PENGURUSAN HAIWAN TERBIAR

UNTUK KAWALAN PENYAKIT

ZOONOTIK

JABATAN PERKHIDMATAN
VETERINAR
 KANDUNGAN
1. PENGENALAN

2. KEPENTINGAN PENGURUSAN HAIWAN DAN TERNAKAN

TERBIAR

3. PROGRAM KAWALAN PENYAKIT DAN AKTIVITI KEBAJIKAAN

HAIWAN OLEH DVS

4. PENGURUSAN HAIWAN/TERNAKAN TERBIAR DAN AMALAN

OLEH DVS
i. Garis Panduan Penangkapan Anjing Terbiar
ii. Kaedah Penagkapan Anjing
iii. Paun dan Pengurusan Anjing
iv. Pelupusan dan Pemusnahan Anjing
v. Tanda Pengenalan dan Pendaftaran Haiwan / Premis
vi. Perlesenan Anjing
vii. Sijil Kesihatan
viii. Kad Pengenalan Haiwan Malaysia (Petpassport)

5. PERANCANGAN DVS
1. PENGENALAN
• KESAN DARIPADA TERNAKAN / HAIWAN
TERBIAR
a) Penularan Penyakit Zoonotik – Kesihatan
Ternakan dan Kesihatan Awam

b) Kesan terhadap ekonomi

c) Sosial Masyarakat
 KERATAN AKHBAR BERKAITAN KES HAIWAN
TERBIAR
Remaja cedera, motor langgar dua-beranak-maut-langgar-lembu
lembu
WARTAWAN SINAR HARIAN
8 Mei 2013

Perjalanan sebuah keluarga termasuk tiga kanak-kanak

pulang ke Johor selepas membeli-belah di bandar raya ini,
bertukar detik menakutkan apabila kenderaan pelbagai guna
(MPV) Toyota Alphard dinaiki mereka merempuh
seekor lembu sebelum terbabas dan terbakar di Lebuh
Alor Gajah-Melaka Tengah-Jasin (AMJ), berdekatan
persimpangan Telok Mas, dekat sini, malam kelmarin.

Kemalangan kira-kira jam 11 malam itu turut menyebabkan

lembu berkenaan mati di tempat kejadian. Menceritakan
detik cemas itu, mangsa, Lim Yok Chin, 46, berkata dia
yang memandu kereta berkenaan baru selesai membeli-belah
bersama enam ahli keluarganya termasuk tiga kanak-kanak
lelaki berusia sembilan dan 10 tahun di sebuah pusat beli-
belah terkemuka. “Setibanya di lokasi kejadian, saya yang
berada di lorong kiri dipotong sebuah kenderaan lain
sebelum terkejut melihat seekor lembu tiba-tiba muncul
atas jalan.
REMBAU – Seorang remaja cedera apabila
motosikal yang ditunggang bersama
rakannya melanggar seekor lembu di ANGGOTA polis memeriksa kereta Perodua Kancil yang terlibat dalam
Kampung Pedas Hilir berhampiran bulatan kemalangan hingga mengakibatkan dua beranak maut di Alor Gajah
Institut Latihan Perindustrian (ILP) Pedas, semalam.
petang kelmarin.
ALOR GAJAH – Kegembiraan sebuah keluarga meraikan kepulangan
Dalam kejadian kira-kira 3.45 petang itu,
mangsa, Nor Ain Alwi, 21, mengadu sakit di seorang ahli keluarga mereka dari Jepun bertukar tragedi apabila dua
daripadanya maut selepas kereta jenis Perodua Kancil yang mereka
bahagian pinggang sementara rakannya
yang dikenali sebagai Alin, tidak cedera. naiki merempuh seekor lembu semalam.

Kakak mangsa, Nor Maidatul Natasha, 22,
berkata, dia mendapat panggilan daripada
Alin yang menyatakan mereka baru sahaja
terbabit dalam kemalangan sebelum
bergegas ke lokasi kejadian.
Kejadian pukul 1.20 pagi di Kilometer 213 Lebuh Raya Utara-Selatan
menghala selatan berhampiran Plaza Tol Simpang Ampat itu
mengorbankan guru Sekolah Kebangsaan Sungai Linau, Johor, Ngatina
Semin (gambar kecil), 47, dan anak bongsunya, Muhamad Habib
Firdaus Mokhtar, 10

Sumber :Kosmo

HANGUS…anggota bomba bertungkus-lumus

memadamkan kebakaran MPV dalam kejadian berdekatan
persimpangan Telok Mas, malam kelmarin. Gambar kecil,
keadaan lembu yang mati dilanggar.

Sumber : Harian Metro

 KERATAN AKHBAR BERKAITAN KES HAIWAN
TERBIAR
Utara: 100 lembu berkeliaran
Kumpulan haiwan tak dikawal rosakkan tanaman,
selerakkan najis
GEORGETOWN: Penduduk Taman Brown dan Taman Tun
Sardon serta sekitar taman perumahan berkenaan di sini,
berada dalam keadaan tidak selesa dan rasa terganggu
berikutan kehadiran ratusan ekor lembu yang berkeliaran di
kawasan kediaman mereka setiap hari.
Masalah itu yang sudah berlarutan sejak setahun lalu,
'menukar' taman berkenaan daripada kawasan yang aman dan
bersih kepada tempat yang kotor, terutama tahi lembu yang
bertaburan di atas jalan dan kawasan lapang.
Tinjauan Edisi Utara mendapati, ternakan itu yang berkeliaran
bebas tanpa kawalan penjaga, merosakkan pokok bunga dan
tanaman, selain meninggalkan najis bertaburan di kawasan
perumahan termasuk di depan rumah.
Walaupun pada siang hari ternakan itu 'tidak bertuan', tetapi
menjelang malam akan ada pemuda berusia 20-an yang
menunggang motosikal mengiringi haiwan berkenaan untuk
dibawa pulang.
Berdasarkan pemerhatian, haiwan itu akan dilepaskan
berkeliaran pada siang hari di padang belakang Taman Brown
sehingga menyebabkan ternakan berkenaan merosakkan
pokok bunga dan tanaman milik penduduk di kawasan itu
sebelum pulang menjelang senja atau malam.
Pelajar digigit anjing enggan Mangsa gigitan anjing liar
balik ke rumah WARTAWAN SINAR HARIAN
15 Mac 2013
Oleh: FAUZIAH AROF dan YAP LEE YING
PUTRAJAYA 21 Mac - ``Sakit mak, sakit...,'' rintih
Mohd. Hazman Khan Seh Zahidi, 9, yang menerima
180 jahitan akibat digigit tiga ekor anjing garang
semasa berjalan untuk solat Jumaat di Puchong,
minggu lalu.
Dia kini menghadapi trauma. Murid Tahun Tiga
Sekolah Kebangsaan Putra Perdana itu enggan pulang
ke rumah kerana takut anjing-anjing berkenaan akan
menyerangnya lagi.
Hamilaz (kanan) dibantu suaminya, Azman Abd Hamid, 48
menunjukkan luka di kaki kirinya akibat digigit anjing liar.
Igauannya digigit anjing jenis kacukan Jerman
Shepherd dan Rottweiler secara serentak sukar
dilupakan. NYALAS - Seorang suri rumah di Taman Nyalas Baru,
dekat sini terpaksa menerima tujuh jahitan di kaki kiri
Hazman terpaksa bergantung kepada ubat penahan selepas digigit anjing liar yang berkeliaran di sekitar taman
sakit untuk tidur nyenyak, tetapi selepas terjaga dia itu, Selasa lalu.
akan menangis lagi.
Hamilaz Muhammad, 39, berkata, ketika kejadian dia
berada di belakang rumahnya dan terkejut dengan
kehadiran anjing liar itu yang jaraknya hanya kurang satu
© Utusan Melayu (M) Bhd meter.
Menurutnya, kerana terlalu panik dia segera berlari sejauh
30 meter untuk menyelamatkan diri namun nasib tidak
menyebelahi apabila anjing itu turut mengejarnya.
 LAPORAN KES GIGITAN AJING (TAHUN 1993-2012)
BAHAGIAN PENGUATKUASA DVS
BIL NEGERI / CAWANGAN BIL.ADUAN
1 PERLIS 141
2 KEDAH 90
3 PULAU PINANG 36
4 PERAK 1
5 SELANGOR 10
6 W.P. KUALA LUMPUR 17
7 NEGERI SEMBILAN 16
8 MELAKA 2
9 JOHOR 11
10 PAHANG 6
11 TERENGGANU 17
12 KELANTAN 1
13 W.P.LABUAN 3
JUMLAH ADUAN 351
a. KESAN PENYAKIT ZOONOTIK

• Penyakit berjangkit yang merebak dari haiwan

kepada manusia atau sebaliknya

• Kesihatan Ternakan dan Kesihatan Awam

• Kes yang teruk menyebabkan kematian ternakan /

haiwan dan manusia
 PENYAKIT ZOONOTIK YANG UTAMA PADA ANJING,
KUCING DAN RUMINAN

ANJING KUCING RUMINAN

Rabies Toxoplasmosis Brucellosis

Toxoplasmosis Cat scratch disease Tuberculosis
Leptospirosis Sporotrichosis Q fever
Leptospirosis
b. KESAN TERHADAP EKONOMI

• Menjejaskan Pengeluaran Ternakan

• Kes keguguran ternakan

• Kesan kepada manusia – kemandulan

• Contoh: Penyakit Brucellosis

c. KESAN TERHADAP SOSIAL DAN
MASYARAKAT

• Menyumbangkan kes kemalangan jalan raya

• Merosakkan tanaman

• Kes gigitan anjing liar

• Stigma dan pandangan pihak luar terhadap ternakan /

haiwan terbiar

• Kebajikan Haiwan tidak dijaga

2. KEPENTINGAN PENGURUSAN HAIWAN
/ TERNAKAN TERBIAR

• Objektif:
a) Kawalan Penyakit Zoonotik

b) Kesedaran Awam Terhadap Penyakit

c) Kebajikan Haiwan Terpelihara

2. KEPENTINGAN PENGURUSAN HAIWAN /
TERNAKAN TERBIAR

• Kebaikan pengurusan ternakan / haiwan terbiar:

a) Mengawal populasi ternakan / haiwan
- melalui pembiakan terancang dan kaedah pemandulan

b) Penjagaan kesihatan
- Pemvaksinan dan rawatan

c) Perlindungan kepada haiwan terbiar

d) Mengelak gangguan sosial

- Kes gigitan anjing
3. PROGRAM DVS

• Program kawalan Penyakit Zoonotik

• Program Kesedaran Penyakit Zoonotik

• Aktiviti Kebajikan Haiwan

PROGRAM KAWALAN PENYAKIT ZOONOTIK

• Pemvaksinan anjing bagi penyakit Rabies

• Pemvaksinan pada lembu dan kerbau untuk

penyakit Brucellosis

• Penangkapan dan pemusnahan anjing terbiar

• Penyingkiran Ternakan Ruminan yang positif

Brucellosis dan Tuberculosis
 PENCEGAHAN PENYAKIT RABIES

• Pemvaksinan anjing bagi penyakit Rabies di

kawasan ‘immune belt’ di sempadan Thailand
seperti Perlis, Kedah, Kelantan dan Utara Perak

• Pemberian suntikan Vaksin Rabisin disediakan klinik

DVS Daerah dan Klinik Veterinar Swasta

• Penangkapan dan pemusnahan anjing terbiar

KAWASAN ‘IMMUNE BELT’ RABIES
 PENGAWALAN DAN PENCEGAHAN
PENYAKIT BRUCELLOSIS

• Pengawalan dan pencegahan Brucellosis telah

dijalankan serentak bersama dengan program
penyakit kebangsaan haiwan lain

• suntikan vaksin RB 51 pada lembu dan kerbau bagi

tujuan kawalan penyakit Brucellosis di seluruh
negara
 PROGRAM SINGKIRAN TERNAKAN

• Pengawalan Penyakit Brucelossis dan Tuberculosis

• Ternakan Positif Brucellosis dan Tuberculosis di

singkirkan

• Wang pampasan kepada penternak

 PROGRAM KESEDARAN AWAM

• Khidmat Nasihat

• Rundingcara kepada Pelanggan

• Seminar atau kolokium bagi membincangan isu

penyakit dengan pakar dari pelbagai agensi
 PROGRAM KESEDARAN AWAM

• Khidmat Nasihat dan rundingcara:

- semasa program lawatan di ladang-ladang
ternakan diseluruh negara

- memastikan supaya ternakan tidak dibiarkan

bebas dan terbiar sehingga menimbulkan
masalah lain seperti kesukaran bagi kawalan
penyakit
 PROGRAM KESEDARAN AWAM

• Kolokium Penyakit Leptospirosis Tahun 2012

- Dianjur DVS

- Membincangkan isu Penyakit Leptospirosis

bersama pakar dari pelbagai agensi

- Tujuan penyelidikan dan pencegahan penyakit

Leptospirosis
 AKTIVITI KEBAJIKAN HAIWAN

• DVS merangka Undang-undang berkaitan kebajikan

Haiwan

• Garis panduan pengurusan Haiwan berkaitan

kebajikan Haiwan termasuk pengurusan haiwan
terbiar

• Seminar atau kolokium bagi membincangan isu-isu

kebajikan Haiwan dengan Jabatan lain, Universiti,
PBT dan NGO berkaitan pengurusan Haiwan
4. LANGKAH-LANGKAH PENGURUSAN HAIWAN
OLEH DVS

• Pengurusan program kawalan penyakit zoonotik dan

penyakit ternakan / haiwan lain
• Pengurusan anjing, kucing dan ternakan terbiar
• Aktiviti penangkapan haiwan / ternakan terbiar mengikut
garis panduan
• Menyediakan spesifikasi paun untuk anjing, kucing dan
ruminan terbiar
• Pendaftaran dan tanda pengenalan ternakan serta premis
• Pengeluaran sijil kesihatan haiwan
• Perlesenan anjing
• Kad Pengenalan Haiwan (Petpassport)
GARIS PANDUAN PENANGKAPAN DAN PELUPUSAN
ANJING TERBIAR (STRAY DOGS)
• Memberi garis panduan tentang pengurusan, pengurusan paun, kaedah
penangkapan dan kaedah pelupusan anjing terbiar

• Objektif :
1. Memastikan anjing terbiar dapat dikawal dan dilupuskan dengan
sempurna

2. Anjing tidak menimbulkan kacau ganggu

3. Mengawal pencemaran, kerosakan alam sekitar dan memelihara

kesejahteraan

4. Memastikan penangkapan, tempat tinggal dan pelupusan anjing

dengan cara berperikemanusian
GARIS PANDUAN DVS
 AMALAN PENGURUSAN TERNAKAN / HAIWAN BAGI
TUJUAN KAWALAN PENYAKIT DAN SISTEM DAYA JEJAK

• Perlesenan anjing

• Pengeluaran Sijil Kesihatan

• Kad pengenalan Haiwan Malaysia (Petpassport)

 PERLESENAN ANJING

• Tujuan kawalan penyakit Rabies dan daya jejak

• Pemilik anjing perlu berlesen

• Lesen dikeluarkan oleh PBT

• Berdaftar dengan DVS

 PENGELUARAN SIJIL KESIHATAN

• Tujuan pemindahan ternakan

• Memastkan ternakan yang dipindahkan atau dibawa

masuk bebas penyakit
 KAD PENGENALAN HAIWAN MALAYSIA
(PETPASSPORT)

• Sistem tanda pengenalan Haiwan Kesayangan yang rasmi

• Haiwan kesayangan bagi Anjing, kucing dan kuda

• Dikeluarkan selepas berdaftar dengan DVS

• Maklumat utama mengenai haiwan di dalam satu dolumen

bagi memudahkan pegawai disempadan atau di pintu masuk
sesebuah negara mengsahkan kesihatan dan rekod imunisasi
5. PERANCANGAN DVS

• Membangunkan Garis Panduan bagi pengurusan ternakan terbiar

ruminan

• Membangunkan Garis Panduan dan spesifikasi paun untuk ternakan

ruminan

• Meneruskan kerjasama dengan pihak berkuasa tempatan (PBT)

• Kerjasama dengan KKM bagi kawalan penyakit zoonotik seperti

perkongsian maklumat survelan

• Kolokium penyakit zoonotik utama seperti Leptospirosis setiap tahun

• Mempergiatkan khidmat nasihat dan rundingcara kepada penternak

tentang bahaya penyakit zoonotik
SEKIAN TERIMA KASIH