Gout Therapeutics New Drugs For An Old Disease

§¹i häc quèc gia hµ néi
Trêng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn

---------------------------
NguyÔn Minh Th¾ng
Polyphenol vµ ho¹t ®é øc chÕ mét sè serine

proteinase tõ th©n, h¹t gç vang (caesalpinia
sappan L.) vµ mét sè c©y thuèc kh¸c
LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc
Hµ Néi – N¨m 2009

NguyÔn Minh Th¾ng LuËn v¨n cao
häc kho¸ 2007-2009
§¹i häc quèc gia hµ néi
Trêng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn

---------------------------
NguyÔn Minh Th¾ng
Polyphenol vµ ho¹t ®é øc chÕ mét sè serine

proteinase tõ th©n, h¹t gç vang (caesalpinia
sappan L.) vµ mét sè c©y thuèc kh¸c
Chuyªn ngµnh: Sinh häc thùc nghiÖm

M· sè: 60 42 30
LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc
Ngêi híng dÉn
GS. TSKH. Ph¹m ThÞ Tr©n Ch©u
Hµ Néi - 2009
2
häc kho¸ 2007-2009
Lêi c¶m ¬n
§Ó cã thÓ hoµn thµnh luËn v¨n nµy, tríc tiªn, t«i muèn
bµy tá láng biÕt ¬n s©u s¾c tíi GS. TSKH. Ph¹m ThÞ Tr©n
Ch©u, ViÖn Vi sinh vËt vµ C«ng nghÖ Sinh häc, §¹i häc Quèc
gia Hµ Néi ®· ®Þnh híng nghiªn cøu, trùc tiÕp híng dÉn vµ
chØ b¶o tËn t×nh cho t«i trong suèt thêi gian nghiªn cøu.
T«i còng mong muèn ®îc göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh
nhÊt tíi Ban l·nh ®¹o vµ çn bé ViÖn Vi sinh vËt vµ C«ng nghÖ
Sinh häc, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
vÒ trang thiÕt bÞ vµ c¬ së vËt chÊt gióp t«i hoµn thµnh
nghiªn cøu nµy.
Qua ®©y, t«i muèn ®îc bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh
tíi çc thÇy c« gi¸o Bé m«n Sinh lý thùc vËt vµ Ho¸ sinh ®·
gióp ®ì vµ trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc h÷u Ých cho t«i trong
suèt thêi gian häc tËp t¹i trêng.
T«i còng xin ®îc c¶m ¬n çc thÇy c« gi¸o vµ çn bé Khoa
Sinh häc, Trêng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn, §¹i häc Quèc Gia Hµ
Néi
§Ò tµi luËn v¨n ®îc thùc hiÖn víi sù hç trî kinh phÝ tõ ®Ò
tµi NCCB 621306.
Cuèi cïng, t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi gia
®×nh, b¹n bÌ, nh÷ng ngêi ®· lu«n cæ vò, ®éng viªn t«i vît
qua mäi khã kh¨n trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu.
Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m

2009
Häc viªn
3
häc kho¸ 2007-2009
NguyÔn Minh Th¾ng
Danh môc çc ký hiÖu, çc ch÷ viÕt t¾t
ChIA Ho¹t ®é øc chÕ chymotrypsin

DC DÞch chiÕt
E Enzyme
EDTA Ethylenediaminetetraacetate
EtOH Ethanol
IU §¬n vÞ øc chÕ
PA Ho¹t ®é thuû ph©n protein
PIA Ho¹t ®é øc chÕ proteinase
PMSF Phenylmethylsulphonyl fluoride
PPI Çc chÊt k×m h·m proteinase cã b¶n chÊt
protein
PsA Ho¹t ®é ph©n gi¶i proteinase cña
Pseudomonase aeruginosa
PsIA Ho¹t ®é øc chÕ PsA
SDS Sodium dodecyl sulphate
StA Ho¹t ®é ph©n gi¶i protein cña Staphylococcus
aureus
TCA Acid trichloroacetic
TEAF Toluene: Ethyl acetate: Acetone: acid Formic
TEMED Tetramethyl ethylene diamine
TI ChÊt øc chÕ trypsin
TIA Ho¹t ®é øc chÕ trypsin
4
häc kho¸ 2007-2009
UV ¸nh s¸ng tö ngo¹i
Vis ¸nh s¸ng nh×n thÊy
5
häc kho¸ 2007-2009
Môc lôc
Më ®Çu...................................................................................................1
Ch¬ng 1. Tæng quan tµi liÖu..............................................................2
1.1 Çc hîp chÊt thùc vËt thø sinh.........................................................2
1.1.1 Çc hîp chÊt phenol.............................................................3
1.1.2 Flavonoid..................................................................................5
1.1.3 Tannin.....................................................................................9
1.2 Proteinase vµ çc chÊt øc chÕ proteinase.....................................10
1.2.1 S¬ lîc vÒ proteinase.........................................................11
1.2.2 Proteinase serine...............................................................12
1.2.2.1 Proteinase serine.........................................................12
1.2.2.2 Protease cña Pseudomonas aeruginosa..................13
1.4.2.3 Çc chÊt øc chÕ proteinase........................................15
1.3 T¬ng t¸c cña flavonoid víi çc protein enzyme ............................16
1.3.1 Çc lùc t¬ng t¸c ph©n tö trong phøc chÊt protein-
flavonoid .......................................................................................17
1.3.2 TÝnh ®Æc hiÖu cña t¬ng t¸c protein-flavonoid............18
1.5.3 ¶nh hëng cña çc flavonoid víi sù thuû ph©n protein..19
1.4 C©y thuèc viÖt nam vµ kh¶ n¨ng ch÷a çc bÖnh viªm nhiÔm môn
nhät, mÈn ngøa...................................................................................20
1.4.1 S¬ lîc vÒ çc bÖnh viªm nhiÔm môn nhät, mÈn ngøa..20
1.4.2 C©y gç Vang (T« méc).......................................................21
1.4.2.1 §Æc ®iÓm ph©n lo¹i, ph©n bè, thµnh phÇn hãa häc
vµ c«ng dông..............................................................................21
1.4.2.2 Çc nghiªn cøu trªn thÕ giíi........................................22
1.4.2.3 Çc nghiªn cøu t¹i ViÖt Nam........................................23
Ch¬ng 2. NGUY£N LIÖU Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU...............25
2.1 Nguyªn liÖu..................................................................................25
2.2 Dông cô vµ hãa chÊt thÝ nghiÖm.................................................25
2.3 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.................................................................25

2.3.1 Sö lý mÉu...............................................................25
2.3.2 T¸ch chiÕt flavonoid toµn phÇn.......................................26
2.3.3 §Þnh lîng polyphenol theo ph¬ng ph¸p Folin-Ciocalteau
.........................................................................................................26
2.3.4 S¾c ký ph©n chia çc thµnh phÇn polyphenol.............27
2.3.5 X¸c ho¹t ®é øc chÕ proteinase.........................................29
2.3.6 §iÖn di proteinase trªn gel polyacrylamide...................32
2.3.7 S¾c ký cét silicagel ................................................33
2.3.8 Quang phæ hÊp thô tö ngo¹i ...................................33
6
häc kho¸ 2007-2009
Ch¬ng 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn....................................34
3.1 Hµm lîng polyphenol tæng sè vµ ho¹t tÝnh øc chÕ proteinase ë
mét sè c©y thuèc...............................................................................34
3.1.1 §iÒu tra s¬ bé PIA çc mÉu nghiªn cøu...........................34
3.1.2 Hµm lîng polyphenol tæng sè vµ flavonoid trong dÞch
chiÕt ethanol.................................................................................38
3.1.3 Ho¹t ®é øc chÕ proteinase cña dÞch chiÕt polyphenol
tæng sè vµ flavonoid...................................................................40
3.2 §Þnh tÝnh çc thµnh phÇn polyphenol vµ flavonoid trong mét sè
c©y thuèc...........................................................................................43
3.2.1 S¾c ký dÞch chiÕt flavonoid çc mÉu nghiªn cøu........43
3.2.2 S¾c ký çc thµnh phÇn polyphenol mÉu T« méc trªn
b¶n máng.......................................................................................44
3.3 Th¨m dß PIA cña çc b¨ng polyphenol sau khi s¾c ký b¶n máng. 45
3.3.1 PIA çc b¨ng flavonoid mÉu §¹i hoµng................................46
3.3.2 PIA çc b¨ng flavonoid çc mÉu T« méc..........................47
3.4 Hµm lîng tannin cña çc mÉu T« méc...........................................49
3.5 Th¨m dß PIA b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn di Proteinase trªn gel
polyacrylamide....................................................................................49
3.5.1 Ho¹t ®é ph©n gi¶i proteinase cña P. aeruginosa vµ S.
aureus............................................................................................49
3.5.2 Nghiªn cøu PIA b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn di.....................51
3.6 Ho¹t tÝnh kh¸ng khuÈn çc mÉu T« méc.......................................52
3.7 Ph©n chia çc thµnh phÇn flavonoid mÉu gç t« méc trªn cét
silicagel...............................................................................................53
KÕt luËn................................................................................................57
Tµi LiÖu Tham Kh¶o...........................................................................60
7
häc kho¸ 2007-2009
Më ®Çu
Çc enzyme thñy ph©n protein cã vai trß v« cïng quan

träng trong toµn bé sinh giíi, hiÖn nay sè chuçi polypeptide cã
ho¹t tÝnh thuû ph©n protein ®· biÕt lªn h¬n 140.000 [50].
Tuy nhiªn çc enzyme nµy còng cã liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu
bÖnh ë ngêi nh çc bÖnh viªm nhiÔm, ung th, tim m¹ch …
Theo thèng kª, cã tíi 80 bÖnh di truyÒn kh¸c nhau ë ngêi cã
nguyªn nh©n lµ do ®ét biÕn çc gene m· hãa çc protease
[72], sù di c¨n cña ung th còng cã sù tham gia cña çc
protease [51]. Çc enzyme thuû ph©n còng tham gia tÝch cùc
trong qu¸ tr×nh viªm vµ sù h×nh thµnh môn nhät ë ngêi.
Kh¶ n¨ng ph©n gi¶i protein cña çc proteinase rÊt lín
nªn cÇn cã nh÷ng c¬ chÕ ®iÒu hßa chÆt chÏ, tr¶i qua qu¸
tr×nh tiÕn hãa l©u dµi ®· xuÊt hiÖn nhiÒu c¬ chÕ kiÓm so¸t
proteinase bao gåm ®iÒu hßa biÓu hiÖn, qu¸ tr×nh tiÕt ra
ngoµi tÕ bµo, ho¹t hãa, ph©n hñy proteinase hoÆc k×m h·m
ho¹t ®é thñy ph©n protein cña chóng. Nãi ®Õn çc chÊt
k×m h·m proteinase, çc nhµ khoa häc thêng ®Ò cËp ®Õn
çc PPI lµ çc chÊt øc chÕ proteinase cã b¶n chÊt protein, cã
çc cÊu tróc ®Æc trng. Çc PPI cã mÆt réng r·i trong sinh giíi
tõ virus, vi khuÈn cho tíi ®éng vËt [49]. Thùc vËt t¹o ra PPI khi
bÞ c«n trïng tÊn c«ng, khi bÞ tæn th¬ng hay díi çc ®iÒu
kiÖn stress [19, 49]. Tuy nhiªn thùc vËt cßn cã mét c¬ chÕ
kh¸c chèng l¹i çc t¸c nh©n g©y h¹i trªn lµ hÖ thèng çc chÊt
trao ®æi thø sinh, trong ®ã cã çc hîp chÊt phenol. Çc
phenol nµy kh«ng nh÷ng cã ho¹t tÝnh kh¸ng sinh m¹nh mµ
cßn cã kh¶ n¨ng øc chÕ nhiÒu lo¹i enzyme.
1
häc kho¸ 2007-2009
Çc chÊt thùc vËt thø sinh cã ho¹t tÝnh sinh häc lµ thµnh
phÇn chÝnh cã mÆt trong çc vÞ thuèc cæ truyÒn. Nh»m
t×m hiÓu mèi liªn hÖ gi÷a çc hîp chÊt phenol tõ thùc vËt vµ
kh¶ n¨ng øc chÕ proteinase cña mét sè c©y thuèc ch÷a môn
nhät, mÈn ngøa, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi:
Polyphenol vµ ho¹t ®é øc chÕ serine-proteinase tõ
th©n, h¹t c©y gç Vang (Caesalpinia sappan L.) vµ mét
sè c©y thuèc kh¸c.
2
häc kho¸ 2007-2009
Ch¬ng 1
Tæng quan tµi liÖu
1.1 Çc hîp chÊt thùc vËt thø sinh
Çc con ®êng biÕn ®æi vµ tæng hîp çc chÊt dinh dìng
chñ yÕu: carbohydrate, protein, chÊt bÐo vµ acid nucleic lµ
thiÕt yÕu vµ gièng nhau ë mäi sinh vËt ngo¹i trõ mét sè thay
®æi rÊt nhá. Qu¸ tr×nh thèng nhÊt, vµ lµ nÒn t¶ng cña mäi
sinh vËt sèng nµy ®îc gäi lµ çc qu¸ tr×nh trao ®æi s¬ cÊp.
Trªn thùc tÕ thùc vËt cßn tæng hîp mét lîng lín çc hîp chÊt
h÷u c¬ kh«ng cã vai trß trùc tiÕp trong sinh trëng vµ ph¸t
triÓn cña chóng, çc hîp chÊt nµy ®îc gäi lµ hîp chÊt thø sinh.
Çc hîp chÊt thø sinh ®îc ph¸t hiÖn riªng lÎ ë tõng nhãm,
tõng loµi nhÊt ®Þnh, thËm chÝ kh¸c nhau ë tõng ç thÓ, hµm
lîng còng thay ®æi tõng loµi, tõng c¬ quan, bé phËn vµ ®iÒu
kiÖn sinh th¸i cña c©y. Chøc n¨ng vµ lîi Ých cña çc hîp chÊt
nµy ®èi víi thùc vËt phÇn lín ®· ®îc chØ ra nh: tham gia b¶o
vÖ c©y, ®iÒu hßa sinh trëng, hÊp dÉn c«n trïng, thô phÊn,
ph¸t t¸n h¹t... tuy nhiªn còng cßn cã nhiÒu chøc n¨ng kh¸c cha
®îc biÕt ®Õn [60].
Qu¸ tr×nh trao ®æi thø cÊp nµy cung cÊp phÇn lín s¶n
phÈm cã gi¸ trÞ trong y dîc bëi v× çc hîp chÊt thø sinh thêng
cã ho¹t tÝnh sinh häc nh: kÝch thÝch hoÆc øc chÕ sinh trëng,
kh¸ng khuÈn, chèng oxy hãa, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña çc
khèi u...
Tríc ®©y çc hîp chÊt thø sinh ®· tõng bÞ xem lµ nh÷ng
chÊt th¶i ®¬n gi¶n trong trao ®æi chÊt ë thùc vËt, ngµy nay
víi nh÷ng nghiªn cøu míi ngêi ta ®· x¸c ®Þnh ®îc kho¶ng
3
häc kho¸ 2007-2009
140.000 çc hîp chÊt nµy, t×m ra con ®êng trao ®æi chÊt cã
liªn quan còng nh çc enzyme s¶n xuÊt vµ ®iÒu hßa çc con
®êng nµy. Tuy nhiªn cho ®Õn nay chØ kho¶ng 20 - 30% tæng
sè çc loµi thùc vËt ®îc ®îc nghiªn cøu vÒ çc hîp chÊt hãa
sinh thùc vËt, do ®ã thùc tÕ cã thÓ cã tíi h¬n 200.000 hîp
chÊt nh vËy [62].
Hîp chÊt thø sinh cã cã 3 con ®êng trao ®æi chÝnh

[18]:
 Acid shikimic: phenol, lignin, alkaloid.
 Acid mevalonic: terpen, steroid, alkaloid.
 Deoxyxylulose: terpen, steroid, alkaloid.
1.1.1 Çc hîp chÊt phenol [11, 47]
§©y lµ nhãm hîp chÊt lín nhÊt trong çc hîp chÊt thø sinh
thùc vËt. Çc nhµ khoa häc ®· ph¸t hiÖn ra h¬n 8.000 hîp
chÊt phenol tù nhiªn [24]. §Æc ®iÓm cÊu tróc chung cña
nhãm nµy lµ trong ph©n tö cã vßng th¬m (vßng benzene)
g¾n trùc tiÕp víi mét hay nhiÒu nhãm hydroxyl (OH). V× vËy
chóng lµ nh÷ng rîu bËc bèn vµ ®îc ®Æc trng b»ng tÝnh acid
yÕu.
1.1.1.1 Ph©n lo¹i
Dùa vµo thµnh phÇn vµ cÊu tróc cña phenol, ngêi ta chia
chóng thµnh 3 nhãm lµ phenol ®¬n gi¶n, phenol phøc t¹p vµ
nhãm polyphenol. Ph©n lo¹i nµy dùa trªn bé khung carbon
cña çc hîp chÊt trong ®ã C 6 lµ nhãm phenyl, C1 lµ nhãm
methyl, C2 lµ nhãm acetyl, C3 lµ nhãm thÕ cã 3 carbon, C 4 lµ
nhãm thÕ cã 4 carbon.
4
häc kho¸ 2007-2009
C6 (phenol ®¬n gi¶n, benzoquinone), C6-C1 (acid
phenolic), C6-C2 (acetophenone, phenylacetic acid), C 6-C3 (acid
hydroxycinnamic, coumarin, phenylpropene, chromone), C 6-C4
(naphthoquinone), C6-C1-C6 (xanthone), C6-C2-C6 (stilbene,
anthraquinone), C6-C3-C6 (flavonoid, isoflavonoid), (C6-C1)2
(tannin thñy ph©n), (C6-C3)2 (lignan, neolignan), (C6-C3-C6)2
(biflavonoid), (C6-C3)n (lignin), (C6)n (catechol melanin), (C6-C3-
C6)n (tannin ngng tô) [23, 25, 30].
Nhãm hîp chÊt polyphenol lµ nhãm ®a d¹ng nhÊt trong

çc hîp chÊt phenol, cã cÊu tróc phøc t¹p do sù liªn kÕt hoÆc
trïng hîp cña çc ®¬n ph©n. Ngoµi gèc phenol cßn cã çc
nhãm phô dÞ vßng m¹ch nh¸nh hoÆc ®a vßng.
H×nh 1.1. Mét sè hîp chÊt phenol
5
häc kho¸ 2007-2009
1.1.1.2 TÝnh chÊt ho¸ häc
Çc hîp chÊt phenol cã cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt ®a d¹ng nh-
ng do cã nh÷ng thµnh phÇn cÊu tróc chung nªn chóng cã mét
sè tÝnh chÊt chung:
 Ph¶n øng cña nhãm hydroxyl.
 Ph¶n øng ph¸ vßng benzene.
 Ph¶n øng t¹o phøc víi kim lo¹i.
 Ph¶n øng este ho¸.
1.1.1.3 Vai trß cña çc hîp chÊt phenol trong thùc vËt
Thùc vËt tæng hîp rÊt nhiÒu çc chÊt thø sinh so víi
®éng vËt v× chóng kh«ng thÓ lÈn trèn ®îc kÎ thï mµ ph¶i dùa
vµo hÖ thèng phßng thñ hãa häc nµy. Nh×n chung vai trß b¶o
vÖ cña çc hîp chÊt phenol dùa trªn ®Æc tÝnh kh¸ng khuÈn,
kh¸ng dinh dìng cña chóng.
Çc phenol cßn cã vai trß then chèt trong h×nh thµnh
çc s¾c tè cña hoa nh ®á, xanh, tÝm…; ®Æc tÝnh chèng oxy
hãa (antioxidant) hay t¹o phøc víi kim lo¹i; t¹o ra çc tÝn hiÖu
th«ng tin gi÷a phÇn ë trªn còng nh díi mÆt ®Êt, gi÷a çc
c©y víi çc sinh vËt kh¸c; phenol cßn lµ çc t¸c nh©n che
ch¾n tia tö ngo¹i (UV) tõ mÆt trêi. Kh¶ n¨ng che ch¾n tia UV
gióp cho thùc vËt cã thÓ chuyÓn tõ sèng díi níc lªn c¹n hoµn
toµn.
Çc nghiªn cøu cßn cho thÊy trao ®æi çc hîp chÊt
phenol kh«ng chØ lµ b¶o vÖ chèng l¹i çc yÕu tè sinh häc, v«
6
häc kho¸ 2007-2009
sinh mµ cßn cã tham gia qu¸ tr×nh ®iÒu hoµ ë cÊp ®é ph©n
tö gióp c©y sinh trëng vµ ph¸t triÓn b×nh thêng [25, 30].
Çc flavonoid nh flavonol vµ anthoxyane cã vai trß quan

träng trong viÖc ®iÒu chØnh sù ph©n bè n¨ng lîng ¸nh s¸ng
ë l¸ c©y, lµm t¨ng hiÖu qu¶ quang hîp. Mét sè hîp chÊt
polyphenol tham gia t¹o mµu s¾c tù nhiªn cña hoa, qu¶, hÊp
dÉn c«n trïng thô phÊn cho hoa.
1.1.2 Flavonoid [8, 11, 47]
Flavonoid lµ s¶n phÈm cña con ®êng acid shikimic,

chóng cã khung carbon chung lµ C 6 - C3 - C6. Flavonoid gåm
hai vßng benzene A, B vµ vßng pyran C, trong ®ã A kÕt hîp
víi C t¹o thµnh khung chroman.
3'
2' 4'
8 1 B
1' 5'
9 O
7
2 6'
A C
6 10 3
5 4
CÊu tróc flavonoid
Flavonoid lµ mét trong çc nhãm polyphenol thêng gÆp

ë thùc vËt, víi h¬n 4.500 hîp chÊt, phÇn lín dÔ tan trong níc
vµ cã mµu vµng nªn ®îc gäi lµ “flavonoid” (flavus - tiÕng
Latin, cã nghÜa lµ mµu vµng). Tuy nhiªn kh«ng ph¶i çc
flavonoid ®Òu cã mµu vµng, mét sè s¾c tè xanh, ®á, tÝm
hoÆc kh«ng mµu còng ®îc xÕp vµo nhãm flavonoid nÕu
chóng cã chung ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ho¸ häc.
1.1.2.1 Ph©n lo¹i
7
häc kho¸ 2007-2009
Trong tù nhiªn, flavonoid tån t¹i ë hai d¹ng: d¹ng tù do vµ
d¹ng liªn kÕt víi ®êng (glycoside). Çc glycoside khi thuû
ph©n b»ng acid hay enzyme sÏ gi¶i phãng ra ®êng vµ
aglycone.
Flavonoid ®îc chia thµnh çc nhãm phô dùa theo møc
®é oxy ho¸ cña khung chroman hay sù cã mÆt cña çc nèi
®«i gi÷a C2, C3 vµ nhãm carbonyl ë C4 cña vßng C nh:
flavone, flavonol, catechin, leucoanthocyanidin,
anthocyanidin, chalcone vµ aurone...
C«ng thøc cÊu t¹o cña mét sè aglycone flavonoid:

HO O R1 HO O R1
OH OH OH
O R2 R O R2
Flavone Flavonol
Flavon
1.1.2.2 TÝnh chÊt vËt lý vµ hãa häc
TÝnh chÊt vËt lý
TÝnh chÊt vËt lý lµ c¬ së ®Ó lùa chän nh÷ng ph¬ng

ph¸p ph©n lËp, ph©n tÝch vµ x¸c ®Þnh çc hîp chÊt
flavonoid. Çc dÉn chÊt flavon cã mµu vµng rÊt nh¹t, flavol
vµng nh¹t ®Õn vµng, chalcone vµ auro vµng ®Ëm ®Õn ®á
cam. Çc chÊt thuéc nhãm isoflavone, flavanol, isoflavanone,
flavanone, leucoantoxyanidin, catechin kh«ng mµu. Çc dÉn
chÊt anthocyanidin cã mµu thay ®æi tïy theo pH m«i trêng.
TÝnh tan trong dung m«i: kh¶ n¨ng hßa tan cña
flavonoid kh«ng gièng nhau, tïy thuéc vµo sè nhãm OH vµ çc
nhãm thÕ kh¸c cña chóng. Flavonoid glycoside kh«ng tan
8
häc kho¸ 2007-2009
trong ether, tan ®îc trong níc nãng, tèt nhÊt lµ cån nãng. Çc
dÉn xuÊt 7-hydroxy thêng dÔ tan trong kiÒm lo·ng.
Mét ®Æc ®iÓm quan träng cña flavonoid lµ cã kh¶ n¨ng

hÊp thô tia tö ngo¹i. Nguyªn nh©n cña sù hÊp thô nµy lµ do
hÖ thèng nèi ®«i liªn hîp t¹o ra bëi hai vßng benzene A, B vµ
vßng pyran C. Flavonoid cã hai d¶i hÊp thô cùc ®¹i, gi¶i 1 ë b-
íc sãng > 290nm, gi¶i 2 ë bíc sãng 220 - 280nm.
TÝnh chÊt ho¸ häc
Flavonoid ®a d¹ng vÒ cÊu tróc hãa häc, v× vËy kh¶ n¨ng

ph¶n øng hãa häc cña chóng lµ rÊt lín vµ phô thuéc vµo nhiÒu
yÕu tè: vÞ trÝ çc nhãm OH, hÖ thèng nèi ®«i liªn hîp vµ çc
nhãm thÕ. Díi ®©y lµ çc ph¶n øng ho¸ häc c¬ b¶n cña
flavonoid.
 Ph¶n øng cña nhãm OH: gåm ph¶n øng oxy ho¸,
ph¶n øng t¹o thµnh liªn kÕt hydrogen, ph¶n øng este ho¸.
 Ph¶n øng cña vßng th¬m: ph¶n øng diazo ho¸.
 Ph¶n øng cña nhãm carbonyl: ph¶n øng Shinoda,

ph¶n øng t¹o phøc víi kim lo¹i. §©y lµ ph¶n øng khö, cã sù
tham gia cña kim lo¹i nh Fe, Zn, Mg vµ HCl. S¶n phÈm cã mµu
da cam, hång hoÆc ®á. Ph¶n øng nµy ®Æc trng cho çc
flavonoid cã nhãm C=O ë vÞ trÝ C4 vµ nèi ®«i gi÷a C2 vµ C3.
§iÓn h×nh lµ flavonol, flavanone, flavanonol.
1.1.2.3 T¸c dông sinh häc cña flavonoid
T¸c dông sinh häc cña çc flavonoid rÊt ®a d¹ng vµ

phong phó. Çc c¬ chÕ hãa häc cña chóng cã nhiÒu ®iÓm
cßn cha s¸ng tá, tuy nhiªn c¬ chÕ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh
9
häc kho¸ 2007-2009
lµ t¸c dông chèng oxy hãa. Nhê ®ã flavonoid cã thÓ triÖt tiªu
gèc tù do cã h¹i trong c¬ thÓ, gióp c¬ thÓ ®éng vËt vµ con
ngêi phßng chèng bÖnh tËt.
T¸c dông chèng oxy ho¸
Flavonoid cã kh¶ n¨ng k×m h·m çc qu¸ tr×nh oxy ho¸
d©y chuyÒn sinh ra bëi gèc tù do ho¹t ®éng. Tuy nhiªn ho¹t
tÝnh nµy thÓ hiÖn m¹nh hay yÕu phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm
cÊu t¹o ho¸ häc cña tõng chÊt flavonoid cô thÓ. Do b¶n chÊt
cÊu t¹o polyphenol nªn flavonoid ë trong tÕ bµo thùc vËt
hoÆc trong c¬ thÓ ®éng vËt chÞu t¸c ®éng cña çc biÕn
®æi oxy ho¸ khö, bÞ oxy ho¸ tõng bíc vµ tån t¹i ë d¹ng
hydroxyl, semiquinone, quinone. Semiquinone hoÆc quinone
lµ nh÷ng gèc tù do bÒn v÷ng, gäi lµ gèc phenoxyl, kÝ hiÖu lµ
ArO*. Chóng cã thÓ nhËn ®iÖn tö vµ hydrogen tõ chÊt cho
kh¸c nhau ®Ó trë l¹i d¹ng hydroquinone. Çc chÊt nµy cã kh¶
n¨ng ph¶n øng víi çc gèc tù do ho¹t ®éng sinh ra trong qu¸
tr×nh sinh lý vµ bÖnh lý ®Ó triÖt tiªu chóng.
Sù cã mÆt cña çc nhãm hydroxyl nh©n th¬m cña çc

flavonoid còng nh çc polyphenol lµm cho chóng cã kh¶ n¨ng
t¬ng t¸c víi çc protein. T¬ng t¸c nµy cã thÓ lµm ho¹t ho¸ hay
øc chÕ ho¹t ®éng cña enzyme. T¸c dông cña flavonoid lªn çc
enzyme lµ mét trong nh÷ng c¬ së ho¸ sinh ®Ó ®Þnh híng
cho viÖc sö dông çc chÊt flavonoid ®Ó ch÷a bÖnh.
T¸c dông chèng ung th
Çc c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh
flavonoid cã kh¶ n¨ng chèng ung th. Çc flavonoid cã t¸c dông
10
häc kho¸ 2007-2009
k×m h·m çc enzyme oxy hãa, k×m h·m qu¸ tr×nh ®êng
ph©n, qu¸ tr×nh h« hÊp, k×m h·m qu¸ tr×nh gi¶m ph©n, h¹n
chÕ sù ph¸ vì c©n b»ng çc qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt b×nh
thêng trong tÕ bµo.
T¸c dông lµm bÒn thµnh m¹ch
NhiÒu flavonoid cã ho¹t tÝnh cña vitamin P cã t¸c dông

lµm t¨ng søc bÒn vµ tÝnh ®µn håi cña thµnh mao m¹ch. Cñng
cè vµ lµm gi¶m tÝnh thÊm thµnh m¹ch, b¶o vÖ thµnh m¹ch
trong çc bÖnh lµm t¨ng tÝnh thÊm thµnh m¹ch nh ®¸i ®êng,
trÜ, gi·n tÜnh m¹ch...
1.1.3 Tannin [21]
Tõ tannin ®îc dïng ®Çu tiªn vµo n¨m 1796 ®Ó chØ

nh÷ng chÊt cã kh¶ n¨ng kÕt hîp víi protein cña da sèng lµm,
cho da thuéc kh«ng bÞ ph©n hñy. VÒ mÆt hãa häc, tannin ®-
îc cÊu t¹o tõ acid tannic vµ acid gallic, phæ biÕn trong c©y ë
d¹ng tù do hoÆc ë d¹ng kÕt hîp víi ®êng (glycoside). Tannin
tan nhiÒu trong níc nhÊt lµ níc nãng, tan trong çc dung m«i
h÷u c¬ ph©n cùc nh ethanol, hÇu nh kh«ng tan trong çc
dung m«i ph©n cùc kÐm.
1.1.3.1 Ph©n lo¹i tannin
VÒ ph©n lo¹i cã thÓ chia tannin thµnh 2 nhãm lµ tannin

thñy ph©n ®îc (pyrogallic tannin) vµ tannin ngng tô
(condensed tannin).
Tannin thñy ph©n lµ dÉn xuÊt cña acid gallic vµ acid

protocatechic. Hai acid gallic kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh acid
digallic. Acid nµy cã vai trß trong viÖc t¹o thµnh tannin.
11
häc kho¸ 2007-2009
Khi thñy ph©n b»ng acid hoÆc b»ng tannase th× gi¶i
phãng ra phÇn ®êng, thêng lµ glucose, ®«i khi gÆp ®êng
hamamelose. PhÇn kh«ng ph¶i ®êng lµ çc acid trªn.
Tannin ngng tô ®îc t¹o thµnh do sù ngng tô cña çc

®¬n vÞ flavan-3ol hoÆc flavan 3,4-diol. Tannin lo¹i nµy cßn
®îc gäi lµ proanthocyanidin. Díi t¸c dông cña acid hoÆc
enzyme dÔ t¹o thµnh chÊt ®á tannin hay phlobaphen.
Phlobaphen rÊt Ýt tan trong níc, lµ s¶n phÈm cña sù trïng hîp
kÌm theo oxy hãa, do ®ã tannin pyrocatechic cßn ®îc gäi lµ
phlobatannin. Phlobaphen lµ ®Æc trng cña mét sè dîc liÖu
nh vá canh ki na, vá quÕ. Tannin ngng tô khã tan trong níc
h¬n tannin thñy ph©n.
(a) (b)
H×nh 1.2 Tanin thñy ph©n (a) vµ tannin ngng tô

(b)
1.1.3.2 TÝnh chÊt vµ t¸c dông sinh häc
Tannin cã tÝnh chÊt lµm se, çc chÊt nµy hoÆc liªn kÕt
vµ lµm tña protein, hoÆc lµm co protein. TÝnh chÊt lµm se
cña tannin lµ c¶m gi¸c kh« vµ ch¸t trong miÖng sau khi uèng
rîu vang ®á hoÆc çc tr¸i c©y cha chÝn.
12
häc kho¸ 2007-2009
Tannin cã ¶nh hëng ®a d¹ng ®Õn çc hÖ thèng sinh häc.
Chóng lµ çc yÕu tè t¹o phøc víi ion kim lo¹i, çc chÊt lµm tña
protein vµ chÊt chèng oxy hãa sinh häc tiÒm n¨ng. Do tannin
cã thÓ gi÷ çc vai trß sinh häc kh¸c nhau, vµ do sù biÕn ®æi
lín vÒ cÊu tróc gi÷a çc tannin, nªn rÊt khã ®Ó ph¸t triÓn çc
m« h×nh cho phÐp dù ®o¸n chÝnh x¸c ¶nh hëng cña tannin
trong bÊt kú hÖ nµo.
Çc lo¹i tannin cã kh¶ n¨ng kh¸ng nhiÒu lo¹i vi khuÈn.

Çc tannin monomer cã kh¶ n¨ng kh¸ng khuÈn kh¸c nhau,
gi¶m dÇn theo thø tù: catechin > ellagetannin > tannic
acid > epi-catechin > gallotannin [39]. NhiÒu t¸c gi¶ cho
thÊy tannin ngng tô cã kh¶ n¨ng t¬ng t¸c lµm gi¶m kh¶ n¨ng
sèng sãt cña giun s¸n ký sinh trong d¹ dµy ®éng vËt ¨n cá.
Ngoµi ra tannin cßn g¾n víi protein trong thøc ¨n lµm gi¶m
bít sù ph©n hñy bëi vi khuÈn trong d¹ cá [40, 44].
1.2 Proteinase vµ çc chÊt øc chÕ proteinase

1.2.1 S¬ lîc vÒ proteinase
Protease lµ çc enzyme xóc t¸c cho çc qu¸ tr×nh thñy
ph©n çc liªn kÕt peptide cña ph©n tö protein hay chuçi
polypeptide. Çc protease thñy ph©n çc liªn kÕt peptide bªn
trong chuçi polypeptide ®îc gäi lµ çc endoprotease (hay cßn
gäi lµ çc proteinase) vµ ®îc chia thµnh 5 lo¹i trªn c¬ së çc
nhãm hãa häc tham gia vµo qu¸ tr×nh xóc t¸c: proteinase
serine (EC3.4.21), proteinase cystein (EC3.4.22), proteinase
aspartic (EC3.4.23), proteinase kim lo¹i (EC3.4.24) vµ
endopeptidase threonine (EC3.4.25).
13
häc kho¸ 2007-2009
Trong c¬ thÓ, çc proteinase ®¶m nhiÖm nhiÒu chøc
n¨ng sinh lý nh: ho¹t hãa zymogen, ®«ng m¸u vµ ph©n hñy
sîi fibrin cña côc m¸u ®«ng, gi¶i phãng hormone vµ çc
peptide cã ho¹t tÝnh sinh häc tõ çc tiÒn chÊt, vËn chuyÓn
protein qua mµng... Ngoµi ra, çc proteinase cã thÓ ho¹t
®éng nh çc yÕu tè ph¸t triÓn cña c¶ tÕ bµo ¸c tÝnh vµ tÕ
bµo b×nh thêng, t¨ng sù ph©n chia tÕ bµo, sinh tæng hîp
ADN... VÝ dô nh ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh appotosis lµ mét lo¹t
çc cystein proteinase quan träng cã tªn lµ caspase. Caspase
®îc Yuan vµ tËp thÓ t×m ra n¨m 1993 [66], hiÖn nay ®· ph¸t
hiÖn ®îc 12 lo¹i caspase ë ngêi [31]. øc chÕ qu¸ tr×nh
appotosis gióp çc tÕ bµo ung th tho¸t khái sù kiÓm so¸t cña
c¬ thÓ, tuy nhiªn thóc ®Èy appotosis gãp phÇn vµo sù bÊt th-
êng cña çc tÕ bµo gan, tim, phæi, thÇn kinh trong çc bÖnh
cã liªn quan. Do ®ã øc chÕ caspase cã thÓ lµ ph¬ng ph¸p trÞ
liÖu cho nhiÒu bÖnh hiÓm nghÌo.
Proteinase serine: lµ nh÷ng proteinase cã nhãm OH
cña gèc amino acid serine trong trung t©m ho¹t ®éng, vµ cã
vai trß xóc t¸c trong ph¶n øng thuû ph©n protein. Nhãm nµy
cã çc enzyme quan träng nh trypsin, chymotrypsin,
subtilisin, proteinase cña P. aeruginosa vµ nhiÒu loµi vi khuÈn
kh¸c.
Çc proteinase serine thêng ho¹t ®éng m¹nh ë vïng
kiÒm vµ cã tÝnh ®Æc hiÖu t¬ng ®èi réng. TÝnh ®Æc hiÖu
cña chóng thÓ hiÖn vÒ phÝa gèc amino acid chøa nhãm -CO-
cña liªn kÕt bÞ ph©n gi¶i. VÝ dô nh trypsin thuû ph©n çc liªn
kÕt peptide chøa nhãm -CO- cña çc amino acid kiÒm (Lys,
14
häc kho¸ 2007-2009
Arg), chymotrypsin thuû ph©n çc liªn kÕt peptide cã nhãm
-CO- cña çc amino acid th¬m.
Proteinase cystein: Çc proteinase cña nhãm nµy cã
nhãm -SH trong trung t©m ho¹t ®éng. Nhãm -SH cã vÞ trÝ
®Æc biÖt trong chøc n¨ng cña ph©n tö enzyme v× nã cã kh¶
n¨ng ph¶n øng cao, tham gia nhiÒu lo¹t biÕn ®æi ho¸ häc nh
acid ho¸, phosphoryl ho¸, oxy ho¸, ankyl ho¸. Vai trß cña
nhãm -SH trong ph©n tö enzyme thÓ hiÖn ë nhiÒu mÆt: t¹o
thµnh phøc chÊt enzyme-c¬ chÊt, sù kÕt hîp víi c¬ chÊt vµ
cofactor, duy tr× çc cÊu d¹ng ho¹t ®éng cña enzyme. Thuéc
nhãm nµy cã çc enzyme nh papain, chymopapain,
bromelain, calpain... Çc proteinase cystein thêng ho¹t ®éng
ë pH trung tÝnh, cã tÝnh ®Æc hiÖu réng. Enzyme chØ ho¹t
®éng khi nhãm -SH trong trung t©m ho¹t ®éng cña nã kh«ng
bÞ bao v©y.
Proteinase aspartic: lµ nh÷ng proteinase cã chøa gèc
aspartic trong trung t©m ho¹t ®éng. Çc proteinase aspartic
thêng ho¹t ®éng m¹nh ë pH acid. Chóng cã tÝnh ®Æc hiÖu
®èi víi çc amino acid ë gÇn vµ xa vÞ trÝ c¾t trªn ph©n tö
protein c¬ chÊt. Çc amino acid nµy thêng lµ çc amino acid
th¬m hoÆc amino acid kÞ níc.
Proteinase kim lo¹i: lµ nh÷ng proteinase cÇn cã kim
lo¹i cho ho¹t ®éng xóc t¸c cña chóng. HÇu hÕt çc proteinase
kim lo¹i cã chøa kÏm trong trung t©m ho¹t ®éng, mét sè sö
dông coban. Çc enzyme nµy thêng bÞ bÊt ho¹t bëi EDTA do
EDTA t¹o phøc víi kim lo¹i.
15
häc kho¸ 2007-2009
Çc proteinase kim lo¹i thêng ho¹t ®«ng m¹nh nhÊt ë
vïng pH trung tÝnh vµ cã tÝnh ®Æt hiÖu vÒ phÝa gèc amino
acid chøa nhãm -NH- cña liªn kÕt peptide.
1.2.2 Proteinase serine
1.2.2.1 Proteinase serine
Proteinase serine lµ proteinase ®· ®îc nghiªn cøu kÜ
nhÊt trong 5 lo¹i proteinase, cho ®Õn nay ®· biÕt ®Õn h¬n
50.000 chuçi polypeptide cã ho¹t tÝnh thuû ph©n protein
thuéc lo¹i peptidase serine vµ ®îc xÕp vµo 40 hä (family)
trong 12 ph©n nh¸nh (clan) [50].
HÇu hÕt çc peptidase serine lµ çc endopeptidase tuy
nhiªn còng cã vµi hä lµ çc exopeptidase. Nhãm serine cña
çc peptidase cã ®Æc ®iÓm chung lµ cã gèc amino acid
serine ¸i nh©n trong trung t©m ho¹t ®éng cña ph©n tö
enzyme, gèc serine nµy sÏ tÊn c«ng nhãm carboxyl trong liªn
kÕt peptide cña c¬ chÊt ®Ó t¹o thµnh d¹ng trung gian acyl-
enzyme. TÝnh ¸i nh©n m¹nh cña gèc serine ®îc hç trî bëi
nhãm bé ba t¹o thµnh tõ gèc serine víi aspartic vµ histidine
trong trung t©m ho¹t ®éng. Nhãm bé ba çc gèc t¬ng tù t¹o
thµnh khu vùc ¸i nh©n m¹nh còng cã trong trung t©m ho¹t
®éng cña nhiÒu nhãm enzyme kh¸c nh asparaginase,
esterase, acylase, vµ -lactamase. Mét vµi nhãm peptidase
serine kh¸c chØ cã serine cïng víi lysine hoÆc histidine, sè
kh¸c l¹i cã nhãm bé ba míi lµ hai gèc histidine vµ serine. Tuy
nhiªn trong mäi trêng hîp, gèc serine hÇu hÕt bÞ bÊt ho¹t bëi
propylfluorophosphate vµ phenylmethanesulfonyl fluorid [49].
Subtilisin, mét proteinase serine ®îc sö dông trong c«ng
nghiÖp tÈy röa, ®îc s¶n xuÊt hµng tÊn trªn n¨m vµ chiÕm tíi
16
häc kho¸ 2007-2009
40% lîng enzyme b¸n ra trªn toµn thÕ giíi. Ngoµi ra, çc
protease cßn cã çc øng dông kh¸c nh thùc phÈm, giµy da, dîc
phÈm, ph©n tÝch, qu¶n lý chÊt th¶i, c«ng nghiÖp thu håi b¹c
[73].
1.2.2.2 Protease cña Pseudomonas aeruginosa
Chi Pseudomonas lµ thñ ph¹m g©y nªn çc bÖnh viªm
nhiÔm cã mñ xanh ë çc vÕt th¬ng ®Æc biÖt lµ vÕt th¬ng
do báng, nã cã thÓ g©y ra viªm ®êng h« hÊp, viªm tai, viªm
gi¸c m¹c, viªm tiÕt niÖu, viªm ruét, vµ cã thÓ g©y nhiÔm
trïng huyÕt dÉn tíi tö vong. Mét kh¶ n¨ng næi bËt cña loµi vi
khuÈn nµy lµ chóng cã kh¶ n¨ng sinh trëng m¹nh trong çc
m«i trêng kh¸c nhau, vi khuÈn nµy dÔ dµng x©m nhËp vµo
c¬ thÓ ngêi cã bÞ çc bÖnh suy nhîc vµ çc bÖnh thiÕu hôt
miÔn dÞch. Nghiªn cøu çc chñng vi khuÈn ph©n lËp tõ çc
bÖnh nh©n x¬ nang (cystic fibrosis), bÖnh di truyÒn khëi
ph¸t ë trÎ em vµ ®îc biÕt díi tªn gäi "sinh chÊt nhÇy", cho
thÊy cã nh÷ng sù t¸i tæ hîp gene lín bªn c¹nh nh÷ng thµnh
phÇn b¶o thñ trong hÖ gene Pseudomonas aeruginosa [37].
Çc loµi thuéc chi Pseudomonas cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt
m¹nh çc enzyme thuû ph©n trong ®ã cã çc proteinase.
Proteinase cña Pseudomonase lÇn ®Çu tiªn ®îc Zant ph¸t
hiÖn vµo n¨m 1957 [13]. So víi çc vi khuÈn kh¸c th× P.
aeruginosa lµ mét trong nh÷ng nguån vi khuÈn giµu
proteinase ngo¹i bµo. Theo Morihara, P. aeruginosa cã Ýt nhÊt
3 lo¹i proteinase kh¸c nhau: proteinase trung tÝnh, elastase
vµ proteinase kiÒm.
17
häc kho¸ 2007-2009
Çc proteinase kiÒm cña P. aeruginosa ®· ®îc nghiªn
cøu kh¸ nhiÒu. Enzyme nµy ®îc tæng hîp khi nu«i P.
aeruginosa trªn m«i trêng cã Ca, Ca cã thÓ thay thÕ b»ng St.
Mét protease cña P. aeruginosa ®îc nghiªn cøu kh¸ kÜ lµ
protease IV (thuéc nhãm serine protease), protease nµy ®îc
cho lµ gãp phÇn rÊt lín trong çc nhiÔm khuÈn mµng sõng,
nhiÔm khuÈn ë çc bÖnh nh©n x¬ nang [20, 54]. Protease IV
còng cã kh¶ n¨ng ph©n hñy nhiÒu protein quan träng nh: çc
kh¸ng thÓ, bæ thÓ, fibrinogen, plasminogen ë çc ®éng vËt
cã vó còng nh çc protein ë c«n trïng [12].
Nghiªn cøu in vitro, elastase cña P. aeruginosa cã thÓ
ph©n c¾t d¹ng proenzyme cña çc proteinase kim lo¹i trong
chÊt nÒn (matrix metalloproteinase, MMP-2) trong nguyªn bµo
sîi mµng sõng ®Ó trë thµnh d¹ng ho¹t ®éng ph©n hñy nhiÒu
lo¹i collagen, do ®ã cã thÓ thÊy vai trß cña elastase trong sù
ph¸t sinh çc nhiÔm khuÈn mµng sõng, viªm vµ sù h×nh
thµnh ung nhät [38]. Tuy nhiªn çc nghiªn cøu míi trªn ®éng
vËt cho thÊy elastase vµ c¶ proteinase kiÒm kh«ng thùc sù
cÇn thiÕt cho sù h×nh thµnh vµ duy tr× çc nhiÔm khuÈn
mµng sõng [27].
ë ViÖt Nam nghiªn cøu còng cho thÊy dÞch nu«i cÊy
Pseudomonas cã Ýt nhÊt 5 protein (polypeptide) cã ho¹t tÝnh
ph©n gi¶i protein ë pH kiÒm, trong ®ã cã 4 b¨ng PA bÞ øc
chÕ bëi çc chÊt øc chÕ proteinase serine nh PMSF, McoTI
(chÊt øc chÕ trypsin tõ h¹t gÊc), TI ®Ëu t¬ng [5].
1.2.2.3 Çc chÊt øc chÕ proteinase
Çc chÊt øc chÕ enzyme lµ çc chÊt lµm gi¶m tèc ®é
ph¶n øng do enzyme xóc t¸c. Çc chÊt nµy cã thÓ t¸c dông
18
häc kho¸ 2007-2009
theo nhiÒu çch kh¸c nhau, ®Æc hiÖu hay kh«ng ®Æc hiÖu,
cã thÓ k×m h·m thuËn nghÞch hay kh«ng thuËn nghÞch. Çc
chÊt k×m h·m cã b¶n chÊt rÊt kh¸c nhau, tuy nhiªn cã thÓ
ph©n thµnh hai lo¹i lµ çc chÊt k×m h·m cã b¶n chÊt lµ
protein vµ çc chÊt ph©n tö nhá tù nhiªn hay nh©n t¹o.
Çc chÊt k×m h·m cã b¶n chÊt protein (PPI) ®· ®îc
nghiªn cøu tõ rÊt l©u, nghiªn cøu vÒ PPI xuÊt hiÖn ®ång thêi
víi çc nghiªn cøu vÒ proteinase. HiÖn nay ®· x¸c ®Þnh ®îc
hµng ngh×n PPI vµ ®îc nghiªn cøu réng r·i trªn toµn thÕ giíi.
Theo ®Þnh nghÜa, PPI lµ nh÷ng protein cã t¸c dông lµm gi¶m
thuËn nghÞch ho¹t ®é cña çc proteinase [1].
Theo c¬ së d÷ liÖu MEROPS, hiÖn nay cã h¬n 1.600 PPI
thuéc 67 hä trong 34 ph©n nh¸nh [50].
Çc PPI rÊt phæ biÕn trong tù nhiªn, chóng ph©n bè rÊt
réng trong h¹t thùc vËt, sù cã mÆt cña chóng trong h¹t lµ çc
t¸c nh©n chèng tiªu ho¸ ®èi víi nhiÒu lo¹i ®éng vËt ®Æc
biÖt lµ ®èi víi c«n trïng (øc chÕ çc proteinase ë ruét gi÷a).
RÊt nhiÒu loµi vi khuÈn còng t¹o ra çc chÊt øc chÕ
proteinase gióp chóng tån t¹i trong èng tiªu ho¸ vÝ dô nh
ecotin cña E. coli cã thÓ øc chÕ mét vµi lo¹i proteinase tuyÕn
tuþ.
Çc PPI cã øng dông trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau.
Trong n«ng nghiÖp, ®· cã nhiÒu nghiªn cøu chuyÓn gene m·
ho¸ PPI vµo thùc vËt nh»m n©ng cao søc ®Ò kh¸ng cña c©y
trång víi çc loµi c«n trïng vµ s©u h¹i. PPI còng gãp phÇn vµo
kh¶ n¨ng chèng nÊm vµ virus. ë ViÖt Nam, c«ng tr×nh nghiªn
cøu cña GS. TSKH. Ph¹m ThÞ Tr©n Ch©u vµ tËp thÓ ®· cho ra
19
häc kho¸ 2007-2009
®êi chÕ phÈm thuèc trõ s©u sinh häc Momorsetatin tõ h¹t
gÊc (®Ò tµi cÊp nhµ níc KHCN-02-08B).
Mét øng dông quan träng vµ cã nhiÒu triÓn väng cña PPI
lµ trong lÜnh vùc y häc. Ho¹t tÝnh protease kh«ng b×nh th-
êng cã liªn quan tíi rÊt nhiÒu bÖnh hiÓm nghÌo nh tim m¹ch,
ung th, AIDS, do ®ã PPI lµ mét híng nghiªn cøu míi cã nhiÒu
triÓn väng.
Çc chÊt øc chÕ protease ph©n tö nhá lµ hîp chÊt
ho¸ häc nh©n t¹o hoÆc cã trong tù nhiªn. Çc chÊt nµy còng
®îc chia thµnh hai lo¹i lµ çc chÊt k×m h·m thuËn nghÞch vµ
chÊt k×m h·m kh«ng thuËn nghÞch.
Çc chÊt k×m h·m kh«ng thuËn nghÞch thêng ®îc sö
dông ®Ó nghiªn cøu trung t©m ho¹t ®éng cña enzyme, vÝ
dô nh sö dông DFP (di-isopropyl phosphofluoridate) vµ TPCK
(tosyl-L-phenylalanine chloromethyl ketone) ®· x¸c ®Þnh ®îc
Ser-195 vµ His-57 cña chymotrypsin [2].
Çc hîp chÊt polyphenol nãi chung còng cã çc t¬ng t¸c
víi protein, ®Æc biÖt lµ çc enzyme, trong ®ã cã çc
proteinase, chóng cã kh¶ n¨ng øc chÕ çc enzyme theo nhiÒu
çch kh¸c nhau.
1.3 T¬ng t¸c cña flavonoid víi çc protein enzyme [11]
Ngoµi vai trß sinh hãa ë thùc vËt, t¬ng t¸c cña thùc vËt
víi c«n trïng, flavonoid ®· ®îc nghiªn cøu trong suèt çc thËp
kû qua v× chóng cã thÓ cã çc t¸c ®éng tíi søc kháe cña con
ngêi qua b÷a ¨n. Flavonoid, ®Æc biÖt lµ çc flavanol,
flavonol, anthocyanin, nh÷ng chÊt dåi dµo trong b÷a ¨n rÊt
cã gi¸ trÞ sinh häc, vµ lµ mét c¬ chÕ chèng ung th, çc bÖnh
tim m¹ch, tho¸i hãa thÇn kinh mµ cha hoµn toµn ®îc hiÓu râ.
20
häc kho¸ 2007-2009
Tuy nhiªn tÊt c¶ çc c¬ chÕ ®Òu cã liªn quan ®Õn mét trong
hai ®Æt tÝnh c¬ b¶n cña flavonoid lµ kh¶ n¨ng khö (tÝnh
chèng oxy hãa bëi sù cho ®iÖn tö hoÆc proton) vµ kh¶ n¨ng
t¬ng t¸c víi protein. T¬ng t¸c flavonoid-protein rÊt quan träng
trong thùc vËt nh qu¸ tr×nh tæng hîp flavonoid, c¬ chÕ b¶o
vÖ qua trung gian hãa häc lµ flavonoid, tuy nhiªn phÇn nµy
chñ yÕu ®Ò cËp tíi t¬ng t¸c flavonoid-protein ë ®éng vËt vµ
ngêi liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng ch÷a trÞ bÖnh. Çc nghiªn cøu
hãa sinh tËp trung theo hai híng lµ gi¸ trÞ dinh dìng nh»m
ng¨n ngõa çc bÖnh l·o hãa vµ kh¶ n¨ng ch÷a bÖnh ®Ó ph¸t
triÓn çc lo¹i thuèc míi.
T¬ng t¸c flavonoid-protein cã liªn quan ®Õn t¸c dông
sinh häc cña çc flavonoid, ngoµi ra cßn cã t¬ng t¸c x¶y ra tr-
íc khi ®îc hÊp thô ë ruét. Tuy nhiªn cho ®Õn nay, çc nghiªn
cøu sù vËn chuyÓn cña flavonoid tíi çc m« cßn rÊt s¬ lîc.
1.3.1 Çc lùc t¬ng t¸c ph©n tö trong phøc chÊt protein-
flavonoid
Nh©n phenol lµ cÊu tróc c¬ b¶n t¬ng t¸c víi protein (liªn
kÕt kh«ng céng hãa trÞ). Çc t¬ng t¸c nµy cã thÓ chia thµnh
hai nhãm: t¬ng t¸c van der Waals, t¬ng t¸c tÜnh ®iÖn.
Thªm vµo çc liªn kÕt kh«ng céng hãa trÞ vµ çc liªn kÕt
thuËn nghÞch cßn cã çc liªn kÕt t¹o thµnh do çc ph¶n øng
oxy hãa khö gi÷a protein vµ flavonoid. Çc ®iÖn tö oxy hãa
cña flavonoid cã thÓ ®îc t¹o ra do sù tù oxy hãa (sù oxy hãa
do çc dioxygen ®îc xóc t¸c bëi çc ion kim lo¹i ë nång ®é rÊt
thÊp, d¹ng vÕt), sù hÊp thô (quÐt dän) çc d¹ng gèc tù do
(ho¹t tÝnh chèng oxy hãa) vµ sù oxy hãa do enzyme. Víi kh¶
n¨ng a ®iÖn tö vµ kh¶ n¨ng oxy hãa, çc s¶n phÈm cña sù
21
häc kho¸ 2007-2009
oxy hãa flavonoid (çc gèc aryloxyl, çc quinone vµ çc hîp
chÊt quinonoid) cã thÓ ph¶n øng víi çc gèc amino acid cã
tÝnh ¸i nh©n vµ cã kh¶ n¨ng oxy hãa, do ®ã biÕn ®æi
protein kh«ng thuËn nghÞch bëi çc liªn kÕt céng hãa trÞ hay
sù oxy hãa.
H×nh 1.3 S¬ ®å t¬ng t¸c ph©n tö cña flavonoid víi

protein
Hinh 1.4 M¹ng líi çc liªn kÕt hydrogen trong phøc chÊt
cña (S)-4’,7-dihydroxyflavanone vµ enzyme chalcone
isomerase
22
häc kho¸ 2007-2009
1.3.2 TÝnh ®Æc hiÖu cña t¬ng t¸c protein-flavonoid
Kh¶ n¨ng t¬ng t¸c cña flavonoid lµ do tÝnh chÊt cña
nh©n phenol, phøc hîp protein-polyphenol ®îc t×m thÊy rÊt
nhiÒu, tuy nhiªn tÝnh ®Æc hiÖu cÇn ®îc tËp trung nghiªn
cøu.
Çc protein cuén tù do cã nhiÒu vÞ trÝ t¬ng t¸c víi
polyphenol, vÝ dô nh çc protein tuyÕn níc bät giµu gèc
proline, kh¶ n¨ng t¬ng t¸c víi çc polyphenol nhá (gallate,
catechin) kh¸ yÕu nhng t¨ng lªn rÊt nhanh khi sè lîng nh©n
phenol t¨ng lªn (flavanol-3-O-gallate, oligomeric procyanidin,
polygalloylglucose), do cã nhiÒu t¬ng t¸c ph©n tö däc theo
chuçi protein cã çc gèc kÞ níc lµ proline. T¬ng tù nh vËy, çc
catechin polymer ho¸ oxy ho¸ hay çc aldehyde ngng tô t¹o
nªn ¸i lùc cao h¬n víi xanthine oxidase. Xu híng nµy ph¶n ¸nh
tÝnh chÊt cña çc liªn kÕt hydrogen vµ çc t¬ng t¸c van der
Waal, ®©y lµ çc t¬ng t¸c kh«ng ®Æc hiÖu däc theo ph©n
tö protein hay trªn bÒ mÆt çc ph©n tö protein h×nh cÇu.
Ngîc l¹i, çc t¬ng t¸c víi çc protein cã ho¹t tÝnh
(enzyme, receptor) lµ çc t¬ng t¸c ®Æc hiÖu cña mét sè
flavonoid (flavone, isoflavone, flavonol d¹ng aglycone). Nguån
gèc cña çc t¬ng t¸c ®Æc hiÖu flavonoid-protein lµ do cÊu
tróc t¬ng tù cña chóng víi çc hîp chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc
nh coenzyme, hormone d¹ng steroid hay çc chÊt dÉn truyÒn
thÇn kinh (neurotransmitter).
1.3.3 ¶nh hëng cña çc flavonoid ®èi víi sù thuû ph©n
protein
Sù h×nh thµnh çc phøc chÊt kh«ng hoµ tan cña tannin
víi protein vµ sù øc chÕ çc enzyme tiªu ho¸ cña tannin ®· ®-
23
häc kho¸ 2007-2009
îc nghiªn cøu tõ l©u, tuy nhiªn nghiªn cøu vÒ cÊu tróc vµ tÝnh
bÒn v÷ng cña phøc chÊt nµy cßn hiÕm... T¬ng t¸c cña çc
flavonoid kh¸c kh«ng ph¶i lµ tannin víi çc protein trong thùc
phÈm còng rÊt hiÕm. Víi çc enzyme tiªu ho¸, mét sè flavone
hydroxyl ho¸ vµ çc flavonol d¹ng aglycone (vÝ dô nh
quercetin) cã kh¶ n¨ng øc chÕ trypsin víi IC 50 trong kho¶ng 10
tíi 60 M.
Nghiªn cøu míi ®©y cho thÊy mét isoflavonoid lµ 7-
hydroxy-3-(4-hydroxybenzyl)chroman vµ broussonin A tõ c©y
Tri mÉu (Anemarrhena asphodeloides) cã kh¶ n¨ng øc chÕ kh¸
tèt protease t¬ng tù chymotrypsin (chymotrypsin-like
protease) cña proteasome [57]. Proteasome lµ phøc hÖ protease
®a xóc t¸c ®îc t×m thÊy trong çc tÕ bµo prokaryote còng
nh trong nh©n vµ bµo t¬ng cña tÊt c¶ çc sinh vËt eukaryote,
proteasome còng cã mÆt ë cæ khuÈn, lµ hÖ thèng ph©n hñy
protein cña con ®êng ubiquitine hãa phô thuéc vµo ATP (ATP-
dependent ubiquitine conjugate pathway). Proteasome tham
gia vµo viÖc ph©n hñy çc protein néi bµo cuén gËp sai, çc
protein kh«ng cßn cÇn thiÕt, cã ®êi sèng ng¾n vÝ dô nh çc
cyclin ®iÒu hßa chu tr×nh tÕ bµo. Çc rèi lo¹n cña
proteasome cã thÓ dÉn tíi nhiÒu bÖnh tËt, sù suy yÕu hÖ
thèng hÖ thèng proteasome xuÊt hiÖn ë çc bÖnh nh©n
Huntington, Alzheimer...[58].
Çc chÊt øc chÕ proteasome ®îc sö dông trong ®iÒu trÞ
nhiÒu lo¹i ung th ®a u (multiple myeloma cancer), ung th
b¹ch cÇu… Bortezomib lµ mét chÊt øc chÕ proteasome t×m
ra n¨m 1995 vµ ®îc chøng nhËn bëi C¬ quan kiÓm so¸t thùc
phÈm vµ dîc phÈm Hoa Kú (FDA) trong ch÷a trÞ ®a u tuû
24
häc kho¸ 2007-2009
(multiple myeloma) vµo n¨m 2003 vµ ®iÒu trÞ mét lo¹i ung
th b¹ch cÇu (mantle cell lymphoma) vµo n¨m 2006 [71]. Tuy
nhiªn còng cã nhiÒu t¸c dông phô nguy hiÓm ®· ®îc ghi
nhËn [16, 48]. V× vËy çc hîp chÊt flavonoid cã kh¶ n¨ng øc
chÕ proteasome lµ mét híng míi cã nhiÒu tiÒm n¨ng nh»m
®iÒu trÞ çc bÖnh ung th [14, 15].
1.4 C©y thuèc viÖt nam vµ kh¶ n¨ng ch÷a çc bÖnh viªm
nhiÔm, môn nhät, mÈn ngøa
1.4.1 S¬ lîc vÒ çc bÖnh viªm nhiÔm, môn nhät, mÈn

ngøa
Viªm lµ mét ®¸p øng b¶o vÖ c¬ thÓ cña hÖ miÔn dÞch

tríc sù tÊn c«ng cña mét t¸c nh©n bªn ngoµi (vi sinh vËt, t¸c
nh©n hãa, lý) hoÆc cña t¸c nh©n bªn trong (ho¹i tö do thiÕu
m¸u côc bé, bÖnh tù miÔn). §©y lµ mét ®¸p øng miÔn dÞch
tù nhiªn (innate immune). Qu¸ tr×nh viªm thêng kÌm theo çc
triÖu chøng sng, nãng, ®á vµ ®au, do çc m¹ch m¸u gi·n në,
®a nhiÒu m¸u ®Õn n¬i tæn th¬ng. Çc b¹ch cÇu còng theo
m¹ch m¸u x©m nhËp vµo m«, tiÕt çc chÊt prostaglandin,
cytokine nh»m tiªu diÖt hoÆc trung hßa çc t¸c nh©n g©y
tæn th¬ng. Ph¶n øng viªm ®iÓn h×nh thêng thÊy lµ çc
bÖnh môn nhät ngoµi da. Khi viªm kh«ng lµnh sÏ cã thÓ trë
thµnh viªm m¹n tÝnh.
Ph¶n øng viªm chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n tuy nhiªn
kh«ng thÓ ph©n biÖt mét çc râ rµng, chóng xen kÏ nhau vµ
chuyÓn biÕn rÊt tõ tõ. Tham gia vµo ph¶n øng viªm cã nhiÒu
lo¹i tÕ bµo nh çc ®¹i thùc bµo, b¹ch cÇu; çc chÊt m«i giíi
(mediator) nh histamine, serotonin, çc kinin, prostaglandins
25
häc kho¸ 2007-2009
(PG)… vµ hÖ thèng çc enzyme ®Æc biÖt lµ çc enzyme thñy
ph©n protein nh collagenase, elastase, hyaluronidase,
chymotrypsin...
§èi víi çc qu¸ tr×nh viªm do nhiÔm khuÈn nh trong çc
bÖnh môn nhät, viªm da…vai trß cña çc enzyme ph©n hñy
protein lµ rÊt quan träng, ®Æc biÖt lµ çc proteinase ngo¹i
bµo do çc vi khuÈn tiÕt ra. Proteinase ngo¹i bµo cña
Staphylococcuss aureus, mét loµi vi khuÈn lµ thñ ph¹m g©y
ra môn nhät ë ngêi, nhÊt lµ trÎ em, bao gåm çc proteinase
serine, proteinase cystein kh«ng nh÷ng cã vai gióp vi khuÈn
th©m nhËp vµo c¬ thÓ mµ cßn cã vai trß gióp nã tho¸t khái
çc c¬ chÕ ®¸p øng miÔn dÞch trong ph¶n øng viªm [52, 53].
Theo §«ng y, ®iÒu trÞ çc bÖnh viªm nhiÔm, môn nhät,
mÈn ngøa thêng sö dông çc vÞ thuèc thanh nhiÖt, gi¶i ®éc
nh §¬n tíng qu©n, Cam th¶o, Rau m¸ ... Trong d©n gian, çc
lo¹i c©y thuèc cã t¸c dông kh¸ng khuÈn m¹nh còng ®îc sö
dông ch÷a çc bÖnh nµy nh T« méc, S¾n thuyÒn… [3, 9].
Ngµy nay, çc nghiªn cøu cho thÊy rÊt nhiÒu çc hîp chÊt
polyphenol tõ thùc vËt còng kh¶ n¨ng chèng viªm, chóng
còng cã kh¶ n¨ng øc chÕ çc enzyme trong ph¶n øng viªm
[65].
Nh»m t×m hiÓu mèi liªn hÖ gi÷a kh¶ n¨ng øc chÕ

proteinase vµ kh¶ n¨ng ch÷a trÞ çc bÖnh viªm nhiÔm, môn
nhät, mÈn ngøa, chóng t«i ®· thu thËp vµ chän läc çc mÉu
nghiªn cøu lµ nh÷ng c©y thuèc nam thêng dïng ch÷a çc
bÖnh nµy ®îc ghi trong nhiÒu tµi liÖu [3, 9].
1.4.2 C©y gç Vang (T« méc)
26
häc kho¸ 2007-2009
1.4.2.1 §Æc ®iÓm ph©n lo¹i, ph©n bè, thµnh phÇn hãa
häc vµ c«ng dông
Gç Vang (Caesalpinia
sappan L.) lµ c©y mäc
hoang hay ®îc trång nhiÒu
n¬i ë ViÖt Nam, Trung Quèc
còng nh nhiÒu níc §«ng
Nam ¸, vµ ®îc dïng lµm
thuèc víi tªn gäi T« méc…
Theo §ç TÊt Lîi, níc s¾c T«
H¹t xanh
méc cã t¸c dông kh¸ng sinh
m¹nh ®èi víi nhiÒu vi sinh H×nh 1.5. T« méc
vËt: Staphylococcus 209P,
Samonella typhi, Shiga flexneri, Shigella sonnei, Shigella
dyseteria Shiga, Bacillus subtilis. Theo §«ng y, T« méc cã t¸c
dông hµnh huyÕt, th«ng l¹c, khö ø, chØ thèng, t¸n phong, hßa
huyÕt, kinh nguyÖt bÕ. Nh©n d©n ta cßn dïng T« méc lµm
thuèc s¨n da vµ cÇm m¸u, ch÷a lÞ ra m¸u, ch¶y m¸u trong
ruét, ho... T« méc còng ®îc dïng kÕt hîp trong çc bµi thuèc
§«ng y.
Çc c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn thÕ giíi cho thÊy hîp chÊt
brazilin vµ brazilein cã trong T« méc cã t¸c dông kh¸ng
histamin, t¸c dông lµm m¹nh vµ kÐo dµi t¸c dông cña
hormone tuyÕn thîng thËn, øc chÕ histidine carboxyl-lyase,
vµ nhiÒu t¸c dông sinh lý kh¸c [9].
Tµi liÖu cho thÊy gç vang cã çc lo¹i polyphenol nh

tannin, acid gallic, saponin, brazilin, ngoµi ra cßn cã tinh dÇu.
27
häc kho¸ 2007-2009
Brazilin lµ chÊt cã tinh thÓ mµu vµng, trong m«i trêng kiÒm
chuyÓn mµu ®á, khi bÞ oxy hãa cho brazilein [9].
1.4.2.2 Çc nghiªn cøu vÒ gç Vang trªn thÕ giíi
Çc hîp chÊt hãa häc trong T« méc ®· ®îc nghiªn cøu
kh¸ kÜ trªn thÕ giíi. N¨m 1985, hai hîp chÊt vßng th¬m lµ dÉn
xuÊt cña brazilin ®· ®îc çc nhµ khoa häc NhËt B¶n chiÕt
xuÊt tõ gç Vang [17]. N¨m 1986, çc nhµ khoa häc NhËt B¶n
kh¸c ®· ph¸t hiÖn ®îc protosappanin, mét hîp chÊt biphenyl
tõ lâi gç T« méc [41]. N¨m 1987 mét sè homoisoflavonoid míi
còng ®îc t×m thÊy trong c©y gç Vang [42, 43]. N¨m 2008,
çc nhµ khoa häc Trung Quèc còng ph¸t hiÖn ®îc mét
homoisoflavonoid míi trong c©y T« méc thu thËp t¹i tØnh
V©n Nam, Trung Quèc [67].
GÇn ®©y çc nghiªn cøu ®· tËp trung vµo çc ho¹t tÝnh
sinh häc, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng chèng oxy hãa, kh¶ n¨ng øc
chÕ tÕ bµo ung th, chøc n¨ng b¶o vÖ…Çc nghiªn cøu tËp
trung vµo kh¶ n¨ng chèng oxy hãa, chèng viªm, t¸c ®éng tíi
c¬ tim cña brazilein vµ çc chÊt kh¸c trong gç Vang [64, 68].
Çc nhµ nghiªn cøu Trung Quèc cho thÊy dÞch chiÕt ethanol
tõ gç Vang cã thÓ cã t¸c dông øc chÕ miÔn dÞch, øc chÕ tÕ
bµo lympho T, brazilein c¶m øc apoptosis çc lympho l¸ch
chuét [63]. Brazilin vµ caesalpine J tõ c©y T« méc cßn cã kh¶
n¨ng kÝch thÝch ph©n c¾t sîi DNA, mét qu¸ tr×nh cã thÓ
chèng ung th [36].
N¨m 2008, nhãm çc nhµ nghiªn cøu Trung Quèc ®· thùc
hiÖn çc thÝ nghiÖm vÒ kh¶ n¨ng chèng oxy hãa, quÐt dän
çc gèc tù do cña dÞch chiÕt cån vµ çc chÊt chiÕt xuÊt tõ gç
28
häc kho¸ 2007-2009
Vang nh protosappanin A, protosappanin B vµ brazilein. ThÝ
nghiÖm cho thÊy çc chÊt nµy ®Òu cã kh¶ n¨ng chèng oxy
ho¸ nhng ë møc ®é kh¸c nhau [29].
N¨m 2004, nghiªn cøu t¹i Hµn Quèc cho thÊy dÞch chiÕt
n-butanol, methanol, níc, chloroform gç Vang cã kh¶ n¨ng øc
chÕ sù ph¸t triÓn cña nhiÒu chñng Staphylococcus aureus
kh¸ng kh¸ng sinh [33]. Çc nghiªn cøu kh¸c còng cho thÊy
dÞch chiÕt gç Vang còng nh çc chÊt ®îc chiÕt xuÊt tõ gç
Vang cã kh¶ n¨ng øc chÕ nhiÒu vi sinh vËt kh¸c [34].
Brazilin còng cã kh¶ n¨ng øc chÕ c¶m øng caspase-3,

mét proteinase cã vai träng quan träng trong hÖ thèng miÔn
dÞch vµ qu¸ tr×nh apoptosis [32]. Nghiªn cøu còng cho thÊy
dÞch chiÕt níc vµ dÞch chiÕt cån c©y gç Vang còng nh mét sè
loµi thùc vËt kh¸c trong hä Caesalpiniaceae ®Òu cã kh¶ n¨ng
øc chÕ HIV-1 protease. §©y lµ mét protease thuéc vÒ nhãm
protease aspartic cã vai trß quan träng trong sù nh©n lªn cña
HIV [55].
1.4.2.3 Çc nghiªn cøu t¹i ViÖt Nam
Còng nh çc nghiªn cøu ngoµi níc, çc nghiªn cøu ë ViÖt
nam còng tËp trung vµo kh¶ n¨ng chèng oxy hãa cña gç
Vang. Nghiªn cøu cña çc t¸c gi¶ ViÖt Nam cho thÊy dÞch
chiÕt gç Vang cã kh¶ n¨ng øc chÕ m¹nh xanthine oxidase lµ
mét enzyme cã liªn quan ®Õn h×nh thµnh bÖnh gout trong
®ã sappanchalcone cã kh¶ n¨ng øc chÕ m¹nh nhÊt. Çc t¸c
gi¶ còng t×m ®îc 3 hîp chÊt míi trong c©y gç Vang vµ ®Æt
tªn lµ neoprotosappanin, neosappanone A vµ protosappanin A
dimethyl acetal [45]. Çc nghiªn cøu kh¸c còng ®· x¸c ®Þnh
29
häc kho¸ 2007-2009
®îc nhiÒu hîp chÊt cã mÆt trong c©y gç Vang t¹i ViÖt Nam
[4].
Nh×n chung, nh÷ng nghiªn cøu vÒ ho¹t tÝnh sinh häc

cña çc thµnh phÇn hãa häc trong T« méc ®· ®îc tiÕn hµnh
réng r·i trªn thÕ giíi, tuy nhiªn nh÷ng nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng
øc chÕ proteinase (PIA) vÉn cßn rÊt s¬ lîc. C«ng tr×nh nghiªn
cøu gÇn ®©y ®· ph¸t hiÖn ®îc dÞch chiÕt tõ gç, vá th©n, vá
h¹t c©y T« méc cã t¸c dông øc chÕ trypsin (TIA),
chymotrypsin (ChIA), proteinase cña Pseudomonas
aeruginosa (PsIA) vµ cho r»ng ho¹t tÝnh øc chÕ nµy cã thÓ do
çc chÊt kh«ng ph¶i protein mµ cã thÓ lµ do çc hîp chÊt cã
khèi lîng ph©n tö nhá [6].
Polyphenol lµ çc hîp chÊt cã khèi lîng ph©n tö thÊp

h¬n protein vµ cã nhiÒu ho¹t tÝnh sinh häc, chóng cã thÓ t-
¬ng t¸c víi çc protein nãi chung vµ çc proteinase nãi riªng,
v× vËy c«ng tr×nh nµy chñ yÕu nh»m lµm s¸ng tá kh¶ n¨ng
øc chÕ mét sè proteinase serine (trypsin, chymotrypsin,
proteinase t¸ch tõ P. aeruginosa vµ Stalphylococcus aureus)
cña polyphenol vµ flavonoid trong çc bé phËn c©y gç Vang.
Môc tiªu cña ®Ò tµi luËn v¨n
1. Nghiªn cøu ®iÒu tra ho¹t tÝnh øc chÕ proteinase,

polyphenol cña mét sè c©y thuèc ch÷a çc bÖnh viªm
nhiÔm, môn nhät, mÈn ngøa.
2. X¸c ®Þnh hµm lîng polyphenol, flavonoid vµ ho¹t ®é øc

chÕ cña dÞch chiÕt mét sè c©y thuèc giµu çc chÊt øc chÕ
proteinase.
30
häc kho¸ 2007-2009
3. §Þnh tÝnh çc thµnh phÇn flavonoid vµ PIA trªn b¶n
máng vµ ®i s©u nghiªn cøu PIA cña flavonoid mét sè c©y
thuèc.
4. Nghiªn cøu flavonoid çc bé phËn c©y T« méc vµ kh¶

n¨ng øc chÕ proteinase serine cña chóng.
31
häc kho¸ 2007-2009
Ch¬ng 2
NGUY£N LIÖU Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU
2.1 Nguyªn liÖu
Çc mÉu nghiªn cøu lµ çc bé phËn c©y thuèc nam do
Trung t©m Trång vµ chÕ biÕn c©y thuèc, ViÖn Dîc liÖu cung
cÊp.
2.2 Dông cô vµ hãa chÊt thÝ nghiÖm
2.2.1 Dông cô
M¸y c« quay ch©n kh«ng Kaki (§øc)
B¶n máng Silicagel DC alufolien 20x20 cm silicagel 60
F254 cña Merck.
HÖ thèng ®iÖn di Hoefer SE 260
M¸y quang phæ HeλIOS α Spectronic Unicam (Anh)
Tñ Êm WTB Bunder (§øc)
M¸y æn nhiÖt DT1 (§an M¹ch)
M¸y li t©m Sigma
Vµ çc thiÕt bÞ th«ng dông kh¸c
2.2.2 Hãa chÊt
Thuèc thö Folin-Ciocalteau, trypsin, chymotrypsin,
casein cña h·ng Sigma
Proteinase t¸ch tõ vi khuÈn P. aeruginosa vµ S.
aureus
Çc hãa chÊt ®iÖn di cña Fluka, A.G (Thôy SÜ)
Çc hãa chÊt kh¸c ®¹t ®é tinh s¹ch ph©n tÝch
2.3 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
32
häc kho¸ 2007-2009
2.3.1 Xö lý mÉu vµ chuÈn bÞ dÞch nghiªn cøu
MÉu t¬i: c©y thuèc ®îc thu h¸i, röa s¹ch, t¸ch riªng çc
bé phËn, nghiÒn nhá, chiÕt trong níc, li t©m thu dÞch trong.
MÉu kh«: c©y thuèc ®îc thu h¸i, röa s¹ch, t¸ch riªng çc
bé phËn, xö lý nhiÖt 110oC trong 10 phót ®Ó bÊt ho¹t
enzyme, sÊy ®Õn kh« trong tñ sÊy ë 60 oC, ng©m trong
ethanol 96% ë nhiÖt ®é phßng trong 7 ngµy, thu phÇn dÞch
chiÕt, l¹i thªm ethanol, qu¸ tr×nh ng©m chiÕt lÆp l¹i 3 lÇn,
trén dÞch chiÕt cña 3 lÇn, c« ®Æc b»ng m¸y c« quay ch©n
kh«ng ë 50oC ®Õn thÓ tÝch nhÊt ®Þnh.
2.3.2 T¸ch chiÕt flavonoid toµn phÇn çc mÉu nghiªn
cøu theo ph¬ng ph¸p B. C. Talli [trÝch theo tµi liÖu 10]
(theo s¬ ®å díi) Mẫu nghiên cứu
Xử lý mẫu,
Ngâm chiết trong EtOH
96oC
Dịch chiết
EtOH
Đuổi dung môi,
hòa tan vào nước
Cặn không tan DC1
Chỉnh pH 3-4 bằng HCl

Pha nước 1% Pha ethyl acetate
Chiết với ethyl acetate
DN (3 lần)
DC2
Cô cạn, hoà tan vào
ethanol 96%
Flavonoid toàn phần
H×nh 2.1 Sơ đồ t¸ch chiết flavonoid toµn phÇn
2.3.3 §Þnh lîng polyphenol theo ph¬ng ph¸p Folin-

Ciocalteau [61]
33
häc kho¸ 2007-2009
Nguyªn t¾c dùa vµo ph¶n øng oxy ho¸ cña çc
polyphenol víi thuèc thö Folin-Ciocalteau, t¹o ra s¶n phÈm cã
mµu xanh lam. So mµu ë bíc sãng 765 nm. Hµm lîng
polyphenol ®îc tÝnh to¸n theo ®êng chuÈn acid gallic.
a. Hãa chÊt:
 Thuèc thö Folin-Ciocalteau
 Dung dÞch Na2CO3 20%: Hßa tan 200g Na2CO3

vµo 800 ml níc cÊt råi ®un s«i. Sau khi dung
dÞch nguéi, thªm mét vµi tinh thÓ Na 2CO3, sau
24 giê, läc thu dÞch trong, dÉn níc cÊt tíi 1000
ml.
b. §êng chuÈn acid gallic:
 ChuÈn bÞ çc dung dÞch acid gallic cã çc nång

®é kh¸c nhau: 0, 0,05, 0,1, 0,15, 0,25, 0,5
mg/ml.
 Cho 20 l mçi nång ®é vµo èng nghiÖm s¹ch ®·

cã 1,58 ml níc cÊt, sau ®ã cho 100 l thuèc thö
Folin-Ciocalteau vµo, trén ®Òu. Sau kho¶ng 30
gi©y ®Õn 8 phót cho vµo 300 l dung dÞch
Na2CO3 20%, l¾c ®Òu. Hçn hîp ph¶n øng ®îc
gi÷ ë 40oC trong vßng 30 phót. So mµu ë bíc
sãng 765 nm.
34
häc kho¸ 2007-2009
OD765
0,8
0,6
0,4
0,2
0
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 mg/mL
H×nh 2.2 §êng chuÈn acid

gallic
§èi víi mÉu nghiªn cøu, pha lo·ng tíi nång ®é thÝch hîp
(nång ®é chÊt nghiªn cøu cã ph¶n øng mµu n»m trong
kho¶ng tuyÕn tÝnh cña ®êng chuÈn) råi lµm thÝ nghiÖm nh
trªn, hµm lîng polyphenol ®îc tÝnh to¸n dùa theo ®êng chuÈn
acid gallic trªn.
2.3.4 S¾c ký ph©n chia çc thµnh phÇn polyphenol,
trªn b¶n máng silicagel [theo tµi liÖu 22]
S¾c ký lµ ph¬ng ph¸p ph©n tÝch khi mét pha di ®éng
triÓn khai trªn mét pha tÜnh mµ tõ ®ã mét hçn hîp çc chÊt
kh¸c nhau ®îc ph©n t¸ch thµnh tõng thµnh phÇn. S¾c ký líp
máng (TLC - Thin Layer Chromatography), lµ mét ph¬ng ph¸p
®îc biÕt ®Õn tõ l©u, ®îc E. Stahl giíi thiÖu vµo n¨m 1957.
Tuy nhiªn hiÖn nay vÉn ®îc sö dông do cã nhiÒu u ®iÓm nh
thêi gian khai triÓn ng¾n (20 ®Õn 30 phót), ®êng khai triÓn
ng¾n, kh¶ n¨ng ph©n t¸ch cao, cã thÓ dïng çc thuèc hiÖn
mµu m¹nh nh acid, kiÒm m¹nh, nhiÖt ®é cao. Chñ yÕu ph-
¬ng ph¸p nµy dùa trªn ph¬ng ph¸p s¾c ký hÊp phô nhng cã
35
häc kho¸ 2007-2009
tÝnh chÊt riªng biÖt ®Ó t¸ch mét lîng nhá çc chÊt. S¾c ký líp
máng cã thÓ võa lµ s¾c ký hÊp thô võa lµ s¾c ký ph©n t¸ch.
Nguyªn t¾c cña s¾c ký líp máng dùa trªn sù ph©n chia
cña hai pha: mét pha tÜnh (cã thÓ lµ silicagel, aluminum
oxide, cellulose, Kieselguhr ...), ®îc tr¶i trªn b¶n kÝnh, thñy
tinh hay nhùa, mét pha ®éng lµ hÖ dung m«i khai triÓn
®ùng trong b×nh cã n¾p kÝn, b¶n máng cã líp hÊp phô ®îc
nhóng vµ líp dung m«i, dung m«i di chuyÓn lªn trªn lµm
chuyÓn dÞch hçn hîp mÉu tõ vÞ trÝ chÊm lªn trªn b¶n máng. ë
®©y cã mèi liªn quan chÆt chÏ gi÷a chÊt hÊp phô, hÖ dung
m«i triÓn khai vµ chÊt ®Ó ph©n tÝch.
§Ó ph¸t hiÖn çc vÕt dÞch chuyÓn cã thÓ soi díi ¸nh
s¸ng tö ngo¹i, hiÖn mµu b»ng çc thuèc thö thÝch hîp. Cã thÓ
c¹o çc vÕt, röa gi¶i, tinh chÕ ®Ó tiÕp tôc nghiªn cøu.
Trong c«ng tr×nh nµy, chóng t«i sö dông b¶n máng
Silicagel 25 DC alufolien 20x20 cm silicagel 60 F 254 cña Merck
®Ó ph©n chia, x¸c ®Þnh çc thµnh phÇn polyphenol trong
çc c©y mÉu nghiªn cøu.
Çc hÖ dung m«i triÓn khai s¾c ký ®· dïng:
TEAF (Toluene: Ethyl acetate: Acetone : acid
Formic): (5:2:2:1)
TEAF: (5:3:1:1)
Chloroform:methanol: (9:1)
Chloroform:ethyacetate: acid formic: (5:3:0,4)
HiÖn mµu:
H2SO4 10%, 800C
H¬i Amoniac b·o hßa
36
häc kho¸ 2007-2009
2.3.5 X¸c ho¹t ®é øc chÕ proteinase: dÞch chiÕt mÉu ®-
îc pha lo·ng nhiÒu lÇn ®Ó ®¹t nång ®é ethanol khi tiÕp xóc
víi enzyme nhá h¬n 5% (v/v) lµ nång ®é kh«ng ¶nh hëng tíi
ho¹t tÝnh enzyme.
 Ph¬ng ph¸p khuÕch t¸n trªn ®Üa th¹ch
(®iÒu tra s¬ bé PIA) víi c¬ chÊt casein 0,1% gi÷ ë
37oC trong 4 giê nhuém b»ng Amido Black 10B
0,1% trong acid acetic 7%, ho¹t ®é enzyme tû lÖ
thuËn víi ®êng kÝnh vµ ®é s¸ng cña vßng ph©n
gi¶i trªn ®Üa th¹ch [70].
 Ph¬ng ph¸p Anson c¶i tiÕn [69]
Nguyªn t¾c dùa vµo sù thñy ph©n c¬ chÊt protein
(casein) bëi enzyme. Sau ®ã diÖt enzyme vµ kÕt tña protein
cha bÞ thñy ph©n b»ng acid tricloroaxetic (TCA). §Þnh lîng
s¶n phÈm t¹o thµnh sau ph¶n øng víi thuèc thö Folin-
Ciocalteau, kh¶ n¨ng øc chÕ proteinase cña mÉu nghiªn cøu
tØ lÖ víi hiÖu sè gi÷a s¶n phÈm t¹o thµnh cña èng thÝ
nghiÖm kh«ng cã mÉu nghiªn cøu vµ èng nghiÖm cã chÊt
nghiªn cøu. Mét ®¬n vÞ øc chÕ (IU) lµ lîng chÊt øc chÕ lµm
gi¶m 50% ho¹t ®é cña 2 mg enzyme.
 Hãa chÊt thÝ nghiÖm
Thuèc thö Folin-Ciocalteau

§Öm Sorensen pH 7,6 nång ®é 1/15M
C¬ chÊt casein 1% trong ®Öm Sorensen pH 7,6
nång ®é 1/15M
Proteinase: trypsin, chymotrypsin, Pa t¸ch tõ
Pseudomonas aeruginosa
37
häc kho¸ 2007-2009
TCA 5%
Na2CO3 6%
 TiÕn hµnh thÝ nghiÖm
èng thÝ nghiÖm: lÊy hai èng nghiÖm, mét èng cho
vµo 400 l ®Öm, èng cßn l¹i cho vµo 300 l ®Öm
cïng víi 100 l mÉu nghiªn cøu cã ®é pha lo·ng
thÝch hîp. Sau ®ã cho vµo mçi èng 100 l enzyme,
trén ®Òu, ®Ó ë 35,50C trong 10 phót, thªm 1 ml
casein 1% vµ gi÷ ë 35,50C trong 20 phót. TiÕp theo
cho vµo mçi èng 2,5 ml TCA 5%, l¾c ®Òu, läc lÊy
dÞch trong lµm ph¶n øng mµu víi thuèc thö Folin-
Ciocalteau.
èng kiÓm tra: lµm t¬ng tù víi èng thÝ nghiÖm, nh-
ng sau khi ñ 10 phót ë 35,5 0C cho ngay TCA tríc råi
®Ó 20 phót, sau ®ã míi cho c¬ chÊt casein.
Ph¶n øng mµu: cho 250 l dÞch läc vµo 1ml Na2CO3
6%, trén ®Òu råi cho tiÕp vµo 250 l thuèc thö
Folin ®· pha lo·ng 5 lÇn. Sau 30 phót so mµu ë bíc
sãng 750 nm.
Ho¹t ®é øc chÕ ®îc tÝnh nh sau:
EI = E - EI
E = Etn - Ekt
EI = EItn - EIkt
I (mIU/ml) = EI/E.n.x
38
häc kho¸ 2007-2009
Etn : §é hÊp thô èng thÝ nghiÖm kh«ng cã chÊt
øc chÕ.
Ekt : §é hÊp thô èng kiÓm tra kh«ng cã chÊt øc
chÕ.
EItn: §é hÊp thô èng thÝ nghiÖm cã chÊt øc
chÕ.
EIkt: §é hÊp thô èng kiÓm tra cã chÊt øc chÕ.
n: ®é pha lo·ng mÉu nghiªn cøu
x: hµm lîng enzyme (g/ml) t¬ng øng víi ho¹t

®é E
I : ho¹t ®é øc chÕ
ThÝ nghiÖm x¸c ®Þnh PIA ®îc tiÕn hµnh víi nhiÒu ®é
pha lo·ng mÉu nghiªn cøu kh¸c nhau ®Õn khi t×m ®îc ®é
pha lo·ng thÝch hîp. §é pha lo·ng thÝch hîp lµ ®é pha lo·ng
mÉu nghiªn cøu mµ ë ®ã ho¹t ®é enzyme khi cã chÊt k×m
h·m (dung dÞch mÉu nghiªn cøu) b»ng kho¶ng mét nöa so víi
ho¹t ®é enzyme khi cã ®èi chøng lµ níc.
X¸c ®Þnh ho¹t ®é ph©n gi¶i protein theo ph¬ng ph¸p
Anson c¶i tiÕn
§¬n vÞ ho¹t ®é ph©n gi¶i protein lµ lîng enzyme mµ
trong 1 phót ë 35,5 0C cã kh¶ n¨ng ph©n gi¶i protein t¹o
thµnh çc s¶n phÈm hßa tan trong TCA cho ph¶n øng mµu víi
thuèc thö Folin-Ciocalteau t¬ng ®¬ng víi ph¶n øng mµu cña
1 mol tyrosine víi thuèc thö Folin-Ciocalteau.
39
OD750 0.7
NguyÔn Minh
0.6 Th¾ng LuËn v¨n cao
häc kho¸ 2007-2009
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 μmol/m
l
H×nh 2.3 §êng chuÈn tyrosine
Ho¹t ®é ph©n gi¶i protein (HP/ml) cña 1 ml dung dÞch

enzyme ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
HP/ml = (mol tyrosine x a x b)/t
a: Toµn bé thÓ tÝch hçn hîp sau ph¶n øng

(4 ml)
b: TÝnh trªn 1 ml enzyme x¸c ®Þnh
(nh©n víi 10 nÕu lîng enzyme x¸c ®Þnh
lµ 100 l)
t: Thêi gian ñ enzyme víi c¬ chÊt (20

phót)
2.3.6 §iÖn di PA trªn gel polyacryamide theo ph¬ng
ph¸p cña Heussen vµ Dowdle [26]
Çc bíc thùc hiÖn kü thuËt ®iÖn di ph¸t hiÖn proteinase
trªn gel polyacrylamide cã SDS nh sau:
* ChuÈn bÞ dung dÞch
a. Dung dÞch acryamide 30%:
C©n 29,2 g acrylamide, 0,8 g bisacrylamide hßa tan
thµnh 100 ml b»ng níc cÊt 2 lÇn.
b. Dung dÞch ®Öm Tris-HCl 1,5 M pH 8,8
40
häc kho¸ 2007-2009
C©n 18,15g Tris, pha trong 50 ml níc cÊt, ®iÒu chØnh
b»ng HCl 2N ®Õn pH 8,8 sau ®ã thªm níc cÊt ®Õn 100
ml.
c. Dung dÞch ®Öm Tris-HCl 0,5 M pH 6,8
C©n 3 g Tris, pha trong 40 ml níc cÊt, ®iÒu chØnh b»ng
HCl 2N ®Õn pH 6,8 sau ®ã thªm níc cÊt ®Õn 50ml
d. §Öm mÉu
Gåm 2,5ml Tris-HCl pH 6,8, 2 ml glycerol, 2 mg
bromophenol xanh vµ 1,5 ml níc cÊt.
* §æ gel
a. Gel t¸ch 12,5 %
2,31 ml acrylamide 30%
0,55 ml casein 1%
0,85 ML ®Öm Tris-HCl pH 8,8
55 L SDS 10%
1,76 ml H20
27,5 l pesunphate amon
2,5 l TEMED
b. Gel c« 5%
0,3 ml acryamide 30%
0,5 ml Tris-HCl pH 6,8
1,2 ml H2O
10 l SDS 10%
10 l Amonium persulfate
4 l TEMED
* TiÕn hµnh ®iÖn di
Lîng mÉu ®¹t ~40 g protein trªn mçi giÕng. §iÖn di
theo chiÒu tõ ©m sang d¬ng víi dßng ®iÖn 8mA/1 giÕng
41
häc kho¸ 2007-2009
Sau khi ®iÖn di, lo¹i bá SDS b»ng Triton X-100 2,5% ®Ó.
Röa s¹ch b»ng níc cÊt. Sau ®ã ñ trong ®Öm Sorensen pH 7,6
cã hoÆc kh«ng cã chÊt øc chÕ trong 4 giê ë 37 oC.
Nhuém gel b»ng dung dÞch Amido Black 10B hoÆc
Coomassie Brilliant Blue. Çc b¨ng proteinase lµ çc b¨ng
tr¾ng kh«ng b¾t mµu thuèc nhuém.
2.3.7 S¾c ký cét silicagel
S¾c ký cét ®îc sö dông ®Ó t¸ch çc hîp chÊt h÷u c¬
dùa trªn nguyªn t¾c t¬ng tù nh s¾c ký líp máng, chÊt hÊp
phô thêng ®îc sö dông lµ silicagel hoÆc alumina. Dung dÞch
çc chÊt h÷u c¬ ®îc ®a lªn cét vµ röa chiÕt (eluent) b»ng
mét dung m«i h÷u hoÆc hÖ dung m«i thÝch hîp. Çc ph©n tö
cã tÝnh ph©n cùc kh¸c nhau sÏ di chuyÓn víi tèc ®é kh¸c
nhau qua cét. Çc ph©n ®o¹n khi ®ã ®îc thu l¹i vµ kiÓm tra
kh¶ n¨ng ph©n t¸ch trªn b¶n máng.
Chóng t«i sö dông silicagel pha thêng cã kÝch thíc h¹t lµ
0,040-0,063 mm lµm chÊt hÊp phô vµ röa chiÕt b»ng hÖ dung
m«i chloroform:ethyacetate:acid formic (5:3:0,4) vµ
chloroform : ethylacetate (5:3). Çc ph©n ®o¹n ®îc kiÓm tra
trªn b¶n máng víi hÖ dung m«i chloroform:ethyacetate:acid
formic (5:3:0,4).
2.3.8 Quang phæ hÊp thô tö ngo¹i [8, trÝch theo tµi
liÖu 10]
Çc ph©n ®o¹n s¾c ký ®îc hoµ tan trong cån tuyÖt ®èi
vµ x¸c ®Þnh phæ tö ngo¹i trªn m¸y quang phæ HeλIOS α
Spectronic Unicam. Çc nhãm flavonoid kh¸c nhau sÏ cã phæ
42
häc kho¸ 2007-2009
hÊp thô tö ngo¹i ®Æc trng kh¸c nhau trong hai d¶i hÊp thô
cña çc hîp chÊt flavonoid.
43
häc kho¸ 2007-2009
Ch¬ng 3
KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn
3.1 Hµm lîng polyphenol tæng sè vµ ho¹t tÝnh øc chÕ

proteinase ë mét sè c©y thuèc
3.1.1 §iÒu tra s¬ bé PIA çc mÉu nghiªn cøu
§Ó th¨m dß s¬ bé kh¶ n¨ng øc chÕ proteinase (PIA)
cña çc mÉu nghiªn cøu chóng t«i sö dông ph¬ng ph¸p
khuÕch t¸n lµ ph¬ng ph¸p t¬ng ®èi nhanh vµ nh¹y. KÕt qu¶
®iÒu tra kh¶ n¨ng øc chÕ 3 lo¹i proteinase serine lµ trypsin,
chymotrypsin vµ proteinase t¸ch tõ vi khuÈn P. aeruginosa
(PsA) ®îc chØ ra ë h×nh 3.1 vµ b¶ng 3.1. Çc mÉu cã PIA cao
sÏ ®îc sö dông cho çc nghiªn cøu tiÕp theo.
1 3
7 4
8 11
15 12
16 18
(a) (b)
H×nh 3.1a. Kh¶ n¨ng øc chÕ

proteinase cña mét sè mÉu
(a) trypsin; (b) chymotrypsin;
(c) PsA
1-3: E (Enzyme)+H2O; 4-6: E+c©y
Muèi; 7-9: E+S¾n thuyÒn; 10-12:
E+Tr©m bÇu; 13-15: E+Vá th©n
T« méc; 16-18: E+Gç T« méc
(c)
44
häc kho¸ 2007-2009
1 3
6 4
9
7
10
12
(a) (b)
H×nh 3.1b. Kh¶ n¨ng øc chÕ

proteinase cña mét sè mÉu
(a) trypsin; (b) chymotrypsin;
(c) PsA
1-3: E +H2O; 4-6: E+Vá h¹t T«
méc chÝn; 7-9: E+§¬n tíng
qu©n;
(c) 10-12: E+§¹i hoµng
B¶ng 3.1. §iÒu tra s¬ bé PIA (b»ng ph¬ng ph¸p

khuÕch t¸n)
45
Bộ phận
STT Mẫu TIA KIA PsIA
sö dông
Muçng truæng
NguyÔn Minh Th¾ng
Zanthoxylum avicennae
LuËn v¨n cao
1 kho¸ 2007-2009
häc Rễ +++ +++ ++
(Lamk.)
Hä Cam (Rutaceae)
DÇu giun
Chenopodium ambrosioides
2 L. L¸ - - -
Hä Rau muèi
(Chenopodiaceae)
TÕ t©n
Asarum sieboldii Miq.
3 L¸ - - -
Hä Méc th«ng
(Aristolochiaceae)
Tr©m bầu
Combretum quadrangulare
+++ +++ +++
4 Kurz. L¸
++ ++ ++
Hä Tr©m bÇu
(Combretaceae)
Khoai na
5 Amorphophallus rivieri Dur. L¸ - - -
Hä R¸y (Araceae)
C©y hoa phÊn
Mirabilis jalapa L.
6 L¸ - - -
Hä Hoa giÊy
(Nyctaginaceae)
Xoan
7 Melia azedarach Vỏ th©n ++ +++ ++
Hä Xoan (Meliaceae)
Sử qu©n tử
8 Quisqualis indica L. Vỏ th©n +++ ++ +
Hä Bµng (Combretaceae)
C©y muối
Bischofia Javanica)
9 Vỏ th©n ++ ++ -
Hä ThÇu dÇu
(Euphorbiaceae)
Lộc mại
Mercuriadis indica Lour.
10 L¸ + + +
Hä ThÇu dÇu
(Euphorbiaceae)
Sắn thuyền +++ +++ +++
L¸
Syzygium resinosum ++ ++ ++
11
Gagnep.
Cành +++ +++ +++
Hä Sim (Myrtaceae)
Đơn tướng qu©n
+++ +++
12 Syzygium formosum var. L¸ +++
+ +
Hä Sim (Myrtaceae)
Đại hoàng (sapa)
Rheum sp. +++ +++ +++
13 Củ
Họ Rau r¨m + + +
(Polygonaceae)
Đậu cọc rào Vá qu¶ - - -
14 Cajanus indicus Spreng.
Hä §Ëu (Fabaceae) 46
L¸ +++ +++ ++
Xoài
Mangifera indica L.
15 Vỏ th©n +++ +++ ++
Hä §µo lén hét
(Anacadiaceae)
häc kho¸ 2007-2009
Ghi chó: + : øc chÕ < 25% ; + + : øc chÕ tõ 25% ®Õn 50%;
+ + + : øc chÕ tõ 50% ®Õn 75% ; + + + + : øc chÕ >75%;
+ + + + + : øc chÕ 100%
KÕt qu¶ ®iÒu tra 26 mÉu cña 20 c©y thuèc thêng ®îc
sö dông ch÷a çc bÖnh viªm nhiÔm, môn nhät, mÈn ngøa
thuéc 17 hä thùc vËt kh¸c nhau cho thÊy cã 21 mÉu cña 16
c©y cã ho¹t tÝnh øc chÕ proteinase, chiÕm 80% nh÷ng c©y
®iÒu tra. TØ lÖ trªn cho thÊy cã thÓ cã mèi quan hÖ gi÷a
kh¶ n¨ng øc chÕ proteinase cña dÞch chiÕt çc c©y thuèc víi
kh¶ n¨ng ch÷a bÖnh cña chóng.
Çc mÉu cã PIA cao tiÕp tôc ®îc x¸c ®Þnh PIA theo ph-
¬ng ph¸p Anson c¶i tiÕn, kÕt qu¶ ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 3.2.
B¶ng 3.2. Ho¹t ®é øc chÕ proteinase cña dÞch chiÕt níc
(x¸c ®Þnh theo ph¬ng ph¸p Anson c¶i tiÕn)
% TIA ChIA PsIA
ch
ST mIU/ mIU/ mIU/
MÉu Êt mIU/ mIU/g mIU/
T g t- g t- g t-
kh g kh« kh« g kh«
« ¬i ¬i ¬i
1 44, 7.65 17.15 11.9 26.81 1.78 4.01
Tr©m bÇu 6 1 5 60 6 9 1
2 43, 1.37 2.76
C©y xoan 1 5 3.190 3 6.411 260 603
3 42, 1.15
Sö qu©n tö 5 263 619 4 2.715 184 433
4 20,
Léc m¹i 5 222 1.083 171 834 179 873
5 31, 11.6 36.69 33.3 105.1 8.19 25.8
S¾n thuyÒn 7 31 1 32 48 5 52
6 §¬n tíng 33, 2.46 3.69 11.09 1.51 4.55
qu©n 3 5 7.402 4 3 8 9
7 29, 2.02
§¹i hoµng 7 759 2.556 1 6.805 274 923
8 27, 1.34
§Ëu cäc rµo 6 632 2.290 805 2.917 372 8
9 34, 1.03
C©y xoµi 7 287 827 3 2.977 63 182
10 Th©n gç t« 57, 14 24 29 51 22 38
47
häc kho¸ 2007-2009
méc 2
11 Vá th©n t« 47,
méc 8 7 15 19 40 13 27
Vá h¹t t« 79, 2.86 11.4 14.48 5.18 6.55
12 3.617
méc chÝn 1 1 54 0 3 2
Vá h¹t t« 33, 3.46 10.30 1.27
13 255 759 3783
méc xanh 6 3 7 1
Tõ b¶ng 3.2 cã thÓ thÊy çc dÞch chiÕt ®Òu cã kh¶ n¨ng
øc chÕ chymotrypsin (ChIA) tèt h¬n kh¶ n¨ng øc chÕ trypsin
(TIA), kh¶ n¨ng øc chÕ proteinase t¸ch tõ P. aeruginosa (PsIA)
lµ kÐm nhÊt. Kh¶ n¨ng øc chÕ PsA kÐm cã thÓ do proteinase
t¸ch tõ dÞch nu«i cÊy P. aeruginosa cßn cã mét sè lo¹i
proteinase kh¸c, çc dÞch chiÕt nghiªn cøu chØ cã thÓ øc chÕ
mét lo¹i proteinase nµo ®ã (cã thÓ lµ çc proteinase serine)
hoÆc còng cã thÓ do trong dÞch nu«i cÊy cßn cã çc chÊt
kh¸c ¶nh hëng tíi ho¹t tÝnh cña çc chÊt øc chÕ.
B¶ng 3.2 còng cho thÊy cã sù kh¸c nhau rÊt lín vÒ ho¹t
®é øc chÕ proteinase cña çc mÉu. Chóng t«i tiÕn hµnh x¸c
®Þnh hµm lîng polyphenol cña 13 mÉu nµy vµ nhËn thÊy çc
mÉu cã hµm lîng polyphenol cao thêng cã PIA cao nh: çc
mÉu Tr©m bÇu, S¾n thuyÒn, tuy nhiªn còng cã mÉu cã hµm
lîng polyphenol thÊp nhng còng cã PIA cao nh vá h¹t T« méc
chÝn (b¶ng 3.3).
B¶ng 3.3. Hµm lîng polyphenol dÞch chiÕt níc vµ ho¹t ®é

riªng (mIU/mg polyphenol)
Hµm l-
îng TIA ChIA PsIA
S
polyphe (mIU/mg (mIU/mg (mIU/mg
T MÉu
nol polyphen polyphen polyphen
T
(mg/g t- ol) ol) ol)
¬i)
5950.
380,6 89,0
1 Tr©m bÇu 20,1 0
48
häc kho¸ 2007-2009
2 C©y Xoan 3,3 416,7 837,3 78,8
3 Sö qu©n tö 5,5 47,8 209,8 33,5
4 Léc m¹i 5,7 38,9 30,0 31,4
2709,
945,6 666,3
5 S¾n thuyÒn 12,3 9
6 §¬n tíng qu©n 8,2 300,6 450,5 185,1
7 §¹i hoµng 8,7 87,2 23,2 11,8
8 §Ëu cäc rµo 3,9 162,0 206,4 95,4
9 C©y Xoµi 1,9 151,1 543,7 33,2
10 Gç T« méc 5,5 2,6 5,3 4,0
11 Vá th©n T« méc 7,5 0,9 2,5 1,7
Vá h¹t T« méc 1362, 5454, 2468,
12 chÝn 2,1 4 3 1
Vá h¹t T« méc 2473,
182,1 907,9
13 xanh 1,4 6
B¶ng 3.3 còng cho thÊy sù kh¸c biÖt rÊt lín gi÷a çc mÉu
T« méc, çc mÉu gç vµ vá th©n cã hµm lîng polyphenol cao
h¬n çc mÉu vá h¹t kho¶ng 2 ®Õn 5 lÇn nhng ho¹t ®é riªng
(mIU/mg polyphenol) l¹i thÊp h¬n rÊt nhiÒu. Do ®ã cã thÓ
thÊy cã sù kh¸c nhau vÒ thµnh phÇn polyphenol cña çc mÉu
T« méc.
3.1.2 Hµm lîng polyphenol tæng sè vµ flavonoid trong

dÞch chiÕt ethanol
Ethanol ®îc sö dông ®Ó chiÕt rót polyphenol tæng sè

v× lµ mét dung m«i ph©n cùc tèt, cã kh¶ n¨ng chiÕt rót tèt
çc hîp chÊt tù nhiªn, h¬n n÷a, ë nång ®é cao cã thÓ lo¹i bá
mét sè t¹p chÊt vµ çc chÊt øc chÕ cã b¶n chÊt lµ protein (cã
thÓ cã). Qu¸ tr×nh chiÕt rót ®îc thùc hiÖn theo quy tr×nh ®·
m« t¶ trong ch¬ng 2, dÞch chiÕt nµy ®îc gäi lµ dÞch chiÕt
polyphenol tæng sè.
49
häc kho¸ 2007-2009
Tõ çc dÞch chiÕt polyphenol tæng sè, flavonoid toµn
phÇn ®îc t¸ch ra theo s¬ ®å h×nh 2.1, çc dÞch chiÕt sau
®ã ®îc ®Þnh lîng polyphenol vµ x¸c ®Þnh PIA.
B¶ng 3.4. Hµm lîng polyphenol tæng sè vµ flavonoid toµn

phÇn
Hµm lîng Hµm lîng
ST (mg/g bét kh«) (mg/g t¬i)
MÉu
T Polyphe Flavon Polyphe Flavono
nol oid nol id
1 S¾n thuyÒn 46,13 6,52 15,91 2,25
2 §¬n tíng qu©n 62,41 16,11 21,51 5,55
3 §¹i hoµng 53,57 20,21 5,58 5,58
4 §Ëu cäc rµo 13,43 1,78 3,71 0,49
5 C©y Xoµi 14,35 5,18 4,98 1,8
6 Gç T« méc 59,00 44,49 33,75 25,45
7 Vá th©n T« méc 96,84 25,27 46,25 12,07
Vá h¹t T« méc
8
chÝn 51,93 1,55 41,08 1,23
Vá h¹t T« méc
9
xanh 21,39 1,99 7,19 0,67
B¶ng 3.4 cho thÊy khi chiÕt b»ng ethanol 96%, lîng
polyphenol tæng sè thu ®îc cao h¬n khi chiÕt b»ng níc, mÉu
vá th©n T« méc cã hµm lîng polyphenol tæng sè cao nhÊt
(96,84 mg/g bét kh«).
Flavonoid
mg/g bét
kh«
Polyphenol
tæng sè
50
häc kho¸ 2007-2009
H×nh 3.2. Hµm lîng polyphenol cña dÞch chiÕt níc vµ dÞch
chiÕt EtOH cña çc mÉu
Tõ h×nh 3.2 cã thÓ thÊy kh¶ n¨ng chiÕt rót cña ethanol
tèt h¬n níc nhiÒu lÇn, ®Æc biÖt lµ çc mÉu t« méc, kh¶ n¨ng
chiÕt rót t¨ng lªn tõ 5 ®Õn 20 lÇn. Hµm lîng flavonoid toµn
phÇn trong çc mÉu chiÕm tØ lÖ t¬ng ®èi thÊp tõ kho¶ng
3% (vá h¹t T« méc chÝn) tíi gÇn 40% (§¹i hoµng). Riªng mÉu
th©n gç T« méc tØ lÖ nµy vµo kho¶ng 75%, cao nhÊt trong
çc mÉu ®iÒu tra.
3.1.3 Ho¹t ®é øc chÕ proteinase cña dÞch chiÕt
polyphenol tæng sè vµ flavonoid
B¶ng 3.5. Ho¹t ®é øc chÕ proteinase dÞch chiÕt polyphenol
tæng sè
TIA ChIA PsIA
ST (mIU/g (mIU/g (mIU/g
MÉu
T bét bét bét
kh«) kh«) kh«)
1 S¾n thuyÒn 25.553 73.544 28.923
2 §¬n tíng qu©n 12.528 37.707 10.053
3 §¹i hoµng 416 1.388 454
4 §Ëu cäc rµo 4.056 11.957 4.615
5 C©y xoµi 3.763 11.549 2.099
6 Gç T« méc 1.976 16.729 4.925
7 Vá th©n T« méc 13.264 44.311 17.320
Vá h¹t T« méc 530.68
8 74.016 99.025
chÝn 1
Vá h¹t T« méc 126.55
9 18.733 25.416
xanh 6
Còng gièng nh dÞch chiÕt níc, kh¶ n¨ng øc chÕ çc

proteinase cña polyphenol tæng sè gi¶m dÇn theo thø tù
chymotrypsin, trypsin, PsA, trong ®ã dÞch chiÕt polyphenol
tæng sè mÉu vá h¹t T« méc chÝn øc chÕ m¹nh nhÊt c¶ ba lo¹i
enzyme, còng lµ mÉu cã hµm lîng polyphenol thuéc nhãm cao
trong çc mÉu nghiªn cøu. PIA tÝnh trªn 1 gam bét mÉu kh«
51
häc kho¸ 2007-2009
cña dÞch chiÕt polyphenol tæng sè çc mÉu còng cao h¬n
nhiÒu so víi dÞch chiÕt níc ®Æc biÖt lµ çc mÉu T« méc. Tuy
nhiªn çc mÉu S¾n thuyÒn vµ §¹i hoµng l¹i cã PIA thÊp h¬n,
ph¶i ch¨ng polyphenol hai mÉu nµy kh«ng ph¶i lµ thµnh phÇn
®ãng gãp chÝnh vµo ho¹t ®é øc chÕ proteinase.
Nghiªn cøu ë ViÖt Nam ®· tinh s¹ch ®îc acid asiatic tõ
c©y S¾n thuyÒn vµ cho thÊy acid asiatic cã thÓ øc chÕ
nhiÒu enzyme kh¸c nhau cña vi khuÈn Steptococcus mutans
[7]. Acid asiatic lµ mét triterpene ®· ®îc sö dông trong nhiÒu
lo¹i thuèc ®iÒu trÞ çc bÖnh da vµ ®îc cho lµ cã vai trß trong
viÖc h×nh thµnh collagen, mét sè dÉn xuÊt triterpene còng
®îc cho lµ cã kh¶ n¨ng øc chÕ proteinse serine (trypsin,
chymotrypsin), proteinase kim lo¹i (collagenase) [28]. Do vËy
acid asiatic cã thÓ gi÷ vai trß nµo ®ã ®èi víi ho¹t ®é øc chÕ
proteinase cña dÞch chiÕt S¾n thuyÒn.
Flavonoid toµn phÇn çc mÉu ®Òu cã PIA nhng yÕu h¬n
dÞch chiÕt polyphenol tæng sè nhiÒu lÇn (trõ mÉu §¹i hoµng,
ph©n ®o¹n flavonoid cã kh¶ n¨ng øc chÕ proteinase tèt h¬n
dÞch chiÕt tæng sè cña mÉu nµy).
B¶ng 3.3 cho thÊy trong 4 mÉu cña c©y T« méc, mÉu vá
th©n cã hµm lîng polyphenol tæng sè trong dÞch chiÕt
ethanol cao nhÊt sau ®ã ®Õn gç, vá h¹t giµ cuèi cïng lµ vá
h¹t xanh. Tuy vËy, b¶ng 3.5 l¹i cho thÊy mÉu vá h¹t giµ l¹i cã
kh¶ n¨ng øc chÕ proteinase cao nhÊt råi ®Õn h¹t non, vá
th©n, gç. Do ®ã cã thÓ thÊy PIA çc mÉu nµy phô thuéc vµo
thµnh phÇn çc polyphenol h¬n lµ hµm lîng polyphenol tæng
sè. H×nh 3.3 còng cho thÊy sù kh¸c biÖt rÊt râ vÒ ho¹t ®é
riªng tÝnh trªn mg polyphenol.
52
häc kho¸ 2007-2009
H×nh 3.3 cho thÊy sù kh¸c nhau rÊt lín vÒ ho¹t ®é riªng
(mIU/mg polyphenol) cña çc mÉu T« méc, ho¹t ®é riªng mÉu
vá h¹t chÝn rÊt cao trong khi ho¹t ®é riªng mÉu gç l¹i thÊp
nhÊt trong çc mÉu. Cã thÓ ®©y lµ mét c¬ chÕ chèng l¹i çc
yÕu tè g©y h¹i nh s©u bä, ®éng vËt ¨n h¹t.
Nghiªn cøu míi ®©y ®· ph¸t hiÖn ra trong nh©n h¹t T«
méc chÝn cã Ýt nhÊt 7 b¨ng protein cã kh¶ n¨ng øc chÕ
trypsin, chymotrypsin vµ proteinase cña P. aeruginosa b»ng
ph¬ng ph¸p ®iÖn di trªn gel polyacrylamide, tuy nhiªn kh«ng
ph¸p hiÖn ra b¨ng protein cã PIA nµo ë dÞch chiÕt vá h¹t
trong khi PIA vá h¹t cao h¬n PIA nh©n h¹t. Do ®ã çc t¸c gi¶
cho r»ng PIA vá h¹t chñ yÕu lµ do çc chÊt ph©n tö thÊp,
kh«ng ph¶i protein [6]. Khi so s¸nh ho¹t ®é riªng tÝnh theo
polyphenol tæng sè (mIU/mg polyphenol) vµ ®é riªng tÝnh
theo protein (mIU/ mg protein) theo c«ng tr×nh nghiªn cøu
trªn cña çc mÉu nµy chóng t«i nhËn thÊy ho¹t ®é riªng tÝnh
theo polyphenol tæng sè lín h¬n nhiÒu, cã thÓ thÊy kÕt qu¶
nµy ®· chøng minh cho nhËn ®Þnh trªn.
TIA
mIU/mg
polyphenol
53
häc kho¸ 2007-2009
mIU/mg ChIA
polyphenol
mIU/mg PsIA
polyphenol
H×nh 3.3. BiÓu ®å so s¸nh ho¹t ®é riªng PIA (mIU/mg

polyphenol) cña dÞch chiÕt polyphenol tæng sè (ts) vµ
flavonoid çc mÉu nghiªn cøu
3.2 §Þnh tÝnh çc thµnh phÇn polyphenol vµ flavonoid trong
mét sè c©y thuèc trªn b¶n máng
Sau khi x¸c ®Þnh hµm lîng polyphenol tæng sè vµ

flavonoid toµn phÇn, chóng t«i tiÕn hµnh s¾c ký ®Þnh tÝnh
çc thµnh phÇn nµy trªn b¶n máng silicagel mét sè c©y thuèc
cã PIA cao víi çc hÖ dung m«i kh¸c nhau nh:
Chloroform:Methanol (9:1); TEAF (5:2:1:1); TEAF (5:2:2:1). KÕt
qu¶ cho thÊy hÖ dung m«i TEAF (5:2:2:1) cã kh¶ n¨ng ph©n
54
häc kho¸ 2007-2009
t¸ch râ nhÊt. Sau ®ã b¶n máng ®îc sÊy kh« vµ nhuém mµu
b»ng H2SO4 10% vµ sÊy ë 1100C trong 10 phót hoÆc h¬i NH3
b·o hßa.
3.2.1 S¾c ký dÞch chiÕt flavonoid çc mÉu nghiªn cøu

KÕt qu¶ cho thÊy thµnh phÇn flavonoid trong çc c©y
thuèc rÊt ®a d¹ng, kh¸c nhau ë tõng lo¹i c©y thuèc còng nh
çc bé phËn cña mét c©y.
H×nh 3.4. S¾c ký ®å dÞch chiÕt flavonoid toµn phÇn mét

sè mÉu
(hÖ dung m«i TEAF (5:2:2:1), nhuém H2SO4 10%)
1. Gç Vang 6. §¬n tíng qu©n
2. Vá th©n gç Vang 7. §¹i hoµng
3. Vá h¹t Vang giµ 8. §Ëu cäc rµo
4. Vá h¹t Vang non 9. Xoµi
5. S¾n thuyÒn
3.2.2 S¾c ký çc thµnh phÇn polyphenol mÉu T« méc

trªn b¶n máng
55
häc kho¸ 2007-2009
Tõ çc thÝ nghiÖm trªn, chóng t«i nhËn thÊy çc bé phËn
mÉu T« méc cã sù kh¸c nhau rÊt lín vÒ PIA, hµm lîng
polyphenol tæng sè vµ flavonoid, h×nh 3.4 còng cho thÊy çc
thµnh phÇn polyphenol rÊt kh¸c nhau, v× vËy ®· tËp trung
nghiªn cøu çc mÉu nµy. Çc dÞch chiÕt qua çc giai ®o¹n
t¸ch chiÕt cña çc mÉu T« méc tiÕp tôc ®îc s¾c ký trªn b¶n
máng vµ ®îc nhuém b»ng h¬n amoniac b·o hßa, kÕt qu¶ chØ
ra ë h×nh 3.5.
H×nh 3.5. S¾c ký ®å çc thµnh phÇn polyphenol

trong c©y t« méc víi hÖ dung m«i TEAF (5:2:2:1)
(nhuém h¬i Amoniac b·o hoµ)
1. Acid gallic 8. DC EtOH vá h¹t chÝn

2. DC EtOH gç Vang 9. Flavonoid vá h¹t chÝn
3. Flavonoid gç Vang 10. CÆn kh«ng tan vá h¹t
4. chÝn
CÆn kh«ng tan gç Vang
5. DC EtOH vá th©n 11. DC EtOH vá h¹t xanh
6. Flavonoid vá th©n 12. Flavonoid vá h¹t xanh
7. 13. CÆn kh«ng tan vá h¹t
CÆn kh«ng tan vá th©n
xanh
§Ó so s¸nh thµnh phÇn polyphenol cña çc mÉu nghiªn
cøu, ®· tiÕn hµnh s¾c ký dÞch chiÕt çc mÉu trªn b¶n máng
56
häc kho¸ 2007-2009
silicagel (lîng polyphenol chÊm trªn b¶ng s¾c ký gièng nhau).
H×nh 3.5 cho thÊy s¾c ký ®å polyphenol tæng sè vµ
flavonoid cña gç T« méc t¬ng tù nhau vµ cã nhiÒu b¨ng nhÊt
(vÞ trÝ thø 2 vµ 3 trªn s¾c ký ®å), kho¶ng 11 b¨ng;
polyphenol hay flavonoid vá th©n cã Ýt nhÊt lµ 7 b¨ng, çc
b¨ng chÝnh t¬ng øng víi çc b¨ng di ®éng chËm cña mÉu gç.
S¾c ký ®å flavonoid cña vá h¹t chÝn vµ vá h¹t xanh kh¸ gièng
nhau, ®Òu cã 4 b¨ng chÝnh, b¨ng ®Ëm nhÊt cã mµu s¾c vµ
®é di ®éng t¬ng øng víi acid gallic chuÈn (b¨ng nµy kh«ng râ
l¾m ë mÉu gç). KÕt qu¶ trªn chøng tá polyphenol còng nh
flavonoid trong phÇn gç T« méc lµ ®a d¹ng nhÊt, vµ cã thµnh
phÇn flavonoid kh¸c nhiÒu so víi vá h¹t. PhÇn gç c©y T« méc
®· ®îc sö dông lµm dîc liÖu ë ViÖt Nam vµ nhiÒu níc kh¸c, cã
thÓ sù phong phó vÒ thµnh phÇn flavonoid gãp phÇn chÝnh
t¹o nªn t¸c dông dîc lÝ cña c©y T« méc.
Khi x¸c ®Þnh PIA çc dÞch chiÕt polyphenol tæng sè vµ
flavonoid, chóng t«i nhËn thÊy PIA cña flavonoid çc mÉu
®Òu thÊp h¬n dÞch chiÕt polyphenol tæng sè nhiÒu lÇn nªn
çc chÊt cã thÓ PIA n»m l¹i ë phÇn kh«ng tan cña dÞch chiÕt
polyphenol tæng sè nªn ®· tiÕn hµnh hßa tan phÇn cÆn nµy
trong ethanol, s¾c ký b¶n máng vµ nhËn thÊy phÇn lín çc
chÊt nµy kh«ng di chuyÓn trªn b¶n s¾c ký. Ph¶i ch¨ng ®©y
lµ çc chÊt polymer ho¸ cña çc hîp chÊt phenolic vµ cã khèi l-
îng ph©n tö lín nh çc hîp chÊt tannin.
3.3 Th¨m dß PIA cña çc b¨ng polyphenol sau khi s¾c ký b¶n
máng
57
häc kho¸ 2007-2009
Çc mÉu §¹i hoµng, gç T« méc, vá th©n T« méc, vá h¹t T«
méc xanh, vá h¹t T« méc chÝn ®îc sö dông trong thÝ nghiÖm
nµy. Sau khi s¾c ký, c¾t mét d¶i b¶n máng, nhuém ®Ó x¸c
®Þnh vÞ trÝ çc b¨ng, tõ çc b¨ng nµy dãng hµng ®Ó c¾t
riªng çc b¨ng/vïng b¨ng, t¸ch röa polyphenol tõ mçi b¨ng
b»ng dung dÞch ethanol, ly t©m lo¹i bá silicagel, thu dÞch
trong, cho bay h¬i dung m«i, hoµ tan cÆn trong dung dÞch
®Öm, x¸c ®Þnh PIA.
KÕt qu¶ cho thÊy, trong çc mÉu nghiªn cøu, PIA tËp
trung ë çc b¨ng cã ®é di ®éng thÊp, ®Æc biÖt lµ vïng
kh«ng di ®éng trªn b¶n máng.
3.3.1 PIA çc b¨ng flavonoid mÉu §¹i hoµng
TIA
1 3
7 4
8 11
15 12
16
6 ChIA
5
2 PPsIA
1
§C
58
häc kho¸ 2007-2009
H×nh 3.6. PIA cña çc b¨ng flavonoid khi s¾c ký

trªn b¶n máng silicagel cña mÉu §¹i hoµng
Çc b¨ng ®îc ®¸nh sè theo thø tù tõ vÕt chÊm mÉu 1 ,
2, 3... §C: ®èi chøng
1,2: E+níc; 3,4: E+DC; 5,6 E+1; 7,8 E+2; 9,10
E+3; 11,12 E+4; 13,14 E+5; 15,16 E+6
MÉu ®¹i hoµng cã hai b¨ng øc chÕ chÝnh lµ b¨ng 1 vµ 4,

trong ®ã b¨ng 1 øc chÕ tèt h¬n. Çc tµi liÖu cho thÊy trong
§¹i hoµng cã chrysophanol, emodin lµ çc dÉn xuÊt cña, ®· cã
nh÷ng nghiªn cøu cho thÊy çc dÉn xuÊt anthroquinone cã
kh¶ n¨ng øc chÕ nhiÒu lo¹i protease [35, 56]. V× vËy chóng
t«i kh«ng ®i s©u nghiªn cøu vµo §¹i hoµng.
3.3.2 PIA çc b¨ng flavonoid mÉu T« méc
1
3
7 4
mg STT 8 11
polyphenol Băng/
vùng băng 15 12
16
0,73
5
0,49
4 ChIA
3,55
3
2,99 2
1,68 1
§C
PPsIA
H×nh 3.7a. PIA cña çc b¨ng flavonoid khi

s¾c ký trªn b¶n máng silicagel cña gç
H×nh 3.7a. PIAÇccñab¨ng
çc ®îc
b¨ng flavonoid
®¸nh khitùs¾c ký trªn b¶n
sè theo thø
tõ máng
vÕt chÊm mÉu (1) cña
silicagel , 2, 3gç,
…DC:
vá®èi chøng
th©n.
Çc b¨ng ®îc ®¸nh sè theo thø tù59tõ vÕt chÊm mÉu9,10
1,2: E+níc; 3,4: E+DC; 5,6 E+1; 7,8 E+2; (1) , 2, 3 …DC:
E+3; 11,12 E+4;®èi13,14 E+5
chøng
1,2: E+níc; 3,4: E+DC; 5,6 E+1; 7,8 E+2; 9,10 E+3; 11,12 E+4;
13,14 E+5, ë vá th©n cã thªm b¨ng 6, giÕng 15, 16: E +6
häc kho¸ 2007-2009
Gỗ
mg STT
polyphenol Băng/
vùng băng
0,03 6 ChIA
0,05 5
0,06
4
2,04 3
1,65 PPsIA
2
8,07 1
§C
Vỏ thân
H×nh 3.7a. PIA cña çc b¨ng flavonoid khi s¾c ký trªn b¶n
máng silicagel mÉu gç T« méc, vá th©n T« méc
Çc b¨ng ®îc ®¸nh sè theo thø tù tõ vÕt chÊm mÉu: 1 , 2, 3... §C:
®èi chøng
1,2: E+níc; 3,4: E+§C; 5,6 E+1; 7,8 E+2; 9,10 E+3; 11,12 E+4;
13,14 E+5; MÉu vá th©n cã thªm b¨ng 6: 15,16: E+6
60
häc kho¸ 2007-2009
1
3
7 4
mg STT
polyphenol Băng/ 8 11 TIA
vùng băng
15 12
16
0,09 6
0,13 5
0,03 4
ChIA
0,31 3
0,51 2
2,84 1
DC
PPsIA
H×nh 3.7b. PIA cña çc b¨ng flavonoid khi s¾c ký trªn b¶n
máng silicagel 61 vá h¹t chÝn
Çc b¨ng ®îc ®¸nh sè theo thø tù tõ vÕt chÊm mÉu: 1 , 2, 3... DC:
®èi chøng
1,2: E+níc; 3,4: E+DC; 5,6 E+1; 7,8 E+2;
häc kho¸ 2007-2009
Vỏ hạt chín
KÕt qu¶ cho thÊy c¶ 4 b¨ng/vïng b¨ng cña mÉu gç (1, 2,

3, 4) Ýt nhiÒu ®Òu cã TIA, ChIA, PsIA, trong ®ã vïng b¨ng 2
cã ho¹t ®é m¹nh nhÊt. MÉu vá th©n: chØ cã b¨ng/vïng b¨ng
1 vµ vïng b¨ng (2+3) t¬ng øng víi vïng b¨ng 2 cña gç cã TIA,
ChIA, PsIA; ®èi víi vá h¹t chØ cã vïng b¨ng 1 cã çc ho¹t tÝnh
trªn. Sù sai kh¸c nµy còng cã thÓ do sai kh¸c vÒ lîng
polyphenol trong mçi b¨ng nhng còng cã thÓ do sai kh¸c vÒ
thµnh phÇn cã PIA cña mçi mÉu.
Qua çc thÝ nhiÖm víi çc mÉu c©y gç Vang, PIA cña çc
mÉu nghiªn cøu tËp trung chñ yÕu ë vÞ trÝ kh«ng di ®éng
trªn b¶n s¾c ký, do vËy cã thÓ cã kh¶ n¨ng vïng nµy lµ çc
hîp chÊt tannin.
3.4 Hµm lîng tannin cña çc mÉu T« méc

Tannin cã thÓ kÕt tña kh«ng ®Æc hiÖu víi protein, lµm
bÊt ho¹t nhiÒu enzyme. V× vËy ®· tiÕn hµnh ®Þnh lîng
tannin trong çc bé phËn cña c©y T« méc b»ng ph¬ng ph¸p
kÕt tña tannin cïng víi gelatin theo ph¬ng ph¸p c¶i tiÕn míi
62
häc kho¸ 2007-2009
®îc c«ng bè n¨m 2009 [59]. Hµm lîng tannin ®îc tÝnh b»ng
hiÖu sè hµm lîng polyphenol tríc vµ sau khi kÕt tña víi gelatin.
B¶ng 3.6. Hµm lîng tannin çc bé phËn c©y gç Vang
% tannin so
Tannin
víi
MÉu (mg/g chÊt
polyphenol
kh«)
tæng sè
Gç 9,0 15,5
Vá th©n 19,3 19,9
Vá h¹t chÝn 13,8 26,6
Vá h¹t xanh 2,5 11,8
MÉu vá th©n cã hµm lîng tannin cao nhÊt: 19,3 mg/g

chÊt kh«, kho¶ng 19,9 % lîng polyphenol tæng sè cã trong vá
th©n. Tannin cã trong vá h¹t giµ lµ 13,8 mg/g chÊt kh«, 26,6%
lîng polyphenol tæng sè, cao nhÊt trong çc mÉu. MÉu vá h¹t
T« méc chÝn cã tØ lÖ tannin cao nhÊt, hµm lîng flavonoid
thÊp nhÊt, l¹i lµ cã PIA cao nhÊt, ph¶i ch¨ng tannin cã vai trß
quan träng ®Õn ho¹t tÝnh øc chÕ proteinase vá h¹t chÝn.
3.5 Th¨m dß ho¹t ®é øc chÕ proteinase b»ng ph¬ng ph¸p
®iÖn di Proteinase trªn gel polyacryamide
Kh¶ n¨ng øc chÕ PsA kh«ng cao b»ng kh¶ n¨ng øc chÕ
trypsin vµ chymotrypsin tinh s¹ch, do ®ã chóng t«i sö dông
ph¬ng ph¸p ®iÖn di PA trªn gel cã c¬ chÊt casein 1% ®Ó
nghiªn cøu s©u h¬n çc proteinase vµ PIA.
3.5.1 Ho¹t ®é ph©n gi¶i proteinase cña P. aeruginosa
vµ S. aureus
Vi khuÈn P. aeruginosa vµ S. aureus lµ hai lo¹i vi khuÈn
sinh proteinase ngo¹i bµo ®iÓn h×nh. Proteinase cña chóng
rÊt ®a d¹ng vµ tham gia vµo nhiÒu qu¸ tr×nh bÖnh häc. V×
vËy, ®· tiÕn hµnh ®iÖn di çc PA dÞch nu«i cÊy hai loµi trªn
63
häc kho¸ 2007-2009
vµ nghiªn cøu kh¶ n¨ng øc chÕ cña dÞch chiÕt polyphenol
tæng sè cña çc mÉu vá h¹t giµ vµ gç T« méc ®èi víi
proteinase cña mçi loµi.
Tríc khi tiÕn hµnh thÝ nghiÖm nµy, chóng t«i thu nhËn
chÕ phÈm protease tõ dÞch m«i trêng nu«i cÊy b»ng çch kÕt
tña víi acetone ë nhiÖt ®é thÊp vµ x¸c ®Þnh ho¹t ®é ph©n
gi¶i protein (PA) cña dÞch nu«i cÊy hai loµi vi khuÈn nµy.
KÕt qu¶ cho thÊy ho¹t ®é proteinase cña P. aeruginosa
lµ 1,27 HP/ml vµ cña S. aureus lµ 0,06 HP/ml; ho¹t ®é thñy
ph©n cña S. aureus yÕu h¬n P. aeruginosa rÊt nhiÒu do ®ã
®· kh«ng ph¸t hiÖn ®îc kh¶ n¨ng øc chÕ ë çc thÝ nghiÖm
trªn. V× vËy ®· nghiªn cøu t¸c dông øc chÕ proteinase cña S.
aureus b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn di.
Bíc ®Çu t×m hiÓu çc lo¹i proteinase trong dÞch nu«i
cÊy P. aeruginosa vµ S. aureus ®· tiÕn hµnh ñ b¶n gel ë çc
pH kh¸c nhau: 4,5; 6,5 vµ 8, ®é s¸ng çc b¨ng PA kh«ng thay
®æi nhiÒu nhng cã xu híng s¸ng râ h¬n ë pH kiÒm. KÕt qu¶
nµy phï hîp víi ®Æc tÝnh sinh proteinase kiÒm cña hai loµi vi
khuÈn nµy [52, 54].
64
häc kho¸ 2007-2009
(1) (2)
H×nh 3.8. §iÖn di ®å PsA (1), StA (2)
KÕt qu¶ ®iÖn di cho thÊy proteinase cña hai loµi rÊt
kh¸c nhau, PsA cã Ýt nhÊt 3 b¨ng vµ cã ®é di ®éng t¬ng ®èi
chËm (P1, P2, P3). StA còng cã ba b¨ng nh cã ®é di ®éng cao
h¬n nhiÒu (P4, P5, P6).
3.5.2 Nghiªn cøu PIA b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn di
§Ó t×m hiÓu kh¶ n¨ng øc chÕ protease, chóng t«i tiÕn
hµnh theo çc çch kh¸c nhau:
- ñ enzyme víi dÞch nghiªn cøu 20 phót tríc khi ®iÖn di.
- Trén dÞch nghiªn cøu vµo b¶n gel cïng víi c¬ chÊt.
- Sau khi ®iÖn di PA, ñ b¶n gel trong ®Öm Sorrensen
pH 7,6 cïng víi dÞch nghiªn cøu.
- KÕt hîp c¶ 3 çch trªn.
B¶n ®iÖn di sau ®ã ®îc nhuém b»ng 2 thuèc nhuém lµ
Amido Black 10B vµ Coomassie Brilliant Blue R250.
(1) ( 2)
65
häc kho¸ 2007-2009
H×nh 3.9. §iÖn di ®å PsA (1), StA (2)
(trªn gel cã dÞch chiÕt vá h¹t T« méc chÝn víi nång ®é polyphenol
lµ 0,4 mg/ml)
(a) B¶n gel kh«ng chøa mÉu nghiªn cøu
(b) B¶n gel cã chøa mÉu nghiªn cøu
Nghiªn cøu cho thÊy khi nhuém b¶n gel víi Amido Black
10B cho kÕt qu¶ tèt h¬n, do ®ã çc b¨ng PA s¸ng râ, Ýt bÞ
¶nh hëng bëi mµu cña dÞch nghiªn cøu. Trong çc çch trªn,
khi trén dÞch nghiªn cøu trong b¶n gel cïng víi c¬ chÊt th×
kh¶ n¨ng øc chÕ proteinase râ rµng nhÊt. Khi kÕt hîp c¶ 3
çch, b¶n gel b¾t mµu víi thuèc nhuém kh¸ ®Ëm, v× vËy
çch thø 2 lµ çch tèt nhÊt cho thÝ nghiÖm nµy.
Çc mÉu nghiªn cøu ®Òu lµm gi¶m ho¹t ®é cña çc
b¨ng PA, thËm chÝ cßn cã thÓ øc chÕ hoµn toµn çc b¨ng
yÕu.
3.6 Ho¹t tÝnh kh¸ng khuÈn çc mÉu T« méc
Th¨m dß kh¶ n¨ng kh¸ng khuÈn cña mÉu gç lªn hai loµi
vi khuÈn S. aureus vµ P. aeruginosa, kÕt qu¶ cho thÊy dÞch
chiÕt mÉu vá h¹t chÝn cã kh¶ n¨ng kh¸nh m¹nh hai loµi nµy.
Çc dÞch chiÕt mÉu gç ë nång ®é cao còng kh¸ng c¶ hai loµi.
H×nh 3.10. Ho¹t tÝnh kh¸ng khuÈn

1. DC polyphenol tæng sè gç T« méc t¸c dông lªn S.
aureus
2. DC flavonoid gç T« méc t¸c dông lªn S. aureus
3. DC polyphenol tæng
66 sè gç T« méc t¸c dông lªn P.
aeruginosa
4. DC polyphenol tæng sè vá h¹t chÝn t¸c dông lªn
S. aureus
häc kho¸ 2007-2009
3.7 Ph©n chia çc thµnh phÇn flavonoid trªn cét silicagel
§Ó t×m hiÓu s©u h¬n flavonoid toµn phÇn cña dÞch

chiÕt gç T« méc, chóng t«i tiÕn hµnh s¾c ký líp máng ®ång
thêi víi mét sè chÊt chuÈn flavonoid hay gÆp nh catechin,
rutin, quercetin vµ nhËn thÊy cã mét b¨ng s¾c ký cã ®é di
®éng t¬ng ®¬ng víi chÊt chuÈn quercetin, do ®ã ®· tiÕn
hµnh ph©n chia trªn cét silicagel pha thêng ®Ó t×m hiÓu râ
h¬n çc thµnh phÇn cã ho¹t tÝnh PIA cña dÞch chiÕt gç Vang.
Qua th¨m dß trªn b¶n s¾c ký, ®· chän ®îc hÖ dung m«i
chloroform : ethylacetate : acid formic (5:3:0,4) lµ hÖ dung
m«i ®¬n gi¶n vµ cã kh¶ n¨ng ph©n t¸ch tèt. Çc ph©n ®o¹n
thu ®îc sau khi s¾c ký ®îc kiÓm tra sù ph©n chia trªn b¶n
máng còng nh ho¹t tÝnh PIA b»ng ph¬ng ph¸p khuÕch t¸n.
67
häc kho¸ 2007-2009
H×nh 3.11. S¾c ký b¶n máng çc thµnh phÇn polyphenol

sau khi qua cét silicagel (dung m«i s¾c ký b¶n máng lµ hÖ
dung m«i ch¹y cét)
I, II, III, IV, V: çc ph©n ®o¹n
7: quercetin
12: flavonoid toµn phÇn (dÞch lªn cét)
Dùa vµo s¾c ký ®å, ®· thu riªng çc ph©n ®o¹n cã phæ
s¾c ký t¬ng ®¬ng ®îc 5 phÇn chÝn (I, II, III, IV, V) ®Ó kiÓm
tra ho¹t tÝnh øc chÕ proteinase b»ng ph¬ng ph¸p khuÕch t¸n,
kÕt qu¶ thÓ hiÖn ë h×nh 3.12.
H×nh 3.12 cho thÊy çc phÇn I, III, IV, V thu ®îc khi s¾c
ký cét ®Òu cã PIA trong ®ã phÇn I vµ III cã kh¶ n¨ng øc chÕ
râ rµng h¬n c¶. Tõ çc kÕt qu¶ trªn cho thÊy cã nhiÒu thµnh
phÇn flavonoid cña c©y gç Vang tham gia vµo kh¶ n¨ng øc
chÕ proteinase.
1 3
7 4
8 11
12
(a) (b) (c)
68
häc kho¸ 2007-2009
H×nh 3.12. PIA çc ph©n ®o¹n s¾c ký
(a) trypsin (b) chymotrypsin (c) PsA
1-2: E + H2O ; 3-4: E + I
5-6: E + II ; 7-8: E + III
9-10: E + IV ; 11-12: E + V
§Ó t×m hiÓu s¬ bé b¶n chÊt cña çc b¨ng nµy, phÇn I cã
mét b¨ng di ®éng trïng víi quercetin lµ mét flavonoid ®îc cho
lµ cã kh¶ n¨ng t¬ng t¸c vµ øc chÕ trypsin [11], do vËy ®·
tiÕp tôc t¸i s¾c ký trªn cét silicagel víi hÖ dung m«i
chloroform : ethylacetate (5:3), kÕt qu¶ chóng t«i ®· t¸ch
riªng ®îc b¨ng nµy víi ®é tinh s¹ch kh¸ cao kÝ hiÖu lµ GV1 vµ
GV2. GV1 cã ®é di ®éng t¬ng ®¬ng víi quercetin.
69
häc kho¸ 2007-2009
H×nh 3.13. S¾c ký ®å çc ph©n ®o¹n thu ®îc sau khi t¸i
s¾c ký ph©n ®o¹n I
1. ChÊt chuÈn quecertin

2. GV1
3. GV2
GV1 vµ GV2 sau ®ã ®îc thö PIA, kÕt qu¶ lµ GV1 cã ho¹t
®é øc chÕ proteinase râ rÖt.
H×nh 3.14 PIA cña çc ph©n

1 3 ®o¹n GV1 vµ GV2
7 4 1-2: T(trypsin) + H2O, 3-4: T+

GV2
11
5-6: T+GV1; 7-8 C(chymotrypsin)
8
+ H2O; 9-10: C+GV2; 11-12:
12 C+GV1;
15
13-14: PsA+H2O; 15-16:
16 18 PsA+GV2; 17+18: PsA+GV1
70
häc kho¸ 2007-2009
Quecert
in
GV1
GV2
H×nh 3.15 Phæ hÊp thô UV-Vis cña GV1 vµ GV2

H×nh 3.13 cho thÊy mÆc dï GV1 cã ®é di ®éng t¬ng
tù víi quercetin nhng phæ UV-Vis h×nh 3.15) l¹i cho thÊy GV1
chØ cã hai ®Ønh hÊp thô ë vïng tö ngo¹i < 280nm (®Æc trng
cña nhãm isoflavone), GV2 cã thªm vïng hÊp thô > 290nm
gièng nh quercetin (®¨c trng cña nhãm flavonol) [8], v× vËy
cÇn cã nh÷ng nghiªn cøu s©u h¬n vÒ hai ph©n ®o¹n nµy.
NhiÒu tµi liÖu cho thÊy trong gç T« méc cã chøa nhiÒu dÉn
xuÊt homoisoflavonoid [42,43], homoisoflavonoid còng cã kh¶
n¨ng øc chÕ protease [57], ph¶i ch¨ng GV1 lµ mét
homoisoflavonoid. Chóng t«i ®· göi mÉu GV1 ®i ph©n tÝch
71
häc kho¸ 2007-2009
®Ó x¸c ®Þnh cÊu tróc cña chÊt cã mÆt trong ph©n ®o¹n
nµy.
72
häc kho¸ 2007-2009
KÕt luËn
1. §· th¨m dß ®îc 26 mÉu cña 20 c©y thuèc thuéc 17 hä
kh¸c nhau trong ®ã cã 21 mÉu cña 16 c©y (80% çc c©y
nghiªn cøu) cã kh¶ n¨ng øc chÕ mét sè proteinase serine
(trypsin, chymotrypsin, proteinase t¸ch tõ P. aeruginosa), kh¶
n¨ng øc chÕ chymotrypsin lµ cao nhÊt. Çc mÉu cã PIA cao lµ vá
h¹t T« méc chÝn, §¹i hoµng, §¬n tíng qu©n, Tr©m bÇu, S¾n
thuyÒn, trong ®ã TIA, PsIA, ChIA theo thø tù ®Òu cao h¬n
3.500, 4.000 10.000 (mIU/g bét kh«). MÉu S¾n thuyÒn cã PIA
cao nhÊt, TIA, PsIA, ChIA, lÇn lît vµo kho¶ng: 36.691, 25.852,
105.148 mIU/g bét kh«.
2. DÞch chiÕt ethanol cña çc mÉu cã PIA cao còng cã hµm
lîng polyphenol cao: tõ 46 ®Õn 62 mg/g bét kh«. PIA cña dÞch
chiÕt ethanol cao h¬n nhiÒu lÇn dÞch chiÕt níc, ®Æc biÖt dÞch
chiÕt polyphenol tæng sè vá h¹t T« méc chÝn lµ mÉu cã PIA cao
nhÊt trong çc mÉu nghiªn cøu, TIA, PsIA, ChIA lÇn lît lµ 74.016,
99.025, 530.681 mIU/g bét kh«. Ho¹t ®é riªng (mIU/g
polyphenol) cña çc mÉu rÊt kh¸c nhau.
DÞch chiÕt flavonoid cña çc mÉu còng øc chÕ çc
proteinase nhng t¬ng ®èi thÊp.
3. Víi çc mÉu T« méc, polyphenol cña gç, vá th©n, vá h¹t
chÝn vµ vá h¹t xanh lÇn lît lµ: 59, 96,84, 51,93 vµ 21,39 mg/g
kh«. Hµm lîng tannin h¹t T« méc chÝn cao nhÊt trong 4 mÉu, ®¹t
26,6% polyphenol tæng sè.
Hµm lîng flavonoid cña çc mÉu nµy chiÕm tØ lÖ t¬ng ®èi
thÊp tõ 3% - 9% polyphenol tæng sè. Riªng mÉu gç T« méc tØ
lÖ flavonoid/polyphenol tæng sè lµ 75,4%, cao nhÊt trong çc
mÉu ®iÒu tra.
4. PIA cña çc b¨ng flavonoid t¸ch ®îc sau khi s¾c ký trªn
b¶n máng çc mÉu T« méc cho thÊy: hÇu hÕt çc b¨ng/vïng
b¨ng cña mÉu gç ®Òu øc chÕ çc proteinase nghiªn cøu ë møc
73
häc kho¸ 2007-2009
®é kh¸c nhau; mÉu vá th©n: chØ cã vïng b¨ng di ®éng chËm
nhÊt vµ b¨ng kh«ng di ®éng cã ho¹t ®é øc chÕ; mÉu vá h¹t: PIA
chØ ®îc ph¸t hiÖn ë vïng polyphenol kh«ng di chuyÓn trªn b¶n
s¾c ký.
5. Nghiªn cøu ¶nh hëng cña çc dÞch chiÕt polyphenol
tæng sè cña mÉu vá h¹t T« méc chÝn vµ gç T« méc lªn PA cña P.
aeruginosa vµ S. aureus b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn di cho thÊy
chóng øc chÕ c¶ 3 b¨ng PA cña hai loµi vi khuÈn nµy.
6. DÞch chiÕt çc mÉu T« méc ®Òu cã kh¶ n¨ng øc chÕ sù
ph¸t triÓn cña hai loµi P. aeruginosa vµ S. aureus.
7. §· tiÕn hµnh s¾c ký cét silicagel flavonoid mÉu gç T«
méc vµ thu ®îc 5 ph©n ®o¹n cã PIA. Ph©n ®o¹n I ®îc tiÕp tôc
®îc t¸i s¾c ký thu ®îc 2 ph©n ®o¹n kÝ hiÖu lµ GV1 vµ GV2 cã
phæ hÊp thô UV-Vis ®Æc trng cho nhãm chÊt flavonoid, trong
®ã GV1 cã PIA râ rµng h¬n c¶.
KiÕn nghÞ
1. TiÕp tôc ®iÒu tra nghiªn cøu çc c©y thuèc ch÷a môn
nhät, mÈn ngøa ®Ó lµm râ h¬n mèi liªn hÖ gi÷a kh¶ n¨ng øc
chÕ proteinase vµ t¸c dông dîc lý còng nh mèi liªn hÖ víi hµm l-
îng vµ thµnh phÇn polyphenol cña çc c©y. Nghiªn cøu s©u h¬n
çc mÉu cã PIA vµ polyphenol cao.
2. T×m hiÓu thªm ho¹t tÝnh øc chÕ cña çc mÉu lªn çc
proteinase kh¸c, ®Æc biÖt lµ çc proteinase ngo¹i bµo cña çc vi
khuÈn kh¸c cã vai trß h×nh thµnh çc bÖnh viªm nhiÔm, môn
nhät, mÈn ngøa. X¸c ®Þnh ¶nh hëng cña çc mÉu tíi tõng lo¹i
proteinase cña hai loµi vi khuÈn ®· kh¶o s¸t.
3. TiÕp tôc tinh s¹ch vµ x¸c ®Þnh çc flavonoid trong gç T«
méc cã vai trß øc chÕ proteinase. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o
GV1, GV2 vµ nghiªn cøu ho¹t ®é øc chÕ çc proteinase kh¸c.
74
häc kho¸ 2007-2009
75
häc kho¸ 2007-2009
Danh môc çc c«ng tr×nh khoa häc ®· c«ng bè
liªn quan ®Õn luËn v¨n
1) NguyÔn Minh Th¾ng, Ph¹m ThÞ Tr©n Ch©u (2008),

“Ho¹t tÝnh øc chÕ proteinaza cña dÞch chiÕt polyphenol
trong c©y gç Vang (T« méc) Caesalpinia sappan L.” T¹p
ChÝ Sinh häc, TËp 30, Sè 3: 114-120. (cã ®¨ng tãm t¾t
b¸o ço ë Héi nghÞ khoa häc toµn quèc lÇn thø IV, Ho¸
sinh vµ sinh häc ph©n tö phôc vô n«ng, sinh, y häc vµ
c«ng nghiÖp thùc phÈm, Hµ néi 15-17/10/2008, trang
648)
2) Pham Thi Tran Chau, Nguyen Minh Thang, Hoang

Thu Ha (2008), "Proteinase inhibitory activity in an
aqueous extracts and polyphenol fractions of Caesalpinia
sappan wood and seed" , 20th FAOBMB Conference
"Frontier in Life Sciences" October 23-25 th, 2008, Taipei,
Taiwan, Abtracts Book p.158.
76
häc kho¸ 2007-2009
Tµi LiÖu Tham Kh¶o
TiÕng ViÖt
1. Ph¹m ThÞ Tr©n Ch©u (1992), “§¹i c¬ng vÒ çc PPI”, T¹p
chÝ Di truyÒn vµ øng dông, 1, tr. 22-24.
2. Ph¹m ThÞ Tr©n Ch©u, Phan TuÊn NghÜa (2005), C«ng

nghÖ sinh häc, tËp 3: Enzyme vµ øng dông, NXB Gi¸o Dôc,
pp. 81-86.
3. Vâ V¨n Chi (1997), Tõ ®iÓn c©y thuèc ViÖt Nam, Nxb Y

Häc.
4. §µo Hïng Cêng, Giang Kim Liªn (2008), “Nghiªn cøu x¸c
®Þnh thµnh phÇn hãa häc cña dÞch chiÕt tõ gç Vang ë
Qu¶ng Nam”, T¹p chÝ khoa häc §¹i häc §µ N½ng, 24, tr.
63-68.
5. Phan ThÞ Hµ (2000), Nghiªn cøu proteinase cña

Pseudomonas N01 ph©n lËp tõ mñ báng, t¸c dông cña
Momoseratin ®Õn proteinase cña chóng, LuËn v¨n th¹c sÜ
khoa häc, m· sè 1.05.12, Trêng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn,
§¹i häc quèc gia Hµ Néi.
6. Hoàng Thu Hà, Phạm Thị Trân Châu (2008), “Nghiên cứu điều tra các chất
ức chế proteinaza của thân và hạt Caesapinia sappan L.” Tạp chí Khoa
học ĐHQG Hà nội, KH TN &CN, 24(4), tr. 261 -270.
7. NguyÔn Quang Huy (2008), Nghiªn cøu t¸c dông cña mét
sè chÊt thø cÊp tõ thùc vËt lªn vi khuÈn s©u r¨ng
Streptococcus mutans, LuËn ¸n TiÕn sÜ sinh häc, m· sè
62. 42. 30. 15, Trêng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §¹i häc
quèc gia Hµ Néi.
77
häc kho¸ 2007-2009
8. Ph¹m Thanh Kú, NguyÔn ThÞ T©m, TrÇn V¨n Thanh (2004),
Bµi gi¶ng dîc liÖu, TËp 1, §¹i häc Dîc Hµ Néi, Bé m«n Dîc
liÖu, tr. 259-290.
9. §ç TÊt Lîi (2005), Nh÷ng c©y thuèc vµ vÞ thuèc ViÖt Nam,

Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc kÜ thuËt.
10. §µo ThÞ Kim Nhung (1996), Mét sè ®Æc tÝnh hãa häc vµ
t¸c dông sinh häc cña flavonoid trong c©y thuèc thanh
nhiÖt Smilax glabra Roxb, Lactuca indica Linn, Lonicera
japonica Thunb, LuËn ¸n phã tiÕn sÜ khoa häc, m· sè
01.05.10., Trêng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §¹i häc quèc
gia Hµ Néi.
TiÕng Anh
11. Andersen O. M., Markham K. R. (2006), Flavonoids:

Chemistry, biochemistry and Applications, Taylor & Francis
Group, pp. 433-471.
12. Andrejko M., Cytryńka M., Jakubowicz T., 2005,

“Apolipophorin III is a substrate for protease IV from
Pseudomonas aeruginosa”, FEMS Microbiology Letters,
243, pp. 331-337.
13. Camp B. J., Zant W. C. (1957), “Proteolytic enzyme from

Pseudomonase putrefaciens”, Food Research, 22, pp. 158.
14. Chang T.L. (2009), “Inhibitory effect of flavonoids on 26s

proteasome activity”, Journal of Agricuture and Food
Chemistry., 57 (20), pp. 9706-9715.
15. Chen D., Landis-Piwowar KR., Chen MS., Dou QP. 2007),
“Inhibition of proteasome activity by the dietary flavonoid
78
häc kho¸ 2007-2009
apigenin is associated with growth inhibition in cultured
breast cancer cells and xenografts”, Breast Cancer
Research, 9(6), pp. 80.
16. Fang B, Song Y, Ma J, Zhao RC. (2007), “Severe epidermal

necrolysis after bortezomib treatment for multiple
myeloma”, Acta Haematologica, 118, pp. 65-67.
17. Fuke C., Yamahara J., Shimokawa T., Kinjo J., Tomimatsu T.,
Nohara T. (1985), “Two aromatic compounds related to
brazilin from Caesalpinia sappan”, Phytochemistry, 24(10),
pp. 2403-2405.
18. Dewich P. M. (2002), Medicinal natural products, John Wiley

& Son, pp. 8-9.
19. Domash V. I. , Sharpio T. P. , Zabreiko S. A. and

Sosnovskaya T. F. (2008), “Proteolytic enzymes and
trypsin inhibitors of higher plants under stress
conditions”, Russian Journal of Bioorganic Chemistry,
34(3), pp. 318-322.
20. Engel L. S., Hill J. M., Caballero A. R., Green L. C. and

O’Callaghan R. J., (1998), “Protease IV, a unique
extracellular protease and virulence factor from
Pseudomonas aeruginosa”, The Journal of Biological
Chemistry, 273(27), pp. 16792-16797.
21. Hagerman E. A. (2002), Tannin chemistry, Department of

Chemistry and Biochemistry, Miami University, Oxford,
USA.
79
häc kho¸ 2007-2009
22. Hahn-Deinstrop E. (2007), Applied Thin-Layer
Chromatography, WILEY-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA,
Weinheim.
23. Harborne, J.B. (1980), “Plant Phenolics. In: Secondary Plant

Products” (eds E.A. Bell & B.W.Charlwood), Encyclopedia
of Plant Physiology, New Series, 8, pp. 329-402.
24. Harborne J.B. (1994), The flavonoids advances in research

since 1986, Chapman & Hall Ltd, London.
25. Hättenschwiler, S. & Vitousek, P.M. (2000), “The role of

polyphenols in terrestrial ecosystem nutrient cycling”,
Tree, 15, pp. 238–243.
26. Heussen C., Dowdle E. B. (1980), “Electrophoretic analysis

of plasminogen ativators in polyacrylamide gels
containing sodium dodecyl sulfate and co-polymerized
substrate”, Analytical Biochemistry., 102, pp. 196-202.
27. Hobden J. A. (2002), “Pseudomonas aeruginosa proteases

and corneal virulence”, DNA and Cell Biology, 21(5-6) pp.
391-396.
28. Hodges L. D., George Kweifio-Okai and Macrides T. A.,

(2003), “Antiprotease effect of anti-inflammatory lupeol
esters”, Molecular and Cellular Biochemistry, 252(1-2), pp.
97-101.
29. Hu J., Yan X., Wang W., Wu H., Hua L., Du L., (2008),
“Antioxidant Activity In Vitro of three Constituents
from Caesalpinia sappan L”, Tsinghua Science &
Technology, 13(4), pp. 474-479.
80
häc kho¸ 2007-2009
30. Iwashina T. (2000), “The structure and distribution of the
flavonoids in plants”, Journal of Plant Research, 113, pp.
287-299.
31. John Smith H. and Simons C. (2009) Design of Caspase

Inhibitors as Potential Clinical Agents, CRC Press, Taylor &
Francis Group, LLC.
32. Kim J.H., Kim H.A, Baek S.H., Kho Y.H., Kim M.R., Lee C.H.,
(2003), “A caspase inducing inhibitor isolate from
Caesalpinia sappan”, Korean medical database, 35(4) pp.
680-683.
33. Kim K.J., Yu H.H., Jeong S.I., Cha J.D., Kim S.M., You Y.O.
(2004), “Inhibitory effects of Caesalpinia sappan on
growth and invasion of methicillin-resistant
Staphylococcus aureus”, Journal of Ethnopharmacology,
91, pp. 81-87.
34. Lim M.Y., Jeon J.H., Jeong E.Y., Lee C.H., Lee H.S. (2007),
“Antimicrobial activity of 5-hydroxy-1,4-naphthoquinone
isolated from Caesalpinia sappan toward intestinal
bacteria”, Food chemistry, 100(3), pp. 1254-1258.
35. Lin CW., Tsai FJ., Tsai CH., Lai CC., Wan L., Ho TY., Hsieh CC,
Chao PD., (2005), “Anti-SARS coronavirus 3C-like protease
effects of Isatis indigotica root and plant-derived phenolic
compounds”, Antiviral Research, 68(1), pp. 36-42.
36. Mar W., Lee H.T., Je K.H., Choi H.Y., Seo E.K. (2003), “A DNA
strand-nicking principle of a higher plant, Caesalpinia
sappan”, Arch Pharm Res, 26(2), pp. 147-150.
81
häc kho¸ 2007-2009
37. Mathee K., Narasimhan G., Valdes C.,Qiu X., Matewish J. M.,
Koehrsen M., Rokas A., Yandava C., N. Engels R., Zeng E.,
Olavarietta R., Doud M.,Smith R., S. Montgomery P., White
J., R. Godfrey P., A. Kodira C., Birren B., Galagan J. E., Lory,
(2008), “Dynamics of Pseudomonas aeruginosa genome
evolution”, PNAS, 105(8), pp. 3100-3105.
38. Matsumoto K., Shams NB., Hanninen LA,. Kenyon KR.,

(1992), “Proteolytic activation of corneal matrix
metalloproteinase by Pseudomonas aeruginosa elastase”,
Curr Eye Res,11(11) pp.1105-1109.
39. Min, B. R., Pinchak, W. E., Merkel, R., Walker, S., Tomita, G.
Anderson, R. C. (2008), “Comparative antimicrobial
activity of tannin extracts from perennial plants on
mastitis pathogens”, Scientific Research and Essay, 3(2),
pp. 66-73.
40. Min B. R., Hart S. P., (2003), “Tannins for suppression of

internal parasites”, Journal of Animal Science, 81(2) pp.
E102-E109.
41. Nagai M., Nagumo S., Lee S.M., Eguchi I., Kawai Ken-ichi,
(1986), “Protosappanin A, a novel biphenyl compound
from Sappan Ligum”, Chemical and Pharmaceutical
Bulletin, 34 (1) pp. 1-6.
42. Namikoshi M., Nakata H., Saitoh T., (1987),

“Homoisoflavonoids from Caesalpinia sappan”,
Phytochemistry, 26(6), pp. 1831-1833.
82
häc kho¸ 2007-2009
43. Namikoshi M., Saitoh T. (1987), “Homoisoflavonoid and
related compounds, IV. Absolute configuration of
homoisoflavonoids from Caesalpinia sappan L.”, Chemical
and Pharmaceutical Bulletin, 35(9) pp. 3597-3602.
44. Nguyen T. M., Dinh V. B. , rskove. R. (2005), “Effect of

foliages containing condensed tannins and on
gastrointestinal parasites”, Animal feed science and
technology, 121(1-2), pp. 77-87.
45. Nguyen T. M. T., Awale S., Tezuka Y., Tran Q. L., Kadota S.,
(2004), “Neosappanone A, a xanthine oxidase (XO)
inhibitory dimeric methanodibenzoxocinone with a new
carbon skeleton from Caesalpinia sappan”, Tetrahedron
Letters, 45(46), pp. 8519-8522.
46. Page M. J. and Di Cera E., (2008), “Serine peptidases:

Classification, structure and function”, Cellular and
Molecular of Life Sciences, (65), pp. 1220-1236.
47. Pengelly A. (2004), The constituents of medicinal plants,

Sunflower Herbals, 2nd Edition, 109 p.
48. Ravaglia S, Corso A, Piccolo G, Lozza A, Alfonsi E,

Mangiacavalli S, Varettoni M, Zappasodi P, Moglia A,
Lazzarino M, Costa A. (2008), “Immune-mediated
neuropathies in myeloma patients treated with
bortezomib”, Cinical Neurophysiology, 119(11), pp. 2507-
2512.
83
häc kho¸ 2007-2009
49. Rawlings N. D., Tolle D. P., Barrett A. J., (2004),
“Evolutionary families of peptidase inhibitors”,
Biochemical Journal, 378, pp. 705-716.
50. Rawlings, N.D., Morton, F.R., Kok, C.Y., Kong, J. & Barrett, A.J.
(2008) “MEROPS: the peptidase database”. Nucleic Acids
Ressearch, 36, pp. D320-D325.
51. Sabeh F., Ryoko Shimizu-Hirota, and Weiss S. J., (2009),

“Protease-dependent versus -independent cancer cell
invasion programs: three-dimensional amoeboid
movement revisited”, The Journal of Cell Biology, 185(1),
pp.11-19.
52. Shaw L., Golonka, E. Potempa J., Foster S. J. (2004), “The

role and regulation of the extracellular proteases of
Staphylococcus aureus”, Microbiology, 150, pp. 217-228.
53. Smagur J., Guzik K., Bzowska M., Kuzak M., Zarebski M.,
Kantyka T., Walski M., Gajkowska B, Potempa J., (2009),
“Staphylococcal cysteine protease staphopain B (SspB)
induces rapid engulfment of human neutrophils and
monocytes by macrophages”, Biological Chemistry,
390(4), pp. 361-371.
54. Smith L., Rose B., Tingpej P., Zhu H., Conibear T., Manos J.,
Bye P., Elkins M., Willcox M., Bell S., Wainwrigh C., and
Harbour C., (2006), “Protease IV production in
Pseudomonas aeruginosa from the lungs of adults with
cystic fibrosis”, Journal of Medical Microbiology, 55, pp.
1641-1644.
84
häc kho¸ 2007-2009
55. Tewtrakul, S., Subhadhirasakul, S., and Rattanasuwan, P.,
(2003), “HIV-1 protease inhibitory effects of some selected
plants in Caesalpiniaceae and Papilionaceae families”,
Songklanakarin Journal of Science and Technology, 2003,
25(4), pp. 509-514
56. Tewtrakul, S., Subhadhirasakul, S., Rattanasuwan, P and

Puripattanavong, J, 2007, “HIV-1 protease inhibitory
substances from Cassia garrettiana”, Songklanakarin
Journal of Science and Technology, 29(1), pp. 145-149.
57. Tsukamoto S., Wakana T., Koimaru K., Yoshida T., Sato M.
and Ohta T., (2005), “7-hydroxy-3-(4-
hydroxybenzyl)chroman and Broussonin B: neurotrophic
compounds, isolated from Anemarrhena asphodeloides
BUNGE, function as proteasome inhibitors”, Biological and
Pharmaceutical Bulletin 28(9), pp. 1798-1800.
58. Valera A. G., Díaz-Hernández M., Hernández F., Ortega Z,

Lucas J. J. (2005), “The ubiquitin-proteasome system in
Huntington's disease”, Neuroscientist, 11, pp. 583-594.
59. Vu N. K. P., Phan V. H. N., Vo T. B. H. (2008), “ Determination

of tannin contents in plants by improved Folin-Ciocalteu
method”, Conference proceeding Analytica Vietnam 2009,
pp. 175-180.
60. Waterman W. P., (1992), Secondary metabolites: their

function and evolution, Chapter: Roles for secondary
metabolites in plants, JohnWiley & Sons, pp. 255-275.
85
häc kho¸ 2007-2009
61. Waterhouse, A.L., 2001, “Determination of total phenolics,
in current protocols in food” Analytical Chemistry, pp.
I1.1.1-I1.1.8.
62. Wink M. (2008), Evolution of Secondary Plant Metabolism.

In: Encyclopedia of Life Sciences (ELS), JohnWiley&Sons.
63. Ye M., Xie W.D., Lei F., Meng Z., Zhao Y., Su H. and Du L.J
(2006) “Brazilein, an important immunosuppressive
component from Caesalpinia sappan L.” International
Immunopharmacology, 6(3), pp. 426-432.
64. Yohei S., Tomokazu H., Masahiro N. and Seiji N., (2007), “In
Vitro Study for Inhibition of NO Production about
Constituents of Sappan Lignum”, Biologial and
Pharmaceutical Bulletin, 30(1) pp. 193-196.
65. Yoon J.H., Baek S.J. (2008), “Molecular targets of dietary

polyphenols with anti-inflammatory properties”, Yonsei
Med, 46(5), pp. 585-596.
66. Yuan, J., Shaham, S., Ledoux, S., Ellis, H. M. & Horvitz, H. R.
(1993), “The C. elegans cell death gene ced-3 encodes a
protein similar to mammalian Interleukin-1-converting
enzyme”, Cell, 75, pp. 641-652
67. Zhao H., Bai H., Wang Y., Li W., Koike K. (2008), “A new
homoisoflavan from Caesalpinia sappan”, Jounal of
Natural Medicines, 62, pp. 325–327.
68. Zhao Y. N., Pan Y., Tao J. L., Xing D. M., Du L. J. (2006)
“Study on cardioactive effects of brazilein”,
Pharmacology, 76, pp. 76-83.
86
häc kho¸ 2007-2009
TiÕng Nga
69. Pietrova J. S., M. M. Wincjunajte (1966), “Opredelenie

proteoliticheskoi aktivnosti fermentnykh preparatov
mikrobiologichskovo proiskhozhdenia”, Priklad. Biochim. I
Microbiol., 2, pp. 232.
TiÕng Ba lan
70. Leluk J., Pham T.C, Kieleczawa J. (1985), “Zastosawanie
edestyny do badania aktywnosci proteinaz ich
inhibitorow”, XXI meet.Pol.Biochem.Soc., Krakow,
Abstract, pp.139.
Çc trang wed
71. http://www.cancer.gov/cancertopics/druginfo/fda-
bortezomib
72. http://degradome.uniovi.es/diseases.html
73. http://www.scitopics.com/Serine_Proteases.html
87

Gout Therapeutics New Drugs For An Old Disease

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Gout Therapeutics New Drugs For An Old Disease

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

§¹i häc quèc gia hµ néi

Trêng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn

NguyÔn Minh Th¾ng

Polyphenol vµ ho¹t ®é øc chÕ mét sè serine

LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc

Hµ Néi – N¨m 2009

Trêng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn

NguyÔn Minh Th¾ng

Polyphenol vµ ho¹t ®é øc chÕ mét sè serine

Chuyªn ngµnh: Sinh häc thùc nghiÖm

LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc

Ngêi híng dÉn

GS. TSKH. Ph¹m ThÞ Tr©n Ch©u

Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m

NguyÔn Minh Th¾ng

Danh môc c¸c ký hiÖu, c¸c ch÷ viÕt t¾t

ChIA Ho¹t ®é øc chÕ chymotrypsin

2.2 Dông cô vµ hãa chÊt thÝ nghiÖm.................................................25

2.3 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.................................................................25

C¸c enzyme thñy ph©n protein cã vai trß v« cïng quan

1.1 C¸c hîp chÊt thùc vËt thø sinh

Hîp chÊt thø sinh cã cã 3 con ®êng trao ®æi chÝnh

 Acid shikimic: phenol, lignin, alkaloid.

 Acid mevalonic: terpen, steroid, alkaloid.

 Deoxyxylulose: terpen, steroid, alkaloid.

1.1.1 C¸c hîp chÊt phenol [11, 47]

1.1.1.1 Ph©n lo¹i

Nhãm hîp chÊt polyphenol lµ nhãm ®a d¹ng nhÊt trong

H×nh 1.1. Mét sè hîp chÊt phenol

 Ph¶n øng cña nhãm hydroxyl.

 Ph¶n øng ph¸ vßng benzene.

 Ph¶n øng t¹o phøc víi kim lo¹i.

 Ph¶n øng este ho¸.

C¸c flavonoid nh flavonol vµ anthoxyane cã vai trß quan

1.1.2 Flavonoid [8, 11, 47]

Flavonoid lµ s¶n phÈm cña con ®êng acid shikimic,

Flavonoid lµ mét trong c¸c nhãm polyphenol thêng gÆp

1.1.2.1 Ph©n lo¹i

C«ng thøc cÊu t¹o cña mét sè aglycone flavonoid:

1.1.2.2 TÝnh chÊt vËt lý vµ hãa häc

TÝnh chÊt vËt lý

TÝnh chÊt vËt lý lµ c¬ së ®Ó lùa chän nh÷ng ph¬ng

Mét ®Æc ®iÓm quan träng cña flavonoid lµ cã kh¶ n¨ng

TÝnh chÊt ho¸ häc

Flavonoid ®a d¹ng vÒ cÊu tróc hãa häc, v× vËy kh¶ n¨ng

 Ph¶n øng cña vßng th¬m: ph¶n øng diazo ho¸.

 Ph¶n øng cña nhãm carbonyl: ph¶n øng Shinoda,

1.1.2.3 T¸c dông sinh häc cña flavonoid

T¸c dông sinh häc cña c¸c flavonoid rÊt ®a d¹ng vµ

T¸c dông chèng oxy ho¸

Sù cã mÆt cña c¸c nhãm hydroxyl nh©n th¬m cña c¸c

T¸c dông chèng ung th

T¸c dông lµm bÒn thµnh m¹ch

NhiÒu flavonoid cã ho¹t tÝnh cña vitamin P cã t¸c dông

1.1.3 Tannin [21]

Tõ tannin ®îc dïng ®Çu tiªn vµo n¨m 1796 ®Ó chØ

1.1.3.1 Ph©n lo¹i tannin

VÒ ph©n lo¹i cã thÓ chia tannin thµnh 2 nhãm lµ tannin

Tannin thñy ph©n lµ dÉn xuÊt cña acid gallic vµ acid

Tannin ngng tô ®îc t¹o thµnh do sù ngng tô cña c¸c

H×nh 1.2 Tanin thñy ph©n (a) vµ tannin ngng tô

1.1.3.2 TÝnh chÊt vµ t¸c dông sinh häc

C¸c lo¹i tannin cã kh¶ n¨ng kh¸ng nhiÒu lo¹i vi khuÈn.