New Grrunnen

08
20
e|
ag
r
jd
bi

n
hte
ac
>> v e n, kr
erzameling drom
 Inhoudsopgave
New
Grrunnen >> Vrij denken over Gr
Inleiding, de tussenstand..................... 5
Er broeit iets in Gronin
oosten of het westen kijk
on
gen. We vragen ons af
bij wie we horen. Maa
ingen 2.0
r of je nu naar het
Onafhankelijk?....................................... 7
t: Grunnen ligt in iede

De plaats............................................... 14
andering. Niet vragen r geval in het midden
: "wie gaat er nu dan voo ! Het is tijd voor ver-
we zelf, wat kan Gronin r ons zorgen?", maar
gen onafhankelijk?". Na vragen "wat kunnen
Holland gaan we nu onz 414 jaar wingewest te
e eigen vruchten pluk zijn geweest van

Het begrip.............................................31
Tijd voor een ander spe ken. We gaan uit van
l met eigen regels. onze eigen kracht.

We roepen alle doener

s en denkers van Gronin

Het web.................................................39
nemen. We willen vrij gen op de toekomst in
denken over een ander, eigen hand te
We noemen het New Grr zelfstandig en zelfver
unnen, een land met onb zekerd Groningen.
Zealand of New Babylon egrensde mogelijkhed
. We hebben de stad, het en net als New

De kost...................................................47
het wad, het gas, de sup ommeland, de horizon
erkabel, de havens, een , de zon, de zee,
veel kennis en heel vee ziekenhuis, een brouwe
l jeugdig elan. Wat kun rij, een vliegveld,
En wie zouden onze nieu nen we hier niet allemaa
we partners kunnen zijn l mee doen!?!

Het brein...............................................58
?!
We willen dromen en
we willen doen. We roep
Geen oude koeien, gee en iedereen op nieuwe
n stokpaardjes, geen poli plannen te maken.
Grrunnen. Wij gaan erv tiek maar nieuwe idee
oor zorgen dat die plan ën voor New
met ideeën bij elkaar nen gehoord worden.
brengen. Èn wij gaan Wij gaan mensen
Grrunnegers waar we een manifestatie houden
dat New Grrunnen late met alle New
n zien.
Hoe kun je meedoen
aan New Grrunnen?
!
denkers
Stuur ons jouw droom
van Groningen!
max 500 woorden | inze
nden vóór 18 februar
i naar droom@newgrr
unnen.gr
De kracht van Gronin
gen; wat is volgens jou
max 500 woorden | Inze de (geheime) kracht van
nden vóór 3 maart naa Groningen?
r kracht@newgrrunnen.g
r
Wat is je bijdrage? Doe
New Grrunnen een plan
max 500 woorden | inze kado.
nden vóór 17 maart naa
r bijdrage@newgrrunne
n.gr
doeners
Alle bouwers en vormge
vers kunnen mailen naa
r reageer@newgrrunne
Meer informatie en een n.gr
selectie van de inzendin
www.newgrrunnen.gr gen kun je vinden op
onze website

New Grrunnen is een onafhankelijk initiatief, belangeloos en vrij van politiek.

Pavlov Medialab is moderator en producent. Deze bundel bevat een willekeurige
selectie van spontaan ingezonden verhalen.
 
Luusteren
Neem de tied as ain joe wat vertellen wil
Neem de gevuilens van ‘n aander mens serieus
Geef nait vôt joen aigen maining
Stel vroagen as ie echt helpen willen
Pebaier kôrt te proaten zodat de aander ‘n overzicht krigt.
inzending van Jan Uilenberg
Een tussenstand
New Grrunnen is een oproep aan de bevolking van Groningen om zichzelf opnieuw
uit te vinden en een plek te zoeken in deze wereld in beweging; een moment van
bezinning op de 21ste eeuw en de toekomst van stad en ommeland.
In de maanden februari, maart en april, gelijktijdig met de debatten over de nieuwe
structuurnota, hebben we alle Groningers via een pamflet en verschillende media
opgeroepen ideeën in te zenden voor New Grrunnen. Eerst werd de Groningers gevraagd
te dromen over een utopisch Groningen. Vervolgens vroegen we ze de zelfstandige kracht
van Groningen te verwoorden. Ten slotte werd gevraagd deze dromen en deze krachten
samen te voegen tot plannen voor New Grrunnen.
Na deze periode zijn we ons verder gaan verdiepen in vijf thema’s. Tijdens twee
denktanksessies hebben zo’n 50 experts uit het bedrijfsleven, de wetenschap en het
culturele veld gediscussieerd over de thema’s; plaats, web, begrip, brein en kost.
We hebben veel reacties gehad! Dromen over nieuwe woonvormen, open source
government, hofjes voor buitenlandse studenten met een Oxfordgevoel, volop genieten
van de rust, de ruimte en de schone lucht, Groningen als energiecluster van Europa, een
chocoladefabriek of een kinderdisco. En plannen voor mobiele tuinen, een stad met 3
lagen, generatiewonen waarbij studenten studiepunten kunnen halen als ze zorgen voor
ouderen, plaggenhutten of onderlandwoningen en een openbare colleges.
Deze bundel bevat een impressie van wat er is besproken tijdens de denktanks en een
selectie van de inzendingen die we hebben verzameld via de website en via interviews in
de provincie.
Dit is geen eindpunt, maar juist een begin
We gaan de komende weken onderzoeken hoe we verder moeten. Tijdens de afgelopen
maanden is gebleken dat de deelnemers behoefte hebben aan bijeenkomsten waarbij
mensen uit verschillende sectoren met elkaar kunnen praten over hun ideeën en
mogelijkheden. Nu moeten we onderzoeken hoe groot dit draagvlak is.
We bedanken iedereen die ons de afgelopen maanden heeft geholpen en gesteund.
U hoort nog van ons!
 

New Grrunnen en Pavlov medialab

New Grrunnen is een reactie op de politieke discussie over de treinverbinding met het
westen van het land. De nationale oriëntatie en de hoge verwachtingen van een fysieke
Onafhankelijk?
verkeersverbinding kwam op ons 20ste eeuws over. Wij misten de 21ste analyses en Over een onafhankelijk Groningen
alternatieven; Groningen ligt niet aan de rand van het land maar midden in de wereld en er
zijn vele manieren om zinvolle verbintenissen aan te gaan. en vrij denken over Groningen 2.0
Wij hopen middels dit experiment de discussies te voeden over de kenniseconomie en de
creatieve stad en, belangrijker nog, over de plek van onze regio in de wereld. Wij willen We begonnen dit denkexperiment met een pamflet en een oproep aan allle
helpen om de eilanden te overbruggen en stammen te verenigen die de sectoren en lagen Groningers om vrij te denken over Groningen. Stel dat Groningen onafhankelijk
van de samenleving scheiden. is, hoe zou dat er uit zien. Wat kan Groningen onafhankelijk? Hoe ziet jou ideale
Groningen eruit? Wat is de geheime kracht van Groningen? Wat kunnen we daar
Pavlov medialab onderzoekt de nieuwe media en hun invloed op de cultuur en niet allemaal mee doen? Wie zouden onze nieuwe partners kunnen zijn? Wat is
de samenleving. Nieuwe media dragen bij aan de globalisering, zij overstijgen de jouw bijdrage voor New Grrunnen?
landsgrenzen en maken de wereld ervaarbaar en bereikbaar. Onder invloed van de
nieuwe media veranderen ook de manieren waarop wij met elkaar omgaan, hoe wij
communiceren, elkaar informeren, ons organiseren en vooral ook hoe wij handel en

van Groninter gen

Mijn droomte reg
politiek bedrijven. Vanuit het onderzoek van deze nieuwe media onderneemt Pavlov
en en werken
medialab culturele initiatieven, vooral artistiek, soms ludiek en soms ook politiek. lijk en figuurlijk. We lev
io van Nederland. Let akers
Ons uitgaanspunt daarbij is think global, act local. Groningen is de groens groot gebied, waardoor
beleidsm
to cra dle . Dit is uniek voor zo ‘n uw
hier volled ig cra dle wij dat doen. De landbo
reld naa r Gro nin gen komen om te kijken hoe rde n
uit de hele we ieden wo
Pavlov medialab renland en de natuurgeb
nog biologisch. Het boe ndom Groningen
Viaducstraat 3a in Groningen is enkel eze n geb ied en (ro
Alle en in drie spe ciaal daarvoor aangew d. Zoals
9700 AD Groningen gekoester d. nieuwe wijken gebouw
De lfzi jl en ron d Wi nschoten) worden nog gen precies
T 050 5791084 stad, rondom groen hart, zo is Gronin
ad een gro ot ste del ijk gebied is met een t, de stad
www.pavlov.nl de Randst hart. Dit stedelijke har
een gro ot gro en geb ied met een stedelijk inte rna tionaal
andersom parken. Groningen is
, is een gro ene sta d vol tuinen, bomen en lan dsc hap
Deze bundel is ook als pdf-bestand te downloaden op de website www.newgrrunnen.gr Groningen . Het weidse natuur
filo sofi sch en spi ritu eel centrum van Europa dst ad en andere
bekend als uit de overvolle ran
uits tek voo r con tem platie. Zakenmensen van de vele
leent zich bij in een
om tot rust te komen
del en van Eur opa gaan naar Groningen ost er, er zijn
hectische ctijns klo
rijk is. Er is een benedi
osters die Groningen centra voor humaniste
n
meditatiecentra of klo filo sofi sch e
sch e me dita tiec ent ra, en ook verschillende taa n van dez e
boeddhisti het elders zo drukke bes
is een oase van rust in
en atheïsten. Groningen
.
globaliserende wereld
tra.
oze dierenopvangcen
ere spe cia lite iten in Groningen zijn de tall oud e paarden,
Een van de and r
iels, opvangcentra voo
enp ara die s, de vog elopvang, huisdierenas h we er in onze
Het zwien dencrèche heeft zic
circ usd iere n, noe m maar op. Ook de zeehon en. He le
bejaarde uitjes voor schoolkinder
gev est igd . Ze zijn populaire en leerzame gen toe .
provincie hiervoor naar Gronin
sse n uit de ver re om streek komen speciaal
schoolkla
 
s zijn hiervoor Hallo. als ik in de kortigh
stenbron. Nergen eid even een paar ideetje
da n oo k ee n belangrijke inkom ov er nachten om te beginnen een goe mag poneren , dan graag.
Het lijkt me
toerisme is eristen kunnen d idee om en hek om de
Het ecologisch nt iep ark en bijgebouwd. To vele een digitaal hek dat elk hel e provincie neer te zetten
hotels of va ka n de
echter moderne tjes, of in een va vervoermiddel onder Dre . Maar dan
bo uw d to t ch armante hotelle vo lop ge nieten oosten van grrunnen ,reg nthe ten westen van frie
sland en ten
zijn omge en kun je nog
in boerderijen die Gr on ing s dorp. In Groning on ing ers
istreerd en automatisch
een” grrunnenwegenbe
es in een ec ht t Gr De reden dat ik drenthe lasting “ oplegt.
authentieke huisj is gebleken da en friesland uitsluit is de
sc ho ne luc ht . Uit onderzoek nie t. Da t komt om op korte termijn ges vol gende; wellicht getuigt
ruimte en de we bij lange na prekken te beginnen me het van inzicht
van de rust, de ro pa zij n. De rijksten zijn a. In eu ro’s t genoemde provincies,
n Eu lut afscheiding, danwel “st om samen tot een
de gelukkigste
inwoners va de Europese va atus aparte” , te komen.
ee n re ke nin g is gehouden met Gr on ing en he eft nee zij hebben ons nod Immers wij heben het we
sten niet nodig.
omdat in het on
derzoek all
er nie t bij zo nd er hoog. Maar ig ! Wij in het noorden
zijn
de Groning ten. in het bezit van dat waar
e inkomen van n lokale produc droomt; ruimte,rust, gee het westen van
is het gemiddeld em sti m ule er t de aankoop va n files, wel een eigen hav
en , dus van r.dam hebben
lel geldsysteem
. Dit syste t parallelle te vrezen , we importeren
een eigen paral invoering van he onze eigen produkten, en we ook niks
en du s no oit schaars. Sinds de dus dicht die kraan !. We we exporteren onze eig
t renteloos en produkten,
Bovendien is he er welvarende str
eek. hebben onze eigen univer
siteit, medisch centrum
is Gr oningen een ze onze krachten als 3 noo
rdelijke provincies bundel , dus als we
geldsysteem en , zijn we de rest van ned
dan de baas! Wat nou gee erland meer
n spoorlijn , stik in je spo
verbinding van het weste orlijn , we willen helem
n naar het noorden, kom aal geen snelle
Ik zie Groningen als hoofdstad van de Noordzee-republiek bestaande uit, en al die bijgoochems hie
onze rust verstoren, ben r een beetje
wat nu zijn, de provincie Groningen en het noord duitse Ost Friesland.. je nou gek, mooi laten ver
alleen bij vertoon van een kommeren daar op die
geldig pasje ,tegen uite vui lnisbelt, en
Delfzijl wordt onze internationale haven en luchthaven. Een goede raard geringe vergoedin
met mooie stempels), toe g (maar wel
treinverbinding is er naar de hanzesteden Bremen, Hamburg en Kopenhagen. lating tot onze provincie
uitwerken en aan divers . Ik zal deze hersenspinse
e gecommiteerden voo ls binnenkort
Al het onderwijs komt in handen van onze Universiteit. Onderwijs is gericht rleg gen zodat ze na zinnige
en ampele overwegingen dis cussie
op veelzijdigheid. De republiek is vooruitstrevend, pacitistisch, atheistisch zullen inzien dat hier de
superieur noorden, waar bodem kan worden gelegd
de rest van nederland me voor een
en zelfvoorzienend. Industrie en agrarische produktie wordt heropgebouwd, t recht tegenop kan zien
.
ruilhandel wordt belangrijker. De markt wordt bepaald door vraag niet door
aanbod. Er is geen rentesysteem. Er komt een boven en een ondergrens
aan de levens-standaard. Deze wordt door middel van een een referendum
bepaald. Status is niet langer gelinkt aan materieel bezit. Politiek gezien zijn
we wereldwijd neutraal. We hebben geen leger. Er zijn geen wapens. Zorg voor ieder weekend een cultereel evenement en doe
We gaan uit van een miljoen inwoners.
dit in elke kunstsector zodat een bezoeker altijd wat “in
stad” beleefd. Bewaar de rust en stilte in het ommeland
Doe een greep: Ontwikkel in het gebied de langzaam en investeer in sociale cohesie bevorderende faciliteiten
transport kant: fiets en waterwegen in stad en ommeland (dorpshuizen, kleine café’s)... Breng meer cultuur op dat
gecombineerd met high tech vervoers transport banden platteland om de leefbaarheid te vergroten met oog voor
in kokers onder de grond vanuit de eemshaven tot de stad de menselijke maat (kleine producties, try outs, fietsjazz
en daarna verder via de polder naar de randstad en via tocht achtige dingen). Zorg voor samenwerking tussen
bremen naar duitsland. Wordt van Calimero Wicky de overheid cultuur en bedrijfsleven. Wallage: Haal de strop-
Viking. Durf te kiezen voor People Planet & Proffit. dassen (ondernemers) en zwarte T-shirts (cultuur) bij
Kies voor duurzame energie, steek geld in omzetten naar elkaar en laat ze kleurige nieuwe kleren gaan dragen en
biologische landbouw, (nu exporteren onze boeren naar ideeen voor de stad bedenken en financieren! En vast nog
Amerika en verwerken wij aardappelen uit het oostblok...). veel meer! Engbert Breuker
10 11

Dit zijn drie van de tientallen droomformulieren die we hebben ingezameld tijdens

n Groningen wsgierig,
onze droomactie op de Grote Markt in Groningen op 18 februari 2008.
Het geheim va
als “wereldboertje”; ik ben
nieu
In mijn droom zag ik mezelf tegelijkertijd wil ik ook
de wereld in te trekken en
ondernemend, houd ervan mensen je kennen. Ik heb
r de lucht schoon is en de
thuis komen op een plek waa de kleinste dorpjes tot
stad en land afgereisd, van
als muzikant en kunstenaar eld en ik heb ook in de
n en familie over de hele wer
wereldsteden, ik heb vriende niet om te “snakken”
aan nota bene. Ik vertel dit
randstad gewoond, in de Jord Groningen gekozen
maken: ik kon kiezen en heb
maar omdat ik een punt wil willen omschrijven als
Waarom? Ik zou Groningen
om mijn thuis te noemen. ale cultuur en lokale natuur.
de perfecte mix tussen glob
“werelddorp”; ik vind hier sen. Ik hoor hier goeie
ad dat ik hier iets moest mis
Ik heb nooit het gevoel geh dans en theater, vaak nog
ressante kunst, geweldige
muziek, zie mooie films, inte uren voor in de rij te
t. Bovendien hoef ik er niet
voor dat het wereldfaam krijg nden en bekenden tegen en
naartoe, kom ik er veel vrie
staan, kan ik er op de fiets pen, te voet, van kroeg naa
r
ook van het eindeloos stap
is het betaalbaar. Ik geniet sies. Als ik het alle maa l
djes, voordrachten en jam-ses
kroeg, met onverwachte ban ik van rust , ruim te en
tijd buiten de stad en geniet
zat ben zit ik in een mum van d mijn accu voortdurend
en stad en omm elan d hou
frisse lucht. De polariteit tuss iswaar een groter
dam woonde was daar wel
opgeladen. Toen ik in Amster er was ook geen tijd om
was niet wezenlijk beter en
cultureel aanbod maar het het stappen viel tegen.
in Groningen meemaak. Ook
meer te zien dan ik nu hier e prijzen, corrupte
de eindeloze wachtrijen, hog
Ik had een broertje dood aan je ook nog eens financieel
ng en de garderobes waar
portiers, onbeschofte bedieni de file naar Ijmuiden, de
i weer kon je kiezen tussen
wordt uitgekleed. En bij moo rvolle stinkende trein naar
naar Bloemendaal of de ove
file naar Vinkeveen, de file rden was geweest had
trein verbinding naar het Noo
Castricum. Als er een snelle City. Eigenlijk hoeft voor mij
vol gezeten. So far the Big
ook die als een veewagen het als een van de best
goed het leven hier is. Ik zie
niet iedereen te weten hoe t motten aan en het
erland. Want pas op: licht trek
bewaarde geheimen van Ned archaïsch, gruizig en groen
rumoerig en rustig, hip en
sublieme evenwicht tussen te bewaren en het contras
t
deze perfecte balans weten
is kwetsbaar. Maar als we , dan kan Gro ning en de
pastorale kunnen accentueren
tussen het mondaine en het de krac ht van Groningen en
worden. Dat is voo r mij
eerste echte “Global Village” en: het kan beter ...
Groninger compliment gev
daarom wil ik Groningen een
12 13
14 15

De plaats >> ‘Drielaagse Stad’ Onder de grond de geheime gangen

waar iedere Groninger van weet, maar die niet te zien zijn:
Over het fysieke Groningen en haar het symbool van de geschiedenis en verhalen. Maak een
deel van de gangen openbaar en maak een verhalen kelder
inrichting voor de toekomst. onderin het nieuwe Forum gebouw. De gewone stad bevind
Terwijl de wereld globaliseert en virtueler wordt neemt het belang van de direct zich vooral op het eerst maaiveld , de begane grond. Na de
beleefde lokale omgeving toe. De “wereldmachten” behartigen geen lokale
belangen, dat moeten we zelf doen. Onze Deigen droom is daarbij onze motivatie en
spraakmakende stadprojecen met de Stadsmarkeringen
motor. Als we zelf de vrije hand kregen, hoe zou Groningen, als plaats om te leven, rondom de stad. De video paviljoens (nieuw gebruik
er dan uitzien?
openbare ruimte), A star is Born (toevoegen nieuwe
Hoe ziet de ideale plek er uit waar we wonen, werken, winkelen, waar onze openbare ruimtes) en Blue Moon (bouwen op ‘geheime’
kinderen naar school gaan en waar we onze vrije tijd doorbrengen? Hoe moeten
stad en ommeland er fysiek uitzien? Welke sferen kun je er proeven, wat kun je
plekken) wordt het tijd voor een vijfde stads project!
er beleven? Wat houden we en wat moet worden veranderd? Wat richten we in Wij dachten aan het herstellen en herontwikkelen
om het onszelf naar de zin te maken en wat doen we om bezoekers te trekken?
Hoeveel en welke gasten willen wij op bezoek? Waar is de sfeer grootstedelijk en
van de de oude radialen naar de binnenstad: Hereweg,
waar is ie landelijk? Restaureren we het oude, willen we iets nieuws of allebei? Damsterdiep, Ebbinge, Friesestraatweg Hoendiep,
Is oud en nieuw te combineren en bedenken we een geheel eigen architectuur
die geïnspireerd is op Groningen zelf? Gaat Groningen, net als vroeger, weer
Paterswolseweg. Maak van ieder radiaal een herkenbare
“Groeningen” heten? Kunnen we een ecologisch Groningen bouwen; hypermodern eigen oprijlaan, met ieder een bomensoort, zonde
en toch puur natuur?
rverkeersborden, zodat je langzaam maar zeker uit je
auto stapt en gaat flaneren. De derde laag is het tweede
maaiveld: City on a Roof. Maak nieuwe (semi) openbare
Stranden langs de
weerhoudt om in
noordkust van Gr
oningen. Bedoeld
voor Noorderlingen
ruimtes, appartementen , studios en tuinen op de daken.
de file te gaan sta die het
an
met of zonder de
hond. Verder vind
voor een dagje str
and of lekker uitwa
aien New Grunnen dus…
behouden. Hou op ik da t we de ruimte die
Christophe de Jong
met nog meer wi er is moeten
tijd stil is blijven sta jke n te bouwen op pra
an. Meerstad is ee chtige locaties wa
n drama voor de ar de
en het landschap mensen die er nu
dat verloren gaat. wo ne n
realiseerbaar zijn Da t wou ik nog even
, er samen over dro kwijt. Al zou niet
men maakt veel go alles
ed.
16 17

ningse groente
te maken, daarin nieuwe Gro
Ons plan is mobiele tuinen en doo r bewoners
laten verzorgen en gebruik
(kruiden) te cultiveren en van 1x 1m
mobiele tuinen zijn bakken
in de stad Groningen. De beg inne n met 10
op wielen. Het plan is te
lang/breed en 40 cm diep,
proef tuinen, die zowel binn
en als buiten te gebruik en zijn . De nieuwe Vrijheidsboom
en goe d op het gebied Op de kruising Laan van
smaak moeten worden
groenten zullen goed van d en gez ond zijn
de Vrijheid en Laan van
de Vrede nabij de rot
nal food) dwz. dat ze goe Vrijheidsplein in Gronin onde
van inhoudsstoffen. ( functio ak en gez ond e
gen zal over een paar
jaa r de woontoren ‘La Lib
de combinatie goede sma wel ‘De Vrijheid’) ver erté’ (of te
om binnen te krijgen, zodat keli jk voo r de
rijzen. Deze toren wo
rdt zo’n 70 meter hoo
worden en dus heel aan trek geweldige uitdaging g. He t lijkt mij een
smaak een geheel kunnen ivering van de
om op het kruispunt
van deze ‘vrijheden’ en
ged ragen worden voor de cult van deze woontoren
‘La Liberté’ een VRIJH op het terrein
lekkere eter. Er zal zorg en zoveel mogelijk EIDSBOOM te gaan
de gewassen en we will vrijheidsboom is nam bou we n. Deze
nieuwe smaak en vorm van te beginnen bij de
enlijk niet een natuur
lijk gegroeide boom,
wijken laten participere n, gebouwde boom van ma ar een con structief
bewoners / gebruikers van Gro ningse groenten
staal of aluminium. De
boom krijgt een behoor
od gaat met de nieu we 50 meter boven het ma lijk e hoo gte :
nieuwe Ciboga wijk. PUURfo nieu we smaak en
aiveld! De vorm van
de boom wordt ontlee
te leren hoe je met de de treurwilg. Het ver nd aan die van
kookworkshops houden om eve n en eten. De
dere bijzondere van dez
e boom is dat de uite
voorbereiden, koken, pro neerhangende takken inden van de
vorm van de groenten kan op en ron d het
worden voorzien van
(LED) verlichting. Daard
plaats bij de verzorgers gigantische vrijheidsb oor heeft deze
mobiele tuinen krijgen een nen ’, ove rdag staan
oom niet alleen overda
g maar ook met nam
staan ze overwegend ‘bin enorme uitstraling in e ‘s avonds een
CIGOGA terrein. ’s Nachts geb ruik t.
de vorm van een sterre
nhemel! De vrijheidsb
el wordt opgevangen en kunstwerk van nation oom wordt een
ze buiten. Water uit de hem ale en internationale
betekenis! De high-tig
imposant te noemen. con str uct ie is zeer
En, de stad Groningen
de vorm van krijgt er een enorme
ben we ‘garages’ nodig in en wordt wederom op pub liek str ekker bij
Voor de mobiele tuinen heb bes taande huizen
de kaart gezet!
glas, willen we aan en op
kassen. Deze kassen van ove r en een eerste
dak-) tuinen. Het nadenk en
zetten of in de (bestaand ari 200 8, de eerste
project is gestart in janu
praktische orientatie op het .
ber 2008 uitgeprobeerd zijn
10 tuinen zullen in decem
zo puur
bereiken zijn de mensen die
De doelgroep die we willen g een handje
ken in de stad en daa r graa
mogelijk willen eten en drin ning ers zijn , zoals
ken dat dat heel veel Gro
bij willen helpen.. Wij den van CIB OG A (ipv
leverende bouwbedrijv en
bijv.de bouwvakkers en toe T, 1e bou wbl ok
n van Opmaat, GRAS, NN
hun vette hap), de mense oriu mg ebo uw
aars verzameld in Lab orat
bewoners Ciboga, kunsten , willen we
mo biel e tuinen goed gaan werken
etc. Als de prototypen
er zoveel mogelijk van gaa
n maken in directe part icip atie met de >> Combinatie. Voor Groningen heb ik nog de nodige ideeën
ruikers in de stad.
toekomstige verzorgers/geb t.a..v. ruimtelijke ordening en huizenbouw. Buit de opzet
van terpen uit, maak ze groter, hol ze uit en bouw niet
alleen huizen op de terpen, maar ook (deels) erin.
Zorg voor kleinere overzichtelijke gemeenschappen,
waar mensen elkaar nog kennen. Ko Henneman
18 19

>> New Grunn - DO IT ON THE ROOF ! New Grrun should

be a truely global village - but it remains invisible. So lets sportgebied rondom de
Euroborg, met
Ontwikkeling van een top volleybal, handbal en sch
aatsen.
recognise it and celebrate it - lets realise the innovation top spo rtac com mo dat ies voor voetbal., basketbal,
urs.
sportcentrum voor amate
space the city needs - and show the world how unique this Uitbouw van Kardinge als
het
moderne leven rondom
is. It is clear with the range of brilliant and enthusiastic Bouw van een stadswijk
voor kunstenaars en het
erd iep,
Water terug in het Bot
estraat en Bloemsingel.
individuals, outstanding creative industries, innovation Boterdiep tussen Ebbing taurants, een kunstk ino
mode-ateliers, goede res
ruimte voor kunstenaars, film en een een apart
organisations, companies and institutions that something (Casablanca) met twee zale
n voor gespecialiseer de

is evolving very quickly here. but something’s missing kinderfilmhuis.

lijk
te hoogbouw ( aanmerke
... we miss the right kind of SPACE to think and do, ie Vergroting van de uitstral
ing van de stad door ech
stad, waardoor het oud e
Forum) rondom de binnen
to innovate ... we need the right kind of environment hoger dan Martinitoren en t het Central Park in New York,
verkrijgt vergelijkbaar me
stadscentrum een positie n. Bouw van een Hilt on- hot el,
to enable innovation to happen, the right kind of van alle kanten vanuit de
hoogbouw te bewondere n te
ken, alsmede congresse
e en zakenlui aan te trek
atmosphere, the right kind of conditions... to realise New om international toerism ..
van of vlakbij de Martin ihal
bevorderen, op de plek
Grunn - we need THE ROOFTOPS ! lets realise ‘CITY ON rse hofjes aan buitenland
se
de woonruimte in de dive
A ROOF’ ...lets make New Grrun a rooftop mind...a place Ter beschikking stellen van staat. Versterking van de
soort ‘Oxford-gevoel’ ont
studenten, waardoor een et voor het aantrekken van
where our children can grow up exploring and realising universiteit als belangrijks
te werkgever en magne

their dreams. This is the best gift we can give to the next nieuwe bewoners.
jke plek
rkt en er een aantrekkeli
generation, our children need the tools to help them Grote Markt vrij maken
van de kermis en de ma rkte n naar
plaatsing van alle ma
sagiers en passanten. Ver
grow up ready to compete in a global digital world where van maken voor trampas r het Forum en in de Poe lest raat.
eerde markt op plein voo
de Vismarkt. Gespecialis in voor het Forum, zod at er ove r
asia has all the assets. Grrun (Cruninga/ Groningen) Openingen maken in de
Poelestraat naar het ple
staat.
has a big chance to evolve into something very special... een weer dynamiek ont
’
eren tot een hippe ‘village
like an Italo Calvino Invisible City ... but with the spirit een sjieke plaats voor oud
Uitbouwen van Haren van hier te wonen en te ver blijv en.
en interessant wordt om
of openness, experiment, and entrepeneural zest that waardoor het voor jonger

California or New Zealand are famous for. yes New Grrun

is a little local village, busy with its little local concerns,
but then so is Wellington (the population is the same
- and Wellington is also isolated and often introverted).
But if Peter Jackson, to name but one Wellingtonian can
put a whole country on the world stage, so too can the
brilliant minds of Grrun... but better than one mind... is
the collective mind of New Grunn! ... the ROOFTOP MIND
.... the New Grrun MIND Chris Moller
20 21

buurt
Wat geweldig dat er weer nieu

ven Schildet inrs

we kansen zijn in het Noorden

Vuurtoren bo
dat er een werkgroep komt waa . Ik hoop dan ook,
rbij gekeken wordt naar betaalba
Zelf ben ik afkomstig uit Valtherm re huizenbouw. Groningen. Zo kan de
uur
ond en het idee van een plag nger’ voor de Schildersb
onderlandwoning is blijven spe gen hut of Een vuurtoren als ‘blikva Herman Colleniusstraat
worden
len. Drenthe ligt aangrenzend dige watertoren aan de
dus waarom zouden we de han met Gro ningen, extra functie van de hui schijnen over de Sch ilde rsb uurt,
den niet in een slaan? en zal het licht te laten
beschouwd.De vuurtor tbaken heeft als doe l aan dac ht te
stad zichtbaar! Deze lich
Als tip, kijk even bij www.de12 maar is vanuit de hele de Schildersb uur t pla ats vin den
ambachten.nl en klik door naar aktiviteiten die zowel in
Mijn woning te Ridderkerk gaat zo’n onderlandhuis. vestigen op de creatieve
d.v. per 1 maart in de verkoop zelf.
voornemens naar het Noorden en ik ben alsook in de watertoren
, Valthermond en omgeving te
verh uizen. Volgens
mij heeft de minister van Volk In de straten die naar de
shuisvesting onlangs een potj veel kunst te zien zijn.
beschikbaar gesteld voor dit e van 6 miljoen Euro In de Schildersbuurt zal H.W. Mesdagstraat of
aan de
soort bouw-initiatieven. Het lijkt zijn - denk maar aan de
het Noorden zo’n woonproject mij gew eldig om in kunstenaars vernoemd ilders eer aan doe t. Ma ar er is ook
te raliseren. Er is al baanbrek st te zien die deze sch
de Groningse Landhuizen rond end wer k verricht met Mondriaanstraat - is kun op pleinen, mu urs chi lde ring en,
om de binnen meren. Maar ja, zien. Kunst op straat en
worden tegen minder dan 50.0 er kan ook gebouwd veel moderne kunst te rtbewoners, sch olie ren zelf hun
00 Euro bouwkosten per huis es. Ook kunnen de buu
en de betrokkenheid van gron . Alle en de gron dprijs projectie’s, performanc
dspeculanten kan dan roet in
het eten gooien. creatieve uitingen tonen.
Mijn ideaal is dan ook minima te boven in de toren
al 4 van zulke onderlandhuize n in de gigantische ruim
Zelf wil ik er eentje bewonen n te realiseren. In de watertoren worde rkshops gehouden. Nie
t alleen de
en uitproberen. De 3 anderen sentaties gegeven, wo
een maatschappelijke meerwa zijn dan nodig om exposities getoond, pre er een attr act ie en kun stobject
arde te bereiken. Het moet via de stad Groningen krijgt
moeilijk zijn om brainstorm uitn de12ambachten niet Schildersbuurt maar ook aat, die vel e kun stli efh ebbers
odigingen te versturen aan adre g bij. Een trekker van form
die zo’werkmap besteld hebben ssen van anderen met een enorme omvan bewoners zull en van het nieuwe
.Met het oog op de klimaatontw ken! Maar met name de
dan raadzaam boven Nieuw Ams ikkelingen is het naar Groningen zal trek
terdams Peil te bouwen. De rt kunnen genieten.
dan af, maar in de richting van stad Groningen valt kunstklimaat in hun buu
Drenthe is wel een zandrug,
Het lijkt mij een opsteker voo waar dit haalbaar is.
r Newgrunnen, als jullie deze
ontplooiien. De huizen zijn sup activiteiten ook gaan
er zuinig te bouwen en te bew
groener kan je nergens terecht! onen, dus veel
. Het zou al erg helpen, als de Ik zou graag
Woningtoezicht in het Noorden eisen van Bouw & de snelwegen
, aangepast worden op zo’n min Groningen 2x vanaf Assen,
veel woonruimte per kavel toes istriele activiteit: 3 baans zien. Drachten en
taan, zonder horizon vervuilin Helemaal vana Hoogezand ric
g. Mogelijk is zo’n ochtend -en f Drachten is hting
project toepasbaar als geluidsm middagspits. vaak een ram
uur langs snelwegen of spoorlijn kunnen verb 2x3 rijstroke p in de
ik simpelweg met de vraag: zijn en? Eigenlijk zit eteren. Wellic n zou de door
er in Groningen en Drenthe stad ht heeft u w stroming een
sbestuurders in de nieuwbo el eens van he st uk moeten
die groenewoningen van dit type uwwijk Leisch t project Belle
toestaan? Ze zouden er eventue zoiets ook in erijn in Utrech va n Zuijlen
huurwoningen van kunnen mak el zelf Groningen ge t gehoord. H
en, sneller kan je zo’n piepklein realiseerd w et zou gewel
e investering 200(+)m lijkt ordt. Een ho di g zij n als
dan niet terug verdienen! Graa mij ook een ogbouwcluste
g hoor ik van uw vorderingen hoge (kantoor geweldig proj r va n to re
op dit terrein. ) gebouwen ect in een st n van
krijgt de stad ad als Groning
Meer recreatie ec en. Door veel
in de omgevi ht de ui tstraling van
en campings. ng van de st een werelds
ad. Hierbij de tad.
Aan deze tw nk ik aan mee
omgeving. ee zijn er echt r hotels
een groot te
kort in de stad
en haar

>> Het uitbouwen van het Ebbingekwartier tot een hip

“quartier latin” met leuke winkels, horeca, galerieën,
heropening van het Boterdiep. Frans Westra
22 23

De Compaingct e stad n minuten met

Ik heb een droom en sta ik vanaf de Gr
In mijn ideale Gron
ote Markt binnen tie
of ik
n
nou naar het noord
en, het zuiden, ooste
he t we ilan d, stad
Dat er een plek is in Groningen waar mensen tot de fiets midden in mpacte kern van de
andere gedachten
alle var ian ten da ar tussenin. Een co e?
kunnen komen. Een gebouw waar ze in contac
t komen met zichzelf. of westen stuur. Of en winkelen. Reist
u met me me
ties werken, wonen e Naties (de ring
Een plek waar zekerheid in de plaats komt van dus, met de hoofdfuc ren igd
twijfel. Een plek waar
rdt ge vo rm d door de Weg der Ve
De zuidelijke grens
wo af naar
gedachten aan verdriet, pijn en ellende worden 40-’45) maar buigt
omgezet in de ervaring
ste lijk e gre ns is ook de ring (Laan 19 lgens
van vreugde en geluk. Een plek waar overtuiginge zuid, dus). De we gs het spoor. Vervo
n over gemis,
Sta dh ou de rsl aan en de parallelweg lan
beperking en schaarste oplossen in een visie van noordoost met de in zuidoostelijke
overvloed. Een plek Starkenborghkanaal
ogte langs het Van hting, linksaf het
waar ideeën over ziekte en gebrek tot een eind via Sportpark De Ho e ric
komen, vervangen door
ms kan aal . Da t vo lgen we in westelijk cirkel
gedachten en ervaringen van heelheid. Een plek richting tot het Ee e ringweg en is de
waar innerlijke conflicten
en zo ko me n we weer op de Zuidelijk val t
verdwijnen en waar mensen de bron van vrede Winschoterdiep op gens). Wat erbinn en
in zichzelf vinden, en wel
de ze gre nze n val t gaat weg (sorry jon rst he el
onmiddellijk. Dan zijn wrijvingen met anderen niet
langer nodig. rond. Wat buiten die \’Compacte Sta
d’ vinden we ee
mp act e Sta d’. Om ma ar
noemen we de ‘Co weilanden, moersag
ebieden. Zeg
veel water. Bossen, khuizen, Helpman,
Een gebouw waar Groningers, en niet Groningers, veel groen en heel um . Vin
naar binnen gaan
kilo me ter pu ur na tuur rond het centr in de
en herboren naar buiten komen. Een plek waar een straal van 5 rvolgens ‘eilanden
een nieuwe wereld kan
nb org , Ho orn se Meer etc. vormen ve de
beginnen. Een plek vanwaar geluk zich uitbreidt Beijum, Leeuwe ik het dagdroom) als
als een olievlek, door
e do rpe n die (ik zeg het maar zoals ied er een
Groningen, naar de ommelanden en verder…. klei’. Kleinschalig dige ‘units’ met
me t de sta d ve rbonden zijn. Zelfstan tie-
manen van Jupit er inschoterdiep), recrea
e. Zo he bb en we industrie-eilanden (W uiz en
Ik weet dat er op dit moment in Nederland naar
een geschikte plaats eigen hoofdfuncti parken Corpus den
Hoorn, Vinkh
sporteilanden (Sport wil wonen kiest
wordt gezocht om deze wondere ervaringen te eilanden (Kardinge), ce ntr um
realiseren. Dat een
nd en (ge no em de wijken). Wie in het tad, wie
groep mensen de intense toewijding heeft om ect.) en wooneila elen van de binnens
deze visie tastbaar te
en en be pe rkt e ruimte maar de voord tan d naar
maken, om dit grote werk te realiseren. Dat deze voor weinig gro n iets grotere afs
groep droomt van een
n kie st vo or ve el ruimte, groen, en ee u pre cies
toegankelijk gebouw waarin deze “instantaneo ‘buiten’ wil wone rden. Maar dat is no
us healing temple” kan
kan na tuu rlijk no oit gerealiseerd wo
worden gevestigd. En ik droom ervan dat deze
plek midden in Groningen het centrum. Dit fietsen
dt. Tot zover. Ik ga
is. Laat deze droom je hart sneller kloppen? Geef
dan je support. Reageer wat een utopie inhou
op deze droom, droom met me mee, tip me als
je een plek weet, geef
financiële steun of wat er verder voor behulpzaams
in je opkomt.

Twee vragen 1 Wa
t is jouw kracht? 2
voor de wereld? Tw Wat is de kracht va
ee antwoorden1 rui n Groningen
fenomenale archit mtelijk denken en
ectuur. 2 balans va vormgeven,
creeeren, werken n leven, ruimte, dy
Ik klom er in en lingerde na mi ek,
en stonden op de grote markt. en genieten. Voor
een ruimere balan
Ik droomde laatst dat er bom iseerde dat ik bij de zee meer groen komen s: MAG veel
door slingeren totdat ik me real in het rood van de
van tak tot tak. Ik bleef maar in het groen van he stad + MAG meer
rood komen
was één groot bos geworden. t land. mijnske siv
was aangekomen. Groningen al
24 25

Mooi plan, goed initiatief! Sowieso mag de verbeelding en de fantasie wel wat
meer bij iedereen ontwikkeld worden. Hoewel iedereen dat natuurlijk heeft maar
velen het onbenut laten of wegwimpelen als onbelangrijk. Wat mij betreft in het
verlengde van bovenstaande: een kleine wens/droom voor Groningen: Meer kleur
Het vrijkomen op termijn van het grote
Suikerunieterrein bracht mij op het en inspiratie zichtbaar in de stad (en de provincie). Bijvoorbeeld door middel van
idee om dit gebied te bestemmen ten
behoeve van grootschalige huisvestin muurschilderingen, projecties of fotoos op zijkanten van huizen en panden. Vaak
voor studenten. Al of niet gecombin g
eerd met sportfaciliteiten. We zijn toch zie je een pand waarvan het naastgelegen pand is afgebroken. Je houdt dus een
geweldige studentenstad? En het zou die
goed zijn dit mooie aspect van onze lelijke grijze muur over. Dit kun je invullen door middel van teksten, gedichten,
beter op de kaart te zetten. Dus een stad
soort van campus zeg maar. Daarbij fotoos, schilderingen etc. Schrijf wedstrijden uit, zet kunstopdrachten neer, laat
mooi zijn - indien technisch allemaal zou het
mogelijk natuurlijk - om deels de huidi mensen meedenken over de uitstraling. Tevens fantasierijke oplossingen voor
opstallen te hergebruiken. Kunnen er ge
bijvoorbeeld mooie studentenappartem de lelijke kliko\’s, prullenbakken/glasbakken etc. Het saaie materiaal en (niet)
komen in die enorme suikeropslagsil enten
o’s? Ik weet het niet, maar wie weet kleurgebruik is verleden tijd! Op naar een inspirerende omgeving in eigen stad!
deel van de huidige stadshorizon - ook . Een
stad immers - blijft daardoor intact. De Volgens mij vrij makkelijk uitvoerbaar als mensen de vrijheid gegeven wordt om
langs het Hoendiep (tegenover de Ener kade
gieweg) kan een mooie boulevard word hieraan mee denken/werken.
met strandjes en zwemmogelijkheden en,
in het kanaal (er kan niet altijd gestu
worden). Waarom niet? De locatie kan deer d
o.a. via de Van Heemskerckstraat (De Ook kun je dit toepassen in bijvoorbeeld de verkeerslichten: ipv. de saaie ronde
Markt op nog geen twee kilometer!) Grote
en een fiets-loopbrug over het Hoen lichten, kun je de lampjes een vorm laten aannnemen... bijv een haas wat geduldig
richting Energieweg worden ontsloten diep
. Een afslag met de ringweg is er al. wacht als het rood is, wandelt als het groen is en heel hard rent als het oranje is....
Zerniketerrein ligt slechts drie kilometer Het
verderop en is per fiets langs het Reitd zijn vele variaties op mogelijk natuurlijk.
goed te bereiken. En wellicht ligt hier iep
een deel van een oplossing voor het
steeds toenemende aantal klachten nog
over studentenwoningen in de woon
Wie weet kunnen we in dit verband wijken.
tegelijkertijd diverse lelijke studenten
flats

nen staendom op te
slopen. Alleen al de studentenflats in
n
de noordwestelijke wijken (Selwerd,

t e g r u n n u
De verlich
Paddepoel, Vinkhuizen) huisvesten mom
enteel duizenden bewoners. Die flats
zijn
zeker niet fraai te noemen, en wellicht nodig hebb
op termijn aan sloop toe. men die licht de bo ad. Het Terug
Overigens weet ik niet of je studenten zijn bomen, ou iend door de st
kan verplichten om op zo’n campus De Parken met orderplan ts oe n, gl oo
te rm van het No t met je fiets
gaan wonen. Maar misschien zijn er
vallen! De Vo at waar je stop
allerlei prikkels te bedenken. Bovendien
. O p el ke ho ek van de stra e gaan opvallen.
weet ik ook niet of studenten überhaup
t op een campus willen wonen. Maar halen van de
Historie
er e pl aa ts en en plekken di ht
hoe nde plekken.
Bijzond elden die belic
mooier de plek, hoe aantrekkelijker lijkt
me. Voor wat betreft financiering: de zie je lichtgeve re kle ur of hele andere be n
n an de ordeuren va
woningbouwcorporaties in de stad wille vijf isschien wel ee bijzondere vo
n vast wel een deel van hun reserves Elke maand m waar de meest
rom niet ee n m aa nd in ge n. Alle sport
aanwenden. Veel van genoemde flats
zijn immers van hen. En anders is er worden. Waa e sp an ne nd e kijk op Gron
nog worden. Een
nieuw ... Als ik door
die enorme compensatiepot uit Den de stad belicht n van de stad
Haag vanwege het niet doorgaan van
de w or de n, all erlei elemente lle n omdat ik
door sommigen zo gewenste spoorlijn. e belicht opeens opva
Voor wat dat laatste betreft: een nieuw activiteiten di e plekken die oit
so m s ni eu w s stad die ik no
stationnetje aan de bestaande spoorlijn
op het terrein zou heel fijn zijn om al Groningen fie
ts zie ik
lt op el em en ten en stukje ro m
blik va bijzonder. W aa
die ven kijk. Mijn stad voor mij
nieuwe bewoners prettig te vervoeren
. Een prettige bijkomstigheid hierbij opeens naar bo n m ak en de zij n
is dat had. Deze mom
ente ad plekjes
een groot deel van het huidige en lelijke eerder gezien n bijzondere st
fietsenprobleem bij het hoofdstation
at m ee r aa n mensen wat hu ga an opvallen door
wordt opgelost. Ook niet onbelangrijk
lijkt me en best duurzaam allemaal. vraag je niet so
ms w
n op va lle n. Die plekken
pers oo , het
enten voor die licht van stad
Peter van der Kooi en welke elem pl ek , m iss chien wel het HTE
, of het licht va
n de . HET VERLIC
gekleurd licht m te , ko el te en knusse plek
, war
, kleur, gevoel
seizoen, klank
NNEN
NIEUWE GRRU
26 27

>> Groningen lijkt vooral te bestaan uit contrasten:

Een levendige cultuur en academische traditie versus een
I had a dream
In mijn droomheeft
Groningen, stad en
alledaagse eenvoud en ongecompliceerd. Een compacte
lucht hebben van Ne provincie, de schoo
derland e.o en is op
elk terrein de “groe
nste
bruisende stad versus een bijna leeg ommeland. Wereld-
provincie is. Ik adem nste”
diep in en vervolg mi
droomscenezit ik in
de bus en is het op
jn tocht. In de volge
nde wijsheid versus bescheidenheid. De dorpse sfeer met
dan autorijden, hebb enbaar vervoer goed
en fietsers en voetg
angers overal voorr
ko pe r oog voor de individuele mens versus een internationaal
boven bus, taxi en an g
ander rollend verke
nog zijn op bio-bran
dstof.
er en rijden de auto’
s die er georiënteerde cultuur. Ook de toekomst wordt gekleurd
door contrast. Veel groen, eco, rust, ruimte en oog voor
Dan droom ik dat er
geen prestigeobjec
hoogbouw meer ge
bouwd worden ten
ten en wanstaltige het historisch erfgoed aan de ene kant tegenover een cul-
uitzicht, maar dat ge ko ste van natuur en
investeerd wordt in
de kwaliteit van de tuur en een bedrijfsleven op wereld niveau met alle groot-
woonomgeving, lee
fbaarheid en zorgfa
banen komen in tou
risme en de diensten
cili tei ten en dat er stedelijke spanning en chaos die daarbij hoort. Groningen
is de NAM gestopt se cto r. In mijn droom
vogelrijkdom vervierv
met boren in de Wa
dd de nze e en is de
moet niet gaan voor de compromissen, of het gemiddelde
oudigd. Er was ook
meer rechtstreekse
treinverbindingen we
ee n sce ne waarin er maar moet durven kiezen voor contrast: laat de stad stad
Groningen naar en rde n aan gelegd van
het openbaar vervo
in Duitsland en wa
ari n ik zag de kwaliteit van
zijn, de natuur de wild en het platteland pastoraal zijn.
er in Grunnen belan
dan de opbrengste
n (de winst). Ik zag
grijker was geworde
n Niet een hier een beetje groen en daar een beetje kabaal
blije mensen op de in mijn droom allema
door stad en omme
stations, bij bushalt
es en lopend en fie
al
maar op de ene plek alles groen en stil, de ander plek alles
land, over prachtige tsend
natuur. In mijn droom
bleef de bevolking
paden door schitte
rende geordend en netjes en weer op een andere plek ongeregu-
gastvrij en open als van Grunnen net zo
Grunnen weer geres
nu en werd de privac
y van alle burgers van leerde rommel en kabaal. Wijs duidelijk gebieden aan
pecteerd en was de
binnenstad verdwen
en, omdat er genoeg
vid eo-bewaking uit de zodat er altijd ergens in de buurt ontwikkelingsruimte is,
rondliepen. Vlak vo vri endelijke agenten
waar het Forum wa
or ik wakker werd
zag ik no g dat op de plek voor de natuur, de ondernemer, de kunstenaar, de jeugd,
s gepland een prach
met bomen en bank
jes en zag ik dat de
tig ple in was aangelegd, de ouderen, voor iedereen. Groningen heeft zoveel ruimte
oo stw an d er nog stond.
er is genoeg voor iedereen. Thuur Caris
an het uitgespaarde
geld had men het pla
(ABN-AMRO e.d.) aan n om de noordwand
te pakken.o.a. De pa
jansstraat was inm rke erg ara ge st
iddles omgetoverd
met extra biscoopzal tot ee n pra ch tig e ruimte,
en van Images, inc
galerie. Helaas, toe lusief een eetcafe
n ging mijn wekker. en
Wat een prachtige
droom!
28 29

notulen van de denktanksessies Explore! Groningen, gaat het over stad of provincie of allebei? Harold uit beginsel, ik vind dat we n de 21ste eeuw maar gebouwd met 20 eeuste gedachtengoed. grote markt is visitekartje maar

Friesland, G & C uit Brabant, E. sander in De Oosterpoort. Femke is Drent.Groningen ver weg? Vroeger anders dan nu. vaak een teleurstellng, sommige plaatsen hebben verbeteringen nodig, grote markt kleiner, eienlijk is de vismarkt en van

Nu: volgehouden = goed, nog steeds in Groningen, blijven hangen in Groningen. Slogan? Rust ruimte vergezichten = E. de mooiste plekken van nederland, grote markt is identiteitsloos, fonten erop, een waterstructuur plan. doe wat met het

Maar: E. woont in een boerderij. Servet + tafellaken ongeveer 200.000 inwoners is het goede formaat. Je leert kennen in middelpunt. kenmerkende in gronngen is de term stad en ommelande, de vraag is wat moee wij met deze term, in new

vijf jaar. Wel een echte stad; je kunt anoniem zijn, maar ook bekenden, is er meer samenhang? Berlijn kan zelfde gevoel grunnen. de stad s van de hele provincie, voor alle 400000 groningers. groningen is groningen. In de randstad ghetto,

oproepen als Groningen. Berlijn voelt dorps en overzichtelijk. Moeten we Grr. Wel een stad noemen dan? Samenhang in in het noorden een oase van groen, amen met Noord Duitsland. Als je hebt over een ideale stad de historische wording

de stad. Noord-Zuidas in Herestraat betekent dat je altijd in de zon loopt. In Leeuwarden loop je in de schaduw. Nadeel: ligt er ruimtelijk al, grenzen weglaten, wat heft binding me elkaar op een natuurlijke manier, de dollard, vroeger zag de

in de winter zie je niets. Vrijheid krakers uit Grr. voorlopers zonder dat men er bewust van was. Grr gewoon op eigen prvpovincie er heel anders uit... Groningen is een verdichting in een landschap, de ideale nieuwe wijk, Sjoerd Soeters,

kracht; niet beseffen hoe goed we zijn. Grr als middelpunt Vanuit het zuiden zijn we het noorden. Ieder land plaatst post modernisctische architect stedenbouwer, wat heeft in de historie als waarde gegolden in de architectuur, wie heft

zich in het midden 1:45 alleen open op maandag, paaseiland, buiten/binnen open/gesloten, hanzestad, misschien weer de macht en dat heeft zijn weerslag n de archiectuur. Thema, sociale bindng van de stad, Wat Gronngen maakt het

met schepen de wereld rond? Onderdendam knooppunt, ecologisch vervoer over water. Samenv. Groningen = ook evenwicht ussen elkar kennen e elkar niet kennen, de sociale bindng die we aantr effen in de stad, alles op loopafstad

drenthe wereldwonder: wij - landschap – de maat er is geen underground iedereen weet wat & waar de braakliggende maar toch op je zelf. de absortie en de kern zijn redelijk in evewicht, de stad is hier een kern maar geen satellietstede

terreinen zijn vanwege compactheid gaat alles snel / verdwijnt dynamiek / eiland / alles een jaar later maar dan gefilterd zoals elders, daardoor ook diepgang aan kunnen, op deze manier, sociale structuur slow living, dat sluimert hier wel,

op kwaliteit – iets kan het ‘niet redden’ als het niet substantieel is. Explode een enorme terp / wierde het meanderende niet te snel en niet te langzaam is kenmerkend voor Groningen. eingelijk moet je het gevoel hebben dat er aandacht is

landschap verbindingswegen zijn afsluiting voor wassende water, wierden herstellen, vrijstaat - al dan niet met een hek en vrijheid is n een stad, groningen is zo plat als een dubbeltje, de horizon is er nog steeds, het gaat langzaam hier, elke

erom, olieboorplatform?, Groningen versus de wereld – een plek om cultureel taalkundig en econmisch samen dingen te stap vooruit is geen vooruitgang. EXPLODE: PLEIN VA SIENA PROJECTEREN NAAR DE GROTE MARKT, GRONINGEN

doen geen politieke vrijstaat, maar menselijke maat – duurzaam - wereldburger maar alles in de buurt zelf goed regelen. WERKT AL MET ITALIAASE ARCHITECTEN IN HET VELEDEN, KLIMAATVERANDERING GEEFT ONS EE KANS OM

eigen aardappel eerst samen ipv alleen, = alleen mogelijk indien menselijke maat aanwezig is in een gemeenschap, EEN BEETJE ITALIE TE ZIJN TE LIJKEN.... STADSFARMERS, MEER GROEN , DE STADS HARTVERWARMERS, DE

sienna (it) goed voorbeeld van zelfvoorzienend, Wat is het fysieke hart /centrum van Groningen? Groninger Forum? KLIMAAT GEEFT ONS KANSEN OM DE OPENBARE RUIMTE ANDERS TE GAAN VORMGEGEVEN, ONDERDEEL

Explode = implode – keep it simple, keep it small. Ontsluiting van waterwegen om Groningen is goede manier om te ZIJN VAN CENTAAL EUROPA KLIMATOLOGISC, HET WARME HART VAN DE WERELD. LEEFTEMPO VASTHOUDEN,

stimuleren dat slow vs fast kan worden gerealiseerd – slow om stad heen, fast in stad, contrasten moeten terugkomen DIE SPOORLIJN IS NIET NODIG, ZWEEFTREIN IS NIET NODIG. DISCUSSIE IN NEDERLAND EEN EILAND VOO DE

in deze plaatsvisie: snel tov lanzaam, open tegenover gesloten. Dus: meedoen op wereldniveau als open geheel vanuit KUST, EEN GRACHT OM DE PROVNCIE GRONIGNEN EN DAN HEB JE EEN PRACHTIG EILAND VAN EUROPA, EEN

de kracht van een sterke, kleine community, nomaden hebben meer contact met hun plaats dan menig reiziger of zelfs GOEDKOOP ALTERNATIEF I DAT....LAND TEKORT IS ABSURD ER IS GENOEG, KWALITET AN ONS EN ZOEKTOCHT

inwoner. Europa heeft daarin bijv op China een groot ‘voordeel’ op cultureel gebied (zie Revolutie, totaal verdwenen VAN WAT WIJ HEBBEN, ZE WETEN NIET DAT DE RANDSAD OP ZOEK NAAR ONS IS. IDENTEIT BEWAREN.

cultuur). groningen als complete stad voor de mensch – authenticiteit restaureren van het authentieke landschap met OPZETTEN VAN KLEINE BEDRIJVEN IN GRONINGEN, VEEL WERKLOOSHEID HIER, IK HEB NOG NOOIT EEN

toevoeging van hypermodere voorzieningen. Groen-ingen? Van bovenaf alleen groene daken te zien. Stad onder de stad? RONINGER OER MULTI CUTURELE ROBLEMEN HOREN PRATEN, DAT PROBLEEM SPEELT HIER MINDER,

(onder maaiveld?). virtuele stad /plaats/plaats voor tegenstellingen. EXPLOIT Schone, compacte, zefvoorzienende stad. MINDER OPGEPROPT, DAT SPONS GEHALTE FUNCTIONEERT HIER NOG STEEDS EN MINDER IN HET WESTEN.

Waterwegen als schone mobiliteitsaders. autoloze stad, maak gebruik van bestaande ‘ringen’ (grachten). verkeersborden , HEL VEEL BOTSINGEN IN DE SAMENLEVING MAR HIE MINDER DOOR RUST EN RUIMTE. GRIONINGEN HEFT

(dus) ook weg. De 6 radialen die de mobiliteit bepalen eindigen in parkeergarages, waar men opstapt op boten of EEN GEISOLEERDE POSITIE, NIET ECHT MEE DOEN IN HE LANDELIJK CIRCUIT... STUDENTEN KIEZEN VOOR

modern, schoon, vervoersmiddelen. Radiaal is doodlopend, dus moet je wel opstappen. Hightech logistiek, Handel in DE RANDSTAD NA HUN STUDIE, BRAN DRAIN STEEDS, RANDSTAD IS TE DIFFUUS, HET TE WEINIG IDENTEIT,

oude zins des woords. Eigen aardappel eerst: meer connectie met fysieke omgeving/plek door gebruik te maken van NOORDEN HEEFT MEER INDENTITEIT. GRONINGEN ALS RUSTPUNT... MIJN DROOM IS DAT GRONINGEN NIET ALS

bestaande kwaliteiten/producten/kennis etc. Door dermate hoge kwalitatieve connectie met plaats/ruimte/omgeving, AANDELEN VERKOCHT WORDT, NATIONAAL GEEN EIGENDOM MEER AN ONS ZELF MAAR OVERLEVERD AAN

zijn plaatsnaamborden op termijn ook overbodig. 3 plaatsen in een de stad:virtuele stad (boven). de stad - de onder- MULT NATIONALS AAR HET ALLEEN NOG MAAR M GELD GAAT. HET RISICO IS DA WIJ ONE KENNIS KIJRAKEN ,WIJ

stad(molleboon). Kortom: om (meer) kwalitatieve connectie met de fysieke stad /plaats/ruimte te realiseren. new PRONKEN NIE ALS GRONINGERS MET ONZE RESULTATEN. DROMEN> IK ZIE GRONINGEN ALS HE CENTRM K KAN

grunnen de plaats. Groningen is een hele mooie vorm van nieuwsgierige beschaafdheid, geen laagje van fake , hier HIER IJN IDEEEN VERWEZENLIJKEN. DE INFRASTRCUTUUR KAN BETER CENTRA VAN VERSTERKEN, HET ISLEMENT

is het is wat het is, echt, duurzaamheid, de beste binnenstad, de beleefste stad maar ik denk ook image, image hoog IS EEN MOOIE KRACHT. WAT BETEKENT PLATS AANDACH EN VRIJHEID DE HELFT VAN ONZE WETGEVING IS IN

houden, hier gebeurd he at langzamer, underdog maar wel kwaliteit, het heeft zijn tijd, diepgang heeft zijn tijd nodig, GRONINGEN NIET NDOIG MAAR WEL IN DE RANDSTAD, MIJN DROOM IS EN PLAATS MET MINDER REGELS,

wel een eigen koers hier in Groningen. Er is een Gronings detail is toch alles wat je hebt bedacht ook wordt uitgevoerd, LOS VAN DE RANDSTAD... RUST EN RUIMTE IN GRONINGEN VERSTERKEN. Onrechtvaardigheid n de prullenbak,

een duurzame esthetische kwaliteit, plaats n een provincie, ik zou het als archtect ook evenwicht noemen, emotionele wees trots... onze output van kennis in gemondialseerd, doe daar iets mee... Vervuiling zals in de randstad willen wij

waarde kan ook durzaam, tegenstelling stad en provincie groot. de landschap of architectuur wordt hier gekoesterd in hier niet, Infrastructuur die rust genereerd daar ben ik voor, kabelbaan bijvorbeeld, transport te intergeren in rust en

detail. het heft te maken met identiteit. alles wordt nu opgeklopt, groninger forum niet p tenen durven staan. het sociale ruimte, daar hebben wij ook de tijd voor, de middelen moeten wel aanwezig zijn en die zijn dubai heeft de middelen
30 31

Het begrip
en maakt architectonische hoogstandjes . Er moet meer geld zijn voor herbestemmingen in de stad, historissch geld

bijvoorbeeld zoals met grand theatre... archtectuur is doorgaande tijd... exploit> Aandacht, rust, ruimte, beweging...

conclusie Concrete voorstellen: wat is een realistisch scenario: 1) eigen infrastructuur, water, wegen en spoor die het

mogelijk maken om rust en ruimte te behouden, door klimatologische veranderingen hoeven wij niet zoveel te doen...

Zelfvoorzienigheid van de stad, geen productie uitbesteden de lijnen heel kort, op fietsafstand toegankelijk, kwaliteit
Over het imago en de identiteit
bieden...optimale integatie van werk en prive. Kwaliteit bieden op allerlei punten>, bewustzijn vergroten, uitwisseling,

we zouden een kern van uitwisseling zijn, een spons zijn en blijven. Concreet de bnnenstad oude structuur en karakter
van Groningen.
handhaven met moderne middelen, grote markt op de schop terugbrengen naar zijn oude allure... Groningen moet

een authentieke spons blijven maar met moderne middelen, bijvoorbeeld zelfvoorzienigheid, bewustzijnvergroting
Het beeld bepaalt de werkelijkheid; de dingen zijn wat wij denken dat ze zijn.
en uitwisseling, duurzaamheid, klimatologische verandering. De infrastructuur moet aangepast worden aan rust en
Zoals een auto meer is dan een vervoersmiddel is Groningen meer dan grond en
ruimte. de balans tussen stad en provincie is heel belangrijk. Duurzame energie is echt van ons, autarkisch zijn, bij
gebouwen. Welke identiteit moet Groningen aannemen, voor zichzelf en voor de
ons zef zoeken dat wij zelfstanigheid genereren... gasrijkdom krijgen wij nauwelijks terug maar wind en zon zijn van
wereld? Waarom Groningen?
ons... daarmee schudden wij onze frustatie van calimero effect. Rust ruimte en zelfstandigheid, geen gasrekeningen

een antwoord op de globalisering, een van onze krachten is ook de vertraging, wij beschikken over de kracht van de
Waar denken we aan als we het woord Groningen horen en waar zouden anderen
vertraging...
aan moeten denken? Wat betekent de wereld voor Groningen en wat kan Groningen
voor de wereld betekenen? Friesland, Drenthe, Nederland, Duitsland, Europa, de
wereld; zijn wij geïnteresseerd in hen en zijn zij geïnteresseerd in ons? Waarvoor
hebben we anderen nodig en wat kunnen wij in ruil daarvoor bieden?
Willen wij onszelf verkopen of nemen we het zoals het komt? Reikt New Grrunnen
tot ver buiten haar eigen grenzen, met enclaves en uitvalbases overal in de wereld?
Wordt Groningen een fenomeen dat iedereen kent en waardeert? Of is het een
geheime mooie plek waar je goed kan leven en gaan we helemaal onze eigen gang,
volledig zelfvoorzienend met alles in eigen huis?

Prachtig!
Ik wil ook graag meedoen aan iets wat
volgens mij aan de volgende trefwoorde
moet voldoen: Identiteitsbesef, trots, n
cultureel, echt, duurzaam, natuurlijk, mens
warm, vrolijk, rustig, avontuurlijk, same elijk,
nhang, ontspanning naast inspanning,
verdieping van levenskwaliteit, onthaastin
g en inspiratie.
32 33

Mijn droom is om een insp

irerend Groninger Handve
st in tekst en
>> De postcodeziekte: De postcodeziekte is een
beeld te creëren en te ver
spreiden voor en door inw
provincie Groningen: me one rs van de stemmingsstoornis die zich kenmerkt door een verlies
nsen en publieke en priv
ate org anis aties in
de provincie hebben gez
amenlijk de verantwoord
elijk hei d om
van zelfvertrouwen van individuen of organisaties met
leefbaar te houden en te het hier
maken. Door bewust rek
met elkaar en de omgev eni ng te hou den een postcode van buiten de Randstad. De stemming van de
ing blijft Groningen een
pre ttig e stre ek
wonen, reizen, werken
en recreëren: een Handve
st is een ma
om te
patiënt kan depressief zijn, waarbij de gemoedsstemming
(nieuwe) Groningers hie nie r om
r in woord en beeld aan
hen te inspireren. Het tek te her inn ere n en om bedrukt is, manisch, waarbij de stemming als pathologisch
stuele deel van het Han
dvest is zo beknopt
en leesbaar mogelijk en
omvat twee delen: deel
I met uitgangspunten
uitgelaten of ongeremd gezien kan worden, of hypomaan,
(waarden en principes);
deel II met de specifieke
/ verantwoordelijkheden verschillende rechten bij een milde vorm van manie. Ook kan hiervan een
per sociaal en duurzaam
ond erwerp (vb.
licht, lucht, voedsel, drin
ken, energie, huisvestin
g, gez ondheidszorg,
combinatie optreden.
veiligheid, werkgelegen
heid, infrastructuur, tran
onderwijs, recreatie/spo spo rt, com municatie,
rt, cultuur), anticiperend
op toe kom stige
technologische ontwikkeli
ngen. Er wordt verder geb
rain sto rmd
>> Groningen is de navel van de wereld! Of met andere
een concrete invulling. Dez over
e tekst wordt ook aan inw
provincie voorgelegd doo one rs van de woorden: het middelste nietje van de wereldkaart moet
r middel van een enquêt
eformulier (hiermee
kan men meer sturend op
zoek naar verschillende
bevolkingsgroepen,
voortaan precies door de Grote Markt.
met name die geen toegan
g hebben tot internet) en
formulier: zij (kinderen, een online
scholieren, studenten, we
rkzo ekenden, mensen
werkzaam voor overheid/m
aatschappelijke organisatie
/media/bedrijf,
>> Al het goede dat uit Groningen komt, moet voorzien
gepensioneerden) kunnen
hierop kort hun persoonlijk
(theorie) van de verschillen e interpretatie worden van een “MADE IN GRUNN”-logo, zodat er
de items verwoorden en
boe kstaven hoe zij
zelf op dat punt handelen
(praktijk). wereldwijd een fascinatie ontstaat voor die bron van
Het beeldgedeelte van het kwaliteit, daar ergens in het noorden van Nederland, gelijk
Handvest wordt zowel doo
r bewoners van de
provincie (via de websit
e/postbus) als filmmaker
s/fo tog rafen verzorgd:
de fascinatie die ik had voor het mysterieuze Taiwan,
zij brengen de verschillen
de onderwerpen in beeld
documentaire kortfilms
en fotoseries. Het Handve
in de vorm van doordat daar in mijn jeugd de mooiste speelgoedautootjes
st wo rdt
vandaan kwamen. Ronald Ohlsen
redactie samengesteld uit door een
het vergaarde verzameld
en wordt gebundeld tot e wo ord en beeld
een DVD/boek/website.
van het Handvest bestaa Het bee ldg ede elte
t uit een interactieve DV
/fotomateriaal van de pro D wa aro p me n film-
vincie op verschillende ma
men kan handmatig of aut nie ren kan bek ijken:
omatisch (in een (random
de beelden ervaren. Dit /ge koz en) slid esh ow)
wordt samen met het tek
op een website zodat me stgedeelte geplaatst
n online het Handvest kan
Bouke Mekel raadplegen.
34 35

graag vandaan. Ik
en ko me n wo ne n en ik wil er niet
Groning ij Roosendaal. Ik
In 1991 ben ik in e in Brabant vlakb
boren in een dorpj at
ben op ge gro eid en ge Eindhoven en voord
nheid (“’t is nait slècht” i.p.v
. “’t is héel goed!”)
, Nij me ge n, Go eree Overflakee, ka,
De nuchterheid en onoverdreve heb gewoond in Tilb
urg jaar gereisd, Ameri
raak een afspraak is, is voo r mij de kracht van
wo ne n he b ik voor 2 en een 1/2
van Groningers, en dat een afsp n door de Groningse ik in Groningen kw
am
zoals Indonesie, Ma
leisie,Nepal en
Randstad-accent moeten eve ,Australia en Azie
Groningen. Mensen met een Pacifi c, Ne w ze ala nd s or mij eigenlijk
vo
hebben ze ook wat. rd tijdens deze rei
stugheid heen kijken, maar dan lks rep ub lie k Ch ina. Nederland we s altijd een warm
in Vo hart tijdens mijn rei
s me er Eu rop a. Ik behield in mijn a; uniek de ligging
steed el mooi stukje Europ
en . He t is ee n he
plekje voor Groning nter met korte
er is een herfst, wi
Een (kun eld er en wa d in uithoek gelegen, av onden. Het is
st +) mu bij kw n zomer met lange
moeten ziekfesti
val zou e n en ka le bo me n,een lente en ee ien ingen waarin je
komen: “
Noorderl r dage
eld stu kje Eu rop a met vele voorz is
uitsluiten twikk ische mierenhoop
d gronin ach”. Da
arop een aangenaam on gro eien , de econom
gse acts rend ku nt lat en op nn en
trendbre . Dus ee je kinderen welva , minder overspa
uk met S
wingin` G n
ige afs tan d, be rijdbare snelwegen nie ten
(dat inm g en , of lopend te ge
iddels te
r
roningen nabij maar er is no jk om met fiets, kano
en zelfs ziele is?) ne luc ht, ma kk eli en
N oordersla mensen, een scho eren, professoren
Noorderz g p van stadjers , bo
de “kuns on, in die
zi n dat t bu ite n zijn . Een gemeenscha lijking met de
t en kun van he t leven gaat in verge
hier (hee stbeleid
manie” o ve el jon ge stu de nten, niet saai. He zo sn el. (Bij terugkeer
l provinc
ia al) te pro m heel
ntr ale ste de n na ar mijn idee niet n
met rand nken andere Nederland
se ce tempo wat de dage
stedelijk
e acts to ng da t ik he t sn elle economische
gebracht t staan ik ba aag in Groningen
wordt en in Nederland was en houden.) Vand
wordt afg er einde
lijk groots de rla nd be he ers t niet bij zou kunn bij basisschool
erekend in Ne (6-9jr.) betrokken
minderw met het
b estaande mo ed er va n dri e jonge kinderen zieklessen, en
aardighe ben ik n, sportclubs mu
,
Noordeli idscomp
lex aang n Sp ec ial e ba sis school, bij zwemme ee n) als de pronk
jk Talent. aande en ee deren (in het alg em
se n en zie ik kin die
teken/handenarbeid
les - opvoeders” krijg
Mi jn dro om is da t ik meer “collega
d. tijd nemen om
juwelen van de sta omsten, die ook de
sto ord ho ev en te worden door ink hie rov er met elkaar
niet ge ,
ing se kin de ren te zien ontvouwen n
het leven van de Gr
on n Newgrunnen. Ee
om zo ee n we g te banen naar ee
ten mogen zijn.
vaak en lang te pra de pronkjuwelen
ing en wa ari n kin deren van de stad
Gron

>> Het wilde noorden. Een vrijplaats, een stad met rafel-
randen, waar kunstenaar en intellectuelen zich kunnen
ontplooien, gesteund door onderwijs en wetenschap.
Erik Schoppen
36 37

>> Groningers houden niet van branie. Groningers praten

onderscheidt van andere land
en, republieken of niet zoveel maar gaan aan de slag. Het ware imago van
Als je wilt dat Groningen zich de Groningers. Waarin
werken aan de mentaliteit van Groningen is puur, zuiver, groen, eerlijk, duurzaam, een-
koninkrijken, dan zal je moeten Groninger zorgt beter
andere aardbewoner? a. een
verschilt een Groninger van een
nings kind wordt beter opgevo
ed. Ouders zijn tot aan voudig, degelijk, rauw, authentiek, oorspronkelijk, ruw,
voor zijn bejaarden. b. een Gro ncieel verantwoordelijk.
kinderen aansprakelijk en fina slow en daarom net zo mooi als de natuur. Dit kan uitge-
de volwassen leeftijd van hun sociale dienstplicht,
van af 18 jaar doen verplichte
c. Groningse jongvolwassenen
komen om de 3 jaar voor een
maand op herhaling. drukt worden in vele producten, diensten, merken maar
b.v. gedurende 12 maanden en uitkering alle
ntrekkers doen in ruil voor een vooral in daadkracht. We moeten onze ambities niet in
d. Groningse werklozen en steu vermogen ligt,
die binnen ieders individuele
voorkomende werkzaamheden
erhoud tot schoonmaakwerk
bij bejaarden. e. Schade slogans vertalen maar in daden. Grootsheid toont zich in
variërend van bos- en park ond neer het jeugdigen betreft
wordt op hen verhaald of wan daadkracht: Ben je cultuurstad subsidieer dan niet, maar
veroorzaakt door raddraaiers op te draaien voor de
Groningers hoeven toch niet
op de ouders. Immers andere
van raddraaiers. Zo kunnen de
fiscale lasten beperkt investeer, veel, op kosten van EZ. Ben je kennisstad maak
financiele gevolgen, de schade, knemers betaald en niet
genten worden als normale wer de kennis dan toegankelijk voor je hele bevolking, alle
worden. f. Groningse Politiea Groningen, mits zij zich
Buitenlanders zijn welkom in
afgescheept met een fooi. g.
waarden zoals die voor alle Gro
ningers gelden. Kijk hoe hoorcolleges openbaar, studenten op stage in de buurten en
aanpassen aan de normen en ’50 en de Hongaren in
tegreerd zijn in de begin jaren de geleerden inschakelen voor het openbaar bestuur. Ben je
de Indische Nederlanders geïn dige instellingen dient
enissen en andere opvoedkun
1956. De bevolking van gevang
te zijn van de maatschappij. f.
Bivakmutsen en Burka’s creatieve stad geef dan alle starters in de creatieve industrie
een evenredige afspiegeling graalhelmen alleen op
ragen worden bij vorst en Inte gratis huisvesting voor de eerste drie jaar. Ben je architec-
mogen alleen \’s winters ged ntwoordelijk voor de
. g. de Groninger is weer vera
een motor, scooter of bromfiets
en veegt dus zijn stoep en belt
de Gemeente wanneer tuurstad ga dan echt revolutionaire projecten aan niet in
situatie in- en om zijn woning elen van zijn huisdier
de Groninger ruimt de uitwerps omvang of prestige maar in aanpak; echte duurzaamheid,
er verzakkingen optreden. h. ninger die zich een hond
last van hebben. i. Iedere Gro
op, zo dat anderen daar geen
n voor een “onder controle c.q.
opvoed bewijs”. cradle to cradle en intelligent interactief met gebruiker en
aanschaft moet zich aanmelde ar bestraft.
zing en/of misbruik wordt zwa omgeving. Ben je city of talent geef je talent dan echt de
j. Dierenmishandeling, verwaarlo rkomen. Op deze
jouw zelf ook niet wenst te ove
Doe een ander niet aan wat je
nheid van de inwoners en de
daaruit voortvloeiende ruimte en creëer echte inspraak in de vorm van participatie
wijze vergroot je de betrokke s we die kennen van
maatschappij weer tot een zoal in het bestuur door onafhankelijke experts, stakeholders
sociale controle. Dat maakt een ar getrapt werd wanneer
Waar je niet voor niets in elka
net na de oorlog (1945-1960).
ezoeker op z\\\’n verantwoord
elijkheid wees. en vertegenwoordigers uit de bevolking, niet in een referen-
je een ietwat aangeschoten barb n zonder vernielzucht.
nog kattenkwaad uit kon hale dum achteraf maar van begin af aan gedurende het gehele
Waarbij je op oudejaarsavond kwaliteit van mijn jeugd
Kostverloren en wanneer ik de
Ik ben opgegroeid in de wijk
kinderen in Amsterdam, dan
zie ik dat zij thans heel proces en medeverantwoordelijk voor het eindresultaat.
vergelijk met die van mijn klein
veel missen. Op die manier wordt Groningen een stad van “naait soez’n
maar daon”, een imago waar Groningers zich echt verwant
mee zullen voelen en een imago dat de trends en de hypes
zal overleven. Thuur Caris
38 39

Het web
notulen van de denktanksessies Het begrip 27 maart. 1.Eplore Groningen verdedigt zich tov buitenwereld.
Er gaat niets boven Groningen, slechte slogan, Groningen niet aan de rand maar in het midden. Te weinig profilering
op gebied van informatie: clay valley? Te weinig gericht op Noord Duitsland, te veel op de Randstad. Openbaar bestuur

Over de (verkeers-)verbindingen
lobbied te weinig. Bestuur te weinig is weinig inspirerend en zelfbewust. Te weinig lange termijn visies, te veel kretologie.
Te weinig rommelige periferie. Imago: gezellig, studentenstad wordt niet gezien als werkstad. Er is van alles wat, geen
zwaartepunt in activiteiten Het niet aanwezig zijn van activiteiten is ook aanlokkelijk. Goede leef en werkstad. Rust &
Ruimte ! Belangrijke kwaliteit. Groningen is te ver (vanaf de rest van NL) vanuit de Randstad, beleving... Groningen is
een “witte” stad, minder dynamiek. Groningen heeft een jong imago, gezellige uitgaansstad. Inwoners zijn betrokken en en netwerken binnen en buiten
Groningen.
nieuwsgierig. 2. Explode Dmv van marketing en promotie Groningen uit de periferie halen. Groningen weer als “wilde stad”,
het (ge)wilde Noorden! Trots zijn op ruimte,leegte en goed leefklimaat. Koester en bescherm de ruimte. Meer rafelrand,
minder invullen. Bevlogen bestuurders, minder managementtypes, risico’s durven nemen. Denken vanuit visie/inhoud
en niet vanuit “hardware”. Groningen daadwerkelijk neerzetten als ICTstad, om tebeginnen wireless en beglaskabeld.
De wereld is een web, het criterium is connectivity; het vermogen zinvolle
Creeer een platform voor uitwisseling tussen nieuwe technologie en creativiteit. Optimale omstandigheden bieden aan
jonge ondernemers en kunstenaars om hier te blijven. Concurrentie bevorderen tussen jonge kunstenaars/ondernemers verbindingen te maken, fysiek en sociaal. Groningen is een netwerk van mensen
dmv prijzen,stipendia etc. Meer geld voor kunst en cultuur. Een goede spoorverbinding naar Noord Duitsland. De vm en activiteiten dat onderdeel uitmaakt van dit wereldnetwerk. Hoe moeten de
Suikerfabriek als Museum voor hedendaagse Kunst (Palais de Tokyo-Parijs?) Groninger Museum als Kunsthal... Ruimte lokale verbindingen ingericht worden en welke plek in het wereldnetwerk neemt
platteland beschermen, omhoog en omlaag bouwen rondom het centrum. 3.Expoit De suikerfabriek als plek voor onderzoek
Groningen in?
en ontwikkeling (vrijplaats) voor hedendaagse kunst en media. Vooroplopend in mediaonderwijs (basis/voortgezet) Creeer
een platform voor uitwisseling tussen nieuwe technologie en creativiteit. Optimale omstandigheden bieden aan jonge
ondernemers en kunstenaars om hier te blijven (werk, cultuur, commercie). Een wilde spannende omgeving; rafelrand; Hoe zijn we verbonden, fysiek en sociaal? Welke gebieden moeten worden
vrijheid om je te ontplooien, onafheid, mensen kunnen ontmoeten, netwerken, een plek voor jezelf! RUIMTE OM JEZELF ontsloten en welke blijven beschermd? Met welke steden, regio’s of landen willen
‘SAMEN’TE ONTPLOOIEN! Explore! De wereld wordt niet sneller, de jeugd wordt langzamer. Slow cooking, cocooning, we worden verbonden en op welke manier? Hoe verplaatsen we ons in onze
terug naar instituten en vaste structuren. Rust, religie. In de wetenschap: van “back to core business” naar jaren ‘70
eigen regio? Wat moeten New Grrunnegers weten van elkaar en van de wereld?
projectonderwijs, interdisciplinair. Gebruikers van communitysites zoeken uiteindelijk knusse clubjes. Interdisciplinair is
Hoe houden we elkaar op de hoogte? Is er een taak voor de lokale media, voor de
een opgelegde houding. Is het überhaupt haalbaar? Realisatie van samenwerking is lastig te realiseren.Grenzen aan het
verwerken van prikkels en kennis. Informatie binnen halen is niet nieuwe dingen maken. Mensen vertonen verschillend overheid of moeten we nieuwe informatiebronnen creëren en gebruiken?
gedrag wanneer ze door verschillende partijen worden aangesproken. Overheid, bedrijfsleven en wetenschap staan op Hoe werkt en leeft de lokale bevolking samen? Welke behoeften of uitdagingen
gespannen voet met elkaar. Aanzetten tot globalisering leidt tot cocooning. Bij economische groei is creatieve innovatie kunnen we collectief aanpakken en hoe organiseren we dat? Wat voor netwerken
niet echt nodig. Hoe creëer je een positieve sense of urgency? Mensen hebben behoefte aan identiteit. Dogma van
hebben we nodig, zijn dat sociëteiten, vrijwilligers organisaties, overheidsdiensten
Maslov moet omgeklapt worden. ‘Primitieve volken’ besteden veel meer tijd aan feesten, zuipen, vreten en neuken dan
of voeren we een sociale dienstplicht in? En hoe behartigen we onze belangen in
Maslov denkt. Waar zijn mensen toe in staat als de omstandigheden veranderen? Zie dijkdoorbraken, waterleidingbreuken.
Hebben we genoeg kennis over het brein om te weten hoe je het potentieel van Groningen eruit krijgt? Groningen leidt aan het buitenland? Moeten we nieuwe pacten en verdragen sluiten?
zelfopgelegd minderwaardigheidscomplex. Daarom roepen we dat we een Kennisstad willen zijn. Belemmeringen: lokale
stammenideeën. Breinstimulering krijgt de vorm van een nieuw gebouw voor een school omdat dat voordeel voor aparte
partijen (stammen) oplevert.Explode! Hebben we genoeg kennis over het brein om te weten hoe je het potentieel van
Groningen eruit krijgt? Belemmeringen: lokale stammenideeën. Breinstimulering krijgt de vorm van een nieuw gebouw
voor een school omdat dat voordeel voor aparte partijen (stammen) oplevert. Grootste probleem: eilanden (stammen)
doorbreken. Veel instroom van buiten, maar je creeert mogelijkheden om stammen te laten bestaan. Ghettos van cultuur.
oer tussen
j voor het personenverv
Op meerdere niveaus Maslov’s hierarchie mogelijk maken. In Groningen zijn de stammen geconserveerd. Hoe krijg je de
t een eigen maatschappi
migratie op gang. Jong talent dreigt weg te lopen. Ierland en de snelle groei wordt als voorbeeld genoemd van hoe snel Waarom richten we nie ties ben je ook ner gen s.
dstad? Zonder connec
Hamburg-Groningen-Ran
(halve generatie) het kan gaan. De factoren die genoemd worden zijn bestuur en belasting. Studenten vormen 1 grote
stam en dat is niet gunstig voor aanhaking naar nieuwe economie. Terretoriaal gedrag wat betreft grond is begrijpelijk,
maar wat betreft kennis en cultuur is uit den boze. Hoe doorbreek je kennis terretoriaal gedrag? Meten van succes van
een stad is heel moeilijk. Want met weinig geld kan je mooie dingen maken. Werelden met elkaar in aanraking brengen.
Doorbreken van stamgrenzen komt voor bij kunstenaars en wetenschappers, door de angst los te laten kennis te verliezen
bij het vrijgeven. Gemeenschappelijkheid van kennis is ook een bindende factor en kan nieuwe stammen definieren. We Richt je op je passie en niet op de dingen die je niet hebt.
moeten Groningen leuker maken. Studentenpopulatie beter koppelen aan de stad, want dan ligt het meer voor de hand
om te blijven: er zijn dan al verbindingen naar het “volwassen leven”. Meerdere oplossingen, want 1 gouden oplossing is Deel de ervaring en kennis die je hebt opgebouwd.
Kie Ellens
er niet. Studenten betrekken in het maatschappelijk proces.
40 41

Maak van Gron

ingen een New
zichzelf te geve Grunnen door
het een kracht

n Groningen
n. Daarvoor is van

Er gaat niets bove

centrumpositie no dig dat Groninge
krijgt. Daarvoor n een sterke ei
moet de stad ee gen
positie krijgen n bovenregiona le
met een grote le aarlijke vloot uit. Behalve de traditione
uitstraling. Delfsail 2009, er vaart een wonderb n van
inger vlag mamoettankers met zeile
Dit kan gebeur zeilschepen varen er onder de Gron bie
en door het op erde trimarans, merkwaardige amfi
bersterken en enbaar vervoer
in aanmerkelijk zonnepanelen, de meest geavance
ervoor te zorgen e mate te en er vaart zelfs een nieuw waddeneiland
aanmerkelijk to dat het inwoner
saantal van de voertuigen, een ship of fools
neemt. Extern stad zelf provincie heeft de koffers gepakt en
door een goed openbaar vervoe
r kan versterkt mee. Nog nooit vertoond; de halve
kope luchtlijn Lo w orden e tijd vaart de vloot de Elbe op. In
vijf keer per da ndon-Amsterda
m-Hamburg (fr kiest het ruime sop. Binnen afzienbar
g). Treinverbind eq ue zij aan en neemt bezit van de halve
van de spoorlijn ingen verbeter
en door verdub
ntie het spijkerkwartier van Hamburg legt
naar Bremen, w beling tische transformers te zijn die de
Groningen-Brem aardoor een tre
inverbinding Sc binnenstad. De tankers blijken gigan ,
en kan onstaan. hiphol- spektakulairder Groninger museum
door aansluiting Spoorlijn naar
Ro odeschool verb gedaanten aannemen van een nog
naar de Eemsh eteren me bazaar met de beste waar .
op de veerverb aven met te re
aliseren aanslu een nog hogere Apenrots en een enor
inding naar Bo iti ng en nstad in en veranderen de Reeperbahn in een
een spoorlijn na rkum, alsmede
van de aanleg De amfibieen kruipen de binne en
ar Drachten en van n, Noorderlicht, het Grandt Theatre
agglomeraties Heerenveen, w
aardoor twee gr groot festival: Noorderslag, Noorderzo
zich meer op Gr ote Het is een sensatie!
oningen zullen
richten. de Vera-club zijn mobiel geworden!
s naar de Öresund. Malmö en Copenhagen
Verbetering va Een week later zet de vloot koer
n intern openba dan volgt Stockholm, Gdansk en
In de binnenst ar vervoer door
aanleg van tram worden volledig onder voet gelopen,
ad een ringlijn lijnen. de Jan Stelma en Ton Broekhuis als
Hoofdstation via m et trams in twee
richtingen, Sint Petersburg. Pavlov zorgt ervoor Henk
Herebrug naar thuis front hoog blijven houden en
– Praediniussin Grote Markt –
Westerhaven Hologrammen het moreel aan het
gel- Hoofdstatio s. Overal worden stadsmark ering en
die doorloopt via n. Tramlijn Zernike
– Martinizieken Bothof heeft inmiddels 6 mobieltje (dat
(vliegveld) Eeld huis, er steekt de vloot de Noordpool over
Groningen. Oo e, Glimmen – Ha
re n en weer naar achtergelaten. Nog voor de wint naar
st-west tramlijn tankstop in Moermansk, via Toky o
naar Hoogkerk van Lewenborg
/Beijum – UMCG kan tegen die tijd) en vaart na een wordt
. Alle bussen ui te kom en op Tasmanië. Het waddeneiland
voetgangersgeb t de binnenstad,
centrum van Ha Shanghai, om ten slotte aan wordt
ied. Sneltreinen ren t daarop aan land getrokken . Zo
(Leeuwarden), naar Delfzijl, W
insum, Buitenp tegen de kust geplakt en de vloot word de
Drachten, Veen os t de Nieuwe Grote Markt word t door
Zuiderdiep, Turfs dam en Winsc
hoten. Binnenst de stad New Grrunnen gesticht. Op Foru m
ingel, Spilsluize ad tu ssen uitkomt op de plek waar nu het
cluster van beta n en Hoge der
Aa autovrij. Slim NAM een tunnel geboord die precies ten
alde parkeergar m e buizenpost kun je binnen 20 minu
aan de tramlijn ages in de binn
enstad en vrij pa geplant is. Dankzij de geavanceerde
en buiten de bi rkeren . Pete r Weening is een van de eerste die
stationsplein m nn enstad.. Radica
le verbetering weer onder de Olle Grieze staan
et een hyperm va n het verschonen. Een kluitje Tasmaanse
het meest gebr odern busstatio
n, waarbij de bu terug reist want hij moet zijn petje
uikt worden, pa sli jn en die optreden in de kelderbar.
voor taxi’s in de l voor het statio
n stoppen. On duivels reist met hem mee voor een
gehele binnenst th ef fin g
ad.
42 43

Het RUG krijgt een

nieuwe taak erbij om >> Ook hier radicale keuzes: Het openbaar vervoer is
voor Groningen. Er nieuw talent te scoute
wordt meer geld ge
uitstraling (bv. Noord sto pt in evenemeten me
n en te behouden
net als het gebruik van de openbare weg gratis, CO2
erslag) om van gronin t internationale
Ook in andere sporte
n dan voetbal ligen
gen een culturele ho
ofd stad te maken. neutraal, vriendelijk voor gehandicapten en een zaak
zetten. Ook in de on er kansen om ons op
meer gestimuleerd.En
twikkeling van alterna de
tieve energie (ook ker
we reld kaart te van verkeer en waterstaat. De (elektro-)fiets of elektro-
ergie is voor de toe ne ne rgie) wordtnog
inkomen van de toe
komstige staat Gronin
komst van groot be
lan g, oo k voor het car wordt het belangrijkste private vervoersmiddel.
gen.
Handels relaties me
Vervoer door middel van fossiele brandstof is er
t de opkomende ind
verstevigd. Ook de
transsport sector wo
ustielanden zoals chi
na en india worden uitsluitend voor goederen vervoer. Op de driesprong van
mogelijkheid zou kun rdt stevig onder de
loe
te versturen.
nen zijn om bv. via de
bestaande gasleiding
p genomen, een
de drie noordelijke provincies wordt een internationaal
en ook materialen
transferium ontwikkeld dat London, Oresund, Brussel
Groningen laat zich
moeten hiervoor zor
niet leiden door ang
st! discussie en duide en Hamburg met elkaar verbind. Op dit knooppunten
g dragen. De individ lijke omgangsvormen
voor een (schijn) vei
ligheid. De Groningse
uele vrijheid gaat bo
ven (vage) maatregelen worden hoogwaardige faciliteiten aangeboden voor
geen enkele overhe bevolking heeft het
id die dat kan wegst
emmen.
laa tste woord en
ontmoeting, conferentie en retraite te samen met hoog
kwalitatieve recreatie en ontspanning. Groen en hightech
incie
is het imago van dit internationaal ontmoetingscentrum;
e stad en prov
nd -en met nam
Het noorde n va n Ne de rla
r moeten gaan
richten op alles is ecologisch verantwoord en de communicatie en
u zich veel mee
Groningen - zo van Europa
Du its e oo st er buur en het no
or de n
presentatie faciliteiten zijn state of the art. Er wordt een
de directe ’s kenden imm
ers al
De wadden)regio lokaal communicatienetwerk opgezet dat er voor zorgt
(Scandinavië). ensove rs ch rij dende
bloeiende en gr
eeuwen geleden een
ingen. Meer “lo
s” van De n Ha ag
richte koers
dat alle experts en stakeholders in alle sectoren en het
handelsbetrekk kr ac ht ge
ogelijk op eigen
zelfstandige en zo ve el m
economisch inv
loedrijke openbaar bestuur ten alle tijden vindbaar en bereikbaar
n w or de n ge varen. Grote en Ol denburg
zou moete t te vergeten
Ha m bu rg en Bremen (en nie or p zijn. Via intelligente filtering en routing kan iedereen
steden als mers op steenw
knie) liggen im
als stad Gr on ing er ev en
uwt zichelf al sin
ds de die hulp of samenwerking zoekt bij initiatief, project of
t w es te n (H olland) bescho t”
afstand! He de “res
onomisch (mac
hts)centrum en onderneming, profit of non-profit altijd snel de juiste
16 eeuw als ec l no oit ve randeren.
riferie. Dat za
(o.a. het no or de n) als pe
at de geschiede
nis zich experts, middelen, informatie en partners vinden.
lop ka ns en vo or de regio! La
Kortom: vo
nnen het! Vanuit dit netwerk wordt een open source knowledge-base
herhalen. We ku
opgebouwd genaamd “how to get things done in
New Grrunnen”. Thuur Caris
44
notulen van de denktanksessies We are in phase one Explore it ! Explode it ! Exploit it !Physicial and virtual
problems So comfortable, that you fall asleep. Cost too much time and at the same time costs a lot to travel. So its hard
to see Groningen as the centre of the world. Major hubs are over here – www network ie internet capacity or radio
satellite. Forget Amsterdam it’s a dull city come to Groningen. We are forced to separate ourselves from Amsterdam. Lets
innovate until we come to the point where we spend money !!! And then the innovation dries up …. Has to be a people
thing – need a new platform Need to kick some arse. Give the old networks a wake up call. Why do you come here ?
Reason I came to Holland. In architecture they are innovative. They are thinking about it. But then I arrived, And then I
wasn’t as convinced as what I had read in magazines. I visited Utrecht, Amsterdam, Rotterdam. Which didn’t impress me
but then I came to Groningen …..and it impressed me. How did you arrive in Groningen. By train. By train is very nice, but
what about car, or other infrastructures.. Sleeping, Comfortable, Its really compact. Use Groningen as your house. Go to
market as your fridge. Use museum as your gallery. City wide project about exploring. Innovate, explore. The city is small
enough to try stuff out. Groningen is so small. Its one big cafÈ on the street. A very big cafÈ culture here. One of the
richest cultural cities I have been to (pras). I’ve just been in italy for a year. And its very conservative. People here. Its very
much a melting pot. Everyone’s interacting. Its a lot more diverse than anywhere I’ve been in Europe. But . Whole city of
Groningen is one silly road to Drachten. Make a bow around the three provinces. Instead its all about fast highways.
Maybe it’s a web. When you compare with the rest of Europe. Its about ten years back in time. But I’ve been with a lot of
hotshots. Well in there opinion …. Grunnen,…. What’s that for a shit little town. But it is a shitty little town. I don’t want
to spend 3 hours to Amsterdam or hamburg. Our ideas in the world. Maybe there’s recognition, but there’s also fear !
What the hell are you doing there ? Why the hell are you there? There’s nothing of what they value about …Scratch that.
You always have to apologise. The cool thing about Groningen. Is that it has social bonding, Being a satilite place you don’t
get connected. You have to split in two different people some times. He is my mirror, and I am just here to reflect. Image
is important. Abel tasman is a global legend. The Netherlands never really exisited anyway….lets be important within
Europe – think Scotland. Groningen has direct connection to the whole fuckin planet. We should be giving away 99% of it.
Its about the interface. Give it away now – it’s the new economy. You don’t need a FAT industry – you just need a FAT pen.
You need dreams, The roads etc are just secondary. The virtual gives us space for dreams again. But you first have to be
creative. You have to use the creativity. Some people are missing the hardware connections. You need the hardware
connections. Mix of the social and the internet interface. A dream web. It means the right to have a dream. If you don’t
amaze yourself anymore you are practically dead. All I did was create a space where you can. Go and do what you can’t
do otherwise. You build a big museum and you bring famous people from somewhere else. I like to see myself as a
weather woman , to go in and go out. It is very nice to dream. But it is very important to make things and do things with
your hands. That is the software, what is the hardware. It’s important that we recognize what we are dreaming. I like to
live here. But my workspace is the world. What I really need is dynamics, I need to travel, I really like the airplane
connection, I need the fast connection. Conclusion Sjanet: I really would like to see Groningen as the centre of a world.
Pras: There’s a lot creative capital but there’s not enough drive to bring that out – there’s great people, but the infrastructure
doesn’t support it. Chris W: D.I.Y – just do it yourself – we’re an island on the other side. Frank: Groningen is on the
hardware side acting like an island between infra and people, on the west …. In between there …. Because our Groningen
is acting physically like an island because the connections are shit. But its internet connection. Aron: Image is no freedom,
Groningen needs freedom, and no image – better to be a well. Chris M: Groningen should be a FROM place not a TOO
place. What it is it shouldn’t be, and what it isn’t it should ! Where’s Groningen anyway. PHASE 2 EXPLODE – SKY HIGH
Who wants to explode – pras PRAS: Yeah There’s a whole world out there – I’m in Brussels now, theory and ideologies.
All they need is a city to try. Lead the way and act as a test ground – try all kinds of research. The bravery to stand up – with
or without the infrastructure. Test means – we don’t know what we’re going to do. All it takes is for a city to say - YES !
FRANK: To kick some arse To say to a lot of bureaucratic organizations (the hague – eg ministry of transport) We want to
make our own decision Self – government. This is lacking. Hague – you have to follow us, we don’t need to follow you. Do
we lack the instruments: Experimental forum within the magnet train (IBM were up for supporting this) But what happened
was that the commissaris thought that it was too risky to ask people. Instruments Sjanet: There’s a gap between people
who is spending the money… But don’t think its very wise to separate yourself Maybe I’m imploding….. PRAS: The
bureaucracy is designed to be as inefficient as possible So that the money stays within the system. The governers make
safe decisions so that no risks are taken. WHAT ARE THE TOOLS PRAS: create a small test space – a sand box, If you
come up with an idea, then how are you supposed to do it. I can convince a lot of people, but ….Getting it done, it wasn’t
45
what it should be… CHRIS W: Should be in the street FRANK: Start private operations – out of the hands of the state Eg
the railway connetions ARON: Time, testing, exchange Time, because part of the quality of Groningen now is the time,
freedom is testing Connecting is exchange – first I stop here, I need some time to test my exchange. SJANET: SPACE
because it also means time, its public and its private We have space, in all the meaning of the terms. Christopher Moller:
City on a roof. U need to connect minds with minds – outside the city council. Reverse thinking. We need more gaps. I
have gas. We need more gas\ Generating capacity, energy to enable change. Hot air becomes the energy – we need to
create a hot air balloon. “Julius ceasar and the roman empire couldn’t conquer the blue sky” to be frank about it – its about
fucking it up, fuck with the system, temporary use avoids the red tape. that’s how Italian culure works. a red light is not a
red light. that’s how Italians think. its also reflected in how they build. you’ve got to be creative. how do you think the mafia
have survived so long. WE NEED attitude to the max RESPECT !!! is it cause I’m blaek?! I’m saying …. What is culture
today… ya know ? We’re at the stage that you can invent culture… Today there’s almost as many cultures as there are
people almost Its about respect, its about understanding. Different cultures, different rules I think you need understanding
Make Groningen a theatre of confusion. We want ‘pandemonium’ Balance between culture, struggling In a big city to have
a true culture, you need a sub-culture Ie you need to rebel to have a culture Maybe that’s why Groningen is so safe. More
freedom, means you don’t have to struggle Groningen (within the Netherlands) was always the rebel You are not like us,
that helps to form the group (that is culture) Struggle generates energy Test means we don’t know. It means we’re
challenged to come up with something That’s the way we’re going to generate the energy. BE ARROGANT BE SELF-
CONFIDENT Groningen doesn’t need to follow – it is time to lead – time to dictate. When we ARE the web We have the
time to experiment Money is irrelevant AS OF NOW THE PIMPS AND THE POLITICIANS ARE WORKING FOR US LAST
ROUND: Exploit it ! Pimp it bitch ! Plan 01 …… one that is realisable Plan 02 ...…. one that is wild (but that is possibly not
in our time and space). There are artists here to visualize this…. PLAN 01 : REALISABLE invade Groningen ie as a publicly
owned company ….a PLC. sim mayor (play the game of being the mayor – like a tv show). and send the wallaggggge to
school for a day !!!!!!!. talk outside this group (outside this circle) talk to the farmers… use noorderzon – a similar format
– sessions one or two a day for everybody. everybody is the creative class….. even dogs ! (nervous laugh) involve schools
in parts of the project. you have to show where the pimps are. get the school kids to be the pimps - give them zoot suits
. there is no centre. you can build a web in stages virtual townhall – maybe that could be realizable with respect – lets
reflect. PLAN 02 : WILD lets be logical /lets listen lets connect that’s pretty wild lets think outside Europe NewGrunnen
should have a referendum about Newcastle’s issues, + the reverse Take the time to get wild… Lets forget politics.
Connect with Brussels – they need help …. Badly !!!!!! (MORE THAN CHINA) BE USEFUL. TAKE RESPONSIBILITY ! BE
A ROLE MODEL ! show em how to do it. Put your money where your pimp is ! An open source festival…. Bring famous
people from elsewhere (ie here) Ie people Famous in Groningen People have to become leaders – WE NEED MORE
PIMPING MEETERS WE NEED MORE HUMOUR RULES ARE MADE to be bent…. floppy rules Youth leadership… (youth
in terms of funding makes it realistic) Funding is dangerous – it comes with expectations. Het web dus Ronde 1: hoe zit
het met persoonlijke netwerken. Nieuws is alles wat ongerijmd is. In welk opzicht gebruik je je contacten en zet je die in?
is dan de vraag. Het nieuws ligt op straat. Waarom zit je bij elkaar en is dat in deze wereld belangrijk, terwijl er zo veel
digitale mogelijkheden zijn om in een netwerk te functioneren. Persoonlijke contacten blijven belangrijk. De boodschap die
je uitdraagt is ook heel belangrijk. Netwerken op filmgebied zijn vanuit Groningen niet per se noordelijk gericht.
Samenwerking met Rotterdam wordt belangrijk gevonden om daarme betere toegang te krijgen tot de beste films van de
wereld. Verder wordt het in Groningen belangrijk gevonden het hele jaar door onverminderd kwaliteitsfilms te kunnen
tonen. In Leeuwarden wordt het jaarlijkse festival belangrijker gevonden. Een andere opening is het op gang brengen van
een alternatief magazine sterk geredeneerd vanuit vormgeving. Op zoek naar kopij. Nieuwe invalshoeken op het gebied
van inhoud. Vanuit de kunst wordt gezocht naar vasthoudend bezig zijn met die kunst en hoe andere mensen daarmee
bezig zijn. Daardoor ontstaat een netwerk. Niet bepaald door persoonlijke keuzes. Een hot item is de creatieve stad, wat
je daarmee in Groningen kunt doen, fysiek bij voorbeeld in het E bbingekwartier met stepping stones daar naar toe en
daarbinnen, waardoor een bepaald gevoel ontstaat. Een hecht netwerk is ook gecreeerd in de westelijke wereld tussen
Berlijn en Los Angeles om in te zetten voor het Wall House. Het Groningse publiek kan hiermee in contact komen met
gasten die in het Wall House worden uitgenodigd en bij voorbeeld workshops kunnen geven, en dat de kwaliteiten van de
bezoekers van het Wall House ten goede komen aan de stad, bij voorbeeld ook aan jong talent. Een balletje kan van daaruit
gaan rollen. Brainstormsessies over hoe Groningen er in 2020 zou kunnen uitzien.... Ronde 2: Vrij en vooral wild denken.
Van belang is de verbetering van het netwerk binnen Groningen als je veel mensen wilt bereiken. In Groningen mist wel
46 47

De kost
het gevoel dat het goed is zelfbewust bezig te zijn en dat uit te dragen. Vaak krijg je het gevoel dat als je je hoofd boven
het maaiveld uitsteekt, dat je dan wordt afgeremd. Als men opener zou zijn, dan zou er meer vrijheid ontstaan en kan er
meer moois ontstaan. Voorbeeld: Frans Haks wellicht ??? Eigenwijze dingen gaan doen. Kees van Twist had gevoel voor
het grote publiek en kon het - dus ook Groningen - verkopen (Gorbatsjov). Hoe zit het met het eigen droomgehalte van het
Groningse talent. Wil je bekend worden dan zul je ook iets aan infrastructuur moeten doen, bij voorbeeld een luchtvaartlijn
londen-amsterdam-groningen-hamburg en dan natuurlijk minimaal vijf keer per dag. Er moet debat komen met
buitenstaanders, uitwisseling. Wat hebben wij te bieden? Is de schaal van de stad adequaat, te klein, goed of moet het
Over de economische kansen
voor Groningen.
toch groter. Er bestaat ook de notie dat we in Groningen heel veel hebben om te presenteren, maar het blijft te veel
onbekend. Noorderlicht doet hele goede dingen, maar de spin off van hun netwerk is niet groot genoeg. Ook al doen ze
iets heel bijzonders, het staat niet in de krant. Dus het medialandschap moet drastisch veranderen met het afschaffen van
het Dagblad van het Noorden en vervangen door een goede krant of andere media die stimulerend zijn voor de stad. Iets
De nieuwe economie draait op onstoffelijk vermogen; informatie, innovatie,
voor het Groninger Forum? Het moet natuurlijk eigenlijk juist wel bij de mensen thuis gebracht worden? Een grote
creativiteit, talent, verbeelding en denkkracht. Niet het bezit van, maar toegang
mentaliteitsverandering moet tot stand worden gebracht......$ Geen angst voor hierarchie meer hebben. Ronde 3:
Landingsbaan Zorg voor mooiere pleinen met de mogelijkheid van multifunctioneel gebruik voor meerdere tot de benodigde middelen, is cruciaal. Lenigheid is doorslaggevend. Wat is het
bevolkingsgroepen. Uitbouw van het Ebbingekwartier tot een ‘quartier latin’ met eigen sfeer, voorzieningen, dus bij vermogen van Groningen en wie profiteert daarvan mee?
voorbeeld ook drie bioscopen, goede cafées, met eigenheid en eigen sfeer, waardoor in de stad het op meerdere plekken
leuk wordt om te zijn, het interessant wordt om van het ene naar het andere deel van de stad te gaan, gelaagdheid
Hoe verdienen we de kost? Wat hebben we in de aanbieding? Gas, energie, kennis,
creeren. Onderwatermetro in de diepenring. Functies stapelen, ook door gebruik van hoogbouw, parkeren, wonen,
cultuur, natuur of nog iets anders? Waar moeten we dan in investeren om onze
kantoren, cultuur. Marketing Groningen opheffen, vervangen door daadwerkelijk serieuze promotie voor de varieteit aan
activiteiten in de stad. Op het station zichtbaar maken wat er in de stad te doen is. Sterke verbetering van het openbaar positie te versterken? Welke positie kan Groningen innemen in de internationale
vervoer, om te beginnen bij het station. Lichtkranten in de binnenstad bij voorkeur voor (culturele) promotie, zoals in markt, wie zijn onze concurrenten en met wie kunnen we handel drijven?
Frankrijk bij voorbeeld. Meer hoogbouw. Stapelen van functies in tijd, in de vorm van speldeprikken. Auto’s uit de En hoe organiseren wij onze lokale economie? Richten we ons puur op het geld of
binnenstad, gratis openbaar vervoer in naar en van de binnenstad. Openbaar vervoer moet zo goed zijn dat het in zichzelf
zijn er andere manieren om ons welzijn te behartigen? Onderwijs en werkervaring
een attractie is. Verbinding met de wereld moet daaruit bestaan dat hier zulke leuke dingen gebeuren dat de mensen hier
in ruil voor arbeid in bijvoorbeeld de zorg, het natuurbeheer of de cultuur?
naar toe komen. Minderheidstandpunten voorkeursbehandeling geven..
Ouderwetse solidariteit in de vorm van ruilhandel en burenplicht? Of moderne
netwerken van diensten en wederdiensten met gesloten beurs? Moeten we alles
zelf bezitten of kunnen we dingen delen? Zit er winst in duurzaamheid; samen een
paar degelijke spullen in plaats van iedereen een prul?

Mijn droom voor Groningen is een geweldige conferentielocatie (Forum)

met voldoende
slaapaccomodatie. Kunnen we wat vaker grote congressen naar Groninge
n halen,
waardoor de reputatie zich als een inktvlek mondiaal verspreidt. Mijn
ervaring bij
kleinschaliger bijeenkomsten is dat met eerst teleurgesteld is dat we
niet in Amsterdam
zitten, en met na afloop laaiend enthousiast is over Groningen!

>> De Hortus op de Grote Markt. De wijk in voor talent.

En de wijk in en vragen aan de mensen: Wat kun jij doen
waar je buurman blij van wordt? Bart van der Meij
48 49

Groningen moet pro

beren te excelleren
op tenminste één ter gewoond, maar woon
energie (vooral gas)
is enorm. Het bezitt rein. De kennis over
Ap pin ged am en heb in de stad Groningen
en Ik ben geboren in l het een en
Groningen voor ga van een Europees tillen. Jullie zullen we
sdistributie moet ve netwerk vanuit arten, Nederlandse An
research op gebied rder uitgebouwd wo sinds 1985 op Sint Ma r in december de *St atus Aparte
van energiebronne rde n. Onderwijs en dat Sint Maarten dit jaa
waterstof, kernene n en alternatieve en
erg ander gehoord hebben Groningen me t als voo rde len: zelf
rgie, zonne-energie ie, waaronder ook niet gek zijn voor
worden. Kortom, Gr en biodiesel moet
su *gaat krijgen. Dit zou ag, maar met eig en zeg gen schap,
oningen moet alles bs tan tieel uitgebouwd t met regering Den Ha
op alles zetten om bestuur, direct contac reld (ink om ste n alleen
van Europa te worde
n. De inzet van infras de energiecluster
pt aar dga s aan res t van het land en de we n
tructuur, RuG, Hoge Groningen verkoo teelt produkten worde
luchthaven en de ma
ximale benutting van school, havens,
), toe rism e ont wik keling, landbouw en vee ),
voor Groningen ort belasting
NAM, AKZO, Metan de kennis bij bedrijve land (inkomsten uit exp
or, Ten Kate Vetten n als Gasunie, andere delen van het
is van groot belang. en vele specialistisch “geexporteerd” naar erdeel van de Ge rm aan se taal),
Het project Energy e toe leveranciers ningse taal (als een ond
uitvoering gebeurd Valley is een prima erkenning van de Gro eens over na.
op een schaal die op initiatief, maar de ovoort. Denk er maar
miljoenen Euro’s zul langere termijn nie
ts oplevert. Honderd immigratie controle, enz
len nodig zijn om ec en nn.
ht een internationale met als hoofdstad Gru
behouden en uitbo
uwen. positie te kunnen
gro ot voo rst and er van klein -nederland. aan
Ook ik ben een alen aan de kosten die
er dan ook voo r om niet meer mee te bet ppe n
daarvoor pleit ik hopen dat de poo lka
en in het we ste n wo rden uitgegeven, en te
de dijkverhoging r uit de doe ken
e voordelen ,die ik hie
rzien. Dit heeft divers lijke provincies
sneller smelten dan voo aan de noo rde
onafhankelijkheid de eer ste din gen die ten gunste komen n,
beginnen met de zal doen, 1 van als haven zal verdwijne
an , du s lat en we d Z- holland, Rotterdam
In dromen is alles
toegesta behoord tot het lan is dat na het ove rst rom en van N- en
lfzijl, wat noo it
e bo de ms chatten en grond project Eemshaven/ De
van Groningen uit
te roepe n. All
om b.v. co2 op te kans schept voor het
n de zoutkoepels en hiermee een reeele rs ged rag en een vorm van
. Ink om ste n uit gas en verhuur va gro nd is gek om en door arrogant weste dje
Groningen nieuwe ideeen. echt goed van de r het doodgeboren kin
bruikt worden voor erg a nie t ken t. Kijk bijvoorbeeld naa
slaan kan weer ge eigen belang die zijn we
rin gepompte miljoe nen van
een vergunning Am ste rda m hee t, en de vele zinloos daa in de
verkrijgen meteeen dat de haven van van het file-probleem
en as iel zo ek ers en imigranten intergratie en d.E en and er voo rde el is de in 1x oplossing we n
Vluchtel ing rdt. Bij voldoen de ons belastinggel n wegen meer te bou
rke n die bv . elk e 5 jaar verlengt wo ha p krijgen en zijn we gen daa rna art oe, immers, men hoeft gee rde el.
om te we ings staatsbrugersc randstad en de valt de financiele spiege
l in ons voo
wa ard e ku nnen ze het Gron rdoor kunnen nodig heeft.Ook hier
toegevo eg de
ee rst e, tw eede enz. Generat
ie) Hie daar waar men boten oeienis van uit het we ste n, kunnen
dan ook gelijk Gron
inger (ge en groningse nkelijk zijn van de bem
.Bij misbruik van de Doordat we nu onafha es afs cha ffe n. Sinds ons is
is en ve rni eu we nde ideeen opdoen uit groningen ed sca la van onz inn ige wetten en regeltj
we kenn ken en volgt vertr
ek we ook een bre r de gewone burger zou
eid wo rdt de ve rgunning ingetrok bur eau cra tie sim pel er en begrijpelijker voo ende
gastvrijh beloofd dat de eest.Aangezien Balken
jfsleven. Een (1) nog nie t zo ond uid elijk en belerend gew ben
l burgers als bedri worden , is die scheppen zijn wegge
spoeld heb
ma ke lijk er regels voor zowe Ook inkomsten vo
or bij het zandzakken vol
Minder en ge
lastings stelsels. en zijn club jammerlijk t onz e toe komst in de
omen of wi ns t ipv div. be
d inkomsten minim
um vul lers nie ts meer te duchten wa
belasting naar ink tot een vastgestel we ook van dez e zak ken
graag opmerken dat
den wo rde n aa ng ev uld rals nog tenslotte wil ik ook nog
minder vermogen geld en is voor weg zou kunnen sta an. En voo
een waterpololocatie
is
n hoop overheids nte pubertjes opeens
an de re ko rtin ge n. Dit bespaart ee Are na me t zijn arr oga
zonder de Amsterdam maar ten goede kan kom
en.
erlandse voetbal alleen
iedereen geworden, wat het ned
duidelijk

Las Vegas van het Noorden. Vanuit de weilanden naar

>> Minder regels. Minder betutteling. Stad als organisme een brok energie. Haal goeroe’s van wereldniveau naar
met als voedingsbodem de ommelanden. usp = ruimte, Groningen. Slowfood-stad. Slowfood university.
mentaliteit en kennis. Jan-Willem Vrieling Ritzo ten Cate
50 51

In Goutland kan je de
geschiedenis van Gro
in de omgeving van ningen ervaren. Het
de stad Groningen. park bevindt zich
geschiedenis van Gro His tor ische figuren leiden
ningen en je kan er je rond door de
maken, graan binde leuke dingen doen. Uit onderzoe
n etcetera. Terwijl de Turfsteken, karton k is gebleken
kinderen worden op wil wonen. Ko dat de nieuw
grunneger Crew kun gevangen door onze sten in de zo e oudere niet
nen ouders ook gebru rg stijgen en alleen met le
ik maken van het gru In Groningen personeel is eftijdsgenote
In dit speciale stoom nneger goutbad. en in geheel st eeds moeilijk n
bad zijn speciale gru N ed er la er te vinden.
worden gemasseerd nneger kruiden verwe dan ook geric nd is vergrijzing
met grunneger klei. rkt en kan je ht op het zoge een groot pr
Een modderbad me naamde ‘gen obleem. Mijn
een attractie voor de t grunneger klei is eratie-wonen plan is
huid! ’ jong en oud
Studenten kr bij elkaar.
ijgen subsidie
verantwoord wanneer zij tij
Dit park heeft daarna elijkheid op zi dens hun stud
ast ook een maatscha ch nemen om vo ie de maatsch
verstandelijke bepe ppelijk doel. Mense geschikte co or een oudere appelijke
rking verzorgen het n met een mplexen en te zorgen. H
on de rhoud, het groen en goed kunnen w oo nw ijk en iervoor
Zij doen dit voor hun de schoonmaak. samenwonen zijn zo ingeric
opleiding en kunnen . ht dat jonger
daardoor een baan krij zorgen gratis Jo ng e ge zinnen krijgen en en ouderen
wordt al verzorgd do gen. Deze opleiding kinderopvang wanneer zij vo
or Parc Spelderholt en w an or
kopiëren. en er is toestemming ook voor de ne er de kinderen ee n oudere
om het te mogen inmiddels be groter zijn da
gezin een an kende oudere n le re n zij om
dere tegemoe te zorgen. In
tkoming zoda een later stad
aantrekkelijk t de ium krijgt he
Samenwerking: - ww blijft. ze m aatschappelij t
w.parcspelderholt.n ke investerin
niaal museum etc. - l - musea: Groninge g
Hennie van der Most, r museum, Veenkolo-
parken - www.linglan ondernemer en behe Het generatie
d.nl - Ondernemers erder van tal van wonen zou do
in groningen die een Hierdoor kan or onze orga
- studenten van de ho rol kunnen hebben. continuieteit nisatie kunnen
geschool/universiteit van zorg wor worden aang
om het vorm te geven professional den gegarand estuurd.
, te promoten s aan te pas eerd en kom
waar nodig. en er
Als nieuwe groninge
r vind ik dit een goed
initiatief! Het ontwikke
len van nieuw
(domotica) zo e mogelijkhe
u door de RU den om te ku
G kunnen wor nnen begele
den aangestu iden op afstan
realise that I was trading d
When I moved to Groningen from Catalonia, little did I Mede partne
urd.
e that (used to) generate rs: Acantus ZI
one side-lined province for another. Catalonia, the provinc ziff.nl/> Hierb FF, zorg inno
d to them when it ij zijn een aa vatie forum,
90% of the wealth of Spain saw little of their efforts returne RUG, zieken ntal interess zie www.ziff
.nl <http://w
Catalon ia strived for more huizen oost-g ante stake-ho ww.
came to sharing the national income. Needless to say, op insteekt. ro ningen etc. Ag
lders betrokke
n, zoals Men
lands, where socialism eing is tevens zis,
autonomy and over time their efforts paid off. In the Nether het thema w
aar ZIFF nu
d to share and share
has a much stronger hold on the population, we are expecte
to help themse lves but
alike. I support the idea of aiding those who are unable
if they already enjoy a
I don’t believe in lining some else’s pockets, especially
we are the 10th richest
wealthy lifestyle. Groningen, despite the allegations that
the west of the
region of Europe with our GNP per capita, still lags behind
lives. Of course, as a
Netherlands in terms of access to means to enrich our
of the revenue of our
region, we produce gas but, alas, only approximately 0.5%
approxi mate 28% that is
gas comes back to us - the west claims the remaining
eters every year and
left after taxation. While we are sinking away a few centim
in the west decide our
holding our hand up like a begging child, our “landlords”
a new toy such as a speed
fate. Are we good or interesting enough to qualify for
at least a decent share. Only
train? Perhaps it is time to claim back what is ours or
our own hands.
that way will we have a chance of taking our destiny into
52
Twee dingen: Ten eerste: Groningen heeft top-expertise
op energiegebied en is nog voorlopig top-exporteur van
energie. Laat deze positie niet verloren gaan maar
investeer gigantisch en radicaal in duurzaamheid en
alternatieve energie! Ten tweede: In New Grrunnen wordt
een economische hervorming ingevoerd die zijn weerga
niet kent: een belangrijk deel van het welzijn van de
bevolking, namelijk de zorg, het onderwijs en het milieu,
wordt gegenereerd door de inzet van studenten en
scholieren in stages, sociale dienstplicht en leer-werk­
projecten in de samenleving. Het mes snijdt van vele
kanten; echte praktijkervaring in de opleidingen zorgt
voor beter opgeleide studenten en scholieren. Het enorme
kennispotentieel van de studentenpopulatie wordt
gedeeltelijk aangewend voor de samenleving. Het vluchtige
intellectuele kapitaal van studenten in Groningen wordt
emotioneel gebonden aan de regio. Het mengen van
generaties en bevolkingsgroepen leid tot meer begrip en
samenhang in de lokale samenleving. Er ontstaat ruimte
op de overheidsbegroting. Thuur Caris
53
Kwaliteit kent geen kostprijs
Hoe moet het toch verder met de economie van Noord-Nederland na het verlies van
de spoorlijn? Zijn er natuurlijke hulpbronnen die we kunnen uitnutten? Of kunnen
we hier iets goedkoper produceren dan elders? En zo ja, wat kost dat dan? En wat
levert dat dan op? Kan dat financieel allemaal wel? Tijdens een brainstorm bij
New Grunn is een groep bestaande uit ondernemers, kunstenaars, onderzoekers en
adviseurs met deze vraag aan de slag gegaan. Hieronder een samenvatting van hun
vondsten.
Aan de (natuurlijke) hulpbronnen zal het in elk geval niet liggen. Wat je nodig hebt
om economisch gezond actief te kunnen zijn, het is er in Noord Nederland. Terwijl ze
bijvoorbeeld in datacenters in Amsterdam geen klanten meer kunnen plaatsen, zwemmen
we in de Eemshaven in de energie die notabene boven zeeniveau wordt opgewekt. Via de
breedbandige Internet aansluitingen kun je zo virtueel de hele wereld bereiken en moet je
als persoon fysiek willen reizen, dan kun je met de trein eenvoudig naar alle hoofdsteden
in Nederland. Over een tijdje hebben alle treinwagons aansluitingen voor laptops en kun je
middels een UMTS/HSDPA verbindingen betaalbaar doorwerken als je eens een keer op
bezoek gaat. Binnen 2 uur ben je in Schiphol en hoef je niet eens je auto te parkeren.
Dat is, als je niet vanaf Groningen Airport Eelde je bestemming kunt bereiken. Via de A7
kun je eenvoudig van oost naar west en via de A28 ben je zo in het Zuiden.
Het personeel dat je nodig hebt wordt in Groningen, Leeuwarden, Assen, etc. in groten
getale opgeleid voor de meest uiteenlopende vakgebieden. Hoog, midden of laag-
opgeleid: voor elk is er wat wils. Doordat de huizenprijzen hier aanmerkelijk lager zijn dan
in de Randstad houden de mensen meer over in de maand na aftrek van maandelijkse
lasten. Ze kunnen wonen in een ruime kwalitatief goed leefbare omgevingen. Gezonde
en krachtige woonkernen liggen temidden van uitgestrekte gebieden natuur. Niet alleen is
er cultuur in de hoofdsteden te beleven. Youp van ’t Hek komt bijvoorbeeld ook gewoon
langs in Stadskanaal. En als je daar ziek wordt kun je in daar in een goed geoutilleerd
medisch centrum terecht.
Noord-Nederland: de levensvatbaarheid voor een rijk en ondernemend leven zijn hier al.
Het inzicht om dat te ervaren is er allen nog niet bij iedereen. Er is de krachtige mythe
leven dat in Noord-Nederland betekent dat je ‘in de rimboe’ leeft. Bedrijven met klanten
in de Randstad kunnen dit beamen: klanten doen er soms moeilijk over dat je liever om
11:00 wilt vergaderen, of dat je de telefoon of email wilt gebruiken. Ze willen je graag in
levende lijve zien en hebben het gevoel dat de Veluwe en de IJssel hun verbiedt goed met
je aan het werk te gaan. Daarom nemen randstedelijke klanten bij voorkeur iemand die ‘in
de Randstad’ woont. De ironie wil dat zowel de Noord-Nederlander als de Randstedeling
bijna even vroeg opstaan. De één zit een tijdje in de trein en de ander in de auto. Allebei
54
vertrekken ze in de vroege vroegte. De een kan zich onder het filerijden scheren en koffie
drinken om alert te blijven, de anderen kan zittend zijn werk doen en uitgerust op de plek
van bestemming aankomen. De mythe lijkt vele tijdelijke bewoners van het Noorden,
vooral studenten, te dwingen hun weg ‘terug naar de Randstad’ te vinden waar ze vandaan
kwamen. Voor bedrijven die internationaal zijn georiënteerd wat betreft levering van
diensten en producten zou deze discussie over vermeende afstand overigens belachelijk
moeten zijn. Wat duidelijk wordt als je kijkt naar de multinational Google. Die zet zijn
datafabrieken gewoon neer waar ze bedrijfstechnisch het beste geplaatst kunnen worden.
Natuurlijk is het zo dat Noord-Nederland niet ineens eindeloos veel juristen, vertalers,
medici, natuurkundigen, keukenmonteurs, etc. een baan kan bieden. Maar de schijnbaar
automatische trek naar buiten van arbeid, arbeiders en geld zou wel een stuk kleiner
gemaakt kunnen worden. Voor nieuw elan in Noord-Nederland, voor New Grunnnen, is het
dan ook van belang dat we de mythe van de glorie van de Randstad laten verbleken. Niet
door af te geven op de Randstad met al zijn vieze vuige smog en files waar woonruimte
onbetaalbaar is geworden, maar door te wijzen op de kwaliteit en levensvatbaarheid
van Noord-Nederland. Niet door te roepen dat we niet genoeg geld terugkrijgen van de
Randstad voor ‘ons’ gas, maar door ook handel te gaan drijven met partijen die niet in de
Randstad zitten. Het gas is namelijk in de toekomst toch een keer af. Leunen op niet-
duurzame bodemschatten is old-school. En vooral:
Niet proberen hier iets goedkoper of massaler te produceren dan in de Randstad. Want
a) die slag is wereldwijd al lang verloren van China en b) je doet tekort aan economisch
aantrekkelijke kernkrachten van Noord-Nederland.
Wat doe je dan wel? Op het gevaar af de doos helemaal kwijt te raken, hieronder een
aantal ‘out-of-the-box’ een vijf punten plan zoals ik die in een groep tijdens een denktank
avond van New Grunnen mocht meemaken:
1. Koop elders niet wat Noord-Nederland u biedt. Een ouderwetse maar daadkrachtige
actie. Als je als inwoner van een regio wilt dat er bedrijvigheid is, dan moet je zelf ook de
stap nemen om diensten en producten af te nemen van regionale bedrijven. Als je alles
van verre laat komen, dan moet je niet vreemd opkijken als de bedrijvigheid ook naar verre
trekt. Afgezien van de pakketdienst. Afscheiding van de rest van de wereld economie
is niet de bedoeling (er is niks mis met export), wel stimulering van het behoud van
financiële waarde in eigen regio.
2. Investeren in zogenaamde Free Zones in de open ruimte die Noord-Nederland nog
kent. Daar mag je, binnen de grenzen van (milieu)veiligheid zo bouwen als je zelf wil.
Niet de eentonigheid van een Vinex-wijk, maar de levendigheid van een Esonstad. De
welstandscommissie is hier niet nodig, want iedereen in deze zones kiest voor de vrijheid
55
van een ander. Regelgeving ter stimulering en niet ter beperking.
3. Investeer in het het toxine-vrij leven. Hier kun je nog leven zonder gesmoord te worden
door het fijnstof van tienduizenden auto’s die elke dag in de file staan (dit is tevens een
pleidooi van een goede reconstructie van de ringweg bij Groningen, een van de weinige
filelocaties in Noord-Nederland). Leven in Noord Nederland is leven met kwaliteit.
En wanneer ergens voldoende mensen wonen met voldoende diversiteit aan kennis
en vaardigheden die aansluit op de onderlinge behoeftes, dan kan er in principe een
levensvatbare lokale economie ontstaan.
4. Maak je het Duits, Deens, Noords en Zweeds machtig als het om internationale handel
gaat. En breng het Hanzeverbond naar de toekomst. Waarom nog langer op de Randstad
focussen als Bremen en Hamburg zo dichtbij liggen? De taalbarrière houdt nog teveel
tegen. Bedenk je daarbij dat Oost-Friesland vroeger ook gewoon een soort Gronings
sprak. Historisch gezien hebben de Pruisen nog maar ‘recent’ het Hoogduits verplicht
gesteld.
5. Vul de graanschuren weer. Het is van de zotte dat de olieprijs de prijs van voedsel
beïnvloed, omdat we tankerladingen vol graan uit Amerika en de rest van de wereld
importeren. Een onhoudbare niet-duurzame economie. Laten we de gronden van het
Oldambt weer inzaaien en ophouden met bebossing en verwatering. Laat Noord-
Nederland weer het voedsel voor de regio produceren. Als we niet genoeg grond hebben:
reclameer het Reiderland weer op de Dollard. Door onderling geneuzel zijn we die
vruchtbare gronden kwijtgeraakt aan de zee, met vereende krachten kunnen we ze weer
terugkrijgen.
Dit klinkt wellicht allemaal als wilde hemelbestorming. Het zijn zomaar een aantal
punten op verschillende gebieden. Maar dat is ook enigszins te verwachten na een
intensieve en enthousiasmerende brainstorm bij New Grunnen. De essentie is dit: alleen
door versterking van de positieve kanten van Noord-Nederland bij de noordelingen zelf
kunnen er kwaliteits-economieën groeien en bloeien, waarbij geld en mensen stromen
niet meer zo breed uit het Noorden vloeien als voorheen. Bij besef van de economische
levensvatbaarheid, bij vermindering van de externe economische Randstedelijke
afhankelijkheid, bij keuze voor producten en diensten uit en productie in de regio, is de
te investeren kost voor de daaropvolgende baten makkelijker op te brengen. Let wel: ook
met de bovengenoemde suggesties heb je niet zomaar iets als structurele werkloosheid
opgelost. Maar je schept wel kansen waarmee dat kan. Met kostenreductie alleen of
leunen op de restjes van bodemschatten weet je zeker dat het nieuwe economische elan
er niet gaat komen
Kristian Helholt
56 57

notulen van de denktanksessies EXPLORE: Kwalificaties van Grrunn? Rust, ruimte, donker, lucht, een klimaat waar alles is. Maak een gevoel dat aantrekt. Kies voor de Kwaliteits Identiteit. Als ik het niet zo druk heb, dan
minderwaardig, clustering, 99% van gas inkomen loopt weg. Kennis (over Gas) zit op andere plaatsen ... Energie en (alle) kan ik beter creeeren. Hervinden eigen identiteit is van belang. Meer dingen realiseren die puur zijn, die met passie zijn.
kennis daarom heen. (Bix). Muziek en alle kennis daarom heen (Ritzo) Groningen is veranderd. Las Vegas? (niet Mensen bewust maken van de resources die er zijn, mensen hun belemmeringen laten afnemen. Maak ruimtes panden,
entertainment maar muur van energie / bruisend t.o.v. omgeving). Kwaliteit van wonen. Mentaliteits probleem ... beperkte waarin mensen zich kunnen ontwikkelen als experts in hun vak. Stimuleer hun creativiteit. Je helpt mensen kwaliteit te
visie .... beperkte ambitie ... Afhankelijkheid. Geen ruimte voor toppers! Noorden is 10% van de NL economie, maar ontwikkelen. Gildeschap meester/gezel. Dichtbij smeltkroes. Motiveer het talent in de wijk. “weet jij wie dichtbij wonen?
ontvangt 1% van de NL begroting. (1x groot versus 1000x klein.). Is er iets in de natuurlijke omgeving waar wij heel goed wie woont er 2 huizen verderop?”. Welke talenten zijn er onze wijk. Samen met studenten Hanzehogeschool aan het
in zijn... energie? Gas netwerk, straks leeg ... aansluiten op ander (soort) netwerk). Meer marketing en merk ‘groningen’ bekijken. “Waarom kijk je niet rond in de eigen regio voor dat je iets opzoekt?” Noaberschuur. Iedereen heeft geld, daarin
uitbouwen. t.o.v. A’dam zijn wij boeren t.o.v. Hamburg zijn wij heel creatief. Hamburg ... is gericht op Ruhrgebied... ? staat een ploeg, een eg, een hogedrukspuit. Zelfde principe op moderne manier. Van ons, onze kwaliteit. Hef ook
Universiteit is geen wereld nivo, Hanze hogeschool is echt belabberd. Extreme burocratie in Groningen. Explore! Lekkere minderwaardigheidscomplex op. Barbequeen in de schuur met slecht weer. “standje”. Zelfvoorzienende economie.
plek. Hek erom heen. Infrastructuur. Scholing. Gezondheidszorg. Maximale infrastructuur, maximale woonomgeving grote Gebruik multitalenten. -> Hortus in de binnenstad. Met kantoorunits. In slow city is geld randvoorwaardelijk voor kwalitatief
kavels. Drinkwater... lucht.... onderwijs .... gezondheidszorg..... ecologische woningen met golfbanen op de daken? Totaal goed leven: daar staat Groningen voor. De tijd begint rijp te worden voor ‘slow living’. Het gevoel van thuiskomen.
nieuwe vervoers systemen, weg met de oude! Airport eelde sluiten .... airport Eemshaven....(weg met schiphol) Bebouwd Thuiskomen in de Slow City. Streekproduct wordt hip. Haal het van thuis. Way of Life. Kwaliteit in de Slow City: eten,
en onbebouwd verhouding in Groningen is 92% / 8%. Goeroes inkopen .... stukje Tibet vrijhaven bouwen... ? Geroes in werken, wonen, leven. Experimentele wijken / gehuchten. Ruimte voor zonder regel zones. Free zone. “Bouwseltjes op
residence?..... Iets verzinnen waardoor de jongeren en studenten hier blijven en niet weggaan. Excellente architectuur. 7e de woningen”. Fase 3 - Exploit what is de business case: in elk geval ‘kostenreductie’ is dood in de pot. Axioma Alpha-
of 8e wereld wonder bouwen/ creeren. Wereld zaal op gebied van concerten en muziek. Koop top professoren in zodat het Omega: de levensvatbaarheid voor een rijk en ondernemend leven zijn hier al. Het inzicht om dat te ervaren is er nog niet
onderwijs top wordt. Research center van hoogste nivo voor versnellen van o.a. waterstof energie. Mega beauty resort. bij alle Noorderlingen . Zodat ze het ook nog niet altijd kunnen uitstralen. Axioma I Als opbrengsten groot genoeg zijn, dan
Excellente zorg. Unieke sound. Alle infrastructuur in een 2e (ondergrondse) laag. Grand Prix circuit en races voor pure zijn de kosten niet meer relevant. Axioma II Regelgeving niet ter beperking, ter stimulering. Axioma III Haal de betutteling
alternatieve energie/brandstoffen. Heel de provincie verglasen, alles wat mobiel is is WiFi. Sterren koks en excellent eruit. Axioma IV Groningen: Woensdag Gehaktdag. C’est ca. Instroom van geld. Free zones van bijzondere huizen in een
voedsel (ook uit de regio). Culinair Capital of Europe. Alle transport en openbaar vervoer 100% milieu vriendelijk en gratis. bepaald thema. Brandevoort (Helmond) als voorbeeld van gedifferentieerd wonen. Esonstad ook. Slow living. Nu gaan
Proeftuin van alle nieuwe ontwikkelingen en technieken op gebied van nieuwe (eco) technologiën. Ook proeftuin van voor de vrije stad. Blauwe stad was zo’n mooi idee, maar de invulling is wel weer erg mager qua ‘bijzondere kwaliteit’. Nu
nieuwe alternatieve financiële sector. Proeftuin van nieuwe communicatie. Unieke vormen van ‘start-up’ stimulering. CO2 is het opgelegd dromen. Dat is een beperkte attractor. Moet niet gesubsidieerd worden. Toxine Vrij Leven. Hier kan het
neutrale provincie!! Excellent way of life! Exploit! Creer voorwaarden die optimaal zijn om de top te halen en de toppers nog. (niet te dicht bij de Eemshaven of de Phlipsloot ;-) Hier naar toe met de trein van Amsterdam naar Hamburg. Hier kun
hier houdt. Voorwaarden: Gebouw / plaats / instituut voor research. Steden in Noord NL proeftuin zijn voor nieuwe je top in je vak worden. Opleidingscentrum. Meester/gezel die de tijd nemen. Slow food, slow living. Groningen als
producten die in de research of starters omgeving rond thema’s ontwikkeld woden. En om dat weer onderdeel te maken Kwaliteitsmerk: “Groningen....het kon minder”. Merkbeleving is waardecreatie. Zwitserland aan de Waddenzee. “Daar
van PR en marketing. 1e 10 jaar belasting vrij (voor start ups). Unieke vormen van ‘start-up’ stimulering. Toegang tot mag je meer voor vragen” ;-) Door meer zelfbewustzijn en zelfvertrouwen via kwaliteitsimago, wordt je sterker om te
financiele markten (zowel prive als overheid). Succes hangt af van mensen, als die hier willen zijn dan gaat het gebeuren. ondernemen, schep je meer vraag. Breng het Atlantis van Groningen naar de oppervlakte: de graanschuur van na de olie
Groningen het nieuwe ‘Bourgondië’ van Europa. Levering vanuit het platteland... de hele keten .... ‘van zaadje tot (eco) in het nieuwe Reiderland. Kwaliteitsaanbod: “bezin in de Hortus aan de Grote Markt, maak het waar in het Forum in
karbonaatje’ ... ? Smaak universiteit / slow food center. Nieuwe gewassen. Er hoeft niet veel voor gedaan te worden, Haren”.
grond zat, waddenzee. eigen bier eigen wijn (wijnbouw grens ligt nu al in de Achterhoek....). Culinair Capital of Europe.
New Grrunnen | de kost. 19:35 - fase 1 explore. “Duitsland is een goede bijkomstigheid...[..]..moet wel voor zichzelf
zorgen”. Love economy - unpaid work. Nature productivity. USP Groningen. Ruimte, groene kloppend hart. Gezonde
voeding. Universiteit, hbo, opleidingen. Vanuit Zuiden/Westen gezien: ruimte. Daarom niet terugkomen. Gas laten we
even liggen. Is gebaand pad. Cultuur ruim aanwezig Creativititeit, kleinschalig, ‘teer’. Nu staan er mensen op. Kijken rond,
naar de grens. Ook naar Duitsland. Waarom HSL naar Groningen? Als we in grote termen denken dan ‘Amsterdam met
Hamburg’ verbinden. Tussenstation is leuk. Kracht van Groningen dat je iets gaat richten op iets anders. Zoek het in
autonome groei. Losgekoppeld. Hanzestad, Hanzeverbond. Goed verbond geweest. Is het geen tijd voor iets nieuws.
Kennis Groningen. Drie culturen: Groningen, Friesland, Drenthe. Groningen is niet alleen stad. Probeer creatie van eigen
mogelijkheden aan te sturen. Negatieve USP kan Calimero-effect zijn. Mensen willen hier graag wonen. “Waarom ben je
niet zelfstandig een bedrijf. Waarom afhankelijk”. “Het noordelijke kantoor met randstedelijke ambities”. Kracht ligt in
orientieren op andere regio’s. Niet alleen in het Westen. Stad als organisme zien. Meer ruimte om te bouwen. Hoeveel
extra tijd heb je daar nu nodig. Angst fresse, Seele auf. Belemmerd je opnieuw te kijken. Kracht van Groningen ‘relatief
weinig wat je kan belemmeren om te veranderen’. Je hoeft hier niet de fouten van de jaren 70 te maken. Waarom de grens
zo ervaren? Hij hoeft er niet te zijn: in dialect is het verschil met de buren klein. Je hoeft de norm niet elders te zoeken.
Stadskanaal: vertrek van Philips niet geleid tot economische ellende: op tijd bakens verzetten. Gasbel: alle resources zijn
hier om fantastisch werk te doen. Kennis, infrastructuur, mensen, betaalbare woningen. Alle bronnen van levensvatbaarheid
zijn er. Als je de orientatie op de randstad maar eens wat flink minder maakt. Aantrekkelijke plaats voor pure mensen met
passie. Trends moet je maatschappelijk ontwikkelingen. Zorg / Nieuwe wereld creeeren. Geen gejaag, maar kwaliteit van
werk. Geen rat race. Maatschappelijke economie. Je moet iets aanbieden om niet de ratrace val te stappen. Wat is nou
rijkdom? Slow city? Je moet iedereen willen? Wat is het haakje? Dat is puur kwaliteit! Die heerlijke sappige pommidori
tomaten. Moet je wel eerst leren om het te mogen zien en proeven. Want anders weet je niet waarvoor je komt. Schep
58 59

Het brein >> Stad op menselijke maat; er kan veel! Ontwikkel

een speelplaats waar mensen met verschillende
achtergronden en uit verschillende sectoren kunnen
Over een toekomststrategie gebaseerd samenkomen. Yoram Krozer
op intersectorale samenwerking.
>> Laagdrempelige innovatieondersteuning voor pre-
Wie niet sterk is moet slim zijn. Dit vergt een intensieve samenwerking
tussen wetenschap, bedrijfsleven en openbaar bestuur. Kennis is de nieuwe
starters. Veel grotere subsidies in innovatie zijn niet
goudstandaard en wij vermoeden nog ongekende voorraden in Groningen. bereikbaar voor jonge ambitieuze geesten. Dit hebben ze
Waar vinden wij expertise en hoe broeden wij talent uit? Hoe zorgen wij dat
kennis wordt benut en ingezet voor een betere samenleving?
echter ook niet nodig, kleine handreikingen op gebied van
informatievoorziening en kleinschalige ondersteuning
Hoe blijven we scherp en hoe verzilveren we onze expertise? Als we geen
kwantiteit hebben moeten we dan niet mikken op de kwaliteit? Boeren slimheid,
maken dat het klimaat in Groningen voor de onderkant
academische kennis, vindingrijkheid; hoe buiten we dat uit? Wat weten wij wat van de innovatiemarkt aantrekkelijker wordt.
een ander niet weet en welke nieuwe kennis en informatie hebben we nodig om
voorop te blijven lopen? Hoe organiseren we dat? Wat is een goede voedingsbodem
voor innovatie en nieuwe ondernemingen? Welke takken van wetenschap moeten Denk aan open werkplekken, adviesbalie, welke
we ontwikkelen en waar is ruimte voor experiment en creatief gerommel? Hoe
steunen wij nieuwe bedrijvigheid? Hoe kweken wij jong talent en hoe zorgen wij
borrels er bestaan met welk doel. Waar je terecht
ervoor dat we daarvan mee profiteren? Hoe werken wetenschap, creativiteit, kunt voor investering/subsidies/advies. Er is al vrij
openbaar bestuur en bedrijvigheid met elkaar samen?
veel maar niet altijd helder inzichtelijk en vooral
gericht op direct terugverdienen. Er van uitgaande dat
innovatieondersteuning in een piramide te visualiseren
roots
ers, Groningers die hier hun
ning en mo et bes tuu rd worden door echte Groning al te vee l uit is met bovenaan veel succes voor weinig partijen dan
Gro tten. Zo vind ik dat er
ligg en en zich daa r voor 100% voor willen inze waa r
heb ben
ver dw ene n is en dat er bepaalde mense
n er teveel willen binnenh
alen
“de
loont het om ook de absolute basis van deze piramide te
ning en me n
Gro maar één voorbeeld te noe
de echte Groningers niet
op zitten te wachten, om
d onder de Groningers dat
dan het ondersteunen. Herman Kopinga
gne et spo orlij n”. Ik den k als er zal worden gestem s nod ig hebben
ma te veel buitenstaander
ren dee l zeg t dat ze het hier goed vinden en er niet hier hee n te
me bouwen en de mensen
te ove rlev en. Toe rist en oké maar om alles vol te en wan t >> Het beleid van het openbaar bestuur in Groningen wordt
om het zal wel niet veel help
kom en om te wo nen vind ik niet nodig. Maar ja, rrom pele n
late n
me t de juis te geb ektheid en de nodige ken
nis zal alles en iedereen ove
sch ien
vormgegeven door ambtenaren en politici. Dit systeem
ene zal mis
deg t heb geformuleerd en er
Ik weet niet of ik alles juis is centralistisch, hierarchisch, technocratisch, traag en
met hun gladde praatjes. ik bedoel.
ik hoop dat U begrijpt wat
gegniffeld worden, maar
gesloten. Kortom typisch 20ste eeuws kolchoz bestuur.
Een 21ste eeuws bestuur is decentraal, interactief, so-
60
ciaal, dynamisch en open. Ofwel om dan toch maar lelijke
buzzwords te gebruiken: “user generated, expert moder-
ated, network orientated en open scource”. De samenlev-
ing is te complex om door een klein groepje ambtenaren
bevat te kunnen worden. Levenslange bestuurservaring
kan waardevol zijn maar kan ook zorgen voor carriëre
lange eenzijdigheid in benadering en patstellingen. Het
brein van Groningen bestaat uit alle praktijk ervaring en
expertise in de samenleving en dit beperkt zich niet tot
het hoogopgeleide deel van de bevolking. Het brein van
Groningen is een veelvoud van initiatieven en voorzienin-
gen die deze expertise en praktijkervaring ontsluiten en
betrekken in de besluitvorming. Ik wil een paar suggesties
doen: Jaarlijks festival: het Geheim van Groningen. Een
groot festival van de toespraak waarop Groningers van alle
rang en standen uitvindingen, bevindingen, initiatieven,
klachten, wensen en dromen presenteren. In discussiebi-
jeenkomsten, denktanks en panels worden de toespraken
geëvalueerd en bestuurders, beslissers, investeerders en
opiniemakers uitgedaagd te reageren. Worden uitvindin-
gen in productie genomen, initiatieven gesteund, klachten
onderkent en dromen of wensen vervuld? Degene met het
meeste succes krijgt de wissel trofee. nnovatiesalons. Er
wordt een netwerk van innovatiesalons opgezet, profes-
sionals en studenten uit de wetenschap, het bedrijfsleven
en de cultuur komen bij elkaar rond thema’s als nanotech-
nologie, interactiviteit, sensortechnologie, duurzaamheid.
Op de bijeenkomsten staan op de agenda: “wat is er gebeurd
61
afgelopen maand?”, “kan iemand mij helpen met ...?”, “wie
doet er mee met ...?”. Eigenlijk zijn het een soort IRL inter-
est-groups die net zo spontaan ontstaan als verdwijnen.
Intersectoraal bestuur: De belangrijkste ontwikkelingen,
(r)evoluties en innovaties spelen zich af op of tussen de
grenzen van de disciplines en sectoren. De hokjesgeest is
echt passé. Er komt een nieuwe portefeuille met een aparte
wethouder voor integrale en intersectorale zaken. Partici-
patie in stadsontwikkeling (zie ook imago) creëer echte
inspraak in de vorm van participatie in het bestuur door
onafhankelijke experts, stakeholders en vertegenwoor-
digers uit de bevolking, niet in een referendum achteraf
maar van begin af aan gedurende het gehele proces en
medeverantwoordelijk voor het eindresultaat. Roulerende
ambtenaren: een substantieel deel van de ambtenarij wordt
vervangen door kortlopende aanstellingen van experts of
dwarskijkers. Zij participeren in het bestuur, onderhouden
de netwerken en modereren de open discussies. “Get things
done in New Grrunnen” (zie web) Er wordt een lokaal
communicatie netwerk opgezet dat er voor zorgt dat alle
experts en stakeholders in alle sectoren en het openbaar
bestuur ten alle tijden vindbaar en bereikbaar zijn. Via
intelligente filtering en routing kan iedereen die hulp of
samenwerking zoekt bij initiatief, project of onderneming,
profit of non-profit altijd snel de juiste experts, middelen,
informatie en partners vinden. Vanuit dit netwerk wordt
een open source knowledge-base opgebouwd genaamd “how
to get things done in New Grrunnen”. Thuur Caris
62
>> Datzelfde geld ook voor de ‘breingemeenschappen’:
splits de universiteit en UMCG en andere kennisinstel-
lingen op tot behapbare gemeenschappen, zorg voor
interdisciplinaire inbreng en laat de kleine gemeenschap-
pen met elkaar in een netwerk communiceren.
De virtuele gemeenschap wordt steeds groter, maar de
locale gemeenschap gezellig klein. Ofwel: “think global, act
local”. Daarnaast elkaar ontmoeten op vaste momenten op
vaste plaatsten. Ik noemde dat de innovatiesalons.
>> We laten de organisatie hiervan via een chaordische
benadering lopen. Chaordisch is op de rand van chaos en
orde (is niet gelijk aan controle!!, maar zit op het hoogste
niveau in de Maslovpyramide), waar ook veel kunstenaars
zich goed voelen. Meer met dialoog doen - ik zou dat met
enkele mensen wel nader willen uitwerken.
Ko Henneman
63
notulen van de denktanksessies Explore! De wereld wordt niet sneller, de jeugd wordt langzamer. Slow
cooking, cocooning, terug naar instituten en vaste structuren. Rust, religie. In de wetenschap: van “back to core business”
naar jaren ‘70 projectonderwijs, interdisciplinair. Gebruikers van communitysites zoeken uiteindelijk knusse clubjes.
Interdisciplinair is een opgelegde houding. Is het überhaupt haalbaar? Realisatie van samenwerking is lastig te realiseren.
Grenzen aan het verwerken van prikkels en kennis. Informatie binnen halen is niet nieuwe dingen maken. Mensen
vertonen verschillend gedrag wanneer ze door verschillende partijen worden aangesproken. Overheid, bedrijfsleven en
wetenschap staan op gespannen voet met elkaar. Aanzetten tot globalisering leidt tot cocooning. Bij economische groei is
creatieve innovatie niet echt nodig. Hoe creëer je een positieve sense of urgency? Mensen hebben behoefte aan identiteit.
Dogma van Maslov moet omgeklapt worden. ‘Primitieve volken’ besteden veel meer tijd aan feesten, zuipen, vreten en
neuken dan Maslov denkt. Waar zijn mensen toe in staat als de omstandigheden veranderen? Zie dijkdoorbraken,
waterleidingbreuken. Hebben we genoeg kennis over het brein om te weten hoe je het potentieel van Groningen eruit
krijgt? Groningen leidt aan zelfopgelegd minderwaardigheidscomplex. Daarom roepen we dat we een Kennisstad willen
zijn. Belemmeringen: lokale stammenideeën. Breinstimulering krijgt de vorm van een nieuw gebouw voor een school
omdat dat voordeel voor aparte partijen (stammen) oplevert. Explode! Hebben we genoeg kennis over het brein om te
weten hoe je het potentieel van Groningen eruit krijgt? Belemmeringen: lokale stammenideeën. Breinstimulering krijgt de
vorm van een nieuw gebouw voor een school omdat dat voordeel voor aparte partijen (stammen) oplevert. Grootste
probleem: eilanden (stammen) doorbreken. Veel instroom van buiten, maar je creeert mogelijkheden om stammen te laten
bestaan. Ghettos van cultuur. Op meerdere niveaus Maslov’s hierarchie mogelijk maken. In Groningen zijn de stammen
geconserveerd. Hoe krijg je de migratie op gang. Jong talent dreigt weg te lopen. Ierland en de snelle groei wordt als
voorbeeld genoemd van hoe snel (halve generatie) het kan gaan. De factoren die genoemd worden zijn bestuur en
belasting. Studenten vormen 1 grote stam en dat is niet gunstig voor aanhaking naar nieuwe economie. Terretoriaal gedrag
wat betreft grond is begrijpelijk, maar wat betreft kennis en cultuur is uit den boze. Hoe doorbreek je kennis terretoriaal
gedrag? Meten van succes van een stad is heel moeilijk. Want met weinig geld kan je mooie dingen maken. Werelden met
elkaar in aanraking brengen. Doorbreken van stamgrenzen komt voor bij kunstenaars en wetenschappers, door de angst
los te laten kennis te verliezen bij het vrijgeven. Gemeenschappelijkheid van kennis is ook een bindende factor en kan
nieuwe stammen definieren. We moeten Groningen leuker maken. Studentenpopulatie beter koppelen aan de stad, want
dan ligt het meer voor de hand om te blijven: er zijn dan al verbindingen naar het “volwassen leven”. Meerdere oplossingen,
want 1 gouden oplossing is er niet. Studenten betrekken in het maatschappelijk proces. Het Brein FASE 1 Waar is talent /
expertise in Groningen? Brein = gekoppeld aan ontwikkeling. Waar zit ontwikkeling? Stelling: wereld ontwikkeld zich in
omgekeerde richting van wat er in de film wordt verteld: Ze zoekt naar kleine, hechte gemeenschappen. gebeurt spontaan.
tegen de globalisering in dus. Stelling: we zijn bevangen in een reactie van denken aan basisbehoeften. Pas daarna (is het
idee) kun je jezelf gaan ontplooien. Maar die denkwijze klopt niet: Primitieve volkeren besteden heel veel aandacht aan
zelfontplooiing en sociale contacten. Steeds kleinere gemeenschappen (kleinere wolkjes), maar wel in een netwerk.
Verandermanagement: Je kunt heel gecontroleerd reizen. Of wel zien waar je uitkomt. Of weten waar je heen wilt en dan
maar zien. (en dat is dan En En denken). Waren mensen 15 jaar geleden (pre-internet) gelukkiger dan nu --> wij denken van
niet. Dus wat voor een verschil maakt het? Gaat alles wel echt zoveel sneller, zijn de mogelijkheden beter? Je hebt een
nieuw systeem dat sneller goedkoper en wijdverbreidt is. Meer toegankelijk. Mensen Geloven sneller dat iets kan en
daardoor Gebeurt het wellicht ook sneller. Ideeen verspreiden / infecteren elkaar wellicht sneller. Is het echt gereedschap
of meer alleen communicatie? Stelling: Met het internet samen een sterke beweging richting Slow / Cocooning / Kleiner
Denken. Voor de stad betekent dat dat we misschien naar hele andere manieren dan techniek / kennisopbouw moeten
zoeken dan via de techniek. Anders dan waar we nu naar zoeken. Dat kan ook snel sneeuwballen - groepen die bv zich veel
meer terugtrekken / geen internet meer brein = (‘alleen maar’) een serie mogelijkheden. = groningen en ‘mind’ dan als
gedachten/ interacties / netwerken die ontstaan. Mind is wat uit het mechaniek Brein komt. Groningen is een ‘CHILD
MIND’. Waar in Groningen ontstaan Nieuwe Dingen? In Groningen ga je snel van A naar B. De schaal van Groningen is
klein genoeg. Diepere combinaties worden dan weer juist moeilijk. Omdat er heel veel keuzes bij komen kijken. Er gebeurt
buiten je gezichtsveld altijd iets waardoor je bepaalde dingen afsluit en in bepaalde dingen meegaat. Groningen heeft een
soort onderlaag; gevoel van een gezamelijk gebeuren. Die basis is wel vrij uniek. Alleen al het feit dat men in een regio
naar gemeenschappelijkheid zoekt betekent dat er specifieke patronen / gedragingen / mind onstaan. DUS de Groningen
hebben bepaalde karakteristieken, In ieder geval in de ogen van de anderen. (Mentale Koepel). Groningers hebben wel een
grote bek dat ze eigenzinnig zijn maar ze doen er niks mee. FASE 2 Groningen als brein van de wereld / Hoe organiseren
 65

we talent en expertise? * welke omgeving * faciliteiten * organisatievormen * Groningen is ook de ommelanden.

Structurele denktank maken: Constant afvuren, dan ontstaat er wel wat. Platform. Maar dan wel zonder pooiers (=eigen,
al vastgestelde agande van een aanstichter). Slight modification: Key is PLAYFULLNESS. For Playfullness you need a
playground. There will always be leaders and followers in the playground. So you need to always have a balance in the
playfullness. The leaders need to invent new games. The leaders need to come from the group. so that the games belong
to the group --> ownership of the project. Leader is NOT a controler, but the inspirator behind the game. the setter of
parameters. So the key will be to have a nice playground. Are there playgrounds already? Individual perspective of breaking
rules; games are always about breaking rules, perhaps individual motor is more effective then to try and structure it into a
group event. Open Source Government: What Does It Look Like? You don’t build that: You declare you have it, and then
you find out what it is. In groningen, scale / environment are convenient for experiments with ruling. In Friesland they have
had division in districts for centuries. Very persistant structures, with all the negative aspects as well (eg inflexible). City =
pyramid, playground = inside, when you find out it’s working it’s already too late to still contain it (but it seems very safe
at first). If you want to bring international awareness to your town, create something that is internationally interesting.
Ireland 30 yrs ago was the poorest country in europe. Now very good. Odessa as well. -> Taxes, tolerance, diversity are
key factors in all such successes --> Just go and do something. Create challenges for people is a key. So what are the
playgrounds: Pavlov, Np3, Grand Theatre. (but outside arts?) ICT platform, Pentascope --> a lot of small businesses are
playgrounds, or can operate as one. To have imagination you need to be a bit free --> we are trained to think in a way that
isn’t about imagination. Chaos / Order.How to organize chaos; you can create playgrounds in very simple ways. The trick
is to create possibilites that they are moving all the way through --> sustainability, an ongoing process, an infrastructure.
sms-messaging was designed NOT as user - to - user, but as a way for a company to send you a message. An unintentional
playground. Spelen wordt spannend wanneer er een doelstelling is. Chaos only works when an unchanging majority is
stabilizing it (the chaos occurs in a minority). FASE 3.ieder 2 ideeen voor groningen, concreet. ieder 2 plannen.
Laagdrempeliger cob10, zodat opener infrastructuur met natural leader opkomt. Speelplaats letterlijk opvatten; vliegende
brigade van kunstenaars / architecten met kinderen om speelplaats op te richten. Plek inrichten waar de profjes van de rug
in de stad openbare colleges met openbare bespiegeling (bv in de vorm van weglopen) erop. Op wikipedia-achtige manier;
wiki-government voor groningen. verder kijken wat je kunt doen met de chaordische aanpak en chaordische
organisatieprincipes. maar niet democratisch, niet open / voor iedereen. Cross-disciplinaire denktank met een ruime
doelstelling die met x projecten per jaar naar buiten komt. Echt investeren in lef (politiek inzicht). Daar ligt een kernprobleem:
Omzetten naar iets. In bv de stedelijke ontwikkelingsgroep een paar mensen zetten die alle neiging tot rigiditeit direct
onderuit halen. Dus eigenlijk is het zaak inzichtelijk te maken wat er gebeurt (voor politiek, hogere niveaus). Bv een
buddysysteem. De kennis overdragen naar iemand op het hoogste niveau. Daardoor ontstaat echt ontwikkeling. (De
mentaliteit is er wel). (niet proberen politieke woorden in een innovatief project moeten injecteren; dan weet je nl dat het
gaat om een onechte innovatie). Er zijn hele grote instituten hier in groningen. uit die clubs zou je de mensen moeten
knippen die zich ongelukkig voelen in die hierarchie. zet ze in kleine organisaties en laat ze klooien. gaan ze toch doen; en
nu heb je de kans dat ze in die kleine organisaties ANDERS gaan klooien. En daar kunnen anderen dan weer bij afkijken.
Nu heb je hele grote instituten: Die zijn gescheiden van elkaar, En van de stad. Maak daar weer anders gemixte, kleinere
gemeenschappen van. Balies / kletspunten / ideeenbalies opener maken. Misschien heel goed om op vaste tijden een
soort innovatiesalon te hebben. Vaste dag en plaats. Zoals bv filosofiecafe. Je zou daar scheidingslijnen in aan kunnen
brengen: Je hebt bv ondernemers, en er zijn er die sport maken van het denken of juist van het doen. Je kunt samenkomen
om handel te bedrijven of om kennis uit te wisselen. Dat is een scheidslijn. Leeftijd is een scheidslijn (die vaak automatisch
opkomt; bijna de helft van een bevolking komt de andere helft niet tegen). Mengen van die scheidslijnen. Scheidslijnen
overschrijden waar ze traditioneel scherp zijn is de kunst. Zoiets moet je organiseren. Breng ze bij elkaar. Goed uitzoeken;
mensen met frisse ideeen die buiten de kaders kunnen denken bij elkaar brengen. Die ook in staat zijn op hun beurt weer
anderen te prikkelen. In sommige situaties is men er veel meer opgericht dat soort scheidingslijnen te doorbreken. Wij
worden ons er langzaam van bewust dat die lijnen er zijn en dat je er iets mee moet.