Równia pochyła

Model M-09
do Dydaktycznego Systemu
Mikroprocesorowego DSM-51

Instrukcja uŜytkowania
Copyright © 2007 by MicroMade

All rights reserved

Wszelkie prawa zastrzeŜone

MicroMade
Gałka i Drożdż sp. j.

64-920 PIŁA, ul. Wieniawskiego 16

Tel./fax: (67) 213.24.14
E-mail: mm@micromade.pl
Internet: www.micromade.pl

Wszystkie nazwy i znaki towarowe uŜyte w niniejszej publikacji są własnością od-

powiednich firm.
 M-09 Równia pochyła

1. Przeznaczenie modelu
Model M-09 będący przystawką do Dydaktycznego Systemu Mikroprocesorowego
DSM-51 stanowi przykład wykorzystania układów mikroprocesorowych do prze-
prowadzania doświadczeń fizycznych.
M-09 to równia pochyła. Przystawka umoŜliwia praktyczną weryfikację równań ru-
chu jednostajnie przyspieszonego. WzdłuŜ równi rozmieszczone są, w równych od-
stępach, 4 fotokomórki słuŜące do pomiaru czasu potrzebnego toczącej się kulce na
pokonanie kolejnych odcinków.
Wykorzystanie przystawki wymaga, przede wszystkim, opanowania umiejętności
precyzyjnego odmierzania czasu upływającego między, rejestrowanymi przez system,
zdarzeniami.
W przypadku równi, zdarzeniami są momenty przecięcia kolejnych barier podczer-
wieni przez toczącą się kulkę. Po zmierzeniu czasów, jakie potrzebowała kulka na
pokonanie kolejnych odcinków, wartości te mogą być wyświetlone na wyświetlaczu
LCD lub przeliczone na inne interesujące wielkości (stosunek czasów pokonania
kolejnych odcinków, prędkość średnia w kaŜdym odcinku, itp.).
W pliku MODELE\M09\m09.txt są zebrane propozycje zadań do wykonania z wy-
korzystaniem modelu M-09.

2. Budowa i zasada działania

Przystawka jest podłączana do złącza wejść/wyjść cyfrowych systemu.
Schemat blokowy modelu przedstawiony jest na rysunku.
Równię pochyłą wykonano w postaci rynienki z pleksi. Przezroczyste boczne ścianki
umoŜliwiają kontrolę toru toczenia się metalowej kulki nie blokując działania
fotokomórek. Fotokomórki są rozmieszczone co 10 cm.
Po jednej stronie rynienki umieszczone są diody nadawcze promieniowania podczer-
wonego. Po włączeniu zasilania systemu, nadajniki działają w sposób ciągły. Po dru-
giej stronie rynienki, naprzeciw nadajników, umieszczone są fotodiody - odbiorniki
promieniowania podczerwonego. Sygnały z fotodiod są podawane na inwertery z
wejściem Schmitta. Po wzmocnieniu trafiają one na linie PA0...PA3 złącza
wejść/wyjść cyfrowych systemu DSM-51.
Przy kaŜdej fotokomórce jest dioda świecąca sygnalizująca przesłonięcie toru pod-
czerwieni, np. przez toczącą się kulkę.
Program pracujący w systemie DSM-51 moŜe wykrywać momenty, w których kulka
mija kolejne fotokomórki poprzez odczyt stanu linii PA0...PA3. Stan 0 na jednej z li-
nii oznacza, Ŝe odpowiednia fotokomórka jest przesłonięta.

© 08/2007 MicroMade System DSM-51 1

M-09 Równia pochyła

D9

T1

D1 D5

D10

T2

D2 D6

D11

T3

D3 D7

D12

T4

D4 D8
Schemat blokowy modelu M-09

3. Oprogramowanie
Przykładowy program (rownia.asm) demonstrujący sposób wykorzystania modelu M-
09 znajduje się w katalogu DSM-51\Modele\M09.
Program weryfikuje równania ruchu jednostajnie przyspieszonego na równi pochyłej.
Program mierzy czas przelotu kulki pomiędzy kolejnymi punktami pomiarowymi T1,
T2, T3 i T4. Wyniki pomiarów przelicza na czasy przelotu kulki, od pierwszego
punktu pomiarowego do kaŜdego z pozostałych punktów, wyraŜone w ms (czasy
T2 - T1, T3 - T1 i T4 - T1). Oblicza stosunki czasów (T3 - T1) / (T2 - T1) i
(T4 - T1) / (T2 - T1), które teoretycznie powinny wynosić √2 i √3 (przy załoŜeniu ze-
rowej prędkości w punkcie T1). Wyliczone wartości wyświetla kolejno na wyświetla-
czu LCD.
Aby zapewnić zerową prędkość początkową program umoŜliwia precyzyjne usta-
wienie kulki na pierwszym punkcie pomiarowym. Po uruchomieniu programu, na
wyświetlaczu pojawia się napis „TEST T1”.

2 Model DSM-51 © 08/2007 MicroMade

 M-09 Równia pochyła

NaleŜy ustawić kulkę na równi pochyłej powyŜej punktu T1. Trzymając kulkę
(moŜna posłuŜyć się, np. linijką) opuścić ją po równi, aŜ do punktu T1 - zapali się
czerwona dioda świecąca przy T1. Następnie wycofać kulkę tylko do momentu
zgaszenia diody. Jest to dokładnie próg zadziałania pierwszej fotokomórki. Na wy-
świetlaczu pojawi się napis „START”. NaleŜy puścić delikatnie kulkę, tak aby nie
nadać jej prędkości początkowej, ani nie popchnąć jej w górę. Po przejechaniu przez
kulkę całej równi odczytać kolejne wyniki naciskając klawisz [Enter].

© 08/2007 MicroMade System DSM-51 3

 1 2 3 4 5

D D

VCC

C3
R17 100n D9
P5 D5 4k7 R5 LED1206R
S1 SHH1 SFH203 GND 330
PA7 26 25 PA6 R13
1 2 PA0
PA5 24 23 PA4
GND 220
PA3 22 21 PA2 U1A
PA1 20 19 PA0 T1 AHC14
R6 BC847
PC7 18 17 PC6 47k
GND
PC5 16 15 PC4 VCC
PC3 14 13 PC2 GND
PC1 12 11 PC0
C C4 C
PB7 10 9 PB6
R18 100n D10
PB5 8 7 PB4 LED1206R
P6 D6 4k7 R7
PB3 6 5 PB2 SHH1 SFH203 GND 330
PB1 4 3 PB0 R14
13 12 PA1
2 1
GND 220
D100/26GK T2 U1F
AHC14
GND VCC R8 BC847
47k
GND
C1 VCC
100u/16 GND
GND C5 VCC
100n D11 C2
R19 100n
P7 D7 4k7 R9 LED1206R GND
SHH1
14
7

SFH203 GND 330

V
G

VCC 11 10 R15 PA2 3 4

GND 220
T3 U1E U1B
B AHC14 AHC14 B
R10 BC847
R1 R2 R3 R4 47k
220 220 220 220 GND
VCC U1C
5 6
P1 GND
SHH1
D1 D3 P3 AHC14
LED5I LED5I SHH1 GND
C6
R20 100n D12
GND GND P8 D8 4k7 R11 LED1206R
D2 D4 SHH1 SFH203
P2 P4 GND 330
LED5I LED5I R16
SHH1 SHH1 9 8 PA3
GND 220
GND GND GND GND T4 U1D
BC847 AHC14
R12
47k
GND
GND
Tytuł:

A DSM-51 Równia pochyła A

Symbol: Nr rys.: REV.
Model M09 DM09 D
Data: Plik: Arkusz:
9-May-2007 D:\MM\MM_PROT\DSM\M09\DM09_D.SCH 1 z 1
1 2 3 4 5