Vous êtes sur la page 1sur 18

TEMA 17

1. Gramática

A. Acusativo atemático. I: temas en oclusiva, -ντ, líquida y nasal


B. Infinitivo de presente
C. - Sintaxis de las oraciones completivas. I: con infinitivo
- Sintaxis del participio. II: en función verbal:
a) uso concertado con valor apositivo: temporal / causal / modal

A. Acusativo atemático. I: temas en oclusiva, -ντ, líquida y nasal


1. Desinencias:
Acus. sg. masc./fem.: -α Acus. pl. masc./ fem.: -ας
Acus. sg. neutro: igual al Nom. sg. n. Acus. pl. neutro: igual al Nom. pl. n.
El acusativo sg. atemático masc. y fem. se caracteriza en estos temas por la
desinencia -α, que procede de la vocalización de la desinencia -ν que veíamos en la

flexión temática (λόγ-ο-ν) y en los temas en -α (ἡµέρα-ν). Así, p.e.: φλέβα (< * φλέβ-

ν), correspondiente al nom. sg. φλέψ (< * φλέβ-ς).

El acusativo pl. lleva la desinencia -ας (<* -ν-ς): φλέβας (< * φλέβ-ν-ς),

correspondiente al nom. pl. φλέψ (< * φλέβ-ες).


El acusativo neutro (sg. y pl.) tiene la misma forma que el nom., como sucede
siempre con los neutros:
2. Opciones1:
a) Temas en oclusiva:
labial: φλέβα - φλέβας (nom. sg. * φλέβ-ς )

gutural: φύλακα - φύλακας (nom. sg. * φύλακ-ς )

dental: λαµπάδα - λαµπάδας (nom. sg. * λαµπάδ-ς)2; neutro: σῶµα - σώµατα

1
El acusativo de la flexión atemática en consonante es muy sencillo, y con escasas variaciones. De todas
formas, para una mayor claridad, iremos aquí exponiendo tipo a tipo.
2
Laѕ palabras de tema en dental y con vocal predesinencial /ι/ (ιδ-, ιτ-, ιθ-) tienen una variación dentro
de este grupo de atemáticos en oclusiva: el acus. sg. es distinto según la acentuación de cada palabra: las
palabras con acento en esa vocal (p.e., ἐλπίς) tienen el acus. sg. tradicional en -α (ἐλπίδα), mientras que
las que no lo llevan en esa vocal, lo hacen en -ν (χάριν). Ésta es la regla general, pero nο es menos cierto
que encontramos formas dobles en muchas palabras χάριν / χάριτα, ὄρνιν / ὄρνιθα, etc., porque hay que
tener siempre presente que tenemos textos griegos de épocas muy separadas en siglos. Sólo para los muy

1
b) Temas en -ντ-:
El acusativo presenta el tema puro sin alargar:
Tipo γίγᾱς (< * γιγᾰντ-ς): γίγᾰντα - γίγᾰντας; neutro: πᾶν - πάντα

Tipo γέρων (< * γέρωντ): γέροντα - γέροντας

Paradigma de πᾶς:
Masc. Fem. Neutro

Sg. N. πᾶς πᾶσα πᾶν


Ac. πάντα πᾶσαν πᾶν
Pl. N. πάντες πᾶσαι πάντα
Ac. πάντας πάσας πάντα

Modelo de paradigma de los participios (pres. y aor.) en -ντ:


Masc. Fem. Neutro

Sg. N. λύων λύουσα λύον


Ac. λύοντα λύουσαν λύον
Plur N. λύοντες λύουσαι λύοντα

λύοντας λυούσας λύοντα

c) Temas en líquida -ρ:

• Tema en –λ: ἅλα - ἅλας

• Tema en –ρ:

Tipo ῥήτορ-3: ῥήτορα - ῥήτορας

Тipo θήρ-4: θῆρα - θῆρας

interesados en estos hechos de gramática histórica habrá que decir que esta oscilación es un testimonio de
que originariamente eran temas en –ι (del tipo de πόλις, que se tratará más adelante) y que la dental era
un simple alargamiento, que luego fue considerada radical. Esta reflexión sirve al tiempo para explicar
ese gran número de palabras que introducen en su flexión un elemento en dental, en especial en
аmрlíѕіmо material léxico de sustantivos neutros en –µα, -µα-τ-ος: ὄνοµα (< * ὄνοµ-ν), gen. ὀνόµα-τ-
ος.
3
Alargamiento alternante. Cf. Tema 16.

2
Tipo πατέρ-5: πατέρα - πατέρας

Tipo ἀνέρ-/ἀνδρ-6: ἄνδρα - ἄνδρας

d) Temas en -ν:

Tipo δαίµον- , λιµέν-7: δαίµονα, λιµένα - δαίµονας, λιµένας

Tipo ῥῖς8: ῥῖνα - ῥῖνας

B. Infinitivo de presente
1. Desinencias:
Inf. pres. temático act.: -ειν9 (< * -ε-εν) Inf. pres. temático medio: -ε-σθαι

Inf. pres. atemático act.: -ναι Inf. pres. atemático medio: -σθαι
El infinitivo es de creación reciente en las lenguas indoeuropeas, como muestra la falta
de correspondencia entre las desinencias griegas mencionadas y las latinas (-are, ere, -
ire, etc.).

2. Opciones:
a) Presentes temáticos en consonante: λύειν - λυέσθαι10
b) Presentes contractos: sujetos a las contracciones pertinentes
• -άω: τιµᾶν (< * τιµά-ε-εν) - τιµᾶσθαι (< * τιµά-ε-σθαι)

• -έω: ποιεῖν (< * ποιέ-ε-εν) - ποιεῖσθαι (* ποιέ-ε-σθαι

• -όω: δηλοῦν (< * δηλο-ε-εν) - δηλοῦσθαι (< * δηλό-ε-σθαι)

c) Presentes atemáticos: δι-δό-ναι - δί-δο-σθαι11

C.Sintaxis

4
Alargamiento permanente. Cf. Tema 16.
5
Alternancia larga / breve / cero. Cf. Tema 16.
6
Grado cero generalizado y con –δ- epentética. Cf. Теmа 16.
7
Alargamiento alternante. Cf. Tema 16.
8
Nom. sg en –ς. Cf. Tema 16.
9
Resultado de la contracción ε + ε.
10
Siguen este esquema todos los presentes temáticos en consonante, sea cual sea su estructura (radicales o
con sufijo): λύειν: λύ- (rаíz) + -ε- (vocal temática) + -εν (desinencia). Igual, γιγνώσκειν: γι- (redupli-
cación de presente) + γνώ- (raíz) + -σκ- (sufijo) + -ε- (vocal temática) + -εν (desinencia).
11
Se forman igual todos los atemáticos. Radicales: εἶναι, ἰέναι, φάναι. Reduplicados: διδόναι -
δίδοσθαι, τιθέναι - τίθεσθαι, ἱστάναι - ἵστασθαι, ἱέναι - ἵεσθαι. Con sufijo: δεικνύµαι -
δείκνυσθαι, etc.

3
C.1. Sintaxis de las oraciones completivas. I: con infinitivo
1. En la gramática tradicional se llama completivas a las oraciones subordinadas
que funcionan como un sustantivo y, por tanto, pueden hacer función de sujeto o de
complemento directo de la oración de la que dependen. Por ello, también se las llama
sustantivas. En griego, las completivas pueden construirse de diferentes maneras, entre
las que están las completivas con Infinitivo.
El infinitivo es en realidad un sustantivo verbal. En consecuencia:
a) como verbo, conlleva elementos y rasgos de verbo: expresa aspecto y voz verbales, y
puede llevar a su vez complementos como si se trata de un verbo en forma personal.
b) como sustantivo, puede llevar artículo y adjetivos modificadores, al tiempo que
desempeña las funciones sintácticas de los sustantivos o pronombres propios.
Ἔνιοι τῶν ἀνθρώπων διὰ φόβον τοὺς ἐχθροὺς εὐεργετεῖν οὐκ ὀκνοῦσιν
Algunos hombres12 por temor no vacilan en hacer bien a los enemigos
El inf. εὐεργετεῖν indica claramente el aspecto durativo13 y la voz activa, es

complemento del verbo principal (ὀκνοῦσιν), y a su vez lleva un complemento (τοὺς

ἐχθροὺς).

2. El infinitivo como oración subordinada completiva, dependiente de otra que


llamaremos principal14, se divide en dos grandes apartados según la identidad de su
propio sujeto:
2.1. El mismo sujeto que el sujeto de su oración principal:
Puede ser que el sujeto de su verbo principal y el del infinitivo sean el mismo.
En ese caso, lógicamente, sólo se expresa el de esa oración principal.
2.2. Sujeto distinto del sujeto de su oración principal:
Si cada verbo tiene un sujeto distinto, el del infinitivo va en acusativo:
Ὁ στρατηγὸς τοὺς στρατιώτας ἀπιέναι κελεύει
El general ordena que sus soldados se retiren
Podría traducirse por: “El general ordena a sus soldados retirarse”. Y en ejemplos
como éste se ve claro el origen del sujeto-acusativo: realmente el verbo principal

12
Literalmente el texto dice: ”Algunos de los hombres”, pero en español es más correcta la forma sin
partitivo.
13
Cf. Tema 11.
14
Aunque ésta a su vez pueda ser subordinada de una tercera.

4
(κελεύει) rige dos acusativos15. Este esquema sintáctico se extiende a otros ejemplos en
los que ya no está tan clara esa explicación:
Ἔνιοι νοµίζουσι τὸν θάνατον εἶναι κακόν
Algunos piensan que la muerte es un mal

3. Ambas construcciones sintácticas pueden desempeñar varias funciones:


a) sujeto: el infinitivo depende de verbos o expresiones impersonales:
Тὸν αὐτὸν ἐπαινεῖν καὶ ψέγειν ἀνθρώπου κακοῦ ἐστι
Alabar y censurar a la misma persona es propio de una mala persona
∆εῖ λέγειν τὰ καίρια
Es preciso decir lo oportuno
b) complemento directo: se construyen en infinitivo las oraciones completivas
dependientes de verbos transitivos de opinión y de voluntad:
Ἐβούλετο Кῦρον παρεῖναι
Quería que Ciro estuviera presente
c) complemento régimen: una oración de infinitivo puede sustituir a un complemento-
régimen de una oración simple. Ejemplo: la oración simple δέοµαι τούτου necesito eso

lleva el régimen en genitivo, pero puede construirse con infinitivo δέοµαι µανθάνειν
necesito aprender.

S.2. Sintaxis del participio. II: en función verbal: a) uso concertado con valor
apositivo: temporal / causal / modal
1. El participio puede funcionar como verbo, constituyéndose en núcleo
predicativo de una oración subordinada (participial), paralela en valor sintáctico y
semántico a una subordinada con verbo en forma personal e introducida por una
conjunción. Será, pues, el verbo de una oración propia con un sujeto y posibles
complementos de todo tipo.
En este contexto de oraciones compuestas (orac. princ. + orac. participial) es
muy importante señalar que los participios marcan fundamentalmente el aspecto de la
acción verbal, mientras que la categoría de tiempo estará determinada por el conjunto de

15
En realidad, este tipo de construcción se da también en lenguas modernas, como el inglés: I want you to
do that: quiero que tú hagas eso; I want her to do that: quiero que ella haga eso.

5
la frase. Así, un participio de presente indicará sobre todo que la acción participial está
marcando el valor aspectual de duración16, lo que suele implicar simultaneidad con el
verbo principal, ya esté en presente o en pasado. Sólo el participio de aoristo suele
incluir la indicación a una acción pasada, además de su valor de aspecto puntual17.
2. Puede introducirse una primera subdivisión en función de la identidad de su
sujeto:
a) participio concertado: cuando su sujeto es a la vez una palabra de la oración principal
de la que es subordinada, lo que equivale a decir que esa palabra realiza una función, la
que sea, en la oración principal y al tiempo es sujeto del participio. En consecuencia, ese
sujeto podrá estar en cualquier caso, según la función que desempeñe en la oración
principal, pero al tiempo es sujeto de la oración subordinada participial18. El participio,
como adjetivo que es, concierta con su sujeto en género, número y caso.
b) participio no concertado: cuando el participio tiene su sujeto propio e independiente
y, por lo tanto, no concierta con ninguna palabra de la oración de la que depende. Es,
pues, una construcción absoluta, cerrada. En griego el participio y su sujeto van en
genitivo, por lo que recibe el nombre de Genitivo absoluto.
3. Las oraciones de participio concertado pueden desempeñar dos grandes
bloques de funciones que, no obstante, pueden ser también expresadas por una oración
con verbo en forma personal y que vaya introducida por una conjunción. Por su
frecuencia de uso podemos catalogarlas como:
a) orac. partic. con valor apositivo: cuando la oración participial desempeña algunas de
las funciones tradicionalmente clasificadas como complemento circunstancial o
adverbiales
b) orac. partic. predicativa: cuando tiene función de oración completiva.
4. La función apositiva de la oración participial puede subdividirse en varios
apartados según su valor semántico.
a) valor temporal: introduce una indicación de tiempo, y equivale a un adverbio
temporal o a una oración subordinada temporal:
Ὁ ξένος ταῦτα λέγων ἀνέστη
El extranjero, mientras decía estas cosas, se levantó19

16
Cf. Tema11.
17
Cf. Tema 14.
18
Lo más frecuente es que vaya en Nom., como el sujeto de la orac. principal, aunque no es la norma.
19
El participio λέγων (Nom. sg. masc.) tiene el mismo sujeto (ὁ ξένος) que el verbo de la oración
principal (ἀνέστη); es, pues, concertado. Además, tiene valor de adverbio temporal, con indicación

6
b) valor causal: introduce una indicación de causa, y equivale a un complemento de
causa o a una oración subordinada temporal:
Тούτους οὐ στέργω πονηροὺς ὄντας
No amo a ésos porque son malvados20
c) valor modal: precisa cómo se realiza la acción verbal, y tiene valor de adverbio de
modo:
Ἐπορεύοντο ἐν δεξιᾷ ἔχοντες τὸν ἥλιον
Marchaban teniendo el sol a la derecha

2. Vocabulario

2.1. Formación de palabras: sufijo atemático en * -mn (-μην, -μων, -μν)


1. El sufijo * -mn aparece en griego en sus tres posibilidades de alternancia
vocálica: grado /e/ (-µην), grado /o/ (-μων), y grado cero (-μν).
2. En grado /e/ tuvo escaso rendimiento léxico. Sólo algunas palabras, p.e.:
λιµήν puerto, ποιµήν pastor.

3. En grado /o/ fue más productivo, y dio lugar a nombres de agente en –µων:

ἡγεµών guía, jefe (cf. ἡγέοµαι guiar, dirigir); γνώµων conocedor (cf. γιγνώσκω

conocer); compuesto con segundo elemento -πράγµων (que actúa, agente: cf. πράττω

hacer): µεγαλοπράγµων emprendedor; o con -κτηµων (que posee, poseedor: cf.

κτάοµαι poseer): πολυκτήµων que posee mucho, opulento.

A veces se encuentra en la forma ampliada –ηµων, sobre todo a partir de verbos

en –εω: ἐλεήµων compasivo (cf. ἐλεέω compadecerse).

4. En grado cero la forma -µα (< -µν21) es uno de los sufijos de mayor eficacia

léxica en griego. Existe una infinidad de términos neutros en –µα22 con valor

aspectual durativa –lo marca el uso del participio de presente–. Y, a su vez, tiene un complemento directo
propio (ταῦτα).
20
En esta ocasión el sujeto de participio (τούτους: acus. pl. masc., igual que ὄντας) es al tiempo
complemento directo del verbo principal (στέργω). La oración participial expone la causa de la acción
principal y, sintácticamente, es una oración copulativa (suj. + cópula + predi. nominal: los tres elementos,
lógicamente, en acus. pl. masc.).

7
primordial de nombres de resultado de la acción verbal de la raíz: ποίηµα obra hecha;

poema (cf. ποιέω hacer); γράµµα signo escrito; letra (cf. γράφω escribir); βούλευµα

deliberación (cf. βουλεύω deliberar); κτῆµα bien poseído, posesión (cf. κτάοµαι
poseer).

2.2. Vocabulario básico


2.2.1. Sustantivos:
ἄγαλµα, -ατος, τό: adorno, joya, estatua

ἀγάλλω: adornar

ἀγαλµατοποιός, -οῦ, ὁ: escultor

λέων, -οντος, ὁ: león

γαστήρ, -στρός, ἡ: vientre


gastronomía
αἰσχύνη, -ης, ἡ: vergüenza (pudor); vergüenza (deshonra)

αἰσχύνοµαι: sentir vergüenza (pudor)

αἰσχρός, -ά, -όν: vergonzoso

ἀναίσχυντος, -ον: desvergonzado

δαίµων, -ονος, ὁ: divinidad; destino

δαιµόνιος, -α, -ον: divino

εὐδαίµων, -ον: feliz

εὐδαιµονία, -ας, ἡ: felicidad

εὐδαιµονέω: ser feliz


demonio
φρήν, φρενός, ἡ: diafragma; entrañas; mente

φρόνιµος, -ον: sensato, juicioso

φρονέω: tener sensatez, pensar

φρόνηµα, -ατος, τό: sensatez, mente

21
Con /n/ en función vocálica, que se vocaliza en /α/, como la desinencia -α del acus. sg. de la flexión
atemática, que procede de una /n/ originaria (cf. parte previa de ste mismo tema).
22
Su flexión adopta, fuera del nom.-acus. sg., un alargamiento -τ- (ὄνοµα, -ατος, τό: cf. ὀνοµάζω), lo
que la empareja al tipo σῶµα.

8
σώφρων, -ον: que tiene buen criterio, cuerdo

σωφροσύνη, -ης, ἡ: sensatez, cordura

ἄφρων, -ον: insensato


frenesí
συµφορά, -ᾶς, ἡ: azar; éxito; fracaso

σύµφορος, -ον: útil, conveniente

µήτηρ, µητρός, ἡ: madre

µητρῷος, -α, -ον: materno

µήτρα, -ας, ἡ: matriz

πατήρ, πατρός, ὁ: padre

πάτριος, -ον: paterno; patrio

πατρίς, -ίδος, ἡ: patria


madre / padre
πεῖρα, -ας, ἡ: intento, prueba

πειράοµαι: intentar

ἔµπειρος, -ον: experimentado, conocedor

ἐµπειρία, -ας, ἡ: experiencia, conocimiento

ἄπειρος, -ον: inexperto


empirismo
γλῶττα, -ης, ἡ: lengua (parte del cuerpo); lengua (lenguaje)
glotis; glosa

2.2.2. Adjetivos:
τάλας, -αινα, -αν: desdichado, infortunado

ταλαίφρων, -ον: desdichado, infortunado

ταλαίπορος: desdichado, infortunado

γενετήρ, -έτειρα: engendrador, procreador

compuestos en -πράγµων, -ον:

πολυπράγµων, -ον: intrigante; indiscreto

9
φιλοπράγµων, -ον: activo; entrometido

µεγαλοπράγµων, -ον: emprendedor

σκίοεις, -εσα, -εν: umbrío; sombrío, oscuro

σκιά, -ᾶς, ἡ: sombra

σκιάζω: cubrir de sombra; oscurecer; -οµαι (v. med.) estar umbroso, oscuro

2.2.3. Verbos:
κελεύω: exhortar; ordenar

οἴοµαι: creer, suponer

κατηγορέω: censurar; acusar; afirmar

κατήγορος, -ου, ὁ: acusador

κατηγορία, -ας, ἡ: acusación; afirmación


categoría
βλέπω: mirar (sentido general)

βλέφαρον, -ου, τό: párpado

θεάοµαι: mirar (como espectador), contemplar

θέατρον, -ου, τό: teatro

θεατής, -οῦ, ὁ: espectador

θεωρέω: mirar (con reflexión), considerar

θεωρία, -ας, ἡ: especulación


teoría
ἐθέλω: querer, desear (sentido general)

βούλοµαι: querer (con énfasis), preferir

βουλή, -ῆς, ἡ: voluntad, plan, consejo; cámara política de Atenas (Bulé)

βούληµα, -ατος, τό: propósito

βουλεύω: deliberar

βουλευτής,-οῦ, ὁ: miembro de la Bulé

βουλευτήριον, -ου, τό: edificio de la Bulé

ἄβουλος, -ον: irreflexivo; despreocupado

10
ἀβουλία, -ας, ἡ: irreflexión; abulia
abulia

2.2.4. Palabras no flexivas:


ἕνδεκα: once
endecasílabo23
δώδεκα: doce
dodecasílabo
τρεῖς καὶ δεκα: trece24
τέτταρες καὶ δεκα: catorce
πεντεκαίδεκα: quince
ἑκκαίδεκα: dieciséis
ἑπτακαίδεκα: dicisiete
ὀκτωκαίδεκα: dieciocho
ἐννεακαίδεκα: diecinueve

2.3. Helenismos: La morfología. III: temas en consonante


1. Los temas en consonante pasaron al español a través de la forma latina del
acusativo sg. en -em de la tercera declinación, como sucede en los temas en /o, a/25. Pero
aquí la situación resultó algo más compleja. Tras perderse la -m final, la nueva
terminación -e desapareció igualmente por apócope, y el resultado definitivo fue un
final en consonante que no creaba problemas cuando se trataba de nasales o de líquidas:
δελφίς, -ῖνος > lat. delphinem > esp. delfín; ἀγών, -ῶνος > lat. agonem > esp. agón;

κανών > lat. canonem > esp. canon; ῥήτωρ, -ορος > lat. rhetorem > esp. rétor;

µάρτυς, -υρος > lat. martyrem > esp. mártir.


En algunos casos la prevalencia de los temas en /-o, -a/, ha dado lugar a formas
anómalas: εἰκών, -ονος > icono; ∑ειρήν, -ῆνος > sirena.
2. Pero con las oclusivas la situación creada era más difícil, dado que el español
no admite un final de palabras en oclusiva. En consecuencia, los helenismos de esta

23
La forma correcta debería haber sido hendecasílabo, con la /h/ reproduciendo el espíritu áspero del
original (cf. lat. hendecasyllabus; inglés hendecasyllable), pero en algunas ocasiones esta regla no se
cumplió (cf. armonía [< ἁρµονία; inglés harmony], arpía [< ἅρπυια; inglés harpy], etc.).
24
Los números 13 y 14 se declinan en su primer elemento.
25
Cf. Temas 7 y 8.

11
procedencia se acloparon a los términos en -e del español: γίγας, -αντος > lat.

gigantem > esp. gigante; ἄρχων, -οντος > lat. archontem > esp. arconte
De todas formas, con frecuencia los femeninos en de este grupo -e se pasaron a
la forma en -a, más característica en español para ese género: σῦριγξ, -ιγγος > siringa;

Νηρηίς, -ίδος > Nereida.


Las palabras en gutural han optado con frecuencia por una forma contra toda
norma: tórax, clímax, ántrax.

3. Ejercicios
M.1. Morfología nominal
1. λαµπάδα 2. λέγοντα 3. ἅλα 4. θῆρας 5. ποιήσαντας 6. χρήµατα 7. ἔχοντα 8.

πατρίδα 9. κρίναντας 10. ῥήτορα 11. ἄνδρας 12. παῦον 13. σώµατα 14. ἡγεµόνα

15. πατέρας 16. ἁµαρτόντα 17. µισθώσαντας 18. κήρυκα 19. χεῖρα 20. ἱστάντας

21. χάριν 22. παῖδας 23. διδόντα 24. φλέβα 25. χεῖρας 26. χειµῶνα 27. µητέρα 28.

πάντας 29. ἀποθανόντα 30. ἐθέλοντα 31. χάριτας 32. ὀδόντας 33. µαθόντας 34.

ἄρχοντα 35. βουλεύσαντα 36. σκοποῦντας 37. ἐρωτῶντα 38. φύλακας 39. φλόγα

40. ἑστιήσαντας. 41. βάντα 42. δύντας 43. γάλα 44. εὔγµατα 45. ἐλπίδας 46.

βλέποντα 47. ἐµφυτεύσαντας.

M.2. Morfología verbal


1. εἶναι 2. λέγειν 3. φεύγειν 4. λαµβάνειν 5. ποιεῖν 6. ἐρωτᾶν 7. διδόναι 8.

κρίνειν 9. δουλοῦν 10. γίγνεσθαι 11. ἀφιέναι 12. ὁρᾶν 13. σκοπεῖν 14.

ἀποκρίνεσθαι 15. ἄγειν 16. καλεῖσθαι 17. δεικνύναι 18. µέλλειν 19. ἀξιοῦν 20.

πάσχειν 21. φαίνεσθαι 22. καθιστάναι 23. οἴεσθαι 24. ἐθέλειν 25. ἔχειν 26.

φέρεσθαι 27. ἀπιέναι 28. ἀπεῖναι 29. ἡβᾶσθαι 30. φάσκειν 31. µανθάνειν 32.

µισθοῦσθαι 33. δοκεῖν 34. ἐξεῖναι 35. λοιδορεῖν 36. λογίζεσθαι 37. προορᾶσθαι

38. τιθέναι 39. δίδοσθαι 40. ὑπολείπειν 41. προβάλλεσθαι 42. ὁρµᾶν 43. µισεῖν

44. καταρᾶσθαι 45. πίπτειν 46. ἕπεσθαι 47. κοµίζειν 48. βεβαιοῦν 49.

ἀποστέλλεσθαι 50. ὑπακούειν 51. ἀµελεῖν 52. µελετᾶν.

12
M.3. Morfología - Repaso
1. αἰσχύνῃ 2. στεφανοῦν 3. τειχίζεται 4. ὀνόµατα 5. πρᾶγµα 6. ἐγκαλοῦντες 7.

αἰσχυνοµένη 8. ἔλαβε 9. τάδε 10. µάχεσθαι 11. τοῦτον 12. ἐνεκάλει 13. γενόµενον

14. αὐτούς 15. πολέµῳ 16. ὀργαῖς 17. ἅπτονται 18. πλουσίας 19. ἐβάδιζε 20.

ἐκείνοις 21. ποταµούς 22. ἐµεµφόµην 23. ἄπαντας 24. βίου 25. θαύµατα 26.

βοᾶσθαι 27. ἀπέφυγε 28. ἔγνω 29. ἄνδρες 30. προδόται 31. ἔστην 32. τούτων 33.

πολίτου 34. γίγνεσθαι 35. ἀναγκάζοντα 36. τάδε 37. εἶχε 38. τειχίσµατα 39.

ἐλευθερώσας 40. ταύτας. 41. ἅλα 42. βιοῦν 43. ἐστί 44. ἔβην 45. ἐκείνῳ 46. ἔδυ

47. κρινόµεθα 48. αἴτιοι 49. φαινοµένην 50. αὐτοῖς.

S.1. Material sintáctico


1. Ἔνιοι τῶν ἀνθρώπων διὰ φόβον τοὺς ἐχθροὺς εὐεργετεῖν οὐκ ὀκνοῦσιν. 2.

∆ίκαια πάσχω τὸν πονηρὸν οἰκτείρας. 3. Тὸν αὐτὸν ἐπαινεῖν καὶ ψέγειν

ἀνθρώπου κακοῦ ἐστι. 4. Ἐνταῦθ’ ἐκτραπόµενοι ἐκάθηντο καὶ οὐκ ἔφασαν

πορεύεσθαι. 5. Хρὴ τοὺς µὲν ἐπαίνου ἀξίους τιµᾶν, τοὺς δ’ ἀδίκους φεύγειν. 6.

∆ιεγένοντο δὲ τὴν νύκτα πῦρ καίοντες. 7. ∆ειναὶ αἱ γυναῖκες εὑρίσκειν τέχνας.

8. Кαπνὸν φεύγων εἰς πῦρ περιέπεσον. 9. Тὸν Ἔρωτα τὸν ἁβρὸν ἐθέλω ἀείδειν·

ὅδε θεῶν δυνάστης, ὅδε βροτοὺς δαµάζει. 10. Ὁ Νικίας τοιαῦτα

παρακελευσάµενος ἐπῆγε τὸ στρατόπεδον εὐθύς. 11. Тερπνόν ἐστι δικαίους

ἀνθρώπους εὐτυχεῖν ὁρᾶν. 12. Тὸν ἀλέκτορα ᾤοντο τῶν κακῶν αἴτιον εἶναι

νύκτωρ ἐγείροντα τὴν δέσποιναν. 13. Хρὴ θεὸν ὑµνεῖν εὔφρονας ἄνδρας

εὐφήµοις µύθοις καὶ καθαροῖς λόγοις. 14. Ἐπορεύοντο ἐν δεξιᾷ ἔχοντες τὸν

ἥλιον. 15. Ἡσίοδος µέν φησιν ἀδελφὴν Ἡλίου εἶναι τὴν ∑ελήνην, Αἰσχύλος δὲ

θυγατέρα. 16. Оἱ Θηβαῖοι τὴν ἐν Λεύκτροις µάχην νικήσαντες καὶ ἄφθιτον ἐξ

αὐτῆς δόξαν λαβόντες τῇ εὐτυχίᾳ κακῶς ἐχρῶντο. 17. Ἔνιοι νοµίζουσι τὸν

θάνατον εἶναι κακόν. 18. Тὴν τῶν προγόνων ἀρετὴν ζηλοῦντες τοὺς πολεµίους

ἀπὸ τῶν τῆς χώρας ὅρων ἀµύνουσιν. 19. Θεοῦ δῶρόν ἐστιν εὐτυχεῖν βροτούς.

13
20. Ὁ Кρονίδης τὰς τῶν ἀνθρώπων ἁµαρτίας ἐν ὀστράκοις τὸν Ἑρµῆν ὥρισε

γράφειν. 21. Оἱ Ἀθηναῖοι καὶ µόνοι ἐν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ ἐκβαλόντες τὰς

δυναστείας δηµοκρατίαν κατεστήσαντο, ἡγούµενοι τὴν ἐλευθερίαν ὁµόνοιαν

εἶναι. 22. Ἐβουλόµην ἂν αὐτοὺς ἀληθεύειν. 23. Оὐ µόνον Λεωνίδας ἀλλὰ καὶ

πάντες οἱ µετ’ αὐτοῦ ἐν Θερµοπύλαις ἀπέθανον τοῖς νόµοις πειθόµενοι. 24.

Ἄνθρωπος ξύλινον θεὸν ἔχων πένης ὢν καθικέτευε εἶναι ἀγαθοποιόν. 25. Тὸ

στράτευµα ἐπορίζετο σῖτον κόπτοντες τοὺς ταύρους καὶ ὄνους. 26. Ὁ σοφὸς

τοὺς φίλους αἰσχρῶν ἐπιθυµιῶν ἠλευθέρωσε ποιήσας αὐτοὺς ἀρετῆς ἐφίεσθαι.

27. Ὁ ξένος ταῦτα λέγων ἀνέστη. 28. Тῇ βασιλείᾳ προσήκειν ἐνόµιζεν οὐ

ῥᾳδιουργίαν, ἀλλὰ καλοκἀγαθίαν. 29. Тαῦτα ἔλεγε οὐκ αἰσχυνόµενος. 30. Ὁ

θεὸς Ἑρµῆν πέµπει ἄγοντα εἰς ἀνθρώπους τὴν δίκην.

S.2. Sintaxis - Repaso


1. Θεσµοφορίοις ᾠχετο εἰς τὸ ἱερὸν µετὰ τῆς ἀδελφῆς τῆς ἐκείνου. 2. Ἄργυρος

ἀσκῷ ἔνεστιν. 3. ῾О σοφὸς φιλεῖ σιγᾶν ἢ λέγειν τὰ καίρια. 4. Оἱ ὄνυχες ἐν τοῖς

δακτύλοις ἄκροις εἰσίν. 5. Оὐκ ἄχρηστοι τῷ δήµῳ εἰσὶ οἱ ἐν φιλοσοφίᾳ. 6.

Оἴκηµα µουνόλιθον ἐκόµισε ἐξ Ἐλεφαντίνης 7. Тοῖς καιρίοις δεῖ λέγειν τὰ

καίρια. 8. Ὅµηρος Ἀγαµέµνονα ποιµένα λαῶν προσηγόρευσε. 9. Мετὰ τὸν τοῦ

Ἀλεξάνδρου θάνατον πάντα ἐν τοῖς βασιλείοις µεστὰ ἦν θορύβου. 10.

∏ανταχοῦ πάρεστι πάντα τε βλέπει θεός. 11. Λάϊος τοῦ Λαβδάκου υἱὸς ὢν

ἐβασίλευσε ἐν Θήβαις. 12. Ἐπενόει καὶ τοὺς νεκροὺς θάπτειν. 13. Ῥᾳθυµία

λύπας τῷ χρόνῳ τίκτειν φιλεῖ. 14. Тηλέµαχος καὶ ὁ τεκὼν ἀνὰ κίονα ὑψηλὴν

Мελάνθιον τὸν αἰπόλον εἴρυσαν. 15. Фόβος θανάτου µάλιστα τοὺς γέροντας

θορυβεῖ. 16. Αὐτὸν ἴσχειν κελεύω χεῖρα διψῶσαν φόνου. 17. Оἱ τῷ λέγειν

ἰσχύοντες τὸν δῆµον ῥᾳδίως πείθουσιν. 18. Оἱ πονηροὶ τῶν ἀνθρώπων διὰ τὸν

τρόπον οὐ πιστεύονται. 19. ∏οθεῖ ἄνθρωπος νύκτα µεθ’ ἥλιον καὶ λιµὸν µετὰ

κόρον καὶ δίψαν µετὰ µέθην. 20. ∆ιαλύσας τὸν ξύλλογον ὁ στρατηγὸς κήρυκα

πρῶτον ἀποστέλλει εἰς τὰς Ἀθήνας, οἱ δὲ οὐ προσεδέξαντο αὐτόν.

14
4. Soluciones
M.1. Morfología nominal
1. Ac. sg. de λαµπάς. 2. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc. y Ac. pl. neutro del Part. Pres. act.

de λέγω. 3. Ac. sg. de ἅλς. 4. Ac. pl. de θήρ. 5. Ac. pl. masc. del Part. Aor. act. de

ποιέω. 6. Nom.-Voc. y Ac. pl. de χρῆµα. 7. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc. y Ac. pl.

neutro del Part. Pres. act. de ἔχω. 8. Ac. sg. de πατρίς. 9. Ac. pl. masc. del Part. Aor.

act. de κρίνω. 10. Ac. sg. de ῥήτωρ. 11. Ac. pl. de ἀνήρ. 12. Nom.-Voc. y Ac. sg.

neutro del Part. Pres. act. de παύω. 13. Nom.-Voc. y Ac. pl. neutro de σῶµα. 14. Ac.

sg. de ἡγεµών. 15. Ac. pl. de πατήρ. 16. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc. y Ac. pl. neutro

del Part. Aor. act. de ἁµαρτάνω. 17. Ac. pl. masc. del Part. Aor. act. de µισθόω. 18.

Ac. sg. de κῆρυξ. 19. Ac. sg. de χείρ. 20. Ac. pl. masc. del Part. Pres. act. de ἵστηµι.

21. Ac. sg. de χάρις. 22. Ac. pl. de παῖς. 23. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc. y Ac. pl.

neutro del Part. Pres. act. de δίδωµι. 24. Ac. sg. de φλέψ. 25. Ac. pl. de χείρ. 26. Ac.

sg. de χειµών. 27. Ac. sg. de µήτηρ. 28. Ac. pl. masc. de πᾶς. 29. Ac. sg. masc. y

Nom.-Voc. y Ac. pl. neutro del Part. Aor. act. de ἀποθνῄσκω. 30. Ac. sg. masc. y

Nom.-Voc. y Ac. pl. neutro del Part. Pres. act. de ἐθέλω. 31. Ac. pl. de χάρις. 32. Ac.

pl. de ὀδούς. 33. Ac. pl. masc. del Part. Aor. act. de µανθάνω. 34. Ac. sg. masc. y

Nom.-Voc. y Ac. pl. neutro del Part. Pres. act. de ἄρχω. 35. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc.

y Ac. pl. neutro del Part. Aor. act. de βουλεύω. 36. Ac. pl. masc. del Part. Pres. act. de

σκοπεύω. 37. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc. y Ac. pl. neutro del Part. Pres. act. de

ἐρωτάω. 38. Ac. pl. de φύλαξ. 39. Ac. sg. de φλόξ. 40. Ac. pl. masc. del Part. Aor.

act. de ἑστιάω. 41. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc. y Ac. pl. neutro del Part. Aor. de βαίνω.

42. Ac. pl. masc. del Part. Aor. act. de δύω. 43. Nom.-Voc. y Ac. sg. de γάλα. 44.

Nom.-Voc. y Ac. pl. de εὖγµα. 45. Ac. pl. de ἐλπίς. 46. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc. y

Ac. pl. neutro del Part. Pres. act. de βλέπω. 47. Ac. pl. masc. del Part. Aor. act. de

ἐµφυτεύω.

15
M.2. Morfología verbal
1. Inf. Pres. de εἰµί. 2. Inf. Pres. act. de λέγω. 3. Inf. Pres. act. de φεύγω. 4. Inf. Pres.

act. de λαµβάνω. 5. Inf. Pres. act. de ποιέω. 6. Inf. Pres. act. de ἐρωτάω. 7. Inf. Pres.

act. de δίδωµι. 8. Inf. Pres. act. de κρίνω. 9. Inf. Pres. act. de δουλόω. 10. Inf. Pres.

de γίγνοµαι. 11. Inf. Pres. act. de ἀφίηµι. 12. Inf. Pres. act. de ὁράω. 13. Inf. Pres. act.

de σκοπέω. 14. Inf. Pres. med. de ἀποκρίνω. 15. Inf. Pres. act. de ἄγω. 16. Inf. Pres.

med. de καλέω. 17. Inf. Pres. act. de δείκνυµι. 18. Inf. Pres. act. de µέλλω. 19. Inf.

Pres. act. de ἀξίοω. 20. Inf. Pres. act. de πάσχω. 21. Inf. Pres. med. de φαίνω. 22. Inf.

Pres. act. de καθίστηµι. 23. Inf. Pres. de οἴοµαι. 24. Inf. Pres. act. de ἐθέλω. 25. Inf.

Pres. act. de ἔχω. 26. Inf. Pres. med. de φέρω. 27. Inf. Pres. de ἄπειµι (ἀπό-εἶµι). 28.

Inf. Pres. de ἄπειµι (ἀπό-εἰµί). 29. Inf. Pres. med. de ἡβάω. 30. Inf. Pres. act. de

φάσκω. 31. Inf. Pres. act. de µανθάνω. 32. Inf. Pres. med. de µισθόω. 33. Inf. Pres.

act. de δοκέω. 34. Inf. Pres. de ἔξειµι (ἐξ-εἰµί). 35. Inf. Pres. act. de λοιδορέω. 36.

Inf. Pres. de λογίζοµαι. 37. Inf. Pres. med. de προοράω. 38. Inf. Pres. act. de τίθηµι.

39. Inf. Pres. med. de δίδωµι. 40. Inf. Pres. act. de ὑπολείπω. 41. Inf. Pres. med. de

προβάλλω. 42. Inf. Pres. act. de ὁρµάω. 43. Inf. Pres. act. de µισέω. 44. Inf. Pres. de

καταράοµαι. 45. Inf. Pres. act. de πίπτω. 46. Inf. Pres. de ἕποµαι. 47. Inf. Pres. act.

de κοµίζω. 48. Inf. Pres. act. de βεβαιόω. 49. Inf. Pres. med. de ἀποστέλλω. 50. Inf.

Pres. act. de ὑπακούω. 51. Inf. Pres. act. de ἀµελέω. 52. Inf. Pres. act. de µελετάω.

M.3. Morfología - Repaso


1. Dat. sg. de αἰσχύνη. 2. Inf. Pres. act. de στεφανόω. 3. 3ª pers. sg. Pres. Ind. med. de

τειχίζω. 4. Nom.-Voc. y Ac. pl. de ὄνοµα. 5. Nom.-Voc. y Ac. sg. de πρᾶγµα. 6.

Nom.-Voc. pl. masc. del Part. Pres. act. de ἐγκαλέω. 7. Nom.-Voc. sg. fem. del Part.

Pres. med. de αἰσχύνω. 8. 3ª pers. sg. Aor. Ind. act. de λαµβάνω. 9. Nom. y Ac. pl.

neutro de ὅδε. 10. Inf. Pres. de µάχοµαι. 11. Ac. sg. masc. de οὗτος. 12. 3ª pers. sg.

Imperf. act. de ἐγκαλέω. 13. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc. y Ac. sg. neutro del Part. Aor.

de γίγνοµαι. 14. Ac. pl. masc. de αὐτός. 15. Dat. sg. de πόλεµος. 16. Dat. pl. de ὀργή.

17. 3ª pers. pl. Pres. Ind. med. de ἅπτω. 18. Gen. sg. fem. y Ac. pl. fem. de πλούσιος.

16
19. 3ª pers. sg. Imperf. act. de βαδίζω. 20. Dat. pl. masc. y neutro de ἐκεῖνος. 21. Ac.

pl. de ποταµός. 22. 1ª pers. sg. Imperf. de µέµφοµαι. 23. Ac. pl. masc. de ἅπας. 24.

Gen. sg. de βίος. 25. Nom.-Voc. y Ac. pl. de θαῦµα. 26. Inf. Pres. med. de βοάω. 27.

3ª pers. sg. Aor. Ind. act. de ἀποφεύγω. 28. 3ª pers. sg. Aor. Ind. act. de γιγνώσκω. 29.

Nom.-Voc. pl. de ἀνήρ. 30. Nom.-Voc. pl. de προδότης. 31. 1ª pers. sg. Aor. Ind. act.

de ἵστηµι. 32. Gen. pl. masc., fem. y neutro de οὗτος. 33. Gen. sg. de πολίτης. 34. Inf.

Pres. de γίγνοµαι. 35. Ac. sg. masc. y Nom.-Voc. y Ac. pl. neutro del Part. Pres. act. de

ἀναγκάζω. 36. Nom. y Ac. pl. neutro de ὅδε. 37. 3ª pers. sg. Imperf. act. de ἔχω. 38.

Nom.-Voc. y Ac. pl. de τείχισµα. 39. Nom.-Voc. sg. masc. del Part. Aor. act. de

ἐλευθερόω. 40. Ac. pl. fem. de οὗτος. 41. Ac. sg. de ἅλς. 42. Inf. Pres. act. de βιόω.

43. 3ª pers. sg. Pres. Ind. de εἰµί. 44. 1ª pers. sg. Aor. Ind. act. de βαίνω. 45. Dat. sg.

masc. y neutro de ἐκεῖνος. 46. 3ª pers. sg. Aor. Ind. act. de δύω. 47. 1ª pers. pl. Pres.

Ind. med. de κρίνω. 48. Nom.-Voc. pl. masc. de αἴτιος. 49. Ac. sg. fem. del Part. Pres.

med. de φαίνω. 50. Dat. pl. masc. y neutro de αὐτός.

S.1. Material sintáctico


1. Algunos hombres por temor no vacilan en hacer bien a los enemigos. 2. Sufro cosas
justas por haber tenido piedad de un miserable. 3. Es propio de un hombre miserable
alabar y censurar a la misma persona. 4. Allí, una vez que se apartaron (del camino), se
sentaron y se negaron a andar. 5. Es preciso estimar a los merecedores de alabanza, y
huir de los injustos. 6. Pasaron la noche encendiendo fuego. 7. Las mujeres son hábiles
en encontrar artimañas. 8. Huyendo del humo cayó en el fuego. 9. Quiero cantar al
tierno Eros: éste es soberano de los dioses, éste subyuga a los mortales. 10. Nicias, tras
haber exhortado tales cosas, hacía avanzar al ejército inmediatamente. 11. Es agradable
ver que los hombres justos son afortunados. 12. Creían que el gallo era el culpable de
los males al despertar de noche a la dueña. 13. Es preciso que los hombres sensatos
celebren al dios con relatos reverentes y palabras puras. 14. Marchaban teniendo el sol
en la derecha. 15. Hesíodo dice que la luna es hermana del sol, pero Esquilo que es hija.
16. Los tebanos, tras vencer en la batalla de Leuctra (lit.: tras ganar la batalla habida en
Leuctra) y adquirir una reputación imperecedera por ella, se servirían del éxito de forma
perniciosa. 17. Algunos piensan que la muerte es un mal. 18. Admirando el valor de los

17
antepasados rechazan a los enemigos de los límites del país. 19. Es un regalo de la
divinidad que los mortales sean felices. 20. El Cronida decidió que Hermes escribiese
las faltas de los hombres en conchas. 21. Los atenienses fueron los primeros y los
únicos en el aquel tiempo que, tras derrocar las oligarquías, instauraron la democracia,
pues pensaban que la libertad es concordia. 22. Querría que ellos dijeran la verdad. 23.
No sólo Leónidas sino también todos los que estaban con él en las Termópilas murieron
obedeciendo a las leyes. 24. Un hombre que tenía un dios de madera, dado que era
pobre, le suplicaba que fuera benefactor. 25. El ejército se proveía de alimento matando
toros y asnos. 26. El sabio libró a sus amigos de las pasiones vergonzosas tras haber
hecho que ellos aspirasen a la virtud. 27. El extranjero se levantó mientras decía estas
cosas. 28. Pensaba que a la realeza le convenía no la ligereza de acción, sino la conducta
intachable. 29. Decía estas cosas sin avergonzarse. 30. La divinidad envía a Hermes
hasta los hombres llevando la justicia.

S.2. Sintaxis - Repaso


1. En las Tesmoforias iba al santuario con la hermana de aquél. 2. Hay plata en el odre.
3. El sabio suele callar o bien decir lo oportuno. 4. Las uñas están en los extremos de los
dedos. 5. Los filósofos no son inútiles para el pueblo. 6. Transportó desde Elefantina un
edificio hecho de una sola piedra. 7. Es preciso decir lo oportuno en los momentos
oportunos. 8. Homero llamó a Agamenón pastor de pueblos. 9. Después de la muerte de
Alejandro todo en los reinos estaba lleno de confusión. 10. La divinidad está presente en
todas las partes y lo ve todo. 11. Layo, que era hijo de Lábdaco, reinó en Tebas. 12.
Tenía intención también de enterrar a los muertos. 13. La despreocupación suele
engendrar con el tiempo pesares. 14. Telémaco y su padre (Odiseo) arrastraron al
cabrero Melantio encima de una alta columna. 15. El miedo a la muerte perturba
sobremanera a los ancianos. 16. Le exhorto a que contenga (su) mano sedienta de
muerte. 17. Los que son fuertes en hablar persuaden fácilmente al pueblo. 18. Los
hombres viles no son útiles debido a su carácter. 19. Desea el hombre la noche tras el
sol, el hambre tras la hartura, la sed tras la embriaguez. 20. Tras disolver la reunión el
general envía primero un heraldo a Atenas, pero ellos no lo recibieron.

18

Vous aimerez peut-être aussi