Chong 4. Lin cia nén dat Chuong 4 BIEN DANG CUA DAT VA TINH TOAN DO LUN CUA NEN MONG CONG TRINH 4.1.Bién dang cla dat. Dusi tée dung cia tii trong edng trinh va trong lung ban than cia dat, nén sé bi bién dang va lim cho cdng tinh bi lin. Trong nhigu trximg hgp tuy tai trong edng trinh tc dung chira dat dén giéi han vé curing dG nhumg dat nén da bi bién dang qué lén lam {inh hung dén su vige binh thurdng ciia nha va cng trinh, BG lin cia toan b9 céng trinh ma du thi Khdng gay nhimng img suat phy thém trong két cu cia né, nhung khi 46 Nin cua timg phan céng trinh ma khée nhau thi sé gay ra cdc tig suat phy cho méng va két ben trén anh hong 49 bén cia cong trinh. Vi vay khi thiét k khéng ché 9 lin tuyét di ciing nhur dQ lin khdng déu gitra céc bG phan ciia céng trinh ‘rong mot gidi han cho phép. Vi it 1A mét vat thé phite tap nén bién dang cia n6 phy thude vao bién thién thé tich 18 réng (nén, nd) cling nhu sy phy thuge vio tinh chat bién dang cia ban than céc thinh phan hgp thinh dat (inh tir bién cia edt dat, tinh nén ciia made 16 rong va khi). Céc Jogi bién dang khic nhau cia dat va nguyén nhan gay ra ching c6 thé hé théng theo bing 4. ‘Trong thye té cn xdc dinh d6 Itin ciia nén dat hoa méng bao gdm ca dang du vi bién dang din hi. Tuy nhign tuy timg trudmg hop mi hode 1a bién dang din hoi e ¥ nghia chi yéu (vi dy khi nén dat chju tai trong déng), hodc 1a bién dang du c6 ¥ nghia chi yéu (vi du nhu tinh méng eimg theo bién dang ea nén). Bang 4_1 Cac nguyén nhan v§t ly chi yéu cita cdc bién dang ciia dit. Loai bign dang ‘Nguyén nhan cua bign dang Bign dang dn hoi = Bién dang thé tich = Lae phan tir dan héi ciia hat rin, cla nude ming mong va cita khi - Thay di hinh ding ~ Lire phan tir din hoi, thay 46i eta dang lién kkét cau tric. Bign dang dur (khOng dan hoi) ; -Nén lin - Giam thé tich 16 ring. -No ~ Tae dung cua le dign phan ti - Tir bién = Sy trugt gidta cde hat. ~ Bién dang dur thuan tuy ~ Sy pha hogi két cu C6 nhiéu nguyén nhin lim cho khdi dat bi bién dang vi dy nhu sy co ngét do hit nude, sy co khé khi nuée bj béc hoi,... nhung trong pham vi chong nay, bién dang cia do téc dung cia tai trong tinh gay ra. Truong hop nén dat di én dinh vé lin dui tac dung cia trong long ban than thi chi cé phan tai trong téc dung ngoai lim cho nén bj lim, Trong truéng hgp nén dat chwa én dinh vé lin thi cé do trong lwong ban than va trong hrgng c6ng trinh déu gay lin. Ung suat chinh gay ra kim cho nén dat bj nén kin dduge goi la ting suat nén lin ‘Trén thyc té cde phuong phap tinh toan 6 hin on dinh cua nén dat dudi tac dung cia img sudt nén hin déu dya trén nguyén ly bién dang tuyén tinh cia nén dit. Do do tai 44Chuong 4. Lan cla nén dat trong téc dung lén nén cin duge khéng ché dé dit nén 1am vige trong giai doan tuyén tinh giita tmg suat va bién dang. Khi tinh nén theo bién dang TCXD 45-78 quy dinh phai khong ché tai trong tée dung khong duge lén hon tri s6 dp lye tiéu chudn lén nén lay oR lay bing P),4 ¢ dira thém vao mét hé s6 tinh toan. Ngoai ra, dud téc dung cite tai trong, d@ hin cua nén dat khOng dgt ngay gid tri dn ciing ma phai trai qua mt thi gian dai hay ngan tu thuge theo tig logi dat. toin d6 lin én dinh edn cin phai xéc dinh dién bién cia lin theo thai gian, de bigt la d6i véi nén dit dinh. 4.2.X4c dinh d6 lain dan hdi cia nén dat. bién dang dan héi durge dip dung cho diém bign dang cia dat la phire tap nén khéng c6 mét mé hinh nao hoan thign phan énh diy di dle digm bién dang ciia dat, Hign tai dé xée dinh d6 lin din héi c6 ede phuong phap sau:Phuong phép bién dang dan héi tong quét: phuong phap nay tinh dén khong hing cae chuyén vj din hdi ciia nhiing diém thude pham vi chju tai ma edn cia cit céc diém nim ngoai né. = Phuong phap bién dang dan héi cuc b6: chi tinh dén bién dang ciia dat & ché dat tai trong. - Phuong phap dang dan héi hén hgp: xét dén ca bién dang dan hdi chung va bien dang dan hdi cyc b6. Trong céc phuong phap néu trén, phyong phép bién dang din hdi ting quat duoc xy dymg trén léi gidi chat ché ciia ly thuyét dan héi véi ban khéng gian dn hoi va ting dan hoi hiu han nam trén nén khéng nén. Tuy nhién dé xét dén dic diém bién dang cia dat, tite la c6 ké dén bién dang dur, ngudi ta thay mé dun dan hdi E bing mé dun bién dang Ep cia dat. Sau day chiing ta xem xét vige tinh todn 49 hin én dinh cia nén eéng trinh theo phuong phép bién dang dan hdi tng quat lA phuong phap thurng ding trong thyc té. 4.2.2. Xé¢ dinh d6 Idn én djnh cia nén dat c6 chiéu day v6 han Trong bai tofin xc dinh img suat dudi tic dung cia Iye tap trung d&t trén mat dat, J.Boussinet d5 dua ra cng thie xée dinh chuyén vj thing dimg cia nhimg diém nim tren mit nén dat (Z = 0) dudi tae dung cia yc tp trung P la (4-1) ft thi C duge xe dinh theo C__ lag s6 dan hdi cia bin khéng gian, ‘cdg thite sau: g, ic “ (42) Trong a: 42Chuong 4. Lan cla nén dat E,_ mé dun bién dang; HM, hsb né hdng cia Khi o6 tai trong cuc b6 phan bé déu véi curing 46 p trén dign tich F thi tri s6 9 kin tai mot diém bat ky trén mat dat durge xéc dinh theo céng thite: (43) _ Dua vio biéu thite (4-3) 06 thé xe dinh duge cdc biéu thite tinh todn dé lin cia cde dim dic trang (6 tam, & g6c) cing nhur 46 lin trung binh déi véi méi loai dign tich chiu tai cu thé (hinh chit nhat, hinh tron,...). ARE. z el a Hinh 4_1 So dd tic dung cita tai trong eye bd. Phan tich cdc biéu thitc tim due dong théi so sinh voi két qua thi nghi¢m ban nén 6 kich thuée, hinh dang va dO cimg khiéc nhau trén mo hinh va hign trudmg, ngudi ta bién di dura ra céng thire xée dinh 6 hin én dinh ctia méng nhur sau s 20h) (44) Trong b_ chigu rong cita méng chit nat, duéng kinh mong tri; p_ cudng dé tai trong phan bé déu; o_ lhg s6 dae tng cho hinh dang va 46 ctmg ctia méng duge lap thinh bang, trong d6 , img véi d6 lin & tim mong, «, img véi dd lin & g6c con «, Ta hé s6 6 lin trung binh vi céc mong mém va @,,,, img v6i dS lin cha mong cig tuyét d6i. ‘Néu tir bigu thite 4-4 ma di tim £, ta e6: 43