UNIVERSITETI POLITEKNIK - TIRANE

FAKULTETI I TEKNOLOGJISE SE INFORMACIONIT

DEGA INXHINIERI INFORMATIKE

PUNE LABORATORI NR 11

TEMA: Matja e rezistencave te vogla me ane te ures

se dyfishte.

PUNOI: PRANOI:

ALBERTA LITO EDLIRA GJIKONDI

Teoria e punes.
Vlera e rezistences mund te percaktohet me metoda te ndryshme,me e thjeshta nga te cilat
eshte ajo qe bazohet ne ligjin e Omit per nje pjese homogjene te qarkut.Zbatimi i nje
diference potencialesh U ne skajet e nje percjellesi, ben qe te rrjedhe rryme elektrike I,
vlera e se ciles varet nga rezistenca R,qe percjellesi i paraqet kalimit te
rrymes.Eksperimentalisht u gjet lidhja:

R = U/I

Ky eshte ligji i Omit per nje pjese homogjene te qarkut.

Per nje percjelles homogjen, me forme gjeometrike te rregullt, rezistenca e percjellesit, ne

nje temperature te caktuar, percaktohet me formulen:

R=ρL/S

Ku: L-eshte gjatesia e percjellesit.

S-eshte siperfaqa e prerjes terthore te tij
ρ-quhet rezistence specifike.
Percaktimi i rezistences me kete metode behet me nje saktesi jo te madhe, per shkak te
ekzistences te rezistencave qe kane aparatet.
Per matjen e rezistencave relativisht te medha perdoret nje metode me e sakte,qe bazohet
ne krahasimin e rezistencave qe duam te percaktojme me nje rezistence te njohur.Kjo
metode njihet me emrin ura e Uiston-it.

Ne qofte se do te perdornim kete ure edhe per te matur rezictenca te vogla,atehere gabimi
i metodes do te jete i madh se ne kete rast luajne rol:
-rezistencat e percjellesave qe lidhin ne skeme rezistencat Ro dhe Rx dhe galvanometrin G
-si dhe rezistencat qe lindin ne kontaktet e ketyre percjellesave me njeri-tjetrin.

Per te matur rezistenca te vogla, perdoret nje ure tjeter qe eshte e dyfishte, e cila njihet me
emrin ura e dyfishte e Tomson –it.
Ura e Tomson-it ndryshon nga ura e Uiston-it nga fakti se galvanometric G lidhet me ane te
dy rezistencave ra dhe rb me pjesen tjeter te skemes.Keto dy rezistenca nuk duhet te jene
shume te medha ne krahasim me rezistencen Rx qe do te matet.
Rezistencat Ra dhe Rb jane te medha, prandaj rezistencat e percjellesave qe lidhin keto
rezistenca ne skeme jane te paperfillshme. Gjate lidhjeve ne skeme duhet te perdoren
percjellesa me rezistence te vogel.
Zgjedhim kahet e rrymave ne skeme dhe zbatojme ligjin e dyte te Kirkhofit per qarqet ne
rastin kur rryma ne galvanometer eshte 0.

RaI1 – raIo – R1I = 0

RbI2 – RxI –Io rb = 0
Meqe I1= I2 dhe ne menyre qe te mos figurojne rrymat I1 dhe Io zgjedhim rezistencat Ra,
Rb, ra, rb ne menyre te tille :
ra / Ra = rb/ Rb
Per nje zgjedhje te tille te rezistencave kemi qe:
Rx = R1* Ra/ Rb
Rezistencen R1 te reakordit mund t’a shprehim ne funksion te gjatesise.Duke shenuar :
l gjatesine e kesaj pjese
λ rezistencen e njesise se gjatesise se tij,
kemi:
R1= λ * l
Rrjedhimisht Rx do te llogaritet me shprehjen:

Rx= λ * l * Rb/ Ra

Pjesa eksperimentale
Ushtrimi 1. Matja e rezistencave te vogla.
Lidhen rezistencat e njohura Ra,Rb, ra, rb dhe rezistenca e panjohur Rx sipas
skemes.Rezistencat Ra,ra jane kuti rezistencash te rendit te disa mije om (Ω), rezistencat
Rb,rb jane kuti rezistencash te rendit te disa dhjete om (Ω).Behet nje zgjedhje e
pershtatshme e rezistencave ne menyre te tille qe te plotesohet kushti:
ra= Ra dhe rb = Rb
 Percjellesi i pare
Gjatesite e matura per percjellesin e pare: φ = 0.45 mm
****** Ra =1000 Ω Rb = 80 Ω ra =1000 Ω rb =80 Ω
l (cm) 43 45 48 l mes  45.333
l l l
Ku : l mes  1 2 3
3
Gabimi absolut eshte:
 2 2 2
l mes  l1  l mes  l 2  l mes  l 3
l1  =2.357 cm
9

Duke ditur qe   8 / m
Rb
Llogaritim rezistencen e panjohur me ane te formules R x * l mes *  0.221 Ω
Ra
Gabimi absolut i rezistences percaktohet ne kete menyre:
Duke u nisur nga formula e percaktimit te rezistences:
Rb Rb dR x dl
R x   * l mes *  ===> ln R x  ln  * l ===> 
Ra Ra Rx l
l
Nga ku marim formulen : R x  R x * l
mes

0.221 * 2.357
Rx 
 
 0.011
45.333

****** Ra =2000 Ω Rb = 80 Ω ra =2000 Ω rb =80 Ω

l (cm) 60 62 65 l mes  62.333
Rezistenca e panjohur: R x  0.199 Ω

****** Ra =3000 Ω Rb = 80 Ω ra =3000 Ω rb =80 Ω

l (cm) 81 84 86 l mes  83.666
Rezistenca e panjohur: R x  0.178 Ω

 Percjellesi I dyte.

Gjatesite e matura per percjellesin e dyte:

****** Ra =1000 Ω Rb = 80 Ω ra =1000 Ω rb =80 Ω
l (cm) 22 26 30 l mes  26
Rb
Llogaritim rezistencen e panjohur Rx me ane te formules: R x * l mes *  0.166 Ω
Ra

****** Ra =2000 Ω Rb = 80 Ω ra =2000 Ω rb =80 Ω

l (cm) 48 50 55 l mes  51
Ne kete rast rezistenca e panjohur eshte: R x  0.163

****** Ra =3000 Ω Rb = 80 Ω ra =3000 Ω rb =80 Ω

l (cm) 70 74 77 l mes  73.666

Rezistenca e panjohur eshte: R x  0.157

l 0.157 * 3.559
R x  R x * = =0.00758
l mes 73.666
 Percjellesi i trete.

Gjatesite e matura per percjellesin e trete:

****** Ra =1000 Ω Rb = 80 Ω ra =1000 Ω rb =80 Ω

l (cm) 18 19 20 l mes  19

l1  l 2  l 3
l mes  =19cm
3
2 2 2
l mes  l1  l mes  l 2  l mes  l 3
l1  =0.816 cm
9
Rb
Ne kete rast rezistenca do te jete: R x * l mes *  0.121 Ω
Ra
l 12.16 * 0.816
R x  R x * = =0.00522
l mes 19

****** Ra =2000 Ω Rb = 80 Ω ra =2000 Ω rb =80 Ω

l (cm) 30 35 37 l mes  34
Rezistenca e panjohur eshte: Rx=0.108 Ω

****** Ra =3000 Ω Rb = 80 Ω ra =3000 Ω rb =80 Ω

l (cm) 43 46 49 l mes  46

Per keto rezistenca te marra,gabimi absolute do te jete: Δl=2.449 cm

Ne kete rast rezistenca e panjohur eshte: Rx=0.0981 Ω
l
Rx  Rx *
 =0.0052
l mes
Te gjitha matjet dhe llogaritjet e mesiperme I permbledhim ne kete tabele:
R1 R2 R3 R xmes ( Ω)
Percjellesi I 0.221 0.199 0.178 0.199
Percjellesi II 0.166 0.163 0.157 0.162
Percjellesi III 0.121 0.108 0.0981 0.109

Ushtrimi 2.Percaktimi i rezistences specifike te percjellesve.

Pasi eshte percaktuar rezistenca Rx,e percjellesve, mund te percaktojme edhe rezistencen
specifike te tyre. Me gjatesine L te percjellesve me vizore te milimetruar si edhe
diametrin me micrometer. Llogaritim siperfaqen e seksionit S te percjellesit me formulen;
d2
S
4
R*S
Duke shfrytezuar formulen teorike,nxjerrim:  
L
 Pasi zevendesohet S, rezistenca specifike e percjellesit percaktohet me formulen:
R*d2


4L
Si rezultat I matjeve marim te dhenat per plotesimin e tabeles se meposhtme:
d (mm) L (cm)
Percjellesi I 0.45 40
Percjellesi II 0.35 40
Percjellesi III 0.50 40

Mbi keto te dhena si edhe mbi rezultatet e ushtrimit te pare percaktojme rezistencen
specifike te percjellesve duke perdorur formulen teorike:
Rd 2
1  1 1 =2.51*10^-8 Ωm
4L1
R2 d 2 2
2  =1.27*10^-8Ωm
4L2

R3 d 3 2
3  =1.89*10^-8 Ωm
4L3