SEERAQ’ (CUENTOS)

 SEERAQ’ CHI RIXEB’ LI WIIB’ CHI SAAJ AL.

Sa’ jun li kutan, wiib’eb’ li saaj winq yookeb len chi seeraq’ik
chi re li b’e, ut
chi
maak’a’eb’ len sa’ xch’’ooleb’ naq ki’el chaq jun li xul sa’ li
pim, ut ki’ok lenxchajb’al re sa’ xxikeb’ ut k’ajo’ len naq
xe’xiwak xb’aan, xb’aan naq ink’a’ le
rilome
b’ ru li xul a’an li xe’ril. Ut li xul a’an kixye len reheb’ li wiib’ chi kok’ winqchi jo’ka’in: moko
us ta tex’aatinaq chi rix junaq li yib’ ruhil na’leb’, ut moko us tanaq jwal txik leech’ool chi rix
junaq li ixqa’al, wi’ ink’a’ naru nakek’ul junaq li

ch’a’ajkilal chan reheb’ li al, jo’kan naq eb’ li al xe’sutq’iik sa’ li rochocheb’ chiink’a’ chik
jultikeb’ re xb’aan li xxiweb’, jo’kan naq toj chalen anajwan ink’a’ chiktaawileb’ li saaj al chi
aatinak chi rix li yib’aj na’leb’sa’ li na’ajej a’an. Jo’
kan naq
moko us ta li aatinak yib’ruhil na’leb’ sa’ junaq li na’ajej li ink’a’ taanaw chan ru
wank aran.
Li xe’tz’iib’ank re:
Alberto Caal Pop.Erwin Oswaldo Cucul Caàl

 LI LOQ’LAJ TZUUL UT QAWA’CHIN

Sa’ jun len kutan, wank len jun qawa’chin yook chaq chi nume’k sa’ jun lik’iche’, ak x’ok len
q’ojyink, sa’ xmaak len xxiw ki’ok chaq len xhajb’al re sa’
lik’iche’ a’an, chajcho’ chaq re chi xib’enk chan chan len k’aru
yook rilb’al yal renaq kinume’ chaq sa’ li na’ajej a’an, ab’an
naq kihulak sa’ li xjunkab’al li qawa’chin, ki’ok len chi war,
ab’an sa’ li xwara ki’ok len chi matk’ek , kixk’ut len rib’ junli
qawa’ chin chi ru saq saq len li raq’, ut saq saq len li xmach,
ut ki’ok len chich’olob’aak chi ru k’awut naq chajcho’k chaq re
naq kinume’k chaq sa’ li tzuula’an, k’ajo’ naq xinaaxib’e chaq
chan len re, wi’ yal yooqat chin xib’enkil
sa’ junaq kutan moko tatink’e ta chaq chik chi nume’k aran chu’xk len re li qawa’chin.
Ka’ajwi’ tinye aawe wi’ tatnume’q wi’ chaq chik aran ink’a’ chik tatk’ulunq,naru
nakatnume’k chaq ab’an ink’a’ chik tat eek’anq chaq, li qawa’ chin naqkisaqew yook len
xk’a’uxl xb’aan xhixjunil li k’aru kiyehe’k re xb’aan li qawa’ chinut jo’kan naq chalen
anajwank maajun chik na’eek’ank naq naq na’uxk chaqnum’ek sa’ li tzuul a’an.

Xk’uub’ank re: Alberto Caal Pop.

  LI WAKAX UT JUN LI NIMLA PEK.
Sa’ jun len kutank, kiwank len jun aj loq’ol wakax, rajlal len
naxik xsik’b’al lixwakax re naq tixkamsi, sa’ jun len honal
kixtaw chaq jun li xwakax kinume’kchaq nach’ chixk’
atq jun li nimla
pek, yook len chaq chi nume’k naq kilub’ lenchaq li xwakax
chi ru, ink’a’ len chik naru chaq chi wakliik, ut ink’a’
len naxtaw ruk’awut naq kama’an yook xk’ulb’al li xwakax, ut
chi jumpaat len kinaq sa’ xch’oolnaq ani nake’xk’ul kama’an toj reetal len naq nake’xk’e
oxib’ jilok xtz’uum li peka’an toja’ len naq nake’ numek chaq li ketomj aran. Jo’kan ut naq
toj chalenanajwank naq nanume’k chaq junaq poyanam aran rochb’een junaq xketomj
tojreetal len naq nake’xk’e chaq xtz’uum li pek a’an re naq nake’nume’k chaq sa’
xyaalal.
Xk’uub’ank re: Alberto Caal Pop.

 LI XTENAMIT LI YOS UT JUN LI

QAWA’CHIN

Sa’ jun len kutan wan len jun li poyanam kiraj raj xik chi
rula’aninkil chaq lixtenamit li Yos (Esquipulas) nake’xye
re, ab’an li qasqiitz’in a’an ink’a’ naxpaab’naq ak xikaq
aawe sa’ li loq’laj na’ajej a’an tento naq taak’ajb’a rix re
naq
maak
’a’ taak’ul chaq naq wanqat chaq aran, nake’xye len re
ink’a’ len naxpaab’chan ru naq tink’ul kama’an yal ink’a’
tana jultikaq we chan len li poyanam a’an,ab’an kihulak
len xq’ehil li xxikik, kixchap len li xb’eeleb’aal ch’iich’ kiko’’ len chiink’a’ kixk’ajb’a rix xb’aan
naq nareek’a len rib’ naq nim xwankil, abàn naqkixyoob’ behek sa’ li b’eeleb’aal ch’iich’ jun
paataq len chi yaal naq kichalk lenxlub’ik chi ru li b’e ut ink’a’ chik naxtaw ru k’aru tixb’aanu
ut ink’a’ len chik naru
chi aatinak ut jun
paataq xk’ulb’al a’an naq ki’el sa’ li xlemul li b’eeleb’aal lich’iich’ li yook wi’ chi b’ehek, naq
ki’el yal kirupupik chalen naq ko’sachq sa’xyanqeb’ li k’iila tzuul ut aranlen kikana chi
junajwa, ut li wankeb’ len chixk’atqke’sach len ch’ooleb’ rilb’al li k’aru xk’ulmank, ut timil
timil xe’exk’e reetal k’awutnaq kama’an xk’ulmank ut xe’xtaw ru naq xk’ulmank a’in yal sa’
xk’ab’a’ liqawa’chin li kiraj xik aran sa’ lixtenamit li Qaawa’ ink’a’ xkanab’ rib’ rub’eetal li
xyu’am xko’o b’an yal chimaajo’

maajo’, jo’kan ut naq chalen anajwank wi’ wankeb’ li poyanam nake’rajxik sa’ li loq’laj
na’ajej a’an tento naq nake’roxloq’i re naq maak’a’aq junaq lirahilal te’xtaw chaq chi ruheb’
li xb’eenik.

Li xk’uub’ank re: Alberto Caal Pop.

  LI TZUUL TAQ’A UT EB’ LAJ YO.

Sa’ jun len li k’aleb’aal wankeb’ len jun ch’uuteb’ li poyanam li nake’xk’uub’ rib’re xik chi
yohob’k sa’ k’iche’, eb’ a’an nake’xb’aanu aj len wi’ chi chaab’il jo’xk’ulub’ li loq’laj tzuul
taq’a, xb’een wa len nake’uutz’u’ujik sa’ junaq li junkab’alut chi rix a’in naq ak xe’xpatz’ li
numleb’eb’ chi ru li Ajaw nake’xik len sa’ li
jun junq chi tzuul taq’a, ab’an toj xb’een wa nake’xk’ajb’a ajwi’ rix chixjunil a’in,
a
b’an wan len jun li saaj winq sa’ xyanqeb’ ink’a’ len kiwank sa’ xyanqeb’ sa’ lik’anjel li
nake’xb’aanu sa’ li junkab’al kixik len chirixeb’ yal chi kama’an, ab’annaq ke’xyoob’ len
kub’eek sa’ li xb’een li ochoch pek taawab’i xe’hulak lenchixjunileb’
ab
’an naq xe’hulak len sa’ xyi li tzuul ke’xk’e len reetal naq li al lixko’o chi rixeb’ maak’a’ len
chik sa’ xyanqeb’ ut xe’xk’oxla naq li al a’in xk’ul yalsa’ xk’ab’a’ naq li al a’in ink’a’ xwank
sa’ xyanqeb’ sa’ li k’anjel li xe’xb’aanu rexyoob’aleb’ li

xul, jo’kan utan toj chalen anajwan nak’eemank reetal chixjunil lik’aru li wank arin sa’
xb’een li loq’laj ch’och’ arin tento roxloq’inkileb’ ut ink’a’xsachb’al ruheb’.

Li xk’uub’ank re: Alberto Caal Pop.