H9 Werk voor de overheid

Samenvatting Paragraaf 1 t/m 5

Nederland heeft collectieve voorzieningen nodig. Dit zijn voorzieningen die voor iedereen
gelden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de wegen, onderwijs en bibliotheken.
Niemand neemt het initiatief om deze collectieve voorzieningen te betalen. Om die reden
zorgt de overheid voor deze voorzieningen. Deze betaalt de overheid met het belastinggeld.

De overheid bestaat uit het Rijk, de Provincie en de gemeenten. Het waterschap is ook een
instantie van de overheid. Iedere instantie heeft bepaalde verantwoordelijkheden.

We hebben twee sectoren in Nederland. De collectieve sector en de particuliere sector. Werk

je in de collectieve sector, dan word je betaald door de overheid. Men noemt je dan een
ambtenaar. Werk je in de particuliere sector dan word je betaald uit de omzet. Is deze omzet
niet voldoende dan kan het bedrijf failliet gaan.

De overheid zorgt ook voor sociale zekerheid. Het doel hiervan is dat een ieder zich kan
voorzien in de noodzakelijke levensbehoeften. Deze sociale zekerheid wordt betaald van de
sociale premies.
De overheid kan er ook voor zorgen om mensen te motiveren, om iets te kopen of om iets te
doen. Dit doet de overheid met subsidies.

Op prinsjesdag bepaalt de regering waar al de inkomsten van de overheid aan worden

uitgegeven. Dat zijn verschillende ministeries, zoals onderwijs en sport. Het rijk geeft alleen
al jaren teveel uit, dan dat het eigenlijk binnen krijgt. Hierdoor ontstaat de staatschuld.
De verwachte uitgaven van de overheid staan in de rijksbegroting, deze worden toegelicht in
de miljoenennota. Het parlement kan de rijksbegroting altijd nog wijzigen.

Een werknemer krijg loon uitbetaald. De werknemer verdient het brutoloon. Hier is nog geen
loonheffing en zijn nog geen sociale premies van af. Als dit er wel af is noemen we het
nettoloon. De loonheffing en de sociale premies gaan naar de belastingdienst.
De loonheffing bestaat uit twee delen, loonbelasting en sociale premies.

De loonheffing wordt voorafgaand van het jaar berekend door de belastingdienst. Na het jaar
krijg je van je werkgever een jaaropgaaf. Daar staat op hoeveel loonheffing je hebt betaald.
Soms heb je meer betaald dan je eigenlijk moest betalen. Dit geld kun je terug vragen van de
belastingdienst met een Tj-biljet. Als je te weinig heb betaald krijg je een aanslag van de
belastingdienst.

Ondernemers en zelfstandige beroepsbeoefenaren verdienen geen loon, zij betalen dus ook
geen loonheffing. Zij moeten inkomsten belasting en sociale premies over de nettowinst van
hun bedrijf betalen.

Bij het kopen van goederen of diensten betaal je ook belasting. Dit s de BTW (belasting
toegevoegde waard). De verkopers dragen deze BTW weer af aan de belastingdienst.
Als de overheid wil dat bepaalde producten (alcohol,tabak, benzine) liever niet teveel worden
verkocht. Daarom wordt er accijns geheven op deze producten. Dat remt de verkoop af.

Ook heft de overheid belasting houderschapsbelasting. Deze belasting betaald de gebruiker.

Denk aan motorrijtuigenbelasting, hondenbelasting, enz.
Onroerende zaakbelasting is een belangrijke inkomstenbron van gemeenten. De ze wordt
geheven op eigenaren van woningen en bedrijfspanden.
H 9 Werk voor de overheid
Samenvatting Paragraaf 6 en 7

Sociale zekerheid heeft een doel dat een ieder zich in de noodzakelijke levensbehoeften kan
voorzien. Deze sociale zekerheid is geregeld in de sociale wetten. Hierin staat wie er recht
heeft op een uitkering en hoe de uitkeringen worden gefinancierd. Sociale verzekeringen
worden betaald uit de sociale premies.

WERKBOEK
PAGINA 14

Sociale zekerheid
is er ook voor
jongeren. Voor
ouders met
kinderen onder de
18 jaar is er de
kinderbijslag
(AKW). In de wet
tegemoetkoming
studiekosten is
geregeld dat
ouders van
scholieren een
tegemoetkoming
kunne krijgen in
deze kosten.
Studenten en
scholieren van 18 jaar en ouder hebben recht op studiefinanciering. De kinderbijslag is dan
inmiddels vervallen.

In de WIW (wet inschakeling werkzoekenden) is geregeld dat de overheid langdurig werkloze

hongeren werk of scholing moet aanbieden. Zodat zij eerder een baan kunnen vinden.