Vrijdag 24 september 2010
Cobouw 168
Bouwen zonder
cement is heilloos
Leidinggevenden in de bouw
stapelen wel stenen, maar
vergeten het cement, menen
Rob Schmidt, Sander Ma-
hieu en Menno Lammers.
De techniek kiest voor structuur,
harde logica en de kortste verbin-
ding tussen twee punten. Meten is
immers weten. Andere zaken, zoals
cultuur, menselijke motivatie,
gedrag en emotionele intelligentie
(EQ) doet het leiderschap af als soft
en daarvan houdt het zich liever
afzijdig. Als de sector optimaal
presterende organisaties wil
bouwen is het juist dit cement dat
nodig is om de stenen met elkaar te
verbinden tot een stevig en solide
geheel.
Leidinggevenden verwerven hun
positie door vakmanschap. Dat
wordt bepaald door opleiding en
jarenlange ervaring. Op de hts en
de TU is leiderschap geen thema.
Vervolgens bestaat bij de meeste
ingenieurs- en adviesbureaus
weinig animo en budget voor
leiderschapsontwikkeling. Inhou-
delijke cursussen als besteksvoor-
bereiding, UAV(-GC), VCA en project-
en timemanagement voeren de
boventoon.
Zacht
Ondertussen vormen de zachte
aspecten de basis voor een solide en
optimaal presterende organisatie.
Een praktijkvoorbeeld: een
managementteam wilde onlangs
graag procesbegeleiding voor een
sessie over ‘cultuur en samenwer-
king’.
Ook al had het managementteam
een overvolle agenda, er werd
ruimte gecreëerd voor een gesprek
over individuele waarden en
persoonlijke gedragsvoorkeuren,
softe termen voor wat je drijfveren
zijn en waarom je reageert zoals je
reageert. Met als doel de persoon-
lijke toolkit van de individuele
leidinggevende te verbreden, de
samenhang in het team te verster-
ken en de besluitvorming te
HOLLANDS TAFEREEL
Onder het spoor maakt een stukadoor nieuwe specie aan
tijdens de afbouw van de door bouwcombinatie De Boer en
Geka Bouw gebouwde fietstunnel bij de rotonde Dui-
kersloot. De betonnen bak is eerder naast het spoor van
vergemakkelijken. Dit manage-
mentteam realiseerde zich dat zij
dit cement keihard nodig had om
de uitdagingen van vandaag en
morgen aan te kunnen.
Tekort
Géén aandacht voor de zogenaam-
de softe kanten van het leiderschap
resulteert in onvoldoende preste-
rende teams. En daarvan zijn er al te
veel.
De bouw doet zichzelf tekort door
intern potentieel onbenut te laten.
Het is de taak van iedere leidingge-
vende zorg te dragen voor zowel de
stenen als het cement. Het maakt
dan niet uit of je een project van 10
miljoen of een van 1000 euro leidt.
Niet omdat het toevoegen van
Bedrijfscultuur
doorslaggevende
succesfactor
cement theoretisch beter is, maar
omdat prestaties van mensen,
teams en organisatie als geheel dan
substantieel verbeteren. Internatio-
naal onderzoek wijst uit dat de
bedrijfscultuur uiteindelijk dé
doorslaggevende factor is in het
succes van elke onderneming. Wees
ervan overtuigd dat wat aan de
binnenkant van de organisatie
cultuur heet, aan de buitenkant de
brand van de organisatie vormt:
klanten kiezen niet voor een bedrijf
met een zwakke cultuur. De meeste
websites beloven helaas meer dan
de klant ervaart. Theorie? Was het
maar waar.
Uitdagingen
Organisaties moeten de uitdagin-
gen van de toekomst aan kunnen
én onderwijl optimaal presteren:
zet daarom al het potentieel in en
creëer ruimte waarin mensen
optimaal kunnen functioneren.
Naast de rationele kant van de
RandstadRail opgebouwd. De tunnel vormt een verbinding
tussen de wijken Tolhek/Klapwijk en Keijzershof in
Pijnacker en biedt fietsers straks een snelle route tussen
Delft en Zoetermeer. Foto: Ton Borsboom
bedrijfsvoering (IQ), dus óók
cultuur, leiderschap, samenwer-
king en gedrag (EQ).
De aandacht voor cultuur begint
met “meten is weten”: cultuur valt
tegenwoordig goed in kaart te
brengen en te ontwikkelen. En
omdat cultuurwaarden zichtbaar
worden in gedrag, heeft dit een
directe relatie met de klantbeleving
en de reputatie van de organisatie.
Cultuur wordt zo de resultante van
doelgerichte acties en interventies
en niet een van toevallige samen-
loop van omstandigheden.
Cultuurontwikkeling werkt verder
alleen wanneer het leiderschap dit
serieus neemt én in het dagelijks
gedrag het goede voorbeeld geeft.
Continue leiderschapsontwikke-
ling, waarbij ervaring belangrijker
is dan theorie, is dan ook een harde
voorwaarde om de bedrijfscultuur
te versterken.
Daarnaast is talentmanagement
noodzakelijk: het versterkt de
span- en veerkracht van de
organisatie. Tot slot zullen hts en
TU ervaringsgerichte persoonlijke
en leiderschapsontwikkeling in
hun leerprogramma moeten
opnemen teneinde de basis te
verbreden.
In de technische sector wordt
cultuur afgedaan als ‘soft’. Uit
ervaring weten wij: omdat
leidinggevenden niet weten wat zij
ermee aan moeten. Echter
‘cultuur’ is net als cement: eerst is
het nog zacht, later hardt het uit
en zorgt het voor de noodzakelijke
binding tussen de delen. Je kunt er
dan letterlijk op bouwen. Cultuur
zet zich ook. Als je niet uitkijkt
blijkt het te hard om nog te
veranderen.
Leidinggevenden in de bouw:
verlies de stenen niet uit het oog,
maar gebruik meer cement!
Rob Schmidt
Adviseur Oranjewoud
Sander Mahieu
Partner Synnova
Menno Lammers
Procesmanager Vernieuwing Bouw
OPINIE · 9
WETENSCHAP
Deelname aan Solar Decathlon
De Solar Decathlon is een tweejaarlijkse uitgeschreven wedstrijd waarbij teams
van ongeveer twintig universiteiten wereldwijd erom strijden het beste huis te
bouwen waarbij zonne-energie de enige energiebron is.
De Solar Decathlon vindt zijn
oorsprong in de Verenigde Staten
waar in 2002 de eerste wedstrijd
plaatsvond. Dit jaar werd de Solar
Decathlon voor het eerst in
Europa gehouden. De Decathlon
vond plaats in Madrid, langs de
Manzanares rivier vlakbij de
Ponte del Rey (Koningsbrug). Bij
deze gelegenheid tekenden het
Spaanse ministerie van Huisves-
ting en de regering van de
Verenigde Staten een overeen-
komst om de Europese Solar
Decathlon te lanceren en te
promoten.
Net als in de Decathlon sport
tienkamp strijden de gebouwde
zonne-energiehuizen in tien
disciplines tegen elkaar: bijvoor-
beeld architectuur, engineering,
marketing, sociale bewustwor-
ding, klimaat en comfort en
energie overproductie, om er
maar enkele te noemen. De
belangrijkste doelen van dit
evenement zijn: voorlichting,
ondersteuning, bewustwording
en demonstraties van de moge-
lijkheden en kansen van duurza-
me huisvesting. Energie-efficiën-
te technologie en duurzame
energie willen we tonen aan een
breed publiek. Met 190.000
bezoekers binnen tien dagen was
het onlangs gehouden evene-
ment een groot succes.
De TU Delft heeft met het Depart-
ment of Building Technology als
adviseur, voor de succesvolle
deelname van het team ‘Living
Light’ van de University of
Tennessee een belangrijke
bijdrage geleverd aan de US Solar
COLUMN / VULPERHORST
Dappere Liesbeth
A
l die types die normaal
gesproken zo graag out of
the box denken, zijn
volkomen van de leg nu de
rijksbouwmeester heeft gesugge-
reerd dat er aan de noordkant
van Amsterdam, langs het
water vanaf het IJ tot de
Zaan, zoveel ruimte is dat
de schaalsprong van
Almere niet nodig is. Bij
de interruptiemicro-
foons staan de usual
suspects klaar. De
voorzitters en directeu-
ren van de branchever-
enigingen die niet zo
van bouwen in de stad
houden en natuurlijk
de ‘gedupeerde’
wethouders van de
gemeenten die niet
aan de noordkant van
Amsterdam liggen. De
toon is een beetje “waar
bemoeit vrouwtje Pol
zich mee!”.
Alleen al die opgewon-
den reacties bewijzen
dat de interventie van
de Rijksbouwmeester
terecht is. Logisch is
voor mij overigens dat
er altijd momenten in
besluitvormingsprocessen
moeten zijn om eerdere keuzen
nog eens goed te (her)overwegen.
Maar terug naar het onderwerp.
De huidige crisis in het vastgoed
kondigt het einde van een
Wilt u reageren? U kunt Lenny Vulperhorst mailen via l.vulperhorst@sdu.nl
Decathlon in 2011. Ook het Nuna
Solar Race team en het Delta
Lloyd Solar boat team waren
succesvol op het gebied van solar
energieproductie. Dit alles heeft
ertoe geleid, dat het mogelijk was
vanuit de TU Delft de deelname
aan de European Solar Decathlon
in 2012 te initi–eren.
Het Department of Building
Technology en de TU Delft Energy
Club hebben een interdisciplinair
team samengesteld dat bestaat
uit medewerkers en studenten
van verschillende faculteiten. Alle
teamleden zijn geïnteresseerd in
vragen rondom duurzame
energie en duurzaamheid. In de
loop van de komende twee jaar
wil het team van de TU Delft zijn
eigen solar huis ontwerpen en
bouwen. De uitdaging is niet
alleen een inspirerend ontwerp
te maken dat technisch haalbaar
is, maar ook om een team van
veertig mensen aan te sturen,
sponsoren te vinden en marke-
tingstrategieën te ontwikkelen.
De Solar Decathlon is daarom een
unieke mogelijkheid voor de TU
Delft en haar studenten om met
en in verschillende belangen-
groepen en bedrijfstakken samen
te werken aan een project dat
boven de academische waarde
uitstijgt.
Prof.dr.ing. Patrick Teuffel
TU Delft
Faculteit Bouwkunde
aanbodgestuurd businessmodel
aan. In dat model werd gerede-
neerd vanuit een eindeloze vraag
die gerealiseerd zou worden in de
weilanden. Natuurlijk zal er ook
in de toekomst nog wel eens in
weilanden gebouwd worden.
Maar de kans dat er nieuwe
steden zullen worden
gerealiseerd en corridors
tussen provinciehoofdste-
den volgebouwd worden
met bedrijfsterreinen, die
kans is niet zo groot.
In het nieuwe busi-
nessmodel staat de
vraag centraal. Begint
het plan bij gebruikers
en bewoners. Hebben we
het over een overzichtelijke
schaal van projecten. En
sluit de ontwikkeling van
die projecten aan bij wat
we al hebben. Bij de bestaan-
de stad. Bovendien is de
financieringslijn een directe.
De gebruiker en de bewoner
betaalt. Dat nieuwe business-
model zet het bestaande
denken in de vast-
goedwereld op zijn
kop. Dat is wennen.
Maar er zit niet anders op.
Lenny Vulperhorst
Adviseur Andersson Elffers Felix,
Utrecht