IX. in
possilaptari,sententiamque iptam ex Hieronymi tcri- Psalterium Davidicum,nempe quinque in Psahnuin
ptis sitbleclam, ab impostore mira garrulilate dilata- XXXVI.duaein Psahnum XXXVII. et duaepariter in
tam lalsum omnino est. Praefationes enim, Rufini Ps.iliiitiiu XXWlil. Has a Ru/ino translatas, et cum
scriptis pradisae, nihil aliud sunt, quam epistolaefa- prologo ad Apronianum directas, vulgavil Constan-
miliares, quibus ad amicos translaiiones suas mittit, tius Hierotheus cum aliis operibus Adamantii in No-
quaruiu proptereu.teaorex ipsis trauslationibus, quas vum Te*taiiKntu;n, prsemissaApologia Jacobi Mer-
183 RUFINI PRESBYTERl 1'
lini prb Origene, Venctiisapud Lazarum Soardum A. A I ei tricesimiseptimi, et tricesimioclavi psalmi exposiiio
"D.1516. in folio. Occurrunt ibideni post Homilias in tota moralis es(, tnsftluia qumdamvitm emendatioris
Lucani fol. 87. exslantque etiam in codiceMs.Vati- ostendens, et nunc conversionis, ac pmnitentim,nuuc
cano Urbinale65.fol.54. p.2. il/er/tnusOrigenUOpera purga'ionis el profectuumsemitam docel, idcircotibi
Lalina in quatuorpartes divisa ediderat Parisiis A. D. eam, Aproniane,fili charissime,in novemOratiunculas,
1512. lomisduobus in folio : quaeeditiuibidempostea quas Grmci Homilias vocant, velut in uno corpore
lecusa biit A. D. 1519. 1522. et 1530. Sed Erasmus, digeslam,in Latinum iranstuli, ut intra unum codicem
qui Honiiliaseasdem inseruit lom. I. pag.440. editio- collectamhaberel dictionem,qitmad emendalionemvel
nis Grynmi auceps haeretin saepe memorata censura, profectionemmorum tota respiceret. Hoc sane beneficii
num referant Origenis ingenium el phrasim, propius- prmstabithwclectio, quod absquelabore lectoris intel-
qiie accedere ad Chrysostomum putat, vel aucloris ligenlia ejus in propalulo habealur, quo scilicet vitm
fuisse Latini, aut Rufinum interpretem , more suo , simplicitas,sensu tttcido,actimplici sermonedocealur:
illas contaminasse. Haec et alia ah Erasmo superbe exquo prophetia pervenirenon solum arf viros, verum
et prteposierc dicta, Huetius merito improbans lib. eliamad retigiosasfeminas possit, et excoleresimplices
III. cap. II. secl. III. §. (>.pag. 247. eundem crilicae menles: ne forte religiosa filia mea, soror in Christo
suaenimium permisisse arbilratur, ubi de interprete lua, ingrata sit operi nostro, si id semper laboriosum
scribit: Ncc ipse qui prmfalur, profilelur, se has Ho- intelleclui suo pro asperitate sentiat qumslionum;qrita
milias simpticil'r verliste, ut habebanlurapud Grmcos, nec corpushumanumexsolis potuissetnervisossibusque
nec itlicexprimilnomenauctoris. Scdverumquidemesl, constare, nisi eisdivina providentiavelmollitiemcarnis
inquit lluetius , ac tneminisse debuerat Erasmus , intexuisset, vet bl.indinicnta pinguedinis. Huetitis, et
auclorum nomina operitm iniliis prmscribi solere, ac " ex eo Nalalis Alexander saeculoIII. cap. IV. Ari. II.
proinde prmfanlem Rufinum nccesse non habuisse Bufinum, exploso Riveto, interpretem faciunt Homi-
profiieri, htts Ilomilias sc ex Origene vertisse, quum liae unicaein Librum I. Regum, cujus etiam esl ver-
trf titulusctamaret. H;ec Huelius, qui eo ftttiitusetitim sioexpositionis in Cantica Cauticorum, testeCassio-
censel (irgumentumpctitum ex Peroratione , in qua doro divinaiuin lectionum cap. V. uhi haecleguntur :
nomen auctoris non expressil. Rufinus de Operibus In Cantica Canticorumduabus Homiliis expositionem
Origenis at> se latinitale donalis agebat, Origenem Origenis idem Sunclus Hieronymus, lalinm lingita:
ipsuni nominavernt; et Homiliarumipsius in Genesim, mullipticator egregius, sua nobis, ul consuevit,proba-
Exodum , et Leviticum mentionem feceral. Addit bili transtatione prospexil; quas itcm Rufinus, inler-
postea : ///<(,qttmin Jesu Nave et Judicum librum, et pres eloquenlissimus,adjectit quibusdam locit, usque
tn Psalmos tricesimum sextum, tricesiinum septi- ad iltud prmceplum, quod ait : Capite nobis vulpes
inum , et Iricesimum oclavum, simpliciterexpressi- pusillas , exterminantes vineas, tribus libris lalinis
miis , ct invenimus. Ilinc non diflicnlter baec opera explicavit. In edilione Grynmi lom. I. incboanlur
perinde ac proximc laudata, ad Origenem pertinere pag. 350. et desinunt pag. 492. quibus lamen desunt
inlelligimus, cujus nomen singulis ad|ionere super- prologi consueti. Rufinus opus coniinuae explanaiio-
vaeancum sane ct molestum iiiissel. Quod si hacc: nis, et decem, quos vocant, tomorum partes, in Ho-
Origeniani nominis praetermissio dubiiim aucloremi milias IV. dislribuit, de quibus loquitur etiam Pear-
'hic facil, cur Erasmus , qtii de auctore Hoiniliarumi sonius in Vindiciis Ignaliaiiis parl. I. cap. IX. pag.
in Psalmos duhitavii, de auctore quoque llomiliarum 111. Verum Erasmus hujuscc lucubrationis nequa-
in librum Judicum ncutiquam dubitavil? Par sane; (] ( quam adsequntus auctorem, et eo minusinterprelem,
erat utrobique dubitaudi ratio , utrobiquc enim utrumque in unum cnnflal, puiaique hominem Lati-
Origenis iionien omiititur. Ita ferme Huelnis, et anle; num, et pulchre doclttmac bene diserlum , non certe
euin Genebrardus in Collectaneis de Vita OrigenisI Grmcum.Quoniamautemis ob modestiamsuumnomen
cap. V. qtue suae operum ejus Latinte editioni pra- apponere noluit, librarii prwfixerunl nomenAmbrosii.
posuit, unde Imc nonnulla in rem iiostram sunt; Ita Erasmus, cui conlinuo adhaeserunl Magilebur-
^ransferenda. Loquitur Genebrardus de ccnsuris; genses Cent. III. cap. X. Guillelmus Perkinsius in
Erasmi : /n tts, ait, ifa suo slomachoindutsit more,, suo Problemale, aliique mox nominandi. Tantiim
ul in co , modo mnjorem animudversionem, modoi valel pceconcepta opinio conlra Rufinum,ul Erasmus,
firmiusjudicium merilo possisrequirere. Verbi gralia, iguorato harum Homiliarum iuterprctc, opus ipsum
censct Uomilias in Psal. XXXVI. nonesse Origenis. cousque lauilaiit, ac si noua quoqttam latine versum,
Quin el ubi annotasiel, supere phrasim Chrysostomi,, sed ab lalino homine mtegre compositum existima-
mox subjicit, se sttspicari eum, gui scripsil, fuissc; ret. Sed esse Origenis, el ab Rufinolalineredditum,
Latinum. Ttt hmc, si potes, inter se conciliato, quttmi ex Gassiodoro locupletissimum lcstimonium pro-
Clirysostomilocutio sil Grmcissima.Dcintle esse Ori- duximus. Rufinus tameii de suo nonnulla addidit,
geiiis apparel, quia Uomilia 11. rfemoreinvehitur ini unde Rivelus, Robertus Cocus, et id genus pseudo-
Vuteuliiiianos,et Homilia III.locum Puuli 1. Corinlh. critici Heterodoxi ansain arripuerunt hanc explana-
IV. iisdem vcrbisadfcrt, quibus Exodi Homilia \1. eli tionem Origeni abjndicandi, perperam auctori tii-
Nttm. IV. pro consuetudineperslrinyit eos, qui hmre- buentes quod est inlerprelis. Formulas populares,
banl in lilera, ncgleclospirituali sensu, eumque neces-.- _ et voces Rufinousitatissimas, inde collegit Huetius
sario slaluendum probat e versu : non vidi justiimi " lib. III. cap. 11.êct. III. §. 7. pag. 240. Ceterum
derelictum,elc.adeontudservandamversiculilitcrariam i Prologi Rufini eandem ob caussam, ob quam ceteri,
vcritatem, patel loculum de dereliclionea rebtts spiri- interciilerunt, velulillein Numeros, pridem repertus,
luatibtts, non corporatibus. Et tlomitia 111. nominatt quem Lalinae ediliones nunquam anle repraeseiila-
Vttlentint.m,Murcionem,et Basilidem, conlra quosini verant. Rem firmat etiam veius codex Petri Pithoei,
ceteris libris perpeluo [ere luctalur. Deiique phrasis ell sic inscriptus : lncipil Tractalus Oriyenis in Cantica
senlenlia el mos Origeitianusdocent, lemcraria fuisse s Cuniicoruin, a Rufino translatus in latinum. Quare
Erasmi judicia; quod commemoropropler prurtentess Johaimes Manianeus lilirum ab se minus recte
istorum hominum aures, gui protinus deslruendum t incerto inlerpreli adscriptum, conjecit in lom. V.
arbitrantur quod ab aliquo corrosumet morsum intet- Operum Sancii Hierouymipag. 605. Haecquum ita se
tcxerunt. llacc Genebrardus. Quare inani studio Mag- haheaut, de nibilo est, quotl in quibusquamcodicibus,
deburgenses, Robertus Cocus, et GuillelmusPerkin- Hieronymo el Ambrosio haeclucuhratio tribuilur, ut
MIISeasdem llouuliasexgenuinorum opcrumOrigeniss probc moiiet Huctius.
albu expungere, non verentur. Illarum interpretatio- VI. Hucusque sermonem fecimus de scriptis Ori-
iiein Rufinus,tVpronianofilio carissimogralilicatuiusi genianis iu Vetus Testainenlum , quae Rufinus ex
se suscepisse testatur in prologo, quem, quia brcvis; Oriente in llaliani redux luli: el precibus amicorum,
cst, buc Iransferatn ex tomo II. Ongenis Operumi Latio donavit. Nunc de Origeniaius lucubratioiubus
pag. 4">i),edilionis Grynxi : Quoniam tricesimisexti,, disserendum superest, in novo Testamer.to expla-
m VITA. HB. II. CAP. VII. 186
nandoversantibus, quas Rufinuspariterlatinas fecit,.A suscipiet. Satisfaciam sane in ed*amicis tneit. Dabo
qtianquam in vulgalis editionibus sub alienis nomi- titulo nomen meum, aucloris nihilominus vocabulo
nibus circnmferuntur. Ex his primum locum obtinent permanenle, nam Rufini Clemens inscribetur. Mox
tomi XV. CommenlarioruminepislolamSancti Paulli subjungit, se ad cetera Origenis opera transferenda
ad Romanos.quod opus in libros X. divisum, Rufinus aggressurum : Quodsi nte Dominusimplerepermiserit,
Heraclii impulsu latinoe linguie donandum suscepit redibimusad illos, el ad tua desideria, ut in Numero-
quo tempore iu vertendas Homilias iucumbebat , rum,dicamus. ei in Deuteronomiilibrot, Deo permittenie, ali-
(juarum seriem amico obsecuturus, abrumpere de- quarfe Hwc.enimsolum vobis de Pentateuche
buil. Sic eniin ait in Prologo : Volenlem me parvo vel reliquis AposloliPautli epistnlis,quw possumus,
tubvectumnavigiooram tranquilli littoris slringere, el Dominoproteyentedebemus.In margine hujus per-
minulos de Grmcorumstagnis pisciculos legere, in orationis pag. 634. editionis Grynmi hnc nionitum
allum, frater Heracli, laxarevela competlis,retictogue exstat : Vet hinc colligi potest quos Origenis libros
in tibrosX. opere,quod in transferendisHomiliissenis Rufinus liilina civitatedonaverit. Recte quidem; om-
Adamantiihabebam, suades, ut nostra vocequindecim nia enim ab se versa el vertenda , singnlatim enu-
ejtts volumina, quibus epistotam Pautlidumad Romanos meral. Rufinum vero Clementis opus reapse in Lati-
disteruit, explicemus: in quibus itle sectalur nuiii vertisse alibi audiemus. Iierum sic scribit
Apostolisensum, in lam profundumpelagus effertur, Erasmus : Hic locus erateradendus, sivoluissentnobis
ut metusingenssil itluc eum sequi, ne magnitudine persuadere,hujus operisinterpretemesseHieronymum;
sensuum,vclulimmanitateopprimar undarum. Deinde conslat enim lum ex Gennadio,lum ex ipsius Rufini
nec illud adspicis, quod tcnuis mihi cst spirilus ad ™prmfalione,quodRufiuusverteritClementisRecognilio
implendamejus tam magnificamdicendilubam. Super «um libros, non Hieronymus,el ad hunc Gaudentium
omnesautemdifftcullatesesi, quod interpolatisunt ipsi aliasquoguescribitRufinus.Nihit igitur agunt Librarii,
libri; desunl enim fere apud omnium bibliolhecas toties incitkantes nomenHieronymi,immohmc incul-
(incertum sane quo casu) aliquanla ex ipso corpore candi sedutilas augettuspicionemfuci. Inde ex Rufi-
volumina: el hmcadimplerein lalino Opere, et inte- niana pcroratione laciniam ab Librariis depravatam
gram coiisequeniiam dare, nonesl mei ingenii; sed, ut profert in qua Rufinusloquitur, sed sub Hieronymi
tu credis, qui hmc exigis, muneris (ortasse divini. nomine, per falsarios afficto. Hoc non animadverso
Addisautem, nequidlaboribusmeis desit, ut omnehoc Jo. CarolusBoviusin pratfationead ClemenlisConsft-
quindecimvoluminumcorpus, quod Grmcussermo ad tutiones Apostolicaslatine editas Veneliisapud Jor-
quadraginta fere, aut eo amplius millia versuum pro- danum Ziletum. A. D. 1563. in-4° et Franciscui
iliixil, abbreviem,el ad media, si fieri potest, spacia Turrianus in prolegomenisGraecisad easdcm Consti-
coarctem. Dura sane imperia, el lanquamab eo, qui tutioncs, Grmceeditas, apud eundem typographum
pondus operis hujus scire nolil, imposita. Aggrediar eodem anno et forma , pag. 7. ipsuin Hieronymum,
lamen, si forte oralionibustuis, qum mihi lunquam non alium,loqui reapse crediderunt, et propterea
homini, impossibiliavidentur, adspirante Domino, castigantur a Jacobo Usserio in Dissertatione do
possibiliafiant. Sed ipsumjam, si videtur, Origenem, Ignatii epistoliscap. VII. Verba Pseudo-IIieronymi,
qualiter prmfationemsusceptioperisdirigat, audiamus. sive Rufini haecsunt pag. 634. Aiuntenim mihiin Itis
Hactenus*/iu/tnus, cujus in lioc labore sinceritatem qum scribis, quoniamplurima tui operis liubenlur, da
ne poiiam lidein laudat Tillemontius tom. III. pag. tilultim noministui, el srribe : Hieronymi(lege Rufi-
558. Vir pius disertiin fatetur, se in transferendis |Q ni) verbi gralia, in epistotamad Romanos,Explana-
hisce homi.iis lilertate usum addendi, et lacunas de lionum libri. El post nonniilla : Satisfaciamsanein
suo supplendi. Theophilut Salodianus ordinis Fra- eo amicis meis. Reliqua jam adduxi. Sed esl et »7-
trum Observantium, ui vocant, de quoin scriptoribus lud, inquit Erasmus, nonnihil argumenli, quod in
Minorumsilet Lucas VVaddingus,Origenianuinopus gratiam Ursacii, cujus jttssu suscepil hunc laborem,
in Fcsulani monasterii bibliotbecaHieronymiinter- vertit Regulam Basilii, el in gratiam Gaudentii, cu-
pretis nomine, cum hlaltis et tiueis pugnans, ab se jtts hic meminit, vertit Clementem.Quod Erasmut ait
reperluni , foras emisil Vcnefttsapiirf Simonemde de Urtacio, est meinoriaelapsus in viro non sem-
LuereA. D. 1506. in folio, nuncupavitqueAlexandro per accuratissimo. Heruclioenim, non Ursacio opus
Portensi Viceiino, equeslris ordinis viro, quasi ob illud Rii/inus inscrihit, qui neque Ursacio, sed
inventum tbesaurum prae gaudio exsiliens. IstuJ Urtejo Regulaui Sancti Basilii niincupavit. Ur-
postea opus ihtdem recudit Bernardinus Benalius sacius vero , sive Ursatius, fuit liufini nolarius,
A. D. 1512. iu folio, sua;queOrigenianorumoperum ipso teste in Prologo llomiliarum in Numeros ,
colleclioni tomo II. pag. 455. edilionis Grynmi, quem, uli jam dixi, Donali nomiiie praenoiavit.Hera-
inseruit Erasmus, Hieronymi quidem nontiiie iu ctiumtam prologus,quam peroralio, in universis edi-
fronte relicto, cui tamen in censura tnm. I. praefixa, tionibus exliibeni, ne excepta quidem Erasmica. Ad-
opus abjndicai. flti/iitumqueimerpretem carpit. Sed stipulantur codices manu exarati, Vaticanus Urbinas
ipsuniniet Erasiuuni audire prajstal : llic, inqiiit, 62. fol. 1,6.et in Catalogo Mss. Angliaetom. I. pag.
Librarii magnificeperfricuerefronlemet in prmfatione 68. cudex 1247. GuillelmiLaudi, ubi recensetur epi-
et in peroratione, pro Rufino Hieronymumstipponen- siola liufini ad Heraclium, quam a prologo, de quo
tes, hoc est vitrum pro gemmalectoriobnudereconan- I" loquimui»,diversam non credimus. Ui in pauca rem
fes, ef haclenussane fefelleruntincautos; niim prwfa- coutraham, Erasmi aiiiinadversiobac in parte veris-
tio poteial utcunquevideriHieronymi: sed in pcrora- sima esl, neminein unquam ohjecisse Ilieronymo,
tione quasi sorices ttto se produnl judicio. Inde ex quod ea, quaeverterat, truncarit, tnverlerit, immuta-
eadem peroraiione subjungit quaeliiifinum auctorein rii.etex alieno operc suuin lecerit: quod lamen Ru-
patefaciuni, quanquam Hieronymum pro Rufinoas- finus iu loco superius adducto, et per Lihrariorum
sutumgerunt. Hoeprodit codex Thuanus,cujus verba fraudem Ilieronyiui perperam credito, sibi objectum
recilat Coteleriusin Judicio de libris Recognitionuiii fuisse prodit. Sed Erasmus boc etiam animadverteie
Clementinaruminter opera Sanclorum Patruni, qui debtiit, Itufino haud imulicae profecto laudi potius,
lemporibusApostolicisfloruerunt pag. 484. editionis quaui malae lidei, Irihuendum videri.quod eum ne-
H. anni 1698. Ea verba huc libeiuius adferatn, quod quaquam puduerit, palam fateri, sed id praestitisse
non uno iu loco vulgatam edilionem emendeut : (juotiescuinque id praestilit; neque enim Romanos
jPosi hocsane vocalnos opus, quod olim quidemin- leciores vir probus fallere voluit,quasi nimirum fidam
junctum est, sed uunc a Reato Gaiidentio episcopo et simplicem Graecoiumiulerpreiaiionem latinam iis
vehemufius peruryeur ,• Clemenlis scilicet liomuni veuclii.net,sed, ul veracem et religiosum bominein
episcopi,Apottolorumcomitisac successoris, de Re- deciiu, eusdini candide mouuit, se ex GrancisLucu-
cogniliouelibri, ul in lalinum vertantur : in quo opere braiionibus, quaealias per omnium manus lunc voli-
benenovi, quod laborem labor, multipiicala torte tabant, quasdam veluli decerpliones et compendia
187 RUFINI PRKSBVTERI 188
rogatu amicornm extraxisse. Neque profecto aliud j^ ^ dem audicbat Origenis nomen) et in Hieronymum,a
quam decerptioneset compendia fuisse oporluit tot quo smpe Origenismicaussa exaijitatus fuerat, refun-
opera ex Graccorumscripiis raptirn deducta, quae in dendam, nomensuum non apposuit, modestiafactum
Italiam rednx, decem aiinorum spacio cum Laiinis simutans,quod malit artibusactum eral. In his diluen-
populis communicavit practer alia, quae illo eodem dis horas diutius non leram, qiinm ha»c improvide
tempore de proprio conscripsit. Quare hoc ipsum, scripia reciiasse, eadem refutasse sit, juaecipue
quod Rufino a recentioribus criticis vilio verlitur, quando eiiam anliqui codices Mss.supra laudali,non
landi vertcndmn est. Non debuit ergo Erasmus ita Hieronymi, sed Rufini interpretis nomen referunt :
escandescere, uhi Itufinus in peroratione Cominenta- et Cassiodoridiserta auctoritas cap. VIII. de Institu-
riorum in epistolam Paulli ad liomanos ingenue late- tione divinarum literarum his verbis nobis adslipula-
(ur, te Homilias Origenis m Genesim, Exodum, el tur : Epistolam ad Romanos Origenes viginti librit
ma.rimein Leviticumsic immulasse,ut qumitle mdifi- Grmco termone declaravil : quot tamen supradictut
candi studio populariter dixit, ipsc cxplanandi specie RliFlNUS,iit decemlibros redigens,adliuc copiosetrans-
transtulerit: quaeErasnius ohelo ita percellit: Argute tutit in tatinum. Quid clarius adversus lliietiuui dici
rcro disimxil mdificaiwnemab expltniatione,quasi non poterat? Nibil omnino.
exnlnnatiospeclctivdificalionemauditorum.Verba Ru- VII. Hactenus dicta ostendunt, Rufinuminiquepro-
fini haecsunt in peroralinne pag. 654. Haclenusnobis scindi a recentioribus criticis, quando ei, de eccle-
in cpistolamad Romanos,proul potuimus,diclantibus, siasticis literis apud Latinos praeclare merito pro
phirimo el labore cl tcmpore desudalum sit; fateor contiinieliis gratiae referendaeessent, proptereaquod
uamque, Heracli, fraler amamissime, quod dum luit ejus potissimuni cura et studio post deperditas Orige-
desideriissaiisfacerecupio, oblHussum pene mandali, ••> l nianas plerasque lucubrationes, Graecescriptas, illae
qno prwcip ur : onus supra vires tttas ne levaveris: saltcm , quas ipse latinitale donavit, quasi pauculae
quanvisnobis nec in ceteris, quw, ie insitlente, immo ex magno naufragio superstiles tabube ad nos perve-
potius pensumdittrni eperis exigente,in latinum verti- nerint. Exstanl insuper tom. 11. Operum Origenis
mus, defueril plnrimtis labor, dum tupplere cupimus pag. 425. HomiliaeX. quas auctor editionis Erasmus,
ca, quwab Origcnein aiiditorioecclesimextemporenon se ex variis locis in unuin collegisse testatur. In cen-
tam explanntiorits,quam mdificalionisintenlioneper- sura, quasdam esse ait, non Origenis, sed Itominitta-
orata sunt, sicul in Homiliis, sive in Oratiuncutisin tini, reliquas a Rufino impudentercontaminatas.Sed
Genesim,ei in Exodum fecimut, et prmcipuein librum quaenamsint, neutiquam prodit. E\ bis I. III. IV. V.
Leviticiab illo quidcin pcrorandi slilo dictata, a nobis VI. VIII. et IX. sunl in Matthmum; II. in Johannem;
vero explanantUspecic translata sttnl : qttemlaborem X. est de Maria Magdalena; VIII. est de Epiphania
adimplendiquw deeraiit, idcirco susccpimus,ne pulsa- Domini.Ne; quid praeteream, Jobannes Dallaeus,et
tm qumstioneset relictw, quod in Homiliaticodicendi David Bloudellus, RufinumOrigenis quoque Homilia-
genere nb illo swpefieri sotet, tatino tectori faslidium rum in Lucum interpretem faciunt; sed nterque re-
gencrarent.Nnm illa, quwin Jesu Nave, et in Jndicum fellitur a Pearsonio in Vindiciis Ignatianis Parte I.
tibrnm,et in XXX VI. XXX VII. et XXX VIII. Psal- cap. IX. pag. HS. lllas enim vertit Hieronymus,
mum scripsimus,simplicilerexpressimus,ul invenimits, quanquam in cod. 65. Vaticano Urbinale, Rufino tri-
ct nojt mullocum labore translulimus.Quamvisergo et biiunlur. Iluic rci fusius immorari non opus est,quan-
iit ceteris,qum supra diximus, laboralum nobis sil in doqnidem Ilieronymus irauslalionem pro sua agno-
siipptendisiis quw omiserat; in hoc tamen opere epi- Q ( scil, Rufinus, ut Hieronymianam, carpii; quod Pear-
stolwad Romanospro liis caussis, quas in prwfalione sonio accurale observatum.
comprehendinius,immensusnobiset inmslimabilisinctt- CAPUT VIII.
buit labor. Srd deteclabilindulsisic laboribus,simodo,
iion itt in aliis experti sumus,malevolmmentei vigiliis I. Rufinus Basitii Magni Uomitias oclo, et Gregorii
nostris conlumeliasreddant, si non sludia oblrectalioni- Nazianzeni decem opuscuta ab se latine reddila,
bus, et labores remunerantur insidiis. Novumquippe Aproniano inscribil. II. Nonnulla de his Gregorianis
lucubratiouibitsproferuntttr. III. Ilufinus Sixti etiam
nptid cos culpmgenus subimus.Aiunt enimmihi. Reli-
qua superius recilavi. Ilncusquc Ruftnus, qui profe- Pylluigoiici senientiasin lalinumsermoiicmtransla-
cio ob Imjusmodi verborum sententiam ab immiii las ad Apronianummitlii, Ayammsorori donandas.
Erasmn vapularc non debuit. Miror amplius, non so- IV. Sixti mlas, reliyio, ct pretiumapud antiqnos. V.
lum Erasmum,sed.illi etiam adslipulaniem Huelium, Rufinus ob Sixli Iranslationemmale habilus, non ta-
virum ceteroquin summe laudandum, lib. III. cap. II. men superstes. VI. Cur Sixlinns liber a Gelasio I.
Sect. III. t;. 15. pag. 2-':5.in Rufinum irasci, quod il- rejeclus inler apocrypha. De eo variorum sententim
luil idem opus alihi decuriaverit, alibi eliam supple- expositm.VII. ,Si.T(irficfrta Grmcispassim adducta.
veril. Et tamen Rufinns in prologo ad Heraelium di- Etiam a Lalinis. VIII. tEjuscodices,ali/ue ediliones.
serlim aflirmat, eos libros in codicibus Bibliotbeca- I. Hufinus, qui in Urbe degens, Origenis llomilias
rnm, quos ipse consuluil, fttisse interpolaios, muti- in Psaimos, Aproniani rogaiu, latinas lccerat, post-
lalosque : qtiaeesl caus-a, cur eosdem ipse contraxc- modum Aquilejmconstituius, in aliorum eliam inler-
rit, atque suppleverit. IIuc insuper accessit votum prelationibns laboravit, ul ab eodem amicissiinoviro
Ueraelii postnlanits, ut quindecim volumina coar- D giatiam iniret. In his primo loco memorantnr Hnmi-
ctans, in mcdiam partoni rcdigerct. Et tamen Era- liae VIII. Sancti Basilii Caesareensis Episcopi, quas
smiis, hoc ipsum nddidiise, impudenihsimumvocat. idem Rulinus libro XI. Hist. sitaeEcclesiaslica:cap.
Nescio quo pacio fieri putncrit, ul .InhannesMartia- IX leslaiur, se in lalinum vertisse : Ex quibus(Gre-
naeushunc Rufuii prologumad Hcraclium llieronymii gorii et Basilii inonumentis) nos DEIUS [ermesinguto-
CS5Ccrcdiderit, cujus cpi-tolis ab se novo ordine di- rum oraintncutastrunsftidimusin talinum.Basilii prm-
gesiis illuni inscruit tom. IV. niim. CVll. pag. 808. terea Inslilula monachorum.Ait rfeitas FKRME, quia
Tillcmontiu-. tom. XII. pag. 308. htinc lleractiumi denas quideai Nazianzeni,sed Basiliioctolantum ora-
minime diversum ab UcractioDinconoputavit, qnemi tiones in latinum transfuderat. Labbeus in lomo H.
memorat SauClus Ilieronymus in cpisi. C. alias; de Scriptoribus Ecclesiasticis pag. 310. el ex eo Ca-
XXXIII. ad Castrurium. Vcrbis ipsis Ritfini, quaesu- veus, geiieiaiim dumiaxat loqutili, nonmilla a liufino
perlus jam dcdi, caixloris, pietatis, et modesliaeple- versa in amiquis Operum Basiliiet Nazianzenilatinis
liissimis, salis superquc Erasmi censnra refellitur, utt editionibusreperiri iradiderunt, Basilii tamen, praeter
nihil interim dicam de Ilueiio, qui Erasmi censunc; Regulam monachorum,ego nibil vulgattim ex Hufini
de suo addit, non quidem recentiores librarios, sed1 versione reperire potui. Sed Bibliotbeca Vaticana
Rufinum ipsum suam hauc interpretatioiiem Orige- niembraneum codicem (Jrbinatem 67. mihi snbmini-
nianam Hieronymosupposuissc, dum astu, ct invidia,, stravit, ubi fol. 201. Homilia;VIII. Basilianaea Ru-
ui ipsj ait, ad declinandam facti invidiam (tnate qui- fino couvers-s cum Prologo ad Apronianuioleguniur.
489 VITA. LIB. n. CAP. VIII. 190
Haecpostea Julianus Garnerius ex codicibus regio et A 1 latinn superslitem, Nazianzeno abjndicat; qua in re
Colbertino vnlgavit Parisiis A. D. 1722. cum Operi- suffragatorem adsciscit Fridericum Moreflumtomo I.
tomo II. pag. 713. Rufinus ad Operum Nazianzeniediiionis Parisiensis A. D. 1C09.
" bus Sancli Basilii
Apronianum in prologo haecscribit : Aliqua in tuti- in notis ad Orationem XLIX. pag. 726. ubi Morello
num verti OLIMpoposceras,Aproniune fili carissime: neutra oratio, de Ftrfe et Nicwna Fide Gregorii fce-
quod et ex parte aliqua [eci in prmsenti dum in urbe tns videlur; at neque ullius auctoris Grwci,sed Lalini,
essem; sed et nunc aliquantum addidi OCTO,ergo beati tametsi antiqui, proplereaqnod scripiuranim versio-
Basilii brevesistos Itomeliticostranstuli libetlos. Procul nem Italam ex Graeca LXX. interpretum expressam
ab Urbe hacc srripsit Rufnuis, nempe in patria. Ocfo citet. Andreas Riveius censuram Morello suffuratus
ergo, non decemBasilii homilias, transtulit. Saeculis pro sua venditavit cap. XXI. lihri III. Crilici SacrL
Rulino posterioribus dum apud Latinos haec Basiiii Haecferme sunt, qnae Chiffletio, licet codicum Mss.
scripta latidantur, ea ex Rufini versione laudaii, mi- aucloritate veterumque lestimoniis destituto, facile
nime dubito. Ita Origenem, Etisebium, Nicaenosca- persuaserunt, neutrum opus.rfe.Fide et iVtcamaFide
nones, Nazianzenum,Xysttnn, pariterque BasiliiRe- ad Gregorium pertinere. Immo hinc factum putavit,
gulas, ex Rufini translationibus passim laudari, maut in codice Divionensi, qui Gregorii libros a Rufine
nifestum est. In nova editione Operum Sancti Augu- versos complectitur, prologus ad Apronianum uni
stini post initium lomi IV. exstat Sancti Basilii prae- Apologeticopraefigeretur: quem protogumChifflelius
fatio ad Commentarium in Psalmos, olim Sancio Au- ex eodem codice edidit. Haec tamcn ratio viri docti
gustino aliributa.quam novaeedilionis auctores inter- baud magni fit. Universis enim Grcgorianis opuscu-
preti Rufino transcribunt, quod fieri video eliam ini ,r> '
B
Its ab Rufino translalis, siraulque compactis, unictim,
codice.BiblioihecaeThuanaeiom.II. pag. 456. Haecestt non plures prologos praefigi decuit. Hoc recte anim-
praefatioHomiliaeI. Sancti Basilii, aiRufitiolatinetrans- advertit Theopbilus Raynaudus de Maliset bonis li-
lala: eam piaememoriaeCardinalisThomasiiis praepo- bris Partit. I. Erolem. X. tomo XI. Operum pag. 269.
suit utriqne Psalterio edilionis I. el II. pag. 11. et 45. col. 2. ubi tamen hunc librum de Fide Gregorio
Post Basilium proxime accedit Gregorius Nazian- Nysseno, quasi ex Cassiodoro, falso adjudicat. Ad
tenus. Hujus opuscula ab se latinitate donata, Ruft- hacc in eodem Rufini prologo, qui Apologetico,0|ius-
nus Aproniano suo pariter nuncupavit, qui eorum in- culorum primo, praeponiiur, non unus Apologcticus,
lerpretaiionem ab amico, Aquilejamabeunte, flagita- sed generatim Grcgorii scripta memorantur : Pelebas,
verat, ipso Rufino lesle in epistola, quaeApologeti- Gregorium Nazianzenum tibi in latinum verti, inquit
cum praeit, ubi sic Aproniamtmalloquiiur : Profici- iu principio Rufinus. In finc vero : Hunc ergo (Gre-
tcenti mihi ex Urbe magnopereinjungebas, fili cwissi- gorium) absqueullo prorstts lcge scrupulo. Qu: Grego-
me, ut tibi, absens quoque,aliqiiid operis impenderem, , rium nobis dare se jiroliletur, non unum ejus Apolo-
nec tios a consuelis studiis necessilasmew profectioms s geticum, sed el alia opera suh uno et eodem prologo
inltiberet. Petebas GregoriumNazianzenumlibi in ta- nobis dare drccndus est. Quare lieet Gennadius in
linum verti. Ita Rufinus, qui in HfStoriadenas Gregn- Caialogo cap. XVII. generalim lantum affirmet, Ru-
rii oratiunculas,ut jam dixi, sein latinum sermonemI finuin Gregorii Nazianzeni ctoquenlissimihominisscri-
transfudisse memoravit. Has Johannes Adelphus Mu- pta latinis dedisse; facile tamen est delinirc, quaenam
lingus edidit ArgentinaeA. D. 1508. hoc titulo prae- opera dederil; scilicet ea omnia, quae in editione
notatas : Hi sunt in hoc codicelibelli x. divi Gregorii' p Argentinensi citlem prologo subjiciuniur. Ilaec enim
Nazianzeni. Lvdenario nuniero, quem ipsemet, Rufinus in Ilisloria
1. Apologelicusliber i. expressit, egregic respondcnt. Disertum lcslimonium
2. De Epiphaniis, sive natali Domini. Rufini prae omnibus cndicibus Mss. nedtitn Nicolai
3. De luminibus,quod est secundisepiphaniis. Fabriet Divionensis, habendum est, in quibus, teste
4. De Fide liber I. Chiflleiit),quarlus et qnintus abest Gregorii lihellus
5. De NicmnaFide, de PentecosteetSpirituSancto.. de Fide, ac de Fide Nicwna, ita ut octo ibi, non deni
6. De semetipsoex agro reverso. sint libelli, Rufini interpretis nomen praiferenles. Hi
7. De dictis Hieremkc, prwsenle lmperalore. vero in editione Morelliana sunt octo Oraiiones co,
8. De reconcilialioneel unitate monachorum. qni subsequitur, ordine I. XXXVIII. XXXIX. XLIV.
9. De grandinis vastatione. XVII. XII. XV. XXVIII. Libelltim de Fide Nicwna
10. De Arianis, quod nonliceal semper et publicedee Jacobus Usserius in Diairiba de Romanae Ecclesiae
Deocontendere. symbolo pag. 50. ait, ah aliquibus Athanasio tribui,
Hi libelli, seu potius orationes, in tom. I. Operuml et quamvis in Nazianzeni Operum colleclionibus Mss.
Nazianzeni editionis Parisiensis G. L. anni 1630,, Iiufino interpreie, recenseatur, unam lamen a Palri-
apud Carolum Morellum, snnt I. XII. XV. XVII. cio Junio sibi oslensam, in qua illud opusculum dee-
XXVlil. XXXIII. XXXVIII. XXXIX. XLIV. et L. rat, quod Usserius propterea factuin putat, quod ne-
pag. 1. 190. 221. 265. 472. 529. 613. 024. 705. 727. quc a Gregorio scriptum, neque a Rufino Latine ver-
756. non tamen Rulino, sed Jacobo Billio interpretc. tuiii luisset. In Bibliotheca Passionea exslant Opera
Ex his falli constat Julianum Garnerium in praefa- Sancti Gicgorii Nazianzeni, Latine tanium, Rasilew
lione tomi II. Opertim Sancti Basilii pag. 87. ubi ait:: D eiiia apud Jo. Hervagium A. D. 15oS. in folio cum
Hodie neque in impressis ncquein veleribuslibris pluss nolulis Mss. Laiini Lalinii, qui pag. 392. ad oram
seplemaut octo exslare Nazianzeni Oraiinnes, a Riir- tracialus rfe Fide, Rufinoiitterprete, ita scripsit: hwe
lino conversas. In line editionis Argeniinensis hsec z qitw ante epistolas, adjecta ex Rufino sunl, in Grmcit
proslant. Explicit tiber Beaii Gregorii Nazianzeni,f codicibusnon tegimusItodie, idcst in excusis ante an-
transialus a quodain Rufino, impressusArgenlinwperr jiittn 1550. Notula videtur aniplecti eliam tractalum
Johannem Knoblouch anno Domini MDVIII. in 4*. rfe Fide Nicmna, Rufino interprete, exslaniein pag.
Editionis auctor Adelphus librum dicat Georgio Bo- 403. queiii Nazianzeni epistolse subsequunlur. Sed
hem, Moguntinae,et Johanni Flamingo, Rojipardien- magni non referl, hosce libellos Graecc scriptos non
sis ecclesiarum presbyteris, quibus palam facit, sej reperiii, ut eos Gregorio abjudicemus; niulla cnim
Johanni Francisco Pico, MirandulaeComili, necessi- a Riifino, aliisque Latine expressa reperiuntur, quo-
tudinc junctum, seque scripla linfini in luccm ferre, rum lamen codices Gra>cinusquam supersunt. Ejus-
ne tandem pereant, Labbeus, ui vidiinns, nihil de» dem ponderis est quod opponitur, in quibusdam co-
hac liiifini edilione specialim promit, setl nec de3 dicihus plurcs, in aliis pauciores liafmianos Gregorii
altera quam cum aliis Nazianzeni operihus ex inter- libellos exstare; sufficitenim in aliquibus omie6 ex-

Langue

Bienvenue sur Scribd !

021. Migne. Patrologia Latina Tomus XXI.

Transféré par

Informations du document

Description :

Date du transfert

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Description :

Droits d'auteur :

Formats disponibles

021. Migne. Patrologia Latina Tomus XXI.

Transféré par

Description :

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Titres liés

Rufin d'Aquilée (034.?-0410?). Tyrannii Rufini, aquileiensis presbyteri, Opera omnia [De Benedictionibus Patriarcharum libri duo.

Commentarius in Symbolum apostolorum. Historia

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

OIUNIMISS. FATRVM, DOCTORUM SGRIPTORUMQDE ECGLGSIASTICORUM

AB MYO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA

PATROLOGL-E TOMUS XXI.

RDFINI, PELAGII, COELESTII,

PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM,

QILE DE SUO ELUCUBRAVIT,

PELAGII, CCELESTII, JULIANI ET ANIANI HMIETICORUM

SCRIPTA QUJE SUPERSUNT,

PARISIIS VENIT, APDD EDITOREM,

QUJE IN HOC TOMO XXI CONTINENTUR.

De Rencdiclionibus Palriarcharum libri duo. col. 295

OPERA RUFINO ASCRIPTA.

PELAGIUS, JULIANUS, C03LESTIUS ET ANIANUS.

Horum ba^relicorum mcmoranlur lantum opcra alibi a nobis edita.

Ex lypisMIGNE,an IVii M nirouge.

§ -I. Yila. jA el amore innutritam el aniniis ofliciosissimiscon-

AD ILLTJSTRISSIMTJM AC REVERENDISSIMUM DOM.

ORNATISSIMO LEGTISSIMOQUE VIRO

D.JOANM A SANCTO ANDREA

RENATUS LAURENTIUS DE LA HARRE S.

CAPUT I. A lo post : quw enim esl wdificalio,duos SENES infer se

DE SCRIPTIS A HUFINO KOMJE EDITIS

CAPUT I. Aetiam Vicaria absolute dicebalur, ex Sirmondo ibi-