Vous êtes sur la page 1sur 125

201

mover v. TR. / i.: 25.96 o vento moveu as ygreja na outra; 3i2.ô5 dessa casa se
ondas; 28.34,99-44» I27-H non poderon mudaron e foron jazer a outra; 329.2,
daquel logar o mover; 358.13 a mcor 335.57 || (falando de aves) 54.63 como
pedra delas non podia seer movuda » muda penas a andorya; 352.27 foron
|| induzir a fa?er alguma coisa: 31.17 ben dous anos que o açor non mudava;
per aquesta razon / sson as gentes tan 352.501| fajer mudar: 366.22 stus fal-
movudas, / que van y de coraçon || cões que mudara no verão.
partir, ir-se: s.al quando moveu de
Roma; 9.47 disse: Movamos; 35116; mudo ADJ. / s.: 3^.6 as bestias mudas;57.90
64.21,93.48, 374.24 ouveron seu acordo jazia cego / e ar mudo sen fala; 62.44
que ... en cavalgada movessen en a gente da vila, qu* esteve muda; 69.1
outro dia || 165.2o con gran oste moveu fez oyr e falar o que era sordo e mudo;.
185.88 fez ssa oste mover; 345.3a fez 101.1, 117.24 jouve mui gran peça
logo toda sã oste / mover || emitir uma muda; 324.1 Como Santa Maria gua-
opinião, declarar: mover sã razon: receu en Sevilla úu mudo; 343.2 gua-
H.63 E pois chegou, lies movia / ssa riu húa m a n c e b a d e m o n i a d a de
razon con preitesia / que per ali lies demónio mudo.
faria / a alma toller / do frad' || propor,
procurar persuadir alg.: mover preito: tnueta s. p.: 178 (M) achou desfolada a
65.186 o foi ao outro moveu tal preito mueta. v. muleta. ^
/ que sse foss' || mover-se: 45.64 non
vos movades nen faledes; 166.7 durou mugir v. i.: 69.97 chorand* e mugindo He
assi ctnc' anos que mover-se non po- rogava / que o sáasse. CF. mpgir.
derá; 297.32 non fala nen se move;
3aq.6t non falou nen se moveu || 113.8 mui ADV.: i.60. 5.6 un mui gran miragrej
pena que se foi mover ... e ar leixou- 9.12 húa dona ... mui fazedor d'algu';.
-sse caer || a35.67 contra el o Rey 44.36 missa foy oyr / mui cantada ||
francês / se moveu con mui gran gente. 4.67 mui mal falyu; 6.65 mal erra; 8.13
mui ben cantar sabia || 9.100 mui d'alto;
moyo s. M.: moinho: 226.37 ottsts e mo^os. 15.154 a Virgen mui de prez; 2i.z5
Chorando dos ollos mui de coraçon;
unia s. F.: mula: 178.24 T (E) mfia); 178.28 24.60 mui con razon; 28.43 mui de
viu ssa mua esfolar. rrig'; 28.71 mui sen sanna; 32.49 mn'
de madurgada; 40.8 concebiste mui
mndamento s. M.: mudança: 33.54 aquel que contra natura; 55.4 mui de grado;
perigoar / viran enos m u d a m e n t o s ; 105.43 mui sen seu grado || seguido de
141.47 nono connocian polo muda- comparativo: 35.Si mui mais de; 63.8r
mento / do tempo. mui mais ca; 41.28 mui mayor ca;
47.35 mui peor que.
mudar v. TR.: 32.35 Muda / a mui t' atre-
vuda/ sentença; 51.89, 162.1 a omagen muito ADJ.: 3.io soffreu muit' atfan; 5.41
que mudaran dun altar a outro; 257.28 muitas vezes; 6.38 muitos judeus e
cuido que o coraçon nunca ende mude; crischãos; 49.38, 78.15 Ontr* outros
295.17 nas sãs festas ar fazia-lle mudar bêes muitos || 2.7 muita de boa manna;
/ senpr' outros panos mais ricos; 18.56 chamou / muitas das gentes |'-
361.42 viron-lle m u d a r coor || v. i.: 28.73 u muito recebudo / colb' ouve
54.62, 93.40 a gafeen logo dei se par- (= muitos coíbes); 215.13 foron as
tiu, / assi que o coiro ouve tod' a vilas e os castelos corrndos, / e poios
mudar || mudar-se: l63.i6 dali non se nossos pecados muita eigreja britada;
mudava; 272.2 fez ... que se mudasse 225.4 Muito bon miragr 1 a Virgen faz
húa sã omagen da ua parede da (= muitos miragres) || ADV.: 2.49 muii'
202

eáyo / seria; 6.18 era muit' engéoso; muro s. M.: 28.56, 165.45 Nen torre nen
26.63 hua capela ... m u i t ' aposta e b a r v a c ã a nen muro; 181.16, 183.28,
bela || 3.t38 a K m p e r a d r i z , muit 1 i85.85, 205.28.
amiga de Deus; 14.6 muii' é cousa
guisada; 35.5 muit' é orne sen siso Murvedro : Murviedro (antigo nome de
quen lie de dar algu' é greu || 5.105 Sagunto): iag.5 un orne que de Mur-
muit 1 adur; 13.17 chegou muii' agia || vedr' era.
A.23 Santa Maria ... en que ele muito
fia; 3.35 Chorando tios ollos seus Musa: 79.13 hua menvnna / que chamavan
muito; 5.55 || tan muito: tanto: 4.44 Musa; 79.22,32,38,43.
tan m u i t o He prazia || PRON. INDEF.:
9.123 do que tragian muit' en mar muu s. M.: mulo, macho: 228.1 un muu
deitaron; 48.5 fill' aos que an muyto e tolleito de todo-los pees; 282.8.
dá aos menguadosos; 83.43 saca de
catividades / muitos || m u i t a s = mui-
tas pancadas: 85.14 deron-lle m u i t a s N
con bastões. CF. moito.
na(s) v. no.
anuleta s.F.: mula pequena: 178.2, 178.11
Ao lavrador nacera m u l e t a . CF. muota. nacença s. F.: nascimento: 224.6 a de que
el quis nacença / filiar; 411.1,5.
inundo s. M.: 1.18 do que o mund' á de sal-
var; 2.27 Mayor miragre do mundo / nacer v. l.: 6.10 naceu Jesu-Cristo dela;
11'ant1 esta Sennor mostrara; 5.g a •^4.1 como Santa Maria fez nacer hua
guardou do mundo / que lie foi mal fror na boca ao crerigo; 25.182, 3b.?3,
joyz; 35.27 que sse fossen pelo mundo; 48.12 a fonte . . . que nac' encima dun
42.60 sabor do outro mundo leixou monte. v. nado.
polo terreal; 55.78 cujos feitos todo o
mund' apregoa; S6.io Eno mar que nada PRON. INDF.: 75.16 de seu corpo pen-
cerca o mund' arredor. sava muit' c de sã alma nada || 89.19
de Santa Maria / non c r e y a n a d a ;
mur s. M.: rato: 245.107 solamente un mur 128.10 que l i e non c u s t a s s e n a d a ;
/ ali entrar non podia; 265.72 nunca 325.81 caeu-11' o colar do colo, que sse
mur con mur / se mais sc-mclluron cn non deteve n n d u || 104.33 iniilu non
sua faiçon; 336.48. a t e n d e u ; 125.35 nada non adobaron;
1115.3 n"''" non vai || 17.68 nona con-
murada! s. M.: montão de entulho, ester- nocfu nen l i e d i s s e n a d a [| n5.22i
queira; casa em ruínas (?): 314 40 úu nunca folgou nada.
avol muradal.
nadai s. M.: 292.69 o que naceu por Nadai,
Muradal: antigo nome do desfiladeiro de v. natal.
Despenaperros, na Sterra Morena:
nadar v. i.: 33-59, 225.23 dentro do Sangui
292.39.
nadando.
Murça: Múrcia: A. 7, 169.2,9.36.43,56; 23g.i, nado p. p.; nascido: 21.21 f o i . . . a seu tenp 1
23g.g en Murça na cidade; 339.tono aquel filio nado; 3o,4, 997, 111.23,
reino de Murça. i32.6 Quen Icixa-la Groriosa / por
moiler que seja nada.
murmurar v. i.: resmungar: 88.99 foi
castigado / por comer non mur- namorado ADJ.: l6.t como S a n t a M a r i a
murar. converteu un cavaleiro n a m o r a d o ;
203

42.24 un donzel / andava y namorado; laços de família: 65.243 ll'onrra fe-


3i2.36 namorado ficou dela. zessen / como a seu seniior natural e
*i amado; 382.37 ai Rey muito pesava e
namorar v. i.: enamorar-se: 64.49 Tant' tiinna-o por mal, / porque ele o criara
andou daquela vez / que un cavaleiro e era seu natural || naturalmente: 335.3
fezo dela namorar || namorar-se: 5.34, Com1 en si naturalmente a Virgen á-
42.58 da amiga primeira outra vez sse piadade.
namorou; 59,5o.
navalla s. F.: 95.81 fendend' as ondas per
Narbona: Narbonne: 365.4, 365.9 Narbona meo ben come navalla.
a cidade.
nave s. F.: navio: 5.139, 9.120, 33. i5 Húa
nariz s. M.: 318.41,404.60 a boca e o nariz || nav1 ya per mar; 35.38, 36.1.
PL.: 217.27,878.34 per narizes e ollos...
deitava... sangre. navidade s. F.: natividade: 361.35 ena noite
de Navidad', en que faz / Santa Ygreja
nascer (195.146 nascia) v. nacer. gran festa.

natal s. M.: 72.10, 73.20 na festa de Natal. navio s. M.: 95.36, 193.8, 264.17 vêçron. . .
CF. nadai. per mar con sãs galeas e con mui gran
navio; 328.26, 379.33 tiinnam navios
natura s. F.: natureza, qualidade, espécie, ligeyros e corredores.
constituição física: 15.37 se> ° 9 ue en
natura jaz; 29.24 devemos creer / que neeidade (289.32 365.19, 384.67) v.
é Sennor das naturas; 40.8 concebiste neicidade.
/ mui contra natura; 65.117 se el non
é bert louco de natura; 215.245 vossa negar v. TR.: 239.2 un ome que deu seu aver
natura / non endura / muito fame nen a guardar a outro, e negou-llo; 392.26
sede; 149.11 tod' esto que é sobre na- el todo-o negava, / e ela nono podia
tura || 15.146 este feit' ô de tal natura / provar || 208.7 esto non è de negar |j
que dev' om' en seer sabedor; 91.27 era 3.23 fez-11' en Deus descreer, / dês i a
de tal natura / aquel mal; 194.20 dessa ela negar; 281.1 non quis negar Santa
natura mesma levou sig* un conpan- Maria; s8i.3i nega Nostro Sennor / e
neiro; 219.22 Outras ystorias muitas nega todos seus santos || 188:15 9 ben
en aquel marmor fazer / mandou de que He q u e r i a non lio quis pe/>en
muitas naturas; 342.6 en fegurar as negar; 209.6 Muito faz grand' erro, e
cousas da fegura que og' an / nen en torto jaz, / a Deus quen He nega o
d'outras naturas muitas || o sexo: ao ben que He faz; 261.46 pres-lo a con-
(M) Gomo o romeu cortou ssa natura; jurar / que He non fosse verdade ne-
336.2 Com' o cavaleiro que era luxu- gar / deles quen eran; 239.38 Meu filio,
rioso, per rogo que fezo a Santa Maria, con quen fulades? Diss' e): Nono ne-
ouve cambiada a natura que sol depois garei: falo con Santa Maria || non ne-
nunca por tal preito catou. gar ren: ioã.i22 como sãara lie pre-
guntaron, / e ela ren non lies quiso
natural ADJ.: 81.38 tornou-/!!' a carne co- negar; 298.11 quant' end' aprendi ren
mesta / ygual / e con sã coor natural; non vos negarei; 287.18 de conto foi
235.23 seend' os mais seus parentes, aquesto, non vos en negarei ren;
que divid* é n a t u r a l 1| n a t u r a l de: 355.128.
iS.iôi, 45.a5, 72.35,78.58 ome natural
de Tolosa; 268.11 de terra de França / negral ADJ. : negro, negregado, desgraçado:
era natural || achegado, ligado por 8.48 converteu o negral / monge.
2O4

negro ADJ.: negro come c a r v o n ETC.: v. 117.27 palia / non ."e valveron nen
carvon, mora, pez, Satanás, tinta || prol teveron nemigalla; i32.i.5 toda
Montanna Negrn., Negra Montanna v. a fremosura / das outras é nemigalla;
Montanna. 178.19 1| nimigalla: 65.25 To, 75.23 E To
253.33 E.
•nehua v. nengua.
nen ADV.: 1.63 Nen quero de dizer leixar
neicidade s. F.: necedade, parvoíce, tolice: / de como foy chegada / a graça; 5.133
45.84 perdestes o ceo per neycidade; non sentiu null' afan / nen fame; 6.7
289.32 non catasse a ssa gran neici- a Sani' Escritura, que non mente nen
dade; 320.5, 321.45 dizedes neicidade; erra; 23.28 nunca vestirei já mais láa
335.63 fazian neicidade CF. necidade. nen lyo; 43.32 lie non véo emente nen
da cera nen dos panos; 76.31 sen lijon
neicio ADJ.: néscio: 38.IO son mui neicios nen mal; io5.6 maldade nen crueza/
provados / os que contra ela van; 22$.5 nen descousimento nunca lie praz ||
o neicio perfioso. 64.83 macar-lla provaron dous nen três;
89.31 desaspcraaa / Era já d'aver vida
nembrar-v. l.: lembrar: 18-41 ali u jazia / / nen lie prestaren meezyas; 262.8 a
a prezes, foi-lle nenbrar / a touca que mais fremosa que sol / nen que toda-
devia; i54.'38 nenbrou-lle-la paravia -las estrelas || nem sequer: 65.i38 ante
que ant 1 o tafur dissera; 259.22 quanto que huviasse comer nen bocado || nen
lies ela disse lies n e n b r o u ; 336.26 ar: nem tão pouco: 5.183 ao segre non
quando lie nenbrava a Sennor de ben ficaria nunca ... nen ar vestiria pano
conprida || 6.5 nenbra-lle ... de quen de seda nen pena de gris; 33.35, 3oi.ao
por ela mal prende; 95.57 nenbrou-lle me g u a r d a . . . Que en tal prijon non
daquel ome; 138.37 Sennor, e nenbre- moira nen ar seja justiçado; 369.79 ||
-te do teu / servo; 402.1 Santa Maria, nen sol: nem mesmo, nem sequer: 91.60
nenbre-vos de mi || 187.39 Nenbre-vos, nulla ren / non leixou do fogo, nen
amigos, en com' ...; 419.50 Nenbre-te sol un s i n a l || nen si nen si v. si || nen
... de com' en ta comenda ... me uu v. nenguu || nena, ne-nas, nen-no,
leixou || nembrar-se: 5.n3 neno teu neno v. neno, no.
Filio de mi non se nenbra; r3.i3 a.
Virgen ... log' enton dei se nenbrou; nena v. neno.
35.i3i Esto mui gran dereit' é / de vos
nenbrar das relicas: 42.57 da Virgen nenguu, nongun, nengua, nen uu, nenhua,
groriosa nunca depois se nenbrou; ninguu, ningua, iiinhua, neuu, noun,
106.24 úu deles sse nembrar / foi com' neua, nehua, niuu, nib.ua PRON. INDF.:
... HIMPESS.: 421.4 Nenbre-sse-te ... ninguém, nenhum; nenhuma: 17-65 sen
que a el ... rogues. CF. menbrar. niun desden: 67.102 de He fazer mal
•nembro s. M.: membro: i5.8 encravelados n i ú u ; 102.42 En niun logar; 104.49
/ ouve seu Fill' os nenbros na cruz; nihúa ren; 104.28 per nehua maneira;
72.24 en seus nenbros travou; 77-36, 116.48 nihúa cousa; 283.40 per nehua
89.81, 91.34 os nembros lies cayan. ren; 356.16 de que estavan peor / Ca
d ' o u t r a c o u s a nehua || 17.22, 19.26
nemiga s. F.: inimijide, mal: 378.15 fazer niun deles; 65.2i6 como me partisse /
nemiga; 399.10 toller nemiga || dizer daquesta terra que neun non me visse;
nemiga: di%er uma calúnia: 343.45 205.64 neúu deles || niifiu tal: 198.28
faz-lle que diga n e m i g a / a todos. non quiso Santa Maria que nsúu tal
achassen || nenguu: 17.22, 365.27; neo-
-nemigalla PRON. INDF. : nada: 65.25 por gun: 17.22 E T; nengua: 322.31; nen úu:
a q u e s t o non deu nemigalla: 95.74, 332.43; nenhúa: 283.40 F; ninguu:
2O5

304.1 F; n i n g ú a : 75.171; ninhua: Novia: Neiva (Viana do Castelo): 245.37


75.171 To, 226.27; neúu: 198.28,205.64, no castelo de Nevia; 245.120.
306.23, 33562; neun: 65.2i6, 67.57, 4

202.24, 245.118, 319.35; "eúa: 341.60, Nevia: Nickta (Huelvo): A. 14 tolleu / a


379.27; aehua: 104.28, 283.40, 3i2.6r, mouros Ne vi1 e Xerez; 372.101| Nevra:
3i6.n, 356.16; niun: 17.65,19.26,73-36, 372.1, 372 (I).
74.4, 8a.22; níúu: 67.102, 341.71;
nihfia: 94.22, 104.49, 116.48, 121.21, Nicolas: Nicolau: 313.32 San Nicolas.
130.40.
niente ADV.: nada (cp.fr. ant. nient): 39.26,
158.21 non lie disseron niente; 166.15
nenllur ADV.: nenfiures: 5.104, i5.i63 sse
non detevera nenllur; 35.91, 115.178 sol non tardou niente; 167.25 non quis
correu sen nenllur/ folgar; 208.4, tardar niente; 238.40 O que fez de
265.71. niente; 288.43.

nono {5.113, 58-73), nena (Sg.iS, 59.91): nen nihúa v. nenguu.


-j- ART. DBF. OU PRON. PESS. Io, ia.
nimigalla v. aemigalia.
Nero: 67.8 Nero, / que emperador de Roma
nina (64.12 Tb) v. ninna. "'
foi; 245.52 enperador Nero / quando
queimou Roma.
ningúa, ninguu, nihúa v. nenguu.

ncrvio, nervo s. M.: tendão: 77.38 o nervio ninna s. F.: mulher nova: 64.12 Esta dona
encolleito; 179.37 os nervios; 325,36 ... aposta e ninna foi, e de bon pare-
non ficassen sãos coiros nen nervos cer (To: nina).
nen vêas.
niun, aiuu v. nenguu.
norvíoso A Dj.: nervudo: 37.34 con dedos
nerviosos. no (t.8, 4.2), nos (22.8), na (5.94, 8.2), nas
(76.14, 158.11): PREP. en -f- ART. DEF.
nervo v. nervio. lo(s), la(s)||ne-na (69.13), no-nas
(362.10)=nen na(s) || nen-no (411.41 j£)
neto s. M.: 221.28 dos seus fillos e dos = neno.
netos mui gran prazer recebia; 22i.3z,
393.12. noa s. F.: noa: 119.13 mui gran mannãa
jantando e cêand' a noa; 225.47 ora de
** neun, neuii
zieua, • y. nenguu» noa || 54.26 dizia prima, terça e sesta /
e noa e vésperas; 55.13,125.85. •
nevar v. i.: fafer nevar: 309.68 deitaron
os c i m e n t e s ben per u nevou Deus nobile. (LAT.): 202.29 Nobile Triclinium.
Padre.
noble (28 42 TTo, 58.53 TTo) v. nobre,
nave s. F.: 69.48 de coor mais bela / era aobleza (lo5-3 To) 802.3 F) v. nobreza.
que nona neve e a grãa; 165.58 chus
brancos son e craros que é neve nen nobre ADJ.: 9.13,15.4$ ta pessoa nobr'; 28.42
cristal; 369.37 u viren ... caer nev' as donas... da mui nobre cidade; 58.53
espessatneme: 313.69 com* a neve sol a Reynna nobre spiritalj 77.16,88.73 un
caer; 336.5^ o cavaleiro que ante con vaso dourado / chão de nobre manjar;
gran luxuri' ardia / tornou mais frio 138.15 nobre baron; 175-93 os seus mi-
ca neve. ragres tan nobres. CF. noble.

7? f
200

nobreza s. P.: 105.3, 132.154, 140.9 Loemos 144.37 un conpadre seu / crerig' avia,
a ssa nobreza, sã onrra e ssa alteza; per nome Matheu.
200.26 sãs grandes nobrezas; 802.3 A i
Madre de Jhesu-Cristo, que é Sennor nomeada s. F.: famaf reputação: 245.30 O
de nobrezas; 312.6 os que creen ena ome bõo avia nomeada que aver / avia
Virgen, que é Sennor de nobrezas; grand'.
406.19 roguemos a que á nobrezas /
en ssi mui grandes. CF. noblcza. nomear, nomear v. TR.: 87.44 o que 11' a Vir-
gen nomeou / que por bispo queria.
nodrccer v. TR.: nutrir, alimentar: 331.12 94.92 porque ss' assi nomear / con elas
carne... con que nos nodrece. oya; 183.17 Santa Mari' a vila de Fa-
aron nomear (E; T: nomear)... foron;
nodrir v. TR.: nutrir: 15 (Aí), 241.65 un fill' 328.6 seu n o m e p e l a s terras seja
ouviste... e criast' e nodriste. sempre nomeado.

non ADV.: não: B. o, 1.33, 4.92 D i s s ' el:


noite S.F.: 2.i5 noyt' e dia; S.gS, 6.49 deu Non; 5.48 barva non fez nen cerceou
mui maa noite a sã madre; g.5, u.19, cabelos; 9.81, 14.34 el recodiu / ben
3i 49 Dizend' esto aã noyte, outro dia com' a el recodira, e en outra guisa
o vilão /quis ir vende-lo almallo; 34.15 non; 33.67 Santa Maria guardar-/me
de noite. quis por merecimentos / non meus,
mas por vos mostrar / que ..; 35.22
nojado p. p./ADJ.: desgostado, irritado: húa arca feita d' ouro, ca non d' ai;
331.46 todo-los santos eran já dela no- 84.39 começou-11' a preguntar... se
jados. el amava mais outra, que dissesse si
ou non; 318.16 m a i s non era assi,
nojo s. M.: desgosto, moléstia: i i6.3o que n non || 43.73 vêo y mais gente que non
lie fezesse nojo / ond' ouvesse quei- ven a húa feira; 53.16 Aquel fog' ao
xume; 312.70 con nojo... que ouve. mininno tan feramente coitou / que a
per poucas dos pees os dedos non lie
nojoso ADJ.: aborrecido, descontente: 37.29, queimou; 146.46 Mais Ia madre lie de-
43.58 non quisesses que fosse nojosa; fendeu que non fosse per ren ala || di-
enfadonho, molesto,penoso: 78.43 Esta zer de non: 30.2, i38.io, 382.14 || non
via non lê seja nojosa || ic6.5i esta larei, non fuz v. fazer || non... nada,
prijon nojosa; i58.i3. nullo, nunca, ren, senon, já, já mais;
já... non, neun... non, sol... non v.
nome s. M.: 8.12 Un jograr, de que seu nome nada, nullo ETC. || se non v. senon ||
era Pedro de Sigrar; 21.40 Sennor, que Formas assimiladas: nono (24.25,
de madre nome me deste; 36.17 os 44.20, 53-56), nona 17.68, 36.23, 69.48)
santos todos a rogar se fillaron, cha- =não o, não a || no-nos: 313.49 a ssa
mando /por seus nomes cada Ou deles; vertude santa no-nos á de falece r; 3 22.6
44.33 sempr' andarei / pregoando teu Uno-lle: 355.28 || no-mais: 70.4 (E).
nome || 27.63 aquela etgreja... que foi
a primeira que sse nunca fez / en seu nona, nono v. non.
nome dela; 52.12un' igreja... feita no
nome da M a d r e do alto Rei || aver nos P R O N . PESS. : 1.7 por nos dar gran
nome: 125.124 o bispo, que nom' avia soldada; 5.86 poren tenno que seja
Don Fiiz 11 aver por nome: 13.7 dun contra nos leal; 7.7 por que errar /
mui malfeitor ladron / que Elbo por non nos faça; 8.IO ora oyd' o miragre,
nom' avia || per nome: 5.7 Enperadriz / a nos contar-vo-lo-emos; 9.4 || Formas
de Roma... per nome Beatriz; 22.13 assimiladas: no-lo: 272.4; no-la:
un l a v r a d o r . . . per nome Mateus; 3io.2g; no-los: 298.5. CF. nus.

...l -:
nossa v. nosso. novo ADJ.: 156.45 língua lie naceu / toda
nova; 175.27 seu vaso de prata nov' e
nosco toe. PRON.: conosco: 267.52 mai-lo bronido; 273.45, 305.35 esterlíis e tor-
demo, q u e senpre nosco trabalia; neses, burgaleses, pepióes, / E y n d a
4og.3o p e l e j a nosco CP. connosco, d a q u e s t e s novos e dos pretos e da
conosco. guerra; 3 16.2, 347.7 fiz cantiga nova ||
nov' Adan v. Adan; nova lee v. lei;
nosso PRON. POSS.: A.io nossa fíe / meteu Testamento Novo v. testamento.
y; 1.82, 3.5, 5.8o que criedes nosso
fill'; 9.73. noz s. F.: «coisa sem valor»: 5.148 que te-
non cost* bua noz; 2 5. 107 Sol duas
nostro PRON. POSS.: nostro Sennor: B, 16, n o z e s non vales; a65.i2i quant'/hú»
8.9, 15.4, 21.57, 28.1061| Pater nostro: noz / non dou pela chaga; 419.152.
318.35. Húa noz/ non daria por esto.

notário s. M.: 377.48 fez contra o notário nozir, nuzir v. x.: prejudicar: 5.173 A mi
que el Rey cara sannuda / lie mostrou. non nuz / en vos saberdes que soon
essa; 100.8, 134.43 lies non noziu ren;
novas s. F. PI,.: g5.83 Estas novas pela terra 190.17 Seu saber pouco nos nuz; 193.21
foron mui soadas; 217.38 as novas log' non Ili noziu nada / o mar. Formas
enton / foron en por toda Spannu. verbais: .V

nove N U M . CARD. : l5g.2O, 214.48 dez e PRES. IND. 3 nuz 5.173, *9''*7
nov' || nove dias: novena: 201.36 pois
nove dias foi acabar; 357.22 pôs ant' PRES. CONJ. 3 nuza 414.46
o altar candeas / e teve y nove dias. PERF. 3 noziu 134.43, 193.21,,
215.43
noveas s. F. PL.: novena: têer noveas: FUT. IND. nozirá 222.5
378.65, 383.63, 385.4i, 39i.i3 || 357.22 nuzirá 426.30
pois compriu sãs noveas. INF. n o z i r 109.8, 295.50-

novel ADJ.: eavaleir novel v. cavaleir. niillo. ADJ. nenhum: 2.53 per nulla maneira;
5.i3i non sentiu null* afan; 67.89 sen
novelo s. M.: novilho: 31.44 este novelo non nulla dulta; 7580 de quant' aia gáar-
/ yrá nas offereçudas / bestias. des, nulla parte non me dedesj 77.15
viu que lie non prestava nulla mee-
QOVÕO ADJ.: novena: 9.1 (7o) Esta novéa zinna; 93.3 Nulla enfermidade / non é
(cantiga) é como...; de sãar /grav' || null' orne v. orne ||
nulla ren v. ren. CF. nuullo.
novia s. F.: noiva f 42.74, ia5.ii 3, 135.157
o novio fez como faz / novio a novia. nunca ADV.: 6.36, 5.135 na ta gran mercee
nunca falecerún; 6.69 começou logo
noviço s. M.: 365.2 un frade noviço; 365.7 ... a cantar "Gaude M a r i a " , que
un monje noviço. nunca tan ben cantara; 11.28, 27.62
aquela eigreja ... que foi a primeira
novio s. M.: noivo: 42.63, io5.5i, jaS.iiS, que sse nunca fez / en seu nome dela;
132.143 a gran beldade /dela fez que 43.37 deu fever ao menyo e mató-o
a quisesse / o novio de v o o n t a d e ; muit* agia, /que lie nunca prestar pode
135.156 || PL.: 105.46 depois j a n t a r / física nen meezya; 64.92 desto me praz,
foron os novios ambos enserrados / / c sobr' esto nunca averemos senon
de suun por averen seu solaz; 125 iz3. p a z ; io3.35 achou un gran porta! /

14
208

que nunca vira || 184.13 quantos lês Maria der algo ou prometer; B 7. per
nunca nacian, assi lillos come filias, que entenda e sabia dizer / o que
todos lie morrian logo; 262.26 esta foi entend' e de dizer lie praz; 5.1 34 béei-
a primeira / Vez que nunca foi can- tos son, os que en ti fyuza an. 28.122
tada || non ... nunca: 5.182 lie disse E o por que esto fiz, / direi-vo-lo
•que fosse fis / que ao segre non ficaria aginna; 33.3g Os do batel a remar/se
nunca; 61.26 Santa M a r i a ... que non fillaron; 238.20 dezia . . . que o da
/ os seus nunca desanpara |] nunca já: Virgen fora chuffa ; 419.51 o do mui
50.16, 104.4, 131.72, 137.16 || nunca já bon talan. CF. Io, no.
mais: 23.28, 57.114, 3 4 8 . i 3 || n u n c a
•mais: 52.33, 72.40, i35.i39, 141.9, o PRON. PESS. M.: 1.28 e foy-o deytar. . . no
156.18 || j á mais nunca: 104.38. CF. presev';8.i4 || 6.10 porque naceu Jesu-
nuncas, nunqua. -Cristo dela, que os reprendej 33-75.
CP. Io, no.
nuncas (206.21 E) V. nunca,
o INTERJ. (?): 17-47 O Emperador lie disse:
nunllo (266.24) V. nullo. "Moller / boa, de responder vos é
mester." / "O ben", diss' ela, "se
Nuno: Nuno Gonjále^ de Lara, el Bueno prazo ouver / en que eu possa seer
(cavaleiro da corte de Afonso X; conssellada." ; 32.23 enpreguntado /
•j-1275): 345.27, 346.37 Don Nuno. foy, se era ren / o que oya / dei.
Kespos: "O ben." V. bon.
nus (3 80.14) v- nos-
ò contracção do ART. DEF. M. com a PREP. a :
•nunqna. (263.50 E, 284.38 /?) v. nunca. 20.5o Poren m'acomendo / a ti ... que
os teus non faleces.
inuu ADJ.: nu: 65.198 pêro ando nuu e mui
mal parado; 255,81 senon da camisa, obedecer v. i. : 52.3 Mui gran dereit' é d'as
toda nua. bestias obedecer / a Santa Maria;
1 13.3 Por razon tenno d'obedecer / as
jauve s. F.: nuvem: 1.56, 143.54 as nuves pedras à Madre do Rei; 263.7 ° Ç116 da
a b r i r / fez e delas tan gran chuvia Virgen mandado / fez e a obedeceu.
sayr; 419.61 hfias nuves mui craras;
426.35. obedeença s. F.: obediência: 344.34 por
vertude da Reynna coroada, / a que
nuvcado s. M.: nublado, aglomeração de todos essa noite fezeron obedeença.
nuvens: 161.17 nuveado / se levantou
muit' escuro e con torvon mesturadc. obedeeníe (294.4 P) v. obediente.

nuzir v. nozir. obediente ADJ.: 39.26 Assi lie foi o fog'


obediente / a Santa Maria; 294.4 Non
é mui gran maravilla seeren obe-
O dientes os angeos aã Madre daquel
'O ART. DEF. M. 6 PRON. DEM. M./N.: B. I Este
cujos son sergentes.
é o Prólogo das Cantigas de Santa
obispo (261.85 E) V-
Maria; 3.8 Por ela nos perdoou / Deus
o pecado d'Adam || 3.38 Os peccados oblaçon s. F.: oferenda, oblata: 3i6.3i
meus / son tan muitos; 1.2 emen- pesou-lle de coraçon, / porque da sua
tando os vii goyos que ouve de seu eigreja perdia a oblaçon.
Filio || 4.16 O menyo o mellor / leeu
que leer podia || 35.3 O que a Santa oblidnr (385.14) v. obridar.
aog
obra s. F.: acção: n.5o fez obras noit' e obridança s..F.: esquecimento, olvido: 9.60
dia / senpr' a meu prazer; 45.58, ca mal ch'estaria / que, per obri-
i5i.cS pola Virgen, cujas obras son dança, / se a que amamos / monja
sempre dereitureiras || trabalho: 117.8 , non avia / da Virgen s e n b r a n ç a ;
que non fezesse no sábado obra 303.33 fais que CM* erro que %e que
sabuda; 117.13 lie fez camisas / tallar caía en obridança.
e coser con seda dV>bra mui myuda;
208.37 Verei que obra feh' an / na obridar v. TR. : esquecer: i6.58 foi conprir
ostia as abeilas; 377.11 húa obra mui aquelo que fora ant' obridar; 141.44
fremosa / pintava da Santa Virgen; os que ama nunca os obrida || 1.33
419.121 A cinta ... era mui ben feita E non ar quero obridar/ com* angeos
e d'obra mui sotil || construção: io6.33 cantada loor a Deus foron cantar;
cen cravos darei en don / a Seixon / ig8.33 ca ela nunca obrida / de valer
que è obra mui costosa; iQT.Sg, 342.2 aos que ama || obridar-se: 336.28 mais
un pedreiro que ouvera de caer de depois H'escaecia, como orne que
cima da obra; 249.14, 355.56 comprou s'obrida || 125.45 un deles tan muit'
en outro dia por seus dinneyros un andou / que a oraçon da Virgen He
canto / de pedra pêra a obra de Vila- fezo que sse 11'obridou; 125.85 obri-
-Sirga [| obra d'aranna: coisa inútil, dou-xe-ile a noa; 246.2. CF. oblidar.
disparate: 386-43 Obra d ' a r a n n a /
£ ... aquesto que vos fazedes / en ecaijon (B. 3o Tb) v. ocajon. '•
convidar tan gran gente, e pescado
non têedes || obra de Paris: (?) 5.184 ocajon S.F.: desgraça, desastre, acidente,
hfia cela faria d'obra de Paris, / u se dano: 31.37 E a vaca véo logo / sen
metesse por mays o nr.und" avorrecer. dan' e sen ocajon; 84.5 nunca rece-
berá dano nen gran mal nen ocajon;
obrar: v. TR.: 53.63 De Santa Maria é / 85.59 4ue Deus d'ocajões / os guarde
prazer que esta igreja façades mui e do diab' e de sãs tentações; 293,3
ben obrar; 292.54 en ricos mõimentos muit' é gran dereito de prender grand'
os fez ambos sepelir, / obrados mui ocajon / o que contrafazer cuida
ricamente cada úu a seu sinal; 420.18 aquel de que á faiçon; 378.19 e
bêeita a seda que ouviste fiada / e nos livre d'ocajon; 401.37 e me
outrossi a obra que end* ouviste guarde de morte per ocajon prender.
obrada || y. i,: 18.48 viu... os bis- V. oqueijon.
chocos ;.. obrar / na touca || obrar
ben: 26.53 cuidando ben obrar; 30.36 Ocanna: Ocana. (Toledo): 386.38 dês Tui
se o (seu reino) nos non perdermos / ata Ocanna.
por nossa culpa, non obrando ben;
88.13 un monje mui leterado / que Octavian: Octaviamts Augustas: 3o6.t6 do
sabia ben obrar / de física; 408.4 De 'mperador ... que nom1 ouv' Octa-
spiritual cilurgia / ben obra Santa vian.
Maria || obrar mal: só.13,49.9 de como
nos guardemos / do demo e do mal oderv. TR.: atar, ligar: 77.38 f T} quando
obrar; 401.27 que me poss' amparar / ss'estendia o nervio odeito; 104.32
dele e das sãs obras, con que ele faz odeu / a ostia ena touca; 193.17 ún
obrar / mui mal a queno cree; 422.52 canto He poseron / odeito,aã gar-
E du o inferno levar os que mal ganta; a5i.io3 Varões, levade-a já /
obraron. fora da vila cab* o camío / u húa casa
mui veila está; y a metede / dentr'
obreiro s. M.: 409.91 en esto companneiros e odede, / dês i põ«dô-/ll' ú fog' a
/ deven seer obreiros. perfia.
210

Odiana: o rio Guadiana: 3 19.14 Riba offiço S.M.: ofício: 59.47 Fazend' assi seu
d'Odian' á húa ssa eigreja. offiço (de sacristã).

Qdimíra: Odernira (Alentejo): 327.8. offrecer'(15.41, 23a.29, 313.44, 320.21,


410.35) v. offerecer. r
odor s. M. : 128.54 mui mellor odor dava
/ que liros nen violetas non dan; offreçon (85.75, *3i-43> *39- 2 5i '45.58,
1 5a. 24 dava mui mãos odores; 208.43, 292.73) v. offcrcço», offriçon.
408.6, 419.82 || s. F.: 251.31 fruita que
achasse de mui boa odor. offrenda (63.94) v. offerenda.

offerecer v. TR.: 122.23, 247.13 que serviss' ogo ADV.: hoje: 138.38, 146.105 ond' oge
a ssa eigreja e un estadal de cera / sen eras / compri logo mia petiçon;
offerecess' y cad' ano; 329.38, 417.2 || 200.4, 399-34 Oge festa / será pêra mi
PART. PERF. : 31.4$ este novelo n o n / yrá ta morte || 16.47 duzentas vezes diga-
nas oífereçudas / bestias. CF. offrecer. des, sen mentir, / Ave Maria, d'oj' a
un ano, sen falir, / cada d i a ; 17.51
offereçon S.F.: oferta, oferenda: 31.46 non D'oj' a três dias, u non aja ai, / venna
/ yrá nas offereçudas / bestias qu' en provar o maestr' este mal; 42.42 d'oj'
offereçon / sson aos Santos rendu- a t r i n t a dias / morte p r e n d e r i a s ;
das; 218.62 E; 327.12 húa moller seu 65.230 d'oj' a quinze dias ... serei no
pano foi dar en offereçon / a húa Parayso; 82.52 d ' o j ' a d e a n t e j| oge
eigreja sua; 417.7 (To). CF. offericon, dia: 202 45, 342.30 E aly ssé oge dia ||
ofireçon. og' este dia: hoje em dia: aSg.Si Og'
este dia esta vertud' an / os jograres ||
offorenda s. F.: 66.69 P°'s to ^ey P or dês oge mais : doravante, daqui em
offerenda; 129.17 a Salas prometeu diante, de hoje em diante: i.3 Dês oge
offerenda; 167.15, 172.15, 246.31. CF. mais quer' eu trobar / pola Sennor
offrenda. onrrada; 6.33 dês oge mais vos con-
sello que o pedir leixedes; 281.70 dês
offerer v. TR. : oferecer, ofertar: 6.1 5 a oje mais. CF. oi.
Santa Maria o offereu porende; 35.2,
Ii3,35 do seu van y offerer; 116.12, ol ADV. oi mais: doravante, daqui em
206.17. CF. offerir. diante: B.19 por aquest' eu / quero
seer oy mais seu trobador ; 5.28 Este
offericon (417.7 E) v. offereçon. meu irmão receb' oi mais por filio
meu; 28.115, 37.28, 42.30 || 235.33 d'oi
offerir (143.1 1, 116.12, 232.1, 234.33, 246.13) m a i s m u i b e n t e g u a r d a d e gran
V. offerer. pecado mortal; 392.48 d'oy mais ena
mia vida non é senon amargura || 5.87
offerta s. F.: 1.41 vêeron sã oferta d a r ; metamos-lle dês oi mais o moç' en
112.37 grand' o f f e r t a / prometeron poder; 297.45. CF- °S°-
enton de d a r ; 169.18 davan sãs ofer-
tas; 199.35, 206.17. oydo s. M.: ouvido: 69.91 Que mandou
ao preste revestido / que lie fe/era
offertar v. TR.: 162.59 por que a véen cobra-lo oydo.
a o r a r / m u i t a s g e n t e s e do seu
ofertar. oydor s. M.: ouvidor, ouvinte: 384.58 Sen-
nore?, por cousimento / o que vi vos
offiçio (59.47 •&) v< direy todo, se m'en fordes oydores.
211

oír v. TR.: ouvir: B.38 ca tal rogo sempr1 FUT. CONJ. 3 oyr 124.13, 410.13
ela ben oyu; 3.29 segund' oy; 63.47 a 5 oirdes 88.8, 84.9,
missa oyu / de Santa Maria; 69.20 1788,251.7, 294.8
Aqueste non falava nen oya; 241.9 se 6 oyren 198.8
rn'oyr quiserdes e parardes fecnença ]
116.55 como per oyr sey. Formas COND. 3 oyrya 285.76
vertais:
IMPER. 2 oe 21.16
f RÉS. IND. OUÇO 53.Q, 71. Só 5 o y d e 8.10, $2.8,
oes 204.38 F 84.11,104.9,125.83
oe 69.68, aoS.5,
254.4, 349-6 PART. PRES. oyndo 56.11, 77.41,
oydes 201.56 82.31, 115.323,
oen 66.7 199.44

f RÉS. CONJ. 1 ouça 78.5, 139.54, PART. PERF. oydo 21.50, 83.3o,
205.12 C3.6r, <>5.67, 78.70
2 ouças 139.54
4 ouçamos 9.2 5 INF. oir 17.5, ,59.10,
5 ouçades 52.8, 78.5, 64.31, 78.83, 79.9
205.12,294.6,297.5
INF. PESS. 5 oirdes 131.9
IMPERF. IND. 3 oya 4.19, 6.18, 11.54, 6 oyren 225.16
32.28. 54.51
6 oyan 349.22 oyr s. M.: ouvido: 60.60 E tan toste 'oyr
ouve cobrado; 269.3 e fez-lle cobrar
IMPERF. CONJ. 3 oysse 26.1 3, 144.23, o falar e o oyr.
i5i.i3, 194-45,
305.18 oitaenta NUM. CARO.: oitenta: 112.22 de
5 oissedes 26.13, 314.7 millas setaenta / correra ou oitaenta.
6 oyssen 38.87, 344.29 CF. oiteenta.
PERF. i oy 3.29, 5.7, 16.82,
2616, 28.32 oitavo ADJ.: 8.1 (To) Esta o i t a v a é
2 oisti 40.22 conio ..., 97.1 (70).
3 oyu 8.38,4.61,5.58,
oytcenta (384.56) v. oitacnta.
•í 12.22, 13.30
oistes 72.59, 115.307,
148.8, 225.11 oito NUM. CARD.: 214.32 dez e oito; 277.1.
6 oiron ô.iy, 12.13,
36.25, 37.41,42.47 oitocentos NUM. CARD.: 33.21 con romeus
m MAIS Q. PEUF. 3 oyra 1 3 1.73, 3|3.39
mais d'oitocentos.

6 oyrati 117.37 oje v. oge.

FUT. IND. oyrei 78.52 ola s. F.: panela: 159.21 E mandaram


o y r d 5.170, 66,8, nove postas meter ... na ola,
m io3.48, i o 5.49
o y r e d e s 105.48,
107.62, 205.14,
Olgas, As: Lãs Huelgas ( B u r g o s ) :
122.36,67; 221.27 o mõesteíro das
222.41, 236-9 Olgas; 303.1 nas Olgas de Burgos;
oyrán 668, 117.37 361.1,11.

t
5
S
f
212

oliva s. F.: 304.2 non quer que arca outr' lie corregeuo l aço 597.23 fezo-sse seu/
oyo ant' o seu altar senon d'olivas; ome da Virgen; 135.113, 164.33 || PRON.
361.1,11. 1NDKF.: 15.147 este fe'1' è de ta' natura
/ que dev' om' en seer sabedor; 32.47,
Olivença (Badajoj): 344.44. 59.72, 66.5i ome non poderia / preca-
tas; 84.53 non quiso que sayr / podess'
Olivete: Mont' Olivete: 419.42, 426.33 ome de sã casa ; 86.26 non podia om'
o Monte das Oliveiras. ala ir, se non / menguass' ant' o mar;
205.15 e certos sejades / que per ora-
ollo s. M.: 3.34 Chorando Jos ollos seus; çon mostrada foi ante muit* om'
28.96 Ali u ergeu os seus / ollos con- onrrado; 245.67 mais sol falar non
tra o ceo; 35.87 os ollos lie verteu / poderon, nen ome non ss' abalou / que
logo fora da cabeça; 38.45 con yra- sse levantar podesse; 354.i3 húa bes-
dos / ollos a catou; 129.1 Como Santa t i o l a . . . que chaman donezya..., e
Maria guareceu un ome dfia saetada de taes ome vee || null' ome: ninguém:
que l i e d e r a n pelo ollo; 175.42 e 6.85 assi que achar non possa null'
depois que o na forca ante seus ollos om' y que emende; 58 72, 123.21,
poseron; 249.32 ss' ergeu mui cor- l38.24, 144.62 || neun ome: alguém:
rendo, que non tev' ollo por ai || a 28i.53 espantou-/s' a gente por neuo
ollo; fl olhos vistos: 3i3.2g demais ome a magestade chamar || outr' ome:
viian da nave muitos a ollo morrer. outrem: 15.57 Cuidas tu no que per-
dische? Já ouir'ome mais perdeu/ca
omage, omagen s. F.: imagem: 3i.57, 34.10 tu; 78.58. 115.214, 281.22 || tod' ome:
Húa o m a g e n p i n t a d a ; 35.2, 39.27, cada um, qualquer, todos: 23(1.4 Guar-
42.29 || 3.37 u vyu da Madre de Deus / dar-se deve tod' ome de j u r a r gran
a omagen; 8.18, 9.2, ia.2, 18.21 || PL. falssidaik-; 201.5, 393.27 tan g r a n coita
omages 9.67, 35.52 (T); oinaiií-es 25.47, sotVrera, / ^uo toa' ome que o visse
99.3; omagees 25.47 (To). CF. imagen. t e r r i a que j u morrera j| ome bóo, bon
ome: homem honrado: 43.5 un ome
omaya s. M.: imagem: 215.17 e depois os bõo que cn Darouca m o r a v a ; 65.16,
crucifissos e as omayas britavan. 67.1,75.59, 78.76; 23.14 quand' aquel
omãyar v. TR. : preparar, arranjar, formar, bon ome o seu / aver ouv' assi des-
moldar: 342.32,33 pode do culpado pendudo; 67.37, 78.26, 192.21, 224.35,
242.13 un bon ome pedreiro j| ome
omãyar-lP o coraçon / da sã graça,
pois Ia pedra mui d u r a íoi omãyar. d'ordm: religioso: 297.1 (F) \e de
paz: homem ordeiro, sossegado: 97.66,
ombro s. M.: 77.11 amba-las suas mãos ... 197.13 || ric-ome: grande do remo:
per cabo dos onbros todas se mete- 135.74, 203.20 Don Affonsso Telez,
ran; l85.i8 che mandarei a cabeça ric-ome preçado; 235.60 Ga os mais
d'antr' os teus ombros toller; 273.42 dos ricos-omes se j u r a r o n . . . por dei-
viu a seu lado / pender de cima do taren do reyno; 382.i3 || ome santo,
onbro dous fios. sant' ome: santo, ermitão: i5.32 Juyflo
Ul^^ dU Ullíc SeUÍ U , J L J J . ^ U , ^yu,!^ U U hi

orno s. M.: homem: 5.2i com' ome de bon monge, sani' ome || ome d'armas: sol- ps
<,
sen; 14.28, 16.30, 40.19 dele fezisti / dado: i6í.52 non sse podia bastir / j ^s
om' e creatura || varão: 7.18 empren- d'omes d'armas || omen: 382.7 ca se- €•
nar-/s' ouve dun de Bolonna, / o m e ; g u n d ' e Deus e omen || PL. omSes: :
ê*
^^-
271.54 tod' om' e toda moller || subor- 29-yi 33-3r> 42-20; ( 9.11, 97.36 || omees:
dinado, vassalo: 3.147 ° m a e stre da 22.2, 27.25, 36.8, 46.6, 4ç.2o || ome E: *~~ 4
nave diss' a un seu ome; 13.22 Io 27.2? ('/'), J 6 1.5a,; 32.I2,234.2I,33g.TÒ :
meiryo passava. . . e un ome seu logo |1 omens: 411. io3 (/í) || home: 177.10. **~ 4

^" 4

"~ t
^^ej
f
aa»-*--

: "*"*

."*"" 4

—*•
l
i 213
i omen v. orne. onda s. F.: 5.122 o mar nona leixou en
i paz, / ante a véo côa grandes ondas
i omeziado ADJ.: homiziado, culpado de
homicídio: 233.10 El muit' omeziad'
combater; 25.96 o vento moveu as
ondas; 86.2, g5.8i fendem!' as ondas
i era e senpr' apôs el andavan/ aqueles per meo ben come nuvalla; 264.47.
r seus êemigos, porque mata-lo cuida-
van. onde ADV. INTERR.: 62.il Dona, onde vêes?
i omezieyro ADJ.: homicida: 213.94 e per-
323.46 preguntou-lle ond' e como
i dõaron o outro da sanna omezieyra.
resorgira || ADV. RELAT.: 95.77 fora o
poseron / en aquel logar mêesmo
i omil ADJ.: humilde: 361.30 era tan ben
onde o preseron; 264.19 do ryo / lies
tolleron a agua, ond' a gente bevia-
i feita e de tan omil fayçon.
369.53 foi por filiar a sortella dali
i omildade s. F.: humildade: 45.74 e faça un onde a posera || B.12 confiand' en
Deus, ond1 o saber ven; 6.73 foron
i moêsteyro, u viva en omildade; 73.4
Omildade con pobreça / quer a Vir- correndo aã casa ond' essa voz vêera;
i gen coroada; 134.80 per poder da
Virgen, que per omildade / foi Madre
26.94 que fossen tornar / a alma onde
a trouxeron; 54.58 a Ourieni* onde o
í do que é Deus en Tríidade. 210.12, sol víia; 55.25 E foi ao mõcsteiro ali
onde sse partira; 261.61 êst' é sã
a28.<|S. CP. umildade.
t Madre, onde foi nacer; 3n.6 na Vir-
i omildança s. F.: humildade: 9.82 pêra ele
vêo ... non con felonia, / mas con
gen santa ond' avemos todo ben;
346.11 a Madr' onde Jhesu-Crisio f
omildança. naceu H 5.8 un mui gran miragre ...
ond' este cantar fiz; 135.149 ond1 eu
omildar-se: reverenciar, inclinar-se: 180.65 este cantar fiz; 338.3a u gran vertude
i ; como serva se foi omildar / u lie
disse: «Farei quant' el mandar.»;
sobeja / mostra de sáar enfermos,
ond' an fé i t' un gran volume || 131.14
i : 207.19 e omildou-ss' a omagen e disso ssa moller Jordana ... ond' era ben
9 í «graças» poren; 2^5.3 se omildava
contra el en gualardon do serviço
casad'; 145.30 panos ond' era vestido!
42O.33 bêeyta a ta leite onde foi
Íl que lie fezera. CP. omillar-so. governada / a carne de teu filio H
69.97 poren da língua, ond1 era con-
'9 íl omildoso ADJ.: humilde: 20.43 os omildo-
sos / en onrra (vás) crecendo; 48.29
entraron muit1 omildosos; 54.16,56.42,
treito, / lie fez falar para voa certãa;
322.8 do reiho de Deus, seu Filio, ond'
i 115.226; 195.61 nunca mais serei cha-
é Reya alçada; 368.42 meu Filio...
ond' eu fuy prennada || 332.49 por
9 mada / virgen omildosa || omildosa-
mente ADV.: 71.61 sempre muit' omil-
veriud' esperital / da Virgen, ond* a
omagen avia o semellar; 369.50 a sor-
9 dosa-/mente assi dizia.
tella ... ond' a pedra foi vermella 11
f omillar-se: inclinar-se, reverenciar, cum- 149.48 Est' é o que tu comes, onde
primentar: 15.28 San Basill' a pé dúa fazes três p a r t e s || xi6.3x nunca
serra / sayu a el por xe H1 omillar. achou ... quen lie fezesse nojo /ond'
*
f CF. omildar-se. ouvesse q u e i x u m e ; 120.8 Como
sãou... Santa Maria... a un otne
omnipotente ADJ.: 174.45 Deus Padre omni- de chaga ... onde cuidou íli r; 2 u.23
potente; 222.48. viron cousa mui mãefesta, / ond' aã
gente muito desprazia; 337.5 un gran
i onçon s. F.: unção: 270.32 Daniel pro- miragre direi, onde devoçon / avere-
pheta... disse que Cristus avaria des poi-11 oyrdes; 35o,.i4 era mui bõo-
t onçon. vizinno a quantos moravan J / a San

*
214

Salvador, ond' era chamada a cola- v i v i a s . . . mui ben e muit' onrrada-


çon || 58.27 e viu en vijon, ond' ester- mente ; 292.22 morrer onrradamente.
reçeu; 44.38 fez-11' o açor víir / Santa
Maria, ond' ouv' el sabor; 96.34 e onrrar v. TR.: honrar: 18.21 per a omagen
vozes deron / o corp' e a testa, ond' onrrar; 29.30, 87.3, 141,4, 150.16.
eles pavor / Ouveron || ADV. EXPLICA-
TIVO: 13.10, 21.47 Ca tu soa es a que ontranbos PRON. INDEF.: ambos: 325.45
mio podes d a r , / e porend' a ti o venno mandou-as ... no carcer d e i t a r on-
d e m a n d a r ; / onde, groriosa Scnnor, tranbas.
sen t a r d a r / dá-mio v i v o ; 33.8, 46.68;
208.10 Ond' avêo en Tolosa .. .; 3o3 i5 ontre I>REP.: entre: 2o5.2 u siia en h ú a torre
Onde claquesto avêo q u e . . . ; 307.20 o n t r e duas améas; 225.29 ontr' o coir'
Onde contectu / que . .; 309.30. CF, e carn' ya a q u e l bestigo astroso; 332.18
unde. húa omagen que ten seu F i l i o . . . ontre
seus braços; 34!).23, 368.3i || 5.70 fala-
•on:ir v. TR.: ungir: 54.43 Os frades, que ron ontre si / que jouvessen con ela
cuidavan que mort' era, / porque un per força; 35.2 como a ymagen de
dia sen fala jouvera, / cada un deles S a n t a M a r i a falou en testirnonio ontr'
de grado quisera / que o ongessen o crisclião e o j u d e u ; 43.18 S a n t a
como eonvíia; 93.38 do seu santo M a r i a ro^aron / que podessen aver
leite o corpo ll'ongiu ; 204.ij. CP. f i l i o o n t r ' el e ssa conpanneira; n5.5i
poseron / de têer castidade . . . ontre
si noii' e dia ; 194.27 que o degolassen
onguento s. M.: unguento: 34.27 specias ontre ssi o acordaron ; 198.13 o demo,
d'Ultramar, balssamo nen onguento. de mal chêo, meteu ontr' eles tal
CF. cnguonto, unguento. sanna, / que por sse m a i a r e n todcs
foron mui correm!' a r m a d o s ; 277.11
Onna: Ona (Burgos): 756; 221.1,35,18,63. a t a i preito poseron / ontre ssi que
correr fossen o Algarv' || 1.32 foy-o. . .
onrra s. F.: honra: A.2o este livro ... fez apousentar / ontre bestias d'arada;
a onrr' e a loor / Da Virgen Santa 4.12 ontr' os crischãos liya / na escol';
M a r i a ; 20.44 en onrra (vás) crecendo; 15.110 en t e r r a morto o d e i t o u / ontr'
56.2, 65.2)2 que . . 11'onrra fezessen / os seus todos; 17.30 E ontr' o ai que
como a seu sennor n a t u r a l ; 140.10 soub' adevyar, / foy o feito da dona
Loemos a ssa nobreza. / sã onrra e m e s t u r a r ; 38.3o ontr' os m a l a v e n t u -
ssa alteza; 277.32 o sábado guarda- rados / ouv' y un que começou a per-
van / por onrra da Virgen s a n t a ; der; 78.1 i Ontr' os outros bêes m u i t o s
289.16 por onrra daquel sanro. que el fazia, / mais que o u t r a ren
amava Santa M a r i a ; 176.7 un crischão
onrrado ADJ.: 1.4 Dês oge mais quer' eu que foi ontr' eles caer / en c a t i v o ;
trobar / pola Sennor o n r r a d a ; 9.145 193.12 porque soo entrara o n t r ' a q u e l a
foi-sse a casa da dona o n r r a d a ; 17.1 conpama, / penssaron que o matas-
a onrrada dona de R o m a ; 3o 32 sofreu sen || 40.37 lillava-ss' a dizer / ontre
paxon / por fazer-nos onrrados / No ssi (para si) || ontre t a n t o : entretanto:
seu r e i n o j 38.104 omees o n r r a d o s ; 18.73 i| d ' o n t r e : 33.10 t i r a r - / o íui ben
87.31 Os seus faz o n r r a d o s seer / cTontre t r e z e n t o s ; 169.45 que tolless'
sempre Santa M a r i a ; 140.3 A Santa a eigreja d'ontr' eles; 174.^0 Mas tan
Mana d a d n s / se j a n loores o n r r a d a s ; g r a u door «ml' o u v e , que ssu s a y u
328.3-i C a i s . . . g r a n v i l a e m u i t ' d'oritr' a g e n t e ; 342.1 Como S a n t a
onrrada || onrradamento ADV.: 46.2, M a r i a fez parecer a sã omage d'ontre
125.74, 132.162, 2^5.106 mõssteiro u h ú a s pedras mármores que asserra-
van || per ontre: 245.76 (F> levou-o tavan às oras; 54.21 poi-lo convém,
per ontr' eles. CF. antro, entre. as oras dizia; 59.45, 8843, 111.23
rezava mu i t' aficado / as oras da que
onze NUM. CARD.: 419.62 OS Apóstolos Deus nado / foi.
onze; 419.125 os onze.
ora ADV. : agora: 1.19 do que o mund' á
oqneijon s. F.: 139.27, 169.20, 175.12, 2OO.34j de salvar / ficas ora prennada; 55 E
265.118 v. oeajon. desto vos quer' eu ora contar; 8.10,
9.99 Matemo-lo ora, irmãos; 12.61|
ora s. F.: hora: 123.1 Como Santa Maria agora mesmo: i5-i35 Gran vengança
guardou un frade méor dos diaboos nos a ora dada / San Mercuiro; 186.26
na ora que quis morrer; 219.34 a  ta moller... se a visses como a ora
omagen do demo tal come pez / fez eu v i ; 206.26 porque me deste beijo
tornar en húa ora || ora de: 225.47 ora tan muito paguei; 274.65 aqui u
£ un dia, el estando / ao sol, ora de ora orava v5o a Madre de Deus.
noa; 4*9.85 a ora da sesta || a ora:
124.42 E dês que foi morto, logo a oraçon s. F.: oração: 13.7 sempr' en ssa
ora enbarveceu || a pouca d'ora: daf oraçon / a ela s'acomendava; 21.16,
a pouco, pouco depois: 563 a pouca 23.3o || fazer oraçon; 24.19 u y'a n fazer
d'ora vyu a Emperadriz a ssi víir; 9.89 oraçon; 54.22, 68.24, 84.22.
|| 322.27 en pouca d'ora o ouve tan fort
inchado,/ que fôlego non podia coller orador s. M.: 4095í os oradores / e os
II essa ora: então: 9.143 E log' a tor- religiosos.-'
menta quedou essa ora; iS.i3i Essa
ora \ go sen tardada.. - foi-lles dizer; orar v. i.: 18.39 v ^° X - • • ant> a omagen
85-43, 119-38, 325.44 log* essa ora; orar; 32.10 Santa Maria que por nos
422.3 Madre de Deus, ora por nos teu ora; 69.7, 1597, 169.15.
Fill 1 essa ora / U verrá... joyga-Io
mundo || agora: 115.159 Essa ora, / ordcn s. F.: congregação; regra, obser-
sen demora, / te vai pêra Suria || a vância: i3.33 en orden log' entrou;
essa ora: 201.41 e log' o arcediago a 42.50 conssellaron-ll' assi / que orden
essa ora guaryu || dessa ora: 216.58 e logo filiasse de monges de Claraval;
dessa or' adeant' Deus grand' algo 47 18 mui ben sã orden tíia; 59.17 da
lies foi dar || en essa ora: nS.gS orden quis sayr / Con un cavaleir';
quen -.. ss'encanta / a britar sã pro- 76.44 meteu-ss' en orden; 82.53 non
messa, / log' en essa / ora de Deus leixes ren / de fazer quant' a ta orden
desvia; 129 21 E logo mandou a saeta conven; 201.67 Pres orden; 204.5 San
fora / tirar do ollo, e en essa ora / Domingo ... un bon arcediago en ssa
g u a r i u de todo logo sen demora; orden recebeu; 365.44 viveu senpr' en
194.37 l! a q u e l a ora; 291.50 E logo sã o r d e n con ben e con omildade.
aquela ora ... da vila con el deu / CF. ordin.
for'; 313.71 E a nav' alumeada aquela
ordennar v. TR.: ordenhar, mungir: 52.2
ora medes / foi toda con craridade ||
como Santa Maria fez víir Ias cabras
\ aquela ora: 89.2 logo a aquela ora || montesas a Monssarraz e se leixavan
dês aquela ora: desde então:57.84 ben
ordennar aos monges cada dia.
dês aquela ora: 98-37 e nunca dês
aquel' ora daly sse partyu || dessa or' ordiado v. ordinnado.
adeante: 2i6.58 ]| en ora dês no espaço
de: 247.8 en ora dúu dia / guariu-a ordTamonto, ordinamonto s. M.: regula-
Santa Maria || PL. as horas canónicas; mento, instrução; comportamento pró-
as reqas do breviário: 48.24 non can- prio de pessoa que recebeu ordens
2l6

sacras: 71 (M) Como Santa Maria 22239 esta cousa foy ordida; 235.30
deu aã monja o ordinamento como Mas eu o desfarei todo o que eles
rezasse cada dia || 285.11 gran crerizia van ordir.
/ e grand' ordíamento esta dona avia.
orella s. F.; 3i.3S a vaca véo logo ... con
ordíar v. o r d i n n a r . sãs orellas merjudas; 69.55, IOI.3.J. as
orellas 11'abriu; 234.28, 32857 outros
ordin s. F.: 7.56 ordin d'Onna; 88.54 ordin das orellas porende ibron fanados.
e lei; 154.41 entrou en ordin forte;
241.89 fillaren ordin; 35412 grand' orcllada s. F.: pancada nas orelhas: 59.76
affan e maneiro / que segund' ordin E ben cabo da orella lie deu orellada.
soffrian; 304.11 ordin de San Bceito;
332.16 ordin de Cistel; 365.22 na ordin orgullo s. M.: i5.Ô3 est' orgullo que mi ás
non querria viver. v. orclen. mostrado; 54.18 sen tod' orgullo; 75.3
requeza mal gãada con orgullo e côa
ordinamento v. o r d í a m e n t o .
sobervia; 93.17 mantéendo orgull' e
ordinnado ADJ.: ordenado, posto em ordem; desden; 336.22.
71.42 un rezar ordinnado / che mos-
trarei que faças; 414.19 vercdes obra orgulloso ADJ.: 2.50 muit' eãyo / seria
muit' ordinnada / de como IX-u s bus- e orgulloso / quen ss'en esta ta
cou carne sagrada; 420.46 d'angeos cadeira . . s'assentasse; 75.14 un usu-
mui fremosos precisson ordíada || que reiro / mui riqu' e muit' orgullos';
recebeu ordens sacras: 38.21 un I95- 1 ? 1 , 369-I9-
mõesteiro d'ordíados / monges; 47.17
Este mong' ordyado era, segund' oy, orjo s. M.: cevada: 13.42 pan d'orjo; 65.136,
muit'; 54.16 Est' era sisudo e leierado 178.14 org' e palia.
/ e omildoso e ben o r d i n n a d o ; 102.9
un ordíado / crerig'; 141.13 || s. M.: Orlens: Orleães: 51.8 en terra d'Orlens en
III.i3 un miragre preçado / vos será França.
per mi mostrado / que fez por un
ordyaJo / a mui comprida do sen. orrco s. M.: celeiro: 187.3o outro dia acha-
ron t a n t o pnn / que os orreos foron
ordinnar v. TR. : p<">r ctn ordem, dispor, chcos de pran.
determinar: 75.46 entre tanto sã
fazenda averia ordinnada; 135.51 foi orrio (187 ;!/) v. orceo.
ontr' eles ordíado / que se lies falass'
alguen / en casar, per niuh sen / sol orta s. F.: horta: io3.i2, 103.44, 226.37
non lie foss' outorgado; 323.68 a Vir- Adega e v y n n a s . . . ortas e moyos;
gen ... tragia o preito d'outra guisa 336.12 ortas e vinnas.
ordyado; 332.44 ca nen úu (elemento}
non vai nen ven, / senon quanto orto s. M.: horto, jardim: io5.io apareceu
o seu Filio quer en eles ordyar; a húa menya / en un orto u fora tre-
332.46 ordyou que o veo ... podess' b e l l a r ; 132.40 v i n n a s e ortos; 208.27,
amatar o fogo; 410.14 S a n t a Kgreja 312.22 lie deu ... húa camará fremosa
ordinnou / ç i n q u e festas || conferir e ort' en que s'apartasse; 357.6 desto
ordens eclesiásticas: 88.18 acostumado fez un miragre a que e c h a m a d a orto
/ fura de mui ben j a n t a r / ante que / dos viços do parayso.
foss' ordinnado.
osa S. F.: bota: 142.31 loy 1 en el (o rio) SSC
ordir v. TR : urdir: 200.20 dos que me meteu / con sãs osas, que sol nonas
mal querian / e buscavan e ordian; tolleu; 367.57.
317"

Osca: Huesca: 163.1,75164.36. oste s. F.; tropa, exército: 15.25 foi sacar
/ oste sobr' eles; 28.17 un rei / con
Os Conbres v. Combrcs. oste de pagãos / véo a vila cercar;
46.10, 185.88 fez ssa oste mover;
osmança s. F. : avaliação, estimação, apre- 229.13 q u a n d o viron as ostes dos
ciação: 9.71 quen poderia / a esia mouros; 348.41 Mais depois ben a úu
osmança / póer. ano fez oste sobre Grãada || grupo,,
bando: 182.41 de demões oste; 211.17
osmar v. TR.: avaliar, calcular: 3i833 o a ssa eigreja vteron toste / d'omes-
aver que gâaron, de dur seria osmado; e molleres come grand'oste; 233.36,
340.37 Quen diria, / aen quen osmar 237.96; 420.49 bêeyia a oste que Tro-
poderia / teu ben e ta gran mesura || nos é chamada || hoste: 57.66 E, 63.42.
penfar; 9.124 do que tragian muit*
en mar deitaron, / por guarir. osma- ostia s. F.: hóstia: 4.31 aos moços dand'
mos; Si.Sa o... baesteiro que osmara ya / ostias de comungar; 69.48 ben
/ Mata-lo outro; 403.22 cuidando / como quando / está o que diz missa
que judeus, ascondudo / lio tíian, e consagrando / a hóstia a costume
ostnando / que morto ou traudo / romã a ; 104.18, 149.6, 208.38.
foss' || imaginar: 46.44 ca nem poss' íi°'
osmar / que quisesse tal afan / pren- o« CONj.: 5.76 dizede-m* ora quen sodes
der Deus; 180.41 Como foi pobre, ou dond'; 6.64, 16.13, 25-63, 31.19. .
queno osmaria, a que seu Filio Deus
ya deitar / no preseve; 411.98 ca oufanía s. F.; ufania: 367.39 aquela que
muito son mayores / de Deus as sãs non erra / a quena serve ben sen
merçees ca re n que foss' osmada || oufania.
idear: 369.28 Mais ei agora osmado
húa cousa, per que logo en est' erro oura (forma excepcional): 224.48 Log' a
a metades. oura (em rima com postura, mesura,
cie.) v. ora.
Osonna v. Quintancla.
ouriente s. M.: oriente: 54.48 torna-lo
ospeda s. F.: hospedeira: 157.3 Como úus mandaron / a ourient 1 onde o sol víia;
romeus yan a Rocamador e pousaron 174.30 lie pareceu mais crara que o
en fiu burgo, e a ospeda furtou-lles sol en ouriente.
da farya que tragian', 157.8.

ospede s. M.: 67 (M) un bispo que era ou.-ivez s. M.; 362.1 Como Santa Maria fez
ospede do orne bõo. cobrar seu lume a un ourivez cn
Chartes; 36:.g.
ospital s. M.; 22i.a5 (F) v. espital.
ouro s. M,; 35.22 húa arca feita d'ouro;.
osso s. M.: 38.100 log' os ossos foron ben 46.3a panos d'ouro teçudos; 95.62
soldados; 126.11 a saeta 11'entrara our' e prata; 145.56; 358.27 aquelas
assy / pelos ossos da faz; 276.36 Ca pedras que tan preçadas com* ouro /
de guisa ferid* é / que non á osso são foran || San J o h a n Boca d'Ouro
/ na cabeça', 322.2 úu orne ... que V. Johan.
ouvera de morrer dun osso que se 11'
atravessara na garganta; 419.58 mea- ousadamente v. ousado.
çan de q u e i m a r e n a carn' e estes
meus / ossos || PL. ; ossada: 292.43 ousadia s. F.: ti.68 Ousadia / foi d'irdes
fez mui rica sepohura .. poios ossos tanger / meu comeudado; 100/10 per
y meter. ti son perdoados / da ousadia / que

-
2l8

lies fazia / fazer folia; 132.115 Porquê outro PRON. INDEP.: outro: 65.8 e non
feziste, / sandeu, ..an grand' ousadia? ande / d e m a n d a n d ' a outre que me dê
153.44 tal será quen / filiar ousadia / recado; 104.53, 115.128 o levarei...
contra quen lie non conven; 340.57 sen baralla / d'outre; 259.3 deu-lles
eresia, que é maa ousadia. nua candea que non pode outre tra-
ger senon eles; 292.12, 352.23. CF.
ousança s. F.: ousadia: 289.23 E aquel outro, outri.
dia sol non o u v e r o n o u s a n ç a /
De segares. outri PRON. INDEF. : outro: 64.39 se vos a
o u t r i vou dar / Senon a esta, que é
ousado ADJ.: 67.101 sol non era eu ousado Sennor Espiritai; u8.3 Fazer pode
/ de lie fazer ma! n i ú u ; 217.6 muit' é d'outri vive-los seus / fillos aquela que
ousado o que está en mortal / pecad' Madr* é de Deus; 173.20 E que esto
e se non repente d'ir anl' a esperital non dissesse a o u t r i ; 401.60 (To) orne
/ Reya Santa Maria; 218.4:), 304.26 mui f a l i d o que outri (E: outro) quer
E porend' os dessa terra non ousan cousir. CF. outre, outro.
seer ousados d'outr' oyo ali queima-
ren || ousadamente: 24^.87 acharás / outro ADJ. / PRON. INDEF. : 15.25 querrei-me
as portas sarradas; mas entrarás / leixar de trobar dês i / por outra dona;
per elas ousadamente. 1.43 outra razon quero c o n t a r ; 4.46
por filiar seu quinnon / ant' os outros
.. v. TR.: 27.73, 38.74, 6i.33 repen-
ousar se m e t i a ; 5.106 úus d i z i a n : «Quéi-
tindo-se de que for' atrevudo / en sol mena!» e outros: «Moira con segur!»j
ousar dizer atan gran f o l i a ; 62.28, 1910 Ele e outros dous un dia acha-
73.47. ron / un seu ê e m i g ' || est' outro
141.29 Oy mais aguardade / est' outro
outeiro s. M.; 165.21 en un outeiro sobyu; de caeda fazer escarnida; 272.33 desta
ayíOr, 398.25 per vales e outeyros. parcd' a e s i ' o u t r a ; 316.32 da sua
eigreja perdia a oblaçon / por est'
outorgar v- TR.: conceder, dar: 21.20 Log' o u t r a que vos d i g o || outro si v.
o que pediu lie foi outorgado; 23.50 outrossi j| outro tal: 63.14, 165.53 vejo-a
Pois o judeu est' outorgou; 100.20, b a s t i d a como non vi outra ta!; 290.7
127.28 e d'iren en r o m a r i a de grado ca Deus non fez outra t a l ; 275.23 ca
lio outorgou; 420.72 a ta graça me já non / lies sabian y outro consello
seja outorgada || v. i. : concordar, t a l ; 309.40 Ouira tal vison com 1 esta
consentir, pôr-se de acordo, compro- o limperador ... viu || também, igual-
meter-se: 96.48 Já outorgumos / per mente: 142.45 E t o d o s a chamaron
que cada úu se]a en sabedor / De outro t a l ; 245.17 avia... roubadores...
vos; 224.42 ambos outorgaron / de escudeyros e peões, cavaleyros outro
levar Ia m e n y n n a ; 313.33 chamavan t a l ; 291.24 u verria seu Filio e a ela
Sennor Deus ... e santos muitos e outro tal; 372.32 pediu que comesse e
santas, outorgando que romeus / de bevess' outro tal U outra cousa, outro
grado seus seerian; 35<i.3i por a obra dia, outra n o i t e , o u t r a ren, outra
non falir / de ss'acabar ao tempo sazon, outra vegeda, oulra vez, d'outra
que o maestre mayor / Outorgara guisa v. cousa, dia etc.
d'acaba-la || outorgar-se: declarar-se:
281.27 Por vassalo meu t'outorga; outrossi ADV.: da mesma maneira, também,
281.72 torno-m' a Jliesu-Cristo e outor- igualmente: A.O, 5.20 Aquest' Empera-
go-me por seu; 3i.j.6i liste logar dou dor a sã mollcr queria mui gran ben, /
/ todo a Santa Maria e outorgo-me e ela outrossi a el amava mais que
por sou. outra r e n ; 35.21 avia y do leytc da
Virgen esperital, / outrossi dos seus paancada s. F.! pancada: 328.56 m u i t o s
cabelos envoltos en un cendal; 49.5 chrischâos foron mui mal açoutados
Ben com' aos que van per mar / a / e outros a paancadas os costados
estrela guia, / outrossi aos seus guiar ben britados.
/ vai Santa Maria || outrossi ar; 174.6
Como aã Virgen pesa de quen erra a padecer v. TR.: 20.7, 65.87 lod' aquest' el
ciente, / outrossi ar praz-lle muito padece; 868.3a gran c o i t a que eu
de quen ss'ende ben repente; 222.51 || padesqu'; 3ai.io padecia / enferme-
n o n . . . nen o u t r o s s i : 30.25, 199.28 dade mui forte; 331.17 como madr' a
E daquesta guisa seve m u i t o s dias filio beija con que muit' afan padece;
que deita-la / per nulla ren non podia 419.16 viu quanto padeceu / na cruz;
nen outrossi traspassa-la || ouiro si 427.59 m o r t e p a d e c e r || PRES. IND.
103.47 (To), 362.22 (Tb); outrosi 75.18, x padesco: 268.3a.
88.19, 289.20 (£íj), 362.22 (Tb), 389.7.
padre s. M.: pai: 4.2, 40.9, 43.70, 53.10
ouve ETC. v. aver. 65.211 || 411.145 Adan, nosso padre ||
Deus Padre: 309.3, 360.14 [| Padre
ovella s. F.: 69.57 come ovella / era velos' Santo: o Papa: 206.10 || S a n t o s
e coberto de lãa; 147.1, 38g.3i nen Padres: Padres da Igreja: 384.11
ovellas nen carneiros. liia / nas vidas dos Santos Padres.

ovelleiro s. M.: pastor de ovelhas: 147.1 padryo s. M.: padrinho: 201.18 He fez por
Como húa moller pobre deu sã ovella amigo / filiar un seu padryo.
a guardar a un ovelleiro.
padrõa s. F.: padroeira: 55.33 dos peca-
ovellya s. F.: pequena ovelha: 147.18 dores padrõa; 280.20 das virgêes ar é
Aquesta moller mesquya / de quanto padrõa; 300.3» p a d r õ a / ê noss';
pud' achegar / conprou h fia ovellya. 3u.63 padrõa da ffe.

oviar v. i.: 45.89 Varões, oviad' oviade; padron s. M.: padroeiros 175.7 Santiago...
419.63 e non vêo ali / Santo Thomas que este padron d'Espahna ; 240.36
con eles, ca chegar non oviou; v. outro padron / nunca ouveron.
uviar.
paga s. F.: 25.66, 35.69 f aze d* a el a paga;
25.160.
ovo s. M.: 308.49 como d'anssar un grand'
ovo; 378.38 un ov" assado mui mole. pagado ADJ.: satisfeito, contente: 6.;g foron
en mui pagados / todos; 67.32, 71.45
oyo s. M.: óleo: 9.3, 304.2 como Santa Se tu queres que seja de teu rezar
Maria de Ribela non quer que arza pagada; 75.21, io5.3o, í20.18, 135.70
o u t r 1 oyo ant' o seu altar senon logo vo-lle darey / por aver a Deus
d'olivas que seja ben claro e muit' pagado; 281.60 Sancta Maria muy
esmerado. pagada de vos é; 348.30 el rey pagado
/ ficou muito daquel sonno.

pagão ADJ. / s. M.: .28.114 aquel Soldan


pugíio; iQe.83, 196.42, 20:1.59 pêro que
eran pagãos; 264.52, 268.26 V i r g e n
pá (pa-Ssan Diais) v. par. sant', a que non crecn os pagãos.
paaço s. M.: paço: 245.66 ua dona enton pagar v. XR.: a?.3 Pagar ben pod' o que
entrou / per meogo do paaço. dever; 38.95 por que dyeiros pagados
/ o u v i muitos; 62.23 a usura lie creceu 65.136 || 237.4 j a j ú a v a ... a pan e agua
a t a n t o / q u e a n o n p o d i a pagar; || coisa sem valor: 401.70 lealdade non
83.50, 119.57 |[ pagar-se: gostar, ter preçan quant' un pan || íríg-o: 112.33,
prajer: 6.13, 55.16 o demo, que sse 187.29, acharon tanto pan / que os
paga pouco de virgíidade:, 5817 ss' orreos foron chêos.
ouve de pagar / dun cavaleiro; 75.26,
78.86. pança s. F.: 15.108 sã lança / muito bran-
dirul' ... e deu-lle na pança.
paixon (124.27 E, 356.8, 426.7) v. paxon.
pano s. M.: 35.6i, 91.63 panos de seda;
palafré, palafren s. M.: 121.26 palafré (em 97.21, U4.2Q panos de lynno; i35.4i
rima com fé ele.} || 5.5g se leixou do pano vermell'; 209.28 mandavan-me
p a l a f f r e n en terra caer; 285.85 un põer / panos caentes i| 43.68 panos
palafren mui branco. dúa l i t e i r a ; 224.56 || vestido, hábito:
2.63 porque foi atrevudo / en se ves-
palavra (45.66 E To, 2O2.3o E) v. paravla. tir aquel pano; 341.61 en úu brial ben
feifo / ficou, sen null' outro pano ||
Palença: Falência (Espanha): 351.2,8. PI,.: 5.171 con pesar seus panos se
f i l i o u a r o n p e r ; 6.55, 38.64, 75-94>
palia s. F.: 75.24 húa c h o ç a . . . feita de 94.103 seus panos foi íillar / que ante
p a l i a ; go.3o per esta maneyra / jaz o v e s t i a || p a n o s s a g r a d o s : 38.38 u
demo nas palias; 178.14 org' e palia; soyan vesti-los sagrados / panos os
289.13 un sombreir' en sã testa / de monges quando yan sãs missas dizer ||
palias; 332.26, 371.43 tam / leve come panos mêores: roupa interior: 327.2
se cie palias fosse || 34.8 quen contra fez úus panos mêores dun pano que
ela vay, palia é contra vento || coisa furtou.
sem valor: 65.26 preçou sã escomoyon
húa palia; 95.46 lies aon valeu bon paonba s. F.: pomba: 417.13 (To) duas
v e n t o q u a n t ' é húa p a l i a ; 117.26 tortores mansas e de paonbas un par.
Muitas físicas provaron en ela, que CF. paloma.
palia / non lie valveron; i32.i6.
papa s. M.: 65.43, 115.137 Ao santo / Papa
palma s. F.: 419.30 un ramo de palma. que é en R o m a / vai; 206.1, 235.42,
251.75 ao Papa, que ten logar de Deus.
palmada s. F.: 59.1 Como o Crucifisso deu
a p a l m a d a . . . aã m o n j a ; 3s3.i8 ea papas s. F. PL.: 33552 fez as p a p a s . CF."
sãs faces deu palmadas. papclynnas.

palmo s. M.: i57.a3 lie passou as queixadas papar v. TR.: 139.2, 139.38 Queres papar?
mais dun palm' e húa mão.
papelynnas s. F. PL.: papas: 335.40 da íarya
paio PREP. par + ART. DEF. Io: 108.17 paio me dade, / De que papelynnas faça.
Criador; 411.67 paio Deus santo. CF. papas.

paloma (417.13 E) v. paonba. par PREP.: nas fórmulas par Deus 1.73, 2.49,
5.78, 8i.3, 276.29 || par Nostro Sennor:
,pan s. M.: pão: 5.132 c o m e se s e n p r ' 187.59, 245.53 || par San D i n i s 5.182,
ouvesse cornudo carn' e pan; 23.16 245.115; 238.62 pa-Ssan Dinis || par San
carn' e pescado e pan; 55.53, 66.60 Fiiz: 35121 || par San Johan: 94.121 ||
béezia / o vinn' e o pan; 182.16 pães par San M a r t i n : 17.70, 245.42 || par ca-
e vyos / roubava || pan d'orjo: 15.42, ridade: iGi.jo. CF. paio.
221

par ADJ./S. M.: non aver par: 8.14, 18.23, com' húa escarlata; 351.301| mal parar:
28.9 a Virgen que non á par; 46.28, 218.12 dú* anfermedade foi atan mal
40.11 o seu reyno que non & par || non parado, / per que ficou tolleito; 376.6
achar (seu) par: 180.9 " e n u n c a já enderençar... as cousas mui mal
achassen par; 232.17 non 11'achavan paradas || fa^er demorar com má
seu par / eno reyno de Castela || sen intenção: 377.23 o que tiinna os seelos
par: 25.7 a Virgen sen par; 33.11,38.33, lia (carta) ouve mui mal parada / ben
100.17, 101.2 || 18.75, 359.47 a c h a r o n preto de quinze dias; CF. malparado ||
con mui gran / par de fferros a seu preparar, dispor: 51.40 nos quer bri-
filio; 417.13 de paonbas un par || 265.67 tar / con seus engêos que para; 95.32
fezo de c a r t a s dous pares ou três; lies parava mesa en branca toalla ||
328.22 ambos e dous pares || par de: pôr, colocar: 13.17 foi-11' as mãos
junto, perto, ao lado de: 228.29 vi u-a parar / só os pees e alçó-o || estender
par da eigreja || n par de: 150.29 a par (para proteger); 28.72 o seu manto
dele see; 222.16, 241.14 Outra don' a foi parar; 8647 a sua manga sobr' elo
par desta morava; 287.1 Santa Maria parou || ficar suspenso: 405.39 alça
de Scala, que hè a par de Jenua || a par, aquele veo / e faz no aire parar ||
par a par: lado a lado: 1.78 juntada / (?)•' 3>5«53 lodo o desnuaron / por veer
con el no ceo, par a par; 177-4 se con se parara algur bic' ou furado || parar
el no ceo par a p a r ; 180.51 sigo a femença, mentes v. femença, meates ||
sobia / ao ceo, u ssé con el a par || a parar-se: parar, deter-se: 31.57 me-
par: ao mesmo lampo, simultaneamente: teu-sse na eigreja e parou-ss' ant'
46.64 à omagen enton / viu duas tetas a omage; 82.37 ant> aquel frade 'logo
a par; 98.21 entravan y os outros, dous se parou; 84.56, 97.39, 225.33 se ss1
e três a par; 101.37, 353.104 a sesta... ao sol parava, log' a aranna viya;
morreron eles a par || a p a r e s de: ao 28r.63 fez sinal que ant* ela sol non
mesmo tempo que, do mesmo modo que: m* ousasse parar || parar-se a alg.:
403.14 fugiu... dos miníos a pares || en impedir o caminho: 285.72 a Virgen...
par: 246.39 lias (portas) abriu log' en parou-sse-11'en cruz ena porta || parar-
par; 262.20 Ás p o r t a s e as íeestras -se en az, az(es) parada(s) 420.52 v. az ||
serraron-sse log' en par. chegar a ser, tornar-se: 54.37 o
coiro... atai se parara; I23.i8parou-
para (332.52) V. pêra, porá. -sse negro; 367 43 as pernas ambas...
se lie pararon / assi vermcllas; 407.23
parado v. parar, malparado. come tolleito se parou.

paraíso s. M.: 2.2, 35.32 por aver Parayso paravla s. F.: palavra: 43.4 mnito 11'avor-
sempre s o f f r i a afan; 4«.5, 42.90 Pa- rece da p a r a v l a mentireira; 154.38
rayso, o reino celestial; 53.40. nenbrou-Ile-la paravla que ant' o tafur
dissera; 254.15 Dizendo paravlas lou-
paralítico ADJ.: 385.3 tornou-se paralítico. cas, rnaas e d e s o r d y a d a s ; 284.21
muita de paravla sobeja He creceu /
parar v. TR./I.: fa^er parar, deter: 255.86 com' en desasperando; 311.33 disse
ani* a Magestade vos me parade || paravlas contra a fé; 386.21 os víir
fa%er demorar: 336.53 se algo y fezera por paravr' e por escrito || aver
achardes, nono paredes per rnanna, / bSa paravla: dijer palavras edifican-
Mais aduzede-mio logo \\porem certo tes: 3i8.i7 boa paravl' avia, mas den-
estado: 38.69 m a ç a r non dava bra- tro no coracon ... era de mal chco
ados, / o contenente parou de chorar; || paravla comua! v. comua l || texto,
73.32 tal Ia parou / como se sangue letra: 307.45segund' as paravlas lie fez
fossen y deitar; 182.47 a*al ° pararon / o son. CF. palavra, paravoa, paravr».
222

paravoa s. F.: 65.170 Respos a Virgen con que p a r e l l a / nunca ouv' en fremo-
paravoas do~es', 69.98 da língua, oncT sura.
era contreito,/ lie fez falar paravoa
certãa || 382.4 Verdad' este a paravoa parenla s. F.: parente : 349.3 a Virgen
que disse Rey Salamon. v. paravra. s.-inta que Deus filiou por p a r e n t a .

paravra ( 3 ( 1 . 4 3 ) v. palavra. paicnto s. M.: 42,59, 65.211 vi m o r r e r meu


p a d r ' e todos meus p a r e n t e s ; ^5.33,
parcir v. TR.: perdoar, poupar: 174.25 i32.43, 197.27.
rogando S a n t a M a r i a . . . q u e s e u
p e c a d o . . . lie parcisse; 173.91 st-rnpr' parir v. TR. j i.-. 1.27, 17.21 p a r i u / un
acorr' os coitados e parç' aos pecca- f i l l ' ; 40.9, 80.16, 86.42 c h e g o u - l P
dores; 272.52 ben / de coraçon t' á o tenpo de p a r i r || COND. 3: p a r r i a
p a r c i d u a Sennor || se Deus me p a r c a ; 180.37.
115,168, 145.57; 28.33 se Deus n Y a j u d '
e parca. Paris: 3s.HO, 1 1 1 . 2 , 2 9 ; 115.145; I34-!-7;
202.1, 202.43 na cidade de Paris || obra
parecer v. i.: aparecer: 2.1 como S a n t a de Paris v. obra.
Maria p a r e c e u en T o l e d ' a Sant1
A l i f o n s s o ; 16.62 p a r e c e u - i l e log' a purlador s. M.: locutório: 226.33 nono
R e i n n a e s p e r i t a l ; 25.97 o u i r o d i a reiertor nena cozynna e neno paí-
pareceu / no p o r t o . . . de Besanç'; lador.
29.1 como Santa A l a r i a fez parecei-
nas pedras o m a g ê e s a ssa semel- parleiro AO].-, falador, loqua^ ( ? ) : 43-58
l a n ç a ; 38.67 desnuados / os peitos non quisesses que fosse nojosa e mui
11'ouvcron de parecer; 162.5o q u a n d o parleirí!.
o alvor / parecia || ter certa aparên-
cia: 24.56, 65.205 m a ç a r vos paresc' parle s. F.: porção, fracção: 71.57 duas
ora t a n astroso; 74.13 porquê me partes leixa e di ben a t e r c e i r a ; 75.80
fazes tan mal parecer / A quantos de quant' ala gãardes, nulla p a r t e non
me veen; 99.30 l lua viron y seer / c me d e d e s ; 149.48 E s t ' é o que tu
mais bela parecer / das outras; 295.12 comes, onde fazes três p a r t e s ; 189.18
p õ y a - l l e s n a s t e s t a s pêra parecer en duas p a r t e s lie fendeu o coraçon ||
mellor / coroas con m u i t a s pedras litigante: 27.47 amba-las partes fez
ricas || 4.35 lie parecia / que estias a lot>' ala ir / e dos seus que fossen a
comer / lies dava Santa Maria || PRES. prova veer || lado: 35.66 as seis ^ale a s
CONJ. r paresca: 65.205. CF. aparecer. non q u e d a v a n de víir, / cada húa de
ssa p a r t e ; 48.13 d ' o u t r a p a r t e de
parecer s. M.: aspecto, aparência: 10.4 fronte / avia un mõesteiro; 86.36 o
Rosa de beldad' e de p a r e c e r ; 64.11 mar de todas panes a c o b r i u ; 95.84
Esta d o n a . . . aposta e n i n n a foi, e gentes de todas p a r t e s forou y j u n t a -
de bon p a r e c e r ; 285.9 húa m o n j a . . . das; 165.63 un' e i g r e j a . . . q u e está
de mui bon semellar / e de fermoso preto dos muros da p a r t e tio areal ||
parecer. a q u a l p a r t e : para unda: 213.88 a
q u a l p a r t e o demo foi, per ren nono
parede s. F.: 99.23, 211.36, 272.2, 3oõ.ii s e n i i r o n || a húa p a r t e : à parte: 5.54
húa omagen da V i r g e n . . . p i n t a d a Q u a n d o f o r o n a m b o s a húa parte,
ena parede. iilluu-s' a c h o r a r || a sã p a r t e : à parte:
21446 fez per ssi dad' u sã p a r t e ||
parella s. F.: par: 368.50 a Virgen ... a duu p a r i u . . . d'outra p a r t e : 205.38
que non á p a r e l l a ; 384.22 aã V i r g e n . . . Con e s t a coita tan g r a n d e do fogo
223

(talvej: f u m o ) que os cegava / e separar-se em dois: 58.37 con med' a


cToutra parte do fogo que os mui poucasxe He partiu /ocoraçon;227.45
forte q u e i m a v a ; 218.25 dúa parte logo ss' os ferros partiron / e caeu-11'
viyar» ssa grand' enfermedade,/ e ar a meadade || separar-se: 8.33 dela
da outra parte a ssa gran pobridade; non me quer' eu partir; 42.67, 58.56
303.22 a ffreira dúa parte a feri' e Dês oge mais non te partas' de mi;
castigava, / e da outra He fazia muii" 65.«3o, 94.74 O livrar-se: 283.63 sse
algu' || aver parte: 137.15 nunca já partiu / daquel err' e sse repentiu ||
parte Deus en el ouvesse; 338.50 Que deixar de: 3/6.7 nunca vos partades,
non ajan en min parte; 265.63 pobres / amigos, nas vossas coitas de deman-
e romeus / ouvessen mui gran pari' dar sã ajuda || afastar-se,'ir-se em-
e rnni gran quinnon j| saber parte de: bora: 4.53 logo dali se partia / e en
ler conhecimento: 206.25 de mi parte cãs seu padr' entrou; 11.55, 44-36?
non sei {perdi a rafão, não sei que 55.25 foi ao mõesteiro ali onde sse
fa^er). partira; 65.215.

partida s. F.; parte: 110.13 a mayor par- parto s. M.: 89.1 como húa judea estava
tida; 215.30 tallou-lle dei húa mui de- parto; 118.16 tal parto três vega-
gran partida; 353.49 a mayor par- das fez.
tida; 374.23 se gâassem, a Virgen í.
li-
ouvess' ende sã partida; 385.34. páscoas. F.: 4.27 u n dia / de Páscoa;
115.3, 115.284 Páscoa no mês d'abril;
partir v. TR. / i.i 9,94 o seu partamos; 208.20 || pascua: 235.100, 259.32 JB| ||
50, i, 85.70 partiron mui de grado pasqua: 226.21, 235.g3, jgS.Sz, 333.5o.
con el sãs rações; 353.57, 411.171!
repartir; 384.3 Ben parte Santa Maria paseua, pasqua v. páscoa.
sãs graças e seus tesouros / aos que
serven seu Filio ben; 371.18 por ave- pasqual ADJ.: pascal: e i r ó p a s q u a l
rsn q u i n n o n / das herdades que 211.2,25; 235.93.
partissem || z5.i6o, 38.9 ela e seu Filio
son juntados / d'amor, que partidos passada s. F.: passagem: 215.7 quando
per ren nunca poden seer; 42.74, 76.4, passou A b o y u ç a f , non da passada
135.381| desviar, dissuadir: 59.87 a primeira / mas da outra || fazer pas-
feriu pola partir / Do grand' erro que sada: 69.77 u fez sã passada / perant'
quisera / fazer; nS.yS, 109.33,195.81 a porta; 348.42 yndo pêra a oste fez
escnarrido / foi e mui partido / do per aly ssa passada; 261.40 || fazer
que cometia || 16.27 o coraçon non passada: ganhar a vida: 214.17 non
partiu / de querer seu ben || deixar avia nada / senon quant' húa eigreja,
de: 206.31 poi-lo viron partir / de con que fazia passada.
preegar e n a s festas||/>ár de lado,
dispensar: 389.31 non tiínnam dinney- passar v. TR./I.: 5.22 passou o mar; 11.33
ros / que partir de ssi podessem || no ryo que soya passar; 57.64 passou
desistir de: 359.27 Amigos, vossa un recoste; 33.24 || 35.37 a Ingraterra...
entençon / partid' e ambos mui de passou; 88.61 por aã eigreja passar;
coraçon / amade-mi e vos muii' || 105.52 pêro en poder do novio era, /
impedir, fa^er malograr: 125.83 por nunca per ren pod* a ela passar; i6i.3a
partir este feyto oyd' agora o que xermcntos que passavan / daquela
fez; 119.31 el sayu dos primeiros vya nas outras || 26.62 passavan ant'
parti-la peleja || fender, rachar: hUa capela; iSi.38 ant' os abades ...
72.49 o acharás / pelas costas tod' passava || 9.22 toda-las gemes que
atrás / partid' || partir-se: quebrar-se. per y passavan; iS.ai mais Io mciryo

15
224

passava per y; 15.26 pela terra / de "Ima n a d a non era senon vento que
Cesaira ouve de passar; 9621 passava p a s s a v a / t o s t ' e que se desfazia
per un gran moni'; 181.11 o outro já come fum'.
passado / era per un grande rio || 1.1 i
sen avermos pois a passar / per m o r t ' passarinna s. F: passarinho: io3.2, 103.23
o u t r a vegada; 5.2 g r a n d e s c o i t a s per oye h ú a p a s s a r i n n a c i i n t a r .
que passou; 17.4^ lie foi d i z e r per
quanto p a s s o u || falecer, morrer; passo A D V . : d c v j f f a r : 71.56 f i l i e s t a l
73.141 lan tost' a m o l l e r boa foi deste n i u i i c y r » / de ic/,nres mui passo;
m u n d o passada; 420.40 u o u v i s t ' aca- 83.61 ergendo / se loi pass'; 113.19,
bada / a vida deste mundo e dei fuste 202.40 mui passo disse; 205.62, 228.22
p a s s a d a || 11.97 '°S° vivor / f e z o s a y u passo da casa.
passado; 65.233 pois se c o n p n r o n /
estes quinze dias, o 'À foi passado; pastor s. M.: 53-72, 102.69, 270.31, 398.1
419.58 |] acontecer, suceder: 58.6o Pois A m a d r e do P a s t o r bõo; 411.96 ||
passou esto, acordou entori / a monja; s. F.: moça, rapariga: 274.25 algúa
135.61 contou / seu feito como pas- pastor / pequena.
sou; 209.17 vos direi o que passou
per m i , / jazend' en B i t o i r a e n f e r m o ; p a s t o r i n n a s. F.: mocinha, rapariga:
215.62 o feito lie dissessen / todo per 321.58 desta e n f e r m i d a d e guarra log'
como passara || transgredir: 3<)2.38 a pastorya.
passou a p o s t u r a ; 411.110 non passe-
des de Deus seu mandamento || tiltra- pastorhrao: s. M.: mocinho, rapa^: 102.18
passar, exceder: 137.8 l u x u r i a , que fora dun c u m y o / ya este p a s t o r y n n o l
passava r a z o n e m a n e i r a ; 167.33 a 143.40, 3g2.15 Kst' om' era pastonnno
ssa mui gran vertude passa per toda enton, e b a r v a s pungentes.
sabença; 173.28 a ssa gran l e a l d a d e
passa todas lealdades \\Jafer passar: pater (LAT.) : 318.35 o que non d i s s e r /
245.35 Metérono en un barco e pas- «Pater nostro» por aquesto.
sárono alen; 383.5i passou-a / beens
per fondo da agua || tragar, engolir: patriarca (131.67, 145.1) V. patriarcha.
57.88, 104.28, 128.19 a comoyon ena
boca téede sena p a s s a r d e s ; 108.21 patriarcado s. M.: 138.2 foi esterrado e dei-
íillou o Corpus Cristi, mais per ren tado do putriarcado.
nono passou; 225.53, 3oS.3i comer já
non podia nen sol a agua passar || patriarcha s. M.: 28.35 un s a n t o Patriarcha;
trespassar, atravessar: 148.30 lie pas- 115.164, 145.10 Un p a t r i a r c h a ouv' en
sava / o corpo cona l a n ç a ; 157.i3 lie A l e i x a n d r i a . CF. patriarca.
passou as queixadas; 413.26 do sol
quando fer dentro ena v i d r e i r a , / que Pavia (Itália): 87.8 na cidade' de Pavia.
p ê r o a p a s s a || io5.56 Desta guisa
passaron ben un ano; 154.43 assi pas- pavor s. M.: 11.73 con p a v o r fugia; 14.8 con
sou sã vida; 232.26 Assi passou quatro pavor dos judeus / fugiu con el a
rneses; 3g3.a5 Desta guisa quatro dias Egipto; 15.84 que desse vias / per que
p a s s a r a que non b e v e r a || 38.17 saissen d a q u e l pavor; 21.55 Quand'
Daquest' avêo, tempos sson passados esto viu a moller, ouve pavor; 2 7 4 1
/ grandes . .. || 78.10 gran temp' à já Daqueste preito non a j a d e s pavor;
passado ; 61.15 t a n gran sazon é pas- 42.44 t a n g r a n p a v o r l i e creceu;
sada; 13594 ten P' á passado; 355.33 281.32 ii 11 o u - x e-1 lê pavor / de os
do que prometudo ey mui gran temp' negar; 384.63 que nos quer levar a
à passado || 365.13 dultava / que a logo u sempr' a j a m o s pavores.
225
pavoroso ADJ.: medroso: 358.37 a gente, de pêa quen y estever || 3i5.i5 húa
que pavorosa / era. cativa / moller a que davan pt-a cada
dia mui t' esquiva || a gran(des)
paxon s. F,: paixão: 30.31 sofreu paxon; ' pena (s); uz.3o os da nave sen grado
47.10, 239.87 p ré s por nos paxon; / sayron en por escapar / Enos
414.^3, 423.53. CF. paixon. batees a gran pêa; 2i8.3z a mui gran-
des péas ala con el chegavan; 237.40
paz s. F.: 1.36 loor a Deus foron cantar / e pelos cabelos a tirou do camy' a
«paz en terra dada» || aver paz: 47.10 gran pêa.
quis por nos sofrer / na cruz paxon
e morte, que ouvessemos paz; 63.17 pear v. TR.: causar pena, torturar: 85.47
nunca ,on m o u r o s quiso aver paz; mais de çen mil maneiras as almas
64.92 sobr' esto n u n c a a v e r e m o s péavan; 111.44, IZ9-9>
senon paz fl 139.10 nos dá paz || 82.19
non dormia en paz || 198.1 como Sanía peça s. F.: 199.44 húa peça de carn';
Maria fez fazer paz e que se per- 253.^7 o bordon quebrado ... en duas
dõassen úus ornees || 5.181 o mar nona peças caeu; 272.38 hua peça de terra ||
leixou en paz; 27.57 leixemos-U' fazer peças: 19.18 ant' o altar...
aqueste seu Jogar en paz || 12.19 non peças dei fezeron || 75.35; dei aver
queren con ele paz || de paz: 122.23 aã coidava/gran peça de seus dinnfèiros j|
orden offereceu / de Cistel, que é número, quantidade; 325.60 vyu gran
santa e de paz || en paz: 52.22 estavan peça de crischãos / que yan veer sãs
y todas mui quedas en paz; 146.96 são vy"as;345.a8 peça de cavaleiros O 167.51
e en paz / mio dê; 235.96 de todas sãs A nav' alongada foi. •. dei húa gran
doores o livrou ben e en paz || «pax peça peio m ar || espaço âe tempo: 248.31
vobiscum» (na missa): 115.334 u a Faz estev' assi gran peça do dia O húa peça:
acabara || ome de paz v. orne. 202.39 a cabo dúa peça; ao3.2o a cabo
dúa gran peça; 2i3.6z pois que húa
pé s. M.: 37.12 dun orne coytado a que o gran peça en aquel logar estavan;
pé ardia || PI..: pés: 134.44 en Pes nen 216.32,222.311| 411.106 lle preguntaron
en mãos; 166.18, 354.27 caeu ontr' os logo o que ouvera, / que tal peça en
pés das bestas || meter pé: 245.90 ouv* terra esmorido jouvera || gran peça:
espanto do rio, non ousou y meter 9.121 gran peça pelo mar singraron;
pé li decer a pé: 121.27 estava., en 117.24 caeu en terra e jouve mui gran
un seu palafré / fraco... £ deceu peça muda; 298.35, 335.75 || dês peça:
dele a pé || levar-se en pé: 135.108 en 11.83 dês peça non durmia.
pé / sse levou e diss' || andar de pé:
236.31| a pé de: 15.27 a pé dúa serra; pecadilla s. F.: pecado: 75.70 non pares
52.15 a pé dun mont'; 107.46 a pé dúa mentes a mia pecadilla; 89.73 por los
figueira; 191.16 a pé desse monte |) de peccadilla / tirar || per (por) sã
pee: 87.1 como Santa Marta fez cobrar pecadilla: 19.18 peças dei fezeron per
seu pee ao ome que o tallara; 64.3, ssa pecadilla; 169.11 por nossa peca-
I27-53» 341-7° non foi ferida nen en dilla; 184.12 polas ssuas pecadiilas;
pee nen en mão || PZ..: pees: 13.18, 411.92 o que perdeu E vá per ssa gran
14.47 foi-ss* en pees log' erger; 33.34 pecadilla.
dar / foi de pees en xermentos; 53.7,
5g.33. pecado S.M.: 3.8 Por ela nos perdoou / Deus
o pecado d'Âdan; 5.i54, g.i32, io.,n
pêa s. F.: peaa, tormento: 83.20, 85.22 pode-lP os peccados perdoar; i i.i cacr
conas pêas que sofria; 96.39, 115.276 / pod' én pecado || 111.17 Por seu Pe~
por nos pês s sofrendo; 123.48 saca cado || mal (mão) pecado; infelizmente,
220

desgraçadamente: 237.66 non ei, mal IMPERF. IND. 3 pedia 66.49, xo3.s,
pecado, já temp' en que os chorasse; 143.12, 221.58,
245.33 fórono enton prender / e, mão 335-15
peccad', avian de o espeitar sabor pidia 45.68, 66.49 TV •-C.
3ir,38. 1032 T, 218.22,
3o5.23
pecador s. M.: 3.32, 10.17 erros... que nos p e d i an 2o3. 12,
fazemos come pecadores; 28.104 Teve- 21 3.97, 386.32
sse por peccador; 38.5,41.4 || s. p.:5g.65 IMPERF. CONJ. 3 pedisse 65.57,127.23,
en tal que a pecador / se quisesse ré- 328.70
pentir; 237.2 hfia moller peccador; pidisse 65.57 To
287.11. pedissen 321.16
PERF. pedi 103.18 T, 401.96
peeadriz s. F.: pecadora.' 272.16 Esta mol- pidi 103.18
ler... era tan peccadriz; sgS.So assi pediu 8.44, 21.20,
como faz moller mui pecadriz. 53.41, 108.67,
125.114
pidiu 177.21,253.51,
peear v. i.t 7.7, 26.102, n5.zj (pecare), 265.105, 279.1,.
i5g.t6 que dei perdon ouvessen de 306.46
quanto foran pecar; 237.64. pediron 19.32,79.39,
pecejar v. TR.: despedaçar: 19.41 lies man- pidiron 366.5 r
dou que aquelas espadas / con que o FUT. CONJ. pedir x3&9
mataran fossen pecejadas; 112.26 o IMPER. pedide 16.42, 289.7
masto foi britado / e o temon pece- pidide 289.7 El
jado. PART. PRES. pedindo u 5.32o,
348.22, 419. 1 5i
pedidor s. M. / ADJ.: aquele que pede: 401.51 pidindo 407.36
orne que mal serve e é mui pedidor. INF. pedir 21. i3, 22. 36,
44.1, 64.33, 98.3
pedir, pidir v. TR.: 6.37, 5.92 Pediu-lle seu pidir 44.1 To, 98.3,
amor; 16.42, 2i.i3, t35.42 a moça foi To, 401.81
pedir ... por moller || pedir mercee: INF. PESS. 6 pediren 2x2 9
19.32, 53.41, 125.114 || pedir perdon:
3.3i, 8.44, 22.36 || pedir a consello: pedra s. F.: 1.46 vyu a pedr* entornada / dó
228.13 f°i pedir a conssello a húa sepulcr'; 29.1, 38.5 1 foi-lles log' húa
vella sorteira / que IPescantaçon mos- pedra lançar; 65.120 boveda de pedra;
trasse O 6.3s, 317.68 per portas pidia. 73.28, 1x3.4 || maestre de pedra: can-
Formas verbais: teiro: 24921 \\pedra preciosa: 295.14.
coroas con muitas pedras ricas;
PRES. IMO. i peço 55.47, '46.97, 348.45 || calcula: 173.2 a doo r que
219.48, 229.34, chaman da pedra || saraiva: i6i.3 non
291.37 fi riu y a pedra; 161.24.
2 pedes 296.26 Pedra Salze: Pedrada (não é possível de-
3 pede 375.8 terminar de que localidade, entre as
4 pedimos 103.55 várias do mesmo nome, se trata. Há
pidimos 103.55 Ta uma, por exemplo, perto de Sepúlveda,
6 peden 2i2.x3 outra perto de Segóvia): 171.1 Como
PRES. CONJ. 4 peçamos i5o.aa, húa moller de Pedra Salze ya con seu
3x3.48, 339.33 marido a Salas.
pedrada s. F.: 38.2, 385.x, 385.21 deron úa pêedença: 26.3,95.141| filiar pêedença:
pedrada / a un ome na cabeça. 65.35, 119.56, 154.41, 316.5», s38.46||
' prender pêedença: 96.18, 124.36 || têer
pedragoso ADJ.: pedregoso: í 58.3 carreira pêedença: 137.35 || tomar pêedença:
pedragosa. 3go.f,

pedregal s. M.: 179.38 OS nervios 11' assi peego S.M.: pego: 315.50 que no rio a dei-
sõavan / como carr' ea pedregal. taron en úu peego redondo.

l ! pedreira s. p.: máquina de guerra para


lançar pedras: a?.si aquel mouro
pegureiro s.M.: pastar: 53.7 dun menyo
pegureiro; 147.20. CF. pigureiro.
Soldan / fez-lles põer pedreiras / per'
aos de dentr' afan / dar. peitar V.TR.: pagar: 377.29 pêa connos-
çuda / lie faria que peytasse; 36g.5
pedreiro s. M.: 231.21 maesires pedreiros; Como Jesu-Cristo fezo a San Pedro
242.3 ua pedreiro que ouvera de caer que pecaasse/un pexe en que achou
de cima da obra; 242.13. ouro que por ssi e el peytasse.

pedrejar y. TR.: apedrejar: 915.36 todos Peitous: Poitíen (França): 38.18 tf Conde
grandes vozes deron / que logo a de Peiteus; Si.ç ai Con de Peiieus.
pedrejassen.
peito S.M.: 26.7 quen Deus troux1 en seu
Pedro: San Pedro: o Apóstolo: 14.2,14,23, corp' e de seu peito/ mamentou; 75.io5
31,36; 26.63,27.51, C6.57,313.32,369.4, fez aã vella que se ferisse no peito /
401.17, 419.80, 90,97, 140, i5v> || 425.53 côa sãs mãos; 77.3, 84.47, i3a.i36||
Simeon / Pedr'. PI..: 38.67 todos desnuados / os peitos
H'ouveron de parecer; 184.24 deron-H'
Pedro: filho dum habitante de Xereç: hua ferida pelos peitos; 225.43,404.97
359.17, 42. || de peitos: de bruços: 241.45 Estev* o
moç* o vaso na féestra lavando,/e
Pedro Lourenço y. tourenço. deitou-sse de peitos; 371.4» deúou-ss'
emel... de peytos.
Pedro de Marsella: 389.2 Maestre Pedro de
Marsella; 389.17,40. pei?:e S.M.: 339.46, 369.100, io3; 423.36 u os
peixes ... criou das aguas. CP. pese.
Pedro deSigrar; 8.12 Un jograr, de que seu
nome era Pedro de Sigrar. pela v. peio.

Pedro da Solarãa: 69.1 Sun tnonje... troux' pele S.F.: 199.19 sãs peles lavrava.
un seu yrmão sord" e mudo / que
c h a m a v a n Pedro de SoUráa; peleja S.F.: 75,85 Madre do que se non paga
69.68,77,82. de torto nen de peleja; 78.52 Deus de
peleja /me guard'; 89.62 por peleja/
pee v. pé. non aver con essas sandias; 119.23,
184.23 || sen peleja: grupo frasealó-
pêedença S.F.: penitência: 127.22 deron-11* gieo cujo sentido não é muito claro:
en pêedença que fosse pedir perdon / com certeza, sem dúvida (í): 67.22
en gSollos a ssa madre; iSS.s, a53.3 mancebos collia ben mandados, sen
un bordon de ferro grande que tragia peleja; 115.105 endeito-/o daqui que
en pêedença || cana de pêedença v. seu seja, / sen peleja, / do demo toda-
carta || dar pêedença: g6.38|| fazer via. '

3
228

pelejador S.M.: brigão: 76.12 un filio mal- 355-103 || pendurar: 13.15 ET, .58.3o
f e i t o r / e ladron mui fort', e tafur e T, 242.» F, 3o8 58.
pelejador.
penedo s. M.: 113.28 o penedo que caera;
pelejar vá.: 248.18 dous maryeiros filia- 236.14 sse foi en un penedo a galea
ron-ss' a pelejar; 280.12 con o demo especar; «41.34.
por nos peleja; 343.22, 409.29.
pennor s. M.: 25.26 aquesto que tu queres /
paliteiro s. M.: peleiro: 199.1 Como un peli- farei . . sobre bon p»nnor; 62.2 o
teiro, que non guardava as festas de deitara en pennor; 305.37, 36g 3. CF.
Santa Maria, corr°çou a lavrar no seu pennos, pinnor.
dia de Março; 199.12.
pennorar v. TR.: apoderar-se dos bens de
pelo (16.37). Pelos (45-1/). ('5-25)> Pelas alg.: 48.21 el assi os pennorava. / que
(129.35): PREP. per ART. DEF. lo(s), quanto quer que achasse do mõesteiro
filiava; 48 (M).

pelota s. F.: 42.19 jogavan à pelota, que é pennos s. M.: penhor: 369.14 deron-111 a
jogo de que praz / muit' a omées man- sortella, que en pennos a tevesse ata
cebos. que fosse pagada.
pensamento s. M.: 33.26 pois torvar/o mar
pena s. F.: 54.63 como muda penas a
viu, seus penssamentos / foron dali
andorya; 352.5o as penas que muda-
escapar.
das /ante aver non poderá \\pelepara
vestir: 5.183 pano de seda nen pena de pensar v. TR. i. 9.149 como penssamos;
gris || penha, rocha.- 5.n8, 39.7 un 26.71 gran traiçon y penssastes; 45.27
mõesteiro que jaz sobre lomba /dua penssou que un móVsteiro / faria y
gran pena; 95.50, 107.14, 1 13.2 guardou (sol) non 6 pensado: de modo nenhum
. o mõesteiro que non feris?' a pena en é possível, nem sequer é de admitir,
ele que caeu da roca. é impensável: 65.i88 Sol de m'ir non
será pensado; 88.88 Non è penssado f
Pena COTA: Penacoba (a 4 km. de Santo que desto possas filiar; 95.2! dVle a
Domingo de Silos): 233.18 húa her- bever vinno non era penssado; 105.37,
mida ... que é cabo Pena-Cova. 304.17 sol penssado / non e; 325.40 ||.,>*
pensar de: ter cuidados, curar:&\.y-j de
penado ADJ.: atormentado: 156.15 polo vossas chagas pensedes; 75.16 de seu
fazer penado / viver, foron-lle tallar corpo pensava niuit* e de sã alma
/ a lingua. nada; 178.17 penssou ben da muleta;
198.27, 247.29, 334.21 || s. M.: 172.23
pender v. i.: 273.43 viu a seu lado / pender perderon medo e todos mãos penssa-
de cima do onbro dous fios. res/Que ant' avian da morte.
pendon s. u. t pendão, bandeira,- 345.3a pentecoste s. M.: 97 (M); 211.15 un dia de
mandou logo sacar seu pendon mui Pentecoste.
toste / de Sevilla,
peon s. M.: peão, soldado pedestre: 27.20
pendorar v. TR.: 1 5 8.30, 159.36 fillaron a Duas lançadas lie deu un peon; 85.19,
posta e iòrona pendorar / per húa 102.28, 205.24 almogavares muitos,
corda de seda ant' o seu santo altar; peões e baesteiros; 245.17 escudeiros
242.3 esteve pendorado e teve-sse nas e peões, eavaleyros ouiro ial; 317.6-
pomas dos dedos da mão; 271.32, un escudeiraz peon; 374.12.
229

pcor ADJ., A Dv.: por: 47.35 Fuge, mão, mui musto per húa corda || 91.81 fendem!'
peor que rapaz; 64 68 a dona a troxe as ondas per meo; i3i.i8 a cova logo
peor que a un can; 11.4$, 82.44, 102.40, per meo quebrar/se foi; 189.17 a tal-
317.9 quen sse desto non guarda cae lou per meogo; 214.43 o fendeu per
de mal en peor || peyor: 5.io3, 15.57, meyadade; 245.66 entrou/per meogo
54-33, 91.31 130-17 g u a r d a - n o s de do paaço || per igual, per iguança v.
faze-lo peyor. igual, iguança || per u: i3o.27 quen sse
dela par t ir /Deu-lo cofonda, per u
pepion s. M.: antiga moeda corrente em quer que for; 241.80 non parecia per
Castela, de pouco valor: 85.15 7", u fora ferido; 309.68 deitaron os cimen-
102.29, '45-28 non Ue ficaron sói dous tas ben per u nevou Deus padre; 333.58
pepiões; 3o5.33 esterllis e torneses, pôs as sãs mãos mui toste aly per u
burgaleses, pepiões. CF. pipiou. mal sentia |] per cabo de v. cabo; per
cima 182.42 v. cima, per só v. só ||
pequeninno ADJ.: 54.93 hfia capela mui tempo: o.5.5i est* avêo per três noites;
pequenla; 89.72, 139.26 un menyo ... n5.2Õ5 pela luz; 161.40 fez ydas per
mui pequenyo; 205.43, aai.it quando/ muitas vezes a Salas; 162.48 pela luz
era moço pequeninno; 310.9 eno corpo / tornou; 243.10 per húa mui gran
de sã m a d r e , / u j o u v e dês peque- geada; 255.i a5 per duas vegadas; 289.11
nynna. per gran sesta || meio, modo:'"R.\1> per
ele tenno que poderei / mostrar do
peqneno ADJ.: 44.13 d'ave pequena tro ena que quero algúa ren; 2.35 per ti viv' a
mayorj 77.23, 146.113, 171.2 un filio Sennor mya; 3.71 que jouvessen con
pequeno; a36.i, 274.26 come d'algúa ela per força; 32.a5 soube per el a ver-
pastor / pequena. dade; 33.59 se g uar i ra Per nadar; 25.65
se eu pagar non Ho podia / per mi;
per PREP.: lugar: 1.12 sen avermos pois a 29.10 f e i t a s per sãs mesuras; 79.4
passar / per mort'; 9.121 gran peça Santa Maria,/ quem se per vos guya;
pelo mar singraron; 15.52 quero víir/ 88.82 q u e r i a o b r a r / per Ypocras;
per aqui? 33.i5 Húa nav' ya per mar; iSo.ai per ela nos deu nova l e e /
37.32 per aquel pé a mão yndo e Nostro Sennor || 157.26 non poderon
v í i n d o / trouxe muitas vezes; 43.84 per ren / tira-11' ende o cuitelo per arte
per montes •.. andou; 46.68 deitar / nen per seu sen; 159.37 fórona pendo*
leite come per canudos; 78.87 farei rar / per húa corda de seda; ig3.8 a
ora per todas tas ygrejas / contar este T u n e z passou ... per navio; 209.21
feito; 105.131 souberon / este feito pela per sinais lie preguntou; 283.7 vencer/
terra viaz; 129.2 saetada que He deran foi ao demo per saber || causa, motivo:
pelo ollo; 159-25 buscaron pela casa A. 18 que dos Romãos Rey / é per
pola poderen achar; 175.8 per Roca- derelt'; 3-5 per nossa folia; 42.5g per
mador vêo a Tolosa; 181.12 passado / prazer dos parentes; 86.4 Acorrer-nos
era per un grande rio; 204.26 a dizer pode e de mal guardar / a Madre de
/ fillaron sass orações e per seus livros Deus, se per nos non ficar; 102.3*5 per
leer; 216.30 yndo per carreyra; 223.10 seus pecados; 127.5 Non pod' ome
Per todo o mund' ela miragrcs faz; pela Y i r g e n t a n t a c o i t a endurar;
«27.55 entrou pela ygreja; '141.2 que- i6\6i Per mandado da Virgen; 1663
brou per toilo o corpo || 69.80 ya pela Como poden per sãs culpas os omes
mão/con el un preste; 85.42 o pres seer c o n t r e i t o s ; 180.21 tod' ome
peia mão; 141.20 o ergueu... pela Menya a devia / en todo tempo per
destra mão; 237.40 pelos cabelos a razon chamar; 192.i3 per meu grado ||
tirou do camy'; 271 32 quero que me per consello 117.19 v. consello; per
f a ç a d e s pelos p e e s p e n d o r a r / d o nulla guisa v. guisa-, per nulla (ncnhúa)
230
maneira 137.51 v. m a n e i r a ; per niun ele vDo; 28.n3, 44.21 pêra Salas seu
preito v. preito; per ren v. ren; per camyo filiou; 45.88 foron pêra seu
ventura v. ventura || per (boa) fé 53.61, i f e r n o ; 53.17 pêra Seixon o levou ||
296.26 v. fé [| 239.64 jurei . per Deus 264.39 todo pêra mal ya, CF. para,
gran mentira m o r t a l ; 305.40 juro-vos porá.
per mia creença || agente da voj pas-
siva: 75.66 per el, maçar moirades, pêra s. F.: 276.42 Mais mol' a cabeça ten /
non seredes soterrada; 111.12 un mi- ca non <í pêra fole.
ragre preçado / vos será per mi mos-
trado; 135.140, 186.18 cumo vos per
peranal ADJ.: perenal; 275.48 fonte pera-
mi ora dito será || per si: 77.35 cada
nal. Fonte que tem água durante todo
un nembro per si mui de rig' estalava;
o ano.
274.29 || per i 97.61 v. i || per como v.
como; per quanto v. quanto, per que
v. que || per pouco, per poucas v. perante PREP.: 6).3o foi perant' a y g r e j a ;
pouco || per nome: 5.j Emperadriz..., 134.35, 227.47 passou perant' os mou-
per nome Beatriz; 22.i3 un lavrador..., ros; 245.76.
per nome Mateus; 35.40 Dun mercador
que avia per nome Colistanus; 144.37, percobudo p. p./ADJ.: preparado, pronto:
i65.ioAestesoldanchamavanperstu 46.14 por crischíios guerrejar / o rou-
nome Bondoudar; 236.13 || 210 28 non bar, / que non eran percebudos.
demos / pelo d e m o un figo || 33.68
quen per ela fiar || 191.13 filiar foi per percodir v. TR.: ferir mortalmente: 109.43
manna / D' ir cada dia por agua || mai-los que do batismo o sinal / tra-
209.17 vos direi o que passou per mi || gen, aqueles ymos percodir.
167.33 a ssa mui gran vertude passa
per toda sabença. CF. pelo, por, par. perda s. F.: 112.43 sen perda filiar; 232.8
enas perdas ao que a chama vai.
per ADV. (partícula de intensidade): 6.82
muito per ás dormido; 125.48 O que pordeda s. F.: perda: 36<j.2 Como Sanla
nos mandastes mui ben o per recadei Maria guardou de mal úa boa moller
eu; 171.44 Muno o per foron buscar; ile Santaren dum alcayilo malfeitor,
204.35 muito ile per proug' c n ; 221.3 que a q u i s e r a meter en puriluila de
Ben per está aos reis d'amaren Santa quant' avia.
Maria,
perder v. TR./I.: B.26 cuid' a cobrar / por
pêra PREP.: para, em direcção a, a fim de, a esta quam' enas outras perdi; 9.88
favor de: 23,17, 3o.34 No seu reino non perdera medo / dei; 17.15 a dona
que el pêra nos ten; 52.26 ouveron mui bon marido perdeu; 49.32 perde-
pêra si / assaz de leite; g5.3o, 144.28 ron via; 72.2 un tafur que di-ostou a
touros trager m a n d o u / pêra sãs vodas; Santa M a r i a porque p e r d e r a ; 73.41
184.32 mester engrude / Avia pêra sã per poucas ouvera de perder o sen;
chaga; 278.111 || 5.84 Aquesta moller 174.10 con outro dados jogava, / e
pêra criar nosso iillo m u i t o vai; i6.38, porque perdeu a eles, descrecu mui
42.74, 46.53 pêra o mundo salvar; feramente || perdudo p. P.: 2.64 foi logo
191.18 E mui ben que vos eu conte... mort' e perdudo; 5.94, 19.26 assi foi
pêra filiardes façãya / De servirdes perdudo / do fogo do ceo; 28.10 non
ben a Virgen || 378 3 t i i n n a úa sã filia quis que perdudo / foss' o poboo;
doente pêra morte || 419.8 pêra o seu 46.41 E perdudos / Son quantos Io
reyno logb nos convidou || 5.42 pêra creer van || pordcr-ae: 14.48, 63,^4 con
Roma se tornou; 9.79 correndo pêra vergonna S6 cuidou ir perder; 74.48

~
231

75.164filiou-se-ir ende tal medo,/que perdon s. M.: perdão: aver perdon: 3.16,
de perder-se ouvera; gó.t. Formas 14.24, 155.30, 305.12(1 demandar per-
verbais: don: 151.46 || gaannar perdon: 84.24,
160.18 || pedir perdon: 8.45, 22.36 ||
PRES. CONj. l perca 201.5z, a3j.3g, rogar perdon: 253.52 II w..: 199.6 Com'
354.3o ê o muncT avondado de mães e d* oca-
percas i25.ioa jões, / assi é Santa Maria de graças e
perca 3i8.3i, 404.81 de perdões; 218.6o Jheso-Christo, cujos
percamos 80.12, i3o.7, son os perdões; 3o5.4 per ela guan-
naraos de Deus mui grandes perdões.
5 perçades 3i6.u
6 perçan 286.7 perecer v. i.: 5.115 farey-te perecer; gg.5o
cuidaron perecer / todos e aly morrer;
pordiçon s. F.: perdição! 72.39 Teu filio, 107.43,113.24 non nos leixes perecer/
mui mal garçon, / é morto en perdi- nen de maa morte morrer; 331.32 ||
çon; 195.180 per que yr devia / aã 112 2 Como Santa Maria guardou húa
espantosa/ perdiçon; 270.42 quen en nave que ya carregada de triigo que
aquel non creess* yrya a perdiçon; non perecesse; 23ô.i6 pereceu a gaiea;
284.13 a ssa alma levara o dem* n 264.1, 371.33 húa pinaça... feriu en
perdiçon; 219.8 a húa nos dá vida e úas penas e ouve de perecer.
a outra perdiçon.
perfia s. F.: perfídia: 12.17 é mui grand* e
perdidoso ADJ.: prejudicado, com perda: provada a perfia dos judeus / que meu
48.19 os monges He davan sã renta da Filio mataron; 32.41 ti mando que
abadia; / e quando lia non conprian, destas períias / te quites; 85.3, 222.53
eran dela perdidosos; 159.3, 171.7 do diabo nos guard' e de ssa perffia;
guarda nos que He praz / de seeren 285.4 Do dem1 a perfia 367.29 o demo
perdidosos; 171.42, 194.38. chêo de perfia || porfia, altercação:
ng.23 oyu como de peleja ou de gran
perdimenío s. M.: perdição, ruína t 34.18 o perfia / grandes vozes || sen perfia:
demo o matou, e foi a perdimento. 9.95 o seu partamos/ logo sen perfia/
todos per iguança || prender perfia:
perdiz s. F.: 115297 como perdiz / assi o disputar, altercar: 192.24 mui gran
depenavan; 146.112 fez-11'ollos come perfia /por ela prendia ... con un ...
de perdiz /pequenos a aquel donzei./ mouro || estar en perfia: 152.21 El
mui fremosos; 232.19 foi con el filiar estand* en tal perfia; i8f.3o estando
perdizes; 273.8 terra avondada de per- en pertia de qual deles o matasse,/
diz e de cõello. deitaron ontre ssi sortes quen pri-
meiro começasse || empenho, afinco,
perdõança, perdoança s. F.: perdão: 154.44 teimosia: filiar perfia: fajer esforços,
poia Madre de Deus ouve salvament' insistir, teimar: 66.35 O bispo que
e perdõança; 289.8 que vos gaanne de man / aqui, que sempre perfia / filiou
seu Filio dos peccados perdoança; e affan / por mi en esta prebenda;
409.19 d' avermos perdoança. 108.4 Dsreii* é de ss' end1 achar/ mal
quen filiar perfia /contra Santa Maria;
perdoar v. TB..: 3.4, 14-43 a seu Fill' o Sal- 153.20, 264.44, 299.36 || a perfia: à
vador / foi rogar que aquel frade porfia, sem cessar; à compita, ao desa-
perdõass'; 30.23 somos dei perdoados || fio: 18.49, 20.11 sempr' estás lidando/
24 39 asse Deus vos perdon; 278 24 se por nos a perfia; 89.10 Toda a noite
Deus vos perdon'U se Deus me perdon: ardeu a perfia / ali O fog'; 143.32 log1
a gente fillou-ss' a rogir /e as molle-
232

rés chorar e carpir / cada húa a per- pomas. F.: 38.g8, 51.80, 57.74 húa p e r n a . . .
fia; 314.15 Dous omes dados jogavan de gaiinna; 134.2 un orne que se tallara
a gran perfia provada. a perna; 227.51.

perfiado ADJ.: porfiado, teimoso: 8.42, 75.53 pêro CONJ. : mas, porém, contudo, no entanto,
O crerig' assi estando de sse non yr embora, apesar disso: 11.23 a húa sã
perfiado; 105.42. druda ya / con ela téer / seu gasal-
lado; pêro ant' Ave Maria / sempr' ya
porfiar v. r.: porfiar, teimar: 33-44, *°8.3o dizer; 65.115, "8.16, 132.53 || e pêro:
O judeu a perfiar / começou e disse. 49.56, 398.34 non quedava / de busca-
-los pelos montes, e pêro nonos achava
|| mas (mais) pêro: 42.72, 07.83, 68.3i
perfíoso ADJ.: porfioso: 196.8, 225.5 Muito
A ta oraçon ben oy; mais pêro non
bon miragr' a Virgen faz estranno e
conven a mi / fazer crueza, nen me
fremoso, / porque a verdad' emenda
praz; 75.95, 95.24 || maçar ... pêro:
:, o neicio perfioso.
B.io E maçar eu estas duas non ey /
. com' eu querria, pêro provarei / a
periglo (148.3, 9, 14, 19, 24) v. perigoo. mostrar ende un pouco que sei; 16.27
Maçar o cavaleir' assi despreçar se
perigo (36. 1 5, a35.io3) v. perigoo. viu / da que el amava, e seu desamor
sentiu, / pêro, con tod' esto, o cora-
perigonr v. i.: correr perigo, naufragar: çon non partiu / de querer seu ben ||
36.a, 33.5a, 236.1 Como húa moller 203.26 E diss' a madre: o Ar ide pêro
perigóou no mar; 267,4, 339.» como ala.» || e pêro: 7.36 Dentro no dormi-
Santa Maria guardou hfia nave que doiro en seu leit' u j a z i a / por dormir
non perigoasse no mar ; 37.11 fia mui cansada, e pêro non durmia;
moller que perigoara dúa pinaça e 75.61, ni.ai || ainda que, se irem que,
caera no mar. CF. periguar. apesar de que: 47.22 Pêro beved'
estava muit', o monge quis s'ir /
perigoo s. M.: 172.1 perigoo do mar; 267.1 dereit' aã eigreja; 54,5 Ga pêro a ve-
perigoo das ondas 5^313.1. CF. periglo, mos enfermidades / que merecemos
perigo, pcrigro. per nossas maldades, / atan m u i t a s
son as sãs piedades / que sã vertude
pcrigooso ADJ.: 78.68 o deitou na chama nos acorr' agya; 65.178 non era rouco/>
fort' e perigoosa; 106.21 prijon peri- de cantar, pêro muit' avia cantado ||
goosa; 181.7 perigoosa / guerra con e pêro: 17.35 E P^ro ll'o Emperador
outro avia; 175.82 morte perigoosa / dizer / oyu, já per ren non lio quis
lie deron dentr' en un fogo; iy5. 107 creer; 67.58 || mas pêro: 5.i3 mas
morte prendia / m u i perigoosa ; 346. 16 pêro dei nome non sei, foi de Roma
húa enfermidade ouve mui perigoosa. sennor || seguido de CONJ.: 125.03 con
CF. perigoso. esta mia criada cuidas casar, pêro que
me pés || 65.go Pêro eu fezesse / esto,,
perigoso (65.166, 181.7 T) v. porigooso. non cuido que mio ele crevesse; 91.11
que non poden contradizer judeus /
perigro (148.34, 3g, 44). v. perigoo. nen ereges, pêro queiran dizer ai ||
pêro que (seguido de IND.): 82.29 °
periguar (267.4 P \ 2 I ) V. porigoar. desfarei, pêro que trage frocaz || e
pêro: 34.25 E pêro que o logar muit'
perlongado ADJ.: prolongado: r.io nos enatio estava, / a omagen quani' en
erdar / por seus de sã masnada / de si mui bõo cheiro dava || seguido d&
vida perlongada. CONJ.: 167.4 valer-11-á, pêro que seja
233

d'outra lee en creença; i8i.3 Pêro que quen a seuFillo pesar faz; 38.7, 104.4
seja a gente d'outra lei e descreuda. || jazer en pesar: 3o8.i6 se guardar/
1 de lie fazer nulla cousa que lie jou-
Fero Bonifaz v. Bonifaz. vess' en pesar || a pesar de alg, : com
desgosto, contra vontade: 106.4 Prijon
perponío s. M.: gibão; 198.29 perpontos e forte nen dultosa / non pod' os presos
escudos. téer / a pesar da Groriosa; 273.53,
379.42, 401. 3o a meu pesar.
porscguçon s. v.'. perseguição: 227.43 pêra
livrar-te daquesta perseguçon. pescado s. M.: peixe: 5.148 carn' e pescado;
23.16, 67.18, 88.20, 05.24 filiava pes-
Ferssia: i5.5i terra de Perssía ; 265.30, 65. cado.
't
pcrssião s. M.: persa: 15.34 ^-ste pescar v.. TR.: 67.67, g5.35 estand' un dia
avia guerra / con perssiãos. pescando; i83 (M), 369.4 Como Jesu-
-Cristo fezo a San Pedro que pes-
períeecer v. i.: pertencer: 78844 nunca lies casse / un pexe.
talrrá mente / do gran ben do paraíso,
ca a eles pertêc-ce; 331.7 a cada door pescoço s. M.: 293.1 F torceu-xe-l£ a boca
sabe ela quant' y penêece. e o pescoço»

pesado ADJ.: J 5.55, 37142, 40336 u seu poso s. M.: 43.21 a moller fez promessa que
Filio velido / viu levar a pesada /cruz. se ela fill* ouvesse, / que con seu peso
de cera a un ano Ho trouxesse; 305.52.
pesar v. i.: 306.2 Como Santa Maria fez
fia carta de pêedença que tragia úa pcsseverar v. i. : perseverar, continuar:
moller pesar mais en fia balança que 269.46 se eu pesseverar / en seu ser-
quant' aver poseron na outra; 305.46 viço quisesse.
II24«.4S Kstev' o moç' o vaso na
iêestra lavando, / e deitou-sse de pei- pessoa s. F.: 15.45 Pois ta pessoa nobr'
tos, e foi já que pesando / mais de aqui veo; 55.43 guarda-me mia pessoa;
Ia cinta suso || pesar a alg (IMPESS): 119.12 viçosa tíia muito ssa pessoa, /
38.7 non me maravillo/se lie pesa de mui gran mannãa jantando; 414.5
quen lie faz pesar; 53.28 e que vos três pessoas e úa Deidade; 420.36 a
pç s m'averedes eno col' a soportar; ssa pessoa santa.
73.40 Q u a n d o viu o mong' esto, pctiçon s. F.: petição, pedido: 146.106 oge
pcsou-lle tant* en / que per poucas sen eras / compri logo mia petiçon;
ouvera de perder o sen; 96.7, 9831 265.123 fas ta petiçon; 386.32 outor-
do mal que fé i t' avia muito lie pesou; gou-lles logo quant' ouveron deman-
292.101 non vos pés || PRES. CONJ. dado / en todas sãs petições; 401.1
3 pés: 53.28, 125.93, 292.101 || pese: petiçon que fezo ei Rey a Santa
316.10. Maria || carta de petições: 305.43.
CP. petiçon.
pesar s. M.: 5i.85 Santa Maria tan gran
pesar en mostrava; 65.6 1 sof frendo pexe (369.5,?9.f,8) v. peixe.
traballos muitos e pesares; 4<j3.i dos
sete pesares que viu Santa Maria do peyor V. peor.
seu Filio || aver pesar: 5.99 Eu ey /
pesar e coita por meu criado, que ora pez s. M.: 3.47 ao demo mais ca pez /
mort' achey; 17.21 gran pesar ouve; negro; 5.126 tornou... negra come
27.15, 44. 1 5, 5o. 1 8 || fazer pesar: 12.5 ; 47-33» 58-3«, 68.44.

f
234
pia s. F.: pia baptismal: 89.75 en Santa maçar que xo tíian ensserrad' en sã
Cezilla, / na pia sagrada, / os fez pilla. O sentido da palavra, que
dessa vegada / Ambos fazer crischãos. ocorre em posição de rima, é obscuro.

piadade s. P.: 15.72 Madre de piadadej 48.36 pinaça s. F.: barco pequeno: 371.2, 371.30
aSennordepiadadesyS.Sg, io5.3,124.48 húa p i n a ç a . . . carregada de íarinna.
Esto fez Santa M a r i a . . . pola ssa gran
piadade; 173.13 a Sennor das piada- pinnor (62.2 TTo) v. pcnnor.
des; 322.11 nas grandes enfermidades
/ de doores e de cuitas acorre con pintadillo ADJ.: pintado: 169.46 a eigreja...
piadades || aver piadade: 5o.i8, 93.25, era toda de novo pintadilla.
221.40 Quantos Ia yr assi viron gran
piadad' end' avian. cr. piedade. pintar v. TR.: 9.2 a ssa omagen, que era
pintada en hua tavoa; 27.53, 34.10,
piadoso ADJ.: 10.6, 37.9 miragres... pia- 38.50 ydolos pintados; 74.2 Como
dosos; 43.52, 55.6 a Virgen Santa Santa Maria guareceu o pintor que
Maria, piadosa e sen sanna; 56.53, o demo quisera matar porque o pin-
65.165 Sennor santa piadosa; 71.62 tava feo.
a Piadosa; 91.56 no fal / A quena
chama, fiando / no seu piadoso ben ; pintor &. M.: 74 i, 136.39, 306.25 tan bon
139.4 Maravillosos / e piadosos / e maestre era o pintor que a pintou.
mui fremosos / miragres faz / Santa
Maria H comovedor, lastimoso; 12.14 pintura s. F.: 29.13 na santa Gessemani /
oyron voz de dona, que lies falou / foron achadas figuras / da Madre de
piadosa e doorida assaz. CF. piedoso. Deus, assi / que non foron de pintu-
ras. / Nen ar entalladas non / foron;
352.53 || cor: 384.45 pintavas meu
piai s. M.: pinhal: 42 85 en un' hermida se nome de três pinturas.
meteu cab' un piai.
pinzel s. M.: pincel: 7441 eno pinzel se
piar s. M.: pilar: 231.26 mármores... soffreu / con que pintava; 74.51.
Os úus pêra altares, / e outros pêra
piares. pipion (85.15 E) v. popion.

pichei s. M.: 155.29 Ide-mi trager / este Pisa: 105.65 quantos físicos ouv' end' a
pichei chéo d'agua; 155.34, 43, 50. Pisa; 132.12.

pidir v. pedir. pisão ADJ./s. M.: pisa.no: 169.16 genoeses,


pisãos e outros de Cezilla.
piedade (32.16, 36.18, 54.7, 67.54, 83.41)
V. piadade.
pistola s. p.: epístola: 133.27 foi a pistola í
rezar / dos mortos que fez Judas t!
Macabeus. K
pjedoso (56.33, 69.53, 106.45) v. piadoso.
pitança s. F.: (ração de) comida (que se dá
pigureiro (53.1) V. pegureiro. por caridade): 9.52 gran demorança /
aqui u estamos / boa non seria / sen
pilla s. F. pia (?); morteiro (?): 19.33 que aver pitança || fazer pitança: 303.48
os non metesse o dem' en sã pilla; do que sabor avia fez-11' end' amor
169.26 poder / non ouveron os mou- e pitança.
ros per ren de mal fazer / en aquel
logar santo, nen de o en toller, / pitiçon (146.106 Tf 401.1 To) v. petiçon.
235
pleito (?5.iQ2 T) v. preito. pobridade s. F.: pobreza: 218.26 a ssa gran
pobridade. '
plena (LAT.): 270.17 Ave gracia plena;
415.15 Gracia plena. ' pobro (309.16) v. poblo.

poblado s. M.: povoado: 65.133, 191.7 poço s. M. ; 58.30,51; 102.1, 119.37 un poço
nas, que en termio cTAlvarrazin é
fond' e negro.
poblado.

poblador s. M.: povoador, colono: 379-53, poçõya s. p.: peçonha: 222.5 non He nozirá
398.23 Un poblador y morava. poçõya; 315.35 (poçoy1).

poblar (A.n TTo, 28.1! To, 256.11) v. poçon s. p.: peçonha: 188.3"$, 189.2, 189.5
pobrar. Ben pode Santa Maria guarir de toda
poçon; 426.30 || s. M.-. 225.27, 225.49
poblo s. M.: povo, gente: 12.24 o poblo dos aquel poçon tan iixoso.
judeus malvaz; 28.38, 99.41, 143.11,
205.29 O castelo fortemente foi derre- poder v. TH./ i.: A.28, 8.13 per ele tenno
dor combatudo . . . ond' en gran medo que poderei / mostrar do que quero
metudo / foi o poblo que dentr' era J algúa ren ; 3.4i, 4-1?) 5-3* lf,;49-68 en
208.48 mandou assúar toste o poblo salvo os guioo / come quen podia ||
gr and' e meudo; 211.27 desto o poblo quanto mais pode etc.: 5.62 cavalgou
foi tan coitado, / que cada un deles e quanto mais pod' a Roma começou
entrestecia. CF. poboo, pobro. de ss'ir; 26.91 rezôaron quanto mais
poderon; 87.1?, 147.43 || que pod' e
poboo (27.67, 28.11, 46.50 andar / ontre vai: 72.54 Deus foi joyz, / que pod' e
poboos myudos; 99.1 Como Santa que vai; 179.3 Ben sab' a que pod'
Maria destruyu un gran poboo de e vai / física celestial || poder con
mouros que entraram h ú a vila de cris- alg. : ter influência sobre alg., ter
chãos ; 145.71. v. poblo. poder sobre alg. : 14.6 muit' è cousa
guysada de poder muito con Deus /
f obrar v. IR.: povoar: A.n pobrou/Badal- a que o troux' en seu corpo; 267.58
louz; 35.41, 196.18 Costantinopia a pêro que nos tenta /o demo, non pode
grande, que de Costantin pobrada / nosc* || u o ii podia mayor (IMPESS.): que
foi; 328.75 entendeu ben que Cadiz
mais não podia ser: 15.21 o demo no
mais toste pobrad* ouvesse; 345.17 o
seu coraçon / metera y tan grand1
castelo de crischáos ben pobrara ||
erigia / que per ren non podia mayor;
v. i.: colonif ar, fixar-se; 379.2 rou-
35.46 ouveron tan gran bonaça que
bavan os omees que viinnan pobrar
non podia mayor. Formas verbais:
en aquela sã vila. CF. poblar.
pobre ADJ./S.: 5.77 Moller / soo mui pobr' PRES. JND. I pOSSO 7.58, 10.21.
e coitada; 53.10, 67.23 aos pobres ser- 46.44, 109.13,
vissen; 7519, 98.17. 155-24
a podas 21.45, 7^.24,
pobreça (75.4 E) v. pobreza. 100.18, 232.39,
241.69
pobreza s. F.: 75.2, 132.152, 195.47 C°n 3 pode 5.118, io.li,
pobreza, / por gãar requeza / fez 15.64, 25.3, 26.74
grand1 avoleza ; 200.24 A mi de gran- 4 podemos 82.23,
des pobrezas / sacou e deu-me reque- ' 1 24. 3o, 126.38,
zas; 281.81. 170.7, 348.5
236
podedes A.28, 5.31, FUT. IND. i poderei 8.13,64.64,
26.67, 56.12, io5.n3
82.27 3 poderá 16.4, 59.4,
poden 38.9, QI.IO, 407.54
ioy.8, iGG.3, 4 poderemos 143.40,
214.32 35'-33
PRES. CONJ. possa 17.48, 21.18, 5 poderedes 265.95
25-f'S, 65.7,151.23 FUT. CONJ. i poder 64.02, 96.13,
possas 76.39, 88.89, 200.27, 273.27
216.48, 407.49 3 poder 14.15, 35108,
possa 6.85, 131.5, 265.133, 271.39
151 4, 161.24, 5 poderdes 128.22
222.9 6 poderen 238.51
p o s s a m o s 15.44, COND. 1 p o d e r i a 28.i3i,
48.8, M 3 - 4 9 7 241.54
248.7, 390.5 2 poderias 347.38
p o ss a n 212.14, 3 poderia 90.70, Gr.3,
235.3i, 235.53, 66.51,70.8,73.37
286.5 6 p o d e r i a n 245.56,
IMPERF. IND. podia 25.64 352.53
podia 4.17, 25.119, PART. PRES. podendo 121.10
5438.57.87,62.13 INF. PESS. 6 poderen 159.25
podíamos 415.17
p o d i a n 15.159, poder s. M.: 3.2o fora f a z e r . . . carta por
34.12, 63.14, gãar poder / cono demo; 10.1 Esta
91.36, 99.25 é de loor de Santa Maria, com' é fre-
IMPERF. CONJ. I p o d e s s e 165,52, mosa e boa e á gran poder; 41.26,
272.31 n3.3o começaron Deus a béeizer / e
2 podesses 334.25 a Virgen e seu poder; 23o.i5 con Deus
3 p o d e s s e 5.129, á tan gran poder / que quanto quer
19.25, 21.38, pode fazer; s58.i6 dava ben a comer
31.64, 35.28 / a pobres do que avia, segundo o
p o d e s s e n 33.66, seu poder || mandato, procuração:
43.18, 5 0 . i 3 , 185.20 Se eu vosso poder ei, / mia
215.62, 248.22 fala cono alcaide pêra un dia porrei
PERF. pude 97.44 || forças militares, exército: ib.go ela
pui de 300.67,31 r.2i logo ll'apareceu / con gran poder de
p o d e 5.62, 10.10, Santos; 51.16 gran poder de gent' ali
6226,65.52,86.33 a s s ú a r a ; gg.iS Mouros foron con
p o d o 64.2, 65.40, poder / húa cidade prender; i65.25 ||
97.19, 108.32, a todo seu poder: 74.8 un seu pintor
125.26 que punnava de pintar / ela muy fre-
pude 98.2, n3.2o, mos' a todo seu poder (o melhor que
147.17, 155-35, podia) || de poder: com força, rápido:
178.17 142.21 o rio corria de poder [| en poder
p o d e r o n 19.22, de: 26.45 te foi deitar / en poder do
2 6 . 9 1 , 51.78, Cernido || per poder de: 67.94 eu te
52.32, 64.84 conjur' e mando que a digas sen con-
MAIS Q. PERF. 3 poderá 57.80. 88.67, tenda, / per poder de Jcsu-Cristo, que
96.71, n3.i3, é Deus en Trlidade || aver poder de:
166.7 22.3 Mui gran poder á a Madre de
237
Deus / de deífender e ampara-los seus que os filiasse || põer de ssúu: juntar:
|| a ver poder en: ag.aS é Sennor das 56.28 Dos salmos foi escoller/ cinque
naturas, / que nas cousas á poder / por esta razon / e de ssuu os põer /
de fazer craras de scuras || aver en • por cinque letras que son / en Maria
poder: 115.165 á en pode-la comarca; || põer no coraçon: propor-se, decidir:
105.30 Ide fazer / com' eu a donzela io5.3i no coraçon pôs de non casar;
aja log' esta noit' en meu poder || têer 353.461| põer en sã voontade: resolver:
en poder: 15.45 ° mund" en poder ten 189.23 e pôs en ssa voontade de non
|| meter en poder: confiar: 5.87meta- fazer ai senon / yr log' a Santa Maria
mos-lle dês oi mais o moç' en poder. romeiro || põer força: esforçar-se:
217.23 non ouveron poder, / per força
poderio s. M.: 65.aoo esta terra foi de meu que y posessen, sol dun logar o mover
poderio. || póer ena via: encaminhar: s3i.53 Se
... as pedras alçar queres, / porrei-t'
poderoso ADJ.: 16.43, 65.207 ric' e poderoso; end' eu ena via || põer en carreira v.
67.11 un orne mui poderos* e louçáo; carreira || póer as mãos en alg.: 9.101
78.88,83.72 sempr' é poderosa / cTacor- Mãos, non ponnades en ele as mãos
rer aos coitados; 106.69 como Sennor || põer mão sobre: amparar: 341.6 a
poderosa || o Poderoso: Deus: 56.6o a Virgen grorif sã, que sobre nos mão
Madre do Poderoso. ponna / porque ao gran joizo^non
vaamos || empregar: 216.8 eno" seu
Podestades: um dos exercitai celestiais: ben fazer / põya sua fazenda e todo
420.52 u ouviste en sobind' encontrada seu aspirar (| imputar: 213.5 de toda
/ Princepes, Podestades. cousa o guarda que lie ponnan menti-
rei rã || põer vida a n\g.: dar como vivo:
podre ADJ : 61.18 de seer a çapata tan ben
129.13 a s a e t a . . . a t e eno t o u t i ç o
guardada / que já podre non foss',
entrara, / de guisa que lie non põyan
esto non seria.
vida || combinar, acordar: 48.32 con
podrcçer v. i.: apodrecer: 424.59 mirra de Deus-., põede / que nos dê algun
que os mortos van / ungir por nunca consello; 58.2 Como S a n t a Maria
podreçer. desviou aã monja que se non fosse
con un cavaleiro con que posera de
Poo (127.2,8) v. Poi. ss'ir; 59.2, 115.48 poseron / de têer
castidade; 135.29 est* atnor poseron y
p5er v. TR.: pôr, colocar: 6.74 sacarem o /u moravan, e jurado / Foi pela Madre
menyo du o judeu o posera; 8.33, 21.3a de Deus; i85.ai mia fala cono alcaide
ant' o / altar o pôs; 23.8 húa dona... pêra un dia porrei || fixar: 356.32
en que muito bon cosium' e muita boa Outorgara d' acaba-la... a un tempo
manna / Deus posera; 68.37 poendo en sinalado que He posera el Rey || põer
terra sã faz || põer na forca: 13.12,76.17 prazo: 17.50 O emperador lies pôs
|| 242.16 Este era mui boa maestre de praz' atai: D'oj' a três dias-., venna
pedra põer con cal || põer fogo: 18666 provar o maestr* este mal; a5-87 ||
tod' en derredor / lies poseron fogo; põer-se: chegar a. ser, tornar-se: 66.6
255.104, 316.33 mandou log' un tiçon/ Quantos en Santa Maria / esperança
filiar e põer-Ile fogo || 7.5 a ssa graça an, / ben se porra sã fazenda || põer
ponna sobre nos || põer ante si: pôr consello, meezinna, as mesas, osman-
diante de si, ter em mente: 5.4 Quenas ça, pedreiras, preito, recado v. conse-
coitas deste mundo ben quiser soffrer, llo ETC. || Formas verbais:
/ Santa Maria deve sempr' ante si põer
|| põer deante: oferecer: 95.63 pos-H' PRES. IND. 3 pon 313.5, 355.8
our' e prata / deant'... e mandou 6 põen 351.88

yu
238

PRES. CONJ. 3 ponna 7. 5, 48.7 poiar v. TR./I.: (fa^er) subir, elevar (-se),
4 ponnamos 3 5 - 5 3, medrar: 38o.6o eixalçar / e p o i a r /
3°9-57 seus fc-itos; 421.29 non f a l r r i a / nen
5 ponnades g . i o i menguaria, / mas creçeria / e poiaria.
6 p o n n a n 2 i 3 .5, Talvej seja de preferir a grafia pó j ar.
291.81, 321.31
IMPERF. IND. põya 121.17, J88 3, poi-la, poi-lo, poi-lle ETC. = pois Ia ETC.
216.8, 249.22,
292.29 pois PREP.: depois de: 2.60 Don Siagrio
põyan 129.13 falido / foi Arcebispo, poys isto;
IMPERF. CONJ. posesse 165.48, 224.26 pois sã mort' en seu aver erdei-
221. 52, 253.28, ro ficasse || ADV.: depois: 1.44 Outra
?o5.5t, 314.47 razon quero contar / que 11'ouve pois
posessen 217.23 contada / a Madalena; 5.io3, 6.25,
PERF. pôs 21.32, 25.iag, 8.19, 21.21 Log' o _|ue pediu lie foi
34.32,43.48,53.18 outorgado, / e pois a seu tenp' aquel
pose 162.24 206.43 filio nado || depois que: 2.47 Pois ll'este
puse 162.24 To don tan estrãyo / ouve dad' e tan
p o s e r o n 42.15, fremoso, / disse; 3.25, 4.79, 5.g6 || pois
51.28, 95.76, 115.48, que: depois que: 5.82, 9.43, 14.26 Pois^
11656 que San Pedr' esto disse a Deus, rés-'
MAIS Q. PERF 3 posera 6.74, 23.8, pos-11 ' el assi; 17.20, 21.25 o meny' a
25.87, 58.2, 5g.2 pouco pois que naceu, / dúa forte fever
p o s e r a n 5 i .43, mui cedo morreu || CONJ.: 5.117, 6.34
262.22 dês oge mais vos consello que o pedir
FUT. IND, porrei 43.8, i85.ai, leixedes, / pois vos dá Santa Maria
por mi q u a n t o vos queredes; i i.5G sse
347-6 partia / dali triste, / pois viya / o
3 porra 66.6, u 5. 1 42 demo seer / ben rezóado; 14.43, 26.7}
6 pornan 237.90 O pois que: 6.35 leixad' ela dispenda,
COND. l p o r r i a 25.66, pois que tan ben despende; 15.7, 27.55,
41 1.126 61.16, io5.g3 Porquê me fust' enganar,
6 porrian 366.56 / Santa Maria, pois que en ti fiava?
IMPER. 2 pon 1 15.191, 127.54 || logo, portanto: 23g.3o Sol dctCer /
5 põede 48.32 non me quero; pois andade / a jura
PART. PRES. poendo 68.37 ende receber || nessecasof então: i$5,i$
p õ e n d o 114.9, respondeu-lle: «Esto vos non farei eu.»
209.45 / «Pois jajúade.» || io3.36 Non é est' o
PART. PERF. pOStO 94. IO2, meu mõosteiro. pois de mi que se fará
175.60, J28.20, || 128.18 Ela respos-lle: «Farey-o se
364.23 meu conssello filiardes.» / Diss' el:
INF. põer 8 . 3 3 , 9 . 7 2 , « Praz-me.» Respos-11' ela: « P o i s
i 3. i 2, 24.36, quando vos comungardes, / a comoy-
25.65 on ena boca têede... » CF. pôs.

Poi: Lê Puy en Velay (França): o Poi: polegar s. M.: 192 (M) mordeu no
127.2 f T), 262.1,7 eno Poy fez aquesto; polegar.
341.1 Santa Maria do Poy; 341.41,47 ||
el Poi: 172.28 fezeron romarias / ai polo (26.32, 105.82), poios (45.9, 308.24),
Poi; 271.42 Santa M a r i a . . . dei Poi. pola ( l 5 . 7 4 , i G . i 5 ) , polas (162.5^): PREP.
CF. Põe. por + ART. DEF. / PRON. lo(s), la(s) 1
239
Ponçe, Ponço: Ponce de Minerva: Conde de
teu Filio frangisti / a carcer escura;
Toledo, contemporâneo de Afonso Vil: 64.54 por força fez que fosse con ela
69.16 dei Cond' don Ponz (TTo; E:
falar; uS.aS que dos seus / Miragres
Conde don Ponce); 69.66 don Ponce
mostre por ti; i33.7 nos conprou /
de Míerva (E; TTo: don Ponço du
Minerva). polo seu sangue || causa: lí.ig e por
aquest' eu / quero seer oy mais seu
trobador; 4.20 por esto tal amor /
ponta s. F.: 242.3 teve-sse nas pontas dos con esses moços colha: 5.99 ey pesar
dedos da mão. e co.ta por meu criado; 6.5z A coitada
por seu filio ya muito chorando; i5.47
ponte s. P.: 261.40, 337.26 dúa muit' alta por amor; 219.7 por dereit' e por
ponte foi o menynno caer; 356.1 ú a razon; a38.6i assi vingar-sse quis /
ponte de madeira. Deus por ssi e por sã Madre || 55 68
aos que ela ama por 11' errar non
ponto s. M.: 235.00 Mas ante quis que en abaldõa I24.3o E que será / Q ue por
tal / Ponto v&ess' a seu feito, que non pedras que deitemos nono podemos
ouvess' y joyz / que de vida o julgasse matar? 127.35 non poderon daquel
li en bon ponto: em boa hora: 63.64 logar o mover / que na cigreja entras-
En bon ponto vos fui connocer; 203.5. se, por ben que fossen puxar || por
363.3 || en mal ponto: em má hora: esto, por quanto, por qna, por tanto
5.I2O en mal ponto vimos seu solaz || v. esto, quanto, que, I a n to || em fórmu-
214.31 volveu na mão os dados / e las de afirmação ou de súplica: 55 2g
lançou senas ai terce, que son de Por Deus Io santo; 96.44 Polo Salva-
pontos contados / dez e oito || non dor; i i5.igo pola Santa Reinna; 267.65
(nen) ponto: adv. de negação: 48.16 Sennor, por merece non me desan-
en aquel mõesteiro ponto d'agua non pares; 255.84 por piadade; 384.57 pOir
avia / se non quant' o cavaleiro da cousimento || enviar por, ir por ( n 4 2 3
fonte lies dar queria; 88.27 comer 128.49) v. enviar, ir; víir por- 7V
verças de prado / sen sal nen pó n t' 75.7o Santa Maria.. ven por mi' aím'
y deitar. l! estado, qualidade: 1.9 nos erdar /
por seus de sã masnada / de vida
Ponz V. Ponço. perlongada; S - a8 Esie meu i rmâo
receb o, mais por «]|o m -
por emenda; I0.,9 Esta dona que
poo s. M.: pó: 75.161 agora a Deus prou-
guesse que foss* en poo tornada; tenno por Sennor;,3. 2 2 por servidor
/ dela foi sempr' en sã vida; i5 7 7
225.52 fez logo dela poos; 405.28.
terre.-me por d'outr' orne peyor; 4X4,
poomba s. F.: pomba: 3o8.Í2, 3i3.68 bua dou-vosvor C onsselloquelog'aSa,Ha
p<- jmba... branca. Mana / de Salas ambos vaamos; 88 92
se deu por culpado; ,3g.48 scrito é
por malvaz; i95.,39 aquel que t' av ia /
por PREP.: com verbos de movimento: 111.29
Sena, que por Paris ven; n5.145, por muit' enganosa-/mente; 204.,6
jazend' assi por morto; 208.13 o davan
217.39 foron en por toda Spanna;
s 276.38 non pod' andar por chão;
403.12 fugiu poios millares || tempo:
por perdudo; 267.90 oy por verdade-
281.45 El andando por do demo; 292 68
com' achei / por verdad' |[ em favor
55.57 ° non v'u Por Sran tempo; 72.10 de: B.25 querrei-me leixarde trobar..
quis nascer dela por Natal; 110.16
por outra dona; , 4> , como Santa
vivesse por sempr1; i86.i3 por sempre;
Mana rogou a seu Filio pola alma
199.19 pola festa de Março; 213.83 por
do monge; 16.78, 20.11, 33.6 un mira-
mui gran tenpo || meio: 40.36 u por
gre que íez... Santa Maria por húa
240
dona; 289.16 por onrra daquel santo || tentar e se lie m o s t r a r o n en figuras
em troca de: 23.'21 por díeiros nen por de porcos; 197/39.
outr' avor quu por cl desse; 38.g5 por
que dyeiros "pagados / ouvi muitos; poron, porondo CONJ.: por isso, portanto,
45.5 aopeccador coilepor feito a voon- desse modo: A.24, B.4 Porque trobar
tade; 58.68 l e i x a r D e u s p o r o m e terreal; é cousa en que jaz / entendimento,
•65.2Í> el por aquesto non deu nemi- poren queno faz / a-o d'aver e de
galla; 75.40 de quant' aqui nos derdes ruzon assaz; i.i3, 2.41 Porque o a
vos dará Deus por un çenio; 83.48 Groriosa / achou muy for t' e sen
preitejado era por moravidis tallados medo / en loar sã preciosa / virgíidad'
/ Que pagar avia cedo; 97.87 nunca en Toledo, / deu-lle porend' húa
por eles deu ren; 132.6 Quen leixa-la alva; 5.160 Muitos gafos sãou a Empe-
Groriosa / por moller que seja nada; radriz en aquele mês; / mas de grand'
147.22 foi en demandar a lãa pola algo que poren lie davan ela ren non
vender por seu prez [\fím, objectivo: pres;6.i5 log' a Santa Maria o oftereu
3.20 fora fazer... carta por gãar poder porende || (adversativo) mas, contudo,
cono / demo; 5.23 quando moveu de todavia: 175.76 poren non quis que
Roma por passar alen; 6.29 por leva- morresse / a Virgen Santa Maria, mas
-lo consigo conos outros barallava; guisou-mi que vivesse.
9.129 que sigo tragla / por sã deli-
vrança; 65,22 escomungou-o enton poridado s. F.: segredo 5.52 En poridade
por escarmento; 245.6 por nos seermos vos quer' eu aquesto dizer; 175.23
•salvos feze-a sobre los seus / coros filiou un vaso de prata ala en ssa
•dos angeos reynna; 308.49 por non poridade; 253.29.
chufar |) eu por mi: quanto a mim:
i85.25 Eu por mi, u ai non á, / quero
porreger v. TR.: estender (a mão): 4.48
ala yr contigo || polo mellor: da.
Santa Maria enton / a mão lie porre-
melhor maneira: 292.31 ar fezo-11' a
gia, / e deu-lle tal comuyon.
ssa morte que polo mellor morreu /
rei que en seu logar fosse |] aver por
manna v. manna; braadar por v. porque (porquê, por que): PRON. INTERR. :
braadar; catar por (149.30, 336.3) v. 9.91, 42.67 Ue mi porque te partiste
catar; chamar por seu nome 36.17; e fuste filiar moller? 74.12 Porquê
confiar por v. confiar; 285.56 quen me Ices en desden, ou porque me
nunca por moller creeria; entrar por fazes tan mal parecer / A quantos me
maneira v. entrar; fiar por v. fiar; veen? 95.70, 105.92 || CONJ. (causal):
281.8 quanto por ben fazia en mal B.3 Porque trobar é cousa en que jaz
xe 11' ya tornar; 287.4 q u e quer que lie / entendimento, poren queno faz / á-o
por mal façan; jurar-se por v. jurar; d'aver; 2.14, 5.56, 6.2, 7.25 || (final,
197.32 Meu yrmão prometera por en seguido de conjuntivo): 9.4, 21.38 Santa
romaria yr; 2i6.z5 A ela foi-lle mui Maria, que me fuste fazi.-r / en dar-m'
grave por de ssa casa sayr; 368.21 este fiir e logo mio toller, / por que
non é por trebello / esto que te dize- non podesse con ele goyr? 25.70,
mos; 126.23 de qual vos guarde Deus, 26.38, 38.48. CF. por, que.
se por ben vir. CF. par, per, polo.
porta, s. i'.: g.i5G, 11.29, 27.46 mandou
porá (79.47, 100.27, 111.62, i5i.s5, 2ig.t3, enton César as portas abrir; 42.15
253.24, 335.32) V. pcra. posérona na porta da praça, sso o
portal; 5i.28; 2Í>2.i5 e come quen
-porco s. M.: 82.2 Como Santa Maria guardou serra / Purta, assi enserrados foron
un monge dos diaboos que o quiseran todos; 317.68 tolleit" e sen sen / viven

«««tL
241

gran temp' e per portas pidia; 369.66 Portugal; 95.9, 222.2,16; 224.1 no reino de
pelas portas mendigasse. Portugal; 235.58, 237.1, 245.15, 267.15,
271.26, 275.28 F, 3i6.5, 346.10 || Porto-
portal s. M.: 1.26, 42.15 posêrona na porta gal: 267,1 EI, 271.26, 275.28.
da praça, sso o portal; 58.63, 84.18
de sã casa fezera un gran portal / ben pôs PREP. : após, no encalço de: 19.11
atro ena ygreja; 103.34. pôs el derranjaron; 25.i54 a gente
pôs eles ya; 31.70 pôs ele a mui
portar v. i.: aportar: 33.16 Húa nav* ya gran pressa vêera; 45.83 correndo
per rnar, / cuidand' en Acre portar; pôs eles; 206.11 o diabo írabállou
367.92 a nave foss1 a aquela cidade / / per como o enganasse; e tanto
u portar avia. pôs el andou / que por mui gran fre-
mosura de moller o enganou; 207.17
porteira s, F.: 202.38 foi-lles enton a Virgen o pres' entrou pôs ele || atrás de:
porteira. 5i.2 como a omage de Santa 'Maria
alçou o gSollo e recebeu o coíbe
porteiro s. M.: 51.43, 411.70 à porta do da saeta por guardar o que estava
templo disseron-mi os porteiros. pôs ela || en pôs: 19 (M) Como três
cavaleiros deitaron en pôs un seu
porto s. M.: 6.62 Santa Maria, Sennor, tu éemigo; 326.46 foi... en pôs.«files ||
que es porto / u arriban os coytados; com valor temporal: 2.60 TTo pôs
25.98 no porto das aguas mui fondas isto (E: poys isto). CP. pois, apôs.
/ de Besanç'; 33.a, 35.n6, 36.3? ||
prender porto: 3i3-77 en salvo porto
prendeu; 33g.53 foron logo porco pren- posar v. i.: 44.2 como o cavaleiro, que
der En Alecant". perdera seu açor, foy-o pedir a
Santa Maria de Salas; e estando
Porto; o Pç.to, Santa Maria do Porto: na eigreja, posou-lle na mão. No
Puerio de Santa Maria (Cádiz): Santa índice: pousou. V. pousar.
Maria do Porto: 3s8.z Esta é como
Sania Maria filiou un logar pêra si posfaçar v. TR.: di^er mal, escarnecer:
eno reino de Seviila e fez que He 369.24 razoavam / daquela moller,
chamassen Santa Maria do Porto; dizendo que a tiinnan por louca, e
328.46 Santa Maria dei Porto; 368.32 muit' ende posfaçavan.
vay-t' a Santa Maria que jaz ontre
dous mares, / que chaman o gran
Porto; 389.26 comendó-o ao Porto posfaço (64.42 TTo), posfaz s. M.: maledi-
que é de Santa Maria || o Porto: 356.6, cência, afronta: 64.42 (E) vos pode
357.7, 358.5, 35g.7,38; 367.54, 368.36,57; ben guardar de posfaz e de mal.
371.3,11,53; 372.7, 378.43,63; 38i.5,22;
385.26,38; 389.26, 392.41, 3g3.i7, possente (?): 384.31 Onde foi úa vegada
398.9,39 || o Gran Porto: 364.6, 366.52, que jazia mui 'doente / dúa gran d'
368.32, 379.5, 382.5a, 3gi.5, 392.10,22; enfermidade, de que era en possente
393.io|| Santa Maria do Porto: 356.1, (em cujo poder se achava?).
357.1, 358.1, 35g.i, 364.1,366.1, 367.1,
368.1, 371.1,37; 372.2, 375.1,28; 376.37, posta s. F.: i5g.i húa posta de carne; i5g.2o
377.3,7,42; 378.4,28; 379.1, 38i.i; mandarão nove postas meter... na
385.i,7,i8; 38g.i, Sgi.i, 392.1, 393.1 || ola; 159.27.
a Virgen do Porto: 382.12,67.
posto f. f. l ADJ.: 328.20 este logar é posto
Portogal v. Portugal. ontr' ambos e dous os mares, v- põcr.
242
postremeiro ADJ.: último, derradeiro: 168.3 a per poucas dos pees os dedos non
hfla moller de Lerida que lie mor- lie queimou; 343.31-
reron seus fillos, e o postremeiro
ressucitou-llo Santa M a r i a ; 168.27, pousada s. F.: 69.76, 174.22, 195.57, 241.40,
409.86. 289.22 o levaron tolleito a ssa pousa-
da || filiar pousada: 159.10, 175.15 pois
postura s. F. : acordo, convénio, promessa: entrou en Tolosa, foi logo f i l i a r
224.43 fizeron mal postura; 392.38 en pousada / cn casa dun grand' erege;
que passou a postura. 350.40 Deus filiou en ti pousada || téer
pousada: 75.101 como çed' a Parayso
pouco ADJ. / ADV.: 18.18 ouve pouca / seda; vaa u ten já pousada.
23,18, 5516 o demo, que sse paga
pouco de virgíidade; 56.18 Este sabia pousar v. IR.: assentar, colocar: 205.67
leer / pouco; 65.176 tardou mui pouco posou-os en un prado / A Virgen
/ que achou o preste || un pouco: B. u Santa Maria || v. l.: íiospedar-se, sen-
provarei / a mostrar ende un pouco tar-se: 1.25 chegou canssada / a
que sei; 67.89 un pouco vos calade; Belleem e foy pousar / no portal
71.33, 75.116 || 103.18 Se verei do da entrada; 9.24, 157.1 Como úus
Parayso... algun pouco de seu viço romeus yan a Rocamador e pousaroif
|| têer en pouco: ter em pouca, conta, en úu burgo; 194.8 a casa dun cava-
ligar pouca, importância a: 316.12, leiro foi pousar; 215.25 aas alberga-
318.53 dereit' ó que tal aja quena en das u pousavan a levaron; 329.15 con
pouco tever; 401.78 me guarde... de quant' enton robaron foron ben aly
quen ten en pouco de seer desleal || pousar / tod' en redor da eigreja;
pouc' á: há pouco tempo: 45.6 avêo 361.41 as monjas arredor / do leito
pouc' á a un cavaleiro; 48.6, 119.39 pousaron todas || 8.29 a candea entou
pouc' avia; 149.14 mui pouc' á; 185.5 / ar pousou-lle na viola, CF. posar.
un miragre que avêo pouc' á y / en
Chincoya; 202.7, 274.5 || a pouco pois: praça s. F.: 42.15, 144.31, 186.61, 195.100,
pouco depois: 21.25 a pouco pois que 341.37 en un gran fogo en meo daquela
naceu || a pouca d'ora: 5.63 a pouca praça / me meterei.
d'ora vyu a Emperadriz a ssi vlir;
8,89 || a poucos dias: 25.78, 64.86 li prado s. M.: 42.17 lin nquelti praç' aviii un
depôs aquest' a poucos dias recodiu prado mui verd' assaz, / en que as
/ seu marido dela || a poucos de dias: gentes da terra yan tEer seu sola/J
43.27 non ouv' y gran tardada / que 88.26 comer verças de prado; 105.30,
log' a poucos de dias ela se sentiu 205.65.
prennada || a pouca (de) sazon: 24.30
Santa Maria en vison / se mostrou a Prado: 276.1 Santa M a r i a do Prado, que 6
pouca sazon; ^7.52 || 5.33 A mui pouca cabo Segovia; 276.7 un miragre que
de sazon / catou seu irmão a ssa f e z . . . en Prad' a Sennor prez. Exisic
moller || per pouco: f aliava p ouço que: uni sitio perto de San Loren^o dcl
185.13,244.32 creceu-lle tant' o ventre, Escoriai chamado Prado de Ia V i r -
que per pouco rebentou || per poucas: gen.
17.16 A dona mui bon marido perdeu,
/ e con pesar dei per poucas morreu; pran s. M.: chão: 236.32 ben assi pela
21.27, 73-41, 317.46 || a poucas: 58.37 mão a levou ben sen afan / tan quedo
con med' a poucas xe lie p a r t i u / o sobela agua assi come per un pran ||
coracon; 64.51, 125.59, 168.29, 381.8 || a pran, dií p r a n : LOC. ADV.: segura-
a per poucas: 53.16 Aquel fog' ao mente, por certo, sem dúvida, real-
mininno tan f e r a m e n t e coitou / que mente, efectivamente: 94.118, 162.41
243
Quando o crerig' esto vyu, / cuidou en; 285.82 || prazer con: 35.51 Non me
a pran que o fezer' alguen; 255.65, praz / con estes que aqui vêen; 245,113
423.33 || de pran: B-34 Poren dela non dês que o ben connoceu, / prougue-lle
me quer' eu partir, / ca sei de pran muito con ele; 318.13 ena eigreja da
que, se a ben servir, / que non poderei Madre de Deus, a que muito praz /
en seu ben falir; 5.133, 16.12 tal amor con nosso ben || praz-me: 128.18 Ela
ouv' a húa dona, que de pran / cuidou respos-lle: Farey-o se meu conssello
a morrer por ela; 17.61, 27.72 os catou filiardes. / Diss' el: Praz-me. || 25.149
de pran / que a non ousaron per ren Diss' o judeu: Desso me praz; 97.63
sol tanger; 66.52. CF. chão. Respos el Rei: Daquesto me praz ||
36.38 ao porto chegaron cedo, que
prata S.F.: 95.62 our' e prata; 131.26,152.22, desejado / avian; e se lies proug' en,
175.23,182.18. sol dulca non prendadas. Formas
verbais:
Prazcnça; Ptasencia: 144.1, 144.8 un gran
miragr, foi mostrar / Santa Maria... PRES. IND. 3 praz 6.7,5.117,15.33,
en Prazença. 16.67, 18.5
6 prazen 8.19
prazenteiro ADj.: 312.62 prazenteira / era PRES. CONJ. 3 praza 8.40, 410.12
muii1 ende a donzela; 409.76 verda- IMPERF. 1ND. 3 prazia 4.44?; 9.37,
deiros / lies son e prazenteiros. 57.105, 87.37,
100.28
prazer v. i.: 8.7 agradar, ter gosto em, apra- IMPERF, CONJ. 3 prouguesse 67.41,
%er: per que entenda e sábia dizer/o 75.161, 132.144,
que entend' e de dizer lie praz; 75.117 22S-37, 265-128
est' a Dens non praz; 4.44 Quand' o PERF. 3 prougue 36.38, 43.15,
moc' esta vison / vyu, tan muito lie 178.16, 204.35,
prazia; 8.19 Ai, Groriosa, se vos pra- 223.16
zen estes meus / cantares; 15.33 MAIS Q. PERF. 3 prouguera 95.73
Sabedor es, e muito rne praz; 16.67 FUT. CONJ. 3 prouguer 64.22,86.6,
de mi e da outra dona, a que te mais 186.55, 271.24,
praz / filia qual quiseres; 75.161 agora 287.5.
a Deus prouguesse que foss' en poo COND. 3 p r a z e r i a 299.37,
tornada || se te praz ETC.: 9.37 E mais 325.22, 352.22
vos rogamos / que, sse vos prazia, / PART. PRES. prazendo 241.22
húa semellança / que dalá vejamos;
47.4 Virgen Santa Maria,/guarda-nos, prazer s. M.: 10.5 Fror d'alegria e de prazer;
se te praz, / da gran sabedoria / que 52.8 oyde-mio, se ouçades prazer;
eno demo jaz; 64.22 Sennor, pois vos 285.35 nunca dei pesar receberia, mais
ides, fazede, se vos prouguer, / que prazer || a meu prazer ETC.: 11.51 fez
m'encomendedes a alguen || quê vos obras noit' e dia / senpr' a meu prazer;
praz?: 382.62 Vay e chama a Reimondo 25.45 dar-ch-ei quanto / quiseres, tod*
de Rocaful, se non for / ydo. E el vêo a teu prazer; 131.14 era ben casad',e
logo e diz: Quê vos praz, Sennor? |j a seu prazer || per prazer de: 42.59
prazer de: 6.40 Onde lie rogo, se ela per prazer dos parentes logo con ela
quiser, / que He praza do que dela casou; 116.60 avêo per prazer da
disser / en meus cantares; 42.19 joga- Virgen groriosa / que ouveron de
van à pelota, que é jogo de que praz morrer || por prazer de: 6.70, 19.13 en
/ inuit1 a omées mancebos; 43.15 Muit' húa eigreja o ensserraron / por prazer
en proug1 ao marido; 79.10 e de o oyr do demo || aver prazer: 4.34, 8.22 De
seer-vos-á saboroso, / e prazer-mi-á com* o jograr cantava Santa Maria

^
244
prazer / ouv'; 9.154, 345.51 disse-lles ome seer foi / e preçan-ss' e n d e ;
que grande prazer con eles avia || 277.37 sse preçavan de fortes muii' e
fazer prazer: 93.23 por fazer prazer / d'ardidos; 399.17 Ela se preçava m u i t o
aã viadre de Deus; 96.17, 144.24 todo de sã fremosura; 401.79.
seu sen / era como lie fezesse prazer
|| jazer en prazer: 15.46 filla-o, se te precioso ADJ.: 2.3g sã preciosa / virgíidad";
jaz en prazer; 105.26 eu o farei, pois 78.48 Santa Maria, a Virgen preciosa;
vos en prazer jaz || prender prazer: 107.52 Madre de Deus preciosa; 114.22
246.43 || seer prazer: 53.53 De Santa Santa Maria de Salas preciosa; 219.19
Maria e / pra/.er que esta i g r e j a faça- o seu Filio precioso [| a Preciosa: a
des mui ben obrar; 96.66 Amigos, se Virgem: 106.15 a mu ' Preciosa; 158.33
for / Vosso prazer, rogo-vos que a Preciosa; 195.11, 218.50.
roguedes / a Deus por mi || seer en
prazer: 15.12 estan sempr' apparella- precisson s. F.: 2.3o ena precisson a n d a r a ;
dos / de fazer q u a n t o ll'en prazer for; 128.49, 208.50 con grandes precissões
279.11 se vos en prazer for; 327.33 foron e d a n d o loor / aã Virgen grori-
rogo-te que eu non moira assi, se osa; 265.138 cantou ssa missa e fez
t'en prazer for || vlir a prazer; 382.6 gran precisson; 345.109,362.14,420.46
ele assi as cambya como lie ven a d'angeos mui fremosos precisson ordl-
ada. CP. procession, prooisson.
prazer, / ca segund' é Deus e omen e
Rey, pode-o fazer.
preço s. M.: fama, reputação: 255.33 mão
preço / a sogra avia / Con seu genrro.
prazo s. M.: 17.47 se prazo ouver / en que
eu possa seer conssellada; 25.57 por CP. prez.
que ll'o seu fosse render / a seu prazo;
precgador S.M.: 15.174 q u e r o . . . receber
27.45 pois que o prazo chegou; 79.48
vossa ley c o m p r i d a / e serey dela
q u a n d o o prazo dos dias chegado /
preegador; 304.22 clérigos, monges e
foi; 132.70 o prazo das vodas vco || PL.:
frades descalços, preegadores.
105.44 quando os prazos forun chega-
dos, / fezeron vodas. prcogar v. TR. / i.: pregar: 1.71 souberon
preegar; 204.10, 206.31 u soya yr /
prebenda s. F.: 66.37 O bispo que man /
preegar e d i z e r m i s s a ; 219.14, 261.i5,
aqui, que sempre perfia / f i l i o u e affan
426.20 Ide preegar / o meu Fvangeo.
/ por mi en esta prebenda.
pregairas s. F. PL.: súplicas, rogos, preces,
proçado ADJ.: pregado, precioso: 1.42 vêe-
pregalhas: 57.110 por eles orações /
ron sã ollerta d a r / e s t r a n n a e precada;
e p r e g a i r a s f e z e r o n . cr. progucira.
57.12 un miragre preçadoj 78.11 ouve
en Tolosa un conde mui preçado; pregar v. TR.: rogar: 108.46 Poren te
88.74, 96.12, 140.12 sãs v e r t u d e s preça- q u e r o p r e g a r / q u e . . . o que te roga-
das; 205.20 Don Affonsso Telez, ric- rey / queras agora mostrar.
-ome preçado; 348.45 p e d r a s mui ricas
e mui preçadas. pregar v. TR.: 145.05 foi ontr' os ladrões /
Ena cruz pregado; 422.41 u lie prega-
preçar v. TR. : apreciar, estimar, dar impor-
ron as mãos.
tância: 16.18, 53.56 quant' ai d e p o i s
v i i a sol nono preçava ren; 65.26 pre- pregoar v. TR.: 44.32 sempr' a n d a r e i / pre-
cou sã escomoyon h ú a p a l i a ; 66.52, goando teu nome.
75-a3 non preçava deste m u n d o n i m i -
palia; i32.n3 Preçaste m a i s los seus pregou s. M.: pregão: 3i.72 fez c h a m a r a
bées / ca os meus || preçar-so: pre^ar- pregon; 86.74 d e s t e f e i t o loron pelas
-set gabar-se: 130.15 As o u i r a s fazen t e r r a s pregões.
245
preguciras s. F. PI..: 151.13 que sempr' a encimado; 77.33 a Santa Virgen non
Virgen santa oysse sãs pregoeiras. alongou (^ alongou-o) preyto, / mas
V. prcgaíra. tornou-ll' o corpo todo escorreyto;
' 166.13 Con esta enfermidade atan
preguiçoso ADJ.S 37.39 non semellou log', grande que avia / prometeu que, se
andando per esse chão, / dos mais guarisse, a Salas logo irya / e hfia
preguiçosos; 69.37, 171.49 Pois non livra de cera cad' ano 11'ofereria; / e
preguiçosos fomos. CF. príguiçoso. atan toste foi são, que ncn ouv' y
outros preitos; 3x5.36 cuidando que
era de poçõy1 aquel feito / da coovr*
pregnntar v. TR. /1.: (com objecto indirecto): ou d'aranna, ca sol seer tal preito;
4.56 ele lie preguntou / que fezera» 355.17 Este manceb' en Mansella, com'
5.51 preguntou-lli que fora; 6.5s a eu aprendi, morava, / e húa moça da
todos preguntando; 67.73,84.28 || (com
vila feramente o amava; el non queria
objecto directo): 33.56 fórono pregun-
seu preito nen por ela non catava jj
tar; 79.38 preguntaron Musa; 74.79
juntar o preito: 241.21 esposaron os
íillouss' a preguntar / os que conno-
moços enton pelo congeito / dun
cia || 95.69 o almiral enton preguntou
clérigo mui santo, que juntou este
que om' era.
preito || mover preito: pedir, sugerir,
propor: 65.i86 o foi ao outço moveu
preitejar v. TR.: pleitear:83.47 e' preitejado tal preico / que sse foss' |j non seer
era / por moravidis tallados / Que en preito: não ser possível; 273.36 Per
pagar avia cedo. cousa que el fezessc nen dissesse nen
rogasse / a todos, non foi en preito
preitesía s. F.: controvérsia jurídica, pleito: que sol úu fio achasse; 385.3a ante
11.64 lies movia / ssa razon con prei- çelorgiâos mostrou com' era mal-
tesia; 25.73 nen mi o meu faça despen- treito, / dizendo que o sãassen; mais
der / con el andand' en preitesia || esto non foi en preito / que consello
acordo, ajusíe: 341.22 esposaron os lie posessen || per niun preito: de modo
moços enton pelo congeito / dun nenhum:28.107 poren per niun preito/
clérigo mui santo, que juntou este non quis conbater mandar; 341.63
preito, / prazend' aos parentes muyto mais pavor per niun preito / non ouve.
da preitesia.
prelado s. M.s 2.8 un seu prelado, / que
preito s. M.: pleito, controvérsia jurídica, primado foi d'Espanna; 65.38.
demanda judicial: 25.71 por que non
diga pois: Non ei / o meu, e en preito premer v. TR.: 179.20 Esta tíia premudos /
me traga; 27.41 || arranjo, acordo, os talões e metudos / nas rées e apren-
pacto: a5.35 Fas un preito; 35.102 Un dudos / ben como pedra con cal.
preito vosco farey: dar-vos-ey a meya-
dade; 58.18 pôs preit' atai / Con ele prender V.TR.: A. 15 Beger, Medina prendeu;
que sse foss' a como quer; 185.35 4.64 seu fill' enton prendia, / e u o forn'
disse-lle que saísse con el seu preito arder vyu / melé-o dentr'; i3.n o
firmar; 277,10 atai preito poseron / meiryo da terra ouve-o log' a prender;
ontre ssi que correr fossen o Algarv' a8.a5 sse per força prender / a cidade
|| (com valores semânticos muito vagos) podia; 8g.y un judeu que prcnderan
assunto, coisa, questão, negócio: 16,60 ladrões || prender pela mão: 85.42,
u el estava en aqueste preit' atai, / n5.328, 2362711163.24 a mia lingua
mostrand' a Santa Maria ssa eoit* e seja presa que nunca queras solta-la ||
seu mal; 57.92, 65.103 ya con gran prender por moller: 64.13 || prender
medo / de non aver ali seu preit' moller: 132.59 || prender coita: 168.28
246
Do postremeiro que morreu / tan gran PART. PERF. preso 28.61, 85.1,
coita dele prendeu, / que a poucas 124.18, i58.7,
ensandeceu || 129.7 dúa gran saetada 163.24
que presera / en hua lide || prender a prender a8.25, 35.63,
(seguido de INF.^Í: começar: 361.45 39-4, 46-46, 52.13
pres-lo a conjurar / que lie non fosse INF. PESS.
verdade negar || prondor-so: começar:
94.91 a sinar / logo se prendia; 261.64
prenderen 379.18
i; i
prcnnaila ADJ.: prenhe, grávida: 17.18 mal
pres-s' a chorar || prender acordo, afan conorto dun filio prendeu... que a
(46.46), caça, carne (221.6), comoyon, fez prennada; 43.27 a poucos de dias
coníisson, conorto, consello (212.48), ela se sentiu prennada; 55.20, 184.17,
custa, dano, dulta, engano, enveja, 347.26 con seu marido albergou, e foi
espanto (193.40), jornada, juras, lezer prennada || ficar prennada: 1.19, 3io.2i,
mal, medo (181.37), morte, ocajon 414.43 || s. F.: 3o6 3o fez que tevesse
(146.52), orden, pêedença, períia, porto, cinta ben como prennada sol / cengir.
prazer, quebranto, sabor, torto, vagar,
vergonna, viltança, vingança v. acordo prennar-se (?): ficar prenhe: 3o6.2a (E) per
ETC. II Formas verbais: que s'ouve de prennar / ela de Spirito
Santo. Ou: d'e[n]prennar.
PRES. IND. 3 prende 264.12
PRES. CONJ. 2 prendas 71.31 prcnne ADJ.: 7.1 como Santa Maria livrou
5 prendades 36.38 a abadessa prenne; 17.20, 86.1, 184.10,
IMPERF. IND. 3 prendia4.Ó4, 119.19, 201.20.
132.59, 192.25,
195.106 prennece s. F.: prenheç: 3o6.3i cinta ben
IMPERF. CONJ. i prendesse 175.75 como prennada sol / cengir per cima
3 p r e n d e s s e 175.88, do ventre quando ll'a prennece dol.
272.21
presesse 182.57, presa s. F.: 46 (M) Como sse tornou muy
321.26 ledo a ssa terra ccn muy gran presa;
PERF. i p ri s 57.56 (ETo) i65 (M) trouxe gran presa.
p r i x 57.56 (T),
124.36 presencia s. F.: 167 (MJ en presencia de
3 prendeu A.15, 522, sã madre.
1717,50.31,146.52
pres 5.160, 15.177, presentar v. TR.: apresentar: 53.38, 290.22
42.82, 63.83, 85.42 ant' o seu Filio o presentará; 417.4,
6 prenderon 115.313, 420.16 o tenpro u fuste presentada.
146.58, i56.2.
I93-40 presente ADJ.: 294.34 os a ngeos que eran
preseron 95.77, ant' ela foron presentes / Por a ssa
102.77, 193.15 Ssennor guardaren; 355.117 estando
MAIS Q. PERF. i prendera 193.50 presentes.
3 presera 129.7,181.37»
2oi-45, 375.36 presente s. M.: dádiva: 95.28 por esto
6 p r e s e r a n 85.9, dyeiros queria / dar ou algúus pre-
181.37 sentes; 411.31 offertas e presentes.
FUT. IND. 1 prenderei i85.22
4 prenderemos 245.51 prcseve s. M.: presépio: i.3i, 180.43 a que
COND. 2 prenderias 32.43 seu Filio Deus ya deitar / no preseve;
IMPER. 2 prende 274.62 423.49.
247
preso s. M.: io6.3, iSS.3, 176.3 Soltar pode gran prez: 16.11; 35.11 a Virgen Santa
tnuit' agynna os presos e os liados; Maria, que é Sennor de gran prez;
207.17, 227.4. CI7- prwder. 42.54,76.42,165.17 sse filiasse Tortosa,
gãaria y gran prez; 169.34 el Rei
pressa s. F.: 31.70 pôs ele a mui gran d'Aragon, Don James de gran prez ||
pressa véera. bon prez: 122.67 nas Olgas, logar de
bon prez; 123.12 entrara na orden e y
prestar v. i.: ser útil, servir; 13.8 a ela mui bon prez / vivendo gãara; 183.47
s'acomendava, e aquelo lie prestou; por lie toller seu bon prez / a aquela
43.37 He nunca prestar pode física nen dona; 285.71 a Virgen santa do bon
meezya; 77.15, 89.31, 117.31 quando prez || mal prez: má fama: 255.3 a
viu que tod' esio ren non lie pres- moller que fezera matar seu genrro
tava [j v. TR.; emprestar: 212.24 un sar- polo mal prez que 11'apõyan con el.
tal me prestade. CF. preço.

preste s. M.: sacerdote: 24.31, 32.5o, 55.8 prezes s. F. PL.: preces: fazer sãs prezes:
un preste de coroa; 65.20, 69.51. 246.2.;, 286.20 || estar en prezes; 202.27,
274.71 || jazer en prezes: 280.16 ||
preste(s) ADJ./ADV.: 9.135 Prestes estamos. meter-se en prezes: 212.42 || deitar-se
a prezes: 2o8.53, 308.19, 332.68 |J jazer
presura s. F.: pressa: 383.3g foi tan grand' a prezes: 18.41.
a presura / D' y entrar.
priguicoso (3o3.li) v. preguiçoso.
preto ADJ.: 305.35 esterlíis e torneses, btsr-
galeses, pepiões, / E ynda daquestes prijon s. F.: prisão: 5.37 en ^úa torre o
novos e dos pretos e da guerra. meteu en muy gran prijon; 14.39,60,14
Eva nos foi deitar / do dem' en sã
preto ADV.: perto: 17.71 mui pret'é a vossa prijon; 62.33, 83.5 Aos seus acomen-
fin II de preto: 215.37 muitas pedras dados / a Virgen tost* a livrados / De
trouxeron / e tiraron-ile de preto |[ mortes e de prijões; 95.1 Como Santa
preto de: 5.6g a un monte a levaron Maria livrou un seu hermitan de pri-
mui preto dali; 9.1 en Sardonay, preto jon dúus mouros; 291.22 deron con el
de Domas; 14.12, 5i.56,95.1o || a preto: no carcer u scffria muito mal / da
9.78 log' y a preto un leon... achou || prijon que era forte || M,.: ferros, gri-
a preto de: perto de: 31.9 Vila-Sirga, lhões: 85.24 l°g° H'as prijões / que-
/ que a preto cie Carron / é duas brantou; i58.i6 as prijões quebranta;
léguas; 69.87 viu a preto do altar 319.29, 363.13 || presa; 44.12 de qual
seendo / a Virgen; 371.7 Barrameda, prijon açor filiar conven; 352.iõ Es t'
que este muit' a preto de Xerez. açor filiava garças e ãades e becou-
ros / e outras prijões muitas.
prez s. M.: preço: 147.22 foi en demandar a
lãa pola vender por seu prez; 359.27 prima s. F.: hora canónica: 55.13, 54.25
eompró-o un mouro que deu por ele dizia prima, terça sesta / e noa e
seu prez / de por quanto lio venderon || vésperas.
valor, dignidade, brio, mérito, fama,
reputação; 3.45 a que de prez / todas primado s. M.:pritnaj: 2.9 un seu prelado, /
outras donas vai; 5.128 deu-il' húa que primado foi d'Espanna.
erva <!e tal prez, / con que podesse os
gaffos todos guarecer; 15.154 a Virgen primeiro ADJ. / s.: 1.1 Esta é a primeira
mui de prez; 27.61 a Sennor de prez; cantiga de loor de Santa Maria; 27.62,
63.71 tanto fezestes por gãardes prez B 42.58 da amiga primeira outra vez sse
248
namorou; 67.38 en todos seus servi- Rei / Don Sancho en aquel tenpo ||
ços a el achava p r i m e i r o ; y3.56 da c a m a r á p r i v a d a v. camará [j ADV.:
primeira vez; r55.4 A Madre do que depressa: 11.43 d'angeos conpannia /
de terra primeir' orne foi fazer || 270.14 pola socorrer / vêo privado; 69.61
nossa primeira madre; 353.9 a moller foi-ss' a casa do monge p r i v a d o ; 99.27,
/ primeira (= Eva) \. : 35,35 andou 111.43, 182.65, 227.31 Quand' oyu esto
primeiro França; 91.29 aquel m a l . . . seu dono, foy tua brav' e tan yrado /
que primeiro con f r i ú r a os f i l i a v a : que logo a un seu mouro o fez açou-
96.41 Primeir' os frades foron espan- tar privado.
tados / do que oyron; 149.16 creo que
terredes por estrann' end' o feito / procession (420.1), procisson (24.40, 128.58,
primeyr', e pois encima por iremos' 189.28, 324.37) v. precisson.
aventura; 187.9 sinagoga primeiro de
judeus / foi || de p r i m e i r o : 15.124 catar Proença: a Provenca (França): 121.5,
foi logo de primeiro / u as sãs armas 241.11 en terra de Proença; 251.1.5;
ante leixou; 154.26 e el en tanto, assi i 5 8.6.
como de primeiro, / fillou-ss' a jogar
os dados; 312.71 || da primeira: 21.56 profecia s. F.: 14.28 Non sabes Ia profecia
Quand' esto viu a moller, ouve pavor / que diss' o bon rei Davi; 180.13,35.
da primeir', e pois tornou-sse-1' en
sabor; 43.43, 196.22, 325.6g eles gran- profeta s. M.: 25.43 ome santo / e profeta;
des loores deron logo da primeira / aã 194.47, 270.41. CF. propheta.
Virgen g r o r i o s a || primeiramente:
335.62 Já vos eu pnmeyra-/menie dixe profetar v. TR.: profetizar: 25.181 o que
mia fazenda; 383.42 sobiu a filia pri- profetou Y s a y a ; 180.14 a profecia /
meyra-/mente. que Salamon foi dela profeíar; 411.10,
CF. prophetar, prophetizar.
Prineopes: um dos exéfeitos celestiais:
420.52 u ouviste en sobind' encontrada proiisson s. F.: voto monástico: 14.44 com-
/ Princepes, Podestades deles grand' pra ssa profissiou", 115.79 P or bri' ar
az parada. ssa profisson.

priola s. F.: prioresa: 94.86 AbaJess' ave- prol s. F.: proveito, interesse, vantagem,
nios tal / e priol' e tesoureira. CF. utilidade: 36.8 u ya gran companna /
priora, prioressa. d'omees por sã prol buscar; 115.321
en ssa prol / estando comedindo;
prior s. M.: 45.14 vergonna non avia do 262.6 por achegar nossa prol; 335.2T
prior nen do abade; 57.62, 103.38, non catou prol nen dano / que 11'endê
164.2 un prior da e i g r e j a ; 245.88, poren vcesse || aver prol: i85.85 Nulla
316.17 era daquela vila dúa eigreja prol / ei de mais conbatermos; 3i6.52
prior. n i h ú a prol non ouv' y aã mia coita ||
IMPESS.: valer: 67.59 maçar lie prol
priora (94.86 To) v. priola. non a v i a ; 284.27 tan gran prol 11'avia
fazer mal come ben; 32i.2i nen prol
prioressa s. F.: 222.37 f°i contar est' aas lies ouve q u a n t a física fezeron || fazer
donas dês i aã prioressa. p r o l : valer: i3o.iô esta nos da sis' e
faz-nos prol; 199.33 fisica que fezesse
privado s. M. / ADJ.: favorito, valido: 65.48, nulla prol non lie fazia || fazer sã prol:
78.1 un privado do Conde de Tolosa; tirar proveito: 226.42 toda sã prol /
97.1 un privado dun Rey; 348.31, fazer-lles f a z i a ; 265.112 faça sã prol /
406.46 || 316.20 mui privad' era dei per u mais poder; 38C.2Í Prol sua
249
nunca fezeron ornes como nos fare- prosa s. F.: cântico, hino: i56.a cantava
mos; 404.102 entendeu qne fezera sã mui ben as sãs prosas a ssa loor;
prol / en sse a Santa Maria deitar H zoj.i como un clérigo en Paris fazia
fazer de sã prol; tirar lucro, ganhar: húa prosa a Santa Maria e non podia
25.131 Pois ouve feito de ssa prol, / o achar hfla rima; 202.6.
mercador ali chegava; 339.18 d'as gen-
tes muit' y de sã prol fazer || seer prol: prova s. F.: 27.48, 413.25 desto vos mos-
ser proveitoso: 419.140 Tenno que será tro prova verdadeira.
prol / d'irmos provar aquesto |j seer a
prol de alg.: 5.1 zi disse-lle que fezesse provado ADJ.: confirmado: 12.17 com' é
seu talan, e seria sã prol; 125.120 mui grand' e provada a perfia dos
poren mia prol / é que logo monge judeus; 38.10 son mui neicios prova-
seja || têer prol: dar resultado, ser útil: dos; 6 5.83 o que é foi provado; 102.8
117.27 Muitas íisicas provaron en ela, un gran miragre provado; nõ.iS o
que palia / non lie valveron nen prol mar... que grand' é provado; 214.15
teveron nemigalla; 153.21, 192.53 H Dous ornes dados jogavan a gran per-
IMPESS.: 256.33, 3o5-7 se y mentes fia provada || ben provado: 88.60 a
parardes, / gran prol de vossa fazenda rezar / se filiarem ben provado; 237.31
vos terra; 3n.5. vestiu-sse ben provado. No contexto
caberia melhor privado. Y. provar.
prólogo s. M.: B.i Este é o Prólogo das
Cantigas de Santa Maria; 6.45, 410.1. provar v. TR.: i.6a est' é cousa provada;
17.32 disse que lio queria provar; 89.20
promessa s. F.: 18.26 Pois que a promessa verdad'é provaclaJ94.ua por lies todo
fez; 42.42,43.20 a moller fez promessa provar / quanto lies dizia; 99.46 esto
que se ela fill' ouvesse, / que con seu foi ben provado || B.io provarei / a
peso de cera a un ano lio trouxesse; mostrar ende un pouco que sei; 2.54
115.93 britarsa promessa; 121.7,137.23, per nulla maneira / est' alva vestir
335.82 fezo-lles gran promessa. provasse ; 25.21 a un judeu foi... pro-
var se 11'alg'enprestaria; 64.83, 105.127,
prometer v. TR.: 9.46, i8.3, 3i.2 como 117.26 Muitas físicas provaron en ela;
Santa Maria levou o boi do aldeão 125.25 en toda-las maneiras provou
de Segovia que 11'avia prometudo; de a vencer || 157.21 meteu un cuitelo
35.3, 42.38, 197.32 prometera por en no feijoo por provar / a come lie sabe-
romaria yr. ria || provar-se: dar provas: 16.17 non
leixava guerra nen lide nen bon
promisson s. F.: promessa: 145.38 de lie tornei, / u se non provasse tan ben,
comprir ela sãs promissões. que conde nen rey / polo que fazia o
non ouvess' a preçar. CF. provado.
propheta (270.31, 411.10,142) v. profeta,

prophetar (411.6) v. profetar. proveito s. M.: 43.57 quisesses meu pro-


veito; 77.18 a seu proveito / Parasse
prophetizador s. M.: 370.30 foi end' Ysayas mentes; 213.53 faz 1ue meus êemigos
seu prophetizador. en ai façan seu proveito; 228.32 mara-
villa estranna con gran proveito;
prophetizar v. TR.: 270.40 de seu Filio pro- 268.17 proveito f non 11'avian roma-
pheúzou assy. rias; 411.47 non ll'ouve proveito.

propõor v. TR.: propor: 238.22 o coraçon proveitoso ADJ.: 195.99 mais proveitosa /
proposo e todos los sisos seus / en lies seja; 222.13 psra as almas seer-
viltar Santa Maria. -vos-á proveitoso.

MSShu
250
provezer v. TR. : prover, dar, outorgar 20.46 puro ADJ.: 149.7 quen d u l t a que tornada /
provezendo / tas santas graãdeces. a Ostia sagrada / non é en carne p u r a :
Ê provençalismo. 392.13 aquest' é verdade pura [| Virgen
pura, pura Virgen: 39.13,40.10,83.27,
proviço s. M.: o diabo: 59.49 o proviço / a 198.18, 224.63 || 267.87 esto fez a da
fez que se namorou. virgíidade pura.

prumaz s. M.: pelica de plumas (?): 105.89 purpura s. r.: 3.21.48 envolta ena pur pur a
metérona mais m o r t n ca v i v a / na s a n g u ^ a ; 374.30 úa purpura mui rica,
eigreja, vestida dun p r u m a z ; 122.53 feyia d'ouro, muy velida.
de prumaz / Tragerei doo ou dun
anadiu. pus (69.35 ETo, IO2.58 T) v. pois, pôs.

psalmo (419.77 E) V. salmo. puxar v. TR. / i.: 58.5o un diaboo a puxou /


dentro no poç'; 125.33 puxando o
Pulla: Apúlia: i36.i en terra de Pulla; cuidaron y meter / per força; 241.46.
i36.g, 294-',7-

pungente: barva pungente v. barra. Q


punna s. F.: esforço: 156.42 ssa voontade / quadrado ADJ.: 358.21 un c a n t o . . . qua-
e ssa punna y meteu. drado, ca non redondo. CF. quadrar.

punnada s. F.: 56.5 deu-lle gran punnada quadrar v. TR.: dar forma quadrada:
no rosto. 249.22 quadrava ben as pedras; 358.3i
cantos... grandes e mui ben qua-
punnar v. i.: esforçar-se, insistir: 64.62 drados.
que a ajades quant' eu poder punnarei;
241.70 ben podes fazelo, / ca de pun- qual PRON. REL.: 4.103 morte qual / quis
nar y muito non ás; 246.12 ao sábado dar a seu lill'; 44.12 ren non achava
sempr' ir / p u n n a v ' a hua ygreja sua[| que non filiasse ben / de qual prijon
punnar de: 10.15 punna de nos guar- açor filiar conven; 69.67 non sei con
dar de f a l i r ; 22.37 e l punnou de ss'ir/ qual erva / oe Pedr'; 72.59 achou seu
a Rocamador; 47.7, 51.78, 65.ioo pun- lill' assi / como vos já retray, / ben
nou de chegar mui cedo; 78.21 || pun- oystes qual || 49 19 enas mui grandes
nar en; 36.8 por sã prol buscar, no coitas... quaes avemos doitas; 148.8
que todos punnades; 58.41 sempre j á vos en dix outros, ben oistes de
punnei en faze-los teus / mandamen- quaes; 281.56 fezo catar de fora quaes
tos; iO2.i5 quant 1 ele mais podia / estavan ala; 300.51 galardões / ben
punnava en sã loor; 125.10, 274.2 || quaes eles mcrecen || 238.68 qual sen-
p u n n a r por: 35o 8 ar punna s todavia / nor ele serviu, assi lio gualardõou ||
por encobrir nossas falias. de q u a l : assim como: 267.81 tornou o
mar mansso de qual ant' era || tal
puno s. TM.: punho: 289.2 se lie çerraron q u a l : 228.29 viu-o par da eigreja, mas
os punos ambos. non tal q u a l o leixara | non tal nen
qual: absolutamente nada: i65.i8 non
purgamúo s. M.: pergaminho: 110.14 Se avia t a l nen q u a l : 324.45 Dous anos
purgamêo foss' o eco estrelado. foron que nunc a falara el tal nen
qual || 62.6 Santa M a r i a . . . A q u a l
purgar v. TR.: 751.16 quero que ant' un acorreu já hua vegada / a húa dona;
pouco sejas já quanto purgada. 81.44 a V i r g e n . . a qual / é dos coita-
251
dos espital; 33o.8 || PRON. INTERR.: quanto PRON. INTERR.: i65.36 contaron-se
66.26 Quaes cantarán a missa...? quantos eran || PRON. REL.: B.aõ cuid'
97.51, 33o.2 Qual é a santivigada / a cobrar / per esta quant' enas outras
ani' e depois que foi nada? perdi; 3.23 per que sã loor tornada /
foi en Espanna de quanta / a end'
qualquer PRON. INDEF.: 208.8 maçar seja o avian deytada / judeus e a eregia;
seu Corpo en qualquer logar meiudo; 4.19 d'aprender gran sabor / ouve de
294.23 dous angeos, e qualquer deles quanto oya; 14.5 muit' é gran razon /
avia / senllas mãos enos peitos || qual- de poder Santa Maria mais de quan-
quer que: 6.a8 Este cantar o men$fo tos Santos sou; mi Esta 6 de loor
atan ben o cantava, / que qualquer de Santa Maria, por quantas mereces
que o oya tan toste o filiava; 185.4 nos faz; 65.251 quant' el viveu foi
en qual logar quer que sejan; 354.35 senpr' ali senlleiro; 95.18 a ssa mui
Dade-tnia qual quer que seja || 2Õ3.i5 gran merçee nunca é falida / a quan-
qual de seus nenbros quer / perdera to-la ben serviren; i35.iió quant' húa
en tal maneira || qual xe quer: 123.3 col / do seu non filies; 214.17 o outro
De Santa Maria sinal qual xe quer / non avia nada / senon quant' húa
valrrá muit'. eigreja; 220.17 por ela mostra mira-
gres quantos / por outra non mos-
quamanno PRON. INDEF.! 36.5 desto mos- trará; 237.19 mãefestes ta falia /quanta
trou a Virgen maravilla quamanna / ás feita contra Deus; 265.120 quant'
non pode mostrar outro santo; 294.18 húa noz / non dou pela chaga; 401.70
fez húa gran sandece, e oyd' ora qua- lealdade non preçan quant' un pan ||
manna; 33ó.6i viveu depois sã vida assim como: 419.132 achar nona
quamanna Deus quis e quanta; 386.48 podedes quant' o Breton Artur || tan-
Santa Maria, u jaz merçee quamanna to... quanto v. tanto || todo quanto:
/ Non poderia contada seer. 6.53 ya muito chorando / e a quantos
ela vi i a, a todos preguntando; 46.18
quan ADV.: quanto, como, o muito que: todo quanto robou / feze-o sigo levar;
9.147 Ora retrayamos / quan gran 53-51 todo quanto demandas e queres,
artéria / fez per antollança; 75.124 todo me praz; 121.53 pela terra oyu /
muito soo pagada de quan ben aqui todo quanto 11'escontaron; 131.31
vêestes; 135.45 quen cousir / quan quantos dentr' eran todo-los matou;
changido espedir / foi o deles; 295.6 322.46 ante toda quanta gente / y esta-
Que por ai non devess' om' a Santa va || quanto pude ETC.: 97.44 vin quanto
Maria servir, / deve-o fazer por quan pud'; 128.38 aã eigreja quanto / pod'
ben sabe serviço gracir. yr se foi muit' agya; 158.25 foi-sse
quanto ss' ir pude; 178.17 penssou ben
quando CONJ.: 1.75 como foy coroada, / da muleta quanto pude || quanto mais
quando seu Filio a levar / quis; 4.61, pode ETC.: 5.6a quanto mais pod' a
5.a3, 6.54 Eu o vi ben quando / un Roma começou de ss'ir; 26.91 rezõa-
judeu o levou sigo; 9.54 || quando ron quanto mais poderon; 94.25, 97-19,
quer: 98.16 Aquesto foi en Valverde, 102.14 quant' ele mais podia / punna-
cabo Monpisler,/u faz a Virgen mira- va en ssa loor; 200.27 sãs grandes
gres grandes quando quer|| ata quando, nobrezas / quantas mais poder direi;
dês quando, já quando v. ata, dês, já. 277.26 da carne comerian / quanta
mais dela podessen || per quanto: pelo
quantidade s. F.: 305.32 un canbiador que que: 3.27 per quant 1 end' eu aprendi;
canbiava d'aver mui gran quantidade; 4.11, 5.14, 7.36, 8.15 un seu lais senpre
414.29 non catou grandeza nen quan- dizia, per quant' en nos aprende-
tidade de ssi a ela. mos; 18.82 per quant' apres' ei || per

2 5"
252

quanto: na medida que: 245.52 mil sol- carta || 4.57 lie pregunto," / que fezera;
dos de leoneses vos darei per quant' 5.127 direi-vos que lie fé/; 88.32 vus
ouver, / ca mais r n soo atrevudo de d i r e i . . . Que fez esie malfadado;
dar || por quanto: pois que: 104.13 por 426.43 os mortos fará / resurgir, que
quanto s'el casara, tan gran pesar ouv' non creen os fariseus || 4.27 un dia /
enton; 125.101 Deus se vingará / de ti de Páscoa, que foi entrar / na eygreja;
por quanto quisische do demo ssa 233.20 Omees bõos do tempo que sse
compannia; 192.111, 316.41 est' eu mio perdera a t e r r a j 237.34 aquel dia que
fui merecer, / por quanto na ta her- sayr avia || a(s) que, o(s) que, este que,
mida mandei o fogo põer; 384.45 por aqueste que, aquel que ETC.: 85.33 eu
quanto tu pintavas meu nome de três soo a q u e t u e todos teus p a r e n t e s / a ve-
pinturas [] quanto mais: 311.6 se en des mui gran desamor; 99.7 aã de que
fazer serviço a un bon orne prol ten, Deus foi nado; 10769 foi sempre ben
/quanto mais na Virgen santa || 328.60 creente / da que por nos rogará; 4.26
quanto mais punnava e provava e •vos quero contar / o que 11'avéo un
queria / de vedar aquele nome, a dia; 69.1 fez oyr e falar o que era
gente mais Io dizia [| quant' en si: sordo e mudo; io3.3 o ben que avian
34.26 pêro que o logar muito' enatio os que eran en Paraíso; i85.63 sse o
estava, / a omagen quant' en si mui castelo pedir / fosse aos que y leixara;
bõo cheiro dava || quanto quer que: 30.2 non lie pode dizer de non do que
tudo quanto: 48.22 quanto quer que lie rogar; 170.15 loada mui de cora-
achasse || já quanto (71.30, 75.116) v. çon / deve seer dos que no mundo
já || CF. enquanto. son; 21.5 Na que Deus seu Sant' Espe-
rit' enviou; 6.42 No que o moço can-
quaraenta NUM. CARD.: 27.32 a quaraenta tava o judeu meteu mentes; 149.39
dias; 307.30 E, 349.33 #1 || quaranta: este que tenn' en braços; 125.113 esto
417.11 [| quareenta: 349-33 E [| quarenta: que viu / diss' ao padre ; aquel(e) que,
307.30 F. aquela que v. a q u e l ; 196.22 aqueste
que vos dixi; 25.24 aquesto que tu
quarta s. F.: 65.i36 tomou dun pan d'orjo queres || quanto que: 181.16 quant'
quant' é húa quarta. achavan / que fosse fora dos muros |]
precedido de PREP. 5.68 Dous montei-
ros, a que esto mandou; 25.84 foi-ll'
quartãa s. F.: febre quarta: 419.18 a filiou
o praz' escaecer / a que o el pagar
quartãa, que nunca en suou; 419.13.
devia; 31.74 gentes foron vyudas, / a
que das cousas sermon / fez; 4.22
quarto NUM. ORD. : C|6.32 a quarto dia; 118.17 esses moços... con que era leedor;
aã quarta vez; 403.34, 414.1, 418.22. 84.46 un coitelo, con que tallavan o
pan; 5.12 Esta dona, de que vos disse
quatro NUM. CARD.: 33.6 tcdo-los quatr' já; 17.43 lie foi dizer per q u a n t o pas-
elementos; 43.47, 02.25, 61.21, 111.56. sou, / de que foi cia mui m a r a v i l l a d a ;
4.82 o forn'... en que o moço j a z i a ;
quatrocentos NUM. CARD.: 115.179 trezentas/ 237.62 sã grade, / só que el muitos
millas... ou quatrocentas. meter vai || per que: 35.g8 o bei / mira-
gre maravilloso, per que os fez gua-
que PRON. REL.: A-9 Algarve, que gííou / recer / a V i r g e n ; 117.9 j u r a d ' avia /
de mouros; 6.17 Santa Maria, que óst' que non fezesse no sábado obra
a mellor / cousa que el fez; 1.2 os vu sabuda / per que a Santa Maria
goyos que ouve de seu Filio; 2.2 ouvesse sannuda || per que: pelo qual,
deu-11' húa alva que trouxe de Parayso; ração essa por que: 3.io o pecado
3.18 Theophilo... que fora fazer... d'Adam / da maçãa que gostou, / per
253
que soffreu muit' affan; 29.23 Poren 7-3g vin aqui/ por esto, que ante mi/
as resprandecer / fez tan muit' e pare- façades end' emenda; 21.48 da-mio
cer, / per que devemos creer / que é vivo, que aja que ti gracir || a que:
Sennor das naturas || por que: 28.122 8.20 hua candêa nos dade a que cee-
o por que esto fiz,/direi-vo-lo agmna; mos || per que: 13.23 lie corregeu / o
68.48 Venna-ch' or' acorrer / o por laço per que morresse; 18.75 outra
que me deitast'; 105.17 Non ás por fezeron / touca, per que fossen par ||
que t'espantar; 257.11 As relicas... por que: 67.92 Di-me toda ta fazenda,/
por que Deus fazia / miragres || por porque aquesta companna todo teu
que: pelo qual, rafão essa por que; feito aprenda; 3oin fezera por que
7.16 o demo enartar-/a foi, por que a morrer devia || coízcess.: 53.28 que
emprennar-/s' ouve; 105.54 tal xe ficou vos pés m' averedes eno col' a so-
como xe vêera, / por que pois non portar; 124.20 por pedras que dei-
ouv' a trager enfaz. temos || compor.: 4.17 o mellor / leeu
que leer podia; 5.2O a el amava mais
que PRON. INTERR.: 5.97 Ai, que farei? 21.36 que outra ren; 6.84 di-o logo mellor
Santa Maria, que me fuste fazer; 27.23 que nunca dissiste || consec. ."9.123 húa
que ides dizer? 67.39 Que queredes, tormenta vêo mantenente, / que do
Sennor? 75.158 || 45.47 que razon ave- que tragian muit' en mar deitaron;
des / d'ave-la? 241.76 de que pousada 13.28 me nas sãs mãos sofre que m* o
/ me tirastes || exclam.: 6.75 Que ben laço non matou; 34.21 o demo o levou
recende! 84.49Ay Deus, que maa vijon! que nunc* apareçudo / foi || expiei.:
182.3 Deus, que mui ben barata / quen B. 35 sei de pran que, se a ben servir, /
pola Virgen cata; 238.47. que non poderei en seu ben falir; 6.38
u n d i a de festo, en que foron juntados/
que CONJ.: 5.35 disse-lle que a amava muitos judeus e crischflos e que jo-
mui de coraçon; 8 43 entendeu que gavan dados; 9.39 E mais vos ro-
muit' errara; 17.11 En Roma foi... gamos / que, sse vos prazia, / hua
que húa dona mui de coraçon / amou semellança / que dalá vejamos / da
a Madre de Deus; 42.11 Foi en terra que sempre guia / os seus [| de que:por
d'Alemanna que querian renovar / que, pelo facto de que: 6a.52 de que o
húas gentes ssa eigreja; 108.63 o praz' levas, gran torto nos téesj 125.119 Foi
uviou chegar / que a judea pariu y / soon de que casar quige || que... que:
de modo que, de maneira que: 5.148 tanto... como: 132.72 que do seu, que do
coz / cara' e pescado do meu aver allêo || CF. ante que. assi que, ata que,
que te non cost' húa noz; 13.20 atanto que, atées que cada que, de guisa
Assi esteve três dias o ladron que non que, demais que, depois que, dês que,
morreu; 43.53 dous dias á que cheira || en tal que, en tal guisa que, já que,
copal.: 35.62 tod' esto filia que non logo que, maçar que, mentre que, per
leixes ren; 42.79 vai-te comigo logo, poucas que, pêro que, pois que,
que non esperes a eras; 95.80 foron segun(do) que, senon que, st que, sol
ssa via que sol non se deteveron; que, ta que, tal que, tan que, tan toste
104.28 rnai-la ostia na boca aquesta que, tanto que, troes que.
moller guardou, / que per nehúa ma-
neira nona trociu nen passou || causal.- que quer PRON. INDEF.: 46.55 se de quant' el
7.59 por salva poss' esta dar, / que non mostrou/ íoss' a mi que quer mostrar;
sei que 11' aponna; 9.49 Movamos,... 277.31 poren que quer comeremos que
que gran demorança... boa non seria || non leixaremos nada; 258.4 Aquela
final: para que, afim de £ne;5.io8 poi- que a seu Filio viu cinque mil avondar/
-laderon a un maneiro de Surjque a omees de cinque pães, que quer pod'
fezesse mui longe no mar somerger acrescentar O que quer que: 75.43
2.54
A moiler, a que pesava de que q u e r que queimador ADj.: que queima: 31,0.28 nos
el mandasse; 123.5 que q u e r que seja guarde de mal / e do fogo do i n f e r n o
daquesta Sennor / v a l r r á m u i t ' ; 203.13, mortal / queymador.
212.7 dava que quer / que vêess' a sua
mão aos pobres; 287.4. queimar v. TR.: 5.IOÕ flus d i z i a n : Quéi-
mena!; 6.89 eno fogo o queimaron;
quebrantar v. TR.: 85.25 logo 11' as prijóes j 17.2, 28.45 ant' a Majestade / da Vir-
quebrantou; i58.i6 as prijões que- gen fossen queimar / candeas; 39.2 ||
branta ; 196.54 quebrantou as oma- v.i.: 91.31 queimavan peyor que fogo.
ges || 115.91 quen q u e b r a n t a . . . sã pro- CF. quemar.
messa || 57.16 q u e b r a n t a . . . aos sober-
viosos; 267.76 o dem' e seus feitos queixada s. F.: 157.23 un c u i t e l o . . . lie pas-
quebranta; 336.63 ao demo quebranta; sou as queixadas.
338.7, 4°9-93-
queixadura s. F.: queixa: 224.38 eno que
quebranto s. M.' ^1.30, 62.21 daquesto pois Deus quer fazer cobraron sã queixa-
pres mui g r a n q u e b r a n t o j 115 i3i con dura.
gran pesar/ e con mui gran q u e b r a n t o /
começou log' a c h o r a r ; 411.66 u reçeb 1 queixar-se: 5.55, 12.1, 27.16 Os judeus ouve-
quebranto. ron desto gran pesar, / e a Cesar'se
foron ende q u e i x a r ; 43.7, 105.67.
quebrar v. i.: 156.30 quebrava-11'o coraçon
227.28, 241.2 caeu de cima dúa muit queixo s. M.: maxila, queixada: 38.94 a
alta pena en fondo, e quebrou per todo pedra que me furados / os queixos
o corpo e m o r r e u ; 253.53 o bordon ouv'J 239.38 o queixo l i e derribou.
grosso quebrou pelo meo logo; 313.24
queixoso ADJ.: 159.23 foron todos poren já
a nav' era já q u e b r a d a || qucbrar-se:
q u a n t o q u e i x o s o s ; 195115, 171.51
131.28 a cova logo per meo que
vaamos seer / a Salas desto queixosos;
brar-se / foi.
237.86 Non sejas q u e i x o s a ; 319.32.
quedar v. i.: sossegar, acalmar: 9.134 o queixume s. M.: queixa: 49.46 que dos gra-
tempo forte seria quedado; 36.35 foi ves pecados seus / perdess' ela quei-
o vento quedado; 86.48 fé/, as ondas x u m e ; I i 6 3 t quen l i e fc/essc nojo /
quedar; 172.18 fez quedar a t o r m e n t a ; ond' ouvesse q u e i x u m e ; 338.18 non
307.47 a tempestade q u e d o u l o g ' lie fazia cousa de que ouvesse quei-
e n t o n ; 336.27 quedava-11' aqjuela x u m e ; 355.8i Os parentes da manceba
coita || quedar de: cessar de: 35.65 as aas j u s t i ç a s fezeron queixume.
seis galeas non q u e d a v a n de víir; 67.58
dia nen noite non q u e d a v a de tenta- quemar (l86. l T) v. queimar.
-lo; i33.3o, 203.20, 33i.25.
quen PRON. iNTERR.: 5.76 dizede-m' ora
quedo ADJ./ADV.: tranquilo, quieto; devagar quen sodes ou dond'; 9.70 e quen
de mansinho: 9.90 diss" aos seus poderia / a esta osmança põer?; 66.31,
quedo; 52.22 e s t a v a n y todas mui 103.40,104.47 || PRON. REL.: 8.37 n u n c a
quedas en paz; 54.72 quedo, quedo j y f a l i u / quen Ho soube con merçee
foron langer húa ssa canpanía; 65.161 pedir; 2.6 sãs graças e seus does / d;i
Vay ora mui quedo e non t'alvoroçes; a quen por ela f i a ; 5.104, 6.C, 7.43
83.52 viu as p o r t a s a b r i r quedo / da come q u e n sonna; ig.38 como quen
carcer. ss'eixilla || 314.47 dizendo: Quen me
posesse ora en Jerussalen! || quen ou
queijo s. M.: 157.13 bon q u e i j o rczente. quen: um ou outro: 244.18 mui poucos
255

e ficaron, senon foi ou quen ou quen || gran ben / se querian; 146.20 un fíll'
quen quer: PRON. INDEF.: seja quem avia que mayor / ben sabia ca ssi
for, qualquer pessoa: 168.6 En todo querer || querer mal: 6.40 un judeu que
l Jogar d poder / a Virgen a quen quer He quis gran mal; 27.71, 68.14 Como
valer; 232.7 guarece a quen quer de Santa Maria avêo as duas conbooças
todo mal; 369,21 || quen quer que: 6.a3 que se querian mal |f s. M.: vontade,
quen quer que o oya; 6i.a3, 153.4, desejo: 131.44 aquesto era todo seu
167.3. CF. queno. querer; 156.46 He foi conprir seu que-
rer; 168.10 non He fal erad' o querer;
queno (B. 4, 104.53), quena (5.3, 103,4): 261.26 descobriu-lí' enton todo seu
quen -f- ART. DEF. ou PRON. PEss. lo,la. querer. Formas verbais:

quer coNj.: quer... quer: i83.8 o reino do PRES. IND. quero B. 14, 1.3,4.25,
Algarve tíi' aquela sazon / a guisa 5-5» 10.20
d* om' esforçado, quer en guerra, quer queres 1676, 31.35,
en paz. 42-78, 53-51» 65.7i
quer 38. 96, 42.6,
quer v. como quer, qnal quer, quando quer, 45.46, 51.39, 53-68
que quer, quen quer, u quer. q u e r e m o s 57.11,
70.27, 82.22, 185.47
queredes 16.41,
querela s. F.: 27.22 Contra tal querela que
65.195, 67-29,
or' ante mi / os judeus fezeron, que 75.79, I53.23
ides dizer? 285.63 de que mui gran queren «2.19, 3i.6,
querela / sempr' aver devia; 36o.n 3344, 35.78, 38.13
dev' el a perder querela / de nos. PRES. CONJ. queiras 127.48,
236.24, 237.56,
querelar v. TR.: 3g2.25 Que lie disse sse 291.33, 362.52
verdade era o que querelava / aquela queras 25.146. 37.27,
moller mesquinna |{ querelar-se: 109.30 51.37* io8.5o,
Querelando-sse ... os dernões da 124.26
Madre do Rey / dos Ceos. queira B. 20, i55.53,
187.46, 229.34,
qucroloso ADj.: queixoso: 195.93 esta que-
relosa. quera 20.15, 25i.83
queiramos 390.10
querer v. TR.: B. 10 maçar eu estas duas q u e r a m o s 27.58,
non ey / com1 eu querria; 1.3 Dês oge 211.7
mais quer eu trobar; 4.25 Foren vos queirades 295.30,
quero contar; 5.3 Quenas coitas deste 37849
mundo ben quiser soffrer; 6.34 vos da q u e r a d e s 123.21,
Santa Maria por mi quanto vos que- 251.63, 261.67
redes || 64.88 a poucos dias recodiu / que ir a n 91. 1 1, 1 88.6
seu marido dela, e tan fremosa a viu/ JMPERF. HMD. queria 4.72, 5.19,
que a logo quis || querer ben: 4.71 7.26, g.i5, 11.27
Rachel, sã madre, que ben / grand' a querian 12.32, 27.17,
seu íillo queria; 5.17 soube Santa 28.28, 38.24, 42.12
Maria mays d' ai ben querer; 56.19 IMPERF. CONJ. 2 quisesses 43.55,
sabia ben querer / a Virgen; 104.21 369.65
pois que He tal ben queria; 125.24 He quisesse 14.38,23.20,
quis tal ben de coraçon; 135.50 tan 25.20, 33.75, 42.4»
17
256
quisessedes 143.29 q u e r e n d o 15. 31,
q u i s c s s e n 3>7-33> 35.117, 1 1 2 . 2 3 ,
3-25.34, 359.44, 383.41
379.16 INF. querer 5.17, 16.28,
PERF. quix 94.8, 124.37, 27.71, 56.10, 99.33
i 3 1.62, 209.28, INF. PESS. querer 253.68
265.126
quige 125.119 qniy.i, quiçai ADV.: 64.64 e q u i c n y per esto
quesiste 40.f3 a poderei e n g a n a r ; 185.46 e com' os
quisiste 1-25.101 To, mouros son falsos, quiçá travarán de
2 '7-34'35°-55 vos; 029.65 Quiçai aqueste r a p a z / foi
quisische i25.ioi furtar a oíierenda; 411.112.
quis 1.5, 4.83, 5.6,
6 40, 8.28 quincutos ( l 15.180, 3ai.i8), quinicntos 134.1
qui?e 29.28, 270.20, T), quinnentos NUM. CARD.: 358.1o Ali
313.79,343.41 omêes lavravam cada dia ben qui-
q u i s o 16.7, 52.7, nnentos.
63.17, 84.52. 93.18
q u i s e s t e s 24.34, quinnon s. M.: quinhão: 4.45 por filiar seu
71.36, 261.66 quinnon; 31.5 quinnon / queren end*
quiseron 19.21,24 25, as bestias mudas; 85.2o ouvessen
62.17, 65.36,119.38 quinnões / Uo seu aver; 145.18 do
MAIS Q. PERF. i quisera 58.67, 79.22, seu todos a v i a n quynnões; 265.63
323.22, 411.68 ouvessen mui gran part' e mui gran
quisera 5.56, 9.154, quinnon; 353.47 que lie déss' en seu
43-40, 54-42, 57.79 quyon; 371.17 por.?vercn quinnon.
quiseran 82.2, 95.43,
i56.14 quinta s. i'.: quinta parte: 1 1 5 1 1 4 non
FUT. IND. querrei B. 24, 171.66, quinta, / mais todo o menyo.
192 122
querrá 103.32,142.47, quintãa s. F.: quinta: 69.108 t a n t o s aã egre-
143.36,160.2,237.7 ja võeron / que non cabian y ncna
FUT. CONJ. quiser 237.50 quintãa.
quiseres 14.68, 25.45,
105.22, 237.31, Qiiinlíinola d'0sonna: Quintanilla de Onso-
353-64 ita (1'alencia): 227.10 un escudeiro de
quiser H. 39,5.3,16.3, Quintanela d'Osonna, / que ya a Vila-
35-4, 53-12 -Sirgo cada ano.
q u i s e r d e s 45.61,
quinto NUM. ORD.: 321.37 no dia q u i n t o ;
128.23 403.42 o quinto pesar; 415.1, 418.28.
quiseren 426.23
COND. querria B. 10, 97.47, quinze NUM. CARD.: 65.io5 quinze dias;
132.99', i 4 5.58, 185.58, 221.60, 314.20, 353.01.
2995
querria 32.4, 100.21, quinzõo NUM. OKU.: decimo quinto: i 15.124
107.21, i 15.260, Ao quinzéo (ano) .. o levarei.
142.52
querrian 91.38 Quirczc: San Quireze: S. Quirico, inetro-
quarede 67.2?, 249.9, polita de Toledo que em 667, sucedeu
402.28 a S. Ildefoiiso: 289.2 en dia de San

^ J^1
Tf
257
Quirez; 289.11 na festa de San Qui- canales meus quo son mia renda
reze; 28(j.l5 quita; 402.11 vos me fezcstes como
quen faz / sã cousa quita toda pêra
•quis PRON. INDEF.: cada um: 35.127 a ssa ssi || dedicado, leal: 207.8 un mui bon
Madre do nosso demos, quis do que cavaleiro e seu quito servidor || 411.35
tever / dará y de boa mente; 49.41 D'aqui entrar es' quito (não podes
orações/fezeron todos y sen ai,/quis entrar) \: inteiramente, le-
come sabia || quis cada un: 211.43 almente: 292.83 dela tiv' eu o reyno. . .
mais creentes / quis cada un foi que e soo seu quitamente; 38o.3i nos que
ante creya. somos seus / quitamente. . . dela CFt
quite.
•quitamente v. quito.

quitar v. TR.: desempenhar, resgatar: 62.2


R
Como Santa Maria deu o filio a hfia R: letra do alfabeto: 410.29 R mostra
boa dona que o deitara en pennor, e como reynou.
creçera a usura que o non podia
quitar || quitar-se: libertar-se, apartar- rãa s. F.: rã: 69.63 oya o galo e a rãa.
-se, despedir-se, separar-se: 32.42
destas perfias / te quites; 57.116 se Rachel: uma judia: 4.70,77.
quitassen / daquela folia; 105.23 te
quitares de toda maldade; 137.26 que raçon s. F.: ração: 3r,58 por a ver ssa raçon;
nunca tornasse / en est' erro... e se 32. 5o deu ao preste ssa raçon dobrada;
dei quitasse; 200.45 que me quite de 353.48 foi comer logo, e apartou da
peleja || 103.43 Busco meu abade, que raçon / s u a a mayor partida || PL.:
agor' aqui leixey, / e o prior e os 85.70 partiron mui de grado con el sãs
frades, de que mi agora quitey; 197.48 rações; 145.13, 3o5.a3 atan muit" era
seu irmão nunca sse dele quitou; pobre que pidia as rações.
175.18 Dest' albergue vos quitade;
281.48, 298.66 daquela moller que se Kadolfo v. Castro Radolfo.
quitasse f «z || renunciar, abandonar:
239.32 do ai vos quitade; 377.33 que raer y. TR.: arrasar: 99.23 Mouros foron . . .
kysasse / aquele outro a carta e que as omages toller / das paredes e raer /
dela se quitasse || deixar de: 135.98 a quant' eles abranger / podian || ras-
quitade-vos já / d' irdes contra seu par, alimpar: 219.42 que o lavasse mui
mandado. ben e dês i que o raesse.
•quito ADJ.: livre, isento: 288.9 era de boa rafece s. F.: coisa fácil: 177.7 'um' ao
vid' e quite de toda sandece; 312.48 cego rafece 11' é.
desta guisa seria quite de toda ran-
cura || obrigado, dedicado:292.48 Deus rafez ADJ.: vil, de baixa qualidade, reles:
non quis que sse desfezessen, ca ambos 5.124 de coraçon rafez; 20.25 o dem'. . .
eran ben seus / quites CF. quito. nos vai tentando / con sabores rafeces;
59.22 moller rafez; 127.9 siso rafez;
quito ADJ.: livre, isento, com contas liqui- 147.14 miragre, que vos non foi mui
dadas: 9.12 húa dona... mui fazedor rafez; 238.ii dun jograr mão rafez;
d'algu' e de todo mal quita; 15.119 265.15 Est' orne de linnage foi non
pois da vison foi quito; 62.37 dar-ch- rafez, / mais de grand' || s. M.; 16.76
-ey quito / teu filio do usureiro mal- Se me por amiga queres avcr, mais
dito; 79.5 quito' é de folia; 115.335 es rafez, / tanto que est' ano rezes por
quito / do maldito / demo || 3S6.53 os mi outra vez.

I
258

raynna (267.10 Elt 3/8.64, 385-6, S8*-22, Rara: Chelles (Seine-et-Marne): 3o8-7 hua
385.6) v. reinna. vila que Rara soen chamar.

raivoso (393.12 rraivoso) v. ravioso. rascar v. TR.: arranhar: 355.73 meteu mui
fort' apelido e ouve o rostro rascado
raiz s. F.: yo.iS, 4<)8.5 non vos obra con || rascar-sc: 98 (M) como a dona se
ervas, nen con raízes nen frores; 41 1.7 rascava c fazia doo; 184 (M) ela sayu
rayz de Jesse || de raiz: desde o prin- rascando-sse.
cipio: 135144 ben de raiz... ouveron
todo contado; 145.114 de raiz / cre- rastrar v. TR.: arrastar.-5.69 rastrand' a nu
ceron-11' as mãos enton. monte a levaron; i35.n8, i36.35 foi
per seu mandado a moller filiada, /
rama s. F.: 255.112 viu a chama / queima-la dês i per toda-las ruas da vila ras-
rama. trada.

ramo s. M.: 9.80 un leon. . • correndo pêra rato s. M.: espaço de tempo: 123.3o a pouco
ele vúo / de só úus ramos; 70. 1 5, rato ouve de fiar 325.59 A pouco r a t o
419 30 un ramo de palma. pois esto.

ravata s. F.: de ravata: de repente, depressa:


ranço ADJ.: 9.170 saya / dela, mas non
95.64 mandou que os filiasse come de
rança, / grossain.
ravata || sen ravata: sem pressa: 182.8
un maravilloso / miragre mui fremoso
raneon s. F.: rincão, recanto: 14523 s' / vos direi, saboroso / e d'oyr sen ra-
asconde dentro nos rancões; 232.43, vata.
305.53 que non morresse de fame a
scusa poios rancões. ravia s. F.: raiva: 38.83 con gran r a v i a ;
223.2 coidava morrer de ravia; 275.12,
ranoura s. F.: pena, tristeza, queixume: 319.19, 372.21, 393.3.
149.26 que non morresse ende cona
rancura; 224.28 vco-11' outra rancura; raviar y. i.: ter ataques de raiva: 223.17
267.86 sol non sentiu coita nen ran- raviou mui fort'; 275.2, 372.1 hua
cura; 312.48, 403.64 || aver rancura: moller de Nevra, que raviava.
3o3.s6, 31531.
ravioso ADJ.: 275.S, 3 l 9. i como Santa
rumlon s. M.: impetuosidade: de randon- Maria guariu eu Terena liúa manceba
arrebatadamente, depressa: 31.51 cor- raviosa; 3g3.2. c.F. raivoso.
rendo de randon; 84.54 correndo en-
trou y de gran randon; 121.32 yan polo rayar v. i.: 135 (Aí) dormeceu tro a eno
matar de r a n d o n ; 144.42, 146.88 a sol rayado.
Albeza foi de randon; 359.44 de gran
randon; 424.45 de mui gran randon. Kaz: Arras: (França) (?): 122.63 ben ata
en R az.
rapar v. TR.: 124.43 rapara sã barva.
razoado, rczõado ADJ.: ben razoado: inteli-
rapariga s. F.: 317.43 rapariga sandia. gente, bem-falante: 67.33 viu-o fre-
moso, apost' e ben razoado (E; TTo:
rapaz s. M.: malandro, mariola, ratoneiro: rezõa ,'o) || que tem boas raxôes, argu-
47-35 mu ' Peor q u e rapaz; 82.44 mui mentos ejici^es: 11.58 viya / o demo
peor que rapaz; 82.44 mui peor que seer / ben rezõado. CF. razoar.
rapaz; io5.82 polo mal que fezer' aquel
rapaz; 329.65 Quiçai aqueste rapaz / razõador s. M . / F.; advogado, intercessor:
foi furtar a offerenda. 80.17 u / nos f°r mester, razõador /
259
Sei por nos; 350.12 por nos dar alegria razon; i38.65 con mui gran razon;
/ com Deus sempre te traballas, / ca 144.3, 342.3 || sen razon: y8.io'o fali-
tu es razõador / a el polo pecador. CF. mento fora grand' e sen razon || per
rezõador. razon: 29.18, 108.33 Non / podo Deus
nunca entrar / en tal logar per razon;
razoar, rezõar v. TR. / i.: considerar, pon- 291.16 non / guarira se o collessen na
derar: 46.37 fillava-ss' a dizer f ontre mão, e per razon || por razon: à 19.7 por
ssi e rezõar / que non podia creer / dereit' e por razon || por razon de: por
que Deus quisess' encarnar .. en causa de: 26.70 por razon de mi o
moller || preconizar: 3oo.5 Muito deve- enganastes; 308.28 começou a ynchar
ria / ome sempr' a loar / a Santa / mui mais ca d' idropisia nen por
Maria / e seu ben rezõar || discorrer razon d' enprennar || por que razon:
sobra: 369.23 seus omees do alcayde, porquê: 50.1 mostra por que razon
estand' ant' el, razoavam / daquela encarno Deus en ela || entrar en razon:
moller, dizendo que a tinnan por lou- pedir contas: 401.7 nen eno gran juyzio
ca || razoar ben (mal): falar bem (mal) entre migu* en razon || téer a razon de
de alg.: 15.97 rezõava / mal a meu alg.: defender a causa de alg.: 378.7
Fill' e peyor a mi; 192.47 tevera / pois ela avtgada é e nossa razon ten ||
sempr' en descreer / Ena Groriosa, / aver razon: ter rajão, proceder bem:
e a r .zoar / mal e soberviosa-/ment'; 109.3 Razon an os diabos cje fogir /
?oo.28 Razoa-la ben, sen falia, / deve- ant' a Virgen || fazer razon: ter ra^ão,
mos, ca nos razoa ben ante Deus \\dar proceder bem: 359.19 de que gran
as suas rações: 26.84 pois nos e vos sabor / avia o ome bõo, e fazia gran
est' assi rezõamos, / ao joyzo vaamos razon || seer razon: ser bom, justo: 14.4
da que non á par || interceder: 362.53 mnit' é gran razon / de poder Santa
9 u / teu Filio sever julgando, queyras Maria mais de quantos Santos son;
m por mi razoar || declarar: 411.30 os
rezõavan por malditos as gentes ||
26.6 Mui gran razon é que sábia
dereito / quen Deus troux' en seu
* razõar-se: discutir, disputar: 108.8 Mer-
lin / que ss'ouve de rezõar / con un
corp' || jui^Of siso: B.5 Porque trobar
é cousa en que jaz / entendimento,
í i judeuj] escu$ar-se, pedir desculpa, ale-
gar em sua defesa: 55.38 como quen
poren queno faz á-o d'aver e de razon
assaz; 15.6 de He seeren ben man-
sse razoa / Con sennor, assi dizia. CF. dados, / esto dereit' e razon aduz;
razoado. 72.30 f a l s' encreu / que de razon sal ||
o que é razoável, justo: 137.8 tant' era
razon s. F.: matéria, tema, assunto, conteú- chão / de luxuria, que passava razon
do, história: A.27 dos miragres seus / e maneira || arrazoado, exposição, dis-
Fezo cantares e soes, / saborosos de curso, opinião: 11.64 P°'s chegou, lies
cantar, / todos de sennas razões; 1.43 movia / ssa razon con preitesia; 46.11
Outra razon quero contar/que 11'ouve Âdur pod* esta razon / toda o mour'
pois contada / a Madalena; 13.5 un gran encimar; 53.45 a Virgen diss' a Deus
miragre vos direi desta razon; 65.141 esta razon; i85.55 disse-H' esta razon;
pois que acarta ouve ben leuda / e ouv* 197.29 Oyde-m" hfla razon || argu-
a razon dela ben entenduda; ioS.i5 mento: 6474 mil / razões He disse;
O miragre foi en tal razon; 253.71 132.49 razões lie tnostravan / muitas
contou a razon toda como o bordon que o outorgasse; 186.37 aã jostiça
levava || motivo, causa, justificação, mostra ta razon, / e veerás que.de-
9 direito: 45.47 que razon avedes / d' reito che dará; 399.6 non lie "faliram
ave-la? 401.56 quen busca razon pêra razões muy boas que diga.
í falir || con razon: 24.60 Esto teveron
3 por gran don / da Virgen, e mui con real v. Vila Real.

5
f
§

9
200

rebentar v. i.: 244.32 creceu-lle timt' o fa^cr: 231.42 sol dar y recado per
ventre, q u e p e r p o u c o rebentou; n u l l a ren non p o d i a J põer recado:
3o8.3o. tomar as ineJidiis nccessartjs, reme-
diar: 3ot).57 ponnamos logo recado /
rocatlar v. TR.: governar, dirigir: 7.18 orne como seja a c i g r e j a f e i t a ; 3<ju.4<) tan
que de recadar / avia e de guardar / toste nas tas coitas porrei eu recado.
seu feit' e sã besonna; 94.68 deu a
todo recado / de quant' ouv' a re- recear v. TR.: iG3.r, descrceu na Virgen,
cadar; 125.48 O que nos m a n d a s t e s que sol non quis receá-la; 195.68 en
mui ben o per recadei eu ]| prender q u a n t ' eu receava / cay corn' asirosa
deter: 164.22, 2t3.33 sen esio reca- fl recear-se: 75.74 Vedes de que me
dado / o ouvera o alcayde; 255.C3, reçeo; 343.3j, 354.22 muito se receava
291.18 disseron aã jostiça que o fosse / do gato.
recadar; 392.40 logo que fez o furto,
tan toste foi recadado; 403.29. receber v. TR.: 5.28 Este meu irmão receb'
oi mais por f i l i o meu; 24.26 Porque
recado s. M.: prudência, juí^o, ponderação: tal morte foi morrer, / nono quiseron
201.25 non soub' aver recado / de receber / no sagrad 1 ; 95.3r ele os
parti-sse do feito; 411.17 q u a n t o no c o n v i d a v a e os r e c e b i a ; 124.41 Deus
mundo ouveron p a r t i r o n per recado / ssa a l m a recebeu; 204.3 un bon arce-
que de quanto avian non lies ficava diago en ssa ordem recebeu; 420.2
nada [| mal recado: imprudência: 11.13 como as proçessiões do çeo reçebe-
monge que trager / con mal recado / ron a Santa M a r i a || B.22 que q u e i r a
a ssa fazenda sabia; 99.6 gentes de meu trobar / receber; 84.02 O meu
mal recado ; 311.4 O que diz que servir Filio recebeu / o rogo que me feziste
ome aã Virgen ren non é, / aquest' è llõg.loo pois sãydade ouve reçebuda;
de mal recado e ome de maa fé || 2i5.i que non recebesse dano; 221.28
informação: 196.38 a todo-los seus dos seus íillos e dos netos i n u i gran
tenpl os foi en demanda i r c e a d o / s e tal prazer recebia; 277..|7 chaga non rece-
omagen sabian d' a l g u n deus; 11,6.42 beu || 4.100 o b a t i s m o recebia; 15.173
pois que clesto recado non achou enos q u e r o . . . receber vossa ley || parar
pagãos || sen recado: inconsiderado, um golpe: 28.73, 51.2 como a omage
imprudente: 297.30 M u i t o per tenno de S a n t a M a n a alçou o gêollo e rece-
que é ome sen recado / o que cree beu o coíbe da saeui por g u a r d a r o
que vertude á no made-ir' entalindo que estava pôs ela; l36.5 || receber a
|| dar recado: dar conselho: 6^.8 de- jura: ajuramentar: 239.31 andade / a
mandand" a oatre que me dó recado; jura ende receber; 392.31 o a l c a y d e
73.55 que lie desse recado / com1 meesmo dei a j u r a recebia.
ouvesse maenfesto || responder, infor-
mar, explicar: 96.11 Dest' uu miragre reçobir (401.i5 /',) v. receber.
vcs darei recado, / que a Virgen fez:
152.27 preguntou-lle quen era. Diss' recender v. i.: C.75 d i z i a n todos: Que ben
ela: Dar-ch-ei recado: / eu soo Santa recende.
Maria; 355.63 Já vos eu pnmeyra-
-/mente dixe mia fazenda e vos dey Kecessiundo: Recesvinto, rei de Espanha
todo recado || cuidar de: 94.67 en seu (6:>3-(>~]?): 2.29 Rei Recessiundo.
logar entrou / e deu a todo recado /
de quant' ouv' a recadar; 398.6 pastor rccodir, rccuilir V. l.: ir, chegar: 223.13
era bõo e que seus giíados / connoscie quen y recude; 244.16 húa balêa sayu
si meesmo por dar a todos recado || / e per esse m n r a n d a n d o ao p o i t o
non p( der dar recado: não saber que recodiu; 317.3o Aos braados a gente

Jll
201

rccodyu || acudir, socorrer, auxiliar: redondo ADJ.: 102.43, 215.50, 358.21 qua-
184.15 Santa Maria, que sobrelos seus drado, ca non redondo.
recude; 257.18 a Virgen preciosa ao
seu recude; 349.7 de que quer que lie 'redor ADY. / PREP.: em redor, em volta:
roguen enton con seu ben recude || 63.13 ali / u ele morava nen redor
ir-se embora: 246.33 con gran medo dessi (=dea i; ou: redor de ssi? T:
que ouve, logo dali recodyu / e foi-sse redor si); 399.29 buscando redor si
pêra '. vila || regressar, voltar: 64.86 pedra || a redor: 86.10 To, 326.41 de
depôs aquest' a poucos dias recodiu/ toda a terra a redor / era jostiça,
seu marido dela || convergir (?): 399.9 ."61.40 || 337.17 l°da rea que achasse
ben assi cada dia lie creçe vertude, / enton a redor de ssy; CF. arredor || en
como creç' a Deus, seu Filio,... e redor: 154.32 quantos y estavan / en
porende o poder dela e u dei recude redor; 157.35 aqueste miragre pela
(o dei recuden?) / a creceren en ben terra en redor / souberon; 255.108
sempre || (a alg.): responder: 5.51 pre- a casa dentro e en redor / chêa de
guntou-lli que fora, e el lie recodyu; lenna foi; 307.8 fez / a terra e pôs
12.23, 14.34, 2 51.62. os ceos en redor; 829.13 dá mouros
mui gran gente véeron correr aly /
reconnoeer v. TR.: reconhecer: 184.38 sem- tod' en redor pela terra || enredor:
pre reconnocesse a Virgen e a loasse. 279.20, 386.13 || enrredor: 255.^,08 To ||
en redor de: 39.16 en redor da oma-
recoste s. M.: ladeira, encosta: 57.64passou gen: 161.37.
un recoste; 78.76 per un gran recoste
/ se tornou ai conde; 182.42 per cima redrar v. TR.: arredar: 164.28 a omagen
dun recoste... o levaron: 233.37 tan toste redrou seu Filio de ssi.
eigreja, que era en un recoste; 237.94
un cavaleiro ven per aquele recoste. retiro ADV.: a redro: para trás: 297.46 sã
fazenda nunca irá adeante,/ ante tor-
recova s. F.: caravana, grupo, bando: nará a redr'.
374.29 húa recova mui grande de
mouros. CF. requa.
reemir (83 M, 425.11), reemudo (119.19 T)
V. remiir.
reereer-so: reconhecer-se vencido: 63.69
tantos matastes vos dos mouros seus
/ dei rei Almançor, que ss1 ouve rêes s. F. PL.: rins: 179.22 tíia premudos /
recreer. CF. rcercudo. os talões e metudos / nas rêes. .

recreudo p. P./ADJ.: cobarde: 28.120 Mafo- referir v. TR.: rejeitar, recusar: 15.56 se
mete... o falsso recreudo. CF. prov, í aqueste pan non refeiro || censurar,
recrezut. repreender: 206.32 referir-/Ho foron
recuáir v. rccodir. muito as gentes.

rede s. F.: 183 M deytaron sãs redes e referta s. F.: contenda, briga: 11.45 Gran
sacaron tanto pescado que as non refferta y crecia || sen referta: 195.148
podian tirar. sen referta / vaa y goyosa.

rédea s. F.: rédea: 181.38 fogindo non avia refertor s. M.: refeitório: 226.3a neno ca-
niun redúa téuda. bidoo neno reíertor / nena cozynna.

redoma s. F.: 125.31 en liúa redoma toilos regaço s. M.: 399.28 filiou eno braço / o
vos ensserraria. menino e deitô-o enp seu regnço.
202

regannar v. i.: arreganhar: 38G.28 mas- reino s. M.: A.4 o reyno d'Aragon; 1.8,
carade que contra todos reganna. 28.137, 30.34, 42.90 Parayso, o reino
celestial. CF. rcgno.
regina v. salve.
roliça s. F.: relíquia: 35.18 ET, 257.1 Como
regi» s. F.: regra monástica: 58.n Esta Santa Maria guardou sãs relicas que
m o n j a . . tíia ben quani' cn regia jaz. se non danassen; 362.14 F- CF- rcliga,
CF. regra. relíquia.
regnar (418.41) v. reinar.
rcliga (35.6; 7", 362.14 Tb) v. reliea.
regno (418.46, 419.8 E, 419.112 E) v. reino.
religion s. F.: ordem religiosa: 145.68 enos
regra (58.! l T) v. regia. pobres o seu enpregara / e en santos
ornes de religiões; 226.12 un mões-
teiro de religion || entrar en religion:
regueiro s. M.: 243.2 Como úus falcõeiros... 265.23 || filiar religion: 84.74, 285-3 ||
estavan en coita de morte en un re- meter en r e l i g i o n : 25i.35 || 85.54 f°' a
gueiro; 243.21. outro grau monte levado / u viu seer
Jesus Cristo con religiões / d'angeos.
rei s. M.: A. 3 Don Affonso de Castela, / Talveí lapso por legiões. CF. relijon.
de Toledo, de Leon / Rey; 2.29 Rei
Recessiundo; 6.3, 14,28 o bon rei Davi; religioso ADJ./s.: 67.67 Aquel bispo era
15.136, 18.8o don Affons' el Rei, 35.ioo ome sant' e de mui boa vida, / e mui
Madre do muit' alto Rey; 215.60 a el mais religioso que sse morass' en
Rey... de Leon e de Castela || os ires e r m i d a ; 78.13 un o m e . . . que fazia
Reis, os (três) Reis Magos: 1.38, 424.1, vida come religiosa; 195.85 se con-
424.10. noceu por falido, / pois religiosa /
Era ben na mente; 3 i 5 _ 7 Tocha,
Rey v. Caldas de Rey. logar religioso || 48.14 un mõesteiro
de monges religiosos; 56.15 un bon
reya v. reínna. religioso; 69.36 un ome .. vestido
ben come religioso; n5.22) a her-
Reymon (382.66,) Roimondo do Koeaful mida sagrada / u morada / daquel
(382.61): personalidade da corte de religioso. . era.
Afonso X.
relijon (288.1 E) v. religion.
Rcimundo, Reimondo: 5y.3g Reimund', un
cavaleiro / roubador e guerreiro (E; relíquia (35.12, 362.14) v. roliça.
TTo: Reimond).
reluzir v. i.: i S i . i y v i u . . . r e l u z i r as vidrei-
reinado s. M.: reino: 135.22 do Ce' o rey- ras; 187.52 rnci grau cousa d'ouro ..
nado. que reluzia.

reinar v. l.: 200.12 quis q u e . . . reinass' e rcmãcccr v. i.: ficar: 186.77 a dona do
fosse rei; 221.8, 401.46 pois Rey me fogo reiniíeceu / salva.
fez, queira que reyn' a seu sabor.
rcmunor v. i,: ficar: $4.221 fazend' oraçon
reinna, reya s. F.: 12.7 a Reinna do Ceo; r e m a n i a / en húa capela; 146.63 rema-
16.623 Reinna esperital; 21.10 aquesta nyn / aquel l i j a d o con mui gran /
Reya / santa; 22.32, 39.20. CF. raynna. coita. CF. mãer.
263
remar v. r.: 33.3g; 112.45 mu ' toste rema- dona tornar a el; 63.56 Por nulla ren
ron / e da nave s'alongaron. que lie dissess' aquel seu / escudeiro,
ele nulla ren non deu || como reforço
rematar v. TR.: 182.68 seu mandado / da da negação: per nulla ren: 17.67'o
Virgen fez... que os mães remata. demo enton per nulla ren / nona
connoceu; 67.57 neun poder non avia
remedador s. M.: aquele que arremeda: per nulla ren de mata-lo; 91 36 sol
293.10 Esto foi en Lombardia dun dormir nen comer / per nulla ren non
jograr remedador. podian || outra ren: outra coisa: 5.20
ela outrossi a el amava mais que
remedar v. TR.: arremedar, imitar, contra- outra ren; SS.zo mais amava d'outra
fa^er: 293.1 Como un jograr quis ren Santa Maria; 74.10 ao demo mais
remedar como siia a omagen de Santa feo d'outra ren; 75.21, 84.12 || u outra
Maria; 293.11. ren non jaz: a não se dar um caso
extraordinário: 5.119; CF. u ai non
rcmedíHo s. M.: arremedo, imitação: 2g3.i8 jaz || sen outra ren: sem mais: 4.72
fez-Il' ata! / remediilo fazer. cuidando sen outra ren /que lie no
fogo ardia; 256.36 logo, sen outra
rcmeudo V. remTír. ren, / de todos aqueles mães guariu ||
toda ren: tudo: 337.17 toda ren que
roniiidor, remiidor s. M.: Redentor: 245.123
achasse || ren: alguma coisa, qualquer
a Madre... do Remiidor {F: remli- coisa: 5.167 Voss' irmão guarrá; /
dor); 298.52 nosso Remfidor. mas ante que eu faça en el ren, seus
renilir, rcmiir v. TR.: redimir: 19.37 por pecados dirá; 100.24 Guiar ben nos
remíir seus pecados; 40.29 con el nos pod' o teu siso / mais ca ren pêra
remíisti / da mui gran loucura / que Parayso; 114.12 un filio ouve que
fez Eva; 238.67 nos véo remíir || remiir: amava / mais ca ren || seer ren: ser
19.37 TTo, 143.21,249.36,423.23 || p. p.: exacto, ser verdade: 32.21 enpregun-
remeudo: 119 19. CF. reemir. tado / foy, se era ren / o que oya dei ||
de ren: reforça a ideia negativa: 187.24
rcmisson s. F.: resgate: 359.24 avêo que Logo o fezeron sen tardar de ren ||
cativou, / c levárono a Ronda por per ren: de qualquer maneira: 10.21 se
aver dei remisson. eu per ren poss' aver seu amor, / dou
ao demo os outros amores || per (por)
ren s. F, / PRON. INDEF.: coisa: húa ren: ren: 65.147 nen vos espantedes por
97.47 Húa ren querria de vos saber; ren que vejadesj 75.41 por ren que lie
132.98 di-m" húa ren || algúa ren: 8.14 dissesse, partir non s'ende queria;
poderei / mostrar do que quero algúa 2Oi.3z foi ben desesperada / que per
ren; ia5.i« J| nihfia ren: nada: 104.49 ren que fezesse nunca já perdoada /
nunca lies soube nihúa ren responder de Deus nen de sã Madre seer non
(j per nehúa ren: a despeito disso. poderia || ai ren: outra coisa, nada:
283.40 se per ventura aven / que... i3\5o se querian mais d'al ren; v. ai
per vosso mal sen / fordes y per || (acompanhado de negação) coisa
nehúa ren, / escomungar-vos-ei poren nenhuma, nada: 5.160 de grand' algo
|| nulla ren: nada: 55.48 eu soo mui que poren He davan ela ren non pres;
covarda / de por nulla ren rogar-te; 9.45 ren da Magestade / non lie vêo
gi.58 a esses enfermos nulla ren / non a mente; 35.62 tod' esto filia que non
leixou do fogo; 312.41 o fogo sol non leixes ren; 54.21 já ren non falava
queimou nulla ren || per (por) nulla nen oya; 63.33, 93.17, 105.57 nunca el
ren que: 5.i8o Per nulla ren || que ll'o pode ren aduba; / cona donzela;
Emperador dissesse, nunca quis / a 118.26 desto non dulto ren || 404.7 nos

dSB
264
fez de non ren || 03.19 n o n l11'15 a ' r e n renovar v. TR.: 42.13 Foi en t e r r a d ' A l e -
/ do munil' erg' un' cnnid'; 120.19 m a n n a que q u e r i a n r e n o v a r / lulas
n u n c a d e s e j a r ã o ai ren || non dar ren gentes ssa e i g r e j a .
por v. dar || non á ren que clie diga
V. dizer || non tcer c n ren v. téer || renta s. F.: 48.18 (!•'.) os monges lie d a v a n
non mi á ren que fazer: não me sã renta da abadia. V. renda.
importa: 281.40 Pois negaste Deus,
non mi à ren que fazer / de ssa .Madre repentir v. l.: arrependf-se: 10.16 dos
non negares || non (nunca) per ren, erros nos faz r e p e n t i r ; 94.10 faz-nos
per réu non: rc 'irça a r.eg-jçjo: 15.21 repentir; 204.32 que fezesse as gentes
o demo no seu coraçon / metera y que e r r a v a n repentir; 390.11 que nos
tan grand' erigia, / que per ren non faça r e p e n t i r / dos erros || 62.19 onde
podia mayor; 17.36 já per ren non lio foi pois mui r e p e n t u d a ; 117.33 foi tan
q u i s creer; 19.22 aquesto per ren fazer r e p e n t u d a / que logo ouve saúde;
non p o d e r o n ; 27.73, 30.38, io5.52 3o>.2G Ata que ben r e p e n t i d o foss' e
nunca per ren pod' a ela passar; ben maenfestado J] repentir-sc: 3.30
124.46 ave nen besta dele non comiu repentiu-ss' e foy perdon / p e d i r ;
por ren. 19.35, 59.66, 61,32, 63.46 ben se repen-
tiu / de seus pecados. CF. rcpintir,
renda s. F.: 48.18 TTo, 386.5a os canales arrcpintir-se.
meus que son mia renda q u i t a .
CP. rcnta, repinlir (98.4 To) v. repentir.

render v. TR,: devolver, restituir: 25.56 ll'o reposte s. F.: despensa, guarda-roupa:
seu fosse render; 62.33, 25i.6'5 Rogo- 78.77 dentr' en sã reposte / contou-11'
-vos que meu filio me querades ren- end' a e s t o r i a ; 345.33 ssa tenda e co-
der || 38.no a pedra ouv' ela pela zynna e reposte; 348.17 nen er a c h a v a
boca de render || expiar: 6 ro Quen dyeiros m u i t o s ena sã reposte.
faz tal feito, desta guisa o rende ||
dar: 31.47 bestias qu' en offereçon / reprender v. TR.: repreender: 6.10 S L: n ta
sson aos Santos rendudas || render M a r i a , con que j u d e u s an grun guerra
graças: 131.89, 224.57; render loores: porque n a c e u Jesu-Cristo dela que os
269.53 || submeter: 28.48 que t r a u d o / reprende; 285.101 mal a r e p r e n d i a .
o pohoo do lognr / non fosse, nen
rcqua s. F.: caravana, tropa, transporte:
rendudo || rendcr-so: 20.40 nVacomendo
35929 enviou-o na r e q u a a A l j a z i r a .
/ a ti e rendo.
CF. recova.
renegado ADJ. / S.: 89.59 «ereja» a chama- Recjuena (Valência): 235.36.
van / muit' e «renegada».
requentar v. TR.: enriquecer, tornar tico:
renegar v. TR. / l.: 238.48 de Deus e da 149.í.) q u i s o seer pobre por r e q u e n l a -
Virgen renegu'; 281.35 S a n t a M a r i a -los pobres / no seu remo do Coo.
renegarás.
requeza s. F.: i 1.1 5 pola gran requeza que
renenbramento s. M.: lembrança: 34.38 que eno l o g a r a v i a ; 75.2 requeza mal gãa-
ficasse deste feito por r e n e n b r a m e n t o . da: 125,71 lie d a r i a en a r r a s grau
requ..-xa que a v i n ; 132.150, 195.48 fi
rencnbrança s. F.: lembrança: 9.6 Por que TL.: 200.25 A LI i de grandes pobrezas
nos ajamos / ssnpre, noit' e dia, / / sacou e dcu-me r -j que zás; 3o 2. i 3 por
dela renenbrança; i36.6 Poi-las f i g u r a s crecrr cn sãs r i q u e z a s ; 312.7, 406.18.
faz c n dos santos r e n e n b r a n ç a . 422.11'.
265
requiem s. M.: 133.26 fez cantar / missa de resurgiti madurgada; 70.24, 14X25,
requiem pola soterrar; i33 (M). 149.10, 168.4?, II resurgir: 1.52, 76.24,
149.10, 168.42, 178.) || resorgir: 21.4,
rcsocitar v. ressocitar. 143.25, 204.17, 224.53, 226.21.

resorgir v. resurgir. resucitar, resuscitar v. ressociíar.

responder v. l.: 5.76,14.26, 17.46 de respon- retõer v. TR.: reter: 411.22 fezeron três
der vos é mester; 25.3a O judeu lie partes de quant* aver ouveron; / a
respos assi; 26.76 Responderon os húa pêra pobres, a outra reteveron /
demões || Formas verbais: PERF. 3: pêra ssi, a terçeyra ao templ' era dada.
respos 5.76, 14.26, 25.32, 27.40, 32.23;
repose: 314.35; respondeu: 155.23, reíraer v. TR.: contar, relatar: 9.146 Ora
197.112, 257.26, 238.47, 284.20. retrayamos / quan gran artéria / fez;
24.6 Dest' un miragre reíraer / quero;
resposta s. F.: 145.62 respostas lie foron en 38.20, í 6.8, 72.58. Formas verbais:
daJas; 185.66 atai resposta oyu; 196.25
lie desse resposta; 355.71. PRES. CONJ. 4 retrayamos 9.146
PERF. x retray 72.69, 2 37.30
resprandecer v. i.: resplandecer: 4-38,29.21, PART. PERF. r e t r a u d o £37.97,
49.59 un baston / que respranclecia.
retreito 77.28, 149.14
resprandor s. M.: resplendor: 307.33 Santa INF. r e t r a e r 246, 38.ao,
Maria se mostrou / a flu bon orne 56.8, 99.9, i86.5
con gran resprandor.
retribuo (lat.): 56.ii Rctrihue ser-/vo tuo.
rcssocilar, rcssucitar, rcsocitar, rcssoscitar, (Salmo 118.17).
ressuscitar, resucitar, resuscitar v. TR.:
6.1 como Santa Maria ressucitou ao revatoso ADJ.: inconsiderado, precipitado:
menyo que o judeu matara; 11.79 195.163 eu sandia / e mui revatosa /
fez-lo erger / ressucitado; 43.76, 84.1 seria sse y saísse / por ti.
Como Santa Maria resuscitou a mol-
ler do cavaleiro; 111.511| v. i.: 11.2 revelar v. TR.: atraiçoar (f/f abandonar (1):
como Santa Maria tolleu a alma do 180.60 nunca nos revela.
monge que ss'affogara no rio ao demo,
e feze-o ressocitar || resocitar: 11.2 revender v. TR.: 6.55 um judeu o levou
To, 43.76 To; ressocitar: 11.2, 21.2, sigo, que os panos revende.
84.1 T, 111.2 E, 197.1; ressoscitar:
3n.r F; ressucitar: 6.1, 11.79, 43-76, rcvcrença s. F.: 167.38 sempre 9 ouv' en
in.5i, ióS.3; ressuscitar 313.62; resu- gran reverença; 341.67 quis que as
citar: 84.1 To, 118.1, 122.1 E; resus- cousas duras lie fezessen reverença;
citar: 84.1 E, 269.1, 311.1 E, 38i.3i. 344.4 Os que a Santa Maria saben
fazer reverença; 379.27 neúa reve-
resurgir, resorgir v. TR.: ressuscitar: 21.4 rença aã Virgen non avian.
Santa Maria pod' enfermos guarir...
e mortos resorgir; 334.1 Como Santa revestir-se: 66.55 O_ bispo... as vestimen-
Maria de Terena resorgiu úu orne tas pedia; ... E pois que se revestia;
que morrera de sandece e tornó-o 69.90 mandou ao preste revestido.
são; 371.27 os mortos resurgia e os
doentes guarir / fazia ali a Virgen || revoltoso ADJ.: 78.53 Deus de peleja / me
V. i.: 1.52 .It-su, que voes buscar, / guaru" e du mezcra maa e revoltos;) ;
266
192.54 tal revoltosa / cous' e enbar- ron riba tl'un rio; 319.14 R i b a d'Odian'
gosa / e cfoir nojosa || 195.101 non ò ;í húa ssa eigreja.
revoltosa (falando de umci menina).
Ribaclulla: 273.32 daqui ata Ribadulla. Há
revolver v. TR. / i.: revirar: 14943 Mas vários lugares do mesmo nome na
pêro o revolves e tangues con tas Galiza.
mãos,/creendo que pan este || folhear:
56.35 Quen catar e revolver / estes ribaldo s. M.: vagabundo, malvado: 3828
salmos || remexer, pôr em desordem: mui maas conpannas se foron tan
241.40 Ao demo non prougue dest', e tost' y meter, / ribaldos e jogadores
con grand' enveja / revolveu a pou- de dados.
sada o que maldito seja || intrigar,
tramar: 177.13 un falsso mezcrador / ribeira s. F.: beira, margem: 128.12 morava
atant' andou revolvendo, que o foi en Frandes, preto do mar, na ribeira;
con el mezcrar || usar de subterfúgios: 213.64 na ribeira / Dun r i o ; 243.18,
67.82 Enton aquel ome bõo enviou 328.85, 371.50.
por el correndo. Quand' esto soub' o
diabo, andou muito revolvendo, / Ribela: 304.1, 304.8 un aldeã que nome á
mais pêro na cima vêo ant' eles todo Ribela. Há vários lugares do mesmo
tremendo |1 dar voltas: 36r.43 viron- nome na Galiza.
lle mudar coor / ena face e dun lado
ao outro revolver || revolvcr-so: vol- ricamente v. rico.
tar-se: 247.31 li t- • toste revolveu-sse
muit' agya / pêra ir-sse da eigreja; rico ADJ.: Q.i3 hfia dona... rica e mui
247 (M). nobre; 34.6 en Costantinoble, na rica
cidade; 45.43 mui ricos mercadores;
reyal ADJ.: real: 291.84 na ssa eigreja de 65.207, 75 14 || 28.134 doas. . ricas e
Burgos do mõesteiro reyal. boas; 97.21 un rico pano; 212.16 un
rico sartal; 274.24 húa g a r n a c h a . . .
rezar v. TR.: i6.5i sãs Aves-Marias rezou", de mui rico lavor || s. M.: 23.33 que
71.13 un gran livr' enteiro / rezava non achas?' y avond' o riqu' e o mes-
cada dia; 88.59, 93 29> 111-22 || s. M.: quyo; 75.29, 214.30 || ricamente: 295.34
71.42 un rezar ordinnado / che mos- ricamente a vestiu.
trarei que faças.
ric-ome s. M.: rico-homemt nobre de cate-
rezcnte ADJ.: recente: 157.13 bon queijo goria superior: 19.7 un ric-ome foi e
rezente. sobervioso; 135.43 un ric-ome muit'
onrrado; 1586, 2o5.2O Don Affonso
rczõado v.razoado. Telez, ric-ome precado; 234.17 r ' c "
-ome era dei Rey||pL.: 235.21 ricos-
rczfnulor (80.17 •T» 2 /9- I 5) V. razõador. -omes.

rczõar v. razoar. rigio (366 (7) v. rijo.

riba s. F.: beira, margem: 171.45 Muito o riir v. l.: 21.4% Ii5.3i8 chorand' e non
per foron buscar / pelas ribas; i83.i3 riindo; 14356, 219.37, 282.28.
na riba do mar", 245.83 na riba do
rio Limia; 264.3, 287.18 |] en riba de: rijo ADJ.: de rijo: fortemente, com violência:
224.16 en riba d'Aguadiana á un logar 8.34 atou-a mui de rrig'; 25.134 mui
muii' onrrado; 245.11 en riba de de r r i j o lie mandava / que lie déss' o
Limia; 347.11 || riba de: 254.13 anda- que 11' acreer / íora; 28.43, 47.28 a
. 607
Santa Maria mui de rrijo chamou; Filio rogou, / que o foi end' el sacar;
59.73 de rrijo a foi ferir. CF. rigio. 5.29 vos rogu' eu; 7.4, 9.33, 20.9
senpr' estás rogando / tu Fill'.
rima s. F.: 202.2 como un clérigo en Paris
fazia húa prosa a Santa Maria e non rogido s. M.: rugido: 422.34 U verrá do
podia achar hua rima; 202.13. çeo soo mui fort' e rogido.

rimar v. TR.: 307.43 começou seu cantar a


rogir v. i.: rugir: 143.5o a gente filíou-ss'
fazer / rimado.
a rogir / e as molleres chrrar e carpir.
rio s. M.: II.2, 38.84 no r'° affogados / foron;
zii.2 morreu no rio que ven por Paris; rogo s. M.: B.38 tal rogo sempr' ela ben
134.60, 142.2. oyu; 3.40 per rogos teus; 53-43 por seu
rogo; 86.46 oyu-lle seu rog'; 89.46 ||
riso s. M.: 75.119 goyo e rriso; 79.24 leixes fazer (un) rogo:: fa\er um pedido:
ris' e jogo; 115.170,139.21, 422.62. 81.22 húa moller que lie fez / rogo;
83.45 E ste ro§° "e fezera / muitas
risonno ADJ.: 7.33 vêo... leda e mui risonna. vezes; 84.63 O meu Filio recebeu /
o rogo que me feziste || fazer un rogo:
roca s. F.: rocha: 113.2 a pena... que satisfazer um pedido: 5.7$; aqueste
caeu da roca. rogo farei volonter; 14.46 U Deus
por Santa Maria este rogo foi fazer;
Itocaful v. Reimondo de Rocaful.
53.52 que eu faça teu rogo, aquest' en
dereito jaz || filiar rogo: atender um
pedida: 255.76 nen filiou rogo, / mas
Rocamador: Rocamadour (França): 8.1,8;
ao fogo / a levou.
22.38, 147-4,45; 153-2,15; «57-»»6,27;
158.1,23,28; 159.2,7; 175.8, 21435,
217.39, 267.27,102; 343-l:4*- Roma: 5.1,13,23,42,62,146,162; 17.2,8,10;
65.46, 67.9, Ii5.3i,i37; 145.53, 206.6,
rocin s. M.: 171.36 a madre, que o trager / 265.56, 272. i, 11; 3o6. i, 11; 309.1,6,10,16,
en un rocin y' ante ssi. 20.36.

Rodan, Ródão: o Ródano: 35.i6 Leon / do Romania: nome da provinda do império


Ródão (Ródano); 255.19 en Leon do bizantino cuja capital era Adrianó-
Rodan morada / ouve. polis: 231.23 mármores de Romania.

Rodrigo: 234.16 Don Rodrigo... que tiinn' romão ADJ.: romano: 69.43 consagrando /
aquela terra (de Saldanha), ca ric-om' a hóstia a costume romãa.
era dei Rey.
Romão: Rey dos Romãos (titulo): Â.17
Roenas: Ródenas, perto de Albarrajin dos Romãos Rey / é per dereit' ||
(Teruel): 191.1, 191.7 Roenas, que en
192.124 querrei receber / A fé dos
termio d'Alvarrazin é poblado.
Romãos (a fé cristã) || habitante de
roer v. TH.: 38.83 sass carnes... con grah Roma: 3og.65 o poboo dos Romãos.
ravia as começaron todas de roer.
romaria s. F.: 5.l6i andou en muitas roma-
rogador s. M.: 41.30 sempre a seu Fill1 é rias; 15.79 andando per muitas roma-
rogador. rias; 26.17,43.i6 se guisaron / de fazer
sã romaria; ia.S? gran romaria de
rogar v. TR.: 8.20 rogo-lle que me queira romeus / veeron polo miragre saberí
por seu / Trobador; 3,i3 tant' a seu 57.2 yan en romaria. CF. romena.
268
romeiro s. M.: 176.i3. 18924 pôs en ssa m a n d a d o d a q u e l mão roubador;
voontade de non fazer ai senon / yr 155.18, 245.16 robbadores que f a z i a n
log' a Santa M a r i a romeiro con seu m u i t o m a l ; 379.4.
bordon.
roubar v. TR.: 95.42 rouband' en mar quant'
romoria (213.37, 248.12) v. romaria. achavan; 182.17 pães e vyos/ roubava
dos mesquyos; 323.26 robaron quant'
romou s. M.: romeiro: 5,22 foi romeu a Jhe- acharon; 326.7119.90 un ladron mal-
rusalen; 9.90, 22.38, 26.1, 33.1. d i t o , / que romeus r o u b a v a ; 45.17,
46.13, 57.2 os ladrões que foran tollei-
romya s. F.: romeira: 378.20 húa dona de tos porque roubaran úa dona; 216.16
França, cega, per q u a n t ' aprendi, / roubavan os altares, que sol ren
romya a Santiago foi. non y l e i x a v a n ; 229.8 quando el Rei
l)on Alflbnso de Leon aduss' acá /
romper v. TR.: 5.171 con pesar seus panos mouros por roubar Castela.
se filiou a ronper; 21522 romperon a
eigreja da Virgen Santa Maria; 09.18 roubo s. M.: 46.23 os roubos que ouv' avu-
Mouros foron con poder / húa cidade dos. CF. rouba.
prender / de crischãos e romper / dela
. o logar sagrado; 172.11 o masto foi rouco ADJ.: 65.177 non era rrouco de
britado / e a vea toda rota. cantar.

Ronda: 359.24 levárano a Ronda. rua s. F.: 4.7$ ena rua saya; 18.66, 34.10,
63.40, 13635, 335.67 non ficou na vila
rosa s. F.: io.3 Rosa das rosas e Fror das rua, nen cal nen carreira, / que bus-
frores; 561, 70.17 Rosa do inundo; cada non ajamos.
75-95 li'i° s n £ n rosas; 121.2 || 384.20
A terçeyra {coor) chamam rosa, por- ruão s. M.: homem da cidade: 409.84 alde-
que é coor vermella. ãos, / mesteraes, ruãos.

rosado ADJ.: agua rosada: 39.37, 128.55. Kuben: 411.33 Ruben e Symeon. Segundo
os Apócrifos, dois sacerdotes do tempo
rosal s. M.: roseira: 56.57 na boca II' apa- dos pais da Virgem.
receu / rosal.
rubi s. M.: 235.g8 parecia mas crara que
rosto (5.65, 182.58, 189.21, 199.30, 293.42) v. é rubi nen crestai; 36g.5i.
rostro.
rudo ADJ.: rude: 237.52 Podes quanto qui-
roslro s. M.: 54.35 o rostr' e a g a r g a n t a 11' seres / fazer, mas ant 1 eu morrerei,
e n c h a r a ; 61.37, 81.2, 101.31, 108.2. CF. vilão, falsso, rudo.
rosto.

roto ADJ.: andrajoso: 65.112 un orne...


mui magre e roto e de foi contenente.
V. romper. sã PRON. POSS.: 1.9 e nos erdar / por seus
de sã masnada; 2.5 sãs graças... dá;
rouba s. F.: roubo: 106 18 Dous escudeiros 4.io3, 5.16, 6.20; 153.18 húa ssa moça.
correr / foron por rouba fazer. CF. CF. sua.
prov. rauba. v. roubo.
sãador s. M.: aquele que sana: 279.25 a
roubndor s. M.: 57.40 un cavaleiro / rouba- galadõador / de todo ben e do mal
e guerreiro; 96.29 o escabeçaron / por sãador.
269
. TR.: sanar, Cifrar .-69.3 Santa Maria ela carpia; 32.25 Poi-lo Ilispo soube
os enfermos síia; 77.1, 8i.iy, 83.37 II per e l a verdade; (]p.K>5, 105.130,
V. l.: 53.23 atai amor colleu / daquel iag.35, 132.99 di-m' húa ren... que
logar u saara; 91.24 cuidand' en todas de ti saber querria || H.ó per que en-
guisas y a suar / pela Virgen; 93.4 tenda e sábia dizer / o que entend';
Nulla enfermidade / non é de sãar / 1.71 souberon preegar; 4.8 fazer sabia
grav' u a piedade / da Virgen chegar- / vidro; 5.17 soube Santa Maria mais
d'al ben querer; 8.13 mui ben cantar
Ssba: 424.16 To das insoas de Saba (TV sabia; 17.30 ontr' o ai que soub' ade-
Sabaa). vyar || saber de: entender de: 69.96 o
preste sabia de tal preito || saber con-
sábado s. M.: 117.1, 149.28, l5i.2 dun creri- nocença: notar, perceber, tomar nota:
go que onrrava as eigrejas de Santa 344.29 tanto non braadaron / que
Maria e guardava os sábados; 195.72, s'oyssen nen se vissen nen soubessen
237.34. connocença || saber dereiio v. dereito
|| saber m.indndo v. mandado || saber
sabcdeiro ADJ.: sabedor, conhecedor: i37.53 parte v. parle y ter sabor, agradar:
Esto fez a Virgen santa... ca de sal- 88.3 Como Santa Maria fez a un físico
var os seus senpre é mui sabsdeira; que se metera monje que comesse das
3i2.5a alcayotas vellas e mui sabe- vidas que os outros monjes comian,
deiras / de fazer rnoller manceba sayr que a el soyan mui mal saber; 157.21
toste de cordura. meteu un cuitelo no feijoo por provar
/ a come lie saberia; 225.54 disse que
sabedor s. M./ADJ.: conhecedor: 8.35 se a
ile soubera a manjar mui saboroso.
levardes, por sabedor vos terremos;
CF. sabudo. Formas verbais:
i5.33 Sabedor es; 17.26 o demo...
tornou-ss* en forma d'ome sabedor;
r RÉS. IND. í sei B.II, 5.13, 4289,
64.72 moller mui vil / e d'alca)?otaria
Só.?, 63.67
sabedor e sotil; 87 10 Un crerig' ouv'
2 sabes 14.27, 25.171,
i sabedor / de todo ben; 102.60 ben
43.56, 238.42,
soo sabedor / De com' en non foi
241.67
ferido.
3 sabe 24.5,26.4, i55.6,
sabedoria s. F.: 47.5 guarJa-nos .. da gran 179.3, 345.14
sabedoria / que eno demo jaz a3i.3 4 sabemos 45.57,57.13,
Vertud' e sabedoria / de ben á Santa 71.43,376.10,427.8
Maria. 5 sabedes45.48,187.41,
208.32
sabença s. F.: jtti^o, sabedoria: 167.33 a 6 saben 53.4, 447.38
ssa mui gran vertude passa per toda FRES. CONJ. l sábia 8.7, 103.30,
sabença; 313.13 sabença do gran Rei,/ 401.40
seu Filio, de pran á ela por tal mira- a sábias i5.34
gre fazer; Sig.so logo daly são vai 3 sábia 26.6, 64.24
pela sabença / desta Virgen santa. 4 sábi amos 9.14,96.47,
332.64, 390.15
saber v. TR. /1.: B.n provarei / a mostrar 5 sabiades 53.67,67.86,
ende un pouco que sei; 5.13 dei nome 78.6, 145.5, !73.a3
non sei; 14.27 Non sabes Ia profecia 6 sábian 401.41, 414.7
que diss' o bon Rei Davi; 25.171 tu, XMPERF .IND. 3 sabia 4.8, 8.13,11.14,
judeu maldito, / sabes que fuste rece- 18.58, 3z.2
ber teu aver; 43.56 porque sabes mia 6 s á b i a n i I5.3o3,
coita || 4.79 souberon... o por que 25g.ii, 313.36
270
IMPEKF. CONJ. l s o u b e s s e 247.22, tial / vida gran sabor avia; 20.26 o
292.9.) dem'... q u e . . . nos vai tentando / con
soubesse ao.3, 67.43, sabores rafeces) 21.5'! Quand' esto viu
n5.83, 139.30 a moller, ouve pavor da primeir', e
soubessen 65.240, pois tornou-sse-1'en sabor; ^2.60 sabor
78.3o, 125.65, do outro mundo leixou polo terreal:
344.29 68.ll un miragre... que fez a Madre
PERF. soube 6.37, 5 . 1 7 , do gran R e i . . . Pola moller dum mer-
I7.3o, 25.81, 32.25 cador / que, porque seu marid' amor /
souberon 1.71, 4.79, avia con outra, sabor / dele perdia e
69.105, 105.130, solaz || prender sabor: 299.12 un rey
129.35 que servia / esta Sennor quant' ele
MAIS Q. PERF. soubera 225.54, mais podia, / e en loa-la gran sabor
375.37 prendia || a gran sabor, con gran sabor:
FUT. IND. saberás 41936 18.62 As gentes, con gran sabor, /
saberá 326.26 quand' esto v i r o u , . . . sayron / aas
saberedes 65.196, ruas; 35.45 pelo mar yan todos a mui
237-l'5> 3'6.8, gran sabor; 217.14 cuidou entrar aly /
319.11 na eigreja u os outros e n t r a v a n a gran
saberán 66.44 sabor || sen sabor: 245.73 desta prijonv
FUT. CONJ. souber B.43, 123.33, en que jazes tan fort' e tan sen sabor ||
206.3,314.3,318.28 desejo, vontade: 4.18 d' aprender gran
souberdes 237.10 sabor / avia; 15.3 Todo-los Santos
souberen 5.i36 que son no ceo de servir muito an
COND. saberia 365.34 gran sabor / Santa Maria; 16.55 o ca-
s a b e]r i a 1 2 5 . 4 1 , valeiro tant' avia gran sabor / de com-
1 5 7 . 2 1 , 299.52, prir o ano; 20.42 farás esto que te
340.5 digo, / se sabor as de seer meu amigo ||
sabe 119.61 con sabor de: com desejo de, com in-
sabede 45.9, I23.5o, lenção de:261.16 con sabor de o veer /
157.38 11' enviou muito dizer e rogar; 203.15
PART. PRES. sabendo 175.16 el con sabor daquesto já mais non
PART. PERF. sabudo 28.129, 46.4, fazia ai / senon remedar a todos || a
62.5, 117.8, 208.23 seu sabor: a seu gosto: 102.30 íillou
saber 5.66,7.23, pepióes / e deu-11' end' a seu sabor;
25.120, 53.2, 56.12 401.46 pois Rey me fez, queira que
INF. PESS. s a b e r d e s 5.174, reyn' a seu sabor.
37r.8
saborosamente v. saboroso.
saber s. M. : B.I2 Deus, ond' o saber ven;
53.4, 108.12, 125.28 per seu saber / fez saboroso ADJ.: A. 26 Fezo cantares e soes,/
ajuntar os diabos; iC8.i5 mui longe saborosos de c a n t a r ; C.ig t u n ben can-
vai seu saber || PL.: 294.27 todo-los tava, tan manss' e tan saboroso; 48.12
saberes saben eles. a fonte / saborosa, grand' e crara;
78.18 outra missa nunca el queria /
sabor S.M.: gosto, prazer, satisjação: oyr erg' a sua, nen 11' era saborosa;
8,7 un mirarre vos direi, de que 70.9 de o oyr seer-vos-a saboroso;
sabor / averedes poy-1' oirdes; 10.12 85.58 saborosos cantos; 106.9 can ~
pode-11' os peccados perdoar, / que faz tiga saborosa || saborosamente: i58.22
no mundo per mãos sabores: 14.17 dos disse-lle saborosa-/ment'; 237.85 mui
sabores do mundo mais ca da celes- saborosa-/mente a cofortou.
271

sabudo p. p./ADJ.: (serve sobretudo de re- sage ADJ.: sábio, prudente: 3i.56 mos-
forço): 31.10 Vila-Sirga, / que a preto trou-sse por bestia sage; 195.151 A
de Carron / é duas léguas sabudas; moça, que sage foi; 23146 Mai-la da
117.8 húa moller que jurad' avia / q u e gran piedade, / mui sag' e de gran
non fezesse no sábado obra sabuda; bondade || s. M.: sábio: 427.21 mellor
nq.ig filiou dei pêedença dos erros que nunca sage en todo o mund' apren-
sabudos; 179,5 de seu Fill' á sabuda / deu. Galicismo. CF. sagen.
física; 192.67 o mandou meter / en
logar sabudo / d' aljub' ascondudo; sagen ADJ.: i3g.79 Mais Ia Figurada Virgen
237.6 Se ben ena Virgen, fiar / o mui sagen / diss' a seu Filio. v. sage.
peccador sabudo.
sagra s. F.: consagração (parte da missa);
sacar v. TR.: tirar: 3.14, 4.89 O moço dali / i33.3i poi-lo prest' a sagra começou;
sacaron con alegria; 5.104 non v ^' a 2H.33 quando / o prest' a sagra dizer
qucn Ha das mãos sacasse de nenllur; queria; 234.27, 251.92.
15.24 Este Juyáo avia guerra / con
perssiãos, e foi sacar / oste sobr' eles; sagrado ADJ.: 1.6 en que Deus quis carne
23.27 que me saques daquesta ver» filiar / bêeyta e sagrada; 88.96, 89.75
gonna sobeja; 60.12 Eva nos foi deitar/ na pia sagrada; 110.5, H5-223 a her-
do dem' en sã prijon, / e Ave en sacar; mida sagrada || panos sagrados \,
64.79 filiou logo as çapatas... u quis pano || logar sagrado: 99.18 Mouros
calça-la húa delas, já per ren / fazer foron con poder / húa cidade prender /
nono pode, nena do pee sacar; 83.42 de crischãos e romper / dela o logar
saca de catividades / muitos; 17418 sagrado / e o altar desfazer.
sacou seu cuitelo; 215.27 sãs espadas
sacaron;335.88 de duvida m'ensacade; sagrado s. M.: lagar sagrado, adro da igreja:
345.32 mandou logo sacar seu pendon; 11.85 ao sagrado / foron; 24.26 Porque
348.i5 sacara mui grand' oste. tal morte foi morrer, / nono quiseron
receber / no sagrad'; 164.3.
sacerdote s. M.: 196.23 sacerdote dos gen-
tiis. sagramento s. M.: sacramento: 149.: Como
un preste aleiman dultava do Sagra-
saco s. M.: 173.25» 287.33 meteu-a en un mento de Deus.
saco; 371.41.
sagrar v. TR.: consagrar: 149.29 sagrara a
sacrifico s. M.: 73.26 vinno con que fezessen
Ostia; 149.40.
sacrifiç' ali.

sacristan (66.56 TTo) v. sancristan. saída s. F.: 201.66 tan toste sayda / fez dali
e pres orden; 374«i5 gâar ren non
sacudir-se: 257.23 o dano das sãs cousas podian d' entrada nen de sayda.
mui ben se sacude.
saldado s. F.: saúde- 31.14 Ali van muitos
saeta s. F.: seta: 35.8i fez tirar das galeas enfermos, que receben sãydade; 67.74,
saetas mui mais de mil; 51.2 recebeu 69.100, 134.10, 33i.5-T, 414.41.
o coíbe da saeta; 51.67 feriu-lli a saeta;
126.2, 129.10. ^F. seeta. sair v. x.: 4.75 ena rua saya; 5.47 Quando
o irmão do Emperador de prijon sayu;
saciada s. F.: selada: 129.1 Como Santa 11.36 u 11" a alma saya, / log' o demo
Maria guareceu un ome dúa saetada a prendia; 12.21 sayu / da eigreja;
que lie deran pelo ollo; 154.22, 408.2. 15.84 per que saissen daquel pavor;
is

9
272
i8.65 sayron / aas ruas; 59.17 da orden IMPERF. IND. 3 s a y a 4 . 7 5 , 9-169,
quis sayr; 03.41 un dia que quis sayr / u.36, 189.22,367.49
con el conde por na hoste ir ferir / 6 sayan 2o5.i8, 221.46
dos mouros; 121.28 u o sol sal || 328.80 IMPÉRF. CONJ. i saysse 195.164
Non saya dest' ano / se esto que vos 3 saísse 65.58, 119.73,
eu rogo o faço por n u l P engano || 181.18, r85.35,
31.50 quis ir vende-lo almallo; mas el 222.44
sayu-lle de mão; 292.99 E gran mara- 6 saissen 226.53
villn como do dedo lie sal (anel) || PERF. 3 s a y u 4-63, 5.47,
4.63 de seu siso snyu; 72.30 de razon 12.21, 3i.5o 38.3
sal; 312.53 alcayotas vellas e mui 6 sairon iS.65, 57 5g,
sabedeiras / de fazer moller manceba 112. a8, 148.27
sayr toste de cordura || sair a alg.: 234.1
ir ao encontro de: i5.i8 San Basill' .. MAIS Q. PERF. 3 sayra 233.25, 376.17
sayu a el por xe 11'omillar; 148.27 FUT. IND. 2 sairás 274.02
seus êemigos lie sayron de cara / e 3 sayra 237.96
deron-l!e mui grandes coíbes || sair a 6 sayrán 120.12
concello: divulgar-se, tornar-se FUT. CONJ. i sayr i6o.3o
público: 215.46 porque aqueste feito COND. i salrria 274.66
sol non saiss' a concello || resultar: 3 sairya 340.47 «'
304.27 non ousan seer ousados /ò'outr' IMPER. a sal 42.80, 75.155,
oyo ali queimaren, ca saen por deno- 176.21, 3oi.2i,
dados / ende cada que o provan || sair 325.46
a mal: dar mau resultado: 281.11 PART. PRES. sayndo 95.42
quanto fazia por ben saya-111 a mal || PART. PERF. saydo 129.23,149.70,
non sair en vão: não ser em vão, não 2 l 3 . 2 I , 225.5l
ficar sem resultado: 157.18 non lie sayra INF. sair 19.21, 62.28,
en vão; 376.17 o ben que ll'el íezera 63.41,83.17,84.52
non lie sayra en vão || v. TR.: acome-
ter> lançar-se sobre: 47.23 e dem' a Saixon (91 22) V. Soixon
sair / en figura de touro o foi, polo
ferir / con seus cornos || sair-se: partir, sal s. M.: 88.27 comer verças do prado /
ir-se embora: 19.21 da eigreija sayr-sse sen sal nen pont' y deitar || desfazer
quiseron; 174.20 sse sayu d'ontr' a como (a) agua (o) sal: 42.55 assi lio
gente; 176.21 daqui logo te sal; 179.43 desfez da mente como desfaz agua
sayu-ss' ao portal; 204.39 sayu-/sse sal; 121,48 assi nos desfaria ben com'
dali; 274.12 en coraçon / l i e meteu que a agua o sal; it)7.55 desfez seu feito
sse saysse da orden; 298.25 sayu-ss' como a agua o sal; 235.68 Deus des-
enton esta moller assi / e foi-ss' a fez o seu feito, com' agua desfaz o
Seíxon || sair-se depôs alg.: seguir sal; 282.34 fora d e s f e i t o . . . come sal.
alg.: 355.22 depôs el sse saya || decli-
nar: 43.62 Poi-las vodas foron feitas Salamanca 116.2, I2.3g; 291.11 úu scolar
e o dia sse sayu, / deitou-ss' o novio. liia en Salamanca.
Formas verbais:
Salamon v. Salomon.
PRES. IND. 3 sal 63.53, 72.30,
103.30, 121.28, Salas (Huesca:) 43.2,12; 44.2,21; 109. i T, 20;
17621 114.2, 7, 3a, 52; 118.1 T, 41; 129, 17,
6 saen 304.27 28, 37; iõi.2, 8, 40; i63.2, 18; 164.1,6;
PRES. CONJ. i saya 103.19, 328.80 166.2,li, i5; 167.1,12,20,27,32; 168.1,
6 sáyan 40641 44; 171.1,2,11,20,29,51; 172.1,13,21,
273
a8; 173.1,17; "76-12! '77-4i3)[; i7 jaca, / e non á no mundo salva que
179.2,26; 189.1,7,27; 247.2,6,19; 408. eu sobr' esto non faça.
11,30.
, salvaçon s.F.: a6.36, i3i.4i Que a alma dei
Sald.inna: Saldana (falência): a3.].i5. ouvesse salvaçon; 337.3 Quen os pec-
cadores guia e aduz a salvaçon; 238.5,
Salema: Salema: (Itália) 69.73 ben leu é 241.65 un fill' ouviste / por salvaçon
maestre de Meçinna,/ou de Salema. do mundo.

salgado ADJ.: gS.zo preto da salgada / salvador s.M.: o Salvador: 14.41, '5.66 Madre
agua do mar. do Salvador; 16.57, 44-3> 59.64. V. San
Salvador.
salir (47.23. T) v. sair.
salvago ADJ.: fogo salvage: 53.8, 105.75,
salmo s. M.: 56.2, nr.38; 347.43 rezaron IJ4.I 7'. V. fogo.
sobr' ele salmos; 419.77 To. CF. psalmo.
salvamento s. M.: 34-33 por aver salvamento;
Salome: uma das mulherct que seguiam 154.44.
Jesus (Marc. 15.40, zô.i): 425.26.
salvar v. TR.: 1.18, ií.3 como Jesu-Cristo,
Salomon: 337.79 el rei Salomon || Salaraon: estand' ena cruz, salvou / un" ladron;
180.14, 270.27, 382.4. i5.3o, 38.5, 46.53 pêra o mundo salvar;
65.323 || justificar, livrar de acusação
saltar v. i.: 33.3i; i5g.3i viron sã posta, falsa: 420.24 a culpa de que fust' acu-
dacá e dalá saltar; 189.21, 341.42 quero sada, /onde ficaste quita e santa e
que saltedes / de cima daquela pena; salvada || 40.3 Deus te salve, groriosa /
354.i6. Reya Maria; 94.125 Salve-te Strela do
Mar (fórmula de saudação) \:
saltear v. TH.: assaltar: 194 (M): Gomo 26.95. 210.20 per que nos salvemos.
saltearon en un monte ao jograr e lli CF. salvo.
tolleron quanto tragia.
Salre Regina: 55.66, a53.74 cantava / log1
salteiro s, M.: saltério: ia3.35 Rez' ora quen aly «Salve .-Regina»; 262.23, 3*3.67.
rezar souber / O salteiro todo; 332.69
rezando per seus salteiros quanto salvo p.p. / ADJ.: 45.1 como Santa Maria
podian rezar. gãou de seu Filio que fosse salvo o
cavaleiro malfeitor que cuidou de
salto S.M.: assalto: dar salto en: 9.98 quis fazer un mõesteiro e morreu ante que
en el dar salto,/dizendo: Matemo-lo o fezesse; 186.78 a dona do fogo
ora || ataque (doença): 53.3o o fog' en el remãeceu / salva; 237.87 Non sejas
salto deu || apanhar, agarrar: 351.72 queixosa, / ca serás salva porque é já
Quand' esto viu a madre, en ela salto o demo batudo || 379.16 sãs cartas lies
deu || dar salto a: 379.30 ali un salto mandava que vêessen / ali salvos e
deron / a mouros... e a todos-los seguros || justificado, inocente: 7.58
preseron. por salva poss' esta dar, / que non
sei que 11'aponna || puro, honrado,
«atacada s F.: soluço: 3z3.33 chorando a casto: 2.43 a Virgen santa e salva
saluçadas. a i 3.17 era casado con moller que el
cuidava / que era boa e salva || en
salva S.F.: justificação: fazer saíra: 341.36 salvo: a salvo: 33. i como Santa Maria
Já Deus non queira que eu en tal torto levou en salvo o romeu que caera no
274
mar; 35.93 cuydaron todos o seu en sancreschãa, sancrestãa s. P.: sacristã:59.40
salvo têer; 49.67, 57.10 en salvo os sancristãa / e r a . . . do logar; 332.5i a
guia; 106.15, i7õ-27> 291.52. sancreschãa.

Salze v. Pedra Salzo. sancristan s. M.: sacristão: 66.56 (E), 325.82


o sancristãa tan toste a gran campãa
samorgullar v. TB..: submergir: 142 (Aí) [a] tangia. CF. sancristan.
agua o samorgullou ben ires vezes.
sandeco s. F.: 19.3 Gran sandece faz quen
Samuel: um judeu: 4.14. se por mal filia / cona que de Deus é
Madre e F i l i a ; 20.17 non quera, quan-
San: San Clemente, Denis, Jame(s), v. do / sever julgando, / catar nossas
Denif, ETC. || o San Sepulcro v. sepul- sandeces; 65.85, 71.3, 192.5, 334.2 úu
ome que m o r r e r a de sandece. CF.
sandoz.
San James v. Santiago.
sandeu ADJ.: 5.91, 16.13 cuidou a m o r r e r
San Miguel, San Miguel do Tomba: Mont por ela eu sandeu tornar; 41.1 como
Saint Michel; 3g.6 San Miguel de Santa Maria guareceu o que era san-
Tomba, / un mõesteiro que jaz sobre deu; 47.44, 52.3o, 245.111 Ben louco ,
lomba / dua gran pena; 16.53 se f o i . . . fust' e sandeu || FEM. sandia: 76.34,
a San Miguel. 79.29, 89,63, 125.106 louca, maa e
sandia; 136.23 Húa moller aleimãa,
San Salvador: igreja em Jere^: 359.14 San tafur e sandia.
Salvador, ond' era chamada a colaçon
II '&reja em Seiilha: 3/8.2 na colaçon sandez (94.55, 2g3.26) v. sandece.
de San Salvador de Sevilla.
sandia v. sandeu.
San Salvador da Torro: (distr. de Viana do
Castelo): 245.12 en riba de L i m i a . . . sangoento ADJ.: I5.i53,i5 (A/) a lança san-
en San Salvador da Torre; 245.21. goenta; 154.31 (7") || sanguento: 154.31
(E).
San Vítor: igreja em Paris: 202.45.
sangrar v. TR.: 222.38 nrandou-o sangrar ||
gancha: uma romeira em Puerto de Santa sangrar-se: 222.2 (F).
Alaria: 357.11 Dona Sancha || um habi-
tante de Jerej: 381.15 Sancha sã sangue s. M.: 38.3 TTo, 73-33 como se
madre chamavan || um habitante de sangue fresco fossen y deitar; 104.44
Puerto de Santa Maria: 39^.29 Dona sangue vermello; 133.7, '49-49- CI?-
Sancha. sanguinno.

Sanchez: Diago Sanchez: MHI habitante de sanguento v. sangoento.


Segovia: 282.i3 Diag' Sanchez, un
cavaleiro que sey / que na cidade sangui (38.3 E, iox.36, 104.3, 154.29, 222.34)
morava. v. sangue.

Sancho: D. Sancho H de Portugal (1200- sanguinno ADJ.: sanguíneo: 321.48 envolta


-1248): 23^.58 nunca assi foi vendudo ena p u r p u r a sanguya.
Rei Don Sanch' en Portugal || D. San-
cho l (ii54-i-2íi) ou D. Sancho U: sanna s F.: 76.26 tan gran sanna lie creceu;
316.21. 213.94 perdõaron o outro da sanna
275
omezieyra || con sanna: 28.24. começou Santa Maria cTÁlmaçan v. Almaçan.
a dizer, con sanna que avia; 75.5o o
ric' enton con sanna mui bravo lie Santa Maria dei Viso v. Viso.
respondia; 95.38 con mui gran sanna;
115.2 como Santa Maria tolleu ao Santa Maria do Monte: uma ermida na
demo o minyo que He dera sã madre Galiza: 317.11 Santa Maria a hermida
con sanna de seu marido || sen sanna: nom* à l do Monte.
23.9 bua dona mui sen sanna; 28.5i
ela mui sen sanna / o seu manto foi Santa Maria dos Mártires: igreja em Alcájar
parar; 55.6 a Virgen Santa Maria, de San Juan: 246.2 húa eigreja que
piadosa e sen sanna. chaman Santa Maria dos Mártires.

•sannoso ADJ.: 154.8 un tafur... que, por- Santa Maria do Porto v. Porto.
que perdia muito, era contra Deus
sannoso; 195.205 de talante / brava e Santander: 263.13 muy preto de Santan-
sannosa; 219 49, 254 23 Diss" un deles der... en Cudejo.
mui sannoso.
Sant* Andreu y. Andreu.
sanntido ADJ.: 5.64 mui sannudo a ela
leixou-s' ir / e deu-lle gran punnada Santaren: 237.1 en Portugal na" vila de
no rosto; 28.19 vêo a vila cercar / mui S a n t a r e n ; 237.14,95,119; 277.38,
brav' e mui sannudo; 3o. u quando 334.42, 369.1,13.
sannudo for / contra nos; 32.34 con
cara sannuda; 42.65 o chamou mui Esteran de Gormaz: San Esteban de
sannuda; 117.9 9,ue non íezesse no Gormaj (Soria): 63.2 TTo (E Gro-
sábado obra sabuda / per que a Santa maz); Sant' Estevão de Gormaz:
Maria ouvesse sannuda; 119.64 que 63.18 TTo (E; Sant' Estevan de Gro-
os santos non He sejan sannudos. maz); Sant' Estevan: 63.28.

Santi Spirito v. Espirito.


Sansonna: Soissons: 7.46. O nome do lugar
parece provocado pela rima. CF. Seixon. Santiago: o Apóstolo: 26.34,49,83; 3i3.3s
chamavan... San Pé d r' e Santiago;
•santa s. F.: 85.37 v ' u de muitas maneiras 401.17 San Pedr* e Santiago || San
y santas e santos; 3i3.33 santos Jame: 253.29 o altar de San Jame.
muitos e santas.
Santiago: Santiago de Compostela:
26..,2i; 175-7,45; «84-9. a<8.2í,3i,3s;
Santa Cruz: igreja em Cádif: 368.41 aã See
2 53«i, a 4>8i; 268.21, 2784,20,40.44;
que este de Santa Cruz chamada.
367.17 Santiago de Compostela; 386. 17
|| San Jamo: 26.17 II ^an Jamcs ^° Con-
.Santa Maria: passim \a de Santa
postcla: 26.64 ETo ( f : Jaymes).
Mana v. camisa.
santidade S. F.: 54.30 vivend' en aquesta
•Santa Maria: nome de Faro: 183.17 Santa santidade; 59.35 dun Crucifiss' , . que
Mari' a vila de Faaron nomear / por y de gran santidade / avia; 67.61 o
aquesta razoa foron. bon orne, que de santidade cbéo / era;
82.24, Z34'4 A Virgen en que é toda
Santa Maria a Vella: igreja em Sigiiença: santidade.
383.13 cabo da grande' ygreja á un
logar apartado / que chaman Santa santivigado ADJ.: 89.43 a santivigada '/ e
Marta a Vella. benaventurada / Madre de Deus; 3 10.6
1
ri
'

276
sempre santivigada / foi dês que a sarlul s. M.: 112.1 Como hua boa dona
fez seu padre / eno corpo de sã de Toledo enprestou un sartal a bua
madre; 330.7 Qual é a santivigada / moller pobre; 212.26.
ant' e depois que foi nada; 414.36 o
fez deçer na sã sanlivigada / carne. Satanás: 108.73 TTo, n5.88 To, i85.8a
três mouros . . . chus negros que Sata-
santivigar v. TR.: benzer, santificar: 134-36 nás; 251.87 II Sathanas: 108.73 E,
a yr-sse filiou / perant' os doentes / ii5.88 ET.
e os santivigou; 419.88 vco levar-11'
a alma, que el já outra vez / lie saudaçion V. saudaçon.
metera no corpo u a santivigou; 420.6
Bêeyta foi a ora en que tu gCerada / saudaçon s. F.: i5z.i3 a saudaçon... que
fuste e a ta alma de Deus santivigada.

santo ADJ.: A.2i Santa Maria; 2.43 a


ll'o Sani" Angeo disse; 349.4 as sau-
dações de Don Gabriel; 415.3 || sauda-
çion: 410.24.
i
Virgen santa; 15.41 O sant' orne;
19.36 dun santo bispo; 27.40 a mui saudar v. TR.: 1.14 como foy saudada /
santa Sennor || Espirito Santo, Padre de Gabriel; 13.2 como Santa Maria
Santo, Santos Padres v. espirito, guardou o ladron que non morresse
padre || s. M.: 14.2, 15.3 Todo-los na forca, porque a saudava; 59.28 A
Santos que son no ceo; 27.7, 28.69, Virgen Santa Maria, / a que mui de
3i-47- coraçon / saudava noit' e dia / cada
que sã oraçon / fazia; 68.36, 80.1.
Santo Domingo v. Domingo.
saúde s. F.: 43.66 dá aos mortos vida e a
Santo Domingo de Silos (Burgos): 233.25 enfermos saúde; 54.3, 65. 192, 89.49,
Ele de Santo Domingo de Silos enton 36i.28 fazia-lles saúdes de sãs doores
sayra|| Silos: 368.tS,26. aver || salvação: 3o.3o por nossa saúde
/ filiou dela carn' || saudação: 71.46 u
santuairo s. M.: santuário: 268.20 Ela assi dizes Ia saúde que me foi enviada /
mui coitada per santuairos andando. pelo angeo santo; 349.33 quando
11'era e m e n t a d a / e s t a s a ú d e t a n
são ADJ.: 6.75 viv' e são; 31.15 ar van-xi nobre; 411. i36 con muitas saúdes c
muitos sãos; 37.36 sentiu-sse mui ben muiios abraçares / o acolleu.
são; 55.55 a monja ficou sãa; 69.4
Santa Maria os enfermos sãa / e os savãa s. F.: coberta: ij .i a savãa do seu
sãos tira de via vãa || de cabo são v. altar.
cabo.
Saxon v. Seixon.
Saragoça: 118.1,7.
sazon s. F.: tempo, ocasião, momento: 3.aS
Sardonay: santuário da Virgem perlo de foy do demo gran sazon; 256.21 d'aver
Damasco: g.i en Sardonay, preto de ela seu f i l i o estava ena sazon; 281.45
Domas. El andando por do demo passou úa
gran sazon |) 61.16 tan gran sazon 6
sarope s. M.: xarope: (E) 3zi.63 tal saúde passada; 411.143 mui gran sazon pas-
conprida ouve sen bever sarope nen sada || 212.11 En Toied' à un costume
aver banno de tya. CF. arrope. que foi de longa sazon || á sazon: i5.i5
A gran sazon; 17.10 En Roma foi, já
sarrar (114.38, 245.86, 317.36, 322.23, 346 32, ouve tal sazon, / que húa dona mui
408.27) v. serrar. de coraçon / amou a Madre de Deu?;
i
277

104.11 non â mui gran sazon || a pouca ria; 107.21 como pode ficar viva /
(de) sazon: dai a pouco tempo: 5.33 A quen daqui a caer á, / Senon se Deus
mui pouca de sazon / catou seu irmão , xe querria || em locuções imprecativas,
a ssa moller; 24.30 Santa Maria en seguido de PRES. CONJ.: assim: 7.57 se
vison / se mostrou a pouca sazon / a Deus m' anpar; zg.i5 se Deus me per-
un presi' || húa sazon: uma vej: 109.16 don; 30.26 se Deus m* ajude; 69.32 se
cinco diabos húa sazon / ss' assúa- Deus me veja; 138.50 se el mi perdon;
ron || outra sazon: antes: i38.45 logo 167.17 se Dein me de mal defenda. CF.
veerán / teus ollos tan bcn come outra asse, assi || se non V. senon; se quer V.
sazon ',' Viron || (en) aquela sazon: sequer.
naquele tempo: 31 23 en aquela sazon;
63.22 el conde don Garcia, que enton / se CONJ. INTEGR.: 4.91 preguntaron-11' assi/
tíya o logar en aquela sazon; 183.7 o se sse d* algun mal sentia; 6.54, 9,27
reino do Algarve tíi* aquela sazon || Ouçamos / u têedes via, / se ides a
dês essa sazon: desde então: 189.19 França; 32.21,78.41 || como se v. como.
ficou cnpoçõado dela dês essa sazon ||
é sazon: é tempo: 216.37 !'•• ) a sazon / seca s. F.: 143.16 ouv' í tan gran seca, por
de nos irmos || en todas sazões: sem-
que fugir / a gent' en todo queria.
pre: 85.34 avedes mui gran desamor
en todas sazões.
secar-se: 54 (M) Como a fonte do cava-
Scala: 287.1 Santa Maria de Scala, que é a leiro se secou.
par de Jenua; 287.8 ena hermida de
Scala; 287.22. seco ADJ.: 77.37 come madeira mui seca
dê teito.
scano, sclarecer, scodndas, scolar, scrito, scri-
tnra, scrivcr, scuro, senso v. eseano ETC. seda s. F.: 18.2 babous que crian a seda;
95.63 panos de seda; 117.13, 159.37
se PRON. REFX..: B. 8 assi s' á de fazer; 2.52 húa corda de seda.
quen ss' en esta ta cadeira, / se tu
non es, s' assentasse; 3.2 u se tornou sedar v. TR.: cortar, talhar: 385.3 tiinna a
seu vassalo; 446, 5.22 CF. se. tela sedada. CF. assedar.

se CONJ. COND.: seguido de IND.: 8.19 Ai, sede s. F.: 50.16 fame nen sede nen frio;
Groriosa, se vos prazen estes meus 48.33, «5-247-
cantares; 15.50 ti digo que, sse con-
queiro / terra de Perssia, quero vjir / see s. F.: sé: 127.37 os crerigos da see;
per aqui; 214.5 se Deus deu aas gentes 169.35 a eigreja da See da gran -mez-
jogos pêra alegria / averen, todo o quita fez; aoS.58, 324.26, 36z.i5 ena
tornan elas en tafuraria || 9.37 E mais See dê Leon. 368.41.
vos rogamos que, sse vos prazia, / húa
semeilança / que dalá vejamos || se- seelar y. TR.S selar: 3o5.2O Tod' esto He
guido de CONJ.: 26.12 sobr' esto, se pôs en carta, e dês í ar seelou-a.
m' oissedes, diria; no.it língua dizer
todos nonos poderia, / nen se fosse Eeeleira s. F. s bolsa par a guardar documen-
de ferro || seguido de FUT. CONJ.: B. 34 tos (?); 305.26 sempre sã carta levava
sei de pran que, se a ben servir, / que / dentr' en húa seeleira.
non poderei en seu ben falir / de o
aver; 5.120 se o non fezermos; 58.70 seelo s. M.: selo: 48 (M) a carta do herda-
Mais, se Deus quiser, esto non será mento con seu seelo; 377.23 El Rey...
II seguido de COND.: 104.39 se já pode- mandou que sen tardada / a carta
278

desta merçee aberta lie fosse dada; / [| s e e r de (procedência): 7.56 as


mais o que t i i n n a os seelos lia ouve d o n a s . . . que eran d'ordin d'Onna;
mui mal parada / ben preto de quinze 35.i ii Os mais desses mercadores de
dias. Frandes e de Paris / eran; 83.21,
191.6 húa moller que era dun castelo
seer v. l.: ser, estar, encontrar-se, existir: que chamado é Roenas; 278.13 de
6.10 tan ben cantava... que vencia muitas terras eran os que víian aly |]
quantos eran en ssa terr'; 14.5 muit' pertencer; 27.11 na sinagoga que foi
é gran razon / de poder Santa Maria dos judeus; 28.i5 pois que foi de
mais de quantos Santos son; 33.5 crischãos / Costantinobre; 35.73 de
dar / foi de pees en xermentos / que Santa Maria somos; 48.73 a f o n t e . . .
y eran; 63.89 d'outra guisa non podia que era dun cavaleiro; Gi.n húa
seer; 75.21 mais que outra ren que çapata / que foi da Virgen || 149.3 era
fosse || haver, existir: ig.aS Non foi de boa v i d a ; 153.13 era de mal sen;
quen podesse arma nen escudo / teer 155.14 e de bon sen / q u e n a a m a ;
niun deles; 23.21 non era e n d ' en 181.41 pêro que d'outra lei eran ||
terra que podesse; 285.29 non era dia 173.6 omées bõos e que eran de creer ||
/ que ll'el muitas vegadas sã coita 311.28 do corisc' assi é / Que en quen
non dizia || 5.5r preguntou-lli que fer log' afoga ou talla || vof passiva:.
fora; 5.169 Ai Deus, que será? 16.37 1.14 como foi saudada / de Gabriel;'
ss'apercebeu / que pelo dem' era; 2.23 saa loor t o r n a d a / foi en Espanna;
75.158 Que será de min? || 119.32 12.21 poi-la missa foi cantada; 15.10
varões, non seja, non seja; 237.46 per ela Santos chamados / son; 17.3
Por Deus te rogo / que non seja; Sempre seja béeitae loada || perf.peri-
271.24 Por Ueus seja, oyde, se vos frástico: 9.143 a nav' a Acre enton
prouguer; 285.72 Non seja / que tan foi tornada; 28.128 pois m'est' apare-
grãn folia / faças contra meu Filio || çudo / foi; 61.43 ao mõesteiro logo
como quer que seja: 9.110 Como quer víido / fuy; 11131 pêro non foi arri-
que seja, / boa será esta; 78.51 Esta bado; 117.33 a n t ' o altar chorando
missa, a como quer que seja, / oyrei foi tan repentuda / que logo ouve
eu toda || se non fosse por: 23.23, saúde; i35.i23 Outro dia ant' a luz...
62.11 Se non fosse pola Virgen Maria no c a m y o foi e n t r a d o || seer -f-
/ que o acorreu, todo quauí' avia / GERÚND.: 174.19 sã lingua, con que a
perdud' ouvera ||6.6i tu que es porto; Virgen seveia mal dêostando || estar,
10.20 quero seer trobador; 14.29 de ficar, achar-se, encontrar-se: 9.43
ma casa nunca será conpannon; 15.33 Pois que foi o monge na santa cidade;
Sabedor es; i8.z5 per que fossen par í5.6i se daqui longe f o r ; 28.34 San
|| 4.50 deu-lle tal comuyon / que foi German dentr' era y; 195.127 já é na
mais doce ca mel; 5.i8i lie disse que vida / santa; 336.ag como ome que
fosse fis / que ao segre non ficaria s'obrida / e que non é en seu siso ||
nunca; 10.6 Dona en mui piadosa 31.8 ssa eigreja que este en Vila
seer; 11.^7 viya o demo seer / ben Sirga; 325.42 aã eigreja da Madre de
rezõado || seer en falia, en preito v. Deus que é en Tudia; 362.24 o altar /
falia, preito || tornar-se: 22.23 enton / U estas relíquias eran; 371.7 Barra-
más bravo foi que Judas Macabeus; meda, que este muit' a preto de Xerez
25.179 Quand' est' o judeu e n t e n d e u . . . || 18.21 a o m a g e n . . . que no altar siia;
en Santa Maria creeu / e en seu Fill', e 34.10 Húa omage pintada na rua siya
foi crischão; 163.28 aquel foi bon / en tavoa mui ben feita, de Santa
crischão / e dês aqui adeante punnon M a r i a ; 35.i3i relicas da Virgen que
sempre en loa-la; 175.38 a jostiça tan con Deus sé; 53.6o quanto no Testa-
fera / foi de sanna, que tan toste diss' mento Vedro e no Novo s6 / e s c r i t o ;

m

^M
279
9|.
- 80.21 pois tu sees u el sé \ 2 es 2.5a, 6.62, 1 5.33,
fl|' sentado: 45.36 mentre siia comendo; 47.30, 65.167
—, -. 67.71 janiandosiiam; 75.98 siian assen- , «rés 55.33 T
— tadas en palia; 75.99 disse a Virgen sees 80.21
9H Santa ao crerigo: Seede; 237.89 Sey 3 é A. 12, B. i, 1.22,
~ aqui; 263.19 deste mal tan cuitado 2.1, 3.1
=3» era que sol sse volver / non podia este A. 22, B. 17,
gn nen erge-sse eno leito nen seer; 31.8, 46.47, 48.11
*~ ' _ 292.58 como conven / de seer rei en se e 150.19, 175.52
^fj cadeira i| acontecer, suceder: 17.10 En sé 35.131, 53.60,
^ Roma foi, já ouve tal sazon. / que 8o. 2 t , 122.12, ;
— húa dona mui de coraçon / amou a 125.94
4 somos 26.78, 30.23,
;!
9H Madre de Deus; 58.70 Mais, se Deus í
~ quiser, esto non será; 59.12 Esto foi 35.73, 49.5o, 80.10 1
^f dúa donzela / q u e era en Fontebrar / 5 sodes 5.76, 8.25,
•ft , monja; 61.18 esto non seria; 124.28 65.183, 103.40,
~ ! E que será / Que por pedras que 109.38 í!
^51 , deitemos nono podemos m a t a r ? sedes 251.82 jí
B» ; 125.95 Esto non será dest' ano, per 6 son 5.i34, 14.5, i5.3,
~ í boa fé. nen deste mês; 157.13 est1 era 3i.4, 3i.i3 l
Sf «n verão; 174.9 foi assi que un dia seen 103.44
PRES. CONJ. i seja 37.28, 67.27, i
P^ con o u t r o d a d o s j o g a v a ; aSo.aS
^^ quando for que mia morte venna || 71.45, 301.22,
Hf com dativo ético: 1.82 ca x'é noss' 419.116
—_ avogada; 7.14 era-xe sua essa; 165.4 a sejas 47.45, 75.116,
=S?t x'é tod' espiritai; 219.24 segundo x'el i88.3gr 35c-39,
a^ é astroso; 253.13 ca x'é nossa avo- 383.59
~ gada; 325.57 En terra de Tanjar me 3 seja 5.30,6.64,9.110, ' ;
™: soo; 336.48 est' erro per natura ben 17.3, 23.26
Mft dês Adan é-xe nosso; 358.25 empero 4 sejamos 9.171, 30.14,
~" que x'era mouro || seer ben que 8o. ii, 155.14,
421.12
Sj| {'ti9-3°)j sefir (de) costume, non seer
5 sejades 53.65, 205.14,
^. a cura de alg., seer dereito, seer
2i 4 .38, 321.33, j
"^ grave (greu) a alg., seer guisado
419.136 [
HJ (.177-6), non seer mal a alg. con algo,
^^ seer malestança, seer m a r a v i l l a 6 sejan 64.39, 83'8s i
113.49, 171.13,
™' {169.7, 177.3), seer (a) mercee de alg.,
*yy.y
1OO Cl
•ft seer mester algo, non seer de negar, IMPERF. IND. i era 67.101
^^ seer ousadia, non seer pensado, seer 2 eras 55.33 ETo, l
™ prazer, seer prol, seer (a) prol de 125.89
f*. alg. (i35.ti5), seer razon, seer tempo, 3 era 2.10, 4.13, 5.15, i
seer torto, seer verdade (v.). Format 6.i3, 7.14 j
Hj^ verbais: siia 18.22, 34.10,
Hf' 39.12, 115.315,
~~3: PRES. IND. 1 5005.77,55.47,63.58, 327.25
St 73.71, 85.33 seya 425.38
soon 5.174, 71.32, 6 eranô.ao, 7.56, 22.33,
5p 115.141, 125.119, 3i.6o, 33.71
•t 4»-85 siian 67.71, 75.98
". ' son 65.197 seyan 57.35, 258. 16,
" sejo i5s 33 257.21
H5"
r ,— O
*> Li -;L_:~-'- í
9 í ^""""" í
^Bfe
1 i'
**
9$
—'^r. L . ••-. — . ..--•.—-—-- .- ----.--— v - - -- = ——-———- - - ' A ^ , ' —.
280
IMPERF. CONJ. I fosse 43.58, 65.218, 5 seeredes 349.13
75-I59, 355-43 seredes 75.66
1 fosses 122.40, 420.20 i 6 seran 409.77, 426.23
3 fosse 5.181, 17.13, FUT. CONJ. i for 170.25, 291.37,
s3.23, 28.38, 50.6 401.43
sevesse 375.32 2 forer 71.42, 131.63,
4 fossemos 30.4 ' 407.53
5 fossedes 63.66,355.43 3 for 25.6r, 64.58,
6 fossen 18.75, 19.41, 73.48, 80.17, 92.39
38.87, 57.100, sever 20.16, 205.76,
128.49 262.52
PERF. i fui 43-5', 6 5- 2I 3» 5 fordes 38458
75-9', 3'6.52, 6 foren 411.95. 422.55
34736 COND. i seria 143.42,195.164,
2 f u s t e 90.4, 333.33. 241.72, 2 8 5 . 7 5 ,
338-30, 34°-10) 3-10.67
35o.3g 3 seeria 274.26
fusti go.2 s e r i a 2.50, 5.111,
seviste 75.169 9.51, 32.7, 39.3
3 foi 1.14, 2.9, 4.50, 6 seerian 313 34
943> "-69 serian 386.37, 398-5
fui 61.43 E> 3O2.25 E IMPER. 2 Sei I.5O, 17.63, 5l.32,
seve 199.27, 235.101, 7Í-33, 237-89
312-4, 335-75 5 seede 5.29, 65.143,
355-103 75-99, 238.61,
4 fomos 17150,368.20 245.117
5 fostes 2i6.5o PART. PRES. seendo 12.18,65.210,
6 foron 6.37, 25.158, 69,10,75.86, 103.24
27.50, 29.10, 30.41 INF. seer B. 19, 10.6, 11.7,
scveron 241.55, |5.I47, 1748
245.58 ser 110.6, 135.134,
MAIS Q. PERF. 3 f o r a 39.37, 6i.32, 149.9, 161.9,322.25
73.56, 88.17.164.11 INF. PESS. 4 seermos 245.6
severa 174.19 5 seerdes 202.44,
4 fôramos 63.67 294.19
6 foran 28.61, 31.24, 6 seeren i5.5, i5g.3,
57. i 171.7,218.3,366.36
FUT. IND. X seerei 193 53, 298.62
serei 15.174, 27.42, sõestro ADJ.: sestro: 315.58 a espiga logo
37.28,42.34,65.226 lia sayr viron... pelo sêestro lado.
2 seerás 125.74, 139-53
serás 65.173, 75.115, seeta (154.1 E) v. saeta.
79-28, 135.118, segar v. TR.: 289.1 un lavrador que andava
263.38 s e g a n d o en dia de San Q u i r e z ;
3 seerá 135.101, 160.9, 289.21,15,25.
237-97, 345.4i
será 5.169, 9.111, Scgobia (282.1) v. Segovia.
14.29, 15.38, 25.33
4 seeremos 386.26 Segonça: Siffiienja: 383.n Na çibdade de
s e r e m o s 64.28, Scgonça que 6 mui rico bispado;
383.48 lIScguonça: 383.1.
28l

segondo (208.16) V. segundo. que: 81.15, 229.9 segundo que aprendi;


353.21 segundo que oy; 374.12 || segun
Sogovia: 18.12, 31.1.21; 107.2,7; «1565, que: 391,8 segun que oy dizer || segun-
276.1, 282.12, 314.1,9. CF.Segobia. do quanto: 359.13 segundo quant'
aprendi.
segre s. M.: mundo, vida profana: 5.i8a ao
«r segre noo ficaria nunca. segur s. M.: segure, enxó, machado: 5.io6
Moira con segur; 134.71 esi* outra
segreda s. F. : oração da missa que o sacer- con segur / perna ei tallada.
• • dote reja em voj baixa: ia.u O Arce-
seguramente v. seguro.
bispo aquel dia a gran missa ben
K cantou; e quand' entrou na segreda e segurar v. TR.: assegurar: s8.i35 foy-os
a gente se caiou; 115.291.

!|
segurar / que non fosse cornido / o

»i Seguença v. Segonça. reino.

seguro ADJ.: 45.17 roubar os que yan segu-


seguir v. TR.: 424.4<» viron a estrela yr /

*• i;, ante ssi de mui gran randon, / e


eomeçarona' seguyr || perseguir:
Ii5,337 dês oy mais es quito / do mal-
ros pelos camyos; 267.85 levou-o
salvo a terra segura ; 345.21 oc mouros
espreitarem quando el Rei ben seguro
/ estava deles; 379.16 que vêessen /
f dito / demo que te seguia; 23g.55
outra door Io ferir / foi .. E tan ali salvos e seguros; 283.19 || segura-

• . muito o foi seguir / que já non pude


mais mentir.
mente: s56.23 Seguramente, desta non
escapará;371.4 Ben pode seguramente
i demanda-lo que quiser / aã Virgen
i segun, segund v. segundo. tod' aquele que en ela ben crever.

i segundo ADJ.: 2.1 To Esta segunda (cantiga) seis NUM. CARD.: 43.77 a cabo de seis dias;
75.93, 197.33, 214.41.
i e de como pareceu en Toledo Santa
Maria ...; 403.18, 418.13, 434.1.
l segundo PREP.: 3.29 segund' o^; 5.5 segund'
seita s. F.: 26.).32 por destroyr a seita /
dos judeus e do demo; 360.27 que de
l a letra diz; 9.23 segund' eu aprendo; Mafomet a seita possa eu deitar
d'bispanna.
l 28.124 segundo vossa lei diz; iô.C8
segundo teu semellar; 67.44 segundo
i sã voontade; 254.12 affan e maneiro / Seixon: 49.2,65; 53.1 TTo, 53.6,17,33,42,46;
101.9, 106.25,32; 298.1,10,17,26 ||
i que segund' ordin soffrian; 2848 un
canto en fige segund' esta razon; Seixons: 41.6, 61.6 || Saixon: 91.22 ||
Saxon: 53.1 E. CF. Sosonna, Sansonna.
I 307.45 segund 1 as paravlas lie fez o
son; 382.7 segund' é Deus e omen e
i Rey, pode-o fazer || segund: 59.93
sela S.F.: cadeira: 49.^7, i53.3 húa sela en
que sita; i3o.a5 Deus, que por ela
segund Lucas e Matheus / e os outros
salvar / deceu no mundo da sã alta
escrivir / foronj 76.9 T segund foi
sela || sela de montar: 293.13 davan-llc
oyr; 288.42 segund disse; 3/920
con amor / panos e selas e íréos.
l segund lies deu escrito || segun: 70.23
segun disso Ysaya; 295.24 segun diz seznbrança s. F.: imagem, retraio: 9.63 da
l San Mateus; 345.109 segun devia seer;
364.9 segun diz a escritura || segundo
Virgen senbrança.
como: 35.35 segundo com' aprendi; semeeleiro s. M.: senda, caminho, atalho:
i i6.5i Segundo com' apres' ey; ag2.36 78.66 non teve via, mas per un seme-
segundo com' aqui diz || segun como: deiro / chegou ao forno; 191.17,243.4
124.7 se gun com' aprendi || segundo Carreiras e semedeiros.
282

scmclla s. r.: sinal, marca: 59.77 do cravo e Fill' en nosso corpo outra vez ben
a semella / teve sempre por sinal || a toemos; 149.41 a ti semella que de
semella de: semelhante, parecido: pan á fegura; 210.15 Quen viu nunc'
69.56 un vermen a semella/ destes de amizade que esta semellasse; 345.81
sirgo; 368.52 húa cohobra... a seme- a el Rey semellava que lie dizia;
lla / dúa anguia grossa || s. F. PL.: 384.21 cada úa destas coores mui ben
rosto, cara (?): 241.51 quebraron-11'os semella / aã Virgen || 404.8 nos fez de
braços, ollos e sobrencellas, e ouve non ren / e desfará quando lie seme-
feramente desfeita-las semellas. llar (quando lhe aprouver) || semellar-
-se: ter parecença mútua: 265.73 nunca
semellança s. F.: 26.34 semellança filiou de mur con mur / se mais semellaron en
Santiago; 34-36 d'oyo semellança / sua faiçon.
correu daquela omagen; 149.58 E pêro
semeUança an de pan e de vinno; semellar s, M.: aparência, aspecto: 162.3l,
422.46 du o mar grande perderá sã 285.8 húa monja. . q u e . . . era de
semellança || a semellança de: ia.3 úa mui bon semellar e de fremoso pare-
omagen de cera a semellança de seu cer e aposta minynna; 332.49 P or
Filio; 29.2 fez parecer nas pedras oma- vertud' espental / da Virgen, ond' a
gêes a ssa semellança; 345.63 a oma- omagen avia o semellar || vontade,
gen feita a ssa semellança; 423.3 fez gosto: 16.68 de mi e da outra dona,
o orne a sã seme' anca || en semellança a que te mais praz / filia qual quise-
de: 24.2 hfla fror... en semellança res, segundo teu semellar || impressão:
de lilio; 216.1 Gomo Santa Maria se 94.70 segundo no semellar / de quena
mostrou en semellança da moller do
cavaleiro; 312.26 Aquel maestr" a
omagen fezo mui ben entallada / en sempre ADV.Í B.j8, 5.4, 8.15 un seu lais
semellança da Virgen || por semel- senpre dizia; 9.40, [3.7.
lança: em sinal de: 294.28 as outras
mãos nos peitos tíian por semellança sen s. M.; bom senso, juijo, entendimento,
/ que en Deus sãs voontades téen siso: ao.5 quen te soubesse / loar como
sempre mui ferventes || imagem: 9.38, mereces, / e sen ouvesse / per que
44.22 de cera semellança levou / da dissesse / quanto por nos padeces;
ssa av'; 352.40 de cera fez log' húa 53.57 o Espirito Santo pôs en atan
semellança / do açor. gran sen / que as Escrituras soube;
76.21 como moller que era fora de
semellante s. F.: imagem, reirato: 264.32 sen; 79.15 húa menynna... garride-
ante que morresse a Virgen, fora feita linna / e de pouco sen; 178.33 Ben ás
/ a semellante dela || a scmellante de: sen / de menyo; 427.16 este Spirito
semelhante, parecido: 384.16 A pri- fezo deçer / Deus sobre los seus dici-
meyra era ouro, coor rica e fremosa polos .. por que cada un gran sen
/ a semellante da Virgen nobre c mui dei recebeu || perder o sen: 16.22, 73.41
preciosa. per poucas ouve de perder o sen;
156.23 || bon sen: 5.21 com' ome de
semellar v. r.: parecer, ter o aspecto de, bon sen; 27.25 || fazer bon sen: agir
ser semelhante a: 5.85 vejo-a mui bem, com acerto: 208.47 ° bispo fez
fremosa, demais, seme!la-me sen mal; bon sen; 277.43 fczeran mellor sen;
37.38 non semellou... dos mais pre- 299.28 |j mal sen: loucura, maldade:
guiçosos» 39-36 semellava que mui 94.63 enquant' ela andou / con mal
lavada fora; 54.62, 65.77 semellou-lle sen; 103.46 teve-o por de mal sen;
consello muit' esquivo; 71.52 enton i53.i3 era de mal sen; 240.6 peccan
me semella que Deus Padr' e amigo / per seu mão sen; 329-36 || fazer mal
283
sen s proceder mal, façer tolice: 64.77 sena s. F.: scnas ai terce: quando cada um
fez y mal sen; 190.8 Muito faremos dos ires dados apresenta seis.pontos:
mal sen / se o temermos de ren || 214.31 volveu na melo os dados / e
consciência: 59.83 come morta / jouve lançou senas ai terce, que son de
tolleita sen sen || intenção: 106.60 pontos contados / dez e oiio.
atai era seu sen; 144.23 todo seu sen
/ era como lie fezessse prazer; 207.9 sença v. sentir.
ena servir metia seu coraçon e seu
sen || a sen sen: à sua tontade: 351.26 senlleiro ADJ.: só, sozinho, único: 43.38 gran
se daquele bõo vyo non bevessen a chanto fez Ia madre pois se viu dele
seu sen |j de sen: com ra^ão: 26.10 de senlleira;65.25i foi senpr'ali senlleiro;
sen me sospeito / que a quis avondar 78.46 un' ermida que estava senlleira;
|| per niun sen: de modo algum: 90.2 Sola fusti, senlleira; 189.7 va en
135.53 per niun sen / sol non lie foss' romaria / a Salas soo senlleiro; 262.18
outorgado. a eygreja ficou d' omees senlleira;
281.58 viron o cavaleiro soo senlleiro
sen PREP.: 5.85 semella-me sen mal; 14.19 estar || 100.18 a sen par luz e verda-
morreu sen coníisson; 17 65, 23.6 húa deira / que tu dar-nos podes senlleira;
dona mui sen sanna; 25.33 III.'1 sen 151.37 non duas vezes senlleiras.
avermos pois a passar / per mort';
9.52 sen aver pitança; 26.25 sen con senllos PRON. INDEF.: cada wn, um; um a
ela casar j| 32.26 mui sen piedade; cada um: 294.24 dous aiipeos... e
100.17 a sen Par 'uz II sen a': contenda, qualquer deles avia / senllas mãos
demora, demorança, dulta, dultança, enos peitos; e enas outras téentes /
dultar, errança, falir, falia, lezer, Eran come senllos livros. CF. sennos.
mentir, outra cousa, outra ren, par,
perfia, tardada, tardança, tardar, vagar senner s. M.: senhor: 25.43, 63.77, 245-5ri
v. ai ETC. || além de: 11.18 Sen muito 265.75 disse a un seu ome: Vai-te,
mal que fazia, / cada noyi' en dru- senner; 2(,6.a8 || s. F.: senhora: 5.75
daria / a hua sã druda ya; 284.4 Sen disse-lle: Senner, / dizede-m" oraquen
muito ben que nos faze a Sennor espe-
sodes ou dond'. Provençalismo,
rital, / guarda-nos que non façamos
quanto podemos de mal; 401.32 Outros
rogos sen estes te quer* eu ora fazer || sennor s. M.: A. 18 dos Romãos Rey / é por
sen esto: 45.13, 71.16, 213.33 || sen tod1 defeit' e Sennor; 27.26 responderon:
esto: 83.22,2á5.i5 || sen aquesto: iz.Si, Sennor, nos fezemos ben; 35.5i o
49.34,229.23 || sen tod' aquesto: 235.25, sennor da nave; 61.41 Poi-lo vilão se
3i7-63 || sen que: 181 3ó, 286.5 sen que sentiu ben guarido, / do sennor de que
lies dá sã graça con que possan fazer era foi espedido; 63.26 Este conde de
ben, / guarda-os nas grandes coitas; Castela foi sennor; 64.32 disse-11' assi
343.4?. CF. sena, seno. sã moller: / Sennor, pois vos ides,
f a z e d e . . . ; 65.210 seend' assi sennor
de muitas gentes || sennor natural v.
sena V. seno.
natural U Deus: 15.4 Jeso-Cristo,
Nostro Sennor: 50.2, 51.50 Madre do
Sena: taSeine: 111.29 Sena, que por Paris Sennor do mund'; 257.26 Jhesu-Cristo,
ven; 134.1 T no rio de Sena. Sennor dos sennores || s. F.: senhora:
16,56 cuidand' aver sã sennor; 64.?6
Sena: Siena: 219.12 Ena terra de Toscana Ide falar con mia sennor || Santa
húa gran cidad' á y / que Sena este Maria: 1.4 Dês oge rnais quer' eu
chamada. trobar / por Ia Sennor onrradaj 2.21,
284
6.6a, io.3 Sennor das sennores; 14.11 certo sey / que me dará a Madre do
Esta Sennor groriosa; 75.89 a Sennor bon Rei / mia f i l i a viva; senon, de
de piadade. prumaz / Tragerei doo || senon que:
embora; senão guando: 274.25 hfia
sennoria s. F.: senhorio, domínio: 380.25 garnacha tragia / Que ademais era
deitar / foi da sennoria. bela e de mui rico lavor, / senon que
era mui curta; 315-57 non lie sentiron
sennorio s. M.: 65.202 o sennorio / me ficou / senon que a espiga logo lia sayr
end' a mi, e foi rei alçado; 386.8 no viron.
sennorio d' Espanna.
sentar v. TU. 165.156 Os angeos Santa Maria
sennos PRON. INDEF.: A. 27 Fezo cantares íillaron / e ena cima do altar a sen-
e soes, / saborosos de cantar, / todos taron || sentar-se: 205.42 entre duas
de sennas razoes, v. senllos. amêas se foi sentar a mesquya || 75.86
seend' aã cabeceira daquela vella
seno, sona = sen -f- PRON. PESS.: 128.19 a sentada.
comoyon ena boca téede sena pas-
sardes; 401. 58 quen dá juyzio seno sentença s. F.: condenação: 3a 37 Muda / a
departir. m u i t ' atrevuda / sentença; 65.36 quis
comungar e filiar pêedença, / mais
senon, se non: CONJ.: excepto, salvo, a não non lia quiseron dar pola sentença /
ser: B.3o poi-lo gaannad' á, non lie en que el j a z i a por sã descreença;
fal, / senon se é per sã grand' ocajon; 65.166.
3.40 se non per rogos teus, / non
poss' eu perdon gãar; 14.3 o non quis sentido S. M.: 194.37 os sentidos perderon
fazer senon por ela; 16.52 tod' ess' dos corpos en essa ora, / que sol falar
ano sãs Aves-Marias rezou, / senon non podcron; 2ii.6i ante de quinze
poucos dias que na cima en leixou; dias foi esforçad' e guarido / lan ben
64.41 nunca os pecados meus / sejan que n u n c a mais fora; d e m a i s deu-lc
perdoados, se vos a outri vou dar / bon sentido; 411.101 esmorido / caeu
Senon a esta; 131.32 quantos dentr' e jouv' en terra fora de seu sentido.
eran todo-los matou / senon el sen-
lleiro que viv' escapou; 228.39 adur o sentir v. TR. / i.: 5.y7 o sentiu morto; 6.77
connoscian, pêro o muito catavan, / a seu filio preguntou que sentira; 16.26
senon pola coor dele; 244.18 mui seu desamor sentiu; 30.21, 48.^6 os
poucos y ficaron, senon foi ou quen monges, porque sentian a ssa casa
ou quen; 255.82 u a levavan pela mui menguada || 208.42 sentiu / un
rua., senon da camisa, toda nua; odor tan saboroso || 259.54 tan ben
362.22 porque ss' a v i l a q u e i m a r a . . . sáan as gentes de pran, / que non an
e a ygreja toda senon o altar || 2.5a pois daqucl mal a sentir || sontir-so:
muit' eãyo / seria e orgulloso / quen 17.20 A dona, pois que prenne se
ss' en esta ta cadeira, se tu non es, sentiu; 3;.36 quando s' espertou, sen-
s'assentasse; 236.18 non escapou tiu-sse mui ben são; 61.40 se sentiu
baron / nen moller dos que y eran, ben guarido; 282.29 fórono preguntar /
se aquela soa non; 286.11 Santa Maria, se era já que ferido ou se sse ssentia
que nunca faz se ben non || senão: mal 114.91 preguntou-11' assi / se sse
6.64 dá-me meu filio morto / ou viv' d' algun mal sentia || ig.3i por cul-
ou qual quer que seja; se non, farás-me pados m u i t o se sentiron; 155.19 sen-
gran torto; 17.53 venna provar o tiu-sse por pecador || ter pena, arre-
maestr' este mal; / se non, a testa lie pender-se: 55.41 a ti venno como
seja tallada; 25.136, 121.11, 122.53 de moller que se sente / de grand' erro

T?"
285
m que á feito; 174.15 fillou-ss' a chorar
muito, como orne que sse sente / De
cTarento; 92.26, i6i.25 fillade-a pois
toda ou sequer a meadade || até
grand' erro que á feito; 2^9.49,274 70 || mesmo: 67.31, 228.6 Tant' é grand' a
s* compadecer-se: 1 6 7 . 2 3 velarei na sã mercee da Virgen e sã bondade, /
eigieju da mui benaventurada / Santa que ssequer nas beschas mudas demos-
m Maria, e tenno que de mia coita se tra sã piadade; 237.46, 253.34, 341.37,

* sença. Formas verbais: 375.10 Sequer enas bestias mudas /


nos mostra muitas ajudas || sequer...
PRES. IND. 3 sente 3o.2i, 55.41, sequer: quer... quer: 354.35 Dade-
B* 174.13, 260.12 -mia qual quer que seja, sequer viva,
PRES. CONJ. 3 sença 167.23 sequer morta.
IMPERF. IND. 3 sentia 4.91, 282.29
6 sentian 48.26 serão s. M.: tarde, noite: 198.27 dês quando
IMPERF. CONJ. 3 sentisse 194.46 começara o serão.
PERF. 3 sentiu 5.97, 16 26,
17.20, 37.16. 61.40 Seraphin: 42O.53 Cherubin e Seraphin.
sintiu 65.33 To
6 sentiron 19.31 sorgenta s. F.: criada, serva: 349.28 Ser-
MAIS Q. PERF. 3 sentira 6.77 genta / Soo do Sennor.

-sêo s. M.: 7.53 desnua-la mandou; / e pois sergente s. M.: servente? criado, ajudante:
He vyu o sêo || sacar as linnas do são 54.12 un m i r agre., que fez a Virgen
v. linna || 364.8 cabo do Mar Térreo / por un seu sergente; 61.43, 67.37
ésie e cabo do Grande, que ten a Sennor, querede que seja vosso ser-
terra no sêo / e cerca todo o mundo (| gente; 116.42, 174.25. CF. servente.
077 foi-ss' enton sã via, omagen no
sêo; 1541 O sant' orne tirou de seu sermõar v. i.: pregar: 261.22 começou
sêo / pan d' orjo; 54.56 tirou a ssa mui ben a sermõar || s. M.: 88.51
teta do sco; 212.59 ° s a r t a 'i S111-" eno ouve... o convent' abalado / con seu
sGo ela fora ascender; 305.22. mão sermõar (TTo; E: sermõar).

sepelir v. TR.: sepultar: 238.65 Ff 292.53 sermon s. M.: «4.61 fezeron en sermon;
en ricos mõimentos os fez ambos sepe- 31.74 gentes foron vyudas, / a que
lir. CP. sobolir. das cousas sermon / fez que 11'eran
conteçudas; 84.9 porque sei, se o
sepoitura (15.142 Tb, 292.42, 3t2.33 F) v. oyrdes, que vos valrrá un sermon;
sepultura. 265.58, 3o5.i8.
septimo NUM. ORD.: 418.38 O septirno destes
serra s. F.: 15.27 a pé dúa serra; 95.45,
does.
321.21 passou a serra; 344.27 passou
sepulcro s. M.: 1.46 vyu a pedr' entornada / serras e chãos; 422.22.
do sepulcr'; g.35 o San Sepulcro;
65.252,143.26,288.17,383.i8 o Sepulcro serradora s. F.: fethadura, cadeado:
de Jerusalém; 403.55. 411.i5o a porta ll'é serrada / Do
inferno. Ca esta He pôs a serradura /
sepultura s. F.: 15.142 ET, 419.93 enterra e abriu parayso.
seu corpo... en atai sepultura com'
ela {'ensinou. CF. sepoitura, sopoltura. serrar v. TR.: cerrar, fechar: 95.44 nen lies
porta serra; io5.66 quantos físicos
sequer ADV.: pelo menos: 75.39 dad* a ouv* end' a / Pisa non lie poderon a
nossa ygrega sequer çen marcos chaga serrar; 151.23 serra... as estras
286
con portas e eon esteiras; 199.49, sesaenta NUM. CARD.: sessenta: 349.18 Kt.
399.38 seend' as portas serradas ||
262.20 As portas e as fêestras serra- sesta s. F.: fiora sexta: 353.io3 a sesta,
ron-sse log' en par; 362.42 meus / quan'd' en cruz / morreu por nos Jhesu-
ollos, que por meus pecados m u i t ' á -Christo; 419.85 a ora da sesta || a hora
sse foron serrar. CF. cerrar, sarrar. de mais calor: i5.i8o cada dia pela
gran sesta; i8.38 con mui gran sesta;
serrar v. TR.: 342.18 mármores., mandou 211.21 u t c e n a mui gran sesta; 289.11
trager de mui longe e per meo as segava Ima messe per gran sesta;
serrar; 342.22. 345 67 jazia el Rey dormindo nu sesta ||
hora canónica: 34.25 dizia prima, terça
serva s. F.: i8o.t>5 como serva se foi omil- e sesta / e noa e vésperas; 55.i3.
dar; í56.25 Ia Reya, que serva era
da que pod' e vai; 418.31. sesto NUM. ORD.: se.río: 402,50, 418.33 O
sesto don piadade é || sesta feira v.
serventa s. F.: 216.46 a mia serventa leal. feira.

servente s. M.: 67.2 tragia o demo consigo scsudo (62.29 E) v. sisudo.


por servente. CF. sorgente.
sotaenía NUM. CARD.: setenta: 112.21 de
serviço s. M.: 5543 venna-ch' a mente / m i i l a s setaenta / correra; 349.18.
se che fiz algun serviço; 67.31 o meu
serviço averedes en doado; i58,7, sete NUM. CARD.: 43.31 teve-o grandes set'
204.42, 221 53, 245.03 nenbre-te se t'eu anos; 197.23, 403 i. 418.1.
serviço fiz; 254.18 en serviço do demo
cada un er' aguçoso. setembro s. M.: 333.5i dês P a s q u a . . . ata
setembro meado; 411.2.
servidor s. M.: 5.16 servidor de Deus; i3.3a,
43.22, 44.28 aver-m-ds sempre por ser- setõo NUM. ORD.: sétimo: 403.5g o setéo /
vidor; 87.11 || s. F.: 298.62 seerei pesar.
sempre tua servidor.
seu PRON POSS.: A.24 dos miragres seus /
servir v. TR. /1.: B. 34, 5.21 por servir Deus; Fezo cantares e soes; B.ig quero seer
10 14 Devemo-la muit' amar e servir; oy mais seu irobador; i 2, 2.5, 3.2,
15.3, 26.99,42.83 serviu a Santa Maria; 4.9. CF. SOU.
55.1 como Santa Maria serviu pola
monja que se fora do mõesteyro || Sevilla: A.6, 124.17, 169.36, 227.13, 257.6,16;
2^1.27 non quis j a n t a r o moço logo 292.2,33,52; 323.2,10,12; 324.1,10;
porque servia. Fornias verbais: 325.19, 328.1,12; 344.11, 345.8,33,66;
347.10, 348.52, 366.6,15,26; 371 I2,3o;
PRES. CONJ. 3 servia 296.4 375.20, 376.11,15; 378.2,22,29; 379.41,45;
4 s i r v a m o s 268.57, 382.29, 385.6,21; 386.2,5,15,42,62;
270.5, 319.22 389.10,15.
IMPERF. IND. 3 sirvia iii.i T
sevo s. M.: sebo: 385.43 levou y sãs candeas
serviz s. F.: cervi^: 72.51, 404.62 non podian / de cera, ca non de sevo.
dele a serviz / eno rostro qual era
estremar. si PRON. PESS.: 5.4 Santa Maria deve sempr'
ante si põer; 9.158, 17.37, 21.34, 27.20.
serro s. M.: 3.l8, 6.70 por prazer da Gro-
riosa, que seus servos defende,' i6.?3, si ADV.: sim." 30.20 non lie diz de non, mas
42.34, 69.102. CF. retribuo. de si; 84.39 que dissesse si ou non.
287

si ADV.: assim: 283.11 cToutra guisa non aã Virgen; 159.8 úus romeus que foron
querria / ser Deus ome, nen si nen si a Rocamador orar / como mui bôos
II SSS^S era de todos nenbros con- crischãos, simplement' e omildosos.
treito / si que en carrei' andava ||
365.22 ssi Deus me valia. CF. assi, se. sina s. F.: senha, sinal, gesto: 69.21 non
falava nen oya, / mais per sinas
Siagrio: Siagrius (oa: Sisbertus), arcebispo todo ben entendia / o que lie manda-
de Toledo: 2.69 Don Siagrio. van; 69.50 lie fezo sinas que sse che-
gasse; 101.14 To, 269.21 per sinas lie
sigo PRON. PESS.: consigo: 6.55 Eu o vi preguntou; 324.41 per sinas enpre-
ben quando / un judeu o levou sigo; guntou \\pendao: 181.2 como Aboyu-
9.128, 46.19, 65.24, 79-2> CF- consigo. çaf foi desbaratado en Marrocos pela
sina de Santa Maria; 181.21. CF. sinal.
Sigrar (Sieglar, Alemanha) v. Pedro de
Sigrar. sinaadameníe v. sinaado.

siira s. F.: alento, ânimo, espirito vital: sinaado ADJ.: determinado: 88.56 un dia
334.41 assy andou úu ano tolleit' e sinaado; 309.56. aquel dia sinaado;
fora de sen, / que siira non avia. 322.5 en dia sinaado || singular, notá-
vel: 195.12 fez míragre sinaado j«3i5.43
Silos v. Santo Domingo de Silos. mostraria miragre sinaado; 409.72
fazer sinaadas /cousas || sinaadamento:
silvar s. M.: silvado: 138.30 caeu en un mui particularmente: 322.10 sinaadamente
gran silvar enton. nas grandes enfermidades... acorre
con piadades. CF. sinalado.
Silve: Silves: 325.52 preto de Silve.
sinagoga s. F.: 27.1 como Santa Maria
sima s. F.: abisniOf garganta: 102.1 (T) filiou a sinagoga dos judeus e fez
como Santa Maria guardou un creri- dela eigreja; 187.9.
zon que non morresse en húa situa u o
avian deitado ladrões. sinal s. M.: 27.32, 42.35 daqui adeante
serei eu dos servos teus, / e est' anel
Smieon: Simeão: 138.75, 417.2 como Santa tan íremoso ti dou porend" en sinal;
Maria levou seu Filio ao templo e o 58.8 d'amor He mostrou mui gran sinal;
offereçeu a San Symeon; 417.6,15. 59.78, 164.38 esto foi gran sinal / quê
(Luc. s.vb) || Ruben e Simeon v. o feito perdoara; 204.15 era tan coi-
Ruben. tado que non avia en ssy / nen sol un
sinal de vida; 207.5 Se ome fezer de
Simeon Podro v. Pedro. grado pola Virgen algun ben,/demos-
trar-11* averá ela sinaes que lie praz
Simon: Simon Magos (Act. Apóst., 8): a38.55 en||dar sinal: 72.44, 109.47 cada un
como sse vingou / Do traedor Simon deles logo sinal deu quando ouveron
Magos, encantador que viltar / foi do om' a sair; 195.175 dá-lie synaes ||
assi Santa Maria e seu Filio desdennar. senha, gesto: 101.14 E por sinaes
Simon: um conde de Gasconha: 363.2 el fazer / con sãs mãos; 141.37 fez-lle
Con Simon; 363 6,20. sinal que logo de chão / o seu altar
beijasse; 163^7 a cousa <l ue queria
simplcmcníe v. simprcmente. per sinaes amostrava; 281.63 fez sinal
que ant' ela sol non m'ousasse parar
simprcmcníc AUV.: simplesmente: 151.40 || vestígio, marca: 81.24 lie non ficou
«Ave Maria» dizia mui simprememe / sinal / Daquele fogo montes; gi.Co a
19
288

esses enfermos n u l l a ren / non leixou siso s. M.:jiiiio, entendimento, ponderação:


«f
do fogo,ncn sol un sinal;99.48, 177.3^, 4.63 q u u i u i ' cst' oyu, / c r e c c u - l h ta!
382.38 en Toledo casara e leyxara y felonia, / que de seu siso sayu; l6.3i
sinal / de fillos que lie naçeran || traço com' orne fora de seu siso; 36.12 ren
fisionómico, marca corporal: 31.40 a non lies v a l i a siso nen c o r d u r a ; 41.3
vaca vSo logo... con ssas orellas A Virgen... ben pode dar seu siso /
merjudas, / e fez filio sen l i j o n / con ao s a n d e u ; 57.19, 366.6o nen per siso
sinaes pareçudas; 292.54 en ricos nen per a r t e || sentido: 238.22 o cora-
móimentos os fez ambos sepelir, / çon proposo e todos los sisos seus /
obrados mui r i c a m e n t e cada fiu a en v i l t a r Santa M a r i a ; 329.42 cego
seu sinal || imagem, retraio: 123.45 t o r n o u / e perdeu todo o siso, e tan
Sempre terra sigo a l g u u n s i n a l / de y r t o se p a r o u / ben come madeiro
Santa Maria; 161.9 un ° m '- • <3ue duro || mal siso: maldade, loucura:
aã Virgen de Salas m u i t ' ameud' ala 41.29 a ssa merece é mui mayor / ca
ya, / e por ser de mal g u a r d a d o seu o nosso mal siso; 75.120 aquel rico
sinal sigo tragia, / en que era figurada de mal siso; 256.38 será de mal siso
mui ben a ssa Majestade. CF. sina. o que a non loará || sen siso: tonto:
85.5 muit' é ome sen siso quen lie de
sinalado (356.33 Outorgara d'acaba-la... dar algu' é greu || meter seu siso:
a un tempo sinalado que lie posera entregar-se a, dedicar-se a: 2.14 me-,
el Rey) v. sinaado. terá seu siso / en a loar noyt' e dia!

sinar-se: persignar-se, benjer-se: 33-55 sisudo AU].: 28 109 fez come sisudo; 54.15
Começaron-ss'a sinar; 94.90 Quand' era sisudo e leterado; 65.131, 67.12,
est' oyu, a sinar / logo se prendia; g5.56 ome sisudo, cr. sosudo.
108.64, aSy. 101, 253.57.
só PRÉ?.: sob, debaixo de: 4.59 A d o n a . . .
singrar v. l.: 9,121 gran peça pelo mar (|ue vi só o chá p i t e i ; 5.133, 13.18 foi-11'
singraron; 36.10. as mãos p a r a r / só os pees; 34.15
poi-ln levou sso ssa capa; 38.65 || de
siniíicança s. F.: significado: 294.26 livros .só: <i.8o un leon... correndo pêra ele
de mui gran siniíicança || por siniíi- v é o d e s o ú u s ramos; 212.58 t i r o u - l l e d e
cança: como advertência, aviso: i36.4i sso sy / o sartal || per só: 33.2 o guyou
o braço per n i h ú a ren non lio tornava per só u a g u a ; 225.49 lie s u y u per só
/ com' ant' era, ca non quis Deus por a unlla. CF. su.
siniíicança.
soar v. TR./I.: 55.28 logo aã terça soa;
sino s. M.: 11.28, 24.46 mandou os sinos
127.65 os sinos m a n d a r o n todos soar;
tanger; 66.57 San Pedr' o sino tangia;
384.52 fez soar a c a m p a y n n a || 179.37
127.65 os sinos mandaron todos soar;
os nervios 11'assi sõavan / como carr'
128.48.
en pedregal || 57.14 En Monsarrat
Syon: Monte Syon: 27.35, 1 ^7 >I 5 Santa vertude / fez, que muy longe soa, / a
Maria en aquela sazon / morava na Virgen; 95.83 Estas novas pela terra
vila en Monte Syon. toron mui soadas; 4 1 1 . 1 1 3 vos dará
Deus tal morte que será mui soada.
Sirga v. Vila Sirga.
sobejo ADJ.: abundante, excessivo: 23.27
sirgo s. M.: bicho-da.-seda: 18.14 h " a que me saques daquesta vergonna tan
dona... que muito sirgo criar / en sobeja; 69.31 viu d e n t r o claridade
ssa casa fazia || seda: 69.57 un vermen sobeja; 107.58 u mui sobeja / gente
a semella / destes de sirgo. v i u ; 119.33 de diaboos c o n p a n n a
289

sobeja; 136.15 hua omage .. de mui sobrado s. M.: 282.3 caeu dun sobrado mui
gran sobeja beldade || insolente: 155.18 alto, e non se feriu; 282.18.
un mui malfeitor / cavaleiro, mui
sobejo e mui brav* e roubador || ADV.: sobre PREP.: 5.188 leixemo-Ia sobr' aquesta
45.7 un cavaleiro/fuialg 1 e rico sobejo; pena; 35.86 o maste... sobr' el enton
79.18 a mui Groriosa / pareçeu-lle en caeu; 39.6 un mõesteiro que jaz sobre
sonnos, sobejo fremosa. lomba / dúa gran pena; 127.55 ta mão
tragerás / sobr' ele; 213.76 foi-sse a
sobelo (4.94), sobelos (io,3.3), sobela (15.176): el chegando, sã azcõa sobre mão;
PREP. sobre -J- ART. DEF. lo(s), Ia. 33'-35 ° menynno soterraron, / e a
madre come morta de sobr' ele a tira-
soberva (l83.2o E) v. sobervia. ron || 11.92 liia sobr' ele a ledania;
347.43 rezaron sobr' ele salmos || 7.7
sobervia s. F.: soberba: 35.8 gran sobervia a ssa graça ponna / sobre DOS; 205.10
vay fazer; 48.28, 75.3 requeza mal abertamente / parece a ssa vertude
gãada con orgullo e con sobervia; sobre tod' orne coitado || 15.25 avia
i83.a3 (TJ, 270.10 ela a sobervia do guerra / con perssiãos, e foi sacar /
demo foi britar; a83.5. CF. soberva. oste sobr' eles; 51.75 ssa ost'... que
sobr' a vila deitara; 165.26 viron atan
sobcrvio ADJ.: soberbo: 65.12 un seu feegres gran poder / de mouros víir • sobr'
sobervio e l&uçSo; 75.14 un usureiro eles; 348.41 fez oste sobre Girãada |[
/ mui riqu' e rnuit" orgullos e sobervi' 25.26 aquesto... farei... sobre bon
e tortiçeiro; 152.8 (T), 36g.68. CF. pennor; 305.37 Faze-lo quero sobre
sobervo. pennor || 144.5 sobre todas cousas á
poder; 224.11 un miragre... da Virgen
sobervíosamente v. sobervioso. a que deu Deus poder sobr' enfermida-
des/de as toller; 245.6 feze-a sobre los
soborvioso ADJ.: soberbo: 19.7 un ric-ome seus / coros dos angeos reynna || 104,7
foi e sobervioso; 20.41 os soberviosos o que o fazer coida, creed'... que
/d'a!to vás decendo; 45.8, 48.9,57.17 aquel escarno todo á de tornar sobre
|| sobervíosamente: 192.48 razoar / mal si; 175.4 sobr' el se torn' o dano de
e soberviosa-/ment'. quen jura falssidade; 369.74 l°do seu
despeyto... tornou sobre Ia mesquínna
sobervo (152.8 E soberv' e tortiçeiro) v. || 158.10 sobr' el mentes non parava ||
sobervio. 184.15 Santa Maria, que sobre los seus
recude || acerca de, a respeito de:
118.11 Gon seu marido barallava mal
sobetanno AP j.: súbito, repentino: l82.38 (E)
/ muitas vezes sobr' este preito; 167.16
húa mort' agya / sobetanna. CF. sobi-
Ias mouras sobr' aquesto lie davan
tanno.
mui gran contenda; a65.io6 aos seus
consello pidiu / sobr' aqueste feito ||
sobir y. i:, subir: 40.11, 45.62 eu sobirei ao 65.47 disso-11' aquelo sobre que vêera;
ceo; 146.69, 165.21 en un outeiro so- 365.68 sobre atai entençon; 272.27 sobr'
byu; 204.40 || v. TR.: fajer subir: 168.43 aquesto c u i d o u ; 3 4 1 . 3 6 non á
eu un eirado o sobiu; 180.50 sigo a no mundo salva que eu sobr' esto
sobia / ao ceo; 383.42 || sobir-se 205.40 non faça; 403.46 sobre seus panos
sobiu-sse con el encima. CF. subir. sorte / deitaron || 15.17 ^ez un mira-
gre. .. sobre Juyão; i36.io un miragre
sobitanno ([82.38 7) v. sobetanno. que a Groriosa fez... sobr1 un mal-
feito; 183.22 un gran miragre sobr1
sobolir (a38.65 E) v. sepelir. esto mostrou a Virgen; 219.32 sobr1

,
290
esto miragre fez |) sobr' esto: então, 4.55 en cass' seu padr' e n t r o u / como xe
em consequência, disto, a este respeito: fazer soya; 114.34 xe soe ela a fazer
6.32 Sobr' esto diss' o menyo; 26.13 de taes; 333.62 xe sol ela de taes
Sobr' esto, se nVoissedes, diria / dun feitos fazer ameude; 414.16 licou vir-
joyzo que deu Santa M a r i a ; 27.30 geh como xe soya. formas verbais:
Sobr' esto deu César joyz' atai; 78.25
sobr' esto tanto con el conde fala- PRES. IND. 2 SOeS 245.72

ron; 151.35 Sobr' esto foron j u n t a d o s 3 sói 33.2, 5.113, 35.63,


no logar muitos abades porá saber 38.36, 125.119
este feyto || sobr' aquesto: 42.22 || soe 114.34
além de: 23.10 Sobre toda-las bonda- 6 soen 142.12, 199.15,
des que ela avia, / era que muito 261.82, 3o8.7
fiava en Santa Maria || mais que: IMPERF. IND. 3 s o y a 4.55, 11-32,
175.10 sobre toda-las cousas amava 14.13, '«13. 63-14
Santa Maria; 213.12 sobre tod' outra 6 s o y a n 14.14, 38.37,
cousa amava Santa Maria || sobre 83.56, 88.2, 245.31
mesura: sobremaneira, extremamen-
te: 405.23 úa fegura da V i r g e n . . . so-csquina LOC. .AUV.: (!) junto em posição
fremosa sobre mesura || 149n tod' obliqua (?): 364.22 jazian cavando un
esto que é sobre natura; 242.7 vertude dia t r i i n t a obreiros / só esquina dúa
que sobre natura é \\e tod' esto: torre. CF. espanli. sosquín, sosqiuV
além disso: 325.37 e demais, sobre nado.
tod' esto, i_'scabeça-las f a r t a . CF. Soffia: 400.12 Santa Soffia, / que sã mealla
sobelo.
oflreçer / íoy.
sobredito ADj.: 266 (M) Como un frade sofredor s. M.: aquele que sofre: 126.21
fazia sermon en esta ygreja sobredita. sofredor / foi aquel ome de tan g r a n
door; 245.43 de cuyta o faria soííre-
sobrejoyz s. M.: ng.ii sobrejoyz era dúa dor; 298.57 sofiredor / Soon de gran
vila boa. coita.

sobreneella s. F.: sobrancelha: 241.50 que- sofrer v. TR.: 5.2 como Santa Maria ajudou
braron-11' os braços, ollos e sobren- a limperadriz de Roma a sofre-las
cellas. grandes coitas; 3.10 soílVeu muit'
a l l a n ; 28.59 coyta sollrerou; 63.73
sobrinna s. F.: 303.45. cavaleiro nunca t a n t o fez / nen soílVeu
en armas com' aquesta vez / s o f l r e r
sobrinno s. M.: 281.24 Un sobrynn' est' fostes vos poios mouros vencer; 179.25
abadessa avia. Con este mal que sofria || permitir,
tolerar: 7.25 porque lies non sofrer /
socorrer v. TR.: 11.42 d'angeos conpannia / queria de mal fazer; 8.40 Esto vos
pola socorrer / vêo; 363.20 chamou non sofreremos; 17.13 solfreu que
Santa M a r i a que lie socorresse. fosse do demo tentado; 113.14, 159.3
Non sofre Santa Maria de seerc-n per-
soer v. x.: ser costume, costumar: 3.32 foy didosos / os que as sãs r o m a r i a s son
perdon / pedir logo, ben aly / u peca- de lazer desejosos || sustentar, segu-
dor sol achar; 5.113, 11.32 || soer a: rar: l3.a8 Santa M a r i a . . . que me
14.12 un rnõesteir' antigo, que soya nas sãs mãos sofre que m'o laço non
pret' estar / da cidade de Colonna, u matou; 175.53, 175.62 o sofreu en sass
soyan a morar / monges; 275.10 no mãos que non colgou da g a r g a n t a !•
convento soyan a seer / de Moura || sofrer-se: segurar-se: 74.41 fez-lle que
291

eno pinzel se sofTreu / con que pintava; pavor / Que vos mal façan ladrões;
e poren non caeu [| dominar-se, ter 128.20, 138.10 se 11'algo pedir assi
paciência.-25.119 foi ssa mão tender / ou demandar, / dar-llo-á, que sol
e fillou-a con alegria, / ca rion sse non l i e d i r á de non || sol que
podia sofFrer / de saber o que y jazia; (acompanhado de IND.): apenas, mal:
169.56 que o alcayde rogasse / que se 237.111 sol que m'eles leyxaron / por
soffresse un pouco atêen que a achasse. morta, vêo log' a mi K (acompanha-
do de CONJ.) 263.34 Onde faz-ti levar
soga s. F.: 164.34 con sogas enas gargan- logo sol que vires a luz eras; 297.21,
tas; 319.69, 355-126. 321.32 sol que ponnan sãs mãos so-
bre tal door, saúde / an || desde que,
sogeito s. M.: súbdito: rC6.a3 devemos todos contanto que: 104.18, 308.4 De todo
sempre seer seus sogeitos. mal pod' a Virgen a quena ama sãar,
/ sol que am' a Deus; 369.8 vos direy
sogra s. F.: 186.16 ssa sogra lie queria tan un gran miragre, sol que me ben ascoi-
gran mal; 241.55, 255.33. v tedes. CF. solamente.

«cidade s. F.: desejo: 48.38 avião da agua Belamente Ai>v.: solamente... non: nem
gran soidade; 67.79 Venna logo, ca sequer: 39.32 solament' os fios defuma-
de ver-1' ei soydade; 379.11 el Rey de dos / non viron do veo; 245.107 sola-
veer esto avia gran soidade. mente un rnur / ali entrar non podia.

sol s. M.: 54.48 Ourient' onde o sol vlia; Solarãa v. Pedro de Solarãa.
85.24 er sonnos viu Santa Maria /
mais fremosa que o sol; 89.39, 121.28,
135.86 tro eno sol levado / Dormiu. solaz s. M.-.prajer: 5.120, 12.34 tornou-xe-
-lles en doo seu solaz; 42.18 un
sol s. M.: solo: 22641 assi viian ala dentr' prado... en que as gentes da terra
o sol / como sobre terra. yan téer seu solaz || prazer sexual:
68.12, 105.47 depois jantar / íoron os
sol ADV.: somente, apenas: 282.7 d'acorrer novios ambos enserrados / de ssuun
sol por un vervo a quen en ela ben por averen seu solaz; 135.157 II en
cree || sequer: 61.33 repentindo-se solaz: por brincadeira: 353.67 disso
de que for' atrevudo / en sol ousar com' en solaz / ao menyo || de bon
dizer atan gran folia; 339.17 Gran solaz: de bom carácter, simpático:
torpidade fezestes sol desto cuidar; 93.13 era mui fremoso e apost' assaz,
343.27 e como sol falar ousas || (acom- / e ar mui leterado e de bon solaz;
panhado de negação): nem sequer, nem 404.17 leterado e de bon solaz || de
mesmo: 25.18, 3522 ides rogar outros mal solaz: antipático, repugnante:
santos, e Santa M a r i a . . . sol nona 47-3o muit' es de mal solaz.
ementades; 45.8 era .. sobervios' e
mal creente, que sol por Deus un soldada s. F.: soldo, recompensa: 1.7 por
díeiro / non dava; 75.i5 por Deus nen nos dar gran soldada / no seu reyno;
por sã Madre non dava sol nen dinnei-» 17.28, 75.126 o capelan... que ficou
ro; 272.21 assi a adussera o demo a con aquel rico por levar dei gran
cofojon, / que sol nunca a leixava soldada; 191.11 un pobr" escudeiro /
que prendesse confisson || de modo que fora por ssa soldada; 420.74.
nenhum: 65.188 Sol de m'ir non será
pensado; 67.101, 71.3 i, 95.80 foron ssa soldan s. M.: sultão: 28.5o aquel mouro
via que sol non se detevcrnn; 102.25 Soldan; ló^.s, 165.7 un soldan pode-
se vos esto fezerdes, / sol non ajades roso.
292
\ soldar v. TR.: 38.100 os ossos foron ben do menyo que caera || 82.48 a Virgen
soldados. Santa mans' e en bon son / c o n f o r t o u
o frade || melodia: A.25 Fezo cantares
soldo s. M.: moeda de pequeno valor: e soes524.49 en mui bon son c a n t a n d o ;
178.24 cinco soldos e mealla; 245.52 64.6 íiz cobras e son; 85.55 c a n t a n ant'
mil soldos de leoneses; 245.121. el doces soes; 307.45 segurid'as para-
vlas lie fez o son. CF. soo.
solo (90.2 sola) v. soo.
sonnar v. TR./I.: 7.43 come quen sonna;
soltador s. M.: aquele que solta: 106.66 que 85.27 pois que sonnou aquesto; 127.52
lie fora solíador / dos presos. sonnou que a omagen lie diss'; 292.102,
309.55 Outro tal sonn' ei sonnado.
soltar v. TR.: 5.44, 85.2 soltó-o da p r i j o n ;
101.3a foi-ll' a língua s o l t a r ; 135.108, ijonno s. M. : 15.129 teve que era v e r d u d e y r o /
158.3 de muitas guisas los presos seu sonn'; 285.114 A dona daqueste
solta a mui groriosa / santa e Virgen sonno foi espantada; 292.103, 29933,
M a n a ; i63.2| se nunca os dados jogo, 309.55 || PL.: 42.64 en sonnos a Santa
/ a mia língua seja presa que nunca Maria vyu; 79.18 pareçeu-lle en son-
queras solía-la || libertar de excomu- nos; 85.23, z35.16 húa noite en sonnos á
nhão: 65.1 Como .-anta Maria fez lio outorgou; 259.16 lies vêo en son-
soltar o orne que andara gran tempo nos.
escomungado; 65.173 || soltar-se: 324.42
a l í n g u a se lie soltou || soltar-se en sono s. M.: 6.79 ouvera lal sono que
ben: desistir, renunciar à sua ideia: sempre depois dormira; 8^.57,132.87,
337.12 maçar 11'yan dizer / que en 176.17, 3oi.3i.
ben se soltaria, non lio queria creer.
CF. solto. soo ADJ.: só, sozinho: 21.45 tu soa es a que
mio podes dar; 115.216 Soo, sen con-
solteiro ADJ.: 151.7 maas molleres, e casa- p a n n i a , / O c a m y n n ' enion c o l l u u / o
das e solteyras. moç'; 132.135 dês que soos f i c a r o n . . .
logo ambos ss'abraçaron; 186.21,
solto ADJ.: 106.64 Pois s'o primeiro sentiu
189.7 V a en romaria / a Salas soo
/ solto, da prijon fogiu; 176.21 já es
senlleiro; 202.i3 húa prosa fazia que
solto; 253.78 entenderon que o orne era feita mui ben, / se non fosse rrfia
bõo era / solto de ssa pêedenca. rima soa que minguava en; a36.i8 non
escapou baron / nen moller dos que y
soltura s. F.: likerdade concedida a quem eran, se aquela soa non; 281.58 v i r o n
estava preso: 3o5-4J carta de soltura. o cavaleiro soo senlleiro e s t a r ; 323.21
Ai eu, meu filio, como lico de ti soo.
sombreiro s. M.: 289.12 un sombreir' en sã
testa. soo s. M.: som: i63.ig deu-11' a língua tal
soo como fogo que estala; 422.34 U
somerger v. TR.: submergir, afogar: 5.108 v t i r a do çeo soo mui fort' e rugido.
que a tezesse mui longe no mar CF. son.
soincrger.
Sopetran: abadia perto de Hita (Guadaia-
somir-so v. sumir-se. jara): 83,u,3o; 83.65 Sopetran, cabo
Fita.
son s. M.: 74-45 ao B r a n son 4U(-" a n i u d e i r a
fez; 282.22 foi corrend' a aqucl son / sopoltura (3 i 2.32) v. sepultura.
293
soportar v. TR.: carregar com, suportar: 195.117 ouve sospeytosa / Sá vida, e
53.28 m'averedes eno col' a soportar. forte / temeu dei sã morte.

sonio AO].:surdo; sorcio e mudo:69.1,101.1, sospirar v. i.: 411.50 gemend' e sospiranclo;


234.2 un moço que era sordo c mudo; 411.131. CF. suspirar.
262.2, 269.1.
sospiro s. M.: 133.18 con sospiros muitos;
sorte s. F.: 184.79 morreu, tal foi sã sorte; 171.58 con sospiros amargosos.
195.124 Daquel ssa sorte / non è
temerosa, / Ca já é na vida / santa ||
sossacar v. TR.: solicita.'com cautela, tentar,
filiar, levar en sorte '.(falando do demó-
seduzir: 20.23 o dem'... que, sossa-
nio) levar '"insigo: 45.43 os demões a
cando, / nos vai tentando; 117.12 a
alma íillaron dei en sã sorte; 325.25
sossacou o diabo.
moura que o demo filiou pêra sy en
sorte; 399.43 levaria o demo ta alma
en sorte || deitar sorte(s): 194.31 sostõer v. TR.: suster, segurar: i3 (M)
deitaron ontre ssi sortes quen primei- Como Santa Maria o sosíeve nas sãs
ro começasse; 403.46 sobre seus panos mãos que non s'alogasse; 175 (M) o
sorte / deilaron. sosteve nas mãos.

sorteira s. v.: bruxa, mulher que deita sota s. F.: porão: g5.58 fora metudo /
sortes: !28.i3 foi pedir a conssello ena sota da galea; g5 (M). CF.
a húa vella sorteira. souía.

sortclla s. [F.: anel: 42.68. 292.92, 36g.3, soteicza S. F.: astúcia: 369.36 buscou sote-
376.27 a sortella, en ouro engastõada. leza per que lio logo furtasse.

Sosonna: Soissons (França): 3o8.q en terra soterrar v. TR.: enterrar, sepultar: 6.48
de Sosonna. CF. Seixon, Sansonna. soterró-o na adega; 43.40, 75.66 i33.2&
fez cantar / missa de requiem pola
sospeita s. F.: 84.28 por aquestasospeita húa soterrar; 198.26.
vez lie preguntou; 132.97 Sen sospeyta/
di-m' húa ren; 341.46 maa sospeita sotil ADJ.: fraco: 35.82 un vento non sotil
per ren de mi non ajades; 344.37 sen / se levantou \\fino: 410..!21 a cinta...
sospeita se viron. era mui ben feita d'obra mui soiil ||
astuto: 64.62 moller mui vil / e d'al-
sospeitar v. TR. /1.: 38.23 os ouv' el sospey- cayotaria sabedor e sotil; ii5.286
tados / que a franceses o querian mai-lo demo mui sotil Q sotilmente:
dar; 84.27 de mal o sospeitou; i5i.36 J245.T22 húa dona lio levara tan sotil-
sospeytavan o monge || sospeitar en -/ment'.
alg.: 2i3.28 no marido sospeitaron /
que a matara || recear, temer: 315.38 sou PRON. POSS.: 314.61 outorgo-me por
sempre sospeitava que morress' aílo- sou; 410.16 no nome sou. v. sen
gado; 334.35 foi logo sospeitar / que
no vinno mal avia |; sospeitar-so: supor: souta (95 M) y. sota.
26.10 me sospeito / que a quis avon-
dar. sp-, st- v. esp-, est-.

sospeitoso ADJ.: suspeito: aver sospeitoso stela: 180.53 Ave maris stela (= LAT. stella),
alg. (a/c.): suspeitar de, recear por:
ioG.6'3 ouv' a Virgen sospeitosa; si (57.78 E, 364.22) v. só.

li
294
sua PRON. POSS.: 7.14 era-xe sua essa; 24.22 suu: de súu: LOC. ADV.: junto, juntamente:
per sua malandança; 132.33 pola vir- 56.28 de súu os põer; 65.231 non se
gíidade / dela a sua guardava; 161.45 partiron / ambos, e de súu cada noite
d'aver a sua mercee; 169.60 a sua viron / a Santa Maria; 95.65 de ssflu
eigreja; ao3.8 húa sua amiga; 212.13 os ata; 105.47 (To), 255.a8 |j 224.33 (E)
de suas doas. CF. sã. de s u u r n ; 233.5o (E) dess huun. CF.
(lessúu.
subida s. F.: 141.24 u ss'agêol!ava caya
decendo / toste e non podia faze-Ja Suz: Sousse (?); (Tunísia): 329.77 ben
subida: não podia, levantar-se. daqui ata Suz. CF. Çuz.

subir (285.85, 423.44) v. sobir.


T
suffre s. M.: enxrj're: 42231 U será o ayre ta PRON. POSS.: 1.20 ta cunnada / Elisa-
de fog' e de suffr' aceso. CF. cixuffro. heíh; a.5i, 5.ir5 Tol / ias mãos dela;
15.45, <6.65, 115.267 a ta alma. CF.
suffrir (sufFrer; 75 Jl/ suflria) v. sofrer. tua.

suggcçon s. F.: sujeição: 265.g3 por que ta PREP.: até: A.4 dês Conpostela / t a ' b
vos toste de suggeçon / Poderedes reyno d'Aragon || ta que: 52.^3, 55.20
sair. Ambos assi esteveron ta que ela foi
sumir-so, somir-se: afundar-se: 36.3o a p r e n n a d a ; 92.39, 109.26, 162.28. CF.
nave sse sume; 226.23 s'abriu / a terr' aia, te.
e o mõesteiro se somyu.
taamo s. M.: tálamo: 125.94 con e s t a m ' a
sur s. M.: sul: 35.90 vento de sur. criada cuidas casar... que já ssé
eno taamo, toda ben coberta d'al(Tres.
Sur: Síria; a cidade de Tiro (?): 5 107,
i5.i6l, 28.i33 aquel Soldan de Sur; labal s. M.: litubale.- 165.68 f as tange-lo
115.176. CF. Suria. iaba!.

surgat: 45.92 cantando «Surgat Deus». Tablucia: aldeia perto de Sevilha: 366.40
foi con eles a caça ao chão de
Suria: Síria:g.2g, 15.14 Cesaira a de Suria; Tablada.
ii5.i6i, 187.12. CF. Sur.
tafur s. M.: jogador: 5.103 peyor que
surro s. M.: surrâo, bolsa grande: 182 f M) tafur; aj.y un c r e r i z o n , / que era
roubava o ouro e a prata e o metia tafur e ladrou; 38.2, 72.1, i36.23 Húa
en seu surro. moller a l e i m ã a , tafur e sandia || vaga~
t-undo (?): 245.105 [afur / cuidaron
SUBO ADV.: para cima, acima: g i33 contra enton que era e e n t r a r a per algur.
o ceo suso a alçasse; 149.71 dos angeos
levada foi suso na a l t u r a ; 154.24, tafuraria s. v.i-casz de jogo: 1637 ena
241.46 dê-la cinta suso; 271.47 || de t a f u r a r i a / jogara muito os dados;
suso: 184.28 foi-sse-lle deitar de suso; 174.14 E ('/'.• t a f u r e r e r i a ) || o vicio do
209.3 poseron-lle de suso o livro das jogo: 214.6 se Deus deu aas g e n t e j
Cantigas de Santa Maria; 214.46, jogos pêra alegria / averen, todo o
•íí-.í, 276.2. íornan elas en t a f u r a r i a .

suspirar (71.21) v. sospirar. lafiireria v. tafuraria.


295
1a! ADJ.: 2.ti cieu-lle húa tal vestidura / alcayd' era na vila, de ma! talan e
que trouxe de Parayso; 5.36 quando sannudo. CF. talante.
IToyu dizer tal trayçon; 6.ço quen
faz tal feito, desta guisa o rende; talante s. M.: Sg.Sz punnou / de seu talante
9.118, 36.i5 Pois viron o perigo tal; comprir; 195.204 abadessa de talante
232.47 Santa Maria que taes miragres / brava e sannosa fl 115.22 a do mui
faz; 338.15 muitas vegadas dizia: Vai bon talante. v. talan.
e adu-me / Tal ou tal coisa; 335.8o
se podi* aver ontr' eles algúa tal talla s. F.: 95.67 un vidro de mui bela talla.
deoessa / qus íill" en braço trouxesse
|| tal tempo foi: antigamente, outrora: tallar v. TR.: cortar: 2.33, 17.53 a testa lie
245.16 Entre Doir' e Mynn' a v i a . . . seja tallada; 26.5o, 37.1, 117.13 lie fez
tal tempo foi, roubadores || tal... camisas / tallar e coser || entalhar:
que: tão grande-.. que: 6.28 o amor 219.16 fez y víyr maestres sabedores
desta Sennor é tal, / que queno á de tallar / e eno marmor mui branco
sempre per i mais vai; 4.23 tal amor mandou-les y fegurar / omagen da
con esses moços c o l l i a . . . que ya en Virgen Santa || aplicar o imposto de
seu tropel; 5.58, 28.59, 54-2° l1 PRON. talha: 386.12 quando / tornou da oste
INDEF.: pessoa assim: 3o.i6 Tal foi da Veyga de Grãada, e tallando-/a
el meter entre nos e ssi; 336.?9 como andou enredor toda, o chão e a mon-
ome que s'obrida... e de taes conno- tanna || concertar, convir: 83.48 prei-
cemos || non foi tal que: não foi nin- tejado ora / por moravidis tallados /
guém que: 277.38 non foi t#l que Que pagar avia.
non disse || coisa assim: 6.44 deu-lle
tal (=ía/ golpe) dfla acha, que ben talun s. M.: talão, calcanhar: 179.21 tlia
atro enos dentes / o fendeu; 53.5 E de premudos / os talões.
tal já end1 avéo un milagre; 114.34 tamanno ADJ.: tão grande: 69.12, 89.38,
ca xe soe ela a fazer de taes (= coisas, 131.4 En tamanna coita non pode
milagres) || en tal que: para que, a seer / om' a que a Virgen non poss'
fim de que: 17.33 disse que lio queria acorrer; 201.42, 267.37.
provar, / en tal que fosse log1 ela
queimada; 59.65, 85.2o, i58.ro, 197.40 tan ADV.: tão: 2.48 Pois 11'este don tan
|| tal e atai v. atai || tal qual v. qual || estráyo / ouve dad' e tan fremoso;
tal como v. como || en tal guisa 33.8 Os peccados meus / son tan mui-
que, en tal maneira que v. guisa, tos... que... non poss' eu perdon
maneira || outro tal v. outro. CF. gãar; 4.44 tan muito lie prazia, /
atai. que...; 6.19 tan ben cantava... que
vencia quantos eran en ssa terr' e
talan s. M.: vontade, desejo: 5.111 disse-lle alende; 9.109, 53.16 tan feramente
que fezesse seu talan || a seu talan: coitou / que a per poucas dos pees os
à sua vontade: 285.96 A ssi ambos dedos non lie queimou; 327.29 ll'en-
esteverou viçosos a seu talan || carác- traron tan de rijo que os non pod'
ter: bon talan: bondade, clemência: en tirar || 235.57 Sennor, tan bon dia
35.31 ome bóo, manss' e de mui bon vosco: muito bom dia.
talan; 235.12 rogando seu bon talan ||
a do (mui) bon t a l a n : Santa Maria: tanger v. TR.: tocar, atingir: 11.69 Ousadia
3.12,13.82, 27.71, 66.16 || o do mui bon / foi d'irdes tanger/ meu comendado;
talan: Cristo: 419.51 II de bon talan: *5-54> 27-73, 35-23 estas (relicas) non
de boa vontade: 64.66 Esto farei de tangeu o fogo, mai-lo ai foi tod'
bon talan || mal talan: mau génio: arder; 38.U, 72.8 non pode dela dizer
251.57 de mal talan sodes; 36g.i8 Un / mal, en que a Deus tanger / non aja
296
|| 11.28 os sinos t a n g i a ; 51.73 foron lapon s. M.: batoque: 351.37 Vaamos c a i a r
tanger bua ssa c a n p a n í u ; 59.43 a a cuba e t i r e m o - l l ' o tapon.
campãa / se f i l i a v a a tanger; i65.68
fas tange-lo tabal ; i85.88 mandou tardada s. F.: demora: 43.27 non ouv' y
tanger as tronbas. gran t a r d a d a / que log' a poucos de
d i a s ela se s e n t i u p r e n n a d a ; 376.26
T a n j a r : Tânger: 325.14 N a t e r r a el Rey logo non quis mais fazer tar-
d ' A f f r i c a . . . en T a n j a r ; 325.57. d a d a || seu t a r d a d a : 1.27, 9.66, i3.i2.
i5.i3i, 75.St j! 1^8.40 logo, sen uutra
tanto AUJ. / AIJV. : 3. 1 3 l a n t' a seu F i l i o tardada.
rogou, que o foi end' el sacar; 5.i5
a dona tant' era íremosa, que foi das tardamento s. M.: demora: 33.58 que a ver-
belas flor; i6.55 t a n t ' avia gran sabor dade cnssmar / lies fosse sen tarda-
/ da comprir o a n o . . . q u e . . . ; 2860 m e n t o s ; 41 1.1 10 id' a vossa casa loyo
coyta soflreron tal / os de d e n t r ' c sen t a r d a m e n t o .
tanta, / que presos foran sen ai; 3i.3
Tanto. . . son da Virgen connoçudas / tardança s. F.: sen t a r d a n ç a : 9.30, 24.17,.
sãs mercees, que q u i n n o n / queren 154.39, 289.33, 297 2 2 || 267.101 sen
end' as bestias m u d a s ; 44.17 Ai, Sen- longa t a r d a n ç a / a Rocamador se foi.
nor, t a n t o s son os teus / bens que
fazes a quen ás amor; 115.35 disse-11" tardar v. I.: l3.l6 a Virgen Santa Maria
enton t a n t o ; 117.18 tant' era atre- non vos quis e n t o n t a r d a r ; 65.176
vuda; i35.n8 q u a n t ' húa col / do seu t a r d o u mui pouco / que achou o
non filies, ca sol / por tanto serás preste; 130.31 esta non quer con seu
rastrado; 292.88 foi logo aã eigreja, ben t a r d a r ; 166.15 foi sse logo a
e fez tanto que 11'abriu / o tesoureiro Salas, que sol non tardou n i e n t e ;
as portas || 14668 que t a n t o d'afan / 404.92 Porque t a r d e i / venno-ti agora
fillassen; 152.4 Tantas nos mostra a grand' emenda dar || sen tardar: 7.41
Virgen de mercees e d'amores; 227.32 a dona sen t a r d a r / a Madre de Deus
lie deu d'açoutes t a n t o s que non rogar / f o i ; 21.47, 26.60, 28.38, 33.40.
ficou no costado / neno corpo coiro
são; 371.3 Tantos vay Santa Maria tarde s. F.: 246.17 aã tarde ll'en mente vco.
eno seu Porto fazer / de m i r a g r e s O
t a n t o .. como: 9.150 t a n t o lie v a l r r i a Tarssis: o Tharsis do Velho Testamento
/ com' húa garvança; i32.i6 tanto (III Re g umf 10, 22^:424.67 || Tarsso:
come nua palia; 3a3.i6 un í i l y n n o . . . 424.17 Ben das insoas de Sabá / e de
que tant' amava com' a v i d a que Taisso.
vivia || tanto. . quanto: 331.19 faaga-
va-o tanto quanto faagar podia || dous
Tarsso v. Tarssis.
tanto: duas ye^es mais, do dobro:
411.26 Deus toda-las sãs cousas dous
t a n t ' acreçentava || t a n l o que: logo laudo (184.35 /'.) v. atando.
que: 35.56, 75.u8, 93.42 Tanto que
foi guarido, começou-ss' a ir; 97.43 taulía (tavlia) s. F.: 54-38 o rostr' e a
t a n t o que vossa carta vi, vin q u a n t o g a r g a n t a 11'enchara / e o coiro fende-
pud'; i63.n || en tanto (58.26. 154.26) ra-ss' e b r i t a r a , / de maneira que a t a i
v. entanto j| entre tanto (75.46) v. se p a r a r a / que non podia trocir a
entre. CF. atanto. t a u l í a . Espécia de bolacha (?) CF.
espanh. t a b l i l l a . tableta. Ou: à tnulía
tapede s. M.: tapete: 75.98 siian assentadas = à tábua (no sentido de ^mesa onde
en palia, non en tapede, se come" (?).
297
taverna s. F.: 72.17 ena taverna beveu; o u t r a s íéentes / Eran come senilos
244.27,30. l i v r o s (F. teentes) || sólido, resistente:
3Ô4.i3 íazian fondamentos fondos, per
tavloiro s. M.: tabuleiro de fogo: 214.41 os que m a i s iéente / foss' a obra e mais
dados fil!ô-os / na mão e... eno lirme.
tavleiro lançó-os || tavoleiro: 154.28,31
|| tavooiro: 154 (M). tccr v. TR.: ter: 10.19 Esta dona tenno por
Sennor || i5.()5 q u a n t ' eu ei tenn'
tavoa s. F.: tatua: 9.2 ssa omagen, que encomendado / da Virgen; '.28.30 o
era pintada en húa tavoa; 34.11, tesour'.,. que líian ascondudo; 85.17
264.26, 342.20 mármores... mandou o t e v e r o n . . . atad' en húa grau casa
traer de mui longe e per meo as serrar v c l l a || 4.40 enos braços lêer / seu
/ Por fazer tavoas grandes porá põer Filio || conservar, manter: 294.28 as
en redor / do a l t a r da Virgen. outras mãos nos peitos líian || rédea
téuda v. rédea || reter, conservar:
tavoeiro, tavoleiro v. íavleiro. 120.19 a comoyon ena boca téede
sena passardes || téer sigo: trazer
te PRON. PESS.: DAT.: 5.1 12, 9.56 asse Deus consigo: 123.45 sempre terra sigo
te valia; 15.46, 26.41 || AÇUS.: 5.115 algun sinal / de Santa M a r i p P téer
farey-te perecer; 6.Si, 2t.i8, 24.5, seu gasallado, seu solaz v. gasallado,
25.162. CF. ti, che. solaz || téer en pennos, en poder v.
pennos, poder || téer en p r i j o n : deter:
te PREP.: até: te en, tée: G5.n6 tee-ia 14.39 que a a l m a do seu frade tevess"
noit' escura (E; T: téena; 'Io: teena); o dem' en prijon || governar, reinar:
379.21 dês Jenua te en Chartes || tées 63.22 el conde don Garcia, que enton
que: 94.33 To têes que a foi fazer CF. / tlya o logar en aquela sazon; 183.7
ata, ate, ta. Aben Mafon, que o reino do Algarve
tíi' aquela sazon / a guisa d'om' esfor-
te (LAT.): 56.40 Ad te. çado || defender: 345.52 que aquele
castelo per ren téer non podia ||
tea s. F.-.teia, tecido: 148 (M) Como ponen mamer: téer en j u s t i ç a : 401.30, que
os ornes sãs teas de lenço sobela possa m i a s gentes en justiça téer ||
arca; 148.12 || membrana, mcninge: celebrar: téer festa: 426.11 en Jerus-
385.23 britada / 11'ouveron. toda a salen / teve sã gran festa, como
fronte e a tea assedada; (385.2: tela). Sennor t e n , / c o n sã conpanna \\seguir:
téer caminno: i38.28 fórono meter /
tea s. F.: tocha, archote: 11647, 333.36 eno c a m y n n o que devia téer || icr v i a :
candeas / que fazian chama crara sen ir, dirigir-se: 9.26 Ouçamos / u téedes
fumo, non come teas; 385.43. via, / se ides a França || seguir; 78.66
non teve via, mas per un semedeiro /
tèaças (126 M) v. tõacos. chegou ao forno |[ téer a carreira a
alg., téer ciada v. carreira, ciada || téer
têaces s. F. PL.: tenazes: 126.15 con téaces noveas, nove dias, vigia(s) v. noveas,
a yan tillar. nove, vigia || téer o coraçon en: 8.27
na Virgen tíia seu c o r u ç o n ; 273 46 ena
tecer v. TR. : 46.32 panos d'ouro teçudos; Virgen gronosa ben têed' os corações;
372.17 o pan'.. era mui ben teçudo. 287.3 O que en Santa Alaria todo seu
coraçon teu; 294.8 |{ téer a voontade
tecníe PART. PRES. / ADJ.: que tem: 294.24 en: 125.20 ten / sempr' en mi a voon-
dous angeos... e q u a l q u e r deles avia tade || téer nas mentes, téer mentes v.
/ senllas mãos enos peitos; e enas mente || téer ollo: reparar, prestar
298
atenção; v. ollo || têer dano a alg. ant' o altar o deitaron. / E tev' y
(149.51) v. dano || téer prol v. prol || aquela noite H teer-se: manter-se agar-
têer verdade v. verdade || têer com- rado, segurar-se: 2.12.3 un pedreiro
panna a alg., têer torto a alg. v. com- que ouvera de caer de cima da obra,
panna, torto |] téer fronteira v. fron- e esteve pendorado e teve-sse nas
teira || téer a razon de alg. v. razon || pontas dos dedos da mão || téer-se con
têer con alg.: ser a favor da alg.: alg.: dar-se bem: 265.61 sempre lie
123.53 salvo será sempr' o con que conssellava que con Deus / se tovesse
tever || guardar, observar: 58. i 1 Esta muit' || aguardar, esperar: 309.26 lies
monja fremosa foi assaz / e tíia ben disse que sse tevessen / de faze-la ata
q u a n t ' en regia jaz; 117.11 || têer cas- quando de Deus tal sinal ouvessen /
tidade (137.42, 414.13) v. castidade, tio logar u a f a r i a n || téer-se viçoso:
têer sã orden (44.22) v. orden || têer levar vida agradável: 314.15 Ela seu
caro, téer en car ter em grande estima: marid' avia cavaleir' e caçador, / e de
v. car, caro || têer en desden v. desden; sse teor viçoso avia mui gran sabor [|
téeren pouco v. pouco |] no n têer en ré n: téer-se por: considerar-se, julgar-se:
ter em pouca conta: 153.11 sol non tya 28.104 Teve-sse por pecador; 65.78
en ren / d' ir en romaria; 378.9 estorvo teve-ss' enton já por desasperado;
do demo nono toemos en ren |] têer en 165.47 teve-sse por de mal sen. Formas
vil v. vil || téer por: considerar, achar: verbais:
8.35 por sabedor vos terremos; 37.28 PRES. IND. i t e n n o B.i3, 5.86,
serei oi mais téudo / por dos mais 10.19, '5-65, 16.66
nojosos; 4^.73 se o vos por ben tever- 2 t é e s 62.52, 71.41,
des; 63.3g non ouv' y lide nen mui bon 74.12, 1 3 2 . 1 1 1 ,
torney / u se non fezesse por bõo téer; 146.36
65.220 por razon tive que en esta t e r r a / 3 ten 15.145, 30.34,
dos meus que soffresse desonrra e 32.45,51.88,75.101
guerra; 113.3 Por razon tenno d' obe- tene 115.11
decer / as pedras à Madre do R e i ; 4 1061110371.53,300.21,
14960 t e r r i a por crua cousa comer 378.9, 409.9
min^o; 280.24 lie rogo que por ben 5 têedes 9.26, 386.56
tenna / que ... a mia alma non se 6 tcen i85.58, 221.7,
detenna / d' ir a logar u a senpre veja; 294.28, 401.30
423.23 u a terra fez, mostrou ben qual / PRES. CONJ. 3 tenna io8.5g
poder avia; mas quen comidir, / por 5 t e n n a d e s 145.7,
mais terra u por nos remiir / andou 287.23, 294.8,
en ela || têer por dereito, têer por 3i6.i2
rnaravilla v. dereito. maravilla || têer IMPERF. IND. 3 tíia 6.48, 8.27. 16.3o,
que: crer, achar, sei de opinião que: 23.18, 35.67
B. 13 per ele tenno que poderei / tia 49:58, 153.11
mostrar do que quero algúa ren; 75-to3 6 t í i a n 28.3o, 47.28,
maçar teve que lie dizia dereito / a 159,18, 169.11,
Virgen; 118.27, I25-40, M8.3o, 419.140 176.7
Tenno que seríi prol / d 1 i r m o s provar IMPERF. CONJ. 3 tevesse 14.31), 121.52;
aquesto || seer téudo de: ser obrigado Kj8.3 i , 203.15,
a: 65.54 E S 'O fez a Virgen que já 239-'3
outros bêes / fez e senpre faz, ca dest' tovesse 265. i (E)
é têuda; 117.39 desto m u i t ' end' è PERF. i tive 65.22O, 292.82
têuda; 285.76 eu non seria / téuda de 2 teveste 201.61
rogar-lle por ti; 358.3 || passar (tempo), 3 teve i5.u8, 19.15,
permanecer: 322.38 têendo-o por morto 28.104,35.80,43.31
B*
299
S» tevo 368.37 Tejo: :6g.6g deçeu-sse p a r a o Tejo; ?6g.88.
B» revestes 45.53, 75.125
teveron 5.70, 24.59, teia v. tca.

85.17, U 7 - 2 7 )
184.53 Telex: Aflbnso Telex: 2o5.2o Dou Aflbiiso
MAIS Q. PERF. 3 levera 137.36, 192.43, Tclez, ric-ome preçado; 2o5.5o.
H» 323.26, 358.26
FUT. IND. terrei 15.57, 76.29, temer v. TR./I.: 24.5 quen loar te sab' e
t e m e r ; 23.108 fuste temer / o mar;
3 terra 12345, 256.33, 37.7, 63.24 aos mouros se fazia temer;
3o5-7, 3 a 5 . i i , 67.68 por aquesto o demo t a n t o temeu
423.23 sã v í i d a || temudo: 28.21, 119.74
4 terremos 8.35 angeos... nobres e temudos; 376.13
5 t e r r e d e s 149.15, || temcr-se: 3i.2g o aldeão desto muito
I97-30, 224.31, se temia; 216.4.
m 254-8, 352-7
õ terran 149.51, 198.9, temeroso ADJ.: 107.73 eno dia temeroso /
quando julgar-nos verrá; 194.4 o nome
FUT. CONJ. tever 33.128, 123.53, da Virgen... é contra os mãos mui
2o3."4, 276.4. 3i8.5'j fort' e mui temeroso; 195.125, 254-3 ||
tover 271.29 346.17 o braço 11'inchou tanto, de que
teverdes 45.73 foi mui temerosa j da o perder.
COND. terria 285. 109
terna 149.60, 180.48, temon s. M.: temão, barra de leme, lança
285.34, 393.27 de carruagem: 112.26 o masto foi
•§ IMPliR. ten 17.63, 32.37, b r i t a d o / e o temon pecejado; 245.45
125.20 En un temon o alcayde mui fort'
têecle 115.248, u8.ig, estira-lo fez.
273.46
JPART. PRES. t 5 e n d o 196. 3 5, temor s. M.: 2^8.33 ouveron todos en mui
213.42, 293.23, gran temor; 307.48, 418.38.
32237 E
t e e n d o 289.12, temperar v. TR.: misturar: 334.22 vynno
322.37 Ft 414.13 tenperou / con ervas.
PART. PERF. t ê u d o 37.28 TT(>f
62.54, ' < 5-7°> tempestade s. i'.: 36.4 coitas nos toli' e
117.39, 181,38 tempestades; 161.6 Poder a Santa
INF. t õ e r 4.40, 1 1. 21, M a r i a . . . de defender toda terra de
i5.8i, 19.26, 273.3 mal e de tempestade; 307.1 Como
Santa Maria tolleu úa gran tempes-
te es v. te. tade de fogo en terra de Cecília ||
desgraça, mal: 134.17 do fogo tan
teevras s. F. PL.: trevas: 219.16 como têe- mal / eran tormentados, deste de San
vras e luz departiclos son. M a r c a i . . . que os nenbros todos de
tal tempestade / a v i a n de perder;
têevroso ADJ.: tenebroso: 106.57 carcer 414.45 nos guarde de ioda tempestade/
mui têevrosa; i58.y, 227.35, 254.33, que nos nuza.
3i2.i2 inferno tcevroso.
templo s. M.: 196.38, 411.23, 417.1 como
íeito s. M.: tecto: 17.73. 77.37, 273.17 per Santa Maria levou seu Filio ao tem-
cima da eigreja era o teito coberto. plo; 4ig.25. CF. tcmpro.
300
ícrnpo s. M.: 65.t o orne que a n d a r a gran tomou o de seu F i l i o ; 144.53 o touro
tempo escomung;jdo; 121.i5 Aquesto log' en terra caeu / e todo-los quatro
fez un g r a n tenpo; 321.6 por aver pees tendeu || tender-se: prostrar-se:
saúde / o enferm' en grandes tempos; 56.48, nsm, 314.4560 terra se tendeu ||
35a.3i no tenpo quand' os vias / íendudo: 28.100 viu log' a Madre de
v e n d i m i a n ; 3g().32 mui pouco me D e u s . . . sobela v i l a estar / con seu
presta / de perder por ti meu tenpo [| manto tendudo; 6i.3o deitou-se ten-
1723 Kn aquel tenpo; 11520 no dudo / ant' o a l t a r en terra; 79.43
tempo d'ante; 187.19 un tenpo foi que jouve t e n d u d a ; 265.131 Toda a noite
ouveran d ' e r m a r . . . aquel santo logar; ben atêena luz / jouv' esto dizendo e
245.16 Entre Doir' e Mynn' a v i a . . . tendud' en c r u z / ant' o a l t a r || extenso:
l
tal tempo foi, roubadores || 38.17 3i.52 correndo de randon / foi a jor-
avéo, / tempos sson passados / gran- nadas tendudas, come sse con aguillon
des;78.io avêo.gran temp'á j á passado o levassen.
|| y5.i55 já tenpo é e ora; 2t6-38 Temp'
é d'andar; a5i.loJ me quero yr con el, tentaçon s. F.: 47.15 da t e n t a ç o n do demo;
ca temp' é || 21.21 f o i . . . a seu tenp' 85.6o, 145.73 é noss' escudo / contra
aque! filio, nado; 43.28 a seu ternp' o diabo e sãs tentações; 199.50, 206.7.
ouve íillo fremoso; 356.32 Outorgara
d'acaba-la... a un tempo s i n a l a d o tentar v. TR.: 5.io do demo que, por tentar,
que lie posera el Rey || 55.11 en todo a cuydou vencer; 17.i3 soffreu que
tempo sempre sãs oras dizia |] 187.43 fosse do derno t e n t a d a ; 20.24, 67.58,
depois a tempo lies avco mal || 315.48 82.2.
sãar podes meu íillo sen tempo alon-
gado || temporal, tempestade: 367.37 tento s. M.: a tento: 34.13 Húa omage...
maçar l'o tenpo fez mui gran guerra de Santa M a r i a . . . que furtar foi un
j u d e u a t e nt o / De noit'.
|| mal tempo: 311.23 começou logo
mal tempo; 379.37 || tempo forte: 9.134 Thcophilo: 3.1 como Santa Maria fez cobrar
o tempo fone seria quedado. a Theophilo a carta que fezera cono
demo; 3.17,25,43.
tonpro (420.16) v. templo.
torça s. F.: hora terceira: 427.28. A terça
temporal ADJ.: 235.103 pêra nos sempr' começou m u i t ' a tremer / a terra H
aduz / a ssa mercê' e ssa graça no wna das horas canónicas: 54.25 dizia
perigo temporal; 410.40 desta vida prima, terça e sesta / e noa e vésperas;
temporal. 55.13,28. CF. terço.
tençon s. F.: tenção (composição poética): terce s. M.: 214.31 lançou senas ai terce
3oo.55 meus cantares e meus soes / e (ou: terc' e ?), que son de pontos
razões / e tenções / que por ela vou contados / dez e oito. CF. terço. v. sena.
filiar.
terceiro NUM. ORD.: terceira: 71.57 duas
tenda s. F.: 181.3i, 314.26 fez ferir / ssa partes leixa e di ben a terceira / de
tenda cabo da fonte; 345.33. q u a n t ' ante dizias; 192.87, 308.51,
384.20, 411.23 || tcrcer: 215.42 Ananias
tendcira s. F.: 36g.l3 úa moller tendeyra, / e Misael o menyno e o tercer,
que sã cevada vendia. Azarias || tercer dia: 111.2 a tercer
dia ressocitó-o; 14337, '93-26 a cabo
tender v. TR.: estender, estirar: 25.117 f°' de tercer dia; 239.73, 323.17.
ssa mão tender; 38.1 como a omagen
de Santa Maria tendeu o braço e tercer v. terceiro.
301

tcryo s. M.: 35.33 non q u i s en m a i s do leiToiro AUJ. : que inspira temor, furo f: 45 17
terço, que fezo logo c o l l e r ; 45.5g un cavaleiro / lidalg' e rico sobejo,
esta a l m a fez obras por que a a v e r mas era b r a v ' e terreiro.
devemos / toda ben enteiramente, sen
terç' e sen meadade. CF. terça, torce. terreiro s. M.: 195.20 viu mui fremosa /
menya en un terreiro.
•Terena (concelho de Alandroal, Alentejo):
1 9 7 . 1 , 3 3 , 4 7 ; 198.3,6; 199.4,35; Térreo. Mar Térreo v. mar.
2x3.1,7,37,63; 2i3.i2, 224.1,17,47,48,61;
228.7, 275-',5,2o,33,5i; 283.1,16,31;
terronteiro s. M.: montão de terra, pouco
319.1, 319.16 Riba d'Odian á húa ssa
firme: 364.23 a torre, que estava posta
eigreja / desta Virgen... que chaman
sobre terronteiros.
Te r é n ' ; 3 19.4 1,4 5; 333'í,i*>27;
334.1.5,42,46.
tesoureira s. F.: 94.86 Abadess' avemos tal /
terger v. TR.: enxugar, limpar: 54.55 e priol' e teso.' reira.
Tergeu-11' as chagas ond' el era chêo.
tesoureiro s. M.: 8.24 monge tesoureiro;
terinio s. M.: termo, área, distrito: 1917 ii.11 en húa abadia / un tesoureiro
Roenas, que en termio d'Alvarrazin é
avia; 73.12, 187.55, 292.1.
poblado || termino: 379.7 termino lie
dava / grande || terrainno: 379.18 en
cujo terminno era. tesouraria s. F.: 94.27 He foran dar / a
tesoureria.
termino, terminno v. íermio.
tesouro s. M.: 28.29 o tesour'... que tíian
terra s. F.: 1.36 paz en terra; 5o.2o dos ascondudo; 145.47, 187.57, 305.66»
ceos quis en terra decer; 172.3 ceos, 348.2 gran tesouro d'ouro e de prata
terras e mares / fez || 33.4g ssa vea || 358.26 entendeu que ben guardadas
foron alçar, / e terra foron filiar; tevera com* en tesouro a Virgen aque-
65.60 andou per terras e per mares; las pedras; 406.34 roguemos a que nos
371.25 per mar e per terra; 267.83 tesouros / de Jeso-Cristo é.
levou-o salvo a terra segura || 5.41
t e r r a de Jerussalen; 6.20 vencia
testa s. F.: cabeça: 15.176, 17.53 a testa lie
quantos eran en ssa terr' e alende;
seja tallada; 54.27 baixada n testa;
l3.ll o m c i r y o ila t e r r a ; i5.5i t e r r a
Gi.aíi os ollos fora da testa deitava;
do Perssia; 53.50 f a r e i y as gentes
72.51.
vlir ben d'alend' o mar / E de m u i t a s
outras terras || 5.59 se leixou... en
terra caer; 8.44 en terra se deitou; testamento s. M.: 75.38 vos consello que
68.37 poend' en terra sã faz; 91 45 a façades testamento || a Escritura Sa-
terra tremeu; 331.31 oy mais jarás só grada: 53.2 o Testamento das Scri-
terra ben como jaz teu avoo || 131.77 t.uras; 5Í.6o q u a n t o no Testamento
Dentro ena cova gran gente meteu / Veilro e no Novo sé.
e tirou a terr' e a pena fendeu; i56-4
A Madre cio que de terra primeir' Éestimõya s. F.: 227.53 a meadade dos
orne foi fazer. ferros... a Vila-Sirga ... os aduss'
en testimõya.
terroa! ADJ.: 42.60 sabor do outro mundo
leixou polo t e r r e a l ; 58/8 leixar Deus tostimonio s. M.: testemunho.' 25.1 como a
por ome t e r r e a l ; 115.203 v i a n d a s . . . ymagen de Santa Maria falou en tf sti-
terrêacs. monio ontr 1 o crischáo e o judeu.
302
/s"
teta s. F.: 38.65, 46.2 deitou leite das tetas; podiam t i r a r ; 75.165 o tirou pelo
51.56, 54.56 tirou a ssa teta do sco; dedo; 138.2 tiraron-ll' os ollos || 9.161
93.37 a teta descobriu. Deus tiraria-/nos desta balança; 184
Por nos de d u l t a tirar; 23.12 a tirou
teu PRON. POSS. : 3.40 per rogos teus; Í>.n3, de vergonna || atirar, disparar: 28.54
6.65,9.57, 15.39, i8i.83 os teus / servos; f e z . . . os arqueiros tirar; 35.81 fez
178.13 este clon teu. t i r a r . . . saetas; 213.37 muitas pedras
trouxercn / e tiraron-lle de preto ||
ti PRON. PESS. (forma álona e tónica): 2.35 tirar-so: precipitar-se, escapar-nc:
per ti viv' a Sennor mya; 5-ior, 9.138 194.36 tiraron-sse log' afora.
A ti graças damos || 15 47 Den-ti do
fêo; 2Í.38 que aja que ti gracir |j 15.35 toalla s. F.: 54.53 con húa toalla... Tergeu-
mui mais sei eu ca ti assaz. CF. to, chn. 11' as chagas; 95.'Í2 lies parava mesa
en branca toalla.
tia s. F.: 303.16 hua moça fazia ... traves-
suras que pesavan a ssa tia. Tocha: Atocha: 280.1, 289.6 cabo Madride...
na eigreja de Tocha; 289.26, 315.7,42.
lya s. F.: tina: 321.63 sen bever sarope nen
aver banno de íya. toeon s. M.: coto: a65.l33 trouxe a mão e
eno tocon / Lia pôs, e foi são.
tiçon s. M.: tição: 85.49 as fazian arder assí
como tições; 316.32 mandou log' un todavia ADV.: de toda a maneira, sempre:
tiçon / filiar e póer-lle fogo. 11.9, 20.19 k ar todavia / sempr' estas
lidando / por nos; 49.50 teus / somos
tigo PRON. PESS.: contigo: 9.57 e como non todavia; 61.43 dali sergent' é pois
levas ... a omagen tigo; 26.43, 139.42, todavia; 66.19.
167.28, 353.57.
Todia (325.42 E, 344.12) v. Tudia.
tingir v. TR.: 73. i Gomo Santa Maria tornou
a casula branca que t i n g i u o vinno todo ADJ. / PRON. INDEF.: 5.41 tod' a terra
vermello. de Jerussalem; 117.36 toda aquela
terra; 144.23 lodo seu sen; i55.07 tod'
tinta s. F.: 110.15 Se purgamúo foss' o ceo este p i c h e i ; 232.2Í tod' aquel d i a ;
estrelado / e o mar todo tinta; i i5.H3 258.27 deu-lles a massa toda quanta
o mui mais ca pez / negro nen que a pêra ssi de pran / i f y a ; 245.8^ dirás
tinta. est' aos frades todos; 3o5«4i Tod'
essa noit'; 357.8 o rosíro todo torto /
tiníor s. M.: tintureiro: 73.36 niun timor / m u i t ' a v i a || 122.16 tod' K s p a n n a ;
vermello non poderia fazer nicllor 217.39 toda .Spanna || 309.20 en todo
Roma |j 9.12 húa dona. . de todo
tio (= ti + PRON. o); 1:3.64 Deus tio mal quita; 10.10 de todo mal o podu
demande; 66.69 TTo. CF. to. g u a r d a r ; 111.4 ''-11 todo tempo faz
ben; 1345 poder á de toller tod'
tirnr v. TR.: 7 44 Santa Maria tirar-/lle fez o e n f e r m i d a d e ; i 6 5 . i 5 t o d a vez; 2i3.5
fill'e criar-/lo m a n d o u en S:mssonna; de toda cousa o guarda que lie pon-
15.41 o sant' orne tirou de seu sco / nan m e u t i r e i r a ; '.232.14 toda ave que
pan d'orjo; 31.64 non ouv' y boi nen açor dev' a prender; 292.53 sobre tod'
almallo / que tan ben t i r a r podesse o outra cousa... amava Santa Alaria ||
carr'; 69.4 os Sííos tira de via vãa; 69.85 212.4 Tod' aquel que pola Virgen
o tirou contra ssi; 73.38 aquel vinn' quiser do seu ben fazer; a35.3o eu o
era de vermella coor . . e u caya nono desfarei todo o que eles van ordir j]
303

tod' orne (107.64,180.20) v. ome || 69.2, Il6.54, T22.6, 312.1.6,11,32; 29'J.7<>


3.46 a que de prez / todas outras 3i8.i2, 382.38, 380.16.
donas vai; 127.20 en todas maneiras
s'ouve de maenfestar || 8.14 en toda- tuHoito ADJ.: tolhido,paralisado: 57.1, 59.83
-las eiprejas da Virgen; 23.10 Sobre come morta / jouve t o l l e i t a sen sen;
toda-las bondades que ela avia; 53.42 77.7 húa moller que avia tolleito / o
por todo-los da terra de Seixon; mais de seu corp'; 117.2 foi logo tol-
n5.38 amado / de todo-los da terra; leita das mãos; i63.ii foi de seu corpo
lôt.sQ en toda-las outras vinnas; tolleito; 166.i. CF. tollido.
175.10 sobre toda-las cousas amava
Santa Maria; 211.40 toda-las gentes |) toJler v. rn.: prender, tomar, tirar, largar:
256.36 todos aqueles mães J 294.44 5.114 Tol / tas mãos dela; A. 13 tolleu /
todas aquelas gentes [| 262.11 tod' a mouros Nevl' e Xerez; 8.24 foi-ila
aquestes miragres; 422.58 (To) tod' da mão toller; 10.7 toller coitas e
estes grandes pavores || 8.4 A Virgen doores; 11.1, 185.28 che mandarei a
Santa Maria / todos a loar deve- cabeça d' antr' os teus ombros toller;
mos; 1 2 . 2 6 todos mui correndo 407.27 o poder do corpo si 11' ar tolleu,/
começaron logo d'ir / dereit' aã juda- e con mui gran coita en terra caeu /
ria; 104.58 deron poren loor / todos a que se non pod' end' erger || 142.31 en
Santa Maria || todos quantos: 6.53 ya el (rio) sse meteu / con sãs osas, que
muito chorando / e a quantos ela sol nonas tolleu \\paralisar: 216.48 te
viia, a todos preguntando; 228.37 tollo que non possas já mais fazer-
foron vee-lo todos quantos y estavan; -lle pesar || tollcr-so: afastar-se, desa-
242.36 Todos quantos esto viron J parecer.- 47.40 Tol-t', astroso, e logo
286.4011104.27 contou-lles o f e i t o . . . te desfaz; 82.54 tolleu-xe-lle d' ant' a
todo como iPavêera; 180.18 e n c a r n a r / faz; 138.53 a Virgen d' ant' ele se
quis Deus en ela, que todo caudela || tolieu; 149.30 tolleu-xe-lle de vista;
todo quanto (i6.5o, 181.16) v. quanto 419.125 Tol-t' alíi. Formas verbais.'
|| tod' aquesto; 8.37 por tod' aquesto
non deu ren; i5.io3, 16.20, 35.22 || PRES. IND. tol 33i.6
tod' esto v. este || ADV.: 67.83 vêo... IMPER. tolle 16 64
todo tremendo; IO2.38 todo o debul- tol 3.114, 63.59,
laron; 123.17 todo se torceu; 135.110 i35.n3, 213.54,
Aqué / m'estou tod' aprestidaclo / Ue 265.no
log' ir; 215.27 tal consello tíllaron /
que toda a desfezessen; 3o3.6 direi- toliido (166 AI) v. tolleito.
-vo-lo tod' enteiro; 386.5i vos mando
que vaades tod' a fita / logo catar os Toiosa: Toulouse: 78. 1,1 i ,58; i 58.23,
canales; 398.36 tod' en derredor || de 6,8o; 195.91, 208.1,10; 253.13.
todo: totalmente: 101.7 díía vez o foi
de todo sãar; 176.31 do cep' e das tomador s. M.: aquele que toma: 298.67 dês
cadéas de todo se livr' achou || de ali non foi dela tomador.
tod' en todo: 355.83 pois viu que
seria de tod' en tod' enforcado; 365.i6 tomar v. TK. : 26.58 chegaron / a alma
en verdade / Tiinna de tod' en todo tomar / demões; 35.2, 38.2 como a
aquesto que assi era. omagen de Santa Alaria tendeu Jo
braço e tomou o de seu Filio; 46 .40
tolcdiío AUJ.: toledano: 69.8 na cidade tole-
tomar/ carn' en moller; 5r.ig, 84..(6
dãa.
tomou log' un coitelo || 345.56 atai
Toledo: A. 2, 2.1,40; 12.1,7; 65.101 Alexan- acordo tomaron; 399.4 disse-lle] que
dria, que come Toledo / é grand'; tomasse pcedenca.
20
304

Tomas: 4IQ.63 Santo Thomas (E; To: torcillon s. M.: torção.- 85.10 un judeu que
Tomas); 419.105,110,130,152; 419.115 prenderan ladrões, / a que chagas
San Tomas. grarçdes deran e pois torçillões.

Tomba v. San Miguel do Tomba. tormenta s. i7.: 9.122, 33.17 tormenta levan-
tar / se foi; 3fi.ii, 112.20, 17.1.4,267.37
tombar v. l.: 33.35 tonbar / no mar foi. levantou-s' o mar con tormenta; 313.3
quedou log' a tormenta || sofrimento,
Tomo: ai3.ii Un om' en Eivas morava pena: 349.13 do inferno seeredes qut-
que Don Tome nom' avia. tos e de; ssa tormenta. CF. tormento.

tonel s. M.: 23,1 como Santa Maria acre- tormentar v. TR.: atormentar: 58.36, 134.14
centou o vyo no tonel. do fogo tan mal / eran tormentados,
/ deste de San Marca); 267.73 EI ando
tonelcyo s. M.: tonel pequeno, barril: 23.18 tormentado; 392.7 dentro no inferno
de bon v y o . . . era mui menguada, o tormente. CF. atormentar.
/ ca non tíia senon pouco en un
tonelcyo. tormento s. M.: 215.2 muitos tormentos
que lie fazian os mouros || tormenta:
topar y. i.: dar contra, embater: 249.28 da 33.5r queno fora tirar / do mar e dos '
cabeça sobelos cantos topou || encon- seus tormentos. CF. tormenta.
trar: topar con: 68.40, 121 a3, 146.3
topou con seus éemigos na carreira || tornada s F.: regresso, volta: 175.46 depois
t o p a r en: 213.68 topou en seus aã tornada non lie foi escaeçudo /
éemigos. d'ir u seu filio leixau morto; 213.57
depois aã tornada / topou en seus
topete s. M.: 369.6^ cavalgou en seu ca- éemigos; 278.23 depois aã tornada,
valo / e deçeu-sse pêra Tejo, por quando chegou a Carron || dar tor-
dar-lle a bever no rio / e o topete nada: 335.70 a ssa casa deu tornada Q
lava-lo. fazer tornada: 43.25 ambos fezeron
tornada / a Darouca u moravan;
torcer v. TR.: 238.6o o demo vêo travar / 411.43.
eno jograr .. e assi o apertou / Que
o torceo enton todo; 33i.a5 braadava tornar v. TR.: 61.37, 73-' Como Santa
mui forte, depenando seus cabelos, / Maria tornou a casula branca; 77.33
dês y os dedos das mãos non quedava tornou-11' o corpo todo escorreyto;
de torce-los; 3^7.4 Como torç' o dem' 136.40 o braço per nihúa ren non lio
os nenbros do ome || v. i.: desviar do tornava / com' ant' era || mudar,
caminho: i3i.2g fórono meter / eno alterar: 214.6 se Deus deu aas gentes
camynno que devia tõer; / e poi-lo jogos pêra alegria averen, todo o tor-
leixaron, foi log' el torcer / e caeu nan elas en tafuraria H repor: 45.92
en un mui gran silvar [| torcor-so: 113.2 aquela alma íillaron, / e . . . eno corpo
Como Santa Maria guardou un frade a tornaron; 119.2 Como Santa Maria
íinéor dos diaboos na ora que quis tolieu un joiz aos diaboos que o leva-
morrer, e torcia-sse todo con medo van e tornó-o a ssa casa; 162.43,
deles; 284.2?, 393.23 tan forte se torcia 329.67 || restituir, devolver:51.73,177.25
come quen coita a morte || 42.27 con começou-111 a rogar / Que lie seus
gran medo de xe l" o anel torcer / quan- ollos tornasse; 3o5.45, 379.42 tornar
do feriss' a pelota O (boca): 61.1, i83.2 o que filiaram || i85.5o por tod' esto
sãou un clérigo da boca que se lie soí cabeça non tornou || 85.40 en min
torcera mui feramente; 293.2. CF. torto. e en meu Filio vossas entenções /
tornerlcs [| v. i.: regressar, volíar: torpe ADJ.: ignorante, estúpido, parvo:
S.itíi nunca q u i s / a dona tornar a el; a38.47 Crerigo, que torp' estás; 401.68
g.'33 lie rogava que per y t o r n a s s e ; que me guardes d'ome torp' a l v a r d a n ;
15.1/14 tornemos y log'a cordura; 21.51 406.51 torp' alvardão.
o menyo tornou en vida; 26.2 || recair
em: 137.25 que nunca tornasse / en torpidade s. F. : ignorância, esfupidej, par-
est' erro prometia || tornar a redro: voíce: 224.8 quen aquesto non cree,
retrogradar, decair: 297.46 dês oy faz torpidad' e loucura; 239.16 Gran
mais sã fazenda nunca irá adeante, / torpidade / fezestes sol desto c u i d a r ;
ante t ornar á a redr' || recair sobre: 104.7 365.5 maa torpidade.
aquei escarno todo á de tornar so-
bre si || i6.i3 cuidou a morrer por ela torro s. F.: 5.37 en húa torre o meteu en
ou sandeu t o r n a r ; 38.71,46.75 os seus muy gran prijon; 165.45, 205.2, 266.14,
crischâos tornar / fez; 75-161 a Deus 358.33. CF. San Salvador da Torre.
prouguesse que foss' en poo tornada;
84.44 A dona tornou por esto mais íortieeiro ADJ.: que comete injustiças: 75 14
negra que un c a r v o n ; 241.42 fez o un usureiro... sobervi' e tortiçeiro;
prazer en doo tornar || tornar-se: vol- i5z,8 soberv' e tortiçeiro; 213.19 era-
tar-se: 214.46 tornou-ss' o as de ssuso; -lle mui torticeyra.
Sá/.i se lie tornaran as pernas atrás
|| dirigir-se a: 77.16 Pois viu que lie torto p. P./ADJ.: 228.9 ambo-los pees...
non prestava nulla meezinna, / tor- atras tortos tragia; 283.47 torto ficou;
nou-ss' a Santa Maria; 297.37 contra 333-'5 tiynna os braços tortos atras;
un frade... se tornava / dizendo || 352.37,3^7.2 avia aboca torta;391.10.
converter-set trjns formar-se: 3.2 se
tornou seu vassalo; 12.34 tornou-xe- torto s. M.: injustiça, erro, pecado. 39.3,
-lles en doo seu solaz; 17.26 o demo 75.85 Madre do que se non paga de
mayor / tornou-ss' en forma d'ome torto nen de peleja; 127-17, i55.8
sabedor; 28.117 me quer' eu crischão... enmendar tortos seus; 280.9 P°r e'a
tornar; 46.20 mui ledo sse tornou || sse corregen os tortos || a torto: 175.2
regressar, voltar: 5.42 pêra Roma se úu msncebo que enforcaron a mui
tornou; 45-81, 55.22 ela tornou-sse gran torto; 213.2 o querian matar a
logo; 61.27, 64.44 || recair: 175.4 sobr' torto; 255.35 || fazer torto: cometer
el se torn' o dano de quen jura falssi- injustiça: 5.175, 6.64 farás-me gran
dade. torto; 35.132, 68.45, 173-8 II jazer en
torto: não estar no seu direito: 209.5 ||
torneamento s. M.: torneio: 195.2 o cava- prender torto: sofrer injustiça: 264.12
leiro que morreu no torneamento; quand' aigun torto prende || túer torto
195.105. a alg.: ser injusto para com: 6a.5a de
que o levas, gran torto nos têes;
tornei s. M.: torneio: 16.16 non leixava iSa.iu en todo torto me tées.
guerra nen lide nen bon tornei; 63.38
tortor s. F.; rola: 417.13 duas tortores
lide nen rnui bon torney; 195.18.
mansas e de paonbas un par.
.íorneyo (63.53 To), íorneo s. M.: 03.53 (T) Tortosa: Tarlus (Síria): l65.l Tortosa
Quen en tal torneo non sal (E: d'Ultramar; 165.17,25.
tornéo). CF. tornei.
torvar v. TB..: perturbar, revoltar: 88,48
tornes s. M.: moeda de prata, de origem Dizend' aquesto, torvado / ouve tod"
francesa: 306.33 esterlíis e torneses, aquel logar || transtornar: 157.17 o
burgaleses, pepiões. demo a torvou || turvar: 357.9 avia...

2.
^

306
os ollos mal torvados || agitar: 358.12 toutiço s. M.: 129 12 a saeta... ben ale eno
o mar foi mui torvado un tenpo per toutiço entrara || veer pelo toutiço:
grandes ventos || estorvar, transtornar:
378.12 nos torva na saúde fazendo-nos
enfermar || Y.I.: agitar-se: 33.25 torvar
ser doido (i): 297.43 Muii' é atrevudo
/ e sandeu aqueste frade... ca non
vee ben dos ollos, mas pelo toutiço
U. j
/ o mar viu || torvar-se: mudar as vee (F: toutuço).
feições: 123.40 me torvei todo quando
morri. toutuço v. toutiço.

torvou s. M.: trovão: 74.33 quando faz / tra PREP.: até: tra u: 366.61 falcon, tra u
mui grandes torvões e que quer se farte / da caça que á filiada || tra
c h o v e r ; 161.18 nuveado... muit' en que: 94.33 (E) lie non dava lezer, /
e s c u r o e con torvon mesturado; tra en que a foi fazer / que sayu do
262.16 torvões e coriscos; 3n.26 fezo móe-steiro. CF. tro.
vemos mui grandes e começou de cho-
ver / e alampos con torvões dês i co- traballar v. i.: forcejar, esfOrçar-se, lidar:
riscos caer. 178.9 a Virgen que senpre por nos
traballa; 206.10 o diabo traballou /
Toscaria: 219.11 Ena terra de Toscana. per como o enganasse; 281.76 pregun-
tou-lle se já quando traballara en
tosse s. F.: 322.40 filló-o tosse tan forte. servir / a Virgen Santa Maria; 328.67
a Virgen, que traballa / por nos ||
tossir v. i.: 199.43, 822.45 en tossindo lie lutar: 267.52 mai-lo demo, que senpre
íez deitar... aquel osso pela boca. nosco traballa || v. TR.: torturar, inco-
modar: 140.26 na batalla / do mundo
toste AD7.: cedo, depressa: 8.30 tolleu-lla que nos traballa || traballar-se: esfor-
outra vegada mais toste ca vos dize- çar-se, empenliar-se: 45.11 Aqueste
mos; 15.107 toste chegou; aS.ioo pola de fazer dano sempre ss'ende traballa-
prender / un judeu mui toste cor- va; 95.4, 205.48, 3o5.47, 35o.n, 378.10.
ria; 28.57, 51.64 || ( a ) t a n toste:
imediatamente: 5.57 o fezera porende traballo s. M.: 31.64 non ouv' y boi nen
tan tosi 1 en un carcer deitar; 6.28 iilmallo / que tan ben tirar podessc o
qualquer que o oya tan toste o filiava; o c a r r ' e s o f f r e r traballo; 65.61
13.12 tan toste sen tardada fez-lo na soffrendo traballos muitos e pesares;
forca póer; i6.36 atan toste ss'aper- 217.32 sen traball' e sen affan.
cebeu / que pelo dem' era; 27.52 1|
tracilor s. M.: traidor: 4 ("18, 5.157 a q ue '
(a)ian toste que: logo que, assim que,
gaífo traedor; 15.75 nos guarde da-
mal: 14.21 tan tosie que loi morto, o
quel iraedor; 41.20, 102.35, 213.71 Dou
dem' a alma f . i o u ; 45.81 atan toste
traedor, morreredes; 245.48 Don vilão
que viron / os diabos a cogula; 103.22,
traedor. Ocorre muitas ve^es como
Il5.Õ2.
insulto, sem significação precisa.
touca s. F.: 18.2, 104.3, 104.33 odeu / a traor v. TR.: trair: 5.45 o seu irmão muy
ostia ena touca; 180.45 a v e r n o n lalsso, que a loy traer || traudo: 28.46,
podia / un pano en que o e n v u r u l l a r
175-47» 403.23.
/ senon sã touca.
tragar v. TR.: 337.46 da boca de Rei Hero-
touro s. M.: 47.24, 144.2, 325.56, 406.33 des que lio queria tragar.
vacas e touros.
trager v. TR.: trajer, levar, conduzir: 2.2
S-
Touro: Toro: 291.1,13,17; 352.35. liõa alva que trouxe de Parayso; 3.49. -J>
. *m
~+

r^I
cio fog' infernal / a carta trager-lle 6 tragian 9.123, 38.29,
fez; 5.i5o muitos gafos fezeron-ss' y 57.41, 157.2 243.14
trager; 8.50 un grand' cstadal / lie IMPERF. CONJ. 3 t r o u x e s s e 43.21,
trouxe a ssa eigreja; 17.37 fez a dona 324.33, 355.81
ante ssi trager || 14.7 o troux' en seu trouxessen 19.43,
corpo; g4.36 chaves, que tragia / na 128.50, 215.60,
cinta; 104.2 o tragia na touca; 345.82 231.22
este minyo que trag' en braços || 42.24 PERF. trouxe 116.45
tragia seu anel; 82.29 pêro que trage trouxisti 40.27
frocaz; 148.2 hfla camisa ... que tra- trouxe 2.2, 8.50, 14.7,
gia vestida (| 109.43 do batismo o 26.7, 37.33
sinal / tragen || 37.33 per aquel pé a troxe 63.52, 64.68,
mão yndo e víindo / trouxe muitas 75.54, 4 i5.5 (K)
vezes; 6i.36 lie trouxe a ç a p a t a . . . t r o u x e r o n 26.g/,
pelo rostro; 127.54 ta mão tragarás / 57.108, 102.79,
sobr' ele; 138.58, 201.56 polo corpo 116.52, 117.29
todo foi-Ile tragend' a mão || andar, MAIS Q. PERF. 3 trouxera 125.2, i58.3o,
vir.- 2i6.23 treides oge mig' a un logar; 194.40, 215.57
278.24 Treides... albergar mais adean- 6 t r o u x e r a n 57.101,
te a húas choças; 325.47 trei migo || i8i.3s •-
trager mal: tratar mal; 38.46 come- IMPER. trei 325.47
çou-a mal a trager / dizendo; 58.46 tragede 216.16
foi-111 aparecer / Sanía M a r i a e mui treides 216.23, 26824
mal trager / dizendo-lle; 63.52 o PART. PHES. tragando 236.21
trouxe mal / dizendo; 64.68 a troxe PART. PERF. treito 57.97, 78.61
peor que a un can; 162.10 || trazer INF. trager 3.49, 5 . i 5 o ,
alg.: levar alg. a fajer a/c.: 58.17 a u.12, 1737, 25.164
troux 1 a que ss' ouve de pagar / dun
cavaleiro; i32.s3 tanto o trouxeron / traiçon s. l'.: traição, maldade: 3.20 fez
per faagu' e per engano / que outor- aquesta trayçon; 5.36 quando 11' oyu
gar-lle fezeron / que casass' || admi- dizer tal trayçon; 26.71 gran traiçon
nistrar, dirigir, gerir: 11.12 monge y penssastes; i38.2o sacaron-111 os
que trager / con mal recado / a ssa ollos a gran traiçon; 265.98, 284.43
fazenda sabia || trazer en preito: pro- me guarda do diabo chco de traiçon-
cessar: 25.71 en preito me traga ||
íraladar v. TR.: trasladar: 284.7 per com'
manter: 65.18 assi o tragia o dem1
escrit' achei / en un livr', e d' ontr'
enganado. Formas verbais:
outros traladar-o mandei.
PRES. IND. i trago 26.36, 3i.3o, trameter-se: ocupar-se, entremeter-se: 5.90
82.28, loS.ioa, de o criar muit' aposi' e mui ben
345.82 muito sse trameteu; 16.37 se trameteu
2 traces 26.43, 35-76, / de buscar carreira pêra o ende tirar;
299.25, 343.3o 25.8i ben se soub' en trameter / dest".
3 tra^ 18.82, 82.29,
170.20 transir v. l.: morrer: iSg.Sg Esto com-
6 t r a y e n 109.43, 148.16 prido / foi, e transsido / o moç' e ydo
PRES. CONJ. 2 tragas 299.23 / a Deus viaz; 33i.37 a ssa casa a
3 traga 25.71, 142.26 levaron / come a moller transskía
5 tragades 369.29 que niun nenbro non mecc ; 378 47
IMPERF. IND. 3 tragia 9.128, 42.24, eu mia moller tiinna que já queria
65.18, 94.36, 104.2 transir.
308

traspREP.: atrás de: 83.23 trás cadeados/ 282.17, 353.34, 354.16, 3?g.38 trebellou
Jazia || pees de trás: patas traseiras: l o g o c o n o s o u t r o s moçelinnos ||
178.31 A muleta já avia ambo-los (eufem.) fornicar: 68 (M) Como o
pees de trás / esfolados. mercador marido da boa don-a tre-
bellava con ssa barragãa.
trasgeito s. M.: embuste: 77.42 viron que
miragre foi e non trasgeito. trebello s. M.: fogo, brincadeira: 65.8o
Aquesto semella-me trebello; 115.144
traspassar v. TR.: engolir: 199.28 seve mui- o moç' en trebello / nono tev'; 215.47
tos dias que deita-la / per nulla ren come en trebelio;273.23 é gran dêosto
non podia nen outrossi traspassa-la / d'o feito da Virgen santa seer
(agulha}, metud' a trebello; 355.66 non vo-lo
digo en trebello; 36821 non é por
trasquiar (147.2 E) v. trosquiar. trebello / esto que te dizemos.

trastornar v. TR.: revolver: a55.58 tant' trebolacon s. F.: tribulação: 3o5.a8 sofrendo-
andando / foi trastornando / e pre- frio e fame e muitas trebolações.
guntando, / que achou a via / Per
que soub' a verdade do preito. troçentos (103.27 Tb) v. trezentos.

travar v. i.: pegar, agarrar: travar de: trégua s. F.: 344.38 tréguas se pediron;
26.65, 185.46, 237.54 El con gran 344.41 Pois que a trégua ouveron.
despeito travou dela; 275.15, 317.25
travando dela cuidou-a forçar || tra- treinta: (8g.65 depo-los treinta dias) v.
var en: 53.3i, 154.16 foi travar mui trinta.
correndo / logo en húa baesta; 238.57,
245.7^, 337, 13 || censurar, repreender, tremer v. l.: 58.6i tremendo-11' o coroçon;
faqer troça, pôr defeito, di^er mal de: 67.83, 94.96 con gran pavor / tremen-
72.24 a Deus dêostou / e sã Madre do; 104.5'!, 115.279, 247 18 chorando
non leixou, / e en seus nenbros tra- e tremendo || 91.4^ a terra t r e m e u ;
vou; 2o6.33 referir-/llo foron muito 164.2, 262.15, 307.22, 425.17.
as gentes e porend' en ei t r a v a r ;
297.26 hfla omagen mui bela da Vir- tremor s. M.: 15.120 pois da vison foi quito,
gen Santa M a r i a . . . en que foi travar / ficou en con med' e con tremor.
un falsso frade que en Deus non cree.
três NUM. CARD.: 1.38 aos três Reis en
trave s. F.: 266.2 Como Santa Maria de U l t r a m a r ; 5.i6i, 13.20, 15.77, '(J- 1 -
Castroxerez guardou a gente que siia
na ygreja... dúa trave que caeu de treu s. M.: certo tipo de vela: (15.48 bon
cima da ygreja sobr' eles; 267.46. vento . . Con que movian de rrijo
aos treus alçados.
travessar-se: atravessar-se: 199.2 travessou-
-sse-lle a agulla na garganta.
Trevynno: 7revinno (Burgos): i3i.i i.
travessura s. F.: 303.11 as menyas. . . gran-
des travessuras fazen algflas vegadas; treze NUM. CARD.: 424.9 a treze dias.
3oi.i6, 3i2.88 quuou sse de b a r a t a /
maa e de mão siso e de toda tra- trezentos NUM. CARD.: 33.10,103.1 trezentos
vessura. anos; 115.177.

trebellar v. i.: io5.io apareceu a húa trczSo NUM. ORD.: décimo terceiro: 12.1 To
irK-nya / en un orto u fora t r e b e l l a r ; Esta trezúa è c o m o . . .
3°9
Triana: 3i6.i F Santa Maria de Triana, viu || tro en: 19.28 da cabeça tro ena
húa eigreja d'Alanquer. v e r i l l a ; 44.13 d'ave pequena tro ena
mayor; i35.86 Ben tro eno sol levado
trieharia s. F.: engano: sen tricharia: ' / Dormiu; 2i3.83 dos pees tro ena
23.73, 125.76 mui grand' algo que moleira || tro a en: 135. (M) dormeccu
eu tenno, que gaanney sen t r i c h a r i a ; logo iro a eno sol rayado || tro en
132.67 ambos v i v i r i a n / sen coita e que: 94.33 (T) He non dava lezer, /
sen mazela /e sen toda t r i c h a r i a . Pro- tro en que a foi fazer / que sayu do
vençalismo. mõesteiro || troes: 417.23 Deus, que
viver-me leixou / troes aqui || 84 ET
trielinium (LAT.): 202.29 Nobile Triclinium. jouve t o l l e i t a sen sen, / troes o con-
vém' a porta / britou || troes u: 3.45
trigar-se: apressar-se: 399.50 come moller /','/' chorou t a n t ' e non fez ai, / troes
non faças maa que se triga / A ffazer u a que de prez / todas outrns donas
mal ssa fazenda. vai, / ao demo... a carta trager-lle
fez || troes que: 59.84 To, 64.74 TTo
trigo (112.1 To, 112.12, 187.2 E) v. tríigo. (E: troes que), 67.62 viveu mui gran
tempo, troes que un bisp 1 y vêo;
trigoso ADJ.: pronto, rápido: 195.133 ida / 76.29, 77.26, 101.24. CF. tra.
faça mui trigosa; 319.42 poren irigosa
/ Foi desto sã madr'. trobador s. M.: B 19 qnero seer oy mais
seu trobador; 10.21,260.2,279.5,316.15,
trildade s. F.: trindade: 37.94 Jesu-Cristo, 363.5.
que é Deus en Tríidade; 164.81, 175.13.
202.23, 330.14. írobar v. l.: B.2 as cousas que á mester
eno trobar; 1.3 Dês oge mais quer'
triigo s. M.: 112.1, 187.41, 315.2 húa espiga eu trobar / pola Sennor o n r r a d a ;
de triigo; 335.71. CF. trigo. 260.5, 295.20, 3x6.52.

íriinta (364.21, 398.24) v. trinta. trocir v. TR.: engolir: 54-38, 104.28, 199.24,
357.14 comer já non podia nen só!
trillar v. TR.: 19.23 Deus os trillou, o que trocir três bocados.
os mãos t r i l l a j 169.51 os que Mariame
desama, mal os t r i l l a ; 189.6, 343.16, írões v. tro.
354.42 o cavalo, que con se,u pé tan
mal í r i l l a ; 367.28. - f V v _ •• > v \* •> tromba s. F.: trombeta: i85.88 mandou
v x• .í v tanger as tronbas e fez ssa oste
trinta NUM. CARD.: trinta dias: 32.42, 5367, mover. CF. trompa.
79.27. CF. triinta, treinta.
trompa s. F.: 422.28 U dirán as tronpas:
triste ADJ.: 11.36 sse p a r t i a / dali triste;
Mortos, levade-vos logo. CF. tromba.
14-3', 57-50, 65.53, 75 68.
tristeza s. F.: 406.20 que nos de tristezas Tronos: um dos exércitos celestiais: 420.49
/ guard' e de coitas. bêeyta a oste que Tronos é chamada.

tristura s. F.: tristeza: 40.35, 201.22, 224.23, troo s. M.: trono: 175.52 a Virgen Santa,
312.78 caeu en mui gran tristura; que con Deus see no troo.
352.28 pesar e t r i s t u r a ; 403.60.
tropel s. M.: grupo, bando: 4.23, 35.05
tro PREP./CONJ.: até, até que: 94.77 nunca 42.22 un gran tropel / de mancebos;
comeu nen dormyu, / tro o mõesteyro 115.308, 419.102.
'«uri

310

trosguiar v. TR.: tosquiar, rapar o cabelo: u quis Deus que ll'a alma do corpo
65.73 un foi trosquiado; 147.2 T ao saysse, / os angeos a levaron; 157.10
trosquiar das ovellasj 147.21. CF. II '3-25 U cuidavan que mort' era, o
trasquiar. ladron lies diss' assi; 43.35 Ca u quis
tGe-lo íillo e a cera que tíia, / deu
truan s. M.: íruâo: 3o5-48 el non amava fever ao menyo e mató-o muii' agia; l
truães nen arlotões. a35.85 u cuidavan que morto era,
foi-sse dessa vez / dereit' a Valedo-
íu PRON. PESS.: 2.5a, 6.62 Sennor, tu que lide || u = u o: 32.45 ala yrias / u
es porto; 15.39, 16.71, 17.61. dem' os seus ten; 2i5.55 a levaron
u Rey de G r ã a d a era || cada u: sempre
tua PRON. POSS.: 17.58 Sennor, acorre a que: 3i8.i3 acorre-nos cada u è mes-
tua coitada; 214.52 Sennor, seja tua; ter || u xe quer: onde quer que seja:
247.24, 274.41, 298.62 seerei tua ser- 3i8.8 tal miragre com' este de contar
vidor. i': u xe quer |[ u quer que: Ii6.25 atai
vida usou / per u quer que andava;
Tudia: santuário na Serra de Tudia, na. 128.6 u quer que a el achen, ela con
parte ocidental da Serra Morena: el é achada; 130.27 Deu-lo confonda,
335.1,21,42^/9,76,90; 326.1,12; 3ag.ii; per u quer que for; 285.19, 3o5.25 [
344.1,9,18; 347.1.5,16,28,36,40. CF. grupos fraseológicos: u ai non averáj-
Todia. u ai non jaz v. ai; 5.119 u outra ren
non jaz. CF. du.
Tni: Túy: (Pontevedra): 386.38 dês Tui
ata Ocanna. ua, húa NUM. CARD., ART., PRON. INDEF.:
unia: 2.2 deu-ll' húa alva; 5.37, 6.12,
Tunez: 193.7 quando Rei Lois de França 9.68
9' comprou
ipiou eiiu
end' úa
ua \|| 35.12
por por
a Tunez passou. húas sãs relíquias; 42.i3 húas gentes.

tuo (LAT.): 56.42 Reiribue ser-/vo tuo. acha. s. F.: arca: 212.28 da ucha tirou /
o sanai.

Ucros: Uclcs (Cucnca): 20).19 d'Ucres e


U de Calatrava.

u ADV. INTERR.: onde: 84.^9 lie preguntou: Iiufania s. F.: 347.18 con mui grand 1 omil-
U ides assi, marido, de noite come dade e non mostrand' hufanias.
ladron? 67.73 preguntou-lles o bon
Ultramar: região além do mar, especial-
ome n era || ADV. REL.: A.7 Murça, u
mente a Terra Santa: 1.38 aos três
gran ben / lie fez Deus; 4.28 foi
H e i s en U l t r a m a r ; 5.43, 34.27 specias
enirar / na eygreja, u viia o abad' d ' U l t r a m a r ; 46.10, 155.22 a U l t r a m a r
ant' o altar; 107.23 Reya Maria. / u
romeu / fosse; l65.i,5; aOi bl, 337.7,
crischãydade fia; 125.103 Foi-ss' enton
401.29 os mouros, que terra d'Ultra
a Virgen Santa aã donzela, ali u / mar / tíen.
dormia; i55.5 Ah u a púirdença do
pecador vai minguar / acorre Santa humanidade s. P.: 41421 como Deus bus-
Maria || CONJ.: quando: 1.15 como i.ou carne sagrada / en que nos
foy saudada / d u Gabriel, u lie cha- mostrasse h u m a n i d a d e / comprida de
mar / foy: Ben a v e n t u r a d a / Virgen; todo ben.
3.2 a carta que fezera cono demo,
u se tornou seu vassalo; 16.60 u el humão ADJ. : humano: 69.33 esta claridade
estava en aqueste preit' aial; 119.73 non è humãa.
9 \o (45.74 T), humildado (375.5) V.
311

6... uso; 352.57 á-o por uso; 369.15


omilílado. collera-o por uso.

umor s. M.: humor (em sentido fisiológico): usura s. F.: 62.2 o deitara en pennor, e
279.26 Tolleu-11' o fever e aquel umor creçera a usura que o non podia
/ mão e lai. q u i t a r ; 3i2.8 mais arna limpidóe que
avarento requezas,/ e piadad' e mercee
•an v. uu. ca judeu dar a usura.

«ndo (285. T, 32.17 ET, 228.48 E, 309.28) usuroiro s. M.: usurário: 02.38, 75.13 un
v. onde. usureiro / mui riqu'; 175.87.

ungir (204.27 F, 204.29, 404.96, 424.59) V. 5u, húu, Un, hun: NUM.CARD., ART., PRON.
ongir. INDEF.: um: B.ri un pouco; 5.106 úus
dizian; 15.181 un e dous e três; i8.7i
unguento (34.27) V. onguenío. Un e un, e dous e dous / log' y véeron;
35-6t os úus davan y panos, os outros
unidade s. F.: 414.17 forun três cn unidade. our' ou argen; 63.8 hun cavaleiro;
85.2 h ú u s l a d r õ e s ; 87.34 façam
unlla s. F.: 225.49 lie sayu per só a unlla esleer... Por bisp' un que Jeronfm' á
aquel poçon ian lixoso; 242.26,29 || / nome; 106.24 fiu deles sse nembrar
unna: 3i.66 bestias... que an as / foi.
unnas fendudas; aa5.3.
uviar, huviar, oviar v. i.: chegar (em auxi-
iinnn v. unlla. lio): 4689 Varões, oviad', avinde;
228.30 Uviade / E veredes maravilla
uno: i35.3 que casassen ambos en uno e s t r a n n a ; 239.58 Por Deus, uviade;
Espanholisino. v. uu. 345.81 Uviade / e, por Deus, este
minyo que trag' en braços íillade [|
untar v. TR.: 206.42 unlou-lle ben a chaga. 65.138 (seguidode INF.): chegar a, ter
tempo de, conseguir; ante que huviasse
usage s. M.: costume: 195.153 com' é usage. comer nen bocado; 148.26 c'a armar
Provcnçalisino. non s'uviara; 419.63 non vco ali /
Samo Thomas con eles, ca chegar
usança s. P.: i36.2i com' é ssa usança. non oviou || dever: 108/2 o praz'
uvion chegar / que judea pariu; 393.13
usar v. TR.: 59.48 mui gran tenp' aquest' en tal que chegass' i ante que uviasse
usou; 65.i33 chorando muito com' prender morte || v. TR.: avigorar, ro-
avia usado; 115.203 vestiduras blandas bustecer: 420.34 béeyta a ta leite onde
/ nen viandas / non usa terrêaes; 116.24 foi governada / a carne de teu Filio
atai vida usou / per u quer que andava; e creçud' e uviada.
125.23 usou esta oraçon; 119 17 non
usava muit' andar camíos / pêra
prender os ladrões; 106.34 non quis
usar en vão / ssa vida; 399.5 Quen
usar na de Deus Madre falar; 420.37 vaca s. F.: 31.22, 325.66, 351.20, 406.33.
béeyta foi a vida que pois con el
usada / ouviste. vagar s. M.: sen vagar: sem demora: 7.32
véo sen vagar; 28.56; 172.18 fez quedar
uso s. M.: 56.53 Est' uso foi mantêer / a tormenta logo, sen outros vagares
mentre no mundo viveu; io2.5'i como || de vagar: 159.17 pois est' ouverou
312

feito, tornaron non de vagar / u seu eigreja de Santa Maria; 36.12 non
jantar tíian; 24634 foi-sse pêra a vila, lies valia siso nen cordura; 65.21
mas non de mui gran vagar || dar mõestamento / non lie valia ren; 74.53
vagar: permitir: 404.58 os beiços aos seiis quer na gran coita valer;
desfez e mordeu, / e comera se lie 91.25 aos coitados vai [( em fraseolo-
dessen vagar || prender vagar: demo- gia* como: asse (assi) Deus me (te)
rar-se; i8,3o con vagar / grande que v a l i a 9.56, 101.74; 95.39 oy mais Deus
y prendia; 261.35 o fez sen vagar y He valia || v. TR.: auxiliar, socorrer:
prender. 90.35 sen companneyra / en valer
quen te c h a m a ; 111.62 porá vale-lo
vagaroso ADJ.: lento, demorado: 37.24, menguado / d' ajud.i; 243.26 a Reynna /
158.17 en lias britar mui toste non chamavan de Vila-Sirga que os va-
vos foi y vagarosa; 159.28 d'ir ala less*. formas \erbais:
mui correndo non vos foron vaga-
rosos; 172.17, 194.18. PRES. IND. vales 22.28, 25.108.
350.24
vaidade s. F.: 67.104 o demo... esvaeceu vai 3.46, 5.84, 15.64,
ant' eles, como x'era vãydade || 239.37 64.43, 8i.3
da eigreja ir-se cuydou;/mas esto ffoi PRES, CONJ. valias 90.26, 350.5
vãydade; 335.i3 a cabeça ten chõa de vallag.Sfi, 95.5, 105.74,
vaidade. 140.24, 178.29
IMPERF. IND. 3 valia 36.12, 65.21;
vai S. M.: vale: 121.23 en meogo dun gran 192.30, 333.21
vai; 131.23, 135.73, 235.63 Deus Io valian 319.30
alçou na cima e eles baixou no vai; IMPERF. CONJ. 3 valesse 233.8,243.26,
275.33 || Vai de Josaphas v. Josafas. 289.32
CF. vale. valvesse 36.28, 121.31,
191.25, 204.20,
vale s. M.: 52.20 a eigreja qu' en un vale 207.14
jaz; 85.44, 191.16 en un vale juso a pé PERF. 2 valiste 124.23
desse monte; 398.25 vales e outeyros; 3 valeu 95.46, 121. 3i,
422.40 montes e vales e chãos. CF. vai. I47-I3
vá l v e r o n i i 7.27,
Valedolide: Valladolid: 235.2,87.
MAIS Q. PERF. 3 valvera 30.3, 75.i5g
Yalença: 189.6 un ome de Valença que ya FUT. IND. 3 valrrá 84.9, 123.4,
en romaria / a Salas. 2(.6.43, 404.11
FUT. CONJ. 3 valer 190.24
valer v. TR. /1.: 8.28 o amor desta Sennoré CONO. 3 valrria 9.15o, 19.15,
tal, / que queno d sempre per i mais 148.18, 243.28
vai; 3.46 a que de prez todas outras IMPER. 2 Vai 97.53, 103.35,
donas vai; 5.84 Aquesta moller pêra IO7.20, 124.23,
criar nosso filio muito vai; 2x108 Sol 35o.i5"
duas nozes / non vales; 160.31 non 5 valede 115.281
valeu húa billa; 321.42 o que me con- INF. valer 25.11, 33.69,
sellades sol non vai un mui mal ligo || 97.5, 101.16, 107.5
que pod' e vai: ií>.64 Deus . . que pod'
e v a l j 64.43 a ela rog' eu, que pod' e valia s. F.: 36g.6i atcen que a valia da
vai; n6.35 da Virgen que pod' e vai; sortella lie dobrasse; 37651 valia dun
179.3 a que pod' e vai || valer a alg.: figo; 377.44 m a r a v e d i s duzentos lie
Iq.i5 teve que lie valrria / aquela desse, ou a valia.
313
valor s. F.: 3.14 foi de Roma sennor / e... vassalo s. M.: 3.2, 67.56, 125,90, 216.13,
de mui gran valor; 41.26 de poder, de 281.27 Por vassalo meu t'otorga.
bondad' e de valor; 202.10 só bondad'
e ssa mesura e seu prez e ssa valor; vea s. F.: vela de navio: 5.146 baixaron
402.4 catad' a vossa valor || 323.38 a vea; 33.48 ssa vea foron alçar; 95 79,
non perdeu o ome bõo valor de três 172.11, 271.46.
dyeiradas.
vea s. F.: veia: 325.36 nen nervos nen
Valverde: Vauvert (Gard): 98.1, 98.15 en vêas.
Valverde, cabo Monpisler.
vedar v. TR.: 3a8.53, 411.33 vedaron-U' a
vão s. M.: vau: a voo: 245.95 meteu-ss'
entrada; 420.76 a poria do çeo non
enton a vão en aquel rio.
lie seja vedada.
vão ADJ.: 26.77 'ez feitos vãos; 5556
cuidou achar seu filio, mais eo seu vedro ADJ.: velho: 53.6o quanto no Testa-
cuidar foi vãa; 69.4 Santa Maria os mento Vedro e no Novo sé; 6í.ia5
enfermos sãa / e os sãos tira de via húa egreja vedra.
vãa; 137.47 se ° metess' o demo en
cuidados vãos / de pecado; 192.102 || veer v. TR.: 1.46, 3.36, 4.28, 5.5o, 6.53 |['.ves,
en vão: 157.18 non lie sayu en vão; vedes (para chamar a atenção): 5.i63
196.54 non quis usar en vão / ssa vida; a chamou e disso-lle: Vês? / Guari-m'
213.78 sayu-lP tod' en vão; 376.17 o esi' irmão gaff; 42.77 Mão, falsso,
ben que II' el fezera non lie sayra en desleal, / Vês? E porquê me leixaste;
vão; 393.37 en vão / non fazia seu 75.74 ao capelan disse: Vedes de que
serviço. me reçeo; 152.31 Ca vês, esta escu-
deia mostra-ti que es fremoso; 237.94,
vara s. F.: 82.38 con liúa vara mal amea- 245.97 l! 58-27 adormeceu / e viu en
çou / aquela companna; 232.44 viu vijon || 69.32 Se Deus me veja (fór-
seu açor na vara u xe soya põer || mula de juramento) || procurar: 185.33
(medida) 327.16 Pouco m$is ca húa o mouro o alcaide de Chincoya foi
vara o pan" era. veer || 192.92 come lumêeyra / sse lie
fez veer || veer meos: dar pela falta:
vargallon s. M.: períneo: 227.33 "e deu açou- 55.25 abadessa, que a nunca méos
tes tantos que non ficou no costado vira / ben dês que do mõesteiro sen
/ neno corpo coiro são ata eno var- ssa lecença sayra || se (o) por ben vir
pallon. ETC.: se achar bem, se lhe aprouver:
126.23 de qual vos guarde Deus, se
varõa s. F.: mulher: 55.73 leixade-m' yr, por ben vir; 401.53 se o Deus por
varóa. ben vir; 401.95 sey ca o fará / se o t LI
por ben vires. Formas verbais:
varon s. M.: varão: 2.3, 45.89 Varões
oviad' oviade; 83.6, 134.45, 199.20. CF. PRES. IND. i v e j o 5-85, 6 7 . 2 9 ,
baron.
2 v e e s 75.58, 79.29,
varrer v. TR.: 27.51 ant 1 o altar varreu; 146.93
203.25 Con mia mão varri já / a arca; v ê s 5. i 63, 42.77,
247.39 varrendo sempr' a eigreja. II5-332, 152-31-
186.33
vaso s. M. 88.72 un vaso dourado; 175.23 3 vee 150.23, 240.16,
un vaso de prata; 241.36. 297-3,354.13,375.13
l
314
veemos 121.46, 335.11
v e e d e s 237.116, i v i r a n 6.54, 3 3 . 5 3 ,
117.36, 426.16
2 6 1 . 6 0 , 284.46, FUT. IND..
426.40 veerei 362.41
vedes 38-94, 75.74, verei 103.18, 146.99,
103.11, i65.57. 1 7 0 . 2 7 , i85.26,
20832
284.38
veerás 384.45, 419.37
v e e " 74.15, "3-33,
veras 72.49, 105.19,
3 0 7 . ' i , 340.53,
405.46 263-36, 359-33,
PRES. CONJ. I veja 75.114, 149.68, 384.47
veera 58.71
200.46, 280.27,
401.97 v e r á 141.8, 176.25,
vejas 38.48 365.36
v e j a 2 1 . 4 3, 69.32, veremos i85.8o
veeredesgó.fiS, 314.22,
vejamos 9.39, 139.17, 386.47, 425.46
228.35, 3688 veredesao2.44,224.13,
5 vejades 64.58 228.32,352.8,414.19.
6 vejan 340.14 veeran 138.44
FUT. CONJ. vir 76.29, 256.30
IMPERF. IND. 3 viia 4.28, 6.53, 11.56,
25.19, 92.12
vires 263.3i, 401.95
via 24.15 vir 35.108. 126.23,
6 viian i54.33, 158.21, 143.34, * 8 7-56,
218.25, 226.41, 195-'45
251.40 virmos 3og.57
IMPERF. CONJ. visse 309.51 v ire n 309.37
COND. veeria 292.24
2 visses 186.2í, 3?3.22
veeriam 359.44
3 visse 6i.23, 65.216, IMPER. vês (CF. PUES. IND. 2)
70.18, 71.67, 119.71
vissen 84.72, 117.21, vey 35S-92
veede 48.3i, 3o6.33
I75-58, 295.37, vede 255.126
3x852 PART. PRES.
PERF. vi 4.59, 6.54, 15.143, veendo 48.34, 77.41,
28.126, 84.32 151.41, 154.32
PART. PERF. veudo 28.102, 32.33,
2 viste 75.168, 241.66,
419.127 196.35,208.3,333.42
3 viu 1.46, 3.36, 4.44, viudo 62.49, l:t7-34>
5-50, 7-53 128.42, 181.28,
vio 178.42, 363.25 E ig5.c8
4 vimos 5.120, 363.3, v i s t o 70.22, 8i.Ó2,
415.18, 424-35 110.7,139.52,225.56
INF.
5 vistes 97-57, 186.66, veer 18.8,24 46, 25.47,
2 2 2 . 4 2 , 256.17, 35-53. 3fl-72
ver 67.79 E, 340.67,
355-i3i 409.9
6 v i r o n 1.58, 11.87, INF. PESS.
16.72, i8.63, 1930 veeren 164.47
MAISQ. PERF. 3 v i r a 55.26, 58.63,
vegada s. r.: ve%: 1.2 sen avermos pois a
65.237» 79-33, 82.72 passar / per rnort' outra vegada; 14.8
4 v i r a m o s 5o.6, 92.7,
muitas vegadas; 42.22 h ú u vegada
340-9 chegou y un gran t r o p e l / de mance-

"N"
315
bos; 80.26 Deus por ti quer perdoar / vclio ADJ.: 85.18 húa gran casa velln;
mil vedadas; 89.76 dessa vegada; I28.i3 húa vella sortdra; 189.17 seu
145.61 muitas de vegadas; 154.21 espadarron vello; 255.101, 3i2.52 ||
Daquesta vegada; 167.20 desta -vagada 'Vella Lei v. lei || Santa Maria a Vella
267.31 essa vegada; 322.43 daquela v. Santa Maria || s. M.: 155.32 Quand'
vegada; 303.10 algflas vegadas || a o vello . aquest' oyu; 389.4 II ° Vell'
vegadas: 157.3, 3f6-35- e Menío: Cristo: Madre do Vell' e
Menío: 23.23,213.47 || s. F.: 38.46,64.71
regia (221.48, 2Õ6.i3, 269.19, 319.76, 333.55) aquela vella, com' era moller mui
V. vigia. vil; 75-3o, 147.2 || 180.2 Vella e Minya
(= Maria).
veiga s. F.: 386.12 quando / tornou da oste
da Veyga de Gráada. velloçinna s.F.: velhinha: 75.18 húa vello-
çinna / mui cativa c mui pobre,
veiro ADJ.: de cor vária, pintalgado: 213 89
égua veira. velocyo s. M.: dimin. de velo: 147.44 quanto
mais pod' andou, / a costas seu velo-
vel CONJ.: ou: 172.13 que romeu en Salas cyo (E: vellocyo). tCX/^^. v *•-•!• "• '
vel a santos seus altares / Húa noite
offerenda déss' \\pelo menos, ao menos velosa ADJ.: 47.33, 69.58, 225.44 O cofpo
153.25 E pois non queredes yr / en mui veloso / Avia esta a r a n n a .
nulla maneira, / vel leixade-me con-
prir / aquesta carreyra; 174.23 jouv' venabro s. M.: venábulo: 124.32 mandou-lle
assi vei três dias; 292.102 esta ferir e dar / mui grande con uu
noit' ei sonnado vel duas vezes ou venabre.
três; 424.66 sonnaron vel cinc'ou seis
/ vezes || também: pois ta mercês non vencedor s. M.: 27.4 a Madre do Vencedor.
fal / A quantos que a demandan, vel
a nos que somos teus, / guarda-nos veneello s. M.: prisão: 253.8 legou forte no
|| (em frase exclamativa) então, ao vencello / o demo.
menos: Oiss' enton a moller boa: Vel
da farya ...e dade. vencer v. TR.: 5.io, 6.20 tan ben cantava...
que vencia quantos eran en ssa terr'
velar v. i.: 167.22 velarei na eigreja da mui e alende; 27.4, 28.12 non quis que
benaventurada / Santa Maria; 180.11 perdudo / foss' o poboo que guardar
por nos vela. / avia, nen vençudo; 40.31 vencisti /
o que nos vencia; 244.28 en aquesto
ben tenno que os vencerei de sen ||
velido ADJ.: belo, formoso: 149.68 a ta face
ganhar: 214.38 Venced'o jogo; 214.52.
velida; 874.30 úa purpura muy rica,
feyta d'ouro, muy velida; 403.35 u seu
venda s. F.: 27.18 o aver. .. que pola venda
Filio vellido / viu levar a pesada /
foran en receber; 66.53 nen a compra
cruz.
nen a venda.
vellece s. F,: 65.127 flúa egreja vedra... vendeiía s. F.: vindicta, vingança, castigo:
con vellece já cuberta d'edra; i4i.3g, 91.17 deu enton / Deus en eles por
155.2 quando véo a vellece, repentiu- vendeita cofojon / deste fogo que
sse; 288.39 en mui boa vellece /Mor- chaman de San Marcai.
reu. CF. vellice.
vender v. TR.: 9.67 u as omages vendian;
vellice (65.127 T) v. vellece. 31.50, 38.29, 48.3, 147.22, 235.58 nunca
3 i6

foi assi vendudo R y Don Sanch' en vco s. M.: véu: 28.98 viu log' a Madre de
Portugal. Deus, / coberta de seu veo; 39.21,
«5-237, 332 3) 405-38-
vendimiar v. TR.: vindimar: 352.32 quand'
as vias / vendimian. veramen, veramente v. vero.

Vonoxi: Venocia (f), Venasque ( Vaucluse f verão s. M.: 157.13, 366.22 seus falcões
CF. Coiutat Venaissiri): 353.23611 terra que mudara no verão; 406,48.
de Venexi.
verça s. F.: hortaliça, legumes: 88.26 comer
vengador (15.102 To) v. vingador. verças de prado.

verdade s. F.: 5.66 mandou-a matar sen a


vengança (15.110 TTo, 15.135, 115.15 E To, verdade saber; 32.25 Poi-lo Bispo
238.10 £') v. vingança. soube per el a verdade; 33.57 que a
verdad' enssinar / lies fosse || dizer
vengar (125.100 To, 177.18, 379.1) v. vingar. verdade: 25.161 rogo-te que digas ver-
dade; 104.36 Se lie disseran verdade
vento s. M.: 25.96 o vento moveu as || estar con verdade: estar na verdade:
ondas; 33.4, 34.8 quen contra ela 419.153 Húa noz / non daria por esto,
vay, palia é contra vento; 35.82, 36.35 pois con verdad' estou || saber ver-
foi o vento q u e d a d o ; 3n.a5 fezo dade: 96.47 per vos desto verdade
ventos mui grandes. sabíamos || seer verdade: 34.5 direi
un miragre, que foi gran verdade ||
ventre s. M.: 72.27, 184.2 úu menynno que têer verdade: ser inocente: 213.42 o
j a z i a no ventre da madre; 222.6, 244.32 guardaria de non prender mal a torto,
creceu-lle, tant' o ventre, que per / e que, têend' el verdade, non fosse
pouco rebentou; 3o6.28. preso nen morto || de verdade: real-
mente, de facto: 26.21 ya a Santiago
de verdade; 119.28 cuidando que era
ventura s. F.: sorte, destino: 36.io u sin- peleja de verdade || en verdade: como
gravan pelo mar, atai foi ssa ventura verdadeiro, autêntico: 2.18 com' acha-
/ que sse levou mui gran tormenta; mos en verdade; 45.9 esto sabed" en
383.24 atai foi sã ventura / Que pas- verdade; 134.56 com' ei / en verdad'
sou o mar en salvo || perigo: 83.26 apreso.
Jazia. .. en gran ventura / de morrer;
364.4 Quem por serviço da Virgen verdadeiramente v. verdadeiro.
mete seu corp' en ventura, / de tod !
ocajon o guarda |j boa ventura: 303.27 verdadeiro ADJ.: iS.iaS teve que era verda-
por sã ventura / boa; 312,28 Yd' a deyro / seu sonn'; 43.3 Porque é Santa
boa ventura |] maa ventura: 273.30 Maria leal e mui verdadeira; 65.25a
maa ventura venn' a quen altar assi Deus verdadeiro; 100.17 a sen par
desbulla; 315.32 cuidou que era mor- luz e verdadeira; 116.7 m i r a g r e ver-
to per ssa ventura/ maa; 34068 seria dadeiro; 119.43 a Virgen Santa verda-
/ q u i t o de maa ventura; 341.33 maa deyra; i58.6 un cavaleiro / bõo
ventura venna a quantos en esto d'armas e de m a n n a s e en servir un
jazen |[ per ventura: 283.37 se Per ric-ome cug' era, mui verdadeiro;
ventura aven; 35i.38 tiremo-lP o ta- 175.86 ome bõo leal e verdadeiro;
pon / mais de ffond', e per ventura 213.4 Santa Maria, a Sennor mui
pod* y algun pouc' aver; 352.23 [| pela verdadeira; 222.6 ela troux 1 en seu
ventura: 15.140; 65.115 se aquest' é ventre vida e luz verdadeira || verda-
foi, pela ventura. deiramente: 96.63 confessou-sse verda-
deyrarnenti 1 ; 173.22 pedra .. tan grande vormen s. M.: verme: 69.56 un vennen a
que verdadoira-/ment' era come cas- semella / destes de sirgo; 221.46 ver-
tanna; 335.66 disseron: Verdadeira-/ mêes dei sayan muitos e grandes (E;
-mente non ficou na vila r u a . . . que 'F: vermees).
buscada non ajamos.
vernes s M.: sexta-feira: 69.75 vernes
verde ADJ.: 42 17 un prado mui verd' assaz; madurgada; 367.56 chegou vernes.
279 21 me fez mais verde mia coor /
que dun canbrai, verniz s. M.: 251.81 pintad' e con verniz.

verga (20 M) v. virga. vero ADJ.: 5.174 par Deus de vera cruz;
346.6 a Madre do gran Deus vero ||
vergeu s. M.: vergel, horto: io3.3o com' veramente: 39.27 sói niente / non tan-
está / Mong' algfia vez no ano, quando geu sã omage veramente; 149.39 este
sal ao vergeu. que tenn' en braços é essa veramente /
a Ostia que sagras || veramen: 299.58
vergíidaclo (2.20 To) v. virgTida.de. alegria / ouve côa ela grande veramen.

vergonna s. F.: 94.3 De vergonna nos guar- verter v. TR. :fajer saltar fora : 35.87 deu-lle
dar / puiT JL. .. a Virgen Maria || sen tan gran ferida, que os ollos lie verí.éu /
vergonna: 7.8 errar / non nos faça, logo fora da cabeça,
nen peccar, / o demo sen vergonna;
48.8 que no dia do joyzo possamos ir vertude s. F. : poder sobrenatural, poder de
sen vergonna / a n t ' el || 153 10 húa fa^er milagres, milagre: 9.109, 21.8,
dona ouv" y / de pouca vergonna || 3o.28 seu Fill' ond' á vertude; 43.65
aver vergonna: 42.77 E porquê me Santa Maria, a Sennor de gran
leixasie e sol vergonna non as? 45.14 || v e r t u d e ; 54.8 sã vertuJe nos acorr'
caer en vergonna: 25.138,55.45 || deitar agya; 57,23 En Monsarrat vertude /
en vergonna: 10874 || prender ver- fez'; 65.igi P°'s q u e m' a Virgen mos-
gonna: 63.g hun cavaleiro a que foi trou tal vertude; 73.5a acorréu-lle log'
guardar / de mui gran vergonna que a Madre de Deus/e fez tal vertude,
cuidou prender || sacar d= vergonna: per que muitos romeus vêeron de mui
63.1 || t i r a r de vergonna: 23.12 || íoS.6l iong' a casul' aorar.
vergonna mu ia/ / De o dizer.
vertudeiro ADJ.: prodigioso, milagroso:
vergonnosameníe v. vergonnoso.
137,43 fez-lle téer castidade / por
vcrgonnoso ADJ.: 55.22 tornou-sse iogo ver- maneira m u i t ' estranna e mui vertu-
gonnosa e coitada; 78.3 prender morte deira.
vergonnosa; 175.81 vúo con ssa sara
vergonnosa; ao3.16muitos pobres ver- vertuoso ADJ.: que tem poder sobrenatural:
gonnosos pedir võeron a l i ; 355.47, 193.197 maravillosa / vertude fez en
411.83 [| vorgonnosamonto: 195.51 mui mostra-lo / a mui vertuosa (= Santa
vergonnosa-/mente lia deu. Maria),

verilla s. F.: virilha: 19.28 da cabeça tro ena vervo s. M.: palavra, dito: 282.7 d'acorrer
verilla; 224.32 ontr' o corp' e a verilla. sol por un vervo.
CF. virilia.
véspera s. F.: 274.59 En véspera daquel dia
vermello ADJ.: 73.2,104.44 sangue vermello; || PL.: 54.26, 55.60 u vésperas dizendo
115.147, 135.141, 273.18 vynno branqu' / cstavan todas no coro; 152.11,156.38
e vermello. cantavan vésperas.
318
vessadre s. M.: tira de couro com que se vezindade s. r.: vizinhança: 32.27 CU*-' ;l
prendia o falcão à alcandora; prisão: vezindade l leixass' da cidade.
90.23 len o dem' en vessadre.
vczinna s. F.: 104.17 sãs vezías; 241.14
vosso s. M.: verso, versículo: 284.32 uu Outra don" a par desta morava, sã
vesso rezar / da Virgen; 288.26 c a n t a - vezynna; 315.51. CF. vizinna.
van un vesso.
vczinno s. M.: 23.8, 45.12 a todos seus
vestidura s. F.: 2.1 1 deu-11' húa t a l vestidura
vezyos leria e dêosiava; 323.53, 38g.i3
/ q u e trouxe de Farayso; 39.23, i i5.2oi
do seu parayso nos queyra fazer vezi-
vestiduras blandas; 335. 3 1 con mui
nnos; 392.17 vezinnos e parentes;
pobre vestidura; 383. 44 na agua caeu 411 67, Cl', vizinno.
con sã vestidura.

vestimenta s. F.: 66.2 Como Santa Maria via s. F.: 9.26 Ouçamos / u têedes via, / se
fez a un bispo cantar missa e deu-lle ides a França; i5.83 que desse vias /
vesiimenta con que a dissesse; 60.49 per que saissen daquel pavor; 40.6
as vestimentas pedia. lume dos Sanios fremosa / e dos ceos
v i a ; 49.32 perderon via; 65.ioó per
vestir v. TR. : 2.42 húa alva, / que nas sãs carreiras e per vias; 69.4 os sãos tira
festas vestisse; 5.183 nen ar vestiria de via vãa; 78.43 Esia via non te seja
pano de seda; a3.28 nunca vestirei já nojosa; 96.8 m a n e y r a busca e via /
mais lãa nen lyo; 38.37 u soyan vesti- que non caia orne dua err' en peyor;
-los sagrados / panos os monges 151.3 a Virgen... busca vias e car-
quando yan sãs missas dizer; 94.104, r e i r a s / per que os seus t i r a r possa
132.27 célico por camisa / sempre de mal; 55.186 meteu-sse na via;
acaron vestia; 161.14 av ' a h"a v}'n- 23''53 se" • as pedras alçar queres, /

na. . . e. . . daquesta se governava / e porrei-t' end' eu ena via || ir sã via v.


ssa moller e seus fillos e vestia e ir || INTERJ. (par j. intimar aig. a ir
calçava || vestir-se: 2.62 foi atrevudo / algures): 18.67 sayrou / aas ruas
en se vestir aquel pano; 5.48 mal se braadar, / dizendo: Via, via / o gran
vestiu; 237.31, 365.28 vestiu-sse log' e miragre catar.
calçou-sse || p. p.: 69.36 vestido ben
via v. vinna.
come religioso; 75.94 nuas seys don-
zelas / vestidas de panos brancos; viago s. M.: viagem: 195.152 aquel viage /
105.89, 145.30 esses panos ond' era fez.
vestido; 148.2.
vianda s. F.: n5.2O2, 277.18, 420.12 a s a n t a
vez s. F.: A.iõ d'outra vez; 3.43 d«ssa vez; vianda de que fust' avondada.
5.41 muitas vezes; 8.39 o u t r a vez;
i5.t5o essa vez; 16.46 duzentas vezes; viaz ADV.: depressa, sem demora: 97.67,
35.12 húa vez; 58.30 aquela vez; 65.21 io5.i3i logo souberon / este feito pela
non lie valia ren húa vez nen cento; terra viaz; 122.58, i35.i)2 tost' e v i a z ;
63.73 aquesta vez; 64.48 daquela vez; 1J9.ÓI. Provençalisina,
81.17 algúa vez; 95.24 algúas vezes;
101.6 dúa vez; 118.17 aã q u a r t a vez; viço s. M.: vício: 93.14 aquele viço que à
127.49 tantas vezes; 154. 5 a vezes; cama praz / fazia || prazer, go^o,
141.40 per m u i t a s vezes; i65.i5 toda deleite, vida folgada: 241.89 Ambos
vez; 185.17 desta vez; 240.26 cada vez iíllaren ordin teveron por gran viço;
que; 2 5 5 . 1 2 8 nulla vez; 262.25 a 253.88, 307.13 aver avondo e vic' e
primeira vez; 307.18 aas vezes; 36[.i2 sabor; 357.7 a que é chamada orto /
primeira vez. dos viços do parayso; 366.a3 caçar,
319
que é dos viços tio mundo un dos vidro s. M.: 4.9 Mn Beorges un judeu /
mayores; 422.1,1. ouve que fazer sabia / vidro; 95.67
un vidro de mui bela talla; 413.30.
viçoso ADJ. : delicioso, agradável: 45.39
logar... m u i t ' apost' e mui viçoso; viga s. p.: 399.25 se o colgasse... dúa
78.23 cuidavan / aver con el conde sã
vida mais viçosa; 158.28 non... per
carreira r"dragosa... mas per chãa vigia s. r.: têer vigia(s): 15.81 de noite lies
e viçosa; 167.7, 195-H> averia / noite fez icer vigias / na eigreja da do bon
mui v i ç o s a , / s e con ela albergasse || t a l a n ; 02.20 Tod' essa noite vigia tev';
contente, satisfeito, deleitado: 48.44, 234.2, 244.38 teveron y sã vigia; 278.3 ||
119.12 sobrejoyz era dua vila boa / vigília, véspera de festa religiosa:
en que viçosa tíia muito ssa pessoa; 116.20 jajúava tan ben / cada que ssa
241.77 de que pousada/me tirastes... vigia / dela foi; 124.2 jajúava as vigias
u viçoso vivia. das sãs fustas; 144.21, 151.11, 182.25
ssas vigias / guardava dos seus dias;
vida s. F.: i.io de vida perlongada; i3.33 193.45. CF. vegia, vigília.
por servidor dela foi senpr' en sã
vida; 14.18 da celestial / vida gran
sabor avia; 2i.5t o menyo tornou en vigiar v. i.: 419-71 vos rogarei / que vigie-
vida; 219.8 a hua nos dá vida; 260.8 des migo.
A Sennor que da vida; 411.83 mais
me vai que viva / en logar apartado, vigília s. F.: 419 i (E) vigília de Santa
que vida mui cativa / fazer entre Maria d' Agosto. CF. vigia.
mias gentes || 9.11 hua dona de mui
santa vida; 15.172 quero santa vida / víída s. F.: vinda: 67.68 temeu sã vlida;
fazer vosqu'; 55.7 hua monja, que 129.38 fazer log' a ela ssa víida.
fora filiar vida d'avol manna; Ci.65
un orne mui de santa vida; 67.66 era viinte NUM. CARD.: a53.27 viint' e quatro.
ome sant' e de mui boa vida; 77.25 CF. vinte.
ela ali jazendo fez mui boa vida;
93.27 en atai vida três anos durou; v í i r v. i.: B. 12 Deus, ond' o saber ven;
116.24 a í a * v '^ a usou / P er u ÇU61" 1.41 vêeron sã offerta dar; 4.76, 5.104,
que andava [| o Livro da Vida: 384.47 6.6o, 9.156 non viu end' a porta nen
eno Livro da Vida escrit' ontr' as per u véera; 111.29 Sena, que por Paris
escrituras / serás ontr' os que non ven; 125.98 farei ao bispo que vcnna
morren || hagiografia: Vidas dos San- por ti log' acá; 127.33 a gente a veer-/o
tos Padres: 384.11 mui bon clérigo vêeron || descender: 200.10 a mi de boa
era e mui de grado liia / nas vidas gente / fez víir dereitamente; 214.42 a
dos Santos Padrões || comida: 88.2 Virgen, que de Reis ven de todo-los
Como Santa Maria fez a un físico avoos || víir contra: lutar contra: i85 g3
que se metera monje que comesse os seus mui ben guarda e aos outros
das vidas que os outros monjes affan / dá que contra ela vêen || ir e
comian; 152.23 hua branqu' escudela víir: yndo e víindo, vay e ven, non vai
de prata... chca dun manjar mui nen ven (299.33 Aquest' é sono que
jalne, non de vida saborosa, mas non vai nen ven 'não /jf sentido') v.
amarga. ir || ben-víir: 269.33 Mia Sennora, ben
vennadesj 269.41 eu respondi que ben
vidreira s. F,: vitral: i34.3i per hua vidreira / fosse víud'; 406.2 Ben vennas, Mayo;
con craridade / entrou na eigreja a 420.64 Ben vennades, Sennor mui dese-
de grau bondade; 151.17, 413.26. jada || víir de caminno, a coraçon
21

•^••i

T
320

(202.27), a emenda, emente, a mente, COSI). verria 25.147, 143.32,


a prazer v. caminno J;TC. l''ormas 180.64, 274.57,
verbais: 411.123
IMPER. ven 62.47,73.43,75.138,
PRES. IND. I venno 21.46, 92.25, 79-45, l8íi-23
43.5o, 4425, 55.41 víide 107.61
vêes i.5i, 6.6o, 62.51, PART. PRES. vímdo 37-32
132.109, 422.56 PART. PERF. víido 61.42, 141.34
ven B. 12, 4.76, 17.66, víudo 31.73, 69.i5,
32.47, 5 4-4 403.25
vene 115.9 véudo 269 42 F, 359.43
4 vêemos 415.4 INF. víir 5.63, i5.5i, 21.33
6 vêen 35.52, 162.58, 25-83, 36.65
Í85.93, S26 l6
PRES. CONJ. 2 vennas 406.2 vijon s. F.: visão: 53.37 v i u en vijon a
3 venna 17.52, 55.42, Madre de Deus; 58.27, 68.26, 84.49 Ay
58.47, 67 79 Deus, que maa vijon; 138.55, 265.103.
5 vennades 420.f>4 CF. vision, vison.
6 vennan 379.55
IMPERF. IND. 3 víi a 5 104,35.70, 54.48, vil ADJ.: 5.154 seu pecado, que fez come
242.18 vil; 64.71 era moller mui vil / e d'al-
viinna 243.24, 384.32, cayotaria sabedor e sotil; 186.47 fez
411.i3 feito mão, vil e tan rafez; 193.181,
vinna 419.21 E 245.120; 419.120 A cinta que cingia,
víian 52.28, 95.30, que vos non foi don vil; 423.48 u eno
121.25, 278.18 vil presev' ontr' elas jouv' || téer en
vyan i5.i8i vil: despregar, menosprezar: 17.63
viinnan 371.15, 379-21 mêos que can / o ten en vil; 35.80
IMPERF.CONJ. 3 vêesse 26.38, 28.92, Quant' o crerigo dizia o alrnirnl tev'
51 46, 74.38, 144.16 en vil.
6 vcessen 18.57, 35-58>
36.18, 65.241,379.15 vila s. F.: cidade: 28.18 vêo a vila cercar;
PERF. I vi n 7.38, 54.65, 97.44, 51.43,62.44,65.105,67.17.
105.24, 127 47
a víisti 40.40 Vila-Iloal: Ciudad Real: 377.19.
3 vêo 5.114, 7.33, 9.46,
I5-45. !7-38 Vila-Sirga: Villalcá^ar de Sirga (Falência):
5 vêestes 75.124, 424.32 3i.8 Vila-Sirga, / que a preto de
6 vêeron 1.41, 18.73, Carron / é duas léguas sabudas; 31.71,
2690, 37.41, 52.39 217.2,12; 218.1,5,38,62; 227.11,17,52;
MAIS Q. PERF. 3 vêe rã 6.73,9.156, 23.13, 229.1,9; a32.3,3i; 234.1,21; 243.3,10,26,
3I-70, 55-72 33; 253.2,38,4!; 268. 1 ,8.22,3i,3 7 ;
6 vêeran 75.131, 95.37, 278.1,4,91 M,4",46,5o; 301.1,6,32;
134.11, 233.45 313.2,17,41,47,61,82; 355.1,21,48,56,86,
FUT. IND. I verrei 269.36, 274.46 110,121.
3 verrá 1.61, 14.29, 50.8,
75.65, 79.53 vilão s. M./ADJ.: rústico, homem de baixa
verná 53.27 E extracção (também como insulto): 5.;5
verrân 422.17 poi-la livrou dos vilãos; 31.43 a ssa
FUT. CONJ. 3 vêer 271.34 moller diss' o vilão: Irey eras a mer-
vir 295 40 cado; 57.72, 61.12 un vilão de gran
321

barata; 65.17, 192.103 vilão / Mafo- vinno, vío s. M.: 4.32, 23.4 acrecentou o
mete; 237.52 vilão, falsso, rudo; 245.48 vinno; 38.29 t r a g i a n y vyo a vender;
Don vilão traedor; 406.50 que nos '47.20, 66.60 bcezia / o vinn' e o pan.
defenda d' ome mui vilão.
vinte NUM. CARO.: 79.42 vint' e seis; 141.42
vileza s. F.: 195.52, 302.4 non soffre que en vint' anos. CF. viinte.
sã casa façan furtos nen vilezas; 401.65
dan / pouco por gran vileza. v7o v. vinno.

viltança s. F.: desprego, vergonha, injúria: viola s. F.: 8.2 como Santa Maria fez en
24 37 por viltança; 57.56 dá-me vin- Rocamador decender húa candea na
gança, / ca pris viltança; 13611 pren- viola do jograr.
deu poren morte a muy gran viltança.
violar v. i.: locar viola: 8.13 Un jograr. .
viltar v. TR. : aviltar, ofender, desonrar: que mui ben cantar sabia e mui mellor
162.10 sol non devemos provar / de as violar; 8.37.
trager mal nen viltar; 192.119, 238.3
O que viltar quer a Virgen; 411.84 violeta s. F.: 128.55 liros nen violetas.
vida mui c a t i v a . . . vergonnos' e vil- tj.•
tada. virga (Yirga de Jesse.) v. Jesse. CF. verga.

vinco s. M.: aro: 369.59 a sortella, / de que virgen s. F.: A. 21 a loor / Da Virgen Santa
o vinqu' era d' ouro, mui ben feito e Maria; 2.43, 4.83 a Virgen; 6.9, 8.3,
ffremoso. 27.28 eigreja da que virgen foi conce-
ber; 32.29 Espello das Virgées; 280.20
vingador s. M.: 15.102 sei de nos ambos das virgées ar é padrõa; 410.30 rey-
vingador. CF. vengador. nou / ontr' as virgées.

vingança s. F.: 326.38 a Santa Maria pedir / virgíidade s. F.: 2.20, 55. 16 o demo, que
loron vingança deste feito || dar vin- sse paga pouco de virgíidade: 90.12,
gança: 57.55, 136.36 desta guisa a sã 105.21, 132.32. CF. vorgíidade.
Madre quis Deus dar vingança; 409.34
da-nos dei vingança || filiar vingança: virgo (LAT.): 6.2 cantava «Gaude Virgo
i5.no, 19.1 como Santa Maria filiou Maria».
vingança dos três cavaleiros que mata-
ron seu êemigo ant' o seu altar; 117.21, virilia (19.28 TTo) v. verilla.
154.14, 235.72 filiasse gran vingança
daqueles que eran seus / êemigos || visco s. M.: 338.23 cegou d' ambo-los ollos,
prender vingança: 9.107 Deus pren- e foron-sse-11' apertando / como se
deria / de vos gran vingança; 289.3. fossen apresos con visco ou con be-
CF. vengança. tume.

vingar v. TR.: 5.100 Eu o vingarey / de ti; vision (79.33, 85.6, 292.1, agS.i, 299.1) v.
35.117 querendo vingar sã Madre; vijon.
65.183 sodes vingado; 72.14, 215.73(1
vingar-se: 2.55 Deus dei se vingaria; Viso: Santa Maria Viso, perto de Redon-
15.93, 125.100, 238.1. CF. vengar. dela (Pontevedra): 352.1 Santa Maria
dei Viso; 352.33 a ssa eigreja do Viso.
vinna, via s. F.: 132.40 vinnas e ortos; 161.3,
226.36, 321.53, 325.60, 352.31 quand' as vison (4.43, 15.114, 24.29, 131.67, 285.116)
vias / vendimian. v. vijon.

2r
322

vista s. F.: icg.ai quand' a vista do logar a )ãa mui volonter 115.44 servindo
chegou; 149.30 tolleu-xe-lle de vista; Deus voloníer; 246.47. 256.15, 332.62.
407.26 Ia vista dos ollos perdeu. Provençalismo. CP. volunter.

Vítor v. San Vítor. volta s. r.: rebulicio, borborinlio: 224.55


A volta foi no logar grand' || contro-
viuva s. F.: 241.12 húa dona viuva; 241.15. vérsia, briga: 3z8.66 temendo que non
crecesse sobr' esto volt' ou baralla /
viver v. i.: 2.35, n.t,6, 15.44, 45-33. 56-54 ontre mouros e crischãos.
mentre no mundo viveu || 323.16 un
íilynno avia / pequeno, que tanl' amava volto v. volver.
com' a vida que vivia; 336.61 viveu
volume s. M.: 11667 cujos miragres / non
depois sã vida q u a m a n n a Deus quis e caben en volume; 338.33 grau vertude
quanta, / mui boa. sobeja / mostra de sãar enfermos,
ond' an feit' un gran volume.
vivo ADJ.: 6.64 dú-me meu filio morto / ou
viv'; 13.22, 21.48, 43.52.4^.23 mui mais volunter (35.125 To) v. volonter.
morta ca viva; 46.65 viu duas tetas...
de viva carn'; 65.76 mais morto ca volver v. TR. / i.: revolver: 25.128 poi-los
vivo; 76.31 são e vivo; 142.57 vivo e foi contar e volver (díeiros) \\fatfer
são; 225.2 húa a r a n n a . . . andava-lle virar: 35-83 un vento... as galeas
onír' o coiro e a carne viva. volver / Fez || agitar: 214.30 volveu
na mão os dados / e lançou senas ai
vizía (104.17 To) v. vezinna. terce || malquistar, mexericar: 78.22
outros privados que con el conde
vizinno (359.13)) vizío (23.8 To) v. vezinno. andavan / avian-11' enveja, e porende
punnavan / de con el volve-lo; 198.4
voar v. i.: 211.31 viron un eixame voando / Muitas vezes volv' o demo as gen-
d' abellas; 232.16, 366.30, 36^.71 quis tes por seus pecados || volver-se: dar
Deus que II' escorregasse / aquel seu voltas, rolar: 113.20 desviou a pena...
anel do dedo e ena agua voasse; 423.42. e fez-la tan passo decer / que pois
non se pude volver; 138.33 caeu en
vocaçon s. F.: denominação: 14.14 mon- un mui gran silvar enton. / El ali
ges... que de San Pedro avian a vo- jazendo espinnado mal,/ volvendo-sse
caçon. dentro con coita mortal; 2Ó3.IÍ5 deste
mal tan cuitado era que sol sse
voda s. F.: boda: 125.2 o crerigo e a don- volver / non podia nen erge-sse eno
zela que fazian voda; 212.26 un sartal leito nen seer; 3i3.27 o mar a cre-
me prestade por I a mia íilla trager / cer / Começou tan feramente e en-
En ssa voda || PL.: 42.62, 105.45 fezeron grossar cada vez, / e. volvendo-s'
vodas; 132.70 o prazo das vodas véo; as arcas; 36i.2 úa sã omapen que se
13*1.153, 14.1.28, 212.14. volveu na cama u a deiíaron || volver-
se contra: voltar-se na direcção de:
vogada (268.51 dos peccadores vogada; 177.31 logu' e n t o n / e l sse volveu con t rã
333-56, 355-96, 360.25) v. avogada. Salas || p. p. volto: misturado: 112.32
viron a nave chca / d'agua volta con
volcar-se: rolar, dar voltas: 314.46 en terra área; 307.26 choveu tan muho come
sse tendeu / volcando-ss' e braadando. no maior / Inverno do mundo chove,
com' cy, / volta con gran pedra ||
volonter ADV.: de boa vontade: 5.78 aqueste envolto, embrulhado: 148.13 aquela
rogo farei volonter; 35.125, ^S-11 fiava camisa que jaz volt' en cendaes.
323

voontado s. F.: 36.3 Muit' amar devemos fezestes; 11.47, 83-7 os vossos cora-
en nossas voontades / a Sennor; 36.26 ções; 283.32 dar do voss' e oflerir.
enton todos dun coraçon e dúa voon- í
tade / chamaron a Virgen santa; 45.5 voz s. F.: 5.114 vco voz de ceo, que lie
A Virgen Santa Maria tant' é de gran disse; 12. i3 oyron voz de dona; 58.35
piedade, / que ao peccador colle por mais de mil vozes oyu / d'omes ||
feito a vooníade; 65.3a lie fez canbiar 55.65 en mui boa voz e crara / come-
aquela voontade; 67.44 segundo sã çou «Salve Regina» Q dar húa voz,
voontade; 78.72 ás comprid' a / voon- dar vozes: grilar, bradar, berrar:
tade dei conde? 125.21 ten / sempr'en 4.74 deu grandes vozes poren; 57.60
mi a voontade; 221.57 l'e ^eu saúde os frades sayron/ aas vozes que dava;
conprida e de dormir voontade; 294.29 142.23 el Rey deu vozes; lôf.ió a
en Deus sãs voontades téen sempre omagen da Virgen foi daquesto tan
mui ferventes || 312.1 Como o cava- yrada, / Que deu hfia voz tan grande,
leiro non pude conprir ssa voontade que quantos estavan / o oyron || meter
con sã amiga na casa en que lavraran vozes: 25.105 metendo mui grandes
a omagen de Santa Maria || aver voon- vozes; 345.69 oya ena capela de Xerez
tade: 145.6 sempre voontad' ajades / vozes meter; 355.75 meteu mui gran-
de fazer por ela ben; 352.21 avia des vozes || a gran(des) voz(es)í 35.72
voontade d'ante seu sennor trage-lo || lies diss' a mui grandes vozes; 43.5o
entrar a alg. en (na) voontade: 2i3.36 dizend' a grandes vozes; 69.101 diss'
enírou-lle na voontade / que en rome- a gran voz; 194.33 diss' a grandes
na fosse a Teren'; 312.45 entrou-11' vozes || en voz alta: 6.68 começou
en voontade que aquelo non fezesse logo en voz alta e clara / a cantar ||
|| con boa voontade: 26.20 Este romeu novat notícia: 5.149 a Emperadriz
con boa voontade / ya a Santiago || de guaryu un gal', e a voz / foy end', e
voontade: 132.143 pêro a gran beldade muitos gafos fezeron-ss' y trager || têer
/ dela fez que a quisesse / o novio voz: falar em favor de alg., ser advo-
de voontade; 138.7 o que a de voon- gado de: 178.39 a que ten / voz ante
tade rogar / e mui de coraçon en Deus dos culpados; 422.59 fas com'
ela fiar. avogada, ten voz de nos pecadores.

vos PRON. PESS.: 4.25 vos quero contar; 5.29 vozoira s. F.: advogada, intercessora: 43-63
vos rogu' eu; 8.45 Santa Maria, en que seu Filio... a quen polas nossas coi-
nos e vos creemos; 9.107 Deus pren- tas roga senpr' e é vozeira.
deria / de vos gran vingança; 16,41 ||
Formas assimiladas: vo-lo: 28.123; vus (88.3o E, 378.27) v. vos.
vo-la: 8.25; vo-los: 65.151; vo-lle:
vusco (355.66) v. vosco.
135.69. CF. vus.

vosco LOC. PRON.: convosco: 5.142 Leva-


de-me vosc', ay, amigos meus; 15.172
X Y Z
quero santa vida / fazer vosqu'; 35.102,
xá (342.23,
135.68 aquel que foi esposado / vosco;
235-57 Sennor, tan bon dia vosco. CF.
xará s. F.: mata, bosque: 148.25 Un dia
vusco, convosco. cavalgava per cabo dúa xará.
vossa v. vosso. xás (404.23) = xo as.

vosso PRON. POSS.: 5.77 de vosso ben ei xe PUON, REFL.: se: 5.55 íillou-s' a chorar...
mester; 7.37 mui mal vossa fazenda / e muito xe lie queixar; 12.34 tornou-

'-f
324
-xe-lles en doo seu solaz; i5.28 sayu xcrmcnto s. M.: corda, cabo (?): 33.34 un
a el por xe 11' omillar; 23.20 dobrava- saltar / deles quis e se lançar / cuidou
-xe-11' a coita; 125.85 obridou-xe-lle a no batel; mas dar / foi de pees en
noa; 149.30 tolleu-xe-lle de vista || xermentos / que y eran, e tonbar / no
expletivo (dativo ético): 455 como mar foi || sarmento: 161.32 xermen-
xe fazer soya; 7.14 era-xe sua essa; tos que passavan / daquela vya nas
21.4 quando xe quiser; 107.21 se Deus outras.
xe querria; 114.34 ca xe soe ela a
fazer de taes u xe quer; 3i8.8. CF. xi. xi PRON. REFL.: 3i.5i Ali van muitos enfer-
mos. .. c ar van-xi (ou: van-x'i) mui-
Xerez: Jerej de Ia Frontera (Cadiz): A.14, tos sãos; 134.62 T O mal xi IPaprendeu
124.16, 143.1, 143.14 Xerez, preto / ena outra perna. v. xe.
d'Aguadalquivir; 328.12,41; 345.3,9,17,
43,69,102,107; 359.8, 371.7, 374.3,9; xo (169.26, 194.17, 235.62, 413.33) = xe o.
378-C3, 381.2,7; 382-12, 391.7, 398.10.
y: As palavras que começam com y procu-
Xerez de Badallouco: Jereç de Ios Caballe- rem-se em i.
ros ( B a d a j o z ) : 197.13 (Xerez de
Badallouço), 199.15 (Xerez de Ba- zarclio s. M.: certo tecido (CF. galego
dallouce); 319.24 (A alen Badallouz cerello 'farrapo'): 273.28 malparado
en Xerez). vejo jazer aqueste zarello. CF. azarcllo.
E R R A T A
(Ver também as erratas no fim dos volumes i a 3)

5.89 Pois 238.47 torp' estás


5.119 j az, 241.46 dê-la
5.120 solaz. 245.113 departidor / De
5.175 com' 246.18 ai[r]epenti[u]-sse
9.77 vi', a / omagen 246.47 Respos-11' ela
18.21 per' 247.7 moça
25.111 leu 254-33 connosco
26.38 caias 255.45 as[s]entaron-ss'; var.: E asenta-
27.48 veer [ronss
32-45 u>
270.39 Na Vella
44.12 'açor 273.30 venn' a
45.8 malcreente 278.21 dessa ida; var.: E de sã
45.11 sempre ss' 281.56 'stá
53.22 foi-sse 293.3 muit' é í
65 191 cá 299.33 son[n]o; var.: E sono
^9'37 preg[u]içoso 303.33 caia
77.32 alongou 7 313.27 fez,
77.43 afeito 319.62 merceosa; var.: E merccosa
8r.i6 fal 322.26 gorgomeP
85.5° queimando-lle-las 324.18 amyud' i
87.48 sempre 333.18 dari'. A
94.117 convcnt'o 341.2 apóya; var.: apoyn
95.87 víian 342.18 asserrar
96.9 caia 355-r°3 as[sl'
96.48 Respos 355.110 as[s]i
98.37 aquel' 366.40 Chão
101.14 sinas; var.: ET sin&es 366.42 Exarafc
104.42 apres' 3'J9.m ll'o
134-73 'ajuntade 374.25 ende sã
139.59 transsido / o moç" 382.62 Quê
147.22 lãa 384.6 ordin[n]ado
148.8 dix' 386.7 o[u]tra
155.28 aquelo que 386.12 tallando / a
167.4 valer-11-d 386.17 d'alen
174.22 e foi 405.36 u n'
I75.i5 logo 409.9 d'aver-o
176.28 u compras 409.83 aldeãos
189.23 vo[o]ntade 422.32 di-H'
194.12 aquel Glossário :
208.15 maçar
220,10 senpr' ango, anjo (329.27) v. angeo.
222.18 á y un cspatloa s. F.: espádua: 72 (M) Como o
224.42 outorgaron / de demo abriu aquel tafur pelas espa-
231.15 Costantin doas.

Vous aimerez peut-être aussi