UNIVERZITET „DŽEMAL BIJEDIĆ“ U MOSTARU

MAŠINSKI FAKULTET

PROGRAMSKI ZADATAK br. 21

Energetska efikasnost

Mentori: Student:
doc. dr. Seadin Hadžiomerović Armin Mušić
mr. Merima Gadara

Mostar, juni, 2018 godine

 SADRŽAJ:
1.Uvod........................................................................................................................................................... 1
1.1.Certificiranje energetskih kuća ........................................................................................................... 3
2.Godina izgradnje ........................................................................................................................................ 4
3.Lokacija ...................................................................................................................................................... 4
3.1.Orijentacija prostora prema stranama svijeta .................................................................................... 5
4.Raspored i veličina prostorija .................................................................................................................... 5
5.Tlocrt kuće ................................................................................................................................................. 6
5.1. Pogled na kuću sa različitih strana svijeta ......................................................................................... 7
6. Proračun toplotnih gubitaka ................................................................................................................... 11
6.1.Transmisijski toplotni gubici kroz vanjske površine ......................................................................... 11
6.1.1. Transmisijski toplotni gubici kroz vanjske zidove (dnevna soba, soba 1, soba 2, soba 3): ...... 12
6.1.2.Transmisijski toplotni gubici kroz vanjske zidove s pločicama: ................................................ 12
6.1.3. Transmisijski toplotni gubici kroz vanjske zidove(hodnik,kuhinja): ......................................... 13
6.1.4. Transmisijski toplotni gubici poda bez hodnika i kuhinje (laminat):........................................ 14
6.1.5. Transmisijski toplotni gubici poda hodnika i kuhinje (laminat): .............................................. 15
6.1.6. Transmisijski toplotni gubici poda kupatila (pločice) ............................................................. 15
6.1.7. Transmisijski toplotni gubici poda kuhinje (pločice) ................................................................ 16
6.1.8. Transmisijski toplotni gubici kroz krov: ................................................................................... 17
6.2. Transmisijski toplotni gubici kroz prozore i ulazna vrata: ............................................................... 18
6.2.1. Transmisijski toplotni gubici kroz dvokrilni prozor .................................................................. 18
6.2.2. Transmisijski toplotni gubici kroz jednokrilni prozor: ............................................................ 19
6.2.3 Transmisijski toplotni gubici kroz ulazna vrata: ....................................................................... 21
6.3. Ventilacijski toplotni gubici .............................................................................................................. 23
6.4.Ukupni toplotni dobici za proračunski period .................................................................................. 26
7.Energetski broj kuće ................................................................................................................................ 29
8.Odabir grijanja ......................................................................................................................................... 30
8.1. Razvod grijanja ................................................................................................................................. 32
9.Ekonomska analiza................................................................................................................................... 33
10.Zaključak ................................................................................................................................................ 34
11.Literatura ............................................................................................................................................... 35
 OPIS: DOPUNSKI OPIS: PROJEKTNI PODACI:

1. Godina gradnje 2013

2. Lokacija Individualni izbor sa obrazloženjem

3. Kuću dizajnirati da pripada grupi efikasni kuća:

3a. Površina 115 [m2]

3b. Prostorije Dnevna soba 1

Spavaće sobe 2

Kuhinja 1

Kupatilo 1

Hodnik 1

Stepenište 0

Balkon 0

4. Skicirati tlocrt i poglede sa strane (bočne poglede). Nacrtati kuću u izometriji sa osnovnim dimenzijama i
naznačiti strane svijeta

 Proračunati ukupne toplotne gubitke za zimski period. Za izabranu lokaciju naći projektnu
5. temperaturu.
 Voditi računa o ugodnosti ( temperatura prostorija i broj izmjena vazdua).
 Skicirati razvod grijanja.

6. Proračunati energetski broj kuće i odabrati kategoriju.

7. Zaključak

8. Reference (literatura, web stranice i sl.)

1.Uvod

Prije svega definisat ćemo pojam efikasnih kuća. Energetska efikasnost – mjera koja pokazuje
koliko date tehnologije ili poduzete mjere doprinose smanjenju potrošnje energije i/ili goriva za
neku aktivnost, kao što su potrošnja goriva u stanu ili proizvodnja nekog proizvoda. Poboljšanje
energetske efikasnosti znači izbjegavanje (smanjenje) gubitaka energije bez narušavanja
komfora, standarda života ili ekonomske aktivnosti i može se realizovati kako u oblasti
proizvodnje, tako i potrošnje energije. Pojednostavljeno, energetska efikasnost znači upotrijebiti
manju količinu energije (energenata) za obavljanje istog posla – funkcije (grijanje ili hlađenje
prostora, rasvjetu, proizvodnju raznih proizvoda, pogon vozila, i dr.). Važno je istaknuti da se
energetska efikasnost nikako ne smije posmatrati kao ušteda energije. Naime, štednja uvijek
podrazumijeva određena odricanja, dok učinkovita upotreba energije nikada ne narušava uvjete
rada i življenja.

Kada je riječ o izgradnji kuće, ne pridaje se u dovoljnoj mjeri značaj o njenoj energetskoj
efikasnosti i kvaliteti njene gradnje, energetskih gubitaka i potrošnji energije, kako za njeno
zagrijavanje tako i za hlađenje. Da bi se obezbjedio stepen energetske efikasnosti mora se
posebno obratiti pažnja na najvažnije energetske faktore koji u velikoj mjeri utiču na energetske
vrijednosti koje će maksimalno osigurati veoma visoke uštede u novcu za potrošnju energije i do
90%, što će za budućnost rezultovati pun komfor u načinu života i eliminisanje veoma visokih
godišnjih računa za potrošnju energije.

Svi energetski faktori se moraju uzeti u obzir još pri planiranju i projektovanju, kako bi se dobila
kvalitetna, optimalno energetski efikasna kuća, sa posebnim osvrtom i na kvalitet statike kuće.
Da bi se postigao krajnji cilj energetske efikasnosti, potrebno je vanjske zidove i plafonske
konstrukcije izgraditi sa veoma širokim termoizolatorom (minimalno 10 cm), kompletnog
stambenog objekta, čime stičemo mogućnost za korišćenje solarne energije kao obnovljivog
izvora energije. Solarna energija, energija koja je besplatna, ne doprinosi globalnom
zagrijavanju i ekološkoj katastrofi, uz primjenu toplotne pumpe sa minimalnim ulaganjem
energije i energetski efikasnim podnim grijanjem i kombinacijom podno-zidnim grijanim
sistemima koji se zbog svoje niske temperature pokretanja sa maksimalnih 30°C, također mogu
okarakterisati kao kombinovani sistemi veoma visoke energetske efikasnosti sa veoma visokom
uštedom u potrošnji energije.

1
Najvažniji faktori energetski efikasne kuće:

 Izgradnja vanjskih zidova kuće sa materijalima visokih termoizolacionih karakteristika

 Termoizolacija vanjskih zidova od trajnih materijala, visokih termoizolacionih
karakteristika
 Termoizolacija podova
 Termoizolacija najviše spratne konstrukcije (betonske ploče) ili krova
 Prozori i staklene površine visokih termoizolacionih karakteristika sa minimalno tri
stakla
 Ventilacioni sistemi sa upotrebom rekuperatora toplote
 Štedljivi (niskotemperaturni) grijni sistemi sa inteligentnim upravljanjem
 Upotreba obnovljivih izvora energije / Solarna energija - Termalna i fotonska energija
Sunca za dobivanje toplotne i električne energije
 Upotreba toplotne pumpe sa visokim energetskim karakteristikama i visokim stepenom
uštede energije

2
1.1. Certificiranje energetskih kuća

Energetski certifikat je instrument koji služi promociju primjene mjera energetske efikasnosti i
informaciju vlasniku, budućem kupcu ili korisniku prostora o tome koliko energije troši njegova
zgrada i koliko bi trebala trošiti s obzirom na njenu namjenu i potencijalne mjere poboljšanja
energetske bilance u zgradi. Uvođenjem sistema energetskog certificiranja je preuzeta obaveza
u odnosu na krovne direktive EU o energetskim osobinama zgrada.

Energetski certifikati su prisutni još od 2008. godine i prvi obveznici su bile nove zgrade, zatim
zgrade javnog sektora i namjene koje su ga obavezne pribaviti ovisno o kvadraturi najkasnije
tokom 2015. godine. S početkom juna, 2013. obavezne su ga imati sve privatne i pravne osobe
koje prodaju nekretninu, dok je obaveza za iznajmljivanje, zakup ili leasing obaveza
posjedovanja energetskog certifikata počela od 1.januara. 2016. godine.

Obaveza nabave energetskog certifikata leži na vlasniku nekretnine i on ga mora predočiti

budućem kupcu. Ukoliko kupac zatraži predočenje energetskog certifikata i vlasnik nekretnine
mu ga ne predoči, on ga može prijaviti za to državnom inspektoratu. Kazne za neposjedovanje
energetskog certifikata su za pravne osobe iznosi 5 do 25 hiljada konvertibilnih maraka, dok za
fizičke osobe iznose 2,5 hiljade konvertibilnih maraka. Bitno je također napomenuti da ako se
sklopi ugovor o kupoprodaji za nekretninu bez energetskog certifikata, on je i dalje pravovaljan.

3
2. Godina izgradnje

Novi Tehnički propis o uštedi toplotne energije i toplotnoj zaštiti u zgradama (NN 79/05) na
snagu je stupio 1.7.2006. godine. Godina gradnje projektne kuće je 2013.godina, tako da se
moraju ispoštovati propisi koje ovaj standard zahtijeva. Propis definira maksimalno
dopuštenu godišnju potrošnju za zgrade u kWh/m2, odnosno kWh/m3, koja je vezana uz
faktor oblika zgrade, tj. odnos površine grijanog prostora zgrade i volumena koji taj prostor
zatvara (f0=A/Ve (m-1).

3. Lokacija

Prije samog projektovanja energetski efikasne kuće, veoma bitan podatak o kojem se mora voditi
računa je lokacija na kojoj će se projektni objekat nalaziti. Prilikom izbora lokacije treba voditi
računa o više faktora, kao što su:
 klima i mikroklima,
 površina i reljef,
 sastav i kvalitet tla,
 mogućnost za upotrebu obnovljivih izvora energije, prije svega solarne, geotermalne i energije
vjetra,
 izgrađeni objekti u okruženju.

Izabrana lokacija za izgradnju kuće jeste grad Mostar, Mostar ima sredozemnu klimu koja je
ugodna za stanovništvo, i Mostar je također grad sa najviše sunčanih dana u Evropi pa je i zbog
toga jako povoljan za život ljudi, prema tome to su dva glavna razloga zbog kojih je Mostar
izabran za projektnu lokaciju, vanjska projektna temperatura za grad Mostar iznosi -6 oC. Kuća
se nalazi na mjestu koje je izloženo suncu, koje ne zasjenjuju druge građevine s južne, istočne i
zapadne strane, a zaštićeno je od jakih vjetrova. Dnevna soba u kojoj se najviše boravi okrenuta
je prema južnoj strani, dok spavaća soba za odrasle je okrenuta prema istocnoj strani, soba u
kojoj borave djeca je okrenuta takodjer prema istočnoj strani. Potrebno je ograničiti dubinu kuće
i omogućiti niskom zimskom suncu da uđe u kuću, te zaštititi kuću od prejakog ljetnog sunca
zelenilom i napravama za zaštitu od sunca. Kompaktna zapremina kuće također pomaže
smanjenju gubitaka toplote iz kuće.

Kod projektovanja je važno grupisati prostore slične funkcije i slične unutrašnje temperature,
pomoćne prostore smjestiti na sjeveru, a dnevne na jugu.

4
4. Raspored i veličina prostorija

Projektna kuća se sastoji od 6 prostorija: 1 dnevna soba, 1 kuhinja, 1 hodnika , 2 spavaće sobe, i 1
kupatila, sveukupne površine 115 m2.

Prostorije Površina [m2]

Dnevna soba 30
Kuhinja 17
Soba 1 25
Soba 2 25
Hodnik 9
Kupatilo 9
Površina kuće 115
Tabela 1. Popis kućnih prostorija i njihove površine

Raspored prostorija je veoma bitan, a prostorije se u najvećoj mjeri trebaju orijentisati prema
mogućoj količini Sunčeve energije koju će primiti.

U dnevnom boravku nalaze se dva dvokrilna prozora dimenzija 2m*1,4m,jedan okrenut prema
jugu a drugi prema zapadu. Kuhinja se nalazi na zapadu sa prozorom dimenzija 1,2m*0,9m.
Soba1 je na sjeveroistocnoj strani, sa dvokrilnim prozorom dimenzija 2m*1,4m okrenutim ka
istoku,soba2 se nalazi na jugoistocnoj strani, sa identičnim dimenzijama prozora i prozorom
okrenutim ka istoku. Prozori na sobama su orijentisani ka istoku kako bi imali jutarnju svijetlost.
Kupatilo je na sjevernoj strani s prozorom dimenzija 1m*0,9m. Objekat također sadrži jedan
hodnik koji se nalazi u sredini kuće između ostalih prostorija. Ulaz u kuću je sa južne strane,sa
vratima dimenzija 1,4*2,1m. Zidovi su visine 2.7m. Jedan dio poda u kuhinji je odrađen
pločicama, ostatak laminatom.

Za postizanje niskoenergetske potrošnje potrebno je prvenstveno voditi računa o dobroj

termoizolaciji. Nedovoljna toplotna izolacija dovodi do povećanih toplotnih gubitaka zimi,
različitih oštećenja uzrokovanih kondenzacijom (vlagom), ali i do pregrijavanja prostora ljeti.

Najveći gubici toplote nastaju kroz prozore i vanjski zid čak i do 72 %.

Toplotni gubici kroz pod čine 6% od ukupnih toplotnih gubitaka kuće. Toplotni gubici kroz pod
mogu biti smanjeni postavljanjem termoizolacije.

Prozor je najdinamičniji dio vanjske ovojnice zgrade, koji istovremeno djeluje kao prijemnik koji
propušta Sunčevu energiju u prostor, i kao zaštita od vanjskih uticaja i toplotnih gubitaka. Gubici
kroz prozore obično iznose oko 51%, pa je jako bitna energetska efikasnost prozora u ukupnim
energetskim potrebama zgrada. Također krov ima posebno važnu ulogu u kvalitetu i standardu
stanovanja. Građevinski materijal vanjskog zida je puna cigla debljine 30 cm.

5
 Izolacioni materijal je kamena vuna debljine 18 cm. Toplotna izolacija ne samo da smanjuje
gubitke u zimskom periodu, već omogućava da se u ljetnom periodu kuća ne pregrijava.

Na taj je način moguće skoro u potpunosti izbjeći ugradnju klima uređaja, ili će njihov kapacitet
i potrošnja energije biti znatno manji nego za neizoliranu kuću. Postavljanjem toplotne izolacije s
vanjske strane zida riješiti ćemo i probleme s kondenzacijom pare (od kuhanja, tuširanja, sušenja
odjeće) koja se javlja zbog niske temperature zida, te nastanak gljivica i pljesni.

Debljina cementnog maltera vanjskog zida je 1 cm, a krečnog maltera 1 cm. Iz ovoga slijedi da
je ukupna debljina vanjskog zida 50 cm.Kako je prozor elemenat koji omogućava dnevnu
rasvjetu, pogled u okolinu, propuštanje sunčeve energije i prozračivanje prostora igra veliku ulogu
u toplotnim gubicima. Ubrajaju se u najzahtjevnije građevinske elemente u kući.

5.Tlocrt kuće

6
5.1. Pogled na kuću sa različitih strana svijeta
Zapadna strana

Slika 2. Pogled na zapadnu stranu kuće

Istočna strana

Slika 3. Pogled na istočnu stranu kuće

7
Sjeverna strana

Slika 4. Pogled na sjevernu stranu kuće

Južna strana

Slika 5. Pogled na južnu stranu kuće

8
Jugoistočna strana

Slika 6. Pogled na jugoistočnu stranu kuće

Jugozapadna strana

Slika 7. Pogled na jugozapadnu stranu kuće

9
Sjeveroistočna strana

Slika 8. Pogled na sjeveroistočnu stranu kuće

Sjeverozapadna strana

Slika 9. Pogled na sjeverozapadnu stranu kuće

10
6. Proračun toplotnih gubitaka
6.1.Transmisijski toplotni gubici kroz vanjske površine

Proračun transmisijskih toplotnih gubitaka se računa prema slijedećem izrazu:

ΦT= HT* (tint-te) …(1)

HT= ∑ 𝑨*(U+∆UWD)*fK …(2)

U=1/(𝑹𝒔𝒊+Ʃ d/λ+𝑹𝒔𝒆) …(3)

Gdje je:

ΦT − transmisijski toplotni gubici [W],

HT − koeficijent transmisijskih toplotnih gubitaka [W/K],

tint − unutrašnja projektna temperatura (u prostoriji) [°C],

te − vanjska projektna (okolna) temperatura [°C],

A − površina plohe [m2],

U − koeficijent prolaza toplote [W/(m2 K)],

𝑅𝑠𝑖, 𝑅𝑠𝑒 −unutrašnji (vanjski) toplotni otpori [m2K/W],

d-debljina jednog sloja materijala [m],

ΔUWD − dodatak za toplotne mostove [W/(m2 K)],

fk − temperaturni korekcijski faktor.

11
6.1.1. Transmisijski toplotni gubici kroz vanjske zidove (dnevna soba, soba 1, soba 2,):
Koefic. (λ)
Materijal Debljina [m]
[W/mK]

Puna cigla 0.30 0,58

Krečni malter 0.01 0,81

Cementni malter 0.01 1,40

Kamena vuna 0.18 0,039

Tabela 2. Građevinski materijal za vanjske zidove bez pločica

A zidova= 86 m2 UWB=0

Rse=0,13 [m2K/W],i Rsi=0,13 [m2K/W],

U= 1 / (𝑅𝑠𝑖 + d1/λ1 + d2/ λ2 + d3/ λ3 + d4/ λ4 +𝑅𝑠𝑒)= 0,185 W/m2K

HT= 86 * (0,185 +0)*1= 15,91 W/K

tint=20 °C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=15,91*(20-(-6))=413,26 W

6.1.2.Transmisijski toplotni gubici kroz vanjske zidove s pločicama:

Koefic. (λ)
Materijal Debljina [m]
[W/mK]

Puna opeka 0,30 0,58

Krečni malter 0,01 0,81

Cementni malter 0,01 1,40

Kamena vuna 0,18 0,039

0,01 0,87

Zidna keramika

Tabela 3. Građevinski materijal za vanjske zidove s pločicama

12
A zidova= 7,2 m2 UWB=0

Rse=0,13 [m2K/W],i Rsi=0,13 [m2K/W],

U= 1 / (𝑅𝑠𝑖 + d1/λ1 + d2/ λ2 + d3/ λ3 + d4/ λ4+d5/ λ5+ 𝑅𝑠𝑒)= 0,184 W/m2K

HT= 7,2 * (0,184 +0)*1= 1,324 W/K

tint=24 °C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=1,324*(24-(-6))=39,744 W

6.1.3. Transmisijski toplotni gubici kroz vanjske zidove(hodnik,kuhinja):

Koefic. (λ)
Materijal Debljina [m]
[W/mK]

Puna cigla 0.30 0,58

Krečni malter 0.01 0,81

Cementni malter 0.01 1,40

Kamena vuna 0.18 0,039

Tabela 4. Građevinski materijal za vanjske zidove bez pločica

A zidova= 23,82 m2 UWB=0

Rse=0,13 [m2K/W],i Rsi=0,13 [m2K/W],

U= 1 / (𝑅𝑠𝑖 + d1/λ1 + d2/ λ2 + d3/ λ3 + d4/ λ4 +𝑅𝑠𝑒)= 0,185 W/m2K

HT= 23,82 * (0,185 +0)*1= 4,4 W/K

tint=15 °C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=4,4*(15-(-6))=92,4 W

13
6.1.4. Transmisijski toplotni gubici poda bez hodnika i kuhinje (laminat):

Koefic. (λ)
Materijal Debljina [m]
[W/mK]

Kamena vuna 0,18 0,039

Beton od šljunka 0,20 1.40

PVC folija 0.003 0.19

Laminat 0.01 0.21

Suhi pijesak 0,10 0,58

Bitumenska lepenka 0,01 0,19

Tabela 5. Građevinski materijal za podove(laminat)

A poda= 80 m2 UWB=0

Rse=0 [m2K/W],i Rsi=0,13 [m2K/W],

U= 1 / (𝑅𝑠𝑖 + d1/λ1 + d2/ λ2 + d3/ λ3+d4/ λ4 +d5/ λ5 +d6/ λ6+ 𝑅𝑠𝑒)= 0,193 W/m2K

HT= 80 * (0,193 +0)*0,6= 9,264 W/K

tint=20 °C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=9,264*(20-(-6))=240,86W

14
6.1.5. Transmisijski toplotni gubici poda hodnika i kuhinje (laminat):

Koefic. (λ)
Materijal Debljina [m]
[W/mK]

Kamena vuna 0,18 0,039

Beton od šljunka 0,20 1.40

PVC folija 0.003 0.19

Laminat 0.01 0.21

Suhi pijesak 0,10 0,58

Bitumenska lepenka 0,01 0,19

Tabela 6. Građevinski materijal za podove(laminat)

A poda= 19 m2 UWB=0

Rse=0 [m2K/W],i Rsi=0,13 [m2K/W],

U= 1 / (𝑅𝑠𝑖 + d1/λ1 + d2/ λ2 + d3/ λ3+d4/ λ4 +d5/ λ5 +d6/ λ6+ 𝑅𝑠𝑒)= 0,193 W/m2K
HT= 19 * (0,193 +0)*0,6= 2,2 W/K

tint=15 °C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=2,2*(15-(-6))=46,2 W

6.1.6. Transmisijski toplotni gubici poda kupatila (pločice)

Koefic. (λ)
Materijal Debljina [m]
[W/mK]

Kamena vuna 0,18 0,039

Beton od šljunka 0,20 1.40

PVC folija 0.003 0.19

Podna keramika 0,01 0,81

Suhi pijesak 0,10 0,58

Bitumenska lepenka 0,01 0,19

Tabela 7. Građevinski materijal za podove(pločice)

15
A poda= 9 m2 UWB=0

Rse=0 [m2K/W],i Rsi=0,13 [m2K/W],

U= 1 / (𝑅𝑠𝑖 + d1/λ1 + d2/ λ2 + d3/ λ3+d4/ λ4 +d5/ λ5 +d6/ λ6+ 𝑅𝑠𝑒)= 0,195 W/m2K

HT= 9 * (0,193 +0)*0,6= 1,0422 W/K

tint=24 °C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=1,0422*(24-(-6))=31,266 W

6.1.7. Transmisijski toplotni gubici poda kuhinje (pločice)

Koefic. (λ)
Materijal Debljina [m]
[W/mK]

Kamena vuna 0,18 0,039

Beton od šljunka 0,20 1.40

PVC folija 0.003 0.19

Podna keramika 0,01 0,81

Suhi pijesak 0,10 0,58

Bitumenska lepenka 0,01 0,19

Tabela 8. Građevinski materijal za podove(pločice)

A poda= 7 m2 UWB=0

Rse=0 [m2K/W],i Rsi=0,13 [m2K/W],

U= 1 / (𝑅𝑠𝑖 + d1/λ1 + d2/ λ2 + d3/ λ3+d4/ λ4 +d5/ λ5 +d6/ λ6+ 𝑅𝑠𝑒)= 0,195 W/m2K

HT= 7 * (0,195 +0)*0,6= 0,819 W/K

tint=15 °C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=0,819*(15-(-6))=17,19 W

16
6.1.8. Transmisijski toplotni gubici kroz krov:

Koefic. (λ)
Materijal Debljina [cm]
[W/mK]

Crijep 0,02 0,99

Poliuretanske ploče 0,05 0,035

Kamena vuna 0,2 0,039

Bitumenska hidro izolacija 0,002 0,19

Tabela 9. Građevinski materijal za krov

A krova= 144,7 m2 za ugao 34 UWB=0

Rse=0,10[m2K/W],i Rsi=0,10[m2K/W],

U= 1 / (𝑅𝑠𝑖 + d1/λ1 + d2/ λ2 + d3/ λ3 + d4/ λ4 +𝑅𝑠𝑒)= 0,15 W/m2K

HT= 144,7 * (0,15 +0)*1= 21,78 W/K

tint=10°C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=21,78*(10-(-6))=348,48 W

17
6.2. Transmisijski toplotni gubici kroz prozore i ulazna vrata:

6.2.1. Transmisijski toplotni gubici kroz dvokrilni prozor

Računaju se pomoću slijedećih izraza:

Uw=( Ag∗Ug+Af1∗Uf1+Af2∗Uf2+Lg∗Ψg) / Aw) …(4)

Gdje je:

Ag – Površina stakla,
Ug – Koeficijent prelaza toplote stakla,
Af1 – Površina aluminijskog okvira,
Uf1 – Koeficijent prelaza toplote kroz aluminijski prozor,
Af2 – Površina centralnog čvora,
Uf2 – Koeficijent prelaza toplote kroz centralni čvor,
Lg – Dužina unutrašnjeg ruba okvira profila,
Ψg – Linearni koeficijent prelaza toplote ruba spoja izoliranog stakla,
Aw – Površina cijelog prozora,

HT= ∑ 𝑨*(U+∆UWD)*fK …(2)

ΦT= HT* (tint-te) …(1)

ΦT − transmisijski toplotni gubici [W],

HT − koeficijent transmisijskih toplotnih gubitaka [W/K],

tint − unutrašnja projektna temperatura (u prostoriji) [°C],

te − vanjska projektna (okolna) temperatura [°C],

A − površina plohe [m2],

Uw − koeficijent prolaza toplote [W/(m2 K)],

ΔUWD − dodatak za toplotne mostove [W/(m2 K)],

fk − temperaturni korekcijski faktor.

18
 Prostorija Vrsta Tip stakla Komada Dimenzija Površina
prozora [m] [m2]

Dnevna soba Trostruko,niskoemisiono

Soba 1 Dva krila 4-8-4-8-4 mm, punjeno 3 2,00x1,40 2,8

Ksenonom (Xe)
Soba 2

Tabela 10.Karakteristike izabranih prozora za odgovarajuće prostorije

Uw=( Ag∗Ug+Af1∗Uf1+Af2∗Uf2+Lg∗Ψg) / Aw
Uw= (1,99∗0,5+0,64∗1,8+0,168∗1,7+6∗0,06)/ 2,8
Uw= 1,061[W/(m2 K)],

HT= 8,4 * (1,061 +0)*1= 8,91W/K

tint=20°C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=8,91*(20-(-6))=231,7 W

6.2.2. Transmisijski toplotni gubici kroz jednokrilni prozor:

Uw= (Ag∗Ug+Af1∗Uf1+Lg∗Ψg) / Aw …(5)

Gdje je:

Ag – Površina stakla,
Ug – Koeficijent prelaza toplote stakla,
Af – Površina okvira,
Uf – Koeficijent prelaza toplote okvira,
Lg – Dužina unutrašnjeg ruba okvira profila,
Ψg – Linearni koeficijent prelaza toplote ruba spoja izoliranog stakla,
Aw – Površina cijelog prozora,

19
 Prostorija Vrsta Tip stakla Komada Dimenzija Površina
prozora [m] [m2]

Kuhinja Jedno Trostruko,niskoemisiono

krilo
4-8-4-8-4 mm, punjeno 1 1,20x1,40 1,68
Ksenonom (Xe)

Tabela 11. Karakteristike izabranog prozora za odgovarajuću prostoriju

Uw= (Ag∗Ug+Af1∗Uf1+Lg∗Ψg) / Aw
Uw= (1,2∗0,5+0,48∗1,7+4,4∗0,06) / 1,68
Uw= 1 [W/(m2 K)],

HT= 1,68 * (1 +0)*1= 1,68 W/K

tint=20°C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=1,68*(20-(-6))=43,68 W

Prostorija Vrsta Tip stakla Komada Dimenzija Površina

prozora [m] [m2]

Kupatilo Jedno Trostruko,niskoemisiono

krilo
4-8-4-8-4 mm, punjeno 1 1,00x0,90 0,90
Ksenonom (Xe)

Tabela 13. Karakteristike izabranog prozora za odgovarajuću prostoriju

Uw= (Ag∗Ug+Af1∗Uf1+Lg∗Ψg) / Aw
Uw= (0,56∗0,5+0,34∗1,7+43∗0,06) / 0,9
Uw= 1,153[W/(m2 K)],

HT= 0,9 * (1,153 +0)*1= 1,0377 W/K

tint=24°C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=1,0377*(24-(-6))=31,131 W

20
6.2.3 Transmisijski toplotni gubici kroz ulazna vrata:

Prostorija Vrsta Tip vrata Komada Dimenzija Površina

vrata [m] [m2]

Hodnik Jedno PVC 1 1,40x2,10 2,94

krilo

Tabela 14. Karakteristike izabranih vrata za navedenu prostoriju

Za vrata nove gradnje PVC materijala usvaja se U = 1,60 [W/m2K]

HT= 2,94 * (1,6 +0)*1= 4,7 W/K

tint=15°C, te= -6°C

ΦT= HT* (tint-te)=4,7*(15-(-6))=98,78 W

21
 Pregled proračuna transmisijskih toplotnih gubitaka
UKUPNO HT [W/K] U [W/m2K] ΦT [W]

Vanjski zidovi dnevna soba, soba 1, soba 2, 15,91 0,185 413,26

(temperatura 20oC)

Vanjski zidovi sa pločicama -kupatilo (temperatura 24oC) 1,324 0,184 39,744

Vanjski zidovi hodnika i kuhinje (temperatura 15oC) 4,4 0,185 92,4

Pod sa laminatom bez hodnika i kuhinje (temperatura 9,264 0,193 240,86

20oC)
Pod sa laminatom- hodnik i kuhinja (temperatura 15oC) 2,2 0,193 46,2

Pod sa pločicama- kupatilo (temperatura 24oC) 1,042 0,195 31,266

Pod sa pločicama- kuhinja (temperatura 20oC) 0,819 0,195 17,19

Krov (temperatura 10oC) 21,78 0,15 348,48

Prozori (dnevna soba, soba 1, soba 2,soba 3) (temperatura 11,88 1,061 231,7
20oC)

Prozor (kuhinja) (temperatura 20oC) 1,68 1 43,68

Prozor (kupatilo) (temperatura 24oC) 1,0377 1,153 31,131

Ulazna vrata – hodnik (temperatura 15oC) 4,7 1,6 98,78

∑ 1634,43

Tabela 15. Pregled proračuna transmisijskih toplotnih gubitaka

22
6.3. Ventilacijski toplotni gubici

Računaju se prema sljedećem izrazu:

Φv = Ʃ Vz*cz*ρ* (tint-te) …(6)

Vz=Vp* Iz …(7)

Vp=A*h …(8)

Φv-ventilacijski toplotni gubici [W],

Vz-potrebni zapreminski protok zraka [m3/h],

tint- unutrašnja projektna temperatura (u prostoriji) [°C],

te-vanjska projektna temperatura, za Mostar te=-6°C,

Vp- zapremina prostora [m3],

Iz-potreban broj izmjena zraka [h-1],

cz= 0,28055 W/kgK,

ρzraka=1,2 kg/m3

tint= ( 20°C ) za dnevni boravak, sobu 1, sobu 2

tint= ( 15°C ) za hodnik i kuhinju,

tint= ( 24°C ) za kupatilo,

te = - 6 ( projektna temperatura za Mostar ).

23
 Prostorija Broj izmjena zraka [h-1] Zapremina [m3]
1. Dnevna soba 0,5 81
2. Kuhinja 1,5 45,9
3. Hodnik 0,5 24,3
4. Soba 1,Soba 2 0,5 135
5. Kupatilo 1,5 24,3
Tabela 16. Zapremina prostorija i broj izmjena zraka u njima

Vz1 = Vp * Iz
Vz1 = 81 * 0,5
Vz1 = 40,5 [m3/h]

Vz2 = Vp * Iz
Vz2 = 45,9 * 1,5
Vz2 = 68,85 [m3/h]

Vz3 = Vp * Iz
Vz3 = 24,3 * 0,5
Vz3 = 12,15 [m3/h]

Vz4 = Vp * Iz
Vz4 = 135 * 0,5
Vz4 = 67,5 [m3/h]

Vz5 = Vp * Iz
Vz5 = 24,3 * 1,5
Vz5 = 36,45 [m3/h]

24
 Rezultat ventilacijskih gubitaka dnevna soba,soba 1,soba 2(tint=20°C)

Φv =Ʃ Vz*cz*ρ* (Tint-te)

Φv = 108*0,28055*1,2*(20-(-6)) = 945,34 W

Rezultat ventilacijskih gubitaka kupatilo(tint= 24°C )

Φv =Ʃ Vz*cz*ρ* (Tint-te)

Φv = 36,45*0,28055*1,2*(24-(-6)) = 368,13 W

Rezultat ventilacijskih gubitaka hodnika i kuhinje(tint= 15°C )

Φv =Ʃ Vz*cz*ρ* (Tint-te)

Φv = 81*0,28055*1,2*(15-(-6)) = 572,65 W

Ventilacijski gubici
Prostorije Φv[W]
Dnevna soba,soba 1,soba 2 945,34
Kupatilo 368,13
Hodnik i kuhinja 572,65
Ʃ 1886,1
Tabela 17. Pregled proračuna ventilacijskih gubitaka

UKUPNI GUBITCI
Ukupna vrijednost transmisijskih i ventilacijskih gubitaka
[W]
Transmisijski gubici 1634,43
Ventilacijski gubici 1886,1
Ʃ 3520,5
Tabela 18. Ukupna vrijednost transmisijskih i ventilacijskih gubitaka

25
6.4.Ukupni toplotni dobici za proračunski period

Ukupni toplotni dobici za proračunski period

izraz:

QHgn = Qint + Qsol [kWh] ...(9)

Qint= (qspec*Ak*t)/1000 [kWh] ...(10)
Unutrašnji toplotni dobici Qint od ljudi i uređaja računaju se s vrijednošću 5 W/m2 korisne površine
za stambene prostore
Gdje je:
qspec-specifični unutrašnji dobitak po m2 korisne površine (5 W/m2 ili 6 W/m2);
Ak- korisna površina [m2]; Ak= 115 m2
t-proračunsko vrijeme [h]; t=4608h (period od 20. oktobra do kraja aprila (192 dana)).
Qint = (5*115*192*24)/1000 = 2649600 Wh = 2649,6 kWh

Toplotni dobici od sunca se računaju pomoću slijedećeg izraza:

Qsol=[ Fsh* (Isol*𝝉]* {[ggl*(1-Ff)*Aw] + [αs,c*Rs,c*Uc*Ac]} [kWh] ...(11)

Gdje je:

Ff- Udio rama u ukupnoj površini prozora,

Aw- Transparentna površina (prozori,vrata),
αs,c- Emisivnost spoljne površine zida,
Rs,c-Otpor prelazne toplote za spoljnu stranu zida,
Uc-Koeficijent prolaza toplote netransparentne površine,
Ac-Netransparentna površina(spoljni zid),
Fsh-Faktor osjenčenosti zgrada,
Isol*τ-Srednja suma sunčevog zračenja,
ggl-Faktor propustljivosti sunčevog zračenja u zavisnosti od vrste stakla,

26
Toplotni dobici od Sunca za istočnu fasadu:
Ff = 𝐴𝑓 ⁄𝐴𝑤 = (𝐴𝑤 − 𝐴𝑔 )⁄𝐴𝑤 = 1 − 𝐴𝑔 ⁄𝐴𝑤 = 1 – 4,08⁄5,6 =0,272
αs,c = 0,6,
R s,c = 1/25 = 0,04,
Uc = 0,175 [𝑊 ⁄𝑚²𝐾 ],
Ac = 21,4 [m²],
Fsh= 1,
Isol ∙ τsol = 391,18 [𝑘𝑊ℎ⁄𝑚²],
g gl = 0,48,
Qsol = [1 ∙ (391,18)] {[0,48 ∙ (1 − 0,272) ∙ 5,6] + [0,6 ∙ 0,04 ∙ 0,175 ∙ 21,4]}=765,5 kWh

Toplotni dobici od Sunca za zapadnu fasadu:

Ff = 𝐴𝑓 ⁄𝐴𝑤 = (𝐴𝑤 − 𝐴𝑔 )⁄𝐴𝑤 = 1 − 𝐴𝑔 ⁄𝐴𝑤 = 1 – 2,84⁄3,88 =0,27
αs,c = 0,6,
R s,c = 1/25 = 0,04,
Uc = 0,175 [𝑊 ⁄𝑚²𝐾 ],
Ac = 25,28 [m²],
Fsh= 1,
Isol ∙ τsol = 391,18 [𝑘𝑊ℎ⁄𝑚²],
g gl = 0,48,
Qsol = [1 ∙ (391,18)] {[0,48 ∙ (1 − 0,27) ∙ 3,88] + [0,6 ∙ 0,04 ∙ 0,175 ∙ 25,28]}=531,9 kWh

Toplotni dobici od Sunca za juznu fasadu:

Ff = 𝐴𝑓 ⁄𝐴𝑤 = (𝐴𝑤 − 𝐴𝑔 )⁄𝐴𝑤 = 1 − 𝐴𝑔 ⁄𝐴𝑤 = 1 – 2,04⁄2,8 =0,272
αs,c = 0,6,
R s,c = 1/25 = 0,04,
Uc = 0,175 [𝑊 ⁄𝑚²𝐾 ],
Ac = 22,88 [m²],
Fsh= 1,
Isol ∙ τsol = 552,93 [𝑘𝑊ℎ⁄𝑚²],
g gl = 0,48
0,6 koeficijent za nastresnicu nad vratima

Qsol = [ 1 ∙ (552,93)] {[0,48 ∙ (1 − 0,272) ∙ 0,48] + 0,6[0,6 ∙ 0,04 ∙ 1,6 ∙ 2,94] + [0,6 ∙ 0,04 ∙
0,175 ∙ 22,88]}= 541,16 kWh

27
Toplotni dobici od Sunca za sjevernu fasadu:
Ff = 𝐴𝑓 ⁄𝐴𝑤 = (𝐴𝑤 − 𝐴𝑔 )⁄𝐴𝑤 = 1 − 𝐴𝑔 ⁄𝐴𝑤 = 1 – 0,72⁄0.9 = 0,2
αs,c = 0,6,
R s,c = 1/25 = 0,04,
Uc = 0,175 [𝑊 ⁄𝑚²𝐾 ],
Ac = 31,5 [m²],
Fsh= 1,
Isol ∙ τsol = 552,93 [𝑘𝑊ℎ⁄𝑚²],
g gl = 0,48,
Qsol = [1 ∙ (181,88)] {[0,48 ∙ (1 − 0,8) ∙ 0,9] + [0,6 ∙ 0,04 ∙ 0,175 ∙ 31,5]}=15,7 kWh

Ukupni toplotni dobici od Sunca: 1854,26 kWh

Ukupni toplotni dobici: 4503,86 kWh

𝐐𝐯 = 𝚽𝐯 ∙ 𝐭 = 𝟏𝟖𝟖𝟔, 𝟏 ∙ 𝟏𝟐 ∙ 𝟏𝟗𝟐 = 𝟒𝟑𝟒𝟓𝟓𝟕𝟒, 𝟒 𝐖𝐡 = 𝟒𝟑𝟒𝟓, 𝟓𝟕𝟒𝟒 𝐤𝐖𝐡

𝐐𝐭 = 𝚽𝐭 ∙ 𝐭 =1634,43 ∙ 𝟐𝟒 ∙ 𝟏𝟗𝟐 = 𝟕𝟓𝟑𝟏𝟒𝟓𝟑, 𝟒 𝐖𝐡 = 𝟕𝟓𝟑𝟏, 𝟏𝟒𝟓𝟑 𝐤𝐖𝐡

Q = 𝐐𝐯 + 𝐐𝐭 − 𝐐𝐝𝐨𝐛 ∙ 𝛈 .......................................................................................................(10)

Q = 𝟒𝟑𝟒𝟓, 𝟓𝟕𝟒𝟒+ 7531,1453 – 4503,86 ∙ 0,9 = 7823,24 kWh

Q – energija koju je potrebno nadoknaditi grijanjem

28
7.Energetski broj kuće

Za određivanje učinkovitosti potrošnje energije u zgradi koristimo indikator energetske

učinkovitosti – godišnja potrošnja energije po korisnoj jedinici grijane površine (koristi se i naziv
energetski broj ili energetska značajka). Ovaj indikator koristi se za: 1. ocjenu učinkovitosti
potrošnje energije u postojećim zgradama, uzimajući u obzir stanje njihove ovojnice,
učinkovitost tehničkih sistema i navika korisnika/stanara, 2. praćenje i ocjenu učinaka
provedenih mjera energetske učinkovitosti, 3. usporedne analize s drugim objektima iste
namjene (benchmarking), 4. ocjenu budućih energetskih potreba novih građevina prilikom
njihovog projektiranja, 5. energetska značajka označava se s E, te izražava jedinicom kWh/m2
godišnje:

E=Q/A ...(12)

A=100 m2

E=Q/A= 7823,24/100= 68,02 kWh/m2god

Kuća je energetski efikasna, i pripada energetskoj klasi C.

Slika 10. Energetski certifikat za stambene zgrade

29
8.Odabir grijanja

Kao sistem za grijanje odabran je sistem centralnog grijanja. Kamin za centralno grijanje
na pelet je pozicioniran u dnevnom boravku (karakteristike kamina su prikazane na
sljedećoj slici). Peći na pelet su potpuno automatizovani sistemi za grijanje prostora. Rade
na principu izgaranja peleta, gdje se proizvedena energija u ložištu koristi kao izvor toplote.
Rad peći ne ovisi o pritisku u dimnjaku već su svi uvjeti kontrolisani zahvaljujući
ventilatoru u izlazu dimnih plinova, tako da se većina proizvedene energije iskoristi za
grijanje, a vrlo mali dio se izgubi kroz dimnjak.

Kako je riječ o relativno novom načinu grijanja u Bosni i Hercegovini, postoji tek nekoliko
proizvođača, a većina proizvodnje još je namijenjena za strano tržište. Drveni peleti su
proizvod u obliku valjčića od usitnjenog i prešanog drva. Pelet se proizvodi iz ekološki
čistih domaćih vrsta drveća. Naime, sagorijevanjem peleti emisije CO2 i prašine znatno su
niže od dopuštenih graničnih vrijednosti ili praktično ne postoje.

Hiljadu litara lož-ulja približno odgovara energetskoj moći dvije hiljade kilograma peleta.
Grijanje na pelet jedan je od najpovoljnijih oblika grijanja.

Ako znamo da Bosna i Hercegovina raspolaže velikim količinama biomase, trebamo

postati svjesni da je potencijalno ogrjevno gorivo svuda oko nas.

Prilikom projektovanja razvoda grijanja pažnja je usmjerena na to da se radijatori nalaze ispod

prozora kako bi se kompenzirali toplotni gubici prema hladnim plohama.
Nakon analize toplotnih gubitaka i kvadrature kuće, usvojena je peć čiji je model prikazan na
slici:

30
 Slika 11. Model peći za etažno grijanje „Dino“
Karakteristike peći
Snaga 17 kW
Dimenzije Š x D x V 574 x 568 x 1237 mm
Prečnik dimovodnog nastavka 80 mm
Moć grijanja zračenjem 2 kW
Toplotna moć predata vodi 32 l
Potrošnja peleta min/max 1,3 / 3,7 kg/h
Maksimalno vrijeme rada sa punom peći 34,6 h
Kapacitet rezervoara za pelet 45 kg
Zapremina građevine 170 – 283 m3
Površina građevine 65 – 119 m2
Težina neto / bruto 193 /222 kg
Maksimalni stepen iskorištenja 94 %
Tabela 19. Karakteristike upotrijebljene peći

31
8.1. Razvod grijanja

Slika 12. Razvod grijanja

32
9.Ekonomska analiza

EKONOMSKA ANALIZA
Materijali Cijena

Materijali vanjskih zidova KM

Cigla 1672
Krečni malter 281
Cementni malter 401
Kamena vuna 1430
Zidna keramika 253
Materijali poda

Kamena vuna 930

Beton 324
PVC folija 400
Laminat 555
Suhi pijesak 124
Bitumenska lepenka 110
Podne pločice 640
Materijali krova

Crijep 850
Kamena vuna 750
Poliuretanska ploča 250
Bitumenska hidroizolacija 450
Prozori i vrata

Dvokrilni prozor 200*140 cm 360*4

Jednokrilni prozor 120*140 cm 260
Jednokrilni prozor 100*0,90 cm 170
Pvc vrata 140*210 cm 420
∑ 13 500

Peć na pelet 3200

Tabela 20.Ekonomska analiza kuće

33
10.Zaključak

Energetska efikasnost se ne može posmatrati kao štednja energije, jer štednja uvijek
podrazumijeva određena odricanja, dok efikasna upotreba energije nikada ne narušava uslove
rada i života. Osnovni cilj energetske efikasnosti zasniva se na sljedećem: smanjenju gubitka
toplote iz objekata, poboljšanjem toplotne izolacije vanjskih elemenata i povoljnim odnosom
obima i zapremine objekta, povećanju toplotnih dobitaka u objektu, korištenjem Sunčeve
energije, korištenjem obnovljivih izvora energije, te povećanju energetske efikasnosti sistema
grijanja i hlađenja. Toplotna izolacija kuće smanjuje toplotne gubitke zimi, pregrijavanje
prostora ljeti, te štiti nosivu konstrukciju od vanjskih uslova i jakih temperaturnih naprezanja.
Prilikom izolovanja pažnju treba obratiti na spriječavanje toplinskih mostova.

Toplotno izolirana kuća je ugodnija i produžuje joj se životni vijek.

Ono što je jako bitno prilikom projektovanja energetski efikasnih objekata je da mora postojati
saradnja između različitih struka, vezanih za gradnju i proračun energetske efikasnosti. Samo u
takvim uslovima i uz dovoljno dobru komunikaciju se mogu ostvariti velike uštede energije. Još
jedna bitna stvar o kojoj se mora voditi računa je odabir kvalitetnih materijala, nekada treba
prihvatiti nešto veću investiciju, koja bi se odabirom kvalitetnih materijala ubrzo trebala
povratiti. Energetska efikasnost zavisi od mnogo faktora, uz dva već nabrojana tu su i klimatski
uvjeti, koji se sve više i više mijenjaju tako da se mora obratiti posebna pažnja i na taj segment.

Kod ove kuće godina gradnje je 2013., i spada u novu gradnju kuća. Energetski broj kuće iznosi
68,02 kWh/m2god i kuća spada u energetsku klasu C, ali ukoliko bi se ugradili solarni kolektori i
toplotna pumpa, energetska efikasnost bi se povećala. Ukoliko imamo energetski efikasnu kuću
povećava se udobnost stanovanja, a životni vijek objekta se također povećava. Mjesečni računi
za grijanje, hlađenje, električnu energiju se također smanjuju. Ulaganjem novca u energetski
efikasnu kuću se isplati, jer čak nakon 5 godina se može očekivati povrat novca.

34
11.Literatura

1. https://repozitorij.unin.hr/islandora/object/unin%3A856/datastream/APP/view .

2. http://www.modus.ba/cjenovnici.html.

3. Priručnik za energetske savjetnike.

4. Valerija Botrić, Dubravka Jurlina Alibegović, Željka Kordej-De Villa, Ivana Rašić Bakarić,
Sunčana Slijepčević: “Analiza i preporuka za lokalne proračune”.

5. EIHP Zgradarstvo.

6. http://www.gradnja.rs/.
7.Sveska koja je korištena na vježbama.

35