Vous êtes sur la page 1sur 71

www.sakshieducation.

com

DIFFERENTIAL EQUATIONS

An equation involving one dependent variable, one or more independent variables and the
differential coefficients (derivatives) of dependent variable with respect to independent variables is
called a differential equation.

Order of a Differential Equation: The order of the highest derivative involved in an ordinary
differential equation is called the order of the differential equation.

Degree of a Differential Equation: The degree of the highest derivative involved in an ordinary
differential equation, when the equation has been expressed in the form of a polynomial in the
highest derivative by eliminating radicals and fraction powers of the derivatives is called the degree
of the differential equation.

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Very Short Answer Questions

1. Find the order of the family of the differential equation obtained by eliminating the
arbitrary constants b and c from xy = ce x + be − x + x 2 .

Sol.

Equation of the curve is xy = ce x + be − x + x 2

Number of arbitrary constants in the given curve is 2.

Therefore, the order of the corresponding differential equation is 2.

2. Find the order of the differential equation of the family of all circles with their centres at
the origin.

Given family of curves is x 2 + y 2 = a 2 − − − (1) , a parameter.

Diff (1) w.r.t x,

2x+2y.y1 =0.

Hence required differential equation is x+y.y1 = 0.

Order of the differential equation is 1.

6/5
 d 2 y  dy 3 
3. Find the order and degree of  2 +    = 6y .
 dx  dx  
 

6/5
 d 2 y  dy 3 
Sol. Given equation is:  2 +    = 6y
 dx  dx  
 

3
d 2 y  dy 
i.e. 2 +   = (6y)5 / 6
dx  dx 

Order = 2, degree = 1

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Short Answer Questions


1. Form the differential equation of the following family of curves where parameters are
given in brackets.

y = c ( x − c) ;(c)
2
i).

y = c ( x − c ) − − − − − − (1)
2

Diff. w.r.t x,

y1 = c.2 ( x − c ) − − − − ( 2 )

(1) y x−c
⇒ =
( 2) y1 2

2y 2y
⇒ x−c = and c =x-
y1 y1

2
 2 y  2 y 
from (1) , y =  x-   ⇒ y13 = 4 y ( xy1 − 2 y )
 y1  y1 

ii) xy = ae x + be− x ; ( a, b )

xy = ae x + be − x − − − (1)

Diff. w.r.t. x,

y + x. y1 = ae x − be − x − − − ( 2 )
diff .w.r.t. x,
y1 + y1 + xy2 = ae x + be − x = xy
∴ 2y1 + xy2 = xy

Which is required differential equation.

iii) y = ( a + bx ) e kx ; ( a, b )

y = ( a + bx ) ekx − − − (1)

Diff. w.r.t x,

⇒ y1 = k ( a + bx ) e kx + be kx
⇒ y1 = ky + be kx − − − ( 2 )

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Diff. w.r.t. x,

⇒ y2 = ky1 + kbekx
⇒ y2 = ky1 + k ( y1 − ky )

⇒ y2 = 2ky1 − k 2 y Which is required differential equation.

iv) y = a cos(nx + b); ( a, b )

Ans. y2 + n 2 y = 0

2. Obtain the differential equation which corresponds to each of the following family of
curves.

i) The rectangular hyperbolas which have the coordinates axes as asymptotes.

Sol. Equation of the rectangular hyperbola is xy=c2 where c is arbitrary constant.

Differentiating w.r.t. x

dy
x +y=0
dx

ii) The ellipses with centres at the origin and having coordinate axes as axes.

Sol. Equation of ellipse is

x2 y2
+ =1
a2 b2

Diff. w.r.t. x,

2x 2y dy b2
+ = 0 ⇒ y.y1 = − x
a2 b 2 dx a2

Diff. w.r.t. x,

b2 y.y1
y.y 2 + y1.y1 = − ⇒ y.y2 + 2y1 =
a2 x

⇒ x ( y.y2 + 2y1 ) = y.y1

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

3. Form the differential equation corresponding to the family of circles of radius r given by
(x – a2) + (y – b)2 = r2, where a and b are parameters.

Sol. We have: (x – a2) + (y – b)2 = r2 …(1)

Differentiating (1) w.r.to x

dy
2(x − a) + 2(y − b) =0 … (2)
dx

Differentiating (2) w.r.to x


2
d 2 y  dy 
1 + (y − b) +  = 0 … (3)
dx 2  dx 

dy
From (2) (x − a) = −(y − b)
dx

Substituting in (1), we get


2
2  dy 
(y − b)   + (y − b)2 = r 2
 dx 

  dy 2  2
(y − b)    + 1 = r
2
… (4)
  dx  
 

  dy  2 
d2 y
From (3) (y − h) 2 = −  1 +   
dx   dx  
 

  dy 2 
1 +   
  dx  
(y − h) = −  
d y
2
 2 
 dx 
3
  dy 2 
1 +   
  dx  
Substituting in (4):  2
 = r2
 d2y 
 2 
 dx 

2 3
 d 2 y    dy 2 
i.e. r 2  2  = 1 +   
 
 dx    dx  

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Long Answer Questions

1. Form the differential equations of the following family of curves where parameters are
given in brackets.

i) y = ae3x + be4x ; (a, b)

Sol. y = ae3x + be4x − − − − (1)

Differentiating w.r.to x

y1 = 3ae3x + 4be4x − − − − − ( 2 )

Differentiating w.r.to x,

y 2 = 9ae3x + 16be4x − − − − − ( 3)

Eliminating a,b from above equations,

y e3 x e4 x
y1 3e3 x 4e 4 x = 0
y2 9e3 x 16e4 x

y 1 1
⇒ y1 3 4 =0
y2 9 16

⇒ y2 − 7 y1 + 12 y = 0 Which is the required differential equation.

ii) y = ax2 + bx ; (a, b)

Sol.

y = ax2 + bx ---- (1)

diff. w.r.t. x,

y1 = y 2 x + b ⇒ y1x = y 2 x 2 + bx − − − ( 2 )

diff. w.r.t. x,

y 2 = 2a ----------- (3)

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

From (2) and (3),

y1 = y 2 x + b ⇒ y1x = y 2 x 2 + bx − − − ( 4 )

d2 y
x 2
2
= 2ax 2 … (i)
dx

dy
−2x = −4ax 2 − 2bx … (ii)
dx

2y = 2ax2 + 2bx … (iii)

Adding all three equations we get

d2 y dy
x2 2
− 2x + 2y = 0
dx dx

iii) ax2 + by2 = 1 ; (a, b)

Sol.

Given equation is

ax2 + by2 = 1 ------ (1)

Differentiating w.r.t. x

⇒ 2ax + 2byy1 = 0
⇒ ax + byy1 = 0 − − − − − − ( 2 )

Differentiating w.r.t. x

⇒ a + b ( yy2 + y1 y1 ) = 0 ⇒ a + b yy2 + y12 = 0 ( )


(
⇒ ax + bx yy2 + y12 = 0 ---- (3) )
( 3) − ( 2 ) ⇒ bx ( yy2 + y12 ) − byy1 = 0
(
⇒ x yy2 + y12 − yy1 = 0 )
b
iv) xy = ax 2 + ; (a, b)
x

b
Sol. xy = ax 2 +
x

x2y = ax2 + b

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Differentiating w.r.t. x

x2y1 + 2xy = 3ax2

Dividing with x

xy1 + 2y = 3ax … (i)

Differentiating w.r.t. x

xy2 + y1 + 2y1 = 3a

xy2 + 3y1 = 3a … (ii)

Dividing (i) by (ii)

xy1 + 2y 3ax
= =x
xy 2 + 3y1 3a

Cross multiplying

xy1 + 2y = x 2 y 2 + 3xy
x 2 y 2 + 2xy1 − 2y = 0
 d2 y   dy 
x 2  2  + 2x   − 2y = 0
 dx   dx 
 

2. Obtain the differential equation which corresponds to each of the following family of
curves.

i) The circles which touch the Y-axis at the origin.

Sol. Equation of the given family of circles is

x2 + y2 + 2gx = 0, g arbitrary const …(i)

x2 + y2 = –2gx

Differentiating w.r.t. x

2x + 2yy1 = –2g … (ii)

Substituting in (i)

x2 + y2 = x(2x + 2yy1) by (ii)

= 2x2 + 2xyy1

yy2 – 2xyy1 – 2x2 = 0

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy
y2 – x2 = 2xy .
dx

ii) The parabolas each of which has a latus rectum 4a and whose axes are parallel to x-axis.

Sol.

Equation of the given family of parabolas is

(y – k)2 = 4a(x – h) -----(i)

Where h,k are arbitrary constants

Differentiating w.r.t. x

2(y – k)y1 = 4a

(y – k)y1 = 2a …(2)

Differentiating w.r.t. x

(y – k)y2 + y12 = 0 …(3)

2a
From (2), y – k =
y1

Substituting in (3)

2a
⋅ y 2 + y12 = 0 ⇒ 2ay 2 + y13 = 0
y1

iii) The parabolas having their foci at the origin and axis along the x-axis.

Sol.

Given family of parabolas is y2 = 4a(x + a) ----- (i)

Diff. w.r.t.x,

dy 1
2y = 4a ⇒ yy′ = a ----- (2)
dx 2

From (i) and (2),

1  1 
y2 = 4 yy′  x + yy′ 
2  2 

1
y 2 = 2y′x + 4 ⋅ y 2 y′2 ⇒ y 2 = 2yy′x + y 2 y′2
4
2
 dy   dy 
y   + 2x   = y
 dx   dx 
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Solutions of Differential Equations

Variables Separable:
dy
Let the given equation be = f (x, y) . If f(x, y) is a variables separable function,
dx

dy dy
i.e., f(x, y) = g(x)h(y) then the equation can be written as = g (x ) h ( y) ⇒ = g(x)dx . By
dx h(y)

dy
integrating both sides, we get the solution of = f (x, y) . This method of finding the solution is
dx
known as variables separable.

Very Short Answer Questions

1. Find the general solution of 1 − x 2 dy + 1 − y 2 dx = 0 .

Sol. Given d.e. is

1 − x 2 dy + 1 − y 2 dx = 0

1 − x 2 dy = − 1 − y 2 dx

Integrating both sides

dy dx
∫ 1 − y2
= −∫
1− x2

sin–1y = –sin–1x + c

Solution is sin–1x + sin–1y = c, where c is a constant.

dy 2y
2. Find the general solution of = .
dx x

dy 2y dy dx
Sol. = ⇒∫ =2
dx x y x

Integrating both sides

log c + log y = 2 log x


log cy = log x 2

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Solution is cy = x2 where c is a constant.

Short Answer Questions

Solve the following differential equations.

dy 1 + y2
1. =
dx 1 + x 2

dy 1 + y2
Sol. =
dx 1 + x 2

Integrating both sides

dy dx
⇒∫ =∫
1 + y2 1+ x2

tan −1 y = tan −1 x + tan −1 c Where c is a constant.

dy
2. = e y− x
dx

dy e y dy dx
Sol. = x ⇒ y = x
dx e e e

Integrating both sides ∫ e − x dx = ∫ e − y dy ⇒ −e− x = −e− y + c

e− y = e− x + c Where c is a constant.

3. (ex + 1)y dy + (y + 1)dx = 0

Sol. (ex + 1)y dy = –(y + 1)dx


ydy dx
=− x
y +1 e +1
Integrating both sides
 1  e− x dx
∫  y + 1  ∫ e− x + 1
1 − dy = −

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

y − log(y + 1) = log(e− x + 1) + log c


⇒ y − log(y + 1) = log c(e − x + 1)
⇒ y = log(y + 1) + log c(e− x + 1)
y = log c(y + 1)(e − x + 1)

Solution is: e y = c(y + 1)(e − x + 1) .

dy
4. = e x − y + x 2e− y
dx

dy x −y 2 −y ex x 2
Sol. =e +x e = y + y
dx e e

Integrating both sides

∫e ⋅ dy = ∫ (e x + x 2 )dx
y

x3
Solution is: e y = e x + +c
3

5. tan y dx + tan x dy = 0

Sol. tan y dx = –tan x dy

dx −dy cos x cos y


= ⇒ dx = − dy
tan x tan y sin x sin y

Taking integration

cos x cos y
∫ sin x dx = −∫ sin y dy
log sin x = − log sin y + log c
log sin x + log sin y = log c
log(sin x ⋅ sin y) = log c ⇒ sin x ⋅ sin y = c

6. 1 + x 2 dx + 1 + y 2 dy = 0

Sol. 1 + x 2 dx = − 1 + y 2 dy

Integrating both sides ∫ 1 + x 2 dx = − ∫ 1 + y 2 dy


www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

x 1
× 1 + x 2 + sinh −1 x =
2 2

1 + y2 1
y = sinh −1 x + c
2 2

x 1 + x 2 + y 1 + y 2 + log (x + 1 + x 2 )(y + 1 + y 2 )  = c


 

dy  dy 
7. y−x = 5  y2 + 
dx  dx 

dy dx dy
Sol. y − 5y 2 = (x + 5) ⇒ =
dx x + 5 y(1 − 5y)

Integrating both sides

dx dy 1 5 
∫ x + 5 = ∫ y(1 − 5y) = ∫  y + 1 − 5y  dy
ln | x + 5 |= ln y − ln |1 − 5y | + ln c

cy  cy 
ln | x + 5 |= ln ⇒ x +5 =  
1 − 5y  1 − 5y 

dy xy + y
8. =
dx xy + x

dy y(x + 1) y +1 x +1
Sol. = ⇒ dy = dx
dx x(y + 1) y x

 1  1
∫ 1 + y  dy = ∫ 1 + x  dx
y + log y = x + log x + log c
cx
y − x = log
y

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Short Answer Questions

dy 1 + y2
1. =
dx (1 + x 2 )xy

dy 1 + y2
=
dx (1 + x 2 )xy
Sol.
ydy dx
⇒ =
1+ y 2
x(1 + x 2 )

2ydy 2xdx
=
1 + y2 x 2 (1 + x 2 )

Integrating both sides

2ydy  1 1 
∫ 1 + y2 = ∫  x 2 − 1 + x 2  2x dx

log(1 + y 2 ) = log x 2 − log(1 + x 2 ) + log c


log(1 + x 2 ) + log(1 + y 2 ) = log x 2 + log c

Solution is: (1 + x2)(1 + y2) = cx2

dy
2. + x 2 = x 2 ⋅ e3y
dx

dy
Sol. + x 2 = x 2 ⋅ e3y
dx

dy
⇒ = x 2 ⋅ e3y − x 2 = x 2 (e3y − 1)
dx

Integrating both sides

dy e−3y
∫ e3y − 1 = ∫ x dx ⇒ ∫ = ∫ x 2dx
2
−3y
1− e

(1 − e−3y ) x 3
log = +c
3 3

log(1 − e −3y ) = x 3 + c′ (c′ = 3c)

Solution is: 1 − e −3y = e x ⋅ k (k = ec′ )


3

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

3. (xy2 + x)dx + (yx2 + y)dy = 0

Sol. (xy2 + x)dx + (yx2 + y)dy = 0

x(y2 + 1)dx + y(x2 + 1)dy = 0

Dividing with (1 + x2)(1 + y2)


xdx ydy
+ =0
1+ x2 1 + y2

Integrating both sides

xdx ydy
∫ 1 + x 2 + ∫ 1 + y2 = 0
1
(log(1 + x 2 ) + log(1 + y 2 )  = log c
2  
log(1 + x 2 )(1 + y 2 ) = 2 log c = log c2

(1 + x2)(1 + y2) = k when k = c2.

dy
4. = 2y tanh x
dx

dy dy
Sol. = 2y tanh x ⇒ = 2 tanh xdx
dx y

Integrating both sides

dy
∫ y
= 2 ∫ tanh x dx

log y = 2 log cosh x + log c


ln y = 2 ln cosh x + ln c ⇒ y = c cos 2 hx

 dy 
5. sin −1   = x + y
 dx 

dy
= sin(x + y) ⇒ x + y = t
dx

dy dt
1+ =
dx dx

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dt dt
− 1 = sin t ⇒ = 1 + sin t
dx dx

dt
= dx
1 + sin t

Integrating both sides

dt
∫ 1 + sin t = ∫ dx
1 − sin t
∫ cos 2 t
dt = x + c

∫ sec tdt − ∫ tan t ⋅ sec t dt = x + c


2

tan t − sec t = x + c
⇒ tan(x + y) − sec(x + y) = x + c

dy y 2 + y + 1
6. + =0
dx x 2 + x + 1

−dy dx
=
y + y +1
2
x + x +1
2

Integrating both sides


dy dx
−∫ =∫
y2 + y + 1
x2 + x + 1
dy dx
−∫ 2
= ∫ 2
 1 3  1 3
 y +  +  x +  +
 2 4  2 4

2 (y + 1/ 2) 2 (x + 1/ 2)
− tan −1 = tan −1 +c
3 3/ 2 3 3/ 2
2x + 1 2y + 1
tan −1 + tan −1 =c
3 3

dy
7. = tan 2 (x + y)
dx

dy
Sol. = tan 2 (x + y) put v = x + y
dx

dv dy
= 1+ = 1 + tan 2 v = sec2 v
dx dx

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dv
∫ sec2 v = ∫ dx = ∫ cos v ⋅ dv = x + c
2

(1 + cos 2v)
∫ 2
dv = x + c

⇒ ∫ (1 + cos 2v)dv = 2x + 2c

sin 2v
v+ = 2x + 2c
2
2v + sin 2v = 4x + c′
2(x + y) + sin 2(x + y) = 4x + c′

1
x − y − sin[2(x + y)] = c
2

Homogeneous Equations

Homogeneous Differential Equations:


dy f (x, y)
A differential equation = is said to be a homogeneous differential equation in x, y if both
dx g(x, y)
f(x, y), g(x, y) are homogeneous functions of same degree in x and y.
dy dv
To find the solution of the h .d.e put y = vx, then = v+x . Substituting these values in given
dx dx
differential equation, then it reduces to variable separable form. Then we find the solution of the
d.e.

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Very Short Answer Questions

 y dy
1. Express xdy − ydx = x 2 + y2 dx in the form F   = .
 x  dx

Sol. x ⋅ dy − ydx = x 2 + y 2 dx

dy dy
x − y = x 2 + y2 ⇒ x = y + x 2 + y2
dx dx

2
dy y x 2 + y2 y  y
= + 2
= + 1+  
dx x x x x

 y dy
Which is of the form F   =
 x  dx

 y y  y dy
2. Express  x − yTan −1  dx + x tan −1 dy = 0 in the form F   = .
 x x  x  dx

 y y
Sol. Given  x − yTan −1  dx + x tan −1 dy = 0
 x  x

y  y
x tan −1   dy = −  x − y tan −1  dx
x  x

 y  dy  y y
tan −1   = −  1 − tan −1 
 x  dx  x x

y y
= tan −1   − 1
x x

y  y
⋅ tan −1   − 1
dy x
=  x  = F y 
 
dx y x
tan −1  
x

dy  y  dy
3. Express x ⋅ = y(log y − log x + 1) in the form F   = .
dx  x  dx

dy
Sol. x ⋅ = y(log y − log x + 1)
dx

dy y  y 
=  log + 1
dx x  x 
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Short Answer Questions

Solve the following differential equations.


dy x − y
1. =
dx x + y

dy x − y
Sol. = ----- (1)
dx x + y

(1) is a homogeneous d.e.

Put y = vx

dy dv
= v+x
dx dx
dv x − vx x(1 − v)
v+x = =
dx x + vx x(1 + v)

dv 1 − v 1 − v − v − v 2 1 − 2v − v 2
x⋅ = −v= =
dx 1 + v 1+ v 1+ v

(1 + v)dv dx
∫ 1 − 2v − v2 = ∫ x

1
− log(1 − 2v − v 2 ) = log x + log c
2

1  y y2 
− log  1 − 2 ⋅ − 2  = log cx
2  x x 

(x 2 − 2xy − y2 )
log 2
= −2log cx = log(cx) −2
x

x 2 − 2xy − y 2 1
2
= (cx) −2 = 2 2
x c x

1
(x 2 − 2xy − y 2 ) = =k
c2

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

2. (x2 + y2)dy = 2xy dx


dy 2xy
Sol. = 2 which is a homogeneous d.e.
dx x + y 2

Put y = vx

dy dv
= v+x⋅
dx dx

dv 2x(vx) 2v
v+x⋅ = 2 =
dx x + v 2 x 2 1 + v 2

dv 2v 2v − v − v3 v − v3
x⋅ = − v = =
dx 1 + v 2 1 + v2 1 + v2

1 + v2 dx
∫ v(1 − v2 ) dv = ∫ x

1 + v2 A B C
Let = + +
v(1 − v ) 2 v 1+ v 1− v

1 + v 2 = A(1 − v 2 ) + BV(1 − v) + CV(1 + v)


v = 0 ⇒1= A 1 + v2 dv dv dv
v = 1 ⇒ 1 + 1 = C(2) ⇒ c = 1
∫ v(1 − v )
2
dv = ∫ − ∫
v 1+ v
+∫
1− v
v = −1 ⇒ 1 + 1 = B(−1)(2) ⇒ 2 = −2B ⇒ B = −1

v
= log v − log(1 + v) − log(1 − v) = log
1 − v2

v
∴ log = log x + log c = log cx
1 − v2

v
= cx ⇒ v = cx(1 − v 2 )
1− v 2

y  y2  y (x 2 − y 2 )
= cx 1 − 2  ⇒ = cx
x  x  x x2
 

Solution is: y = c(x 2 − y 2 )

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy −(x 2 + 3y 2 )
3. =
dx (3x 2 + y2 )

dy −(x 2 + 3y 2 )
Sol. = which is a homogeneous d.e.
dx (3x 2 + y2 )

Put y = vx

dy dv
= v+ x⋅
dx dx
dv −(x 2 + 3v 2 x 2 ) − x 2 (1 + 3v 2 )
v+ x⋅ = = 2
dx 3x 2 + v 2 x 2 x (3 + v 2 )

dv 1 + 3v 2
x⋅ = −v −
dx 3 + v2

−3v − v3 − 1 − 3v 2 (v + 1)3
= =−
3 + v2 3 + v2

3 + v2 −dx
=
(v + 1) 3 x

3 + v2 A B C
= + +
(v + 1) 3 v + 1 (v + 1) 2
(v + 1)3

Multiplying with (v + 1)3

3 + v2 = A(v + 1)2 + B(v + 1) + C

v = –1 ⇒ 3 + 1 = C ⇒ C = 4

Equating the coefficients of v2

A=1

Equating the coefficients of V

0 = 2A + B

B = –2A = –2

v2 + 3 1 2 4
= − +
(v + 1) 3 v + 1 (v + 1) 2
(v + 1)3

v2 + 3 dx
∫ (v + 1)3 = −∫ x

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

 1 2 4  2 4 c
∫  v + 1 − (v + 1)2 + (v + 1)3  dv = − log x + log c log(v + 1) + v + 1 − 2(v + 1)2 = log x
 

Solution is:

y  2 2 c
log  + 1 + − 2
= log
 x  y +1  y  x
x  + 1 
x 

2x 2x 2 c (x + y)
− = log − log
x + y (x + y) 2 x x

2x 2 + 2xy − 2x 2 c
= log
(x + y) 2 x+y

2xy c
= log
(x + y) 2 x+y
x+y  c  2xy
log   c = − log  =−
 c  x+y (x + y) 2

4. y2 dx + (x2 – xy)dy = 0

Sol. y2 dx + (x2 – xy)dy = (xy – x2)dy

dy y2
= Which is a homogeneous d.e.
dx xy − x 2

dy dv
Let y = vx ⇒ = v+x⋅
dx dx

dv v2 x 2
v+x = 2
dx x (v − v2 )

dv v2 v2 − v2 + v
x⋅ = −v=
dx v − 1 v −1

v −1 dx  1 dx
dv = ⇒ ∫ 1 −  dv = ∫
v x  v x

v − log v = log x + log k


v = log v + log x + log k = log k(vx)
y
= log ky ⇒ ky = e y / x
x

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy (x + y) 2
5. =
dx 2x 2

dy (x + y) 2
Sol,. = Which is a homogeneous d.e.
dx 2x 2

dy dv
y = vx ⇒ = v+x
dx dx
dv (x + vx)2 2 (1 + v)
2
v+x = = x
dx 2x 2 2x 2

dv (1 + v 2 ) 1 + v 2 + 2v − 2v
x = −v=
dx 2 2

dv dx
2∫ =∫ ⇒ 2 tan −1 v = log x + log c
1 + v2 x

 y
2 tan −1   = log cx
x

6. (x2 – y2)dx – xy dy = 0

Sol. (x2 – y2)dx – xy dy = 0

(x2 – y2)dx = xy dy

dy x 2 − y 2
=
dx xy
dy dv
y = vx ⇒ = v+x
dx dx
dv x 2 − v 2 x 2 x 2 (1 − v 2 )
v+x = =
dx vx 2 vx 2

dv 1 − v 2 1 − v 2 − v 2 1 − 2v 2
x = −v= =
dx v v v

vdv dx
∫ 1 − 2v2 = ∫ x

1
− log(1 − 2v 2 ) = log x + log c
4

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

1  2y 2 
− log  1 − 2  = log x + log c
4  x 

1  x 2 − 2y 2 
− log   = log x + log c
4  x2
 

1
− log(x 2 − 2y 2 ) − log x 2  = log x + log c
4 

1 1
− log(x 2 − 2y 2 ) + ⋅ 2 log x = log x + log c
4 4

1 1
− log(x 2 − 2y 2 ) = log x + log c
4 2
− log(x 2 − 2y 2 ) = −2 log x − 4 log c

1 k k
log(x 2 − 2y2 ) = −2 log x + log k where k = = log ⇒ x 2 − 2y 2 =
c4 x2 x2

Solution is: x2(x2 – 2y2) = k

7. (x2y – 2xy2)dx = (x3 – 3x2y)dy

Sol. (x2y – 2xy2)dx = (x3 – 3x2y)dy

dy x 2 y − 2xy 2
= 3 Which is a homogeneous d.e.
dx x − 3x 2 y

dy dv
Put y = vx so that = v+x
dx dx

dv x 3 v − 2v 2 x 3
v+x = 3
dx x − 3vx 3
(v − 2v 2 )x 3 v − 2v 2
= =
(1 − 3v)x 3 1 − 3v

dv v − 2v 2
x = −v
dx 1 − 3v
v − 2v 2 − v(1 − 3v) −2v 2 + 3v 2
= =
1 − 3v 1 − 3v
dv v2 1 − 3v dx
x = ⇒ 2 dv =
dx 1 − 3v v x

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

 1 3 dx
∫  v2 − v  dv = ∫ x
−1
− 3log v = log x + log c
v

−x y
= 3log   = log x + log c
y x

3
−x y
− log   = log xc
y x

−x y3
= log xc + log 3
y x

−x  y3   cy3 
= log  cx ⋅ 3  = log  2 
y  x   x 
  

cy3 x2
= e − x / y ⇒ cy3 =
x2 ex / y

cy3 ⋅ e x / y = x 2

8. y2 dx + (x2 – xy + y2)dy = 0

Sol. y2 dx = –(x2 – xy + y2)dy

dy − y2
= 2
dx x − xy + y 2
dy dv
y = vx ⇒ = v+x
dx dx
dv −v2 x 2 − v2 x 2
v+x = 2 =
dx x − vx 2 + v 2 x 2 x 2 (1 − v + v 2 )

dv − v2
x = −v
dx 1 − v + v 2
− v 2 − v + v 2 − v3 v(1 + v 2 )
= =−
1 − v + v2 1 − v + v2

1 − v + v2 dx
dv = − … (1)
v(1 + v 2 ) x

1 − v + v2 A Bv + C
Let = +
v(1 + v ) 2 v 1 + v2

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

1 − v + v2 = A(1 + v 2 ) + (Bv + C)v

v=0⇒1=A

Equating the coefficients of v2

1=A+B⇒B=0

Equating the coefficients of v

1 − v + v2 1 1
−1 = C ⇒ = −
v(1 + v )
2 v 1 + v2

1 − v + v2 dv dv
∫ v(1 + v2 ) dv = ∫ −∫ = log v − tan −1 v From (1) we get
v 1+ v 2

log v − tan −1 v = − log x + log c


vx y
tan −1 v = log v + log x − log c = log = log
c c

y −1 −1
= e tan v = e tan (y / x)
c
−1
Solution is: y = c ⋅ e tan (y / x)

9. (y2 – 2xy)dx + (2xy – x2)dy = 0

Sol. (y2 – 2xy)dx + (2xy – x2)dy = 0

(2xy – x2)dy = –(y2 – 2xy)dx

dy 2xy − y2
=
dx 2xy − x 2

dy dv
Put y = vx ⇒ = v+x
dx dx

dv 2vx 2 − v2 x 2 x 2 (2v − v 2 )
v+x = = 2
dx 2vx 2 − x 2 x (2v − 1)

dv 2v − v 2
x = −v
dx 2v − 1
2v − v 2 − 2v 2 + v 3v(1 − v)
= =
2v − 1 2v − 1

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

2v − 1 dx
∫ v(1 − v) dv = 3∫ x
… (1)

2v − 1 A B
Let = +
v(1 − v) v 1 − v
2v − 1 = A(1 − v) + Bv
v = 0 ⇒ −1 = A ⇒ A = −1
v =1⇒1= B ⇒ B =1

 1 1  dx
∫  − v + 1 + v  dv = 3∫
x
− log v − log(1 − v) = 3log x + log c
1
log = log cx 3
v(1 − v)

1 1
= cx 3 ⇒ v(1 − v) = 3
v(1 − v) cx
y y 1 yx−y 1
 1−  = 3 ⇒   = 3
x  x  cx x  x  cx
1 1
xy(x − y) = = k ⇒ xy(y − x) = − = k
c c

dy y y 2
10. + =
dx x x 2

dy y y 2
Sol. + = Which is a homogeneous d.e.
dx x x 2

dy dv
Put y = vx ⇒ = v+x
dx dx

dv v2 x 2 dv
v+x +v= 2 ⇒x = v2 − 2v
dx x dx

dv dy
=
v − 2v
2 x

1 A B
Let = +
v − 2v
2 v v−2

1 = A(v − 2) + Bv

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

1
v = 0 ⇒ 1 = A(−2) ⇒ −
2
1
v = 2 ⇒ 1 = 2B ⇒ B =
2

1 1 1  dx
− ∫  −  dv = ∫
2  v v−2 x

1
− [log v − log(v − 2)] = log x + log c
2

1 v 
− log = log cx
2 v − 2 

v
log = − log cx = log(cx)−2
v−2

v (y / x) 1
= (cx)−2 ⇒ = 2 2
v−2 (y / x) − 2 c x
y 1 1
= 2 2 ⇒ x 2 y = 2 (y − 2x)
y − 2x c x c

Solution is:

y − 2x = c2 x 2 y = kx 2 y Where k = c2

11. xdy − ydx = x 2 + y2 dx

Sol. xdy − ydx = x 2 + y2 dx

dy
x − y = x 2 + y2
dx
dy y x 2 + y2
− =
dx x x

dy dv
Put y = vx ⇒ = v+x
dx dx

dv x 2 + y 2 x 1 + v2
∴x = =
dx x x

dv dx
∫ =∫ ⇒ sinh −1 v = log x + log c
1 + v2 x

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

log  v + 1 + v 2  = log cx ⇒ v + 1 + v 2 = cx
 

y y2
+ 1 + 2 = cx ⇒ y + x 2 + y 2 = cx 2
x x

12. (2x – y)dy = (2y – x)dx


dy 2y − x
Sol. =
dx 2x − y

dy dv
Put y = vx ⇒ = v+x
dx dx

dv x(2v − 1)
v+x =
dx x(2 − v)

dv 2v − 1 2v − 1 − 2v + v 2
x = −v=
dx 2 − v 2−v

2−v dx dv vdv dx
dv = ⇒ 2∫ 2 −∫ 2 =∫
v −12 x v −1 v −1 x

1 v −1 1
2 ⋅ log − log(v 2 − 1) = log x + log c
2 v +1 2

1 v −1 
 2 log − log(v 2 − 1)  = log cx
2 v +1 

1 (v − 1) 2 1
log ⋅ = log cx
2 (v + 1) (v − 1)(v + 1)
2

v −1
log = 2 log cx = log c 2 x 2
(v + 1) 2

y
−1
v −1 x
∴ = c 2 2
x ⇒ = c2 x 2
(v + 1) 3
y 
3
 + 1
x 

y−x
x x 2 (y − x)
=c x ⇒
2 2
= c2 x 2
(y − x) 3
(x + y) 3

x3

(y – x) = c2 (x + y)3.

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy
13. (x 2 − y 2 ) = xy
dx

dy xy
Sol. = 2
dx (x − y 2 )

dy dv
Put y = vx ⇒ = v+x
dx dx

dv x(vx) v
v+x = 2 =
dx x − v x
2 2
1 − v2
dv v v − v + v3 v3
x = − v = =
dx 1 − v 2 1 − v2 1 − v2

1 − v2 dx dv dv dx
3
dv = ⇒∫ 3 −∫ =∫
v x v v x

1
− − log v = log x + c
2v 2

1 x2
− = log vx + c = log y + c
2 y2
−x 2
2
= (log y + c) ⇒ − x 2 = 2y 2 (c + log y)
2y

x2 + 2y2 (c + log y) = 0.

dy y y2
14. Solve 2 = +
dx x x 2

dy dv
Sol. Put y = vx ⇒ = v+x
dx dx

dv dv
2v + 2x = v + v 2 ⇒ 2x = v2 − v
dx dx

dv dx  1 1 dx
=2 ⇒ ∫ −  dv = 2 ∫
v(v − 1) x  v −1 v  x

log(v – 1) – log v = 2 logx + log c

v −1 v −1
log = log cx 2 ⇒ = cx 2
v v

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

y
−1
x y−x
= cx 2 ⇒ = cx 2
y y
x

Solution is : (y – x) = cx2y

Long Answer Questions

( )  x
1. Solve 1 + e x / y dx + e x / y 1 −  dy = 0 .
y  

( )  x
Sol. 1 + e x / y dx + e x / y 1 −  dy = 0
y 

 x
e x/ y  1 − 

dx
=−  y  Which is a homogeneous d.e.
dy (
1 + e x/y )
dx dv
Put x = vy ⇒ = v+y
dy dy

dx v
(1 + e v ) + e (1 − v) = 0
dy

 dv 
(1 + e v )  v + y  + e v (1 − v) = 0
 dy 
dv
v + ve v + y(1 + e v ) + e v − ve v = 0
dy
y(1 + e v )dv = −(v + e v )dy

1 + ev dy
∫ v + ev dv = − ∫ y

c
log(v + e v ) = − log y + log c ⇒ v + e v =
y

x x/y c
+e = ⇒ x + y ⋅ ex / y = c
y y

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

y dy y
2. Solve x sin ⋅ = y sin − x
x dx x

y dy y
Sol. x sin ⋅ = y sin − x
x dx x

y  y x
 sin   − 
dy x   x  y 
⇒ =
dx y
sin  
x

dy dv
Put y = vx ⇒ = v+x
dx dx

 1
v  sin v − 
= 
dv v
v+x
dx sin v

dv v sin v − 1 − v sin v
x =
dx sin v

1
− sin vdv = dx
x
dx
⇒ ∫ − sin v ⋅ dv = + ∫
x
⇒ cos v = log x + log c = log cx

⇒ cx = ecos v = ecos(y / x) .

 y
3. Solve xdy =  y + x cos 2  dx .
 x 

dy y dy y y
Sol. x = y + x ⋅ cos 2 ⇒ = + cos 2
dx x dx x x

Put y = vx,
dy dv dv
= v+x ⇒ v+x = v + cos 2 v
dx dx dx
dv dx dx
= ∫ ⋅ = ∫
2
⇒ sec v dv
cos 2 v x x

tan v = logx + c

y
i.e. tan   = log x + c .
x

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

4. Solve: (x – y log y + y log x)dx + x(log y – log x)dy = 0.

Sol. Dividing with x. dx we get

y y  y  dy
1− log y + log x + log   =0
x x  x  dx

y y  y  dy
1 −  log y − log  + log   =0
x x  x  dx

dy dv
Put y = vx, = v+x
dx dx

 dv 
1 − v[log v] + log v  v + x  = 0
 dx 
dv
1 − v log v + v log v + x log v =0
dx

dv dx
x log v = −1 ⇒ ∫ log v dv = − ∫
dx x

v log v − ∫ dv = c − log x
v log v − v = c − log x
v + c = v log v + log x ⇒ v + c = v log v + log x

y y  y
+ c = log   + log x
x x x

 y
y + cx = y log   + x log x
x

= y log y − y log x + x log x


= (x − y) log x + y log y

y y
5. Solve: (ydx + xdy)x cos = (xdy − ydx)y sin
x x

y y
Sol. (ydx + xdy)x cos = (xdy − ydx)y sin
x x

 y y  y y  dy
 xy ⋅ cos + y sin  −  xy ⋅ sin − x cos  =0
2 2
 x x  x x  dx

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

y y
xy ⋅ cos   + y 2 sin  
dy
= x x
dx y y
xy sin   − x 2 cos  
x x
2
y  y  y y
  cos   +   sin  
= 
x x x  x  = F y 
 
y y  y x
sin
    − cos  
x x x

∴ This is a homogeneous equation

dy dv
y = vx ⇒ = v+x
dx dx
dv v cos v + v 2 sin v
v+x =
dx v sin v − cos v
dv v cos v + v 2 sin v
x = −v
dx v sin v − cos v

v cos v + v 2 sin v − v 2 sin v + v cos v


=
v sin v − cos v
2v cos v
=
v sin v − cos v

v sin v − cos v 2
= dv
v cos v x

 1 2
∫  tan v − v  dv = ∫ x dv
log sec v − log v = 2 log | x |

c c
∴ log x 2 = log ⇒ x2 =
v cos v v cos v

y
But =v
x

Solution is:

c y
x2 = ⇒ xy cos   = c
y y x
⋅ cos  
x x

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy y y
6. Find the equation of a curve whose gradient is = − cos 2 , where x > 0, y > 0 and
dx x x
which passes through the point (1, π/4).

dy y y
Sol. = − cos 2 which is homogeneous d.eq.
dx x x

Put y = vx

dy dv
= v+x
dx dx

dv dv dx
v+x = v − cos 2 v ⇒ ∫ = − ∫
dx cos 2 v x

dx
∫ sec v = −∫ ⇒ tan v = − log | x | + c
2
x

This curve passes through (1, π/4)

π
tan   = c − log1 ⇒ c = 1
4

Equation of the curve is :

 y
tan v = 1 − log | x |⇒ tan  1 − log | x |
x

 x
7. Solve (1 + 2e x / y )dx + 2e x / y 1 −  dy = 0 .
y  

 x
Sol. (1 + 2e x / y )dx = −2e x / y 1 −  dy

y 

x 
= 2e x / y  − 1 dy
y 

x 
2e x / y  − 1
dy
= y 
dx 1 + 2e x / y

Put x = vy

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dx dv dv 2e v (v − 1)
= v+y ⇒ v+y =
dy dy dy 1 + 2e v
dv 2e v (v − 1)
y = −v
dy 1 + 2e v
2ve v − 2e v − v − 2v −(2e v + v)
= e =
v
1 + 2e v 1 + 2e v

1 + 2e v dy
∫ v + 2e v dv = −∫ y

c
log(v + 2e v ) = − log y + log c = log
y

c
v + 2e v =
y

x c
Solution is: + 2e x / y = ⇒ x + 2y ⋅ e x / y = c
y y

 y y
8. Solve x sec   (ydx + xdy) = y csc   (xdy − ydx) .
x   x  

 y y  y  dy   y  dy 
Sol. x sec   (ydx + xdy) = y csc   (xdy − ydx) ⇒ x sec   y + x  = y csc   x − y 
x  x   x   dx  x dx 

dy  y  y 
x  x ⋅ sec   − y ⋅ csc   
dx  x  x 
 y  y 
= − y  y csc   + x sec   
 x  x 

 y  y 
− y  y csc   + x sec   
dy  x  x 
=
dx  y  y 
x  x sec   − y csc   
 x  x 

This is a homogeneous equation.

Put y = vx
dy dv
= v+x
dx dx

dv  v csc v + sec v 
v+x = v 
dx  v csc v − sec v 

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

 v 1 
v + 
sin v cos v  v(v cosv + sin v)
=  =
 1 1  v cos v − sin v
v − 
 sin v cos v 

dv v(v cos v + sin v)


x = −v
dx v cos v − sin v
v(v cos v + sin v − v cos v + sin v)
=
v cos v − sin v
2v sin v
=
v cos v − sin v

v cos v − sin v dx
∫ v sin v
dv = 2 ∫
x
cos v 1 dx
∫ sin v dv − ∫ v dv = 2∫ x
log sin v − log v = 2 log x + log c
 sin v  sin v
 = log cx ⇒ = cx 2
2
log 
 v  v

x y  y
sin   = cx 2 ⇒ sin   = cxy
y x x

Non- Homogeneous Equations

Equations Reducible to Homogeneous Form:


dy ax + by + c
The differential equation of the form = is called non homogeneous differential
dx a ′x + b′y + c′
equation.

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Very Short Answer Questions

I. Solve the following differential equations.


dy 12x + 5y − 9
1. =−
dx 5x + 2y − 4

Sol. from given d.e.

b = –5, a = 5 ⇒ b = –a

(5x + 2y – 4)dy = –(12x + 5y – 9)dx

(5x + 2y – 4)dy + (12x + 5y – 9)dx = 0

5(x dy+y dx) + 2y dy–4 dy+12x dx – 9 dx = 0

Integrating 5xy + y2 – 4y + 6x2 – 9x = c.

dy −3x − 2y + 5
2. =
dx 2x + 3y + 5

Sol. From given d.e.

b = –2, a = 2 ⇒ b = –a

(2x + 3y + 5)dy = (–3x – 2y + 5)dx

2x dy + 3y dy + 5dy = –3x dx –2y dx + 5 dx

2x dy + 3y dy + 5dy + 3x dx –2y dx + 5 dx = 0

Integrating

3 2 3 2
2xy + y + x + 5y − 5x = c
2 2
4xy + 3y 2 + 3x 2 − 10x + 10y = 2c = c′

Solution is

4xy + 3(x2 + y2) – 10(x – y) = c.

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy −3x − 2y + 5
3. =
dx 2x + 3y − 5

dy −3x − 2y + 5
Sol. =
dx 2x + 3y − 5

Here b = –2, a′ = 2, b = –a′

(2x + 3y – 5)dy = (–3x – 2y + 5)dx

⇒ 2(x dy+y dx) + (3y – 5)dy + (3x – 5)dx = 0

⇒ 2d xy + (3y – 5)dy + (3x – 5)dx = 0

Now integrating term by term, we get

2 ∫ d(xy) + ∫ (3y − 5)dy + ∫ (3x − 5)dx = 0

y2 x2 c
⇒ 2xy + 3 − 5y + 3 − 5x =
2 2 2
(or)3x 2 + 4xy + 3y 2 − 10x − 10y = c

Which is the required solution.

dy
4. 2(x − 3y + 1) = 4x − 2y + 1
dx

Sol. (2x – 6y + 2)dy = (4x – 2y + 1)dx

(2x – 6y + 2)dy – (4x – 2y + 1)dx = 0

2(x dy + y dx) – 6y dy + 2 dy – 4x dx – dx = 0

Integrating

2xy – 3y2 – 2x2 + 2y – x = c.

dy x − y + 2
5. =
dx x + y − 1

Sol. b = –1, a′ = a ⇒ b = –a′

(x + y – 1)dy = (x – y + 2)dx

(x + y – 1)dy – (x – y + 2)dx = 0

(x dy + y dx) + y dy – dy – x dx – 2 dx = 0
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Integrating

y2 x 2
xy + − − y − 2x = c
2 2
2xy + y 2 − x 2 − 2y − 4x = 2c = c′

dy 2x − y + 1
6. =
dx x + 2y − 3

Sol. b = –1, a′ = 1 ⇒ b = –a′

(x + 2y – 3)dy = (2x – y + 1)dx

(x + 2y – 3)dy – (2x – y + 1)dx = 0

(x dy + y dx) + 2y dy – 3 dy – 2x dx – dx = 0

Integrating:

xy + y2 – x2 – 3x – x = c

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Short Answer Questions

Solve the following differential equations.


dy
1. (2x + 2y + 3) =x+y+1
dx

dy x + y +1 ( x + y) +1
Sol. = =
dx 2x + 2y + 3 2 ( x + y ) + 3

dv dy
Let v = x + y so that = 1+
dx dx

dv v + 1 2v + 3 + v + 1 3v + 4
= 1+ = =
dx 2v + 3 2v + 3 2v + 3

2v + 3
dv = dx
3v + 4
2 1 3 ⋅ dv
3 ∫ dv + ∫
9 3v + 4 ∫
= dx

2 1
v + log(3v + 4) = x + c
3 9

Multiplying with 9

6v + log(3v + 4) = 9x + 9c

6(x + y) + log[3(x + y) + 4] = 9x + c

i.e. log(3x + 3y + 4) = 3x – 6y + c

dy 4x + 6y + 5
2. =
dx 2x + 3y + 4

dy 4x + 6y + 5 2 ( 2x + 3y ) + 5
Sol. = =
dx 2x + 3y + 4 2x + 3y + 4

Let v = 2x + 3y

dv dy dv 3(2v + 5)
= 2+3 ⇒ = 2+
dx dx dx v+4

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

2v + 8 + 6v + 15 8v + 23
= =
v+4 v+4
v+4
dv = dx
8v + 23

1 9 dv
8 ∫ dv + ∫
8 8v + 23 ∫
= dx

1 9
v + log(8v + 23) = x + c
8 64

Multiplying with 64

8v + 9 log(8v + 23) = 64x + 64c

8(2x + 3y) – 64x + 9log(16x + 24y + 23) = c′

Dividing with 8

9
2x + 3y − 8x + log(16x + 24y + 23) = c′′
8

9
3x − 6x + log(16x + 24y + 23) = c′′
8

Dividing with 3, solution is :

3
y − 2x + log(16x + 24y + 23) = k
8

3. (2x + y + 1)dx + (4x + 2y – 1)dy = 0


dy 2x + y + 1
Sol. =−
dx 4x + 2y − 1

⇒ a1 = 2, b1 = 1, a 2 = 4, b 2 = 2
a1 2 1 b1
= = =
a 2 4 2 b2

dv dy
Let 2x + y=v so that = 2+
dx dx

dv v + 1 4v − 2 − v − 1 3(v − 1)
= 2− = =
dx 2v − 1 2v − 1 2v − 1

2v − 1 2v − 1
dv = dx ⇒ dv = 3dx
3(v − 1) v −1

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

 1 
∫  2 + v − 1  dv = 3∫ dx
2v + log(v − 1) = 3x + c
2v − 3x + log(v − 1) = c
2(2x + y) − 3x + log(2x + y − 1) = c
4x + 2y − 3x + log(2x + y − 1) = c

Solution is x + 2y + log(2x + y – 1) = c

dy 2y + x + 1
4. =
dx 2x + 4y + 3

dy 2y + x + 1
Sol. =
dx 2x + 4y + 3

dv 2dy
Let v = x + 2y so that = 1+
dx dx

dv 2(v + 1) 2v + 3 + 2v + 2 4v + 5
= 1+ = =
dx 2v + 3 2v + 3 2v + 3

2v + 3 1 1 
dv = dx ⇒ ∫  +  dv = ∫ dx
4v + 5  2 2(4v + 5) 

1 1 1
v + ⋅ log(4v + 5) = x + c
2 2 4

Multiplying with 8
4v + log(4v + 5) = 8x + 8c
4(x + 2y) − 8x + log[4(x + 2y) + 5] = c′

Solution is:

4x + 8y – 8x + log(4x + 8y + 5) = c′

8y – 4x + log(4x + 8y + 5) = c′

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

5. (x + y – 1)dy = (x + y + 1)dx
dy x + y + 1
Sol. =
dx x + y − 1

dv dy
v=x+y⇒ = 1+
dx dx

dv v + 1 v − 1 + v + 1 2v
= 1+ = =
dx v −1 v −1 v −1

v −1  1
∫ v
dv = 2 ∫ dx ⇒ ∫ 1 −  dv = 2x + c
 v
v − log v = 2x + c
x + y − log(x + y) = 2x − c

(x – y) + log (x + y) = c is the required solution.

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Long Answer Questions


Solve the following differential equations.
dy 3y − 7x + 7
1. =
dx 3x − 7y − 3

Sol.
⇒ a1 = −7, b1 = 3, a 2 = 3, b 2 = −7
a1 −7 b1 3 a1 b1
= , = ∴ ≠
a2 3 b 2 −7 a 2 b2

Let x = x + h, y = y + k
dy dY
Where 3k − 7h + 7 = 0 and3h − 7k − 3 = 0 and =
dx dX

Solving these equations,

h = 0 and k = 1
dy 3y − 7x
= which is a homogeneous d.e.
dx 3x − 7y

dy dv
Put y = vx ⇒ = v+x
dx dx

dv x(3v − 7)
v+x =
dx x(3 − 7v)

dv 3v − 7 3v − 7 − 3v + 7v 2
x = −v=
dx 3 − 7v 3 − 7v

7v 2 − 7 7v 2 − 7
= =
3 − 7v 3 − 7v

3 − 7v dx
=
7v 2 − 7 x
3 7vdv dx
∫ 7v2 − 7 dv − ∫ 7v2 − 7 = ∫ x

3 v −1 1
ln x = ln − ln | v 2 − 1| 14 log x–log c
14 v + 1 2

v −1
x = 3log − 7 log | v 2 − 1|⇒ 14 ln x − ln c
v +1

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

= 3ln(v − 1) − 3ln(v + 1) − 7 ln(v + 1) − 7 ln(v − 1)


14 ln x − ln c = −10 ln(v + 1) − 4 ln(v − 1)
ln(v + 1)5 + ln(v − 1) 2 + ln x 7 = ln c
(v + 1)5 ⋅ (v − 1)2 ⋅ x 7 = c

5 2
y  y  7
 + 1  − 1 x = c
x  x 
(y − x)2 (y + x)5 = c
[y − (x − 1)]2 (y + x − 1)5 = c

Solution is [y − x + 1)]2 (y + x − 1)5 = c

dy 6x + 5y − 7
2. =
dx 2x + 18y − 14

dy 6x + 5y − 7
Sol. =
dx 2x + 18y − 14

x = X + h, y = Y + k

dY dy 6(X + h) + 5(Y + k) − 7
= =
dX dx 2(X + h) + 18(Y + k) − 14

(6X + 5Y) + (6h + 5k − 7)


=
(2X + 18Y) + (2h + 18k − 14)

h k 1
+5 −7 +6 5
18 −14 +2 18

h k 1
= =
−70 + 126 −14 + 84 108 − 10

56 4 70 5
h= = ,k = =
98 7 98 7

dY 6X + 5Y
=
dX 2X + 18Y
dY dV
Y = VX ⇒ = V+X
dX dX
dV 6X + 5VX X(6 + 5V)
V+X = =
dX 2X + 18VX X(2 + 18V)

dV 6 + 5V 6 + 5V − 2V − 18V 2
X = −V =
dX 2 + 18V 2 + 18V
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

6 + 3V − 18V 2 3(2 + V − 6V 2 )
= =
2 + 18V 2 + 18V

2 + 18V dX
∫ 6V 2 − V − 2 dV = −3∫ X

2 + 18V A B
Let = +
6V − V − 2
2 3V − 2 2V + 1

Multiplying with (3V – 2)(2V + 1)

2 + 18V = A(2V + 1) + B(3V – 2)

2 4 
V= ⇒ 2 + 12 = A  + 1
3 3 
7
14 = A − ⇒ A = 6
3
1  3 
V = − ⇒ 2 − 9 = B − − 2
2  2 

7
−7 = − B ⇒ B = 2
2
 6 2  dX
∫  3V − 2 + 2V + 1  dV = −3∫ X
2 log(3V – 2) + log(2V + 1) = –3 log X + log c

log (3V – 2)2 (2V + 1) + log X3 = log c

log X3 (3V – 2)2 (2V + 1) = log c

X3 (3V – 2)2 (2V + 1) = c


2
3  3Y   2Y 
X  − 2  + 1 = c
 X   X 

(3Y − 2X)2 (2Y + X)


X3 =c
X2 X

2
  5  4 
 3 y − 7  − 2  x − 7  
    
  5  4 
 2 y −  +  x −  = c
  7  7 

(3y − 2x − 1)2 (2y + x − 2)


=c
72 7

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Solution is:

(3y – 2x – 1)2 (x + 2y – 2) = 343c = c″

dy 10x + 8y − 12
3. + =0
dx 7x + 5y − 9

dy 10x + 8y − 12
Sol. + =0
dx 7x + 5y − 9

x = X + h, y = Y + k
dY dy
⇒ =
dX dx

dY 10(X + h) + 8(Y + k) − 12
+ =0
dX 7(X + h) + 5(Y + k) − 9

dY (10X + 8Y) + (10h + 8k − 12)


+
dX (7X + 5Y) + (7h + 5k − 9)

Choose h and k so that:

10h + 8k – 12 = 0, 7h + 5k – 9 = 0

h k I
+8 −12 10 8
+5 −9 +7 5

h k 1
= =
−72 + 60 −84 + 90 50 − 56

−12 6
h= = 2, k = = −1
−6 −6

dY 10X + 8Y
=−
dX 7X + 5Y

dY dV
Y = VX ⇒ = V+X
dX dX
dV 10X + 8VX X(10 + 8V)
V+X =− =−
dX 7X + 5VX X(7 + 5V)

dV 10 + 8V −10 − 8V − 7V − 5V 2
X =− −V =
dX 7 + 5V 7 + 5V
dV 5(V 2 + 3V + 2)
X =−
dX 7 + 5V

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

5V + 7 dX
∫ (V + 1)(V + 2) dV = −5∫
X
5V + 7 A B
= +
(V + 1)(V + 2) V + 1 V + 2

5V + 7 = A(V + 2) + B(V + 1)
V = −1 ⇒ 2 = A(−1 + 2) = A ⇒ A = 2V
V = −2 ⇒ −3 = B(−2 + 1) = − B, B = 3

 2 3  dX
∫  V + 1 + V + 2  dV = −5∫ X

2 log(V + 1) + 3 log (V + 2) = –5 log X + c

c = 2 log(V + 1) + 3 log(V + 2) + 5 log X = log(V + 1)2 (V + 2)3 x5


2 3
Y  Y  (Y + X)2 (Y + 2X)3 5
log  + 1  + 2  X5 = log X
X  X  X2 X3

⇒ (Y + X) 2 (Y + 2X)3 = ec = c′
(Y + 1 − X − 2)2 (Y + 1 − 2x − 4)3 = c

Solution is : (x + y – 1)2 (2x + y – 3)3 = c

4. (x – y – 2)dx + (x – 2y – 3)dy = 0
dy − x + y + 2
Sol. Given equation is =
dx x − 2y − 3

Let x = X + h, y = Y + k
dy −(X + h) + (Y + k) + 2 −X + y + (k − h + 2)
= =
dx (X + h) − 2(Y + k) − 3 (X − 2Y) + (h − 2k − 3)

Choose h and k so that:

–h + k + 2 = 0, h – 2k – 3 = 0
h k I
−1 −2 1 −1
−2 −3 1 −2

h k 1
= =
+3 − 4 −2 + 3 −2 + 1

h = 1, k = –1

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dY − X + Y
=
dX X − 2Y

dY dV
Put Y = VX so that =V+X
dX dX

dV X(−1 + V) −1 + V
V+X = =
dX X(1 − 2V) 1 − 2V

dV −1 + V −1 + V − V + 2V 2 2V 2 − 1
X = −V = =
dX 1 − 2V 1 − 2V 1 − 2V

(1 − 2V)dV dX
∫ 2V − 1 2
=∫
X

1
− (−4V) − 1
dX 2
∫ X =∫ 1 − 2V 2
dV

1 (−4VdV) dV
= ∫
2 1 − 2V 2
−∫
1 − 2V 2

1 1 dV
log | x |= − log |1 − 2V 2 | − ∫
2 2  1 2
 −V
2

 2

1
+V
1 1 1 2
= − log |1 − 2V | − ⋅
2
log + log c 2 log | x |= − log |1 − 2V 2 |
2 2 2 1
−V
2

1
+V
1 2
− log + log C
 1  1
− V
2 
 2 2

1 1+ V 2
2 log | x | + log |1 − 2V 2 |= − log + log c
2 1− V 2

1 X+Y 2
log X 2 (1 − 2V 2 ) = − log + log c
2 X−Y 2
1/ 2
 X−Y 2 
log | X − 2Y |= log c 
2 2

X+Y 2 
1/ 2
 X−Y 2 
∴ X − 2Y = c 
2 2
 X + Y 2 
 
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Substituting X = x–h = x – 1 , Y = y–k = y + 1


1/ 2
 x − 1 − (y + 1) 2 
(x − 1) − 2(y + 1) = c 
2 2
 x − 1 + (y + 1) 2 
 

1/ 2
 x − y 2 −1 − 2 
(x − 2y − 2x − 4y − 1) = c 
2 2
 x + y 2 − 1 + 2 
 

5. (x – y)dy = (x + y + 1) dx
dy x + y + 1
Sol. =
dx x−y

x = X + h, y = Y + k

dy X + h + Y + k + 1 (X + Y) + (h + k + 1)
= =
dx (X + h) − (Y + k) (X − Y) + (h − k)

Choose h and k so that h + k + 1 = 0, h – k = 0

1 1
Solving h = − , k = −
2 2

dY X + Y
∴ =
dX X − Y

dY dV
Put Y = VX ⇒ =V+X
dX dX

dV X(1 + V)
V+X =
dX X(1 − V)

dV 1 + V 1 + V − V + V2 1 + V2
X = −V = =
dX 1 − V 1− V 1− V

(1 − V)dV dX
∴ =
1+ V 2 X

dV 1 2VdV dX
∫ 1 + V2 − 2 ∫ 1 + V2 = ∫ X

1
tan −1 V − log(1 + V 2 ) = log x + log c
2
2 tan −1 V = log(1 + V) 2 + 2 log x + 2 log c
= log c 2 x 2 (1 + V 2 )

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Y  y2 
2 tan −1   = log c 2 x 2 1 + 2 
X  x 
 
 1
 y+ 
2 tan −1  2 = log c 2 (Y 2 + X 2 )
1
x+ 
 2

 2y + 1  
2 
2
1  1 
2
2 2 1
2 tan −1   = log c   x +  + y +   = log c  x + y + x + y + 
2
 2x + 1   2  2    2

6. (2x + 3y – 8)dx = (x + y – 3)dy


dy 2x + 3y − 8
Sol. =
dx x + y −3

dY dy
x = X + h, y = Y + k so that =
dX dx

dY 2(X + h) + 3(Y + k) − 8
=
dX (X + h) + (Y + k) − 3
(2X + 3Y) + (2h + 3k − 8)
=
(X + Y) + (h + k − 3)

Choose h and k so that:

2h + 3k – 8 = 0, h + k – 3 = 0
h k I
3 −8 2 3
1 −3 1 1

h k 1
= =
−9 + 8 −8 + 6 2 − 3
h = 1, k = 2
dY 2X + 3Y
∴ =
dX X+Y

dY dV
Put Y = VX so that =V+X
dX dX

dV X(2 + 3V) dV 2 + 3V
V+X = ⇒X = −V
dX X(1 + V) dX 1 + V

2 + 3V − V − V 2 2 + 2V − V 2
= =
1+ V 1+ V

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

(1 + V)dV dX
∫ 2 + 2V − V 2 = ∫ X

(1 + V)dV
Consider ∫ 2 + 2V − V 2
Let (1 + V) = A(2 – 2V) + B

Equating the coefficients of V

1 = –2A ⇒ A = –1/2

Equating constants:

1 = 2A + B = –1 + B ⇒ B = 2

(1 + V)dV 1 (2 − 2V)dV dV
∫ 2 + 2V − V 2 = − 2 ∫ 2 + 2V − V 2 + 2∫ 2 + 2V − V 2
1 dV
= − log(2 + 2V − V 2 ) + 2 ∫
2 ( 3) 2 − (V − 1)2
1 1 3 + V −1
= − log(2 + 2V − V 2 ) + 2 log
2 2 3 3 − V +1
1 1 V + ( 3 − 1)
= − log(2 + 2V − V 2 ) + log
2 3 − V + ( 3 + 1)

Y
 + ( 3 − 1)
1 2Y Y 2  1 X
= − log  2 + − + log
2  X X 2  3 Y
 − + 3 +1
X
1 1 Y + ( 3 − 1)X
= − log(2X 2 + 2XY − Y 2 ) + log
2 3 Y − ( 3 + 1)Y

1 1 [Y + 3 − 1)X]
∴ log X + c = − log(2X 2 + 2XY − Y 2 ) + log
2 3 Y − ( 3 + 1)X

dy x + 2y + 3
7. =
dx 2x + 3y + 4

dY dy
Sol. Let x = X + h, y = Y + k so that =
dX dx

dY (X + h) + 2(Y + k) + 3
=
dX 2(X + h) + 3(Y + k) + 4
(X + 2Y) + (h + 2k + 3)
=
(2X + 3Y) + (2h + 3k + 4)

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Choose h and k so that:

h + 2k + 3 = 0, 2h + 3k + 4 = 0
h k I
2 3 1 2
3 4 2 3

h k 1
= =
8−9 6− 4 3− 4
−1 2
h= = 1, k = = −2
−1 −1

dY X + 2Y
=
dX 2X + 3Y

This is a homogeneous equation

dY dV
Y = VX ⇒ = V+X
dX dX
dV X(1 + 2V)
V+X =
dX X(2 + 3V)
dV 1 + 2V 1 + 2V − 2V − 3V 2
X = −V =
dX 2 + 3V 2 + 3V

(2 − 3V)dV dX
=
1 − 3V 2X
dV 1 −6VdV dX
2∫ − ∫ =∫
1 − 3V 2 2 1 − 3V 2 X

1
+V
2 dV 1 2 1 3 1
∫ − log |1 − 3V | = log X + log c − log |1 − 3V 2 |= log cx
2
2
log
3  1  2 3 2⋅ 1 1
− V 2 −V 2
  3 3
 3

1 1 + 3V
log log |1 − 3V 2 |= log cy
3 3 1 − 3V
3Y
1+
1 X 1 3y 2
log − log 1 − 2 = log cy
3 3 3Y 2 x
1−
X

1 X + 3Y 1 X 2 − 3Y 2
log − log = log cx
3 X − 3Y 2 X2

Where X = x – 1, Y = y + 2

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

1 
log(X + 3Y) − log(X − 3) 
3
1
(
− log(X + 3Y) + log(X − 3Y) − 2 log X
2
)
= log CX

 1 1 
log(X + 3Y)  −  − log(X − 3Y)
 3 2
1 1 
2+  + log X = log c + log X
 3

2− 3 2+ 3
log(X + 3Y) log(X − 3Y)
2 3 2 3
= log c

(2 − 3) (2 + 3)
i.e. log(X + 3Y)
2 2
log(X − 3Y) = 3c′ where c′ = log c

dy 2x + 9y − 20
8. =
dx 6x + 2y − 10

dy 2x + 9y − 20
Sol. Given equation is =
dx 6x + 2y − 10

dY dy
Let x = X + h, y = Y + k so that =
dX dx

dY 2(X + h) + 9(Y + k) − 20
=
dX 6(X + h) + 2(Y + k) − 10
(2X + 9Y) + (2h + 9k − 20)
=
(6X + 2Y) + (6h + 2k − 10)

Choose h and k so that:

2h + 9k – 20 = 0, 6h + 2k – 10 = 0
h k I
9 −20 2 9
2 −10 6 2

h k 1
= =
−90 + 40 −120 + 20 4 − 54

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

−50 −100
h= = 1, k = =2
−50 −50
dY 2X + 9Y
∴ =
dX 6X + 2Y

This is homogeneous equation

dY dV
y = VX ⇒ =V+X
dX dX
dV x(2 + 9V)
V+X =
dX x(6 + 2V)
dV 2 + 9V 2 + 9V − 6V − 2V 2
X = −V =
dX 6 + 2V 6 + 2V

6 + 2V ⋅ dY dX
=
2 + 3V − 2V 2 X

(6 + 2V)dV dx
∫ (1 + 2V)(2 − V) = ∫ x
… (1)

6 + 2V A B
Let = +
(1 + 2V)(2 − V) 1 + 2V 2 − V

6 + 2V = A(2 – V) + B(1 + 2V)

V = 2 ⇒ 10 = B(5) ⇒ B = 2

1 5
V = − ⇒ 5 = A  ⇒ A = 2
2 2
6 + 2V 2 2
= +
(1 + 2V)(2 − V) 1 + 2V 2 − V

(6 + 2V)dV 2dV dV
∫ (1 + 2V)(2 − V) = ∫ 1 + 2V − 2∫ V − 2
= log(1 + 2V) − 2 log(V − 2)

From (1) we get

log(1 + 2V) − log(V − 2)2 = log X − log c


1 + 2V X 1 + 2V X
log = log ⇒ =
(V − 2) 2 c (V − 2) 2 c
2
X 2V x  Y 
1 + 2V = (V − 2)2 ⇒ 1 + =  − 2
c X cX 

X + 2Y x (Y − 2X)2
=
X c X2

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Solution is (X + 2Y) = (Y – 2X)2

Where X = x – 1, Y = y – 2

c(x – 1 + 2y – 4) = (y – 2 – 2x + 2)2

c(x + 2y – 5) = (y – 2x)2 = (2x – y)2

Linear Differential Equations

dy
Linear Equations: A differential equation of the form + Py = Q , where P and Q are functions of
dx
x only is called a linear differential equation of the first order in y.

dy
Bernoulli’s Equation: An equation of the form + Py = Qy n , where P and Q are functions of x
dx
only, is called a Bernoulli’s equation

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Very Short Answer Questions

I. Find the I.F. of the following differential equations by transforming them into linear form.
dy
1. x − y = 2x 2 sec2 2x
dx

dy
Sol. x − y = 2x 2 sec2 2x
dx

dx 1
− y = 2x sec2 2x which is linear in y .
dy x

1 1
I.F. = e ∫ = ∫ − log x = e− log x = elog(1/x) =
pdx

e
x x

dx
2. y − x = 2y3
dy

dx dx 1
Sol. y − x = 2y3 ⇒ − x = 2y 2 which is linear equation in x.
dy dy y

1
∫ pdy ∫ − y dy 1
I.F. = e =e = e− log y = elog(1/ y) =
y

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Short Answer Questions

Solve the following differential equations.


dy
1. + y tan x = cos3 x
dx

dy
Sol. + y tan x = cos3 x which is linear d.eq. in y.
dx

I.F. = e ∫ = e∫
p dx tan x dx
= elog(sec x) = sec x

Solution of the equation is

y. I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

⇒ y sec x = ∫ sec x cos3 x dx = ∫ cos 2 x dx


1 1 sin 2x 
2∫
= (1 + cos 2x)dx = x+ +c
2 2 

2y
= x + sin x ⋅ cos x + c
cos x

Solution is:

2y = x cos x + sin x ⋅ cos2 x + c ⋅ cos x

dy
2. + y sec x = tan x
dx

dy
Sol. + y sec x = tan x which is l.d.e. in y
dx

I.F. = e ∫ = elog(sec x + tan x) = sec x + tan x


sec xdx

Sol is y.I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

y(sec x + tan x) = ∫ tan x(sec x + tan x)dx

= ∫ (sec x ⋅ tan x + tan 2 x)dx

= ∫ (sec x ⋅ tan x + sec2 x − 1)dx

Solution is
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

y(sec x + tan x) = sec x + tan x − x + c

dy
3. − y tan x = e x sec x Which is l. d.e. in y.
dx

− tan x dx
Sol. I.F. = e ∫ = elog cos x = cos x

Sol is y.I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

y cos x = ∫ e x sec x cos xdx = ∫ e x dx = e x + c

dy
4. x + 2y = log x
dx
2
∫ x dx 2
Sol. I.F. = e = e2log x = elog x = x 2

Solution is:

log x
∴ y ⋅ x2 = ∫ x2 dx = ∫ x log xdx
x

 x2  1 1 x2 1 x2 x2
= log x   − ∫ x 2 dx = log x − ∫ x dx = log x − +c
 2  2 x 2 2 2 4
 

dy −1
5. (1 + x 2 ) + y = e tan x
dx
−1
dy 1 e tan x
Sol. + ⋅ y = which linear differential equation in y.
dx 1 + x 2 1+ x2
dx
∫ pdx ∫ 1+ x 2 −1
I.F. = e =e = e tan x

Sol is y.I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

−1
tan −1 x (e tan x 2
)
y⋅e =∫ dx … (1)
1+ x 2

−1
(e tan x 2
) dx
Consider ∫ dx put tan −1 x = t ⇒ = dt
1+ x2 1+ x2

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
−1
e 2t e2 tan x
= ∫ (e ) dt = ∫ e dt =
t 2
= 2t
2 2
−1
tan −1 x e2 tan x
c
Solution is y ⋅ e = +
2 2
−1 −1
2y ⋅ e tan x
= e 2 tan x
+c

dy 2y
6. + = 2x 2
dx x

dy 2y
Sol. + = 2x 2 which is l.d.e. in y.
dx x
2
∫ x dx 2
I.F. = e = e2log x = elog x = x 2

Sol is y.I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

2x 5
y ⋅ x 2 = ∫ 2x 4dx = +c
5

dy 4x 1
7. + y=
dx 1 + x 2
(1 + x 2 ) 2

4x
∫ 1+ x 2 dx
= e2log(1+ x
2
Sol. I.F. = e )

= elog(1+ x
2 2
)
= (1 + x 2 )2

∴ Solution is y(1 + x 2 ) 2 = ∫ dx = x + c

dy
8. x + y = (1 + x)e x
dx

dy 1 (1 + x)e x
Sol. + ⋅y =
dx x x
1
∫ x dx
I.F. = e = elog x = x

y ⋅ x = ∫ (1 + x)e x dx = x ⋅ e x + c

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy 3x 2 1+ x2
9. + y=
dx 1 + x 3 1 + x3

dy 3x 2 1+ x2
Sol. + y = which is linear differential equation in y .
dx 1 + x 3 1 + x3

3x 2
∫ 1+ x 3 dx
= elog(1+ x ) = 1 + x 3
3
I.F. = e

Sol is y.I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

x3
y(1 + x 3 ) = ∫ (1 + x 2 )dx = x + +c
3

dy
10. − y = −2e− x
dx

− dx
Sol. I.F. = e ∫ = e− x

y ⋅ e− x = −2∫ e −2x dx = e−2x + c

y = e − x + ce x

dy
11. (1 + x 2 ) + y = tan −1 x .
dx

dy 1 tan −1 x
Sol. + ⋅ y = which is linear differential equation in y.
dx 1 + x 2 1+ x2
dx
∫ 1+ x 2 −1
I.F. e = e tan x

Sol is y.I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

−1
tan −1 x −1 e tan x
y⋅e = ∫ tan x dx
1+ x2

dx
Put t = tan–1x so that dt =
1+ x2

R.H.S. = ∫ t ⋅ e t dt = t ⋅ e t − ∫ e t dt = t ⋅ e t − e t

−1 −1
Solution is: y.e tan x
= e tan x
(tan −1 x − 1) + c

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
−1
y = tan −1 x − 1 + c ⋅ e − tan x

dy
12. + y tan x = sin x .
dx

Sol. I.F. = e ∫
tan x dx
= elog sec x = sec x

y sec x = ∫ sin x ⋅ sec x dx


= ∫ tan x dx = log sec x + c

Long Answer Questions

Solve the following differential equations.


dy
1. cos x + y sin x = sec 2 x
dx

dy
Sol. + tan x ⋅ y = sec3 x which is l.d.e in y
dx

I.F. = e ∫
tan x dx
= elog sec x = sec x

Sol is y.I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

y ⋅ sec x = ∫ sec 4 xdx = ∫ (1 + tan 2 x) sec2 xdx

tan 3 x
= tan x + +c
3

2. sec x ⋅ dy = (y + sin x)dx

dy y + sin x
Sol. = = y cos x + sin x ⋅ cos x
dx sec x

dy
− y cos x = sin x ⋅ cos x which is l..d.e in y
dx

− cos xdx
I.F. = e ∫ = e − sin x

Sol is y.I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

y ⋅ e− sin x = ∫ e− sin x ⋅ sin x ⋅ cos x ⋅ dx

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Consider ∫ e − sin x ⋅ sin x ⋅ cos x ⋅ dx

t = – sin x ⇒ dt = –cos x dx
− sin x
∫e ⋅ sin x ⋅ cos x dx = + ∫ e t ⋅ t dt

= t ⋅ e t − e t + c = e − sin x (− sin x − 1) + c

y ⋅ e− sin x = −e− sin x (sin x + 1) + c


or y = −(sin x + 1) + c ⋅ esin x

dy
3. x log x ⋅ + y = 2 log x
dx

dy 1 2
Sol. + y=
dx x log x x

dx
∫ x log x
I.F. = e = elog(log x) = log x

log x
y log x = 2 ∫ dx = (log x)2 + c
x

dy
4. (x + y + 1) =1
dx

dy
Sol. (x + y + 1) =1
dx

dx dx
= x + y +1 ⇒ − x = y + 1 which is l.d.e in x.
dy dy

− dy
I.F. = e ∫ = e∫ = e− y
pdy

sol is x.I.F.= ∫ Q.IFdy

x ⋅ e − y = ∫ e − y (y + 1)dy = −(y + 1)e− y + ∫ e− y dy

= −(y + 1)e− y − e− y = −(y + 2)e− y + c

x = −(y + 2) + c ⋅ e y

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy
5. Solve x(x − 1) − y = x 3 (x − 1)3 .
dx

dy 1
Sol. − y = x 2 (x − 1) 2 which is l.d.e in y
dx x(x − 1)

dx 1 1 
∫ pdx ∫ − x(x −1) ∫  x − x −1 
I.F. = e =e =e dx
x
log x
log x −log(x −1) x −1
=e =e =
x −1

Sol is y.I.F. = y.I.F = ∫ Q. I.F. dx

x x
y⋅ = ∫ x 2 (x − 1)2 dx = ∫ x 3 (x − 1)dx
x −1 (x − 1)

xy x5 x 4
Hence solution is = − +c
x −1 5 4

dy
6. (x + 2y3 ) =y
dx

dy x + 2y3 x
Sol. = = + 2y 2
dx y y

dx 1
− x = 2y 2
dy y
1
∫ − y dy 1
I.F. = e = e − log y = elog1/ y =
y

1
y ∫
x⋅ = 2ydy = y 2 + c

Solution is: x = y(y 2 + c)

dy
7. Solve (1 − x 2 ) + 2xy = x 1 − x 2 .
dx

dy 2x x
Sol. + y =
dx 1 − x 2 1 − x2

2x
∫ 1− x 2 dx
= e − log(1− x
2
I.F. = e )

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
2 −1 1
= elog(1− x )
=
1− x2

y xdx
=∫ = (1 − x 2 ) −1/ 2 + c
1− x 2
(1 − x ) 2 3/ 2

(or)y = 1 − x 2 + c(1 − x 2 )

dy
8. x(x − 1) − (x − 2)y = x 3 (2x − 1)
dx

dy x−2 x 3 (2x − 1)
Sol. − y=
dx x(x − 1) x(x − 1)

2− x
∫ x(x −1) 2−x A B
I.F. = e = +
dx ⇒
x(x − 1) x x − 1
2 − x = A(x − 1) + Bx
x = 0 ⇒ 2 = − A ⇒ A = −2
x =1⇒1= B ⇒ B =1

2−x −2 1
= +
x(x − 1) x x + 1
2−x dx dx
∫ x(x − 1) dx = −2∫ x + ∫ x − 1
x −1
= − log x + log(x − 1) = log
x2
x −1
log x −1
I.F. = e x2 =
x2

x −1 x 3 (2x − 1) x − 1
y =∫ ⋅ dx
x2 x(x − 1) x 2

= ∫ (2x − 1)dx = x 2 − x + c

Solution is y(x – 1) = x2(x2 – x + c)

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy 2 3
9. (x y + xy) = 1
dx

dy 2 3
Sol. (x y + xy) = 1
dx

dx
= xy + x 2 y3
dy

dx
⇒ − xy = x 2 y3 ---- (1)
dy

Which is Bernoulli’s equation

Dividing with x2,


1 dx 1
− y = y3
2 dy x
x

1 dz 1 dx
Put z = − so that =
x dy x 2 dy

dz
⇒ + z ⋅ y = y3 ----2)
dy

Which is linear diff.eq. in z

I.F. = e ∫
ydy 2
= ey /2

Sol is z.I.F = ∫ Q. I.F. dy

2 2
z ⋅ ey /2
= ∫ y 3e y /2
⋅ dy

y2
put = t ⇒ y dy = dt
2

y 2 /2  y2 
= ∫ t ⋅ dt ⋅ e = e (t − 1) = e
t t
 − 1

 2 

2 2
/2  y2 
z ⋅ ey /2
= ey  − 1 + c
2 
 

y2 1 y2
− 1 + c ⋅ e− y /2 ⇒ − = − 1 + c ⋅ e− y /2
2 2
z=
2 x 2

 y2 
− 1 + c ⋅ e − y /2 
2
−1 = x 
 2 
 
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

 y2 /2 
− 1 + c ⋅ e− y
2
Hence solution is 1 + x   = 0
 2 

dy
10. + x ⋅ sin 2y = x 3 cos 2 y
dx

1 dy 2sin y cos y
Sol. 2
+ 2
x = x3
cos y dx cos y

dy
sec2 y + 2 tan y.x = x 3
dx

dz dy
z = tan y ⇒ = sec 2 y
dx dx

dz
+ 2zx = x 3
dx

I.F. = e ∫
2xdx 2
= ex
2 2
z ⋅ e x = ∫ x 3 ⋅ e x dx ...(1)

2
Consider ∫ x 3 ⋅ e x dx

t = x 2 ⇒ dt = 2x ⋅ dx
2 2
∫ x ⋅ e dx = ∫ x ⋅ x ⋅ e dx
3 x 2 x

1 1
=
2 ∫ t ⋅ e t dt = e t (t − 1)
2
2 1 x2 2
= z ⋅ ex = e (x − 1) + c
2
x2 −1
+ c ⋅ e− x
2
z=
2
x 2 −1
+ c ⋅ e− x
2
tan y =
2

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

 1  dy
11. y 2 +  x −  = 0
 y  dx

Sol.

 1  dy
y2 +  x −  =0
 y  dx

 1  dy
x−  = − y2
 y  dx

dx x − 1/ y x 1
= =− 2 + 3
dy −y 2
y y

dx 1 1
+ 2 ⋅ x = 3 Which is l.d.e in x
dy y y

1
∫ y2 dy
I.F. = e = e−1/y

Sol is x.I.F = ∫ Q. I.F. dy

e −1/ y
x ⋅ e −1/ y = ∫ dy … (1)
y3

1 1
put − = z ⇒ 2 dy = dz
y y

= ∫ z ⋅ ez dz = ez (z − 1)

 1 
x ⋅ e −1/y = −e−1/y  − − 1  + c
 y 

x 1+ y
= +c
e1/ y
y ⋅ e1/y

Hence solution is xy = 1 + y + cy e1/y.

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

Problems for Practice

1 . Form the differential equation corresponding to the family of circles passing through the
origin and having centers on Y-axis.
dy
Ans. (x 2 − y 2 ) − 2xy = 0
dx

dy
2. Solve = sin(x + y) + cos(x + y)
dx

 x+y
Ans. x = log 1 + tan +c
 2 

y
3. Give the solution of x sin 2 dx = ydx − xdy which passes through the point (1, π/4).
x

y
Ans. cot = log x + 1
x

(
4. Solve 2x − 10y3 ) dx
dy
+y=0

2
∫ y dy 2
Ans. I.F. = e = e2log y = elog y = y 2

(
5. Solve 1 + x 2 ) dx
dy
+ 2xy − 4x 2
=0

4x 3
Ans. y(1 + x 2 ) = ∫ 4x 2 dx = +c
3

1 dy
⋅ + y ⋅ e x = e(1− x)e .
2
6. Solve
x dx

Ans. 2y ⋅ e(x −1)e = x 2 + 2c


x

www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com

dy
7. Solve sin 2 x ⋅ + y = cot x .
dx

Ans. y ⋅ e− cot x = (cot x + 1)e− cot x + c

dy
8. Find the equation of the equation x(x − 2) − 2(x − 1)y = x 3 (x − 2) which satisfies the
dx
condition that y = 9 when x = 3.
y
Ans. = x + 2 log(x − 2)
x(x − 2)

9. Solve (1 + y 2 )dx = (tan −1 y − x)dy .


−1 −1
Ans. x ⋅ e tan y
= e tan y
(tan −1 y − 1) + c .

10. Solve (x 3 − 3xy 2 )dx + (3x 2 y − y3 )dy = 0 .

y2
−1
Ans. x2 = cx
y2
+1
x2

www.sakshieducation.com

Vous aimerez peut-être aussi