Τα μυστικά των εξετάσεων

2 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

3 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ

Ιδιότητες συζυγών Ιδιότητες μέτρου

z1 z 2  z1  z 2 z  a 2  2
, όό πόυ z  a  i
z  z   z
z 1  z 2 ...  z   z 1  z 2  ...  z 
z 2 zz
z 1 z 2  z 1  z 2
z  Re z  , z  Im z 
z 1  z 2 ...  z  z 1  z 2  ...  z
z 1 z 2  z 1  z 2
z   z
z1 z1
 z1  z1 
   z2 z2
 z2  z2 z 1  z 2 ...  z  z 1  z 2  ...  z 
z z
z1  z 2  z1 z 2  z1  z 2

Γεωμετρικοί τόποι
Γεωμετρικός τόπος Εξίσωση
Κύκλος με κέντρο K(zo) και ακτίνα ρ

Κυκλικός δίσκος με κέντρο K(zo) και

ακτίνα ρ

Εξωτερικά σημεία κύκλου με κέντρο K(zo)

και ακτίνα ρ

Κυκλικός δακτύλιος με κέντρο K(zo) και

ακτίνες ρ, R

Μεσοκάθετος του τμήματος που ορίζουν

οι εικόνες των z1, z2

4 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

ΑΝΑΛΥΣΗ

Παράγωγος σε σημείο
Έστω f συνάρτηση στο x 0 σημείο του πεδίου ορισμού της. Αν το όριο
f  x  f  x 0 
lim υπάρχει και είναι πραγματικός αριθμός τότε ονομάζεται
x x0 x x0
παράγωγος της f στο x 0 και συμβολίζεται f  x 0  . Δηλαδή
f  x  f  x 0 
f  x 0   lim
x x0 x x0

ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ
Παράγωγοι βασικών Παράγωγοι σύνθετων
συναρτήσεων συναρτήσεων
 fog    x   f  g  x    g  x 

f  a
 af a 1 f 

  
f 
1
 f
2 f

f    f  f 
 f    f  f 
 f    1
 f    2f  1  f   
 f2

f    12  f     2f  1  f   
 f
 e   e  f 
f f

 a  a ln a  f 
f f

 ln f    1  f 
f

5 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

Κανόνες παραγώγισης

 cf  x     cf  x   f  x   g  x     f ( x)  g ( x)
 f  x   g  x     f ( x)  g ( x)  f  x   g  x   f  x   g  x     f ( x)  g ( x)

 f  x  f  x   g  x   f  x   g  x 
 g x  
   g  x  2

Εφαπτομένη
Αν η συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη στο x 0 τότε υπάρχει η εφαπτομένη
της καμπύλης y  f  x  στο x 0 και έχει συντελεστή διεύθυνσης f  x 0  .
Στην περίπτωση αυτή η εξίσωση της εφαπτομένης είναι η:
y  f  x 0   f  x 0  x  x 0 

ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΩΝ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΩΝ

f συνεχής στο [α, β]

Θ. μέγιστης και
ελάχιστης τιμής
Θ. Bolzano η μεταξύ των Η συνάρτηση f
Υπάρχει τουλάχιστον ένα έχει μέγιστη και
Θ. ενδιαμέσων τιμών
ώστε ελάχιστη τιμή
Υπάρχει τουλάχιστον
στο [α, β]
ένα ώστε

f σταθερή στο f γνησίως f γνησίως

διάστημα Δ αύξουσα στο Δ φθίνουσα στο Δ

6 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009

στο Δ στο
g συνεχής
στο στο στο στο
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΘΕΩΡΗΜΑΤΟΣ
f συνεχής ΜΕΣΗΣ ΤΙΜΗΣ διάστημα Δ
εσωτερικό του Δ εσωτερικό του Δστο διάστημα Δ του Δ
εσωτερικό εσωτερικό του Δ
 Τα μυστικά των εξετάσεων

ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΣΙΜΩΝ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΩΝ

f συνεχής στο [α, β]

f παραγωγίσιμη στο (α, β)

Θεώρημα μέσης τιμής

Υπάρχει τουλάχιστον ένα
Θ. Rolle
ώστε
Υπάρχει τουλάχιστον ένα
ώστε

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΘΕΩΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕΣΗΣ ΤΙΜΗΣ

f συνεχής στο διάστημα Δ

στο στο στο g συνεχής στο

διάστημα Δ
εσωτερικό του Δ εσωτερικό του Δ εσωτερικό του Δ
f σταθερή στο f γνησίως f γνησίως στο
διάστημα Δ αύξουσα στο Δ φθίνουσα στο Δ
εσωτερικό του Δ

στο Δ

ΘΕΩΡΗΜΑ FERMAT

Έστω f συνάρτηση ορισμένη στο διάστημα Δ.

Αν: το x 0 είναι εσωτερικό σημείο του Δ
η f είναι παραγωγίσιμη στο x 0
η f έχει τοπικό ακρότατο στο x 0
τότε f ( x)  0

7 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

KΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

Έστω f συνάρτηση στο (α, β) και παραγωγίσιμη στα διαστήματα (α, x 0 ), ( x 0 , β).
 Αν f  x   0 στο (α, x 0 ) και f  x   0 στο ( x 0 , β), τότε η f έχει
τοπικό μέγιστο στο x 0 .
 Αν f  x   0 στο (α, x 0 ) και f  x   0 στο ( x 0 , β), τότε η f έχει
τοπικό ελάχιστο στο x 0 .

ΚΥΡΤΟΤΗΤΑ

Έστω f συνάρτηση συνεχής στο διάστημα Δ και δυο φορές παραγωγίσιμη στο
εσωτερικό του Δ
 Αν f  x   0 για κάθε εσωτερικό σημείο του Δ, τότε η f είναι κυρτή στο Δ.
 Αν f  x   0 για κάθε εσωτερικό σημείο του Δ, τότε η f είναι κοίλη στο Δ.

ΑΣΥΜΠΤΩΤΕΣ
ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΕΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΠΛΑΓΙΕΣ

Η ευθεία είναι Η ευθεία είναι Η ευθεία είναι

κατακόρυφη ασύμπτωτη οριζόντια ασύμπτωτη πλάγια ασύμπτωτη της
της γραφικής της γραφικής γραφικής παράστασης της
παράστασης της παράστασης της συνάρτησης f στο αν
συνάρτησης f αν συνάρτησης f στο
αν
ή (Ομοίως στο )

(Ομοίως στο

8 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΑΣΥΜΠΤΩΤΩΝ ΣΤΟ

Είναι πραγματικός
αριθμός λ το όριο;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Είναι πραγματικός Δεν υπάρχει

αριθμός β το όριο; ασύμπτωτη στο

ΝΑΙ ΟΧΙ

Η ασύμπτωτη στο είναι Δεν υπάρχει

η ευθεία ασύμπτωτη στο

Ομοίως στο - ∞

9 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

Κανόνες DE L’ HOSPITAL
0
 Μορφή
0
Έστω ότι: lim f ( x ) = 0
x x0

lim g ( x) = 0
x x0

f ( x)
υπάρχει το όριο xlim (είτε είναι πραγματικός αριθμός
x 0 g ( x)
είτε είναι άπειρο)
f ( x) f ( x)
Τότε ισχύει: lim  lim
x x0 g ( x) x  x 0 g ( x)

 
 Μορφή  

Έστω ότι: lim f ( x ) =  

x x0

lim g ( x) =  
x x0

f ( x)
υπάρχει το όριο xlim (είτε είναι πραγματικός αριθμός είτε
x 0 g ( x)
είναι άπειρο)
f ( x) f ( x)
Τότε ισχύει: lim  lim
x x0 g ( x) x  x 0 g ( x)

Μελέτη συνάρτησης
ο
1 βήμα Προσδιορίζουμε το πεδίο ορισμού της f.
2ο βήμα Εξετάζουμε την f ως προς τη συνέχεια.
3ο βήμα Προσδιορίζουμε τις συναρτήσεις f  και f  και βρίσκουμε
τα κρίσιμα σημεία και τα πιθανά σημεία καμπής.
4ο βήμα Προσδιορίζουμε τις ασύμπτωτες της f και υπολογίζουμε τα
όριά της στα άκρα όλων των διαστημάτων του πεδίου ορισμού.
5ο βήμα Κατασκευάζουμε πίνακα μεταβολών της f. Στον πίνακα αυτό
σημειώνουμε τα πρόσημα των f  και f  . Προκύπτουν έτσι
άμεσα η μονοτονία, τα τοπικά ακρότατα, η κυρτότητα και τα
σημεία καμπής της f. Σημειώνουμε επίσης τα διάφορα όρια της f,
τα οποία υπολογίσαμε στο 4ο βήμα.

10 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

ΑΟΡΙΣΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑ
Ορισμός
Έστω f μία συνάρτηση ορισμένη σε ένα διάστημα Δ. Αρχική συνάρτηση
ή παράγουσα της f στο Δ ονομάζεται κάθε συνάρτηση F που είναι
παραγωγίσιμη στο Δ και ισχύει:
( x)  f ( x), για κάθε x �D
F�

 Για κάθε συνάρτηση f , παραγωγίσιμη σε ένα διάστημα Δ, ισχύει

� ( x)dx 
f� f ( x )  c, για κάθε c �R

Ιδιότητες αόριστου ολοκληρώματος

Αν οι συναρτήσεις f και g έχουν παράγουσα σε ένα διάστημα Δ, τότε
 l f ( x)dx  l �
� f ( x)dx , l �R *

( f ( x)  g ( x))dx  �
 � f ( x)dx  �
g ( x)dx

μΈΘΟΔΟΙ ΟΛΟΚΛΉΡΩΣΗΣ
Ολοκλήρωση κατά παράγοντες Ολοκλήρωση με
αντικατάσταση
Πίνακας αόριστων ολοκληρωμάτων
( x)dx  f ( x ) g ( x )  �
�f (1.x) g � f ( x )� ( x)dx  �f (u )du
g ( x)6.dx �f ( g ( x)) g �
� 0dx  c � xdx   x  c
Όπου u  g ( x) και du  g � ( x)dx
2. 7. 1
1dx  x  c
� � dx   x  c
 2
x
3. 1 8. 1
� dx  ln x  c � dx   x  c
x  2
x
4. x a 1 9.
x dx 
�
a
c e dx  e
�
x x
c
a 1
5. 10. ax
 xdx   x  c
� a dx 
�
x
c
ln a

11 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

12 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

ΟΡΙΣΜΕΝΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑ
 v

�
a
f ( x)dx  lim(�f (xk )Dx)
x ��
k 1

 a
 � f ( x)dx   � f ( x)dx Αν f ( x ) �0 τότε

f ( x) dx �0
a  �
a
a
 �
a
f ( x)dx 0

Θεμελιώδες θεώρημα του ολοκληρωτικού λογισμού

Έστω f μία συνεχής συνάρτηση σε ένα διάστημα [α,β]. Αν G είναι μια
παράγουσα της f στο [α,β] τότε

�
a
f ( x) dx G (  )  G (a )

Ιδιότητες ορισμένου ολοκληρώματος

 a
�
a
f ( x)dx   �

f ( x)dx
a
�a
f ( x )dx 0
 
�a
l f ( x ) dx  l �a
f ( x)dx
  
�a
[ f ( x)  g ( x)]dx  � a
f ( x )dx  � a
g ( x )dx
  
�
a
[ l f ( x )   g ( x )]dx  l � a
f ( x ) dx   �a
g ( x )dx
 g 
�a
f ( x ) dx  �a
f ( x ) dx  � g
f ( x)dx

Αν f ( x ) �0 τότε � f ( x)dx �0
a

(αν η συνάρτηση f δεν είναι παντού μηδέν στο [α, β], τότε:

�
a
f ( x) dx  0 )

Το ορισμένο ολοκλήρωμα ως συνάρτηση του άνω ορίου του

Αν f είναι συνεχής σε ένα διάστημα Δ και α είναι ένα σημείο του Δ
τότε η συνάρτηση:
x
F ( x)  �
a
f (t ) dt , x �D είναι μια παράγουσα της f στο Δ και ισχύει:

 �f (t )dt  � f ( x)
x

a
για κάθε x �D

13 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

ΜΈΘΟΔΟΙ ΟΛΟΚΛΉΡΩΣΗΣ
Ολοκλήρωση κατά
Ολοκλήρωση κατά παράγοντες
αντικατάσταση
 u2
�
a
( x)dx  �f (u )du
f ( g ( x)) g � u1

  Όπου u  g ( x) και
�
a
( x)dx  [ f ( x) g ( x)]a  �
f ( x) g � a
f ( x)�
g ( x)dx du  g �
( x)dx

u1  g (a ) και u2  g (  )

14 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009