Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Η εργασία αυτή εκπονήθηκε από μια διαδικτυακή (και όχι μόνο) ομάδα μαθηματικών
από διάφορα μέρη της Ελλάδος. Η ομάδα συγκροτήθηκε από τους μαθηματικούς που
ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα που απεύθυνε μέσα από το blog http://lisari.blogspot.gr ο
ακούραστος Μάκης Χατζόπουλος. Εργάστηκε με μεράκι, κάτω από πίεση χρόνου, για να
προσφέρει στην εκπαιδευτική κοινότητα, μαθητές και καθηγητές, το συγκεκριμένο υλικό.
Επιθυμία όλων μας είναι να συμβάλλουμε, έστω και ελάχιστα, στην βελτίωση της
διδασκαλίας των μαθηματικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, μέσα από την παροχή
υποστηρικτικού υλικού στην ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα.
Μετά την αρχική συγγραφή των λύσεων έγιναν ενδελεχείς έλεγχοι, διορθώσεις και
βελτιώσεις για την όσο το δυνατό ποιοτικότερη παρουσίαση. Ζητούμε συγνώμη για τυχόν
παραλείψεις, λάθη ή αστοχίες οι οποίες ενδεχομένως θα έχουν διαλάθει της προσοχής μας,
κάτι αναπόδραστο στην εκπόνηση μιας εργασίας τέτοιας έκτασης σε τόσο στενά περιθώρια
χρόνου. Θα ακολουθήσουν επόμενες εκδόσεις, όπου το υλικό θα βελτιωθεί. Οποιαδήποτε
σχόλια, παρατηρήσεις, διορθώσεις και βελτιώσεις των λύσεων είναι ευπρόσδεκτα στην
ηλεκτρονική διεύθυνση lisari.blogspot@gmail.com.
Με εκτίμηση
Η ομάδα του lisari
30 – 11 – 2014
lisari team
η καλύτερη ομάδα λόγω teαm_ής!
Γεωμετρία Β΄ Λυκείου ΕΠΑΛ Τράπεζα Θεμάτων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο : Αναλογίες
ΑΣΚΗΣΗ (2_20863)
Στο παρακάτω σχήμα είναι 12 και 8 .
α) Να υπολογίσετε του λόγους και .
Μονάδες 6
β) Να υπολογίσετε το ΑΓ συναρτήσει του κ.
Μονάδες 5
γ) Να υπολογίσετε τον λόγο . Σε τι λόγο λ διαιρείται εσωτερικά το ευθύγραμμο
τμήμα ΑΒ από το σημείο Γ;
Μονάδες 14
ΛΥΣΗ
α) Έχουμε,
12 3 8 2
και
8 2 12 3
β) Έχουμε,
12 8 4
γ) Έχουμε,
4 1
8 2
1 1
Το σημείο Γ διαιρεί το ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ σε λόγο , εφόσον
2 2
ΑΣΚΗΣΗ (2_20864)
Στο παρακάτω σχήμα είναι 8 και 2 .
α) Να υπολογίσετε τον λόγο
Μονάδες 5
β) Να υπολογίσετε το ΓΒ συναρτήσει του κ.
Μονάδες 5
γ) Να υπολογίσετε τον λόγο . Σε τι λόγο λ διαιρείται εσωτερικά το ευθύγραμμο
τμήμα ΑΒ από το σημείο Γ;
Μονάδες 15
ΛΥΣΗ
α) Έχουμε,
2 1
8 4
β) Έχουμε,
8 2 6
γ) Έχουμε,
2 1
6 3
1 1
Το σημείο Γ διαιρεί το ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ σε λόγο εφόσον
3 3
ΑΣΚΗΣΗ (2_20865)
ΑΓ 1
Στο παρακάτω σχήμα δίνεται ότι
ΓΒ 3
α) Να αποδείξετε ότι το ΓΒ είναι τριπλάσιο του ΑΓ.
Μονάδες 5
β) Πόσες φορές μεγαλύτερο είναι το ΑΒ από το ΑΓ;
Μονάδες 5
ΑΓ
γ) Να υπολογίσετε τον λόγο . Σε τι λόγο λ διαιρείται εσωτερικά το ευθύγραμμο
ΑΒ
τμήμα ΑΒ από το σημείο Γ;
Μονάδες 15
ΛΥΣΗ
α) Έχουμε
ΑΓ 1
3ΑΓ ΓΒ ΓΒ 3ΑΓ 1
ΓΒ 3
άρα το ΓΒ είναι τριπλάσιο του ΑΓ.
β) Είναι
ΑΒ ΑΓ ΓΒ ΑΓ 3ΑΓ 4ΑΓ
οπότε
ΑΒ 4ΑΓ 2
Συνεπώς το ΑΒ είναι 4 φορές μεγαλύτερο από το ΑΓ.
γ) Είναι
ΑΓ 2 ΑΓ 1
ΑΒ 4ΑΓ 4
ΑΓ 1 1
Επειδή το Γ διαιρεί εσωτερικά το ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ σε λόγο .
ΓΒ 3 3
ΑΣΚΗΣΗ (2_20866)
ΑΓ
Στο παρακάτω σχήμα δίνεται ότι 4
ΒΓ
α) Πόσες φορές μεγαλύτερο είναι το ΑΓ από το ΒΓ;
Μονάδες 5
β) Να αποδείξετε ότι το ΑΒ είναι πενταπλάσιο του ΒΓ
Μονάδες 5
ΑΓ
γ) Να υπολογίσετε τον λόγο . Σε τι λόγο λ διαιρείται εσωτερικά το ευθύγραμμο
ΑΒ
τμήμα ΑΒ από το σημείο Γ;
Μονάδες 15
ΛΥΣΗ
α) Έχουμε
ΑΓ
4 ΑΓ 4ΒΓ 1
ΒΓ
άρα το ΑΓ είναι 4 φορές μεγαλύτερο από το ΒΓ.
β) Είναι
1
ΑΒ ΑΓ ΓΒ 4ΒΓ ΓΒ 4ΒΓ ΒΓ 5ΒΓ
οπότε
ΑΒ 5ΒΓ 2
Συνεπώς το ΑΒ είναι πενταπλάσιο του ΒΓ.
γ) Είναι
ΑΓ 1 4ΒΓ 2 4ΒΓ 4
ΑΒ ΑΒ 5ΒΓ 5
ΑΓ
Επειδή 4 το Γ διαιρεί εσωτερικά το ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ σε λόγο 4.
ΒΓ
ΑΣΚΗΣΗ (2_19656)
Στο σχήμα που ακολουθεί οι ευθείες 1 , 2 και 3 είναι μεταξύ τους παράλληλες.
Επίσης, ισχύουν: 2, 4 και 6
α) i) Εφαρμόζοντας το θεώρημα του Θαλή να συμπληρώσετε τα κενά στην παρακάτω
αναλογία:
ii) Να υπολογίσετε το ΕΖ.
Μονάδες 13
β) i) Εφαρμόζοντας το θεώρημα του Θαλή να συμπληρώσετε τα κενά στην παρακάτω
αναλογία:
ii) Αν, επιπλέον, 9 , να υπολογίσετε το ΗΘ.
Μονάδες 12
ΛΥΣΗ
α) i) Έχουμε,
ii) Έχουμε,
2 42
2 2 3 3
63
β) i) Για να εφαρμόσουμε Θεώρημα Θαλή πρέπει και η τέταρτη ευθεία ε4 να είναι
παράλληλη με τις ευθείες ε1, ε2, ε3, άρα
ii) Έχουμε,
9 24 9 62 9
2 3 9
ZH E 3 6 9 3
27
2 27
2
Άρα
27 9
9
2 2
Παρατήρηση: Στην εκφώνηση λείπει ένα δεδομένο. Θα έπρεπε να αναφέρει ότι και η
ε4 είναι παράλληλη στις άλλες τρεις ευθείες. Διαφορετικά δεν μπορεί να εφαρμοστεί
το Θ. Θαλή στην ερώτηση β).
ΑΣΚΗΣΗ (2_19657)
Στο παρακάτω σχήμα οι ευθείες ΔΖ, ΕΗ και ΒΓ είναι μεταξύ τους παράλληλες.
Επίσης ισχύουν: ΑΔ = 1, ΔΕ = 3 και ΖΗ = 6.
α) i) Εφαρμόζοντας το θεώρημα του Θαλή να συμπληρώσετε τα κενά στην
ΑΔ
παρακάτω αναλογία:
ΖΗ
ii) Να υπολογίσετε το ΑΖ.
Μονάδες 13
β) i) Εφαρμόζοντας το θεώρημα του Θαλή να συμπληρώσετε τα κενά στην
ΑΒ
παρακάτω αναλογία:
ΑΗ
ii) Αν, επιπλέον, ΑΓ = 12, να υπολογίσετε το ΕΒ.
Μονάδες 12
ΛΥΣΗ
α)
i) Αφού ΔΖ║ΕΗ και αυτές τέμνονται από τις ΑΕ και ΑΗ τότε από τα θεώρημα Θαλή
προκύπτει ότι :
ΑΔ ΑΖ
ΔΕ ΖΗ
ii) Από i) έχουμε ότι :
ΑΔ ΑΖ 1 ΑΖ
3ΑΖ 6 ΑΖ 2
ΔΕ ΖΗ 3 6
β)
i) Αφού ΕΗ║ΒΓ και αυτές τέμνονται από τις ΑΒ και ΑΓ τότε από τα θεώρημα
Θαλή προκύπτει ότι
ΑΓ ΑΒ
ΑΗ ΑΕ
ii) Από i) έχουμε ότι :
ΑΓ ΑΒ ΑΓ ΑΔ ΔΕ ΕΒ
ΑΗ ΑΕ ΑΖ ΖΗ ΑΔ ΔΕ
12 1 3 ΕΒ 12 4 ΕΒ
8∙(4+ΕΒ)=4∙12
26 1 3 8 4
32+8∙ΕΒ=48 8∙ΕΒ=48-32 8ΕΒ 16 ΕΒ 2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8ο : Ομοιότητα
α) Να αποδείξετε ότι τα τρίγωνα ΑΔΕ και ΑΒΓ είναι όμοια.
Μονάδες 10
β) Να συμπληρώσετε τους παρακάτω ίσους λόγους που προκύπτουν
ΑΔ ΔΕ
από την ομοιότητα των παραπάνω τριγώνων:
ΑΒ
Μονάδες 7
γ) Αν ΑΔ = 2, ΔΒ = 3 και ΒΓ = 10, να βρείτε το μήκος του ΔΕ.
Μονάδες 8
ΛΥΣΗ
α) Από τα τρίγωνα ΑΔΕ και ΑΒΓ έχουμε,
Α
Α ( κοινή γωνία )
Δ
Β (από υπόθεση)
Επομένως, τα τρίγωνα ΑΔΕ και ΑΒΓ είναι όμοια.
ΑΔ ΔΕ
β) Από την ομοιότητα των τριγώνων ΑΔΕ και ΑΒΓ έχουμε
ΑΒ ΒΓ
γ) Από το β) έχουμε ότι
ΑΔ ΔΕ ΑΔ ΔΕ 2 ΔΕ
ΑΒ ΒΓ ΑΔ ΔΒ ΒΓ 2 3 10
2 ΔΕ
5ΔΕ 2 10
5 10
20
ΔΕ ΔΕ 4
5
ΑΣΚΗΣΗ (2_19660)
Στο διπλανό σχήμα, το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ορθογώνιο και το ΑΔ είναι το ύψος του
προς την πλευρά ΒΓ.
α) Να αποδείξετε ότι τα τρίγωνα ΑΒΓ και ΑΔΓ είναι όμοια.
Μονάδες 8
β) Να συμπληρώσετε την παρακάτω αναλογία που προκύπτει από την ομοιότητα των
ΒΓ ΑΒ
τριγώνων ΑΒΓ και ΑΔΓ:
ΑΓ .
Μονάδες 7
γ) Αν ΑΒ = 20 , ΑΓ = 15 και ΒΓ = 25, να υπολογίσετε το ΑΔ.
Μονάδες 10
ΛΥΣΗ
α) Από τα ορθογώνια τρίγωνα ΑΒΓ και ΑΔΓ έχουμε,
Γ
Γ ( κοινή γωνία )
ΑΔΓ
ΒΑΓ 90 ο (από υπόθεση)
Επομένως, τα τρίγωνα ΑΒΓ και ΑΔΓ είναι όμοια .
β) Από την ομοιότητα των τριγώνων ΑΒΓ και ΑΔΓ έχουμε :
ΒΓ ΑΒ
ΑΓ ΑΔ
γ) Από το β) έχουμε,
ΒΓ ΑΒ ΑΔ 20
25ΑΔ 20 15 ΑΔ 12
ΑΓ ΑΔ 15 25
Σημείωση: Η άσκηση στο υποερώτημα (γ) έχει περιττό δεδομένο, αφού δίνονται και οι
τρεις πλευρές του ορθογωνίου τριγώνου! Γνωρίζουμε από Πυθαγόρειο Θεώρημα, αν
είναι γνωστές οι δύο πλευρές του, τότε μπορούμε να βρούμε και την τρίτη.
ΑΣΚΗΣΗ (2_19661)
Στο διπλανό σχήμα, το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ορθογώνιο και το ΑΔ είναι το ύψος του
προς την πλευρά ΒΓ.
α) Να αποδείξετε ότι τα τρίγωνα ΑΒΓ και ΑBΔ είναι όμοια.
Μονάδες 8
β) Να συμπληρώσετε την παρακάτω αναλογία που προκύπτει από την ομοιότητα των
ΑΓ ΒΓ
τριγώνων ΑΒΓ και ΑBΔ:
ΑΒ
Μονάδες 7
γ) Αν ΑΒ = 12 , ΑΓ = 5 και ΒΓ = 13, να υπολογίσετε το ΑΔ.
Μονάδες 10
ΛΥΣΗ
α) Από τα ορθογώνια τρίγωνα ΑΒΓ και ΑΒΔ έχουμε,
Β
Β ( κοινή γωνία )
ΑΔΒ
ΒΑΓ 90ο (από υπόθεση)
Επομένως, τα τρίγωνα ΑΒΓ και ΑΒΔ είναι όμοια .
β) Από την ομοιότητα των τριγώνων ΑΒΓ και ΑΒΔ έχουμε,
ΑΓ ΒΓ
ΑΔ ΑΒ
γ) Από το β) έχουμε,
ΑΓ ΒΓ 5 13 60
13ΑΔ 5 12 13ΑΔ 60 ΑΔ
ΑΔ ΑΒ ΑΔ 12 13
Σημείωση: Η άσκηση στο υποερώτημα (γ) έχει περιττό δεδομένο, αφού δίνονται και οι
τρεις πλευρές του ορθογωνίου τριγώνου! Γνωρίζουμε από Πυθαγόρειο Θεώρημα, αν
είναι γνωστές οι δύο πλευρές του, τότε μπορούμε να βρούμε και την τρίτη.
α) Να αποδείξετε ότι AΓ = 8.
Μονάδες 6
β) Να αποδείξετε ότι ΓΔ = 6,4.
Μονάδες 6
γ) Να υπολογίσετε το μήκος του ΔΒ.
Μονάδες 6
δ) Να υπολογίσετε το μήκος του ΑΔ.
Μονάδες 7
ΛΥΣΗ
α) Εφαρμόζουμε πυθαγόρειο θεώρημα στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (με A 90 0 ) :
ΑΒ2 ΑΓ 2 ΒΓ 2 36 ΑΓ 2 100 ΑΓ 2 64 ΑΓ 8
β) Στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ από μετρικές σχέσεις , αφού Α 90 0 και ΑΔ ύψος
έχουμε ότι :
64
ΑΓ 2 ΓΔ ΒΓ 82 ΓΔ 10 64 ΓΔ 10 ΓΔ 6, 4
10
γ) Έχουμε,
ΔΒ ΒΓ ΔΓ 10 6, 4 3, 6
90 0 και ΑΔ ύψος
δ) Στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ από μετρικές σχέσεις , αφού Α
έχουμε ότι :
64 36 64 36 8 6
ΑΔ 2 ΓΔ ΒΔ ΑΔ 2 6, 4 3, 6 ΑΔ 2 ΑΔ 4,8
10 10 100 10
ΑΣΚΗΣΗ (4_19681)
Στο παρακάτω σχήμα δίνεται τετράγωνο ΑΒΓΔ με πλευρά 12 cm. Το σημείο Μ είναι
το μέσο της πλευράς του ΑΒ και το Ζ είναι σημείο της πλευράς του ΒΓ με ΒΖ = 3
cm.
α) Με τη βοήθεια του Πυθαγορείου Θεωρήματος στο τρίγωνο ΑΜΔ να αποδείξετε
ότι
ΜΔ 2 180
Μονάδες 6
2 2
β) Να βρείτε τα ΜΖ και ΔΖ
Μονάδες 6
γ) Να αποδείξετε ότι το τρίγωνο ΜΔΖ είναι ορθογώνιο.
Μονάδες 13
ΛΥΣΗ
α) Αφού από υπόθεση ΑΒΓΔ τετράγωνο πλευράς 12 cm , άρα ΑΒ=12 cm και αφού
ΑΒ 12
από υπόθεση Μ μέσο ΑΒ άρα ΑΜ ΜΒ 6 cm
2 2
900 ) :
Εφαρμόζουμε πυθαγόρειο θεώρημα στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΜΔ (με Α
ΜΔ 2 ΑΜ 2 ΑΔ 2 62 122 36 144 180
900 )
β) Εφαρμόζουμε Πυθαγόρειο Θεώρημα στο ορθογώνιο τρίγωνο ΒΜΖ (με Β
ΜΖ2 ΒΜ 2 ΒΖ2 62 32 36 9 45
Έχουμε,
ΖΓ ΒΓ ΒΖ 12 3 9 cm
900 ) :
Εφαρμόζουμε Πυθαγόρειο Θεώρημα στο ορθογώνιο τρίγωνο ΒΜΖ (με Β
ΔΖ 2 ΖΓ 2 ΓΔ 2 9 2 12 2 81 144 225
γ) Έχουμε,
225 180 45 ΔΖ2 ΜΔ 2 ΜΖ2
τότε από το αντίστροφο του Πυθαγορείου Θεωρήματος έχουμε ότι ΜΔΖ είναι
900 .
ορθογώνιο τρίγωνο με ΔΜΖ
ΑΣΚΗΣΗ (4_19683)
900 ). Έστω Δ το μέσο της πλευράς ΑΒ και Ε η
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α
προβολή του Δ στη ΒΓ.
α) Mε χρήση του Πυθαγορείου Θεωρήματος να εκφράσετε:
i) το ΕΓ 2 συναρτήσει των τμημάτων ΓΔ και ΕΔ.
Μονάδες 4
2
ii) το ΕΒ συναρτήσει των τμημάτων ΔΒ και ΔΕ.
Μονάδες 4
β) Να αποδείξετε ότι:
i) ΓΔ 2 = ΔΒ 2 + ΑΓ 2
Μονάδες 4
2 2 2
ii) ΕΓ ΕΒ ΑΓ
Μονάδες 4
δ) Αν ΕΓ = 5 και ΕΒ = 2, να βρείτε το μήκος του ΑΒ.
Μονάδες 5
ΛΥΣΗ
α) i) Εφαρμόζουμε Πυθαγόρειο Θεώρημα στο ορθογώνιο τρίγωνο ΓΕΔ (με
900 ) :
ΔΕΓ
ΓΔ 2 ΓΕ 2 ΕΔ 2 ΕΓ 2 ΓΔ 2 ΕΔ 2 (1)
Από τις σχέσεις (1) και (2) έχουμε ότι:
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
ΕΓ ΕΒ (ΓΔ ΕΔ ) (ΒΔ ΕΔ ) ΓΔ ΕΔ ΒΔ ΕΔ ΓΔ ΒΔ
άρα
4
ΕΓ 2 ΕΒ2 ΓΔ 2 ΒΔ 2 ΕΓ 2 ΕΒ2 ΑΓ 2 (5)
γ) Έχουμε,
ΒΓ=ΒΕ+ΕΓ=2+5=7
Από σχέση (5) έχουμε ότι :
ΑΓ 2 ΕΓ 2 ΕΒ 2 52 22 25 4 21
άρα ΑΓ 2 21
900 ) :
Εφαρμόζουμε Πυθαγόρειο Θεώρημα στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (με Α
ΒΓ 2 ΑΓ 2 ΑΒ2 ΑΒ2 ΒΓ 2 ΑΓ 2
άρα
ΑΒ2 72 21 49 21 28 ΑΒ 28 ΑΒ 2 7
ΑΣΚΗΣΗ (4_19684)
Στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ, που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, ισχύουν ότι
ΑΒ = 6, ΑΓ = 8 και το ΑΔ είναι το ύψος του προς την υποτείνουσα ΒΓ.
α) Να αποδείξετε ότι ΒΓ = 10.
Μονάδες 6
β) Να αποδείξετε ότι ΒΔ = 3,6.
Μονάδες 6
γ) Να υπολογίσετε το μήκος του ΓΔ.
Μονάδες 6
δ) Να υπολογίσετε το μήκος του ΑΔ.
Μονάδες 7
ΛΥΣΗ
α) ) Εφαρμόζουμε πυθαγόρειο θεώρημα στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (με Α 90 0 ) :
ΒΓ 2 ΑΒ2 ΑΓ 2 62 82 36 64 100
άρα
ΒΓ 10
β) Στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ από μετρικές σχέσεις , αφού Α 900 και ΑΔ ύψος
έχουμε ότι :
36
ΑΒ2 ΒΔ ΒΓ 62 ΒΔ 10 36 ΒΔ 10 ΒΔ 3, 6
10
γ) Έχουμε,
ΓΔ ΒΓ ΒΔ 10 3, 6 6, 4
900 και ΑΔ ύψος
δ) Στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ από μετρικές σχέσεις , αφού Α
έχουμε ότι :
64 36 64 36 8 6
ΑΔ 2 ΓΔ ΒΔ ΑΔ 2 6, 4 3, 6 ΑΔ 2 ΑΔ 4,8
10 10 100 10
ΛΥΣΗ
α) Έχουμε ότι:
3 2 9
2 2 16 2 2 2
4 16 2 2
36 9 45
6 2 36
Επομένως,
ˆ 90
β) Αν το τρίγωνο είναι αμβλυγώνιο, η αμβλεία γωνία θα βρίσκεται απέναντι από την
μεγαλύτερη πλευρά, δηλαδή την β.
Παρατηρούμε ότι:
2 36 2 2 2
2 2
16 9 25
Επομένως: ˆ 90 και προφανώς το τρίγωνο είναι αμβλυγώνιο.
ΑΣΚΗΣΗ (2_19652)
Δίνεται ένα τρίγωνο ΑΒΓ με πλευρές 4 , 4 και 7 .
ˆ είναι οξεία.
α) Να αποδείξετε ότι η γωνία
Μονάδες 10
β) Να χαρακτηρίσετε τις υπόλοιπες γωνίες του τριγώνου ως οξείες ή αμβλείες. Για τι
τρίγωνο πρόκειται (οξυγώνιο, αμβλυγώνιο ή ορθογώνιο);
Μονάδες 15
ΛΥΣΗ
α) Έχουμε ότι:
4 2 16
2 16
4 2 16 2 2 2 2 2
49 16 65
7 2 49
Επομένως,
ˆ 90
β) Παρατηρούμε ότι:
2 49 2 2 2
2 2
16 16 32
Επομένως: ˆ 90 και προφανώς ˆ 90 (κάθε τρίγωνο έχει το πολύ μία αμβλεία
γωνία, ενώ οι υπόλοιπες δύο γωνίες είναι οξείες)
Τελικά τι τρίγωνο είναι αμβλυγώνιο.
ΑΣΚΗΣΗ (2_19653)
Δίνεται ένα τρίγωνο ΑΒΓ με πλευρές με μήκη 5 , 4 και 3 .
α) Να αποδείξετε ότι το τρίγωνο είναι ορθογώνιο και να βρείτε ποια πλευρά είναι η
υποτείνουσά του.
Μονάδες 15
β) Να αλλάξετε το μήκος μόνο μιας από τις πλευρές του τριγώνου, ώστε το νέο
τρίγωνο που προκύπτει να είναι οξυγώνιο. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 10
ΛΥΣΗ
α) Παρατηρούμε ότι:
2 52 25 2 2 2
2 2 2 2
4 3 16 9 25
Επομένως: ˆ 90 , δηλαδή το τρίγωνο είναι ορθογώνιο.
Η υποτείνουσα βρίσκεται απέναντι από την ορθή γωνία Α και είναι η πλευρά α.
β) Για να μετατραπεί ένα τρίγωνο σε οξυγώνιο, θα πρέπει η μεγαλύτερη γωνία να
είναι οξεία.
Αλλάζοντας την πλευρά γ από 3 σε 4, συνεχίζει η γωνία Α να είναι η μεγαλύτερη
γωνία, αφού θα βρίσκεται απέναντι από την μεγαλύτερη πλευρά ( 5 , 4 , 4 )
και θα ισχύει:
2 52 25 2 2 2
2 2 2 2
4 4 16 16 32
Επομένως, το τρίγωνο είναι πλέον οξυγώνιο.
Παρατήρηση: Για 5 , 4 , 4 ισχύει η τριγωνική ανισότητα:
και συνεπώς δημιουργούν τρίγωνο!
ΑΣΚΗΣΗ (2_19655)
Δίνεται ένα τρίγωνο ΑΒΓ με πλευρές με μήκη 6 , 10 και 8 .
α) Να αποδείξετε ότι το τρίγωνο είναι ορθογώνιο και να βρείτε ποια πλευρά είναι η
υποτείνουσά του.
Μονάδες 15
β) Να αλλάξετε το μήκος μόνο μιας από τις πλευρές του τριγώνου, ώστε το νέο
τρίγωνο που προκύπτει να είναι αμβλυγώνιο. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 10
ΛΥΣΗ
α) Παρατηρούμε ότι:
2 102 100 2 2 2
2 2 2 2
6 8 36 64 100
Επομένως: ˆ 90 , δηλαδή το τρίγωνο είναι ορθογώνιο.
Η υποτείνουσα βρίσκεται απέναντι από την ορθή γωνία Β και είναι η πλευρά β.
β) Για να μετατραπεί ένα τρίγωνο σε αμβλυγώνιο, θα πρέπει η μεγαλύτερη γωνία να
είναι αμβλεία.
Αλλάζοντας την πλευρά β από 10 σε 11, συνεχίζει η γωνία Β να είναι η μεγαλύτερη
γωνία, αφού θα βρίσκεται απέναντι από την μεγαλύτερη πλευρά ( 6 , 11 και
8 ) και θα ισχύει:
2 112 121 2 2 2
2 2 2 2
6 8 36 64 100
Επομένως, το τρίγωνο είναι πλέον αμβλυγώνιο.
Παρατήρηση: Για 6 , 11 , 8 ισχύει η τριγωνική ανισότητα:
και συνεπώς δημιουργούν τρίγωνο!
ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΑΚ 1 ΒΛ 1
α) Να αποδείξετε ότι και
ΑΓ 3 ΒΓ 3
Μονάδες 8
β) Να αποδείξετε ότι τα τρίγωνα ΑΒΓ και ΚΛΓ είναι όμοια και στη συνέχεια να
ΑΒ ΒΓ
συμπληρώσετε το κενό στην ισότητα:
ΚΛ .
Μονάδες 7
γ) Αν ΑΒ = 4 και ΒΛ = 2, τότε, χρησιμοποιώντας τα προηγούμενα ερωτήματα
α) και β), να υπολογίσετε τα τμήματα i) ΒΓ και ii) ΚΛ
Μονάδες 10
ΛΥΣΗ
α) Από το θεώρημα του Θαλή για τις παράλληλες ευθείες ΑΒ║ ΜΛ║ ΔΓ που
τέμνονται από τις ευθείες ΑΔ και ΑΓ έχουμε :
ΑΚ ΑΜ υπόθεση ΑΚ 1
(1)
ΑΓ ΑΔ ΑΓ 3
Όμοια από το θεώρημα του Θαλή για τις παράλληλες ευθείες ΑΒ║ ΜΛ║ ΔΓ που
τέμνονται από τις ευθείες ΑΔ και ΒΓ έχουμε:
ΒΛ ΑΚ 1 ΒΛ 1
(2)
ΒΓ ΑΓ ΒΓ 3
β) Από τα τρίγωνα ΑΒΓ και ΚΛΓ έχουμε,
ΑΓΒ
ΑΓΒ ( κοινή γωνία )
ΚΛΓ
ΑΒΛ ( ως εντός εκτός και επί τα αυτά μέρη των ΚΛ ║ ΑΒ που τέμνονται
από την ΒΓ )
άρα είναι όμοια, οπότε
ΑΒ ΒΓ
(3)
ΚΛ ΛΓ
γ) i) Από την σχέση (2) έχουμε,
ΒΛ 1 2 1
ΒΓ 2 3 ΒΓ 6
ΒΓ 3 ΒΓ 3
ii) Από την σχέση (3) έχουμε,
ΑΒ ΒΓ ΑΒ ΒΓ 4 6 4 6 8
ΚΛ
ΚΛ ΛΓ ΚΛ ΒΓ ΒΛ ΚΛ 6 2 ΚΛ 4 3
α) Να αποδείξετε ότι οι ευθείες ΒΕ και ΓΔ είναι παράλληλες.
Μονάδες 7
β) i) Να αποδείξετε ότι τα τρίγωνα ΑΒΕ και ΑΓΔ είναι όμοια και ότι ο λόγος
1
ομοιότητάς τους είναι
3
Μονάδες 8
ii) Nα βρείτε το ΒΕ
Μονάδες 5
γ) Αν ΑΓ = 12 και ΑΕ = 5, να αποδείξετε ότι το τρίγωνο ΑΒΕ είναι ορθογώνιο.
Μονάδες 5
ΛΥΣΗ
α) Από υπόθεση το τμήμα ΑΓ είναι το τριπλάσιο του ΑΒ άρα ΑΓ 3ΑΒ και το
τμήμα ΑΔ είναι το τριπλάσιο του ΑΕ άρα ΑΔ 3ΑΕ
Έχουμε,
ΑΒ ΑΒ 1 ΑΕ ΑΕ 1 ΑΒ ΑΕ
και άρα
ΑΓ 3 ΑΒ 3 ΑΔ 3 ΑΕ 3 ΑΓ ΑΔ
ΑΒ ΑΕ
Άρα αφού ΒΕ και ΓΔ τέμνονται από ΑΓ και ΑΔ με τότε από αντίστροφο
ΑΓ ΑΔ
θεωρήματος Θαλή έχουμε ότι : ΒΕ║ΓΔ
β) i) Από τα τρίγωνα ΑΒΕ και ΑΓΔ έχουμε,
Α
Α ( κοινή γωνία )
ΑΓΔ
ΑΒΕ ( ως εντός εκτός και επί τα αυτά μέρη των ΒΕ ║ ΓΔ που τέμνονται
από την ΑΓ )
Επομένως τα τρίγωνα ΑΒΕ και ΑΓΔ είναι όμοια και έχουν λόγο ομοιότητας :
ΑΒ ΒΕ ΑΕ 1
λ= (1)
ΑΓ ΓΔ ΑΔ 3
ii) Από σχέση (1) έχουμε:
ΑΒ ΒΕ ΑΕ 1 ΒΕ 1 ΒΕ 1 9
ΒΕ ΒΕ 3
ΑΓ ΓΔ ΑΔ 3 ΓΔ 3 9 3 3
γ) Από σχέση (1) έχουμε:
ΑΒ ΒΕ ΑΕ 1 ΑΒ 1 ΑΒ 1 12
ΑΒ
ΑΓ ΓΔ ΑΔ 3 ΑΓ 3 12 3 3
άρα ΑΒ = 4
Στο τρίγωνο ΑΒΕ έχουμε :
ΑΕ 2 52 25
και
ΑΒ2 ΒΕ 2 4 2 32 16 9 25
Άρα
ΑΒ 2 ΒΕ 2 ΑΕ 2
Άρα από αντίστροφο Πυθαγορείου Θεωρήματος το τρίγωνο ΑΒΕ είναι ορθογώνιο με
900
ΑΒΕ