Vous êtes sur la page 1sur 32

Listing and Selling Homes

From San Jose to Sacramento


Buy/Sell R eal Esta
Real te
Estate
JASSI GILL Broker/Owner in Bay Area
hYlQ ieMsLorYNs krvfAux leI
Ph:510-304-9292 sMprk kro
Call: Jaideep Singh
Ref inance No
efinance Noww Pon:510-487-1000 Ph: 510-565-5250
@ZERO COST Gurdawar Singh Mann MANN@GGIABA.COM Gurcharan Singh Mann
Email: jaideeprealtor@gmail.com
DRE#02021283
Call Sukhi Gill:510-207-9067 Mann Insurance Brokers Inc. I can help you every step of the way. Fluent in Punjabi
CA DRE Lic.#01180969 CA DRE# 00966763 4123 Dyer St., #230, Union City, CA 94587 No Pressure, No Obligation. and Hindi.

Twentieth Year of Publication kYlIPornIaf aYzIsLn Price 50¢ Email:punjabtimes1@gmail.com


isLkfgo, sYn PrFissko aqy inAU Xfrk qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfr www.punjabtimesusa.com

Punjab Times, Vol 20, Issue 6, February 9, 2019 20451 N. Plum Grove Rd., Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388

akflI-Bfjpf gwTjoV ivckfr ‘sB awCf’ nhIN


cMzIgVH: lok sBf coxF qoN aYn krqfrpur sfihb lFGf qy sRI gurU nfnk
pihlF ÈRomxI akflI dl bfdl aqy
BfrqI jnqf pfrtI dI BfeIvflI Auqy sMkt
akflI dl iswK mfmilaF `c dKl qoN hoieaf aOKf dyv dy 550 sflf smfgm mnfAux bfry
vI modI srkfr ny Kud dy isr ishrf bMnHx
dy bwdl idsx lwgy hn. ieh pihlI vfr icqfvnI qoN bfad rfÈtrI iswK sMgq ny dI koiÈÈ kIqI hY. bI[jy[pI[ dy lIzr
hY, jdoN akflI dl ny Bfjpf ƒ iswKF dy akflI dl Auqy isafsI mksd leI Drm hmyÈf ies sB kfsy leI kyNdr srkfr
msilaF ivc dKl dyx qoN bfË nf afAux dI vrqoN dy doÈ lgf ky ieh sMkyq dy idwqy ƒ hI kRYizt idMdy hn. ies gwl qoN akflI
Auqy gwTjoV qoVn dI DmkI idwqI hY. ik ies icqfvnI df AunHF Auqy koeI asr dl dy lIzr aOKy hn. akflI cfhuMdy hn
akflIaF dI ies DmkI qoN bfad BfvyN nhIN. ik bI[jy[pI[ iswKF dy msilaF bfry vfieaf
Bfjpf pRDfn aimq Èfh ny akflI dl dy asl ivc, bI[jy[pI[ iswK votrF ƒ akflI dl hI kMm kry. ies bfry suKbIr
pRDfn suKbIr isMG bfdl ƒ idwlI bulf afpxy nfl joVnf cfhuMdI hY. ies mksd bfdl ny lMGy idnIN aimq Èfh ƒ spÈt
ky ÈFq krn dI koiÈÈ kIqI pr hux leI bI[jy[pI[ dI srpRsq afr[aYs[aYs[ vI kr idwqf hY. AuDr, bI[jy[pI[ ƒ vI
akflI dl ny afpxy sInIar afgUaF ƒ lMmy smyN qoN kMm kr rhI hY. ies gwl df pqf hY ik hfl dI GVI AunHF
Bfjpf iKlfP ibafnbfËI leI awgy kIqf afr[aYs[aYs[ dI ÈfKf rfÈtrI iswK df akflI dl ibnf guËfrf nhIN. ies leI
hoieaf hY. sMgq ies leI srgrm hY. ieho kfrn aimq Èfh nfl mIitMg mgroN suKbIr
idwlI iswK gurduafrf pRbMDk kmytI hY ik rfÈtrI iswK sMgq ny ÈRomxI kmytI bfdl dy bol bdl gey.
dy kfrjkfrI jnrl skwqr mnijMdr Aupr akflI dl dy kbËy iKlfP morcf AuNj, akflI nyqfvF ƒ jfpdf hY ik
isMG isrsf ny sfP kr idwqf ik akflI KoilHaf hY. ipCly kuJ smyN ivc modI akflI dl ivclI Puwt ƒ Bfjpf hvf dy
dl gurduafiraF ivc byloVy dKl ƒ rokx srkfr ny iswDf iswK msilaF ivc dKl rhI hY aqy pMjfb ivc Bfjpf ƒ afpxy
leI ‘gwTjoV dI kurbfnI` dyx leI vI drasl, bI[jy[pI[ dI iswK votrF leI ies ny rfÈtrI svYmsyvk sMG pYrF ‘qy KVHf krn leI ies mOky ƒ gnImq
‘qy awK ÈRomxI akflI dl ƒ cuB rhI hY. (afr[aYs[aYs[) duafrf bxfeI rfÈtrI dyxf ÈurU kIqI hY. srkfr ny iswKF ƒ KuÈ
iqafr hY. akflIaF df doÈ hY ik qKq krn leI keI aYlfn vI kIqy hn. sRI (bfkI sPf 6 Auqy)
hËUr sfihb nFdyV dy aYkt `c qbdIlI Bfjpf BfvyN gwTjoV Drm inBfAux dIaF iswK sMgq ƒ awgy kIqf hoieaf hY. akflI
kr ky Bfjpf dI agvfeI vflI mhFrfÈtr gwlF kr rhI hY pr BfeIvflF ƒ Gyrn afgUaF vwloN gwTjoV qoN alwg hox dI
srkfr ny pihlF byloVI dKlaMdfËI kIqI krqfrpur lFGy leI rfh mokly hox lwgy
qy hux afpxf pRDfn lfAuxf cfhuMdI hY. akflIaF ƒ hux afeI isafsI dKl dI Xfd nvIN idwlI: pMjfb srkfr ny kyNdrI gRih mMqrflf ƒ Brosf idwqf hY ik sRI
AuDr, kyNdrI mMqrI hrismrq kOr bfdl krqfrpur sfihb dy lFGy leI sVk aqy cOkIaF bxfAux leI mfrc dy awD qwk
qKq scKMz sRI hËUr sfihb df pRbMD 1956 dy gurduafrf borz aYkt dy
dy rwKy Boj Auqy BfvyN Bfjpf nfl sbMDq ËmIn muhweIaf krvf idwqI jfeygI. sRI krqfrpur sfihb lFGf Xojnf ‘qy qyËI
aDIn cldf af irhf sI, ijs dy 17 mYNbr afpxf pRDfn cuxdy sn, pr 18 PrvrI
keI kyNdrI mMqrI Èfml hoey pr akflI nfl aml krn bfry mMglvfr nMU kyNdrI gRih mMqrflf ivc Auc pwDrI bYTk
2015 ƒ mhfrfÈtr srkfr ny afrzInYNs jfrI kr ky ieh qfkq afpxy hwQF ivc
dl ny Ausy idn kOmI jmhUrI gwTjoV hoeI. bYTk dI pRDfngI kyNdrI gRih skwqr rfjIv gobf ny kIqI. ies ivc pMjfb
lY leI sI qy Bfjpf ivDfiek qfrf isMG ƒ borz df muKI Qfp idwqf sI. Aus vyly
(aYn[zI[ey[) dI aMiqRm bjt qoN pihlF dy muwK skwqr krn avqfr isMG, bI[aYs[ aYP[ dy muKI afr[ky[ imÈrf, pfiksqfn
ÈRomxI kmytI dy pRDfn avqfr isMG qy muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl ny ies df
hoeI mIitMg df bfeIkft kr ky nfrfËgI ivc Bfrq dy hfeI kimÈnr ajy ibsfrIaf aqy hor eyjMsIaF dy cotI dy aiDkfrIaF
ivroD kIqf. hËUr sfihb dI iswK sMgq vwloN ies dy iKlfÌ adflq ivc kys vI
drsfAux df mOkf hwQoN nhIN guafieaf. ny ihwsf ilaf. imlI jfxkfrI anusfr, mIitMg ivc sVk aqy cOkIaF leI ËmIn
kIqf igaf jo ajy vI adflq ivc hY pr bfad ivc akflI dl Bfxf mMn ky hI
akflI dl ny pihlI vfr BfeIvfl srkfr hfsl krn bfry ivcfr-vtFdrf hoieaf. ieh vI dwisaf igaf ik ËmIn hfsl
nhIN bYT igaf, sgoN borz dy sfbkf pRDfn zwzU isMG mhfjn ny qF ieQoN qwk ikhf
vwloN pyÈ kIqy bjt Auqy vI svfl cuwky qy krn leI muZlf notIiPkyÈn jfrI kIqf jf cuwkf hY. ËmIn hfsl krn df kMm
hY ik ÈRomxI kmytI, srkfr vwloN inXukq qfrf isMG dI mdd vI krdI rhI. iPr
iksfnF ƒ idwqI mfmUlI rfhq Auqy ieqrfË cwl irhf hY. ies dy 4 pVfa hn aqy hux dUjy pVfa df kMm ho irhf hY.
hux 4 sflF ipCoN aijhf kI ho igaf ik akflI dl ƒ ieMnf sKq stYNz lYxf ipaf?
jqfieaf.
Law Office of
Lo
Loww Cost Le
Leggal Manpreet S. Gahra
Documents For >iemIgrysLn syvfvF
iWills & Trusts >PYimlI lfa
vsIaqnfmy >ibjns lfa
iDivorce qlfk Criminal Defense
iPre Nuptials (DUI, simple battery,
iekrfrnfmy domestic violence,
iGrant Deeds immigration post- Manpreet S. Gahra

Call Sarvinder grFt zIz conviction relief) Attorny At Law

Berkeley Office
Ph: 510-648-5554 2161 Shattuck Ave., 304, Berkeley

Ph:510-841-4582
dolly@worryfreelegaldocs.com
www.worryfreelegaldocs.com
(Regd. and Bonded LDA; Not an Attorney)
39803 Paseo Padre Pkwy, Suite A, Fax:510-217-6847
Fremont, CA 94538 Email: manpreet@gahralaw.com
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (2)

pMjfb dy ivDfiekF ny srkfrI Kjfny ƒ lfieaf rgVf


biTMzf: pMjfb dy ivDfiekF ny srkfrI KËfny rupey qnÉfh vjoN aqy 42[24 kroV rupey tIey/zIey hY. pMjfb dy jo mOjUdf 117 ivDfiek hn, AunHF ‘coN vyrivaF anusfr ivDfn sBf df sfl 2007-
nUM sB qoN vwD rgVf lfieaf hY. qnKfh qy BwiqaF df aqy qyl Krc vjoN idwqy hn. mqlb ik 11 virHaF 81 PIsdI mqlb 95 ivDfiek qF kroVpqI hn. 08 ivc bjt isrP 15[73 kroV rupey sI, ijs ‘coN
ikRÈmf hY ik ivDfiekF dy Krc ‘c 10 sflF ivc ‘c 103[71 kroV rupey df Krcf ivDfiekF df irhf hflFik hux ivDfn sBf dy sYÈn bhuq hI Coty rih 10[28 kroV Ércy gey sn. hux sfl 2017-18
sfZy cfr guxf vfDf hoieaf hY. sfl 2007-08 ivc hY. qwQ gvfh hn ik sfl 2007-08 ivc ivDfiekF gey hn, ijs dy vjoN ivDfiek afpxI muwZlI izAUtI ivc ieho bjt vwD ky 43[29 kroV rupey ho igaf
KËfny ƒ iek ivDfiek aOsqn 4[89 lwK rupey dI kuwl qnKfh do kroV rupey aqy tI[ey/zI[ey aqy qoN vFJy hI rihMdy hn. iPr vI ÉËfnf ienHF dOlqmMd hY, ijs ivcoN 42[53 kroV rupey Krcy gey hn.
sflfnf `c pYNdf sI, AuhI ivDfiek hux aOsqn 18[76 qyl Krc 2[11 kroV rupey bixaf sI. AudoN ivDfiekF ivDfiekF dI jyb KflI nhIN hox idMdf. ivDfn sBf ivDfn sBf dIaF 13 kmytIaF hn ijnHF dy mYNbrF
lwK ivc pYx lwgf hY. ÉËfnf KflI hovy qy BfvyN Biraf, df sflfnf Krc 4[11 kroV rupey sI jdoN ik hux skwqryq df kuwl Érc df krIb iek iqhfeI Krcf vwloN keI mIitMgF phfVI QfvF ‘qy kIqIaF jFdIaF
ivDfn sBf skwqryq ƒ KuwlHf bjt imldf hY. ieho Krcf sflfnf 18 kroV ho igaf hY. pMjfb iekwly ivDfiekF ‘qy Érc huMdf hY. ivDfiekF leI jo hn. keI ivDfiekF qF Bwqy lYx Kfqr ienHF mIitMgF
sfl 2007-08 qoN sfl 2017-18 qwk ivDfn srkfr ny sfl 2009-10 ivc ivDfiekF ‘qy kuwl vfhn ÉrIdy jFdy hn, AunHF df Krcf vwKrf hY. jdoN leI AUrI vFgU GuMmdy hn. isafsI iDrF ivc lok
sBf skwqryq ƒ 338[62 kroV df bjt imilaf, Krcf 5[77 kroV rupey kIqf jdoN ik sfl 2014- vI ÉËfnf sMkt ivc huMdf hY qF mulfËmF aqy lok muwidaF Auqy lwK vKryvyN KVHy ho jFdy hn pr qnKfhF
ijs ‘coN 309[91 kroV Krc hoey hn. ivDfn sBf 15 ivc ieho Krcf vD ky slfnf df 9[15 kroV BlfeI skImF Auqy kwt lwg jFdf hY pr ivDfiekF dI qy BwiqaF ivc vfDy mOky sB iDrF iGE iKcVI ho
pMjfb qoN afr[tI[afeI ‘c pRfpq vyrivaF anusfr rupey ho igaf. sfl 2015-16 ivc ivDfiek ÉËfny qnÉfh kdy iek idn vI nhIN pCVdI hY. jFdIaF hn.
pMjfb dy ivDfiek hux kfPI mihMgy pYx lwgy hn. ƒ 12[90 kroV aqy sfl 2016-17 ivwc 15[10
muwK mMqrI, vËIr, ivroDI iDr df nyqf, spIkr, kroV ivc pey hn.

Homeopathicvibes
izptI spIkr df Krcf ies qoN vwKrf hY. ieh inrol ies qoN ielfvf srkfr hr ivDfiek df pRqI
96 ivDfiekF df Krcf hY. muwK sMsdI skwqr dy mhInf aOsqn 7200 rupey afmdn kr vI qfrdI
ahudy smyN ivDfiekF df aMkVf 84 dy afs pfs
kYptn ny zOliPn ƒ aYlfinaf
Har minder Singh Gill
Harminder
rihMdf sI. srkfrI ÉËfny ny iekwly ivDfiekF ƒ
sfl 2007-08 qoN sfl 2017-18 qwk 61[47 kroV sUby df jl jIv
cMzIgVH: pMjfb dy muwK mMqrI kYptn amirMdr
ivDfiekF dy ielfj ‘qy isMG ny dirafeI zOliPn mwCI ƒ pMjfb df sUbfeI D.H.M.S; B.C.I.H
jl jIv aYlfn idwqf hY. muwK mMqrI ny ikhf hY ik
Krcy Cy kroV ieMzs irvr zOliPn ƒ pMjfb df sUbfeI jl jIv (Ex Homeopathic Medical officer Punjab Govt.)
ivDfiekF dy ielfj ‘qy Ércy Cy kroV rupey ny aYlfny jfx ‘qy mYN byhwd KuÈ hF. ieMzs irvr zOliPn Now we have two locations:
vI ÉËfny ƒ mMjy ivc pfieaf hY. 11 virHaF dOrfn isMDU jl dy dirafvF ivc pfeI jFdI hY qy ieh iksm 940 E. El Camino Real, Sunnyvale, CA 94087
ivDfiekF dI ishq Auqy srkfrI ÉËfny ny 6[01 kroV lupq hox vfly jMglI jIvF ivcoN iek hY. ies smyN
www.homeopathicvibes.com
rupey Érc kIqy hn. sfl 2010-11 ivc qF ienHF zOliPn mwCI dI igxqI krIb 1800 hY qy awiDEN
ivDfiekF dy ielfj ‘qy ieko vrHy ivc 3[59 kroV
rupey Érc kIqy gey sn. sfl 2017-18 ivc
vwD ieh pfiksqfn vfly pfsy hY. pMjfb `c ieh muwK
qOr ‘qy sqluj qy ibafs dirafvF `c pfeI jFdI hY. Ph: (408) 737-7100
ivDfiekF df ielfj Krcf 14[10 lwK rupey irhf hY. ieh duDfrU jIv pfiksqfn df kOmI jIv hY qy cVHdy Fax: (408)737-7102
ies qoN ielfvf sfbkf muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl pMjfb ny ies ƒ hux sUbfeI jIv aYlfn idwqf hY. 39210 State St., Suite 111, Fremont, CA 94538
dy pirvfr aqy sfbkf muwK mMqrI hrcrn isMG brfV ipCly sfl meI mhIny dOrfn ibafs diraf `c
dy ivDfiek lVky df ielfj Krcf krIb Cy kroV ‘c KMz iml df sIrf Cwzy jfx kfrn vwzI igxqI ivc We sell and ship homeopathic remedies through out North America.
ÉËfny ƒ ipaf hY. jl jIvF dI mOq ho geI sI.

nYsLnl trFsport kMpnI leI

National Truck Driving School


Enr aprytr aqy
National uck Driving School
zrfeIvr cfhIdy hn
1816 Main Ave., Secramento CA, 95838 kMpnI zrfeIvr nUM 42 sYNt pRqI
mIl idwqy jfxgy kMpnI dy trwk qy trylr
sYkrfmYNto, kYlIPornIaf lIjL `qy lY skdy ho

*trwk zrfieivMg skUl srkfr qoN mfnqf pRfpq hY Call For Special Price
*lfiesYNs lYx AuprMq kMm/jOb dI gfrMtI Kashmir S. Thandi
*irhfiesL aqy eyarport qoN cuwkx qy Cwzx df Kfs pRbMD Office: (866) 933-3038
*2-3 hPiqaF ivc pRoPYsLnl trwk zrfievr bxo Balhar S. Ranu Cell:916-502-7733

trfeI styt trwk irpyar aYNz tfier sLfp


mkYink dI loV hY
isnisnYtI, EhfieE ivc sYmI trwk gYrfj leI
mkYink dI loV hY, ijs nUM pI[ aYm[ srivs,
tfier cYNj aqy brykF df kMm afAuNdf hovy.
anuBvI bMdy nUM cMgI qnKfh sMprk jsimMdr isMG, Pon: 513-765-0013
irhfiesL dy pRbMD ivc mdd vI krFgy kro rxjIq isMG, Pon: 513-804-0444
6
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (3)

mMz, dfdUvfl qy ajnflf iswK


sMGrÈ qoN lFBy
jlMDr: srbwq Kflsf vwloN Qfpy jQydfr jgqfr isMG ajnflf ny iswK kOm ƒ inrfÈ kIqf hY. AunHF
isMG hvfrf vwloN bxfeI pMj mYNbrI kmytI ny jQydfr ikhf mIitMg ivc sfry mYNbrF ny iekmwq huMidaF ienHF
iDafn isMG mMz, jQydfr bljIq isMG dfdUvfl qy jQydfrF ƒ pMQk sMGrÈF qoN dUr rwKx df PYslf
jQydfr amrIk isMG ajnflf ƒ iswK pMQ leI kIqy kIqf hY. AunHF ieh vI doÈ lfieaf ik ienHF jQydfrF
jfx vfly sMGrÈF qoN lFBy kr idwqf hY. ieh PYslf dI afps ivc bxdI nhIN sI, iesy kr ky ieh PYslf
gurU qyg bhfdr ngr ivcly gurduafrf pfqÈfhI krnf ipaf. pMjfb srkfr ƒ 15 PrvrI qwk df
nOvIN ivKy mIitMg dOrfn kIqf igaf. ies pMj mYNbrI altImytm pihlF hI idwqf hoieaf hY. Aus qoN bfad
kmytI ivcoN cfr mYNbr hfËr sn. ienHF ivc BfeI aYlfny jfx vfly sMGrÈ dI agvfeI Aukq jQydfr
amr isMG cfhl, BfeI nrfiex isMG cOVf, pRoPYsr nhIN krngy. AunHF dwisaf ik jdoN qwk brgfVI qy
blijMdr isMG qy mfstr sMqoK isMG dfbFvflf hfËr bihbl klF kFz dy asl doÈI nhIN PVy jFdy, AudoN
hoey, jdoNik jspfl isMG hyrF iksy kfrn nhIN af qwk sMGrÈ jfrI rwiKaf jfvygf. mogy dy aYs[aYs[pI[
sky. rhy crnjIq Èrmf dI igRPqfrI bfry itwpxI kridaF
mIitM g qo N bfad kmy t I mY N b r ny pR o P Y s r AunHF ikhf ikhf golI clfAux dy hukm Aus dy iekwly
blijMdr isMG ny dwisaf ik jQydfr iDafn isMG dy nhIN ho skdy. jdoN qwk bfkIaF dI igRPqfrI nhIN
mMz, jQydfr bljIq isMG dfdUvfl qy jQydfr amrIk huMdI, AudoN qwk sMGrÈ mwTf nhIN pYx idwqf jfvygf.

35 sfl purfxy kql mfmly ivc vltohf


dIaF muÈiklF vDIaF
qrnqfrn: pwtI ivc KfVkUvfd dy smyN sfl vltohf df nF ilaf sI. zf[ qRyhn kql kFz ‘c
1983 ‘c rylvy styÈn dy nyVy pwtI dy pRiswD zf[ adflq vwloN hrdyv isMG aqy bldyv isMG ƒ inrdoÈ
sudrÈn qRyhn kql mfmly ‘c pwtI puils ny 35 mMnidaF brI kr idwqf igaf sI, jdik pRo[ vltohf
sfl bfad clfn pyÈ kIqf hY. clfn ivc sfbkf ƒ BgOVf GoiÈq kIqf igaf sI.
muwK sMsdI skwqr aqy ÈRomxI akflI dl dy iËlHf ieh mfmlf dubfrf crcf ‘c afAux qoN bfad
pRDfn ivrsf isMG vltohf df nF pyÈ kIqf igaf hY. zf[ qRyhn kql kFz dy mfmly ‘c puils dy kbËy
jfxkfrI anusfr 30 sqMbr 1983 ƒ pwtI dy pRiswD ivc guMm hoey irkfrz ƒ KMGfln qoN bfad pwtI
zfktr sudrÈn qRyhn dy klIink ‘qy kuJ lokF vwloN puils ny vltohf iKlfP adflq clfn pyÈ kIqf hY.
golIaF clfeIaF geIaF sn ijs ‘c zf[ sudrÈn ies sbMDI pRo[ ivrsf isMG vltohf ny ikhf ik
qRyhn dI mOq ho geI sI. srkfr vwloN bhuq hI gMdI rfjnIqI KyzI jf rhI hY.
ies mfmly ‘c Aus smyN Qfxf pwtI puils ny ies kql kFz ‘c AunHF ƒ aqy Aukq do ivakqIaF
ipMz BUrf kohnf dy rihx vfly hrdyv isMG aqy bldyv ƒ jfxbuJ ky Psfieaf igaf sI. adflq ‘c cwly
isMG nfmk ivakqIaF ƒ igRPqfr kr ilaf sI. kys ‘c Auh iqMny bfiejq brI ho cuwky hn. hux isafsI
puils anusfr Aus smyN puwCigwC dOrfn Aukq dbfa hyT AunHF iKlfP ies kql kFz ‘c clfn pyÈ
ivakqIaF ny ies hwiqaf kFz ‘c pRo[ ivrsf isMG kIqf jf irhf hY.

US Business Brokers Inc.


American Financing Group LLC
101 W 22nd St, Suite 111, Lombard, IL 60148
23280 Pacific Highway South, Suite 307, Kent, WA 98032
ibjns vycx
qy KrIdx
Financing - Loans aqy PfienFs
„We do all kinds of SBA & Conventional loans.
„We are specialized in Gas Stations, Liquor Stores, krvfAux leI
Hotels, Convenience Stores, Motels, Apartment sMprk kro
Buildings, Strip Plazas, Commercial Buildings,
Food Franchise.
„Purchase/Refinance Contact us Buy or Sell business
„Lowest Rates (With or Without Real Estate) AJ Sandhu (MBA)
„Best Possible Mortgage Solutions For You... Managing Broker/Realtor/Consultant
Licensed in IL, IN, WA
Contact us for any Financing Need Nationwide. 916-995-0783 (Cell)
• FAST APPROVAL • QUICK CLOSINGS • SBA 504 & 7A
• CONVENTIONAL LOANS • HOTELS, MOTELS
• GAS STATIONS, TRUCK STOPS • INDUSTRIAL CLIENT
425-529-6283 (Cell)
• SUBWAY, DUNKIN DONUTS 630-206-2467 (Fax)
• LIQUOR STORES, C-STORES, CAR WASH www.ubbchicago.com aj@ubbchicago.com
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (4)

akflI dl aqy rfÈtrI iswK sMgq ivcfly qkrfr


aMimRqsr: gurDfmF ivc dKl dy
muwdy Auqy ÈRomxI akflI dl aqy Bfjpf
dI sihXogI jQybMdI rfÈtrI iswK sMgq gurDfmF ‘c isafsI dKl rfÈtrI iswK sMgq dy ibafn ‘qy ÈRomxI
kmytI ƒ ieqrfË
ivcfly qkrfr ÈurU ho igaf hY. rfÈtrI
iswK sMgq ny ÈRomxI akflI dl ‘qy doÈ akflI dl kol hI eykfiDkfr nhIN hY. jykr Auh srkfr dy iksy PYsly qoN aMimRqsr: gurduafiraF ivc dKl dy muwdy ‘qy ÈRomxI akflI dl aqy
lfieaf ik Auh afpxy isafsI ihwqF leI AunHF doÈ lfieaf ik akflI dl ny hmyÈf asihmq hn qF Auh pfrtI Cwz skdy Bfjpf smyq ies dI sihXogI jQybMdI rfÈtrI iswK sMgq ivcfly ÈbdI jMg dOrfn
Dfrimk asQfnF dI vrqoN krdy hn qy afpxy isafsI ihwqF leI Dfrimk hn. nFdyV dy borz sbMDI PYslf ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI ny rfÈtrI iswK sMgq dy ibafnF ‘qy ivroD
isafsI ihwq vfsqy hI zyrf isrsf muKI asQfnF dI vrqoN kIqI hY. akflI srkfr mhFrfÈtr srkfr df hY qy ieh PYslf jqfieaf hY. ÈRomxI kmytI pRDfn goibMd isMG lONgovfl ny rfÈtrI iswK sMgq dy
ƒ rfqo-rfq jQydfrF Auqy dbfa pf ky huMidaF iswK sMsQfvF ivc dKl isKr ‘qy kfƒn dy Gyry hyT hY, ikAuNik borz dy jnrl skwqr avqfr isMG ÈfsqrI dy dfavy ƒ glq krfr idwqf, ijs ivc
muafPI idvf idwqI sI. sI. AunHF ieh vI doÈ lfieaf ik zyrf sM i vDfn ivc pihlF vI srkfr dI ikhf hY ik gurduafiraF df pRbMD ÈRomxI akflI dl clf irhf hY. ies ibafn ‘qy
ieqrfË kridaF sRI lONgovfl ny ikhf ik gurduafiraF df pRbMD iswKF duafrf cuxI
numfieMdf iswK jQybMdI ÈRomxI kmytI vwloN kIqf jFdf hY.

mhfrfÈtr dy gurduafrf aYkt ‘c kdy soD


nhIN hovygI: PVnvIs
jlMDr: mhfrfÈtr dy gurduafrf aYkt ‘c kIqI jf rhI soD sbMDI ipCly
keI idnF qoN cwl rhIaF atklF ƒ mhfrfÈtr srkfr ny Kqm krn df aYlfn
kIqf hY. muwK mMqrI divMdr PVnvIs ny Bfjpf dy sInIar afgU afr[pI[ isMG ƒ
Brosf idwqf hY ik aYkt ‘c iksy vI qrHF dI soD df PYslf vfps lY ilaf igaf hY
qy aYkt ‘c kdy vI soD nhIN hovygI. ÈRomxI akflI dl qy idwlI gurduafrf pRbMDk
kmytI dy jnrl skwqr mnijMdr isMG isrsf ny ies bfry spwÈt ikhf sI ik
rfÈtrI iswK sMgq dy kOmI jnrl isrsf muKI ƒ muafP krfAux ipwCy vI iËMmyvfrI dI md Èfml hY. AunHF afiKaf jykr mhfrfÈtr srkfr aYkt ‘c soD ƒ vfps nhIN lYNdI qF akflI dl ƒ
skwqr zf[ avqfr isMG ÈfsqrI ny ÈRomxI akflI dl dy isafsI ihwq luky ik ÈRomxI akflI dl ƒ ies leI ieqrfË Bfjpf nfloN alwg ho jfxf cfhIdf hY.
akflI ivDfiek mnijMdr isMG isrsf hoey sn. ies sbMDI ÈRomxI kmytI rfhIN hY, ikAuNik Auh cMgy guriswK ivakqIaF
(jo idwlI kmytI dy afgU vI hn) vwloN Bfjpf 82 lwK rupey dy ieÈiqhfr vI idwqy gey, ƒ pRbMDkI borz ivc nhIN afAux dyxf kridaF afiKaf ik ÈRomxI kmytI aijhI Bfjpf srkfr qwk phuMcfeI hY.
iKlfP idwqy ibafn Auqy ieqrfË ijs ivc Aus ƒ idwqI muafPI jfieË krfr cfhuMdf. AunHF doÈ lfieaf ik ÈRomxI akflI iswK sMsQf hY, ijs dIaF coxF kyNdr dwsxXog hY ik hfl hI `c idwlI
jqfAuNidaF afiKaf ik sRI isrsf ƒ idwqI geI. dl afpxf eykfiDkfr kfiem rwKxf srkfr vwloN krvfeIaF jFdIaF hn aqy kmytI dy afgU mnijMdr isMG isrsf ny
Bfjpf dI aflocnf krn df koeI nYiqk qKq hËUr sfihb, nFdyV dy pRbMDkI cfhuMdf hY. akflI afgUaF dI nfrfËgI lokF vwloN cuxy numfieMdy ÈRomxI kmytI ivc soÈl mIzIaf ‘qy ikhf sI ik qKq ptnf
hwk nhIN hY. isrsf vwloN idwqy ibafnF ‘qy borz dy pRDfn dI inXukqI leI Bfjpf ies leI vI hY, ikAuNik Bfjpf dI kyNdr afAuNdy hn. ieh cox sfrIaF hI iswK sfihb aqy qKq hËUr sfihb dy pRbMDkI
pRqIkrm idMidaF AunHF afiKaf ik iswK srkfr dI dKlaMdfËI sbMDI sRI isrsf srkfr vwloN suKdyv isMG ZINzsf aqy pfrtIaF vwloN lVI jFdI hY. AunHF ny borz ivc srkfrI dKl iKlfP mjbUr ho
muwidaF Auqy kMm krn df isrP ÈRomxI dy ibafn ‘qy zf[ ÈfsqrI ny afiKaf ik aYzvokyt aYc[aYs[ PUlkf ƒ snmfnq eykfiDkfr dy doÈ vI nkfry. AunHF afiKaf ky bolxf ipaf hY. pihlF ptnf sfihb
kIqf igaf hY qy ienHF dovF ƒ akflI afgU ik qKq hËUr sfihb dy pRbMDkI borz pRbMDkI borz `c 3 mYNbr Dwky nfl Èfml
1984 iswK kqlyafm dI jFc dy afpxy ivroDI mMndy hn.
dUjy pfsy, ÈRomxI akflI dl dy
ivc srkfr afpxf numfieMdf lfAuxf
cfhuMdI hY, ijs df AuQoN dy iswKF aqy qKq
krfey gey aqy hux qKq hËUr sfihb dy
pRbMDkI borz dy sMivDfn ivc soD kr ky

jld inbyVy leI sKq hdfieqF skwqr zf[ dljIq isMG cImf ny rfÈtrI
iswK sMgq dy afgU vwloN lfey doÈF ƒ rwd
dy jQydfrF ny vI ivroD kIqf hY. iesy leI
ÈRomxI akflI dl ny iswKF dI afvfË
afpxI mrËI df pRDfn lfAuxf cfhuMdy hn
qF jo borz Auqy kbËf kIqf jf sky.
nvIN idwlI: idwlI dI alflq ny dsMbr mhIny kIqf igaf sI pr mfhrF
sI[bI[afeI[ ƒ inrdyÈ idwqy hn ik 1984
iswK kqlyafm kys dI jFc jld inbyVI
dI axhoNd kfrn ies dI irport iqafr
nhIN kIqI jf skI. adflq ny PorYNisk igafnI iekbfl isMG iKlfP akfl qKq
jfvy, ijs ‘c kFgrs afgU jgdIÈ sfieMs lYbfrtrI (aYP[aYs[aYl[) ƒ
tfeItlr ƒ klIn icwt idwqI geI sI. hdfieq kIqI ik ies sbMDI irport jld
qoN jld iqafr kIqI jfvy. adflq
‘qy puj
w I iek hor iÈkfieq
ny aYP[aYs[aYl[ ƒ irport iqafr
aMimRqsr: ivvfd ivc iGry qKq pqnI df dyhFq ho cuwkf hY jdik aijhf
krn leI do hPiqaF df smF
idMidaF kys dI suxvfeI 8 mfrc ƒ
sRI ptnf sfihb dy jQydfr igafnI nhIN sI. Aus ny afpxy nfl hor vDIkIaF igafnI iekbfl isMG
iekbfl isMG iKlfP iek hor iÈkfieq kIqy jfx aqy axmnuwKI vqIrf apnfAux
pf idwqI hY.
sRI akfl qKq dy jQydfr ƒ sONpI geI dy doÈ vI lfey hn. Aus ny igafnI
ny doÈ nkfry
sI[bI[afeI[ ny sIlbMd ilPfPy igafnI iekbfl isMG ny iÈkfieq
hY. ieh iÈkfieq AunHF dI dUjI
‘c irport pyÈ kridaF adflq ƒ pwqr ‘c lfey doÈF ƒ rwd kridaF
pqnI bljIq kOr vwloN kIqI
dwisaf ik AunHF ƒ kYnyzf dI srkfr ikhf ik Auh ies bfry pihlF vI
geI hY aqy ies sbMDI pwqr
ny kuJ svfl kIqy hn, ijnHF bfry mIzIaf sfhmxy afpxf pwK spwÈt
ku J bIbIaF vw l o N sO N i paf
AunHF ny jvfb dyxf hY. kuJ smF kr cuwky hn. AunHF afiKaf ik bljIq
igaf hY.
pihlF adflq ny sI[bI[afeI[ ƒ kOr vwloN ies sbMDI adflq ivc kys
ieh iÈkfieq pwqr sRI
ikhf sI ik Auh nvIN idwlI siQq vI dfier kIqf igaf sI, jo 2018
akfl qKq dy skwqryq ‘c
kYnyzIan hfeI kimÈn ƒ ilK ky ivc Kfrj ho igaf hY qy hux Aus nfl
pRfpq kIqf igaf hY aqy
ies smyN kYnyzf ivc rih rhy ies koeI lYx-dyx nhIN hY. AunHF doÈ
mgroN ieh pwqr lY ky
kys nfl sbMDq muwK gvfh bfry lfieaf ik Aus iKlfP sfiËÈ qihq
afeIaF bIbIaF ny sRI akfl
adflq ny ikhf ik ieh gMBIr muwdf hY. jfxkfrI hfsl krn. pIVq iDr vwloN pyÈ aijhf glq pRcfr kIqf jf irhf hY.
qKq dy kfrjkfrI jQydfr
sI[bI[afeI[ ny vDIk muwK hoey sInIar vkIl aYc[aYs[ PUlkf ny
igafnI hrpRIq isMG nfl
mYtropoiltn mYijstryt aimq aroVf dI dfavf kIqf ik jgdIÈ tfeItlr ny ies
mulfkfq vI kIqI. AunHF ieQy dwsxXog hY ik kuJ idn pihlF
adflq ƒ dwisaf ik ies kys ‘c gvfh kys dy muwK gvfh suirMdr isMG dy puwqr
igafnI iekbfl isMG iKlfP vDIkIaF dy iekbfl isMG iKlfP kfrvfeI dI mMg vI qKq sRI ptnf sfihb pRbMDkI kmytI
vjoN pyÈ ho ky mdd krn vfly ivvfdq nirMdr isMG ƒ kYnyzf Byj idwqf sI qy
doÈ lfAuNidaF kfrvfeI dI mMg kIqI. kIqI hY. Aus ny ieh vI doÈ lfieaf ik dy mYNbr kimkr isMG ny vI akfl qKq
kfrobfrI aiBÈyk vrmf df lfeI iztYktr Aus rfhIN suirMdr isMG Auqy afpxy ibafn
igafnI hrpRIq isMG ny afiKaf ik ieh adflq vwloN Aus df awT hËfr rupey Krcf ivKy pwqr sONp ky igafnI iekbfl isMG
tYst (JUT PVn vflf tYst) lMGy sfl bdlx leI dbfa bxfieaf jf irhf hY.
mfmlf pMj isMG sfihbfn dI iekwqrqf bMinHaf igaf sI pr ieh Krcf Aus ƒ iKlfP gMBIr doÈ lf ky pMQk rvfieqF
vyly ivcfiraf jfvygf. ieh pwqr sONpx nhIN iml irhf hY. anusfr kfrvfeI dI mMg kIqI sI.
KoKr dI pYrol bfry idwlI srkfr ƒ hukm vflIaF bIbIaF ivc surbIr kOr,
nvIN idwlI: idwlI hfeI kort ny idwlI srkfr ƒ ikhf hY ik Auh iswK
ieMdrjIq kOr, rivMdr kOr, gurcrn kOr,
mnjIq kOr, blivMdr kOr afid Èfml
irÈI kumfr Èuklf bxy sI[ bI[
kqlyafm dy doÈI blvfn KoKr dI pYrol bfry ptIÈn Aupr 2 hPqy ivc PYslf
lvy. KoKr ƒ 1984 dy iswK kqlyafm dy mfmly ivc sfbkf kFgrs afgU swjx
sn. AunHF dwisaf ik ieh iÈkfieq pwqr
lY ky bIbI bljIq kOr ny Kud afAuxf sI
afeI[ dy nvyN muKI
kumfr nfl dsMbr ‘c Aumr kYd dI sËf suxfeI geI sI. jwj njmI vËIrI ny idwlI pr AunHF dI ishq TIk nhIN hY. ies leI nvIN idwlI: mwD pRdyÈ dy sfbkf puils muKI (zI[jI[pI[) aqy 1983 dy bYc dy
srkfr ƒ hdfieq kIqI ik sfbkf kONslr blvfn KoKr dI ptIÈn ƒ pRqIinDqf bIbIaF dy vPd ny ieh pwqr akfl qKq aiDkfrI irÈI kumfr Èuklf ƒ sI[bI[afeI[ df nvF zfierYktr inXukq kIqf igaf
krdI mMinaf jfvy qy do hPiqaF ‘c inptfrf kridaF adflq ƒ ies sbMDI dy jQydfr ƒ sONipaf hY. hY. Èuklf muqfbk pRDfn mMqrI dI agvfeI vflI 3 mYNbrI cox kmytI dI mIitMg do
dwisaf jfvy. ies dy nfl adflq ny suprIm kort ivc ivÈyÈ lIv ptIÈn dfKl ies pwqr ivc jQydfr dI dUjI pqnI vfr byiswtf rihx qoN bfad srkfr ny iswDI hI Èuklf dI inXukqI kr idwqI hY.
krn leI mhIny dI pYrol dI mMg krn vflI ptIÈn Kfrj kr idwqI. swjx kumfr bljIq kOr ny doÈ lfieaf ik Aus ƒ DoKy Èuklf dI inXukqI bfry srkfr vwloN jfrI notIiPkyÈn ‘c ikhf igaf ik AunHF ƒ
qy sfQIaF ƒ hyTlI adflq vwloN brI krn dy PYsly ƒ lFBy kridaF hfeI kort ny ivc rwK ky ivafh kIqf igaf hY. pwqr do sfl leI sI[bI[afeI[ df muKI bxfieaf igaf hY. ijLkrXog hY, irÈI kumfr Èuklf
AunHF ƒ sËf suxfeI sI. Aumr kYd dI sËf pflm kflonI ivKy 1-2 nvMbr 1984 ivc Aus ny iliKaf ik ivafh qoN pihlF ƒ mwD pRdyÈ ‘c kFgrs dI srkfr bxidaF hI zI[jI[pI[ dy ahudy qoN htxf ipaf sI.
ƒ mfry gey pMj iswKF aqy gurduafrf sfVy jfx dy kys ivc idwqI geI hY. dwisaf igaf sI ik jQydfr dI pihlI mOjUdf smyN Auh Bupfl ‘c mwD pRdyÈ puils hfAUisMg kfrporyÈn dy cyarmYn hn.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (5)

modI srkfr dy afKrI bjt ivc irafieqF dI JVI


nvIN idwlI: afm coxF qoN pihlF nhIN lwgygf. ZfeI qoN pMj lwK rupey dI aqy sInIar istIËnF dy mnF ‘c AunHF
afKrI bjt ivc lok luBfAU XojnfvF pyÈ
kridaF nirMdr modI srkfr ny lokF ƒ
afmdn Auqy pMj PIsdI, pMj lwK qoN 10
lwK rupey dI afmdn ‘qy 20 PIsdI aqy
vwloN adf kIqy jfx vfly tYksF bfry sfl
dy ÈurU ivc ÉdiÈaF ƒ dUr krnf hY. AunHF
rwiKaf bjt 3[05 lwK kroV ƒ twipaf
5 lwK rupey qwk dI kmfeI ‘qy afmdn 10 lwK rupey qoN vwD dI kmfeI Auqy 30 ikhf ik qjvIËF bfry Kfs vrgF ƒ AuzIk nvIN idwlI: sfl 2019-20 dy rwiKaf bjt leI srkfr ny 3[05 lwK
kr Cot dI vwzI rfhq idwqI. ies dy nfl PIsdI tYks adf krnf peygf. nhIN krnI cfhIdI hY. sRI goiel ny 12 kroV rupey df Éfkf pyÈ kIqf hY. ieh mOjUdf sfl dy bjt 2[85 lwK kroV qoN
Coty iksfnF ƒ sflfnf Cy hËfr rupey ngd AunHF sfZy swq lwK qoN 20 lwK rupey kroV Coty aqy sImFq iksfnF ƒ rfhq 20,000 kroV rupey vwD hY. sMsd ivc sfl 2019-20 leI bjt pyÈ kridaF
aqy asMgiTq Kyqr dy kfimaF ƒ iqMn kfrjkfrI ivwq mMqrI ipXUÈ goiel ny ikhf ik dyÈ dIaF srhwdF dI rfKI leI
hËfr rupey mfisk pYnÈn dyx dy aYlfn aqy rwiKaf iqafrIaF leI jy vfDU PMz dI loV vI peI qF Auh vI muhweIaf
vI kIqy. mMinaf jf irhf sI ik ieh krvfieaf jfvygf. AunHF ikhf ik sfzf rwiKaf bjt pihlI vfr sfl 2019-20
aM q irm bjt jF vo t afn akfAU N t ivc 3,00,000 kroV rupey ƒ twp igaf hY.
(srkfr clfAux leI kuJ mhIinaF df
Krcf) hY pr lok sBf ‘c qkrIbn pUrf jmF krfAuxy pYxgy. kridaF AunHF dUjy Gr dI ÉrId ‘qy tYks
bjt hI pyÈ kIqf igaf. iksfnF ƒ rfhq dyx dI Xojnf nfl nf lwgx df aYlfn kIqf. ies dy nfl
sRI arux jyqlI dy ielfj leI inAU srkfr df ivwqI Gftf tIcf 3[3 PIsdI ikrfey ‘qy tI[zI[aYs[ 1[8 lwK rupey qoN
Xfrk ‘c hox krky aMqirm ivwq mMqrI aqy agly sfl ieh 3[1 PIsdI ‘qy phuMc vDf ky 2[4 lwK rupey kr idwqf hY. acwl
bxfey gey ipXUÈ goiel ny mwD vrg aqy jfvy g f. do v y N sflF leI ivw q I Gftf jfiedfd dI ivkrI qoN imly 2 kroV rupey
iksfnF leI keI rfhqF dI qjvIË pyÈ jI[zI[pI[ df 3[4 PIsdI rwiKaf igaf hY. qk dy do irhfieÈI GrF Auqy invyÈ nfl
kIqI ijnHF dI nfrfËgI shyVn kr ky iksfnF ƒ BrmfAux leI pÈU pflx, mwCI koeI tYks nhIN lwgygf. rwiKaf bjt ‘c
Bfjpf ƒ huxy ijhy hoeIaF ivDfn sBf coxF pflx aqy kudrqI afPqF dy mfry iksfnF swq PIsdI df vfDf kIqf igaf hY jo hux
‘c ÉimafËf Bugqxf ipaf sI. AunHF ikhf ƒ 2 PIsdI ivafj ‘qy krËy idwqy jfxgy. 3 lwK kroV qoN vwD ho igaf hY. BfrqI
ik ieh isrP aMqirm bjt nhIN sgoN ieh kriËaF dI smyN isr adfiegI krn vfly irËrv bYNk aqy hor bYNkF qoN lfB 82,900
sMsd ivc bjt pyÈ krn jFdy hoey ipXUÈ goiel iksfnF ƒ vfDU iqMn PIsdI krËf imlygf. kroV rupey hox df aMdfËf lfieaf igaf
dyÈ dI ivkfs Xfqrf df ËrIaf hY. AunHF
ikhf ik aYn[zI[ey[ srkfr ny Bfrq dy dI afmdn ‘qy 10 qoN 50 hËfr rupey dI idMidaF AunHF dy bYNk ÉfiqaF ‘c sfl ivc hfAUisMg sYktr ƒ AuqÈfihq hY.
vfDy aqy ivkfs dI nINh rwK idwqI hY aqy tYks rfhq dyx df aYlfn kridaF ikhf iqMn ikÈqF rfhIN Cy hËfr rupey pfAux df
Bfrq agly pMj sflF ‘c 5 Krb zflr
df arQcfrf bxn vwl vwD irhf hY. sRI
ik ies nfl do qoN iqMn hËfr rupey dI
bwcq hovygI. AuDr, bYNkF aqy zfkKfinaF
aYlfn kIqf hY. ies nfl srkfr ‘qy 75
hËfr kroV rupey sflfnf df boJ peygf.
modI srkfr df mwD vrg ƒ cogf
goiel vwloN pMj lwK qwk dI kuwl afmdn ‘c jmF krfeI geI rkm Auqy 40 hËfr pRDfn mMqrI iksfn sMmfn inDI qihq 2 nvIN idwlI: ipCly 4 sflF qoN modI stYNzrz izzkÈn dI hwd vI 40 hËfr
‘qy idwqI geI rfhq nfl iqMn kroV qoN rupey qwk df ivafj imlx Auqy koeI hYktyar ËmIn qoN Gwt mflkI vfly srkfr dIaF ‘sOgfqF` qoN qkrIbn swKxy rupey qoN vDf ky 50 hËfr rupey kr idwqI
vwD mulfËmF, pYnÈnrF, svY ruËgfr aqy tI[zI[aYs[ nhIN kwtygf. ies qoN pihlF iksfnF ƒ lfB hovygf. AuNj ivwq mMqrI ny rhy mwD vrg leI ies aMiqRm bjt `c hY. ijs nfl 3 kroV qnKfh lYx vfilaF
Coty kfrobfrIaF dy sflfnf afmdn kr 10 hËfr rupey qoN vwD ivafj imlx ‘qy ikhf ik Xojnf mOjUdf ivwqI vrHy qoN lfgU iek guglI suwtI geI, ijs qihq 5 lwK aqy pYnÈn DfrkF ƒ 4700 kroV rupey
‘c 10,900 rupey dI bwcq hovygI. ijhVy tYks lgdf sI. kIqI jfvygI pr lfBpfqrIaF dI ÈnfÉq rupey dI sflfnf tYks adf krn vfly ƒ df Pfiedf imlygf. ies qoN ielfvf bYNkF
ivakqI tYks bcfAux leI zyZ lwK rupey aMqirm bjt ‘c tYks qjvIËF bfry kuJ vI spwÈt nhIN hY. gYrjQybMd hux koeI tYks adf nhIN krnf pvygf, qy zfk GrF ‘c jmHF rkm ‘qy 10 hËfr
df invyÈ krngy, AunHF dI sfZy Cy lwK Èfml krn ƒ jfieË TihrfAuNidaF sRI Kyqr dy kfimaF leI mYgf pYnÈn Xojnf hflFik ijnHF dI afmdn 5 lwK rupey qoN rupey qwk ivafj Auqy imlx vflI tYks
rupey dI afmdn tYks mukq hovygI. ies goiel ny ikhf ik rvfieq muqfbk muwK dI ÈurUafq kIqI geI hY ijs qihq 60 iËafdf hY, Auh ies Cot dy dfiery `c Cot ƒ vDf ky 40 hËfr rupey kr idwqf
Cot nfl srkfr dy mflIey ‘qy 18500 tYks qjvIËF afm bjt dOrfn hI pyÈ sfl pUry hox ‘qy AunHF ƒ iqMn hËfr rupey nhIN afAuNdy ikAuNik tYks slYb `c koeI igaf hY.
kroV rupey df boJ peygf. kIqIaF jfxgIaF pr Coty krdfqfvF Kfs mfisk pYnÈn imlygI. skIm df lfB lYx vI bdlfa nhIN kIqf igaf. Coty krdfqfvF ƒ rfhq idMidaF
mwD vrg leI afmdn kr ‘c rfhq krky mwD vrg, qnÉfhdfrF, pYnÈnrF leI ienHF kfimaF ƒ hr mhIny 100 rupey ies qoN ielfvf pihlF vFg 2 lwK mkfn dy ikrfey ‘qy tYks ktOqI leI tI[
Cot (irbyt) dy rUp ivc afeI hY. irbyt rupey qwk dy Gr dy kriËaF dy ivafj, zI[ aYs[ hwd ƒ 1,80,000 rupey qoN vDf
afm Cot nfloN vwK huMdI hY ijs df arQ
hY ik 5 lwK rupey qwk dI afmdn ‘qy
ryl XfqrI BfVy ivc koeI vfDf nhIN isw i Kaf leI ley krËy ‘qy ivafj,
mYzIkl bImf, rfÈtrI pYnÈn Xojnf
ky 2,40,000 rupey qwk krn dI qjvIË
pyÈ kIqI geI hY. nOkrI, bwicaF dI iswiKaf
sfiraF ƒ tYks qoN Cot imlygI aqy ies nvIN idwlI: ipXUÈ goiel ny sMsd `c bjt pyÈ kridaF rylvy dy XfqrI ijhIaF hor ktOqIaF nfl vI vD afmdn aqy mF-ipAu dI sFB sMBfl ijhy vwK-
qoN vwD afmdn Auqy hI tYks lwgygf. pMj BfVy `c koeI vfDf nhIN kIqf. lok sBf coxF dy mwdynËr XfqrI BfVy ivc pihlF hI vfly ƒ koeI tYks adf nhIN krnf peygf. vwK kfrnF kfrn 2 QfvF ‘qy pirvfr rwKx
lwK rupey qoN vwD dI sflfnf kmfeI krn iksy qrHF dy vfDy dI sMBfvnf nhIN sI kIqI jf rhI. bjt `c rylvy leI 1[58 lwK ies nfl mwD vrg dy qkrIbn 3 kroV dIaF mwD vrg dIaF idwkqF ƒ vyKidaF
vfilaF ƒ mOjUdf drF ‘qy tYks adf krnf kroV rupey rwKy gey hn jo hux qk dy sB qoN vD mMny jf rhy hn. ipCly sfl ivwq krdfqfvF ƒ tYks ‘c 18,500 kroV df afpxy kbËy vfly dUjy mkfn dy anumfnq
peygf. ZfeI lwK rupey Auqy koeI tYks mMqrI arux jyqlI ny rylvy dy bjt leI 1[48 lwK kroV rupey dI rfÈI rwKI sI. Pfiedf imlygf. ipCly bjt ‘c kIqI geI tYks ‘qy vI Cot df aYlfn kIqf igaf.

pMjfb dy iksfnF qy mËdUrF dIaF AumIdF ‘qy pfxI iPiraf


cMzIgVH: kyNdrI bjt ny pMjfb dy leI 6 hËfr rupey sflfnf dI iswDI leI sB qoN vwzf aYlfn sImFq aqy Coty sflfnf df lfB imlygf. KyqIbfVI jngxnf
iksfnF qy mËdUrF dIaF AumIdF ‘qy pfxI afriQk mdd nfl irJfAux dI koiÈÈ iksfnF ƒ 6 hËfr rupey sflfnf Auh vI anusfr dyÈ ivc 86[21 PIsdI Coty aqy iksfnF ƒ smrwQ
Pyr idwqf hY. modI srkfr dy kfrjkfl kIqI geI hY. hmyÈf dI qrHF byËmIny iksfn iqMn ikÈqF ivwc nkd pYsf dyx df hY. sImFq iksfn hn. pMjfb ivc kuwl 10[93 bxfAux df Xqn: modI
df afKrI vrHf hox kr ky iksfnF-mËdUrF aqy Kyq mËdUr ies mfmUlI rfhq qoN vI ieh aYlfn pihlI dsMbr 2018 qoN lfgU lwK iksfnF ivcoN 3,61,000 iksfn hI pRDfn mMqrI nirMdr modI ny ikhf
ƒ vwzI afs sI ik kyNdr srkfr aYqkIN bfhr kr idwqy gey hn. ruËgfr bfry vI hoxf hY aqy ies sfl dI ikÈq do hËfr sImFq aqy Coty iksfnF dy dfiery ivc ik ieh aMiqRm bjt ‘c smfj dy sfry
coxF qoN pihlF koeI jlvf idKfeygI, pr bjt pUrI qrHF KfmoÈ hY. rupey dyx leI 20 hËfr kroV rupey df afAuNdy hn. ieh igxqI 33 PIsdI dy vrgF aqy hryk ivakqI ƒ Èfml kIqf
aijhf kuJ nhIN hoieaf. iqMn rfjF rfjsQfn, mwD pRdyÈ aqy bjt ivwc pRbMD vI kIqf hY. aYlfn muqfbk lgBg bxdI hY. iksfnF qoN ielfvf igaf hY, AunHF dfavf kIqf ik ieh bjt
pMjfb ivc iksfnI sMkt kfrn afey CwqIsgVH ivDfn sBfvF dIaF coxF hfrn 12 kroV iksfnF ƒ ies df lfB imlygf byËmIny iksfn aqy Kyq mËdUr ies coxF qoN bfad Bfrq dI KuÈhflI dI idÈf
idn iksfn ÉudkuÈIaF ho rhIaF hn qy qoN bfad BfrqI jnqf pfrtI iksfn aqy aqy ies ‘qy sfl ivc 75 hËfr kroV mfmUlI rfhq qoN vI bfhr kr idwqy gey ‘c mfrgdrÈn krn vflf trylr mfqr
modI srkfr df bjt iksfnF dy duwKF dI pyNzU vot bYNk dI nfrfËgI df qoV lwBx dI rupey Krc afAuxgy jo kyNdr srkfr Kud hn. krËf muafPI XojnfvF ivcoN vI ieh hY. AunHF ikhf ik bjt nfl 12 kroV qoN
dfrU nhIN bx sikaf hY. iksfnF ƒ vwzf koiÈÈ kr rhI sI. keI idnF qoN ieh AumId JwlygI. vwzf vrg bfhr hY. krËy dy boJ kfrn iËafdf iksfnF ƒ, 3 kroV mwD vrgI
iÈkvf ies gwl df hY ik bjt ivc nf kIqI jf rhI sI ik modI srkfr jld hI iek hor aYlfn anusfr kudrqI ÉudkuÈI krn vfilaF ivwc mËdUrF dI pirvfrF aqy ÊYr sMgiTq Kyqr ‘c kMm
krËf muafPI dI koeI gwl hY aqy nf hI koeI aijhf pYkyj jfrI krn vflI hY ijs afPqF kfrn Psl nuksfny jfx nfl igxqI afbfdI dy ilhfË nfl iksfnF dy krdy 30-40 kro V kfimaF ƒ lfB
ijxsF dy Bfa bfry koeI Tos qwQ hn. nfl idhfqI Kyqr dy votr vI KuÈ ho jfxgy. sbMDq iksfnF ƒ ivafj ivc 2 PIsdI brfbr hY. imlygf. AunHF awgy ikhf ik AunHF dI
KyqI nfl sbMDq buinafdI muwidaF Auqy arux jyqlI dy ibmfr hox kfrn ipXUÈ Cot imlygI. pMjfb kudrqI afPq Kyqr modI srkfr ny 2022 qwk iksfnF srkfr dIaF koiÈÈF kfrn ÊrIbI irkfrz
AuNgl Drn dy QF Coty aqy sImFq iksfnF goiel vwloN pyÈ kIqy bjt ivc iksfnF aYlfinaf hI nhIN jFdf ikAuNik ieQy Psl dI afmdn duwgxI krn df aYlfn kIqf dr ‘qy hyTF afeI hY. nvyN Bfrq dy tIcy ƒ
nuksfnI nhIN jFdI blik Psl ‘qy lfgq hoieaf hY pr srkfr dy ipCly cfr sflF sfkfr krn leI 130 kroV BfrqIaF dy
vwD jFdI hY. isrP zyarI Kyqr ƒ ivafj dOrfn KyqI dI ivkfs dr aOsqn 2[5
modI srkfr ny iksfnF df mËfk ivc do PIsdI Cot df lfB ho skdf hY. PIsdI rhI hY jdik ies qoN pihlF XUpIey
XqnF ƒ AuqÈfihq krygf.

Auzfieaf: kYptn amirMdr isMG kyNdr srkfr iqlMgfnf jF AuVIsf dIaF dy ds sflF dOrfn 3[6 PIsdI ivkfs dr pRqI idn 17 rupey iksfnF
srkfrF vwloN bxfeIaF XojnfvF dI qrË rhI sI. ipXUÈ goiel ny mihMgfeI ƒ kfbU
cMzIgVH: pMjfb dy muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG ny kyNdrI bjt ƒ modI Auqy PYslf lvygI. iqlMgfnf srkfr sfl ivc rwKx df ishrf afpxI srkfr ƒ
df apmfn: rfhul
srkfr df ‘jumlf bjt` krfr idwqf hY. muwK mMqrI ny iek ibafn rfhIN ikhf ik kFgrs pRDfn rfhul gFDI ny bjt
ivc do vfr (hfVI-sfAuxI) iksfnF ƒ 4 idwqf pr mihMgfeI kfbU hyT rwKx dI mfr
ieh coxF `qy kyNdirq bjt hY, ijs df AudyÈ JUTy vfaidaF nfl lokF ƒ guMmrfh ‘c iksfnF ƒ idwqI jfx vflI 6 hËfr
hËfr rupey pRqI eykV nkd shfieqf idMdI iksfnI ƒ JwlxI peI hY ikAuNik ies ivc
krnf hY. sImFq iksfnF leI sflfnf 6000 rupey dy aYlfn ƒ kYptn amirMdr rupey dI sflfnf afriQk mdd ‘qy tvIt
hY. AuVIsf dI Xojnf ivc ngd rfÈI Ausy PslF dy Gwt Bfa df bhuq vwzf hwQ hY.
isMG ny mËfk krfr idMidaF ikhf ik sMkt ivc iGry iksfnF leI 500 rupey krdy hoey ikhf ik 5 sfl dI nfkfblIaq
qrHF hY pr ies ivc mËdUr qy byËmIny 23 PslF df Gwto Gwt smrQn muwl qYa
mhInf df aYlfn kr ky modI srkfr ny ies smwisaf dI gMBIrqf ƒ koeI mfnqf aqy hMkfr nfl iksfn pUrI qrHF brbfd
iksfn vI Èfml hn. modI srkfr dovF krn vflI srkfr kxk aqy Jony qoN ibnF
nhIN idwqI. muwK mMqrI ny ikhf ik nirMdr modI ny hryk dy Kfqy ivc 15 lwK rupey ho cuwky hn. hux AunHF ƒ pRqI idn 17
XojnfvF dy vI brfbr vI nhIN phuMc rhI. koeI hor Psl KrIdx dI gfrMtI hI nhIN
pfAux df vfadf kIqf sI, pr Auh hux afpxy kfrjkfl dy aMq qwk 2 hYktyar rupey dyxf AunHF vwloN kIqI jfx vflI
dUsry pfsy mulfËm qbky ƒ afmdn kr krdI. iksfnF dI afmdn XkInI bxfAux
qk dy iksfnF ƒ isrP 6000 rupey sflfnf dyx `qy Auqr afey hn. imhnq qy AunHF dI hr mMg df apmfn hY.
ivc Cot dy ky lgBg 12 hËfr rupey dy svfl ‘qy srkfrF KfmoÈ hn.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (6)

ibhfr ryl hfdsy ‘c afXurvYd qy Xog nfl


Punjab Times
Established in 2000 Cy mOqF, 29 ËKmI byadbI qy golI kFz bfry kYNsr df ielfj
20th Year in Publication
Kul
w IH aF nvIaF prqF
sonpur: ibhfr dy vYÈflI iËlHy ‘c nvIN idwlI: kOmI rfjDfnI ivc
idwlI jf rhI jogbnI-afnMd ivhfr cwldf iek cYrItybl hspqfl afXurvYd
Published every Saturday sImFcl aYkspRYWs dy 11 zwby lIhoN lwQ qy Xog nfl Kfx-pIx aqy iËMdgI ijAux
by A B Publication Inc. jfx kfrn 6 musfPrF dI mOq ho geI qy dy ZMg ivc bdlfa krvf ky kYNsr rogIaF
cMzIgVH: byadbI qy golI kFz dI jFc tIm ny dfavf kIqf ik mOky ‘qy
20451 N Plum Grove Rd. 29 ËÉmI ho gey. ikÈngMj iËlHy aMdr jFc kr rhI pMjfb puils dI ivÈyÈ jFc qfienfq puils kol srkfrI asly qoN df ielfj kr irhf hY.
Palatine, IL 60074-2018 jogbnI qoN cwlx vflI ies ryl gwzI nfl tIm (iswt) ny vwzf Kulfsf kIqf hY. iswt ielfvf inwjI aslf vI mOjUd sI. jo ieQy pMjfbI bfg ielfky ivc siQq
ieh hfdsf qVky cfr vjy dy krIb ny adflq ivc dwisaf ik puils ny golIaF puils dI ijpsI ivc vwjIaF sn, afXurvYidk kYNsr trItmYNt hspqfl dy
Ph:847-359-0746 vfpiraf. afpxIaF gwzIaF ƒ Kud hI golIaF mfr Auh 12 bor rfeIPl nfl mfrIaF geIaF sM s Qfpk aqu w l isM G l ny ikhf ik
Fax:847-705-9388 pUrbI-kyNdrI Ëon dy muwK lok sMprk ky iswD krn dI koiÈÈ kIqI sI ik AunHF sn. jFc tIm ny puils irmFz dI mMg aYlopYiQk ielfj mgroN inrfÈ hox qoN
Email:punjabtimes1@gmail.com aiDkfrI rfjyÈ kumfr ny ikhf ik ieh ny afqm rwiKaf leI PfieirMg kIqI sI. kridaF ikhf ik ies 12 bor hiQafr bfad AunHF kol keI mrIË afAuNdy hn
www.punjabtimesusa.com hfdsf so n pu r izvIËn ‘c shfdfeI iswt ny ies afDfr ‘qy hI sfbkf bfry sfbkf puils muKI qoN hor puwCigwC ijnHF dy Kfx-pIx qy iËMdgI ijAux dy ZMg
buËrg nyVy vfpiraf. ies ryl gwzI df aYs[aYs[pI[ crnjIq Èrmf df iqMn idn dI loV hY. iswt ny ikhf ik hor vI vwzy ivc bdlfa krn qoN ielfvf Xog qy
Editor: iek sfDfrn XfqrI zwbf, iek eysI zwbf, leI irmFz hfsl kIqf qF jo Aus koloN Kulfsy hoey hn ijnHF ƒ ajy jnqk nhIN afXurvYd nfl AunHF df ielfj kIqf jFdf
Amolak Singh Jammu iqMn slIpr zwby qy Cy hor zwby lIhoN AuWqry gwzIaF ƒ golIaF mfrn vflI rfeIPl kIqf jf skdf. hY aqy ieh kfrgr vI sfbq ho irhf hY.
Astt. Editors: hn. rylvy ny hflFik pihlF jfrI sUcnf brfmd kIqI jf sky.
Jaspreet Kaur
Kuljeet Singh
‘c imRqkF dI igxqI swq dwsI sI, pr
bfad ivc Aus ny notIiPkyÈn jfrI krky
drasl, ivÈyÈ jFc tIm ny igRPqfr
kIqy sfbkf aYs[aYs[pI[ crnjIq Èrmf BfrqI pyÈv
y r ny brqfnvI rYËIzYNsI
imRqkF dI igxqI Cy dwsI.
srkfrI rylvy puils ny dwisaf ik
qoN awT idn dy irmFz dOrfn puwCigwC mgroN
ieh Kulfsf kIqf hY. ivÈyÈ jFc tIm ny aiDkfr dI jMg ijwqI
Our Columnists ryl hfdsy dy imRqkF dI pCfx ielcf dyvI adflq ivc dfavf kIqf ik bihbl kFz lMzn: ivvfdq kOmI surwiKaf md hI ieh glqI shI kr leI sI, pr Bfrq
Gurbakhsh Singh Bhandal (66), ieMdrf dyvI (60), ÈmsUdIn aflm ivc DrnfkfrIaF vwloN puils dy vfhnF ƒ lY ky brqfnIaf ‘c Tihrn (brqfnvI dy keI hunrmMd pyÈyvrF nfl hI AunHF ‘qy
Baljit Basi (26), ansr aflm (19), Èfiedf KfqUn ‘qy golIaF clfAux dI gwl shI nhIN. rYËIzYNsI aiDkfr) qy kMm krn dy hwkF vI ainÈicq smyN qwk rihx nfl sbMDq
Ashok Bhaura (40), sudrÈn dfs (60) vjoN hoeI hY. pVqfl dOrfn pqf lwgf hY ik afpxf qoN vFJy krn iKlfÌ kfƒnI lVfeI lV arËIaF ‘c ËrUrI afmdn sImf ryKf ƒ
Tarlochan Singh Dupalpur ies hfdsy ‘c 29 ivakqI ËÉmI hoey bcfa krn leI puils dIaF ijpsIaF rhy sYNkVy lokF ‘c Èfml iek BfrqI dvf pUrf krn leI brqfnvI aiDkfrIaF Auqy
Major Kular hn, ijnHF ‘coN do dy gMBIr swtF vwjIaF ‘qy puils aiDkfrIaF ny hI golIaF mfhr ny ieh aiVwkf dUr hox df jÈn jfx-buwJ ky guMmrfh krn df doÈ lwgf.
hn. clfeIaF sI. mnfieaf pr ikhf ik Aus ƒ ies gwl df moihqy ny ikhf ik ienHF sflF dOrfn
California: guwsf hY ik brqfnIaf gRih ivBfg ƒ Kud ƒ shI sfbq krn dI lMmI lVfeI qoN
Shiara Dhindsa
Photographer do zyrf pRm
y IaF ƒ pMj-pMj afpxI glqI mMnx ‘c ieMnf smF lwgf.
inÈf moihqy dI afmdn kr PfeIilMg
bfad ijwq nsIb hoxI rfhq BrI gwl hY,
pr AunHF ƒ ies gwl df guwsf hY ik gRih
661-703-6664
sfl kYd, pMj brI
‘c lyKfkfr dI glqI ƒ lY ky AunHF ‘qy mMqrfly ƒ ienHF do sflF dOrfn afpxI
brqfnIaf dy gR i h ivBfg ny glq glqI drusq krn dy keI mOky imly, pr
kfrguËfrI df doÈ lgfieaf sI. AuNj AunHF brqfnIaf ‘c rihx dy aiDkfr qoN Aus
Sacramento sMgrUr: adflq ny iek kys df gurmIq rfm rhIm ƒ adflq vwloN sËf kfƒn muqfbk inrDfrq smF sImf aMdr ƒ vFJf hI rwiKaf igaf.
Gurbarinder Singh Raja PYslf suxfAuNidaF do zyrf pRymIaF ƒ pMj- suxfey jfx dy mwdynËr puils pfrtI, pYrf
916-533-2678 pMj sfl dI kYd dI sËf suxfeI hY, jdoNik
pMj zyrf pRymIaF ƒ brI kr idwqf hY. zyrf
imltrI Pors, izAUtI mYijstRyt nfm
crcf Gr iklHf hkImF ivc qfienfq sI.
srI ivc pMjfbI nOjvfn df kql
Distributed in: isrsf muKI ƒ sËf suxfey jfx qoN roh `c iesy dOrfn kuJ nOjvfn motrsfeIkl ‘qy vYnkUvr: srI ‘c bdmfÈ toly vwloN jMg anusfr Èfm vyly 139 strIt aqy
California, Illinois, Indiana, Ohio, afey zyrf pRymIaF ‘qy bws ƒ awg lfAux afey aqy AuQy KVHI imMnI bws ƒ awg lf iek pMjfbI nOjvfn df kql kr idwqf 58ey aYvyinAU siQq iek Gr AuWqy golIaF
Michigan, Wisconsin, Mississippi, sxy hor doÈ lwgy sn. suxvfeI mukMml idwqI. awg lgf ky motrsfeIkl svfr igaf hY. imRqk dI pCfx ibkrmjIq isMG cwlx dI sUcnf imlI sI.
Iowa, Arkansas, Massachusetts, hox ‘qy kys df PYslf suxfAuNidaF adflq mOky qoN Prfr ho gey. awg nfl bws df KwK vjoN hoeI hY. puils df kihxf hY ik puils jdoN AuQy phuMcI qF ibkrmjIq
Texas, Virginia, Nevada, Washington, ny zyrf pRymI pRdIp isMG aqy nirMdrpfl kfPI nuksfn hoieaf sI. ies mgroN puils Auh zrwgË df DMdf krdf sI aqy bdmfÈF gMBIr ËÉmI hflq ‘c ipaf sI, ijs dI
Oregon, Arizona, Georgia, Florida, isMG ƒ pMj-pMj sfl dI kYd aqy pMj- vwloN zyrf pRymI pRdIp isMG, nirMdrpfl dy iek groh df mYNbr sI. Aus Auqy ipCly hspqfl iljFdy smyN mOq ho geI. ies
New York, New Jersey, Connecticut, pMj hËfr rupey jurmfnf kIqf hY, jdoNik isMG, dunI cMd, rfijMdr kumfr, Bgq mhIny ircmMz `c vI kfqlfnf hmlf Gtnf qoN QoVI dyr bfad AuQoN do iklomItr
Oklahoma, Pennsylvania, Missouri,
pMj jixaF ƒ brI kr idwqf igaf hY. isMG, amndIp isMG qy lvpRIq isMG hoieaf sI, ijs ‘c Auh vfl-vfl bc dUr kol bruwk roz Auqy iek kfr ƒ awg
Kentucky, Kansas
25 agsq 2017 ƒ Qfxf sdr DUrI iÉlfÌ vwK-vwK DrfvF qihq Qfxf sdr igaf sI. lwgx dI sUcnf imlI. puils anusfr Aus
ivc drj kys anusfr zyrf isrsf muKI DUrI ivc kys drj kIqf igaf sI. jFc tIm dy bulfry kfrporl PrYNk kfr ƒ awg sbUq imtfAux leI lfeI geI
zfk rfhIN prcf mMgvfAux leI ho skdI hY.

akflI-Bfjpf gwTjoV ivcfly ‘sB awCf’ nhIN


sflfnf cMdf: 100 zflr
pMj sfl leI: 450 zflr ivjy mfilaf ƒ Bfrq
not: pMjfb tfeImË ivc Cpy lyKF (sPf iek dI bfkI) PYslf nf kr lvy. ikAuNik ieh crcy pihlF bfdl ‘qy svfl KVHy kr idwqy hn qy ikhf vfps Byjx dy hukm
ivcly ivcfrF nfl adfrf pM j fb hI jfrI hn ik Bfjpf ‘afp‘ dy bfgI sMsd hY ik akflI dl gwTjoV qoVn dI gwl qoN lMzn: brqfnIaf srkfr ny Èrfb
smJ rhI hY. akflIaF dy bfgIaF ƒ mYNbr hirMdr isMG Kflsf ƒ PqihgVH pihlF kyNdrI srkfr qoN bfhr hovy. dws
tfeImË df sihmq hoxf jrUrI nhIN kfrobfrI ivjy mfilaf ƒ Bfrq vfps
Bfjpf df cogy qoN vI dovF iDrF ivc qlKI sfihb qoN Bfjpf itkt dyxf cfhuMdI hY. deIey ik jd 1996 dIaF lok sBf coxF
hY. ieh pfTkF dI mihj jfxkfrI ihwq Byjx df hukm idwqf hY. brqfnIaf dy gRih
vDI hY. bfÊI ruK aKiqafr krI bYTy aYzvokyt PUlkf ny BfvyN koeI hF- qoN bfad Bfjpf vwzI pfrtI vjoN AuBrI qF
Cfpy jFdy hn. AunHF dy shI jF glq mMqrI sfijd jfvId ny dwisaf ik DoKfDVI
sInIar akflI nyqf suKdyv isMG ZINzsf pwKI huMgfrf nhIN Biraf, pr Bfjpf AunHF srkfr bxfAux leI koeI hor iDr Bfjpf
hox bfry PYslf pfTkF dy hwQ ivc hY. aqy kfly Dn ƒ sÌYd krn dy doÈF hyT
aqy ‘afp‘ qoN asqIPf dy cuwky vkIl ƒ pfrtI ivc Èfml hox df swdf dy cuwkI dy nyVy jfx leI iqafr nhIN sI. ÈRomxI
pMjfb tfeImË ivc Cpy brqfnvI srkfr ny mfilaf ƒ Bfrq
ivDfiek aYc[aYs[ PUlkf ƒ pdm BUÈx hY. smiJaf jFdf hY ik ies siQqI df akflI dl pihlI aijhI pfrtI sI ijs
ieÈiqhfrF ivc kIqy gey dfaivaF dI vfps Byjx dy hukm idwqy hn.
qy pdmsRI aYvfrzF nfl invfj idwqf mukfblf krn leI hI akflI dl ny ny Bfjpf ƒ Aus vkq ibnF Èrq hmfieq
jrUrI nhIN ik adfrf pMjfb tfeImË lMzn dI vYstimMstr mYijstryt dI
igaf, pr ies bfry iksy vwzy qoN vwzy socI-smJI rxnIqI aDIn isrsf qoN ieh idwqI. iÈv sYnf aqy smfjvfdIaF dy keI
qfeId krdf hovy. pfTk iksy vI adflq ny 10 dsMbr 2018 ƒ ikhf sI
akflI nyqf qF kI sgoN kyNdrI mMqrI mMzl sKq ibafn idvfieaf hY ik Bfjpf iswKF gruwp bfad ivc Bfjpf nfl gey. gurU
iesLiqhfr dy dfaivaF dI pusLtI afp ik 63 sflf kfrobfrI mfilaf ƒ BfrqI
ivc Èfml hrismrq kOr bfdl qwk ƒ dy Dfrimk mfmilaF ivc dKl dyxf bMd gRMQ sfihb dI byadbI aqy ies nfl
kr lYx. adflqF dy sfhmxy jvfb dyxf peygf.
vI ivÈvfs ivc nhIN ilaf igaf. akflI kry nhIN qF Bfjpf nfloN gwTjoV tuwt juVIaF GtnfvF dy kfrn akflI dl dy brqfnIaf ivc pfiksqfnI mUl dy sB qoN
dl dy hlikaF ivc iek nvIN qrHF df zr jfeygf. pMQk vot bYNk ƒ lwgy Kory ny pfrtI dy
Disclaimer sInIar mMqrI jfvId dy dÌqr ny ies
vI pYdf huMdf suxfeI dy irhf hY ik ikqy dUjy pfsy rfÈtrI iswK sMgq nfl dhfikaF qoN bxy pRBfv mwDm pf idwqf hY.
The views expressed in the gwl dI puÈtI kIqI ik sfry pwKF ‘qy ivcfr
Bfjpf 2019 dIaF lok sBf coxF akflI sbMDq Bfjpf nyqf afr[pI[ isMG ny vI ies mfmly ƒ pUrI qrHF hwl nf kr skx
articles published in the columns krn qoN bfad mMqrI ny ivjy mfilaf ƒ
dl ƒ Cwz ky kuJ pRmuwK iswK ichiraF ƒ jvfbI hmlf kr ky akflI dl vwloN kyNdrI krky pfrtI dy sInIar afgU akflI dl
of Punjab Times are that of Bfrq vfps Byjx dy hukmF ‘qy shI pfeI
awgy lf ky afpxy qOr ‘qy hI lVn df srkfr ivc Èfml mMqrI hrismrq kOr Cwz gey hn.
their writers, and it is not hY.
implied that Punjab Times
(zf[) nvdIp kOr
endorses them.
blivMdr (inwkI) kOr syKoN
pMjfb tfeImjL df afnryrI slfhkfr borz
Sameway Punjab Times
does not necessarily endorses gurvIr isMG igwl zf[ guridafl isMG bsrfn zf[ hrgurmuKpfl isMG rfijMdr isMG bYNs
the claims made in the poR[ joigMdr isMG rmdyv blivMdr isMG sMDU aXuiDaf slvfn mndIp isMG BUrf
advertisements published in svrnjIq isMG iZloN hrjIq isMG sfhI zf[ qyijMdr isMG mMzyr guljLfr isMG mulqfnI
Punjab Times. amolk isMG gfKl srvx isMG itvfxf jgdIsLr isMG klyr avqfr isMG spirMgPIlz
All disputes subject to drsLn isMG gryvfl jYdyv isMG BwTl rGbIr isMG GuMn
Chicago jurisdiction. hridafl isMG idEl jsivMdr isMG (jwsI) igwl drsLn isMG drV
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (7)

brgfVI morcy dy afgUaF ny pMjfb


Matrimonials
bspf qy tksflIaF nfl
gwTjoV dIaF sMBfvnfvF
zYmk
o rYitk alfieMs nfl imlfieaf hwQ brkrfr: BgvMq mfn
biTMzf: brgfVI morcy dy pMQk qF jo isafsq df muhfx bdilaf jf sky. lVky dI loV hY lVkI dI loV hY
aMimRqsr: afm afdmI pfrtI
afgUaF ny vI hux pMjfb zYmokrYitk ies bfry sB afgUaF ny qflmyl ibTf (afp) dI pMjfb iekfeI dy pRDfn BgvMq Wanted suitable match for Saini Sikh clean shave boy,
alfieMs (pI[zI[ey)[ nfl hwQ imlf ley ilaf hY. pMQk afgUaF ny afiKaf ik mfn ny ÈRomxI akflI dl (tksflI) aqy Saini Sikh girl, 28, 5’-6", computer 29, 6', M.B.A. Bio Technology
hn, ijnHF ny sFJy qOr ‘qy afgfmI lok qflmyl dI pUrI iËMmyvfrI jQydfr iDafn bspf nfl gwTjoV dI sMBfvnf brkrfr science graduate, working in doing BDS in Chandigarh, seeks
sBf coxF lVn df aYlfn kIqf hY. muqvfËI isMG mMz vI inBf rhy hn. dwsidaF afiKaf ik ies sbMDI gwlbfq Chandigarh, with 10 year suitable well educated Saini/Jatt
jQydfr iDafn isMG mMz vwloN pI[zI[ey ‘c afgU a F ny ies gw l o N hfly pfsf df islislf jfrI hY. AunHF afgfmI lok multipurpose USA visa. The boy Sikh girl. Family well settled in
Èfml iDrF dy afgUaF nfl mIitMgF df vwitaf ik ies nvyN alfieMs qrPoN ÈRomxI sBf coxF ivc hor pfrtIaF nfl gwTjoV should be from Saini family, USA. Cont. Mohan Saini Ph: 516-
gyV mukf ilaf igaf hY. ieQy ÈRomxI kmytI dIaF coxF dy mYdfn ivc AuWqiraf dIaF sMBfvnfvF bfry afiKaf ik ies professionally qualified, well 503-9541 or email:
akflI dl (aMimRqsr) dy jnrl skwqr jfvygf. ienHF afgUaF ny brgfVI morcf sbMDI gwlbfq df islislf jfrI hY qy settled with good family values. mohan1w34@gmail.com
jskrn isMG qy gursyvk isMG jvfhrky, dIaF mMgF dI pUrqI ‘qy qswlI Ëfihr kIqI sMBfvnfvF brkrfr hn. gwTjoV leI Girl’s elder sister married and
5-12

XUnfeIitz akflI dl dy jnrl skwqr aqy ieh mMg kIqI ik pMjfb srkfr hux ‘afp` ny drvfËy KuwlHy rwKy hoey hn. AunHF settled in California. Contact, Ph: Wanted suitable girl for
gurdIp isMG biTMzf qy ÈihrI pRDfn POrI bihbl golI kFz dy mfmly ivc dwisaf ik ÈRomxI akflI dl (tksflI) +91-98154-47677 (India) or 408- Arora, Puran Gursikh boy, Good
gmdUr isMG Éflsf ny pRYWs kfnPrMs sfbkf zI[jI[pI[ sumyD sYxI aqy bfdl aqy bspf nfl gwlbfq cwl rhI hY. 621-7329 (USA) 5-8
Looking, muscular, B.Com/MBA,
dOrfn aglIaF coxF lVn df aYlfn pirvfr ƒ igRPqfr kry. AunHF qswlI Ëfihr Managing Textiles manufacturing
kIqf. kIqI ik axpCfqI puils dI pCfx ho bIrdivMdr isMG ny imlfieaf Wanted well settled Unit, Rental Units, in Mumbai, 5'-
pMQk afgUaF ny Kulfsf kIqf ik AunHF geI hY aqy igRPqfrIaF df islislf ÈurU
ny pMjfb zYmokrYitk alfieMs ivc Èfml hoieaf hY. tksflIaF nfl hwQ Canadian/US citizen/green 8'/ 28 yrs. Caste no bar. Boy‘s
card holder boy for Jatt Sikh elder brother, family settled in
vwK vwK iDrF dy afgUaF nfl mIitMgF kr afgUaF ny ieh vI mMg kIqI ik zyrf cMzIgVH: pMjfb ivDfn sBf dy
Kang Canadian PR girl 24 yrs, USA, Canada. Boy is willing to
leIaF hn aqy aglIaF coxF iekwTy qOr isrsf dy muKI ƒ ies mfmly ivc igRPqfr sfbkf spIkr bIrdivMdr isMG ÈRomxI
invest for his start-up. Pl email:
‘qy lVn df PYslf kIqf hY. BfeI gurdIp kIqf jfvy aqy pRikiraf qyË kIqI jfvy. akflI dl (tksflI) ivc Èfml ho gey. 5’-6", diploma electrical control
citibombay@gmail.com
isMG biTMzf ny dwisaf ik bhujn smfj jylHF ivc bMd isMGF dI irhfeI dy Xqn vI pMjfb pRYs klwb, jlMDr `c iek smfgm systems, currently working as 6-

pfrtI nfl qF pihlF hI gwlbfq ho cuwkI qyË kIqy jfx. afgUaF ny afiKaf ik dOrfn tksflI afgU rxjIq isMG technical support in Toronto,
hY aqy Auh bspf pRDfn mfieafvqI nfl brgfVI morcf sdkf hI iensfP leI rfh bRhmpurf, rqn isMG ajnflf qy syvf isMG jIvn sfQI dI loV hY
only child. Contact: What‘s
ipCly idnIN idwlI ivKy mIitMg kr cuwky pwDrf hoieaf hY. afgUaF ny ies gwloN syKvF dI mOjUdgI ivc AunHF ƒ akflI
App 1-437-779-2765 jwt iswK amrIkn grIn kfrz
hn. AunHF afiKaf ik sBnF iDrF ƒ iek ienkfr kIqf ik morcy ivc iksy qrHF dy dl tksflI ivc Èfml kIqf igaf.
bIrdivMdr isMG 1967 ivc bqOr holzr, 44 sfl, 6', qlfksLudf leI
isafsI mMc ‘qy iekwTf kIqf jf irhf hY koeI mqByd nhIN hn.
iswK stUzYNts PYzryÈn dy pRDfn isafsq To Advertise with 35 qoN 45 sfl dI jIvn sfQx dI loV
hY. lVkf gYs pMp ‘qy kYsLIar, sfrf
`c Èfml ‘c hoey sn. 1980 `c Auh
srihMd qoN ivDfiek qy 2002 ivc KrV
Punjab Times pirvfr amrIkf ivc vYl sYtlz, koeI

vytr aqy hYlpr


mMg nhIN. sMprk kro, eImyl:
qoN ivDfiek cuxy gey. muwK mMqrI kYptn Call: 847-359-0746 sukh201@gmail.com
amirMdr isMG nfl mqByd hox krky Auh 6-

kFgrs qoN vwK ho gey sn. bIrdivMdr


isMG ny ikhf ik Auh isafsI gilafiraF suprIm kort vwloN shfrf muKI qlb

dI loV hY
ivc mOjUd KflI QF Brn qy pfrtI ƒ hor nvIN idwlI: invyÈkF dy pYsy moVn leI 25700 kroV rupey sybI kol jmF nf
qfkqvr bxfAux leI tksflI dl ivc krfAux ‘qy suprIm kort ny shfrf gruwp dy muKI subRqf rfey ƒ 28 PrvrI ƒ pyÈ hox
Èfml hoey hn. dy hukm idwqy hn. cIP jsits rMjn gogoeI dI agvfeI hyTly bYNc ny ikhf ik shfrf
ƒ pYsy jmF krfAux leI Cy mhIinaF df smF idwqf igaf sI pr Auh isrP 15 hËfr
kYntkI ivc mMidr
mYzIsn, ivskfnisn `c BfrqI dI BMn-qoV
kroV rupey hI jmF krf sikaf hY. bYNc ny subRqf rfey aqy gruwp dy hor zfierYktrF
ƒ hor mOkf dyx qoN ienkfr kr idwqf hY. rfey ies smyN pYrol ‘qy cwl irhf hY.

rYstorNY t leI vytr aqy hYlpr kY n tkI: sUby ‘c kuJ ÈrfrqI

dI loV hY.
ansrF ny nPrqI aprfD qihq
svfmInrfiex mMdr ivc Bgvfn dI mUrqI
qMdr
U Iey, hYlpr, izsL vfsLr qy
irhfiesL PrI, cMgI qnKfh
Auqy kflf rMg iCVk idwqf aqy kMDF ‘qy
BwdI ÈbdfvlI vfly sunyhy ilK idwqy.
vytr dI loV hY
pu i ls mu q fbk bfrIaF qo V idw q IaF mYzIsn, ivskfnisn ivc BfrqI rYstorYNt ‘Zfbf’
geIaF, kursI ‘qy cfkU mfiraf igaf aqy leI qMdUrIey, hYlpr, izsL vfsLr aqy vytr dI loV hY.
sMprk kro: sMnI drfjF ‘coN sfmfn gfieb sI. kYntkI
muPq Kfxf qy hor shUlqF

Pon: 608-630-0287
jnrl asYNblI leI cuxI geI pihlI
BfrqI-amrIkn inmf kulkrnI ny ikhf sMprk kro: imstr isMG
3-6 ik ieh kfrf ihMdU Drm aqy BfeIcfry ƒ
kmËor krn dI sfiËÈ hY.
Pon: 608-886-2500 6-9

globl mltI srivisË, lYQrop REPAIR SHOP


trwk qy trylr dy hr qrHF dy tfierF qoN ielfvf Oil
Change, Brakes, Engine Work, Tune Up,
ipCly 14 sflF qoN quhfzI syvf ivc Transmission & Clutch afid dI murMmq aqy Truck
Alignment df kMm qswlIbKÈ ZMg nfl kIqf jFdf hY.
trwkF vfly vIrF dIaF muÈiklF df hwl iewko Cwq Qwly 500+ trwkF dI KuwlHI-zuwlHI pfrikMg dy nfl, trwk-
trylr Wash krn df vI vDIaf pRbMD hY.
TEL: 209.547.9210
FAX: 209.547.9211

REGISTRATION SERVICES
trwikMg nfl sbMDq hr qrHF dy primt ijvyN IFTA,
Grand Opening CA#, MCP, 2290, ICC, BOC III, NM & Kentucky
or Truc
Special Price ffor k Wash
uck Permit, DOT Fuel Tax, Corporation Filling aqy
trwkF dIaF lfiesYNs plytF Same Day Service vI

Ph: 209.982.9996
globl mltI srivisË dI idMdy hF. qusIN sfzy koloN plytF lY ky afpxf kMm qurMq
nvIN lokyÈn STOCKTON ivc ÈurU kr skdy ho. asIN DOT Compliance, DOT
HIGHWAY 4 dy iblkul nËdIk Audit ivc vI trwikMg kMpnIaF dI mdd krdy hF.
1950 E Miner Ave. FAX: 209.982.9997 TEL: 209.982.9996
Stockton, CA 95205 www.globalmultiservices.com info@globalmultiservices.com FAX: 209.982.9997
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (8)

krqfrpur lFGf: lfl JMzIaF lf ky hI buq


w f sfiraf
izptI kimÈnr dI mIitMg hoxI sI, pr
Bfrq vwl kMm dI rPqfr mwTI zIsI vwloN ieh mIitMg rwd kr idwqI geI. pfiksqffn ny 40 PIsdI mukMml kIqI lFGy dI AusfrI
zI[sI ivpu l Au j vl anu s fr ijhVy ieslfmfbfd: pfiksqfn vwloN sRI gurU nfnk dyv jI dy 550vyN pRkfÈ purb
btflf: krqfrpur lFGy dy mMqrI suKijMdr isMG rMDfvf ny kOmFqrI iksfnF dI ËmIn gRihx kIqI jfxI hY, mOky BfrqI iswK sMgq ƒ gurduafrf sRI krqfrpur leI lFGf muhweIaf krfAux
AudGftn ƒ 26 jnvrI ƒ pUry do mhIny sImf ‘qy lwgy bI[aYs[aYP[ dy tfvr ‘qy AunHF dI sUcI iqafr ho rhI hY. ijhVy ihwq ÈurU kIqI geI AusfrI df 40 PIsdI kMm mukMml kr ilaf igaf hY. gurduafrf
ho gey, pr kyNdr srkfr ny zyrf bfbf cVH ky pfiksqfn vwl cwl rhy kMm df iksfnF dI ËmIn aYkuafier kIqI jfxI sRI krqfrpur sfihb qoN kOmFqrI srhwd qwk sVk, iemIgRyÈn trmInl aqy
nfnk ivc hux qwk isrP ËmInF dI inrIKx kIqf. hY, Auh ËmIn df muwl cfr guxf vwD mMg gurduafrf sfihb dI aYkstYNÈn dI AusfrI lgBg 40 PIsdI mukMml ho cuwkI hY.
inÈfndyhI leI hI lfl JMzI lfeI hY, vwK vwK Dfrimk qy smfj syvI rhy hn. gurduafrf sfihb qoN diraf rfvI qwk afAuNdI 1[10 ikwlomItr lMbI sVk aqy
jdoNik pfiksqfn dy aiDkfrI zyrf bfbf rsqy ‘c afAuNdI vyeIN ndI ‘qy pul bxfAux dI AusfrI mukMml kr leI geI hY.
nfnk kol lwgI kMizaflI qfr ‘ËIro ies dy nfl hI 300 mËdUrF vwloN idn rfq AusfrI df kMm jfrI rwKidaF hux 0[77
lfeIn` qwk lFGy leI afpxy pfisAuN ËmIn ikwlomItr lMby diraf rfvI ‘qy pul bxfAux df kMm jMgI pwDr Auqy ÈurU kIqf
dI inÈfndyhI krdy dyKy gey. 3 hPqy igaf hY, jdik diraf qoN BfrqI srhwd qwk bxn vflI 2[25 ikwlomItr lMbI
pihlF pfiksqfn vfly pfsy jfrI kMm dIaF sVk df inrmfx ajy ÈurU kIqf jfxf hY.
qsvIrF qoN bfad vI Bfrq ny rPqfr nhIN
PVI hY. hfly qwk sVkF ivCfAux leI vI zyrf bfbf nfnk ƒ idwqI jfvygI ivrfsqI idwK
pRvfngI nhIN imlI hY, pr zyrf bfbf nfnk btflf: ieiqhfsk ngr qy kOmFqrI sImf Auqy vwsy zyrf bfbf nfnk ƒ
ivKy krqfrpur sfihb dy drÈnF leI pMjfb srkfr vwloN ivrfsqI idwK dyx aqy ies dy suMdrIkrn df kMm ÈurU krn qoN
sQfpq dUrbInF dI QF nvINaF qy ivkisq pihlF gurU nfnk dyv XUnIvristI, aMimRqsr qoN afrkItYkt ivBfg dI tIm ny
dUrbInF ËrUr lf idwqIaF hn. ksby df dOrf kIqf. ies tIm ny ksby dIaF glIaF, bfËfrF qy afly duafly dy
pMjfb dy kYibnyt mMqrI suKijMdr Kyqr df dOrf kr ky purfxIaF iemfrqF dyKIaF aqy lokF dy ivcfr jfxy.
isMG rMDfvf ny zyrf bfbf nfnk krqfrpur ieh tIm ngr kONsl zyrf bfbf nfnk dy dPqr puwjI, ijwQy pRDfn aYzvokyt
korIzor df dOrf kIqf aqy ikhf ik prmIq isMG bydI aqy eIE BuipMdr isMG tIm ƒ imly. ies mOky ngr kONsl
krqfrpur sfihb dy drÈn krn phuMc pRDfn ny tIm ƒ ivkfs kfrjF dI ÈurUafq vfsqy 2 lwK rupey df cYWk Byt kIqf.
rhI sMgq dI vwD rhI afmd ƒ vyKdy hoey pRDfn prmIq isMG bydI ny dwisaf ik zyrf bfbf nfnk ƒ aMimRqsr Èihr vFg
krqfrpur drÈn sQl Auqy nvIN qknIk ivrfsqI idwK idwqI jfvygI.
dIaF dUrbInF sQfpq kIqIaF geIaF. AunHF ikhf ik ksby ivc 100-150 sfl purfxIaF iemfrqF hn, ijnHF ivc
Bfrq dy Aup rfÈtrpqI vwloN 26 nvMbr aijhf kuJ vI hY, jo isrP zyrf bfbf nfnk ivc hI hY. AunHF ikhf ik ngr dy
ƒ lFGy df AudGftn kIqf igaf sI. do bfËfr aqy cOk ƒ ÉUbsUrq bxfieaf jfvygf. pRDfn ny ikhf ik ksby dI purfqnqf
mhIny lMGx ‘qy kyNdr srkfr ny kOmFqrI sMsQfvF dy afgUaF df kihxf hY ik kyNdr lFGy leI pfsport dI Èrq kfiem rwKdy hoey ies ƒ suMdr bxfieaf jfvygf.
sImf Auqy isrP ‘lfl JMzI‘ hI lfeI hY, srkfr ijs ZMg nfl lFGy df kMm kr df mfmlf kyNdr kol AuTfvFgy: ÈRomxI
jdoNik nYÈnl hfeIvya aQfrtI ny do vfr rhI hY, kI cfr mhIinaF ivc kMm pUrf kmytI dy pRDfn goibMd isMG lONgovfl ny pihlF krqfrpur lFGf iqafr hoxf AuTfAuxgy. byadbI dIaF GtnfvF aqy
zyrf bfbf nfnk df dOrf kr ky kMm df hox df vfadf pUrf hovygf? ieh vI ikhf ik Bfrq aqy pfiksqfn srkfrF ƒ cfhIdf hY. AunHF ikhf ik krqfrpur lFGy bihbl klF golI kFz bfry lONgovfl ny
muafienf kIqf hY. jfxkfrI imlI ik ijhVy iksfnF dI ËmIn qyËI nfl kMm krn dI loV hY qy gurU leI pfsport dI Èrq nhIN hoxI cfhIdI ikhf ik jo vI doÈI hY, Aus ƒ sËf ËrUr
iesy qrHF hlkf ivDfiek qy kYbint lFGy ‘c afAuNdI hY, AunHF iksfnF nfl nfnk dyv jI dy 550vyN pRkfÈ purb qoN qy Auh ieh muwdf kyNdr srkfr kol imlxI cfhIdI hY.

bfby nfnk dy Kyq bcfAux leI ztI bfby nfnk dIaF AudfsIaF bfry
bxygI dsqfvyËI iPlm
iemrfn Kfn dI asYNblI mYNbr torFto: bfby nfnk dIaF AudfsIaF sfAUdI arb, pfiksqfn aqy Bfrq dIaF
lfhOr: gurU nfnk dyv jI dy KyqF ƒ ieh AusfrI bfbf jI dy KyqF qoN dUr krvfeI ijQy 18 sflF qwk afp hÜ vfh ky anfj bfry jfxn dI iswK jgq dI hmyÈf qFG sUPI, boDI, ieslfimk aqy ihMdU QfvF ƒ
Ausy qrHF rwKx leI pMjfb ivDfn pYdf kIqf sI, AuQy awj vI anfj rhI pr ies bfry Auh Koj nhIN ho skI Kojxgy ijQy-ijQy bfby nfnk ny lokF nfl
sBf dI mYNbr ny afvfË bulMd kIqI pYdf kIqf jfvy aqy gurduafrf ijs dI loV sI. hux amrdIp isMG ny goÈt rcfey. jnm sfKIaF aqy ivdvfnF
hY . pfiksqfn dy pR D fn mM q rI sfihb dy drÈnF leI afAux vfly ieh ijMmf cuwikaf hY. pfiksqfn ivclI dIaF ilKqF ƒ afDfr bxf ky iqafr ho
iemrfn Kfn dI qihrIky - ey - ÈrDflU a F ƒ Au Q y Au g feIaF iswK ivrfsq bfry Koj kr rhy qy isMgfpur rhI ies qkrIbn 450 imMt dI dsqfvyËI
iensfP pfrtI nfl sbMDq lihMdy PslF qy anfj df lMgr vsdy dsqfvyËI PotogRfPr amrdIp isMG df iPlmFkx ies sfl dy aKIr qwk
pMjfb dy isaflkot qoN asYNblI Ckfieaf jfvy. dy mn ivc kfPI sflF qoN ies pRojYkt dI mukM ml hox dI afs hY jdik 2020 dy
mYNbr momnf vfihd ny afpxf mqf momnf ny bIqy idnIN afpxy ivAuNq cwl rhI sI. aKIr qwk ieh afm lokF leI muhweIaf
jmHf krvf idwqf hY, ijs ‘qy agly mqy pMjfb asYNblI ƒ Byjy hn Auh ies do sflf bhu-kroVI pRojYkt ho skygI.
iejlfs dOrfn bihs hox dI aqy hux agly iejlfs dOrfn qihq 9 mulkF ivc koeI 150 QfvF ƒ ies qoN pihlF amrdIp isMG ny cfr
sMBfvnf hY. AunHF ƒ ivcfiraf jf skdf hY. kYmrfbMd kr ky ieh dsqfvyËI ‘alYgorI: sflF dI Gflxf nfl 1947 qoN bfad
momnf vfihd ny afpxy mqy ieiqhfs anusfr qqkflI ey tYpystrI afP gurU nfnks trYvl` pfiksqfn ‘c isw K F dIaF Dfrimk,
ivc do suJfa pyÈ kIqy hn. AunHF gvrnr dunI cMd ny gurU nfnk bxfAu x gy . pfiksqfn qo N kY m rfmY n smfijk, siBafcfrk ivrfsqI iemfrqF
df kihxf hY ik krqfrpur sfihb dyv jI ƒ 100 eykV ËmIn Byt slmfn aflm AunHF dy nfl hY. AunHF dI inÈfndyhI kridaF do sicwqr ikqfbF
gilafry leI gurduafrf sRI kIqI sI, ijQy AunHF krqfrpur dwisaf ik Auh gurduafiraF aqy Drm dy ‘lOst hYrItyj: id iswK lYgysI ien
krqfrpur sfihb dy afly-duafly sfihb ngr vsfieaf. gurU nfnk dfiery qoN bfhr inkl ky bfby nfnk dy pfiksqfn‘ aqy ‘id kuiest kFtIinAUË‘
vwzI pwDr ‘qy AusfrI kIqy jfx dI dyv jI ny krqfrpur dI nINh smuwcI mfnvqf dI BlfeI dy sMdyÈ ƒ pyÈ ilKIaF hn. AunHF 2014 qoN 2017 dOrfn
qjvIË hY. vfihd ny qrk idwqf ik 1515 eIsvI ivc rwiKaf. bfbf krnf cfhuMdy hn. 11 nvMbr qoN AunHF pfiksqfn dy 126 ipMzF ÈihrF ‘c axgOly
ies kfrn gurU nfnk dyv jI dy ivrfsqI jfvy. aYm[pI[ey[ momnf vfihd ny ieh vI jI ny ieQy afpxI kutIaf bxfeI aqy ieQy sRIlMkf qoN bfkfiedf iPlm bxfAuxI ÈurU gurduafiraF aqy ieiqhfsk QfvF lwB ky
Kyq pRBfivq hoxgy. AunHF mMg kIqI hY ik suJfa idwqf hY ik gurU nfnk dyv jI ny hwQIN KyqI krnI ÈurU kIqI. kIqI hY aqy Auh ierfn, ierfk bMglfdyÈ, lokF sfhmxy ilaFdIaF.

kOmFqrI sYrgfh vjoN ivkisq hovg


y I hrIky jlgfh prvfsI iswKF ny kfiem kIqI imsfl,
iBwKIivMz: pMjfb srkfr ny eyÈIan kIqf. AunHF ivDfn sBf hlkf ËIrf aqy lwK 25 hËfr pMCIaF dI afmd hoeI hY. hspqflF leI roËfnf bxygf lMgr
izvYlpmYNt bYNk dy sihXog nfl 1200 pwtI ivc sIvryj pfAux leI 20-20 kroV bhuq jldI hI sYlfnIaF leI eI-irkÈf, huiÈafrpur: gurU rfmdfs lMgr Byijaf jfvygf. ies mhfn syvf dI ÈurUafq
kroV rupey Krc ky rfj ivc sYr spfty rupey dI rfÈI dyx df vI aYlfn kIqf. sfeIkilMg qy boitMg qoN ielfvf hor sy v f dy XqnF sdkf smU h prvfsI mOky vwzI igxqI pMQk ÈÉsIaqF dI
ƒ ivksq krn leI ivafpk Xojnf sRI iswDU ny ikhf ik hrIky vYWtlYNz shUlqF vI muhweIaf krvfeIaF jfxgIaF. pMjfbIaF vwloN iËlHf huiÈafrpur ivc grIb mOjUdgI ‘c pMjfb dy vwK-vwK hspqflF
iqafr kIqI hY ijs ivcoN 150 kroV rupey ƒ sYr spfty vjoN ivksq krn leI sRI iswDU ny ikhf ik pMjfb srkfr lokF qy hr loVvMdF leI lMgr syvf dI ƒ lMgr vflIaF gwzIaF df kfPlf rvfnf
Krc ky hrIky jlgfh ƒ kOmFqrI pwDr mfihrF vwloN ivafpk Xojnf iqafr kIqI vwloN rfj ivc ivrfsqI, siBafcfrk, afrM B qf kIqI geI. drasl, gu r U kIqf igaf. sMsQf vwloN gwzIaF ËrIey iqMnoN
‘qy sYrgfh vjoN AuBfiraf jfvygf. ieh geI hY, jo vfqfvrn qy pMCI pRymIaF leI mYzIkl, Dfrimk aqy eIko tUrIËm ƒ rfmdfs lMgr syvf vwloN kroVF dI lfgq tfeIm df Kfxf ËrUrqmMdF qwk phuMcfieaf
aYlfn sYr-spftf, siBafcfrk mfmly iKwc df kyNdr bxygI. sYr spftf ivBfg hulfrf dyx leI ivÈyÈ Auprfly kIqy jf nfl ‘lMgr rsoeI` bxfeI geI hY ijQoN jfeygf. 24 GMty gurU kf lMgr vrqygf.
qy sQfnk srkfrF ivBfg dy mMqrI nvjoq vwloN ieQy 10 kroV rupey dI lfgq nfl rhy hn. hrIky jlgfh ƒ sYr spfty vjoN roËfnf lwKF rupey df Bojn iqafr krky lMgr iqafr krn leI afDuink qknIk
isMG iswDU ny vrlz vYWtlYNz idvs mOky sUcnf sYNtr, brz vfc tfvr, pMCIaF ivksq krn leI 6 mhIinaF aMdr kMm pMjfb dy vwK-vwK hspqflF ivc Byijaf df iesqymfl kridaF mÈInF lfeIaF
hrIky hYWz vrks ‘c krvfey gey smfgm dIaF rwKF aqy ingrfnI tfvr qoN ielfvf ÈurU kr idwqf jfvygf aqy 3 sfl dy aMdr jfvygf. geIaF hn ijnHF nfl ieko smyN 10 hËfr
ƒ sMboDn kridaF kIqf. ies dOrfn kMtIn qy pfrikMg afid bxfey jf rhy hn. ies ƒ pUrf krn df tIcf imiQaf igaf bfhrly mulkF dI qrË Auqy iqafr lokF df Kfxf iqafr kIqf jf skdf hY.
kYbint mMqrI ny sYr spftf ivBfg vwloN AunHF dwisaf ik hrIky vYWtlYNz ‘c hr hY. pMjfb srkfr vwloN rmsr gfeIzlfeIn ies rsoeI ivc aiq afDuink mÈInF nfl iek mÈIn iek GMty ivc 4 hËfr rotIaF
jlgfhF dy pMCIaF qy lYNz skyp sbMDI sfl vwzI igxqI ivc prvfsI pMCI afAuNdy anusfr hrIky vYWtlYNz ƒ pihly nMbr dI iqMn smyN df Kfxf iqafr kIqf jfeygf qy iqafr krn dy smrwQ hY qy ieh 24 GMty
lgfeI geI Poto pRdrÈnI df vI AudGftn hn. ies sfl ieQy irkfrz lgBg iek rmsr vYWtlYNz df drjf idwqf igaf hY. hr roË pMjfb dy vwK-vwK hspqflF ivwc kMm krygI.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (9)

amrIkf ivc gYrkfƒnI ZMg nfl puj


w y aYc-1bI vIiËaF leI nvyN inXm
vfiÈMgtn: amrIkf ny ies sfl amrIkI kMpnIaF ƒ AunHF pyiÈaF leI

pfiVHaF Auqy sKqI


aprYl qoN aYWc-1bI vIËf PfeIilMg leI ivdyÈI kfmy rwKx dI KuwlH idMdf hY, ijnHF
nvyN inXmF df aYlfn kIqf hY. ienHF nymF ivc isDFqk jF qknIkI muhfrq dI loV
qihq vIËy leI AunHF ivdyÈI ividafrQIaF huMdI hY. nvyN nymF qihq aYWc-1bI vIËf
vfiÈMgtn: amrIkI gRih ivBfg mUl dy 8 aYjUkyÈn kMslitMg eyjMtF ƒ ƒ qrjIh idwqI jfvygI, ijnHF kol amrIkI lYx dy cfhvfnF leI ielYktRfink
ny iek sitMg afpRyÈn bfad 200 qoN vwD vI puils ihrfsq ivc rwiKaf igaf hY. Bfrq ny amrIkf awgy XUnIvristIaF qoN kIqI aYzvFsz rijstryÈn dI Èrq vI rwKI geI hY.
BfrqI ividafrQIaF ƒ ihrfsq ivc lY ienHF ivakqIaF ny 600 prvfsIaF izgrIaF hoxgIaF. XUaYs istIËniÈp aYNz iemIgRyÈn
ilaf hY. ies mfmly sbMDI 8 irkrUtrF ƒ ÊY r kfƒnI ZM g nfl amrIkf ‘c
pRgtfieaf ros amrIkI srkfr dy ies PYsly nfl srvisË ny ikhf ik nvyN nym PYzrl
nvIN idwlI: ivdyÈ mMqrI suÈmf Bfrq qy cIn vrgy mulkF ‘c AuWc iswiKaf rijstr ivc pRkfiÈq hoxgy aqy pihlI
ƒ vI PiVaf igaf hY. ies dy ielfvf 600 TihrfAux ivc shfieqf kIqI ijnHF ‘c
svrfj ny amrIkf ‘c PrËI hfsl kr rhy pRoPYÈnlF dy asr aMdfË PrvrI qoN aml ivc af jfxgy.
hor ividafrQIaF iKlfP vfrMt jfrI kIqy keI BfrqI vI Èfml hn aqy AunHF ƒ hux
XUnIvristI ‘c dfKlf lYx kfrn hox df ÉdÈf hY. aYc-1bI vIËf, jo ik XU[aYs[sI[afeI[aYs[ muqfbk
gey hn. ienHF sfiraF ny iemIgRyÈn inXmF mulk vfps Byijaf jf skdf hY. igRPqfr
igRPqfr kIqy gey BfrqI ividafrQIaF BfrqI afeI[tI[ pR o P Y È nlF ‘c kfPI ielYktRoink rijstRyÈn dI loV ivwqI sfl
dI AulMGxf kIqI hY. kIqy gey nOjvfnF dI Aumr 20 qoN 30
ƒ srkfr dI muwK qrjIh krfr idwqf mkbU l hY , gY r -prvfsI vIËf hY jo 2020 qwk muawql rhygI.
irportF muqfbk ËrUrI dsqfvyËF dy sfl dy ivckfr hY. BfrqI sPfrqKfnf
aqy ies mfmly ƒ lY ky amrIkf awgy
bgYr amrIkf ivc rih rhy lokF ƒ PVn aqy kONslyt ividafrQI jQybMdIaF dy
leI gRih ivBfg ny iek PrËI XUnIvristI sMprk ‘c hn aqy AunHF ƒ shfieqf dI
ros vI drj krvfieaf hY. amrIkf
‘c ‘py tU stya‘ skIm qihq 130
kYptn srkfr vwlNo byGiraF ƒ
bxfeI sI. ies dy ËrIey pihlF pyÈkÈ kIqI hY. amrIkI iemIgryÈn aqy
ividafrQIaF dI pCfx kIqI geI qy iPr
AunHF ƒ ihrfsq ivc lY ilaf igaf. hux
kstms ienPo r smY N t ivBfg PrËI
XUnIvristI dy ividafrQIaF ƒ igRPqfr
ivdyÈI ividafrQIaF ƒ igRRPqfr kIqf
igaf hY, ijnHF ‘coN 129 BfrqI plft dyx df PYslf
ividafrQI hn. BfrqI ividafrQIaF cM z IgVH : pM j fb dy mu w K mM q rI pMcfieqF vwloN 1750 plft idwqy jfxgy.
amrIkf jld hI ienHF ƒ Bfrq izport kr ky AunHF ƒ mulk Byjx dI pRikiraf
ƒ ihrfsq ‘c ley jfx ‘qy icMqf df kYptn amirMdr isMG ny byGry pirvfrF iProËpur iËlHy dIaF 838 pMcfieqF ivc
kr skdf hY. amrIkI kstm eyjMts ny ÈurU kr idwqI hY.
pRgtfvf kridaF Bfrq ny nvIN idwlI ƒ 5-5 mrly dy 132620 plft dyx dI 8380 plft, PfiËlkf dIaF 435
iemIgRyÈn Prfz ƒ PVn vfly afpRyÈn ƒ XUnIvristI ‘c dfÉlf lYx vfly
‘c amrIkI dUqGr ‘c izmfrcI (iek skIm ƒ pRvfngI dy idwqI hY. ieh plft pMcfieqF ivc 4350 plft aqy PrIdkot
‘pypr cyË` df nF idwqf hY. ividafrQI jfxdy sn ik AunHF ƒ jmfqF
pwqr) vI jfrI kIqf. AunHF ipMzF ivc idwqy jfxgy, ijnHF pMcfieqF iËlHy ivc 2430 plft idwqy jfxgy.
XUnIvristI ivc 2017 dy bfad nhIN lfAuxIaF pYxgIaF aqy isrP rihx
ko l ËmIn hY . mu w K mM q rI ny izptI PqihgVH sfihb iËlHy dy 429 ipMzF ivc
gRih ivBfg ny aMzrkvr aiDkfrI rwKy aqy kMm krn leI AunHF aijhf kfrf
jfxU hn aqy vfiÈMgtn ‘c sPfrqKfny qoN kimÈnrF ƒ ËmIn dI ÈnfKq krn ipCoN 4290 plft aqy gurdfspur iËlHy dIaF
sI jo mulËmF dI pCfx krn ivc lwgy kIqf. BfrqI ivdyÈ mMqrfly dy qrjmfn
hor vyrvy mMgy hn. ies sbMDI muihMm ivwZx leI afiKaf hY. 1279 pMcfieqF vwloN 12790 plft idwqy
hoey sn. ividafrQIaF qoN ielfvf BfrqI rvIÈ kumfr ny ikhf ik Auh Gtnf qoN
AunHF ikhf ik pRBfivq ivakqIaF idhfqI ivkfs ‘qy pMcfieq ivBfg dy jfxgy. huiÈafrpur iËlHy dy 1405 ipMzF
ƒ sPfrqI phuMc idvfAux leI amrIkI pRsqfv hyT muwK mMqrI ny hr ipMz `c ivc 14050, jlMDr dy 890 ipMzF ivc
gurduafrf sYn hojy dy axQk syvk aiDkfrIaF nfl sMprk kIqf igaf hY.
ies dy nfl BfrqI jQybMdIaF ƒ vI lokF
Gwto-Gwt 10 byGry pirvfrF ƒ plft
alft krn leI izptI kimÈnrF ƒ ikhf
8900, kpUrQlf dy 546 ipMzF `c 5460,
luiDafxf dy 943 ipMzF `c 9430, mfnsf
roibMdr isMG rOibn surgvfs dI shfieqf krn leI ikhf hY. sI. aMimRqsr iËlHy ivc 8600 byGry
pirvfrF, biTMzf iËlHy dIaF 114 pMcfieqF
dy 245 ipMzF `c 2450, sRI mukqsr
sfihb dy 269 ipMzF ivc 2690, mogy dy
sYn hojy (ibAUr)o : gurduafrf sYn
hojy dy axQk syvk s[ roibMdr isMG
PfeItrF qy hor kfrjF leI PMz iekwTy
krn dy kMm ivc mohrI rol inBfAuNdy
ivÈv pMjfbI ivc 3140 plft aqy brnflf ‘c 175 340 ipMzF ivc 3400 plft idwqy jfxgy.

rOibn df lMGI 28 jnvrI nUM sVk pfr rhy. sfihq akYzmI


kridaF iek hfdsy ivc dyhFq ho igaf.
Auh krIb 58 sfl dy sn. Auh afpxy
ipCy pqnI srdfrnI hrdIipkf kOr aqy
AunHF dI rUh dI sLFqI leI sihj
pfT df Bog aqy aMiqm ardfs 2 PrvrI dI mIitMg 23 nUM Prince’s Barber Shop
do puwqr-iekvfk isMG, anhd isMG PrImFt (ibAUro): ivÈv pMjfbI 37477 Fremont Blvd, suite C, Fremont, CA 94536
sfihq akYzmI (ivpsfa) bya eyrIaf
qy nUMh amnIq kOr Cwz gey hn.
dI mfisk imlxI 23 PrvrI, sincrvfr Men & Children’s Hair Cut
svrgI roibMdr isMG rOibn ipCly *Threading *Custom Text
22 sfl qoN bya eyrIaf ivc rihMdy af nUM bfad dupihr 2 vjy qoN 5 vjy qwk
ieQy golzn ieMzIaf kujLIn ivc hovygI. *Men’s Facials *Hair Coler
rhy sn aqy AunHF ny afpxI syvf Bfvnf *Custom Designing *Shave & Mundan
nfl hjLfrF lokF dy mnF ivc afpxI QF mIitMg ivc ipClI kfrjkfrnI dIaF
*Line-ups *Head Massage
bxf leI sI. AunHF ny gurU nfnk Kflsf pRfpqIaF ‘qy iek Jfq mfrI jfvygI aqy
skU l aqy gu r du a frf sY n ho j y dy ivpsfa dI mYNbriÈp pRqI srvyKx hovygf. Puwl tfeIm bfrbr dI loV hY
buinafdI ZFcy Kfqr iek vDIaf tIm suirMdr sIrq dy nfvl ‘Brm BuwleIaF‘
bxfeI hoeI sI. ipCly iewkI sflF dOrfn df dUjf aMk lok aripq kIqf jfvygf. ieMzIaf aqy amrIkf df 18 sfl df qjLrbf
Auh iek mohrI syvfdfr rhy. skUl ivc nfvl bfry zf[ mohn iqafgI aqy zf[ mmqf
rfxI vloN ilKy prcy pVHy jfxgy. suirMdr Business hours:
bwicaF dI igxqI ZfeI sO qoN vD ky swq Mon thru Thursday 9am to 6pm (Appointment only)
sO aqy pRogrfm iqMn qoN vD ky 18 ho sIrq nfl rUbrU dOrfn Aus dy nfvl aqy
pricaF bfry svfl-jvfb df dOr cwlygf. Friday, Sat- Sunday- 9am to 6pm (Walk in only)
gey. sMn 2006 ivc gurduafrf sfihb (Tuesday Closed)
ivKy hoey kOmFqrI iswK XUQ isMpojLIam nUM hoey. ies mOky vwzI igxqI ivc sMgqF kvI drbfr vI hovygf.
hor jfxkfrI leI pRDfn suirMdr
ivc sLfml kIqy gey ‘myrf ipMz, myrI
sLfn’ pRogrfm nUM awj vI amrIkf aqy
phuMcIaF. AunHF dI Xfd ivc iek kYNzl
lfeIt ivijLl vI hoieaf. hor jfxkfrI isMG sIrq nfl Pon: 510-847-1698, Cell: (510)-677-9942
XUrp qoN afey lok cyqy krdy hn. Auh leI zf[ guirMdrpfl isMG nfl Pon: jnrl skwqr nIlm sYxI Pon: 510-
502-0551 jF KjfncI qfrf isMG sfgr
Shop: (510)-505-9605
gurduafrf sfihb qoN bfhr 4 julfeI dI 408-679-9302 rfhIN sMprk kIqf
nfl Pon: 510-453-5779 rfhIN sMprk www.princebarbershop.com
pryz, bRYst kYNsr vfk aqy Pfier jf skdf hY.
kIqf jf skdf hY.

iksy vI Aumr ivc iksy vI ibmfrI df ielfj


qMdr
U Iey qy hlvfeI krvfAuNdy jy Qwk gey ho qF kfl kro
dI loV hY Pon (408) 687-1899
Gurdip Singh Sandhu
Homeopathic Practitioner/Consultant Since 1973
ihAUstn (tYkss) ivc iek BfrqI rYstorYNt leI DHMS-Gold Medalist, BAMS, MDEh.- India
imTfeIaF bxfAux vfly kfrIgr aqy qMdUrIey dI loV hY Well Experienced as:
Director, Principal, Professor and Chief Medical Officer in
cMgI qnKfh aqy iekwly bMdy leI irhfiesL df pRbMD Medical Colleges and Hospitals of Punjab (India)
Practice Under State of California Act SB 577
EX Member: The California Homeopathic Society
sMprk kro National Center For Homeopathy- USA
muKiqafr isMG, Pon: 713-884-9547 Li
Livve on J as TV
Jas
Gurdip Singh Sandhu

Saturday 9:30AM and Sunday 4PM (Pacific Time) Email:


suKdyv isMG, Pon: 832-724-1635 4- 7021 Village Park Way, Dublin, CA 94568 Homeomedicine@yahoo.com
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (10)

gDy dI cox rYlI


dosqo! quhfzy ipMz df nF ieiqhfs arQ krnf quhfzI buwDI ‘qy Èwk krnf

ivaMg
ivc sunihrI awKrF ivc iliKaf jfvygf, hovygf! ies aKfx dy hvfly rfhIN asIN
ikAuNik pRDfn gDf sfihb quhfzy ipMz qoN isrP aYnf hI kihxf cfhuMdy hF ik dyKo
cox pRcfr ÈurU kr rhy hn. ies cox rYlI sfzIaF jMglI pRjfqIaF ikQy ikQy mfnvI
ivc hum humf ky phuMcx ‘qy asIN ‘nf iqMnF jIvF df mfrg drÈn kr rhIaF hn. pr
`coN, nf qyrF ‘coN gDf pfrtI’ vwloN quhfzf Bfrq ivc lok sBf coxF isr ‘qy hn aqy vwK vwK rMgF siQqI df ivaMg ieh hY ik BYx zUmxI ho jfxgy aqy asIN ieh iswD krn dI
sB df suafgq hY. ijvyN ik quhfnUM pqf hI dy isafsqdfnF ny lokF dIaF votF btorn df hr hrbf vwl awj qwk iksy ny qvwko nhIN idwqI. koiÈÈ krFgy ik sfzy Brf GoVy dI qrHF
hY ik coxF nyVy af rhIaF hn, asIN giDaF sfzI srkfr afAux `qy asIN Aus nUM vI asIN vI vPfdfr jfnvr hF, ijnHF nUM jfx-
vrqxf huxy qoN sLurU kr ilaf hY. ies lyK ivc siqMdrpfl
ny vI iek sYkUlr isafsI pfrtI df afpxy mMqrI mMzl ivc Èfml krFgy qF buJ ky hfÈIafikRq kIqf igaf hY!
inrmfx kIqf hY. dUjf, quhfnUM sfzI pfrtI bfvf ny isafsqdfnF dy ies vqIry ‘qy ‘giDaF dI cox jo Auh afpxy zMg qy ZMg nfl lokF dI Brfvo! asIN ies gwl df sKq ivroD
dy nF qoN sfzI inrpwKqf aqy sfzI pfrtI rYlI’ rfhIN iqwKIaF cotF lfeIaF hn. -sMpfdk KUb syvf kr sky! krdy hF ik lok rfj ivc srkfrF ieh
dy sYkUlr hox df pqf qF lg hI igaf dUjf, qusIN iek hor aKfx suixaf inrDfrq krn vflIaF kOx huMdIaF hn
hoxf aY! sfzI gDf prjfqI nUM Bfr iKwcx vfr cox lVn df mn bxfieaf hY qy sfnUM ieiqhfs nUM awKoN Ehly rwiKaf hY. hoxY ik ‘mwJ dy awgy bIn vjfAux df kI ik asIN giDaF ny kI Kfxf hY, kI nhIN?
qy Bfr Zox df puÈq-dr-puÈq qËrbf pUrf XkIn hY ik asIN quhfzy sihXog qy asIN iek gwl spÈt kr dyxI Pfiedf?’ Brfvo sfzI srkfr afAux `qy aijhIaF isafsI gwlF nfl mnuwKF nUM qF
hY. sfzf XkIn hY, aÈIrvfd nfl afpxy mnsUby ivc ËrUr cfhuMdy hF ik sfzI pfrtI asloN nvIN ies aKfx dI vrqoN ‘qy ÈrfbbMdI vFg AulJfieaf jf skdf hY pr sfnUM giDaF
pRDfn gDf sfihb sPl hovFgy. isafsI pfrtI hY, ies leI asIN ieh pUrn qOr ‘qy rok lf dyvFgy ikAuNik ies nUM nhIN! hux qusIN afp hI dwso, sfnUM giDaF
dyÈ dy ieiqhfs ivc Brfvo! ‘hwQ kMgx nUM afrsI kI qy nhIN kihMdy ik sfzI srkfr afAux ‘qy aKfx ivc mrd mfniskqf JlkdI hY qy nUM kI pqY ik hux swqf ivc ikhVI srkfr
sB qo N bu D Imfn, pVHy-ilKy nUM PfrsI kI?’ qusIN Kud isafxy quhfzy bYNk KfiqaF ivc 15-15 lwK rupey ieh sfzI BYx nfl vDIkI hY! sfzI srkfr hY, ikhVI nhIN? ikhVI cIË Kfx ‘qy pfbMdI
isafxy qy clfk ho aqy dyÈ dI isafsq qoN cMgI qrHF vfikP af jfxgy, ikAuNik iek qF asIN jumilaF afAux ‘qy sfzI BYx BfvyN zI[ jy[ awgy aY qy iks ‘qy nhIN? E BfeI! sfzy gDy
muwK mMqrI sfbq ho ik ieQy qF sfzI jMglI jIvF dIaF kuJ ivc XkIn nhIN rwKdy, dUjf asIN lflc nfgn zFs kry, Aus nUM koeI nhIN rok BrfvF ny jy afpxy pfpI pyt dI BuwK
hoxgy. quhfzf bhuqf pRjfqI srkfrF bxfAux qwk vI Xogdfn rUpI irÈvq dy ky quhfzIaF kImqI votF skygf. ieh sfzf quhfzy nfl vfadf irhf! imtfAux Kfqr pOdy Kf ley qF kI lohVf
dy cukIaF hn. AunHF dI ies ieiqhfsk nhIN KrIdxf cfhuMdy, sgoN qrk qy dlIl asIN afpxy Co t y ijhy isafsI af igaf! ieQy mMqrI-sMqrI pqf nhIN
siqMdrpfl bfvf dyx qoN koeI munkr nhIN ho skdf. KYr! nfl quhfzf Brosf ijwqxf cfhuMdy hF. anuBv rfhIN ieh igafn vI pRfpq kr kIhdf kIhdf kI kI Ck jFdy aY! nfly
Pon: 91-94676-54643 asIN afpxIaF jfnvr pRjfqIaF `qy mfx iek gwl hor Brfvo! asIN kyvl AuhI ilaf hY ik isafsq cmkfAux leI sfzy BrfvF nUM kI pqf ieh mihMgy Bfa dy
krdy hF ik clo koeI qF hY, ijs ny aYnI vfady krFgy, jo sfzI smrwQf ivc hox iPlmF df ivroD krnf bhuq ËrUrI hY. pOdy qF ‘svwCqf aiBafn imÈn’ dI gRFt
smF nf lYNidaF hux mYN pRDfn gDf sfihb qrwkI kIqI! pr hF! sfnUM iksy nfl qusIN jfxdy ho Brfvo ik iPlmF ivcoN lfey gey sn. E asIN ikhVf mnuwKF
nUM bynqI krdF ik Auh mMc ‘qy af ky cMd koeI sfVf nhIN hY. asIN qF afpxy ivc GoiVaF df nF bfdl, cyqn vFg zfeIt cfrt bxfey huMdy ny, gDy hF
Èbd afpxy mUrK bMd qoN kihx. pRDfn kMm ivc XkIn rwKdy hF, cMm ivc aqy GoVIaF df nfm DMno, GMno qy giDaF ny qF BfeI hux Kfxf hI hoieaf!
gDf sfihb, afAu jI. nhIN! afid rwiKaf huMdY, pr sfnUM gDy Brfvo! asIN afpxy dyÈ nUM muV sony
styj sYktrI ny sfzI Èfn ivc kuJ Brfvo! ieh vI sfzy anuBv df gDf hI bxf ky pyÈ kIqf dI icVI bxfvFgy. sfzI BYx icVI, jo ivdyÈ
bhuqy hI pwTy pf idwqy ny, BfvyN asIN aYny ivc Èfml ho cukf igafn hY ik jFdf hY. so Brfvo! sfzI pRjfqI vwl AuzfrI mfr geI hY, asIN Aus dI Gr
jogy nhIN hF, pr asIN afpxy Coty Brf dy vrqmfn ivc BfvyN iksy vI pfrtI nUM iPlmF ivc mËfk df pfqr vfpsI leI hr Coty-vwzy dyÈ ivc BRmx
ipafr nUM afPry pyt qwk mihsUs krdy hF! dI srkfr hovy, Aus vyly Auh koeI bxf ky pyÈ krn df asIN sKq krFgy aqy Aus nUM lwB ky muV dyÈ ‘c
asIN qF Brfvo! quhfzy ivcoN hI hF, kMm nhIN krdI, sgoN BivwKmuKI ivroD krFgy. sfzy ijhy iek ilafvFgy, Aus nUM afpxI sMsikRqI qy
quhfzy afpxy! asIN isafsq ivc nhIN sI XojnfvF AulIkdI hY. virHaF dy vrHy koml icq jIv df ijs vI siBaqf df pfT muV qoN Xfd krvfvFgy!
afAuxf, pr sfnUM duwK hoieaf ik sfzy Auh iKaflI plfE bxfAuNdI hY aqy iPlmkfr ny mËfk Auzfieaf ieh sB quhfzy ipafr qy sihXog kfrn
BfeIcfry dy awT giDaF nUM cfr idn jylH jdoN AuhI pfrtI ivroDI dl ivc hovy hY, AunHF nUM jFc dy Gyry ivc hI sMBv ho skdf hY Brfvo!
ivc ies krky rwiKaf igaf ik AunHF ny qF vrqmfn srkfr nUM inMdx BMzx ilaFdf jfvygf qF jo BivK ivc hF! aKIr ivc mYN iek bynqI hor
iksy srkfrI pdvIDfrI ivakqI ivÈyÈ ivc muwK BUimkf inBfAuNdI hY. ieh aijhI glqI nUM duhrfieaf nf krnI hY ik sfzy ijqx ipCoN qusIN sfnUM
dy kImqI bUitaF nUM nuksfn phuMcfieaf vI siQqI dI ivzMbnf hY ik mfnv jf sky. Brfvo ieh nIqI dohrf gDy hI swdxf. aYvyN ‘Èyr afieaf, Èyr
sI. ies Gtnf ny sfnUM aMdr qwk lUh jfqI nUM iek dUjy nUM vizafAux jF kMm krygI, ijQy sfzI pRjfqI afieaf’ kih ik sfnUM vizafAuxf nf ÈurU
swuitaf! XkIn jfxo, sfzf Brosf mnuwK BMzx leI sfzIaF hI jMglI nUM iensfP imlygf, AuQy mfnv kr idAu, ikAuNik quhfnUM qF pqY ik sfnUM
jfqI qoN tuwt igaf hY! asIN afpxI gDf pRjfqIaF ijvyN Èyr jF cUhf afid dI imsfl msln asIN lokF nUM afpxy dulwqy mfrn jfqI afpxIaF mUl smwisafvF nUM smJx aslI Èyr qoN ikMnf zr lgdf hY!
ibrqI nfl mnuwK jfqI df ikMnf Bfr hlkf dyxI pYNdI hY. pr Brfvo! sfzI srkfr nf df kMm zbl kr idaFgy. svyry Èfm qoN vI vFJI rih jfvygI! ies nfl gDf Brfvo! sfzI pfrtI df cox inÈfn
krdy rhy hF, pr ieh aihsfn PrfmoÈ BivwK kflI hovygI, nf vrqmfn kflI, dulwqf srivs inrivGn clfAux leI ibrqI df ivkfs qy ivsQfr hovygf! gDf hI hovygf, ikAuNik pRqwK nUM pRmfx
sfzy giDaF dy vI nhIN hoey! sgoN BUq kflI hovygI, jo cfrls zfrivn sfzI srkfr vcnbD rhygI. dUjf, BfvyN sfzIaF gwlF qoN qusIN sfzI dUr idRÈtI dI kI loV? kihMdy ny, loV vyly qF gDy nUM
KYr[[[asIN aijhy msilaF nfl dy ‘AuqpqI dy isDFq’ qoN vI bhuq pihlF asIN afp PotUaF qy sYlPIaF dy ÈOkIn df aMdfjLf qF lf hI ilaf hoxY ik gDf vI bfp kihxf pY jFdY! Brfvo, hux smyN
nijTx leI isafsq df rfh cux ilaf dI gDf pRjfqI dy pUrvjF dy axgOly pr hF, pr asIN sfzI srkfr bxn ‘qy ies BfeIcfry dy ivkfs leI sfzI srkfr ikMnI dI loV hY, qusIN ies rYlI nUM dyÈ dI bdldI
hY qF jo sfzy dyÈ ivc gDf BfeIcfrf amuwly ieiqhfs nUM quhfzy sfhmxy lY ky ‘qy pUrI rok lf idaFgy, ‘zIsYlPfeIËyÈn’ vcnbwD qy kfmXfb srkfr hovygI! asIN qkdIr smJo aqy sfnUM votF dy ky sfzI
surwiKaq rih sky. sfnUM ieh dsidaF afvygI. asIN XUnIvristIaF ivc gDf kr idaFgy ikAuNik sYlPIaF lYx nfl quhfnUM sfP qy spÈt dws dyeIey ik sfzI pfrtI ‘nf iqMnF `coN, nf qyrF `coN gDf
bVI KuÈI ho rhI hY ik amrIkf dI Koj kyNdrF dI sQfpnf krFgy. giDaF dy ijQy dyÈ dI Xuvf pIVHI df smF Krfb huMdf srkfr lokF leI kMm nhIN krygI, sgoN pfrtI’ nUM ijqfE aqy sfnUM muK mMqrI dI
‘ieMtrnYÈnl zONkI aYsosIeyÈn’ dy pRDfn ieiqhfsk Xogdfn `qy ivÈv kfnPrMsF hY, AuQy sYlPIaF dI afizitMg kfrn dyÈ giDaF leI kMm krygI ikAuNik bhuq sfry kursI qwk Zox df ieiqhfsk kfrj kro.
imstr zONkI ny vI ies gYr-gDfnvI krFgy, ikAuNik sfnUM ies gwl `qy vI PKr ivc iBRÈtfcfr vI PYldf hY. giDaF ny sfnUM pfrtI PMz idwqf hY. srkfr aMq ivc asIN AunHF awT giDaF dI
Gtnf dI Gor inMidaf kIqI hY. AunHF afpxy hY ik asIN inrol dysI nsl dy hF, horF Brfvo! hux asIN kuJ dlIlF nfl afAux ‘qy asIN AunHF nUM bhuq sfrIaF byimsfl kurbfnI nUM sjdf krdy hF, ijnHF
iek ibafn ivc ikhf hY ik srkfrF nUM pRjfqIaF vFg amrIkf, sfhIvfl jF iksy afpxI pfrtI bfry dwsxf cfhuMdy hF ik CotF dy ky afpxI vPfdfrI df sbUq sfnUM rfjnIqI ivc afAux leI pRyirq
afpxy kfnUMn mnuwKF ‘qy hI lfgU krny hor nsl dy hox df sfzy `qy koeI doÈ sfzI srkfr ikAuN afAuxI cfhIdI hY. dyvFgy, AunHF nUM bYNkF qoN krËf lYx dI kIqf. hux asIN awgy vI iek do hor ipMzF
cfhIdy hn, sfzy giDaF ‘qy nhIN. AunHF dy nhIN hY. sfnUM Èwk hY ik zfrivn ny afpxI msln ‘vkqoN KMuJI zUmxI qy gfhvy afl- ivDI nUM srl qy afsfn bxfieaf jfvygf. ivc rYlIaF nUM sMboDn krnf hY, so afigaf
ipafr aqy pRyrnf sdkf hI asIN ies Koj smyN jfx-buJ ky sfzI pRjfqI dy pqfl’ aKfx qusIN suixaf hoxY! ies dy Auh dyÈ-ivdyÈ ivcoN krjf lYx dy smrwQ idE! DMnvfd!

awj dI gwl ieAuN nhIN imtfAuxf cfhIdf, bwcy krn pVHfeI, lUMbVF bxq bxf ky ivaMg
‘jY ihMd’ df ijs nfhrf lfieaf swc nUM awgy afAux idE, iewQy ÈyrF dI mwq mfrI. jdoN PIqfÈfhI `c bdmfÈVf jdoN vVdf,
koeI cwb igaf vwzIaF qopF nhIN BulfAuxf cfhIdf. qusIN jfny ikAuN bdlfeI. mfs mfs kr AulJI qfxI afm lokF ƒ pfAuNdf iPr vKq Xfro.
koeI jhfj zwkfr igaf. brnfly ivc Aus dy nfEN idMdy inwq supfrI. isafsq ivc jdoN vVdf sfAU nyqf,
koeI lokF dy pYsy luwt ky ijs idwlI ivc ijnHF Kfqr kflj bxvfAuxf cfhIdf, arQcfry df nfs ho igaf ‘iBRÈt-bdmfÈ` ƒ pfAuNdf vKq Xfro.
ivdyÈ AuzfrI mfr igaf. gurU jI sIs luhf gey. lyKkF ‘c sMq rfm AudfsI BuwKy mrn vpfrI. soÈl mIzIaf jdoN BUcfl pfvy,
ijs df jdoN vI dfa lwigaf EhIE jnyAUaF vfly sn nhIN BulfAuxf cfhIdf. jMgl dy ivc ijLMdgI Xfro ihwldf lwgy vËfrqI qKq Xfro.
Jwt mFjf lf ky pfr igaf. jo kIqy Aupkfr Bul gey. sdf mOq qoN hfrI. rfKy ruwKF dy mfrn qoN bfad vI hux,
pMdrF lwK dIaF PVHF mfr idwlI vfly eyarport df vihxI vflIey df ieh qrlf sVkF Auqy cwl nHIN skdI lwkV mfPIaf sfVdf drwKq Xfro.
koeI nfl jumilaF sfr igaf. nfEN bdlfAuxf cfhIdf, jykr suxdf hY koeI, iekwlI iekihrI nfrI. KUMzf vyK ky qskrF rfh bdly,
KflI bYNk dI kfpI qfeIN DMn DMn sRI gurU qyg bhfdr jI qKqF vfilE kr idE ikrpf ruwKF dy nfl isrF ‘qy cwldI hoieaf zMzf srkfr df sKq Xfro.
sFBx df bws Bfr ipaf. ilKvfAuxf cfhIdf. ‘idafl’ kry arjoeI. AuhIE cMdrI afrI. byruËgfr ƒ BivwK hnyr lwgy,
votF dy sMd bx gey lokIN myrI ies arjoeI df qF hI nÈy krky hoieaf msq Xfro.
ÈYqfn qF bfËI mfr igaf. aMimRqsr ngrI ieh nhINEN burf mnfAuxf cfhIdf, soc dI CqrI KuwlH jfvy jy PV ky lwgy pey kuwtx duKI lokIN,
-jgmIq isMG pMDyr gurUaF hwQIN afp sjfeI, ikrpf kr ky mMqrIaF nUM KuwlH ky afvx sfry, vpfrI nÈy dy ƒ lwgf dsq Xfro.
Pon: 91-98783-37222 kfgoN hMs bxfAuNdI ijhVI PrjL inBfAuxf cfhIdf. Bwj jfxgy klgIaF vfly nÈyVI kuVIaF vI dyx ibafn lwgIaF,
--- ieh jfxy sB lokfeI. -hridafl isMG cImf qKqF-rfjF vfly vI. ho geI puils dI hflq Ksq Xfro.
burf mnfAuxf cfhIdf ijs QfEN ‘qy bdlx qkdIrF isaftl. gurbq dy dr nfloN vD ky pMjfbI afqm-hwiqaf 5-7 inwq krdy,
afjLfd ihMd POj bxf ky nhIN BulfAuxf cfhIdf, --- koeI nhIN hY mwkf, sUrj pMjfb df ho irhf asq Xfro.
ijs hwk leI nfhrf lfieaf.
afkfsLIN nf pfqflIN AuhnUM
rfjf sFsIEN bdl ky
gurU rfm dfs ilKfAuxf cfhIdf.
gurbq dy dr loV smyN nqmsqk huMdy
isr qfjF vfly vI.
hryk cOk ivc kYmry iPwt kr‘qy,
PsU ‘igwl` jy krU gÈq Xfro.
hvf ‘c hI mfr mukfieaf. bMny pYr iÈkfrF dy -hrijMdr gulpur -jugrfj isMG igwl, XOrk
beI nyqf jI df Koj Kurf cMgIaF pusqkF idE bwicaF nUM pr KuwlHy iPrn iÈkfrI. Pon: 91-98722-38981 Pon: 704-257-6693
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (11)

lokF dI icMqf: coxF ipCoN Bfrq ikho ijhf hovg


y f! isafsq df ipV
Bfrq ivc aglI lok sBf cox leI mMqrI bx ky afpxf ieh vfadf vI Buwlx hY. ipClI vfr kuMB dy myly mOky nirMdr ky rih geI sI.
aYlfn 28 PrvrI nMU kIqf jf skdf hY. ivc iJjk nhIN sI ivKfeI. ies vkq modI nMU pRDfn mMqrI dI pdvI idvfAux sfry jfxdy hn ik afr[ aYs[ aYs[
kfrn bhuq spwsLt hY. cox kimsLn ny jdoN pMjvF sfl vI muwkx vflf hY, Auh leI ijnHF sfDF-sMqF ny Aus dy mUMhoN rfm iewk qrHF modI dI pfrtI Bfjpf dI mF hY
rfj srkfrF nUM kih idwqf hY ik ijs iksy lokF nMU BrmfAux vfsqy CotF dI lVI vI mMidr bxfey jfx dI gwl sux ky sfry qy koeI vwzy qoN vwzf afgU vI awj qwk Aus
aPsr dI bdlI krn leI mn krdf hY, lfAux qury hn qy ax-aYlfny aijhy kdm dysL dI jnqf nMU ieh AupdysL idwqy sn ik awgy isr nhIN sI cwuk sikaf. jdoN modI
Auh 28 PrvrI qwk kr leI jfvy, Aus vI cwukx dy rfh pY gey hn, jo kdI iksy rfm mMidr cfhIdf hY qF modI dy mgr dy jvfnI vyly dy sLrIk sMjy josLI vflf
ipCoN nhIN krn idwqI jfvygI. iksy rfj ny socy qwk nhIN sn. ipCly hPqy kFgrs votF pf idE, AunHF dIaF awKF awgoN jflf muwdf afieaf qy modI ny ieh mMg rwK idwqI
dI srkfr iksy dI bdlI krnI cfhy vI lwQ igaf hY. ies vfr kuMB nhIN, ik josLI nMU pfrtI ivcoN kwZo, vrnf mYN
qF cox kimsLn kol koeI hwk nhIN arD kuMB cwldf ipaf hY aqy ies quhfzy nfl cwlx nMU iqafr nhIN qF nfgpur
huMdf ik Auh Aus nMU rokx df hukm ivc muV ky modI dI ijwq leI hmfieq bYTI afr[ aYs[ aYs[ lIzrisLp vI Juk
Byj dyvy. aijhf hwk cox kimsLn nUM mMgx vfsqy hornF dy nfl afr[ aYs[ geI sI. modI ny muMbeI vfly jlsy ivc jiqMdr pnMU
isrP iewko hflq ivc imldf hY ik aYs[ df muKI mohx Bfgvq EQy Kud jfx qoN nFh kIqI qy jdoN qwk sMjy josLI dy Pon: 91-98140-68455
coxF leI qrIkF imQx df aYlfn ho vI zyrf lf ky bYTf hY. pfrtI Cwzx df aYlfn nhIN sI hoieaf,
jfvy qy cox jLfbqf lfgU krn dy nfl sfDU kihMdy hn ik pihlF mMidr Pon vI nhIN sI cuwk irhf. jdoN ieh aYlfn Xqn krdy pey hn. ikhVI pfrtI ijwq
bdlIaF krn dy hukm dfgx jF rokx dy mfmly ivc awj qwk kIqI kfrvfeI ho igaf, modI ny hYlIkfptr PiVaf qy do skdI qy kOx hfr skdI hY, ies sbMDI
dI qfkq Aus kol af jfvy. jdoN ieh bfry dwso qF aglI gwl krFgy. sMG GMitaF ivc muMbeI phuMc ky iswDf hI styj sUJvfn nfgirk soc rhy hn. soc df vwzf
ikhf igaf hY ik 28 PrvrI ipCoN iksy dy muKI ny afpxy cftiVaF rfhIN sfDF ‘qy jf ciVHaf sI. Auh siQqI awj vI ivsLf nirMdr modI hY. kfrn ies df ieh
rfj srkfr vwloN iksy aPsr dI bdlI nMU KUMjy lvf ky modI leI mdd df kfiem hY. nhIN ik modI iPr pRDfn mMqrI bxy jF
nhIN kIqI jf skxI qF ieh sMkyq hY mqf pfs krvf ilaf hY. ieh hflq koeI iniqn gzkrI boldf hY qF lok nhIN, sgoN ieh ho igaf hY ik jy Auh aYqkIN
ik Aus idn coxF leI aYlfn ho skdf pYdf hoxf dwsdf hY ik modI dysL dy afKI jf rhy hn ik nfgpur vfilaF df ijwqygf qF Bfrq df qy ies dI Drm inrpwK
hY. afm lokF dy nfl hI Aus Bgvfn rfm bulfieaf boldf hY. ijs idn Aus bfry idwK df kI bxygf?
awgy kdy ies qrHF df iswDf sMkyq pRDfn rfhul gFDI ny kih idwqf ik AunHF nfl vI cusqI Kyz igaf hY, ijs nMU ipCly pMj sflF ivc gAU df nF
cox kimsLn ny nhIN sI idwqf, ijvyN ies dI srkfr bxI qF iksfnF dI bwDI hoeI smripq hox dy dfavy nfl pihlF muwK vrq ky ikMny hI lokF nMU ieh dosL lf ky
vfr idwqf igaf hY qy jfxn vfly ieQoN qwk sflfnf afmdn df jugfV pYdf kIqf mMqrI qy iPr pRDfn mMqrI dI kursI qwk mfiraf igaf hY ik Auh gF df mfs Kfx
kih rhy hn ik cox qrIkF qy bjt df jfvygf. modI ny hPqf nf lMGx idwqf qy phuMicaf sI. sMG pirvfr iPr vI Aus dy vfly hn qy ieh kdI vyiKaf nhIN igaf
iKlfrf smytx leI kyNdr srkfr dy nfl bjt ivc ieh pRbMD rfhul dI srkfr nfl hY. ik mMzI qoN Auh lok duDfrU gF pirvfr
cox kimsLn dI sihmqI vI hoeI lwgdI bxn jF nf bxn dI GVI afAux qoN pihlF smJx dI gwl isrP ieh nhIN ik dI duwD dI loV pUrI krn leI ilaf rhy
hY. swcfeI isrP cox kimsLnr jfxdy hn. kr ky kih idwqf ik ieh kMm asIN kr vI modI ny lokF nMU vwD buwDU bxfieaf jF hn. jdoN ieh sfrf kuJ vfprdf hY qF
kyNdr dy rMg dwsdy hn ik Aus dy muKI nMU idwqf hY, rfhul dy krn leI kuJ bicaf Bgvfn rfm nfl cusqI KyzI, sgoN modI modI boldy nhIN, pr jdoN sB kuJ ho cukf
bhuq kuJ pqf hY, pr jfhr kIqy ibnf hI nhIN. df Auh bIiqaf ipCokV hY, jo dwsdf hY ik huMdf hY, iPr ‘mn kI bfq’ pRogrfm ivc
aDUry kMm isry cfVHn df ierfdf hY. iksfnF leI Cy hjLfr rupey sflfnf afpxy insLfny dI pUrqI leI ieh bMdf ieh kih idMdy hn ik eydF df kMm krn
ies vkq iewk vIzIE vfierl hoeI dI afmdn dI srkfrI qOr Auqy gfrMtI iksy vI hwd qwk jf skdf hY. gujrfq vfly sfzy bMdy nhIN, ieh smfj ivroDI
peI hY, ijs ivc pMj sfl pihlF Bfjpf kIqI qF Bfjpf afgUaF ny asmfn isr ivc hoey musilm ivroDI dMgy qy AunHF ansr hn. nfl afr[ aYs[ aYs[ dy
dy pRDfn mMqrI dy ahudy dy AumIdvfr Auqy cuwk ilaf ik sfzI srkfr ny Auh dMigaF dOrfn modI dI sLwkI BUimkf ajy bulfry mIzIaF sfhmxy AunHF bMidaF df
nirMdr modI kih rhy hn ik srkfrF ny kMm kr idwqf hY, jo kdy iksy ny kIqf hI qwk vI sLwk qoN pry nhIN ho skI. Auh ies bcfa krdy sux rhy huMdy hn aqy hyTF
ieh glq irvfj pf ilaf hY ik pihlF nhIN. ies aYlfn ipwCoN iksfnF dy iewk dysL ivc pihlf muwK mMqrI sI, ijs ny ieh isgnl clf jFdf hY ik iesLfrf kr
kuJ krnf nhIN qy afKrI sfl ivc kMm kOmI pwDr dy afgU nMU jdoN ies PYsly afpxI ihMz pugfAux leI mOky dy pRDfn modI ny ijLd PVI, gzkrI nMU vI afr[ ky kMm krvfieaf vI jFdf hY, gujrfq dy
kr ky votrF nMU KusL krnf hY, pr mYN bfry puwiCaf igaf qF Aus ny ikhf ik Cy mMqrI atl ibhfrI vfjpfeI nMU vI pRYs aYs[ aYs[ aqy Bfjpf nMU kwZxf pY jfxf dMigaF vFg afpxy isr gwl vI kdy nhIN
eydF nhIN krFgf. modI sfihb ies ivc hjLfr sflfnf dy hr mhIny pMj sO rupey kfnPrMs ivc eydF toikaf sI ik isrP hY qy Aus nMU kwZx df aYlfn krn dI QF pYx idwqI jFdI qy dosLIaF df bcfa vI
kihMdy suxdy hn ik mYN hr kMm imQy smyN bxdy hn qy ieh rojL dy solF rupey swT pwqrkfr hI hYrfn nhIN sI hoey, pRDfn Aus nMU Kud Cwzx df aYlfn krn leI kIqf jFdf hY.
aqy lokF dI loV muqfbk nfl dI nfl pYsy bxngy, jy iksfn pirvfr dy pMj mMqrI vfjpfeI dy dMd vI juVy dy juVy rih mjbUr kIqf jfxf hY. modI vwzf aqy afr[ ijs srkfr ny pMj sfl ies qrHF
krdf rhFgf qy quhfnUM myry bfry koeI rfey mYNbr vI hoey qF hr jIa vfsqy isrP gey sn. iPr Auh pRDfn mMqrI vI bygfnI aYs[ aYs[ vI bOxf ho igaf hY. dy keI rMg ivKfey hox, aglI pfrlImYNt
bxfAux df KuwlHf mOkf dyvFgf. iqMn rupey bwqI pYsy rojLfnf bxdy hn, iDr df nhIN, modI dI afpxI BfrqI jnqf ies vkq jdoN lok sBf coxF dI cox muV ijwq geI qF kI bxygf? jo lok
bhuq sfry lfry lfAux qy iPr Bulf eyny pYsy Auh ikwQy sMBflxgy! pfrtI (Bfjpf) df srb pRvfnq afgU sI Dmk pYxI sLurU ho geI hY, Bfrq dy lok ieh icMqf kr rhy hn, aYvyN qF nhIN krdy
dyx leI jfxy jFdy nirMdr modI ny pRDfn kuMB df mylf Cy sflF ipwCoN afAuNdf qy sfrI pfrtI modI dy sfhmxy nINvIN pf afpxy dysL dy BivwK df nksLf smJx dy pey!

lok sBf ivc 8 jnvrI 2019 nUM kMm krn vfilaF dI qnKfh Gtf ky
pyÈ hoieaf afrQk qOr ‘qy pCVy lokF nUM
10% rfKvFkrx dyx sbMDI ibwl pfs
kr idqf igaf. agly idn hI rfj sBf
qwQF dI khfxI aMkiVaF dI ËubfnI lgBg qIjf ihwsf kr idwqI hY, lfrf ieh
lfieaf igaf hY ik kuJ smyN dy prK kfl
ipCoN rYgUlr kr idwqf jfvygf. ieh lfrf
ny ieh ibw l pfs kr idqf. dy È dy ivc 39[70 lwK rih igaf. ieMj qnKfh idMdy hn. iek aMdfËy anusfr 2017 ivc qy pfrt tfeIm lYkcrfr hn. rvI iswDU pihlF vI lfieaf igaf sI pr hux nvIN
rfÈtrpqI vloN iesy ibwl ‘qy 12 jnvrI lYx vfilaF dI igxqI ivc 37 lwK df koeI zyZ lwK muMzy-kuVIaF pVHfeI leI dy BrqI Gutfly ipCoN kfljF ‘c BrqI bMd Èrq lfeI geI hY. ivcfry mulfËm Bfxf
2019 nUM dsqKq kr dyx nfl ieh ibwl Gftf dyiKaf igaf hY. srkfrI nOkrIaF vIËf lY ky ivdyÈ cly gey. kr idwqI geI sI. ieh smJ qoN bfhr hY mMn ky Gwt qnKfh ‘qy kMm kr rhy hn
kfnUMn df rUp Dfr cukf hY. hux kul df qF ies qoN vI mfVf hfl hY. 2016 qoN pRiswD arQ sLfsqrI s[ suwcf isMG ik Gutflf iksy ny kIqf aqy sËf afm aqy ivroD vI cl irhf hY. ies qrHF ingUxI
rfKvFkrx, jo pihlF 49[5% sI, vD 2017 qk BrqIaF qy inXukqIaF igwl anusfr ipCly do sflF ‘c 70 lwK lokF nUM ikAuN idwqI jf rhI hY? qnKfh ‘qy kMm kr ky Gr df guËfrf
ky 59[5% ho igaf hY. 1,13,524 qoN Gt ky 1,00,933 ho cukIaF nOkrIaF Gt cukIaF hn. Aukq aMkiVaF AuDr Qwbf Qwbf izgrIaF lY ky ikvyN clfieaf jf skdf hY?
aKOqI jn ihq ivc pfs hoeI 124vIN hn. kyNdr srkfr dIaF postF 2013- nUM dyKidaF mihsUs huMdf hY ik 10% nOjuafn ivhly iPr rhy hn aqy nvyN afm lokF vloN ies iksm dy ivhfr
soD afpxy afp 2014 dy 16[91 lwK dy aMkVy dy mukfbly rfKvFkrx iek cox lfrf hI hY. kMm ividafrQIaF leI kfljF ‘c lYkcrfr nUM vyK mihMgI pVHfeI qoN pfs vwitaf jf
ivc invyklI hY. 2016-2017 qk Gt ky 15[23 AuplbD nhIN hn. aYzhfk BrqI irhf hY. ijvyN ik Aupr dwisaf jf cukf
BfvyN muwK ivroDI lwK rih geIaF. isstm clfieaf jf irhf hY. hY, AucyrI pVHfeI leI ivdyÈF vl cly jfx
pfrtI kFgrs ny huxy ijhy Bfrq dy sB qoN vwzy pfrt tfeIm aiDafpkF nUM df ruJfn vwD irhf hY. BfvyN AuQy dI pVHfeI
ies nUM mihj cox sUby, ijs ivcoN kdy lok sBf leI lgBg 45000-50000 rupey df Krc Bfrq nfloN ikqy vwD hY, Pyr vI
ÈoÈf afiKaf hY, 85 sMsd cuxy jfieaf krdy sn, mhInf idwqf jFdf hY, jdik gYst krËy cuwk ky ivdysL jfx dI iKwc vwD hY.
pr ies df ivroD ivc cpVfsI leI kyvl 62 lY k crfrF nU M ky v l 21,600 iksfn pihlF hI srkfr dIaF glq
vI nhIN kIqf. nOkrIaF hI kwZIaF geIaF, ijnHF rupey mhInf idwqf jFdf hY. kMm nIqIaF dy iswty vjoN KudkÈI kr irhf hY.
leI ibnY pwqrF dI igxqI 93,000 dohF iksm dy lYkcrfrF df ieko hux pVHy iliKaF nfl aijhf ivhfr kIqf
zf[ ajIq isMG kotkpUrf sI aqy ies ivc 3740 gRYjUeyt qy ijhf hY. kfljF ‘c lYkcrfrF nUM jf irhf hY. hr Gr leI ruËgfr df lfrf
Pon: 585-305-0443 pIaYc[ zI[ sn. jdoN iksy dyÈ ivc QoVHI ijhI qnKfh ‘qy rwiKaf jFdf lf ky bxI srkfr ieh kih rhI hY ik
pRqI ivakqI afmdn ds hËfr rupey vI clfAux leI jo nOkrIaF idwqIaF jf rhIaF hY. keI BrqI hox vfly qF Aus qoN vwD sB nUM nOkrI dyxI sMBv nhIN hY. do sfl
afm qOr ‘qy sMsd mYNbrF dIaF qnKfhF nf hovy, AuQy rfKvyNkrx dI hwd nUM 66,000 hn, AunHF ivc Tyky dI pRxflI hI cl rhI Krc afpxI pVHfeI ‘qy kr cuky huMdy hn, qF bIq cuky hn aqy jfpdf nhIN ieh lfrf
aqy Bwqy afid vDfAux leI hI srbsMmqI rupey mhInf jF awT lwK sflfnf imQxf hY aqy ies pRxflI ivc rfKvyNkrx leI jdik purfxy lYkcrfr iesy kMm leI ienHF pMj sflF dy aMdr koeI ruËgfr dyx leI
huMdI hY, nhIN qF krIb hr mqy df ivroD afpxy afp hI keI pRÈnF nUM jnm idMdf koeI QF nhIN hY. qoN dugxI jF iqguxI qnKfh ‘qy kMm kr kuJ krygf. hux coxF Pyr isr ‘qy hn
huMdf hY, sMsd ivc hMgfmf huMdf hY aqy hY. kfljF dI siQqI ‘qy nËr mfrI jfvy rhy hn. ieh kMm srkfrI kfljF ivc vI aqy isafsI pfrtIaF nvyN lfiraF nfl
ibwl guMJlF dy jMjfl ivc Ps jFdf hY. aMkiVaF dI GoK-pVqfl kIiqaF qF pqf lwgdf hY ik pMjfb ‘c 49 srkfrI, cl irhf hY. srkfrF nUM iek nmUny dy afm votrF nUM AulJfAux leI iqafr hn.
BfrqI arQ ivvsQf mudrf kyNdr pqf lwgdf hY ik 2017 ivc 5[53 lwK 150 pRfeIvyt, 136 eyizz aqy 300 dy rujLgfrdfqf smiJaf jFdf hY. jy Auh vI so, spÈt hY ik pUry dyÈ ‘c iek
dy aMkiVaF ‘qy Jfq mfiraF pqf lwgdf BfrqI ivdyÈF ivc ividaf lY rhy sn. krIb sYlP PfienYNs kflj hn. kul aijhf ivqkrf krdy hn qF ies nUM ikvyN kroV ds lwK nOkrIaF Gt cukIaF hn
hY ik kul ruËgfr dsMbr 2017 dy kiQq KuÈhfl sUby pMjfb ivcoN hI 3[36 1873 asfmIaF rYgUlr mnËUr hn, ijnHF jfieË Tihrfieaf jf skdf hY? qF 10% rfKvFkrx iek cox lfry qoN
40[79 kroV dy mukfbly dsMbr 2018 lwK muMzy-kuVIaF afeIlYts df iemiqhfn ‘qy rYgUlr 525 aqy bfkI dy gYst PYkltI srkfr ny pihlF dy pUrI qnKfh ‘qy vwD kuJ nhIN.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (12)

pMjfb tfeImjL krqfrpur, ikrq aqy kudrq


sincrvfr, 9 PrvrI 2019
krqfrpur lFGy df pRfjYkt hOlI-hOlI agFh vD irhf hY. dohF pfisaF dIaF srkfrF
afpo-afpxy pwDr ‘qy srgrm hn pr ies srgrmI aMdr ikqy-ikqy sOVI isafsq dy
coxF aqy isafsI AuQl-puQl pRCfvyN vI JfqIaF mfr rhy hn. pfiksqfn vwloN ieh kihxf ik lFGf isrP iswK
ÈrDflUaF leI hI KoilHaf jfvygf, nfnkDfrf nfl vr nhIN mycdf. nfnkDfrf df sbMD
lok sBf coxF ny Bfrq dy isafsI rMg-rUp nMU vwKrI pfx cVHf idwqI hY. smuwcI lokfeI aqy srbwq dy Bly leI hY. AuGy ilKfrI svrfjbIr ny afpxy ies lyK ivc
hr pfrtI aqy afgU dI awK ienHF coxF vwl lwgI hoeI hY. ies dI sB qoN
Aumdf imsfl pMjfb ivDfn sBf dy sfbkf izptI spIkr bIrdivMdr nfnkDfrf dy iesy nukqy bfry kuJ gwlF sFJIaF kIqIaF hn. -sMpfdk
isMG dI sfhmxy afeI hY. AunHF hux tksflI akflI dl df lV PiVaf
hY. ies qoN pihlF AunHF afpxI mF-pfrtI kFgrs ivc prqx df Xqn qF pMjfb dy kYbint mMqrI nvjoq isMG dy lokF dI BfvI ƒ nfl dy KyqrF nfl krqfrpur sfihb gurduafry dI
kIqf, pr kfmXfbI nf iml skI. icr pihlF kYptn amirMdr isMG dI iswDU ny ipCly idnIN gurU nfnk dyv nfl joVdy hn aqy sfƒ sOVIaF vlgxF ‘coN sFB-sMBfl dI ijs qrHF dI mMg kIqI jf
iqwKI nukqfcInI krn krky Aus nMU kFgrs ivcoN kwZ idwqf igaf sI. hux sbMDq QfvF dI purfqn aqy ivrfsqI idwK kwZdy hn. ieQy ieh Xfd rwKxf vI bxdf rhI hY, Auh dUsry gurDfmF qy ieiqhfsk
jdoN pMjfb kFgrs ivc kYptn amirMdr isMG dy brfbr nvjoq isMG iswDU ƒ brkrfr rwKx leI ihMdosqfn dy pRDfn hY ik sMqF, gurUaF, pIrF, PkIrF ivcoN sQfnF ‘qy vI lfgU hoxI cfhIdI hY. keI
df DVf AuBr irhf hY qF Aus nMU afs bwJI sI ik Aus nMU kFgrs ivc vfps mMqrI nirMdr modI aqy pfiksqfn dy gurU nfnk dyv pihly hn jo ies BUgoilk vfr asIN Buwl jFdy hF ik ienHF sQfnF df
prq ky nvyN isirEN isafsI jIvn iml skygf. brgfVI iensfP morcy ny vËIr-ey-afËm iemrfn Kfn ƒ pwqr iKwqy vfsqy ihMdusqfnu Èbd vrq ky ieQoN mhwqv ieiqhfsk hY aqy ienHF dI purfqn
AuhnMU isafsI ipV ivc muV inqrn df cMgf mOkf muhweIaf krvfieaf hY. iliKaf. ies ivc iswDU ny krqfrpur dy lokF leI boldy hn. idwK ƒ brkrfr rwKxf ies leI ËrUrI hY
iesy qrHF dIaF JfkIaF kOmI pwDr Auqy vI aqy vwK-vwK sUibaF ivc vI sfihb aqy zyrf bfbf nfnk dy iesy qrHF df ivÈfl idRÈtIkox sfƒ ik jd koeI ÈrDflU ienHF df dIdfr kry
iml rhIaF hn. pRDfn mMqrI nirMdr modI aqy Aus dy ivwq mMqrI ipXUÈ gurduafiraF aqy nyVly ielfikaF dI afid-gRMQ dI sMpfdnf vyly imldf hY jd qF Aus ƒ afpxy ivrsy dI Xfd afey. joÈ
goiel ny smuwcf aMiqRm bjt hI coxF dy lyKy lf idwqf hY. ies bjt qoN purfqn idwK bhfl rwKy jfx bfry kuJ gurU arjn dyv dUr-durfzy dy BgqF dI qy AuqÈfh ivc asIN ienHF asQfnF ƒ
pihlF vI modI srkfr ny coxF dy ihsfb nfl kuJ aYlfn kIqy hn pr suJfa idwqy hn: ienHF sQfnF ƒ ivrfsqI bfxI afid-gRMQ ivc Èfiml krdy hn. afDuink qy idKfvfmeI bxfAuxf ÈurU kr
aMiqRm bjt qoN qF iblkul spÈt ho igaf hY ik ieh inrol cox bjt hY. ipMzF df drjf idwqf jfey; sbMiDq QfvF gurU sfihbfn dy vcn qy kMm sfƒ dwsdy idMdy hF; vwzIaF vwzIaF iemfrqF Ausfr
ipCly pMj sfl qoN ieh srkfr iksfnF dI afmdn duwgxI krn df df ivkfs ies qrIky nfl kIqf jfey ik hn ik sfƒ pMjfb, pMjfbI, Drm, jfq, idwqIaF jFdIaF jo awj dy suhj anusfr
vfadf duhrfAuNdI afeI hY, pr ajy qwk ies pfsy iek vI kdm agFh AuQoN dI pivqrqf qy purfqnqf BMg nf hovy jmfq afid dIaF sImfvF qk hI sImq qF cMgIaF lwgdIaF hn pr AunHF ivcoN
nhIN vDfieaf. hux iekdm aYlfn kr mfiraf hY ik do hYktyar mflkI nhIN ho jfxf cfhIdf aqy nfl rihMdy qy Auh purfqnqf gfieb huMdI hY ijs ƒ vyK
vfly iksfnF nMU hr sfl Cy hËfr rupey idwqy jfieaf krngy. ies mdd svrfjbIr dUr-duryzy vsdy, vwK-vwK DrmF nfl ky ÈrDflU dy mn ivc afpxy aqIq bfry
dI do hËfr rupey dI pihlI ikÈq mfrc dy aMdr-aMdr dyx df pRbMD sbMD rwKdy qy vwK-vwK bolIaF boldy lokF zUMGIaF qrbF AuTdIaF hn. vYBv qy
kIqf jf irhf hY. ies ihsfb nfl iksfn nMU ieh rkm 500 rupey mhInf aqy ienHF ƒ kMkrIt dy jMgl nf bxfieaf nfl sFJ pfAuxI cfhIdI hY. gurU nfnk byloVI sjfvt bhuqI vfr sQfn dI
bYTdI hY. iesy krky sB isafsI-afrQk mfihrF ny ies Cot df mKOl jfey; Auh jmIn, ijs ƒ gurU nfnk dyv dyv ny Auqr, dwKx, pUrb, pwCm hr pfsy ieiqhfskqf qy Aus dy aFqirk suhj df
Auzfieaf hY. ies vyly iksfn ijs qrHF dy sMkt nfl jUJ rhy hn, Auhdy ny Kud vfihaf qy isMijaf sI, Auqy koeI Xfqrf kIqI. imsfl vjoN Auh AuVIsf ivc mlIafmyt kr idMdy hn.
leI iksy Kfs iksfn nIqI dI loV hY, pr srkfr ny iksfnF nMU luBfAux AusfrI nf kIqI jfey, AuQy jYivk ZMg nfl
leI ieh aYlfn kr mfiraf hY. KyqI Auqy Cfey sMkt krky pMjfb smyq dyÈ KyqI kIqI jfey qy AuQoN AugfeI Psl df
dy keI rfjF dy iksfn KudkuÈIaF dy rfh pY gey hn pr srkfr nf qF lMgr iqafr krky sMgq ƒ Ckfieaf
PslF dy shI Bfa iksfnF nMU dy skI hY aqy nf hI PslF leI kfrgr jfey.
mMzI df pRbMD hI kIqf igaf hY. jfhr hY ik msly dI jVH PVn dI QF coxF krqfrpur dI ivrfsqI idwK ƒ
nMU iDafn ivc rwK ky aYlfn-dr-aYlfn kIqy jf rhy hn. kfiem rwKx dI muihMm ivc hor pMjfbI vI
dyÈ dy isafsI hflfq hor vI iBafnk hn. pRDfn mMqrI nirMdr modI Èfiml hn. bfl sfihqkfr gurmIq kOr
aqy Aus dI srkfr dIaF afp-hudrIaF aqy qfnfÈfhI kfrn dyÈ Br dy iek lyK ivc vI aijhy suJfa idwqy
ivc ivroDI pfrtIaF, ijnHF ivc KyqrI pfrtIaF vI Èfiml hn, iekjut gey hn: krqfrpur ivc pRikrqI dy vfsy
hox dy XqnF ivc hn. hfl hI ivc pwCmI bMgfl dI muwK mMqrI mmqf vfsqy gurduafry dy afly-duafly dy KyqF
bYnrjI dI agvfeI hyT kolkfqf ivc ivroDI pfrtI dI vwzI rYlI jQybMd ƒ nf CyiVaf jfey qy AuQy awDI jmIn ivc
kIqI geI. ies ipCoN modI srkfr ny qurMq hrkq ivc afAuNidaF icwt vx lf idwqy jfx aqy bfkI ivc pihlF
PMz Gply dy bhfny pwCmI bMgfl ivc sI[bI[afeI[ dI tIm Byj idwqI. iehI vFg dysI KyqI huMdI rhy; nvIN AusfrI dI
iÈkMjf aYnPorsmYNt izpfrtmYNt aqy hor kyNdrI sMsQfvF dI durvrqoN idwK purfqn simaF vflI hovy, 20-20 purI gey. AuQoN dy lokF nfl gosit kIqI. iesy qrHF keI gurduafiraF ivc
kridaF ivroDI pfrtIaF qy ienHF dy lIzrF iKlfP lgfqfr kwisaf jf mMiËlF vflI awj dI koJI mfzrn idwK purI ivc jgnnfQ dI bhuq vwzI Xfqrf purfxy icwqrkfrF qy nwkfÈF duafrf gurU
irhf hY. swqfDfrI BfrqI jnqf pfrtI vwloN afpxy pwDr Auqy krvfeI vflI nhIN; irhfieÈI iemfrqF gurduafry inkldI hY. Aus ivc ieh JfkI vyKx ƒ sfihbfn dy icwqr bxfey gey aqy nwkfÈI
igxqI-imxqI qoN ieh qwQ sfP ho cuky hn ik jy ivroDI iDr iekjut ho qoN coKI dUrI ‘qy bxfeIaF jfx; afvfjfeI imldI rhI hY ijs ivc ieh boilaf jFdf kIqI geI hY. Auh icwqr sfzI ivrfsq
geI qF aglIaF coxF ivc ies df ijwqxf asMBv nhIN qF aOKf ËrUr hY. vDyry pYdl rwKI jfey aqy bjurgF qy hor sI- “khF sy afieaf nfnk sfeIN, khF hn qy AunHF dI sFB-sMBfl krnf sfzI
ipCy ijhy iqMn rfjF ivc pfrtI dI hfr ny ieh sunyhf pihlF hI dy idwqf loVvMd sMgq vfsqy ibjleI gwzIaF hox; qumfrf zyrf. khF qumfrf gurU kf gwdI, iËMmyvfrI bxdI hY. keI vfr sfƒ lwgdf
hoieaf hY. dyÈ dy aihm sUby Auqr pRdyÈ ivc smfjvfdI pfrtI aqy plfsitk bYgF, boqlF qy jMk PUz ‘qy sKq kOx dyv kf pihrf.” 18vIN sdI ivc afgry hY ik ieh icwqr purfxy ho cuwky hn qy
bhujn smfj pfrtI afpsI gwTjoV krky ies dy pYrF hyToN jmIn pihlF rok lwgy. gurmIq kOr ny ieh vfsqf vI df lok Èfier nËIr akbrfbfdI AunHF ƒ asIN ies loB ivc pY jFdy hF ik ienHF dI
hI iKskf cuky hn. pfieaf hY: “rwb dy vfsqy krqfrpur ƒ ‘nfnkÈfh’ kih ky Xfd krdf hY aqy QF ‘qy sMgmrmr lf idwqf jfey. asl
pMjfb ivc vI ieh isafsI kvfied byhwd Ëor-Èor nfl cwl rhI hY. krqfrpur hI rwKxf, iehƒ izËnIlYNz nf 20vIN sdI ivc muhMmd iekbfl ‘mrdy ivc ieho ijhy icwqr qy nwkfÈI byÈkImqI
rfj ivclIaF sB isafsI iDrF afpo-afpxf ipV bMnx leI jor- bxf Gwqxf.” kfml’ kih ky. 19vIN qy 20vIN sdI ivc hn ikAuNik Auh sfzy ieiqhfs nfl pRxfey
aËmfeI kr rhIaF hn. ies vfr pMjfb ivc isafsI mfhOl idlcsp ienHF idnF ivc ieh crcf vI sfhmxy rfjf rfm mohn rfey, svfmI ivvykfnMd, hoey hn. vDIaf sMgmrmr jF sony dI
bx irhf hY. rfj dI swqfDfrI pfrtI kFgrs ipCly do sflF dOrfn koeI afeI ik lFGy leI phuMcx ‘qy vIËf (vIËf dyibMdrf nfQ, kyÈv cMdr syn, rfibMdr jVq pRvIn qy ÈrDflU icwqrkfrF qy nwkfÈF
Kfs ikRÈmf nhIN kr skI hY. ÈRomxI akflI dl byadbI dy mfmilaF afn arfeIvl) Èfied isrP isw K nfQ tYgor aqy hor bhuq sfry icMqk gurU vwloN bxfeIaF klfikRqF dI QF nhIN lY
kfrn burI qrHF pCfV df sfhmxf kr irhf hY. afm afdmI pfrtI dI ÈrDflUaF ƒ hI idwqf jfeygf. pMjfb dy nfnk dyv dy icMqn qoN pRBfivq huMdy hn. skdI. ies leI zyrf bfbf nfnk aqy
pftoDfV ny vI ies dy isafsI rMg ivc BMg hI pfieaf hY. ies nfloN tuwty muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG ny ies dIaF hor vI bhuq AudfhrnF idwqIaF krqfrpur sfihb dI ivrfsqI idwK bxfey
suKpfl isMG Kihrf DVy dI afpxI isafsq hY. iek hor zYmokrYitk ibafn dy ky ies df ivroD kIqf. ies jf skdIaF pr mUl dlIl ieho hY ik rwKx leI idwqy gey suJfvF ‘qy suihrdqf
alfieMs vI ipV ivc hY. iehI nhIN, BfrqI jnqf pfrtI ny pMjfb nfl qrHF dI soc df ivroD ËrUrI hY ikAuNik gurduafrf krqfrpur sfihb dy drÈnF nfl ivcfr hoxf cfhIdf hY aqy hor
sbMDq vK-vK pfrtIaF dy afgUaF nfl vwKrf rfbqf bxfieaf hoieaf gurU nfnk dyv mnuwKqf dy sFJy rihbr df hwk sfry DrmF dy lokF ƒ idwqf jfxf Dfrimk aqy ieiqhfsk sQfnF dI
hY. ies sfry isafsI mfhOl ivc AUT iks krvt bYTdf hY, ieh qF sn. AunHF df sMdyÈ isrP iswKF leI hI cfhIdf hY aqy ies qrHF dy vfd-ivvfd qoN nvAusfrI smyN vI ienHF suJfvF df iDafn
afAux vflf smF hI dwsygf, pr hr vfr dI qrHF ies vfr vI jfpdf hY nhIN sgoN sfrI mnuwKqf vfsqy hY. ies dI bcxf cfhIdf hY. rwKx dI loV hY. ivrfsqI sroqF qy soimaF
ik votrF leI Gfty df hI sOdf hovygf. asl ivc vfaidaF dI JVI qF aËIm imsfl Kud krqfrpur sfihb dy vMz qoN pihlF gurduafry kol dI sMBfl leI mfihr lokF dI rfey lYxI
hr isafsI iDr lf idMdI hY, pr ijwqx ipCoN ieh sB vfady Buwl-Bulf gurduafry ivc imldI hY ijQy gurU sfihb qkrIbn sO eykV jmIn sI. ieh Auh cfhIdI hY. dunIaF dy kony kony ivc mfihr
jFdI hY. AuNj, ies vfr Èfied cMgI gwl ieh ho jfvy ik zyrf isrsf vfly df mËfr qy smfDI dovyN mOjUd hn. gurU jmIn hY ijQy gurU sfihb ny KyqI kIqI. afrkItYkt hn jo iksy sQfn dI purfqn
kFz kfrn zyrydfr KulHyafm koeI BUimkf nf inBf skx. jy aijhf hoieaf sfihb dI krmBUmI isrP pMjfb qk hI “amlu kir DrqI bIju sbdo kir sc kI idwK ƒ kfiem rwKx ivc shfieqf kr
qF ieh pMjfb dI isafsq leI ÈuB Ègn hovygf. sImq nhIN sI sgoN AunHF ny dUr-drfj dy afb inq dyih pfxI”, “hoie ikrsfxu skdy hn, pr cVHdy qy lihMdy pMjfb aqy
ielfikaF ivc jf ky ‘ikrq kro, vMz Cko eImfnu jMmfie”, “ieh qnu DrqI bIju bfkI dy ihMdosqfn ivc vI bVI Auc-pwDr
Tfh-sotf -cfcf byilhfjL qy nfm jpo’ df sMdyÈ idwqf. smfijk
eykqf qy smqf kfiem krn df sMdyÈ AunHF
krmf kro sill afpfAu sfirMgpfxI”
ijhy bol ikrq, KyqI qy iksfnI nfl juVy
dy iemfrqsfË, kfrIgr, icwqrkfr qy
nwkfÈ hn aqy Dfrimk asQfnF dI sFB-
dI bfxI ivc QF QF ‘qy imldf hY. jd kMmF-kfrF ivcoN hI inkly hn. ieh jmIn sMBfl kridaF AunHF dI kfrjkuÈlqf ƒ
afeI ‘qy afeI afeIlYts! bfbr df hmlf huMdf hY qF gurU sfihb sfzy leI anmol hY. hux ieQoN df pRbMDkI axizwT nhIN krnf cfhIdf. ieh kfrj
KbrF DoiKaF vflIaF suxidaF vI, pfsport eyjMtF nUM deI jFdy. isrP pMjfb dy lokF dy hwkF dy vfhk hI trst kuJ jmIn ivc dysI/jYivk KyqI ies sMvydnÈIlqf qy suhj nfl krfieaf
isr ‘qy cfVH ky krjLy dI pMz BfrI, Pfhy awzIaF cuwk ky leI jFdy. nhIN bxdy sgoN iek vwzy BUgoilk iKwqy dy krdf hY aqy lMgr ies qrIky nfl Aupjy jfxf cfhIdf hY ijs nfl ienHF sQfnF dI
mUMh moV ky izgrI izploimaF qoN, ‘bYNz’ lYx dy cwkr ivc peI jFdy. lokF dy duwK-drd ƒ Ëubfn idMdy hn ijs aMn ivcoN hI bxfieaf jFdf hY. gurduafry Dfrimk aqy ieiqhfsk idwK Ausy rUp ivc
hr koeI cfhy ivdysL ivc sYt hoxf, BfvyN bfhroN pCqfAuNdy ny keI jFdy. ƒ Auh afpxI bfxI ivc ‘ihMdusqfnu’ ivc muslmfn qy iesfeI ÈrDflU vI afAuNdy sMBflI jf sky ijho ijhI purfxy vyly dy
kuVIaF-muMzy sB jfie prdys bYTy, ‘Gr’ afsry bfp jF mfeI `qy jI. kihMdy hn: “Kurfsfn Ksmfnf kIaf hn. ienHF rvfieqF ƒ kfiem rwiKaf jfxf iemfrqsfËF, kfrIgrF, klfkfrF aqy
afeIlYts ny pwt pMjfb idwqf, afeI hoeI aY afpxI afeI ‘qy jI! ihMdusqfnu zrfieaf]” ies qrHF Auh pMjfb cfhIdf hY. nwkfÈF ny icqvI sI.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (13)

hux gOzsy ‘mhfqmf` hY[[[


lok sBf coxF dy mwdynËr sMG ibRgyz dI mÈInrI dI
rPqfr hux qyË kr idwqI geI hY. ies nfl juVIaF vwK-
vwK sMsQfvF aqy jQybMdIaF inwq srgrmI vDf rhIaF
hn. ies dy nfl hI asihmqI vflI hr afvfË nMU zwkx
leI vwzI pwDr Auqy siËÈF GVIaF jf rhIaF hn. ies icMqk ihwsy hn ijnHF dI soc ƒ hI styt krn leI Kojy gey ‘sbUq` 5000 siPaF hY.
vwloN mujirm krfr dy idwqf igaf hY. Auh `qy PYly hoey hn. ienHF sbUqF dy puxy dI pRoPYsr qylquMbVy dI igRPqfrI puxy
bfry ivsQfr sihq itwpxI sfzy kflmnvIs bUtf isMG ny jmhUrI spys islislyvfr qrIky nfl sYÈn kort qoN lY ky suprIm kort dy cIP puils vwloN suprIm kort dy hukmF dIaF
afpxy ies lyK ivc kIqI hY. -sMpfdk Kqm kIqI jf rhI hY jo jMgy-afËfdI dy jsits dI agvfeI vfly bYNcF dy sInIar DwjIaF Auzf ky krn leI aYnI kfhl ikAuN
Ëmfny qoN lY ky jfn-hUlvyN sMGrÈF rfhIN jwj vI aYny kfiel hn ik Auh PrËI idKfeI geI? puils ƒ zr sI ik iksy
ipCly hPqy vfprIaF do GtnfvF buwDIjIvIaF vFg Auh vI ÈihrI mfEvfdI hfsl kIqI geI sI. drasl, ienHF mfmly dI jFc suprIm kort dI ingrfnI adflq vwloN Ëmfnq idwqy jfx nfl BgvyN
dwsdIaF hn ik iek Kqrnfk vrqfrf qfxy-bfxy df ihwsf hY aqy puils anusfr buwDIjIvIaF iKlfP GVy PrËI mfmly rfhIN hyT ivÈyÈ jFc tIm bxf ky krn (ieh ibRgyz dy ihq ivc bxfeI pUrI Kyz ivgV
iks hwd qk mulk ƒ lpyt ivc lY cuwkf Aus dy pfbMdIÈudf mfEvfdI pfrtI nfl imsfl pyÈ kIqI jf rhI hY ijs df mnorQ mMg pRoPYsr roimlf Qfpr smyq pMj cotI skdI hY. adflqI afdyÈ anusfr Aus ƒ
hY. dunIaf dI sB qoN vwzI jmhUrIaq hox sbMDF df sbUq iek icwTI ivclf Èbd avfmI srokfrF nfl juVy smUh icMqnÈIl dy buwDIjIvIaF ny suprIm kort qoN kIqI hyTlI adflq ivcoN Ëmfnq dI drKfsq
dy dfavydfr Bfrq aMdr inrpwK jFc, ‘kf[ afnMd` hY ijnHF bfry dfavf kIqf ihwisaF ƒ ivafpk sMdyÈ dyxf qy KOP df sI) aqy ies aYP[afeI[afr[ ƒ Kqm rwd hox dI sUrq ivc 11 PrvrI qoN bfad
inaF leI kfƒn df aml ies kdr KoKly igaf ik puils ƒ ieh icwTIaF hor mfhOl bxf ky AunHF dI ËubfnbMdI krnf hY. krn dIaF drKfsqF ƒ ieh kih ky hI igRPqfr kIqf jf skdf sI. Aus dI
ho cuwky hn ik AunHF rfjkI sMsQfvF ƒ buwDIjIvIaF dy kMipAUtrF ivcoN imlIaF GtnfvF iPlmI khfxI vFg nfmnËUr kr idMdy hn ik jFc df Gyrf Ëmfnq dI arËI ajy puxy dI sYÈn
swqfDfrI iDr dI iewCf anusfr byhXf ho sn. ieh aYsf ‘sbUq` hY ijs qihq mulk vfprdIaF hn. buwDIjIvIaF iKlfP jutfey idno-idn vsIh huMdf jf irhf hY, mulËmF adflq ny hI Kfrj kIqI sI. ies dOrfn
ky kMm krn qoN Borf vI guryË nhIN hY dy iksy vI ‘afnMd` nF dy ÈKs ƒ ÈihrI ‘sbUq` adflq ivc pyÈ krn dI bjfey iKlfP ‘ivafpk sbUq` hn aqy ies Auh afpxI Ëmfnq leI hfeI kort aqy
ijnHF dI izAUtI kfƒn lfgU krfAuxf hY. nkslI krfr dy ky igRPqfr kIqf jf Kfs tI[vI[ cYnlF Aupr PlYÈ krky pVfa Aupr jFc ƒ bMd krnf vfijb nhIN; suprIm kort afid ‘Xog adflq` ivc
jdoN kfƒn lfgU krn vfly hI muwK lfkfƒnI lyikn Auh ies sB qoN mhwqvpUrn nukqy kfƒnI cfrfjoeI df hwk rwKdy sn aqy
qfkq bx jfx, iPr inrpwK jFc qy inaF ƒ nËraMdfË kr rhy hn ik ieh pUrf AunHF df ieh aiDkfr Kohx leI puils ny
dI guMjfieÈ hI ikQy rih jFdI hY! kys isafsI qOr `qy pRyirq hY aqy puils AunHF ƒ hfeIkort `c Ëmfnq dI drKfsq
30 jnvrI ƒ jdoN pUry mulk ivc vwloN jFc dy aml ƒ ÈurU qoN hI Kfs mnorQ dyx qoN pihlF hI agvf krky jylH ivc
mhfqmf gFDI df 71vF ‘blIdfn idvs` qihq clfieaf jf irhf hY. ieh sfbq zwkx df Xqn kIqf. ies df hr pfisEN
mnfieaf jf irhf sI, XU[pI[ dy Èihr krn dI bjfey ik puils vwloN pyÈ kIqI Ëordfr ivroD hoieaf. puxy sYÈn kort ƒ
alIgVH ivc ihMdU mhFsBf ny ‘mhfqmf snsnIKyË khfxI anusfr igRPqfr kIqy vI ies kfrvfeI ƒ ÊYrkfƒnI krfr dyxf
buwDIjIvI ‘pRDfn mMqrI dI hwiqaf dI ipaf ijs ny do idn pihlF Aus dI Ëmfnq
bUtf isMG sfiËÈ` ivc ikvyN aqy ikQy Èfml sn, dI arËI Kfrj kr idwqI sI.
Pon: +91-94634-74342 puils ny pUrI qfkq ieh sfbq krn Aupr ieh dohry imafr puils smyq smUh
lgfeI hoeI hY ik ieh buwDIjIvI pfbMdIÈudf jFc eyjMsIaF dy mukMml isafsIkrn ƒ
nwQUrfm gOzsy` ƒ hfr pihnfey. gOzsy pfrtI dy mYNbr hn. ies ipwCy iek socI- drsfAuNdy hn jo hukmrfn iDr dy ihqF qoN
vwloN gFDI dI hwiqaf dy idRÈ ƒ muV isrjx smJI cfl kMm krdI hY. Auh ieh ik awgy soc hI nhIN skdy. sI[bI[afeI[ ivc
leI ÊubfiraF ivc lfl rMg Br ky qsvIr pfbMdIÈudf jQybMdI nfl sMbMDF ƒ aDfr ÈurU hoeI KfnfjMgI ny bhuq kuJ jwg Ëfihr
nfl ies qrHF lgfey gey qF jo golIaF bxfky XU[ey[pI[ey[ (ÊYrkfƒnI kfrvfeIaF kr idwqf hY. hukmrfn iDr kol af rhIaF
clfAux qoN bfad lhU vgx df idRÈ skdf hY. pRoPYsr qylquMbVy ƒ 2 jnvrI mIzIaf trfiel clfieaf jFdf hY. BImf- rokU kfƒn) lgf idwqy jfx nfl muliËm coxF dy mwdynËr lokF ivc jfx leI JUT,
isrijaf jf sky. sBf dI jnrl skwqr ƒ qVky sfZy iqMn vjy ƒ muMbeI hvfeI korygfEN ivc mukfmI pwDr `qy hoey ihMsk leI Ëmfnq hfsl krky afpxI kfƒnI jumilaF aqy nPrq dI iGnfAuxI
pUjf ÈkUn pFzy dI rfhnumfeI hyT mhfqmf awzy Aupr jhfj qoN Auqrdy sfr igRPqfr tkrfE dy mfmly ivc drj kIqI izPYNs kr skx dI guMjfieÈ hI Kqm ho isafsq qoN ibnf kuJ vI nhIN hY aqy BgvF
gFDI dI qsvIr Aupr iKzOxy ipsqOl nfl kr ilaf igaf, jdoN Auh ‘ÈihrI nkslI` aYP[afeI[afr[ ƒ pfbMdIÈudf mfEvfdI jFdI hY. Ëmfnq puils dI mnËUrI Aupr ibR g y z co x F qo N aY n pihlF BrmfAU
golIaF clf ky hwiqaf df mMËr duhrfieaf mfmly sbMDI bMbeI hfeIkort ivc Ëmfnq pfrtI nfl joVn leI pUry mfmly ƒ Kfs inrBr hox kfrn igRPqfr ÈKs ƒ ibnf afriQk irafieqF aYlfn ky dyÈ dy
igaf. ‘gFDI murdfbfd`, ‘mhfqmf gOzsy dI cfrfjoeI krn leI afey sn. puils moV idwqf jFdf hY ijs ivc puxy puils dy mukwdmf clfey mncfhy smyN qwk jylH ivc nfgirkF ƒ guMmrfh krn leI mjbUr ho
iËMdfbfd` dy nfary lfey gey aqy ies aiDkfrIaF ny ieh vI pRvfh nhIN kIqI vw z y aiDkfrI, sM G dIaF iQM k tY N k zwikaf jf skdf hY. vYsy puils ƒ afpxy irhf hY. iesy QoQ ƒ bxfeI rwKx leI
pUrI kfrvfeI df vIzIE kilwp bxf ky ik suprIm kort ny 11 PrvrI qk Aus sMsQfvF aqy BgvIN ivcfrDfrf vfly ‘sbUqF` Aupr aYnf ku Brosf hY ik pRoPYsr lok pwKI buwDIjIvIaF, aflockF aqy
vfierl kIqf igaf. ieh smfgm hr sfl ƒ igRPqfr nf krn df afdyÈ idwqf hoieaf iPlmsfË ieksur ho ky kMm kridaF vrvrf rfE aqy aY z vo k y t su i rM d r asihmq afvfËF dI ËubfnbMdI leI
krn df aYlfn vI kIqf igaf. puils mUk hY aqy ies qoN pihlF Aus ƒ igRPqfr ‘ÈihrI nksl` dI mhfn Koj krdy dyKy gfzilMg iKlfP hux gVHicrOlI iËlHy aMdr hukmrfnF dy ieÈfry ‘qy puils ƒ ies kdr
drÈk bxI rhI. bfad ivc KfnfpUrqI krnf iswDy qOr `qy adflq dI qOhIn gey. iPr ieh aYP[afeI[afr[ pUrI qrHF iek hor JUTf kys drj kIqf igaf hY qF sfiËÈF rcxIaF pY rhIaF hn ijs leI
leI jo prcf drj kIqf, Aus ivc vI hovygf. puils hr hrbf vrq ky Aus dI nftkI aml ivcoN guËrdI hoeI ‘pRDfn jo BImf-korygfEN afDfirq mfEvfdI puils aiDkfrIaF ƒ pRoPYsr afnMd vrgy
igRPqfr kIqy ÈKs ƒ ies bhfny qurMq Ëmfnq rokxf cfhuMdI hY. mMqrI dI hwiqaf dI sfiËÈ` qy ‘rfj iKlfP sfiËÈ dy pihly mfmly ivc AunHF ƒ Ëmfnq ËhIn buwDIjIvIaF ƒ jylH ivc sfVn leI
Ëmfnq `qy irhfa kr idwqf igaf ik Aus iek pfsy, GwtigxqIaF qy hor dwby- jMg CyVn dI sfiËÈ` ivc bdl jFdI hY iml jfx dI sUrq ivc AunHF ƒ dUjy kys suprIm kort dy afdyÈF ƒ pYrF ivc rolx
dI ishq TIk nhIN hY. muwK doÈI ihMdU kucly ihwisaF iKlfP KuwlHyafm nPrq aqy pUry mulk ivc buwDIjIvIaF dIaF dy bhfny jylH qoN bfhr afAux qoN roikaf aqy BgvyN afgUaF dIaF dihÈqvfdI
mhFsBf dI jnrl skwqr pUjf ÈkUn pFzy PYlfAuNdy ihMdUqv afgUaF dy ihMsf df Cwtf igRPqfrIaF ÈurU ho jFdIaF hn. jf sky. hux qk tfzf, potf aqy kfrvfeIaF ƒ nËraMdfË krn qoN vI guryË
ƒ igRPqfr nhIN kIqf igaf. sfbkf kyNdrI idMdy BfÈn aqy ibafn hn, ihMdUaF dy puxy puils vwloN ies sfiËÈ ƒ sfbq XU[ey[pI[ey[ kysF ivc iehI huMdf afieaf nhIN hY.
mMqrI Aumf BfrqI, mwD pRdyÈ dy sfbkf sdIaF dy apmfn df bdlf lYx dy swdy
muwK mMqrI qy hor isKrly afgUaF nfl hn, asihmq afvfËF ƒ KfmoÈ krn qy
Aus dIaF qsvIrF qoN sfP pqf lwgdf hY
ik mulk dI inaF pRxfnI dy smFqr
bxfeI ‘plyTI ihMdU adflq` dI ieh ‘jwj`
GwtigxqIaF dy nF hyT dihÈqvfdI kFzF
ƒ aMËfm dyx leI gupq groh aqy
hiQafrF dy gupq ËKIry hn ijnHF dIaF
buD
w IjIvIaF df pRqIkrm
BgvyN pirvfr dI mfmUlI hmfieqI nhIN qfrF vfr-vfr ihMdUqv jQybMdIaF dy (mulk dy ijnHF pMj isKrly buwDIjIvIaF ny agsq 2018
sgoN iek kwtV ihMdUqv afgU hY ijs df afgUaF nfl jf juVdIaF hn. rfm mMdr
ivc hwkF dy pMj GulftIaF (kvI vrvrf rfE, aYzvokyt suDf
vwzy BgvyN DunMqrF nfl gUVHf irÈqf hY. aqy ÈbrImflf mMdr vrgy muwidaF Aupr
Bfrdvfj, gOqm nvlwKf, aYzvokyt arux Pryrf, pRoPYsr vrnon
ieh gFDI dI soc aqy Aus vwloN inBfeI suprIm kort ƒ ihMdUaF dIaF BfvnfvF ƒ
BUimkf nfl asihmqI pRgtfAux jF Aus iDafn ivc rwKx dIaF DmkInumf nsIhqF goNËflvyË) dI igRPqfrI iKlfP suprIm kort ivc ptIÈn
dI aflocnf krn df mfmlf nhIN sI, ijvyN hn. ieh Kfs mujirm ikAuNik swqfDfrI pfeI sI, AunHF ny hux pRoPYsr qylquMbVy dI hflIaf igRPqfrI
gFDI dy bhuq sfry smkflIaF dy smyN qoN sMG ibRgyz dy afpxy bMdy hn ies leI Aupr ieh ibafn jfrI kIqf hY. -anvfdk)
hI Aus dI BUimkf ƒ lY ky huMdf afieaf puils aqy hor rfj mÈInrI nf kyvl
‘Bfvy N mhFrfÈtr pu i ls vw l o N igRPqfr krn df qrIkf hux srkfrI nIqI pRoPYsr afnMd qylquMbVy
hY, cfhy ieh zf[ aMbyzkr sn, kimAUinst AunHF dIaF BVkfAU kfrvfeIaF ƒ dyK ky
suprIm kort qoN nfbr ho ky pRoPYsr bx cuwkf hY. ZuwkvyN aml jF vfijb kfrn
jF soÈilst sn. ieh ieiqhfs ƒ Aultf axizwT kr idMdI hY sgoN bhuq sfry qo N Ëfihr hY ik sty t sM i vDfn ƒ
afnMd qylquMbVy dI ÊYrkfƒnI igRPqfrI qoN ibnf hI iswiKaf ivigafnIaF,
ky aqy afpxy ihqF anusfr muV ilK ky mfmilaF ivc AunHF df hwQ vtfAuNdI nËr AultfAux df cfhvfn hY.
iPlhfl tl geI hY, ieh Aus sMsQf buwDIjIvIaF, lyKkF, vkIlF aqy horF ƒ
nPrq dI ivcfrDfrf dI qrjmfnI krn afAuNdI hY. Gor dihÈqvfdI kFzF leI hux vkq hY ik srokfr rwKx vfly
vwloN pUrI qrHF kfƒn dy rfj ƒ qihs- igRPqfr krnf afËfd soc aqy ivcfr
vfilaF ƒ kOmI nfiekF vjoN sQfpq krn iËMmyvfr mujirmF ƒ sihjy hI ËmfnqF nfgirk vfijb kfƒnI aml ƒ qihs-
nihs krky kIqI geI hY ijs df PrË pRgtfvy aqy ivcfr-crcf krn dy hwk
dI igxI-imQI Xojnf df ihwsf hY. aqy klIn icwtF dy idwqIaF jFdIaF hn. nihs kIqy jfx aqy swqf dI durvrqoN
kfƒn ƒ bulMd krnf hY. ies ny shI Aupr iswDf hmlf hY.
dUjI Gtnf pRoPYsr afnMd qylquMbVy gOrI lMkyÈ-zBolkr-klburgI dy mfmly iKlfP ivÈfl afDfr vflI, puramn
kfƒnI aml dIaF sMivDfnk ËfmnIaF ijnHF ƒ igRPqfr kIqf igaf hY, Auh
dI igRPqfrI dI hY jo rOÈn iKafl dilq ƒ Cwz ky ienHF dy mfmilaF ivc kdy vI aqy sMivDfnk ivroD lihr Ausfrn.
aqy Kud jmhUrIaq ƒ mËfk bxf idwqf afAux vfly sflF ivc jylHF ivc sVdy
icMqk, mkbUl kflmnvIs aqy jmhUrI jFc eyjMsIaF vwloN dihÈqvfd ivroDI asIN juzIÈrI ƒ vI ies hmlfvr ruJfn
hY. bhuq sfiraF vwloN ienHF igRPqfrIaF rihxgy, ies qwQ ƒ dyKidaF ik ijnHF
hwkF df GulftIaf hY. 26 mhwqvpUrn kfƒn dIaF DfrfvF nhIN lgfeIaF geIaF. ƒ rokx dI apIl krdy hF jo Bfrq
aqy kfƒnI aml dy Gfx Aupr iqwKy pMj ‘kfrkunF` ƒ ipCly sfl igRPqfr kIqf
ikqfbF df rcyqf qylquMbVy, kul aflm Gor nPrq aqy dihÈqI ihMsf ivc lwgIaF dIaF sKq Gflxf rfhIN hfsl kIqIaF
svfl AuTfey gey hn, pr ienHF gMBIr igaf sI, Auh vfijb adflqI suxvfeI
ivc jfixaf-pCfixaf nF hY. dunIaf dIaF ienHF sMsQfvF Aupr kdy vI pfbMdIÈudf df jmhUrI rvfieqF leI Kqrf bx cuwkf
sMisaF aqy isKrlI juzIÈrI dIaF qoN ibnF hI mhIny dr mhIny jylH ivc guËfr
90 jQybMdIaF, 50 dy krIb aMbyzkrvfdI tYg nhIN lgfieaf jFdf. hY.‘
rokF ƒ srkfr vwloN nËraMdfË kIqf rhy hn. ieh AunHF nfgirkF ƒ KfmoÈ krn
sMsQfvF aqy nom cOmskI, jF zrYË vrgy dUjy pfsy, smfjI inaF aqy dwby-
igaf hY. df jfixaf-pCfixaf qrIkf hY jo sQfpqI -ro i mlf Qfpr, dy v kI
cotI dy buwDIjIvIaF ny Aus df mfmlf kucilaF dy hwk ivc socx, ilKx aqy
sMXukq rfÈtr kol AuTfieaf hY. puxy afvfË AuTfAux vfly pRoPYsr, vkIl,
pRo[ qylquMbVy dI igRPqfrI idKfAuNdI nfl sihmq nhIN jF jo buinafdI mnuwKI jYn, mfjf dfrUvflf, pRBfq
puils df dfavf hY ik hor igRPqfr kIqy lyKk/icMqk, jmhUrI kfrkun afid ËhIn
hY ik lokF ƒ Tos sbUq qoN ibnf hI hwkF dI sQfpqI leI kMm krdy hn. ies ptnfiek, sqIÈ dyÈpFzy
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (14)

coxF qoN pihlF rfm mMidr dy mud


w y ‘qy kfhlI peI modI srkfr
nvIN idwlI: coxF qoN pihlF modI ieh hY ik 6 dsMbr, 1992 ƒ kuJ ihMdUvfdI suprIm kort ny ies ËmIn sbMDI siQqI
srkfr rfm mMidr mfmly ivc kfhlI peI jQybMdIaF vwloN aXuwiDaf ivc bfbrI ƒ ijAuN dI iqAuN brkrfr rwKx dy afdyÈ rfm mMidr bxn qwk cYn nfl nhIN
jfpdI hY. srkfr vwloN rfm mMidr nfl msijd ƒ Zfh idwqf igaf sI. msijd df idwqy sn.
sbMDq mfmly ivc suprIm kort ivc nvIN ZFcf 0[313 eykV ËmIn ‘qy sI. ieh hux ivvfdq ËmIn df mfmlf bYTxgy ihMd:U vI[aYc[pI[
arËI dfier kr idwqI hY. arËI ivc 2[77 eykV ivvfdq ËmIn df hI ihwsf srbAuWc adflq dI suxvfeI aDIn hY. ielfhfbfd: ivÈv ihMdU pRIÈd (vI[aYc[pI[) ny mqf pfs kIqf ik rfm
bhuq sfrIaF ihMdUvfdI jQybMdIaF ies jnm BUmI ‘qy Èfndfr mMidr df inrmfx hox qwk rfm Bgq ihMdU nf cYn nfl
sbMDI byhwd kfhlIaF pYNdIaF nËr af bYTxgy aqy nf iksy ƒ ÈFqI nfl bYTx dyxgy. vI[aYc[pI[ dI Drm sMsd jF
rhIaF hn. ienHF ivc rfÈtrI soiem Dfrimk kONsl ny rfm jnm BUmI-bfbrI msijd ivvfd dy PYsly ‘c dyrI dI
syvk sMG dy muKI mohn Bfgvq vI Èfml inKyDI kIqI. ies mOky kuJ bulfiraF ny Bfjpf dI agvfeI vflI srkfr ƒ ies
hn. AunHF qoN ielfvf ivÈv ihMdU pRIÈd leI doÈI Tihrfieaf. mqy ‘c ikhf igaf ik rfm jnm BUmI trwst dI hfsl
nfl sfDU-sMq vI modI srkfr Auqy mMidr kIqI ËmIn Aus ƒ vfps krn dI afigaf dyx leI kyNdr vwloN suprIm kort ‘c
dy inrmfx leI lgfqfr dbfa pfAuNdy apIl krn dy kdm df Drm sMsd svfgq krdI hY.
af rhy hn.
kyNdr ivc BfrqI jnqf pfrtI dI ny ieh ibafn idwqf sI ik srkfr mMidr kyNdr ivc vI Bfjpf dI srkfr hovy aqy
agvfeI vflI srkfr hY aqy AuWqr pRdyÈ inrmfx leI adflq dy PYsly df ieMqËfr AuWqr pRdyÈ ivc vI iesy pfrtI dI srkfr
ivc vI Bfjpf dy XogI aidwiqafnfQ muwK krygI. sfl 2010 ivc ielfhfbfd hfeI hovy qF ipCly sfZy cfr sfl ivc Bfjpf
mMqrI hn. XogI keI vfr ieh ibafn dy kort ny ivvfdq 2[77 eykV ËmIn ƒ dy cox mnorQ pwqr ivc kIqy gey vfady
cuwky hn ik mMidr ivvfdq jgHf ‘qy hI suMnI vkÌ borz, inrmohI aKfVf aqy rfm anusfr mMidr df inrmfx ikAuN nhIN
bxygf. AunHF ny ieQoN qwk vI kih idwqf hY lwlf sMmqI ivckfr vMz dyx df PYslf hoieaf? Bfjpf hux hflfq ƒ vyKidaF
srkfr ny ikhf hY ik aXuwiDaf dI isrP hY. 1993 ivc ies ƒ imlf ky kyNdr ik jykr adflq ieh PYslf nhIN kr kIqf sI. ies PYsly ƒ vwK-vwK iDrF vwloN afpxI siQqI ƒ bcfAux leI hwQ-pYr
0[313 eykV ivvfdq ËmIn ƒ Cwz ky bfkI srkfr ny nfl dI sfrI 67 eykV dy lgBg skdI qF asIN 24 GMitaF dy aMdr-aMdr drjnF hI vwK-vwK apIlF rfhIN suprIm mfrdI nËr af rhI hY, ikAuNik icrF qoN
67 eykV ËmIn ies dy mflkF ƒ vfps ËmIn afpxy kbËy ivc (aYkvfier) kr mMidr df inrmfx kr idaFgy. kort ivc cuxOqI idwqI geI sI. kwtVvfdI jfrI rfm mMidr inrmfx dI rfjnIqI ivc
dy idwqI jfey. ies ËmIn sbMDI mfmlf leI sI. ies qoN bfad sfl 2003 ivc dUsry pfsy pRDfn mMqrI nirMdr modI ihMdUqvI sMgTnF df ieh mMnxf hY ik jykr Auh afp Èfml rhI hY.

jINd dI iËmnI cox ivc Bfjpf dI JMzI dfgI isafsqdfnF ‘qy cox
jINd: hirafxf dy vwkfrI ivDfn
sBf hlky jINd dI iËmnI cox hfkm iDr
BfrqI jnqf pfrtI ny ijwq leI hY. ienHF
ies cox nqIjy qoN bfad pRDfn mMqrI
nirMdr modI ny jINd dy lokF df DMnvfd
kridaF tvIt kIqf, ‘ieh aijhI sIt hY
rfmgVH iËmnI cox kimÈn ny kwisaf iÈkMjf
cM z IgVH : lok sBf coxF dOrfn inrdyÈF dI AulMGxf dI sUrq ivc
nqIijaF ‘c nvIN bxI jy[jy[pI[ dUjy qy ijwQy BfrqI jnqf pfrtI ny pihlF kdI kFgrs ny ijwqI AumIdvfrF vwloN cox kimÈn ƒ hI afpxy pfrtI dI mfnqf rwd ho skdI hY. cox
kFgrs qIjy sQfn Auqy rhI hY. ies cox vI ijwq hfsl nhIN kIqI.‘ hirafxf dy jY p u r : rfjsQfn dy rfmgVH aprfDk ipCokV bfry ivsQfr ivc kimÈn ny afAuNdIaF coxF dOrfn AumIdvfrF
‘c pol hoeIaF 1,30,828 votF ivcoN Bfjpf muwK mMqrI mnohr lfl Kwtr ny ikhf ik ivDfn sBf hlky dI iËmnI cox ivc jfxkfrI dy x I ho v y g I. sgo N Au n H F ƒ aqy AunHF dy pqI jF pqnI dI afmdn dy
AumIdvfr ikRÈn imwZf (48) ny 50,556 Bfjpf srkfr dIaF pfrdrÈI nIqIaF aqy kFgrs AumIdvfr ÈPIaf ËubYr ny aKbfrF aqy tYlIivËn ‘qy ieÈiqhfrF sroq, srkfrI jF gYr srkfrI kMpnIaF
votF hfsl kr ky ijwq hfsl kIqI hY. iBRÈtfcfr mukq qy srbpwKI ivkfs kfrn afpxy ivroDI Bfjpf AumIdvfr suKvMq ËrIey puils vwloN drj mfmilaF jF aqy trwstF afid ivc mYNbriÈp,
ieMzIan nYÈnl lok dl (ienYlo) qoN vwK lokF ny Bfjpf ‘qy Brosf jqfieaf hY. AunHF isMG ƒ 12000 qoN vwD votF dy Prk adflqF ivc ivcfr aDIn kysF bfry votrF iekrfrnfmf afid bfry jfxkfrI dyx
ho ky QoVHf smF pihlF hI hoNd ivc afeI ikhf ik Bfjpf sUby dIaF sfrIaF 10 lok nfl hrfieaf hY. ƒ dwsxf hovygf. sbMDI iewk qrHF nfl hlÌnfmf hI dyxf
jnnfiek jnqf pfrtI (jy[jy[pI[) dy sBf sItF ‘qy vI ijwq drj krygI. kFgrs AumIdvfr dI ijwq nfl cox kimÈn ny suprIm kort dy pvygf.
AumIdvfr idgivjY isMG cOtflf (27) jy[jy[pI[ dy idgivjY isMG ny ikhf ik AunHF hux hfkm iDr dIaF 200 mYNbrI ivDfn inrdyÈF qihq ieh hdfieqF jfrI kIqIaF aprfDk ipCokV sbMDI aKbfrF
37,631 votF hfsl krky dUjy sQfn Auqy ƒ imlIaF votF qoN sfbq huMdf hY ik sUby sBf ‘c sO sItF ho geIaF hn jdik hn. pMjfb dy muwK cox aiDkfrI zf[ aYs aqy tYlIivËn ‘c idwqy jfx vfly
rhy jdik kFgrs dy bulfry qy kYQl qoN ivc AunHF ƒ lok vwzy pwDr Auqy sihXog iek sIt AunHF dy BfeIvfl rfÈtrI lok kruxf rfjU vwloN rfj dIaF sfrIaF isafsI ieÈiqhfrF df Krcf AumIdvfr dy Kfqy
ivDfiek aqy kFgrs AumIdvfr rxdIp kr rhy hn. kFgrs AumIdvfr surjyvfl dl kol hY. sUbfeI cox ivBfg vwloN iDrF ƒ vI nvIaF hdfieqF bfry jfxkfrI ivc hI joiVaf jfvygf. muwK cox aiDkfrI
isMG surjyvflf 22,740 votF nfl qIjy ny ikhf ik lok sBf coxF ‘c kFgrs aiDkfrq qOr ‘qy jfrI kIqy gey dy idwqI geI hY. ny dwisaf ik sbMDq rfjnIqk pfrtI aqy
sQfn Auqy rhy. Bfjpf dy bfgI sMsd mYNbr Èfndfr kfrguËfrI idKfeygI qy kyNdr ‘c aMkiVaF anusfr ies cox ‘c ËubYr muwK cox aiDkfrI ny dwisaf ik AumIdvfr vwloN vwKo vwKry qOr Auqy Aus
rfj kumfr sYxI vwloN nvIN bxfeI geI srkfr bxfeygI. 345 votrF ny notf dI ƒ 44[77 PIsdI jdik Bfjpf AumIdvfr vwloN aprfDk ipCokV sbMDI Kyqr dy vwzy aÉbfrF ivc iqMn-iqMn vfr
lokqMqr surkÈf pfrtI (aYl[aYs[pI[) vrqoN kIqI hY. ikRÈn imwZf afXurvYidk AumIdvfr suKvMq isMG ƒ 38[20 votrF ƒ jfgrUk krn leI pRcfr dy vrqy 12 PONt sfeIË ivc aqy shI sQfn Auqy
dy AumIdvfr ivnod aÈrI 13,852 votF zfktr hn qy pMjfbI BfeIcfry nfl sbMD PIsdI votF imlIaF hn. kFgrs gey sfDnF bfry sbMDI irtrinMg aPsr jfxkfrI lfeI jfvy aqy ielYktRfink
nfl cOQy aqy ienYlo AumIdvfr AumYd isMG rwKdy hn. ieh iËmnI cox ikRÈn imwZf dy AumIdvfr ny Bfjpf AumIdvfr ƒ qy cox aiDkfrI vwloN vI shI pfeI jfvygI. mIzIaf ivc vI ieÈiqhfr iqMn-iqMn vfr
ryZU ƒ isrP 3,454 votF imlIaF qy Auh ipqf qy ienYlo dy hrI cMd imwZf dy dyhFq 12,288 votF dy Prk nfl mfq idwqI. jykr koeI AumIdvfr aijhf krn ivc clfieaf jfvy. jy nfmËdgI pwqr vfps
afpxI Ëmfnq vI nf bcf sky. hox kfrn krvfeI geI sI. sPl nhIN huMdf qF kimÈn vwloN kfrvfeI lYx dI qYa imqI iksy mhIny dI 10 qrIk
kIqI jfvygI. AunHF dwisaf ik AumIdvfr hY aqy votF pYx df kfrj 24 qrIk ƒ
ruËgfr mOikaF bfry dfaivaF `qy iGrI modI srkfr vw l o N aprfDk ipCo k V bfry afpxI
isafsI pfrtI ƒ dwisaf jfvygf qy pfrtI
ho x f hY qF aprfDk ipCo k V sbM D I
jfxkfrI aÉbfrF ivc CpfAux dI kfrvfeI
nvIN idwlI: ipCly pMj sflF dOrfn nOkrIaF dy asl aMkVy df Kulfsf nf byruËgfrI dI dr 45 sflF ‘c sB qoN vwloN ieh jfxkfrI vYWbsfeIt rfhIN jnqk Ausy mhIny dI 11 qrIk qoN 22 qrIk qwk
ruËgfr dy mOikaF bfry mIzIaf ‘c afeI hovy. Auprly pwDr ‘qy hY. ies qoN pihlF kFgrs kIqI jfvygI. mukMml kIqI jfvy.
irport Auqy ivroDI iDr aqy Bfjpf kFgrs pRDfn rfhul gFDI ny pRDfn dy muwK qrjmfn rxdIp surjyvflf ny ikhf
afhmo-sfhmxy af gey hn. ivroDI iDr mMqrI nirMdr modI ‘qy inÈfnf syDidaF ik ruËgfr dy aMkVy jfrI nf hox ies
df kihxf hY ik nOjvfnF ƒ ruËgfr dyx
df vfadf krn vflI modI srkfr ny kOmI
dfavf kIqf ik hr sfl do kroV nOkrIaF
dyx df vfadf krn vfly pRDfn mMqrI df
leI kOmI aMkVf kimÈn dy mYNbrF ƒ
asqIPy dyxy pey. irport muqfbk ipMzF
sfbkf rwiKaf mMqrI jfrj
nmUnf srvyKx dPqr (aYn[ aYs[ aYs[
E[) dI irport ƒ vI rok ilaf hY qF jo
irport kfrz ‘kOmI afPq‘ vjoN sfhmxy
afieaf hY. AunHF dfavf kIqf ik
dy 15 qoN 29 sflF dy Aumr vrg ‘c
byruËgfrI dI dr 2017-18 ivc iqMn PrnFzyË df dyhFq
guxf vD ky 17[4 PIsdI ‘qy phuMc geI nvIN idwlI: dyÈ dy sfbkf rwiKaf mMqrI jfrj PrnFzyË (88) df dyhFq
Bfrq ‘c coxF qoN pihlF iPrkU hY. ipMzF ‘c mihlf byruËgfrF dI dr iesy
vkPy dOrfn 4[8 PIsdI qoN vD ky 13[6
ho igaf. Auh lMmy smyN qoN Xfd ÈkqI guafcx dI ibmfrI (alËfeImr) qoN pIVq
sn qy kuJ idn pihlF AunHF ƒ
ihMsf df KdÈf PIsdI ‘qy phuMc geI hY.
byruËgfrI dy aMkiVaF sbMDI
svfeIn PlU vI ho igaf sI. rfj
sBf aqy lok sBf dy mYNbr rhy
vfiÈMgtn: amrIkf dI KuPIaf pYdf kIqf hY. AunHF ikhf ik coxF dOrfn irport aMiqm nhIN: srkfrI srvyKx
PrnFzyË atl ibhfrI vfjpeI dI
eyjMsI dy muKI ny afpxy sMsd mYNbrF ƒ ihMdU rfÈtrvfdI pRcfr dyKx ƒ iml ‘qy afDfirq irport ‘c dfavf kIqf igaf
srkfr ‘c rwiKaf mMqrI rhy.
jfxkfrI idwqI hY ik lok sBf coxF qoN skdf hY qy afpxy smrQkF ƒ BVkfAux hY ik Bfrq ‘c byruËgfrI dI dr 2017
ies qo N ielfvf Au h sM c fr
pihlF Bfrq ƒ iPrkU qxfa df sfhmxf leI hyTly pwDr ‘qy ihMsf BVkfeI jf skdI ivc 45 sflF ivc sB qoN vwD 6[1 PIsdI
mMqrI, AudXog mMqrI, ryl mMqrI
krnf pY skdf hY. KuÌIaf eyjMsI dy hY. kots ny cOks kridaF ikhf ik iPrkU rhI. AuNj srkfr ny ikhf hY ik ies
ijhy aihm ahuidaF Auqy vI rhy.
zfierYktr zYn kots ny amrIkI sYnt qxfa vDx nfl BfrqI muslmfn alwg- irport ƒ ajy pRvfngI nhIN idwqI geI
jfrj PrnFzyË 14vIN lok sBf ‘c
ƒ ilKqI dwisaf ik Bfjpf jykr Qlwg pY skdy hn ijs df Pfiedf AuTf ky hY. kOmI nmUnf srvyKx dPqr dy smFbwD
muËwÌrpur qoN jnqf dl (XUnfeIitz)
rfÈtrvfdI ivcfrDfrf vwl Ëor idMdI hY ieslfimk aiqvfdI Bfrq ‘c afpxf ikrq smrwQf bfry srvyKx muqfbk
dI itkt Auqy sMsd mYNbr cuxy gey
qF Bfrq ‘c sMsdI coxF qoN pihlF iPrkU pRBfv vDfAux dI koiÈÈ krngy. AunHF ikhf byruËgfrI dI aijhI dr pihlF 1972-
sn. AunHF smqf pfrtI dI sQfpnf
ihMsf BVk skdI hY. ik sfzf aMdfËf hY ik GwtoN-Gwt meI 73 ‘c dyKx ƒ imlI sI. nIqI afXog dy
vI kIqI. Auh 1998 qoN 2004 qwk
kots ny sYnt ƒ dwisaf ik modI dy 2019 qwk srhwd ‘qy aiqvfd qy kMtrol Aup cyarmYn rfjIv kumfr ny ikhf ik
aYn[zI[ey[ srkfr ivc rwiKaf mMqrI rhy. sMn 1967 qoN 2004 qwk AunHF nON
kfrjkfl dy dOrfn Bfjpf dIaF nIqIaF ryKf ‘qy golIbfrI Bfrq qy pfiksqfn ivc aKbfr vwloN pRkfiÈq irport aMiqm nhIN
lok sBf coxF ijwqIaF. PrnFzyË dI mOq AunHF dy Gr ivc hI hoeI.
ny pfrtI dy Èfisq rfjF ‘c iPrkU qxfa qxfa vDx df kfrn bxygI. hY aqy ieh KrVf irport hY.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (15)

blbIr isMG zuml


y I dI ikqfb ‘mYN imwtI df rUp` irlIË
inAU Xfrk (ibAUr)o : “awj quhfzy idMidaF doihaF ‘c pyÈ mfnvvfdI phuMc qIjf prcf ‘gfgr ivc sfgr-mYN bfKUbI agFh qorI hY. Aus ny ikqfb ivc qy ÈfierI bfry idlcsp gwlF kIqIaF.
hwQF `c phuMcI myrI doihaF dI ikqfb df df iËkr kIqf aqy afpxy prcy ‘mYN imwtI imwtI df rUp` zf[ srdUl isMG aOjlf df rih geIaF tfeIipMg dIaF glqIaF vwl bldyv isMG gryvfl ny blbIr dy
bIj krIb 12 sfl pihlF AudoN myry aMdr df rUp- puKqf doihaF df srUp’ ivcoN aMÈ iliKaf sI, jo jsbIr isMG zumylI ny vI iDafn idvfieaf. ies ÈuB kfrj ‘qy vDfeI idwqI qy Aus dI
bIijaf igaf sI, jdoN pMjfbI sfihq sFJy kIqy. sroiqaF nfl sFJf kIqf. zf[ aOjlf jsivMdr isMG sMDU ny ikhf ik AunHF kfiv-klf dI ÈlfGf kIqI.
akYzmI bxI sI qy mYN ies dIaF mIitMgF zf[ mwKx isMG df iliKaf prcf muqfbk ‘mYN imwtI df rUp` ivc ijwQy dI blbIr nfl do dhfikaF dI imwqrqf smfgm dy pihly pVfa dy aKIr
`c jfxf ÈurU kIqf sI. akYzmI dy mYNbrF ivc inAU Xfrk vsdI pMjfbI sfihq qy
dy AuqÈfh qy Xog agvfeI sdkf mYN kivqf sMgIq ƒ smripq hsqI rItf kohlI ny
ilKxI ÈurU kIqI, ijs df iswtf ieh ikqfb ‘mYN imwtI df rUp` `coN doihaF df gfien
‘mYN imwtI df rUp` hY.” kr ky smfgm ƒ vwKrf afXfm pRdfn
ieh ivcfr inAU Xfrk vsdy pMjfbI kIqf.
kvI blbIr isMG zumylI ny Aus BrvyN agly dOr ivc hoey kvI drbfr ivc
smfgm ‘c khy, ijwQy Aus dI doihaF dI mnmohn pUnI, rfijMdr ijMd, zf[ sMdIp
pusqk ‘mYN imwtI df rUp‘ irlIË geI. isM G , su i rM d r so h l, su r jIq isM G
irlIË dI rsm bjurg srbFgI sfihqkfr GolIaf, jsbIr isMG zumylI, mInflI,
zf[ rfmjI dfs syTI mihqfb ny adf kIqI. prmjIq kOr, AuNkfr isMG zumylI aqy
ies smfgm dy pRDfngI mMzl ivc zf[ blbIr isMG zumylI qoN ielfvf keI hor
rfmjI dfs syTI, bldyv isMG gryvfl, kvIaF ny kivqfvF pVHIaF. ryÈm isMG qy
zf[ jIq cMdn aqy pMjfbI kvI AuNkfr isMG jsivMdr isMG zumylI ny ivaMg pVHy.
zumylI suÈoiBq sn. smfgm dI kfrvfeI zf[ rfmjI dfs syTI
pRogrfm dI ÈurUafq kridaF AuNkfr pusqk irlIË krn smyN (KwibEN swj) zf[ rfmjI dfs syTI mihqfb, blbIr isMG zumylI, ryÈm isMG, zf[ aqy suirMdr sohl ny inBfeI.
isMG zumylI ny afey sfihqkfrF qy sfihq jIq isMG cMdn, AuNkfr isMG, svrnjIq isMG, qrlocn swcr aqy rItf kohlI. ies mOky hornF qoN ielfvf svrnjIq
pRymIaF ƒ ‘jI afieaF` ikhf. AuprMq isMG, jsrfj kOr, amn sohl, jsvMq
ikRÈnf sobqI qy sfQI luiDafxvI dy akfl ‘smfj-siBafcfr df bhu-prqI duinafvI rMgq hY, Bfv ajoky jIvn hY, pr AunHF dI ies kfiv-meI ÈKsIaq isMG, bljIq kOr, moinkf bsrf, qrlocn
clfxf `qy do imMt df mOn Dfr ky ivCVIaF ivÈlyÈx-mYN imwtI df rUp` inAU Xfrk XQfrQ dIaF ivsMgqIaF df kfiv-icqrn df dIdfr Auh pihlI vfr kr rhy hn. swcr, idldIp isMG, rivMdr kOr, rmn
rUhF ƒ ÈrDFjlI Byt kIqI geI. dI agFhvDU ÈKsIaq mnmohn pUnI ny hoieaf hY, AuQy bhuq sfry dohy aijhy hn, ryÈm isMG zumylI ny pusqk ivcoN zumylI, mnjIq kOr, gurdrÈn isMG,
suirMdr sohl ny blbIr isMG zumylI piVHaf. mwKx isMG dy ÈbdF ivc, “Èbd ijnHF ivc PlsPfnf rMg vI mfxn ƒ mnpsMd dohy pVH ky suxfey qy ikhf ik ieMdrjIq isMG, gurpRIq kOr, amrjIq
dI kfiv-klf dy nfl-nfl pMjfbI ivc dI qfkq ƒ ienHF doihaF ivc bhuq imldf hY. kuJ dohy qF eyny gihr-gMBIr hn ik AunHF isMG, jwsI isMG, amndIp kOr, ÈrnjIq
ilKy jf rhy kfiv-rUpF dohf qy dohVf dy vizafieaf igaf hY. ÈbdF rfhIN kul kolMbIaf XUnIvristI dy pRoPYsr zf[ ‘c smfieaf PlsPf AunHF dI pkV ivc isMG, blivMdr isMG, mnijMdr kOr,
aMqr bfry crcf CyVI. zumylI-kfiv ‘c aflm ivc vrq rhy moh dI gwl kIqI sMdIp isMG anusfr blbIr isMG zumylI nhIN afieaf. AuNkfr isMG zumylI ny ieÈrIq kOr, smr isMG, ismrnjIq isMG
afey ibMbF, idRÈtFqF, pRqIkF df hvfly geI hY.” ny ies ikqfb ‘c doihaF dI rvfieq kfivk aMdfË ivc blbIr dI ÈKsIaq aqy supRIq kOr hfjLr sn.

cMdUmfjrf df srboqm sMsd mYNbr vjoN snmfn


bihbl kFz: iqMn hor puils aiDkfrIaF nvIN idwlI: hlkf sRI anMdpur sfihb qoN sMsd mYNbr qy ÈRomxI akflI dl dy
sInIar nyqf pRym isMG cMdUmfjrf ƒ dyÈ dy srboqm sMsd mYNbr vjoN snmfinq kIqf

ivruD iÈkMjf kwsx dI iqafrI igaf hY. pRiswD mYgËIn ‘Pym ieMzIaf` vwloN krvfey
srvyKx anusfr cMdUmfjrf df nF dyÈ dy srboqm
25 mYNbrF dI kqfr ivc drj kIqf igaf.
PrIdkot: adflq ny bihbl kFz aiDkfrIaF dIaF Ëmfnq arËIaF rwd nOjvfnF dy kql sbMDI Qfxf bfjfKfnf ‘Pym ieMzIaf` vwloN krvfey srvyKx anusfr
ivc iGry iqM n pu i ls aiDkfrIaF kridaF jwj ny ikhf ik ieh do nOjvfnF ivc akqUbr 2015 ivwc prcf drj cMdUmfjrf vwloN lok sBf ivc sB qoN vwD svfl krn,
ibkrmjIq isMG, amrjIq isMG kulfr dy kql nfl juiVaf mfmlf hY aqy ies hoieaf sI. bihs ivc ihwsf lYx, dyÈ qy ivdyÈ dy mfmilaF dI
aqy pRdIp isMG dIaF agfAUN Ëmfnq gMBIr aprfD ivc puils aiDkfrIaF ƒ
arËIaF Kfrj kr idwqIaF. hux AunHF agfAUN Ëmfnq df lfB nhIN idwqf jf skdf
bfdlF qy sYxI iKlfP gwl krn qoN ielfvf pMjfb, afpxy hlky nfl sbMDq
muwdy AuTfAux aqy aYm[pI[ PMzF dI TIk ZMg nfl
dI igRPqfrI dI sMBfvnf vwD geI hY pr hY. aYs[pI[ ibkrmjIq isMG vwloN adflq hovy kfrvfeI: Kihrf vrqoN krn kr ky dyÈ dy pihly AuWc kotI dy sMsd
PgvfVf: pMjfbI eykqf pfrtI dy mYNbrF dI sUcI ivc nF afAux `qy sMsdI mfmilaF dy
pRDfn suKpfl isMG Kihrf ny afiKaf mMqrI nirMdr isMG qomr vloN srboqm sMsd mYNbr dy purskfr nfl ivigafn Bvn
ik pMjfb dI kFgrs srkfr ny brgfVI nvIN idwlI ivKy snmfinq kIqf igaf.
kFz ‘c sfbkf aYs[aYs[pI[ crnjIq
Èrmf ƒ igRPqfr kr ky kfPI lMby smyN
bfad CotI ijhI kfrvfeI kIqI hY, ijs

Auh rUpoÈ ho gey hn. ivÈyÈ jFc tIm dy spurd kIqy gey pfsport df vI Aus
vwloN sfbkf aYs[aYs[pI[ crnjIq Èrmf ƒ koeI lfB nhIN iml sikaf. nfl pMjfb dy lok sMquÈt nhIN, ikAuNik
dI igRPqfrI mgroN ienHF aiDkfrIaF ƒ adflq ny Aus ƒ afdyÈ idwqf ik ies mfmly ‘c muwK mulËm ajy puils
‘iswt` mUhry pyÈ hox leI ikhf igaf Auh afpxf pfsport adflq ivcoN vfps dI igRPq qoN bfhr hn.
sI. lY skdf hY. ies GtnfkRm qoN bfad Kihrf ny ikhf ik ies kys ‘c dovyN
aYs[pI[ ibkrmjIq isMG, puils aiDkfrI rUpoÈ ho gey hn. ivÈyÈ bfdlF, sfbkf zI[jI[pI[ sumyD sYxI
bfjfKfnf dy sfbkf aYs[aYc[E[ jFc tIm ny sfbkf aYs[aYs[pI[ dI smyq hornF mulËmF iKlfP Dfrf 302
amrjIq isMG kulfr aqy ieMspYktr igRPqfrI qoN bfad 90 idnF dy aMdr clfn qihq kfrvfeI hoxI cfhIdI hY. AunHF
pRdIp isMG ny 29 jnvrI ƒ jFc tIm adflq ivc pyÈ krnf hY aqy ies qoN ikhf ik jsits rxjIq isMG dI irport
sfhmxy pyÈ hox dI QF sQfnk sYÈn pihlF Auh Aukq iqMny aiDkfrIaF qoN ƒ hfeI kort ‘c iljfx kfrn ies
kort ivc arËI dy ky afpxI igRPqfrI puwC-igwC krnf cfhuMdI hY. iËkrXog hY mfmly ivc mulËm lMby smyN qoN bfhr
df KdÈf jqfieaf sI. puils ik bihbl kFz ivc mfry gey do iswK GuMm rhy hn.

pfiksqfn vwloN Bfrq ƒ isMD jl Kyqr dI PyrI df swdf BfrqI ivakqI ny lftrI
nvIN idwlI: pfiksqfn ny Bfrq ƒ swdf idwqf hY ik Auh AunHF vfly pfsy isMD
byisn df dOrf kry. jl sroq mMqrfly dy iek sInIar aiDkfrI ny ikhf ik isMD jl ivc ijwqy 19[45 kroV
smJOqy qihq dohF mulkF vwloN iek dUjy dyÈ dI PyrI pfAuxI lfËmI hY. dwsxf bxdf hY abU DfbI: iek BfrqI df abU DfbI
ik isMD kimÈnr dI agvfeI ivc afey pfiksqfnI vPd ny cfr roËf PyrI qihq Bfrq ivc mhInfvfr lftrI ivc 10 lwK drhfm
vfly pfsy cynfb byisn df dOrf kIqf sI. pfiksqfnI isMD kimÈnr swXd muhMmd (19[45 kroV rupey) df jYkpft lwgf hY.
myhr alI Èfh qy BfrqI kimÈnr pI[ky[sksYnf ny cynfb byisn ivc AusfrI aDIn pRÈFq pMdriQl ny ibwg itkt zrfa dI
BfrqI pxibjlI pRojYktF pfkl zl, rqly qy loar kflneI dI PyrI pfeI. vPd ny itkt afnlfeIn KrIdI sI. ieQy ieh sB
apryÈn aDIn bglIhfr pxibjlI pRojYkt vI vyiKaf. qoN vwzI lftrI hY.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (16)

ipMz BOrf ‘c ‘mfqf pRkfÈ kOr XfdgfrI’ awKF df ‘6vF muPq kYNp’
ÈhId Bgq isMG ngr hI vizafeI Xog hY. keI nfmvr sLKsIaqF ipMz BOrf qoN blbIr isMG vI iesy ipMz df mfx hn.
(ibAUro): ies ijly dy ipMz BOrf ivc kY N p ivc krIb hn. akfl qKq dy sfbkf jQydfr mrhUm iewQoN df jMmpl nOjvfn kulvIr isMG BOrf
lMGy aYqvfr mfqf pRkfÈ kOr XfdgfrI 400 mrIËF dIaF awKF igafnI sfDU isMG BOrf aqy nfmI ZfzI AulMipk ‘c ieMglYNz dI hfkI tIm df
trw s t vlo N ‘shfieqf sM s Qf’, gR f m df muafienf kIqf avqfr isMG BOrf qoN ielfvf jlMDr dy mYNbr irhf. amrIkf vsdy pwqrkfr qy
pMcfieq qy ngr invfsIaF dy sihXog nfl igaf, 100 dy krIb akfl afeI hspqfl dy muKI zf[ blbIr lyKk aYs[ aÈok BOrf vI iesy ipMz qoN
6vF awKF df muPq kYNp iewQy srkfrI nËr dIaF aYnkF isMG BOrf aqy afm afdmI pfrtI dy zf[ hn.
aYlImYNtrI skUl ivc zf[ rijMdr isMG idwqIaF geIaF aqy 53
rfjI dI agvfeI hyT lfieaf igaf, ijs mrIËF dIaF awKF dy
df AudGftn sfbkf afeI[ jI[ aqy afDuink qknIk nfl
AulMpIan suirMdr isMG soZI ny kridaF rijMdrf afeI hspqfl
ikhf ik aijhy smfjk kfrjF dI ies luiDafxf ivKy apRyÈn
vyly pMjfb nUM vwzI loV hY qy sfnUM isafsI kIqy gey.
ivcfrDfrf qoN Aupr AuT ky aijhy kfrjF ies mOky hornF qoN
ivc sihXog krnf cfhIdf hY. ielfvf ipMz dy srpMc
ies mOky muwK mihmfn kFgrs dy rxjIq kumfr, mYNbr
ijlf pRDfn sqvIr isMG pwlI iJwkI ny pMcfieq lKivMdr
ikhf ik aYs[ aÈok BOrf aqy AunHF dy kumfr, suirMdr pfl,
pirvfr vloN afpxI mfqf pRkfÈ kOr nUM ibMdr isMG, gogf mwlHI,
ieMj smfj syvf vjoN Xfd krnf swcIN mwucIN bspf dy sfbkf ijlf
pRDfn divMdr ÈINhmfr, sUbydfr nsIb
cMd, mfstr pRym isMG sUrfpurI, pRo[ ÈMkr
dfs smyq ielfky dIaF nfmI ÈKsIaqF
hfËr sn.
kYNp dy muwK pRbMDk aYs[ aÈok BOrf
ny sB df DMnvfd kridaF ikhf ik ijnHF
pirvfrF ivc mF nUM Xfd rwKx df sMklp
bixaf hoieaf hY, AunHF pirvfrF ivc
AudfsI qy gmI df KdÈf kdy vI pYdf nhIN
huMdf. Auh afpxI mfqf pRkfÈ kOr nUM Xfd
krn leI ieh smfj syvI kfrj krky
afpxy afp nUM DnBfgI hoieaf smJdf
hY. AunHF ‘shfieqf’ sMsQf dy amrIkf
siQq muwK sMcflk zf[ hrkyÈ sMDU df
DMnvfd kridaF ikhf ik ipCly 6 sflF
ivc ies sMsQf ny pMjfb nUM ishq syvfvF
dyx, anfQF qy byafsiraF df afsrf bxn
ivc vwzI BUimkf inBfeI hY.

dirafvF dy pRdiU Èq pfxI ny Friends Of Punjab Foundation


vMzIaF ibmfrIaF ‘myrf ipMz’ dy vfsI quhfnUM hfkF mfr rhy hn
cMzIgVH: sqluj diraf dy idno idn pRdUiÈq smF pihlF hfeI kort vwloN Èihr luiDafxf ‘coN lMGdy
ho rhy pfxI ƒ bcfAux leI iksy vI srkfr ny koeI buwZy nfly dy kol bxIaF rMg rMgfeI vflIaF PYktrIaF
aihm BUimkf nhIN inBfeI, ijs kfrn nf isrP ƒ buwZy nfly ‘c qyËfbI pfxI nf pfAux dy sÉq inrdyÈ gurUaF dI DrqI dy
dirafeI pwtI dy lok iBafnk ibmfrIaF df iÈkfr dy ky pRÈfsn ƒ vI hukm jfrI kIqy sn ik aijhIaF vfsIaF aqy quhfzy myrf
ho ky mOq dy mUMh jf rhy hn sgoN gMdy pfxI ny diraf PYktrIaF ƒ qfly lgf idwqy jfx. BfvyN Aus smyN
‘c pldIaF mwCIaF, keI prvfsI pMCIaF qy jIv- srkfr ny sKqI vrq ky keI PYktrIaF ƒ qfly jV bcpn dIaF XfdF nUM ipMz
jMqUaF dIaF nslF hI Kqm kr idwqIaF hn.
adflqI hukmF dy bfvjUd srkfr diraf dy
vI idwqy sn pr iPr sB kuJ gol-mol ho igaf.
hYrfnI dI gwl hY ik pMjfb dy pivwqr Èihr sRI
awj quhfzI loV hY
pivwqr pfxI ‘c vot nIqI ƒ awgy rwK ky diraf ‘c anMdpur sfihb qoN pMjfb ‘c dfKl huMdy diraf sqluj pRQm pfiqsLfh gurU nfnk dyv jI ny afpxy bcpn qoN lY ky ijLMdgI dy afKrI
Ëihr Golx ‘c lwgy hoey lokF sfhmxy byvws hoeI dy dohIN pfsI pMjfb dI hwd qwk krIb 22 ivDfn sBf idnF qwk mnuwKqf dI syvf kIqI aqy grIbF dI mdd kIqI. AunHF df sunyhf sI,
ivKfeI dy rhI hY. blfk iswDvF byt dy ipMz vlIpur hlky pYNdy hn pr ajy qwk ienHF hlikaF dy nyqfvF “nfm jpo, ikrq kro, vMz Cko.” iswKI ieQoN hI sLurU huMdI hY. sfzy ivcoN bhuqy ‘nfm
Éurd dy koloN buwZy nfly df gMdf pfxI pUrI rPqfr ny diraf dy pivwqr pfxI ‘c Ëihr Golx df kMm jpo’ aqy ‘ikrq kro’ dy hukm `qy qF pihrf idMdy hn, pr grIbF dI mdd, Kfs
nfl diraf sqluj dy pfxI ‘c Gul irhf hY, ijs ny kr rhy lokF dI pCfx krn leI koeI kdm nhIN kr jo QuVHF dy mfry huMdy hn, leI ‘vMz Cko’ dy hukm nUM ivsfr Cwzdy hn.
diraf sqluj dy dohIN pfsI mflvf qy duafbf Kyqr cuwikaf aqy nf hI vfqfvrn pRymIaF dI bFh PVI. ‘PrYNzjL afP pMjfb PfAUNzysLn’ nfl juVy prvfsI BfrqI grIbF dI mdd
dy drjnF ipMzF df pfxI pRdUiÈq krky rwK idwqf hY.
jy vyiKaf jfvy qF Aukq ipMzF ivc 700 Puwt dI zUMGfeI pMjfb klf pirÈd vwloN krn leI afpxy ipMzF nUM apnf rhy hn. byaOlfd grIb bjurg, grIb ivDvfvF,
aMghIx aqy grIb pirvfr dy ividafrQIaF nUM mdd iml rhI hY. ies dIaF
qwk vI DrqI hyTlf pfxI iensfnI jfnF leI hI nhIN
sgoN sfry jIv jMqUaF leI vI pIx Xog nhIN irhf.
awT ÈKsIaqF ƒ ‘pMjfb kuJ asl imsflF ies qrHF hn:
*byjmIn ivDvf, iqMn muitafr DIaF (ijnHF ivcoN do aMghIx hn).
Aukq ipMzF dy lok afpxy GrF ‘c lwgy nlikaF df gOrv snmfn` *aYm[ ey[ dI pVHfeI pUrI kr rhI grIb nOjvfn lVkI.
pfxI pIx kfrn kYNsr, kflf pIlIaf afid ibmfrIaF cMzIgVH: pMjfb klf pirÈd vwloN zf[ mihMdr *grIb iksfn dI apfhj ivDvf aqy Aus dy do bwcy.
df iÈkfr ho rhy hn. sQfnk lokF df kihxf hY ik isMG rMDfvf klf aqy sfihq Auqsv ivc pMjfb dIaF *do bwicaF df byjmInf bfp, jo burI qrHF jLKmI hoeI lwq df ielfj nf krvf
buwZy nfly rfhIN sqluj diraf ‘c Èihr luiDafxf AuGIaF hsqIaF df snmfn kIqf igaf, ijnHF ivc skx kr ky kMm nhIN kr skdf.
dIaF keI rMg-rMgfAux vflIaF PYktrIaF dy pY rhy pRiswD sfihqkfr dlIp kOr itvfxf, zf[ qyjvMq isMG *ipMz dy aKOqI mYzIkl zfktr vloN glq ielfj kIqy jfx kfrn grIb
gMdy pfxI kfrn diraf df ieh pfxI PslF dy Xog igwl, pRym pRkfÈ, nftkkfr afqmjIq, ÈhrXfr, pirvfr df iek nOjvfn ividafrQI, ijs dy dovyN gurdy PylH ho cuky hn.
nhIN irhf hY qy luiDafxf dI buwkl ‘c ies gMdy pfxI do pRiswD PotogRfPr rGU rfey qy rxbIr kflykf Èfml ienHF aqy keI hor ipMzF dy sYNkVy lokF dI ‘PrYNzjL afP pMjfb PfAUNzysLn’
nfl pl rhIaF sbËIaF dI vrqoN krn nfl qMdrusq hn. ienHF ÈÉsIaqF ƒ ‘pMjfb gOrv snmfn` idwqf vloN mdd kIqI jf rhI hY. PfAUNzysLn afp koeI pYsf iekwTf nhIN krdI, isrP
lok vI mrIË bx rhy hn. AunHF ieh vI dwisaf ik igaf. ieh snmfn gulËfr isMG sMDU ƒ vI idwqf prvfsI BfrqIaF dI ‘myrf ipMz’ Xfin afpxf ipMz apnfAux ivc mdd krdI
iksy smyN diraf sqluj dy pfxI ‘c mwCIaF qoN ielfvf igaf, pr Auh smfgm ivc hfËr nhIN ho sky. hY. pUry vyrvy sfzI vYb sfeIt www.friendsofpunjabfoundation.org qoN hfsl
keI prvfsI pMCIaF dy JuMz ivKfeI idMdy sn pr jdoN ies smfgm dy muwK mihmfn vjoN mihMdr isMMG kIqy jf skdy hn.
qoN diraf ‘c buwZy nfly df gMdf pfxI pY irhf hY, Aus rMDfvf dy puwq jiqMdr isMG rMDfvf Èfml hoey. pRiswD
smyN qoN koeI jIv-jMqU nhIN ivKfeI dy irhf. sUPI gfiek rwbI Èyrigwl ny smF bMinHaf. dwsxXog sfzy nfl Pon rfhIN vI sMprk kIqf jf skdf hY:
sqluj diraf dy kMZy ‘qy dysI Èrfb kwZx vfly hY ik pMjfb klf pirÈd vwloN sYktr-16 siQq
Èrfb qskr keI vfr ies gMdy pfxI dI hI vrqoN pMjfb klf Bvn dy ivhVy ivc 7 PrvrI qwk zf[ BuipMdr isMG huMdl, Pon: 630-802-2179
kr lYNdy hn aqy ieh Èrfb pIx nfl keI kImqI
jfnF mOq dy mUMh jf pYNdIaF hn. dUjy pfsy BfvyN kuJ
mihMdr isMG rMDfvf klf qy sfihq Auqsv krvfieaf E-mail: hundalb@yahoo.com
jf igaf.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (17)

ivrfsq `c imly krËy dy inbyVy df muZ


w bwJf suprIm kort vwlNo
iPlOr qy horF
cMzIgVH: 15vyN ivwq kimÈn dy muwidaF ƒ lY ky iekmq hn aqy AunHF ƒ
cyarmYn aYn[ky[ isMG ny pMjfb srkfr kYptn amirMdr isMG ny iksfnF dy hwl krn ‘qy Ëor idwqf hY. iËkrXog hY iKlfP kys ‘qy rok
ƒ ipClI akflI-Bfjpf srkfr koloN ik anfj dy krËy ƒ hwl krvfAux leI cMzIgVH: suprIm kort ny pMjfb
ivrfsq ivc imly anfj dy 31,000 kroV krËy ‘qy lIk leI pYkyj mMigaf muwK mMqrI aqy ivwq mMqrI ny pRDfn mMqrI dy sfbkf jylH mMqrI srvn isMG iPlOr,
rupey dy krËy df inptfrf krn df Brosf cMzIgVH: pMjfb dy muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG ny 15vyN ivwq kimÈn nirMdr modI qy kyNdrI ivwq mMqrI arux AunHF dy lVky qy 9 horF ivruwD muhflI dI
idwqf hY. ies vfsqy kimÈn dy mYNbr zf[ pfsoN ivÈyÈ krËf rfhq pYkyj dI mMg kIqI jyqlI kol keI gyVy kwZy sn pr AunHF sI[bI[afeI[ kort ivc cwl rhy kys ‘qy
rmyÈ cMd dI agvfeI hyT kmytI bxfAux hY qF jo sUby dy arQcfry ƒ muV mËbUq ajy qwk hfmI nhIN BrI sI. rok lf idwqI hY. sfbkf mMqrI, AunHF dy
df aYlfn kIqf igaf hY. AuNj pMjfb srkfr bxfieaf jf sky. AunHF sMkt nfl jUJ rhy pMjfb srkfr ny ikhf ik 14vyN ivwq lVky aqy 9 hor ivakqIaF iKlfP kfly
ƒ vwzI rfhq imlI hY pr kimÈn ny iksfnF dy krËy ‘qy lIk Pyrn leI XkmuÈq kimÈn ny sUby dI bhuq Gwt mdd dI Dn ƒ icwty ivc bdlx sbMDI kys muhflI
iksfnI isr cVHy krËy dy mfmly ivc koeI pYkyj vI mMigaf. jI[aYs[tI[ lfgU hox qoN isPfrÈ kIqI sI aqy 15vyN ivwq kimÈn dI sI[bI[afeI[ adflq ivc cwl irhf
rfhq dyx qoN nFh kr idwqI hY. kimÈn ny bfad sUby ƒ mflIey pwKoN sQfeI Gftf hox ƒ vDyry KulHidlI nfl isPfrÈF krnIaF hY. ieh kys ienPorsmYNt zfierYktoryt
ikhf hY ik rfj srkfr ƒ ies df hwl df iËkr kridaF AunHF dwisaf ik kyNdr cfhIdIaF hn. AunHF ikhf ik ibhqr ny jgdIÈ Bolf dy bhu-kroVI zrwgË dy
afpxy pwDr ‘qy hI krnf pvygf. srkfr vwloN idwqf jFdf muafvËf pihlI kfrguËfrI vfly sUibaF ƒ sËf nhIN idwqI DMdy dy sbMD ivc dfier kIqf sI.
muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG, julfeI, 2022 qwk Kqm ho jfvygf ijs qoN jfxI cfhIdI hY. sUby ivc pfxI dy izwg qqkflI mMqrI aqy Aus dy byty
mMqrIaF aqy aiDkfrIaF nfl sUby dy bfad sUby dy mflIey ivc sflfnf 10,000- rhy pwDr ‘qy kimÈn ny icMqf Ëfihr dmnbIr df nF ies mfmly ivc ley jfx
msilaF bfry ivafpk ivcfr vtFdry 12,000 kroV qwk dI vwzI kmI afvygI. ies kridaF srkfr ƒ jldI PslI cwkr qoN bfad mMqrI ny akflI-Bfjpf gwTjoV
mgroN ivwq kimÈn dy cyarmYn ny ikhf Gfty dy mwdynËr kyNdr srkfr, pMjfb vrgy sUibaF leI muafvËf dyxf 30 jUn, bdlx leI ikhf hY. sMkt ivc iGry sUby srkfr smyN 2014 ivc asqIPf dy idwqf
ik sUby ny anfj dy mfmly ivc dyÈ ƒ 2022 qoN bfad vI jfrI rwKy. dy iksfnF dI mdd leI krËf muafPI dy sI qy ipClIaF ivDfn sBf coxF qoN pihlF
afqm inrBr bxfAux ivc aihm Xogdfn sfry pwKF ‘qy iDafn dyx df vfadf krdy Auh sfl 2017 ivc kFgrs pfrtI ivc
pfieaf hY. AunHF ikhf ik pMjfb dy KuÈhfl ivafj 18,500 kroV rupey bx igaf hY. kdm AuTfAuxy cfhIdy hn. ies sbMDI hoey kimÈn ny pMjfb dIaF ivwqI hflqF Èfml ho gey sn. AunHF ny kFgrs pfrtI
hoey ibnF dyÈ KuÈhfl nhIN ho skdf. anfj ies dy inptfry leI kmytI bxf idwqI srkfr vw l o N Au T fey gey kdmF nfl dI mdd df Brosf idwqf hY. AunHF ikhf ik dI itkt hfsl krn df Xqn kIqf sI,
Kfqy ivc pMjfb isr cVHy 31,000 kroV geI hY ijhVI Cy-swq hPiqaF ivc suJfa kimÈn ny sihmqI Ëfihr kIqI hY. AunHF srkfr iksfnF dI krËf muafPI ‘ivwqI pr sPl nhIN ho sky. sfbkf mMqrI dy
dy krËy bfry AunHF ikhf ik ies mfmly dyvygI. AunHF ikhf ik rfj srkfr ƒ aijhy pMjfb dIaF sfrIaF rfjnIqk pfrtIaF iËMmyvfrI bjt mYnyjmYNt aYkt‘ qihq iqMn lVky dmnbIr isMG ny suprIm kort vwloN
ivc 12,500 kroV rupey dy mUl nfloN kriËaF dI muV nObq nf afAux dyx leI dI ies gwloN pRÈMsf kIqI ik Auh sUby dy PIsdI krËf lY ky hI kr skdI hY. ies kys ‘qy rok lfAux dy PYsly df svfgq
qoN pihlF muwK mMqrI ny ikhf ik kridaF doÈ lfieaf ik ipClI akflI

mOV bMb kFz: jFc `c iZwl Auqy AuTy svfl aYP[sI[afeI[ sUby ivcoN Psl dI Gwt
KrId kr rhI hY. AunHF ikhf ik
aYP[sI[afeI[ dy gudfm Bry pey hn aqy
srkfr ny isafsI bdlfKorI qihq kys
drj krvfieaf sI. AunHF ikhf ik eI[zI
vwloN kIqI jFc ivc keI ÉfmIaF sn, ies
mOV mMzI: mOV bMb Dmfky dI jFc dyKxf cfhuMdy hn. Aus ny afpxy ÈhId puwq sOrB ƒ bMb kFz ivc guaf dyx vfly aglI Psl ƒ BMzfr krn leI koeI QF leI suprIm kort jfx qoN ielfvf hor
ivc vrqI jf rhI iZwl Auqy svfl AuT hoey POjI puwqr kflf isMG dy duwK ƒ afpxy rfkyÈ kumfr dy pirvfr df hY. do mhIny nhIN bcI hY. koeI rsqf nhIN sI.
rhy hn. 2 sfl qoN bfad vI doÈIaF ƒ poqry irpndIp df mUMh dyK ky jr ilaf hspqfl dfKl rihx qoN bfad mfrc
kfbU krn dI QF isrP qsvIrF jfrI krky
zMg sfiraf igaf hY.
sI, pr mgroN poqf vI nf bicaf.
iesy qrHF mOV bMb Dmfky dI Byt cVHy
2016 ƒ aMkuÈ cwl visaf qF mMzI
vfsIaF ny iensfP lYx Kfqr sMGrÈ df
pMjfb srkfr vwlNo muPq ibjlI dyx
rfh PV ilaf. izptI kimÈnr ny CyqI
iensfP dyx df Brosf idwqf, pr ajy qwk
leI XUintF dI hwd htfAux df PYslf
iensfP nhIN imilaf. awj do sflF bfad cMzIgVH: pMjfb srkfr ny do mhIny bfad afAuNdy ibwl dy afDfr
mOV bMb kFz dy pIVqF ny iPr iensfP anusUicq jfqIaF, pwCVIaF ÈRyxIaF aqy Auqy kyvl 200 XUint pRqI mhIny qoN vwD
leI duhfeI pfeI hY. grIbI ryKf qoN hyTly pirvfrF leI ibjlI Kpq kIqy XUintF leI Bugqfn krnf
ipMz mOV klF dy jskrn leI bIqy Kpq dI sflfnf AuprlI hwd 3000 XUint pvygf.
do sflF ‘c koeI smF mubfrk nhIN irhf. htfAux df PYslf kIqf hY, ies dy nfl aYs[sI[
Aus ƒ ies gwl df cyqf vI nhIN sI ik do qF jo ienHF ÈRyxIaF dy GrylU GrylU KpqkfrF, gYr-
sfl pihlF isafsI idlcpsI rwKdf hox Épqkfr pRqI mhInf 200 aYs[sI[ bI[pI[aYl[ GrylU
kfrn kFgrs dI rYlI ivc iek vrkr XUint muPq ibjlI pRfpq ÉpqkfrF, pwCVIaF ÈRyxIaF
vjoN Èfml hoxf Aus ƒ apfhj bxf dyvygf. krn kr skx. ies dy dy GrylU KpqkfrF dy
mOV bMb kFz ivc ËÉmI hoieaf jskrn nfl ienkm tYks adf 17[76 lwK qoN vwD pirvfrF
isMG ipCly do sflF qoN mMjy ‘qy hY. jskrn krn vfilaF ƒ ies Cot ƒ lfB hovygf. ies sbMDI
dwsdf hY ik Dmfkf ieMnf Éqrnfk sI ik qoN bfhr krn df PYslf pRvfinq loz iek iklo vft
hux Auh srdI ivc vI Duwp nhIN Jwl skdf kIqf hY. qwk hovygf. ies dy nfl
qy Aus df srIr mwcx lwg jFdf hY. ies PYsly nfl 1[17 srkfrI KËfny ‘qy sflfnf
ijLkrXog hY ik 31 jnvrI 2016 awTvIN jmfq ivc pVHdy ieklOqy puwq aMkuÈ jskrn ny dwisaf ik ‘afp‘ vwloN lfeI lwK GrylU Kpqkfr vfps ies skIm dy 1253 kroV rupey df sbiszI df boJ
dI Èfm ƒ trwk XUnIan nyVlI glI ivc isMglf ƒ do mhIinaF qwk luiDafxf 2500 rupey dI pYnÈn vI Aus ƒ isrP hyT af jfxgy, jo AuprlI hwd lfgU kr pvygf. pMjfb vËfrq ny ies skIm hyT
rihx vfly zfktr blvIr isMG, kIrqn hspqfl lY ky bYTy rhy igafn cMd ƒ do vfr hI imlI. Aus ny kYnyzf vfsI iek ky ies Gyry ivcoN bfhr ho gey sn. ies ienkm tYks adf krn vfly sfiraF Auqy
isMG, igafn cMd qy rfkyÈ kumfr dy Gr afpxy puwq dy Auh Èbd kdy nhIN Buwldy, aYn[afr[afeI[ qy ivDfiek suKpfl isMG nfl srkfrI KËfny ‘qy pRqI mhInf 163 pRqI mhInf 200 XUint muPq ibjlI dI
hnyr Cf igaf. blvIr isMG df nOvIN jmfq ‘’pfpf mYƒ bcf lE, mYN hux kdy bfhr Kihrf df DMnvfd kIqf, ijnHF ny Aus dI kroV rupey df vfDU boJ pvygf. ies PYsly shUlq pRfpq krn ‘qy rok lfAux df
ivc pVHdf poqf bMb kFz dI lpyt ivc af Kyzx nhIN jfvFgf.`` aijhf hI hfl afpxy mflI mdd kIqI. dy nfl ienHF ÈRyxIaF dy sfry ÉpqkfrF ƒ PYslf kIqf.
igaf. AunHF dy guaFZ rihMdI mfqf surjIq

BfeI rxjIq isMG vwlNo ÈRm


o xI kmytI coxF lVn df aYlfn
kOr ƒ afpxy ieklOqy poqy dy ivCoVy ny
aMnHf kr idwqf. mfqf surjIq kOr ny ikhf
ik votF dy rOly ny AunHF dy Gr df icrfg
buJf idwqf. Auh doÈIaF ƒ PFsI ciVHaf aMimRqsr: pMQk akflI lihr ikhf ik bfdl pirvfr ny Èbd gurU dy AunHF ikhf ik lok sBf coxF ivc akflI aYzvokyt aYc[aYs[ PUlkf vwloN ÈRomxI
pfrtI dy pRDfn aqy sRI akfl qÉq sfihb isDFq qy mIrI pIrI dy isDFq ƒ imwtI dl ivruwD vot pfAux dI apIl kIqI kmytI ivcoN isafsI dKl aMdfËI ƒ Kqm
mOV bMb kFz ‘c zyrf dy sfbkf jQydfr BfeI rxjIq isMG ny krn leI bxfeI pfrtI bfry AunHF ikhf
muKI qy bfdlF qoN ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI dIaF coxF ik Auh pfrtI df svfgq krdy hn.
lVn df aYlfn kIqf aqy ikhf ik pfrtI sRI gurU gRMQ sfihb dI byadbI bfry
puwCigwC hovy: dl Kflsf iksy hor isafsI pfrtI nfl iksy iksm ivÈyÈ jFc tIm (ist) vwloN ÈurU kIqI jFc
biTMzf: mOV bMb kFz dy doÈI zyrf df gTjoV nhIN krygI. BfeI rxjIq isMG bfry AunHF ikhf ik ieh ÈlfGfXog kdm
pRymIaF dIaF puils vwloN jfrI qsvIrF ny ikhf ik pMQk akflI lihr isafsI hY. AunHF ikhf ik golI clfAux df hukm
‘qy dl Kflsf dy sInIar mIq pRDfn bfbf pfrtI nhIN sgoN Dfrimk pfrtI hY, ijs dyx vfly qwk jFc jfvygI qF smJFgy ik
hrdIp isMG biTMzf ny mMg kIqI ik ies df mMqv ÈRomxI kmytI ƒ bfdl pirvfr iensfP vI imlygf. AunHF ikhf ik jFc
kFz leI iËMmyvfr muwK doÈI zyrf muKI qoN bcfAuxf hY. AunHF ikhf ik pfrtI dI tIm iksy pRBfv qoN mukq ho ky kMm krygI
gurmIq rfm rhIm qy hnIpRIq ƒ puils rijstryÈn krvf leI geI hY. qF swc sfhmxy afvygf. AunHF pfrtI dy
irmFz ‘qy lY ky puwCigwC kIqI jfvy. AunHF AunHF spwÈt kIqf ik AunHF dI pfrtI jQybMdk ZFcy bfry gwl kridaF ikhf ik
ikhf ik ies mfmly ivc Aus vyly dy muwK lok sBf coxF ivc nf qF ihwsf hI lvygI pfrtI bfbf srbjo q isM G by d I dI
mMqrI pRkfÈ isMG bfdl, Aup-muwK mMqrI aqy nf hI iksy pfrtI ƒ smrQn dyvygI. srpRsqI hyT kMm krygI. sRI jsjIq
suKbIr isMG bfdl, pMjfb puils dy muKI AunHF ikhf ik ÈRomxI kmytI coxF ivc kyvl isMG smuMdrI ƒ pfrtI df skwqr
sumyD sYxI, sfbkf kFgrsI ivDfiek Dfrimk ivakqI hI cox lVngy. pfrtI bxfieaf igaf hY. AunHF ikhf ik pfrtI
hrimMdr jwsI aqy zyrf muKI dy juafeI qy ny nOjvfnF ƒ lfmbMd krnf ÈurU kr idwqf ivc rol idwqf hY. ÈRomxI kmytI, sRI akfl jfvygI. muqvfËI jQydfrF nfl sMprk bfry vloN vwzI pwDr ‘qy ipMzF qy ÈihrF dy
puwqr ƒ Èfml krky doÈIaF ƒ PFsI hY aqy cfrfjoeI krky ÈRomxI kmytI coxF qÉq sfihb aqy ÈRomxI akflI dl ƒ puwCy jfx ‘qy AunHF ikhf ik AunHF nfl pfrtI nOjvfnF ƒ lfmbMd krnf ÈurU kr idwqf
vrgIaF sËfvF vI idwqIaF jfx. krvfAux dy Auprfly ÈurU kIqy jfxgy. AunHF bfdl pirvfr qoN injfq idvfeI jfvygI. vw l o N ko e I sM p rk nhIN kIqf igaf. hY.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (18)

hYpImOn jYkb dI ikqfb


sFJ dI KyqI df sunh
y f ‘lfeIn afP kMtrol’
dy afr-pfr
afK qsvIrF boldIaF
kflm ‘afK qsvIrF boldIaF’ ny pfTkF dy idlF
dyÈBgqI Auh KUbI hY, jo asMBv ho skdy sn, nfmI BfrqI pwqrkfr leI aMdr bYTy Èfier nMU KUb hlUixaf hY. qsvIr dyK ky
ƒ sMBv qy iËMdgI ƒ afsfn bxf idMdI nhIN. pwqrkfr mOky df lfB, Kqrf lYx dI hflFik jYkb ny pfiksqfnI sMvydnfvF quhfzy mn ivc jo vlvly AuTdy hn, Auh kivqf dIaF
hY. ieh sfƒ ieKlfkI duibDfvF ivc nhIN hwd qk lYx qoN iJjkdy nhIN. akfdmIÈn, df iDafn rw K idaF sM q u i lq phu M c do qoN cfr sqrF `c sfnUM qsvIr dy isrlyK dy qOr `qy
Psx idMdI. jdoN duÈmx df koeI ispfhI afpxy myËbfnF vwloN iKwcI lkIr nhIN brkrfr rwKx dI koiÈÈ kIqI hY, iPr
Byjo. pfTkF dI shUlq leI, imsfl vjoN Poto nfl kfiv
jF isvlIan, jo iksy df ipqf, Brf jF AulMGdy. AunHF dy adb df Ëbq, iÈÈtfcfr vI aiswDy ZMg nfl Auh dws igaf hY ik
puwq, quhfzI golI nfl mfiraf jFdf hY df gulfm huMdf hY. AunHF leI bMd drvfËy pfiksqfnI POj, golIbMdI dIaF totf vI idwqf igaf hY. ies vfr kYpsLn Byjx leI
qF quhfƒ pCqfvy vrgI afqmk pIV nhIN mukfblqn CyqI KuwlH jFdy hn. AulMGxfvF kfrn huMdIaF POjI mOqF dI afKrI qfrIK 16 PrvrI 2019 hY. -sMpfdk
hMZfAuxI pYNdI. dyÈBgqI ijQy aijhI hr jYkb ny vI myËbfnF vwloN AulIkI jfxkfrI ikAuN nhIN nÈr krdI qy isrP
mOq nËraMdfË krnf isKfAuNdI hY, AuQy lkIr nhIN AulMGI. nf pfiksqfnI pfsy, isvlIan mOqF dI jfxkfrI hI mIzIaf kYpsLn mukfblf-364
quhfzy aMdr sUrmgqI df aihsfs vI nf BfrqI pfsy. iPr vI Aus df Xfqrfnfmf ƒ ikAuN idwqI jFdI hY. jfhr hY ik BfrqI
jgfAuNdI hY. bVI ajb blfa hY dyÈ inhfieq idlcsp hY. aqIq qy vrqmfn POj ƒ bhuqI QfeIN afpxy morcy Aucyry
BgqI. iensfnIaq qy gYr-iensfnIaq dI rlgwzqf ikqy-ikqy KtkdI hY pr hox df lfB ho irhf hY. BfrqI pfsy POjI
df Byd imtfAux vflI. ‘duÈmx’ dyKidaF rOickqf ƒ mwDm nhIN pYx idMdI. AuNj, nPrI vI vwD hY aqy iklHfbMdI vI iËafdf
hI swBy durBfvnfvF ƒ pRqwK rUp dyx kMtrol ryKf dI dupfsVlI hflq Gwt hY. iesy qwq ny modI srkfr ƒ tfhrF
vflI. iËMdgI bcfAux dy nF ‘qy ijMdVI mfrn dy rfh pfieaf hoieaf hY.
dI blI lYx vflI. kmfl (Èfied duKFq) kMtrol ryKf dy nfl-nfl bxy POjI
dI gwl ieh ik nf pRfcIn Xuwg `c ies bMkr dyKx dI jYkb dI KvfihÈ cfhy
pfiksqfnI myËbfnF ny pUrI nhIN kIqI
suirMdr isMG qyj pr BfrqI bMkrF ivc jfx, POjIaF nfl
KuwlHIaF gwlF krn, AunHF dIaF sMvydnfvF
qoN ibnf guËfrf sI qy nf hI afDuink jfxn, AunHF vwloN iqafr cfh-pkOVy Ckx
Xuwg `c. srhwdI lkIrF ny aqIq ivc aqy AunHF dy qOKilaF qy cfhqF qoN vfkP
vI ies ƒ sdIvqf bKÈI, hux vI Auh hox df Aus ƒ BrpUr mOkf imilaf.
ies ƒ sdIvI bxf rhIaF hn. bMkrnumf Pfrvrz postF ‘qy mOq df
ieh alPfË qy jËbfq, hYpImOn Kqrf hr smyN mMzrfAuNdf hox dy bfvjUd
jYkb dI ikqfb ‘id lfeIn afP kMtrol’ jvfnF vwloN duwD vfsqy lvyrIaF pflx
df qwq-sfr hn. ieh jjLbfq iksy vrgI idRÈfvlI Gor ibpqfvF ivcoN vI
akfdimk kvfied dI Aupj nhIN sgoN suK dIaF icMdIaF Koj lYx dI iensfnI
jMmU kÈmIr `c kMtrol ryKf dy aYn afr- idRVHqf dI imsfl hY. jy[aYn[XU[ ivc
pfr pYNdy srhwdI ielfikaF dy dOry qoN hYpImOn jYkb inÈsqrIkrn vrgf ivÈf pVHfAux dy
AupjIaF BfvnfvF dI pYdfieÈ hn. bfvjUd jYkb, kMtrol ryKf ‘qy qfienfq
kMtrol ryKf Auh srhwdI lkIr hY jo BfrqI POjI btflIanF dI BUimkf qoN
1947-48 dI ihMd-pfik jMg bMd hox pRBfivq hY. mMndf hY ik Bfrq vfly pfsy
vfly idn dIaF POjI puËIÈnF muqfbk qYa jy sVkF cMgIaF hn, skUlF `c pVHfeI
kIqI geI. 1971 dI jMg smyN Bfrq vwloN huMdI hY, lokF ƒ ishq shUlqF imldIaF nf hI sfnUM Pon df, qy nf ‘sYlPI` df cfa.
hiQafeIaF kuJ puËIÈnF muqfbk 776 hn aqy nOjvfnI ivc ibhqr iËMdgI dy PYlI Byz-cfl df asIN rhy mKOl Auzfa.
iklomItr lMbI ies lkIr ivc mfmUlI mOky lwBx dI icxg pYdf ho rhI hY qF
qbdIlIaF afeIaF, pr moty qOr ‘qy ieh POj dI krqv-inÈTf dI bdOlq hY.
nkÈf 1947-48 dI jMgbMdI vflf hI golIbMdI dIaF AulMGxfvF dy pRsMg kYpsLn mukfblf-362 -syvf isMG nUrpurI
irhf. ies PYsly ny keI ipMzF aqy sYNkVy ivc ieh gwl hYrfnIjnk lwgdI hY ik sYn hojy, kYlIPornIaf.
kunibaF `qy kihr Zfihaf. iek pfsy ieh AulMGxfvF keI vfr ÈuglIaf qOr ---
‘qy vI kIqIaF jFdIaF hn. AuNj, bhuq qfjLf qfjLf bxdI dyK ky
Auh ielfkf hY, ijs ƒ asIN mkbUËf
QfeIN kMtrol ryKf dI bxqr aijhI hY mUMh ivc pfxI afAuNdf hY.
kÈmIr (pI[E[ky[) kihMdy hF; qy sfzy
ik dUjI iDr ƒ Èwk df lfB idwqf hI nhIN Kf ky grmf grm jlybI
pfsy jo ielfkf hY, Aus ƒ pfiksqfnI
jf skdf. bhuq kuJ idwlI qy ieslfmfbfd srUr ijhf cVH jFdf hY.
mkbUËf jMmU kÈmIr dwsdy hn. jYkb
ivcly isafsI qfpmfn Auqy vI inrBr sB imwiTaF dI mF jlybI
dI ikqfb kMtrol ryKf dy dohIN pfsIN POjF
krdf hY. keI sQfnk kmFzr vI mihË rMg lflo lfl hY beI.
dI ingrfnI hyT kIqI Xfqrf dI khfxI
nMbr bxfAux leI golIbfrI krvfAuNdy buwZy, jvfn, bwcy sB Kf ky
aqy Aus nfl juVy pRBfv pyÈ krdI hY.
rihMdy hn. aiqvfdIaF dI GuspYT kihMdy, kmflo kmfl hY beI.
ieh Xfqrf buinafdI qOr ‘qy ieh jfxn
leI kIqI geI ik kMtrol ryKf jF jMmU swcmuwc hI pRmuwK kfrn hY. pfiksqfnI -hrmIk isMG igrn
hYpImOn jYkb dI ikqfb df muKVf. Pon: 209-815-8883
iKw q y `c kO m FqrI srhw d (ijs ƒ jrnYl BfvyN ieh kbUlx leI iqafr nhIN
pfiksqfnI ‘vrikMg bfAUNzrI’ kihMdy ibafn kIqI geI hY, pfiksqfnI pfsy jfx ik Auh BfrqI pfsy GuspYT krvfAuNdy ---
hn, pr Auh qslIm krdy hn ik ZfeI vl huMdy jlybI nUM
hn) Auqy golIbMdI dIaF AulMGxfvF ikAuN dI mnËUrI hfsl krn dI kvfied df
CwqI pdfrQ hovx mUhry qy bMdy ivc hjLfr huMdy.
qy ikvyN huMdIaF hn aqy duvwly sbMDF ƒ ibrqFq iËafdf lMmf hY, pr ieh surfg GuspYT huMdI ËrUr hY. GuspYT vfsqy Auh
jlybI sB dy mn nUM Bfvy. sfhmxy peI vyK jlybI
ieh ikMnf Korf lfAuNdIaF hn. muhweIaf krdf hY ik akfdimk Koj dy afpxIaF kOmI nIqIaF ƒ nhIN,
nrm, grm, imwTy dIaF GuwtF keIaF dy idl byeImfn huMdy.
jY k b anu s fr Au h pfiksqfnI bhfny ikhVy sRoq ikvyN vrqy jf skdy hn. ielfkfeI bxqr aqy vfdI aMdrly
inafxf, isafxf pcfky lf Kfvy. imwTy nfl BrI vyK jlybI
kbËy hyTly kÈmIr ivc jMgbMdI ryKf pfiksqfnI pfsy qF jYkb ƒ ‘afËfdI sMgrfm’ ƒ iËMmyvfr dwsdy hn.
ivafh, ÈfdI, lMgr, Bog mUMh ‘c pfxI afvy sfiraF dy.
nfl lwgdy ielfikaF df dOrf krn vflf gfeIizz tUr krvfieaf igaf. BfrqI ajb aslIaq ieh vI hY ik aMqF dI
hr mOky dI Èfn vDfvy. idl bhuq Krfb huMdy, vyK
pihlf BfrqI hY. Auh mMndf hY ik Aus nfgirk hox nfqy BfrqI pfsy Aus ƒ vwD kÈIdgI dy bfvjUd mukfmI kmFzrF
-divMdr kOr jlybIaF sUgr dy mfiraF dy.
ƒ Auho kuJ idKfieaf igaf jo pfiksqfnI afËfdI imlI. pfiksqfn sUhIaf eyjMsIaF driman rfbqf qy hfsf-TwTf vI cwldf
--- sLgn ivc lwzU qy Bog ivc
POj idKfAuxf cfhuMdI sI. Aus ƒ mwrI qy vwloN BfrqIaF Auqy lgfqfr nËr rwKy jfx, rihMdf hY. ieMj hI, mOky dI nËfkq
koeI pqf nHIN ies ÈYa bfry jlybI huMdI pRDfn ey.
muËwPrfbfd ivc pfiksqfnI korF dy sdr qy kuZwby ZMg nfl nËr rwKy jfx dy ikwsy muqfibk inwkIaF-vwzIaF sihmqIaF vI
sB qoN pihlF iks ny bxfeI. hr idn, hr iqEhfr
mukfmF qoN ibnf kMtrol ryKf dy afpF dhfikaF qoN pVHdy suxdy afey hF. sMBv huMdIaF rihMdIaF hn.
hYrfnI vflI buJfrq ieh hY jlybI dI vwKrI sLfn ey.
pfiksqfnI pfsy pYNdy ipMzF dy ‘drÈn’ aijhy ikwsy ies ikqfb ivc vI mOjUd KfmIaF dy bfvjUd jYkb dI ikqfb
cfÈxI pfeIp ‘c ikvyN hY pfeI? -gorf pRjfpq, inAU Xfrk
krvfey gey. ies qoN vwzI gwl Aus ƒ hn. jfhr hY, smF ËrUr bdl igaf hY, dohF mulkF dy hfkmF leI nPrqF dI QF
leIey lwjq vwZ ky dMdIaF Pon: 718-690-8403
‘ipMzI’ (rfvlipMzI) siQq pfiksqfnI ihMd-pfik irÈqy aMdrly kuZwb nhIN bdly. sFJ dI KyqI krn df sunyhf hY. Aus dI
msF msF awj aiVky afeI. ---
POjI hYzkuafrtr jfx aqy pfiksqfnI pfiksqfnI KfiqrdfrI qy AuQoN dy POjI gwl `c dm hY ik aYl[E[sI[ BfrqI qy
-jgmIq isMG pMDyr muMzf vy jlybI vrgf
ispfhsflfr, jnrl kmr jfvyd bfjvf jrnYlF dI pyÈyvfrfnf Tuwk qoN pRBfivq hox pfiksqfnI kOmF dI smUhk nfkfmI dI
Pon: 91-98783-37222 aYvyN nhIN khfvq bx geI.
dy dPqrI muKI (cIP afP jnrl stfP) dy bfvjUd jYkb aMD-rfÈtrI swjy-pMQIaF inÈfnI hY. ies ƒ aMD-rfÈtrvfd qy
--- sB imTfeIaF dI mF jlybI
nfl mulfkfq krn df mOkf imilaf. dI ies soc nfl muqiPk hY ik pfiksqfn grb-gumfn df pRqIk bxfeI rwKx dI
aYqvfr nUM gurU GrF ‘c dyKo myilaF ‘c sjIaF dukfnF
Aus anusfr Aus dy jy[aYn[XU[ df pRoPYsr `c asl styt, POj hI hY. pfiksqfnI QF QoVHI ijhI ieqPfk-rfie nfl 2003
ivdyÈIN lfx pMjfbI skUl. pMjfbI idsx sdf KFdy jlybIaF.
qy modI-ivroDI hox, kyrlf df jMmpl Ql sYnf muKI swcmuwc hI mulk df sB qoN dy golIbMdI smJOqy vfly mukfm ‘qy
mF bolI nfl joVn bwcy srIr nUM pUrf skUn idMdI
qy iesfeI hox aqy Bfrq-pfiksqfn qfkqvr sLKs hY. POj iswDy ZMg nfl BfvyN priqaf jf skdf hY. aijhf krn nfl
gurmiq dy pVHfAux asUl. cVH jFdf nsLf ibn pIiqaF.
trYk-2 sMvfd nfl do dhfky qoN juVy kuJ vI nf khy, jrnYl dy mwQy dI iek aMD-rfÈtrvfdIaF dy ihwqF ƒ kuJ Korf
BFq BFq dy dysI Kfxy srdI-jLukfm sB cwk idMdI jlybI,
hox vrgy pwKF ny pRmuwK BUimkf inBfeI. iqAUVI vI isvlIan hfkmF qoN bhuq kuJ ËrUr lwgU, pr kMtrol ryKf dy dohIN pfsy
Br Br Qfl ny ilafAuNdy. vwZo psqf nisLaF df
jfhr hY, pfiksqfnI jrnYl ‘pfrdrÈqf’ mnvf jFdI hY. sfzy pfsy siQqI Ault hY: vsI iensfnIaq df vzyrf Blf hovygf.
iek pMQ do kfj ny huMdy KfE lihMdf pUr jlybIaF df.
dI iKVkI iksy AudfrvfdI (modI-ivroDI) sfzI POj sfzy jmhUrI hfkmF dy glq bVf sfriQk hY ieh sunyhf pr coxF dI
lwzU-jlybIaF rwj ky KFdy. -drsLnpfl dosFJ
akfdimk vfsqy KolHx leI hI iqafr PYsilaF ‘qy vI Puwl cVHfAux dy pfbMd hY. ruwq dOrfn ies ‘qy kOx gOr Prmfeygf?
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (19)

amrIkf ivc trwkF df mylf


svrgI rfm srUp axKI df bytf
zf[ kRFqIpfl afpxy ipqf dy sLurU kIqy
‘khfxI pMjfb` rsfly nUM kfiem rwKx ivc
pUrI qrHF sPl hY. prcy df 100vF aMk
inwk
400 pMny df XfdgfrI aMk hY. mul 400
rupey. ies ivc hux qwk dy kwul aMkF dI
asIN trwk-stfp, trwk kMpnIaF, trwk
zrfeIivMg skUlF qy hor vI bhuq sfry
boly. AunHF ivc trwk-zrfeIvr sn qy
Auh kuVIaF qy aOrqF vI sn, ijnHF ny
hux ivafhI hoeI hY. do bwcy hn. mYN inwq
Aus zrfeIvr df ÈukrIaf adf krdI hF, suk
w
krIm Èfml hY. jfxy-pCfxy lokF dI sVkF ‘qy cwlx vfilaF nUM afpxy mYNbr vysvf-gmnI vflf jIvn hMZfieaf sI. ijs ny ieh Blf kfrj kIqf sI.’
pihlI muhwbq dy ikwsy, ivÈyÈ mulfkfqF, bxfAuNdy hF qy AunHF nUM dwsdy hF ik jy iewk zrfeIvr trwk zrfeIvrF nUM iPr Auh awKF Br ky dwsx lwgI,
kuJ XfdF, kuJ pRcilq imQF, pMjfbI qy ikqy koeI ÈwkI idsy qF puils dI mdd sMboDn kr irhf sI, ‘afpF lok jd trwk- ‘mYN Aus zrfeIvr nUM dyiKaf nhIN, imlI gulËfr isMG sMDU
hor BfÈfvF dIaF coxvIaF khfxIaF qy stfp `qy rukdy hF jF rYst eyrIey `c nhIN qy nf hI koeI sfzI gwl hoeI hY. Aus
Sandhugulzar@yahoo.com
hor ibrqFq-kivqfvF qy gIq vI. ies rukdy hF qF afpF nUM AuQy vfpr irhf sB leI myry aMdroN asIsF inkldIaF hn,
ivc CpIaF amrIkf/kYnyzf ivc zrfeIvrI kuC idKdf hMudf hY pr asIN cwup rihMdy jo sfzy leI rwb bx ky bhuiVaf[[[.’ bfp nÈy krdf sI. bwcy pUry ZIT iksm dy
kr rhy gurmyl bIroky ricq ‘bfqF sVk hF ik afpF ny kI lYxf hY?[[[pr nhIN, iew k so h xI ijhI aO r q afpxI sn. mYN Cy sflF dI hox qwk sfrIaF gflHF
dIaF` pRiswD pMjfbI lyKk bldyv isMG ieh TIk nhIN. sfnUM bolxf iswK geI sF.[[[iPr myrI mF qy myrf
sVknfmf dI rcnfkfrI nUM mfq pfAuNdIaF cfhIdf hY. jd koeI awlHV mqryaf ipAu lV pey. awzo awz ho gey.
hn. pyÈ hY, AunHF bfqF df kyvl iewk pMnf: muitafr, nfbflg kuVI af ky myrI mF mYnUM anfQ Gr Cwz ky, pqf nhIN
“myrI qy pfly dI irhfieÈ dy nyVy trwk df drvfjf KVkfAuNdI hY, ikDr clI geI. pUry pMj sfl qwk myrI
trwkF df mylf lwgf. asIN vyKx gey. vK qF Qozy kol iqMn rfh hMudy ny. mF ny myry nfl koeI sMprk nf kIqf. nf
vK kMpnIaF dy BFq-suBFqy trwk. nvIN pihlf, qusIN nFh kr skdy ho. koeI Pon, nf koeI icwTI. imlx qF kI
qknflojI vfly nvyN qy adBwuq trwkF dy dUjf, qusIN aMdr vfVo[[[. qy afAuxf sI.[[[jd mYN bfrHF sflF dI hoeI,
mfzl. aijhy trw k vI ijhVy ku C qIjf rfh Aus Bly qy iewk idn myrI mF acfnk mYnUM imlx af
dhfikaF qwk sVkF `qy afAuxy sn. sMvydnfÈIl mnwuK vflf hY, ijs geI. mYnUM bVf cfa ciVHaf. Auh kihx
myly ‘c trwkF qoN ielfvf hor vI bhuq dI ËmIr jfgdI hMudI hY. jo soc lwgI, mYN qYnUM lYx afeI hF.[[[ijs Gr
kuC sI. keI qrHF dIaF dukfnF qy bhuq skdf hY ik ieh kuVI iksy dI `c myrI mF rihMdI sI, AuQy Aus nfl Aus
zf[ kRFqIpfl
sfrIaF sMsQfvF dy stfl. sB qoN vwD DI BYx hY. Auh Blf zrfeIvr df pRymI vI rihMdf sI. donoN nÈf krdy
ijs stfl ny sfzy mn dy mItrF dIaF lvo, qF ik iksy dI iËMdgI qbfh hox qoN Pon krdf hY, qy Aus BtkI qy sn. AunHF ny mYnUM ies DMdy ivc pf idwqf.
sUeIaF lfl inÈfn qwk phMucf idwqIaF, bcfeI jf sky.[[[bhuq sfry trwk kurfhy pfeI hoeI kuVI nUM nvF mYN AunHF vloN pihnfey cmkIly dy BVkIly
Auh stfl mnwuKI qskrI dy ivruD afvfË zrfeIvrF ny bhuq sfrIaF kuVIaF nUM jIvn idvfAuNdf hY.’ kwpVy pf ky rsqy ivc jf KVI hMudI. iewk
AuTfAux vflI sMsQf df sI. AunHF ny bolx bcfieaf hY. iewk kuVI dI mF ny idn iewk Bly zrfeIvr ny mYnUM vyiKaf qy
leI styj bxfeI hoeI sI. ienHF nUM AunHF dy njdIkI hI mfVy dwisaf, ‘myrI DI qyrHF sflF dI puils nUM Kbr kr idwqI. mYnUM ÈurUafqI
Auh dwsdy sn ik amrIkf ‘c hr rfh qordy hn. bhuq sfrIaF nUM anfQGrF sI. Aus nUM koeI vrglf ky lY dOr ivc hI Aus Bly purÈ ny bcf ilaf,
sfl iewk lwK qoN iqMn lwK mnwuKF dI ivcoN glq iswiKaf dy ky vriqaf jFdf igaf. mYN ikMny hI sfl Aus nUM ijs nUM mYN Aukf hI nhIN sI jfxdI.”
qskrI hMudI hY. iewk lwK nfbflg kuVIaF hY. keI Auh vI hMudIaF hn, ijnHF dy mF- lwBdI rhI. pr koeI AuG-swuG trwkF dy myly ivclIaF gwlF ieQoN
vysvfgnI ‘c ËbrI DwkIaF jFdIaF hn. bfp dI afps ‘c bxdI nhIN hMudI qy Auh nf imlI. puils ny vI bhuq qwk hI sImq nhIN. qqsfr ieh ik keI
Au m r 12 qo N 14 sfl bhu q sfrIaF Gr qoN bfhr ipafr lwBdIaF-lwBdIaF koiÈÈ kIqI. cfr ku sflF mgroN trwk zrfeIvr rwb df rUp hMudy hn. sfzy
‘afnlfeIn‘ ivkdIaF hn. Auh vI ijnHF sYks dy dwilaF dy vws pY jFdIaF hn qy mYnUM iewk idn Pon afieaf. myrI DI, myrI hwzbIqI dws rhI sI, ‘myry mF-bfp df dyÈ ivc vI hoxgy. iËMdfbfd!
nUM dwly vysvfGrF, klwbF jF jUafGrF ‘c awgy qoN awgy ivkdIaF rihMdIaF hn. jy lfzo bol rhI sI.[[[pqf lwgf, Aus nUM qlfk ho igaf. AudoN mYN hfly mF dy pyt aMiqkf:
vycdy hn. hr sfl 32 iblIan zflrF Auh dwilaF df kihxf nhIN mMndIaF qF iksy trwk zrfeIvr ny bcfieaf sI. koeI ivc hI sF. jd mYN surq sMBflI qF myrI hIry, Ëmurd, moqI
df vpfr hMudf hY. AunHF nUM mfiraf-kwuitaf jFdf hY. zrfvy dwlf kuVI nUM lY ky sVk `qy KVHf sI qy mF iksy mrd nfl rihMdI sI. Aus dy pMj gIty ijhy ny BfvyN,
sMsQf dI iewk mYNbr ny dwisaf ik idwqy jFdy hn. ies qrHF df hor keI kuJ. iksy gfhk nfl Bfa bxf irhf sI. iksy bwcy pihlI aOrq qoN sn qy CyvIN mYN sF. pYNdf hY mwul afiKr,
bhuq sfry trwk zrfeIvr sfzy mYNbr hn. sMsQf dI styj qoN bhuq sfry bulfry cMgy mnwuK ny puils bulf leI.[[[myrI DI dUjy sfry bwcy mYQoN vwzy sn. myrf mqryaf aMdr dI rOÈnI df.

pMjfb df adbI dUq qy iDafn dI pUrnmfÈI df cMn: primMdr soZI


Auh prm ieMdr hY qy ieMdr dyv dIaF Aus dI hsqI sMjm aqy sfdgI df sbUq Aus dI KuÈ imËfjI df rfj Aus dI pRym-Kyz dy avwlVy ÈONk nfl Auh ‘rfÈtrI bfl sfihq purskfr` nfl aqy
prm brkqF df vfrs. imlfpVf eynf ik hY; ieh sbUq Aus dy ichry dI rOxk hY; KuÈKqI ivc vI hY; jF ies dy Ault vI ho dfxy-pfxI dI Kyz qoN vI ienkfrI nhIN. pM j fb srkfr ny ‘ÈR o m xI sfihqkfr
iml ky inhfl kr idMdf hY. Auh kudrqn ËInq hY. awKF bMd krky, iDafn nfl Aus purskfr` nfl invfijaf.
kivqf pRymI hY qy bhuq sfry kvIaF qy Aus dIaF inwjI duwK dy nYx nkÈ icqvIey qF Aus dy Auh kivqf dIaF ds; khfxI, vfrqk
kivwqrIaF df pRyrxfsRoq aqy mddgfr qklIPF jF muÈiklF vI aM d r pM j fbI pR y m dy vgdy qy PlsPy dI iewk iewk aqy koÈ, kQn qy
hY. hoxgIaF, pr koeI nhIN jfxdf; diraf dyKy jf skdy hn. Auh ‘myrf ÈbdkoÈ` ilK cukf hY. Aus ny swq
Auh prdys ivc rih ky vI dys dI ikAuNik Auh iksy nUM dwsdf hI pRym df qfËf-qrIn sbk hY. coxvIaF jgq pRiswD ikqfbF df pMjfbI
sfr, sfihqk smfcfr qy imwqrF dI Kbr- nhIN. Aus dy ihwsy qF isrP Au s ny mu Z lI isw i Kaf anuvfd kIqf hY.
sfr rwKdf hY. Aus ny vfDU qy byloVIaF muhwbq afeI hY; iehI Aus dI nMgl tfAuniÈp qoN hfsl kIqI, Aus dIaF pRfpqIaF df bsqf bOiDk,
iËMdgI df afDfr hY. Aus dy ies bI[ ey[ aqy pwqrkfrI qy jn- ivvykÈIl, sMvydnÈIl aqy ilhfËI brkqF
avqfr isMG (pRo) afDfr ivc keIaF df AuDfr sMcfr dI izgrI pMjfbI nfl mflomfl hY. Auh iksy cMn dI inafeIN
Pon: 91-94175-18384 iCipaf hoieaf hY, ijs leI Auh XUnIvristI, pitafly qoN aqy jpfnI ‘iDafn` df pRkfÈ pMjfb vwl prqf
byhwd Audfr hY. aYm[ ey[ pMjfbI leI pMjfb irhf hY. jpfn dI DrqI `qy pRo[ pUrn isMG
cIËF nUM Kfrj kIqf hoieaf hY. Auh adb Aus ny afpxy idl dy KIsy XUnIvristI, cMzIgVH nUM mfx dy nkÈy kdm df hmrkfb hoxf Aus dI
nUM muhwbq qy muhwbq nUM adb smJdf hY. ivc keIaF dy idl sMBfly hoey bKiÈaf aqy AuQy hI ‘ÈyK bfbf swcI, suwcI aqy idlI KfihÈ hY.
Aus dI ÈKsIaq ivc adbI muhwbq dy hn. Aus df idl, idlF df bYNk PrId cyar` ivKy do sfl afAu Aus (primMdr soZI) nUM afmIn
isvf kuJ vI nhIN irhf; Auh pfrdrÈI ho hY, ijQy idlF nUM muhwbq df ‘BfrqI mwDkflI kivqf` `qy Koj afKIey!
igaf hY. ivafj lw g df hY aqy ijw Q o N primMdr soZI kfrj kIqf. NCERT ny ###
Aus df hr sMdyÈ muhwbq df myGdUq muhwbq dUxI-cOxI ho ky vfps
huMdf hY. Auh Kfls muhwbq df Kflsf hY. imldI hY. skdf hY. hr awKr nUM Auh adb nfl
ilKdf hY. Aus dy aMdrlf adIb, adb
df hI pirafie hY.
pMjfb XUnIvristI, cMzIgVH ivc Aus
ny zf[ aqr isMG ijhy ivvykÈIl
aiDafpk dy idl ivc Kfsm Kfs QF bxf
leI hoeI sI aqy hr aiDafpk Aus dI
qIKx buwD dI qfrIP krdf sI.
Auh isafxf hY qy pRym df pujfrI vI
hY. pRym Aus nUM jpfn lY quiraf qF Aus ny
swqbcn afK idwqf. aijhf nf krdf qF
Aus ny pMjfb XUnIvristI dy pMjfbI ivBfg
df sB qoN isafxf aiDafpk hoxf sI;
pMjfbI ivBfg dI Èfn Ausy qrHF kfiem
rihxI sI aqy AuQy pMjfbI dI aYm[ ey[,
aYm[ iPl[ krn df gOrv brkrfr rihxf
sI.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (20)

dyÈ DRh
o dy kfƒn dI isafsq
idwlI dI jvfhr lfl nihrU df kys nhIN bxdf. kuJ lok ajy qwk
XUnIvristI (jy[aYn[XU[) dy 10 mulk dI pRDfn mMqrI ieMdrf gFDI qy POjF
ividafrQIaF iKlfP dyÈ DRoh df kys drj dy srbrfh eyaYWs vYidaf dy kfqlF dIaF
kIqf igaf. puils ny 1200 siPaF dI brsIaF mnfAuNdy hn. iksy ƒ cMgf lwgy
cfrjÈIt dfKl kIqI hY ijs dI aKbfrI jF nf lwgy, vwKrI gwl hY pr AunHF iKlfP
irpo r t isrP ieM n I hY ik ienH F ny vqn qy kuwl Klkq Aus dI kOm. muMbeI ivc BfÈn kridaF afpxI hI qrMg pRsMg qoN pfiksqfn jF iksy hor mulk dI dyÈ DRoh dy kys nhIN drj huMdy. pMjfb dy
XUnIvristI dy ahfqy ivc dyÈ ivroDI iksy vyly bfdÈfh rwb df rUp huMdy ivc Èbd boly- ieh kfƒn pfs hoieaf iËMdfbfd dy nfhry lgfey hn qF Aus dI muwK mMqrI aqy Aus nfl Kloqy 16 bMidaF
nfhry lgfey sn. ieh kys ividafrQI sn. afpxy bfdÈfh dy pRqfp vfsqy, Aus ik sfzy bMdU jo bMglfdyÈ, pfiksqfn jF nukqfcInI kIqI jf skdI hY, bihs krky ƒ kql krn vfly ƒ akflI pfrtI dy
ny q f knw e Iaf ku m fr, Au m r Kfild, dy JMzy bulMd krn qy Aus dI slqnq ƒ aPÊfinsqfn qoN ieQy Èrn lYx afey hn, Aus dI inMdf vI kIqI jf skdI hY pr Ëyry-asr cwldI sMsQf ny jylH ivc jf
ainrbn BwtfcfrIaf qy kuJ kÈmIrI dUr dUr qwk phuMcfAuxf bMdy df PrË sI jo ies dyÈ dI imwtI nfl ÈrDf rwKdy hn, mukwdmf krn df qF koeI mqlb nhIN ky isropfE idwqf qy ‘iËMdf ÈhId’ df iKqfb
ividafrQIaF iKlfP drj kIqf igaf. qy ies vfsqy kurbfn ho jfxf Aus df pRym krdy hn, Bfrq mfqf kI jY bolx inkldf. vI jdoN ik adflq ny Aus ƒ PFsI df
puils muqfbk 6 ividafrQIaF ny ienHF Drm. iPr bfdÈfhqF ny dyÈF dy rUp Dfrn vfly, bMdy mfqRm bolx vfly ies mulk dy iesy qrHF aPËl gurU dI PFsI dI hukm suxfieaf hoieaf hY. ies bfry Bfjpf
dy iKlfP gvfhIaF idwqIaF hn ijnHF ivcoN kr ley. keI sfry qrIikaF nfl bMdy ny ivDIvq nfgirk bx skxgy. Aus ny ieh inMdf vI ies mulk dy bhuq lokF ny kIqI. ny afpxy ivcfr kdy nhIN rwKy.
5 Bfjpf nfl sbM D q aiKl BfrqI afpxy duafly lkIrF iKwc leIaF, Kud Èbd pUrf soc smJ ky qy ieh jfxdy hoey ienHF sqrF df lyKk vI luiDafxy dIaF dyÈ DRoh dy iek mukdmy ivc hI sfzI
AunHF lkIrF ivc kYd ho igaf qy Kud hI vrqy hn ik Bfrq mfqf dI jY aqy bMdy sVkF Aupr aPËl dI PFsI iKlfP inkly suprIm kort ny PYslf kIqf hoieaf hY
aBY isMG AunHF lkIrF dI rfKI krn lwg ipaf. ienHF ik hr iek ƒ iksy vI qrHF dy ivcfr
Pon: +91-98783-75903 lkIrF dy zbl rKvfly bx gey, dohIN rwKx dI KuwlH hoxI cfhIdI hY. isrP aijhy
pfsy qy iek dUjy ƒ mfr ky mfxmwqIaF ivcfrF dI mnfhI hY ijnHF ivc ihMsf jF
ividafrQI pRIÈd dy ahudydfr hn. ÈhIdIaF pRfpq krn lwgy. srhwdF dIaF mfr-kutfeI df pRcfr hovy jo iksy ƒ ihMsf
aKbfrI KbrF muqfbk isrP ieMnf rfKIaF dy joÈIly gIq gfey jfx lwgy. jF nPrq vfsqy AuksfAuNdf hovy. vwzy duwK
dwisaf igaf hY ik ienHF ny Bfrq ivroDI ikDry ieh lkIrF nvIaF bx rhIaF dI gwl hY ik iksy jfqI jF Drm df nfm
aqy ieqrfË Xog nfhry lgfey sn. afm hn, ikDry pwkIaF ho rhIaF hn, ikDry lY ky inMidaf jFdf hY, nPrq PYlfeI jFdI
qOr ‘qy aijhy doÈF ivc iehI dwisaf jFdf imt vI rhIaF hn. bhuqI jgHf imt qF hY, Aus bfry dyÈ DRoh df kfƒn nhIN cwldf.
hY ik Bfrq ivroDI nfhry sn, qy jF nhIN rhIaF pr DuMdlIaF ho rhIaF hn. dyÈ dy lokF ƒ Drm, jfq jF ielfky dy
apmfnjnk Èbd khy gey. cfhIdf ieh ieDr AuDr jfxf ieMnf sOKf qy mfmUl ho afDfr qy qksIm krn dy Auprfly qoN vwzf
hY ik nfhiraF jF apmfnjnk khy jFdy irhf hY ik pqf hI nhIN lwgdf ik srhwd dyÈ DRoh ikhVf ho skdf hY, lyikn Aus
ÈbdF ƒ pUrI qrHF pyÈ kIqf jfvy ik Auh ikQy ku hY. iesy krky awj XUrop ivc bfry koeI kfƒn nhIN. gfvF qy avfrf
kI sn qF jo lok vI anumfn lgf skx srhwdF dIaF rfKIaF dy joÈIly gIq nhIN, kuwiqaF dI rKvflI dy nfm Aupr Èryafm
qy afpxI rfey bxf skx ik kI Auh bhfdr ispfhIaF dIaF kurbfnIaF dy gIq mfqRm bfry ivvfd hY. jlUs ivc Èfiml sI qy do lyK, iek pMjfbI iqwKI ihMsf dIaF DmkIaF ho rhIaF hn,
swcmuc dyÈ ivroDI sn ik nhIN. nhIN aqy isnmF GrF qy skUlF ivc kOmI idwlI XUnIvristI dy ividafrQIaF qy dUjf AurdU ivc, iesy msly ‘qy Cpy. lyikn AunHF bfry koeI dyÈ DRoh nhIN. guaFZI
Bfrq ivc dyÈ DRoh df kfƒn aMgryËF gIqF df ruJfn Kqm hY. isrP tUrnfmYNtF iKlfP kys df pqf lwigaf hY ik AunHF bhuq lokF df ivroD ies pwKoN vI sI ik dyÈF pRqI nPrq dy nfhry qy mulk ƒ lVfeI
dy bxfey 1870 dy kfƒn df hI rUp hY ivc hI lok vwK vwK dyÈ dy kOmI qrfny Aupr doÈ hY ik AuQy ‘pfiksqfn iËMdfbfd’ dunIaf dy do iqhfeI dyÈF ny PFsI dI sËf vwl Dwkxf vwzf dyÈ DRoh hY, lyikn Aus
ijs ivc bfdÈfh iKlfP bgfvq dy jurm aqy JMzy vyKdy hn. AuQy dyÈ BgqI dy dy nfhry lgfey gey qy pfrlImYNt Aupr Kqm kIqI hY, Bfrq ƒ vI krnI cfhIdI bfry vI kfƒn nhIN.
dI crcf sI. ipqf purKI rfj bcfAux jËby vfsqy koeI QF nhIN; ies ƒ jfqIvfd, hmly dy doÈI aPËl gurU dI PFsI df sI. vwzf ivroD ies krky sI ik Aus vyly agr ienHF ividafrQIaF ny afpxy
vfsqy sfrI dunIaf ivc aijhy kfƒnF df iPrkfpRsqI qy ielfkfpRsqI vFg hI ivroD kIqf igaf. ieh vI doÈ hY ik aPËl dI kFgrs srkfr ny isrP Bfjpf qoN jlsy ivc iksy iKlfP kuwt-mfr dI gwl
ilKqI jF gYr ilKqI islislf cwldf irhf dyiKaf jFdf hY. gurU ƒ ‘ÈhId’ dwisaf igaf. ies qoN bfad eyjMzf Kohx dI Kfqr sB asUlF ƒ iCwky kIqI hY, iksy ƒ ËbrdsqI jlsy ivc
hY. awj qkrIbn sfrI dunIaF ivcoN aijhy iek nuwkr qoN cwly ies ruJfn ny iek ieh vI Kbr hY ik Bfjpf dy ividafrQI tMg ky cuwp-cpIqy aPËl gurU ƒ PFsI dy Èfiml kIqf hY, iksy df rsqf roikaf hY,
kfƒn Kqm ho gey hn. pihlF ipqf purKI idn sfrI dunIaf ƒ iesy rsqy ‘qy qornf ivMg dy hI iek kfrkun df ibafn sI ik idwqI sI. asIN lok ies dI awj vI inMdf iksy ƒ iet jF pwQr mfiraf hY, ieQoN qwk
bfdÈfhIaF Kqm ho geIaF jF isrP nfm hY. iPr kI rih jfvygf dyÈ BgqI dy jËby ‘pfiksqfn iËMdfbfd’ dy nfhry qF AunHF krdy hF, sfzf hwk hY. ijnHF ƒ sfzI inMdf ik jy jlsf iksy aijhI jgHf kIqf hY ik
dIaF hI rih geIaF, hux hOlI-hOlI dyÈ, df qy dyÈ DRoh dy kfƒnF df? dUjy pfsy ny lgfey sn. ieQy pihlI gwl ieh hY ik psMd nhIN, AunHF ƒ sfzI inMdf krn df vI hornF lokF ƒ pryÈfnI pYdf hoeI hovy qF
vqn jF ‘afpxI imwtI’ df sMklp vI DuMdlf PfÈIvfd hmyÈF hI kOmpRsqI ƒ afpxf ies mulk ivc pfiksqfn jF iksy vI hwk hY, inbyVf dlIlF nfl hoxf hY. ËrUr aYkÈn ilaf jfxf cfhIdf hY qy
huMdf jf irhf hY. awj dy siBak pwDr hiQafr bxfAuNdf afieaf hY. ies dI qfËf hor mulk dI iËMdfbfd dy nfhry lgfAux ijwQoN qwk aPËl gurU ƒ ÈhId sËfvF vI imlxIaF cfhIdIaF hn. lyikn
muqfbk, sfrf glob hI bMdy dI ‘afpxI imsfl ieh hY ik nfgirkqf ibwl pfs dI nf mnfhI hY qy nf hI ieh gYr kfƒnI kihxf hY, ies bfry vI mqByd ho skdy jy isrP ivcfr pRgt kIqy jfx dI gwl hY
imwtI’ bx geI hY, sfrf sMsfr hI Aus df hox bfad pRDfn mMqrI nirMdr modI ny hn. hF, jy iksy ny byloVy hI ibnF iksy hn, bihs ho skdI hY pr ieh dyÈ DRoh qF Aus bfry bihs kIqI jfxI cfhIdI hY.

bjt dIaF irafieqF aqy votF


ijs smyN pRXfgrfj (alfhfbfd) dy dyx df dfavf kIqf hY. ies muqfibk 5
kuMB myly ivc ho rhI ivÈv ihMdU pRIÈd dI lwK qwk dI afmdnI ‘qy iek krdfqf ƒ
Drm sM s d ivc sfDU - sM q rfÈtrI 12500 rupey df sflfnf lfB hovygf, Bfv
svY m sy v k sM G (afr[aY s [aY s [) dy 1040 rupey mhIny df lfB. iek vfr iPr
pRDfn mohn Bfgvq iKlfP nfary lgf Ëfihr hY ik cox ijwqx leI rfm dIaF sMBfvnfvF kmËor lwgx lwgIaF koiÈÈ kIqI geI hY qF ik jy srkfr dy 5 ivakqIaF dy aOsq pirvfr leI ieh
rhy sn, Aus smyN kfrjkfrI ivwq mMqrI mMdr dy muwdy dI vrqoN hux eynI sOKI nhIN hn. iesy susqI ƒ dUr krn leI ivwq pRqI AunHF dy aMdr koeI inrfÈf hovy qF shfieqf 34 rupey pRqIidn bYTdI hY, Bfv
ipXUÈ goiel aglI cox ijwqx dI nIaq rih geI. mMqrI sdn ivc pUry joÈ nfl cIkdy nËr Auh AumId ivc bdl jfvy. afE, aMiqRm 6[80 rupey pRqIidn. qknIkI qOr ‘qy ikhf
nfl aMiqRm bjt pyÈ kr rhy sn. Bfgvq ieho svfl AuTdf hY ik bjt rfhIN afey pr kI ieh sfrf kuJ 17 rupey qoN bjt dy lok luBfAuxypx dI jFc krIey, jf skdf hY ik srkfr ny mwD vrg dI
dI koiÈÈ ieh sI ik iksy vI qrHF nfl cox ijwqxI suKflI hY? asl ivc jy modI 34 rupey dI rfhq nfl bdilaf jf skdf ikAuNik ies qoN hI pqf cwl skygf ik jyb ivc kuJ pYsf pfieaf hY. Auh ies
nirMdr modI dI srkfr ƒ kwtVpMQI ies bjt dy dm ‘qy cox ijwqxf cfhuMdy hY? ies svfl dy jvfb ivc isrP eynf Aus dy aMdroN vot inklxgy jF nhIN. ieh pYsy nfl ikhVI KrIddfrI krygf aqy
ihMdUqvvfdI kfrkunF aqy BgvFDfrIaF hn aqy jy ijwq vI lYNdy hn qF sfƒ ies hI ikhf jf skdf hY ik hux modI aqy bjt 5 eykV qwk dy iksfnF ƒ 500 rupey afpxy jIvn pwDr ƒ iks pfisAuN Aucf
dy guwsy qoN bcfieaf jfvy. ies leI Auh svfl ‘qy ivcfr krnf hI pvygf. pMj AunHF dy pRcfrkF dy kol cox muihMm ivc mhIny dI afmdn muhweIaf krvfAuNdf hY, cuwkygf? ieh dwsx dI ËrUrq nhIN hY ik
apIl krn lwgy ik jy mMdr inrmfx ivc sfl qwk ies srkfr ny aijhIaF nIqIaF Auqrn smyN kuJ kihx leI hovygf. ieh aOsqn 5 lokF dy pirvfr leI ieh mwD vrg iek Kfs qrHF dy imjfË df
ƒ lfgU kIqf ik bfËfr TMZf ho igaf, vwKrI gwl hY ik ies jvfb ivc hI srkfr afmdnI 17 rupey pRqIidn aqy sfZy iqMn mflk huMdf hY aqy Aus ƒ CotIaF-CotIaF
aBY kumfr dUby invyÈ ‘qy brP jMm geI, ruËgfr pYdf dy ipCly 5 sflF dy kMmkfr dI smIiKaf rupey pRqI ivakqI bxdI hY. irafieqF vI cMgIaF lgdIaF hn pr ieh
nhIN ho i eaf, pu r fxy ru Ë gfrF ƒ vI CupI hoeI hY. srkfr cox afXog vloN cox Ëfbqf irafieq kuJ iËafdf hI CotI pRqIq ho
3-4 mhIny qoN lY ky sfl qwk dI dyrI vI lfgU kIqy jfx qoN pihlF hI iek ikÈq rhI hY.
ho jfvy qF Aus ƒ Buwl ky ies srkfr ƒ iksfnF dy KfiqaF ivc phuMcfAux dI koiÈÈ iesy ZMg nfl ÊrIb mËdUrF ƒ idwqI
dubfrf swqf ivc ilafAux leI kMm krnf krygI pr muÈikl ieh hY ik ieh rfhq jfx vflI pYnÈn df mslf hY. srkfr
cfhIdf hY. ijvyN hI AunHF ny afpxy vloN iksfn pirvfr dy hr mYNbr ƒ iek kwp Aus qoN 50 rupey df pRImIam 2050 qwk
AuBfry gey ies muwdy ƒ TMZy bsqy ivc cfh vI nhIN iplf skdI. iek eykV ËmIn vsUl krygI, AudoN ikqy jf ky Aus ƒ
pfAux dI koiÈÈ kIqI, AuvyN hI AunHF dI leI XUrIaf KrIdx jF ikrfey ‘qy ley pYnÈn imlxI ÈurU hovygI. bjt dsqfvyË
iqafr kIqI geI BgvF POj dy ispfh- gey trYktr dI tYNkI ivc iek vfr zIËl dy aMkiVaF ‘qy iDafn dyx nfl pqf lgdf
sflfr AunHF ƒ hI awKF idKfAux lwgy. BrvfAux dI gwl qF bhuq dUr dI hY. hY ik iksfnF aqy mwD vrg ƒ idwqIaF
ies Gtnf ƒ sM G pirvfr dI iqlMgfnf dI srkfr iksfnF ƒ 8 hËfr geIaF ienHF nf-mfqr rfhqF df pYsf ikQoN
rxnIqk asPlqf dy rUp ivc dyiKaf jf rupey pRqI eykV dI shfieqf dy rhI hY afvygf? atl ibhfrI dy nF ‘qy clfeI
skdf hY. mYN vwK-vwK mMcF ‘qy vfr-vfr aqy AuVIsf dI srkfr 10 qoN sfZy 12 geI ipMzF ƒ pIx vflf pfxI muhweIaf
ieh kih cuwkf sI ik CyqI hI sMG pirvfr hËfr rupey dI mdd iksfnF ƒ hI nhIN krvfAux dI Xojnf, gMgf dI sPfeI leI
rfm mMdr dy muwdy ƒ cflfkI nfl TMZy surwiKaq nhIN rwiKaf jf sikaf, nf mwD rfjnIqI dy lok luBfAuxy ivhfr ‘qy sgoN btfeIdfrF aqy Kyq mËdUrF ƒ vI dy ‘nmfmI gMgy Xojnf’ aqy aijhIaF hI keI
bsqy ivc pfAuNdf nËr afeygf, aijhf ho vrg df iDafn rwiKaf igaf aqy nf hI jo vI svfl AuTfey jFdy hox, Auh afKr rhI hY. ijhVI mdd ienHF ÊrIb sUibaF XojnfvF leI ipCly bjt ivc ijhVI rkm
vI irhf hY. Prk isrP ieh hY ik ies iksfnF, nOjvfnF dIaF iewCfvF ƒ pUrf rfjnIqI krn df iek jfieË qrIkf hY. dIaF sUbf srkfrF qoN vI Gwt hY aqy ijs vMzI geI sI, ies vfr AunHF ivcoN vwzf
vfr kFgrsIaF ny vI afpxI BgvF ibRgyz krn leI koeI Xqn kIqf igaf. nqIjy hr nyqf hr pfrtI ƒ kdy nf kdy Aus df rkm nfl ÊrIb iksfn afpxI iËMdgI ihwsf kwt ilaf igaf hY qF ik ieh aKOqI
KVHI kr leI hY. kFgrs ny ÈMkrfcfrIaf vjoN sMsd mYNbrF aqy kfrkunF ivc susqI shfrf lYxf hI pYNdf hY. bhuqy itwpxIkfrF ‘qy iBxkdIaF mwKIaF qwk vI nhIN Auzf rfhq idwqI jf sky. afpxy vloN qF srkfr
svrUpfnMd srsvqI dI agvfeI ivc af geI. iqMn sUibaF ivc srkfr nf bxf ny ikhf hY ik modI srkfr df aMiqRm bjt skdy, Aus nfl srkfr ƒ vot dyx dI ieh dwsx dI Ëihmq vI nhIN AuTfAuxf
smfnFqqr Drm sMsd KVHI kr leI hY, skx dy kfrn ieh susqI 2019 dIaF lok luBfAuxf hY aqy Aus ivc smfj dy pRyrnf nhIN iml skdI. cfhuMdI ik Aus ny aijhf kIqf hY aqy
ijhVI Bfjpf Auqy rfm mMdr bxfAux leI afm coxF ivc hfr dy zr ivc bdl geI. hr qbky df iDafn rwiKaf igaf hY. hr iksfnF dy nfl ies bjt ny mwD bjt iKlfP ibafn dyx vfly keI mfihr
dbfa bxf rhI hY. srkfr dy smrQkF ƒ vI afpxI vfpsI iksy dI jyb ivc kuJ nf kuJ pfAux dI vrg dy 3 kroV krdfqfvF ƒ vI rfhq vI ienHF pihlUaF ‘qy ÊOr nhIN kr sky.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (21)

jLmIr dI ijLafrq icrfg-zfr


jLmIr, swcy suwcy jjLbfq dI qsLbIh,
BfvnfvF dI suwcm df aMbfr, ihrdy dI
hrPn mOlqf, mn dIaF qihaF dI rihmqI
KudfeI qy swcfeI dI Br vgdI nYNa.
jLmIr, afpxy dIidaF ‘coN afpxy
aks nUM inhfrn dI afdq, afpxy qoN zf[ gurbKsL isMG BMzfl afpxI invyklI sLYlI ivc jIvn dIaF prqF Proldy ijLMdgI dy nfd
afpxy qIk df sLfnFmwqf sPr qy afpy dIaF dI qlfsL ivc rihMdy hn. AunHF dI vfrqk ivc kfiv-rMg ieMnf BfrU huMdf hY ik keI vfr qF BulyKf
pYVF nUM inhfrn ‘coN sMqusLtI dI jLrKyjLqf. pYNdf hY ik ieh vfrqk hY jF kivqf. ipCly lyK ivc zf[ BMzfl ny rfq dIaF brkqF df
jLmIr, lhU nfl ilKy awKrF dI loa, iviKafn kIqf sI, “rfq df smF qF Qwky-hfiraF leI arfmgfh. Qkfvt nfl cUr kdmF nUM
imwJ nfl bxfeI kYnvs ‘qy pRgt ho rhy rfhq.[[[rfq nUM bhuqf PkIr jfgdy hn jF afsLk.” hQly lyK ivc AunHF jLmIr dI bfq pfeI hY,
ielfhI akfr aqy mno-kfmnfvF dIaF “jLmIr vfly lokF dy ipafr, pfkIjLgI qy puKqgI dy pwly swcfeI, isafxp, suMdrqf, sfdgI,
iqqlIaF dI rMg-brMgqf ivcoN BfvI rMgqf
suhj qy sihj huMdf, jo cihk-cyqnf, cfnx-icMgfrI qy cfa-cMdoey nfl afBf-mMzl isrjdf, zf[ gurbKsL isMG BMzfl
nUM mihsUs krn dI adf.
jLmIr, bygYrq ho ky ijAux nfloN mrn
ijs dIaF brkqF kfrn mnuwK nUM mfnvI hox df PKr huMdf.” AunHF dI ies gwl ivc ikMnf swc hY Pon: 216-556-2080
nUM qrjIh, suwiqaF vI jfgx dI rwuq mfxdf ik jLmIr isrP jLmIr huMdI. ies df koeI Drm, jfq, rMg, nsl jF ilMg nhIN huMdf. qusIN Kud hI
jIa, sUlI ‘qy quridaF vI buwlF ‘qy afAux jLmIr aqy ies dy KYrKfh. AunHF dI nsIhq hY, “jLmIr nUM kdy dfgI nf kro ikAuNik jLmIr ‘qy imldI, ieh kmfAuxI pYNdI. keI vfr qF
qoN munkr hoeI sIa aqy afpxI pIVf ivcoN lwgf dfg sdIv huMdf.” ikAuNik jLmIr suwqI huMdI qF mnuwK dI psU-ibrqI jfgdI. jLbr-jnfh, ies dy bdly, ijMd vtfAuxI pYNdI. jLmIr,
iksy nUM KusLI mnsx dI mrjLI. kql, kukrm qy kulihxy ivcfr, krm-Drfql bxdy.” –sMpfdk ijAux df mUl-mMqr, qy jIvn dI jfc.
jLmIr vfly lokF dy ipafr, pfkIjLgI kdy nf ies `qy pYx JrItF, kdy nf afvy
qy puKqgI dy pwly swcfeI, isafxp, hfkm vloN hr vkq koJIaF cflF cwlIaF dI dsqk. AunHF leI jIvnI loVF dI sImqf qwk roeI.’ afc. ies dIaF swuKF jy lokfeI ihrdy
suMdrqf, sfdgI, suhj qy sihj huMdf, jo jFdIaF rhIaF. jd iksy kOm ivcoN krm- aqy suKnqf sB qoN aihm. jLmIr mrdI qF smfj sMqfipaf ivc mnfvy, qF jLmIr df rMglf ibrK ivhVy
cihk-cyqnf, cfnx-icMgfrI qy cfa- kIrqI nUM qihs-nihs krky Aus nUM mMgqy jLmIr vfly kdy kMgfl nhIN huMdy. jFdf. pirvfrk sFJF grk jFdIaF. aijhy dI sLfn vDfvy.
cMdoey nfl afBf-mMzl isrjdf, ijs bxf idqf jfvy qF jLmIr mr jFdI aqy BoKVy dy alPfjL qoN swKxy. srbwq dy Bly vkq kOm qy dysL dy isr ‘qy mMzrf rhI jLmIr jd mnuwKI cyqnf df ihwsf bx
dIaF brkqF kfrn mnuwK nUM mfnvI hox kOm df pqn lfjLmI huMdf. bIqy smyN ivc dI ardfs krn vflI aqy QoVHy ‘coN bhuqy hoxI nUM koeI nhIN tfl skdf. jfvy qF mnuwK sucyq ho, afly-duafly ivc
df PKr huMdf. iswK mMgqf nhIN sI imldf. hr iswK df aihsfs pYdf krn vflI iswKI-rihql jLmIr jfg pvy qF pYrF ivc sPr vfprdI hr ikRaf/Gtnf nUM vfcdf aqy
jLmIr isrP jLmIr huMdI. ies df ikrq-krm ivcoN hI afpxI jIvn-jugq nUM inwj dy Gux ny Kf ilaf. smuwcI lokfeI mcldf. hfdsy, ihMmq ‘c bdldy. mrn- ies dI sUKmqf ivcoN jIvn-nfd nUM inrdysL
koeI Drm, jfq, rMg, nsl jF ilMg nhIN kmfAuNdf sI. kyhf vkq af igaf ik smyN hI jLmIr-hIxqf ivcoN Kud nUM pirBfsLq ruwq dy nfm bhfrF huMdIaF. PuwlF dI mihk idMdf. pfk jLmIr hI aOkVF aqy
huMdf. qusIN Kud hI jLmIr qy ies dy KYrKfh. dy hfkm ny pMjfbIaF nUM mMgqy bxf idqf aqy ivsQfrn lwg peI ey, jo sfzy simaF qy rMgqf arok ho jFdI. kiTnfeIaF ivc Aus dI sLkqI bxdI.
Dfrmk smfgm ‘qy bYTIaF Dfrmk ey. Auh KYrfq dI afs ‘c nisLaF dI dldl df isqm bx igaf ey. jLmIr df huMgfrf suxn vflf bMdf, keI vfr jLmIr nUM ijLMdf rwKx leI
sLKsIaqF, isrP ahudydfr aqy azMbrI ‘c grk gey ny. aijhf hI XUrpIan jLmIr jfiedfd dI muQfj nhIN, sgoN simaF df sLfh-asvfr. Auh afvysL nUM pIV dI kuTflI ‘coN gujLrnf jLrUrI. ieh
mfx. gwlbfq ivcoN sMvfd aqy qrksLIlqf DfVvIaF ny kY n y z f-amrIkf dy mU l jjLibaF dI bFdI. ruqibaF dy pYr nhIN agvfeI ivc qbdIl krdf. Aus dI ikrq jLmIr df ikRsLmf hI sI ik inwky inwky
bfisLMidaF nUM mMgqy bxf, KYrfq ‘qy aijhf cuMmdI sgoN Kud ruqibaF df ruqbf. hIxqf qy krmXogqf nUM slfmF huMdIaF. nvIN sfihbjfdy nINhF ivc icxy jfx ‘qy mfx
jLmIr, jIvn dy hr Kyqr ijAuxf isKfieaf ik mUl invfsIaF dI df Aug irhf Brm nhIN sgoN hfsl dI qihjLIb Aus dIaF blfvF AuqfrdI. mihsUs krdy, KoprI luhf ky muskrfAuNdf
ivc aihm. ies dI mhwqqf nsl hux Kqm hox iknfry hY. hfjLrI. swKxypn dI QF mnuwK df hfsl. jLmIr jfgdI rwKx vfly lok bhuq sI BfeI qfrU isMG aqy srbMsdfnI ny
nUM afpxI krm-sLYlI ivc jLmIr nUM qoiVaf, mroiVaf, jLmIrF vfly kdy tuwkVboc nhIN huMdy. kImqI qy aihm. Auh Xug pltfAU huMdy. pirvfr nUM vfr ky sLukrgujLfrI ivcoN jIvn
jjLb krn vflIaF kOmF ‘qy ilPfieaf jF Dmkfieaf nhIN jf skdf qy nhIN lwgdI AunHF dI bolI aqy nf hI Auh AunHF dI qmMnf qy qrjLIh inwj qoN pfr df nUM nvyN isry qoN ivAuNiqaf.
mfx huMdf, jdik mrI jLmIr nf hI ies ‘c icwb pfey jf skdy. bdrMg BfvF dI mMzI jFdy. Auh afpxI hoNd dy sPr krdI. Auh srbwq dy Bly dy swcy- jLmIr qF jfgdI jy sfzf aMqrIv
nhIN kIqf jf skdf. ies dI ilsLkdI JMzfbrdfr aqy simaF df ivlwKx ng suwcy vfrs. jfgdf. ieh aMdrUnI qfkq df pRcMz rUp.
vfly lok qF kOmI sLhIdF nUM
hoNd sfhvyN hr rMg qy hr gux iPwkf. bxdy. sLihnsLfh vI hmysLf jLmIr vfilaF jfgdI jLmIr vfly lokF leI srIrk mjLbUqI jF kmjoLrI df pRgtfvf
hI vy c jFdy . Au h dy s L dI nhIN. aMdroN mjLbUq hox vfly lokF dI
jLmIr vflf bMdf kdy awDf-aDUrf nUM slfmF krdy. irsLiqaF dI pfkIjLgI, pfk-bMDn aqy
ajL m q, dO l q aqy nhIN huMdf. Auh bOxf, bONdilaf jF bd- jLmIr nUM kdy dfgI nf kro ikAuNik suwcy-sbMDF ivclI sfdgI qy spwsLtqf, jfgdI jLmIr hfQIaF nfl vI mukfblf
dfaivaF nUM dfa ‘qy lfAuNdy. sLkl nhIN. Aus leI nIcqf jF hIxqf dy jLmIr ‘qy lwgf dfg sdIv huMdf. quhfzIaF sLRysLt Drm. AunHF dy dIidaF ivc sLrm krdI. ku J ku Xo D y hjL f rF du s L m xF
AunHF leI kOmI ivrfsq jF koeI arQ nhIN. jfgdI jLmIr hY qF Auh kIrqIaF nUM sdf leI imtf idMdf. iPr aqy smfj df inrml BYa qrdf. Auh sfhmxy Zfl bx KVoNdy. aMdr nUM mjLbUq
dysL dy gOrv dy koeI nhIN isr Aucf krky ijAuNdf. afpxIaF sLrqF, koeI vI cfrf ies dfg nUM imtfAux, lfhux smfj dIaF mfxmwqIaF rhu-rIqF aqy kro, bfhrI mjLbUqI ies dI muQfj af.
arQ. Kud dI bolI lfAux vfly supinaF aqy sPlqfvF dI pUrqI df jF Dox ivc kfrgfr nhIN. mirafdfvF nUM qndyhI nfl inBfAuNdy. mrI hoeI jLmIr nUM jfgdI jLmIr ivc
byjLmIry huMdy. aihsfs hY jLmIr. klm dI jLmIr jfgdI qF hrP jugnUM ijAuNdI jLmIr qF afqmf jfgy, swc bdlx df ikRsLmf jd Kflsf isrjxf
jLmIr, jfgdI qF supny dI awK bxdy. arQF ‘c sUrjF dI awK KuwlHdI. Bry aMgVfeI. sfhF dI ngrI ivc vsyNdI, rfhIN pRgt huMdf qF koeI ikafs vI nhIN
df guMm jfxf Dfrmk muKOty nUM jwg-jfhr KuwlHdI. supinaF nUM mfx, muhFdrf qy skdf ik ieh kOm jLfbrF dIaF jLrbF nUM
kr irhf. sMvydnsLIl aOrq nUM afpxy muKfribMd imldf, ijs ‘coN jIvnI ijAuNdI jLmIr qF afqmf jfgy, swc Bry aMgVfeI. mslx aqy afpxI KudI nUM pRcMz krn
ivcfr pRgt krn qoN rokx leI bIbI sfrQkqf nUM nvIn bulMdIaF df isKr sfhF dI ngrI ivc vsyNdI, mihkF dI hrjLfeI. ivc nvIN bulMdgI df isrnfvF bxygI.
dfhVI vfilaF vloN mfeIk Kohxf. gwdI- nsIb huMdf. simaF dI qMdI ‘qy pYNdy, suwcy qMd lMmyry. kOm dI qkdIr AudoN hI bdldI jd
nsLInF dI cfplUsI cuwp bhuq kuJ qvfrIK jLmIr, jIvn dy hr Kyqr ivc AunHF dy msqk bnyirEN, Auqrn surK-svyry. kOm dy vfrsF dI jLmIr nUM hoNd df aihsfs
‘c Aukr geI ik jd jLmIr mr jFdI ey aihm. ies dI mhwqqf nUM afpxI krm- Gr dIaF kMDF leI bxn, Auh swcIaF ardfsF. huMdf. Auh afpxI hoxI qy hoNd nUM nvIN
qF kOmI ivrfsq ivnfsL dy rfh qurdI. sLYlI ivc jjLb krn vflIaF kOmF ‘qy hr kmry qy hr nuwkr ivc, inwq Augfvx afsF. pirBfsLf idMdy.
iPr grk jFdIaF ny kOmF. jLmIr dI mfx huMdf, jdik mrI jLmIr vfly lok qF ivhVy dI vizafeI bxdy, drF ‘qy bMny pwqy. jLmIr dI ijLafrq krn vfly, afpxy
afvfjL nUM dbfAux aqy ies nUM suxn qoN kOmI sLhIdF nUM hI vyc jFdy. Auh dysL dI isrIN AunHF dy sohx dsqfrF, qy sflU sMgF rwqy. jIvn dy Kud isrjxhfry. jLmIr hI imQdI
afkI lok, isrP bOxy lok. ajLmq, dOlq aqy dfaivaF nUM dfa ‘qy mFvF dIaF mMnqF dI huMdy, Auh ajLlI duaf. ey ik mnuwK ikho ijhf ey? Aus dI aOkfq
jLmIr, swc dI afvfjL df pRqwK lfAuNdy. AunHF leI kOmI ivrfsq jF dysL Gr-icrfg dI rOsLn-afBy, mOly mlUkVf cfa. qy aihlypx dy kI arQ ny?
pRmfx, iensfnIaq df mfx aqy mnuwKI dy gOrv dy koeI nhIN arQ. Kud dI bolI aMbr-Cwq ‘coN cfnx covy, qy bwdlF pwilEN nIr. jLmIr suwqI huMdI qF mnuwK dI psU-
sLKsIaq ‘c guMinHaf snmfn. sfKsLI ibMb lfAux vfly byjLmIry huMdy. iPjLf iewqrF sMg nhfAuNdI, bx ibrKF dI qkdIr. ibrqI jfgdI. jLbr-jnfh, kql, kukrm
ivcoN af irhf inMmf-inMmf rOsLn-pYgfm. jLmIr iksy kOm dI pCfx. Auh ijMd AunHF dI msqk bIhI ivc qurdf, qfrf anhdI qor. qy kulihxy ivcfr, krm-Drfql bxdy.
jLmIr, aMqrIv dI jLubfn, hrPF dy vyc ky vI jLmIr ‘qy dfg nhIN lwgx idMdy. nYxoN zoly buwkF Br ky, sB drF leI lor. jd jL m Ir nU M ko e I hlU x df qF Au h
ipMzy BfvF df ilbfs aqy suwcIaF socF nUM ‘kyrF iksy kMpnI df gorf mkYink ivdysL jLmIr nhIN jnm qoN imldI, ieh kmfAuxI pYNdI. iensfnIaq df pYrokfr bx, iensfn
simaF df sfksLI bxfAuxf. ivc iksy pMjfbI dy Gr ey[ sI[ TIk krn keI vfr qF ies dy bdly, ijMd vtfAuxI pYNdI. bxn dy rfh qurdf.
jLmIr, KudI dI bulMdgI df nF, afieaf. jfx lwigaF Aus ny kMpnI df jLmIr, ijAux df mUl-mMqr, qy jIvn dI jfc. kuJ lok awKF KuwlHIaF rwK ky vI aMnHy
KuddfrI df isrlyK aqy msqk ‘qy lyK- kfrz idqf qF ik loV pYx ‘qy iPr swidaf kdy nf ies `qy pYx JrItF, kdy nf afvy afc. huMdy, jdik kuJ joq-hIx ho ky cfr-cuPyry
vrxmflf. KudI ko kr bulMd ieqnf, ik jf sky. pMjfbI kihx lwgf, qUM sfnUM dI njLr rwKdy. ijMdf jLmIrF dy PYsly,
hr qkdIr sy pihly, Kudf bMdy sy Kud afpxf inwjI nMbr dy. kMpnI dI QF qUM hI vfkF ivc DUxIaF mwcdIaF. iebfrq ivc mihkF dI hrjLfeI. simaF dI qMdI ‘qy kOmF nUM nvIN idsLf pRdfn krdy.
pUCy, bqf qyrI rËf ikaf hY. (iekbfl) af jfvIN qy Kud pYsy bxfeIN. gorf mkYink surK-bolF, hONsilaF qy hMBilaF df pYNdy, suwcy qMd lMmyry. AunHF dy msqk jLmIr dI avwigaf nfloN mOq dI qMdI
bulMd sLKsIaq isrP jLmIr vfly kihx lwgf, mYN kMpnI leI kMm krdf hF ajUbf isrijaf jFdf. bnyirEN, Auqrn surK-svyry. Gr dIaF ‘qy ltkxf jd iksy ivakqI dI qrjLIh
lokF dI huMdI. Auh rfh dsyry. AunHF dIaF qy kMpnI vloN hI afvFgf. mYN inwjI suafrQ Drm dI jLmIr jfgdI qF aDrm dI kMDF leI bxn, Auh swcIaF ardfsF. bx jfvy qF hfkm dy pYrF hyToN imwtI
pYVF nUM rfh nqmsqk huMdy aqy AunHF dIaF leI kMpnI dI sfK nUM dfgI nhIN kr skdf. bhuVI inkldI. mirafdfvF, pfKMzF aqy hr kmry qy hr nuwkr ivc, inwq Augfvx iKskxI sLurU ho jFdI. jLmIr, ienklfb
kIrqIaF ieiqhfs df sLrP. myry leI myrI jLmIr qy kMpnI aihm hY. krm-kFz ivc guafcy mnuwK dI awK afsF. ivhVy dI vizafeI bxdy, drF ‘qy dI nINh huMdI.
jLmIr mr jFdI qF mnuwK gMgU bfhmx drasl ajokf mnuwK aijhf hI kr irhf KuwlHdI. iPr nfnkI hokrf smfj ivc bMny pwqy. isrIN AunHF dy sohx dsqfrF, qy jLmIr, iDafn aqy sLkqI nUM
bxdf. dPn ho jFdf mfxmwqf ieiqhfs. hY. Auh adfry dy nF ‘qy Kud df Pfiedf nvIaF qrjLIhF, qkdIrF qy qdbIrF nfl sflU sMgF rwqy. mFvF dIaF mMnqF dI huMdy, sfkfrfqmk rUp ivc sucfrU Audm leI
gwdfr hI iswK rfj nUM Kqm krn, iswKF krdf, keI vfr smuwcy adfry nUM vyc jFdf. dsqk idMdf, ijs dI hfk hfkm dI nINd Auh ajLlI duaf. Gr-icrfg dI rOsLn- vrqidaF nvINaF pRfpqIaF isrjIaF
df nfmo-insLfn imtfAux aqy aMgryjLF df mrIaF jLmIrF vfly lok aijhI kmIngI hrfm krdI. afBy, mOly mlUkVf cfa. aMbr-Cwq ‘coN jFdIaF. ieiqhfs isrP jfgdI jLmIr
gulfm bxfAux ivc pRmuwK, pr iswKF ivc ‘qy PKr krn lwg pYx qF mnuwKqf ikMj mr geI jLmIr vfly afpxI KudI df cfnx covy, qy bwdlF pwilEN nIr. iPjLf vfly lok hI isrjdy. mrI jLmIr vfly qF
ijAuNdI gYrq sdkf AunHF ny hr hmlfvr ijAuNdI rhygI? Bfr ZoNdy. Auh snkI swjxqfeI nUM cOrfhy iewqrF sMg nhfAuNdI, bx ibrKF dI kbrF huMdy ijs ‘qy koeI dIvf vI nhIN
df mukfblf kridaF, afpxI hoNd aqy jLmIr vfly lokF leI kwKF dI kuwlI ivc nMgf krdy, jd Auh swjxF nUM Pwul qkdIr. AunHF dI msqk bIhI ivc qurdf, jgfAuNdf.
hsqI nUM brkrfr rwiKaf. vI mhwl df aihsfs. ruwKI imwsI rotI mfrdy. iPr sukrfq dI rUh kurlfAuNdI, qfrf anhdI qor. nYxoN zoly buwkF Br ky, jLmIr nUM ijAuNdI rwKxf, qusIN hmysLf
jfgdI jLmIr nUM mfrn leI smyN dy ivcoN vI lwjq aqy lbryjLqf, mn-bIhI ‘swjxF ny Puwl mfiraf, sfzI rUh aMbrF sB drF leI lor. jLmIr nhIN jnm qoN ijAuNdy rhogy.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (22)

sQfpq-sMsQfgq Drm bnfm Drm aqy iensfnIaq


pihlI nËry dyiKaF sQfpq Drm kyNdr (dukfnF) qF bxfey ho skdy hn,
aqy inrol Drm ivc BfvyN Prk nhIN dunIaF ivc sLfied hI iksy Drm dy bfnI mhFpurK ny Drm nUM vlgxF ivc kYd krn pr AunHF dI hYsIaq iksy Drm dI sQfpnf
lgdf, pr gOr nfl dyiKaF ienHF ivc jF dUjy DrmF dy lokF nfl nPrq krn dI gwl kIqI hovy. sLurU ivc hr Drm bMDnF dI kYd krn dI nhIN ho skdI, ikAuNik iksy Drm
bhuq aMqr huMdf hY qy bhuqI vfr qF ieh qoN mukq huMdf hY, pr hOlI hOlI svfrQI ihwq Aus nUM vlgxF ivc kYd kr lYNdy hn. ieho kYd nUM sQfpq krn vfsqy rfj df hoxf jrUrI
iek dUjy dy ivruD KVy nËr afAuNdy hn. hI Drm nUM sQfpqI df Drm bxf idMdI hY. ies lyK ivc nMd isMG brfV ny ivsLv DrmF hY. gurU gRMQ sfihb ivc gurU sfihbfn qoN
ieh TIk hY ik Drm df nF sux ky hryk ibnf bhuq sfry hor mhFpurKF dI bfxI
dy mn ivc skUn mihsUs huMdf hY aqy
dy sMdrB ivc ieiqhfs dIaF prqF ProlidaF pux-Cfx kIqI hY ik ikvyN smuwcy sMsfr nUM drj hY. ienHF ivcoN Bgq nfmdyv, Bgq
lgdf hY ijvyN Aus df afpxf Drm Bfv bygmpurf bixaf locx vflf swcf-suwcf iswK Drm vI hux sQfpq Drm bx ky rih igaf rivdfs, Bgq kbIr dI bfxI gu r U
afpxf sQfpq Drm hI asl Drm hY. hY, ijs dI sLurUafq mhfrfjf rxjIq isMG dy rfj dOrfn hoeI hY. ieh lMmf lyK asIN do sfihbfn vFg hI pUrI ienklfbI bfxI hY
sQfpq Drm iksy iek jF dUjy vrg iksLqF ivc Cfp rhy hF. pysL hY, pihlI iksLq. -sMpfdk aqy AunHF dy pYrokfr vI mOjUd hn, pr
jF swiBafcfr leI huMdf hY aqy ieh Aus ienHF mhFpurKF dy nF ‘qy koeI Drm sQfpq
vrg dI aMdrUnI qy bfhrI ÈYlI nUM ‘pMjfb tfeImË’ ivc ilKy iek lyK pol hI nhIN KoilHaf, sgoN AunHF nUM mfnvqf ivdvfn pRcfrk suKpRIq isMG Audoky nhIN hoieaf, ikAuNik AunHF dy pYrokfrF df
drsfAuNdf hY, ijvyN Aus sQfpq Drm dy ‘Kfilsqfn bfry kuJ ivcfr’ ivc ies gwl leI AujfVy dy ijMmyvfr vI grdfinaf. aYsy isw K ieiqhfs dI iek mM n I pR m M n I kdy koeI rfj sQfpq nhIN hoieaf.
pRfxIaF ny ikvyN rihxf hY, kI Kfxf hY, nUM cMgI qrHF spÈt kIqf hY. AunHF anusfr ivc AunHF vloN koeI hor sQfpq Drm ÈurU ÈKsIaq hn. Auh XUitAUb ‘qy bMdf isMG iek nfmI lyKk ‘XUvfl hrfrI’ ny
iks qrHF df pihrfvf pihnxf hY, iks “Kfilsqfn dI sQfpnf qF dUr dI gwl krn bfry socxf vI isafxp nhIN lwgdI| bhfdr bfry afpxy iek iviKafn ivc afpxI pusqk ‘sypIaYNj’ ivc iesy qrHF
qrHF jIvn dy bfkI kfr ivhfr aqy hY, gurbfxI ivc qF iswK Drm dI koeI gurbfxI qoN ibnf hyT ilwKIaF kuJ iek hvflf idMdy hn ik bMdf isMG bhfdr df ieMkÈfP kIqf hY (sypIaYNj mnuwK df
sMskfr krny hn, iks qrHF afpxy ieÈt sMsQf sMgTn krn df AupdyÈ vI nhIN pRcilq iswK ieiqhfsk kQfvF vI iehI dI POj `c kuJ isMGF nUM nmfËI isMG ikhf ivigafnk nF hY). Aus dI ieh pusqk
dI pUjf arcnf krnI hY. sB qoN aihm hY. gurU sfihbfn ny vI koeI sMsQfgq jF dwsdIaF hn ik sQfpq iswK Drm dI jFdf sI. ieh isMG sjy hoey muslmfn mnuwK dy smuwcy ivkfs dI khfxI hY, Bfv
smfjk iswK Drm sQfpq nhIN sI kIqf|” sQfpnf gurU kfl dOrfn nhIN, sgoN ipwCoN sn, jo afpxI nmfj adf kr skdy sn mnuwK jMglI jIvn qoN ikhVy ikhVy pVfvF
nMd isMG brfV AunHF dI ilKq dI swcfeI ies gwl qoN jf ky hoeI hY. Bfv POj dy isMG sjx dy bfvjUd hryk nUM rfhIN awj df ivkisq mnuwK bixaf.
vtsaYp: 916-501-3974 spÈt huMdI hY ik gurU nfnk dyv jI qoN lY gurU arjn dyv jI dI ÈhIdI sbMDI afpxf Drm mMnx dI pUrI afËfdI sI. pihlF mnuwK kbIilaF ivc rihMdf sI,
nandsbrar@gmail.com ky smuwcy gurU kfl dOrfn aqy lgpg zyZ jhFgIr bfdÈfh dI zfierI (quËk-ey- bfbf bMdf isMG bhfdr dI ÈhIdI iPr Èihr hoNd ivc afey aqy iPr styt.
sdI ipwCoN qk vI sQfpq iswK Drm df jhFgIrI) df hvflf idwqf jFdf hY, ijs ipwCoN isMGF leI smF bhuq iBafnk sI. hrfrI mu q fbk sty t ny afpxI ho N d
ik iks qrHF bfkI sMsfr nfloN afpxI hvflf nhIN imldf. ies sbMDI kuJ hvfly ivc Aus ny iliKaf sI ik ihMdUaF df iek AunHF nUM Gr Gft Cwz ky jMglF ivc lukxf brkrfr rwKx leI aqy lokF nUM anusLfsn
vwKrI hoNd bxf ky rwKxI hY. gurbfxI ivcoN aqy kuJ pRcilq iswK pIr bhuq sfry ihMdUaF nUM afpxy mgr ipaf, ijQy Auh jiQaF dy rUp ivc ivcrdy qy kMtrol ivc rwKx leI afpxI loV
ijQy inrol Drm smuwcI mfnvqf ivc ieiqhfsk kQfvF ivcoN lY skdy hF. lfeI iPrdf hY. ieQoN qwk ik kuJ anBol sn. isMGF vfsqy qF ieh smF iBafnk anusfr sQfpq Drm ÈurU kIqf. ieh Aus
pRym ipafr aqy ieksurqf bxf ky smuwcy asIN afm hI kuJ pRcfrkF qoN kupRcfr muslmfn vI Aus dy Clfvy ivc afey hoey sI hI, afm lokF ‘qy vI hfkmF aqy vyly dI loV ho skdI hY, ikAuNik Aus vyly
sMsfr nUM bygmpurf bixaf locdf hY, AuQy suxdy hF ik gurU nfnk dyv jI afpxy hn. ies leI Aus dI ieh JUT dI dukfn jrvfixaF df jbr Ëulm isKr ‘qy sI. koeI ivsiqRq kfnUMn nhIN sI aqy lokF nUM
sQfpq Drm mfnvqf nUM DiVaF ivc vMzdf Dfrmk pRcfr dOrfn sunyhf idMdy sn ik afps ivc joV ky qy anusLfsn ivc rwKx
hY. smuwcI dunIaF dy sfry sQfpq DrmF hr muslmfn nUM pwkf muslmfn aqy hr sQfpq Drm dy Ault swcf Drm smuwcI mfnvqf leI leI Drm hI iek kfrgr sMsQf sfbq
dy isDFq BfvyN dyKx nUM swcy suwcy Drm ihMdU nUM pUrf ihMdU bxnf cfhIdf hY, pRMqU hoeI hovygI. ieh vI TIk hY ik ipwCoN jf ky
vfly hI lgdy hn, pr hkIkq ivc Auh
srb sFJf huMdf hY. asl ivc ieh iek swcy suwcy jËby df ies dI bhuq durvrqoN huMdI rhI. ijvyN ik
gurU jI ny bfxI rfhIN hr mnuwK nUM iksy
EdF dy bx jFdy hn ijvyN pujfrI kihMdf sQfpq Drm dIaF prMprfvF aqy krm- aihsfs hY, jo smuwcI dunIaF dy hr mnuwK ivc jmFdrU huMdf hfkm isMG ny vI afpxy iewk lyK ivc
hY aqy hOlI hOlI pujfrI hI Drm df sB kFzF anusfr pwky rihx dI QF ÈuB krmF hY. ieh jËbf sfzI jmIr dI afvfjL huMdf hY. ies anusfr purfxI styt aqy Drm dy afpsI sbMDF
kuJ bx jFdf hY (pujfrI df nF koeI vI ho qy Aucy afcrx Auqy clx ‘qy Ëor idwqf. Drm iek aijhI jIvn jfc df sMklp hY, jo smuwcI mfnvqf nUM spÈt kridaF iliKaf hY, “mnuwKI
skdf hY, jo sQfpq Drm anusfr bdldf ijvyN ieslfm ivc hr muslmfn leI pMj dy Bly leI huMdf hY, Bfv swc bolxf aqy hmyÈf swcy rihxf, smfj ivc bycYnI aqy ivdroh dI Bfvnf
rihMdf hY). Drm jdoN pUrI qrHF sQfpq ho vkq dI nmfj adf krnI jrUrI Dfrmk pYdf hoxI suBfivk hY. ies leI sLfsk
jFdf hY qF pYrokfr qy afm lok, ijnHF
iksy df hwk nf mfrnf, srbq df Blf cfhuxf, nyk kmfeI jnqf nUM sMquÈt aqy aDIn rwKx leI
krm igixaf jFdf hY, pr gurU jI ny ies
leI mhFpurKF ny kurbfnIaF kIqIaF, prMprf nUM JUTf azMbr dwsidaF hyT ilKy krnI, iksy nfl DoKf Pryb nf krnf, sB nUM brfbr pujfrIaF dI mdd lYNdy sn. pujfrI vI
axgOly ho jFdy hn. ies qoN vI awgy jdoN anusfr ivhfr krn dI isiKaf idwqI: smJidaF iksy qrHF df iBMn Byd nf krnf afid. afpxy ÈrDflU vDfAux, qfkqvr aqy
mOky dI hkUmq dI imlIBugq nfl sQfpq pMij invfjf vKq pMij pMjf pMjy nfE] DnfZ bxn leI rfj/srkfr dI mdd dy
Drm iek sMsQfgq Drm bx jFdf hY qF pihlf sc hlfl duie bMd krfAuxI cfhIdI hY. (zfierI ivc iswK jdoN jMglF ivc ivcrdy isMGF nUM iksy aiBlfÈI rihMdy sn|” ieh vrqfrf, jo
afm lok Aus ivcoN lgpg mnPI ho jFdy qIjf KYr Kudfie] Drm df vyrvf nhIN imldf) jfbr dy awq dy ËulmF bfry pqf lgdf qF purfxy jLmfny dI swcfeI sI, awj vI Enf
hn qy sMsQfgq Drm dI sfrI qfkq cAuQI nIaiq rfis mnu ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI, Auh afpxI jfn qlI ‘qy rwK ky jfbrF nUM hI shI hY.
isrP kuJ lokF dy hwQF ivc af jFdI hY. pMjvI isPiq snfie] mMnIaF pRmMnIaF iswK sMprdfvF aqy sMq AunHF dy ËulmF dI sjLf idMdy aqy lokF nUM ieh qF spÈt hY ik Drm nUM sQfpq
sQfpq Drm dy Ault swcf Drm krmI klmf afiK kY smfj vloN s[ sMqoK isMG ricq ‘sUrj ËulmF qoN Cutkfrf idvfAuNdy. AunHF dy ienHF krn leI rfj df hoxf jrUrI hY. nfl hI
smuwcI mfnvqf leI srb sFJf huMdf hY. qF muslmfn sdfie] pRkfÈ gRMQ’ iek pRmfixk ieiqhfsk gRMQ bhfdrI aqy inrsvfrQ kfrnfimaF krky ieh vI cyqy rwKxf cfhIdf hY ik swcf suwcf
asl ivc ieh iek swcy suwcy jËby df nfnk jyqy kUiVafr kUVY kUVI pfie] mMinaf jFdf hY, ijs ivc gurU qyg bhfdur afm lokF dy mnF ivc AunHF pRqI afdr Drm jdoN sQfpq Drm ivc qbdIl ho
aihsfs hY, jo smuwcI dunIaF dy hr mnuwK iesy qrHF ihMdUaF dI bhuq hI pivwqr jI dI ÈhIdI df vfikaf ibafn kridaF siqkfr idnoN idn vDx krky anykF jFdf hY qF ies ivc Drm dy mfnv BlfeI
ivc jmFdrU huMdf hY. ieh jËbf sfzI jmIr rsm, jo hr ihMdU leI lfjLmI sI qy hY, s[ sMqoK isMG aOrMgËyb dIaF iqMn ÈrqF AuqÈfhI nOjvfn vI AunHF vFg afpf vfrn vfly aslI isDFq Kqm ho jFdy hn. iPr
dI afvfjL huMdf hY. ies anusfr Drm jnyAU Dfrn krn nUM vI gurU sfihb ny dI gwl krdy hn. pihlI, ieslfm Drm leI isMG sj ky AunHF ivc Èfml ho jFdy ieh hfkmF qy pujfrIaF dy hwk ivc Bugqdf
iek aijhI jIvn jfc df sMklp hY, jo iek PokI rsm grdfinaf: kbU l xf; dU j I, ko e I krfmfq krky sn. ienHF ivc bhuqy ihMdU aqy kuJ hY aqy AunHF dy hwQoN afm lokF dI luwt qy
smuwcI mfnvqf dy Bly leI huMdf hY, Bfv cfAukV mul axfieaf vKfAuxI aqy qIjI, mOq kbUl krnI. muslmfn vI sn, pr aijhf krn nfl kuwt df hiQafr bx jFdf hY. ieh doihrf
swc bolxf aqy hmyÈf swcy rihxf, iksy bih cfAuky pfieaf] pihlI Èrq sbMDI sMqoK isMG gurU jI dy AunHF dy pirvfrk Drm ivc koeI vI iesy swcfeI nUM spÈt krdf lgdf hY,
df hwk nf mfrnf, srbq df Blf cfhuxf, isKf kMin cVfieaf mUMhoN aKvfAuNdy hn ik mYN afpxf ihMdU pirvrqn nhIN sI huMdf. “rfj ibnf nhIN Drm clyN hYN, Drm ibnf
nyk kmfeI krnI, iksy nfl DoKf Pryb gurU bRfhmx QIaf] Drm nhIN Cwzxf, jo smuwcI isRÈtI df sRyÈt Aukq kuJ iek hvfly hfkm isMG dy sB dlyN mlyN hYN.”
nf krnf, sB nUM brfbr smJidaF iksy Eh muaf Ehu JiV pieaf Drm hY. kQn dy pihly ihwsy nUM shI iswD krdy pihly iswK rfj dy sLfsk mhfrfjf
qrHF df iBMn Byd nf krnf afid. vyqgf gieaf] sfzy ieiqhfs ivc cmkOr dI gVHI hn, ijs ivc AunHF iliKaf sI ik gurU rxjIq isMG sn. Auh bVy inwzr, dlyr,
ies qrHF dy jËby nfl mnuwK dI nsl, iehI nhIN, AunHF ies dI QF aslI dI asfvIN jMg bhuq ivicwqr aqy aihm sfihbfn ny koeI vwKrf Drm sQfpq nhIN isafxy, mkbUl qy hrmn ipafry rfjy
kOm, dysL, Drm, mjhb, rMg, ilMg afid jnyAU Bfv hr mnuwK nUM Aucy suwcy ieKlfk jMg hY. ies jMg ivc gurU goibMd isMG jI sI kIqf, pr mYN AunHF dy kQn dy dUsry vjoN mÈhUr hn. awj vI lok AunHF nUM iek
df koeI sbMD nhIN huMdf. ieQoN qwk ik rwb aqy sdfcfrk kdrF-kImqF vl pRyiraf: isrP 40 isMGF nfl duÈmx dI lwKF dI Bfg nfl sihmq nhIN ho sikaf ijs bfry nmUny dy rfjy vjoN siqkfr idMdy hn. AunHF
dI hoNd ivc ivÈvfs rwKx jF nf rwKx dieaf kpfh sMqoK sUq POj df mukfblf svyry qoN Èfm qwk krdy AunHF iliKaf hY, “sMsQfgq iswK Drm nUM mhfrfjf rxjIq isMG dy nF qoN ibnf
nfl vI ies jËby ‘qy koeI pRBfv nhIN jq gMZI siq vt] rhy, pr duÈmx nUM gVHI dy nyVy nf Zukx gurU sfihbfn dy pirvfrk ivroDIaF ny isMG sfihb, srkfr-ey-Kflsf, Èyr-ey-
pYNdf. hr mnuwK dI aMqr afqmf dI afvfjL ieh jnyAu jIa kf heI qF pFzy Gq] idwqf. ies Gmsfx dI jMg ivc bhuq sfry gurgwdI, gurbfxI, poQI aqy sMpqI dI pMjfb afid nFvF nfl vI Xfd kIqf jFdf
vflf ieh swcf Drm AudoN qwk shI arQF nf iehu qutY n mlu lgY isMG aqy gurU jI dy dovyN vwzy puwqr vI mlkIaq nUM lY ky inwjI lfB leI sQfpq hY| ies krky ieh smJxf muÈikl lgdf
ivc Drm rihMdf hY, jdoN qwk Auh iksy nf ieh jlY n jfie] ÈhId ho gey| aYsy hflfq ivc isMGF ny kIqf sI, jo rihq mirafdf dI prMprf dy hY ik aijhy hrmn ipafry aqy mhfn
iek vrg nfl sbMDq iek Kfs nF vfly DMn su mfns nfnkf soicaf ik gurU jI nUM AuQoN surwiKaq kwZ rUp ivc awj vI pRcilq hY|” rfjy nUM, gurU gRMQ sfihb, ijs ivc smuwcI
Drm ijvyN eIsfeI, muslmfn, ihMdU, iswK jo gil cly pfie] idwqf jfvy qF jo Auh iPr qoN iqafrI kr mYN hfkm isMG nUM jfqI qOr ‘qy qF mfnvqf nUM Auqm jIvn jfc isKfAux vfly
afid Drm df ihwsf nhIN bx jFdf. gurU jI ny ienHF dohF sQfpq DrmF skx. ies leI pMj isMGF ny iekwTy ho ky nhIN jfxdf, pRMqU AunHF dIaF ilKqF pVH isDFq drj hn, pujfrIaF hvfly krn
ieh swc hY ik smuwcy sMsfr dy dy hI QoQlypn nUM Aujfgr nhIN kIqf, sgoN pMj ipafiraF dy rUp ivc gurU jI nUM gVHI ky aqy dUjy ivdvfnF vloN AunHF bfry dI loV ikAuN peI? ijnHF ies dy isDFq
mhFpurKF ny kdy vI koeI sQfpq Drm Aus smyN dy sfry sQfpq DrmF nUM mfnvqf Cwzx dI hdfieq kr idwqI, jo gurU jI nUM iliKaf pVH ky pqf lgdf hY ik Auh pRcfrn dI QF ies nUM isrP pUjx Xog
ÈurU nhIN kIqf, ijnHF nfl AunHF df nF juVdf leI AujfVy df rfh dwisaf: mMnxI peI. ies qrHF hnyry hoey qoN gurU anuBvI aqy zUMGy aiDaYn vfly buwDIjIvI bxf ky kmfeI df sfDn bxf dyxf sI. pr
hY, sgoN ieh sQfpq Drm qF AunHF qoN kfdI kUVu boil mlu Kfie] jI do isMGF nfl gVHI qoN bfhr phuMc gey hn. ies krky mYN AunHF dI gwl nfl hY ieh swcfeI, ikAuNik jdoN asIN mhfrfjf
sYNkVy sfl mgroN hoNd ivc afey. ies bfhmx nfvY jIaf Gfie] aqy kuJ dUr jf ky iek itwly qoN sihmq nf ho skx dI gusqfKI leI rxjIq isMG dy smuwcy jIvn ivc smyN dy
swcfeI nUM GoKx vfsqy sB qoN nvyN Drm, jogI jugiq n jfxY aMDu] llkfiraf, “pIr-ey-ihMd cilaf jy, jy muafPI cfhuMdf hF. nfl nfl afey vwzy bdlfE dyKdy hF qF
iswK Drm nUM lY skdy hF ijs kol pYNqI qIny EjfVy kf bMDu] iksy dI ihMmq hY qF PV lE.” ieQy vI mYnUM lwgdf hY ik ijnHF nUM hfkm isMG ies qwQ dI puÈtI huMdI aY ik pYsf aqy
mhFpurKF dI afpxI bfxI mOjUd hY. gurbfxI dy ienHF hvfilaF qoN spÈt gurU jI ny iksy iek Drm dI gwl nhIN ny Drm sQfpq krn dy ijMmyvfr dwisaf ÈkqI mnuwK nUM iks qrHF afpxy akIdy qoN
gurbfxI dy afDfr ‘qy iek AuGy hY ik gurU jI ny Aus smyN dy sQfpq DrmF kIqI sgoN afpxy afp nUM smuwcy ihMd df hY, AunHF vloN vwK vwK kyNdrF ‘qy kbjy iQVkf idMdy hn. ies nUM smJx vfsqy
lyKk aqy buwDIjIvI s[ hfkm isMG ny dy JUTy ivKfvy aqy krm-kFz df isrP pIr ikhf. krky pUjf iekwTI krn vfsqy Dfrmk (agly sPy `qy jfrI)
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (23)

mhfrfjf rxjIq isMG dy jIvn ivcoN kuJ aqy Kflsf srkfr dy KYr-Kuafh iewk purKI rfijaF vFg pujfrIaF nUM KflsfeI isDFqF ‘qy afDfrq aglI ÈOk pfldy ivKfieaf igaf qF jo mOjUdf
coxvyN hvfly pysL hn: drbfrIaF ny iksy iksy glq PYsly bfry ivckfr ilafAux vflf qrIkf apnfieaf. rxnIqI bfry PYsly ley jFdy sn. ieh rfijaF qy rfjkumfrF qoN gurU sfihbfn vflf
bcpn ivc rxjIq isMG cyck df rxjIq isMG nUM sucyq krn dI koiÈÈ vI ies vfsqy AunHF pujfrIaF dI mhwqqf iPr srbwq Kflsf mhfrfjy dy iewk purKI rfj hI pRBfv pvy. ies qrHF anykF aijhIaF
iÈkfr ho gey, ijs kfrn AunHF dI iek kIqI, pr AunHF dy pwly nmoÈI hI peI. qoN surjIq krn vfsqy iewk pRmuwK pujfrI nUM TIk nhIN sI bYT skdf. ies leI AunHF kQfvF vflIaF pusqkF aqy gRMQ hoNd ivc
awK clI geI aqy ichry ‘qy mfqf dy dfg aijhy hflfq ivc swcy-suwcy aqy KYr- sfihb isMG bydI, jo gurU nfnk dyv jI dy 1805 ivc pujfrIaF qoN pRcfr krvf ky ilaFdy qy pRcfry gey, jo lokF nUM gurU
pY gey. ies nfl AunHF dI idwK BfvyN sohxI Kuafh lok afp hI ipwCy htxy ÈurU ho vMÈ ivcoN sn, qoN mwQy ‘qy sMDUr df itwkf ik Kflsf rfj sQfpq hox krky hux sfihbfn dy isDFqF aqy isiKafvF dy Ault
nf rhI pr slIky aqy ivhfr krky Auh jFdy hn aqy hfkm cmicaF ivc iGr lgvf ky mhfrfjf df iKqfb hfsl kIqf ies dI loV nhIN rhI, afpxy ieko hukm iPr qoN vihmF-BrmF, krfmfqF aqy
afpxy hfxIaF qy vwizaF ivc hmyÈf iKwc jFdf hY, jo hfkm dy idn nUM rfq aqy rfq aqy Kflsf srkfr df nF bdl ky lfhOr nfl srbwq Kflsf sMmyln bMd krvf krm-kFz dy jfl ivc PsfAux leI
df kyNdr bxy rhy. imwTbolVy suBfa dy nUM idn khy nUM pUrI qrHF sfbq idwqf, ijs nUM pihlIaF mugl shfeI hoey.
nfl nfl sMskfrI gux AunHF afpxI dfdI krn dI hr vfh lf idMdy hn. hkUmqF afpxy sfry XqnF dy iewk Gtnf jo rxjIq isMG aqy morF
dysF qoN pRfpq kIqy. bcpn qoN AunHF df ieho kuJ rxjIq isMG nfl bfvjUd bMd nhIN sn krvf nfl sbMDq afm hI pRcfrI jFdI hY ik
iDafn pVHfeI dI QF XuwD klf iswKx vwl hoieaf jfpdf hY. cmicaF bfry skIaF. ieMnf hI nhIN, AunHF akflI PUlf isMG ny mhfrfjy nUM morF nfl
sI. CotI Aumry hI Auh qlvfrbfËI, GoV afpF sfry jfxdy hF ik hfkm pujfrIaF vfsqy mwisaf, sMgrFd sbMDF qoN vrijaf sI, pr rxjIq isMG
svfrI aqy XuwD klf ivc kfPI mfhr ho dI cmcfigrI ipwCy AunHF dy qy hor anykF ivprI idhfVy ÈurU ny koeI pRvfh nf kIqI aqy morF nfl ÈfdI
gey. ies isKlfeI ivc AunHF dI hox vflI afpxy muPfd huMdy hn. Auh krvf ky AunHF dI pUjf vDfAux kr leI. ikhf jFdf hY ik iewk idn
sws sdf kOr df bhuq Xogdfn sI, jo hfkm dIaF kmËorI vflIaF dI Kfqr ies rUhfnI kyNdr hrI mhfrfjf drbfr sfihb afieaf qF akflI
afp iewk bhfdur XoDf sn. iew C fvF jfx lY N d y hn, pr mMidr, ijQoN lok iswiKaf, syD PUlf isMG dy kfbU af igaf| AunHF Aus nUM
isrP ds sfl dI Aumry AunHF afpxy hfkm nUM AunHF qoN rokx dI QF aqy agvfeI lYNdy sn, nUM iewk morF nfl sbMDF dI sjLf dyx vfsqy drKq
ipqf nfl pihlI lVfeI ivc Bfg ilaf. aijhIaF hrkqF krn leI pUjf df kyNdr bxf idwqf. nfl bMn ky koiVaF dI sjLf suxf idwqI.
qyrF sfl dI Aumry iewk lVfeI ivc AunHF AuksfAuNdy rihMdy hn. ijvyN hrI mMidr nUM pUrI qrHF mhfrfjy ny pUrI hlImI nfl sjLf pRvfn
iewk bhfdr mugl jrnYl hÈmq Kfn df Èrfb dI lwq qF rxjIq isMG pujfrIvfd df kyNdr bxfAux ivc kr leI| mhfrfjy dI hlImI dyK ky sMgq
isr klm krky bhfdrI df sbUq idwqf. nUM CotI Aumry hI lwg geI sI, sB qoN vwzf aiVwkf gurU gRMQ ny akflI PUlf isMG nUM mhfrfjy nUM iewk
iesy sfl ipqf dI mOq hox kfrn rxjIq pr hux ienHF vloN Aus nUM nfc sfihb df isDFq sI. ies vfsqy vfr muafP krn dI bynqI kIqI, jo AunHF
isMG nUM ÈuwkrcwkIaf imsl df muKI Qfipaf gfixaF aqy mu j iraF vw l pujfrIaF ny mhfrfjy dI pRvfn kr leI aqy mhfrfjy nUM awgy qoN
igaf| Aus qoN do sfl mgroN AunHF dI ÈfdI Auksfieaf igaf lgdf hY. ies imlIBugq nfl lokF nUM gurU gRMQ aijhI glqI nf krn dI icqfvnI dy ky
sdf kOr dI DI nfl ho geI, jo dohF imslF dOrfn rxjIq isMG iewk nfcI sfihb dI phuMc qoN dUr krn Cwz idwqf.
dI nyVqf bxfAux leI AunHF dy bcpn ivc morF ‘qy moihq ho igaf aqy Aus vfsqy qrHF qrHF dy vihm, ijvyN kuJ iewk kQfkfr akfl qKq dI
hI qYa ho geI sI. ÈfdI nUM ajy do sfl df bhuq smF morF nfl bIqx Aucfrn iblkul ÈuwD hoxf jrUrI mhfnqf nUM hor pRBfvÈflI bxfAux vfsqy
hI hoey sn, jdoN aihmd Èfh abdflI dy lwgf. ies df pqvMqy drbfrIaF hY, qfibaf ivc bYTx vfly df ieh vI kihMdy hn ik akfl qKq dy jQydfr
poqry Èfh Xmn ny iewk vwzy hmly dI ny burf mnfieaf aqy ivroD vI pfk pivwqr hoxf lfËmI hY aqy akflI PUlf isMG ny mhfrfjy nUM akfl
Xojnf qihq lfhOr dy iklHy ivc af zyrf kIqf. jnqf ivc vI AunHF dIaF hor keI vihmF-BrmF df qKq ‘qy qlb kIqf sI| mhfrfjf afpxI
lfieaf. ienHF hrkqF df bhuq burf mirafdfvF dy nF ‘qy pRcfr krky glqI dI sjLf Bugqx aqy Buwl bKÈfAux
ies dI Kbr rxjIq isMG nUM lwgI asr ho i eaf, ikAu N i k Au h mhfrfjf rxjIq isMG df iek icwqr lokF ivc iewk sfijÈI zr bYTf leI afp hfjr hoieaf sI, pr zf[
qF Auh afpxI POj lY ky lfhOr phuMc rxjIq isMG vrgy nyk aqy idwqf ik aijhf nf krn nfl hrijMdr isMG idlgIr, jo iewk AuGy iswK
igaf. rxjIq isMG dI mdd vfsqy Aus Aucpfey dy rfjy qoN aijhI AumId
aYzI CotI Aumr ivc lgfqfr ijwqF ny rxjIq mnuwK Gor pfpF df BfgI bxdf ieiqhfkfr qy iPlfsPr hn, anusfr
dI sws vI pUrI iqafrI nfl Aus dy nfl nhIN sI krdy , inhM g mu K I isMG aMdr hAumY Br idwqI aqy Auh afpxy afp hY, ijnHF df koeI qoV nhIN. AunHF aijhI iksy Gtnf df sbUq nhIN imldf
sI. rxjIq isMG ny iklHy dy bfhroN Èfh akflI PUlf isMG ny vI AunHF nUM aijwq smJx lwgf. hux Auh afpxy drbfrIaF dI ieh qrkIb bhuq kfrgr aqy Auh ieh vI dsdy hn ik Aus smyN
Xmn nUM llkfiraf. Aus dI dlyrI qoN nUM KflsfeI kdrF-kImqF dy dI pRvfh kIqy ibnf aihm PYsilaF df iswDf sfbq hoeI, ikAuNik ies nfl qwk akfl qKq dy jQydfr dI koeI pdvI
Èfh aYnf KOPjLdf ho igaf ik Aus dI Ault hrkqF qoN bfË afAux aYlfn hI krn lwgf. kuJ iewk vfr isafxy, lok gurU gRMQ sfihb nUM afp pVH vI hoNd ivc nhIN sI afeI. zf[ idlgIr
mukfblf krn dI ihMmq hI nf peI aqy leI sKq sunyhf Gwilaf, pr anu B vI aqy Kflsf srkfr dy KY r -Ku a fh ky ivcfrnf qF dUr dI gwl, ies qwQF ‘qy afDfrq hI gwl krdy hn, so
kfbl vfps jfx leI mËbUr ho igaf. Au n H F iksy dI vI pR v fh nf drbfrIaF ny iksy iksy glq PYsly bfry rxjIq dI qfibaf bYT ky cOr krn qoN AunHF dI gwl pUrf pUrf vjn rKdI hY ik
ies ijwq ny rxjIq dI hr pfsy vfh vfh kridaF morF nfl ÈfdI kr isMG nUM sucyq krn dI koiÈÈ vI kIqI, pr AunHF vI mfnisk qOr qy KOPËdf huMdy aijhI Gtnf asl ivc hoeI hI nhIN.
krvf idwqI, ikAuNik Auh pihlf BfrqI leI. dy pwly nmoÈI hI peI. aijhy hflfq ivc swcy- gey aqy Auh isrP ÈrDf nfl AuNj vI ieh iewk afm Dfrnf hY ik jdoN
sLfsk sI, ijs ny abdflIaF nUM sB pfisEN ivroD dI
suwcy aqy KYr-Kuafh lok afp hI ipwCy htxy ÈurU mwQf tykx qwk sImq ho gey. koeI glqI mMn ky aqy awgy qoN glqI nf
sfhmixEN llkfiraf sI. afvfjL ny rxjIq isMG nUM bycYn aYnf hI nhIN, AunHF gurU gRMQ krn df vfadf krdf hY qF afm qOr ‘qy
agly sfl qfkq vDfAux leI AunHF kr idwqf. drbfrIaF dy ivroD
ho jFdy hn aqy hfkm cmicaF ivc iGr jFdf sfihb dy aslI isDFq nUM ipwCy Auh muV glqI nhIN krdf, pr ieQy qF
nkeI imsl dI dfqfr kOr nfl ÈfdI kr df Aus nUM bhuqf iPkr nhIN sI hY, jo hfkm dy idn nUM rfq aqy rfq nUM idn khy krn leI srkfr dI srpRsqI, ieAuN lwgdf hY ijvyN rxjIq isMG df qF
leI aqy ies qrHF rxjIq isMG dI hkUmq ikAuNik Auh qF iewk qrHF nfl nUM pUrI qrHF sfbq krn dI hr vfh lf idMdy hn. imlIBugq aqy mdd nfl gurU ies qoN ipwCoN aijhIaF gYr ieKlfkI
iqMn imslF ‘qy ho geI. ieQoN qwk sB Aus dy mulfËm hox krky Aus sfihbfn aqy gur ieiqhfs nfl hrkqF krn df Jfkf hI KuwlH igaf huMdf
TIk Tfk cwl irhf sI. rfj kfj df sfrf dy kMtrol ivc hI sn, pr dUjIaF do iDrF drbfr kr idwqf. nfl hI Aus ny hrI jo V ky qrH F qrH F dIaF mno k lipq, hY. ies leI ieh khfxI vI hfkmF qy
kMm KflsfeI rvfieqF anusfr cldf sI. Aus dy iswDy kMtrol ivc nhIN sn, iewk mMidr ivc kfÈI (bnfrs) qoN bfkfiedf imiQhfsk, vihmF-BrmF aqy krfmfqF pujfrIaF dI imlIBugq aqy zrfmybfjI
sfry aihm PYsly, inXukqIaF afid mMqrI akflI PUlf isMG, jo iewk afËfd aqy anuBvI pujfrI ilaf ky inXukq krny ÈurU nfl BrpUr kQfvF vflIaF ilKqF df pRcfr anusfr GVI geI lgdI hY, ikAuNik ies
mMzl dI sihmqI nfl huMdy sn. rxjIq lokF ivc siqkfrq qy mMnI pRmMnI hsqI kr idwqy. qy pRsfr kIqf, ijnHF df nF qF gurU sfihbfn pRcfr nfl ijQy mhfrfjf rxjIq isMG
isMG afpxy afp nUM rfjf jF mhfrfjf sn, aqy dUjy afm lok. ies vfsqy AunHF hrI mMidr ivc hr sfl ivsfKI aqy dIaF isiKafvF nfl aqy nf hI gurU ivruD cl irhf roh ÈFq ho igaf, AuQy
aKvfAux nfloN isMG sfihb aKvf ky KuÈ akflI PUlf isMG df asr GtfAux aqy dIvflI mOky srbwq Kflsf sMmyln huMdf ieiqhfs nfl sbMD sI. pujfrIaF dI vI Bwl bx geI ik AunHF
huMdf aqy srkfr df nF vI Kflsf srkfr afm jnqf nUM sMquÈt qy kMtrol ivc rwKx sI, ijs ivc smfj nUM pyÈ smwisafvF qy keI pusqkF aqy gRMQF ivc qF gurU mUhry qF rxjIq isMG vI pfxI Brdf hY.
sI. jnqf vI ipCly lMmy smyN dy Ëulm qy leI afpxy cmicaF dI mdd nfl purfxy AunHF dy hwl leI ivcfrF huMdIaF aqy sfihbfn nUM rfijaF qy rfjkumfrF vrgy (bfkI agly aMk ‘c)
qÈwdd dy dOr qoN ipwCoN amn amfn dy rfj
ivc pUrI qrHF sMquÈt sI. afly-duafly
ilKqum
blI dy bwkry dI Bfl?
dIaF bhuqIaF imslF dy hfkm pUrI qrHF AuQy nf nwc rhI huMdI qF kMD pwkI bxdI
lok pwKI nhIN sn rhy, sgoN keI qF pihlF aqy do bMdy nf mrdy.
nfloN vI vwD ËulmI bxy hoey sn. ies inRqkI ny jvfb dy ky khfxI df
krky AuQoN dy lok vI cfhuMdy sn ik ikqy icxvf idwqI pr hoieaf AuhI ijs df mfhrF hY. Tykydfr hfËr hoieaf. Auh kihMdf ruK hI moV idwqf. Auh afjËI nfl bolI,
AunHF df hfkm vI rxjIq isMG hI hovy. ƒ KdÈf sI. kuJ idnF bfad hI suwky aMbr gunfh myrf nhIN, ijnHF rfj imsqrIaF ny mYƒ nwcx df ÈOk nhIN sI ciVHaf hoieaf,
ienHF hflqF ivc hI lfhOr dy pqvMqy kMD izg peI. isrP kMD izgx df hI kMD bxfeI hY, Auh doÈI hn. Tykydfr Cwz mYN qF hfkm dy hukm dI bwDI Aus idn
rxjIq isMG kol afey aqy Pirafd kIqI nuksfn nhIN hoieaf, sgoN lfgy rsqf hox idwqf igaf qy rfj imsqrI bMn ilaFdy nwcI sI.
ik jy rxjIq isMG lfhOr ‘qy kbËf kry kfrn mlby Qwly af ky ngr dy do bMdy vI gey. bcpn `c ijs kQfkfr mUMhoN mYN
qF Auh pUrf sfQ dyxgy. mfry gey. rfj imsqrI kihx lwgy ik mhfrfj! ieh ‘sfKI` suxI sI, Aus ny ‘qkVy df
rxjIq isMG ny afpxy rfj do inrdoÈ mrn krky ngr ivc sfzf koeI ksUr nhIN, ijho ijhf msflf swqIN vIhIN sO` vflf aKfx bolidaF gwl
drbfrIaF nfl slfh ipCoN afpxI qy hfhfkfr mwc geI. lokF ny iekwTy ho ky sfƒ mËdUr ilaf ky PVfeI gey, asIN ieQy mukfeI sI ik jdoN inRqkI dy ibafn
afpxI sws dI sFJI POj nfl lfhOr ‘qy rfjy df ipwt-isafpf krnf ÈurU kr idwqf. Auhdy nfl hI iewtF dI icxfeI krI gey. anusfr kql dI sUeI hukmrfn vwl
kbjf kr ilaf. agly sfl kÈmIr df lokF df inq vDdf roh vyK ky rfjy ny so, quhfzy mulËm mËdUr hn. Jwt hI GuMmx lwgI qF Aus ny POrn hrkq ivc
hfkm afp hI AunHF dI Èrn ivc af igaf. aYlfn kr idwqf ik doÈI bKÈy nhIN jfxgy. mËdUrF dI vI ÈnfKq ho geI. AunHF ny hor afAuNidaF sB qoN pihlF Drm mMidr
CyqI hI AunHF aMimRqsr ‘qy vI kbjf kr
qrlocn isMG dupflpur jd qk gunfhgfrF ƒ lwB ky sËf nhIN hI ‘khfxI` pf idwqI. Auh kihMdy, jd asIN ivc jf ky KUb pUjf-arcnf kIqI aqy
ilaf, ijs ivc akflI PUlf isMG ny vI idwqI jFdI, mYN cYn nfl nhIN bYTFgf. Aus msflf vgYrf rlf rhy sF, qd lfgy mujrf Bgvfn qoN iksy Buwl-cuwk dI iKmf jfcnf
Pon: 408-915-1268 kIqI.
AunHF df rfh nf roikaf. ny afpxy mfqihq rhy iek aPsr ƒ ho irhf sI. sfzf sB df iDafn qF inRqkI
aYzI CotI Aumr ivc lgfqfr ijwqF amlf-PYlf dy ky ‘ienkuafrI kimÈn` dI suMdrqf aqy Aus dIaF ÈoK adfvF vwl iPr ieh anoKf ‘inaF` kridaF
iemfrqsfËI dy mfhrF ny hfkm ƒ
ny rxjIq isMG aMdr hAumY Br idwqI aqy kfiem kr idwqf. hI lwgf irhf. Dfgy nfl afpxy gly dI golfeI/motfeI
mnHF kIqf ik bhuq iËafdf sym hox
Auh afpxy afp nUM aijwq smJx lwgf. mfmly dI jFc-pVqfl krky kimÈn hux pVqflIaf kimÈn ny bfkI sfry nfpI aqy Dfgf aihlkfrF ƒ PVfAuNidaF
kfrn Auh ieQy kMD nf bxfvy pr hfkm
hux Auh afpxy drbfrIaF dI pRvfh kIqy ny iswtf kwiZaf ik ijs Tykydfr ƒ kMD jxy brI kr idwqy aqy inRqkI dy sMmn hukm idwqf ik ijs iksy vI prdysI df
ƒ kMD bxvf ky qkVf isafsI lfB hoxf
ibnf aihm PYsilaF df iswDf aYlfn hI bxfAux df Tykf idwqf igaf sI, ksUrvfr kwZ idwqy. do bMidaF df kql Auhdy mwQy glf myry ies nfp dy iPwt af jfey, Aus
sI. ies krky Auh tilaf nf. rfj-
krn lwgf. kuJ iewk vfr isafxy, anuBvI Auh hY, do bMidaF dI mOq Auhdy isr lgdI mVHidaF Aus ƒ puiCaf igaf ik jy qUM ƒ jldI qoN jldI PFsI lf idAu.
mdu dy nÈy ‘c cUr hoey ny Ptf-Pt kMD
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (24)

ivgsdI mnuK
w I swiBaqf

sfgr ivc qrdy Èihr aqy aMbrIN AuzdIaF iemfrqF


iensfn afpxy jIvn nUM ivigafn idRÈF nUM mfxngy. ieh sOr-AUrjf nfl hI vyKx qy jfxnXog hY. kMpnI ny qF ies gihmI aqy rOly rwpy qoN bcx leI hspqfl nIqI nfl sihmq nhIN hY jF AunHF dI koeI
aqy qknIk rfhIN ijwQy byhwd suKflf qy clfeI jfvygI, so ies dI sfrI kfrj tfvr df nF vI jfrI kr idwqf igaf hY, nUM Èihr dy iksy hor kony vwl srkf dyxf jfieË mMg nhIN mMnI jf rhI qF AunHF kol
mfxnXog bxf irhf hY, AuQy idmfg dIaF pRxflI pUrI qrHF pRdUÈx mukq hovygI. ‘aYnflymf.’ ieh Èbd Kgol ivc GuMmdy sMBv hovygf. hr plytPfrm dy inrmfx afpxI kflonI nUM Èihr qoN vwK krky iksy
zUMGIaF qihaF ivc vwsdI snk aqy Aus afrkItYkcr afiPs vwloN ieh iemfrq gRih-nCwqrF dI cfl dI ivafiKaf krn ivc 15 imlIan amrIkn zflr df Krcf dUsry Èihr nfl joV skx df bdl mOjUd
qoN pYdf hoey ÈOkF dI pUrqI leI ajIb qy dubeI ivc iqafr krn dI ivAuNqbMdI kIqI leI vriqaf jFdf hY. afAux dI sMBfvnf hY. vYsy sIa stIizMg rhygf, jo ik jmIn ‘qy vwsdy ÈihrIaF
hYrfnkun qjLrby krn ivc vI ruwJf hoieaf jf rhI hY ikAuNik dubeI ivc pihlF qoN hI ies ivÈfl pRfjYkt nfl keI iksm df kihxf hY ik ieh koeI mihMgf sOdf kol kdy vI nhIN huMdf. so, ies qrHF df
hY. aYsy qjLribaF dy cwlidaF ies Xuwg dunIaF dIaF sB qoN AucIaF iemfrqF dIaF hor AulJxF vI hn ijvyN ik ies dy nhIN hY ikAuNik lMdn jF inAU Xfrk ÈihrF rfjnIqk pRbMD mnuwKI hwkF aqy afËfdI
ivc vws rhI dunIaF nyV BivwK ivc hI Ausfrn df ZukvF pRbMD mOjUd hY. dUsrf hvfeI rsqy ivc afAux vfly sB dyÈF dI ivc vI jy pMjfh mItr df afieqfkfr leI nvIaF sMBfvnfvF dI qfmIr krygf.
ÈihrIkrn aqy iemfrqsfËI dy idlcsp kfrn ieh vI hY ik dubeI ivc eyny Aucy mnËUrI qoN ibnf ies nUM Auzfx ‘qy rvfnf plft KrIdxf hovy qF eynf ku Krcf af PrYNc polYNsIaf srkfr ies pRfjYkt
aqy afDuink tfvr df inrmfx krnf nhIN kIqf jf skygf, vgYrf. so ies ajUby hI jFdf hY . Èihr ibjlI AU r jf dy nUM inwjI idlcspI nfl qfmIr krvf rhI
XfdivMdr isMG sqkohf, polYNz amrIkf dI insbq cfr guxf ssqf hY. nUM pUrI qrHF sfkfr hoieaf vyKx leI ajy Auqpfdn dy mfmly ivc vI pUrI qrHF svY- hY, ijs df iek Kfs kfrn aflmI qpÈ
Pon: +0048-516732105 vYsy ies nfl koeI Prk nhIN pYNdf lMmI AuzIk krnI pvygI aqy ieh pRfjYkt inrBr hovygf. pfxI vfsqy smuMdrI pfxI kfrn vD rhy smuMdrI pfxI dy pwDr dy
yadsatkoha@yahoo.com ik ieh iemfrq dunIaF dy iks ihwsy ivc bhuq sfry qknIkI pVfvF qy aiDkfrq nUM iPltr krn leI afDuink qknIk dI Kqry qoN bcxf vI hY. PrYNc polYNsIaf
iqafr hoxI cfhIdI hY ikAuNik ies nUM mnËUrIaF dI lMmI sUcI rfhIN guËrdf vrqoN kIqI jfvygI. pYsyiPk sfgr aMdr 118 Coty Coty tfpUaF
qy afDuink rUp dy rUbrU hox jf rhI hY. iksy sQfn qoN vI AupgRih nfl joV ky pRvfn cVHygf. ÈurU ivc ies Èihr ‘c iqMn sO lok df smUh hY aqy smuMdrI pfxI dy vD rhy
dunIaF dy qrwkIÈudf mulk Kfs kr pwCmI hvf ivc cuk ilaf jfvygf aqy ieh afpxI aMbrIN AuzdI iemfrq dI crcf qoN vsfAux dI Xojnf hY pr sIa stIizMg df pwDr pRqI iPkrmMd hY. ibnf Èwk sfgr
dyÈ ËmIndoË ÈihrF, bfËfrF, hotlF, sVkF aMqhIx Auzfx ‘qy rvfnf ho jfvygI. bfad sfgr dy sIny ‘qy inrMqr qYr rhy
aqy trFsport pRbMD df inrmfx qF pihlF ieh iemfrq afpxy afp ivc iek dunIaF dy sB qoN pihly Èihr dy inrmfx
hI kr cuky hn. amrIkf aqy cIn vrgy ajUbf hovygI. vwK vwK BfgF ivc vMzy ies dI Xojnf bfry jfxnf vI Gwt idlcsp
dyÈF ny smuMdr ivc bnfAutI tfpU bxfAux ivÈfl tfvr ivc iËMdgI leI loVINdIaF nhIN hY. ieh Èihr smuMdr ivc inrmfx
dy qjLrby vI sPlqf nfl inBf ley hn. sB suwK shUlqF mOjUd hoxgIaF. ieh iek krn leI jfxI jFdI mÈhUr amrIkn
ies qoN aglf kdm sfgr ivc inrMqr iksm dI afqm inrBr iekfeI dy rUp kMpnI ‘sIa stIizMg‘ iqafr kr rhI
qrdy qy smyN smyN afpxI siQqI bdl ivc hovygf ijs aMdr ÈfipMg mfl, hY. kMpnI dy muKI joey kuierk ny 2020
qwk ieh Èihr iqafr krn dI smF hwd
inÈicq krn df aiDkfrq aYlfn kIqf
hY aqy aKbfr ‘inAU Xfrk tfeImË’ ivc
idwqI iek ieMtrivAU rfhIN ies pRfjYkt
dy vyrvy vI ibafn kIqy hn. ieh Èihr
pYsyiPk sfgr aMdr PrYNc polYNsIaf dy
qfihqI nF dy smuMdrI tfpU dy nyVy qYrygf.
ies pRfjYkt nUM ÈurU krn leI PrYNc
polYNsIaf srkfr qy sIa stIizMg ivcfly dfavf hY ik ies Èihr dI AusfrI qy vfDf ‘qy qYrdy Èihr smuMdrI pfxI dy vD rhy
mnËUrI aqy smJOqf ho cukf hY. inrMqr jfrI rhygf aqy 2050 qwk ies pwDr dy Kqry df bhuq hI suXog hwl bx
Èihr dI AusfrI leI sB qoN pihlF dI afbfdI ds lwK qoN vI vwD hovygI. skdy hn. mfihrF df kihxf hY ik jy ieh
smuMdr ivc qr rhy igafrF vwK vwK kMpnI vwloN ipCly pMj sfl qoN lgfqfr ivAuNqbMdI sPl ho geI qF sfrI dunIaF
plytPfrm bxfey jfxgy ijnHF dI lMbfeI ies idÈf ivc Koj qy qjLrby kIqy jf rhy dy dyÈ ies Kyqr ivc BfrI invyÈ krngy
qy cOVfeI pMjfh mItr hovygI aqy ienHF sn. kMpnI df dfavf hY ik ies Èihr `c ikAuNik smuMdrI pfxI dy vD rhy pwDr df
ivcoN kuJ afieqfkfr aqy kuJ pMj nukfqI vwsx leI hËfrF lokF vwloN vYbsfeIt rfhIN Kqrf sfry ivÈv dy isr ‘qy mMzrf irhf
akfr dy hoxgy. ienHF AuprlI prq arjIaF ByjIaF jf rhIaF hn. hY.
mËbUq kMkrIt dI bxfeI jfvygI, ijs joey kuierk df kihxf hY ik sfgr jfhr hY ik asIN mnuwKI swiBaqf dy
Auqy iqMn mMijlf apfrtmYNt, hotl, Auqy qrdy ÈihrF dy rUp nfl asIN BivwK jIvn ZMg dI pihlF qoN vI vwD afDuink,
hspqfl, ÈfipMg mfl aqy dPqr bxfey aMdr dunIaF nUM iek nvF jIvn ZMg dyx qknIkI aqy ivigafnk qbdIlI dy kMZy
jf skxgy. Èihr dI idlcsp KUbI ieh jf rhy hF ijs nfl rfjnIqI aqy smfj KVHy hF. smF hI dwsygf ik mnuwK vloN
hovygI ik sfgr ‘qy inrMqr qr rhy dIaF sQfpq kdrF-kImqF ivc bdlfE ivigafn rfhIN isrjy jf rhy Kud dy BivwK
plytPfrmF dI siQqI nUM Èihr vfsIaF aqy nvInqf vfprygI. ieh Èihr suqMqr aMdr kI kI ikRÈmy luky pey hn? jfpdf
dI shUlq anusfr awgy-ipwCy kr lYxf srkfrF dy aDIn cwlxgy aqy ÈihrI hY ik awj qwk DrqI df puwqr aKvfAuNdf
jF bdl lYxf munfisb hovygf. imsfl vjoN lokqMqrI ZMg nfl afpxI srkfr cux iensfn hux aMbr df bytf jF sfgr dI
jy ÈfipMg mfl hspqfl dy nyVy hY qF hPqy skxgy. mMn lAu, Èihr dI iek kflonI aO l fd vrgy lkbF nfl vI jfixaf
skx vfly ÈihrF aqy aMbr ivc inrMqr rYsqrF, dPqr, Gr, klwb, sivimMg dy afKrI idnF ivc ÈfipMg mfl dI gihmf jF BfeIcfrf Èihr dI srkfr dI iksy jfieaf krygf.
AuzdIaF iemfrqF dy rUp ivc sfhmxy pUl, Kyz-Gr iewQoN qwk ky Dfrmk sQfn
afAux jf irhf hY. vI mOjUd hoxgy. ikAuNik ieh iemfrq hwQoN duKI hoieaf KudkusLI kr igaf sI. Auqrfa-cVfa afAuNdy hI rihMdy af.
‘ibjns iensfeIzr’ prcy ivc CpI
iek irport muqfbk inAU Xfrk siQq
hmyÈF hvf ivc hI rhygI, so ies ivc
Kfs qOr ‘qy iqafr Aup-AuzfxF rfhIN hI
imnI khfxI dyby dI kuVI ivafhux jogI sI qy muMzf Gry juafkF df iKafl rwKo[[[DIaF-
ajy Cotf sI. iDafxIaF vI pwkI Psl vFg rfKI
afDuink iemfrqsfËI leI jfxI jFdI dfKl hoieaf jf skygf aqy muV DrqI iCMdf iekdm TTMbr igaf. ies vfr mMgdIaF.” bwlf isMG ny Aus dI AuKVI
mÈhUr izjLfeIn kMpnI ‘klfAUzjL ‘qy Auqrn leI Kfs pYrfÈUt df iesqymfl pwkI Psl vI bhuqf mINh pYx kfrn Aus vFg keI hflq vyK Kbrdfr kIqf sI. iCMdf mfVI
afrkItYkcr` vwloN iek aYsI tfvrnumf kIqf jfvygf. iemfrq dy vsnIkF leI GrF dI Psl mfrI geI sI. isr ‘qy krjy soc pfsy rwK, mrdF bfJoN KflI GrF dI
“kI lohVf mfiraf, dunIaF nUM Èrm
iemfrq iqafr krn dI Xojnf bxfeI jf pfxI vfsqy nmI BrpUr bwdlF qoN pfxI dI vDdI pMz aqy Gry juafn ho rhIaF hflq vyK, cwkvyN pYrIN Gr prq afieaf
qF koeI rhI hI nhIN, AujVy GrF nUM
rhI hY, ijs dIaF nINhF DrqI ivc nhIN soKx dI qknIk df iesqymfl kIqf donoN kuVIaF. QoVHI jmIn krky guËfrf qF sI.
qkfeI jFdy af.” mfstr jMg bhfdr
hoxgIaF sgoN ieh inrMqr hvf ivc AuzdI jfvygf. iemfrq dI kuwl AucfeI jF kih pihlF hI aOKf sI, hux qF kuJ pwly hI -gurmIq isMG mrfVH
afpxy suBfa dy Ault AucI AucI mMdf-
rhygI. ieh soc ky idmfg df ckrf jfxf lAu lMbfeI bfry ajy stIk PYslf nhIN nhIN sI rih igaf. ‘bYNk aqy afVHqIaF Pon: 91-95014-00397
cMgf boldf jf irhf sI. bhuq sfry lok
suBfivk hY, eyny vwzy tfvr df lgfqfr ilaf igaf pr iewk aMdfËy muqfbk ieh nUM ikhVf mUMh ivKfAUN, ies ijLMdgI nfloN
vI AuDr nUM kfhlI- kfhlI jf rhy sn.
hvf ivc Auzxf sMBv ikvyN hovygf? dunIaF dI sB qoN AucI iemfrq burË
drasl ieh iemfrq DrqI qoN KlIPf, ijs dI AucfeI 868 mItr hY, qoN
“kI hoieaf cfcf?” iCMdf iekdm
hYrfn ijhf ho drvfjy awgy mMjI ZfhI
qF mOq cMgI‘ soc Auh mn ivc burI Dfr
Kyq vwl nUM qur ipaf sI. dyby dy Gr vfprI
lqIPf
krIb qIh hËfr mIl Aucy Klfa ivc qr vI keI guxf AucI hovygI. Gtnf ny Aus nUM socx lf idwqf.
bYTy bwlf isMG kol jf KVHf hoieaf. iek jlsy ivc isafsI nyqf kfPI
rhy iek AupgRih nfl iek bhuq mËbUq BfvyN mOjUdf smyN ivc ies sfrI “myrIaF kuVIaF vI juafn ho
“hYN! qYnUM pqf nhIN. ikwQy rihMnF? dyr qk BfÈx idMdf irhf. jdoN sroiqaF
aqy hËfrF mIlF lMbI kybl qfr nfl tMgI ivAuNqbMdI nUM ivigafn dI iek snk aqy rhIaF[[[myry bfad AunHF nUM vI lok[[[.”
afh igMdr df mUMh cwk ijhf, kI AuhnUM ny qfVIaF nf vjfeIaF qF iKJ ky
hovygI. DrqI qoN kuJ mIl AucI AuzdI ieh gYr-sMBfivq pRfjYkt vjoN vyiKaf jf irhf soc Auh kMb igaf.
aFhdy af sMnI-suMnI, dyby dy Gry idn boilaf, “mYƒ lgdf hY, quhfƒ lokF ƒ
iemfrq hux qwk df qfmIr hoieaf sB qoN hY pr nfsf ny ies imÈn ivc vrqy jfx “ikvyN iCMidaF cuwp ijhf ho igaF,
dIvIN jf viVaf[[[kuVI nUM jf hwQ pfieaf. myrI gwl dI smJ nhIN afeI.”
lMmf tfvr hovygf. ikAuNik ieh iemfrq vfly AupgRih dI siQqI aqy ivAuNq qYa nfly aYs vyly ikwDr cwilaf sI?” bwlf
mF qF ivcfrI geI sI kMm DMdy. Auh qF sroiqaF ivcoN iek inDVk AuT ky
DrqI qoN Aupr AuzygI. so ies nUM DrqI dy krn leI 2021 qwk dI smF hwd inÈicq isMG ny cuwp qoVidaF puiCaf.
dyby df shurf nf huMdf qF[[[buVHy dy swtF boilaf, “nyqf jI, qusIN afpxf BfÈx
AuqrI aqy dwKxI golfarD hvfeI rsqy kr idwqI hY. ies qoN ielfvf klfAUzjL “bs cfcf Kyq[[[.” Aus ny AuKiVaf
mfr Bwj igaf, clo kuVI dI iewjq bc irkfrz kr ky Pyr suxo qF dwsxf ik
‘qy inrMqr gqIÈIl rwiKaf jfvygf. afrkItYkcr ny afpxI inwjI vYbsfeIt ijhf jvfb idwqf.
geI.” bwlf isMG ny sfrI khfxI suxf quhfƒ smJ afeI.
asmfn ivc qrdI ieh iemfrq roË hËfrF Auqy iek Kfs kflm bxf ky ies sfry “puwq Kyq kI hY? aYnf iPkr nf lf,
idwqI. -vfsdyv isMG prhfr
mIlF df sPr krygI, ies dy aMdr vwsdy pRfjYkt bfry aYnImyÈn vIzIE rfhIN kfPI sfl-iCmfhI Psl Pyr af jU. ijLMdgI `c
Cy ku mhIny pihlF hI dybf krjy Pon: 206-434-1155
lok hr pl nvyN aqy bdldy jf rhy BU- bfrIk jfxkfrI muhweIaf krvfeI hY, jo
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (25)

jMg dy inÈfn
vIhvIN sdI dy 60ivaF dI mkbUl ieh iewCf duvwly rfhF dI kUtnIqI ivc qy arux iek dUjy qoN axjfx sYink sF.
iPlm ‘idl apnf aOr pRIq prfeI’ dy guaFZI dysL ho afey aPsr ƒ dwsI. Aus dovyN afpo-afpxy dyÈ dI rwiKaf aqy iewjq
gIq dIaF sqrF pqf nhIN ikQy cyqy ivcoN swjx ny Drvfs idwqf aqy ikhf ik koiÈÈ leI lV rhy sF.
AuBr afeIaF: “ajIb dfsqF hY Xyh, khF krdy hF, pr ies dI mnËUrI dovyN dyÈF dI mYƒ dwsidaF bhuq duwK hY ik quhfzf
ÈurU khF Kqm[[[.” nfl hI ajIb, XkInoN srkfr dI sihmqI ‘qy inrBr krdI hY. puwqr myry hwQoN miraf sI. Aus df hOslf
bfhr dI khfxI sfhmxy af KVHI, jo ds sbwb nfl vIËf af igaf. ibRgyzIar byimsfl sI. Aus ny afpxf tYNk byKOP,
ku sfl pihlF sfzy POjI gilafiraF ivc jMg bfry iksy ny TIk hI ikhf hY ik jMg isafsqdfn Kyqrpfl ƒ dwisaf igaf ik lfhOr hvfeI hOsly, dlyrI qy llkfr ky jfn dI prvfh
GuMmI. jdoN vI Auh jMgI khfxI Xfd afAuNdI krvfAuNdy hn, nOkrÈfhI ies ƒ aOKf bxfAuNdI hY aqy awzy `qy iek ibRgyzIar AunHF ƒ imlygf nf kridaF clfieaf sI. dovyN pfsy bhuq
hY, awKF nm ho jFdIaF hn. POjI lVdy-mrdy hn. jMg nfl huMdI qbfhI df kdI aMdfËf qy AunHF dI srgoDf PyrI dy pRbMD ho gey tYNk nuksfny gey sn. afKr ivc asIN
ieh khfxI POjI ipqf ny afpxy ÈhId nhIN lfieaf jf skdf. cIËF-vsqF df nuksfn qF imixaf hn. dovyN iek dUjy dy afhmo-sfhmxy sF. asIN
ho cuwky puwqr bfry syvfmukq myjr jnrl jf skdf hY pr mnuwKI mn `qy pey asr nMU iksy vI ZMg nfl lfhOr hvfeI awzy Auqy ibRgyzIar dovF ny iekwiTaF Pfier kIqf, pr iksmq
ieafn kfrzoËo aqy kuJ hor POjI imwqrF Ky q rpfl df svfgq pfiksqfn dy ivc mYN ijAuxf sI aqy Aus ny mrnf sI.
ƒ dwsI sI. ies dI ÈurUafq 1971 ‘c imixaf nhIN jf skdf. jMg dI krUrqf bfry krnl blbIr ibRgyzIar Kvfjf muhMmd nfisr ny kIqf. mYƒ mgroN pqf lwgf ik Auh kOx sI
hoeI qy isKr 2001 `c. sYikMz lYPtInYNt isMG srF dI suxfeI ieh kQf JMjoVn vflI hY. -sMpfdk Aus ny ikhf ik Auh AunHF df myËbfn aqy aqy ikMnI CotI Aumr df sI. sfzI dovF dI
arux Kyqrpfl. Aumr 21 sfl do mhIny gfeIz hY. ies aPsr ny bhuq hlImI isKlfeI lVnf hY qy ibnf qrs qy pCqfvy
do idn. Cy Puwt do ieMc lMmf. pqlf srIr. ivc CyqI qoN CyqI puwjxf cfhuMdf sI. Aus ny kuJ POjI imwqrF nfl ilK ky sFJy kIqy. aqy sMjIdgI nfl ibRgyzIar Kyqrpfl ƒ dy mfrnf. jMg ivc BfvnfvF leI koeI
vwK vwK skUlF ‘coN pVHdf, sInIar klfsF vkq duÈmx dy toh lfAux afey tYNk ipCy ieh aMÈ arux dy ipqf dy KqF ivcoN hn: srgoDy AunHF df Gr ivKfieaf. Kyqrpfl jgHf nhIN huMdI. asIN lVfeI ivc jo krnf
lfrYNs skUl htx lwgy. jvfnI dy joÈ aqy jMg dI grmI pUnf hfrs (arux dI rYjImYNt) dy afpxf Gr vyK ky Bfvuk ho gey aqy kuJ huMdf hY, ibnf socy AuhI krdy hF pr sYink
snfvr qoN pfs, ny Aus ƒ Kumfr cVHf idwqf. Auh duÈmx dy purfxy aPsr jnrl vrmf ny mYƒ 15 pl bIq gey ƒ Xfd krky hOlf mihsUs hox dy nfl iensfn vI hF. keI vfr jMg
aYn[zI[ey[ puxy qy ipCy ht rhy tYNkF df ipwCf krn lwgf qy PrvrI 1972 ƒ, jo ajy qk pfiksqfn kIqf. iPr dovyN lfhOr prq afey. iksy ‘qy ËfqI ho inbVdI hY. mYN iehI socdf
iPr afeI[ aYm[ duÈmx df iek tYNk brbfd kr idwqf. ivc hI lwgI hoeI sI, qoN iliKaf, “mYN Kyqrpfl Aus pfiksqfnI ibRgyzIar irhf hF ik quhfzy koloN muafPI mMgFgf
ey[ dyhrfdUn qoN eyny ivc pfiksqfnI skuaYzrn ny Kud ƒ Aus jgHf ho ky afieaf hF ijQy arux df dy Gr bhuq hI siqkfrq mihmfn vjoN pr hux ieh nhIN krFgf. ieh khfxI
1971 ivc sMBfl ky awgy vDx leI hmlf ÈurU kIqf tYNk sI qy Auh Cwzx qoN munkr sI, ikAuNik iqMn idn rhy. Auh myËbfn, Aus dy pirvfr dwsx nfl muafPI vfsqy kuJ hY hI nhIN.
aPsr bx, tYNk qy pihl arux dy ielfky ƒ idwqI. arux Auh afpxy sfQI rsfly aqy ienPYNtrI dy sfry jIaF qy nOkrF dI hlImI, ipafr mYN quhfzy puwqr, jo Auh sI aqy jo
kol do hI tYNk sn. Gmsfx dI jMg hoeI. vfilaF ƒ Cwzxf nhIN sI cfhuMdf. Auh aqy dyKBfl qoN bhuq hI pRBfivq hoey. Aus ny CotI Aumry kIqf, ƒ sYilAUt krdf
krnl blbIr isMG srF duÈmx dy ds tYNk nkfrf ho gey ijnHF sYink dI mOq miraf hY. mYN KuÈI nfl ieh smF AunHF leI aBuwl Xfd bx igaf. hF. hux quhfƒ vI sYilAUt krdf hF,
Aus ƒ afpxI Aumr dy 10 sfl dy skdf bhuqy muslmfn pirvfr bfhrilaF nfl ikAuNik Auh quhfzy krky hI eynf bhfdr
rYjImYNt 17 aYc (pUnf hOrs) ivc jf puwjf. sF qF ik Auh ieh snmfn Kud hfsl iËafdf Guldy imldy nhIN, pr ieQy ruK jvfn bixaf. afKr cirwqr qy kdrF-
POjI rvfieqF anusfr tYNk zrfeIvrI, krdf ijs df Auh ds guxf hwkdfr sI.” hor sI. nfisr pirvfr ny ienHF ƒ bhuq kImqF hI mhwqqf rwKdy hn.”
gMnrI, ryzIE aprytr, tYNk kmFzr dI lYPtInYNt jnrl hr pRsfd ny mYƒ ibRgyzIar Kyqrpfl ny ieh swcfeI
isKlfeI ipCoN tYNk trup kmFzr (iqMn PrvrI 1972 `c iliKaf, “qUM mYƒ bynqI cuwp-cfp suxI. cuwp hI Aus df juafb sI
tYNkF dI tolI) bx rYjImYNt nfl rx Kyqr kIqI sI ik arux ƒ pUnf hfrs `c Byijaf jo Aus Auqy hfvI ho geI. Aus bMdy df
ivc phuMc igaf. dovyN pfsy POjI iqafr jfvy. muMzy ƒ afpxI mnpsMd rYjImYNt iml sfhmxf krnf aqy KVHy hoxf bhuq aOKf
sn. bs hukm dI AuzIk sI. geI, pr ikMnI vwzI kImq qfrnI peI.” hY ijs ny quhfzf puwqr mfiraf hovy pr
nOjvfn arux Kyqrpfl pMjfb qoN sI. myry kol arux df 10 dsMbr 1971 Aus df mihmfn hoxf qy AunHF vloN idwqf
ipqf ibRgyzIar mdn lfl Kyqrpfl (aiq df Kq hY, jo Aus ny pfiksqfn dy ds afdr-snmfn aqy ipafr Bulfieaf nhIN
iviÈÈt syvf mYzl) df jnm axvMzy mIl aMdroN iliKaf sI, “ipafry zYzI, sI jf skdf. Auh idloN quhfzy leI kuJ
pMjfb dy srgoDf (pfiksqfn) ‘c hoieaf. asIN KUb mËy `c hF. sfzI rYjImYNt krnf cfhuMdf sI. BfvyN jo Aus kIqf sI,
arux df pVdfdf aYNglo-iswK lVfeIaF bulMdIaF `qy hY. CyqI hI asIN lVfeI Kqm Auh jMg `c izAUtI inBfAuNidaF kIqf sI.
`c icilaF vflf ivKy iswK POj nfl kr idaFgy.” hF, lVfeI 17 dsMbr ƒ POjI smJdy hn ik jIvn aqy mOq
aMgryËF iKlfP liVaf. Aus dy dfdy ny Kqm ho geI. arux vfsqy vI. Aus ieh AunHF leI ieko iswky dy do pfsy hn. iksmq
pihlI aflmI jMg ivc ihwsf ilaf qy ipqf arux Kyqrpfl dunIaF 16 dsMbr ƒ Cwz idwqI. qy hflfq sYink dI Dur iksmq ƒ pRBfivq
syvfmukqI qk BfrqI sYnf dI ieMjInIar `coN cfr iekwly arux ny qbfh kIqy. iesy ieh ajIb dfsqF ikvyN? krdy hn, pr ieh mihË sMXog nhIN sgoN
kor ivc irhf. iqMn dsMbr 1971 dI Èfm dOrfn Auh ËKmI ho igaf. Aus ƒ tYNk 1971 dI Bfrq-pfiksqfn jMg POjI Aus dI afpxI cox huMdI hY. lVfeI df
ƒ pfiksqfn ny keI BfrqI hvfeI awizaF Cwzx leI hukm imilaf. Aus df jvfb ieiqhfs df ihwsf bx cukI hY. arux nqIjf qwkVI dy pliVaF ivc huMdf hY aqy
`qy bMbfrI kIqI qy XuwD df ibgl vwj igaf. sI, “nhIN sr, mYN tYNk nhIN CwzFgf. myry Kyqrpfl bsMqr `c lVdf mfiraf igaf. arux Kyqrpfl df buwq. ieh KqiraF nfl Kyzx vfilaF vwl Jukdy
BfrqI pRDfn mMqrI AudoN pwCmI bMgfl `c tYNk dI gMn ajy kMm krdI hY. mYN ienHF Aus dI kurbfnI ƒ 47 sfl lMG cuky hn. hn. bsMqr dI lVfeI PYslfkun sI. ies
iksy rYlI ƒ muKfiqb sn. rYlI ivcy Cwz nfl iswJdf hF.” Aus vyiKaf ik vYrI BfrI 2001 ivc qIh sfl lMG ky vI ieh khfxI nËdIkI aqy siqkfrq dosq jF Gr dy ivc arux ny pfiksqfn dy awgy vDx dy
idwlI puwjy. sMsd dy aYmrjYNsI sYÈn `c nuksfn dy bfvjUd awgy vDx leI biËwd muwkI nhIN sI. ieh dfsqF ieAuN cwldI hY. hI jIa vjoN rwiKaf. ierfdy ƒ pUrf nf hox idwqf. Auh BfvyN
dyÈ dI hflq dwsI qy XuwD df aYlfn kr hY. jy Aus ny tYNk Cwz idwqf qF duÈmx df 1971 dI jMg qoN bhuq sfl ipCoN dovyN ijAuN ijAuN ruKsq df vkq nyVy af kwcI Aumry hI sI pr Aus dI lIzriÈp ny
idwqf. rfh KuwlH jfvygf. Auh aV igaf. vYrI df dyÈF dy purfxy POjI qy srkfrI aPsrF ny irhf sI, myËbfn aqy mihmfn dI dosqI pfsy plt idwqy. hor qF hor, iËMdgI dy
POjF iBV peIaF. pUrbI aqy pwCmI iek hor tYNk brbfd kr idwqf. nfl hI lokF ivc nyVqf aqy irÈqy vDfAux leI zUMGI huMdI geI, iPr vI kuJ axikhf afKrI plF ivc Aus dI bhfdrI vyKx
muhfË KuwlH gey. BfrqI sYnf pUrI qrHF Aus dy tYNk ‘qy iek hor golf af vwjf qy sMprk ÈurU kIqf. ies ƒ duvwly rfhF dI mihsUs huMdf sI. keI vfr ibRgyzIar aqy dw s x vflf ibR g y z Iar nfisr,
iqafr sI. jMg ivc hyT Auqy cldf rihMdf bhfdr sYikMz lYPtInYNt arux Kyqrpfl kUtnIqI df nF idwqf igaf. kuJ smF pf Kyqrpfl ƒ mihsUs huMdf ik ‘kuJ’ ivwQ ibRgyzIar Kyqrpfl dy sfhmxy KVHf kih
hY. dovF KyqrF ivc iBafnk aqy PYslfkun aMbrIN jf visaf. Aus jfn vfr idwqI pr ky arux dy ipqf ibRgyzIar Kyqrpfl ƒ hY. kfrn smJ nf afAux krky idmfg irhf sI ik Aus dy puwqr dI bhfdrI
jMg hoeI. dovyN POjF afpo-afpxy dyÈ leI vYrI ƒ rfh nf idwqf. arux ƒ ies imsflI ienHF vsIilaF rfhIN sunyhy imlx lwgy ivcoN kwZ idMdy. socdy ik ies Gr dIaF lfimsfl sI. ies qoN vwzI ÈrDFjlI hor
lV rhIaF sn. jMg `c iksy dI koeI inwjI bhfdrI leI prmvIr cwkr idwqf igaf. ik iek pfiksqfnI ibRgyzIar AunHF ƒ aOrqF ivc AunHF dy duwK pRqI aPsos jF kI ho skdI hY. dovyN ibRgyzIar sOx cly
duÈmxI nhIN huMdI. ieh POjI jIvn df qrs hY pr iek gwl ËrUr sI ik eyny gey. AunHF df iKafl sI ik lVfeI byqukI
vrqfrf hY. 17 dsMbr ƒ pfiksqfn dy do ipafr qy syvf ƒ Auh kdy Buwl nhIN skxgy. hY. afKr jyqU kOx hY? dovyN pfsy nuksfn
tukVy hoey qy bMglfdyÈ df jnm hoieaf. vfpsI leI cwlx qoN pihlF dI Èfm AuTfAuNdy hn. POjIaF dI Èhfdq mgroN AunHF
pwCmI Kyqr ivc arux dI rYjImYNt sB ny rl ky Kfxf KfDf qy iPr ipCly dy pirvfr duwK Jwldy hn. iksy ny ikhf
horF nfl iml ky ds mIl pfiksqfn kuJ idnF vFg gwlIN lwg gey. hux qk hY, “lVfeI isafsqdfn krvfAuNdy hn,
aMdr sI. ielfkf ipMz jrpfl, qihsIl myËbfn pirvfr ƒ ibRgyzIar Kyqrpfl nOkrÈfhI ies ƒ aOKf bxfAuNdI hY aqy
ÈkrgVH, iËlHf isaflkot (pfiksqfn), dy sfry pirvfr bfry pqf sI. Bfrq ivc POjI lVdy hn.”
bsMqr ndI iknfry. duÈmx pUrI vfh lf AunHF dy hr pirvfrk jIa leI qohPf agly idn qurn qoN pihlF bgIcy
ky juafbI hmly rfhIN hfiraf ielfkf lYxf idwqf igaf. ivc PotoaF afid iKwcIaF geIaF aqy
cfhuMdf sI. 16 dsMbr ƒ arux dI rYjImYNt vylf sOx leI kmiraF vwl jfx df ibRgyzIar Kyqrpfl idwlI prq afey. ipCoN
pUnf hOrs dI bI skuaYzrn (14 tYNkF dI sI. ibRgyzIar nfisr ny ikhf, “sr, mYN PotoaF zfk rfhIN idwlI phuMcIaF. iek Poto
tolI) ny duÈmx vloN BfrI dbfa kfrn bhuq sflF qoN quhfƒ kuJ dwsxf cfh irhf dy ipwCy iliKaf hoieaf sI:
ipCoN mdd mMgI. pfiksqfnI tYNk igxqI sI, pr smJ nhIN sI af rhI ikvyN aqy inwGy siqkfr, aiqaMq swcy aqy
ivc iËafdf sn. jdoN Aus df trup bsMqr ikQy khF. hux jdoN mYN sfrI AumId Cwz inrol sfP idl nfl
pfr kr irhf sI qF ies Auqy duÈmx dI idwqI sI, iksmq ny Zoa bxfeI aqy quhfƒ ÈhId sYikMz lYPtInYNt arux
mfeIn PIlz ivc lwgy nYst vloN kfrgr sfzy siqkfrq mihmfn vjoN Byj idwqf. Kyqrpfl, prmvIr cwkr, ijhVf spIar
Pfier afieaf. nYst `c lwgIaF afr[ pfiksqfn df qbfh kIqf pYtn tYNk. ipCly kuJ idnF `c asIN iek-dUjy dy bhuq hYWzË 13 lFsrË dy 16 dsMbr 1971 ƒ
sI[ aYl[ gMnË df sI. smF bVf QoVHf sI. ieQoN qk qF khfxI df ihwsf POjI imlxf cfhuMdf hY. ibRgyzIar Kyqrpfl nyVy af cuky hF. mYƒ dwsxf hor vI aOKf ijs ƒ asIN bVf ipMz dI lVfeI aqy
duÈmx jvfbI hmly leI rfh bxf ky awgy jIvn ÈYlI nfl cwldf hY aqy mOq lfVI Aus dy nF qoN jfxU nhIN sn. ies leI ho igaf hY. mYN quhfƒ jo kihxf cfhuMdf 17 pUnf hOrs bsMqr dI lVfeI krky
vDx dI qfk `c sI. arux ny mOky dI nfl pRxfey jfx Auqy muwk jfxf cfhIdf hY AunHF iDafn nf idwqf aqy gwl afeI geI hF, quhfzy puwqr arux bfry hY. arux Xfd krdf hY, dy juafbI hmly ivc ijwq
nËfkq smJidaF ienHF ‘qy Dfvf bol idwqf. pr ies ivcoN iek hor khfxI pnpI aqy ho geI pr hoxI ƒ kuJ hor mnËUr sI. Kyqrpfl kOmI hIro hY[[[ sB qoN Gwt Aumr aqy hfr ivckfr aijwq cwtfn vFg KVHf
iek cfrj ivc Aus df iek tYNk arux dI ÈhIdI qoN krIb qIh sfl ipCoN syvfmukq ibRgyzIar Kyqrpfl dy mn ivc prmvIr cwkr lYx vflf. qusIN aqy irhf, dy ipqf ibRgyzIar Kyqrpfl ƒ.
nkfrf ho igaf aqy tYNk kmFzr mfiraf 2001 `c isKr ‘qy puwjI. 2001 dI gwl ivc 2001 ivc acfnk afpxI jnm- mYN nyVly imwqr bx cuky hF pr Aus hoxI -Kvfjf muhMmd nfisr, 13 lFsrË,
igaf. arux ienHF nYstF df sPfieaf krn qoN pihlF arux bfry kuJ hor qwQ BoieM vyKx dI rIJ ny jnm ilaf, ijs dy vfly idn ‘bVf ipMz’ dI lVfeI, ijs ƒ imqI 2 mfrc, 2001, lfhOr.
krn lwgf irhf, ikAuNik Auh bI skuaYzrn Aus dy ipqf ibgRyzIar aYm[aYl[ Kyqrpfl pUrI hox dI koeI AumId nhIN sI. AunHF qusIN bsMqr dI lVfeI kihMdy ho, ivc mYN swcmuwc, ajIb dfsqfn hY Xyh[[[.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (26)

cfry dI pMz
eys pul AuqoN sfhmxf pihaf qy KyqF cMdy dy iTwibaF df Gskfrf cfxck vDyry
vflIaF sfrIaF zMzIaF idsdIaF sn. kurÉq ho igaf, cfl iqwKI ho geI qy Auh
rfhF qoN AuzdI DUV ivc qury afAuNdy Qwky- bfhF isDIaF kr ky qurn lg ipaf.
hfry vfZy idsdy sn; pr ‘BIlI dI byby’ BIlI dI byby df idl ajfeIN eI Ëor
ikDry nËr nhIN sI afeI. ikMnf icr dUr Ëor dI DVkx lg ipaf. jIB suwk ky
qfeIN ingHf mfrn ipwCoN Auh pul dI TwlH guridafl isMG dI khfxI ‘cfry dI pMz’ ikrqIaF qflUey lgdI jfpI qy Auhny inAuN ky sUey
nfl Zoh lf ky bih igaf. ‘c pfxI dI cUlI Br ky mUMh igwlf kr
“byby ikDroN afAUgI, bfpU?” Coty
dy hflfq Auqy iqwKI cot krdI hY. hflfq dy JMby hoey ilaf. Pyr Auhƒ qfV qfV ky cMdy vl bUhy dy kol KVoqI BIlI vl iek-itk
qfrU ny afsy-pfsy ingHf mfridaF puiCaf. ieh ikrqI-kfmy pYr-pYr ‘qy vDIkIaF df iÈkfr ho JfkdI ƒ ieAuN jfipaf, ijvyN sUey df ivMhdf rih igaf. Auh cugfT dI srdl
“KbrY ikhVy Kfqy ‘coN afAUgI!” rhy hn aqy AunFH nMU ieh sB Bfxf mMn ky jrnf pY irhf aglf pul Auqrn qfeIN cMdy ny ikMnI vfrI qoN vI AucI lwgdI sI.
BIlI ny kI jvfb idwqf, iehdf Auhƒ
“cMgf Pyr mYN ilaOnY Bfl ky byby ƒ, hY. khfxI df muwK pfqr ienHF hflfq ‘qy burI qrHF muV muV ky Aus vl qikaf hovy, qy hr
koeI pqf nhIN lwigaf, nIvIN pf ky bwTl
bfpU isaF!” vwzf gfcf phy pY ky Bwj bycYn hoieaf bYTf hY pr Aus dI koeI pyÈ nhIN jf vfr jdoN Auh ipCFh Jfikaf sI qF Auhdf
quiraf. idl ajfeIN eI DVkx lg ipaf sI. dy pfxI nfl mUMh-hwQ Dox jf lwigaf.
“byKIN Auie bfpU, byKIN, ikmyN bqfrU
rhI. ies sB kfsy df gus w f iPr gfhy-bgfhy pirvfr “ieh cfrf sfDU ikaF ny, qUq aflHI kol KVoqI kwtI jrk-jrk hrf cfrf
aFgUM lwqF mfrdf dy jIaF Auqy hI inkldf hY. -sMpfdk JuwgI koly eI bIijaf ivaY nf Blf?” Gr crdI Ëor-Ëor dI pUC mfr jFdI sI. Auhdy
jFdY[[[.” dy nyVy af ky cMdy ny AuBVvfihaF puwiCaf. jfVH-rs df Auhƒ afp ƒ pihlF qF
qfrU mwkI qk AunHF hor koeI gwl nf kIqI. qy Èfied rwKI-kxk lokF dy byQfh hoeI sI. idhfVI “hYN?[[[afho, AuQy eI aY[[[hor AunHF suafd ijhf afAuNdf lwigaf pr Pyr
dIaF iKwlF vFg AunHF dI eysy cuwp kfrn ptVI dy roVF Auqy, by-ihsfby vD geI sI. aYqkIN mfJy vMnIEN dy QF ikhVY pwTy bIjx ƒ?” iekdm mUMh kOVf-kOVf ho igaf.
iKViKVf ky cMdy dy iTwibaF df Gskfrf bVf zrfAuxf kmo, rfa-isaf vI bhuqy nhIN sn afey pr BIlI dI byby dI jIB QQlFdI mUMh-hwQ Do ky rotI Kfx bYTf qF BVQU
hwisaf, pr cMdy ijhf lgx lg ipaf. qy nf eI ‘bFgV dys’ awgy vFg ‘af jfpI. pfAuNdy doey muMzy, ivhVy ivc rVy QF bih
df icq sgoN hor “qUM klH ƒ vI sfDU ky eI jfxY?” Auqiraf’ sI. jdoN Auh doey agV-ipCV Gr vVy ky tftF kutx lg pey. cMdy ƒ cfxck eI
inmoJUxf ijhf ho cMdy ny kuJ dUr jf ky, buiZaF vFg ipwT “pr afh vyK-lIN, dsF idnF ƒ iksy qF kwtI mUMh AuqFh cuwk ky rqf aiVMgI qF roh cVH igaf. Auhny mF dI gflH kwZ ky
igaf. ‘qy hwQ kr ky, rqf kuwb kwZI quridaF dy mrlf nhIN KVoqI hoxI, sB vwZI jfAU.” ËrUr pr roË vFg Aus arVft pfAuNidaF AunHF ƒ GUiraf, “huxy kuwt ky, iehnF df
puiCaf. cMdy ny hAukf BridaF ikhf, “sMmy-ikaF gyVf nhIN bMinHaf; pUC nfl kuwKF JMbx dI dfxf dfl ky afvdI mF ƒ pfAuxy, sfilE
krIE?”
guridafl isMG “ajy qF AunHF dy keI idn lg dy qF msF cfr idhfVIaF hor lgxgIaF; QF iewk vfr ihlf ky muV pwiTaF ivc mUMh
jfxgy-vIh Gumf qoN Auqy peI aY vZx AunHF dy afvdy eI muMzy-KuMzy bQyry hoey gwz ilaf. cMdy ny GUr ky AuhdI KurlI “vy kI hoeI jFdY Qoƒ!” Ausy vyly
“awj iehny sMmy qoN PIm do-do mfvy aflI.” iPrdy aY, afhx aFgUM!” vl qikaf, AunHF mUhry Bwj afey gfcy qy bfhroN afAuNdI BIlI dI byby ny gwl qfV ky
lY ky KfDy sI bfpU, qfhIN aYN tMgF mfrdf qy ikMnf icr Auh Pyr cup kr ky qury “sfzy, sfDU ky qF ajy mhInf nHIN qfry ny, AunHF dy Gr apVx qfeIN, ikMnf muMizaF ƒ polI ijhI iJVk idwqI, “QoQoN
jFdY.” qfrU ny hsidaF hsidaF Pyr ikhf. gey. kocrIaF vflI ikkr kol af ky cMdy vwZI-dI.” sfrf hrf kuqr ky kwtI awgy suwt idwqf hux itk ky nhIN bYTIdf?”
“afAux dy sfly vwzy amlI ƒ, mYN ny cfxck ipCFh BEN ky BIlI dI byby vl “Auie akl dIey mfrIey, ieh nvyN- hoieaf sI. hry cfry nfl sfrf Gr ijvyN muMzy qy inwkI kuVI tftF EQy dI Cz
dyAUN hTysVI! huxy do-do mfvy Kfx lwigaf iek dm ieAuN qwikaf ik Auh TTMbr ky bI afeI kxk ds idn nHIN rihMdI, qUM mihk ipaf hovy. cMdy ƒ pqf nhIN sI ky kMn vlyt ky cONky vl qur gey. BIlI
qF gFhF ƒ kI hfl hoAU iehdf![[[.” cuMnI sUq krn dy bhfny rqf ruk geI. mhIinaF ƒ ronI aYN-awgy aflf ihsfb ligaf ik Auh acyq hI bUihEN vVidaF, dI byby pihlF iKlrIaF tftF ƒ ahulI,
pr icwqoN ijvyN cMdf ÉuÈ sI. cup- pr cfnx cMgf nf hox krky AunHF ƒ iek nf riKaf kr.” do-iqMn zUMGy sfh lY igaf sI. pr Pyr kdy tftF qy kdy cMdy vl BEN BEN
cpIqy vfZy pul AuqoN Auhdy koloN dI lMGdy dUjy dIaF awKF cMgI qrHF nhIN idsIaF. BIlI dI byby iekdm ieAuN cup kr “afh kI aY Auie!” Auhny cfrf ivMhdI, Auhdy qoN rqf prHF ht ky BuMjy eI
gey. rOlf pONdy, rIN-rIN krdy, DUVo-DUV cMdf kuJ icr Pyr cuwp ho ky EvyN geI ijvyN Auhƒ iksy bhuq vwzI gwl df kuqrdy gfcy dy kol, do ku rug tftF dy bih geI. Pyr ibnf iksy dy kuJ puiCaf-
hoey nMgy ipMizaF nfl, mfipaF dy mgr quiraf igaf; pr jdoN boilaf qF AuhdI iPkr pY igaf hovy. ieh Auhny soicaf eI pey vyK ky puwiCaf. disaf afp-muhfrI eI bolx lg peI.
mgr pYr DrIkdy lMGy jFdy inafixaF ‘vfj bVI EprI lwgI. nhIN sI ik nvIN kxk bhuqf icr swcIN “ieh tftF[[[ieh tftF.” toky dI “gylo ƒ puCx geI sI, qVky myry
vloN byiDafn, Auh sMmy-kI pYlI peI kxk “aYqkIN hfVH ‘c BIlI ƒ qF qor eI nhIN sI rihMdI. qfl nfl gfcy ny keI vfr ieho Èbd nfl clx ƒ. sfDU df vwzf muMzf kihMdf,
dy jMm vl ivMhdf irhf; idhfVIaF df dyeIey, isroN Bfr lhy.” jy ivhlI hovy qF Auhƒ vI nfl ilafeIN,
ihsfb lfAux df Xqn krdf irhf. “hYN?” ipCFh rih geI BIlI dI kMm CyqI inbV jU![[[pr AuhdI qF
“af-gI Auie[[[af-gI bfpU, byby byby ny do kfhly kdm put ky Auhdy jfqx dI afkV eI nH I N leI-dI
af-geI!” qfrU pul dI prlI TwlH dy isKr nfl rlidaF ikhf, “kI afiKaf, BIlI ikqy![[[kihMdI, ‘sfZy awT rupeIey
KVoqf igwDf pf ky, iehnF ÈbdF ƒ llkfry ƒ qor dIey?[[[afho, mYN qF afp qYƒ lAUN, nfly dohIN vylIN KfAUN rotI, qy
nfl gIq vFg gfAux lwg ipaf. ipCly sfl dI isr dIaF TIkrIaF iqMn vyly pIAUN cfh.’ mYN ikhf, ‘cMgf
cMdf goizaF ‘qy hwQ Dr ky AuiTaf krn lg peI aYN, qUM suxdf vI aYN BfeI qyrI mrËI, AunHF ny qF mYƒ sfZy
qy ibnf ipCFh qwikaF, ptVI pY quiraf. iksy dI-aYzIaF aYzIaF DIaF ikMnF swqF qfeIN ikhf sI[[[nfly jy socIey
“KVo jf, hux ‘kyrF eI kfhlf ho ik icr bfr bTfeIaF jFdIaY[[[.” qF Auh ivcfry ikhVf hwk rKdy aY
igaf, ibMd mYƒ vI dm lYx dy!” BIlI dI cMdf ibMd df ibMd Pyr cup kr ![[[afh vyK lY, do-ZfeI-syr-sfrIaF
byby dI ‘vfj ipwCoN suxI qF Auhny isr igaf. BIlI dI byby df Auhdy Auqy kfTI qF tftF eI awj cwk ilaFdIaF mYN.
BMvfieaf. pfAux df dfa sUq af igaf sI. DOx, iqMn psyrIaF qoN Gwt cfrf nhIN
sUrj iCipaf hox krky, cMdy ƒ Auhdy “cMgf, hux qUM cup kr!” Auhny hoxf. hor hux AunHF ƒ qF Bmy Gr
ichry Auqy nrm ijhI muskrfht qy awKF rqf awkI hoeI ‘vfj ‘c ikhf. ilaf ky bTf-lIey[[[.”
dI iKcoqfx ijhI nhIN idsI, AuNj AuhdI mMjf zfh lY! qy jdoN BIlI dI byby ny CoilaF dI
‘vfj qoN lwgdf sI, Auh awj bhuqI QwkI “vyK, tUMmF qF ijhVIaF myry kol kMz nfl ilbVI cuMnI nfl mUMh qoN muVHkf
hoeI nhIN sI. TwlH nfl mfr ky juwqI JfVdI hYgIaF, AunHF nfl sr jU”, pr BIlI pUMJidaF, cor-awK cMdy vl qikaf
qy isroN cuMnI lfh ky Auhƒ sUq krdI BIlI dI byby cup krn dI QF rqf TMZI ho ky, qF Auhdf sfrf srIr kMbx lg ipaf:
dI byby vl Auhny iek vfr hor hYrfnI ‘kbIldfrI dIaF slfhF’ krn dy rON burkI pfAuNdy cMdy df hwQ kMb irhf
nfl qikaf, qy Pyr cuwp krky mUhry- ivc bolx lg peI, “bfkI rih igaf Auh kuJ icr Pyr cup kr geI. pr duhrfey qy Pyr PIm dy aml ivc, lor sI, muwCF ajIb hoeIaF lgdIaF sn. Auh
mUhry qur ipaf. kpVy lIVy df Krc, Auh aYqkIN suK nfl BIlI dI byby ny ies Audfs ijhI cuwp ƒ nfl afp-muhfrf eI gIq ijhf gfeI igaf, muV Aus vl nhIN Jfk skI, nf bol skI.
“awj blf icr lf‘qf!” ibMd ku ipwCoN ‘kwTf kr eI lvFgy-bQyrI idhfVI aY hux qoVidaF rqf krfrI ‘vfj ‘c ikhf, “BurU “tftF[[[my r IaF bfTF, by b y ilafeI suMn ijhI hoeI, cuMnI nfl Jl mfr ky
Auhny mlvIN jIB nfl puwiCaf. qF, sFJy swq-awT rupeIey mUMh nfl kih qF agilaF dI BurU, afpF ƒ kI aY! sI[[[ilafeI sI, beI ilafeI sI[[[.” muVHkf skfAuNdI rhI.
“aYvyN[[[mYN ikhf kwtI afsqy, hry dyxy ‘sfn aYN, QoVHy huMdy aY ikqy![[[cfr- idhfVIey Bflx dI Éfqr qF Auh awDI awDI tftF, tftF, tftF, byby ilafeI pr ibMd ku ipCoN qfhIN Ébr ik cMdf
dI QwbI eI lY cwlF.” pMj qF afpxf qfrU-gfcf eI ilaONdy rfq qfeIN sfrf ivhVf ghuMdy iPrdy rihMdy sI[[[! nMgy-pYrIN AuT ky vf-vroly vFg bfhr ƒ
hry dI QwbI!-Auhƒ hor hYrfnI hoeI. aY.[[[qy nfly aYqkI aMnHI-jI koeI Psl aY; bMdf koeI iQafAU qF CyqI vZfAuxgy E[[[tftF, cfrf, qfrf, byby ilafeI qur igaf. BIlI dI byby df idl Ëor-Ëor
pr ipCFh DOx BuafeI qF pul qoN prF gfcf hoeI aY-vfKrU, vfKrU!-sfDU ikaF dI nf, aYvyN ikqy bMbUkftF nfl vZ lYxgy?” sI[[[! dI DVikaf pr ipwCoN ‘vfj mfrn dI ihMmq
swcIN eI hry cfry dI BrI cuwkI afAuNdf sI. kxk ‘qy BfvyN mMjf zfh lY! ho[[[mfr ijwq “koeI nHIN, DIrI ho, agly sfl qfeIN lY beI, Blf bylIaf ilafeI nhIN peI.
“ieh awj qyry ‘qy ikhVf dfqf idafl igwl afilaF dI byrI qfeIN, koh-vft, aYN hfVHI vwZx afly bMbUkft vI afey lY![[[sB sI[[[eI[[[eI!” GfbrI qy hPI ‘vfj nfl Auhny gfcy
ho igaf?” cMdy dI ‘vfj rqf krfr ‘c ho isDx-isDI KVoqI aY, mjfl aY ikqoN igwT kuÈ af-jU !” pr cMdy ƒ ijvyN skqf mfr igaf. ƒ hOlI ijhI ikhf, “jfh vy, vyKIN qyrf
geI lwgI. QF vI mfVf hovy[[[.” BIlI dI byby Pyr cup ho geI. pr Auh lfltYx dy mrnAU ijhy cfnx ivc bfpU ikDr igaY?”
“sfDU ky KyqoN eI ilaFdy aY, hor “ipCly sfl ikhVf Gwt hoeI sI; Auhny jdoN sfrI Aumr hfr nhIN sI mMnIN, kdy cfry dI QwbI vl GUr GUr ivMhdf, “bfpU igaY ‘PrIkf!” qfrf tuwk dI
Blf ikhVf dfqf idafl hoAU myry ‘qy!” idhfVI vI bQyrI sI!” AuhdI gwl cMdy ny hux ikvyN mMn lYNdI! kdy tftF dI inwkI ijhI ZyrI vl. bu r kI pU x I bxf ky KFdf-KFdf ieh
BIlI dI byby ny pihlF pwiTaF vl qwikaf suBfvk eI tok idwqI, “hfVHIaF cMgIaF “lY agly sfl dI, agly sfl vyKI “lY bfpU pfxI lY lY.” AuhdI kihMidaF bfhr ƒ Bwj igaf.
qy Pyr BEN ky cMdy vl JfkI; pr jdoN huMdIaF ƒ qF cfr pMj vrHy ho-gy[[[.” jfAU. mYƒ pqY, hux myrIaF qF sq-awT sicafrI DI BIlI ny bhIx dy nfl DrIaF pr jdoN Auh dUjy ibMd glI ivcoN muV
awgoN Auhny qfV ky BIlI dI byby dy ichry “nhIN awgy aYnI nHIN sIp kdy hoeI; idhfVIaF hor sfDU ky lwg jfxgIaF. nfly iewtF kol, qwqy pfxI df bwTl DridaF ky afieaf qF AuhdIaF awKF hYrfnI ijhI
Auqy ingHf itkfeI qF Auhny awKF nIvIaF nfly idhfVI ikQy aYnI cVHI sI pr- sfDU-kf vwzf muMzf-blfeIN cMgY vcfrf. Auhƒ swidaf. nfl awzIaF hoeIaF sn. “nI byby, Auh
pf leIaF. prfr?” kihMdf, jFdI BmyN roj hry dI QwbI vI lY- hYrfnI ijhI nfl BEN ky cMdy ny cfr- qF sUey bMnI Pyr quiraf jFdy[[[aODr!”
gfcf ‘ryvIaF cfl’ qurdf, sfho-sfh “pr, pr-prfr hMsy bjfjI afly ijaf kr. pMj-sq idn kwtI ny hrf KfDf cuPyry qwikaf, qy Èfied goihaF dy DUMey “sUey vMnI?” Qwky goizaF nfl AuT
hoieaf, iek kuZwbf-ijhf gIq gfAuNdf idEN ijhVf lIVf puwC ky afey sI, Auho qF cMgI rfjI ho-jU. mfVI-motI qkVI hogI dI kOVvfs krky awKF ‘coN pfxI inkl ky KVHI huMidaF BIlI dI byby ny cor-awK
AunHF dy koloN lMG ky sfiraF dy mUhry lwg hux rupeIey gË mihMgf hoieaf ivaY- qF afs vI lwg-jU, aYsy sfl. agly afieaf. pr awKF Jmkf ky ghu nfl rotIaF pkfAuNdI BIlI vl qkidaF ikhf,
quiraf. qfrU Auhdy gIq ƒ sux-sux ky hsfb qF AuQy df AuQy rihaf ik nf, vwzIey sfl sUx aflI df eI hËfr bfrF sY vwitaf vyiKaf qF BIlI dI byby ikDry nhIN idsI. “hux Auh sUey vMnI kI kr igaY? hY kmlf
hsdf Auhdy nfl Bwj ipaf. qy Auh doey rkfny!” jfAU.” “qyrI byby[[[!” Auhny bwTl vl nf isafxf![[[jfh vy gficaf, jfeIN Bwj
qIvIN-mflk mgr rih gey. ikMnI dUr pr BIlI dI byby ny afpxI gwl PVI Auh afpxy eI rON ivc bolI geI pr ahulidaF BIlI qoN puwiCaf, qy koTVI dy (agly sPy `qy jfrI)
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (27)

ilKx-ilKfAux df lyKf
kuJ ilK ky pRgt krn dI pirpftI
ivkfs dy keI dOrF ivcoN gujLrI hY. hux
qF hflq ieQoN qwk phuMc cukI hY ik bhuq
sfry lok klm, pYn afid nfl ilKxf vI sLbd
Buwl gey jF Cwz gey hn. awj bhuqy lok lwkV, Dfq afid ‘qy kIqf jFdf sI. spwsLt iksmq, Bfg, nsIb ho igaf hY. sLfh smJIaF jFdIaF hn. ieh lkIrF mwQy `qy
iswDf kMipAUtr dy kI-borz ‘qy itk-itk
krky hI mn dI gwl skrIn ‘qy Auqfrn
hY ik aijhy sKq Drfql ‘qy KMB jF klm
afid nfl nhIN sI iliKaf jf skdf. ieh
husYn dy sLbdF ivc,
ilKy lyK dI zor nUM Ëor zfZf
vI huMdIaF hn qy hwQ `qy vI, ‘kI iliKaf
iksy mukwdr sI, hwQF dIaF cfr lkIrF
JroKf
lwg pey hn, hflF ik ies vrqfry nUM vI dOr Aukrn, Kuxn jF Kurcx df sI. iksy pfsu nf tuwtdI mUl qoVI. df.’ (isLv kumfr btflvI) bljIq bfsI
asIN ilKxf hI afKdy hF. ies qrHF ilKxf sLbd sMsikRq DfqU ‘ilK’ nfl hfÈm Èfh mIaF hIr rFJxy dI lIk qoN lIh sLbd vI bixaf hY.
kMipAUtr ‘qy hI AuNglF clf ky Zyr ikqfbF sbMiDq hY, ijs ivc lkIr iKwcxf, vfhuxf, vyK lyK bxfAuNdf afx joVI. lIh afm qOr ‘qy iGst rhy rfh ‘qy pey Pon: 734-259-9353
rcx vfly lok vI lyKk hI aKvfAuNdy GsItxf, JrItxf, Aukrnf, kurydxf, phIey dy insLfn nUM ikhf jFdf hY. ies qoN
hn. kuJ hor smF lMG lYx idE, sLfied Kurcxf, rfhuxf afid dy Bfv hn. ies df buwly sLfh dy lyK vI pVHo, lIk/lIh df arQ prMprf, rIqI vI ho awj klH ryKf sLbd dI agyqr
ies bMsI df lMmf lyKf jFdf hY. jo bhuqf hI rIqIbwD huMdf hY, ipCyqr vjoN krky keI qknIkI pd bxfey
ijs ny ZUMzf iqs ny dyKf. Aus nUM lkIr df PkIr kih idwqf jFdf gey hn ijvyN ryKf gixq, ryKf icwqr, krk
ÈfdI ies bMsI dI ryKf hY. ipqf purKI ibrqI vfly lok lIky lIky ryKf, mkr ryKf, BUmD ryKf, srl ryKf,
eys vjUdoN isPq AuTfeI. cldy hn. ies qoN Ault lok lIhoN ht ky rUp-ryKf, lCmx ryKf, hsq ryKf afid.
bMsI kfhn acrj bjfeI. cldy hn. ‘lIk lfAuxf’ ivc klMk jF ryKf qoN ryKFkx (ryKf+aMkx) sLbd vI
awj iksy ilKI hoeI vfrqk jF inbMD Dwbf lfAux df Bfv hY. pwQr ‘qy lIk mytI bixaf hY, ijs df arQ hY-AulIkxf,
nUM lyK ikhf jFdf hY. ilK qoN bxy lyKf jF nhIN jf skdI, jd ik pfxI aMdr lIk ryKfvF vfh ky koeI sLkl bxfAuxf; sLbd-
lyKf-joKf sLbd ivc ihsfb-ikqfb df Bfv imt jFdI hY. ‘lIk PyrnI’ df mqlb hY, icwqr bxfAuxf.
hY. sLfhUkfrF dy vhI-KfiqaF ivc ivafjI rwd krnf. lIk qoN bxI ikRaf AulIkxf asIN Aupr irwK DfqU ‘qy gwl lY afey
pYsy ilKy jFdy sn. AuNj vI koeI ihsfb- df arQ hY, Kfkf bxfAuxf. hF. asl ivc irK df vI iek pUrvgfmI
ikqfb jF igxqI-imxqI ilK ky kIqI lIk/lkIr sLbd df arQ hI ryKf rUp hY, irsL. asIN ipCy ruwq aqy rsd
jFdI hY. gixq dy ihMdsy vI afKr ilKq nhIN, sgoN ryKf sLbd iesy df skf sbMDI vfly lyKF ivc irsL DfqU df ijLkr kridaF
hI hY. ies Bfv nUM drsfAuNdI khfvq hY,
‘ly K f mFvF-DIaF df.’ ly K f df Bfv
dyxdfrI ijhf vI hY, jo ‘koeI lyKf dyxf’
bfkI sfry vI kfgjL ‘qy ilKxf Cwz jfxgy. mqlb hY ik pihlF pwQr afid nUM JrItx muhfvry qoN pRgt huMdf hY. ilK qoN hI ilKx
kMipAUtr dI itk-itk ‘qy hI itky keI jF Aukrn leI ‘ilKx’ sLbd dI vrqoN vflI klm dy arQF vflf lyKxI sLbd
Bwdr pursLF dI ilKfeI vI ivgVdI jf rhI huMdI sI. sMsikRq ivc ilK df iewk arQ bixaf. ilK qoN bxy ilKfrI sLbd df muZlf
hY. sfzy vyilaF ivc KusLKq ilKxf pVHfeI icwqrnf vI hY, ikAuNik icwqrkfrI vI arQ gRMQ isrjx vflf nhIN blik ies
ivc iewk ilafkq mMnI jFdI sI. keI lkIrF vfhux vflf hI kMm hY. ies df nUM kfgjL `qy Auqfrn vflf hY, jo rcYqf qoN
vfrI qF vDIaf ilKfeI dy alwg nMbr iewk hor arQ hY, iesqrI nUM Bogxf, awz ho skdf hY. gurU nfnk dyv ny icq
imldy sn. pMjfbI ivc vfhuxf kihMdy hn. awj ilKx nUM lyKfrI ikhf hY, jo prmfqmf df nfm
pRfcIn ivc jd ilKx dI kfZ nhIN df Bfv kurydxf, Kurcxf nf ho ky kfgjL ilKdf hY. awj afm qOr `qy rcYqf nUM lyKk
sI inklI qF dUijaF nUM sMcfrq krn aqy afid `qy klm afid nfl JrItx df hI ikhf jFdf hY. lyK df ivprIq alyK hY,
BivwK leI sFBx vflIaF sfrIaF kMm rih igaf hY , ‘ilKu ly K ix kfgid ijs df Bfv hY-jo byaMq hY, jo lyKy ivc
dIaF gwlF kivqf ivc rcIaF jFdIaF sn. msvfxI]’ (gurU arjn dyv). hF, iksy nhIN af skdf, ‘qF qy jnm alyKY]’
iesy leI ikhf jFdf hY ik sfihq dI ivDf vI ivsLy `qy ilKq rcx nUM vI ilKxf ikhf (Bgq kbIr)
vjoN kivqf ny vfrqk qoN pihlF jnm ilaf. jFdf hY, ijvyN ‘jsvMq isMG kMvl nfvl ilK df apBRMsL hoieaf lIk jF
qfl, lYa, qukFq ivc rcI kivqf nUM Xfd ilKdf hY.’ lkIr. pMjfbI ivc dovyN sLbd KUb cldy
rwKxf afsfn huMdf hY. bRfhmx lok purfxy ilKxf sLbd dy arQF ivc ivsQfr hn. dohF ivc muwK Bfv ryKf jF lfeIn df
irsLIaF vloN rcy mxF-mUMhIN vyd qy hor hoieaf hY. ivDfqf vloN bMdy nUM bKsLI hY. pihlF dwisaf jf cukf hY ik ilK ivc
gRMQ mUMh jLubfnI rt lYNdy sn. asIN jfxdy iksmq nUM vI Aus vloN ‘iliKaf’ ikhf GsItx, JrItx dy Bfv hn. lIk kuJ
hF ik pihlF pMKF, Kfs qOr ‘qy mor-pMKF jFdf hY, ‘afpy kir vyKY isir isir lyKY GsItx nfl hI iKwcI jFdI hY. AuNj lkIr hY. monIar-ivlIamjL anusfr ilK DfqU dwisaf sI ik ieh dovyN sLbd irsL nfl jf
dIaF zMzIaF nfl iliKaf jFdf sI. afpy suriq buJfeI]’ (gurU nfnk dyv). ivc ilKx dy arQ vI smfey hoey hn. df muZlf rUp irK hY. ies qrHF ryKf qy juVdy hn. ‘irsL’ DfqU ivc afAux jfx,
aMgryjLI pYn sLbd pRfcIn lfqInI dy Aus awj dy Xuwg ivc iksy mnuwK dI sLKsIaq mYnUM Xfd hY, iek bwuZI mYQoN icwTI ilKvfAux iPr ies df sMkuicq rupFqr ryKf sLbd phuMcfAux, rsfeI krn dy Bfv hn. irsLI
sLbd qoN ivkisq hoieaf hY, jo KMB df dI ivsLysLqf drsfAuNdy zI[ aYn[ ey[ nUM vI afAuNdI sI. icwTI ivc ikqy KflI jgHf dyK ies irK qoN hI ivAuqpq hoey hn, ‘kwjl sLbd vI iesy qoN bixaf hY. khfxI ajy
sUck sI. pYn qy pMK sjfqI sLbd hn. DuroN iliKaf ikhf jf skdf hY. joiqsL ky ikhf krdI sI, ‘aYQy ku hor lKIr ryK nf sihMdIaF]’ (gurU nfnk dyv). hor ipCy qurdI hY. irsL DfqU ‘ir’ qoN
ilKx df kMm pihlF Boj-pwqrF qy ivc ilKxf sLbd dy ieh arQ hor inKry iKwc dyh.’ mqlb huMdf sI, hor ilK dyh. lkIr jF lyKf dI qrHF ryK jF ryKf df Augimaf hY. ienHF DfqUaF ivc nihq
KwlF afid Auqy huMdf sI. mwD Xuwg ivc ikAuNik hwQ dIaF lkIrF nUM bMdy dy Bfg AudoN mYN socdf sF, Aus anpVH buZVI Bfxy arQ vI iksmq ho igaf hY, ‘ikrq ryK afAux-jfx, phuMcfAux qoN hI AudmkfrI
kfgjL dy pRcilq ho jfx nfl ieh kfgjL smiJaf igaf. ies qrHF joiqsL ivc ilKxf AuGV-duGVIaF lkIrF iKwcxf hI kir krimaf’, hwQF dI ryKf. ryK ivc krm Krocx, lkIr iKwcx afid dy Bfv
‘qy hox lwg ipaf, pr ilKx ijhf kfrj hsq-ryKf nF dI iek vwKrI pRxflI AuBr hY. ieQy ieh gwl vI QF isr hY ik hwQ myK mfrnf muhfvry df arQ hY, iksmq pYdf huMdy hn. ‘ir’ dI kQf ajy cldI
ies qoN vI bhuq pihlF df hY, jo pwQr, afeI. ilK qoN bxy sLbd lyK df arQ hI dIaF lkIrF vI ilKI hoeI iksmq hI plt dyxf. rhygI.

cfry dI pMz
aYzI CyqI ikDr muV cilaY.” Auh rqf lwg ipaf, ijvyN Auhƒ koeI bVf iBafnk pr nf AuhdI jIB ihwlI, nf koeI hor aMg hoeI ‘vfj ‘c Auh bolI, pr Pyr pqf nhIN
hws ky boilaf, “mYN qF AUN eI qur ipaf, supnf afieaf hovy. ikMnf icr Auh suMinaF ihilaf, sfrI idh ijvyN islH-pwQr eI ho kI cMzfl ciVHaf ik agly ibMd eI Aus
ikDry ‘PIm aflI ÉflI zwbI zyg bYTf, vFg Kwby-swjy qy hyT-AuqFh JfkI igaf: geI sI. cFGr mfrI, “nIN qUM AuTdI aYN ik nhIN?
(ipCly sPy dI bfkI) soicaf qVky ƒ koeI hor cwk ky lY jU, sfDU dy ‘bdmfÈ’ muMzy dI Èkl ajy vI pr BIlI Ausy vyly AuBVvfhI AuT ky AuT ky KVHI ho jf eyQoN, BlImfxs aYN qF
ky, ikqy koeI mUkf-mfkf qF nHIN bfhr huxy Bfl ilafmf[[[.” EvyN pRqwK idsI jFdI sI.[[[qy hry pwTy, cMdy dy mgr Bwj qurI. glI ivc jf ky nhIN[[[!”
Buwl afey sI qusIN?[[[ jfh gl jf hux, “lY sux lY!” BIlI dI byby ny suK tftF, klH ƒ idhfVI ‘qy swdI gYÜ-sfrIaF AucI-AucI ‘vfjF vI mfrIaF pr Auh nhIN BIlI dy icq ‘c pqf nhIN kI afeI,
Au h ikQy do ko h lw q F kZo N d f jfAU df sfh lYNidaF ikhf, “mYN qF ikhf KbrnI gwlF, qUq vflI zuwgI duafly ieAuN Gyrf muiVaf. Auh GfbrI, hONkdI muV aMdr Auh sgoN iËwd nfl bfhI qoN ipCFh iKsk
jFdUE?[[[.” kI gwl aY, ijhVf aYN cup kr ky AuT GwqI afAuNdIaF sn, ijvyN hry cfry ivcoN afeI QqlFdI ijhI ‘vfj ivc kUkidaF ky ijvyN sUq ho ky bihMidaF bolI, “jfh
pr gfcy ny tftF dy Audfly huMidaF quiraf.” ‘kuÈ Kf ky’ mrI AunHF dI bUrI kwtI duafly, Aus byby ƒ hlUixaf. nhIN AuTdI!”
byiDafnI ijhI nfl AuhdI gwl axgfAulI pr BIlI dI byby df ajy icwq itkfxy huxy, igrJF ny Jurmt af pfieaf sI. “nIN byby, byby nIN[[[nIN bfpU bfhr ƒ “nhIN AuTdI[[[.” ihrKI ‘vfj nfl
kr ky ikhf, “hF mUkf nf asIN Buwl afey nhIN sI afieaf. Auh Gr qfeIN ieAuN Auhƒ kwtI df poÈ vI AunHF ny nhIN sI quiraf jFdY[[[Auh jFdf ikDr aY, aYs qurq eI AuT ky bihMidaF AuhdI byby ny
ikqy KInKfp df. qyV qF bfpU dy kdy AurlIaF-prlIaF mfrdI afeI, ijvyN lfhux idwqf[[[qy JuwgI dy aMdr, cuVylF dy vyly?[[[nIN byby!” joV ky duhwQV Auhdy mOrF ivc mfiraf qy
kuhfeI nI hoeI, mUkf ikwQoN af igaf[[[ afpxf icwq eI itkfxy krnf cfhuMdI hovy. puTy pYrF vrgy kuJ Epry-Epry inÈfn vI kMbdIaF lwqF nfl byby dy mMjy Auqy BIlI mUMh-Bfr BuMjy jf izgI.
vwzIey isafxIeyN[[[!” cMdy ƒ bUhf vVidaF eI cfxck kwtI Auhƒ aYn sfP idws rhy sn[[[. bih ky BIlI ny byby ƒ Ëor nfl moiZEN PV “hfey nIN qyrf byVf grky nIN, BYxy.”
BIlI dI byby df icwq kIqf, Auhdy ƒ QfpI idwqI qy hry pwiTaF ‘c hwQ Auh bbUkf mfr ky AuTidaF, nMgy ky JUixaf qF agoN Auhny suqy-suBf eI, BIlI ny izigaF ipaf hI lyr mfrI qy Pyr
isr ‘c tokf cuk mfry. eynI bypRvfhI mfridaF kwtI nfl gwlF krn lwg ipaf- isr, nMgy pYrIN bfhr ƒ vg quiraf. awK isDx-isDI ipaf, jvfb idwqf, “sfDU dI sMBl ky AuTidaF BuwbIN rox lg peI.
inafxy ƒ kI afK! pr Auh gflHF kZdI ”awj qF sfzI bUrI bVIaF kuwKF kwZI dy Pyr ivc kuMzf KuwlHidaF Aus GwgI, JuwgI ‘c igaY[[[.” BIlI dI byby muV EvyN suqy-suBf eI
afp eI bfhr ƒ qur geI. BIlI Auhƒ KVoqI aY[[[! gogV CwzI KVoqI aY. bwly kurÉq ‘vfj ‘c ikhf, “eydUM qF bMdf “ikAuN? EQy kI krn igaY? qUM kuÈ isDx-isDI lyt geI qy Auhdy sfry aMg
rotI Kfx leI bulFdI eI rih geI pr beI, bwly[[[hy KF! dyK qF seI qUM kyrF[[[!” miraf eI cMgf[[[! DI df gl Guwt idaFgy, Buwl afeI sI?” Esy Gbrfht nfl BIlI pihlF vFg eI islH-pQr ho gey. suwky
Auh ‘afeI afeI’ kridaF agFh qurI “awj qF ieh KVUgI aYn ‘kyrF bs, ipCly mfrdy eI huMdy sI nf! jMmdIaF eI ny Pyr puwiCaf. hoTF ivcoN hOlI ijhI Aus ijvyN afpxy afp
geI. ‘koly nfl KVoqy’ pr Aus Èukr kIqf mr ky!” BIlI dI byby ny qswlI nfl, rotI mfr idMdy sI[[[! pr eydUM qF bMdf Pyr “afho!” BIlI dI byby ny ikhf. qy ƒ eI ikhf, “mMndI ikhVY iksy dI![[[kdoN
ik rwb ny sux leI; cMdf sUey qoN do vfhx Kfx leI cONky vl jFidaF ikhf qy nfl miraf eI cMgf, iDrg aY aYsy jMmx afpxI DI vl ingHf BuaFidaF rqf aOKI dI afKI jfnI aY, beI BfeI AuT KVHo, AuT
Aury hI muV afieaf. qy jdoN modn dy ByzF eI muMizaF ƒ ‘vfj mfrI, “vy muMizE[[[! dy![[[hF kmilaf! iDrg nHIN Pyr[[[ koeI ijhI ‘vfj ‘c bolI, “jfh, hux qUM AuT ky KVHo, iBwtI jfeyNgI[[[pr kfhƒ jfxdI
vfly vfVy kol Auh iek-dUjy dy nyVy afey tftF qF ‘kwTIaF kr idE BfeI!” jUn aYN[[[.” pY jf afvdy mMjy ‘qy.” aY[[[aYN BlmfxsI nfl jfxdY koeI[[[.”
qF cMdy ny ajIb Epry roN ivc ikhf, “qUM awDI rfq agy sI, awCI ipCy; cMdf qy eyvyN boldf-boldf Auh afQx vFg, “ikAuN? mYN eyQy bYTI BYVI lgdI sfry inafxy jfg ky Gfbry-Gfbry
kfs ƒ afeI aYN myry mgr?” cfxck, AuBVvfhf AuT ky bih igaf qy sUey vl muV qur igaf. aY?” acfnk BIlI ihrK geI sI. Aus vwl Jfkdy rhy pr Auh EvyN isDx-
“aYmyN[[[mYN ikhf KbrY puT-pYrf zOr-BOrf hoieaf cfr-cuPyry ieAuN Jfkx BIlI dI byby EdoN jfgdI peI sI; “nIN afho nIN vYrny, AuT KVH!” awkI isDI peI rhI; EvyN avf-qvf bolI geI.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (28)

mMto qy aihmd nsIm kfsmI dI dosqI


ndIm ƒ nsIhq dy jvfb `c ieMnf hI ikhf,
“ies Prfz dI koeI Kfs loV qF nhIN.”
ndIm ƒ lY ky gfilb df ieh Èyar
15 sqMbr 1948: ikMnf ivsPotk (igrdI hoeI, kmËor) dIvfr hF, ijs qoN ‘Xy khF kI dosqI hY ik bny hYN dosq
qy BfrI irhf hovygf safdq hsn mMto nfmI ilKfrI safdq hsn mMto aqy aihmd nsIm plsqr dy tukVy izg-izg ky jmIn `qy nfsyh (nsIhq dyx vfly), koeI cfrsfË
leI Auh pl, jdoN Aus ny aihmd ndIm kfsmI dosq sn, pr iËMdgI dy iek moV Auqy af ky keI ÈklF bxfAuNdy rihMdy hn.” (ielfj krn vflf) hoqf, koeI gmgusfr
kfsmI dy KqF dy bMzl ƒ afpxIaF dohF ivcfly dUrIaF pY geIaF. ies ipCoN Auh imldy qF ieQoN mMto afpxI ijsmfnI aqy rUhfnI (hmdrdI idKfAux vflf) hoqf’ Aus dy
ikqfbF dy Zyr ivcoN kwZ ky awg dy hvfly hflq ƒ klfkfr dI Ëubfn ivc ibafn idlo-idmfg ivc GuMmdf irhf hovygf. ieho
rhy pr dosqI ivc pihlF vflf KlUs aqy muhwbq nf kfrn hY ik ndIm dIaF hrkqF qoN Aus ny
kr idwqf hovygf. dyKdy-dyKdy Kq DU-DU kr irhf hY, nhIN qF dosq dy sfhmxy
krky sVn lwgy qy mMto AunHF KqF dy prKcy
rhI. ienHF dI dosqI bfry nryNdr mohn df ieh lyK kOx nhIN jfxdf ik ieh Auh dOr sI, jdoN qObf kr leI. Aus dy KqF ƒ Kfk ky hvfly
Auzdy dyKdf irhf. ieh AuhI bMzl sI, pfTkF dI njLr hY. –sMpfdk Auh Auc-kotI dIaF khfxIaF ilK irhf krky mMto ny ndIm nfl afpxI lMmI
ijs ƒ Auh dosq dI injI aqy adbI dOlq sI qy iPlmI hlikaF ivc vI Cfieaf dosqI qoN iknfrf kr ilaf, pr kI swcmuwc
mMn ky bVI ihPfËq nfl sMBfl ky jnvrI dI qËhIk (mËfk AuzfAuNidaF) ivc KuwlHy ivc hI nhIN, horF dIaF nËrF ivc vI KolH hoieaf sI. iesy Kq ivc Auh Kud ƒ Auh iknfrf kr sikaf?
1948 ivc bMbeI qoN lfhOr ilafieaf sI. qOr `qy klmkfrI kIqI.” ky rwK idMdy hn. ieh aijhf ÈIÈf hY, ijs ‘ieMtlYkcual rYWk` kihMdf hY. ies kQn pihlF ikhf jf cukf hY ik mMto
mMto dy KqF dy jvfb ivc kfsmI ny ienHF sqrF ivc aihmd ndIm ivc mMto dI aMdrUnI ÈKsIaq keI pfisEN, ƒ vI ÈbdI rUp ivc nhIN ilaf jf skdf. aksr ‘Prfz` Èbd df iesqymfl dUjy
11 virHaF dy lMmy smyN `c kI-kI iliKaf kfsmI vwl ieÈfrf bVf sfP hY aqy dosq keI qrHF nfl JlkdI jFdI hY. jfhr hY ieh svY-kQn nhIN, inmrqf dIaF hwdF leI hI nhIN, afpxy leI vI krdf sI.
hovygf, ikvyN afpxy jËbfq ƒ, iKaflF vwl mMto dI iÈkfieq qy guwsy df ieËhfr ik mMto ndIm ƒ afpxf krIbI, Kfs CU M h dI svY - aflo c nf hY , jo do s q ƒ dUijaF leI jdoN Auh ‘Prfz` kihMdf qF
ƒ, koml qy iqwKIaF pRqIikRafvF ƒ afpxy vI, “mYƒ guwsf sI, ies df nhIN ik alIP dosq mMndf sI ijs dy sfhmxy Auh Kud sMboiDq hY. AudoN dy aqy awj dy mfhOl ivakqI ivÈyÈ dy ihsfb nfl Aus dy arQ
Kfs lihjy ivc ibafn kIqf hovygf, kihxf ny mYƒ ikAuN glq smiJaf; guwsf sI ik ƒ AuDyVdf jFdf sI. ivc ijwQy do kOzI dI kfblIaq vfly Kud inkldy jFdy. bhuq kuJ kihx dy aMdfË
muÈikl hY pr ieh qF qYa hY ik mMto alIP ny mihË PYÈn dy qOr `qy ibmfr mMto 7 jF 8 jnvrI 1948 ƒ lfhOr ƒ ‘ieMtlYkucal` kihMdy nf Qwkdy hox, jF ‘ton` `qy af itkdf. keI vfr aijhf
ienHF KqF ƒ byÈkImqI mMn ky aqy sFB bnfvtI guwsy akIm dI AuNglI PV ky, puwjf qy AuQoN hI Aus ny PrvrI 1948 ivc AuQy Kud ƒ ‘ieMtlYkcual rYk` kihx df kihx ipwCy Aus ÈKs pRqI AudfsInqf huMdI,
ky afpxy nfl lY afieaf sI. sPIaf dy bfhrI isafsq dy bnfvtI afbrU dy ieÈfry ndIm ƒ Kq iliKaf sI. mMto vloN ndIm mMto df aMdfË aqy ijgrf qF dyKo. ‘rYk` qy keI vfr ÈuwD hfs-ivaMg jF byieMqhf
mnHF kridaF vI Aus ny ieh Kq awg dy `qy myrI nIaq `qy Èwk kIqf qy mYƒ Aus dy nF Auh afKrI Kq sI. Kq df iek aMÈ dI gwl qF Cwzo, ËihnI qOr `qy mMd ipaf ipafr. afpxy leI aijhf kihMidaF
hvfly kr idwqy. mMto dy hwQ Ërf vI nhIN ksOtI `qy priKaf ijs `qy isrP ‘surKI` ies qrHF hY, “mYƒ aPsos hY, vfadf idmfg kI aijhy aPsfny aqy XfdF ilK afqm-ivaMg nfl pIV JlkdI rihMdI,
kMby hoxgy? kI Auh iqlimlfieaf nhIN hI sonf sI.” (Bfv kimAUinst hoxf hI jdoN ik Prfz Aus ivc Ërf ijMnf vI nhIN
Krypn dI inÈfnI hY) sI. Auh afpxy afp ƒ sB dy sfhmxy
nryNdr mohn gOr kro ik mMto ƒ dosq jF KolH ky rwK idMdf sI. afpxI nfrfËgI,
anuvfd: zf[ bldyv isMG bwdn smIiKak dI soc jF ivcfrDfrf ƒ lY ky gu w s y , nPrq, ipafr ƒ nf Au s ƒ
guwsf nhIN hY, glq smJ ley jfx df vI lukfAuxf, nf idKfAuxf afAuNdf sI. Auh
hovygf? hwQ ËrUr kMby hoxgy, guwsf nhIN hY (sfihq ƒ lY ky glq-shI afpxI mno d Èf ƒ keI vfr ivro D I
iqlimlfieaf vI hovygf, pr[[[. ivafiKafvF huMdIaF hI rihMdIaF hn), BfvnfvF ƒ iswDy-iswDy pyÈ krdf sI.
Auh AunHF ƒ awg ivc sVdf dyKdf Aus ƒ duwK ies leI hY ik Aus ƒ Kfs aÈk ƒ Aus ny sfP-sfP ÈbdF ivc ikhf,
irhf. KfmoÈ! sPIaf ny sKq nËr nfl vfVy ivc hwkx dI koiÈÈ kIqI geI qy afeI lv XU dfAu afeI hyt XU (mYnUM qyry
Aus vwl dyiKaf qy Aus idRÈ ƒ awKF pfVI jdoN ieh mumikn nf hoieaf qF ivcfrDfrf nfl muhwbq hY, BfvyN mYN qYnMU nPrq
cuwp-cfp dyKdI rhI. mMto nf hwisaf, nf ƒ agvf krn vfly kTmuwilaF dy ieÈfry krdF). EVy hoey vzwpx, pKMz aqy
roieaf, bws buwq bixaf dyKdf irhf. AunHF ‘qy Aus df mËfk Auzfieaf igaf qy Aus azMbr ƒ qfr-qfr krn ivc Aus ƒ Ërf
plF ivc Aus dy aMdr ËrUr kuJ mr igaf ‘qy byhUdf aqy JUTy dosL lfey gey qy Auh vI vkq nf lwgdf. Aus dI ies ZMg dI
hovygf, ndIm leI dosqI df jËbf? kuJ vI dosq rfhIN. ieh Aus leI hwqk qoN KrI-KrI suxfAux dI dlyrI ƒ Aus dy
qF hoieaf hI hovygf. Auh AunHF duKdfeI Gwt nhIN sI. Aus ƒ mihsUs hoieaf, ijvyN aihmd nsIm kfsmI safdq hsn mMto dosqF ƒ Jwlxf hI pYNdf. aÈk hovy jF
plF qoN, ijnHF dy Gyry ivc Auh af igaf ndIm ny Aus dy aqy afpxy KqF dI (jo krky qusIN qÈrIP nf ilafey. bihrhfl, skdf sI, jo Aus ny vMz ipwCoN lfhOr af siqafrQI, ikRÈn cMdr hovy jF kfsmI,
sI, qyËI nfl bfhr afAuxf cfhuMdf sI qy dovyN iek-dUjy ƒ ilKdy rhy) qOhIn kIqI mYN Kud iksy kMm leI afpxy Kfs dosq dy ky ilKy qy adflqI mukwdmy JwlidaF ijnHF koeI vI ies sfPgoeI dI lpyt ivc afAux
ies leI Aus ny afa dyiKaf nf qfa, hovy. Aus ƒ lwgf, ijvyN KqF dy bMzl ivc nfl pyÈfvr af irhf hF. ienÈf awlfh, dI kImq cukfeI. kfsmI ƒ Aus ny ijgrI qoN nf bicaf. mqBydF dy bfvjUd aÈk
KqF dy bMzl ƒ awg lf idwqI. hux jfn nf rhI hovy qy byjfn pey KqF dy KUb gwlF hoxgIaF. jfhr hY ik iqMn-cfr Xfr smiJaf sI, ijs dy sfhmxy Auh nfl lfhOr ivc vI Aus df icwTI-pwqr
nwby dy krIb sn Auh Kq, jo ndIm bMzl ƒ sMBflI rwKx df Auhdy leI koeI idn quhfzy kol hI rhFgy.” surwiKaf kvc pfey ibnf sB kuJ sFJf huMdf irhf. dyivMdr siqafrQI pRqI Aus
ny mMto ƒ vwK-vwK QFvF qoN ilKy sn. mqlb nf rih igaf hovy. ies Kq qoN spÈt hY ik mMto dy bMbeI kr skdf sI. mMto ny kfsmI ƒ aijhf ny byÈwk keI vfr axgihlI vrqI hovy
lgBg ieMny hI Kq mMto ny ndIm ƒ ilKy mMto ny aihmd ndIm kfsmI dy Kq qoN lfhOr phuMcx mgroN ndIm ny vfadf dosq mMinaf sI, ijs df mlfl Aus ƒ (meI 1943 df Kq kfsmI dy nF) pr
sn bMbeI qoN, idwlI, pUnf qy lfhOr qoN. awg dy hvfly ËrUr kr idwqy pr mMto dy kIqf sI ik Auh Aus ƒ imlx afeygf pr AudoN hoieaf. Aus nfl vI Aus dI gwlbfq cwldI rhI.
Èfied ieMny Kq Aus ny iksy hor dosq ndIm dy nF ilKy koeI nwby Kq, jo Aus ny Auh vfady ipCoN vI nf afieaf, ies ‘qy ieh qF sfP hY ik mMto bnfvt qoN guwsy ivc mMto byÈwk ‘pfgl` ho igaf hovy
lyKk ƒ nhIN ilKy hoxgy. aMdfËf lf skdy dosqI dy zUMGy jËby ivc Aus ƒ ilKy sn, mMto ƒ aPsos hoieaf sI. Kq qoN spÈt kohF dUr sI. Aus ivc kdy koeI lukfa nf qy sMvfd tuwtx dy iknfry af igaf hovy,
hF ik dovyN dosqI dy ikMny zUMGy jËby ivc bc gey aqy ieh cMgf hI hoieaf, ikAuNik hY ik mMto pyÈfvr igaf sI qy ndIm nfl irhf. ijvyN aMdr, iqvyN bfhr. jo kihMdf, dosqF nfl Aus df sMvfd kdy nf tuwitaf,
bwJy rhy hoxgy. ieh Kq mMto dI iËMdgI dy gRfP aqy mMto- kuJ idn Tihiraf sI. Èfied ienHIN idnIN Auh krdf. ijvyN boldf, iqvyN ilKdf. dosqI lgfqfr cilaf.
afiKr hoieaf kI ik mMto ny ndIm ndIm dy irÈiqaF ƒ smJx ivc shfiek qyË JVp hoeI hovy ijs vwl ‘mMto ky KuqUq’ ivc KrIaF-KrIaF kihx ivc Auh kdy kfsmI pR q I ivsPo t k gu w s y df
dy Kq sfV ky rfK dy Zyr ivc bdl idwqy? hn. ieh Kq ndIm ny mMto dI mOq dy swq dI BUimkf ivc ndIm ny ies qrHF iliKaf iJjkdf nhIN sI. ijs ƒ dosq mMinaf, ieËhfr krn ipwCoN mMto Aus pRqI AudfsIn
kI ndIm ny Aus nfl DoKf kIqf? kI Auh sfl bfad 1962 ivc ‘mMto ky KqUq, hY, “mYN do-iqMn vfr mMto dI jfq ‘qy Aus nfl lVidaF-JgVidaF, ipafr aqy ho igaf, kfsmI vI afpxIaF rfhF ‘qy
ndIm dI bdnIqI qoN qVP AuiTaf sI? ndIm ky nfm` nfl pRkfiÈq kIqy. qnkId (nukqfcInI) kr idwqI. nfl hI iGRxf ‘coN guËridaF vI ijvyN aÈk-mMto, inkl igaf. dohF ivc pihlF vrgf
mMto aijhf bMdf sI ik koeI glf vI vwZ jnvrI 1939 ivc ilKy do KqF dy Aus dy kuJ aijhy dosqF ƒ burf-Blf kih mMto-aÈk dy irÈqy ivc, aijhy hor dosqfnf nf irhf. ieh swc hY ik Auh idl
idMdf qF Aus ƒ aPsos nf huMdf. iDafn aMÈ dyKo, “mYN iek arsy qoN afpxI hoNd idwqf, jo mfry KlUs dy Aus dI brbfdI dI irÈiqaF ivc vI Auh swcf irhf, pr hF! ‘c nPrq rwKidaF Ëbfn ‘qy ipafr-
dyvo, ieh Auh idn sn jdoN kfsmI pyÈfvr ƒ qurgnyv dy ÈbdF ivc gwzy dy pMjvyN rPqfr ƒ iqwKf krdy rihMdy hn. iesy ‘qy iemfn ivc Kot jF bdnIqI, Kud ivc jF muhwbq dy alPfË nhIN ilaf jf skdf
qoN lfhOr af cukf sI. mMto qF lfhOr ivc inrfrQk phIey vFgU bykfr smJdf hF. mMto myry nfl ivgV igaf[[[mYƒ Aus df dUijaF ivc, Aus ƒ brdfÈq nhIN sI. sI (kfsmI dy nF Kq, meI 1943). afpxf
sI. mMto ƒ aPsos sI ik ndIm ny Aus ies leI mYN cfihaf ik iksy dy kMm af ieh iPkrf kdy nhIN Buwlygf, ‘mYN qYƒ 23 sqMbr 1940 ƒ Aus ny bMbeI guwsf vI nhIN sI lukf skdf, Kfs qOr ‘qy
nfl iswDy, sfP gwl ikAuN nf kIqI? hoieaf skF. KfeI ivc peI iewt jy iksy kMD dI afpxy ËmIr dI msijd df iemfm mukwrr qoN kfsmI ƒ Kq ivc iliKaf sI, “jdoN kfsmI pRqI ijs nfl Aus dI gUVHI dosqI
ieh ik kfsmI ny mMto iKlfP lMmf Kq icxfeI ivc kMm af sky qF ies qoN vD ky nhIN kIqf, isrP dosq bxfieaf hY[[[.’ mYN iksy nfl dosqI krdf hF qF mYƒ ies sI. ijs ƒ Auh ‘myrI jfn‘ kihMdf sI. kI
iliKaf, jo nf Aus ƒ idwqf, nf post kIqf Auh hor kI cfh skdI hY? nqIjf ieh ik mYN mMto qoN kqrf ky inkl gwl dI qvwko huMdI hY ik Auh afpxf afp mMto ‘myrI jfn‘ ƒ idl qoN judf kr
sgoN KuwlHy Kq vjoN pyÈfvr dy pRgqIÈIl kuJ vI hovy mYƒ afqm-cYn nhIN hY. jfx ivc afpxI aqy afpxy jËbfq dy myry hvfly kr dyvygf. dosqI dy mfmly sikaf? nhIN, dohF dy rsqy byÈwk judf ho
prcy ‘sMgymIl` ivc pRkfiÈq krvf idwqf mYN iksy cIË qoN sMquÈt nhIN hF. hr cIË bcfa ivc kuÈlqf smJI.” ivc myry aMdr ieh Ëbrdsq kmËorI gey pr idl ‘coN Auh iek-dUjy ƒ nf kwZ
igaf. mMto ƒ ies nfl zUMGI swt vwjI. ivc mYƒ kmI ijhI mihsUs huMdI hY. mYN lwgdf hY, mMto dy mihj Èrfb pIx hY, ijs df ielfj mYQoN nhIN ho sikaf.” sky. Auh purfxI XfrI dI Xfd ivc imldy-
‘jYby kPn` ivc Aus ny keI sMkyq Kud afpxy afp ƒ aDUrf smJdf hF. mYƒ dI gwl nhIN sI, keI aihm adbI msly bfad ivc mMto ƒ mihsUs ho igaf juldy rhy, hlky-Pulky hfsy-TwTy ivc
idwqy hn, ijnHF qoN mMto dy sdmy dy kfrnF afpxy afp kdy idlfsf nhIN imldf. vI ies ivc AulJy hoey sn, ijnHF vloN ik aijhI dosqI ijs ivc dosq Kud ƒ iek-dUjy ‘qy ivaMg vI krdy rhy.
dI inÈfndyhI kIqI jf skdI hY. ‘jYby aijhf mihsUs huMdf hY ik mYN jo kuJ hF, ndIm df gYr-ËrUrI ZMg nfl Aus ƒ dUijaF dy hvfly kr dyvy, sMBv nhIN hY 1955 `c mMto kfsmI ƒ imilaf qy
kPn` dIaF Auh sqrF dyKo, “XkIn mMno, jo kuJ myry aMdr hY, Auh nhIN hoxf cfhIdf. tokxf mMto ƒ nf-gvfr guËiraf sI. pr dosqI dI afV ivc dosq luk ky vfr Aus ƒ afpxy Gr lY afieaf. kfsmI dy
mYƒ Aus vyly duwK hoieaf, bVf duwK ies dI QF kuJ hor vI hoxf cfhIdf hY.” BUimkf dIaF ieh sqrF, lwgdf hY ndIm kry, ieh Aus qoN sih nf hoieaf; nf ieh ÈbdF `c, “mMto iek idn myry kol afieaf
hoieaf, jdoN myry kuJ imwqrF ny myrI ies spÈt hY ik mMto sfrQkqf dI Bfl ny afpxI sPfeI ivc pyÈ kIqIaF hox. Aus dI iPqrq sI. Auh KuwlH ky lVnf qy mYƒ afpxy Gr lY igaf qy aMnHyvfh pI
ko i ÈÈ (‘isafh hfÈIey ` ) df mËfk ivc Btk irhf sI. iksy vwzy arQ ivc dosq qoN kqrf ky inkl jfx dI gwl smJI jfxdf sI pr dosqI dy nF ‘qy gwdfrI Aus ky 1937 qoN 1954 qk dIaF sfrIaF gwlF
Auzfieaf. mYƒ lqIPfbfË, snkI, inkMmf Kud ƒ sfbq krnf cfhuMdf sI. Auh jf skdI hY pr mMto dI do-tuk itwpxI qoN ƒ sKq nf-psMd sI. ipCoN virHaF qk ƒ ieMny ivsQfr nfl duhrfAuNdf irhf ik
aqy iPrkU ikhf igaf. myry iek aËIË ivvykpUrx sMvydnf dy bl ‘qy kQnI qy ndIm df dosqI qoN pwlf JfV lYxf qy dosqI ivc qryV af jfx dy bfvjUd Auh mYN Aus dI bypnfh XfddfÈq `qy hYrfn
dosq ny qF ieQoN qk kih idwqf ik ‘mYN krnI, ivcfr qy aml dy Pfsly mytxf hVbVfht `c mM t o iKlfP lM m f Kq dovyN sfihqk brfdrI dy ihwsy dy qOr ‘qy rih igaf.” iPr Auh boilaf, “ieh gwlF
lfÈF dIaF jybF ivcoN isgrt dy tukVy, cfhuMdf sI. Auh pRqIbwDqf qy hoNd dy svflF CpvfAuxf, mMto leI brdfÈq qoN bfhr sI. prspr tkrfAuNdy rhy, imldy-juldy rhy. not kr lY, myrI jfn, Èfied cMd idnF
muMdrIaF aqy iesy iksm dIaF hor cIËF ivcfly ltk irhf sI. ijs idmfgI bycYnI mMto ny ndIm ƒ aijhf dosq mMinaf iek-dUjy dy GrF ivc vI afAuNdy-jFdy rhy. ipwCoN qYƒ ieh mrhUm mMto dI Xfd ivc
kwZ-kwZ ky jmHF kIqIaF hn.’ iek aËIË dy aflm `c Auh ipaf sI, mMto ny Aus ƒ sI, ijs nfl idlo-idmfg dI hr gwl, iek vfr qF ndIm ny mMto ƒ Èrfb Cwzx ilKxf pvy.” kfsmI `qy swcmuwc kI bIqI
ny myry nF KuwlHf Kq vI Cpvfieaf, jo Auh afpxy dosq ndIm qoN lukfieaf nhIN hY. idl df hr konf sFJf kIqf jf skdf hY. bfry lMmf lYkcr hI dy idwqf. ies dOrfn hovygI jdoN kuJ idnF ipwCoN mMto ƒ afKrI
bVI afsfnI nfl mYƒ Kud dy skdf sI. ieh Kq ies leI keI mfainaF qd hI qF Auh PrvrI 1937 ivc ilKy mMto ikAuNik ndIm dy adbI, gYr-adbI ivdfeI lYx `qy Aus ny afpxy dosq dIaF
ies KuwlHy Kq `c vI Aus ny ‘isafh hfÈIey` ivc mMto ƒ Aus dIaF afpxIaF nËrF Kq ivc kihMdf hY, “mYN iek iÈksqf bhurUpIeypn qoN jfxU ho cukf sI, Aus ny XfdF bfry ‘nukUÈ` ivc iliKaf hovygf.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (29)

mfsUm muhb
w q dy kql dI gfQf: kfkf-prqfpI pRIq-gfQf
‘kfkf-prqfpI’ 19vIN sdI dy swqvyN tuwkVy krdy cfr|
dhfky ivc vfprI mflvy dy ielfky dI hIr-rFJy, swsU-puMnU, imrjLf-sfihbF, kImf-mlkI dI pRIq gfQf qoN hr pMjfbI vfkP kflI-bolI rfq ivc donoN nMgIaF
hrmn ipafrI lok gfQf hY, jo sLfdI rfm, hY pr kuJ aijhIaF pRIq gfQfvF vI hn, ijnHF df aMq Aunf hI duKdfeI hY, pr bhuqy pMjfbI qlvfrF lY ky prqfpI dy duafly ho gey|
gokl cMd, guridwq isMG, CwjU isMG aqy AunHF qoN vfkP nhIN hn. aijhI hI iek pRIq gfQf kfkf-prqfpI dI hY, ijs df ijLkr ies bybs hrnI ny qrly kIqy, hfVyH kwZy,
cODrI GsItf afid ikwsfkfrF ny afpxy lyK ivc suKdyv mfdpurI ny kIqf hY. -sMpfdk afpxy ipMz df vI vfsqf pfieaf| ipMz df
ikwisaF ivc ibafn kIqI hY| qF kuwqf vI mfx nhIN huMdf:
myry ipMz mfdpur (luiDafxf) qoN iewk iewk dm af igaf| hrnIaF dI zfr ivc cFdI dy Cxkdy ruipaF nfl jYldfr ny rupfloN jf ky kfky dI mF aqrI nUM nf mfrIN vy dlyl guwjrf
mIl dwKx vl irafsq pitaflf (hux BfjV pY geI| BolI qy prqfpI ipMzoN bfhr dI iewjq bcf leI geI| prqfpI brfmd prqfpI dy nfBy jfx bfry dws idwqf| mYN lopoN dI suinafrI. (lok gIq)
pMjfb) df lopoN nfmI ipMz hY| iewQy Pwgx hIrf isMG jwt dy koTy ivc jf vVIaF| nf ho skI| rfm rqn sbr df Guwt Br ky prqfpI df kfky kol nfBy jfxf sux ky pr aMny lflc aqy srdfrF dI PokI
dy mhIny mihmf sLfh PkIr dI smfD ‘qy BolI ny eyDr AuDr dIaF gwlF mfrn rih igaf| aqrI dy isr ijvyN sO GVf pfxI pY igaf iewjq ny prIaF vrgI prqfpI dy toty
bVf BfrI mylf lwgdf hY| ies pRIq kQf mgroN kfky bfry gwl qorI| prqfpI aMdroN kfkf ikrpfl isMG dy mfpy afpxI hovy| Auh mwQf PV ky bYT geI, iewk pl krvf idwqy:
dI nfiekf prqfpI iesy ipMz dI jMmpl lwzU BordI peI sI pr bfhroN: bhuq byiewjqI smJdy sn, AunHF ikrpfl Auh suMn bYTI rhI, afKr Aus dy buwlH krI arjoeI nf drd mMinaF
sI| gokl cMd aqy CwjU isMG anusfr ies afKy prqfpI nI BolIey mKOl kryN isMG dy amoV suBfa nUM muwK rKidaF Aus kMby, “nhIN, nhI hox idaFgI, jYldfr pfp Auqy lwk pfpIaF ny bMinHaF
pRIq kQf df muwZ iesy myly qoN bwJdf hY| kIqf kI psMd Es myrf nI gMvfr df. nUM irafsq nfBf ivKy hIrf isMG dy rsfly kfhn isMG dI nUMh kmIx suinafr dI DI krdy hlfl ijAuN ksfeI bwkry
prqfpI suinafrI lopoN dIaF prIaF jfq dI kmInxI aDInxI grIbxI mYN ivc BrqI krvf idwqf| kfky ny prqfpI, nhIN bx skdI| nhIN bx skdI| jy gujr dlyl ny bxfey zwkry.
vrgIaF muitafrF Es nUM qUM dwsdI hNY puwq jYldfr df| prqfpI dy nfnkIN Cwz aFdI| prqfpI prqfpI kfky dy vs geI qF sfzy Kfndfn (gokl cMd)
dy nfl mylf vyKx jwtF nfl dosqI nf pugdI kmIxF dI nI ivCoVy dI agnI ivc sVdI nfnikaF qoN dI iewjq imwtI ivc iml jfvygI| asIN dlyl horF prqfpI dI lfsL tukVy-
afAuNdI hY: Kyq bMny bIhI glI dyK nI GuMgfrdf| lopoN af geI. vwzy srdfr iksy pfsy vI afpxf mUMh tukVy kr ky hfQI vfly itwby ivc zUMGI
afsLkF dIaF myry nf psMd qyrI gwl guridwq isMGf nfBy qoN prqfpI nUM kfky dy suwK sunyhy idKfAux jogy nhIN rhFgy| vIr myiraf kuJ dwb idwqI| iewk ttIihrI dI idl-cIrvIN
ihwkF nUM lUMhdI ieh imwtI pwt dvy jwt jdoN nI hMkfrdf. puwjdy rhy| Auh hux nfBy kfky kol nws vI kr| iewjq bcf sfzI, qUM awgy vI sfzy afvfjL hOly-hOly mwDm pYNdI geI.
tolI myly ivc Pyrf dUjy idn BolI ny kfky `qy bhuq aihsfn kIqy prqfpI dy acfnk gfieb hox ‘qy
mfrdI hY| mylf nUM sunyhf dy ky rupfloN qoN swd ny | afh lY pM j sO ipMz ivc rOlf pY igaf| koeI afKy,
nisL a f jFdf hY | ilaf| prqfpI qy kfky ny rupey| prqfpI nUM “prqfpI kfky pfs nfBy nws geI hY|”
BolI dy Gr kOl krfr kr ikwDry mukf Cwz| mYN iksy ikhf, “prqfpI nUM kfhn isMG horF
suKdyv mfdpurI ley| ies pRkfr Auh donoN BolI qyry pYrIN pYnI aF|” mrvf idwqf hY|” afKr sLohro sLohrI huMdI
Pon: 91-94630-34472 dy Gr ipafr imlxIaF aqrI ny afpxI cMunI geI| iksy Qfxy jf muKbrI kIqI| prqfpI
mfxdy rhy| afKr kfky qy dlyl dy pYrF `qy rwK df kql hoieaF Cy mhIny lMG cuky sn|
ijlf luiDafxf dy ipMz rupfloN, jo lopoN qoN prqfpI dy iesLk df Byq KuwlH idwqI| puils afeI, sfry ipMz dI mfr kutfeI
iewk mIl dI dUrI ‘qy hY, dy jYldfr kfhn igaf. prqfpI dI mF nMdo dy aqrI dI hflq kIqI pr prqfpI df ikwDry Qhu-pqf nf
isMG df CYl CbIlf gwBrU kfkf ikrpfl kMnIN vI ieh Kbr puwjI| dlyl pfsoN shfrI nf lwgf| aMgryjL bfrbtn, jo Aus smyN
isMG vI mylf vyK irhf hMudf hY| prqfpI prqfpI dy iesLk dI geI| aYzy vwzy luiDafxy df suprzYNt puils sI, ies kys
dy md Bry nYx Aus nUM Gfiel kr idMdy iBxk pYx ‘qy nMdo ny Aus nUM jgIrdfrF dI bhU rfxI dI pVqfl vfsqy rupfloN afieaf| Aus dy
hn| lwK smJfieaf ik Auh kfky Auhdy awgy JolI awzI nfl do sO ispfhI sn| Aus afly duafly
guridwq isMG kfky qy prqfpI df df sfQ Cwz dyvy, pr prqfpI KVHI sI| Auhny prqfpI dy sfry ipMz swd ley| Pyr vI kuJ pqf nf
myl qIaF dy idnF ivc krfvfAuNdf hY| Aus ipCFh muVn vflI ikQy sI! nU M pfr bu l fAu x df lwgf| bfrbtn huisLafr bhuq sI| Auh
dy kQn anusfr lopoN dIaF muitafrF ipMzoN Auhny nMdo nUM sfP afK idwqf, iekrfr aqrI nUM dy AuQy keI idn irhf| Auh afQx smyN bfhr
bfhr ZwkI ivc qIaF pf rhIaF sn| kfkf “mF myrIey, BfvyN mfr, BfvyN idwqf| bYTIaF aOrqF pfs corI bYT ky AunHF dIaF
isLkfr Kyzdf-Kyzdf iewDr af inkilaf| Cwz-mYN qF kfky nUM idwqf kOl rupfloN dy lfgly gwlF suxdf rihMdf| iewk idn Aus nUM
jvfnI dy nsLy ivc mwqIaF muitafrF ny inBfvFgI. Auh qF myrI jfn ipMz cwk df sXd prqfpI dy BolI nfl shylpuxy df pqf
Aus df rfh jf zwikaf. df tukVf ey, AuhdI Kfqr muhMmd dlyl df Xfr lwgf| Auhny BolI jf PVI| BolI ny prqfpI
hfisaF qy mKOlF dI Cihbr lwg geI| afpxI ijMd vfr idaFgI- sI| Auhny Aus nUM vI dy dlyl nfl nfBy jfx dI gwl dws idwqI|
muitafrF ny kfky dy afly duafly Gyrf ipCFh pYr nhIN pfvFgI| lokIN prqfpI nUM mfrn dy awgoN dlyl guwjr ny vfadf muafP gvfh
Gwq ilaf| suinafrI prqfpI dy husn ny pey kuJ afKx, mYnUM iksy dI kfrj ivc afpxf bx ky sfrI Gtnf suxf idwqI| kfkf
kfky nUM cuMiDaf idwqf| Auh suafd-suafd prvfh nhIN|” BfeIvfl bxf ilaf| ikrpfl isMG dI mF aqrI aqy swXd
ho AuiTaf| dlyl guwjr dI BolI gujrI nMdo ny afpxy pqI nfl aMnf lflc cMgy muhMmd sLfh horIN PV ley gey|
kfky dI pihlF qoN jfxU sI| Aus ny msIN prqfpI bfry msLvrf kIqf| BilaF nUM ivgfV idMdf hux suuafl prqfpI dI lfsL lwBx
muitafrF pfsoN Auhdf KihVf Cuzfieaf| KMny nyVy ipMz rfjyvfl dy rfm hY| df sI| dlyl dy dwsy pqy ‘qy hfQI vfly
sLfmF pY rhIaF sn| hrnIaF dI zfr rqn nfl prqfpI ivafhI dlyl ny BolI itwby dI putfeI sLurU hoeI| afly-duafly dy
ipMz nUM prq peI| hr muitafr afpxy hoeI sI, pr ajy muklfvf hwQ prqfpI nUM iqafrI ipMzF ny ijs ivc myry ipMz mfdpur dy
afp nUM hIr smJdI kfky bfry gwlF kr nhIN sI qoiraf| bdnfmI qoN krn leI sunyhf Byj lok vI sLfml sn, itwby dI putfeI ivc
rhI sI| pr kOx jfxy iesLk dI jvflf zridaF prqfpI dy bfp ny idwqf| mfhI pfs jfx mdd kIqI|
ikwQy sulGdI peI sI: muklfvy df idn Dr idwqf| df swdf sux Auh iKVy afKr prqfpI dy hwz lwB pey| ies
koeI afKy nwZI, rfm rqn muklfvf lYx Puwl vFg iKVH geI| hwz lwBx dI vfrqf nUM sfzy ielfky dy
nI myry vl vyKdf sI, leI lopoN puwj igaf| roNdI kurlfAuNdI jfx dIaF ivAuNqF bxf rhI sI| Aus ny pwCm vwl sUrj dI lflI kfloN df iewk lok gIq ny hflI qIk sFB rwiKaf
koeI afKy, prqfpI nUM mfipaF ny rfm rqn nfl afpxI shylI BolI nUM afpxy idl dI gwl rUp Dfr rhI sI| qfry lukx mItI Kyzx hY:
BYxy mYnUM awKF mtkf igaf| muklfvf dy ky qor idwqf| prqfpI kfky nUM dws idwqI, “BolIey iesLk dIaF lwgIaF lwg pey sn| dlyl ivCVI kUMj nUM nfl lY hwz prqfpI dy
koeI afKy, Xfd kr kr hOky BrdI rhI, isskIaF dy bfx bury, myrf lUM-lUM jl irhY, myrI cfvf-pYl stysLn nUM qur ipaf| lopoN qoN btn sfihb ny toly.
mYnUM nI bulfvy nfl sYnqF dy, lYNdI rhI, AuhdI iksy ny iewk nf suxI| nINd ikwDry Auz-puz geI aY| bs kfkf cfvf-pYl qIk itwby hI itwby sn| prqfpI adflq ivc mukdmf cwilaf| swXd
vwtI jF mYN GUrI rfm rqn dI KusLI df koeI pfrfvfr nhIN awTy pihr Xfd afAuNdf rihMdY. mYnUM AunI itwibaF dI koeI prvfh nhIN sI kr rhI| muMhmd sLfh nMU PFsI aqy aqrI nUM kfly
qF qVwk nIvIN pf igaf| sI| Auhdy pwb, prIaF vrgI husLnfk dyr cYn nhIN afAuxI, ijMnI dyr AuhnUM vyK awj Auh sfry idnF nfloN iKVvyN rAuN ivc pfxI dI sjLf idwqI geI| dlyl guwjr
koeI afKy, prqfpI nUM pf ky, DrqI ‘qy nhIN sn lwg nhIN lYNdI, KOry AuhdI kI hflq hovygI| sI| Auh BolI df lwK-lwK sLukr kr rhI vfadf muafP gvfh hox kfrn Cwz idwqf
tyZI ingHf Jfkdf sI myry vl, rhy qy Auh KIvf hoieaf CyqI qoN CyqI BolIey, mYnUM nfBy phuMcfAux dI koeI skIm sI| ipafry dy imlfp leI Auhdf idl igaf| bjurg dwsdy hn ik iewk bdlvfeI
sfhmxy mYN JfkI jdoN rfjyvfl puwjxf locdf sI| so c , sfrI Au m r qy r f aihsfn nhIN ibhbl ho irhf sI| Auh ieh nhIN sI jfxdI vfly idn jdoN gujr dlyl vwg cfrdf
awK nI curf igaf| (guridwq isMG) lopoN aqy rupfloN dy ivcfly ZwkI sI, BulFgI|” prqfpI ny afpxf isr BolI dI ik hoxI kI Bfxf vrqfAux lwgI hY: prqfpI dy kql vflI QF puwjf qF kVkdI
dby BFbV kd qIk dbfey jf skdy suMnsfn rfh. rfm rqn bYl gwzI ivc godI ivc suwt idwqf qy zuskx lwg peI| itwby dy ivc jf vVy, AuqoN rfq gubfr| ibjlI Aus Auqy izwgI aqy Auh AuQy hI
sn| afKr jvflf Puwt hI pYNdI hY: prqfpI nUM leI jf irhf sI ik kfky ny “aVIey hOslf kr, mYN afpxy dlyl Kbr nf koeI rMn nUM, KwKVI-KwKVI ho igaf|
qn mn myry dI BulfeI suD nwZry ny, afpxy nfl kuJ bdmfsL ley qy gwzI ZwkI nfl gwl krky qyrf koeI bMdobsq krdI hY krmF dI hfr| krIb zyZ sdI bIqx mgroN vI
imwTf imwTf bol idKf igaf lIlHf nI| ivc Gyr leI| nfl afey brfqI kuwt kuwt aF. Auh qYnUM srdfr kol Cwz afvygf| mn ivc rMn dy hOslf, prqfpI dI duKFq kQf sfzy ielfky dy
Puwl nI gulfb vFgU ky Bjf idwqy qy prqfpI nUM sxy gwzI afpxy hux pUMJ Cwz ieh hMJU|” BolI ny hOslf kdm Dry ieksfr| sMvydnsLIl lokF dy mnF Auqy CfeI hoeI
rMg myrf Es vyly, ipMz lY afieaf, idwqf| idl ivc lwzU Puwtdy, hY| jgIrdfrF vwloN kIqy gey prqfpI dy
muKVf lukfieaf qF jLor srdfrI dy “BolIey qyrf krjL ikvyN cukfvFgI?” imlxf kfky Xfr| kql nUM AunHF ajy qwk nhIN Bulfieaf|
hoieaf pwq pIlf nI| gwzI moV ky ikly ivc vfVI. “bs idl dI BfP idl ivc hI rwK| Kbr nf koeI pfp dI, Auh prqfpI dI swcI suwcI pfk muhwbq nUM
dsdI mYN swc qYnUM (lok gIq) aOh nrYxI afAuNdI peI hY|” guwjr ivc hMkfr sYaF pRxfm krdy hn| jd koeI bjurg
awj guridwq isMGf, rfm rqn ny KMny dy Qfxy jf irport BolI ny prqfpI dIaF awKF ivc sItI mfr dlyl ny, ies dI bfq pfAuNdf hY qF Aus df glf
luwtI nI mYN luwtI kIqI| puils afeI| jYldfr kfhn isMG anoKI cmk vyKI qy buwlHF ivc muskrfeI| swXd kIqI sfr| Br-Br afAuNdf hY qy nYxF ivc awQrU ism
luwt lY igaf rMgIaf nI| ny iew j q bcfAu x leI keI ko i sL s L F afQx smyN BolI ny afpxy Gr vfly Gyrf pf ky awigEN, afAuNdy hn aqy inrdosL mfsUm prqfpI
hwsdIaF-KyzdIaf muitafrF ajy kIqIaF| kfky ny prqfpI nUM ikDry hor dlyl guwjr nfl prqfpI nUM nfBy Cwz bol ipaf llkfr| dy kql df drd aQrUaF dy rUp ivc vih
QoVHI hI dUr geIaF sn ik mINh df Cwrftf luko idwqf| afAux bfry gwl qorI| aglI Blk dlyl PV lY rMn dlyl qUM, qurdf hY|
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (30)

iswK kOm df sUrbIr XoDf jrnYl Èfm isMG atfrIvflf


mhfrfjf rxjIq isMG nUM pMjfb dy bMinaf, srbwq dy Bly leI ikrpfn DU qoN ivrvIN hoeI iswK POj, jo ÈfmF pYx qoN igaf. pMjfb dI DrqI nfloN moh qoVn leI nUM afpxI mF df sskfr muMbeI nyVy nfisk
ieiqhfs ivc iewk bhfdr jMgjU, dlyr leI, imafn ikwlI nfl tMgI qy pirvfr pihlF ijwq rhI sI, dI aMq nUM hfr ho aMgryË srkfr afKr 1854 ivc sLihr ivc godfvrI diraf dy kMZy hI krnf
mhfrfjy aqy mhfn ÈKsIaq vjoN jfixaf nUM Piqh bulf ky GoVy dIaF vfgF iKwcIaF geI. Èfh muhMmd ilKdf hY, mhfrfjf dlIp isMG nUM ieMglYNz lY geI, ipaf. smF pf ky mhfrfxI ijMdF dIaF
jFdf hY. ieh vI qRfsdI rhI hY ik Aus dI aqy sBrfvF dy nËdIk mYdfny jMg ivc afsF nUM AudoN bUr ipaf jdoN afpxI dfdI
mhfrfxI ijMd kOr qy Aus dy sB qoN Coty phuMc ky lVfeI dI afKrI rxnIqI GVnI dI iewCf df siqkfr kridaF ipRMsYs bMbf
spuwqr mhfrfjf dlIp isMMG df jIvn vI ÈurU kr idwqI, ijwQy Kflsf qy iPrMgI POjF soPIaf ijMdF dlIp isMG ny mhfrfxI ijMdF
byhwd musIbqF qy cuxOqIaF dy prCfvyN hyT ny jMg ivc mr imtx dI iqafrI kr rwKI dIaF asQIaF lfhO r ivKy mhfrfjf
bqIq hoieaf. sI. rxjIq isMG dI Xfdgfr ivKy Byt kr
mhfrfjf rxjIq isMG df afKrI srdI df mOsm sI. 10 PrvrI idwqIaF.
ivafh bIbI ijMdF nfl sMn 1835 eIsvI 1846 nUM srdfr Èfm isMG ny gurU gRMQ BfvyN iPrMgIaF ny mhfrfjf dlIp
ivc hoieaf. sfihb dy snmuK ardfs-bynqI kIqI. isMG nUM afpxy mkVI jfl ivc KUb Psf
bIbI ijMdF nUM Kflsf POj nUM sMboDn kridaF afpxy ilaf sI pr qvfrIK ny afKr aYsf pltf
bfad ivc gurUaF, kOmI ÈhIdF, murIdF qy puriKaF mfiraf ik 25 meI 1886 nUM adn ivKy
mhfrfxI ijMd dIaF kurbfnIaF qy kfrnfimaF dI Xfd mhfrfjf dlIp isMG ny aMimRq Ck ky muV
kOr dy nF nfl vI qfËf krvfeI. sBrfAuN (iËlHf iProËpur, iswK Drm Dfrn kr ilaf. mhfrfjf dlIp
jfixaf jfx nyVy ksbf mKU) dy mYdfny jMg ivc aMgryË isMG iswK rfj nUM muV pRfpq krn leI
lwgf. mhfrfxI qy Kflsf POjF drimafn afr-pfr dI ivÈv Br ivc koiÈÈF krdf afKr 22
ijMd kOr dI kuwKoN gihgwc jMg ÈurU ho geI. dovyN hI bfdÈfhI akqUbr 1893 nUM pYirs (PrFs) ivKy
POjF BfrIaF sn, pr isMGF dy joÈ awgy gurbq dI iËMdgI nfl lVdf iek Coty
aMgryj isMG huMdl iPrMgIaF dy pYr iKsk rhy sn. KUb ijhy hotl ivc ies sMsfr nUM sdf leI
Pon: 91-98767-85672 golIaF cwlIaF qy KMzy KVky. dovF hI iDrF alivdf kih igaf. kudrq df aYsf Bfxf
ivcfly bhuq hI iBafnk qy lhU zolHvIN vfpiraf ik iswK rfj dy afKrI mhfrfjy
(mhfrfjf) dlIp isMG df jnm 6 sqMbr jMg hoeI. isMGF ny afpxI rvfieq kfiem nUM afpxy hI vqn pMjfb ivc sskfr
1838 nUM hoieaf. mhfrfjf rxjIq isMG rKidaF iek vfr iPr bhfdrI, jËby aqy vfsqy koeI QF vI nsIb nf ho skI.
ny afpxy rfj ivc iswKF, ihMdUaF aqy sUrbIrqf dI imsfl kfiem kIqI aqy sfnU M afpxy ienH F pu r iKaF, jo
muslmfnF nUM iewk zor ivc proeI rwiKaf, vYrIaF nUM hwQF-pYrF dI pf idwqI. KflsfeI afn-Èfn aqy pRBUswqf leI jUJy,
ijs krky Kflsf rfj dI hr QF isPq zogiraF qy iPrMgIaF ivcfly pihlF dIaF kurbfnIaF qy GflxfvF nUM sdf leI
kIqI jFdI sI. qoN hI hoey iewk igxy-imwQy qy gupq smJOqy afpxy cyiqaF ‘c vsfAuxf cfhIdf hY qF
sMn 1839 eIsvI ivc mhfrfjf qihq Kflsf POjF leI bfrUd dI splfeI ik ienHF df sunihrI qy lfsfnI ieiqhfs
rxjIq isMG dy akfl clfxy ipwCoN inwjI bMd kr idwqI geI. Ausy hI sfiËÈ aDIn sfzf mfrg-drÈn krdf aqy afpxy vqn
mnorQvfdIaF ny rfj hiQafAux leI cfr zogry jrnYl mYdfny jMg ‘coN afpxIaF qy kOmI afBf Kfqr jUJx dI pRyrnf idMdf
sflF ‘c hI Kflsf rfj dy iqMn vfrsF nUM POjF nUM DoKf dy ky nws qury. Auh jFdy- rhy.
kql kr idwqf aqy 10 sfl dy aMdr- jFdy sqluj diraf Aupr bxy byVIaF dy jQydfr Èfm isMG atfrI vfilaF dy
aMdr hI gwdfr qy KudgrË drbfrIaF qy pul nUM vI qoV gey, ijs krky hËfrF ÈhIdI sQfn ‘qy mOjUdf smyN bfbf iÈMdr
iswK POj ivcly kuJ ku mUMh-Ëor ihwisaF iswK POjI AuQy pfxI dy vihx ivc ruVH isMG kfr syvf sMprdfie srhflI vloN
ny rl-iml ky pMjfh sflf iswK rfj df gey. jrnYlF qoN ibnf iswK POj df Aus syvf krvfeI jf rhI hY. ÈhId srdfr
nmoÈI Biraf aMq kr idwqf. mhfrfjf Èyr vyly Gbrf jfxf vI kudrqI sI. ies sMkt
awj hovy srkfr qF muwl pfvy ijQy Aus df Drm qbdIl krky Aus nUM Èfm isMG atfrI dI Xfd ivc 10 PrvrI
isMG dI mOq ipwCoN rfxI ijMd kOr dy pMj dy smyN KflseI POjF nUM zr dy mfry bhuqy
ijhVIaF Kflsy qygF mfrIaF ny.[[[ pUrI qrHF eIsfeI Drm ivc Èfml kr nUM hr sfl smfgm krvfieaf jFdf hY,
sflf puwqr mhfrfjf dlIp isMG dI iswK jn sfDfrn iswKF dI hmfieq vI nf hfsl
Èfh muhMmdf iewk srkfr bfJoN ilaf igaf. QoVHy smyN ivc hI dlIp isMG smfgm dOrfn gqkf, kbwzI qoN ielfvf
rfj dy vfrs vjoN 16 sqMbr 1843 vfly hoeI. iswK POjF qfx huMidaF vI inqfxIaF
POjF ijwq ky aMq nUM hfrIaF ny. mhfrfxI ivktorIaf df
idn qfjpoÈI hoeI aqy mhfrfxI ijMdF nUM ho geIaF. Gmsfn dI ies lVfeI ivc
AuDr pqI dI mOq dI Kbr suxidaF mnpsMd ÈihËfdf bx
Aus df srpRsq Qfp idwqf igaf. srdfr Èfm isMG atfrI ny pUry qfx nfl
hI Èfm isMG atfrI vfilaF dI supqnI igaf aqy Aus ny aYÈo-
vrxnXog hY ik mhfrfjf rxjIq go i raF dy afhU lfhy pr lVidaF-
mfeI dysF ny 10 PrvrI 1846 vfly idn afrfm vflI iËMdgI
isMG dy rfj ivc zogiraF df aihm rol lVidaF Aus XoDy nUM golIaF dy swq ËKm
hI afpxy pRfx iqafg idwqy. ÈhId Èfm bqIq krnI Èu r U kr
qy pRBfv irhf. smF imlx ‘qy iswK rfj lwgy. iswK rfj dI rfKI leI kIqf afpxf
isMG df sskfr AunHF dy ipMz atfrI ivKy idwqI.
nUM hiQafAux leI zogiraF ny iPrMgIaF pRx inBfAuNidaF Auh ÈhId ho gey. jrnYl
12 PrvrI 1846 nUM AunHF dI supqnI dI kihMdy ny, musIbqF
nfl iml ky koJIaF hrkqF qihq icKf nyVy hI kr idwqf igaf. kdy vI iekwlIaF nhIN
iswK rfj nUM kmËor krnf ÈurU kr bhuqf krky KudgrË zogiraF afieaf krdIaF. iewDr
idwqf. iswty vjoN iswK rfj dIaF ÈfmF ny, aqy POj ivcly kuJ ku afp muhfry pMjfb ivc iPrMgIaF ny
df smF bhuq nyVy afAux lwgf. qwqF ny dys-DRoh krn ivc koeI vI mhfrfxI ijMdF nUM kYd kr
zogiraF dIaF sfijÈF sdkf iswK ksr nf CwzI. Auh ieMnf Ëor KflsfeI ilaf qy iPr jlfvqn
POjF mudkI, PyrU Èihr, bwdovfl aqy POj dI qfkq vDfAux ivc nhIN sn krky bnfrs Byj idwqf,
aflIvfl dIaF lVfeIaF hfr cukIaF lfAuNdy, ijMnf iek-dUjy df ivroD krn ijwQy Auh jylH ivcoN iksy
sn. BfvyN afpixaF dy DoiKaF krky ivc lfAuNdy sn. jy zogry afgUaF- ZMg-qrIky nfl bc
iswK rfj dI ijwq df koeI vI rsqf imsr lfl isMG qy imsr qyj isMG inklI aqy nypfl ivc
nËr nhIN sI af irhf, iPr vI Kflsf dI nIaq sfP huMdI aqy Auh nmk dr-b-dr Dw k y KFdI
POj afpxI afn-Èfn qy dyÈ dI hrfm nf huMdy qF lVfeI dy iswty qkrIbn aMnHI hI ho geI
afËfdI leI mr imtx vfsqy iqafr kuJ hor hI hoxy sn qy sfry ihMd qy mMgiqaF vflf jIvn
sI. afKrkfr isr DV dI bfËI ijwqx df ieiqhfs vI awj kuJ hor hI bqIq krn leI mjbUr
leI sBrfvF dy mYdfn ivc jUJx vfsqy huMdf. ho geI. afpixaF qy
dovyN POjF iewk dUsry dy sfhmxy af sBrfvF dI jMg ‘c hoeI hfr qoN prfieaF dIaF sfijLÈF
KloqIaF. smF bhuq iBafnk sI. kuJ smF ipwCoN mhfrfxI ijMd kOr nUM aDIn Aus nUM bdnfm
BfvyN Kflsf POjF ny idl nhIN sI mhfrfjf dlIp isMG dy srpRsq vjoN kIqf igaf pr Aus ny
Cwizaf pr pihlIaF hfrF ny POjF df htf idwqf igaf. dlIp isMG qoN hOslf nf Cwizaf. afKr
lwk ËrUr qoV idwqf sI. bfdÈfhI Koh leI geI qy Kflsf rfj afpxy vqn dI suwK
ies sMkt nfl inptx leI dI sfrI jfiedfd Ëbq kr leI geI. mMgidaF Auh afpxy
afKrI smyN afpxI pyÈ nf jFdI dyK 29 mfrc 1849 vfly idn 10 sflf puwqr dlIp isMG nfl
ky mhfrfxI ijMd kOr ny mhfrfjf mhfrfjf dlIp isM G pfso N iew k 1861 ivc ieMglYNz cly
rxjIq isMG dy purfxy imwqr, dsqfvyË ‘qy dsqKq krvf ley gey geI, ijwQy Auh pihlI mhfrfjI ijMdF df iek icwqr
irÈqydfr qy jrnYl srdfr Èfm isMG aqy ies pMjfb ‘qy pUrn ibRitÈ rfj agsq 1863 vfly idn 46 sfl dI Aumr hor KyzF vI krvfeIaF jFdIaF hn.
atfrI vfly nUM iek drd BrI icwTI kfiem ho igaf. Bog ky (1817 qoN 1 agsq 1863) ies gurduafrf sfihb dI iemfrq vI bhuq
ilK ky bVy hI sihj qy KfndfnI gOrv iksy axsuKfvIN Gtnf qoN bcx sMsfr nUM sdf leI alivdf kih geI. Èfndfr bxI hoeI hY. jQydfr atfrIvflf
nfl vMgfiraf qy sinmr bynqI kIqI leI sMn 1850 ivc iPrMgIaF vloN afpxI mF dI iewCf anusfr mhfrfjf dy nF ‘qy ipMz sBrF ivKy skUl bxfieaf
ik Auho hI iswK rfj nUM ies sMkt mhfrfjf dlIp isMG nUM pMjfb qoN dlIp isMG afpxI mfqf mhfrfxI ijMd igaf hY, ijs ivc anykF ividafrQI
‘coN bfhr kwZ skdy hn. drd BrI PiqhgVH iljfieaf igaf, ijwQy Aus kOr df sskfr pMjfb ivc afpxy ipqf dI ividaf hfsl kr rhy hn. bhuq sfry
icwTI pVH ky icwty nUrfnI dfVHy vfly nUM eIsfeI imÈnrIaF dy hvfly kIqf smfD dy nyVy lfhOr ivKy krnf cfhuMdf bwicaF nUM muPq ividaf idwqI jf rhI hY.
sUrbIr srdfr Èfm isMG atfrI nUM PrFjL jLyvIar ivMtrhfltr vloN mhfrfjf igaf. Aus leI PfrsI, pMjfbI qy sI, pr gorI srkfr ny Aus nUM pMjfb ividaf dy nfl-nfl AunHF nUM gurmiq dI
kOmI joÈ ciVHaf, isr ‘qy kwPx dlIp isMG df bxfieaf igaf iek icwqr aMgryjLI dI pVHfeI df pRbMD kIqf jfx dI afigaf nf idwqI, ijs krky Aus pVHfeI vI krvfeI jFdI hY.
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (31)

GrF ivc myld


H IaF khfxIaF
iPlmF ivc pirvfr df mhwqv iPr iÈwdq nfl smJ skdy ho. ies iPlm khfxI vflI iPlm ivc vI pirvfrk
vD irhf hY. ‘bDfeI ho’ qoN bfad ‘isMbf’ ivc dfdI, mfqf-ipqf sB mOjUd hn aqy jdojihd sfP idKfeI idMdI hY pr ies dy
dUjI vwzI ihwt iPlm hY ijs ivc pirvfr iPlm dI khfxI ƒ awgy vDfAux aqy pirvfr dy mYNbrF ƒ koeI gMBIr jfmf nhIN
dy mhwqv ƒ kyNdr ivc rwiKaf igaf hY. Ausƒ idlcsp rMg dyx ivc Ausdf aihm pihnfieaf igaf. blik ies dI khfxI
ies iPlm df nfiek isMbf anfQ nOjvfn Xogdfn hY. dyiKaf jfey qF ieh koeI nvIN ivc bolznYWs bhuq iËafdf BfrU hY. iehI
hY pr Aus ny bhuq nftkI ZMg nfl ÊYrF gwl nhIN hY ijs vI iPlm ivc pirvfr kfrn hY ik pirvfr dI mOjUdgI dy bfvjUd
ivckfr afpxf pirvfr bxf ilaf. dIaF gwlF huMdIaF hn, Aus ƒ pUrf ieh iPlm iblkul vI pRBfivq nhIN kr
drÈkF ny Aus dy ies pirvfr ƒ afpxf pirvfr dyKxf psMd krdf hY. skI.
ipCly sfl dI iek CotI ijhI iPlm
‘qumhfrI sulU’ dI CotI ijhI sPlqf ƒ
byÈwk qusIN nËraMdfË kr idE, pr ies
iPlm ivc vI quhfƒ ikDry nf ikDry
iPlm ‘vDfeI ho’ ivc afXUÈmfn Kurfxf sfQI klfkfrF nfl.
pirvfr pUrI gihrfeI nfl mOjUd idwsygf.
sulU iek GrylU aOrq hY. iPr Auh kMmkfjI ivc pirvfr aqy pirvfr dIaF gwlF hn. ivc ieh bIVf rfjsR I dy qfrfcM d
aOrq dI ÈRyxI ivc af jFdI hY pr iPr vI afimr Kfn vI AunHF kuJ aiBnyqfvF bVjfqIaf ny cuwikaf. AunHF ny pirvfr
Auh pirvfr nfl juVI rihMdI hY. ivcoN iek hY ijnHF dIaF iPlmF ivc pirvfr ƒ mUl mMqr dI qrHF vriqaf. Gwt bjt
iek aihm ivÈy ‘qy bxI iPlm ËrUr rihMdf hY. Aus dI hux qk dI sB qoN dIaF CotIaF pirvfrk iPlmF ivc kdy
‘pYzmYn’ dy ipCokV ivc pirvfr dI vwzI ihwt iPlm ‘dMgl’ df ipCokV byÈwk pirvfr hfÈIey aqy kdy imzl aqy kdy
mOjUdgI qoN qusIN ienkfr nhIN kr skdy. kuÈqI hovy pr pirvfr iPlm dy Prym kyNdr ivc rihMdf sI.
iek pfsy ijQy pYzmYn afpxy sMklp ivc ivc hY . jy k r mhfvIr isM G Po g ft iPlm df ivÈf kdy ipMz qy kdy
iPlm ‘isMbf’ ivc adfkfr rxbIr isMG.
nvF rMg Brn dI koiÈÈ kr irhf hY, AuQy afpxIaF bytIaF ƒ kuÈqI ivc cYNpIan Èihr GuMmdf sI. ies leI Aus dI iPlm
smiJaf hY. iËkrXog hY ik iËafdfqr ies leI vIh kroV rupey ivc bxI pirvfr nfl Aus dI ieksurqf Ëbrdsq bxfAux leI idRV hY qF Aus df pirvfr ‘ndIaf ky pfr’ dI Audfhrn kfPI hY.
inrmfqf hmyÈF ieh dfavf krdy hn aqy 100 kroV qoN iËafdf kI kmfeI kr hY. Aus ƒ hmyÈF pirvfr nfl AuTdy bYTdy Aus dI ies idRVqf df pUrf smrQn krdf ieh iPlm supriht rhI. bfad ivc
ik AunHF dIaF iPlmF pirvfrk huMdIaF cuwkI iPlm ‘sonU ky tItU kI svItI’ df idKfieaf igaf hY. ieh iPlm byÈwk hY. ies iPlm dy inrdyÈk inqyÈ iqvfrI keI sfl bfad rfjsRI dy nvIN pIVHI dy
hn. muÈikl ieh hY ik Auh aksr Audfhrn dyxf vI ËrUrI hY. ies rumFitk iËafdf kfrobfr nhIN kr skI, iPr vI df kihxf hY, “myrf iKafl hY, iPlm inrdyÈk sUrj bVjfqIaf ny ies khfxI
aijhIaF iPlmF dy nF ‘qy isrP ssqf zrfmy dy hr Prym ivc pirvfr mOjUd hY. ieh AunHF iPlmF dy vrg ivc afAuNdI hY ivc pirvfr df hoxf ËrUrI hY. ies dy df ÈihrIkrn kr idwqf. ‘hm afpky hYN
rumFs aqy byvjHf df aYkÈn pros idMdy spÈt hY ik ies dy inrdyÈk lv rMjn ijnHF ivc pirvfr dyKx ƒ imldf hY. keI Pfiedy hn. pihlf qF ieh ik iPlm kOn’ dy rUp ivc ies ny ‘ndIaf ky pfr’
hn pr ‘bDfeI ho’ dI gwl jfx deIey ny ienHF irÈiqaF ƒ bhuq krIb qoN dyiKaf akÈY kumfr aijhIaF iPlmF dy ivÈy ƒ sihj ivsQfr imldf hY, dUjf dI sPlqf ƒ vI pCfV idwqf. ieh vI
qF ‘isMbf’ aijhf nhIN krdI, ikAuNik hY. sonU, tItU dy ipqf dy dosq df bytf hY iËafdf kr irhf hY ijnHF ivc Aus ƒ pirvfrk drÈk vrg dI mdd ies ƒ idlcsp hY ik inw j I iËM d gI ivc
‘isMbf’ df hIro sB kuJ Bulf ky afpxy pr Auh tItU dy pirvfr df aihm mYNbr pirvfrk ivakqI idKfieaf jFdf hY. ies iËafdf imldI hY.” bVjfqIaf pirvfr awj vI smUihk
pirvfr leI sB kuJ dfa ‘qy lgf idMdf hY. tItU dI dfdI, dfdf aqy mF Aus dy ivc Aus dI ipClI iPlm ‘tOielt eyk iek dOr sI jdoN dwKx dIaF pirvfr dI srvoqm Audfhrn hY. awj
hY. kuJ mhIny pihlF irlIË hoeI iPlm afpxy hn. pRym kQf’ df Audfhrn dyxf hI kfPI hY. iËafdfqr iPlmF pirvfrk zrfmf huMdIaF vI AunHF dy bYnr dIaF iPlmF df afDfr
‘bDfeI ho’ qoN qusIN ies gwl ƒ pUrI iPlm ‘hyt storI-4’ dI afm ijhI ieh sMdyÈ pRDfn iPlm hY pr ipCokV sn. bfad ivc muMbeI iPlm ieMzstrI pirvfr huMdf hY.

iPlm klfkfrF kol bI plfn dI koeI vI crcf rfj kpUr aqy gurUdwq
hmyÈF iqafr rihMdf hY. adfkfrI dy nfl
nfl jF iPr adfkfrI qoN alwg Auh jF
qF inrdyÈn dI kmfn sMBfl lYNdy hn
jF iPr iksy pfrt tfeIm jF Puwl tfeIm
klfkfrF df hr mYdfn Piqh ibnF aDUrI hY. inrdyÈk rfj kumfr
ihrfnI kihMdy hn, ‘gurUdwq aqy rfj
kpUr iPlmI Kyqr dy do nfXfb inrdyÈk
hn. mYN hI nhIN, afAux vflIaF pIVHIaF
‘mxIkrixkf’ qoN mYƒ bhuq AumIdF hn. krygI. crcf hY ik Auh jldI hI afpxy
ibËns df ruK kr lYNdy hn. gwl cfhy ies iPlm leI mYN koeI smJOqf nhIN kIqf. inrmfx vflI iksy iPlm df inrdyÈn vI vI jykr AunHF dI vzmuwlI inrdyÈn
sPl adfkfrF dI hovy jF Plfp ies iPlm leI sfƒ iek Kfs idwK, sQfn kry. dUjI qrP ipRXMkf df kihxf hY ik pR i qBf qo N ku J isw K xgIaF qF ieh
klfkfrF dI, inrdyÈn sB dI psMd hY. qy smyN dI loV sI. ies leI ies dOrfn Auh inrdyÈn krnf cfhuMdI hY, pr ies sfzIaF iPlmF leI ÈuB sMkyq hoeygf.’
adfkfrF leI inrdyÈn dI vfgzor mYN koeI iPlm nhIN kIqI. myrf qF mMnxf mfmly ivc koeI jldbfËI nhIN krnf swc qF ieh hY ik ieh adfkfr qoN bxy
sMBflxf koeI nvIN gwl nhIN hY. rfj hY ik lkÈmI bfeI dy afdrÈ hr aOrq cfhuMdI. ajy qF Auh afpxy bYnr ƒ do aijhy inrdyÈk sn ijnHF ƒ afpxI
kpUr aqy gurUdwq dy bfad keI adfkfr aMdr hn. Auh sfƒ sB ƒ kuJ nvF krn sQfipq kr rhI hY. kuJ aijhf hI adfkfrI qoN iËafdf inrdyÈn leI
ies Kyqr ivc Auqry hn. iqMn sfl dI qfkq idMdI hY. iehI kfrn sI ik iek anuÈkf df kihxf hY. Auh kihMdI hY ik srfihaf igaf. ienHF ƒ pihlF inrdyÈk
pihlF aiBnyqf ajy dyvgn ny iPlm vfr jdoN mYN ies iPlm ƒ bxfAux dI ajy qF Auh bfhr dy inrdyÈkF ƒ lY ky smiJaf igaf, iPr aYktr. AunHF qoN
‘iÈvfey’ ivc inrdyÈn dI kmfn sMBflI TfxI qF iPr mYƒ iksy rukfvt df sfhmxf afpxy bYnr ƒ awgy vDf rhI hY, pr ijs ielfvf mnoj kumfr, suBfÈ GeI, iProË
sI. adfkfr vwzf hovy jF Cotf, iPlm nhIN krnf ipaf. rfj kpUr idn koeI ivÈf Aus ƒ bhuq psMd af igaf Kfn, sunIl dwq, dyv afnMd afid keI
inrdyÈn ivc sB hwQ aËmfAuxf cfhuMdy aijhy adfkfr hn ijnHF ny inrdyÈn dy
hn, bs ieMqËfr rihMdf hY shI mOky smyN ‘qy mYN ies ‘qy awgy vDFgI.’ Kyqr ivc vI afpxI iek Kfs pCfx
df, ikAuNik iPlmF bxfAuxf ieMnf vI ipRXMkf copVf ny BojpurI iPlmF df bxfeI. dUjy pfsy ies Kyqr ivc ÈmI
afsfn nhIN. inrmfx qF ÈurU hI kr idwqf hY. hux Auh kpUr, ÈÈI kpUr, sMjy Kfn, asrfnI,
dyiKaf jfvy qF ieh afqmivÈvfs jldI hI ihMdI iPlm df inrmfx vI ÈurU mihmUd, snI idEl afid keI adfkfrF
hr dUjy adfkfr dy ichry ‘qy nËr ny vI koiÈÈ kIqI, pr Auh asPl rhy.
afAuNdf hY. tryz ivÈlyÈk afmod mihrf ies vrg ivc mihlf inrdyÈkF df nF
dwsdy hn, “asl ivc pRiqBf Gwt aqy afAu x f vI ËrU r I hY . sfDnf, hy m f
iËafdf sfry adfkfrF ivc huMdI hY aqy mfilnI, aprnf syn afid keI
ies ivc jo vI iËafdf sPl ho jFdf hY, aiBnyqrIaF ny inrdyÈk dy Kyqr ivc
Auh iek vfr qF ies ‘qy hwQ ËrUr Prhfn aKqr cMgI koiÈÈ kIqI, pr kOmFqrI pwDr ‘qy
aËmfAuNdf hY. ajy dyvgn hI nhIN qF Auh inrdyÈn ivc awgy vDygI. isrP aprnf syn ny hI Bfrq df nfm
inrdyÈk dI ieh icMgfrI kMgnf rnOq dy gurU dwq ijQoN qk inrdyÈk qoN adfkfr bxn rOÈn kIqf.
nfl hI anuÈkf Èrmf, lfrf dwqf, ipRXMkf iPlhfl qF kMgnf dIaF koiÈÈF dI dI gwl hY qF isrP Prhfn aKqr ny hI jykr qulnf krIey qF dyv afnMd,
copVf, mnoj bfjpeI, ierPfn Kfn afid qfrIP ho rhI hY aqy hux qk df ieiqhfs sB ƒ pRBfivq kIqf hY. AuNj iqgmFÈU sunIl dwq aqy mnoj kumfr ivc mnoj
keI adfkfrF aMdr dwbI hoeI hY. ieh ieh irhf hY ik ies qrHF dIaF koiÈÈF DUlIaf vI cMgy adfkfr dy qOr ‘qy sfhmxy kumfr hI ieklOqf aijhf inrdyÈk irhf
sB vwzy adfkfr isrP smF aqy shI KUb rMg vI ilafeIaF hn. kMgnf ny afpxy afey hn pr ies kfrn Aus df inrdyÈn hY ijs ny inrdyÈn ivc afpxf JMzf
mOky df ieMqËfr kr rhy hn.” gwl shI adfkfrI dy krIar dI ÈurUafq qoN hI df kMm bhuq pRBfivq hox lwigaf hY. ijQoN lihrfieaf. byhwd ËhIn mnoj kumfr
hY. ajy dyvgn vrgy vwzy stfr ƒ vI inrdyÈk bxn df supnf buixaf sI. Aus qk anurfg kiÈap, suDIr imÈrf, krn ƒ ilKx df ÈOk ÈurU qoN hI sI pr 1964
‘XU mI aOr hm’ ipCoN dubfrf inrdyÈn ƒ isrP shI mOky dI qlfÈ sI. amrIkf jOhr vrgy inrdyÈkF df suafl hY, ienHF dI iPlm ‘ÈhId’ ivc Aus dI Xogqf
dI vfgzor sMBflx leI keI sfl df dy iPlm ieMstIicAUt qoN ptkQf lyKk ƒ drÈkF ny iËafdf psMd nhIN kIqf. KuwlH ky sfhmxy afeI. iPr 1967 dI
smF lwgf. hux kMgnf ny vI bhuq ihMmq df kors kr cuwkI ies aiBnyqrI ny do ies idRÈtI nfl adfkfr qoN inrdyÈk iPlm ‘Aupkfr’ qoN Auh pUry smyN vflf
krky aglf kdm cuwikaf hY. iPlmF dI ptkQf ilKI hY. kMgnf dwsdI bxIaF ÈKsIaqF ƒ bhuq iËafdf nMbr inrdyÈk bx igaf. Aus dIaF ‘pUrb
kMgnf mMndI hY ik ‘mxIkrixkf’ hY, ‘myrI BYx ƒ ijs qrHF dI Gtnf df imldy hn. hux AumId qF iehI kIqI jfxI pwCm’, ‘rotI, kwpVf aOr mkfn’, ‘kRFqI’
df ivÈf iËafdf Ausdy mn muqfibk nhIN sfhmxf krnf ipaf aqy Auh iks qrHF cfhIdI hY ik ies pRIiKaf ivc kMgnf vI vrgIaF iPlmF ny Au s ƒ co t I dy
sI. Èfied ies leI vI ieh Aus leI Aus Gtnf qoN bfhr inklI, ieh iPlm pfs hoeygI. inrdyÈkF dI sUcI ivc ilaFdf.
vwzI cuxOqI bx geI. Auh dwsdI hY: Aus swcI Gtnf qoN hI pRyirq hoeygI. shI kMgnf rnOq adfkfr qoN inrdyÈk bxI ÈKsIaq -ey[ ckrvrqI
Punjab Times Vol 20, Issue 6; February 9, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 6; 9 PrvrI 2019 (32)

gurduafrf sfihb PrImFt (kYlIPornIaf)


300 Gurdwara Road, Fremont, CA 94536
ihMdU lY gey ihMds
o qfn, musilm lY gey pfiksqfn
hux sfzI mMijLl Kfilsqfn

20vIN sdI dy mhfn iswK sLhId sMq bfbf jrnYl isMG Kflsf iBMzrFvfilaF
dy jnm idn aqy sfkf nkodr dy sLhIdF dI Xfd ivc

mhfn sLhIdI smfgm “mYN srIrk mOq nUM mOq nhIN mMndf, pr
jLmIr dy mr jfx nUM smJdf hF.”
–sLhId sMq jrnYl isMG iBMzrFvfly

10 PrvrI 2019 (aYqvfr)


gurduafrf sfihb, PrImFt ivc sfkf nkodr dy mhfn sLhId BfeI rivMdr
isMG ilwqrF, BfeI hrimMdr isMG clUpr, BfeI blDIr isMG rfmgVH aqy BfeI
iJlmx isMG gorsIaF nUM smripq sLhIdI smfgm krvfieaf jf irhf hY. ies
mhfn sLhIdI smfgm ivc smUh sMgq nUM pirvfr smyq phuMcx dI bynqI hY jI.

pRogrfm df vyrvf
8 PrvrI 2019 (sLuwkrvfr) arMB aKMz pfT svyry 10 vjy ijnHF nYxF kry dIdfr qyry, Auh Juky nhIN srkfrF qoN,
10 PrvrI 2019 (aYqvfr) Bog aKMz pfT svyry 10 vjy ijnHF kMnF sux ley bol qyry, Auh nf Gbrfey mfrF qoN.
Auh jvfnIaF mOqoN nhIN zrIaF, iek vfr jo qYnUM Coh geIaF,
AuprMq kIrqn drbfr sjfieaf jfvygf qy pMQk ivcfrF hoxgIaF qyrI Xfd ‘c ilKIaF njLmF jo, awj Auh vI bfgI ho geIaF.

bynqI krqf: gurduafrf sfihb PrImFt qy smUh pMQk jQybd


M IaF
hor jfxkfrI leI sMprk kro: 510-790-0177

Vous aimerez peut-être aussi