Explorer les Livres électroniques
Catégories
Explorer les Livres audio
Catégories
Explorer les Magazines
Catégories
Explorer les Documents
Catégories
Yulyu 2968
Ur yettnuz ara
Agemmay 03
Asigez 04
Addad amaruz 05
Tizdit 07
Timlilit n teɣra 14
Tamlellit n yilem 15
Amyag 16
Tinzaɣ 19
Tisɣunin – isuraz 22
Imattaren 25
Imqimen 26
Imerna 31
Tizelɣiwin 35
Amassaɣ 36
Iferdisen imseɣra 37
Izwiren 38
TAMAZIqT
Asekkil Isem-is Amedya Asekkil Isem-is Amedya
a, A a, aɣra aman, azal m, M ma imir, aman
b, B ba ibrir, akbal n, N na inigi, aslen, ini
c, C ca aclim, uccen ɣ, Γ ɣar iɣil, aɣrum, taleɣt
č, Č yeč učči, aberčečču q, Q qil aqadus, abquq
d, D da adrar, tudert r, R ra (rar) amrar, iri, urar
ḍ, Ḍ ḍar aḍar, ablaḍ, aḍu s, S sa (sar) usu, tasa, tissit
e, E ilem, tiɣri n yilem izem, ales t, T ta tata, atrar, tatut
f, F fa afus, tuffra, ilef ṭ, Ṭ ṭar aṭas, iṭij, imeṭṭi
g, G ga aglim, taguni u, U u, uɣru ul, ulmu, usu
ǧ, Ǧ yeǧ tiǧǧin, taǧǧewt w, W wa awal, acwir
h, H ha awelleh, ahicur x, X xa axxam, axelxal
ḥ, Ḥ ḥim aḥallum, aḥlalas y, Y ya aylew, ayyur
i, I i, iɣri itri, izi, imi z, Z za uzzal, izem, annuz
j, J ja ajlal, tiji, inijel ẓ, Ẓ ẓar iẓi, aẓar, laẓ
k, K ka akal, ikil, asaka ε, Ɛ εil aεlaw, aεrur
l, L la alim, tallumt
Isekkilen-nniḍen, am ṛ, ṣ (r akked s ufayen), o, p, v d timerna i d-rennun ɣef wid n
ugemmay unnim.
fffffffffffffffffffffff
Ad naru isekkilen ṛ akked ṣ mi ara izmiren kan ad ssemgirden gar wawalen deg
talɣiwin-nsen tiḥerfiyin. Amedya : fuṛṛ / furr ; faṛes / fares ; ṛbu / rbu * ṣṣif / ssif,
ṣṣerr / sserr, aṣufi / asufi, ṣeyyed / seyyed.
Amkan n yisekkilen imeqqranen : asekkil ameqqran, yettili deg sin n yimeḍqan kan :
Deg tazwara n tefyirt : Tafyirt, tbeddu s usekkil ameqqran, tettfakka s wagaz (tinqiḍt) (.).
Yečča, yeswa. D argaz. Ssuq, ssbeḥ. Γur-i yiwen n umdakel.
Isem, deg tmaziɣt, deg tegti, ɣur-s sin n waddaden : addad ilelli d waddad amaruz.
ma d asemmad imsegzi (n umatar udmawan neɣ n umqim awsil asemmad usrid) deffir
umyag :
Yewt-d ubruri. ----- Abruri yewt-d.
Yesseɣli-tt texxamt-nni. ----- Taxxamt-nni, yesseɣli-tt.
Ismawen imalayen i ibeddun s i : deg timawt i iɣelli, ur t-id-nessusruy, yettuɣal deg umkan-is y.
Mi ara yili yisem ibeddu s i, deg waddad amaruz ad as-nernu kan y.
Addad ilelli i / addad amaruz yi
idis → yidis, iffis → yiffis, iɣallen → yiɣallen, irgazen → yirgazen
Ismawen imalayen ibeddun s u, akken i yebɣu yili yisem ibeddun s u, d asuf neɣ d asget, deg
waddad amaruz ad as-nernu w.
Addad ilelli u / addad amaruz wu
ul → wul, udem → wudem, uccen → wuccen, ungifen → wungifen, ungalen → wungalen
Tamawt 1 : deg tira d tɣuri n wayen i yuran, yessefk ad neḍfer ilugan-a, maca
deg ususru nezmer ad d-nessiwel akken nennum,
amedya : uxxam (= [uxxam] = [wexxam])
Tamawt 2 :
v Llan yismawen, lan snat n talɣiwin n waddad amaruz : afud / ufud / wafud
v Llan yismawen, d tasenfelt-nsen war tussda i ilan addad amaruz :
tirugza / trugza ; tirrugza / tirrugza
v Llan yismawen ideg talɣa n waddad amaruz tettbeddil ilmend n tussda :
adaynin / udaynin ; addaynin / waddaynin.
Ismawen untiyen i ibeddun s a : deg tegnit-a (deg yismawen i ilan addad), addad amaruz,
yettili s sin n wudmawen :
Aɣelluy n teɣri (ta → t– deg yismawen ilan taɣessa taR1ɣ—, d taluft n tira kan)
tamurt → tmurt, tameṭṭut → tmeṭṭut, talaba → tlaba
Abeddel n teɣri s yilem (ta → te deg yismawen ilan taɣessa taR1R2ɣ—, d taluft n tira kan)
taɣrast → teɣrast, tagmert → tegmert, taswalt → teswalt
Tizdit d yiwen n wallal n tira, ibeṭṭu izeddi ɣef tikelt ; teskan-d sin n wawalen gar-asen assaɣ.
Tetteqqen gar wawal agejdan d yimezzayen-is. Tettili tezdit :
gar umyag d wawalen i as-d-yezzin : amqim asemmad usrid, amqim asemmad arusrid, tazelɣa
n tnila.
ama deffir umyag :
yewwi-t, yewwi-t-id ; yewwi-yas, yewwi-yas-d ; yewwi-yas-t ; yewwi-yas-t-id.
Iwsilen usriden (i yettuɣalen deg wadeg n yisemmaden usriden) i yettabaɛen amyag i
yettfakkan s teɣri :
amedya : awi : yewwi-yi, yewwi-kem, yewwi-k, yewwi-t, yewwi-tt, yewwi- yaɣ,
yewwi-ken, yewwi-kent, yewwi-ten, yewwi-tent
Iwsilen usriden i yettabaɛen amyag i yettfakkan s tergalt :
amedya : aker : yuker-iyi, yuker-ik, yuker-ikem, yuker-it, yuker-itt, yuker-aɣ, yuker-iken,
yuker-ikent, yuker-iten, yuker-itent
Iwsilen arusriden (i yettuɣalen deg wadeg n yisemmaden arusriden) i yettabaɛen amyag i
yettfakkan s teɣri :
amedya : awi : yewwi-yi, yewwi-yak, yewwi-yam, yewwi-yas, yewwi-yaɣ, yewwi-yawen,
yewwi-yawent, yewwi-yasen, yewwi-yasent
Iwsilen arusriden i yettabaɛen amyag i yettfakkan s tergalt :
amedya : aker : yuker-iyi, yuker-ak, yuker-am, yuker-as, yuker-aɣ, yuker-awen,
yuker-awent, yuker-asen, yuker-asent
Seg gar talɣiwin n ubrib ameskan, yewwi-d ad naru -nni (imir-nni) ɣas
nessawal tikwal [imir-enn], yewwi-d ad naru -a (imir-a) ɣas nessawal tikwal
[imir-agi, imir-ayi].
Yewwi-d ad nessemgired deg tira gar ass-a (ass ideg nella) d assa (tallit
tamirant, zzman n tura, ideg nedder).
fell :
fell-i, fell-ak, fell-am, fell-as, fell-aɣ/fell-aneɣ, fell-aɣ/ fell-anteɣ, fell-awen,fell-awent,
fell-asen, fell-asent
ddaw :
ddaw-i (-aw), ddaw-ak, ddaw-am, ddaw-as, ddaw-atneɣ, ddaw-atenteɣ, ddaw-atwen,
ddaw-atwent, ddaw-atsen (-sen), ddaw-atsent (-sent)
gar :
gar-i, gar-ak, gar-am, gar-as, gar-aneɣ, gar-anteɣ, gar-awen, gar-awent, gar-asen,
gar-asent
Tamsertit deg tezrart (gar wawalen) : Ama deg taggara n wawal, ama gar wawalen, llan kra n
yimesla ttemyezririn : tettili temsertit gar yimesli aneggaru n wawal
amezwaru d yimesli amezwaru n wawal wis sin.
Deg kra n tmeslayin (n teqbaylit), tettili temsertit deg wawal : mi ara mlilen sin n yimesla,
ttuɣalen, deg tmenna, d imesla-nniḍen ur nelli deg uẓar n wawal.
d [ǧ] n uẓar
siǧǧew, [jiǧǧew] = [ciǧǧew]
n wawal
d [z] n uẓar
sizdeg [zizdeg]
n wawal
d [d] n tenzeɣt iɣer sdat, [zdat] = [zzat],
gar [s] n tanzeɣt s
tenṭeḍ sdeffir [zdeffir]
TAMAZIqT 2/2
llan kra n yimesla ttawḍen, deg kra n tmeslayin, akkin i tzenzeɣt, ttawḍen ɣer wulwu
aneggaru, deg tmenna. Llan daɣen kra n yimesla ttɣaren deg kra n tmeslayin. Deg tira,
yessefk ad d-nessekfel imesla inesliyen, ama d wid i yuɣ wulwu ama d wid i tuɣ taɣert.
Imesla i yettalwin
Imesla i yettɣaren
Deg tmenna, imesli [ww] yezmer ad d-yefk, almend n tmeslayt : [bbw ], [ppw ], [kkw ], [mmw ], [ggw ],
maca ad t-naru ww.
Mi ara mseḍfaren sin n wawalen, amezwaru yeggra s teɣri, wis sin yebda s teɣri :
tamezwarut tɣelli, deg tmenna, maca, nettaru-tt.
Yettekk y gar teɣra, ineṭṭeḍ ɣer teɣri n tzelɣa n usiwel, ɣer umqim arusrid ma yusa-d deffir
umyag kan, nettaru-t :
Tiɣri tis snat tettuɣal d tazegneɣrit (d azgen n teɣri), maca nettaru-tt d tiɣri :
ma ulac [ma-wlac],
yella ulac-it [yella-wlac-it] ;
mi ulac [mi-wlac],
lhan i usufeɣ [lhan i-wsufeɣ].
[i] + [i] = [ig] : D timɣarin i iɛemren tudrin (ẓer tamsertit gar wawalen).
ffffffffffffffffffff
TAMAZIqT
Tiɣri n yilem, tettbeddil amkan deg wawal, deg
tmenna d tira, almend n tɣessa n wawal-nni.
Tiɣri n yilem, e, tettbeddil amkan deg wawal almend n tɣessa tamsislant n wawal-nni :
[yezger] d [zegreɣ], d sin wawalen n yiwen n ufeggag (yebḍaten umatar udmawan), maca,
[azrem] d [izerman] d sin n wawalen n yiwen n ufeggag (yiwen d asuf, wayeḍ d asget), maca,
Seg wawal ɣer wayeḍ, tiɣri n yilem, tezmer ad tbeddel amkan deg tmenna, ur tettbeddil
amkan deg tira.
Mi ara d-yernu wawal-iḍen deffir wawal-nni, e yellan deg tunṭiqt taneggarut, yettbeddil daɣen
amkan deg tmenna, maca deg tira, yettaṭṭaf amkan-is anesli :
Amyag yesskan tigawt nexdem, taɣara neɣ addad n kra tɣawsa. Akka, amyag di tmaziɣt yebḍa ɣef sin
isufar :
amyag amagnu, yemmal dacu yexdem (neɣ ara yexdem) umeggay,
am: yeffeɣ weqcic ; ssiwel i gma-k ; a d-yawi lɛar...
amyag n tɣara, yemmal-d amek iga umeggay, neɣ addad-is,
am: yugar ucerrig tafawet ; yettiwriɣ wudem-is ; ɣezzifit aṭas...
Amyag ifetti s:
talɣa tilawt : yella wayen i ɣef d-nettmeslay;
neɣ talɣa tibawt : tigawt neɣ taɣara i ɣef d-nettmeslay ur telli wara, neɣ ur tt-temmed ara.
Llan sin n yesmilen n yemyagen, mxallafen kan di tseftit:
amyag alugan (anezmar), taseftit n yezri am tin n wurmir, kecmeɣ (izri), ad kecmeɣ(imal)...
amyag arlugan (anammum), taseftit n yezri temxallaf ɣef tin n
urmir, nniɣ (izri), ad iniɣ(imal)...
Talɣa taḥerfit, d tin n wemyag ur nefti wara, ur tesɛi wara imattren udmawanen,
amedya: kcem, ali, ddu...
Timeẓri, temmal-d amek teḍra tigawt, ma wezzilet, ma ɣezzifet, ma teḍra yiwet n tikkelt neɣ
tettuɣal-d, ma temmed neɣ ala...
Akud yemmal-d melmi teḍra tigawt.
Akuden n tseftit
urmir ur yettuseqdac ara aṭas weḥd-s, di tigti s tzelɣa n yimal ad i ifetti. A t-naf kan di kra n isuka
am: win yebɣan ad yečč, yečč ; qqimet ar azekka, truḥem...
urmir (anaḍ) nesseqdac-it akken ad nmudd tasunḍa neɣ lewṣaya, amedya: awi-t yid-k ! ; xdem tid lɛali
a tent-tafeḍ...
urmir (imal) nesseqdac-it akken a d-nessken ayen ara yilin ɣer zdat, tigawt mazal ur teḍri neɣ ahat ur
tḍerru wara (imal = ad/a + urmir), amedya: tameddit-a ad jbuɣ ɣur-s...
izri nesseftay amayag deg yezri akken a d-nessken kra n tigawt neɣ n waddad iɛeddan, yemmden,
amedya: yuli ; tusa-d ; werriɣit...
izri ibaw, talɣa tibawt n wemyag deg yezri, amedya: ur yuki wara ; ur ẓriɣ s anda yerra...
anaḍ ussid, talɣa tussidt n wemyag, amedya: ttali (ali) ; keččem (kcem)...
urmir ussid nesseftay amyag deg wurmir ussid akken a d-nessken s umata tigawt i d-yettuɣalen,
yettkemmilen, ur nemmid ara. Amedya:
tigawt neɣ addad yellan imira, atan yettmeslay d gma-s.
tigawt i d-yettuɣalen dima, s tasift i d-itekk yal ass.
ṣṣifa yellan di kra n tɣawsa, anners yettɣar belxef.
2/3
Imattaren udmawanen
Amyag, yeftin di kra n wakud, yeddes s umatar udmawan akk d ufeggag, tuddsa-yagi neqqar-as talɣa
tamyagant. Amatar udmawan, yesskan-d anwa udem wuɣur yefti wemyag.
Imattaren udmawanen n yemyagen n tɣara am wid n yemyagen imugna, anagar deg yezri i
mgarraden.
Amaɣun
Amaɣun d yiwet n talɣa n wemyag i nesseqdac mti yella umeggay d amassaɣ,
amedya: d argaz-nni i d-yusan ; tusa-d tmeṭṭut-nni yettun mmi-s...
Amaɣun d armeskil, ur ifetti wara, ur yettbeddil ara s ubeddel n tewsit neɣ n wemḍan. Yezmer ad yili d
ilaw: inudan (izri), ara inadin (imal). Neɣ d ibaw: ur nezmir (izri), ur nzemmer ara (imal).
Tazelɣa n tnila
Nesseqdac tazelɣa n tnila d/n i wakken a d-nmel s anda neɣ ansa i d-tekka tigawt.
Tazelɣa d tettweǧǧih tigawt ɣer win i d-yettmeslayen, amedya: iruḥ-d iḍelli (iruḥ ɣer win i
d-yettmeslayen).
Tazelɣa n tesskanay-d belli tigawt terra ɣer win i d-isellen, neɣ terra ɣer wemkan nniḍen,
amedya: iruḥ-n (iruḥ ɣer tama n win i d-isellen neɣ s amkan nniḍen).
Imyagen izelman
Imyagen izellumen ttwasilɣen seg yemyagen iḥerfiyen ama d imugna neɣ n tɣara. Ilugan n tseftit-nsen
am yemyagen nniḍen.
amyag aswaɣ yettwasileɣ s wezwar n s neɣ yiwet seg talɣiwin-is sse, ssu...
amedya: ssekcem(kcem), sluɣ (luɣ), ssider (ader)...
amyag amyaɣ yeskanayen amyebdal n tigawt: myuzzamen = mbadalen tuzzma (wa yezzem wayeḍ).
Yettwasileɣ s wezwar n m neɣ yiwet seg talɣiwin-is : mye, myu...
amedya: mbeddal (beddel), myezwir (zwir), myuṭṭaf (ṭṭef)...
amyag attwaɣ yeskanay d akken tigawt tettrusu-d ɣef umeggay. Yettwasileɣ s wezwar n ttu, ttwa, neɣ
daɣen tt, mm, n, nn. Amedya: ttwakrez (krez), ttucudd (cudd), nnẓem (ẓem), mmečč (ečč)...
Nezmer ad nessileɣ azellum seg wemyag yellan yakan di talɣa n uzellum, d aya umi
neqqar izelman izelman, amedya: ttunefk < nnefk < efk, ttuzenz < zzenz < enz
3/3
Imedyaten
Tanzeɣt, d awal n tjerrumt (alɣac) ur nettbeddil deg talɣa, tetteg assaɣ gar sin
n yismawen deg yiwet n tefyirt neɣ gar yiwen n yisem d tefyirt-nni ya s timmad-is.
Tanzeɣt, deg tmaziɣt, tettas-d daymen sdat yisem, tettarra-t d asemmad arusrid, ma ɣer
useɣru, d asemmad n yisem, ma ɣer yisem-nniḍen ur nelli d aseɣru.
Daymi as-qqaren d awura : yettak tawuri i yisem.
Llant tenzaɣ i yettbeddilen addad i yisem, ttarrant-t deg waddad amaruz. Iwakken ad tizmir
tenzeɣt ad tesseḍfer isem deg waddad amaruz, yessefk :
ad tili seg tenzaɣ i yesseḍfaren isem deg waddad amaruz (acku, llant tiden ur nettbeddil addad i
yisem i d-grent),
ad yili yisem i d-tger tenzɣt-nni seg yismawen i ilan addad (ila addad ilelli, ila addad amaruz).
Nettaru tanzeɣt n gar yisem d yisem-nniḍen, gar umqim (ameskan, arbadu) d yisem, gar
umḍan d yisem, maca ur tt-nettaru gar tenzeɣt d yisem :
afus n ugelzim, tasarut n tewwurt, bab n yigenwan, mmi-s n tmeṭṭut ;
tid n tmara, kra n taluft, yiwen n ubaxix ! ;
sin n wussan, snat n tulawin, mraw n yiɣfawen ;
nnig uxxam, ddaw teslent, deffir yiɣil, sdat wallen.
ddaw adeg addad amaruz Nnig ubrid, ddaw ubrid, leqrar-is, d abrid.
nnig adeg addad amaruz Nnig ubrid, ddaw ubrid, leqrar-is, d abrid.
sennig [seg
tenzaɣ : s + adeg addad amaruz Ur yezmir yiwen ad d-yekk sennig wawal-is.
nnig]
tama neɣ
sɣur addad amaruz Sɣur watmaten i d-tekka tyita.
tanila
tettuseqdac i
wadeg, i
uqbel addad ilelli Uqbel taddart, ad tafeḍ timɛessit.
wakud neɣ i
tallit
yes [seg tenzeɣt
amqim awsil, ur
n wallal s + allal Yes-wen kan ara nimɣur.
tesseḍfar isem
amqim awsil]
yid [seg tenzeɣt
amqim awsil, ur
n usdukel d + asdukel Yid-wen kan i nettemsefham.
tesseḍfar isem
amqim awsil]
Anef-as ard yekfu, temleḍ-as anida i Tesseḍfar amyag deg wurmir neɣ
ard akud
yecceḍ. urmir ussid
amseḍfer neɣ
Ad yečč, aredmani ad yessired
aredmani amyizwer n
tuɣmas-is.
snat n tigawin
tettuseqdac i Tettarra iwsilen n umyag i tt-id-
armi Armi d-yewweḍ i t-walaɣ.
wakud iḍefren ɣer sdat
tettuseqdac i
Tettarra iwsilen n umyag i tt-id-
arma wadeg neɣ i Arma yewweḍ-d ara nemsefham.
iḍefren ɣer deffir
wakud
asmi akud Nemyussan asmi i d-yusa ɣer tmurt. [seg ass + mi]
Iban d netta. ;
belli tasɣunt war azal. Ẓer dakken.
Iban belli d netta.
Telha tmeslayt dacu telha daɣ (dacu kan). [# d acu : D acu i tebɣiḍ
dacu
tsusmi. ɣur-i ?]
Medden akk ttwalin dakken yif tasɣunt war azal
dakken
yiḍelli ass-a, ad yif wass-a azekka. [# d akken : D anect-nni]
Tasɣunt /
Temmal-d … Amedya Tamawt
Asaraz
amseḍfer
Mi tekfa tmeɣra yefra wurar dɣa
dɣa n snat n
yeggra-d iman-is.
tigawin
adeg neɣ
ideg Tamurt ideg ttidireɣ, tif timura. [seg umassaɣ i + deg] : amassaɣ
tallit
tiseggray
ihi Ini-yas ihi ma ad d-yas.
neɣ taggrayt
adeg neɣ
iɣef Taluft iɣef cewḍeɣ, ad teglu yes-i. [seg umassaɣ i + ɣef] : amassaɣ
tamentilt
iɣer tanila Tamdint iɣer tettruḥuḍ, tebɛed aṭas. [seg umassaɣ i + ɣer] : amassaɣ
Tasɣunt /
Temmal-d … Amedya Tamawt
Asaraz
sin n yidgan,
Ansa i d-yekka waya ?
ansa adeg amezwaru d
wadeg aneggaru.
# dayen : Dayen,
ayen2 D ayen tebɣa ara s-awiɣ.
yeqqers ṭṭbel, yefra wurar.
Ayɣer i tettagim aberrani ad
ayɣer ẓer acuɣer.
d-ikcem ?
Amqim ilelli, ameskan (d arbib neɣ d amqim), imerna (n tɣara, n wadeg, ...), lan snat n talɣiwin, yiwet
d tawezzlant, tayeḍ d taɣezzfant. Maca, talɣa tawezzlant tif taɣezzfant. Ihi, deg tira, yewwi-d ad naru
talɣa tawezzlant acku d talɣa taddayt.
Imqimen n wayla, lan snat n talɣiwin : taɣezzfant d twezzlant. Deg teqbaylit, imqimen n wayla ɣur-sen,
deg wasuf, snat n talɣiwin : tawezzlant d tɣezzfant*. Nezmer ad d-nini : axxam-iw (-ik, -im, -is) neɣ
axxam-inu (-inek, -inem, -ines).
Dɣa, d taɣezzfant i iqerben ɣer tantaliwin-nniḍen (tacawit, tacelḥit, …). Nezmer ad nesseqdec talɣa
taɣezzfant acku, deg yiwet, tella, deg tayeḍ, teskan-d iḥulfan.
baba-inu > baba ; yemma-inu > yemma ; axxam-ines > axxam-is.
*Ula deg teqbaylit llant tmeslayin ideg qqaren axxam-nnek, axxam-nnem, axxam-nnes.
Kra n yimqimen
Imqimen udmawanen ilelliyen
Amḍan Asuf Asget
Tawsit Amalay Unti Amalay Unti
Udem
1 Nekk Nekni Nkenti
Imqimen imeskanen
Ameskan n tiẓin
Amalay Unti Arawsan
Asuf wa ta
Asget wi ti
Arawsan aya
Ameskan n waggug
Amalay Unti
Asuf wihin tihin
Asget widakihin tidakihin
Ameskan n ubdar
Amalay Unti Arawsan
Asuf win tin
Asget wid tid
Arawsan ayen
Ameskan n tiḍent
Amalay Unti Arawsan
Asuf wayeḍ, win-nniḍen tayeḍ, tin-nniḍen
Asget wiyaḍ, wid-nniḍen tiyaḍ, tid-nniḍen
Arawsan ayen-nniḍen
5/5
Amqim amattar
Amalay Unti Arawsan
Asuf anwa anta
Asget anwi anti
Arawsan wi
Amqim amassaɣ
Amassaɣ Yemmal-d Amedya Tamawt
i ayen i yerzan asentel D win i tḥeqreḍ ara k-yernun.
ay ẓer i.
Amqim arbadu
win n umdan : yiwen neɣ ḥedd.
win n uɣersiw neɣ n tɣawsa : kra, acemma, ara.
1/4
Kra n yimerna
sgelli akud Sgelli yekkat udfel, tura yuɣal-d yiṭij. lweqt-nni i yezrin cewya
Kra n
Tabadut Amedya Tamawt
tzelɣiwin
Temmal-d tanila n tigawt i yettruḥun
Yusa-n (yusa ɣer din).
n seg tama n win i yettmeslayen ɣer
Ad n-aseɣ (ad aseɣ ɣer din).
tama n win i wimi yettmeslay.
Tesseḍfar uddus
Aseɣru, d anisem : s umata, d amur- Ur d aseḍsu, ur d aɣemzu,
amseɣru ideg d isem
nni amezwaru (ur) kan i yettilin.. ur d amzur ikessu.
ay d aseɣru
i amassaɣ, nettaru-t iman-is, anagar ma yezwar tanzeɣt yerra-tt d amassaɣ :
Aferdis
Amedya Asseqdec
amseɣru
aql-i/aql-iyi, aql-iyin,
aql- Aql-i am yijider amerẓu weḥleɣ deg usezzu. aql-ak, aql-akem, aql-aɣ,
aql-aken, aql-akent
atan Atan am ṭṭir n sswaḥel, wi d-yusan ad t-yewt. ata, atah, hata, hatan
attan Attan deg uxxam tuɣ amkan gar wayetma-s. atta, attah, hatta, hattan
aẓ-- quasi--
aẓkussem (quasicompact
azun-- pseudo--
Anagraw n yisem - A. Rabehi – 2011 - Timsirin i yexdem i useggas wis sin n turagt n tmaziɣt,
Tasdawit n Bgayet.
Propositions pour la notation usuelle à base latine du berbère – S. Chaker – 1996, 1998, 2001 -
Inalco - Paris