Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
CITATIONS READS
0 69
1 author:
Mauri Furlan
Federal University of Santa Catarina
51 PUBLICATIONS 32 CITATIONS
SEE PROFILE
Some of the authors of this publication are also working on these related projects:
All content following this page was uploaded by Mauri Furlan on 04 January 2015.
PLINIUS MINOR
MAURI FURLAN (TRADUTOR)
lacking the vivacity and directness of his model, and, of course, wholly
deficient in the political interest which makes Cicero’s correspondence
one of the most important authorities for the history of his troublous time.
(Firth, 2008:11)2
1
Os principais manuais de literatura latina que consultamos são: BASSI, I. & CABRINI, P. Manu-
ale di letteratura latina ad uso dei licei. Vol. II. Torino: Ditta G. B. Paravia, 1916, p. 229-248.
BAYET, Jean. Literatura latina. Trad. de José-Ignacio Ciruelo. Barcelona: Editorial Ariel, 1996,
p. 393-399; CORTE, Francesco della. Sommario storico della letteratura latina. Torino: Loes-
cher Editore, 1972, pp. 427-431; GRIMAL, Pierre. La littérature latine. Paris: Fayard, 1994, p.
468-476; VITELLI, Girolamo & MAZZONI, Guido. Manuale della letteratura latina. Firenze:
Barbera Editore, 1912, p. 549-559.
2
FIRTH, John B. “Introductory Essay” in Pliny the Younger, The Letters of the Younger Pliny.
Maryland: Wildside Press, 2008, pp. 11-30.
In Plinio ogni frase, ogni parola è pesata, studiata, perchè egli pregusta
l’effeto che dovrà fare sull’animo del lettore. Così tutto è affettato e poco
sincero. (Bassi & Cabrini, 1916:234)
Mauri Furlan
Epistula VII, 9
7 Scio nunc tibi esse praecipuum stu- 7 Sei que tens agora como principal
dium orandi; sed non ideo semper pug- ocupação a de advogar; mas não por is-
nacem hunc et quasi bellatorium stilum so aconselharia sempre o estilo comba-
suaserim. Ut enim terrae variis muta- tivo e quase belicoso. Pois assim como
tisque seminibus, ita ingenia nostra as terras são cultivadas com várias e
nunc hac nunc illa meditatione recolun- diversas sementes, também o é o nosso
tur. 8 Volo interdum aliquem ex histo- engenho ora com esse ora com aquele
ria locum apprendas, volo epistulam di- exercício retórico. 8 Gostaria que por
ligentius scribas. Nam saepe in oratio- vezes tomasses alguma passagem da
ne quoque non historica modo sed pro- história, por vezes escrevesses uma
pe poetica descriptionum necessitas in- carta com maior cuidado. Pois frequen-
cidit, et pressus sermo purusque ex temente incide sobre o discurso tam-
epistulis petitur. 9 Fas est et carmine bém uma necessidade de descrições
remitti, non dico continuo et longo – id não somente históricas mas quase poé-
enim perfici nisi in otio non potest –, ticas, e nas cartas é requerida uma lin-
sed hoc arguto et brevi, quod apte guagem sóbria e simples. 9 É lícito
quantas libet occupationes curasque também distrair-se com a poesia, e não
distinguit. 10 Lusus vocantur; sed hi falo de uma contínua e longa (que só
lusus non minorem interdum gloriam pode ser realizada no ócio), mas uma
quam seria consequuntur. Atque adeo – arguta e breve, que interrompe oportu-
cur enim te ad versus non versibus ad- namente quantas sejam as ocupações e
horter?– cuidados. 10. São chamadas de ‘jogos’;
mas não menor glória estes jogos ob-
têm do que as poesias sérias. E, por
tanto, por que não te incito aos versos
com versos?
11 ut laus est cerae, mollis cedensque sequatur 11 Qual elogio à cera, segue suave e cede
si doctos digitos iussaque fiat opus Aos dedos doutos, torna-se obra prescrita;
et nunc informet Martem castamve Minervam, E ora molda Marte ou a casta Minerva,
nunc Venerem effingat, nunc Veneris puerum; Ora a Venus conforma, ora o seu menino;
utque sacri fontes non sola incendia sistunt, Qual sagradas fontes não só detêm fogos
saepe etiam flores vernaque prata iuvant, E ajudam flores e prados primaveros;
sic hominum ingenium flecti ducique per artes Ao engenho humano convém dobrar-se em
non rigidas docta mobilitate decet. Douta mobilidade n’artes não duras.
12 Itaque summi oratores, summi etiam 12 Por isso os grandes oradores, e tam-
viri sic se aut exercebant aut delecta- bém os grandes homens se exercitavam
bant, immo delectabant exercebantque. ou se deleitavam assim, ou melhor, de-
13 Nam mirum est ut his opusculis leitavam-se e exercitavam-se. 13 Pois é
animus intendatur remittatur. Recipiunt admirável como relaxa o espírito que
enim amores odia iras misericordiam se dedica a tais opúsculos. É que eles
urbanitatem, omnia denique quae in vi- acolhem os amores, os ódios, as iras, a
ta atque etiam in foro causisque versan- misericórdia, a urbanidade, tudo, en-
tur. 14 Inest his quoque eadem quae fim, que acontece na vida e também
aliis carminibus utilitas, quod metri ne- nas praças e tribunais. 14 Há neles
cessitate devincti soluta oratione lae- também o mesmo recurso que em ou-
tamur, et quod facilius esse comparatio tras poesias, e, por conta da necessida-
ostendit, libentius scribimus. 15 Habes de de métrica obrigatória, nos alegra-
plura etiam fortasse quam requirebas; mos com a prosa, e porque a compara-
unum tamen omisi. Non enim dixi quae ção mostra ser esta mais fácil, escre-
Epistula IV, 18
Epistula V, 15
1 Cum versus tuos aemulor, tum ma- 1 Quando emulo teus versos, experi-
xime quam sint boni experior. Ut enim mento ao máximo o quanto são bons.
pictores pulchram absolutamque faci- Assim como os pintores raramente re-
em raro nisi in peius effingunt, ita ego produzem uma face bela e perfeita em
ab hoc archetypo labor et decido. 2 si senão de um modo inferior, também
Quo magis hortor, ut quam plurima eu me afasto do modelo e o arruino. 2
proferas, quae imitari omnes concupis- Por isso, te exorto ainda mais a produ-
cant, nemo aut paucissimi possint. zires muitos mais, os quais todos dese-
Vale. jam imitar, mas ninguém ou pouquís-
simos o conseguem. Fica bem!
*****
Tradução de:
Mauri Furlan
maurizius@gmail.com
Prof. Dr., Universidade Federal de Santa Catarina
http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-
bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0139&layout=&loc=7.9
http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-
bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0139&layout=&loc=4.18
http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-
bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0139&layout=&loc=5.15