Vous êtes sur la page 1sur 18

!

" #
$ % !& " " #
' () (' * + , " ! " " #
$ * ( -. ( ! & / #
$ * (0.1 ' * ! & / #
$ &* ( + , !& " & " #
12 $ $ !& " " 3. 4
5 #
' 6 % ! " " #
.7 ( 1' 1 + $ ! " " #
$ - ! " " #
51 5 ' * % !& " " #
4 4 8 / 9
-. (0 ($ + , !1 : 1 #
9 + ,$ ; + ,
;6 $ 8
+ , ;6 $ % 8 6 : < ; " < ; $ % , + " ; + ",
= + 3; ) ; 8: + ;$ : + ; $8 :
+ , ; ., ' ;. 6 : < ; " > / 48 9 ., 0
;5 + 1: ; 6 < $? + ,; 5 % 6 : < 3

@ 1 65
65 0 & = 3 3
3$ A BC3 DEFCG $
HHH3 4 3
. 9 IJK BJ € !15 #

1 6 9 GLE0EC0IJGDC0EK0I
1 9 IIBL0IBFL
& : 9 $0DLIKI0DFIL

1" <
. : MGC
. B3 DEFIJ $
% 4 " " N 4 "
O 3& 8
& ! < & / : >4 HHH3 3 :# 4
:N 4 :" 3
MEMENTO PRÁCTICO
FRANCIS LEFEBVRE

Contable

2018
Actualizado a de 25 septiembre de 2017
Plan general

.........................
....................................................
! .........................................
" ..........................................
# ! ............ $%
% & ' ( ......................................

! "

$ ! ............................ $
) * + .............................. %
, * + ........................................................ ,
- ./ 0 ! ..................................
1 ..................................................................
2 3 ( 4 ! %
...............................................................
2 ! + ...................
" + 5 ................................................
6 ! .................................................. "
% 7 ! " $
...............................................................
$ * .................................................... ""
) 8 1 ( ........................................
, 6 ............................................................. "
* ! ............................................................ ,

# $ ........................

/ ! 5 ................................ $
5 ....................................... $"
0 9 ..................................... $,
" 0 ..................................................... )"
# ! 5 ,
% : +5 ( ................... ,
%

& ' ( ) * ( .........

$ 2 : .................................. ,%
) 2 ; ................................................ ,,
, < 5 ! ..........................

' ( ' ......

= * * 5 3=** 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . $

% " ..............

...................................... %

' ,
Abreviaturas

!"
# ! # $ %
# &
! # $ &
! ! !
! ! % '! !
( # $ ) %
&
! ! $ **+*,-.&
! $ **+*,,/&
0 1 ! $ .2+*,,/&
! ( ) $ /.+*,,3&
! # $ *4+*,-5&
! 1 ) '! 6 !%
$(6 -+-77/&
! 8 $ /4+-77*&
9 8 $(6 5+*,-.&
1 : ! # $(6 -+*,-,&
9 ! $)0 &
! ! $)0 &
!
! !

! ! ! $(6
--.7+*,-,&
( 8 $)0 &
1 !
) 0 $(6 -.-5+*,,4&
) 0 $(6 -35/+-77,&
) 0 ) $(6 -.-.+*,,4&
( ! ! $(6 -.-4+*,--&
( 6
(
( ! ( ) $(6
5/7+*,,4&
( ! # $(6 3/5+*,-.&
( ! 8 $(6 -3*5+-77*&
( ; ! !
( ( 9 $(6 -425+-773&
< 0
PARTE PRIMERA

Elementos básicos
de la contabilidad

..........................
.....................................................
! " ..........................................
# ..........................................
$ " ............ %&
& ' ( ) ......................................
*+,- +-,.* /0*+,- 0+ * 0+.1 * -02. 0+. *

&$ ) ! &$ * $ $ %
....................................... ..
&$ +) * $ ......................................... ..
. " ...........................................
1 ? C ! 5 ....................... B
&$ ,) $ $ $ $ % .............................. .. #
. .................................................................. #
1 1 .................................................................. &
4 "! ........................................... %
2 .................................. D
, 3 6 ! .......... D
&$ -) $ $ $ % ................................. .. B

3 "
( " 3
4 " ) 5 ! " "
6 ( !
2 6 ( ( $( 7
" . $ 6 3 ! (
8 $ ! " $ ) $ ! 2
$ 5 " ! 9 "
8 " : ; <=
8 3 ( $ $ 7
> $ 6 ( 3
2 4 $ 3 3 ! 7 !9
6 8 7" 7
) " # 3
$ %
* ! ! ) $ $ $ 4 "
4 ? @ 3 $ 3 )
" ! " 4 (
) ) 3 ;
% <
( 6 ; < 3( #
A4 :/ = 3! 8 4 $ 7
3 ? $ " $ #B#
) ;* . ( $A $? ? 5<$
"
2 6 ( $ $ ( 6 7
4 $ (
" $ 3 @ $(
$ $ &$ "
$ $ ' 6 7
! $ 8 "
3 $ 6 $ 7
4 8 ) 5 ! " 3 ( (
: ! $( $ =$ 7
3 $ 3 " 3 $ $ $ 3
$ 3 " !
+

$( ! 3
8 3 $ .
$ (
/ $ $/ &$
$ 4 $ 6
$ "$ ! $ . 5 $ $"
3 $ ! @
3 7
" 3 $ 6 $ % $ :;
@ 3 < ; <= $ !5 $ ! $
6 ( 3 "

$ $ 6
$ $ 5 !
( 3 ! $ " 3
8 3
3 ! $ ! $ $ 0
$& : 3 $ @
=
$ $ 6 7
3 "
3 $ "

2 3 C ( 7
3 @ $ > ( 3 $ 7
! 3 :; !< " ; ! !<$ =
, $ $ 3 ; ! <"; <
* 5 @ 3
! " $( "6 C
7 $ % /$ $ 3
8 @ > 7
" ! 3
7 $ % 1 &$$ ! $6 7
3 ! 3 " $ 7
$ " ! 3
$ # ) ! 3 C
" 6 8
) /*
3 3 ! "! 3 : E
%=$
3 $ 4! 3 $ 2 : E D
%= 3 $ " $
6 5 /F. " /F. $
5 $ 8 ! 8
8 G 6 3 " ! : E BB
%=
5 @ ! $ 5
$ $ $ ! 7
$6 3 $ 7
3 3 : $! "! = 7
3 4 3 /*$ ( " 7
! ! 6 ( !

$ % /$ $
3 3 7 $
) $ $ " 4 7
3 $ 3 $ ! 3 $ 3 $ ! ! 3 " 3 4
,

%. ! 4 " $( 4 7
@ 3 ) $
! %. / 5
3 " 6 $ 6 7
3 $ 3 $ $ ) 7
$ 5 : 3 = 5 : =
/$ 3 6 9
$ 3 3 7
" $
! 3 $ $
"
2 $ 4 %
! $ 7
8 ( !4 $6 $ ( " ! 6 !
"$ 3 $ 4 7

. ($ 3 3 $
$ ! : = "
6 (

"
) $ *
$ ; <
C 3 " )
2 ! $& $ 8 3
3 $ 6 : ) ( "
! =$ ) 3 $
6 3 !
(
2 $ ! . 4 $ 3 ! $
$ 8 4 ; <"; <
) 6 $ ( " $ )
! $ $ 6 6 8

3 $ $ ) $
3 " ) $ 6 ! ) ! 8
$ ( " ! $ ) " 3 * /$
$ " " /$ $
6 $ !

2 $ 5 & 1 3 ; < 3
$ 8 6 (
@ DD
+5 * ; $ <: =C
7 6 $ ! ) $ 4 ( >"
7 G 6 " ! 3 !
,5 $ $ ! : &=C
7 6 ( ! " ! 7
( ! 6 ! >"
7 6 ( ! )
-5 ? 6 / 6 6 3
3 $ "( $ $
3 3 " : /F. =
) 6 ! 6
)
-

$ # 6 $ 7
3 $ 6
3 3 "
$ 6 6 $ $ /* !
) 3 0 $ /*
$ $ 6 6 $ 6
3 $ 8 3 $
3 @ 3 3
3 $ 3 ! $ 7
3 3 $ 3 4!
3 " @ )
2 $ ) $ 3 7
$ ) " ) $
$6 " 3
3 " ( $ $
3 3 $ 5 7
$ @ $ 3 $ 3 7
$ $ ! $ $! $ 6 $ 3 $
" ) $ " : E %
%= . $
) 3 $ 3
" ) :+ . &7 7 B=
3 ! 8
$6 ( C
7 ! " >
7 6 >"
7
. $ /F. / $ 6
8 * $ $
6 "$ $ )
. 5 $ 4 6 9
$ $ ) $ $ 6 7
: EB # %=
? 3 ! ( &$ ! 8 /F. 7
$ 6
$6 5
6 4 ) /F.$ ) 6 9
6 $ 9 $ ! ! 9
3 /F. . 3 G : /F.
=
? $ 6 ) /F. 5
; < 2* 7 . @ "
C 5 ! $ /F. ! $ 6
/+? " .H2 ! $ $ 6 ) /+? 7
8 $ "
3 6 6 ! /F. : E
%=
* 6 /F.
$ $ 28% 6 ) 9 6 $
! $ 5 ) / 6 3
3 8 : @ 3 $ ! 7
5 ) /F. 6 3 8 $ EB %
%= ? $ 5 ) /F. 8
( 9 3 $6 7

! 3 6 @ 7
@ " ! $ $ 6 !
$ 5 @ /. $
$ ) /* ! $ 7
) G $ 3 $
" 5 ) $
"( " $6 4! 7
3 . $ 5 @ 6 $ 5 " 3 ) $
) G @ 3
6 6
: E %=
9

$ 7
$ C $ $ ! 8 $ $ 7
6 " 4 6
3 : : E =$ ! : E = 1 $( &$
. 4 "/ : E # =
* ! 3 6 ! $
6 G $ "! 7
! $ 6 ! " 9
) 5
A 3 ?I " !
5 6 @ , 3
3 J & J $ 6 ! 3 !9 G C

$ 1 $ $ 3 $ $ 1 % . ;$8
; 5 $ ; 5 5
.......
? 6 G .............
............. #
A ............... #

3 : " "
3 ! =$ 3
8 3 7
3 : 6 6 7
= 5 6
4 9 $ !
: 3 "
" 3 ) 3 ( $ " =$
: ! =
. / $ % $ 2 J #J- $ 6 2 &J# J " ! 2
%DJ&& J " 2 D J #BJ : 2 " *4
2 ( =$ C

3 $% $ ;35 / $ 1 ; 5 % . ; 5
8
.... .. %
? 6 G ........ .. # D
........ .. # F D # +
A .......... .. #

2 8 6 !9 G $! 7
8 $
5 6 G $6 & $
$ $ !
? 6 $ ! : $ ! 5
! ! : E & =:?A 0 . #K$ 3 7
> * %$ & " D$ 3 " 7
L 6 G M$ L M"L M7 " ,2 J % " #$ 7
L 6 G M"L M=C

3 $ ! ;35 / $ 1 ; 5 % . ; 5
8
.. ..
? 6 G ........ .. # D
........ .. # F # D D +
A .......... .. # D
<

$ $ $ $/ &$ $ $ . 3 0/ 7
3 $ /.*1 3 B $ $ $ 2 = : *
$ $ 6 ?I 3 G 6
6 G " 6 6 ! 3 9
$ 6 3 3 ! : ) 7
$ 6 ( ) 8 3 $ 6 7
$ = 4!
6 6 6 " /.*1
( 3 $6 83 $ 7
" )
' % $ ( , ! (
3 2 J #J- $ 6 " 3
?I *

$ # 4 4! 3 $ 7
6 6 G " 5
" " /* " !
) $ 4!
$ &$$ 6 " 8 3 $ 7
3 > 8 3 ) 7
>" 4 4 $"
! $ 5 )
! N 6 " 3 4! 7
6 6 3 $ 6 $ 0
$ 4! !
!9 )
4! @ 4 ! " !
6 6 ) 6 ! 3 7
! $ 6 ( " 7
3 6 8 (
9 @ 7
3 4! 4 ( !
6 ( " 8 &$ &$
! 4! E %#&#$ 6 6 ( " 7
8 3
3 6 3
9 : E && %=
! 4 !
4 3 1 / $ !9
$ " $ 6 ( @ &

8 $ " 5 ! 4 ! 7
3 7
$ " ? 9 $ !
$
" 5 ) 3
! 3 3
2 $ 6 G " "
! ! ! 4 3 %
$% C
7 &$ $ C 6 $ 6 6 7
3 >
7 &$ / C $ 6 ! 7
) @ & G
: /,? =: E # %=> "
7 &$ %. ! C ! $ 3 $ 5 " 7
6 ! ' ". ?9 7
$ 6 ! ) $ G
$ 5 !
) ! $! "
+ 4 6 @ 3 ) 6 ) 7
( 8 " $
@ 6 8 : /,? = 6 " 37
$ $ G : E ##% 7
%=
0 ) &" % ) : /,?
K=
>

, 4 3 /,? 4!
$ &$ /*$ " $
! ) 3 7
" : /,? D =
3 $ 3 G $ 3 ! 14 $
: E %=C
7 / $ 5 " 3 5 $ 8
" $( " " 5 7
6 3 3 $6 /,? !9
4! 3 $ 6 7
3 4! 3 ) /,? : /F. > /,? D& =>
7 1 = ! $ $ 5 !
" 4! 3 /,? > "
7 1 #1 $ 4 * $ 4 5 " 3 5
$ 5 @ 6 "
G ( @ $ ( 4! $
: /F. #=> $ ) &" %
: /F. K=

. ) $
9 > $ $ ! C
5 % $ ? ! $ @ $
$ 3 6 $ 3
$
%5 ! . 3
: " " =$ $ ! $ $ " $ 7
G 8 $ $
2 $ 3 3 ! / 0
&$ $ ! $& : 0. 7 B= :,2 #% J %=$ 6 6
3 . 3 :0. , = :,!
J DB J &=
$ # 3 ! 14 $ /
C
7 : E& %=>
7 ! 3 " @ 3 ( : E& B
%=>
7 3 : E& %=>
7 : E B %=>
7 " 7 ! : E BB %=>
7 ! : E& %=>
7 ! " 8 : E% B
%=>
7 4 " ) : E% # %=>
7 " 5 5 : E " E &
%=>
7 ! ! $ 3 "
) " : E " E #B&% %=>
7 ! $ $ 5 $ " 7
: E " E %=>
7 3 : E & %=>
7 9 : E &DB
%=>
7 : E &%& %=>
7 : E &B %=>
7 ! 3 : E% % %=>
7 3 ! >
7 * . 3 8 / 3 / : E%
%=>
7 : E% %=> "
7 : E %# %=
3 8 7
$ $ 3
6 $ ) 5 *
! : E = . 5 $ 3 7
$ ! 14 $ C
7 ! $! " : E && %=>
?

7 $ ) $ !O " ) 3 : E %
%=>
7 3 : E D& %=>
7 ! ) : E %B %=>
7 3 : E DD %=
"1 $ &$ %. ! ! $ " 3 2 3
8 " 3 $ !9 3 7
: E ## %=

) ! 8 3 "
( ! ) 7
? ! $ 3 !
!
5 $ : 6 5 =" $
$ : $ $ $ $ 6 $ $
=
$ # /* ) " /* 7
6 6 ) 0 $ ! ) $
$ $ '$ : $ " = ! 7
4! $ E B# . $! 8 @ $ &$
/1/ " //F+0-$ @ 3 @ $"
/. $ 3 6 @ " 4 @ /*
/* 6 ! 8 3 6 7
3 5 ) /* 6 6 ) $
! ! ) ! ) 7
: $ $ 9 $ =

%5 $ ! * $ !9 6
) $
2 $ , $ ! C
7 ! " ! $ 3 " 7
! 9 >
7 : $ $ 3 " =" : $
$ ! $ =>
7 6 6 :
$ 3 " =" 6 : " => "
7 " " " ! 6
! 8 : 9 " 9 =" 6 " 7
: =
$ # $ /4 ) /,? 0 $
$
! 4 7
$ " 3 " 3 5 ! 7
! " 4 ( : E #&B
%=
" 5 ) " /*
@ 3 $ $ ) 4
6 ) $( " $ $ 5
) " 6 " 3
3 $ " $ 6
6 !9 $"
$ ! : E B# %=
4! % $ 5 &$ $ !
9 ! /,? $ 6
) /*
G $ " !9 9
: E #B&% %=
? @ 3 $ $ % * $ " $ ! 7
) C
7 ! 3 6 ! 3 >
7 9 >
7 3 $ 7 ! $ $ ! 3 ( 7
$ 8 3 ( $ 8 3 : J =$ " ! $ !
" F :,2 ! #J =$ 7
) " >
7 : /* % =
3 $ 5 ! $ ) ")
6 ! 3 "$ 5 $ 4
) ( " $ " 5 6 $ 7
) $ " 3 7
3 : /F. D# =
2# 6 7
7
4 6 6 ! 9 4! 3
@ 3 ! 8 G 6 3
/+? 8 4 3 "
6 : /+? =
4 ) ) 6 ) 8 7
3 G : E B %=
* @ 3 $ ! 8 3 ) "
$ E

5 1 : # #B= @ !
$ $ * 6
@ $ 3 $ )
3 " $ $ !
; < 3! 3 $ " "

* !9 ! 3 $ ?A 0 . K ! ! C
7 1 $ 9 6 #
! 5 ) 6 9 7
) ) 3 9 5 >"
7 $
! $ ! !
? ! $ E%
2 $ 5 1 $ 5 3 ! " 5 ! 3
$ $ " ?A "
?A ?I *6 $ 5 $
. $ 4 0 3 ", 7
/ . $ 85 4 ( $ 7
" / . 7
6 ! %$ ! 6 6 !
:,2 #J % K=
+5 ,2 BJ &$ $ $
$ $" 3 3 ! 6 ) &J %"
?A $ 3 ! " 7
! ! $" ?A ?I *
$ $ $ $/ &$ $ $ 0// 9 $ - ,!
- J #J $ 1 " &$
$ @ $6 8
@ ( 3
" ( 4 6 )
- ( ! 6 !
! ! $
$ ) $ ! " ( >
$ 8
0// ( 5 ) 7 7 #$
6 4 3
. $ , ! :,! - J #J = 0// 9 6 ! 0
$. $ $ " ) ! )
6 5 4
6 ! ) > 6 7
5 6 3

6 $/ $ 1$ / ! $
" 3 4 7
3 6 ! 0/ 9 D$ ,! - J #J
0// 9 " " 0/ 9 D( / # /.*1$
6 8 3 "
@ - 3 $ (
,! - J % J &$ 7 7 &: E% % =
+A

$ # 4! : 4! 3 =$ 5
$ ! $6 3 "
( 4! . 6
3 " 3 ! !
: E =
4! 3 5 ) 6 4! ! /* $
$ 6 4 7
! $ 6 4! ( 7
4 3 6 !
4
3 $ @ 4! ! :, A =$
3 $ " 8 4! 5 " 5 7
) ! /* !
! 3 : E B %=

) 2 $ B 1 %' $ %

4 "! "

3 &
/ @ %
! 8 3 D

+ (
) 3 . 5 $ 6 ! 7
$ " 3 : E
=
* ) $ ( " !
6 $ ) ) $ 5 "
3 3
. ! &$$ 5 " ! C
7 ! : ! ="
( : ! =$ ) 7
$ 3 $ $ 4 $ >"
7 $ 1 ! 5 ! $ ! 3 7
) $(
! " ( " ! 7
! $ $ . $ 6 C
?.+,/ 0/ 0 + P 1/ 0 * Q 2 , ' * 7 1 /A. / 0 *

$ % 6
$ 6 " 4 7
8
) $ ( " ! 6 @ $
6 % 1 $ $ 3 $ 7
4 8
2 $ 6 3
$ " ( $& $ 6 ! 7
$ : 4 = : =$ 7
! /$ $ 3

*3 3 3
? $ 4 $ $
) 3 ! $ "$ $
) $ ! $ 3
$" 4 !
+

* 3 3 : "
( = 3 " : ) " = 7
3 3 $ 6 C
/0F ,*/R0 : Q ( = P /0.0 /. /R0 : ! Q !
=

) 6
$ ) $ ( " !
6 4 ! $" 9 5 $ ( " 7
!
. $ 3 ) / $
2 ( $ $
$ $ 6 $ ! $ 4 7
3 * ! $ 3 ! $
"$ $ $ $
$ $ $
$ 8 3 ( 7
3 " 3 ) : # " & =
3 5 $ /
. C
7 $ . 4 $ 8 $ 6
$ ( ! 3 6 >
7 " $ /4 $ 3
$ ( " ! 6
) 6
&J % ) 3 !
$ $ $
4 "! " 6 ) . $
) " 6 ! $ 7
86 ! ! 3 $ $ $
$ ! "! ?A (
6 2 ( $
6 3 6 ( 6
! 6
6 & 3 " $6
6 3 > "
8 5 !
$ 6 " $
" ?A $ 6 7
" @( : ! 6
?A 0 . &K$ " ! 3 , ! =$ !
6
. % &$ % $ / $ 3 ! "
3 ! 4 $" ! 3 !
$ 6 6 7
$
@! $ " 7
3 3 6 4 ! >
$ ) !7
)
4 "! : &=
2 $ 5 *.$ 4 ( )
"( ) 6
( " $ ! &$ : * %=
. $ ! 6
4 $ 6 4
8 $" 6
3 : * & =
+5 . @ &$ % 1 *. " &$
% 1 " ! ! 3 ! "
) : =$
++

) D"( # 3 4! @ 7 3
) $" ) #$ @ 3
6 4
8 $ " @ $ 3 4
" :,2 J D 9 ! > ,2 J > ,2 J
K> ,2 J K> %J # %K=
( 3 ! $ . +A 9$ 7
3 4! (
$ # 8 ! 7
? $ / $ : )
" $ " ! = 8 /* 3
! ! $ )
8 3 $
2 3 $ 6 7
( $ 6 @ 7
" 8 3 : E B
%=
? $ 3 B N : 6 ( "
. 3 = ! 0
$ 3 " ! $ $ $ 7
$ " ( ! $ 7
$ ! " 6 3
@ 3 /?$ ( $ ( 37
@ 3 ( $ 6
6 $ (
8 3 $ !
: E D# %= + 4 ) 3 6
( " . 3 5 3
! $ !! $ 3 " ! $ $
$ !
6 3 @ 3 ! /?$ 6 7
$ E D%#% %
, % &$ $ $ ) $ $
/ G A 1 /
0 , 6 $ @ $ ) @ 6 6
( @ 3
: E %% %=
3 $ 3 7
3 " 5! : EB # %=
, 3 C $ $ E #&
%

! "
# ?A " ;
< C $ " $
4 "! " C ! "!
" *
$ 4 ! $6 . "$ $ ? "
?
2 ?A ? K$ C
7 ! $ ( " 3
$ $ 6 6 !
3
7 ! ! ! $
" @ 3 6 7
3 . $ 7
7 $ $ $ 8

? $ ;2 $ $ *2 ! < ! 6 "
3 $
3 ) " 7
3

Vous aimerez peut-être aussi