DR.

BALJIT SINGH
 • Permintaan untuk susu dan produk tenusu di Malaysia
meningkat beberapa tahun kebelakang ini
- Peningkatan populasi
- Perubahan corak pemakanan

• Namun pengeluaran susu tempatan masih rendah

• Jumlah penggunaan susu 2008 – 1179.12 juta liter
• Jumlah pengeluaran susu tempatan 2008 – 56.48 juta liter
• Penghasilan susu negara hanya 5 % untuk sara diri
 Suhu tinggi dan keadaan kelembapan
 Kualiti foraj yang rendah
 Serangan serangga,parasit dan penyakit
 Potensi genetik haiwan yang rendah
 Kekurangan juruteknik ternakan yang layak
 Kesuburan tanah yang rendah
 Kekurangan sumber ekonomi
 TUJUAN
1. Menambah bilangan ternakan lembu
(jangkamasa pendek)
2. Mempelbagai sumber genetik
3. Menguji kesesuaian baka
4. Meningkat prestasi baka
1. Ketegasan haba (heat stress) terutama Bos
taurus T0 > 300C, RH > 85%
2. Parasit (tick,helminth,)
3. Pengurusan kurang cekap
- ladang kecil
- ekstensif
4. Bahan makanan berkualiti rendah
- rumput tropika – lignin tinggi
- bahan sampingan pertanian – PKC (Palm
Kernel Cake) tinggi kuprum, nisbah Ca:P tak
seimbang
 Friesien-Holstein
 Jersey
 Guernsey
 Brown Swiss
 Laktasi (Lactation)
- masa/musim ibu lembu mengeluarkan
susu
 Kering (Dry Period)
- masa ibu lembu tidak diperah susu/ tidak
mengeluarkan susu
 Estrus/ biang/ galak/ on heat
- masa ibu lembu boleh dikahwinkan :
selalunya setiap 21 hari sekali
 JERSEY MILKING SHORTHORN FRIESIEN

SAHIWAL Brown swiss

FRIEIEN SAHIWAL
  Bersegi dan tidak gemuk
 Tetek/ kelenjar susu besar
 Pembuluh susu (milk vein) yang nyata
 Seakan-akan tiga segi

Kelenjar
susu Pembuluh susu
(milk vein)
LEMBU TENUSU
Lembu tenusu berbentuk segitiga
Bentuk badan yang panjang
Mempunyai punggung yang panjang,luas
dan rata
LEMBU PEDAGING
Lembu pedaging berbentuk empat segi (pandangan
dari tepi)
Mempunyai bahu dan leher yang pendek serta
tebal
Mempunyai punggung yang bulat dan berisi
Mempunyai bahagian dada yang lurus serta baris
tulang serangka yang baik
Kaki hadapan dan belakang panjang, lurus dan
kuat (berotot)
1. Sesuai di ternak di kawasan tropika- suhu
dan kelembapan tinggi
2. Tidak lakukan pemilihan dan pembiak
bakaan
3. Pemilihan semulajadi
4. Tahan terhadap serangan penyakit dan
parasit tempatan
5. Telah sesuai dengan makanan yang bermutu
rendah
6. Kadar tumbesaran dan pengeluaran susu lebih
rendah dari Bos Taurus
7. Ciri fizikal bagi zebu
- bonggol
- gelambir
Contoh
- LID (Local Indian Dairy)
- Sahiwal
- Red sindhi
1. Sesuai di ternak di kawasan beriklim
sederhana (temperate)
2. Pengeluaran susu yang tinggi dan prestasi
yang baik
3. Pemilihan (selection) dan pembiak bakaan
(breeding)
4. Mempunyai teknologi yang tinggi
5. Diternak secara intensif
 (5) Penyakit dan
Parasit
(3) Keadaan
Sekitar T0 , RH

(2) Makanan LEMBU TENUSU Prestasi dan Pengeluaran

(Kuantiti dan (BAKA) ( 1 ) (susu, anak)
Kualiti

(4) Pengurusan
(intensif/ekstensif)
 Mastitis :- ialah inflamasi pada ambing susu
 Disebabkan oleh agen bakteria
 Kualiti dan kuantiti menurun akan
menyebabkan kerugian kepada penternak
 Kos perkhidmatan veterinar dan ubat yang
meningkat
 Haiwan ditakai dan diganti dengan kawanan
ternakan (herd replacement)
 Alat strip cup plate :- uji susu samada
mengandungi kotoran,darah atau beku.
 Alat ini digunakan sebelum pemerahan susu
 Susu juga berkaitan dalam penyakit zoonotik
seperti
- Tuberculosis susu sebagai medium
- Brucellosis perpindahan
 Sakit
 Puting atau pundi menjadi merah
 Puting atau pundi bengkak
 Susu tak normal samaada pekat,bersepihan,
nanah atau berair.
 Tiada tanda-tanda klinikal yang jelas
 Hanya boleh dikesan oleh CMT melalui jumlah sel
somatik yang tinggi serta suntikan bakteria
 CMT (California Mastitis Test) adalah kaedah
pemeriksaan subklinikal mastitis, mengenalpasti
dan mengawal lembu tenusu yang didapati
penyakit barah atau radang ambing susu untuk
tindakan selanjutnya
 Semua puting susu dicelup dengan disinfectant
Iosan CCT 5% apabila selesai diperah-tujuan untuk
mengawal penyakit MASTITIS
 Adalah 2 baka yang sesuai diternak di
Malaysia
 60-75% sesuai dan boleh bertahan cuaca
panas dan lembap
 Ketahanan terhadap penyakit
 Boleh menyesuaikan dengan sumber
makanan tempatan
 Berproduktiviti dengan keadaan tempatan
 Pertumbuhan
 Penyelenggaraan
 Penghasilan
 Secara am 3% dari berat badan keperluan
kandungan rumput kering (dry matter)
 Nisbah rangsum makanan 60% rumput dan
40% dedak (concentrate)
 Kandungan dedak (concentrate) 16-18%
crude protein
 Jagung untuk tenaga dan soya untuk protein
 Keperluan air sebanyak 10% dari berat badan
 Amnya: 0.1 liter/kg berat hidup
 Laktasi : 3 liter/1 liter penghasilan susu
 Keperluan bergantung kepada:-
1. Suhu dan cuaca
2. Baka
3. Jenis makanan
4. Peringkat penghasilan
5. Umur dan kematangan
 Keperluan makanan tambahan DCP (Dairy
cattle pellets) atau konsentrat untuk lembu
tenusu

- penyelengaraan badan (3kg seekor sehari)

- penghasilan susu (tambah 1 kg bagi setiap

3kg susu yang dikeluarkan)
 Seekor lembu susu menghasilkan 12 kg susu
sehari, berapa banyak konsentrat perlu diberi
sehari?
 3kg susu = 1kg Konsentrat
 12kg susu = X kg Konsentrat
 3X = 12
 X = 12/3
 X = 4kg
 Jumlah konsentrat A+B = 3kg + 4kg =
7kg/hari
Herringbone
system Portable milking
milking parlor machine
• Pemerahan
• Sistem pemerahan yang di gunakan adalah ‘herringbone sistem’
• Tolok vacum-alat menunjukkan kadar tekanan hampagas (vacum) yang
dikehendaki 35cm-40cm mercury atau 50 kpa
• Ibu-ibu lembu yang hendak diperah di halau dalam petak menunggu,
• Kemudian jika ada kekotoran lembu akan di mandikan dan di bersihkan
terlebih dahulu
• selepas itu lembu akan di halau ke tempat pemerahan.
• Setiap ekor lembu akan di catitkan jumlah penghasilan susu yang di
hasilkan

Sistem Herringbone
  RECOMMENDED MILKING PROCEDURES

1. Provide a Clean,Low Stress Environment for Cows.

- Cleanliness and proper hygiene.
- Do not excite or frighten the cows before
milking

2. Proper Udder Stimulation.

- Avoid milking wet and / or dirty teats.
- Milking with clean gloves.
- Effect of oxytocin which cause the “milk let down
reflex” last for 5-7 minute.
3. Check Foremilk and Udder for Mastitis.
- Using hand to physically exame the udder.
- Use strip cup or plate prior the each milking.

4. Wash Teats with an Udder Wash Solution or Predip

Teats in an Effective Product.
- Wash solution in a bucket + individual paper
towels. Predip solution – 30 seconds, thoroughly
wipe- off.
5. Dry Teat Completely with an Individual Towel or
paper Towel.
- Drying is a must. Milking wet teats increase
mastitis and reduces milk quality.

6. Attach Milking Unit Within One to Two Minutes

After the Start of Stimulation
- Teats will be plump and full of milk after
stimulation of udder.
7. Adjust Units as Necessary for Proper Alignment.

8. Shut Off Vacumm Before Removing Unit.

9. Dip teats Immediately After unit Removal with an

Effective Product eg. Iosan teat dip help in
prevention of mastitis
 Is recommended for all farms to ensure safe food for
human consumption.

OBJECTIVES OF GAHP FOR DAIRY FARMING

1. Increased production of quality fresh milk.
2. Products achieve the established food safety
standards.
3. Customer confidence on milk products from the
farm.
4. Prevention of residues and contaminants in milk.
5. Prevent contamination of harmful pathogens.
6. Proper post harvest handling of farm produce.
 Jangkamasa seekor lembu susu diperah ialah
305 hari iaitu 2 kali sehari.
 Lembu susu dikeringkan apabila tiada susu
atau bunting 7 bulan
 Penggunaan ubat dry cow:-
adalah untuk mengeringkan lembu yang
positif pada ujian california mastitis test
(CMT) dan bunting 7 bulan
 Anak lembu tenusu 2 tahun dan berat badan
320-350kg boleh mula dibiak.
 Bagi lembu biasa yang tidak bunting
jangkamasa biang berulang setiap 21 hari.
 Lembu betina tenusu akan dikahwin semula
selepas 45-60 hari selepas melahirkan anak
 Tempoh bunting seekor lembu ialah 280 hari
(9 bln 1 minggu)
 Hanya lembu yang melahirkan anak boleh
diperah dan mengeluarkan susu.
 Kolostrum – susu pertama daripada ibu
lembu untuk mempertahankan anak lembu
dari serangan penyakit,ia bertindak sebagai
(antibodies) kepada anak lembu.
 Anak lembu dipisahkan daripada ibu selepas
dilahirkan
 Diberi susu sebanyak 10% dari berat badan
menggunakan botol susu
 Anak lembu tenusu dicerai susu apabila
mencapai 3 bulan, memakan makanan
tambahan (Calf Starter) 600 gm dan rumput.
 Semasa kelahiran anak lembu pastikan:-
- menyapukan iodine pada pusatnya
- lendir dijilat oleh ibunya
- mendapat susu kolostrum sebanyak 10%
berat badan selepas beranak
• Chin ball mating device :-
Alat pengesan biang dipasang pada dagu penjantan yang
telah divasectomize melalui pembedahan.
• Teaser bull ialah lembu jantan yang divasectomize yang
digunakan untuk mengenalpasti lembu betina yang
mengawan
• Bila ia memanjat lembu betina ia akan menandakan cat di
belakang lembu tersebut

Chin ball mating

device
• Tanda-tanda lembu mengawan:-
1. Kemaluan bengkak dan mengeluarkan lendir
yang jernih
2. Membiarkan dipanjat
• Memindahkan benih lembu jantan ke dalam
anggota peranakan lembu betina dengan
menggunakan alat.
• Cecair mani lembu jantan disimpan pada suhu -
1960C

Faedah :
• meninggikan mutu ternakan
• Mengawal pembiakan
• Mengelak/ mengawal penyakit kelamin e.g Brucellosis
• Tidak perlu lembu jantan
 KESIHATAN GEROMPOK
1. Pengawalan cacing(deworming) – 4 kali setahun
2. Pelali penyakit kuku dan mulut (FMD) – Mei-Nov
3. Pelali penyakit sampar (HS vaccination) August
4. Pembuangan tanduk
5. Kemili
6. Semburan ubat serangga (deticking)
7. CMT
1.PEMANASAN
- susu di panaskan sehingga 600C untuk
menghentikan aktiviti enzim lipase.

2. HOMOGENIZE
- adalah untuk memecah globiul lemak
kepada partikel yang lebih kecil dan
bersamaan saiz,supaya tiada lapisan lemak
terbentuk.
- caranya adalah memberi tekanan 120-
140br (1800-2000lbs/inper)
3. PASTEURIZATION
- untuk membasmi kuman (pathogenik
merbahaya) seperti TB dll.
- caranya memanaskan pada suhu 630C-
660C selama 30 minit.

4. MENYEJUK (CHILLING)
- di sejukkan pada suhu antara 40C
di mana kuman yang tidak mati pada
suhu panas akan mati pada suhu sejuk.
5. PEMBUNGKUSAN
- Susu yang telah di sejukkan dibotolkan dalam
botol palstik dengan sukatan 1.5 liter dan
disimpan dalam peti sejuk dengan suhu antara
40C
- susu ini boleh disimpan selama tiga hingga lima
hari jika disimpan didalam peti sejuk.
 Syarat Jabatan Perkhidmatan Veterinar untuk
susu dikategori Gred A “bacterial count”
kurang daripada 250,000 unit per ml
 Ujian tersebut ialah total plate count