Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
MONUMENTOS NACIONALES
EL PERIODISMO Y L A GRAMÁTICA
Sin duda siempre ha sido difícil poner ideas por escrito, pero
nunca como en la actualidad; porque ahora nadie propone al es-
critor tema alguno sin exigirle perentoria contestación, olvi-
dando que no hay nada más fácil que la solución de ayer, n i
más difícil que la solución de mañana.
Y no vale decir que ninguno pone al autor una pistola al pe-
cho para que en el acto responda, porque á la amistad no hay
quien se niegue cuando puede complacer.
Esto me pasa con la pregunta que se me hace: ¿Es el perio-
dismo elemento de progreso en materia de Gramática? ¿Cabe que
lo sea cuando el periodista ocupa todo su tiempo en informar
con la rapidez del rayo á sus ávidos lectores de cuanto pasa en
el globo, sin quedarle, por consiguiente, espacio ninguno para
estudio tan difícil como el del idioma patrio?
204 ESCUELAS SUPERIORES, ETC.
Decía Cicerón que, con ser los ojos lo que todo lo ven, no se
ven, sin embargo, á sí mismos. Y en verdad, que n i aun les es
dado examinarse bien por los medios indirectos que los espejos
les ofrecen.
Las lenguas, a n á l o g a m e n t e , con ser el medio maravilloso de
investigar todas las arcanidades del pensamiento humano, no
se anatomizan, sin embargo, á sí mismas, sino por recursos y
expedientes indirectos de análisis, por lo cual no hay estudio
m á s arduo que el de las lenguas. P o r eso la G r a m á t i c a está to-
d a v í a por hacer.
L a ciencia del hablar no reside en los vocablos, y no obstante,
éstos son los materiales que sirven de estudio á los profesores,
aun á los que m á s alardean de profundos y teóricos.
Pero ¿en q u é estriba el error?
E n que todos confunden los medios con el fin.
Largo fuera patentizarlo con demostraciones técnicas; pero,
por l a virtud de algunos ejemplos y analogías, resultará evidente
la causa de tal confusión.
Sin papel, sin tipos de imprimir, sin tintas grasas, sin pren-
sas...... no hay periódicos; pero ni el papel, n i los tipos, n i las
tintas son periódicos. Papel, tipos, tinta, son los medios inex-
cusables de l a aparición de esas hojas cotidianas, hebdomada-
rias ó quincenales , tan necesarias á nuestro actual estado
social. E l periodismo está en lo que dicen los tipos, no en cosa
alguua palpable n i visible. E l periodista, por tanto, no se forma
en la fábrica de papel, n i en la fundición de los caracteres de
imprenta, n i en el taller donde las prensas se construyen. De
modo que sin los medios no habría periódicos; pero los medios
no son el periodismo.
A n á l o g a m e n t e : sin sonidos, no hay música; pero la música no
está en los sonidos. Las manotadas de un p á r v u l o en las teclas
de un piano hacen huir á cuantos tienen oídos educados. Pro-
ducen sonidos, es verdad, pero música no; que la música reside
solamente en el orden de sucesión de los sonidos que al compo-
sitor le plugo dar.
Sin trigo no podemos existir; pero nosotros no comemos trigo:
comemos pan. E l afrecho, transformado en sazonada gallina,
sirve t a m b i é n para nuestro alimento. Carnes crudas no come el
hombre civilizado, porque no puede asimilárselas hasta que se
transforman en alimentos adecuados á nuestra organización por
el intermedio del calor. Pero ¿no sería demencia estudiar en el
afrecho ó en los carbones encendidos las condiciones de nuestra
alimentación?
E l estudio de los medios, en ú l t i m o resultado, estorba para el
conocimiento de lo esencial al logro de un fin. L a arquitectura
no está, pues, en los ladrillos, ni en las vigas, n i en los hierros,
ni en los d e m á s materiales de construcción. E l arco, la bóveda,
no consisten en las c u ñ a s ó dovelas que los forman, sino en la
ciencia que conoce por d ó n d e ha de pasar la resultante final de
los centros de gravedad de tan múltiples componentes.
Pues esto pasa en las lenguas. Hablamos, no con los voca-
EL PERIODISMO Y LA GRAMÁTICA 205
blos, sino con las combinaciones inacabables d é l o s vocablos.
L o s vocablos son los medios de las combinaciones elocutivas, y
en estas combinaciones está el arte de hablar, como en las com-
binaciones de las nueve cifras y el cero de l a notación decimal
se encuentra el arte de expresar todos los n ú m e r o s posibles.
Conozco que no es de este sitio el entrar en el examen de las
teorías que tengo expuestas en otras obras para probar l a verdad
de estas dos proposiciones.
Sin palabras no se habla.
Con palabras no se habla.
Se habla con sus combinaciones.
Pero, sin entrar aquí en pruebas no difíciles, si bien largas
y que exigirían mucho tiempo, expondré, como antes, eviden-
cias que lleven al á n i m o la persuasión.
E l vocabulario de un niño es como de unas 500 palabras; l i -
breto hay de ópera italiana al cual le bastan 800; el de un buen
periodista se acerca á 5.000, y y a resulta de facundia excepcio-
nal el orador que llega hasta 6.000. Shakespeare es calificado de
portento por haber empleado hasta 15.000 voces en sus obras.
Aunque á g r a n d í s i m a distancia, sigue después Lutero en r i -
queza de vocablos, y luego viene Cervantes. Contados por el
celo religioso de los hebreos los vocablos de la B i b l i a corres-
pondientes al Antiguo Testamento, se ha visto que son 6.542.
A h o r a bien: si con la acertada combinación de nueve cifras
ee pueden nombrar, en el sistema decimal, todos los grados de
la escala interminable de la pluralidad, ¿ q u é no podrá decirse
con una sabia organización de combinaciones, realizada con
5.000 ó m á s vocablos?
P o r de pronto, se ve el error en que e s t á n cuantos tratadistas
sostienen que las palabras son los nombres de los objetos, pues
no existiendo m á s que 5.000 palabras en el uso corriente y
cotidiano, solamente podría cada una ser signo de un objeto,
no habiendo m á s de 5.000 cosas en el mundo. ¿ C ó m o hablar,
pues, de la infinidad de los objetos con medios tan escasos?
¿Quién puede numerar las estrellas de los cielos, las arenas del
mar, ei polvo de los caminos, las nubes de insectos, los mias-
mas de las epidemias? Y ¿ q u é nos q u e d a r í a para hablar de l a
infinidad (mucho mayor t o d a v í a que la de los objetos) de los
actos de los seres y de las mudanzas de cada uno*?
N o hablamos, pues, con las palabras, sino con u n Sistema de
combinaciones que sabe realizar dos fines:
1. ° Formar el nombre de cada ser, de cada cosa, de cada i n -
dividualidad, pues lo i n d i v i d u a l no tiene nombre hecho en
ninguna lengua del mundo, y
2. ° Formar entidades elocutivas, organizadas de tal modo
que resulten propias para exteriorizar y simbolizar todo lo que
de tales objetos, actos ó estados tengamos que decir.
P a r a hablar y escribir una lengua pronto y b i e n , debe irse
en derechura uí estudio de las combinaciones de vocablos que
tienen por objeto el fin eloeutivo.
Y he aquí cómo el periodismo es el m á s potente elemento de
206 ESCUELAS SUPERIORES, E T C .
« L a s doncellas recogidas
Que aspiran á ser casadas,
L a honestidad es l a dote
Y voz de sus alabanzas.»
CERVANTES.
ea su vida, pero saben la ciencia del escribir; esto es, saben for-
mar los nombres de lo individual, y combinarlos después del
modo m á s adecuado, conveniente y pintoresco, para expresar
los pensamientos en estilo interesante y llamativo.
¡Los periodistas verdaderos! Si; así lo he dicho. Porque sólo
hay que contar como tales á los polígrafos que escriben á es-
cape para tener al día á las multitudes de todo cuanto ocurre
interesante en el planeta.
Unicamente estos felices improvisadores son los verdaderos
periodistas; pues no lo son n i pueden serlo los cachazudos es-
critores que en el silencio de sus gabinetes rebuscan tropos re-
tóricos y expresiones ininteligibles para el profano vulgo; ni
tampoco los que, siguiendo á Horacio, enmiendan tan minu-
ciosamente, que, á fuerza de tiempo, dan lugar á que se les en-
fríe e l entusiasmo que les puso en la mano la pluma; n i mucho
menos los que en la lucha periodística se retiran de la brecha
rendidos de tan ardua labor.
E l verdadero periodista nace, no estudia en los libros, y se
forma por l a intensidad de sus fuerzas espontáneas.
E l problema que se me propone necesita un desarrollo i n -
menso, demostraciones amplísimas, el espacio de un libro. Así
es que todo lo anterior es puramente sugestivo; pero, á m i en-
tender, quien quiera tomarse el trabajo de pensar encontrará
suficiente para aceptar la afirmación de que el periodismo
es un gran elemento de progreso en materia de Gramática.—
EDUARDO BENOT.
14
ASOCIACIONES DE LA PRENSA
La Prensa parisién.
SE. D. M I G U E L M O Y A
P r e s i d e n t e de l a A s o c i a c i ó n de l a P r e n s a
212 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
E s t a t t i t o s de l a A s o c i a c i ó n de l a P r e n s a
madrileña.
(Extractamos tos principales capítulos.)
Ingreso en l a A s o c i a c i ó n .
Para ingresar en esta Sociedad es indispensable ser perio-
dista en activo, f> haberlo sido de modo notorio é indiscutible.
Serán considerados periodistas en activo:
1. ° Los directores, redactores ó colaboradores de los perió-
dicos que se publican en Madrid.
2. ° L o s directores ó redactores de las Agencias telegráficas
ó de noticias, domiciliadas en esta capital.
3.° L o s corresponsales en Madrid de periódicos de l a Pe-
nínsula ó de Ultramar.
T a m b i é n p o d r á n ingresar en la Asociación de la Prensa, sin
derecho á ninguno de los beneficios que l a misma ofrece, pero
con el carácter honorífico de socios protectores, todas aquellas
parsonalidades, corporaciones ó colectividades que hagan dona-
tivos á esta Sociedad ó se suscriban periódicamente por una
cantidad determinada.
A r t í c u l o s adicionales.
SOCIOS PROTECTORES
E x c m o . Sr. D . Marcelo D E A Z C Á R R A G A .
Germán A V E D I L L O .
Barón D E L C A S T I L L O D E C H I R E L .
D . Valentín C É S P E D E S Y C É S P E D E S .
Marqués D E C E R R A L B O .
D . Fernando C E B A L L O S .
Carlos María C O R T E Z O .
Duque D E D E N I A .
D . Eduardo D A T O I R A D I E R .
Pío (TTTLLÓN.
José G O N Z Á L E Z A R A C O .
Enrique H E R R E R A M O L L .
Juan L Ó P E Z V A L D E M O R O .
Ezequiel M O R E N O L . D E A Y A L A .
Rafael M O N A R E S .
Fernando M E R I N O .
Juan Manuel M A R I A N I .
Juan N A V A R R O R E V E R T E R .
José D E L A P R E S I L L A .
Marqués D E Pozo R U B I O .
D. Angel P U L I D O .
José D E L P I N O .
Alejandro P I D A L Y M O N .
Gustavo R U I Z Y R U I Z .
Miguel R A M O S C A R R I Ó N .
Práxedes M A T E O S A G A S T A .
Francisco S I L V E L A .
ASOCIACIÓN MADRILEÑA 215
El s e r v i c i o m é d i c o de l a A s o c i a c i ó n de l a P r e n s a
se s o m e t e á l a s s i g u i e n t e s i n s t r u c c i o n e s .
II
III
IV
VI
VII
VIII
IX
Disposición general.
L a Junta directiva, como prueba de afecto y deferencia á
los señores asociados, y a d e m á s para evitar cualquier abuso
que involuntariamente pudiera cometerse, delegará un indi-
viduo de su seno para que visite á los enfermos ó á sus res-
pectivas familias, con objeto de atenderles según las circuns-
tancias demanden, para lo cual los socios en general ó persona
de su familia, quedan obligados á comunicar por escrito á l a
Secretaría de l a Asociación, en el t é r m i n o de tercero d í a , l a
circunstancia de hallarse enferma alguna de las personas que,
por reglamento, tienen derecho al servicio médico-farmacéu-
tico. S i pasados los tres días no se hubiere cumplido este re-
quisito, se entenderá que el socio renuncia al servicio médico-
f a r m a c é u t i c o de la Asociación.
Adiciones.
a
1. - L o s socios p o d r á n reclamar la asistencia facultativa en
su domicilio dentro de las condiciones reglamentarias, avi-
sando al profesor del distrito á que pertenezcan.
a
2. P o d r á n t a m b i é n consultar á los especialistas y á los
médicos de sus distritos respectivos, en las horas de consulta
señaladas en el cuadro adjunto, pero exhibiendo l a tarjeta que
identifica su personalidad, y que les s e r á entregada por Se-
cretaría.
a
¡ 3. L a Secretaría de l a Asociación p r o v e e r á á cada profesor-
médico de la correspondiente lista de socios, para acreditar; el
derecho de los que le tengan al servicio facultativo.
a
4. Mensualmente se hará una revisión de estas listas, para
que en ellas consten las altas y bajas correspondientes.
a
5. Los socios c u i d a r á n de que los profesores-médicos que
extiendan las recetas que han de ser despachadas en las far-
macias que prestan servicio á la Asociación, y por cuenta de
ésta, escriban de su p u ñ o y letra, a l pie de l a f ó r m u l a : « P a r a
don » (aquí el nombre del asociado).
a
6. Cuantas advertencias respecto de este asunto quieran
hacer los señores socios, se dirigirán al Presidente de la Cor-
poración, para que éste adopte las medidas que juzgue opor-
tunas.
a
*
S e r v i c i o m é d i c o d e s d e 1. de E n e r o de 1898, 218
Gastos. Pesetas.
Gastado en m o b i l i a r i o . . 12.439
Instalación del alumbrado eléctrico 3.251,15
Instalación del domicilio social 102,25
U n i f o r m e s p a r a e l conserje y o r d e n a n z a 163 _
M a t e r i a l de S e c r e t a r í a 158,15
Impresos 1.288,50
Conferencias, veladas é i n a u g u r a c i ó n del d o m i c i l i o social. 942,50
F u n c i o n e s á b e n e f i c i o de l a A s o c i a c i ó n 4.455,35
I m p u e s t o d e l t i m b r e , p a p e l s e l l a d o y 1 p o r 100 de p a g o s
al Estado 337,30
P ó l i z a de s e g u r o de i n c e n d i o • 63,20
G r a t i f i c a c i o n e s de P a s c u a • 201.50
T í t u l o s p a r a los socios protectores 566,50
P e q u e ñ o s ge s t o s 172,80
Farmacias , 2.949,50
Médicos 1.500
Socorros 4.252 50
Personal 3.900
Alumbrado ' 698,25
Calefacción 448.50
EXISTENCIA EN CAJA QUE PASA Á CUENTA NUEVA 14.871,71
ToTAti 63.201,66
BIBLIOTECA
La Biblioteca está á cargo del vocal D. Ramón de Cárdenas,
quien con gran actividad y acierto ha catalogado los volúme-
nes que se han recibido en concepto de donativo, y que son los
siguientes:
Volúmenes.
D o n a t i v o de S. M . l a R e i n a 130
d e l M i n i s t e r i o de G r a c i a y J u s t i c i a 246
d e l M i n i s t e r i o de F o m e n t o 120
d e l C o n g r e s o de l o s D i p u t a d o s 315
del Instituto Geográfico y E s t a d í s t i c o 26
de D . A n a r e l C a r v a j a l y D o m í n g u e z 10
d e l G o b i e r n o de l a R e p t í b l i c a de C b i l e 1
TOTAU 848
DOMICILIO DE L A SOCIEDAD
E l entonces Ministro de Fomento, Excmo. Sr. D. Alberto
Bosch, cedió el edificio donde estuvo instalada la Biblioteca
Nacional para domicilio de la Asociación de la Prensa; y en
brevísimo tiempo la Comisión instaladora transformó las viejas
y ruinosas salas que fueron de lectura, en espléndidos y hermo-
sos salones que, sin ofrecer asombrosos detalles de suntuosidad,
220 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
JUNTA DIRECTIVA
El 7 de Julio de 1898 fui designada la actual.
Presidente: D . Miguel MOYA {reelegido).
Vicepresidentes.
Sr. Marqués DE CASA-LAIGLESIA {reelegido).
V A L D E IGLESIAS.
Secretarios.
D. Fernando BOCOHERINI.
Melchor CANTÍN (reelegido).
Tesorero: D . José FRANCOS RODRÍGUEZ (reelegido).
Censor: D . Tesifonte GALLEGO.
Vocales.
D. Ramón DE CÁRDENAS.
Antonio MARTÍNEZ SOTO (reelegido).
Mariano PERPÉN (reelegido).
Prudencio ROVIBA.
SS. SS.
BARCELÓ (Luis). CONDE (Guillermo L . ) .
BLANCO VITORERO (José). COLOM (Fernando).
C A S T R O T É R R O (Benito).
B A H A M O N D E (Porfirio).
C A S T R O L O M B A R (Joaquín).
B E C E R R A (Pablo).
C A R C E D O (Primitivo).
B R I O N E S (Gabriel).
C O N D Ó N (Benito).
BOCOHERINI (Fernando).
C O R T É S (Francisco).
B O R D O N A (Fernando).
C A R R E R A S (Adrián).
B L A N C O (Rufino).
C A L E R O (Francisco).
B A L A C I A R T (Daniel).
C A R R E R A S (Julio).
B O C C H E R I N I (Eusebio).
B R A Ñ A S (Adolfo F . ) .
CASTRO RONDEROS (Ricardo).
D A N T Í N (Aurelio).
B A R R A D O (Augusto).
D Í A Z (Filiberto A . ) .
B E C E R R O D E B E N G O A (Ricardo).
D O C T O R (Eusebio).
B I S B A L (Fabián).
Doz D E L A R O S A (José).
B U R E L L (Julio).
D Í E Z (Félix L . ) .
B O L A Ñ O S (Benigno).
D Í A Z (Baldomero).
B R I N G A S (José).
D A Z A C A M P O S (Juan J.).
B L A S C O (Ricardo).
D O M Í N G U E Z (Antonio).
B A R R O E T A (Adelardo).
E S C O B A R (Alfredo).
B A R R I O S (Rafael).
E S C O B A R (Carlos).
BALBAS (Vicente). E S C O B A R (Manuel).
B L A S C O I B Á Ñ E Z (Vicente).
E S P A Ñ A (Gabriel R.).
B L A S C O (Eusebio).
E S T E B A N C O L E A N T E S (Conde).
B E R M Ú D E Z (Eduardo).
E S C A N E Ó N (Ramón).
B L A N C O (Ramiro).
E S P E J O (Juan).
B E T E G Ó N (Javier).
F E B R E R (Angel).
B A R B E R (Mariano).
FERNÁNDEZ MIGUEL (B.).
C A N T Í N (Melchor).
FERNÁNDEZ SHAW (Carlos).
C A N N E D O (Enrique).
FERNÁNDEZ HIDALGO (E.).
C A L (Julián de la). FERRERAS (José).
C Á R D E N A S (Ramón de).
F A B R A ( N i ! O María).
C A V I A (Mariano de).
F A R A L D O (José).
C A S T R O L E S (Vicente de).
F R A I L E (Juan).
C R E S P O P I N U A G A (Serafín).
FERNÁNDEZ FLORES (Isidoro).
C C A R T E R O (José).
FERNÁNDEZ ARIAS (Diego).
C A S T R O T I E D R A (Manuel).
FERNÁNDEZ M A R T Í N (Manuel).
C E L A D A (Lorenzo N . ) .
FERNÁNDEZ H I D A L G O (Eulalio).
C A N A L S (Salvador).
FERNÁNDEZ BAAMONDE (E.).
C R U Z V Á Z Q U E Z (Juan).
FERNÁNDEZ HEREDIA (A.).
C A S T E L A I N (Ignacio M . ) .
FERNÁNDEZ A R R I B A S (José).
C O L L A D O (Daniel).
FLORES (Eugenio A . ) .
C O M B A (Juan).
F R A N C O S R O D R Í G U E Z (José).
C A A M A Ñ O (Angel).
F L O R E S H E R N Á N D E Z (Antonio).
C A L D E R Ó N (Alfredo).
F U E N T E S I R I A R T E (Francisco).
C A S T I L L E J O (José).
F U E N T E S (Luis).
C A S A S (Manuel de las).
F R O N T A U R A (Carlos).
C A R R E R A S (Manuel).
F L O R E S (Ricardo).
C A D A L S O (Fernando).
F . I Z A G U I R R E (Roque).
C A S A N O V A (José Luis).
F E R N Á N D E Z (Miguel).
C O N T R E R A S (Enrique).
222 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
SS. SS.
F I T É B E R N I A L (Vital). JORDÁN (Miguel).
G A R C Í A (Alfonso). JORDÁN (Luis).
GALLARDO (Ramón). JACKES (Federico).
G A B Á S (Emilio). KELLER (Manuel).
G A L L E G O (Tesifonte). LACASA (Anselmo).
GASCÓN (Domingo). L A R A Y M E S A (José).
G A R C Í A B A R R E R A (Francisco). L A P O U L I D E (Juan).
G Ó M E Z B A Q U E R O (Eduardo). L E R R O U X (Alejandro).
G A R C Í A L Ó P E Z (Alfredo). L E Z A M A (Eladio).
G A R C Í A RODRIGO ( R a m ó n ) . L O M A (José de la).
GÓMEZ (Valentín). LOZANO ( J e s ú s ) .
G R A D O (Eusebio). L Ó P E Z (Daniel).
G U A S P (Ignacio). L Ó P E Z (Ernesto).
GONZÁLEZ ATIRIÓLES ( N . ) . L U Q Ü E (Angel).
G R A N DA (Jesusa). L L A N O Y P E R S I (Manuel).
G Á L V E Z (Diego). L L I N A S (José Modesto).
G Ó M E Z (Julio). LÓPEZ SILVA (José).
GARCÍA GALVÁN (Ramón). L Ó P E Z M A R Í N (Enrique).
G A R C Í A Ríos (Luis). L U C A DE T E N A (Torcuato).
GONZÁLEZ Q U E S A D A (Manuel). L E O N O R (Carlos).
G A R C Í A M O R A L E S (Angel). L Ó P E Z F R A I L E (Luis).
G Ó M E Z M U Ñ O Z (Manuel). L A R R A (Luis Mariano).
GUTIÉRREZ ABASCAL (José). Lucio (Celso).
G A R C Í A M O R E N O (Alejo). LUCEÑO (Tomás).
GARRIDO (Antonio). L A N U Z A (Fernando).
GARCÍA P L A Z A (José). L O M A (Eduardo de la).
GONZÁLEZ RODRIGO (Adolfo). L L O P I S (Antonio).
GÓMEZ CENTURIÓN (Luis). L L I N A S (Carlos).
GONZÁLEZ G R A N D A (Leoncio). L U N A (Adolfo).
G A R C Í A L A D E V E S E (Ernesto). JJA8 SANTAS (José María).
GASCÓN (Juan Francisco). L Ó P E Z D E SÁA (Leopoldo).
G A R C Í A G Ó M E Z (Juan J . ) . M A D A B I A G A (Federico).
G A R C Í A ALONSO (Luis). M A R T Í N F E R N Á N D E Z (Mariano).
G I S B E R T (Antonio). M A R T Í N E Z SOLO (Antonio).
GARCÍA CEBALLOS (José). M A R T Í N E Z V E G A (Fernando).
G A B A L D Ó N (Luis). M A R T Í N E Z L E I V A (Juan).
G O T Z E N S (Leopoldo). MÁRQUEZ (Carlos).
GONZÁLEZ (Enrique). MELLADO (Andrés).
G U E R R A (Ricardo). MENÉNDEZ CARAVIA (José).
G I L CAMPOS (José). M E N C H E T A (Salvador).
GONZÁLEZ C A B R E Ñ O (Jenaro). MERCADO (Francisco J . ) .
G . P I N E D A (Antonio). M E S T R E (Ramiro).
G Á L V E Z (Enrique). M E S A D E L A P E Ñ A (Rafael).
GUTIÉRREZ GAMERO (Emilio).
H E R N Á N D E Z DASBORES (F.). MONMENEU (José).
H E B N Á N D F Z (Julio). M O N T E S A Y A L A (Eusebio).
H U E S C A (Federico). M O R A Y T A (Miguel).
H E R R E R A (Juan). M O Y A (Miguel).
HERRERO (Ramón). M U R (Juan).
J E K I Q Ü E (José). MUÑOZ (Eduardo).
MORÓTE (Luis).
ASOCIACIÓN MADRILEÑA 223
s
SS. SS.
M i RALLES (José). PÉREZ REQUEJO ( R a m ó n ) .
MELGARES ( F i d e l ) . PÉREZ MAGNIN (Angel).
MELGARES ( R a m ó n ) . P É R E Z ROJAS (Sixto).
MADARIAGA ( R o g e l i o ) . PERPEN (Mariano).
MANJÓN ( M i g u e l ) . PERPEN (Antonio).
MARBÁN ( J o s é ) . PERIS ( R a m ó n ) .
MARTÍNEZ (Justo). PEROJO ( J o s é del).
MILLÁN (Pascual). POLO (Pablo).
MARTÍNEZ (Juan Manuel). PRIETO ( E m i l i o ) .
MENÉNDEZ P I D A L ( J u a n ) . P É R E Z Y GONZÁLEZ ( F e l i p e ) .
MARTÍNEZ ZAMORA ( J u s t o ) . PASO Y CANO ( A n t o n i o ) .
MORENO ( J e s ú s M a r í a ) . PICÓN (Jacinto O . ) .
MERINO ( V a l e n t í n ) . PALACIOS (Rafael).
M A R ros ( L u i s ) . P i Y M A R G A L L (Francisco).
M A R Í N ALONSO ( P a b l o ) . PALACIO (Roberto de).
MORALES (Rogelio). PÉREZ MÍNGCJEZ ( F i d e l ) .
MUÑOZ ( J o s é A . ) . PÉREZ MALO (Miguel).
MARTÍNEZ ESPADA (Manuel). PÉREZ Z ú Ñ i G A (Juan).
MURO (Róanulo). PÉREZ DEL TORO (Gaspar).
M A R T Í N REDONDO ( F e r n a n d o ) . PAVÍA (José F . ) .
MÁRQUEZ DE L A P L A T A (M.). PRÍNCIPE (Enrique).
MASSA ( S e r a f í n ) . PRÍNCIPE ( M i g u e l A . ) .
MASSA (Enrique). PINERO (Cipriano).
MORENO M A G U E L ( L u i s ) . PINO (Francisco del).
MIRANDA ( D a v i d ) . PEÑA (Eduardo).
MONTESINOS ( E d u a r d o ) . P U I G (Santiago).
MORENO ( F e r m í n ) . PELLICO ( R a m ó n ) .
M A T A ( L u i s de l a ) . PÜIG LARRAZ ( J o s é ) .
MATOSES (Manuel). PtüDREGAL (Francisco).
NOMBELA (Julio). P A R E J A (Antonio).
NAVARRO L E D E S M A ( F . ) . QUERALT (Ricardo).
N Ú Ñ E Z (Alvaro L . ) . QUINTERO ( R a m ó n ) .
NIDO (Juan). RANCÉS (Guillermo).
Novo Y COLSON (Pedro de). R E Y DÍAZ (Nicanor).
OLMEDO (Santiago). RETORTILLO ( A g u s t í n ) .
O R T E G A GIRONES ( J u a n ) . ROMERO CHACÓN ( J o s é ) .
ORTIZ D E PINEDO ( F a b i á n ) . ROSÓN (Eduardo).
ORIA Y L A R A (Santiago). RIVERO (Antonio).
ORDAX ( A n g e l ) . RIBALTA (Aurelio).
OVEJERO ( A n d r é s ) . RODRÍGUEZ LÁZARO ( A n t o n i o ) .
P Á E Z (Antonio J o s é ) . RIVAS MORENO (Francisco).
P A L M A (Carlos). ROVIRA (Prudencio).
PALOMERO (Antonio). RANCÉS ( E m i l i o ) .
PARÍS ( L u i s ) . RODRÍGUEZ P E D R É ( J u l i o ) .
PARRILLA (Vicente). REPARAZ (Federico).
PASCUAL FRUTOS ( L u i s ) . ROMERO (Juan J . ) .
PARDO (Luis). R E T A N A (Wenceslao).
PERERA (Arturo). RONRÉ ( J o s é ) .
PÉREZ NIEVA (Alfonso). R u i z CONTRERAS ( L u i s ) .
PÉREZ COSÚ (Alberto). ROYO VILLANOVA ( L u i s ) .
224 ASOCIACIONES DE L A PRENSA
ss. SS.
E E P A R A Z (Gonzalo). SÁNCHEZ C A S T I L L A (Eduardo).
KlQUELME (Jofíé). S I L V E N (Pío).
ROMERO (Joaquín E . ) . SERRANO PEDROSA (Francisco).
Ríu (Emilio). SICILIA (Joaquín).
REDONDO (Tomás). SERRANO PALACIOS (Fernando).
EOJAS (Mariano). S A R T H O U (José).
R U E D A (Salvador). TORRES (José Luis).
Ruiz D E L A P E Ñ A (Luis). T E J E R O (Angel).
R E Z A (Juan). TOMASETI (Adolfo).
SALCEDO (Francisco de P . ) . T R U L L A S (José).
SÁNCHEZ P É R E Z (Antonio). T R O M P E T A (Enrique).
SÁNCHEZ O.RTiz (Gerardo). T E L L O (Joaquín).
SÁNCHEZ M A R R O Q U Í N ( R . ) . T A X O N E R A (Luciano).
SAWA (Miguel). _ TOMASICH (Enrique).
SANTERO (Antonio). TORRE (Silverio de la).
SOLER CASAJUANA (Luis). TORQUEMADA (José María).
S O L D E V I L L A (Fernando). U R R E C H A (Federico).
SOLSONA (Conrado). U N G R Í A (Agustín).
SÜÁREZ ESCOSÜRA (Alfredo). V I L L E G A S (Francisco).
SOLÍS (Rafael). V I C E N T I (Alfredo).
SASTRE (Francisco). V I C E N T (Federico).
S A I N T - A U B I N (Alejandro). V I G I L (Francisco).
SALILLAS (Rafael). V I D A L (Abelardo).
SIERRA (Eusebio). V I L L A L V A (Eleuterio).
SORIANO (Manuel). VISCASILLAS (Rafael).
SÁNCHEZ (Meinardo V . ) . V E R G A R A (Angel).
SÁNCHEZ (Laureano). VILLAISOTO (Luis).
S E L L E S (Eugenio). V E G A - R E Y (Luis).
SÁNCHEZ G U E R R A (José). V Á Z Q U E Z (Leopoldo).
SOLANO (Ezequiel). V I L L A H E R M O S A (Pedro A . ) .
SÁNCHEZ CALVO (Felipe). V Á R E L A SILVARI (José).
S E R V E T (Carlos). V I L A (Justo).
SANTONJA (Antonio). V I D A L (Mauricio).
SÁNCHEZ (Rafael E . ) . ZAHONERO (José).
S A N T A N A (Rafael). ZAMORA C A B A L L E R O (Eduardo).
S A N SEGUNDO (Gregorio). ZAITIGUI (Cecilio S.).
SÜÁREZ F I G U E R O A (Augusto). ZOZAYA (Antonio).
S. D E V I N U E S A (Ricardo).
S I N D I C A T O f » E JLA [PREUTSA
: 3 > «
JUNTA DIRECTIVA
Presidente: Excmo. Sr. D . Gaspar NóÑEZ DE ARCE, Cruzada, 4.
Secretario de la Presidencia: Sr. D . José DEL CASTILLO Y SO-
RIANO, Espejo, 6.
lloras de Secretaria, de cinco á siete.
SECCIÓN DE CONTABILIDAD
Vocales.
Sr. D . Elias M A R T Í N RIESCO, Santa Engracia, 6 9 .
E m i l i o MARIO, Paseo de la Habana, 1 8 .
Secretario de la- Sección: Sr. D . L u i s SOLER Y CASAJUANA, Plaza
de Oriente, 7 .
Vocales.
Sr. D . L u i s VIDART, Fuentes, 9. f
Manuel OSSORIO Y BERNARD, Serrano, 3 6 .
Antonio GUERRA Y ALARCÓN, R e y Francisco, 2 4 .
Antonio FLÓREZ HERNÁNDEZ, Paseo de Santa E n g r a -
cia, 2 1 .
Secretario de la Sección: Sr. D . Carlos L u i s DE CUENCA , I n f a n -
tas, 2 4 .
Vocales.
Sr. D . Manuel DEL PALACIO, A y a l a , 5 .
Manuel FERNÁNDEZ CABALLERO, Paseo del Prado, 3 0 .
Julio N O M B E L A , Velázquez, 1 6 .
Miguel RAMOS CARRIÓN, Carretas, 1 5 y 1 7 .
Secretario de la Sección: Sr. D . J u a n COMBA Y G A R C Í A , P r i n -
cesa, 1 4 .
»
Entre los socios los hay protectores, beneméritos, honorarios
y de número.
PROTECTORES
S. M . el R e y D . ALFONSO X I I . f
a
S. A . R . la Serma. Sra. Infanta D . M A R Í A ISABEL.
E x c m o . Sr. D . Lucas AGUIRRE Y JUÁREZ. f
E x c m a . Sra. Duquesa DE SANTOÑA. -j-
a
E x c m a . Sra. D . Elisa T A P I A DE B A Y O .
Sr. D . J o s é María DEL CAMPO Y N A V A S , f
E x c m a . Sra. Condesa DE XIQUENA.
228 A S O C I A C I O N E S D E L A P R E N S A
BENEMÉRITOS
D. Manuel D E L L A N O Y P E R S I .
Emilio A B R I E T A . f
Cayetano R O S E L L . -j-
Manuel María D E S A N T A A N A . f
Manuel María José D E G A L D O . -j-
Antonio R O M E R O O R T I Z . f
Julio D E V A R G A S .
Gaspar N Ú Ñ E Z D E A R C E .
José D E L C A S T I L L O Y S O R I A N O .
HONORARIOS
SS. SS.
ACOSTA DE SAMPER (Soledad). CLERC ( M . Jules).
A D A M (Juliette). COELHO (Eduardo).
A G U I L A R (Rafael). Comité de la Société des Gens
A L M E I D A (Rafael d'). de Lettres, París.
ALMEIDA MANUEL DE VILLENA. C O S I G L I E R I P E D R O S O (Zofino).
ALONSO CRIADO (Matías). C O S T A G O O D O L P H I N (José da).
ALVAREZ MARINO (José). C O S T A S E Q U E I R A (Tomás J . da).
AVILA (Manuel). C R E S P O (Joaquín).
B A U Z A (Francisco). C R U Z (Fernando).
B A Ñ A D O S E S P I N O Z A (Julio). C U N H A P O R T O (José da).
B A R R A (Eduardo de la). C U N H A É SÁ (Antonio M . da).
B E T A N C O U R T (Julio). D A R Í O (Rubén).
B L A S C O (Federico). DÁVILA PONCE DE LEÓN (W.).
B O R D A L L O P I N H E I R O (Rafael). DÍAZ (Porfirio).
BORIS D E TANNEMBERG. D O M Í N G U E Z (Vicente J.).
BOURET (Georges). DROZ (M.).
BRAGA (Teophilo). DUHAN (Alfredo).
BRANDAO D A CASTRO F ECHEVARRÍA (Isabel).
BRAVO Y DE LIÑÁN (F.). E S C O R I A Z A (José Ladislao).
BRETÓN Y VEDRA (Luis). E S P I N O S A (José María).
B R I T O R E B E L L O (Jacintho I.). ETTORE DALLA PORTA.
B R U G A D A (Ricardo). EZETA (Carlos).
C A A M A Ñ O (José M . P . ) . F A M B R I (Paulo).
CALCAÑO (Eduardo). F A S T E N R A T H (Juan).
C A R R A N Z A (Angel Justiniano). F E R E A L (César).
C A R R E R A (José M a r í a ) . F E R N Á N D E Z (José).
C A S T A Ñ O (Alberto). F E R N Á N D E Z F E R R A Z (Juan).
C A S T R O (Carlos de). F E R R A R I (Paulo).
SOCIEDAD D E ESCULTORES Y ARTISTAS. 229
SS. SS.
FERREIRA DE SERPA (Antonio). M E D I N A (Francisco).
FLANGINI (Alberto). M E D I N A Z A B A L A ( J o s é Toribio).
FLORES (Antonio). MÉNDEZ (Joaquín).
FLORO COSTA ( A n g e l ) . MENDOUQA É COSTA ( L u i s de).
FONSECA BENAVIDES ( F . da). MERINO (Fernando Arturo de).
FONTAINE DE L A V E L E Y E ( M . L . ) . MITRE (Bartolomé).
FREIRÉ ( E n r i q u e ) . MONTERO Y C A S A L ( J o s é N , ) .
GAGINI (Carlos). MONTIER MARTÍNEZ (Adolfo).
GAIBROIS ( J o s é J . ) . M O N T T (Pedro).
G A L V Á N (Manuel de J e s ú s ) . MOREL-FATIO (Alfred).
GAMBORG Y A N D R E S E N ( E . ) . M O R E T Y PRENDERGAST ( S . ) .
GARRIDO (Pedro María). NAVARRO ( E m i g d i o ) .
GARRIDO (Pedro T o m á s ) . N E R C A S E A U M O R A N (Enrique).
GÓMEZ RESTREPO (Antonio M . ) . N E U S E L (Otto).
GOÜVEA PINTO. NICOLAU RAPOSO ( J o s é ) .
GONZÁLEZ (Manuel),- OCHOA ( J o s é Vicente).
GONZÁLEZ SUÁREZ ( F e d e r i c o ) . OLMEDILLA ( J o s é de).
GRANADO (Daniel). ORTIZ (Francisco F . ) .
GUIMARAES (Ricardo). PADILLA (Juan).
GUTIÉRREZ (Rafael A . ) . P A D U L A (Antonio).
G U Z M Á N BLANCO ( A n t o n i o ) . P A L M A (Ricardo).
HERRERO BRETÓN ( J o a q u í n ) . PALLARES Y A R T E T A (L.).
H Í J A R (Alfredo). PARREIRAS (Francisco A . ) .
H Í J A R (Juan B . ) . PASOTRONCOSO (Francisco del).
IRIGOYEN (Bernardo de). PATRICIO (Francisco J o s é ) .
ISLA (Feliciano). P A Y N O (Manuel).
JARDIM (Cypriano). P A Z ( J o s é Manuel).
K E I L (Alfredo). PEDROSO (Fernando).
L A B O R D E B A R A T A (Francisco). P E L L I C E R (Mariano).
L A C H E R MASOOH (Leopoldo). P E R A L T A (Manuel M a r í a ) .
LAPASSA DE L A CERDA ( V . ) . PEREIRA (Antonio R . ) .
LEBLANC (Leónide). PEREIRA ( F e r m í n ) .
LEONARD ( J o s é ) . P E R E I R A DA FONSECA ( M . ) .
L E V A ( G . B . de). P E R E I R A GUIMARAES (Luis C ) .
LOBO D E B U L Ü O E S ( E d u a r d o ) . PINHEIRO CHAGAS ( M a n o e l ) .
LOUIT (Leopoldo). PINILLA (Claudio).
LUBAUSKI (Conde Alejandro). PIRAN (Antonio).
MACHADO-HASSE (Ricardo). P L A Z A (Victoriano de l a ) .
MADERO (Francisco B . ) . QDESADA (Vicente G . ) .
MAGARIÑOS CERVANTES (M.). RAMÍREZ ( J o s é Pedro).
MANOINELLI ( L u i s ) . RAMÍREZ F . FONTECHA ( A . ) .
M A R D E L D'ARRIAGA ( J u l i o C ) . R E I N A BARRIOS ( J o s é ) .
MARISCAL (Ignacio). R E L V A S (Carlos).
M A R T Í N E Z (Marcial). R E L V A S (Enrique).
MASSIOTTI (Antonio B . ) . R E N I Ñ A (Enrique).
M A T T E (Augusto). R E Y E S (Rafael).
MAYORGA ( F u l g e n c i o ) . RIBEIRO (Thomas).
MAYRARGUES (Gustavo). ROCA (Julio A . ) .
MEDEIROS DA COSTA É A L B U R - ROCHA (Dardo).
QUERQUE (Francisco de). RODRÍGUEZ ( J o s é J . ) .
230 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
SS. SS.
RODRÍGUEZ DA COSTA (Joao C). SWIECCHI (Julijan A d o l f ) .
ROLIN-JACQUEMYUS (G.). TESA (E.).
ROSAS PIZARRO (Víctor). THOMSON (M. R.).
RUMANIA (S. M . la Reina de). TIEPOLO (Conde de).
SANJINÉS (Guill.). T O B A R (Carlos R . ) .
S A N T A C R U Z (Vicente). V A L E N Q A (Conde de).
S A N T O S (Miguel M . J . dos). V A L L E ( J o s é María del).
S A T U R I O (Carlos). V Á Z Q U E Z (Honorato).
S E R P A P I M E N T E L (Antonio de). V i G í L ( J o s é María).
S O L A R (Pedro A . del). V I L L A L O B O S (Rosendo).
S O L A R Y N A V A R R E T E (Alberto). W I L S O N (Baronesa de).
S O S A (Francisco). Z A L D Í V A R (Rafael).
S O T O (D. Enrique). Z A L D Í V A R , H I J O (Rafael).
S O T O (Marco A . ) . Z A M U D I O (Adela).
SOUSA MACHADO DE VASCON- Z A R A T E (Julio)
CELLOS (José de). ZORRILLA DE SAN MARTÍN
SPÍNOLA (Ramón). (Juan).
DE NÚMERO
SS. SS.
ABAD Y GIL (Enrique). ARROYO Y LORENZO (Manuel).^
A B E L L Á N Y A N T A (Rafael). ASENSIO (Juan Antonio).
A G U S T Í N G A R C Í A (Antonio). AVILES (Angel).
A L B A S A L C E D O (Leopoldo). BADIOLA Y ABIZMENDI (D.).
A L C A L D E Y S. T O S C A N O ( J o s é ) . B A L A C A Y CANSECO (Eduardo).
ALCÁZAR (José). B A L A G U E R (Víctor).
A L F O N S O (Raimundo). B A R B E R O Y C A S A L (Pablo).
A L G A R R A Y H U R T A D O (Cosme). B A R R A N C O Y C A R O (Mariano).
A L M I N A (Conde de la). B A R R Ó N Y O C H O A (Lope).
ALMONACID Y CUENCA (M.). B A R T H E Y Z E L A Y E T A (Luis).
ALVAREZ CAPEA (Lorenzo). BARTOLOMÉ DE MINGO (E.).
A L V A R E Z M O L I N A (Antonio). BARTOLOMÉ Y SANTAMARÍA (R.).
A L V A R E Z OSSORIO ( A n í b a l ) . BATALÓN Y GÓMEZ (José).
A L V A R E Z OSSORIO (Florencio). BAYO (Adolfo).
A M O D I O (Francisco). B E K (Carlos).
A N T O N I N O (Mariano). BELDA Y BELDA (Manuel).
A R A N A Y BERMEO (José). B E L T R Á N Y RÓZPIDE (Ricardo).
A R A N G U R E N (Tomás). B E L L I U R E Y V I C I A N O (Vicente).
A R A U S Y P É R E Z (Mariano). B E L L V E R I Ñ I G O (Mariano).
A R B E X Y B L A N C H (Agustín). BENAVENT Y ROCAMORA (E.).
A R C H E Y B E R M E J O (José V . ) . BENAVENTE (Jacinto).
A R C H E Y M A R T Í N E Z (Luis V . ) . BERNIS DE BERMÚDEZ (D.).
ARDITI (Luis). BOCHERINI (Alfredo).
ARGUELLES Y SAGUE (Eduardo). B O N A P A R T E W Y S E (María L . ) .
SS. SS.
BRETÓN (Tomás). CHAPÍ (Ruperto).
B U E S O Y P I N E D A (A. de la Paz). CHARRÍN (Acacio).
BURGOS (Francisco J a v i e r ) . D A C A R R E T E (Angel).
C A B A L L E R O (Ricardo). D Í A Z Y P É R E Z (Nicolás).
C A M P S A R R E D O N D O (Isabel). E S P I N A Y C A P O (Juan).
C A N O Y A R N A U (Bernardo). (Gaspar).
C A N O (Leopoldo). ESTEBAN COLLANTES (S.).
C A N T Í N Y L O R C A (Melchor). ESTEBAN LOZANO (José).
C A N T Ó (Juan). ESTÉVEZ Y FERNÁNDEZ (A.).
C A P U Z A L O N S O (Carlos). ESTARRONA (José).
Y A L V A R E Z
C Á R D E N A S Y P A D I L L A (Ramón). F A L I É (Antonio María).
CARRASCO Y CASADO (PÍO A.). F A B B A Y D E A S (Nilo María).
CARRASÍO LABADÍA (Miguel). F A R R É S Y A T M E R I C H (Antonio).
C A R R E R A S Y S A N C H Í S (Manuel). F E R N Á N D E Z A R I A S (Diego).
C A P A F ' 0 Y C A N S E C O (Agapito). F E R N Á N D E Z B R E M Ó N (José).
C A S T A Ñ O Y G O N Z Á L E Z (Fermín). FERNÁNDEZ CABALLERO (M).
C A S T E L O (Julián). FERNÁNDEZ CARPIÓ (Manuel).
C A S T E L A R (Emilio). FERNÁNDEZ Y GONZÁLEZ (F.).
C A S T I L L O Y S O R J A N O (José del). FERNÁNDEZ D E RODAS (F.).
CEDRÓN DE L A P E D R A J A (G.). FERNÁNDEZ SHAW (Carlos).
CLOT (Juan). FERNÁNDEZ V A A M O N D E (E.).
C R I A D O Y B A C A (Manuel). Ñ A N A (Florencio).
C R I A D O Y D O M Í N G U E Z (Juan P.). FLÓREZ HERNÁNDEZ (A.).
F O R O N D A Y A G U I L E N A (M. de).
C U E N C A (Carlos L u i s de).
C U E T O (Leopoldo Augusto de).
FRONTAURA (Carlos).
FUENTES D Í A Z (Eduardo).
CHACÓN Y GÓMEZ (Ricardo).
232 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
ss. SS.
GALVÁN (José María). JIMÉNEZ FERNÁNDEZ (Fede-
GALLARDO Y VÍCTOR (M.). rico).
GANDARIAS Y PLANZÓN (Justo). JIMÉNEZ GARBAYO (Damiana).
GARAGARZA Y DUGIOLS (F.). JIMÉNEZ Y GARBAYO (Manuel).
GARCÍA AVELLANO (Narciso). JIMÉNEZ Y GARCÍA (Julián).
GARCÍA DUCAZCAL (José M.). J I M É N E Z Y G A R C Í A (Miguel).
G A R C Í A H I S P A L E T O (Manuel). J U L I A (Rafael).
G A R C Í A L A B I A N O (Autoaio). JURADO DE L A PARRA (José).
G A R C Í A L Ó P E Z (Anastasio). L A C A R R A Y G A R C Í A (Concep-
G A R C Í A L Ó P E Z (Antonio). ción).
G A R C Í A SAMPEDRO (Luis). L A G A S C A Y R U I Z (Mariano).
GARNELO (José). L H A R D Y Y GARRIGUES (A.).
GARZÓN Y PÉREZ (José). LANDÍ (María).
G A S O Ó S Y G O T M B A O (Domingo). LANGA (Rafael).
GASCÓN Y GUIMBAO (José). L A PORTA V A L O R (Vicente).
G I B E R T Y R O I G (Pablo). LAPORTA VALOR (Enrique).
G I N A R D D E L A K O S A (Rafael). L A R R A ( L u i s Mariano de).
G I O L Y S O L D E V I L L A (Isidro). L A S S O D E L A V E G A (Angel).
G Ó M E Z D E CÁDIZ (Emilio). L A S T R E S Y R U I Z (Francisco).
G Ó M E Z D E C Á D I Z (Manuel). L I N A R E S R I V A S (Aureliano).
GÓMEZ CENTURIÓN (José M . ) . L I Z C A N O (Angel).
GONZÁLEZ DEL CASTILLO (Da- LODRE Y B A R B A (José).
vid A.). L O M A Y S A N T O S (Eduardo de la).
GONZÁLEZ (Venancio). L O N (Emilio).
GONZÁLEZ ARACO (Manuel). L Ó P E Z D U E Ñ A S (Isidoro).
GONZÁLEZ MAESTRE (F.). L Ó P E Z G U I J A R R O (Salvador).
GONZÁLEZ RODRIGO (Adolfo). L O R E N Z O Y C O R R A L (Luis).
G O N Z Á L E Z S I M P S O N (Antonia). L O R E N Z O P E R L A D O (Paula).
G O N Z Á L E Z V A L (Manuel). LOZANO ARIAS (José).
G Ü A Z A Y G Ó M E Z (Carlos). LOZANO PINNA-OSSORIO (J.).
G U E R R A Y A L A R C Ó N (Antonio). LUCEÑO Y BECERRA (Tomás).
G U E R R E R O (Teodoro). L U C I N I Y C A L L E J O (Eduardo).
G U I L L E N Y A M E R L E (Julia). L L A N O Y P U R S I (Manuel de).
G U I L L E N Y M E S A (Mariano). LLANOS Y ÁLCARAZ (Adolfo).
H E N A L E S (Federico L u i s de). L L A N O S Y B E R E T E (Antonio).
H E R N Á N D E Z (Ricardo). L L O B E T DE X I M É N E Z (Pura).
H E R N Á N D E Z IGLESIAS (F.). L L Ó R E N T E V Á Z Q U E Z (Manuel).
HERENCIA (Jorge). M A O Í A S Y D E L R E A L (Á. de).
HIDALGO SAAVEDRA (Ignacio). MAOÍAS Y J C L I Á (Juan).
H U E R T A S Y G O R O S T I Z A (E. de). M A N J Ó N Y R U I Z (Antonio).
HUESCA (Federico). M A R C O Y C O R E R A (Luis).
HUICI (Cándido). M A R Í N Y S Á N C H E Z (Francisco).
HURTADO (Tomás). MARIO (Emilio).
IBÁÑEZ (Luis). MARROT Y CASTELLANOS (A.).
I G L E S I A S (Santiago). MARTÍN LANUZA (Fernando).
JALVO Y P A N T O J A (Juan). MARTÍN REDONDO (Fernando).
J A Q U E S (Federico). M A R T Í N Y RIESCO (Elias).
JARAMILLO Y REQUENA (E.). MARTÍNEZ AÑÍBARRO (M.).
JIMÉNEZ (Fernando). MARTÍNEZ (Carlos).
JIMÉNEZ D E L G A D O (Francisco). MARTÍNEZ C D B E L L S (Salvador).
SOCIEDAD DE ESCRITOBES Y ARTISTAS 233
SS. SS.
MARTÍNEZ FERRER ( M a n u e l ) . PANDO Y VALLE ( J e s ú s ) .
MARTÍNEZ Y GONZÁLEZ (Juan). PARRA Y GIL (Eloísa de la).
MARTÍNEZ PACHECO ( L u i s ) . PASTOR (Leandro T o m á s ) .
MARTÍNEZ Y RAMÍREZ (Asun- PAZ ( A b d ó n de).
ción). PEREDA ( J o s é María de).
MARTÍNEZ SOTO (Antonio). PÉREZ MARTÍNEZ ( J o s é ) .
MARZO Y GONZÁLEZ ( J o s é M . ) . PÉREZ OLIVA (Isidro).
MAURETA (Gabriel). PÉREZ ZÓÑIGA (Juan).
MEDINA Y SÁNCHEZ (Manuel). PERIS MENCHETA (Francisco).
MÉLIDA Y ALINARI ( J o s é R . ) . P i Y MARGALL (Francisco).
MELGAR (María de la Gloria). PIRALA (Antonio).
MELLADO Y FERNÁNDEZ ( A ) . PORTILLO Y PORTILLO (Bruno).
MENOR (Enrique"). PLAZA GÁLVEZ (Vicente).
MERELLES (Adolfo). PRADILLA (Francisco).
MESONERO ROMANOS ( F . ) . PRIETO Y VILLAREAL (Emilio).
MICHEO (Nicolás). PRÍNCIPE Y SATORRES ( E . ) .
MÍNGUEZ Y COBERO (Federico). PUEBLA (Dióscoro Teófilo).
MIRAMBEL ( J o s é ) . PULIDO Y FERNÁNDEZ (Angel).
MORENO (Amparo). POIG ( J o a q u í n Modesto).
MONROY (Manuel). QUEJANA (Manuel).
MONROY (Rafael). QUINTANA Y RUIZ (Juan).
MQNTANER Y CALPENA ( J o s é ) . RABANAQUE (Enrique).
MONTANO (Roberto). RAMOS CARRIÓN (Miguel).
MONTESINOS Y SARABIA (José). RANCÉS Y ESTEBAN ( G . ) .
MONTILLA (Juan). RASCÓN (Juan Antonio de).
MORAL (Manuel). REDONDO Y GUÍO (Julio).
MOSQUERA ( R a m ó n ) . REINA (Manuel).
MUÑOZ Y SÁENZ ( L u i s ) . REQUENA Y FERNÁNDEZ ( M a -
NAO ( J o a q u í n de la). nuel Francisco).
NAVARRO É IZQUIERDO ( L . ) . REPULLÉS Y VARGAS (Enrique).
NAVARRO Y RODRIGO (Carlos). RETES (Francisco L u i s de).
NIETO (Baldomero). RETES Y MUYRANI (José M . ) .
NOGUÉS Y GASTALDI (José M . ) . RIAÑO Y MONTERO (Juan F . ) .
NOMBELA (Julio). Ríos (Manuel H i l a r i o ) .
NOMBELA Y CAMPOS (Julio). RODERO Y AGUDO (Santiago).
NÚÑEZ DE ARCE (Gaspar). RODOREDA Y VINADER ( F . ) .
NÚÑEZ ROBRES Y ALARCÓN ( L . ) . RODRIGÁÑEZ ( H i p ó l i t o ) .
OLIVA Y RODRIGO (Eugenio). RODRÍGUEZ (Gabriel).
OLLERO Y MORENTE (Manuel). RODRÍGUEZ CORRALES (A.).
ORTEGA Y GIRONES (Juan). RODRÍGUEZ DEL ARCO ( A . ) .
ORTIZ LANZAGORTA (Emilio). RODRÍGUEZ NAVAS (Manuel).
ORTIZ DE PINEDO (Adelardo). ROMEA Y PARRA ( J u l i á n ) .
ORTIZ DE PINEDO (Manuel). ROMERO (Miguel).
ORTIZ DE VILLAJOS ( A g u s t í n ) . ROMERO GIRÓN (Vicente).
ORTONEDA Y PEDRET (Juan). ROMERO QUIÑONES (Ubaldo).
OSSORIO Y BERNARD (Manuel). ROMERO ROBLEDO (Francisco).
OSSORIO Y GALLARDO (Carlos). ROSA Y ROLDAN (Adolfo de la).
PALACIO (Manuel del). ROSSELL Y TORRES ( A l v a r o ) .
PALAU (Melchor). RUIZ DE ARANA (Pedro).
PANCORBO (Manuel). R u i z DEL CERRO (Juan).
234 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
SS. SS.
Ruiz D E S A L A Z A R (José M . ) . TABOADA D E LA RIVA (M.).
S A B A T E R (Emilio). T A R R I O Y B U E N O (Toribio).
S Á E N Z D E U R T U R I (Eugenio). T E R O L M A R T Í N E Z (Rafael).
S Á E N Z D E U R R A C A (Arístides). T O D O Y H E R R E R O (Mariano).
S A I Z D E L C A M P O (Eduardo). T O M A S E T I M Í N G U E Z (Adolfo).
S A G A S T A (Práxedes Mateo). T R A G Ó Y A R A N A (José).
S A L V I (Manuel). U G A R T E Y P A G É S (Francisco).
SAMSÓ (Juan). U L E C I A Y C A R D O N A (Rafael).
S Á N C H E Z (Antonio). U R C D L L U Y Z U L U E T A (Félix
SÁNCHEZ DE CASTILLA (E.). María.)
SÁNCHEZ D E C A R A Y ( L . ) . V A L C Á R C E L Y R O M E U (Manuel).
S Á N C H E Z G A R R I D O (Guillermo). V A L E R A (Juan).
S Á N C H E Z Y D E SOMOANO (José). V A L E R O D E T O R N O S (Juan).
S Á N C H E Z J I M É N E Z (Tomás). V A R G A S (Julio).
S Á N C H E Z D E L E Ó N (Enrique). V Á R E L A S I L V A R I (José).
S Á N C H E Z P É R E Z (Antonio). V Á Z Q U E Z Y NóSzz (Arturo).
S Á N C H E Z (Rafael Eugenio). V E G A (Ricardo de la).
S A N C H O C U E R P O (Lorenzo). V E G A (Ventura de la).
SANCHO R A Y Ó N (José). V E L A Y M A E S T R E (Mariano).
S A N T I A G O Y S Á E N Z D Í E Z (Julio). V E R A (Alejo).
S A N T Í S I M O ROSARIO (Reveren- V E R D I E R (Ana).
do P. F r . Mariano del). V É R G E Z (José Francisco).
SANTOS Y G O N Z Á L E Z (Pascual). V I C E N T E (Francisco).
SANTOS M I N G O (Antonio de). V I C E N T E G A R C É S (Benito).
S A N Z (Soledad). V I D A L (Andrés).
S A N Z Y G Ó M E Z (Francisco). V I D A L Y C A S T R O (Francisco).
SARAS A T E (Pablo de). V I D A L Y D Í A Z (Alejandro).
SEPÚLVEDA Y PLANTER (R.). V I D A L Y F E R N Á N D E Z (Diego).
S E R R A Y D E L A V I U D A (Rafael). V I D A L Y G O N Z Á L E Z (Celestino).
SERRANO Y FERNÁNDEZ N.). V I E I R A D U R A N (Ramiro).
S E B R A N O Y R U I Z (Emilio). V I G I L (Francisco de Paula).
S E V I L L A L A C A S A (Fernando). V i L A R Y G A R C Í A (Casto).
SIBONI (Luis). V I L L A L B A S E R R A N O (Julio de).
V I L L O D A S (Ricardo).
SlGÜENZA Y CHAVARRIETA (J.).
X I Q U E N A (Conde de).
SOLER Y CASAJDAÑA (Luis).
Y R A N Z O Y S E V I L L A (Jesusa).
SOLSONA (Conrado).
Z O Z A Y A G U I L L E N (Benito).
SOUBRIER Y MARTÍNEZ (E.).
TABOADA Y COCA (Luis). ZüAZO Y Z Á R R A G A (Alonso).
Existentes
AÑOS. Ir.greso. Baja. Reingreso. en
31 de Diciembre.
63 » 63
» 63
7 » 70
SOCIEDAD D EESCRITORES Y ARTISTAS 235
Existentes
AÑOS. Ingreso. Baja. Reingreso. en
31 de Diciembre.
385 6 449
1876 209 29 629
1877 89 27 1 692
1878 5 100 2> 587
1879 53 67 2 575
1880 43 22 4 600
1881 45 64 5 . 586
1882 103 72 6 623
1883 100 59 9 673
1884
1885...
20
35
7>
76
»5 693
652
1886 43 65 1 631
1887 18 i>' \ 1 650
1888 15 40 3> 625
1889 14 17 3) 622
1890 17 21 1 619
1891 IB 15 2 619
1892 16 140 5 500
1893 10 12 1 499
1894 11 16 1 495
1895
1896
7
4
50
74
»3> . 492
422
TOTALES en 1.° de
Enero de 1 8 9 7 1.325 804 39
Álava.
V i t
o"a D .Fermín HERRÍN.
Albacete.
Albacete D . E a f a e l M A T E O S Y SOTOS.
a
^•™ ^a A l e j a n d r o SOLDEVILLA.
Chinchilla A n t o n i o ALCÁZAR Y H O R T E -
LAÑO.
Hellín José M a r í a M A T E O S Y SOTOS.
Roda ( L a ) Isidro GÓMEZ.
Villarrobledo M a n u e l RAMOS.
236 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
Alicante.
Alcoy D . Lázaro MASCARELL GIRONES.
Alicante Francisco AZNAR Y CORTÉS.
Aspe Luciano PÉREZ.
Cocentaina José María A N D R E Ü .
Elche Francisco MODESTO AZNAR.
Monóvar Alfredo Rico VICÉN.
Orihuela José RUFINO GEA.
Villena Juan HURTADO.
Villajoyosa. Angel MONTALBÁN.
A Imería.
Adra. D . Antonio UREÑA PÉREZ.
Almería Antonio RUBIO.
Berja .' Anselmo IBARRA GARCÍA.
Cuevas Antonio BERNABÉ Y LENTISCO.
Dalias José MARTÍNEZ PERALTA.
Huercal Overa Enrique GARCÍA.
Purchena Miguel ACOSTA FERNÁNDEZ.
Vera José MORENO Y JORGE.
Vélez-Rubio Juan RUBIO.
Avila.
Arévalo D. Carlos ALVAREZ DE NEIRA.
Avila Manuel SÁNCHEZ RAMOS.
Piedrahita Arnaldo MOYER.
Badajoz.
Don Benito D. Esteban BARQUERO.
Jerez de los Caballeros José MÉNDEZ Y CRESPO.
Mérida Manuel GUTIÉRREZ.
Villanueva de la Serena Alberto GARCÍA MUÑOZ.
Zafra Carlos MECA Y PÉREZ.
Baleares.
Ibiza D. Juan ARABÍ.
Inca.
Manacor | José María ZABALETA.
Palma de Mallorca )
Barcelona.
Arenys de Mar D . Francisco de P.CALBETÓ.
„ . \ Carlos PIROZZINI (Artes).
Barcelona j A L V A ORRIOLS (Letras).
R 0 L O P E
Burgos.
Aranda de Duero D . A n d r é s DE LA HOZ RAMÍREZ.
Bribiesca Juan Antonio ECHEVARRÍA.
Burgos Benigno PIÑÁN.
Miranda de Ebro José DE JUANA.
Cáceres.
Alcántara D . José BERMEJO PASCUAL.
Cáceres ,. Elias DE LA RIVA.
Hervás A g u s t í n MANZANO Y CALZADA.
Miajadas José FERNÁNDEZ MURILLO.
Trujillo Mariano LUMBRERAS.
Valencia de Alcántara P . DE BEIAUNDE.
Cádiz.
Alcalá de los Gazules D . Juan CASTRO MORENO.
Algeciras Juan Bío LE LA VEGA.
Barrios (Los) Pedro N . BERMÚDEZ.
Cádiz Manuel MARTÍNEZ ESPARTAL.
Ceuta J u a n DE MENA.
Chiclana J u a n COBEÑAS.
Gibraltar J u a n SHAKERY LINARES.
L a Línea J o s é JIMÉNEZ FLENTES.
Medina-Sidonia Luciano GÁLVEZ.
Puerto de Santa M a r í a . . . . . J o a q u í n DE MEDINILLA Y V E I A,
Puerto Real Manuel BRACEO.
Bota. Juan DE I A LASTRA.
San Fernando Eduardo FERNÁNDEZ TEBÁN.
San Roque A n d r é s J . CANO.
Tarifa Pablo GÓMEZ MOURE.
V e j e r de la Frontera F e r m í n MEDINA.
Canarias.
Arrecife D . Eduardo RODRÍGUEZ.
L a Palma Antonio RODRÍGUEZ LÓPTZ.
L a s Palmas A n d r é s ROMERO MELIÁN.
Santa Cruz de Tenerife. . . . Antonio RODRÍGUEZ LÓPIZ,
238 ASOCIACIONES DE DA PRENSA
Ciudad Real.
Alcázar de San Juan D . José Antonio CASTELLANOS.
Almadén Justo SÁNCHEZ APARICIO.
Almagro Eduardo LÓPEZ MENCHERO.
Almodóvar Anselmo DELGADO.
Ciudad Real Zeferino SAÚCO DÍEZ.
Daimiel Gaspar FISAC.
Manzanares Manuel PEÑALOSA.
Valdepeñas Lorenzo MEDINA Y MORENO.
Córdoba.
Aguilar D. Cayetano GODÍNEZ Y GALÁN.
Bujalance José SANTAMARÍA.
Baena Andrés CRUZ.
Córdoba Domingo CLEMENTE.
Montilla José MORTE MOLINA.
Montoro D. Sebastián DE LEMA.
Puente Genil José DELGADO Y GUERRA.
Rute Antonio APARICIO.
Coruña.
Betanzos D . Angel AMENEDO.
Ferrol Victoriano Novo Y GARCÍA.
Noya Argimiro COBAS.
Padrón Angel BALTAR.
Puebla del Caramiñal José BENITO HERMIDA.
Santiago Salvador CABEZA LEÓN.
Cuenca.
Cuenca D. Ramón TORRES.
Tarancó-n Miguel María DE CEZAR.
Huete Alejandro ALMONACID.
Gerona.
Bañólas... ¿ D . Juan HUGUET.
Blanes N . BRUSET.
Cadaqués Mario GODO.
Castelló de Ampurias Francisco María DE PASTELL.
Figueras Evaristo FÁBREGA CARBONELL.
Gerona Enrique CLAUDIO GIRVAL.
L a Bisbal Rodolfo DE OLIVER.
L a Escala * N . SUREDA.
Llagostera Eugenio DE MARANGES.
Llansá. Agustín GIFRE.
Olot - José SADERRA Y MATA.
Palamós Félix RIVERA CABRUJA.
SOCIEDAD D E ESCRITORES Y ARTISTAS 239
Palafrugell D. Miguel TORROELLA Y P L E Y A .
Port-Bou Aniano C A L V O .
Puigcerdá Pablo M A S .
Rosas Sebastián M A R T Í .
San Felíu de Guixols Valentín B R O S E .
Santa Coloma de P a r n é s . . . Buenaventura F R Í G O L A .
Torroella de Montgrí Narciso G O N .
Granada.
Almuñécar D . Claudio N A V A R R O R O D R Í G U E Z .
Baza Antonio M O R C I L L O .
n , i L u i s S E C O D E L U C E N A (Letras).
Granada j F R Á V A L L A D A R (Artes).
N C ¡ 8 C 0
Guipúzcoa.
Irún D . Francisco I G L E S I A S .
San Sebastián Antonio A R Z A C .
Tolosa Felipe G O R R I T I .
Vergara José J o a q u í n D E E G A Ñ A .
Huelva.
Ayamonte D . José H I D A L G O M A C H A D O .
Huelva José G A R C Í A CABANAS.
Huesca.
Barbastro D . Alfredo SEVIL.
Jaén.
Alcalá l a Real D . José T . R E T A M E R O .
Andújar Antonio V E R A .
Arjona Manuel O L L E R O .
Carolina ( L a ) Justo S O C A E S C A L O N A .
Jaén Manuel M O N T E R O G A R Z Ó N .
Porcuna Ildefonso V A L E N Z U E L A .
León.
León D. Francisco G I R Ó N Y ZOTES.
Ponf errada Ignacio ARÉVALO.
240 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
Lérida.
Agramunt D . Francisco CASADES Y CARLLLA.
Balaguer . Vicente NIETO.
Belvis Santiago J . DE CEGAMA.
Borjas Altas Pedro GINÉ BICART.
Cervera L u i s POMES MORLIUS.
Lérida .-. Carlos DE ARROYO Y HERRERA.
Seo de UrgeK Marcelino DE LLORENS.
Solsona Juan COLOMINAS.
Tárrega R a m ó n VIDAL BALL.
Tremp Antonio CALLART Y CARBÓ.
Logroño.
Alfaro D . Rosendo María ORÜE.
Haro Desiderio VIELA.
Logroño Jacinto HERMTJA.
Sto. Domingo de l a Calzada. Manuel DEL SOLAR.
Lugo.
Lugo D . N . CARRERAS.
Monforte Ricardo QUIROGA.
Villalba Manuel TABOAS TORRES.
Vivero Ulpiano TOJO MOSCOSO.
Madrid.
Alcalá de Henares D . Manuel José DE LAREDO.
Aranjuez Simón VIÑAS.
Colmenar Viejo Domingo ALMEIDA.
Getafe Pedro CAL Y SÁNCHEZ.
Navalcarnero A n g e l L u i s Y PDCHART.
Torrelaguna Juan MACHO MORENO.
Vicálvaro T o m á s PÉREZ.
Málaga.
Coín D . José MAGARIÑO Y MIRET.
Estepona Rafael DE LACALLE ARANDA.
Málaga Sr. Marqués DE PREMIO REAL.
Ronda D . Leonardo PÉREZ DE GDZMÁN.
Vélez-Málaga. Antonio CASTAÑO.
Murcia.
Aguilas D . J o s é AGÜSTÍ MÉNDEZ.
Cara vaca Antonio LÓPEZ Y GARCÍA.
Cartagena Liberato MONTELLS.
Cieza Cristóbal GARCÍA.
Jumilla Sebastián COTILLAS Y C.
Lorca Simón MELLADO.
Murcia Francisco DÍAZ Y ROMERO.
SOCIEDAD DE ESCRITORES Y ARTISTAS 241
Totana D . Manuel A S B U . .
Unión (La) R. C H A R Q U E S .
Yecla Patricio P É R E Z NADAL.
Navarra.
Puente la Reina D . Mariano J I M É N E Z D D A R T E .
Sangüesa Casimiro R U F I N O .
Tafalla Carlos A L F A R O .
Orense.
Carballino D. Severino G O N Z Á L E Z .
Monterrey Manuel María A B E L L Á S .
Orense Valentín L . C A R V A J A L .
Ribadavia Celedonio OSORIO.
Oviedo.
Gijón D. Celestino M A R G O L L É S .
Oviedo. Juan F . L L A N A .
Pravia Ricardo S Á E N Z M I E R A .
Villaviciosa Rodrigo B A L B Í N .
P alenda.
Astudillo D. Maximiliano C A S T R I L L O .
Carrión de los Condes Aureliano D E L V A L L E .
Viüada Ildefonso F E R N Á N D E Z .
Pontevedra.
Caldas de Reyes D . Adolfo M O S Q U E R A .
Cambados Juan David P É R E Z M A N D A D O .
L a Estrada*. José D A T O S .
Pontevedra Torcuato U L L O A .
Puenteáreas. Enrique P É R E Z A L O N S O .
Yigo Eladio DE L E M A .
Salamanca.
Ciudad-Rodrigo D . Castor I G L E S I A S .
Peñaranda de Bracamonte.. José N E I R A .
Salamanca José L Ó P E Z A L O N S O .
Santander.
Castro Urdíales D. Francisco I R A B I É N .
Laredo Francisco H E R N Á N D E Z .
Reinosa'.* Francisco G A R C Í A L Ó P E Z .
Santander Santos L A N D A .
Santoña Emiliano D E P A S C U A L .
242 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
Segovia.
Cuéllar D . Manuel DE LA TOR.BE.
Riaza J u l i á n TOLEDO.
San Ildefonso. Jacinto FERNÁNDEZ.
Segovia Vicente FERNÁNDEZ BERZAL.
Sepúlvela Daniel SERRANO.
Sevilla.
Écija... D . J o s é CORTÉS.
Lebrija Luis LÓPEZ QUIROGA.
Marchena • Eduardo RODRÍGUEZ VILLA-
NUEVA.
Sevilla Federico PIÑAL.
Utrera Manuel SAMPEDRO.
Soria.
Almazán D . Isidoro BARRAL LAFUENTE.
Medinaceli Mariano DE MINGO.
Tarragona.
A l b a de G-andesa D . Manuel BLANCO DE ALBA.
Mora de Ebro Antonio RIVAS COTS.
Reus José FERRER Y FOLCH.
Tarragona A n g e l S. MADRONA.
Tortosa R a m ó n María LATORRE.
v \Sección de L e t r a s . . A . GILABERT SOL.
/Sección de A r t e s . . . Manuel BLANCO DE ALBA.
Vendrell Victorino SANTA MARÍA.
Teruel.
Albarraeín D . C á n d i d o VÁZQUEZ.
Alcañiz Eusebio MULLERAT.
r p , \ Eugenio TEJERO (Letras).
l e r u e
- | Severiano DOPORTO (Artes).
Toledo.
Illescas D . Raimundo BERCIAL.
Lillo R a m ó n IZQUIERDO.
Madridejos P r i m i t i v o MARTÍN.
Ocaña Francisco FAL ERO.
Quintanar de la Orden Pablo RAMOS.
Talavera de la Reina Jacinto BONILLA.
Toledo Saturnino MILEGO.
Valencia.
Alcira D . José MIGUEL Y LASSALA.
Carcagente Salvador BOQUERA.
Chiva Marcelino BORIÁ CORTÉS.
Cullera A g u s t í n IBARRA.
SOCIEDAD DE ESCRITORES Y ARTISTAS 243
Gandía D . Sinibaldo GUTIÉRREZ MAS.
Liria Francisco JIMÉNEZ MARÍN.
Onteniente J o s é NADAL.
Requena J o s é TORNER.
San Felipe de J á t i b a Manuel CABELLO.
Sagunto Francisco LÓPEZ GÓMEZ.
Sueca José SERRANO MARÍ.
Torrente Rafael REIG CAÑADA.
Utiel Federico BALLESTEROS.
Valencia A g u s t í n B A I ALLER.
V i l l a r del Arzobispo Federico LÓPEZ OLVA.
Valladolid.
Medina del Campo D . Antonio VELÁZQUEZ ALONSO.
Mota del Marqués Francisco CALVO Y CACHO.
Olmedo Antonio DE LA PUENTE.
Peñafiel Antonio DÍEZ RENEDO.
Simancas Marcelino GARCÍA.
Tordesillas Vicente CASTELLANOS LÓPEZ.
Valoría la Buena Isidoro MERIEL.
Valladolid Victoriano GONZÁLEZ MELB«DO.
Villalón Teófilo REOYO.
Vizcaya.
Bilbao D . Cleto DE ZABALA.
Durango Esteban DE ESTEBAN.
Portugalete A l v a r o SÁENZ.
Zamora.
Benavente. D . J u a n CELEMÍN.
Toro V a l e n t í n MOURGARIDA.
Villaescusa Antonio GARCÍA ILLANA.
Zaragoza.
Belcbite D . Teodoro BIELSA.
Borja Carmelo ENCISO.
Híjar Teodoro GASCÓN.
Tarazona Vicente HERNÁNDEZ.
Zaragoza Gregorio MARTÍNEZ GÓMEZ.
ULTRAMAR
Cuba.
Habana D . Nicolás MICHEO Y MORÓN.
Puerto Pico.
Aguadilla D . L u i s A . TORREGROSA.
Caguas M i g u e l MORALES FSREEB-
Guayama*. Vicente PALÉS.
244 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
Lares D. José CORDOVÉS Y BfcRIÍOS.
Mayágüez José DE JESÚS DOMÍNGUEZ.
Ponce Manuel CANO GANIÍA.
San Germán Francisco MARIANO QUIÑONES.
San Juan de Puerto R i c o . . . Manuel FERNÁNDEZ JUNCOS.
Vega Baja José GÜALBERTO PADILLA.
Médicos homeópatas.
D . Vicente VIGNAU, San Andrés, 94.
Feliciano RUBIO DE LA FUENTE, San Millán, 2.
Alfredo LA PUENTE, Plaza de Ramales, 4.
Fernando HERNÁNDEZ, Carretas, 41.
Raimundo ALFONSO, Fuencarral, 51 duplicado.
Médicos especialistas.
Oculistas: D . José GASTALDO Y FONTABELLA, Ballesta, 13.
José LÓPEZ DÍEZ, Espoz y Mina, 7.
Enfermedades de los niños: D . Manuel TOLOSA LATOUE , Ato-
cha, 133.
Dentistas.
D . Francisco SÁNCHEZ HEREDIA, Mayor, 35. (Servicio gratuito
en la parte quh'úrgico-dentaria, y 50 por 100 de rebaja en
la referente á orificaciones, empastes, dientes artificia-
1©S 6 te ote ^
Cayetano TRIVIÑO, Alcalá, 19._ (Rebaja el 25 por 100 de sus
honorarios á los señores socios.)
Farmacéuticos.
D . Ramón VILLARÓN Y ARENAS, Mesón de Paredes, 22.
Eduardo BLANCO Y RASO, Concepción Jerónima, 24.
246 ASOCIACIONES DE LA PRENSA
Julio FERNÁNDEZ ESPINO, Leganitos, 38.
Alfonso MEDINA, Serrano, 36.
Nicanor CALLEJA Y RODRIGO, Hortaleza, 19.
Julio Luis DELGAIO CEA, Preciados, 16.
Juan BONAL Y JIMÉNEZ, Núñez de Arce, 17.
Bartolomé GÓMEZ, Lavapiés, 14.
&&
PRINCIPALES;ASOCIACIONES DE LA PRENSA
(EN EL fEXLRANJERO:*
S . I . P A V L O V S K Y , SÍNDICO
Nombrado por la Cuestura de la Cámara de Diputados y del Senado.
COMITÉ
Fundada en 1873.
Domicilio social: 5 9 , c. de Maulbeuge.
Presidente: S. J . C L I F F O R D - M I L L A G E .
Vicepresidente: S. J . C A P O N I .
Secretario general: S . R . - W . M O O N E Y ,
Tesorero: S. F . D E S C H E I D L E I N .
Delegados.
SS. L. DE ARZÜBIALDE. SS. Max SAENGER.
Robert CRAWFORD. R. STRONG.
E. DE ROBERTY. T.-F. FARMAN.
LA PRENSA PARISIÉN W
MR. H E N R I A V E N E L
Director del Anuario de la Prensa Francesa.
«Sire:
»La Prensa francesa, sin distinción de opiniones, solicita
de V . M . permiso para ofrecerle un testimonio de respetuosa
simpatía haeia su augusta persona y de amistad para el noble
pueblo ruso.
»A1 rogar á V . M . que acepte este recuerdo, estamos seguros
de interpretar los deseos de todos los franceses.
»TJ nidos en un solo corazón, saludamos la presencia de N i -
colás I I y de Su Graciosa Majestad la Emperatriz, en Chálons,
como la mayor prueba de amistad y unión entre los dos países.
»Ninguna palabra ha tenido en Francia tanto eco como la que
testifica de la confraternidad de armas de rusos y franceses.
»E1 cuadro de la revista del 9 de Octubre de 1896, pedido por
nosotros á un gran artista, reproducirá para siempre un inolvi-
dable espectáculo.
»Que la imagen de esta histórica jornada recuerde á V . M . los
votos que hace la Prensa francesa por la prosperidad y gran-
deza de vuestro reino.»
E l conflicto turco-griego provocó en el periodismo parisién,
sin atender á razón política alguna, un movimiento generoso
de conmiseración hacia las inmerecidas desgracias del pueblo
helénico, y en seguida se formó una asamblea, de la que for-
man parte periodistas como Rochefort, Cassagnac, Drumont,
Massard de Kerohant, etc., etc., encargada de constituir un co-
mité de prensa parisién y departamental para llevar un justo
tributo de consuelos morales y materiales á los gloriosos ven-
cidos, herederos y descendientes de aquellos á quienes debemos
el m á s puro brillo de nuestra civilización occidental. Sea cual-
quiera el resultado de esta tentativa, no se oye más que una
voz para felicitar á los autores de iniciativa tan heroica como
desinteresada.
Este poder de expansión de la Prensa no sorprenderá á los
que conocen las numerosas asociaciones que cuentan en su
seno con múltiples miembros de este cuerpo inmenso, que
cada día alcanza mayor extensión y más poderosa importancia.
LA PRENSA PARISIÉN 259
La Prensa y el Correo.
EL COMITÉ INTERNACIONAL
CONGRESO D E STOCKHOLMO
L A REUNIÓN DE H E I D E L B E R G
L A PRENSA E N L A S FIESTAS DE A M S T E R D A M