Abel Tasmani

Abel Janszoon Tasman (1603-1659) ka qenë dhe detar dhe

hulumtues holandez. Gjatë viteve 1642-1644 u njoftua në detaje
me bregdetin jugor të Australisë ujdhesën e Van Diemenit.
Por, prej vitit 1855, ujdhesa e Van Diemenit quhet ujdhesa e
Tasmanisë. Ky hulumtues zbuloi Ujdhesën Jugore të Zelandës
së Re.Abel Jans Tasman lindi në vitin 1603 në Lutjegast, një
fshat i vogël në provincën e Groningenit, në veri të Holandës.
Burimi më i vjetër në dispozicion i përmendur më 27 dhjetor
1631, kur, si një marinar që jetonte në Amsterdam, 28-vjeçari u
angazhuan për t'u martuar me Jannetje Tjaers 21 vjeçare nga
rrethi Jordaan i qytetit. [3] Në vitin 1633 ai lundroi nga Texeli
në Batavia në shërbim të kompanisë holandeze të Indisë
Lindore (VOC), duke marrë rrugën jugore Brouwer. Tasmani
mori pjesë në një udhëtim në Seram Island; vendasit kishin
shitur erëza për të tjerët se holandezët. Ai kishte një ikje të
ngushtë nga vdekja, kur në një ulje të pakujdesshme disa nga
shokët e tij u vranë nga njerëzit e Seramit. Në gusht të vitit
1637 ai u kthye në Amsterdam dhe vitin e ardhshëm nënshkroi
për dhjetë vjet dhe e mori me vete gruan e tij në Batavia. Më
25 mars 1638 ai u përpoq të shiste pronën e tij në Jordaan, por
blerja u anullua. Në 1639 ai ishte i dyti në komandë të një
ekspedite eksplorimi në Paqësorin e Veriut nën Matthijs
Quast. Flota përfshinte anijet Engel dhe Gracht dhe arriti në
Fort Zeelandia (Dutch Formosa) dhe Deshima.

Në gusht 1642, Këshilli i Indies, i përbërë nga Antonie van

 Diemen, Cornelis van der Lijn, Joan Maetsuycker, Justus
Schouten, Salomon Sweers, Cornelis Witsen, dhe Pieter Boreel
në Batavia dërgoi Tasman dhe Franchoijs Visscher në një
udhëtim prej të cilëve njëri prej objektet ishin për të marrë
njohuri për "të gjitha provincat krejtësisht të panjohura të
Plazhit". [6] Ky ekspeditë përdorte dy anije të vogla,
Heemskerck dhe Zeehaen.riore te Australisë Perëndimore

Xhejms Kuk

Xhejms Kuk

Kapiten Xhejms Kuk (* 7 nëntor 1728 në Marton – † 14 shkurt

1779) (Anëtar i Shoqërisë Mbretërore dhe Flota Mbretërore)
ishte një eksplorues, lundrues dhe hartografë britanik, i cili u
ngrit në shkallën e Kapitenit në Flotën Mbretërore. Kuk ishte
i pari që kreu hartën e ishullit Njufaundlend (Neëfoundland)
përpara se të kryente tre udhëtime në Oqeanin Paqësor gjatë
të cilave arriti kontaktin e parë evropian në bregdetin e
Australisë dhe Ishujt e Havait, po ashtu i rra rreth e përqark
Zelandës së Re.[1]

Rrugët e lundrimeve të Kapitenit Xhejms Kuk. Udhëtimi i

parë tregohet me të kuqe, udhëtimi i dytë me jeshile, dhe
udhëtimi i tretë me blu. Lundrimi i ekuipazhit të Kukut pas
vdekjes së tij tregohet me vijë të ndërprerë blu.

Kuk iu bashkua flotës tregtare britanike kur ishte

adoleshent,[2] kurse Flotës Mbretërore në 1755. Ai mori pjesë në
Luftën Shtatë-vjeçare dhe më vonë kundroi dhe përfundoi
hartën e shumicës së hyrjes të Lumit Shën Lorenc gjatë
rrethimit të Kebekut. Kjo e lejoi Gjeneral Wolfe të bënte
sulmet e tij të famshme të fshehta në Lëndinat e Abrahamit
dhe e ndihmoi Kukun të vihej re prej Admiralëve dhe
Shoqatës Mbretërore. Kjo erdhi në një pikë të rëndësishme si
në karrierën personale edhe në drejtimin e eksplorimeve
britanike. Më 1766, ai u bë komandant në anijen Endeavour
për të parin nga tre udhëtimet e tij në Paqësor.

Kuku vendosi në hartat evropiane shumë ishuj dhe vija

bregdetare për herë të parë. Arritjet e tij mund ti atribuohen
kombinimit të aftësive të tija si detar, vëzhgues dhe hartograf
i shkëlqyer, si dhe guximi për të eksploruar vendndodhje të
rrezikshme për të konfirmuar faktet (për shembull zhytja në
rrethin Antarktik përsërimisht dhe eksplorimi përreth
Barrierës së Madhe të Shkëmbinjve Nënujorë), apo aftësia për
të drejtuar burrat në kushte të papërshtatshme dhe zelli për të
zbatuar udhëzimet e dhëna nga Admiralët.[2]

Kuk vdiq në Havai në luftim me vendasit gjatë udhëtimit të

tij të tretë eksplorues në Paqësor në 1779.
 Udhtimet e Vasko De Games
Udhëtimi i parë

Për here të pare Vasko de Gama u nis në rrugë detare nga Lisbona 08.07.1497.
Ekspedita e tij ka përfshir 4 anije detare – The Sao Gabriel , e udhëhequr nga
Vasko de Gama e cila ishte e rendë 178 ton me gjatësi 27 metra dhe gjërësi 8.5
metra me një ekip prej 150 detar. The Sao Rafael , udhëheqës i së cilës ishte vëllai
i tij Paulo de Gama , anije detare e cila kishte karakteristika shum të ngjajshme me
The Sao Gabriel. The Caravel Berio anije shum e vogël për dallim nga dy të parat e
cila udhëhiqej nga Nikolau Coelho. Ndërsa emir i anijes së fundit nuk është i
njohur e cila ka peshuar rreth 200 ton. Udhëtimi i pare i Vasko de Gamës , 16
dhjetor flota e kaloj lumin Great Fish River , vend prej ku u kthye Diazi dhe grupa
e tij . Në ato momente kanë lundruar në vende të cilat deria atëher nuk kanë qenë të
njohura nga evropianët . Në vitin 1498 arritën deri në Mozambikun e sotëm që
atëher sundohej nga arabët .

Më 25 janar arritën në tokë të re dhe u ndalën në atë vend një muaj për shkak të
riparimit të anjeve detare dhe lodhjes së madhe. Më 3 mars Gama arriti në ishullin
e vogël Mozambik ku banorët e atjeshëm në shikim të pare menduan se janë
musliman dhe u ofruan ndihmë Këtu Gama thirri në ndihmë disa detar arab me
qëllimin për të arritur në Indi . Ekspedita arriti në Koskihod më 20.05.1498 . Me
mbretin e Zamorias arrin marrëveshje për tregëti edhe pse tregëtarët arab nuk e kan
përkrahur këtë ide. Ai nga Zamorina mori leje me shkrim për hapjen e një porti
tregëtar në Koskihod.

Në gusht Vasko de Gama u kthye përsëri drejt Portugalisë . Për shkak të kohës së
keqe detin Arab e kaloj për gati tre muaj , edhe një pjes e madhe e ekuipazhit e
humbi jetën në këto shtrëngata . Gama me anijen detare Sao Gabriel u kthye në
Portugali më 09.09.1499 ku mbreti Manueli i e priti me nderime të mëdha dhe i
dhuroi një premi vjetore.

Udhëtimi i dytë

Kur Kambralit nuk i ishte ofruar udhëtim i ri për në Indi, ose ai e kishte refuzuar, e
gjithë përgjegjësi i ishte besuar Vasko de Gamës. Ai e mori titullin “Admiral i
Oqeanit Indian” dhe u nis në rrug më 12 shkurt 1502 me 20 anije detare. Gama e
detyroi sunduesin e qytetit të Kilva ti paguaj tatim mbretit të Portugalisë. Gama
arriti në qytetin Kananor, në veri të Kalkutës . Këtu e plaçkiti anijen tregtare arabe
e cila arriti disa ditë pas tyre me rreth 200-400 udhëtare , ku kishte edhe fëmijë dhe
gra. Ai plaçkiti shum gjëra të çmuara , kjo paraqet momentin më brutal në
karrierën e tij. Gama arriti marrëveshje edhe me sunduesin Kananorea , dhe mbas
kësaj u nis drejt Kalkutës. Vasko de Gama vendosi ultimatum në Zamorin drejt
popullsis së tij që ta lëshojnë vendin , dhe më vonë qytetit ishte bombarduar.
Mandej Vasko de Gama shkoi në qytet tjetër ku arriti marrëveshje me një sundues
tjetër i cili ishte në armiqësi me Zamorinin. Më 20.02.1503 Gama niset drejt
Portugalisë.

Udhëtimi i tretë
Nuk janë shumë të njohura detajet rreth udhëtimit të tretë të Vasko de Gamës
gjatë Manuelit të pare, në ndërkohë Gama është martuar me Catarian Ataide
rreth viteve 1500-1505. Për udhëtimin e tretë drejt Indisë ai u nis rreth viti 1524
mbas tre muajsh në Indi Gama sëmuret dhe vdes.