tcvn tIªu chuÈn quèc gia

TCVN 2263−
−2 : 2007

ISO 2768−
−2 : 1989
XuÊt b¶n lÇn 2

Dung sai chung –

PhÇn 2: Dung sai h×nh häc ®èi víi c¸c
yÕu tè kh«ng chØ dÉn dung sai riªng
General tolerances
Part 2: Geometrical tolerances for features without individual tolerance indications

Hµ Néi - 2007
TCVN 2263-2 : 2007

Lêi nãi ®Çu

TCVN 2263-2 : 2007 thay thÕ TCVN 3886 : 1984.

TCVN 2263-2 : 2007 hoµn toµn t−¬ng ®−¬ng ISO 2768 −2 : 1989.

TCVN 2263-2 : 2007 do Ban kü thuËt tiªu chuÈn TCVN/TC 39 M¸y

c«ng cô biªn so¹n, Tæng côc Tiªu chuÈn §o l−êng ChÊt l−îng ®Ò
nghÞ, Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ c«ng bè.

4 3
 TCVN 2263-2 : 2007

tiªu chuÈn quèc gia TCVN 2263-2 : 2007

XuÊt b¶n lÇn 2

Dung sai chung –

PhÇn 2: Dung sai h×nh häc ®èi víi c¸c yÕu tè kh«ng chØ dÉn dung
sai riªng

General tolerances −
Part 2: Geometrical tolerances for features without individual tolerance indications

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nµy nh»m môc ®Ých ®¬n gi¶n ho¸ c¸c chØ dÉn trªn b¶n vÏ vµ quy ®Þnh c¸c dung sai h×nh
häc chung ®Ó kiÓm tra c¸c yÕu tè trªn b¶n vÏ kh«ng ®−îc chØ dÉn dung sai riªng. Tiªu chuÈn nµy quy
®Þnh ba cÊp dung sai ®èi víi c¸c dung sai h×nh häc chung.

Tiªu chuÈn nµy ¸p dông chñ yÕu cho c¸c yÕu tè ®−îc gia c«ng c¾t gät kim lo¹i. Còng cã thÓ ¸p dông
tiªu chuÈn nµy cho c¸c yÕu tè ®−îc chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p c«ng nghÖ kh¸c; tuy nhiªn cÇn cã sù
kiÓm tra ®Æc biÖt ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng ®é chÝnh x¸c theo th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt n»m trong c¸c
dung sai h×nh häc chung quy ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy.

2 Quy ®Þnh chung

Khi lùa chän cÊp dung sai cÇn quan t©m ®Õn ®é chÝnh x¸c theo th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt.
NÕu yªu cÇu c¸c dung sai h×nh häc nhá h¬n, hoÆc cho phÐp cã dung sai h×nh häc lín h¬n vµ cã tÝnh
kinh tÕ h¬n ®èi víi bÊt cø yÕu tè riªng nµo, th× c¸c dung sai nµy cÇn ®−îc ghi trùc tiÕp phï hîp víi
TCVN 5906 (xem ®iÒu A.2).

¸p dông c¸c dung sai h×nh häc chung theo tiªu chuÈn nµy khi c¸c b¶n vÏ hoÆc yªu cÇu kü thuËt cã liªn
quan phï hîp víi ®iÒu 6 cña tiªu chuÈn nµy. C¸c dung sai h×nh häc chung ®ã ¸p dông cho c¸c yÕu tè
kh«ng ®−îc ghi dung sai h×nh häc riªng.

5
TCVN 2263-2 : 2007

Dung sai h×nh häc chung ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c ®Æc tÝnh h×nh häc cÇn quy ®Þnh dung sai ngo¹i trõ
®é trô, profin cña ®−êng bÊt kú, profin cña mÆt bÊt kú, ®é dèc, ®é ®ång trôc, dung sai vÞ trÝ vµ ®é ®¶o
toµn phÇn.

Cuèi cïng, nªn ¸p dông c¸c dung sai h×nh häc chung theo tiªu chuÈn nµy khi sö dông nguyªn t¾c
c¬ b¶n cho quy ®Þnh dung sai phï hîp víi ISO 8015 vµ ghi dung sai trªn tiªu chuÈn b¶n vÏ (xem
®iÒu B.1).

3 Tµi liÖu viÖn dÉn

TCVN 2263-1 : 2007 (ISO 2768−1 : 1989), Dung sai chung – PhÇn 1: Dung sai cña c¸c kÝch th−íc dµi
vµ gãc kh«ng ghi dung sai riªng.

TCVN 5906 : 2007 (ISO 1101 : 2004), §Æc tÝnh h×nh häc cña s¶n phÈm (GPS) − Dung sai h×nh häc −
Dung sai h×nh d¹ng, h−íng, vÞ trÝ vµ ®é ®¶o.

ISO 5459 : 1981, Technical drawings − Geometrical tolerancing − Datums and datum − Systems for
geometrical tolerances (B¶n vÏ kü thuËt − Dung sai h×nh häc − ChuÈn vµ hÖ thèng chuÈn cho dung sai
h×nh häc).

ISO 8015 : 1985, Technical drawings − Fundamental tolerancing principle (B¶n vÏ kü thuËt − Nguyªn
t¾c c¬ b¶n cho quy ®Þnh dung sai).

4 §Þnh nghÜa

Tiªu chuÈn nµy ¸p dông c¸c ®Þnh nghÜa ®èi víi dung sai h×nh häc ®−îc giíi thiÖu trong TCVN 5906
vµ ISO 5459.

5 Dung sai h×nh häc chung

(xem ®iÒu B.1)

5.1 Dung sai ®èi víi c¸c yÕu tè ®¬n

5.1.1 §é th¼ng vµ ®é ph¼ng

Dung sai chung vÒ ®é th¼ng vµ ®é ph¼ng ®−îc giíi thiÖu trong B¶ng 1. Khi chän dung sai theo B¶ng 1,
trong tr−êng hîp ®é th¼ng, ph¶i dùa vµo chiÒu dµi cña ®−êng th¼ng t−¬ng øng, cßn trong tr−êng hîp ®é
ph¼ng, ph¶i dùa vµo chiÒu dµi bªn dµi h¬n cña bÒ mÆt, hoÆc ®−êng kÝnh cña bÒ mÆt trßn.

6
 TCVN 2263-2 : 2007

B¶ng 1 − Dung sai chung vÒ ®é th¼ng vµ ®é ph¼ng

KÝch th−íc tÝnh theo milimÐt

CÊp dung Dung sai ®é th¼ng vµ ®é ph¼ng ®èi víi c¸c kho¶ng chiÒu dµi danh nghÜa

sai ®Õn 10 trªn 10 trªn 30 trªn 100 trªn 300 trªn 1000
®Õn 30 ®Õn 100 ®Õn 300 ®Õn 1000 ®Õn 3000

H 0,02 0,05 0,1 0,2 0,3 0,4

K 0,05 0,1 0,2 0,4 0,6 0,8

L 0,1 0,2 0,4 0,8 1,2 1,6

5.1.2 §é trßn

Dung sai chung vÒ ®é trßn b»ng gi¸ trÞ cña dung sai ®−êng kÝnh nh−ng kh«ng ®−îc lín h¬n gi¸ trÞ t−¬ng
øng cña ®é ®¶o h−íng kÝnh theo ®−êng trßn ®−îc giíi thiÖu trong B¶ng 4 (xem vÝ dô trong ®iÒu B.2).

5.1.3 §é trô

Kh«ng quy ®Þnh dung sai chung cho ®é trô.

Chó thÝch

1 Sai lÖch ®é trô gåm cã ba thµnh phÇn: sai lÖch ®é trßn, sai lÖch ®é th¼ng vµ sai lÖch ®é song song cña c¸c
®−êng sinh ®èi diÖn cña mÆt trô. Mçi mét thµnh phÇn ®−îc kiÓm tra b»ng ghi dung sai riªng hoÆc b»ng dung sai
chung.

2 NÕu v× lý do vËn hµnh, sai lÖch ®é trô ph¶i nhá h¬n sai lÖch kÕt hîp (xem ®iÒu B.3) cña c¸c dung sai chung vÒ
®é trßn, ®é th¼ng vµ ®é song song th× cÇn ghi dung sai ®é trô riªng phï hîp víi TCVN 5906 : 2007 cho yÕu tè cã
liªn quan.

§«i khi, vÝ dô trong tr−êng hîp cña mét l¾p ghÐp, ®−îc ghi yªu cÇu vÒ ®−êng bao lµ phï hîp.

5.2 Dung sai ®èi víi c¸c yÕu tè cã liªn quan

5.2.1 Quy ®Þnh chung

C¸c dung sai quy ®Þnh trong 5.2.2 ®Õn 5.2.6 ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c yÕu tè cã liªn quan víi nhau vµ
kh«ng cã ghi dung sai riªng t−¬ng øng.

7
TCVN 2263-2 : 2007

5.2.2 §é song song

Dung sai chung vÒ ®é song song b»ng trÞ sè cña dung sai kÝch th−íc hoÆc dung sai ®é ph¼ng/ ®é
th¼ng, lÊy gi¸ trÞ nµo lín h¬n. Ph¶i lÊy yÕu tè cã chiÒu dµi lín h¬n trong hai yÕu tè lµm yÕu tè chuÈn;
nÕu c¸c yÕu tè cã chiÒu dµi danh nghÜa b»ng nhau th× cã thÓ lÊy bÊt kú yÕu tè nµo trong hai yÕu tè lµm
yÕu tè chuÈn (xem ®iÒu B.4).

5.2.3 §é vu«ng gãc

Dung sai chung vÒ ®é vu«ng gãc ®−îc giíi thiÖu trong B¶ng 2. C¹nh dµi h¬n trong hai c¹nh t¹o thµnh
gãc vu«ng ®−îc lÊy lµm yÕu tè chuÈn; nÕu c¸c c¹nh cã chiÒu dµi danh nghÜa b»ng nhau th× cã thÓ lÊy
bÊt kú c¹nh nµo trong hai c¹nh lµm yÕu tè chuÈn.

B¶ng 2 − Dung sai chung vÒ ®é vu«ng gãc

KÝch th−íc tÝnh theo milimÐt

Dung sai ®é vu«ng gãc ®èi víi c¸c kho¶ng chiÒu dµi danh nghÜa cña
CÊp dung
c¹nh ng¾n h¬n
sai
®Õn 100 trªn 100 ®Õn 300 trªn 300 ®Õn 1000 trªn 1000 ®Õn 3000

H 0,2 0,3 0,4 0,5

K 0,4 0,6 0,8 1,0

L 0,6 1,0 1,5 2,0

5.2.4 §é ®èi xøng

Dung sai chung vÒ ®é ®èi xøng ®−îc giíi thiÖu trong B¶ng 3. Ph¶i lÊy yÕu tè cã chiÒu dµi danh nghÜa
lín h¬n lµm yÕu tè chuÈn; nÕu c¸c yÕu tè cã chiÒu dµi danh nghÜa b»ng nhau th× cã thÓ lÊy bÊt kú yÕu
tè nµo trong hai yÕu tè lµm yÕu tè chuÈn.

Chó thÝch Dung sai chung vÒ ®é ®èi xøng ¸p dông cho

− tèi thiÓu lµ mét trong hai yÕu tè cã mét mÆt ph¼ng trung b×nh, hoÆc
− c¸c ®−êng trôc cña hai yÕu tè vu«ng gãc víi nhau.
Xem c¸c vÝ dô trong ®iÒu B.5.

8
 TCVN 2263-2 : 2007

B¶ng 3 − Dung sai chung vÒ ®é ®èi xøng

KÝch th−íc tÝnh theo milimÐt

CÊp dung sai Dung sai ®é ®èi xøng ®èi víi c¸c kho¶ng chiÒu dµi danh nghÜa

®Õn 100 trªn 100 ®Õn 300 trªn 300 ®Õn 1000 trªn 1000 ®Õn 3000

H 0,5

K 0,6 0,8 1

L 0,6 1 1,5 2

5.2.5 §é ®ång trôc

Kh«ng quy ®Þnh dung sai ®é ®ång trôc.

Chó thÝch Sai lÖch ®é ®ång trôc, trong tr−êng hîp biªn (cùc h¹n) cã thÓ lín b»ng trÞ sè dung sai cña ®é ®¶o
h−íng kÝnh theo ®−êng trßn ®−îc giíi thiÖu trong B¶ng 4, v× sai lÖch cña ®é ®¶o h−íng kÝnh bao gåm sai lÖch ®é
®ång trôc vµ sai lÖch ®é trßn.

5.2.6 §é ®¶o theo ®−êng trßn

Dung sai chung vÒ ®é ®¶o theo ®−êng trßn (h−íng kÝnh, chiÒu trôc vµ cña bÒ mÆt quay bÊt kú) ®−îc giíi
thiÖu trong B¶ng 4.

§èi víi c¸c dung sai chung vÒ ®é ®¶o theo ®−êng trßn, bÒ mÆt lµm viÖc cña æ trôc ®−îc lÊy lµm yÕu tè
chuÈn nÕu ®−îc chØ ®Þnh nh− vËy. MÆt kh¸c, ®èi víi ®é ®¶o h−íng kÝnh theo ®−êng trßn, yÕu tè cã chiÒu
dµi danh nghÜa lín h¬n trong hai yÕu tè ®−îc lÊy lµm yÕu tè chuÈn; nÕu c¸c yÕu tè cã chiÒu dµi danh
nghÜa b»ng nhau th× cã thÓ lÊy bÊt kú yÕu tè nµo trong hai yÕu tè lµm yÕu tè chuÈn.

B¶ng 4 – Dung sai chung vÒ ®é ®¶o theo ®−êng trßn

KÝch th−íc tÝnh theo milimÐt

CÊp dung sai Dung sai ®é ®¶o theo ®−êng trßn

H 0,1

K 0,2

L 0,5

9
TCVN 2263-2 : 2007

6 Ghi trªn b¶n vÏ

6.1 NÕu ph¶i ¸p dông c¸c dung sai chung phï hîp víi tiªu chuÈn nµy cïng víi c¸c dung sai chung
theo TCVN 2263-1 th× ph¶i ghi th«ng tin sau trong hoÆc gÇn víi khung tªn:

a) TCVN 2263-1;

b) cÊp dung sai phï hîp víi tiªu chuÈn TCVN 2263-1;

c) cÊp dung sai phï hîp víi tiªu chuÈn nµy.

VÝ dô

TCVN 2263-1–mk

Trong tr−êng hîp nµy kh«ng ¸p dông c¸c dung sai chung ®èi víi c¸c kÝch th−íc gãc phï hîp víi
TCVN 2263-1 cho c¸c gãc vu«ng (90 o), gãc nµy cã dung sai nh−ng kh«ng ®−îc chØ dÉn, bëi v× tiªu
chuÈn nµy quy ®Þnh dung sai chung vÒ ®é vu«ng gãc.

6.2 NÕu kh«ng ¸p dông dung sai kÝch th−íc chung (cÊp dung sai m) th× kh«ng cÇn ghi trªn b¶n vÏ ch÷
ký hiÖu cho dung sai kÝch th−íc chung:

vÝ dô:

TCVN 2263-1–K
6.3 Trong tr−êng hîp ¸p dông yªu cÇu vÒ ®−êng bao cho tÊt c¶ c¸c yÕu tè kÝch th−íc ®¬n1) th× ký
hiÖu "E" ph¶i ®−îc thªm vµo ký hiÖu chung quy ®Þnh trong 6.1.

VÝ dô:

TCVN 2263-1-mK-E
Chó thÝch Kh«ng thÓ ¸p dông yªu cÇu vÒ ®−êng bao cho c¸c yÕu tè cã ghi dung sai riªng vÒ ®é th¼ng lín
h¬n dung sai kÝch th−íc cña chóng, vÝ dô, ph«i liÖu.

7 Lo¹i bá

NÕu kh«ng cã quy ®Þnh nµo kh¸c, c¸c chi tiÕt gia c«ng v−ît qu¸ dung sai h×nh häc chung sÏ kh«ng
®−îc tù ®éng lo¹i bá, víi ®iÒu kiÖn lµ kh¶ n¨ng lµm viÖc cña chi tiÕt kh«ng bÞ suy gi¶m (xem Phô
lôc A.4).

1)
§èi víi tiªu chuÈn nµy, mét yÕu tè kÝch th−íc ®¬n gåm cã mét mÆt trô hoÆc hai mÆt ph¼ng song song.
10
 TCVN 2263-2 : 2007

Phô lôc A
(tham kh¶o)

Kh¸i niÖm vÒ dung sai chung cña c¸c ®Æc tr−ng h×nh häc

A.1 Dung sai chung cÇn ®−îc ghi trªn b¶n vÏ theo h−íng dÉn cña tiªu chuÈn nµy, phï hîp víi ®iÒu 6.

C¸c gi¸ trÞ dung sai chung t−¬ng ®−¬ng víi c¸c cÊp dung sai cña ®é chÝnh x¸c theo th−êng lÖ cña
x−ëng s¶n xuÊt, cÊp dung sai thÝch hîp ®−îc lùa chän vµ ghi trªn b¶n vÏ.

A.2 V−ît qu¸ mét trÞ sè dung sai nµo ®ã t−¬ng ®−¬ng víi ®é chÝnh x¸c theo th−êng lÖ cña x−ëng s¶n
xuÊt b»ng c¸ch më réng dung sai, th−êng kh«ng cã tÝnh kinh tÕ trong s¶n xuÊt. Dï sao, m¸y mãc cña
x−ëng s¶n xuÊt vµ tay nghÒ th«ng th−êng cña ®éi ngò lao ®éng, th−êng kh«ng chÕ t¹o c¸c yÕu tè cã sai
lÖch lín. VÝ dô nh−, mét yÕu tè cã ®−êng kÝnh 25 mm ± 0,1 mm, chiÒu dµi 80 mm ®−îc chÕ t¹o trong
x−ëng s¶n xuÊt cã ®é chÝnh x¸c theo th−êng lÖ b»ng hoÆc cao h¬n TCVN 2263-1-mH sÏ cã c¸c sai
lÖch h×nh häc trong kho¶ng 0,1 mm ®èi víi ®é trßn 0,1 mm ®èi víi ®é th¼ng cña c¸c yÕu tè bÒ mÆt, vµ
0,1 mm ®èi víi ®é ®¶o h−íng kÝnh theo ®−êng trßn (c¸c gi¸ trÞ ®· cho ®−îc lÊy tõ tiªu chuÈn nµy). C¸c
dung sai quy ®Þnh trªn sÏ kh«ng cã lîi ®èi víi x−ëng s¶n xuÊt nµy.

Tuy nhiªn, nÕu v× lý do vËn hµnh, mét yÕu tè cÇn cã trÞ sè dung sai nhá h¬n “dung sai chung” th× yÕu tè
nµy nªn cã dung sai nhá h¬n, ®−îc ghi riªng liÒn kÒ víi nã. Lo¹i dung sai nµy n»m ngoµi ph¹m vi cña
c¸c dung sai chung.

Trong tr−êng hîp khi chøc n¨ng cña mét yÕu tè cho phÐp cã dung sai b»ng hoÆc lín h¬n c¸c gi¸ trÞ
dung sai chung th× kh«ng nªn ghi riªng dung sai nµy, nh−ng nªn ghi nã trªn b¶n vÏ nh− qui ®Þnh trong
®iÒu 6. Lo¹i dung sai nµy cho phÐp sö dông ®Çy ®ñ kh¸i niÖm vÒ dung sai h×nh häc chung.

SÏ cã “ngo¹i lÖ cho c¸c quy t¾c" khi chøc n¨ng cña mét yÕu tè cho phÐp cã dung sai lín h¬n c¸c dung
sai chung vµ dung sai lín h¬n sÏ b¶o ®¶m ®−îc tÝnh kinh tÕ trong s¶n xuÊt. Trong c¸c tr−êng hîp ®Æc
biÖt nµy, dung sai h×nh häc lín h¬n cÇn ®−îc ghi riªng, liÒn kÒ víi yÕu tè riªng nµy, vÝ dô, dung sai ®é
trßn cña mét vßng to vµ máng.

A.3 Sö dông c¸c dung sai h×nh häc chung sÏ cã nh÷ng lîi Ých sau:

a) viÖc ®äc b¶n vÏ ®−îc dÔ dµng vµ do ®ã viÖc truyÒn th«ng tin sÏ cã hiÖu qu¶ h¬n ®èi víi ng−êi sö
dông b¶n vÏ;

b) ng−êi vÏ b¶n thiÕt kÕ tiÕt kiÖm ®−îc thêi gian do kh«ng ph¶i tÝnh to¸n chi tiÕt vÒ dung sai, bëi v× chØ
cÇn biÕt r»ng chøc n¨ng cña yÕu tè cho phÐp cã dung sai lín h¬n hoÆc b»ng dung sai chung;

11
TCVN 2263-2 : 2007

c) b¶n vÏ dÔ dµng chØ ra yÕu tè nµo cã thÓ ®−îc chÕ t¹o b»ng kh¶ n¨ng gia c«ng b×nh th−êng, cho
phÐp gi¶m ®−îc møc ®é kiÓm tra;

d) c¸c yÕu tè cßn l¹i, cã c¸c dung sai h×nh häc ®−îc ghi riªng, phÇn lín sÏ lµ c¸c yÕu tè kiÓm tra yªu
cÇu cã dung sai t−¬ng ®èi nhá vµ do ®ã cã thÓ cÇn ®Õn sù cè g¾ng ®Æc biÖt trong s¶n xuÊt - ®iÒu
nµy sÏ cã Ých cho viÖc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ hç trî cho viÖc ph©n tÝch c¸c yªu cÇu kiÓm tra
trong kiÓm tra chÊt l−îng;

e) viÖc mua hµng vµ c¸c kü s− cung cÊp hîp ®ång phô cã thÓ ®µm ph¸n vÒ c¸c ®¬n hµng dÔ dµng
h¬n do ®· biÕt ®−îc "®é chÝnh x¸c theo th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt" tr−íc khi ®Æt hîp ®ång; ®iÒu
nµy còng tr¸nh ®−îc sù tranh c·i lóc giao hµng gi÷a ng−êi mua vµ nhµ cung cÊp, bëi v× vÒ mÆt nµy
b¶n vÏ lµ hoµn toµn ®Çy ®ñ.

ChØ cã thÓ ®¹t ®−îc ®Çy ®ñ c¸c lîi Ých trªn khi cã ®ñ ®é tin cËy ®¶m b¶o r»ng kh«ng cã sù v−ît qu¸
dung sai chung, nghÜa lµ khi ®é chÝnh x¸c theo th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt cña mét x−ëng riªng hoÆc
chÝnh x¸c h¬n dung sai chung ghi trªn b¶n vÏ.

Do ®ã x−ëng s¶n xuÊt nªn:

− x¸c ®Þnh ®−îc b»ng c¸c phÐp ®o, ®é chÝnh x¸c theo th−êng lÖ cña x−ëng m×nh;

− chØ chÊp nhËn c¸c b¶n vÏ cã c¸c dung sai chung b»ng hoÆc lín h¬n dung sai theo th−êng lÖ cña
x−ëng m×nh;

− kiÓm tra b»ng c¸ch lÊy mÉu ®Ó ®¶m b¶o r»ng dung sai theo th−êng lÖ cña x−ëng m×nh ®−îc duy tr×.

Kh¸i niÖm vÒ dung sai h×nh häc chung kh«ng cÇn ®Õn kh¸i niÖm tay nghÒ cao. Dung sai h×nh häc chung
x¸c ®Þnh ®é chÝnh x¸c yªu cÇu cña “tay nghÒ cao”.

A.4 Dung sai mµ chøc n¨ng vËn hµnh cho phÐp th−êng lín h¬n dung sai chung. Chøc n¨ng cña chi
tiÕt th−êng kh«ng bÞ suy gi¶m ®i khi dung sai cña mét yÕu tè nµo ®ã trong chi tiÕt gia c«ng v−ît qu¸
dung sai chung. Sù v−ît qu¸ dung sai chung chØ cã thÓ dÉn ®Õn lo¹i bá chi tiÕt gia c«ng nÕu chøc n¨ng
vËn hµnh cña chi tiÕt bÞ suy gi¶m.

12
 TCVN 2263-2 : 2007

Phô lôc B
(tham kh¶o)

Th«ng tin bæ sung

B.1 Dung sai häc chung

(xem ®iÒu 5)

Theo nguyªn lý ®éc lËp (xem ISO 8015), c¸c dung sai h×nh häc chung ®−îc ¸p dông ®éc lËp ®èi víi
kÝch th−íc thùc côc bé cña c¸c yÕu tè trªn chi tiÕt gia c«ng. V× vËy, c¸c dung sai h×nh häc chung cã thÓ
®−îc sö dông nÕu nh− c¸c yÕu tè ë bÊt cø vÞ trÝ nµo cã kÝch th−íc vËt liÖu lín nhÊt (xem H×nh B.1).

NÕu yªu cÇu ®−îc ghi trong ®−êng bao ®−îc ghi riªng liÒn kÒ víi yÕu tè hoÆc c¸c yÕu tè kÝch th−íc
nh− ®· m« t¶ trong ®iÒu 6 th× còng nªn tu©n theo yªu cÇu nµy.

KÝch th−íc tÝnh theo milimÐt

Dung sai ISO 8015

C¸c dung sai chung
TCVN 2263-1−mH
Giíi h¹n lín nhÊt cña
kÝch th−íc
Sai lÖch lín nhÊt cña ®é trßn
(do h×nh d¹ng bÞ låi)
Sai lÖch lín nhÊt cña ®é th¼ng

Giíi h¹n lín nhÊt cña kÝch th−íc

H×nh B.1 - Nguyªn t¾c kh«ng phô thuéc: sai lÖch lín nhÊt cho phÐp trªn cïng mét yÕu tè

B.2 §é trßn (xem 5.1.2) - VÝ dô

VÝ dô 1 (xem H×nh B.2)

Sai lÖch cho phÐp cña ®−êng kÝnh ®−îc ghi trùc tiÕp trªn b¶n vÏ; dung sai chung vÒ ®é trßn b»ng trÞ sè
cña dung sai ®−êng kÝnh.

13
TCVN 2263-2 : 2007

VÝ dô 2 (xem h×nh B.2)

¸p dông c¸c dung sai chung phï hîp víi ghi TCVN 2263-1-mK. C¸c sai lÖch cho phÐp ®èi víi ®−êng
kÝnh 25 mm lµ ± 0,2 mm. C¸c sai lÖch nµy dÉn tíi trÞ sè dung sai 0,4 mm, lín h¬n trÞ sè 0,2 mm ®−îc
cho trong B¶ng 4; do ®ã trÞ sè 0,2 mm ¸p dông cho dung sai ®é trßn.

KÝch th−íc tÝnh theo milimÐt

VÝ dô Ghi trªn b¶n vÏ MiÒn dung sai ®é trßn

1
φ

TCVN 2263-1−K

2
φ

TCVN 2263-1−mK

H×nh B.2 - C¸c vÝ dô vÒ dung sai chung cña ®é trßn

Dung sai kÝch th−íc Dung sai ®é th¼ng

H×nh B.3 - Sai lÖch ®é song song H×nh B.4 - Sai lÖch ®é song song
b»ng trÞ sè cña dung sai kÝch th−íc b»ng trÞ sè cña dung sai ®é th¼ng

B.3 §é trô (xem chó thÝch 2 trong 5.1.3)

VÒ mÆt h×nh häc, sai lÖch kÕt hîp cña c¸c dung sai chung vÒ ®é trßn, ®é th¼ng vµ ®é song song nhá
h¬n so víi tæng cña ba dung sai do bÞ giíi h¹n bëi dung sai kÝch th−íc. Tuy nhiªn, ®Ó cã c¬ së cho viÖc
®¬n gi¶n ho¸ khi cÇn quyÕt ®Þnh xem nªn ghi yªu cÇu vÒ ®−êng bao hoÆc ghi dung sai ®é trô th× cã
thÓ tÝnh ®Õn tæng cña ba dung sai.

14
 TCVN 2263-2 : 2007

B.4 §é song song (xem 5.2.2)

Tuú theo h×nh d¹ng sai lÖch cña c¸c yÕu tè, sai lÖch ®é song song ®−îc giíi h¹n bëi trÞ sè dung sai kÝch
th−íc (xem H×nh B.3) hoÆc bëi trÞ sè dung sai ®é th¼ng hoÆc dung sai ®é ph¼ng (xem H×nh B.4).
B.5 §é ®èi xøng (xem 5.2.4) - VÝ dô

a) ChuÈn lµ yÕu tè dµi h¬n (l2)

b) ChuÈn lµ yÕu tè dµi h¬n (l1)

d) ChuÈn lµ yÕu tè dµi h¬n (l2)

d) ChuÈn lµ yÕu tè dµi h¬n (l1)

H×nh B.5 - C¸c vÝ dô cña dung sai chung vÒ ®é ®èi xøng

(C¸c chuÈn ®−îc quy ®Þnh phï hîp víi 5.2.4)
15
TCVN 2263-2 : 2007

B.6 VÝ dô vÒ mét b¶n vÏ

Ghi trªn b¶n vÏ
KÝch th−íc tÝnh theo milimÐt

Dung sai (ISO 8015)

Dung sai chung TCVN 2263-1-mH
Chó dÉn:

Chó thÝch
1 C¸c dung sai ®−îc ghi trong c¸c vßng trßn hoÆc h×nh ch÷ nhËt ®−îc vÏ b»ng nÐt hai chÊm - g¹ch m¶nh lµ c¸c
dung sai chung. C¸c trÞ sè dung sai nµy sÏ tù ®éng ®¹t ®−îc b»ng ph−¬ng ph¸p gia c«ng c¬ khÝ trong x−ëng
s¶n xuÊt cã ®é chÝnh x¸c theo th−êng lÖ b»ng hoÆc cao h¬n TCVN 2263-1-mH vµ th−êng kh«ng cÇn ph¶i
kiÓm tra.
2 V× mét sè dung sai còng h¹n chÕ c¸c sai lÖch cña c¸c ®Æc tÝnh kh¸c cña cïng mét yÕu tè, vÝ dô, dung sai ®é
vu«ng gãc còng h¹n chÕ c¸c sai lÖch ®é th¼ng, cho nªn trong thµnh phÇn gi¶i thÝch ë trªn kh«ng nªu ra tÊt c¶
c¸c dung sai chung.
H×nh B.6 - VÝ dô vÒ c¸c dung sai chung trªn b¶n vÏ

16